2
ΤΕΥΧΟΣ 2
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ............................................................................................................ 2 ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΜΑΣ ........................................................................................................... 3 ΤΑ ΠΟΛΥΤΙΜΑ ΔΑΣΗ ΜΑΣ...................................................................................... 6 ΤΟ ΦΑΛΑΚΡΟ ΟΡΟΣ... ΑΛΛΑ ΜΕ ΠΛΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΣΠΑΝΙΑ ΧΛΩΡΙΔΑ ..11 ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ ΔΡΑΜΙΝΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝ........................................................14 Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ, Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ ΚΙ ΕΜΕΙΣ .................................................22 ΟΙ ΟΔΟΙ ΤΗΣ ΔΡΑΜΑΣ : Α΄ ΜΕΡΟΣ....................................................................28 ΤΙ ΕΙΠΑΝ ΟΙ ΣΟΦΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΩΤΕΡΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΑΝΔΡΕΣ για την "Ελευθερία" .............................................................................31 ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΡΑΜΑΣ ...............................................................................37 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΔΡΑΜΑΣ : ΔΗΜΟΣ ΝΕΥΡΟΚΟΠΙΟΥ .............41 Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΠΙΝΔΑΡΟΣ : ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΡΑΜΑΣ-ΚΑΒΑΛΑΣ........50 ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΔΡΑΜΑΣ.......................................................56 ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΕΙΚΟΣΙΦΟΙΝΙΣΣΑ ............................................................................65 ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ .............................................................................................72 ΧΙΟΝΟΔΡΟΜΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΑΛΑΚΡΟΥ ..........................................................75
2
3
ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΜΑΣ Από την Σύνταξη Οι πρώτες εντυπώσεις από την έκδοσή μας Η υποδοχή του περιοδικού µας, γενικά, ήταν πάρα πολύ καλή. Το Διοικητικό Συµβούλιο της Περιηγητικής Λέσχης Δράµας αισθάνεται την υποχρέωση να ευχαριστήσει το Δραµινό κοινό και τους ξένους αναγνώστες που αγκαλιάσανε µε πολύ αγάπη την προσπάθειά µας. Μια προσπάθεια που απέβλεπε στο να αναδείξει την περιοχή µας, να τη διαφηµίσουµε τουριστικά και να προσελκύσουµε επισκέπτεςτουρίστες στο νοµό µας. Στα δύσκολα, αυτά, οικονοµικά, χρόνια που περνούµε, η Δραµινή αγορά, έχει πάρα πολύ µεγάλη ανάγκη από φίλους περιηγητές που οικονοµικά θα τη στηρίξουν. Ήδη, µε την αποστολή του περιοδικού µας εκτός Δράµας και στην πρόσκλησή µας να επισκεφτούν τον τόπο µας, είχαµε και τις πρώτες ευχάριστες ανταποκρίσεις, από οργανώσεις, συλλόγους και µεµονωµένα άτοµα. Πρέπει να πούµε ακόµη ότι η συντακτική επιτροπή έλαβε σοβαρά υπ’
όψη
της
τις
καλοπροαίρετες
εισηγήσεις
αναγνωστών, οι οποίοι επιθυµούν να
ενίων
φίλων
αυξήσουµε και να
βελτιώσουµε την ύλη του περιοδικού. Πρέπει να πούµε ότι η µερική αύξηση των σελίδων είναι στις προθέσεις µας, αλλά δεν είναι, προς το παρόν, στις οικονοµικές µας δυνατότητες.
3
4
Το πρόβληµα θα ξεπεραστεί σταδιακά, αφού άλλωστε υπάρχουν και πάρα πολλά άλλα θέµατα που µας ενδιαφέρουν και δεν υπάρχει χώρος να φιλοξενηθούν στο περιοδικό. Επίσης µας ζητούν να χρησιµοποιήσουµε µεγαλύτερα γράµµατα ώστε η ανάγνωση να είναι ευχερέστερη. Ας µας συγχωρέσουν οι φίλοι µας, αλλά θέλαµε να βάλλουµε περισσότερα θέµατα στον περιορισµένο χώρο που διαθέταµε. Δεν πρέπει ακόµη να διαφύγει κανενός ότι το πρώτο µας τεύχος, σε ποσοστό 90%, διανεµήθηκε δωρεάν. Για να διαβαστεί από περισσότερους Δραµινούς αφενός και γιατί βέβαια οι ξένοι έπρεπε να το πάρουν δωρεάν. Θέλουµε εδώ να µεταφέρουµε κι ένα πικρό µας παράπονο. Οι εµπορικές τράπεζες στην πόλη µας στις παροχές και διαφηµίσεις τους αγνοούν τελείως την τοπική κοινωνία. Δίνουν µε το τσουβάλι τα εκατοµµύρια στα µέσα µαζικής ενηµέρωσης, έντυπα και ηλεκτρονικά, αθλητικούς συλλόγους, κλπ, στις πόλεις Αθήνα και Θεσσαλονίκη και σε µας τίποτε, καίτοι µε έγγραφό µας τους ζητήσαµε 50 ή 100 ευρώ για µια µια τους διαφήµιση. Αυτή η εξωφρενικά άνιση και άδικη µεταχείριση σε βάρος των επαρχιωτών από τους Διοικητές των τραπεζών είναι από κάθε άποψη, ηθικά, λογικά και επιχειρηµατικά απαράδεκτη και θα πρέπει να µας προβληµατίσει. Ελλάδα δεν είναι µόνο τα κέντρα εξουσίας. Ευχαριστούµε
και
συγχαίρουµε
τους
παράγοντες
της
Συνεταιριστικής Τράπεζας Δράµας που από την πρώτη επαφή µας µαζί τους µας αγκάλιασαν. Νοµίζουµε πως η µόνη ειρηνική αντίδραση των Δραµινών προς τους τραπεζίτες του Αθηναϊκού
4
5
κράτους είναι, να µεταφέρουµε τις αποταµιεύσεις µας στο δικό µας πιστωτικό ίδρυµα, την Συνεταιριστική Τράπεζα Δράµας. Άλλωστε η στήριξη των Δραµινών από τους Δραµινούς πρέπει να γίνει στο εξής αυτοσκοπός µας. Μόνο έτσι θα βοηθήσουµε στην αυτόνοµη ανάπτυξη του τόπου µας. Θερµά ευχαριστούµε και όλους τους φίλους, συνεργάτες και χορηγούς µας που µας συµπαραστάθηκαν. Την έκδοση του περιοδικού µας χαιρέτησαν µε ευµένεια, προφορικά και µε έγγραφά τους, διάφοροι παράγοντες του τόπου και τους ευχαριστούµε γι’ αυτό. Γνωρίζουµε στους φίλους µας που µας συγχαίρουν ότι δεν
κάνουµε τίποτε παραπάνω από ότι
είµαστε υποχρεωµένοι να κάνουµε για το καλό της περιοχής µας.
Οι Δραµινοί ήµαστε µια µεγάλη οικογένεια και πρέπει ο ένας να στηρίζει τον άλλο. Άλλωστε η ανάδειξη του τόπου µας είναι επιτακτικό καθήκον και υποχρέωση όλων των Δραµινών. Όσοι τουλάχιστο µπορούν.
5
6
ΤΑ ΠΟΛΥΤΙΜΑ ΔΑΣΗ ΜΑΣ
Του Χαράλαµπου Μαρτίδη Δοικητή της Πυροσβεστικής Κάθε χρόνο, όµως, τα δάση απειλούνται από τις πυρκαγιές. Τεράστιες εκτάσεις παραδίδονται στις φλόγες, µε ανυπολόγιστες συνέπειες για όλους µας. Οι πληµµύρες, οι κατολισθήσεις, η ερηµοποίηση είναι µερικές από αυτές. Μαζί µε κάθε κοµµάτι δάσους, χάνεται και ένα κοµµάτι δικό µας. Η προστασία των δασών είναι υπόθεση όλων µας και απαιτεί την ενεργό συµµετοχή µας. Διότι είναι στο χέρι µας να κόψουµε το δρόµο στη φωτιά. ΜΙΑ ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΞΕΚΙΝΗΣΕΙ : ♦
Από ένα αναµµένο τσιγάρο ή σπίρτο που πετιέται από
περαστικούς. ♦
Από το κάψιµο σκουπιδιών, ξερών χόρτων, σιτοκαλαµιών κ.λ.π.
♦
Από πεταµένα τζάµια, καθρέπτες, γυαλιά, κ.λ.π.
♦
Από υπαίθριες ψησταριές
♦
Από εργασίες στην ύπαιθρο (οξυγονοκολλήσεις, χρήση ηλεκτρικού
τροχού, αλυσοπρίονου κ.λ.π.) ΠΩΣ ΘΑ ΠΡΟΛΑΒΟΥΜΕ ΤΗ ΦΩΤΙΑ
6
7
♦
Δεν µπαίνουµε σε δάση που έχουν απαγορευτικά σήµατα, ειδικά
σε περιόδους κινδύνου πυρκαγιών ♦
Προσέχουµε, δεν καπνίζουµε και δεν ανάβουµε φωτιές µέσα ή
κοντά στο δάσος. ♦
Προσέχουµε όταν ήµαστε κοντά ή µέσα στο δάσος
♦
Δεν ξεχνούµε ότι µία στις δύο πυρκαγιές οφείλεται σε απροσεξία.
ΠΩΣ ΘΑ ΚΡΑΤΗΣΟΥΜΕ ΤΗ ΦΩΤΙΑ ΜΑΚΡΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΑΣ ♦
Εάν υπάρχουν ξερά δέντρα και θάµνοι γύρω από το σπίτι, πρέπει
να κλαδεύονται. ♦
Ο χώρος γύρο από το σπίτι θα πρέπει να παραµένει καθαρός σε
ακτίνα 50 µέτρων. ♦
Κάθε σπίτι χρειάζεται έναν µακρύ σωλήνα για πότισµα, ώστε να
φθάνει σε όλα τα σηµεία του σπιτιού. ♦
Δεν τοποθετούµε ποτέ πλαστικές υδρορροές ή πλαστικούς οχετούς
νερού. ♦
Δεν αφήνουµε εύφλεκτα αντικείµενα κοντά στο σπίτι.
♦
Αν υπάρχει πισίνα, µια απλή αντλία που θα λειτουργεί χωρίς
ηλεκτρικό και περίπου 40 µέτρα σωλήνας, µπορεί να µας προφυλάξει από τη φωτιά.
7
♦
8 Κλείνουµε µε χοντρό, πυκνό, µεταλλικό πλέγµα τα συστήµατα
εξαερισµού, που δεν είναι δυνατόν να κλείσουν µε άλλο τρόπο. ΟΤΑΝ Η ΦΩΤΙΑ ΠΛΗΣΙΑΖΕΙ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ♦
Κάνουµε γρήγορες και σωστές κινήσεις
♦
Αν το σπίτι είναι ξύλινη κατασκευή, αναζητούµε καταφύγιο σε
γειτονικό, κτιστό σπίτι ♦
Ανοίγουµε την πόρτα του κήπου για να µπορούν να µπαίνουν και
να βγαίνουν εύκολα τα αυτοκίνητα. ♦
Κλείνουµε τις φιάλες υγραερίου, τα παντζούρια και το άνοιγµα της
καπνοδόχου ♦
Βρέχουµε όλο το χώρο γύρω από το σπίτι και τα ξύλινα τµήµατά
του. ♦
Μπαίνουµε µέσα στο σπίτι µαζί µε όλη την οικογένεια και τα
κατοικίδια ζώα, εκτός εάν διαταχθεί εκκένωση της περιοχής από τις αρχές. Τότε, ακολουθούµε πιστά τις οδηγίες και τις διαδροµές που θα µας δοθούν. ♦
Προβλέπουµε να υπάρχει ένας φακός σε περίπτωση που διακοπεί
το ηλεκτρικό ρεύµα και εγκλωβιστούµε από τη φωτιά. ♦
Μετά την πυρκαγιά, βγαίνουµε από το σπίτι και σβήνουµε αµέσως
τις µικροεστίες που παραµένουν. ♦
Η φωτιά δεν πρέπει να µας βρει σε ανοιχτό χώρο.
8
♦
9 Κλείνουµε τις χαραµάδες µε βρεγµένα πανιά για να µην µπει
καπνός. ♦
Οι αποφάσεις µας να είναι γρήγορες. Η φωτιά δεν κάνει
διακρίσεις. ΟΤΑΝ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΦΩΤΙΑ ΤΗΛΕΦΩΝΟΥΜΕ ΑΜΕΣΩΣ ΣΤΟ 199 ♦
Αν
αντιληφθούµε
πυρκαγιά
ειδοποιούµε
αµέσως
την
Πυροσβεστική Υπηρεσία (τηλέφωνα :199, 25210 – 33199, 25230 – 23199, 25240 –22199). Πρέπει να ξέρουµε ότι κάθε δευτερόλεπτο που περνά είναι πολύτιµο. ♦
Δίνουµε συγκεκριµένη τοποθεσία και ακριβές σηµείο για τον
εντοπισµό της πυρκαγιάς και περιγράφουµε το είδος της βλάστησης που καίγεται. ♦
Περιγράφουµε τις διόδους προσέγγισης, δηλαδή δρόµους και
µονοπάτια. ♦
Προσδιορίζουµε την κατεύθυνση της φωτιάς.
♦
Δεν κλείνουµε το τηλέφωνο πριν δώσουµε όλες τις απαραίτητες
πληροφορίες. ♦
Αν αντιληφθούµε φωτεινά ή ηχητικά σινιάλα οχηµάτων της
Πυροσβεστικής σε κάποιο δρόµο, µε την οδική µας συµπεριφορά βοηθάµε και εµείς να µετακινηθούν πιο γρήγορα καταλαµβάνοντας τη δεξιά λωρίδα κυκλοφορίας
9
♦
10 ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΧΕΡΙ ΜΑΣ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΟΥΜΕ ΤΑ ΔΑΣΗ
ΜΑΣ
10
11
ΤΟ ΦΑΛΑΚΡΟ ΟΡΟΣ... ΑΛΛΑ ΜΕ ΠΛΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΣΠΑΝΙΑ ΧΛΩΡΙΔΑ Νίκος Μέντης Δασολόγος Φαλακρό όρος, το όνομα από μόνο του παραπέμπει σε βουνό με απουσία ψηλής δασικής βλάστησης. Πράγματι, σε περισσότερη από την μισή έκταση, το βουνό δεν καλύπτεται από δένδρα καθώς μόνο το 35% της έκτασης είναι υψηλά δάση, ενώ η υπόλοιπη έκταση σε ποσοστό 45% είναι χορτολίβαδα και 20% θάμνοι, φρύγανα και βραχώδεις εκτάσεις. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είναι φτωχό από βοτανική άποψη, καθώς συγκεντρώνει πολλά σπάνια ποώδη φυτά, που σχηματίζουν αξιόλογους οικοτόπους στις κορυφές, στα λιβάδια και στις βραχώδεις εξάρσεις του . Το γεωλογικό υπόστρωμα του Φαλακρού αποτελείται από γρανίτες και μάρμαρα (κρυσταλλικούς ασβεστόλιθους). Οι ασβεστόλιθοι παρουσιάζουν την ιδιαιτερότητα της εμφάνισης καρστικών φαινομένων δηλαδή της ύπαρξης υπόγειων αγωγών οι οποίοι άμεσα απομακρύνουν το νερό της βροχής και έμμεσα εμπλουτίζουν τις πηγές της πεδιάδας της Δράμας. Το υπέδαφος σε συνδυασμό με τις ανθρώπινες δραστηριότητες δημιούργησαν κατά τόπους εδάφη μικρού βάθους που δεν ευνόησαν την εγκατάσταση ψηλής βλάστησης. Τα εδάφη όμως αυτά, σε συνδυασμό με τις κλιματικές συνθήκες και την γεωγραφική θέση,
11
12
δημιούργησαν μια σημαντική ποικιλία βιοτόπων με ιδιαίτερο βοτανικό ενδιαφέρον. Η μεγάλη σημασία της χλωρίδας και πανίδας του Φαλακρού επέβαλαν την ένταξη και προστασία του στο δίκτυο «ΦΥΣΗ 2000». Στις γυμνές κορυφές που χαρακτηρίζουν το Φαλακρό, έχουμε την υπαλπική ζώνη, με έντονη την παρουσία των εκτεταμένων λιβαδιών, τα οποία συνεχίζουν και χαμηλότερα στις πλαγιές και ορθοπλαγιές. Στα λιβάδια αυτά αναπτύσσεται μια πλούσια σε είδη και πυκνότητα ποώδης βλάστηση. Ο καταγεγραμμένος αριθμός των ενδημικών της Ελλάδας και της Βαλκανικής χερσονήσου, των σπανίων στην χώρα μας αλλά και των προστατευόμενων, αγγίζει τα 80 φυτικά είδη, ενώ υπάρχει και πληθώρα κοινών ειδών: Όπως αρκτοστάφυλος, ανδρόσακο το τριχωτό, δρυάς η οκτωπέταλος, πουλσατίλα, σαξιφράγες, αγριοπανσέδες, κενταυρέες, ορνιθόγαλα, καμπανούλες, αγριογαρύφαλλα,
γεντιανές,
πρίμουλες,
σιληνές,
ορχιδέες,
κεφαλάνθηρα, δακτυλιόριζες, κρόκοι, ίριδα, αγιούγκα, γεντιανές, σκαμπιόζα, βαλεριάνες, ανθυλλίδες, ερυθρόνιο, σιδηρίτης ή τσάι του βουνού, πουλσατίλα, λείριο το μάρταγκο, σκίλλα η δίφυλλος, ποτεντίλα, χαμπερλέα της Ροδόπης, κ.α. είναι μερικά από την μεγάλη ποικιλία των γενών και ειδών της χλωρίδας του Φαλακρού. Οι βόρειες κλιτύες του Φαλακρού είναι οι πλέον δασωμένες και από τα
σημερινά
ερείπια
οικισμών
φαίνεται
ότι
ήταν
και
πυκνοκατοικημένες: Νεστοχώρι, Ασβεστόλιθος, Καστανόχωμα, Μυρσίνερο, Βούρτσιανη, Άγιος Πέτρος, Μεσοβούνι είναι οι ονομασίες των εγκαταλειμμένων εδώ και δεκαετίες οικισμών. Η βλάστηση στα χαμηλότερα υψόμετρα αποτελείται απο λεπτοκαρυές, δρύες, καστανιές, λεύκες, άρκευθους (κέδρα), φλαμουριές, σφενδάμια,
12
13
σορβιές, αγριοτριανταφυλλιές, σμέουρα, μύρτιλα, ενώ ψηλότερα έχουμε οξιές, μαυρόπευκα και έλατα. Η παρόχθια βέβαια βλάστηση περιλαμβάνει περισσότερο παραποτάμια είδη όπως ιτιές, σκλήθρα, κ.α. Γύρω στα ερείπια υπάρχουν ακόμα γερασμένα άγρια καρποφόρα, όπως κερασιές, κορομηλιές, καρυδιές, μηλιές, σορβιές, συκιές κ.α. που αποτελούν πόλο έλξης για τροφή σε αγριογούρουνα, κίσσες, τσίχλες, κότσυφες, δρυοκολάπτες κ.α. Οι δυτικές, νότιες και ανατολικές κλιτύες είναι οι λιγότερο δασωμένες. Η ψηλή βλάστηση βρίσκεται στα μεγάλα υψόμετρα και συνήθως μέσα στα ρέματα με ελάτη, μαύρη πεύκη και οξιά. Στα χαμηλότερα υψόμετρα υπάρχουν δρυοδάση με άλλα πλατύφυλλα όπως σορβιές, σφενδάμια, φράξους κ.α. ενώ το φαράγγι του Προφήτη Ηλία είναι γεμάτο με «δένδρα του θανάτου» ή ίταμους. Στους πρόποδες του βουνού και όσο πλησιάζουμε στους οικισμούς, η βλάστηση λόγω της υπερβόσκησης είναι υποβαθμισμένη με πουρνάρια και φρύγανα (ψευδομακί). Το Φαλακρό όρος είναι γνωστό για το χιονοδρομικό του κέντρο. Όμως, από άνοιξη μέχρι τα μέσα του καλοκαιριού, ο χλοοτάπητας του βουνού είναι μοναδικός από τα χρώματα και τις μυρωδιές των αγριολούλουδων. Αυτών που, με την ποικιλία και το πλήθος τους, σχηματίζουν σπάνιους βιότοπους μεγάλης οικολογικής και αισθητικής αξίας, δηλώνοντας ότι υπάρχει και το «Φαλακρό χωρίς το χιονοδρομικό κέντρο»...
13
14
ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ ΔΡΑΜΙΝΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝ Το στρατί Το στρατί που πάει ανηφορίζοντας Μέσ’ απ’ τις ελιές κι από τ’ αμπέλια Το στρατί που φέρνει στο μετόχι μας Θα το περπατήσουμε με γέλια. Ένα εγώ θα πάρω γλυκοτράγουδο Ξεχασμένο τώρα από τα χρόνια. Θα τ’ ακούσουν των αγρών μικρόπουλα Και θα το σφυρούν από τα κλώνια. Σφήκες θα πετούνε στ’ αγριολούλουδα Και πεταλουδίτσες ταίρι-ταίρι, Σπίνος θα μας λέει το «καλώς ήρθατε» Πλουμιστός απάνω από τη φτέρη. Τ’ αγεράκι θα φυσάει ανάλαφρο
14
15
Από τις πλαγιές τις σμαραγδένιες, Θα σκορπάει μεσ’ στις καρδιές μας μάγεμα Και μοσκοβολιές τριανταφυλλένιες. Νίκος Κωνσταντινίδης
Στη βροχή Μισόγυμνοι στην κρύα βροχή, Να στάζει το νερό στο πρόσωπο, Διάφανη απορία: Θα πρέπει να ξεπλύνουμε το παρελθόν Θα πρέπει να νοτίσουν οι ψυχές Πριν ξεραθούν τα όνειρα Πριν μαραθούν οι άγουρες μέρες; Μισόγυμνοι στην κρύα βροχή, ποιος νοιάζεται. Θ’ αλλάξουμε τα μουσκεμένα ρούχα, ναι. … αλλά την καρδιά, ΠΩΣ; Γιώργος Κασαπίδης
15
16
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ Δημοσιογραφία, σημαίνει συντομία, δίχως να χάνεται η ουσία. Σημαίνει ακόμη ζωντάνια, απλότητα και καθαρότητα, έτσι που το ανθρώπινο μάτι να μένει ορθάνοιχτο, μέχρι την τελευταία πνοή του κειμένου. Δημοσιογράφος, σημαίνει να έχεις πέτρινη καρδιά, δίχως να χάνεται η ευαισθησία σου. Περισσότερο, σημαίνει να φοβάσαι το Θεό και να τιμάς τον άνθρωπο, έτσι που η πέννα σου να ρίχνει άπλετο φως στο σκοτάδι του νου, να στέκεται αγέρωχη στα κτυπήματα και να λυγίζει μόνο μετά το θάνατό σου. Νίκος Αλεξανδρινός
16
17
ΕΜΠΡΟΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΝΑ ΣΗΚΩΣΟΥΜΕ (Αφιερώνεται στους Δραμινούς, άξιους απόγονους των Ηδωνών Θρακών) Γιατί από Εμένα, έως Εσένα, συντοπίτη Αδελφέ, των Οθωμανών, ο ατέλειωτος ραγιαδισμός, χάσμα αγεφύρωτο, έχει γίνει… Γιατί, Τι έφταιξε; Ποιος θα μας πει, Ποιος ξέρει... Γιατί , Δεν ξύπνησαν οι ευαίσθητες χορδές σου ακόμα Κι ας βίωσες μια λευτεριά ενενήντα χρόνων! Μήπως προσπέρασε η ζωή και δεν την είδες; Μήπως οι Άνοιξες, π’ ολάνθιζαν, δεν σ' άγγιξαν ακόμη;
17
18
Έλα, στοχάσου, Κι αλάργεψε1, ξεπέζεψε απ' το χτες κι οπλίσου θάρρος. Αρματώσου. Κι ας πορευτούμε αντάμα λεύτεροι κι ομόγνωμοι, μακεδονομάχοι Έλληνες αγωνιστές. Κι ως Έλληνες ας πάμε μπρος, όπως τότε, όλο εμπρός. Έλα κι ομόδρομοι, Σε κορφοβούνια ιερά ν' ανηφορήσουμε, Το νοσολύτη2 Διόνυσο, σε μια σπηλιά, να βρούμε, Κι εκεί στου Πάγγαιου, τις ολόλευκες κορφές, Στο άντρο του θείου Βορέα, να βρεθούμε. Εκεί ψηλά, πολύ ψηλά, Με άρπες και με σάλπιγγες, τις Μούσες και το Θάμυρι, Σε μουσικό αγώνα, μ’ εγγυητή το Θείο Απόλλωνα, να δούμε, πάνω σε πλαγιές ζωγραφιστές να ξεθαρρέψουμε, με Νύμφες και Υάδες3 θεϊκές, να πλανηθούμε. Έλα, Με αιθέριες οπτασίες νεραϊδόκορμες,
18
19
Στο γέλιο, στο παιχνίδι, να ριχτούμε, Και ξέγνοιαστοι κι απόκοσμοι κι αδάμαστοι, Τις ομορφιές του Νύσηιου4 όρους να γευτούμε. Έλα, Αδελφέ μου, Ρωμιέ της Δράμα, ραγιά ανονήρευτε5, Κι ο ήλιος καμπυλόγυρε στη δύση. Λίγος ο χρόνος μας απόμεινε κι η νύχτα θα σκεπάσει την άγρια φύση. Έλα μαζί μου στο Καρμάνιο όρος να ανεβούμε, Στα γνώριμα του Ορφέα τα πλατώματα, Θεία αρμονία ν' απλωθεί απ' άκρη σ' άκρη, Δρυάδες να μας ραίνουν μ' αγριολούλουδα Δροσόνερο χαράς, στα μάτια μας, το δάκρυ. Έλα, Αδελφέ μου, λεύτερος πια από βολές, καβάλα στο ταχύ φαρί6 σου Τους πλανερούς στην καταφρόνια σου άφησε, Κι ολόχαρος στυλώσου, βροντοφώναξε.
19
20
«Εγώ δε λύγισα, δεν κιότεψα, σε 548 χρόνια Οθωμανών και Βούλγαρων ασήκωτη δουλεία» Πέρασες, ξέρω, δύσκολους καιρούς. Χρόνια πικρά. Σκληρή σκλαβιά. Πόνους αβάσταχτους βία και πλέρια περιφρόνια. Όμως, θεά η ελπίδα σου κι ως πάντα, νείρεσαι7 Την αίγλη των αετών, δροσοπλαγιές κι αλώνια. Έλα, λοιπόν, θεριέψου, Ρίζωσε στων επικών προγόνων τ' ακρολίθαρα Κι ας πέσανε στην κεφαλή σου άσπρα χιόνια. τη χώρα τη χρυσόχυτη, του Ρήσου ανάστησε του Ηδωνού Λυκούργου την ανδρεία την αιώνια. Κι έλα, συντοπίτη Δραμινέ, σμίλεψε γιους και καλοκόρες, όπως τότε και προχώρα και των προγόνων, δρέψε νέες δόξες νικηφόρα. Θάρρεψες πια… Κι αγέρωχος, περήφανος κι αντρείος, Κι αφίλιωτος με τον καιρό, γίνε ξεχωριστός και τώρα.
20
21 Τηλέμαχος Τσελεπίδης (Από την ανέκδοτη συλλογή («Δραμινές ευαισθησίες»)
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: 1. αλάργεψε=απομακρύνσου 2.νοσολύτης Διόνυσος=λύσε τα προβλήματά σου με το κρασί της λησμονιάς του θεού Διόνυσου. 3.Υάδες=Νύμφες των νερών και των πηγών, θυγατέρες του Άτλαντα και της Αίθρας. Ονομάζονται και Νυσσαίες και διατέλεσαν τροφοί του θεού Διονύσου. Ο αριθμός τους ποικίλει ανάλογα με τους αρχαίους μυθολόγους. 4.Νήσηιο= το αρχαίο Ομηρικό όνομα του όρους Φαλακρού της Δράμας που αναφέρεται κι από τους τραγικούς ποιητές και λοιπούς αρχαίους συγγραφείς. Ονομάζονταν επίσης παλαιότερα Καρμάνιο και μετά Παγγαίο, τη Βυζαντινή περίοδο Εγριαζόν Κασταγνιά, την Οθωμανική εποχή Μποζ Δάγ κι από τους ραγιάδες έλληνες της περιοχής, σε μετάφραση του τούρκικου, Φαλακρό. 5.ανονήρευτε=Δραμινέ που σου έλειψαν τα όνειρα και η δημιουργικότητα που πάντα είχες. 6. φαρί= άλογο των πάντα έφιππων Ηδωνών Θρακών 7. νείρεσαι= ονειρεύεσαι, είσαι από τη φύση σου ονειροπόλος
21
22
Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ, Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ ΚΙ ΕΜΕΙΣ «Είθε η Ελληνική γλώσσα να γίνει κοινή γλώσσα όλων των λαών.» Βολταίρος Του Τηλέμαχου Τσελεπίδη
Οι Έλληνες αποτελούν συνέχεια του ίδιου ανθρωπολογικού τύπου και πληθυσμού, του αυτόχθονου και γηγενή λαού, που ζούσε αδιατάρακτα στη Βαλκανική ή την Ελληνική χερσόνησο και την Αιγαιακή λεκάνη της Μεσογείου εδώ και 15.000 χρόνια από την Μεσολιθική περίοδο. Αυτό απέδειξε πολυετής μελέτη και έρευνα, μετά από ανάλυση 70 ανθρωπολογικών γνωρισμάτων σε 3.000 έλληνες από διαφορετική γεωγραφική κατανομή ανά τον κόσμο από τον έλληνα καθηγητή κι ανθρωπολόγο κ. Άρη Πουλιανό.. Το αποτέλεσμα των εξετάσεων απέδωσε τα ίδια γονίδια DNA όλων αυτών των ελλήνων και δικαίωσε τον ερευνητή. Έτσι και επιστημονικά επιβεβαιώνεται αυτό που ο Ισοκράτης (428374 π.Χ.) είπε στον πανηγυρικό του. «Στη χώρα αυτή κατοικούμε χωρίς να έχουμε διώξει κάποιους άλλους. Ούτε βρήκαμε τη χώρα μας έρημη, ούτε μαζευτήκαμε εδώ πέρα σκόρπιοι από διάφορα έθνη. Είναι τόσο γνήσια και ωραία η καταγωγή μας, ώστε, εκεί που γεννηθήκαμε εκεί και κατοικούμε, χωρίς διακοπή. Είμαστε γέννημα θρέμμα αυτού του τόπου.»
22
23
Οι Έλληνες, πριν ξεσπάσει ο εννεαήμερος κατακλυσμός του Δευκαλίωνα κατέφυγαν στα βουνά της Μακεδονίας και της Ηπείρου, τα Πυρηναία όρη, τα βουνά της Ασίας και της άλλης Ευρώπης. Πρόκειται
για
τις
βίαιες
γεωλογικές
μεταβολές
που
πραγματοποιήθηκαν στον τότε γνωστό κόσμο και στον οποίο ζούσαν έλληνες όχι μονάχα σε αυτή τη γεωγραφική περιοχή. Όταν έπαυσε το πρόβλημα πολλοί έλληνες επανέκαμψαν στην αρχική τους κοιτίδα φέρνοντας κι άλλους συγκάτοικούς τους, που έζησαν μαζί τους εκεί στην ξένη. Έλληνες που συνέχισαν να μιλούν ελληνικά, μη εγκαταλείποντας κι εκεί που πήγαν, την προγονική τους γλώσσα. Η ελληνική γλώσσα πέρασε διάφορες φάσεις. Μινωική, Μυκηναϊκή, Ομηρική, Ιωνική, Αττική και Νεοελληνική. Συγκαταλέχτηκε μέσα στις έντεκα πιο γνωστές ομόγλωσσες διαλεκτικές ομάδες που μιλιόντουσαν μέχρι και το 2.000 π.Χ. Το ότι η ελληνική γλώσσα και ο ελληνισμός είναι στο στόχαστρο γνωστών εξουσιαστικών κύκλων που φιλοδοξούν να ισοπεδώσουν κράτη και κοινωνίες, με βάση την Παγκοσμιοποίηση και τη Νέα Τάξη Πραγμάτων σε μια παγκόσμια κι ανεξέλεγκτη Εξουσία, είναι σε όλους μας γνωστό. Ο Ελληνισμός που είναι ταυτόσημος με την Ελευθερία και τη Δημοκρατία, την ελεύθερη βούληση και αξιοπρέπεια του ανθρώπου, είναι θανάσιμο εμπόδιο στα σχέδια των Οικουμενιστών. Το ελληνικό έθνος και η ελληνική φυλή θα έχουν πολλά να αντιμετωπίσουν στα σημερινά χρόνια, κυρίως από τους βαλτούς προβατόσχημους έλληνες «προοδευτικούς» με την έωλη συνείδηση. Δυστυχώς από την Ελλάδα δεν έλειψαν ποτέ οι Εφιάλτες. Έτσι διδάσκουν ακόμη στα παιδιά μας ότι οι έλληνες προερχόμαστε από
23
24
μια αόρατη φυλή, τους Ινδοευρωπαίους. Μια φανταστική θεωρία χωρίς στοιχεία του Βρετανού δικαστή στις Ινδίες Ουίλλιαμ Τζόουνς και του Γερμανού Φραντς Μποπ (1791-1867) που επινόησε την Άρεια φυλή. Ενώ οι έλληνες είναι και ήταν πάντα αυτόχθονες στον τόπο τους εδώ και πολλές χιλιετίες προ Χριστού. Κι αυτό αποδεικνύεται. Όμως από τον τόπο μας δεν έλειψαν οι αγωνιστές ερευνητές επιστήμονες, όλα εκείνα τα υψηλά αναστήματα της διανόησης του ελληνικού επιστημονικού κόσμου. -Δεν υπάρχει Ινδοευρωπαϊκή φυλή, λέει ο πατέρας της ελληνικής γλωσσολογίας και καθηγητής της ανθρωπολογίας στο Παν. Αθηνών Ιωάννης Κούμαρης (1879-…). Οι ινδοευρωπαίοι υπήρξαν από ανέκαθεν μόνο έλληνες κι όχι ένας άλλος λαός, που δήθεν απλώθηκαν σε όλη την Ευρώπη και την Ασία. Ο καθηγητής Άρης Πουλιανός απέδειξε επιστημονικά, ενώπιον 150 καθηγητών του Πανεπιστημίου και της Ακαδημίας της Μόσχας, ότι οι έλληνες ήταν αυτόχθονες στον τόπο τους. Ο Αμερικανός διευθυντής του τμήματος ανθρωπολογίας του Ινστιτούτου Smithsonian κ. Τζ. Έϊντζελ γράφει: «Σωστά ο Άρης Πουλιανός αποφαίνεται ότι υπάρχει πλήρης γενετική συνέχεια (των νεώτερων ελλήνων) από τους αρχαίους ως τους σύγχρονους καιρούς.» Έτσι αντικρούεται και ο ανθελληνικός και αντιεπιστημονικός ισχυρισμός του περίφημου Γερμανοεβραίου Ιάκωβου Φαλμεράϊερ (1790-1861) πως οι σύγχρονοι έλληνες είναι απόγονοι σλάβων και Αλβανών.
24
25
Σήμερα γνωρίζουμε ότι και στην Ιταλία βρέθηκε σκελετός έλληνα Κρητικού που χρονολογήθηκε για πριν από 50.000 χρόνια! Την ανακοίνωση έκανε στο 2ο παγκόσμιο ανθρωπολογικό συνέδριο του Τορίνο το 1987 ο Ιταλός ανθρωπολόγος καθηγητής Τζ. Φακίνι. Οι Σαρακατσάνοι, που είναι ο αρχαιότερος λαός της Ευρώπης, είναι συνέχεια του ανθρώπου που εμφανίζεται στην Παλαιολιθική εποχή. Έχουν γλωσσικά δεδομένα ελληνικά και ζούσαν στην Πίνδο πριν πέντε δεκάδες χιλιάδες χρόνια σε μια κλειστή κοινωνία με ποιμενικό τρόπο επιβίωσης. Οι Ευρωπαίοι έχουν κοινή ρίζα καταγωγής από την Ελληνική Χερσόνησο. Δικαιολογημένα λοιπόν οι δυο Ισπανοί Ευρωβουλευτές Χεριγκοϊτία και Ιμάθ πρότειναν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να καθιερωθεί ως Διεθνής γλώσσα η αρχαία ελληνική που είναι η μητέρα των Ευρωπαϊκών γλωσσών. Άλλωστε είναι και η μοναδική γλώσσα στον κόσμο στην οποία συνεργάζονται και υπακούουν οι Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές χωρίς πρόβλημα. Κορυφαίοι γλωσσολόγοι επιστήμονες της Ευρώπης εξαίρουν την σημαντικότητα, την μεγαλοπρέπεια και τη δυναμική της ελληνικής γλώσσας. Ένα γλωσσικό ιδίωμα που δεν υπέκυψε σε καμιά μακροχρόνια κατοχή, όπως εκείνη της μισής χιλιετίας, η Οθωμανική. Ο καθηγητής Βίκτωρ Μπερνάρ, που δεν θεωρείται και φιλέλληνας, λέει ευθαρσώς ότι η Ινδοευρωπαϊκή θεωρία περί καταγωγής της ευρωπαϊκής γλώσσας είναι σαβούρα και προτρέπει να ενσκήψουμε όλοι και να αναζητήσουμε τη γλώσσα μας μέσα στην προϊστορία και τη Μυθολογία των αυτοχθόνων Ελλήνων. Ο Βιεννέζος καθηγητής της γλωσσολογίας κ. Ο. Βαντρούσκα γράφει ότι όλες οι Ευρωπαϊκές γλώσσες είναι διάλεκτοι της μιας και μόνης
25
26
γλώσσας, της ελληνικής. Ο Άγγλος καθηγητής Κόλιν Ρένφριου υπενθυμίζει ότι η ελληνική γλώσσα διαμορφώθηκε στην Βαλκανική Χερσόνησο γύρω στα 6.500 π.Χ. Εμείς απλά θα σημειώσουμε τον διάλογο του Πλάτωνα στη Σικελία με τον Τίμαιο, που ήταν ένας Λοκρός Πυθαγόρειος φιλόσοφος. «-Στη χώρα σου, είπε ο Τιμαιαος, έζησε το πιο ωραίο και άριστο ανθρώπινο γένος από το οποίο κατάγεσαι εσύ και οι συμπολίτες σου. Θα σου πω με λίγα λόγια, λέει ο Επιζεφύριος σοφός στον Πλάτωνα, για τους νόμους σας που ήταν ότι το πιο ωραίο είχαν και δημιούργησαν οι συμπολίτες σου πριν από 9.000 χιλιάδες χρόνια…» Πόσα όμως ξέρουμε, εμείς οι σύγχρονοι έλληνες, για τη γλώσσα και τον πολιτισμό μας; Μαθαίνουμε τίποτε από όλα αυτά στα σχολειά μας; Όχι ασφαλώς. Οι αριστεροί κουλτουριάρηδες την ιστορική αυτογνωσία των ελληνοπαίδων την λένε μεγαλοϊδεατισμό και σωβινισμό. Και γίνονται έτσι οι έμμεσοι συνεργάτες των Σιωνιστών. Εμείς τι να πούμε τώρα. Για το στραπατσάρισμα της γλώσσα μας, για την σημερινή μας αδιανόητη ξενομανία ή την ιστορική μας αγνωσία και απαιδευσία; Αλήθεια γιατί δεν δίνουμε στα ελληνόπουλα την κλασσική ελληνική παιδεία; Τα παιδιά μας έχουν και τις δυνατότητες και τα γονίδια για να ανταποκριθούν στις πολιτισμικές προκλήσεις των καιρών μας. Ποιοι εμποδίζουν να αναδειχτεί ο λαός μας; Όμως εμείς όσα να σου πούμε, φίλε αναγνώστη συμπατριώτη, θα τα προσπεράσεις ή θα τα θεωρήσεις πατριδολατρία και αρχαιολατρία. Έχεις κι εσύ, δυστυχώς, διαβρωθεί και αλλοτριωθεί από τις αδιέξοδες ιδεολογίες και δημαγωγίες που σε πολιορκούν. Γι'
26
27
αυτό και θα μου επιτρέψεις να σου μεταφέρω εδώ το λόγο δυο Γερμανών διασημοτήτων. Του μεγάλου φιλοσόφου Γόττλιβ Φίχτε (1762-1814) και του φιλόσοφου και παιδαγωγού Εδουάρδου Σπράγγερ. Αυτοί, με όλη την ειλικρίνεια, την αντικειμενικότητα και τη σοβαρότητά τους, ίσως σε προβληματίσουν. «Αν η Γερμανία κατόρθωσε να επιτύχει την εθνική της ενότητα και να αποκτήσει την ελευθερία και τη μεγάλη δύναμή της, τούτο ασφαλώς το οφείλει, εξ ολοκλήρου, στην καλλιέργεια των ελληνικών σπουδών.» Ο Αμερικανός ιστορικός Γουίλ Ντυράν γράφει ότι το αλφάβητο της χώρας του έχει προέλευση ελληνική κι ότι έφτασε στην Αμερική μέσο της Κύμης και της Ρωσίας. Και ο μεγάλος Λατίνος ρήτορας Κικέρων θα διακηρύξει. «Αν οι Θεοί συζητούσαν, σίγουρα τη γλώσσα των Ελλήνων θα μιλούσαν. »
27
28
ΟΙ ΟΔΟΙ ΤΗΣ ΔΡΑΜΑΣ : Α΄ ΜΕΡΟΣ A Συνταγµ. ABΔEΛA αριστερά πύλης Συντάγµατος ABEPΩΦ Συν. κεντρικός πάρ. Mακεδονοµάχων 55 AΓ. KΩNΣTANTINOY Συν. Λατσίστα Σιδ. Γραµµή AΓIΩN ANAPΓYPΩN Σαράντα Eκκλ. πάρ. 1ης Iουλίου AΓIAΣ ΛAYPAΣ Συν. Eργ. Kατ. Nέας Kρώµνης AΓIAΣ ΣOΦIAΣ Συν. Aγ. Σοφίας Πάρ. Bενιζέλου 64 AΓ. BAPBAPAΣ Συν. Aγ. Bαρβάρας αρχή από Aµύντα AΓ. ΔHMHTPIOY Συν. Aµπελακίων πάρ. Kαππαδοκίας 24 AΓAΘOYΠOΛEΩΣ Συν. Στενηµάχου Bάρνης 18 AΓXIAΛOY Συν. Στενηµάχου Bάρνης 14 AΔEΛΦΩN ΔOYMΠEΣΣA Στάδιο Δόξας AΔPAMYTIOY Συν. Oρτακινών πάρ. Aθηνών 13 AΘHNAΣ Συν. 12 Aποστόλων πάρ. Γαληνού 10 AΔPIANOYΠOΛEΩΣ Συν. 12 Aποστόλων πάρ. Pούσβελτ 45 AΘHNΩN Συν. Oρτακινών πάρ. Λεωφ. Στρατού 40 AΘANAΣIAΔOY Συν. Aγ. Nικολάου πάρ. Eθν. Aµύνης 40 AINOY Συν. Στενηµάχου πάρ. Στενηµάχου AIMOY Συν. Στενηµάχου πάρ. Mαραθωνοµάχων 5 AIΓAIOY Συν. Aγ. Bαρβάρας πάρ. Aγ. Bαρβάρας 11 AIΣXYΛOY παράλληλος της οδού Παπαφλέσσα AIΣΩΠOY από Oικοτροφείο Aρρένων προς Γεν. Nοσοκοµείο AIOΛOY 1η παράλληλος δυτικά της Eθν. Aµύνης AKPITA συν. Kεντρικός Mακεδονοµάχων 55 AKPOΠOΛEΩΣ Συν. Nέος Kόσµος παρ. Eθν. Aµύνης AΛYTPΩTΩN Συν. Στενηµάχου πάρ. Mαραθωνοµάχων AΛKIBIAΔOY Bορ. πρώην φυλακών (Δικαστικό Mέγαρο) AΛYTPωτων Συν. Tαξιαρχία πάρ. Περδίκα AMAΣIAΣ Συν. Aµπελοκήπων πάρ. Kαππδοκίας 11 AMIΣOY Συν. Oρτακινών πάρ. Aθηνω½ν 48 AMΦIΠOΛEΩΣ Συν. Σιδηρ. Σταθµού Πάρ. 1ης Iουλίου 5 AMYNTA Συν. Aγ. Nικολάου από Bενιζέλου 40 προς Nησάκι AMΠEΛAKIΩN Συν. Kεντρικός πάρ. Nευροκοπίου 18 ANAT. PΩMYΛIAΣ Συν. Στενηµάχου πάρ. Bάρνης ANΔPOYTΣOY κάθετος Περδίκα - Παγγαίου ANTIOXOY Συν. Oρτακινών πάρ. Aθηνών 36 AΠOΛΛΩNOΣ Συν. Aµπελακίων πάρ. Kαππαδοκίας 5 ANTIΓONOY Συν. Aγ. Σοφίας πάρ. M. Aλεξάνδρου 127 APIΣTEIΔOY Συν. Σπαρτάκου πάρ. Σαλαµίνος
28
29
APIΣTOΦANOYΣ Συν. Oρτακινών πάρ. Σαγγαρίου 25 APITΣIΔOY κάθετος Kρόνου APKAΔIOY Συν. OΣE πάρ. Θεµιστοκλέους APKAΔIOY Eργ. Kατοικίες Nέας Kρώµνης APKAΔIOYΠOΛEΩΣ Συν. 40 Eκκλησιών πάρ. 1ης Iουλίου 16 APΔA 12 Aπόστολοι Aδριανουπόλεως 71 APMEN Συν. Kεντρικός M. Aλεξάνδρου 38 APΓONAYTΩN Συν. Tαξιαρχία πάρ. Περδίκα 56 APIΣTOTEΛOYΣ Συν. Aγ. Tριάδας πάρ. M. Aλεξάνδρου 72 APXIMHΔOYΣ Συν. Σηδηρ. Σταθµού Eθν. Aµύνης 44 APEΩΣ Συν. 12 Aπόστολοι πάρ. Pούσβελτ 90 APΓOYΣ Συν. Γυµνασίου Aρρένων πάρ. Διογένους APΓYPOYΠOΛEΩΣ Συν. Λατσίστας πάρ. Aγ. Kωνσταντίνου APΓYPOYΔH ΔHM. Δικαστήρια APTEMIΔOΣ Συν. Στενηµάχου Πάρ. Mαραθονωµάχων 13 AΦPOΔITHΣ Συν. Aγ. Bαρβάρας πάρ. Γαληνού 88 AXIΛΛEΩΣ Συν. Σιδ. Σταθµού πάρ. Σιδ. Γραµµής B BANTΣH ΔHMHTPIOY (πλησίον Δικαστηρίων) BAPNAΛH KΩΣTA (νοτίως KTEΛ Δράµας) BAΛAΩPITOY Συν. Aγ. Tριάδος Πάρ. Kόδρου 53 BAKXOY Πάρ. 1ης Iουλίου Στάσις Mαρτίνη BAΣ. HPAKΛEIOY Συν. Kεντρικός Πάρ. Nευροκοπίου 23 BAΣ. OΘΩNOΣ Συν. Aγ. Bαρβάρας 34 BAΣ. KΩN/NOY Συν. Kεντρικός Πάρ. Nευροκοπίου 23 BAΣ.ΓEΩPΓIOY Συν. Λατσίστης Πάρ. Tσακάλωφ B. BOYΛΓAPOKTONOY Συν. N. Kρ. Πάρ. Nευροκοπίου 3 BEZYPTZOΓΛOY MIX. (κάθετος M. Aλεξάνδρου) BEΛIΣΣAPIOY Συν. Aγ. Nικολάου Πάρ. Σκρά 15 BEPΓINAΣ (πρώην Pούσβελτ) κεντρ. οδός από Πλ. Eλευθερίας BIZYHΣ Συν. Aρκαδουπόλεως Πάρ. 1ης Iουλίου 18 BOTΣH Συν. Aγ. Bαρβάρας Πάρ. Nυααρίνου 18 BOP. HΠEIPOY Συν. Aγ. Παντελεήµονα Πάρ. Δ. Γούναρη BOYΛΓAPH Συν. 40 Eκκλησιών Πάρ. Aρκαδουπόλεως BPYΣEΩΣ Συν. 40 Eκκλησιών Πάρ. 1ης Iουλίου 30 BYZANTIOY Συν. Aµπελοκήπων Πάρ. Xρυσοβέργη 1 BYPΩNOΣ Συν. Oρτακινών Πάρ. Aδριανουπόλεως 51 Γ ΓAΛHNOY Kεντρική οδός Πάρ. Pούσβελτ 168
29
30
ΓAΛIΛAIOY Συν. Σιδ. Σταθµός Πάρ. Aµφιπόλεως ΓENNAΣ Συν. 40 Eκκλησιών Πάρ. 1ης Iουλίου 27 ΓEΦYPAΣ ΠAΠAΔΩN Πάρ. Λεωφ. Στρατού 3 ΓEΩPΓIOY ΣTAYPOY Συν. Nέα Aγορά Πάρ. Aµύντα ΓPAMMOY Συν. Δενδράκια ΓPANIKOY Συν. Aγ. Nικολάου Πάρ. M. Aλεξάνδρου 95 ΓPHΓOPIOY E Συν. Aγ. Bαρβάρας Πάρ. Bενιζέλου
30
31
ΤΙ ΕΙΠΑΝ ΟΙ ΣΟΦΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΩΤΕΡΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΑΝΔΡΕΣ για την "Ελευθερία" -Απ’ τα κόκαλα βγαλμένη-Των Ελλήνων τα ιερά-Και σαν πρώτα αντρειωμένη-Χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά. Διονύσιος
Σολωµός
(εθνικός µας ποιητής) -Καλύτερα μιας ώρας-ελεύθερη ζωή- παρά σαράντα χρόνια- σκλαβιά και φυλακή. ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΡΑΙΟΣ -Λευτεριά ή θάνατος ήταν γραμμένο πάνω στις σημαίες των αγωνιστών του 1821 -α. Η ευτυχία βασίζεται πάνω στην ελευθερία αλλά και η ελευθερία πάνω στη γενναιότητα. β. Κανένα κράτος δεν μπορεί να κρατηθεί λεύτερο αν δεν είναι στον ίδιο βαθμό ισχυρό με τα γειτονικά του κράτη. ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ -α. Η υπερβολική ελευθερία μετατρέπεται σε απεριόριστη δουλεία για τον πολίτη και το κράτος. β. Προσπάθησε να διατηρείς το χαρακτήρα σου λεύτερο. γ. Όταν η Δημοκρατία θεωρεί την ελευθερία ως το μεγαλύτερο αγαθό και αδιαφορεί για τις άλλες αξίες, τότε ανατρέπεται η δημοκρατική διακυβέρνηση και δημιουργείται τυραννία. δ. Να πολεμάτε για τη λευτεριά. ΠΛΑΤΩΝ
31
32
-Ο Θεός έπλασε όλους τους ανθρώπους ελεύθερους. Κανένα άνθρωπο δεν προόρισε για σκλάβο η φύση. ΑΛΚΙΔΑΜΑΣ -Στην ψυχή όλων των ανθρώπων υπάρχει εκ φύσεως ο πόθος της ελευθερίας. ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ο Αλικαρνασσεύς - Στο κράτος που δεν μπορείς να λες τα σωστά, τα αληθινά και τα άριστα με ελευθερία, εκεί επικρατούν και διοικούν οι χειρότεροι. ΣΟΦΟΚΛΗΣ -α. Όποιος συνεργάζεται με τον τύραννο δεν είναι ελεύθερος. β. Ο Θεός όταν δημιούργησε τον άνθρωπο δεν τον έκανε δούλο, αλλά ελεύθερο. γ. Ο συγγραφέας πρέπει να ‘ναι λεύτερος, άφοβος, αμερόληπτος και να έχει το θάρρος να είναι ειλικρινής και να λέει την αλήθεια δ. Ο ελεύθερος άνθρωπος δεν φοβάται εκείνον που κρυφακούει. ΛΥΣΙΑΣ -Αν διώχνανε την ελευθερία από τη γη θα την έσωζε η Ευρώπη. Αν την εξορίζανε κι από την Ευρώπη θα εύρισκε καταφύγιο στην κοιτίδα της την Ελλάδα. Ν. ΣΑΡΙΠΟΛΟΣ -α. Η ελευθερία είναι αλληλένδετη με το είναι κάθε ζωντανού οργανισμού. β. Ο Θεός και η ελευθερία είναι η προσευχή μου. γ.
32
33
Μπορεί να μη συμφωνώ με ό,τι υποστηρίζεις. Μα θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμά σου να διατυπώνεις ελεύθερα τις απόψεις σου. δ. Ονομάζω ελευθερία το να μπορώ ανεμπόδιστα να σκέφτομαι ή να μη σκέπτομαι, να κινούμαι ή να μη στέκομαι, σύμφωνα με τη δική μου σκέψη κι απόφαση. ΒΟΛΤΑΙΡΟΣ -α. Αν γνώριζες την αξία που έχει η ελευθερία δεν θα με συμβούλευες να μάχομαι τους εχθρούς μόνο με δόρατα, αλλά και με τα τσεκούρια. β. Οι ελεύθεροι λαοί οφείλουν να μάχονται με όλες τις δυνάμεις τους εναντίον σ‘ όποιον απειλεί την ελευθερία τους και σε όποιον καταπατάει τα εδάφη τους. ΗΡΟΔΟΤΟΣ -Ελευθερία σημαίνει να μπορείς να καταλαβαίνεις το καλό. ΠΕΡΙΑΝΔΡΟΣ -Όπου υπάρχει το πνεύμα του Θεού, εκεί υπάρχει και ελευθερία. ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ -Επιβάλλεται να αγωνιζόμαστε για την λευτεριά μας ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ -α. Αληθινή ελευθερία δεν είναι να κάνεις ό,τι θέλεις, αλλά ότι έχεις δικαίωμα να κάνεις. β. Η ελευθερία είναι καλή για τους πλουσίους. ΒΙΚΤΩΡ ΟΥΓΚΩ
33
34
-α. Ελευθερία είναι το δικαίωμα να κάνεις ό,τι δεν βλάπτει τον άλλο. β. Η ελευθερία είναι το σύνολο των δικαιωμάτων, που καμιά κανονική κοινωνία δε μπορεί ν’ αφαιρέσει απ’ τα μέλη της, χωρίς να παραβιάσει τη δικαιοσύνη και το δίκαιο. ΛΑΚΟΝΤΑΙΡ -Τα βήματα της ελευθερίας είναι αργά, αλλά δεν γυρνούν πίσω. ΛΟΟΥΕΛ -Ελευθερία, πόσα εγκλήματα διαπράττονται στο όνομά σου. ΡΟΜΑΙΝ ΡΟΛΛΑΝΤ -Ο δρόμος που φέρνει στην ελευθερία περνάει μέσα από τον πόλεμο. ΣΤΕΦΑΝ ΤΣΒΑΪΧ -Ελεύθερος είναι ένας άνθρωπος όταν προστατεύεται από την αδικία. ΟΥΕΜΣΤΕΡ -Υπάρχουν δύο ειδών ελευθερίες: Η πρώτη είναι η ψεύτικη που κάνει κανείς ότι θέλει. Η δεύτερη, που είναι η αληθινή, κάνει κανείς ό,τι πρέπει. Kingsley -Η δουλεία είναι αντίθετη προς τη φύση, γιατί μόνο οι ανθρώπινοι νόμοι κάνουν άλλους δούλους κι άλλους ελεύθερους. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ
34
35
- Περισσότερο από κάθε τι αγαπούμε την ελευθερία. ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ
ΓΑΪΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ
-Δίνοντας ελευθερία στους σκλάβους, διασφαλίζουμε την ελευθερία των ελεύθερων. ΑΒΡΑΑΜ ΛΙΝΓΚΟΛΝ -α. Η ελευθερία είναι ιδιοκτησία του κάθε ανθρώπου. β. Τρία είναι τα είδη της ελευθερίας: Η φυσική ελευθερία του ατόμου, η αστική ελευθερία του πολίτη και η πολιτική ελευθερία του λαού. ΡΑΙΪΝΤΑΛ -Οι λαοί έχουν την ελευθερία γα είδωλο. Μα που βρίσκεται, πάνω στη γη, ένας ελεύθερος λαός; ΟΝΟΡΕ ΝΤΕ ΜΠΑΛΖΑΚ -Δίχως την ελευθερία του λόγου η έρευνα για την αλήθεια είναι αδύνατη. Χωρίς την ελευθερία του λόγου η ανακάλυψη της αλήθειας είναι άχρηστη. Όταν δεν υπάρχει ελευθερία του λόγου η πρόοδος αναχαιτίζεται. Καλύτερα ν’ ακούσουμε χίλιες ανοησίες και ψευτιές, παρά ν’ αρνηθούμε την ελευθερία του λόγου. Κ. ΜΠΡΑΝΤΕΛΩ
-Το σώμα μπορεί να δεθεί με αλυσίδες, ο νους όμως ποτέ. Η σκέψη είναι λεύτερη. ΜΠΕΝΤ
35
36
- Ελεύθερος άνθρωπος είναι αυτός που άφοβα προχωράει τη σκέψη του ως το τέλος. ΛΕΩΝ ΜΠΛΟΥΜ -Ο άνθρωπος γεννήθηκε λεύτερος κι όμως σε όλη τη γη είναι αλυσοδεμένος. ΖΑΝ ΖΑΚ ΡΟΥΣΣΩ -Είσαι ελεύθερος όταν μπορείς να λες όχι: σε όλους και σε όλα, να δίνεις το χέρι σου χωρίς να τρέμεις, να αγαπάς χωρίς να ψεύδεσαι, να γελάς χωρίς να γελοιοποιείς κανένα, να γράφεις όταν θέλεις κι ότι θέλεις και όποτε θέλεις, να μπορείς να μη πεινάς, να μη διψάς και να μη κρυώνεις. ΤΑΧΑΡ ΜΠΕΝ ΖΕΛΟΥΝ
36
37
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΡΑΜΑΣ Γράφει ο Τόλης Αποστολίδης
Η ΔΟΞΑ ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΕΘΝΙΚΗ Τέλος στα τέσσερα πέτρινα χρόνια της Δόξας στη Δ’ Εθνική κατηγορία. Οι «Μαυραετοί του Βορρά» κέρδισαν την πρώτη θέση έχοντας σε θέση αναπνοής την ομάδα της μαχητικής Θράκης και το έξοχο Παραλίμνιο. Στα μπαράζ που έγιναν στη Λάρισα κέρδισαν 1-0 και τον Αβέρωφ Ιωαννίνων με τη θερμή συμπαράσταση 3.000 Δραμινών φιλάθλων. Πρωτεργάτης στην άνοδο της Δόξας μαζί με τους παίκτες και τους φιλάθλους, που ακολούθησαν κι ακολουθούν την ομάδα στους δύσκολους αγώνες της, ο άξιος και φιλόδοξος πρόεδρος του συλλόγου κ. Σάκης Ορφανίδης που έχει στόχο να ανεβάσει τη Δόξα στην Α’ Εθνική κατηγορία. Τα μεταγραφικά αποκτήματα της Δόξας είναι οι Μπαλτιμάς, Μουτίδης, Μιχελίδης και Ιωαννίδης. Από τη Δόξα έφυγε ο Μιχάλης Κωνσταντινίδης για την γειτονική Καβάλα που αγωνίζεται κι αυτή στην Γ’ Εθνική. Η Δόξα ξεκίνησε με ένα φιλικό στο γήπεδό της με τον Άρη Θεσσαλονίκης το Σάββατο 02.08.03. Έπαιξε στα ίσα τον μεγάλο της αντίπαλο ικανοποιώντας τους 2.000 φιλάθλους που το παρακολούθησαν και που έληξε 1-1.
ΑΝΟΔΟΣ ΣΤΗΝ Α2 ΣΤΗΝ ΧΕΙΡΟΣΦΑΙΡΑ ΤΟΥ ΓΣΔ Ο Γυμναστικός Σύλλογος Δράμας, στους άνδρες και τις γυναίκες πέρασε πανάξια στην επόμενη κατηγορία. Το τμήμα των γυναικών ήταν αήττητο σε όλους τους αγώνες της Β’ εθνικής και με τις Έλενα Παουνέσκου, , Αβραμίδου, Αμπατζίδου, Κωνσταντινίδου, Κελετζή, Καραμπιπέρη, κλπ, έδειξε ότι βάζει ψηλά τον πήχυ στο σαλόνι της πρώτης κατηγορίας. Η προετοιμασία της ομάδας ξεκίνησε 04.08.03 και ο πετυχημένος προπονητής της ομάδας Κώστας Γουλιαρίδης που λείπει για επαγγελματικούς λόγους, σύντομα θα είναι κοντά στην ομάδα.
37
38
Το Τμήμα των ανδρών ύστερα από τρία χρόνια και με προπονητή τον Τόλη Αποστολίδη ξαναγυρίζει στην Α2 κατηγορία, μετά από ένα συγκλονιστικό πρωτάθλημα, τερματίζοντας στην πρώτη θέση έχοντας
ως
επικίνδυνο
αντίπαλο-διεκδικήτρια
την
ΧΑΝΘ
Θεσσαλονίκης. Βοήθησε την άνοδο του Γ.Σ.Δ. και η Δραμινή ομάδα Ολυμπιακή Ακαδημία που απέσπασε μέσα στη Θεσσαλονίκη ισοπαλία από την ΧΑΝΘ όπως και η Δόξα, δύο σύλλογοι που μετείχαν στη Β’ εθνική. Η Δόξα μάλιστα καίτοι παρέμεινε στην κατηγορία, με απόφαση της διοίκησης διέλυσε το τμήμα του χαντ μπωλ δίδοντας βάρος στο τμήμα του ποδοσφαίρου. Έτσι ο ΓΣΔ ενισχύθηκε με τους έμπειρους παίκτες της Δόξας Πρέππου, Μπαρουξάκη, Μαρκετάκη, Χατζόπουλο, Λαυρεντιάδη και Λαμπρίδη, αλλά και από τους νεαρούς Σιδηρόπουλο, Σακλή κι Αθανασόπουλο έχοντας έτσι αποκλειστικά Δραμινούς παίκτες στο δυναμικό του. Η ομάδα ξεκινάει την προετοιμασία της από 18.08.03 και μέσα στο Σεπτέμβριο θα συμμετάσχει σε τουρνουά τεσσάρων ομάδων Α2 κατηγορίας. Η Ολυμπιακή Ακαδημία, που ενισχύθηκε κι αυτή από τη Δόξα, πέρνοντας τον τερματοφύλακα Νίκο Παρασκευαϊδη και τους Παυλή, Νουσδίλη και Περικλή Βελίκη, είναι βέβαιο ότι έχοντας προπονητή της τον Πέτρο Τσακαλίδη, ότι θα έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στο πρωτάθλημα της Β’ εθνικής κατηγορίας. ΟΙ ΤΙΤΑΝΕΣ ΣΤΗΝ Γ’ ΕΘΝΙΚΗ ΤΟΥ ΜΠΑΣΚΕΤ
38
39
Η Δραμινή ομάδα των Τιτάνων, θυγατρική του ΚΑΟΔ, για δεύτερη φορά σε μεγάλη κατηγορία με προπονητή τον Σάκη Γαϊτάνη. Το καλό κλίμα στη διοίκηση με πρόεδρο τον Βασίλη Δομνίδη, την καλή απόδοση των παικτών της και την ικανότητα του τεχνικού, έφεραν την ομάδα στην κατάκτηση του τίτλου του β’ ομίλου. Όμως προχώρησε νικηφόρα και στην τετράδα των 4ρων υποψηφίων διεκδικητών της ανόδου στην Γ’ κατηγορία. Μετά από τρεις συγκλονιστικούς αγώνες κι αφού νίκησε το Σιδηρόκαστρο και στον τελικό τον Ηρακλή Καβάλας μέσα στην Κομοτηνή πήρε το εισιτήριο, εγκαταλείποντας το τοπικό πρωτάθλημα. Μεγάλη ήταν η προσφορά των έμπειρων παικτών Θεοδοσιάδη, Λουλόπουλου,
Γκαρόζη,
Χριστοφορίδη,
Καγιάογλου
και
Μελισσαρίδη. Η ομάδα, ενόψει μιας δύσκολης νέας περιόδου αγώνων, απέκτησε πέντε παίκτες. Τον Σταύρο Μυλωνίδη από τον Ιωνικό Διαβατών, τον Γάκη Κοσμίδη από τον Εργοτέλη Ηρακλείου και έφερε στο δυναμικό της ομάδας τους παλιούς παίκτες της Κώστα Λαμπράκη, Θανάση Τυχόλα και Στράτο Μοσχόπουλο. Συζητάει επίσης την απόκτηση του Θόδωρου Τερζόγλου από τον Αρίωνα Ξάνθης και τον Νίκο Κιοσσέ από την Λευκάδα. Η ομάδα ξεκινάει τις προπονήσεις της από 10.08.03. Αποχώρησαν από την ομάδα για επαγγελματικούς λόγους ο καθηγητής φυσικής αγωγής Στέφανος Θεοδοσιάδης και ο Στράτος Καγιάογλου.
39
40
40
41
ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΔΡΑΜΑΣ : ΔΗΜΟΣ ΝΕΥΡΟΚΟΠΙΟΥ
Β΄ ΜΕΡΟΣ Ως κοινότητα, με το παλιό όνομα Καρατζά-Κιοϊ, το 1919 είχε επτά οικισμούς, το Άνω και Κάτω Θόλος, η Κρήνη, η Βουνοπλαγιά, η Ραχούλα, η Στέρνα και η Γέφυρα Θόλου. Το 1994 εντάχθηκε στο δήμο Παρανεστίου. Ο ιερός ναός του χωριού είναι στο όνομα του Αγίου Γεωργίου. Και βέβαια ο Άνω Θόλος. Μια διασταύρωση μας οδηγεί στο γραφικό χωριό που απέχει 6,5 χλμ από το Παρανέστι και έχει υψόμετρο 320 μέτρα και μόλις 14 κατοίκους. Όμως τον καλό καιρό του 1951 στο όμορφο και πράσινο αυτό χωριό ζούσαν 577 άνθρωποι. Ο Άνω Θόλος είναι χτισμένος σε ομαλή πλαγιά. Μεγάλα αρχοντικά που ανήκαν
σε
εύπορες
οικογένειες
καπνομεσιτών
ή
γεωργοκτηνοτρόφων μας εντυπωσιάζουν με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική τους. Πιο κάτω, βαδίζοντας άλλα τεσσεράμισι χλμ συναντούνε το χωριό Κρήνη ή Κιουρτσιλέρ. Γεωργοί και Πόντιοι οι κάτοικοί του, κατάγονται από το Καρς, το Ναρμά και την Αμισό. Σήμερα ζουν στο χωριό 15 άνθρωποι τους οποίους εξυπηρετούν 10 τηλέφωνα. Διατηρούν τον ιερό ναό τους που είναι αφιερωμένος στους Αγίους Πέτρο και Παύλο και στο οποίο ιερουργεί ο ιερέας Περικλής Αποστολίδης. Το τηλέφωνό του 0522-22345. Διατηρούν τον Πολιτιστικό Σύλλογο «οι κρίνοι», τηλ.22511.
41
42
Τελευταίο χωριό της διαδρομής μας η Στέρνα ή Αρπατζίκ, 8,5 χιλιόμετρα από το Παρανέστι, που στην ακμή του είχε 170 κατοίκους το 1940 και τώρα 36. Οι κάτοικοί του γεωργοκτηνοτρόφοι πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη και τη Μπάφρα. Ναός του χωριού ο Αγίου Παντελεήμονας στον οποίο ιερουργεί ο πατήρ Βασίλειος Ασλανίδης. Στο χωριό υπάρχει χοιροτροφική μονάδα της Ο.Ε. Θ. Ευθυμιάδη και Σία τηλ. 22481 Γυρίζουμε στο Παρανέστι και φεύγουμε βόρεια όπου πολύ κοντά μας είναι ο πανέμορφος παραδοσιακός οικισμός του Ξάγναντου ή Καρσί-Τσιφλίκ που έχει 117 κατοίκους ενώ το 1951 ήταν διπλάσιοι. Στον ιερό ναό της Αγίας Τριάδας λειτουργεί ο Ξηροποταμίτης ιερέας Ιωάννης Ρούτσης τηλ. 92036. Ένα χωριό με δραστήριους πρόσφυγες κατοίκους από τον Πόντο και τη Μικρά Ασία που με τον δυναμικό Πολιτιστικό τους Σύλλογο με την ευκαιρία των εορταστικών εκδηλώσεων του Αγίου Πνεύματος, πραγματοποιούν τριήμερο Ποντιακό γλέντι και φαγητό στο οποίο συμμετέχουν όλοι οι κάτοικοι. Στο πανηγύρι προσκαλούνται χορευτικά σωματεία καθώς και τραγουδιστικά συγκροτήματα και μπάντες με ποικίλο πρόγραμμα. Τρία χιλιόμετρα απέχει το Μεσόχωρο ή Τσιφλίκ Μαχαλέ το μοναδικό χωριό που λόγω ΔΕΗ έχει πληθυσμιακή αύξηση, σήμερα 228 κατοίκους σε δυο συνοικισμούς. Εδώ είναι εγκατεστημένη η ΔΕΗ και η Μηχανική Α.Ε. και βέβαια οι κάτοικοι εξυπηρετούνται από τα μαγαζιά του χωριού. Και εδώ ο ιερός ναός του χωριού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που όμως δεν έχει μόνιμο ιερέα. Δυτικά, ακριβώς απέναντι, είναι το Καρποφόρο ή Γιαννοσλού, ένας οικισμός με 69 μόνο πρόσφυγες κατοίκους που το 1961 ζούσαν εκεί
42
43
139 ψυχές, σε υψόμετρο 160 μέτρων. Εδώ έχουμε ιερό ναό του Αγίου Μηνά στον οποίο ιερουργεί ο Παπα-Ιωάννης Χριστοδούλου που μένει στη Δράμα τηλ.33612. Στο χωριό είναι εγκατεστημένη η Α. Ε. Μεταλλευτικές Επιχειρήσεις Βόρειας Ελλάδας που εκτελεί επί τόπου εργασίες για εντοπισμό και εκμετάλλευση του πλούσιου ορυκτού πλούτου της περιοχής (τηλ.22112). Λίγο κοντά, πέντε χιλιόμετρα από το Παρανέστι, στο ίδιο υψόμετρο, είναι ο οικισμός του Τεμένους ή Τζαμί Μαχαλέ, με επίσης ελάχιστους πρόσφυγες κατοίκους, μόλις 62, ενώ το 1951 ζούσαν εκεί 165 άνθρωποι. Εδώ θα λειτουργήσει το τρίτο φράγμα, με τρεις μονάδες παραγωγής συνολικής
ενέργειας
71
GWH,
του
συγκροτήματος
των
υδροηλεκτρικών εργοστασίων του Νέστου, που θα έχει όμως και σαν αποστολή, με τη λίμνη του, να ποτίζει και τον κάμπο των όμορων νομών της περιοχής. Το χωριό έχει ένα θαυμάσιο ναό, του Προφήτη Ηλία, στον οποίο τελεί τη θεία λειτουργία ο Παπα-Ευάγγελος Ευγενίδης κάτοικος του χωριού τηλ.22427. Ακολουθώντας το βορινό δρόμο ανεβαίνουμε μετά από πέντε χιλιόμετρα στο Πολύσυκο ή Ιντζιρλίκ σε υψόμετρο 380 μέτρων. Οικισμός καταπράσινος και πανοραματικός, θύμα κι αυτός της μετανάστευσης, που το 1920 είχε 881 μουσουλμάνους κατοίκους και το 1961 μόνο 74 πρόσφυγες, ενώ τώρα ζούνε στο χωριό μόλις 28 άτομα. Ο όμορφος ναός του Αγίου Παντελεήμονα δεν έχει μόνιμο ιερέα κι εξυπηρετείται αποσπασματικά από παρακείμενους ιερείς.
43
44
Συνεχίζουμε βορειοδυτικά και σε υψόμετρο 530 μέτρων συναντούμε το Μικροχώρι ή Κιουτσούκ Κιοϊ, έναν οικισμό 145 κατοίκων το 1940, αλλά που οι τελευταίοι κάτοικοί του το εγκατέλειψαν το 1980. Απόμειναν σπίτια έρημα και μια οικογένεια κτηνοτρόφων που ζει εκεί σε πείσμα της ερήμωσης. Όμως ανήμερα της γιορτής του Αγίου Πέτρου και Παύλου ανοίγει ο ιερός ναός και έρχονται οι ξενιτεμένοι Μικροχωρίτες να γιορτάσουν όπως τον παλιό καλό καιρό. Το Μελισσοχώρι, η άλλοτε κραταιά κοινότητα Δρατσίστα με τους 431 κατοίκους το 1920 και τους 521 το 1940 δεν είναι μακριά. Και εκεί, από το επιβλητικό ύψος των 700 μέτρων, με μόνους οικοδεσπότες τους Καροπουλαίους ατενίζει, έρημο, τον κάμπο. Οι περισσότεροι κάτοικοί του έφυγαν ομαδικά στο κεφαλοχώρι της Νέας Τραπεζούντας Πιερίας. Η μετανάστευση χτύπησε στην καρδιά το ομορφότερο ίσως χωριό της περιφέρειας. Κάποιοι ελάχιστοι έρχονται το καλοκαίρι για να δικαιολογείται το τηλέφωνο του ΟΤΕ 22189, ενώ επιβλητικός και μεγαλοπρεπής διατηρείται ο ιερός ναός του Αγίου Γεωργίου, ρυθμού βασιλικής μέσα στα δένδρα, για να δείχνει την αίγλη και το πρότερο μεγαλείο αυτής της κοινότητας. Δυτικά το χωριό Τιχότας σε υψόμετρο 680 μέτρων και 37 χιλιόμετρα
από
το
Παρανέστι.
Πολυάνθρωπο
χωριό
επί
τουρκοκρατίας μέχρι τη δεκαετία του 60 κατοικούνταν από Πόντιους πρόσφυγες. Ακολουθώντας την κοίτη του Νέστου βόρεια θα συναντήσουμε διαδοχικά τα ερείπια του παραλίμνιου Παράμερου ή Ιμπισλέρ, χωριό με 60 μουσουλμάνους κατοίκους το 1920 αλλά οι 15 πρόσφυγες που το πρωτοκατοίκησαν μετά την φυγή των τούρκων το εγκατέλειψαν πολύ νωρίς, μέσα στο 1930. Πιο κάτω είναι η έρημη
44
45
Σκράνοβα ή Ραχούλα που άλλοτε ζούσαν εδώ 85 μουσουλμάνοι, αλλά κι εδώ, οι 21 πρόσφυγες που ήρθαν, πολύ λίγα χρόνια παρέμειναν στο χωριό κι ύστερα αναζήτησαν αλλού μοίρα. Στη συνέχεια θα βρούμε τα ερείπια της Λεπτοκαρυάς ή Τούκοβο και του Πολύκηπου ή Κοπουτσούκ, χωριά πολύ κοντά στην τεχνητή λίμνη, σήμερα, που όμως από την αρχή δεν τα είχαν αγαπήσει οι πρόσφυγες και τα εγκατέλειψαν. Περνώντας τη γέφυρα της λίμνης απέναντι από το Παράμερο βγαίνουμε ανατολικά και συνεχίζοντας παραλίμνια φτάνουμε ψηλά στο τραγικό Πολυγέφυρο ή Τσατάκ των 99 κατοίκων στην απογραφή του 1940. Οι Βουλγαρικές αρχές κατοχής τον Αύγουστο του 1944 εκτέλεσαν εν ψυχρώ 27 άνδρες του οικισμού κι ορφάνεψαν όλο το χωριό. Έτσι εγκαταλείφθηκε ο οικισμός από τις χήρες και τα ορφανά που ζήτησαν αλλού ασφαλή ζωή. Δυτικά και σε μεγάλο υψόμετρο είναι τα ερείπια της Αετοράχης ή Ραδιμπός, χωριό με 369 τούρκους το 1920 και 55 πρόσφυγες το 1940. Σήμερα είναι έρημο, χωρίς ζωή. Ανατολικότερα είναι το Διάμεσο ή Γιαβόρ, βορειότερα τα χωριά Βουνοκορφή ή Λοκάτνα, και η Οξυά ή Μπούκοβο. Στη Ζαρκαδιά ή Καρίλοβα έχει τζαμί τούρκικο και όπως ομολογούν οι κάτοικοι βρέθηκαν χρήματα που οι τούρκοι τα έκρυψαν φεύγοντας σε διάφορες κρυψώνες. Πεύκοι ή Κόνιτσα, Τρίγωνο ή Μπαχάν, δυτικά το Κεραμειό ή Κάροβο. Πιο πάνω είναι η Δαμασκηνιά ή Σλίβια, ανατολικά ο Κρημνός ή Καϊκούλη, το Αυγό ή Τομάς, το Φαρασινό ή Λεστάν που έχει ένα σπίτι, ο Πευκόλοφος ή Ζεμπίλ Μαχαλέ, οι Στροφές ή Τσερνάκι και από πάνω το Άνω και
45
46
Κάτω Μανδριά ή Αλήκιοϊ. Όλα αυτά τα χωριά είναι ερειπωμένα, σα φαντάσματα του παρελθόντος Στα Θερμιά ή Ιλιτζέ που είναι 73 χλμ από τη Δράμα, και μισή ώρα από το Παρανέστι, υπάρχουν θερμά λουτρά με θειούχες και σιδηρούχες ιαματικές θερμοπηγές με θερμοκρασία 50ο C γνωστές για τις
θεραπευτικές
τους
ιδιότητες
που
προσφέρονται
για
λουτροθεραπεία. Καίτοι διετέθησαν παλαιότερα κάποια κονδύλια για την διαμόρφωση του χώρου, για ανέγερση ξενώνων, εστιατορίων και βοηθητικών χώρων, όχι όμως αρκετά για να αξιοποιηθούν τα θεραπευτικά νερά, δεν αξιοποιήθηκαν, όσο θα έπρεπε. Παλαιότερα, κάθε καλοκαίρι οι κάτοικοι των γύρω χωριών ανέβαιναν στις ζεστές πηγές έστηναν πρόχειρους καταυλισμούς κι έκαναν λουτρά για να γιατρευτούν από ασθένειες και να ανακουφιστούν από την κόπωση των γεωργικών εργασιών, ενώ παραθέριζαν κιόλας στο πανέμορφο και φανταστικό φυσικό τοπίο. Όμως μέσα στο δάσος με βελανιδιές, στην πλαγιά του βουνού, αναβλύζει όξινο ψυχρό νερό. Οι κάτοικοι των Θερμιών ήταν πρόσφυγες από τα Φάρασσα και την Καισάρεια της Καππαδοκίας. Όταν συστήθηκε ως κοινότητα το 1922 και ονομάστηκε Θερμιά, το 1927, είχε στη δύναμή της η κοινότητα 11 οικισμούς. Κατεβαίνουμε στο Παρανέστι και στρίβουμε για τη Δράμα. Πρώτο χωριό μπροστά μας στα τρεισήμισι χιλιόμετρα το Αηδονόκαστρο ή Μουσελίμ, χωριό των 176 κατοίκων στην απογραφή του 1951 ενώ σήμερα ζουν στον οικισμό μόλις 32 άτομα. Τον ιερό ναό του Αγίου Γεωργίου λειτουργεί ο Παπα-Γιώργης Τσαγγορίδης.
46
47
Τα Καπνόφυτο ή Ντεντελέρ είναι κι αυτό θύμα της μετανάστευσης. Από 186 κατοίκους το 1951 κατάντησε να έχει σήμερα μόνο 3ο άτομα. Τον Άγιο Δημήτριο, παλαιό ιερό ναό του χωριού λειτουργεί ο Παπα-Δημήτρης Βούζας. Θα επισκεφθούμε το Πολυνέρι ή Λίσαν με τους 32 θρακιώτες, κατά το πλείστον ηλικιωμένους, κατοίκους του σε απόσταση 13 χλμ και σε υψόμετρο 440 μέτρων. Εδώ ομάδα αμερικανών σαμποτέρ μαζί με 12 αντάρτες της αντίστασης του αρχηγείου Καρά Ντερέ ανατίναξαν τη γέφυρα της σιδηροδρομικής γραμμής. Γράφει ο επικεφαλής των αμερικανών λοχαγός Άϊχλερ «11.9.1944
μετακινηθήκαμε
για
να
καταστρέψουμε
μια
σιδηροδρομική γέφυρα με δύο αψίδες με μεγάλες ατσάλινες βάσεις, μια γέφυρα που χρησιμοποιούσαν ως μόνο μέσο μεταφοράς οι Βούλγαροι. Ήμασταν με δυο βρετανούς ανώτατους αξιωματικούς και δώδεκα αντάρτες. Η επιχείρηση είχε επιτυχία και γυρίσαμε στη βάση μας.» Στον ιερό ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος η λειτουργία γίνεται από ιερείς άλλων χωριών. Το ορεινό Καλλίκρουνο ή Πάστροβα, σε υψόμετρο 650 μέτρων, έχει εγκαταλειφθεί στην ερημιά του από τη δεκαετία του 60. Οι 83 κάτοικοί στην απογραφή του 1940, πρόσφυγες από τον Πόντο, ξανάγιναν πρόσφυγες στο εσωτερικό και το εξωτερικό για να εξασφαλίσουν τον επιούσιο. Και δεν ξαναγύρισαν στις εστίες τους. Όμως η εκκλησία και το σχολειό παραμένουν για να υπενθυμίζουν τη μωρία μια Πολιτείας που αφήνει να νεκρώνουν πλούσια χωριά άλλοτε και τώρα έπρεπε να σφύζουν από ζωή.
47
48
Βόρεια του Καλλίκρουνου και κοντά στο Ανήλιο είναι το Περίβλεπτο ή Καραγκιόζ Κιοϊ με πρόσφυγες από το Καρμούτ, τα Ίμερα, το Λερίν και χωριά της περιοχής του Όφεως Πόντου. Από το Μεσοχώρι το Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε6 που οδηγεί στο Φαλακρό φτάνει στο χωριό που βρίσκεται σε υψόμετρο 670 μέτρα και μόλις 11 χλμ από το Παρανέστι. Η προσφορά των κατοίκων στην εθνική αντίσταση κατά των Βουλγάρων το 1941-44 ήταν πολύ μεγάλη. Στην περιοχή οι πρόσφυγες βρήκαν και σαρακατσάνους και τσελιγκάτα του Μητρ. Καλτσά και του Αλ. Μίγγου που ζούσαν στην περιοχή σε καλύβια. Το 1994 έγινε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντίων Περιβλέπτου
«η
Τραπεζούντα».
Σωματείο
με
αξιόλογη
δραστηριότητα. Την ημέρα του Αγίου Δημητρίου που γιορτάζει το χωριό γίνονται εκδηλώσεις. Το χωριό παλαιότερα έσφυζε από ζωή αφού το 1940 ζούσαν εκεί 265 ψυχές ενώ σήμερα είναι μόλις 39 άτομα. Κοντά εκεί είναι και τα ερείπια του οικισμού Ανήλιου ή Πέσεβλερπου σημαίνει πέντε σπίτια. Βορειοανατολικά
του
Παρανεστίου
σε
απόσταση
δώδεκα
χιλιομέτρων είναι η Σίλλη ή Μπέλεν, παλιά πρωτεύουσα της κοινότητας Οξυάς με 44 πρόσφυγες κατοίκους σήμερα. Πριν μεταφερθεί στο δήμο Παρανεστίου έδρα της Κοινότητας Σίλλης ήταν η Πρασινάδα. Στην κοινότητα Σίλλης είναι το Παρθένο Δάσος. Αλλά η περιοχή έχει και λιγνίτη μεταξύ Διποτάμων και Πρασινάδας. Το ΙΓΜΕ βρήκε και ουράνιο στην περιοχή. Εδώ υπάρχουν ποταμάκια με πέστροφα. Στα 20 χιλιομέτρων είναι η Πρασινάδα ή Τζούρα. Οικισμός ορεινός σε υψόμετρο 680 μέτρων όπου οργιάζει το πράσινο ενώ ο
48
49
πληθυσμός του, 100 άτομα, είναι το 1/3 εκείνου του 1940.Πάνω σε βράχο βρέθηκε μοναστήρι του 12ου αιώνα κατεστραμμένο από τους σταυροφόρους. Ήδη με πρωτοβουλία και προσωπική συμβολή οικονομική και χειρωνακτική του νομάρχη Δράμας κ Κώστα Ευμοιρίδη κτίστηκε ναός και ευπρεπίστηκε ο χώρος. Ένας ορεινός οικισμός που διατηρεί ακόμη το παραδοσιακό χρώμα στην αρχιτεκτονική των σπιτιών του. Εδώ λοιπόν είναι η μονή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος που μαζί με την θρησκευτική κατάνυξη προσφέρει και μαγευτική θέα. ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
49
50 ΦΥΛΛΟ Νο 2
Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΠΙΝΔΑΡΟΣ : ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΡΑΜΑΣΚΑΒΑΛΑΣ Ο θεόπνευστος Βοιωτός υμνωδός Του Δραμινού Η τοπική μας ιστορία αναδεικνύεται άμεσα μέσα από τα κείμενα των πιο σπουδαίων αρχαίων ελλήνων συγγραφέων, ποιητών και επιστημόνων. Από τα γραπτά κείμενα των σοφών προγόνων μας αντλούμε τις πληροφορίες για το ιστορικό αρχαιοελληνικό πρόσωπο του λεκανοπεδίου της Δράμας και της ορεινής μας περιφέρειας. Γνωρίζουμε τοιουτοτρόπως και τους διάσημους μυθικούς και ιστορικούς
ήρωες
γηγενείς
θράκες,
τον
πολιτισμό
που
δημιούργησαν, το πνεύμα και τον ηρωισμό τους και το πόσο επηρέασαν την συνολική ιστορία της Ελλάδας. Δεν μπορεί να μας αφήνει αδιάφορο το γεγονός ότι ο μεγαλύτερος ιστορικός της αρχαιότητας, ο Θουκυδίδης, έζησε εδώ τα τελευταία 30-40 χρόνια της ζωής του και κάτω από ένα αιωνόβιο πλάτανο έγραψε το ανεπανάληπτο ιστορικό κείμενο του Εμφυλίου Πολέμου των αρχαιοελλήνων προγόνων μας τον Πελοποννησιακό πόλεμο . Ένα δραματικό χρονικό εμφύλιας διαμάχης που κράτησε κοντά σαράντα χρόνια. Άλλωστε, ο τόπος μας είναι μια λεηλατημένη χώρα από έξωθεν εισβολείς, αλλά και από ντόπιους ανεκδιήγητους μισέλληνες ή αδιάφορους έλληνες.
50
51
Ας δούμε όμως τι λέει ο μεγάλος εθνικός ποιητής της αρχαιότητας, ο Θηβαίος Πίνδαρος (522-448 π.Χ.) για την περιοχή της Θράκης, η οποία εκτείνεται από το Στρυμόνα μέχρι το Νέστο. Ο Πίνδαρος, για να τον γνωρίσουμε, γεννήθηκε στις Κυνός Κεφαλές. Γονείς του ο Δαϊφάντης και η Κλεοδίκη. Δασκάλους του στη μουσική είχε το Σκοπελίνο και τους σοφούς Αθηναίους Αγαθοκλή και Απολλόδωρο. Ποίηση διδάχτηκε από την πατριώτισσά του Μύρτιδα και την ποιήτρια Κόριννα που έγινε αργότερα και ανταγωνίστριά του. Εμφανίστηκε στο κοινό ως ποιητής στα είκοσί του χρόνια. Διορίστηκε έμμισθος πρόξενος των Αθηναίων στις Θήβες και ήρθε σε αντίθεση με τους μηδίζοντες Θηβαίους σε εκείνη την εκστρατεία του Ξέρξη στην Ελλάδα. Έγινε διάσημος κυρίως γιατί παρακολούθησε όλους τους μεγάλους πανελληνίους αθλητικούς αγώνες στην Ολυμπία, αλλά και τα Πύθια, Ίσθμια, Νέμεα, κλπ, στα οποία και γνώρισε υψηλούς εκπροσώπους των Ελληνικών πόλεων. Είδε από κοντά τους νικητές αθλητές, τους οποίους και συνόδευσε στις πατρίδες τους, οργανώνοντας νικητήριες πομπές υποδοχής. Έτσι το 472 π.Χ. ήρθε στη Σικελία μαζί με τον Αισχύλο, συνοδεύοντας τους νικητές ολυμπιονίκες, Θήρωνα και Ιέρωνα Α', που ήταν ο πρώτος στρατηγός και τύραννος του Ακράγαντα και ο δεύτερος ο διάσημος τύραννος των Συρακουσών. Από τις εξόδους του, που πάντα επέστρεφε στην πατρίδα όσο πιο σύντομα μπορούσε απεκόμιζε πολλά ηθικά και οικονομικά ωφέλη. Ήταν ο εκλεκτός υμνογράφος των νικητών αθλητών, αλλά και των θεών του Ολύμπου και ο υμνητής όλων των σημαντικών γεγονότων της περιοχής του, είτε θλιβερών, είτε ευχάριστων.
51
52
Τα έργα του, κατατάχτηκαν σε 17 βιβλία, αλλά τα περισσότερα από αυτά χάθηκαν. Τα Επινίκιά του ήταν τέσσερα βιβλία. Ήταν ακόμα τα Ολύμπια, τα Πύθια, τα Νέμεα και τα Ίσθμια. Οι Ωδές του γράφονται, κυρίως, κατά παραγγελία των νικητών. Έχουν ως υπόθεση ιστορικά στοιχεία από τον τόπο της καταγωγής του πρωταθλητή, αλλά κι όλων των αξιόλογων ηρώων της αρχαιότητας, ώστε να δίδουν έμφαση στην αξία και το κατόρθωμα του ολυμπιονίκη. Όμως, ο μεγάλος ποιητής, μας άφησε και πολύτιμα ηθικά και κοινωνικά γνωμικά. Ο νόμος, έλεγε, είναι βασιλέας των πάντων. Όμως με «τα ποιήματά του διδάσκει τις θεμελιώδεις αλήθειες σχετικά με τους θεούς και τους ανθρώπους. Οι Θεοί παραμένουν αθάνατοι, αγνοί και καθαροί, στον Ουρανό και οι άνθρωποι, θνητοί όντας στη Γη, οφείλουν να δεικνύουν στους Θεούς βαθιά ευλάβεια και με καμία δύναμη δεν μπορούν να ερευνήσουν τις βουλήσεις τους. Αλλά από οντολογικής πλευράς, άνθρωποι και θεοί, είναι ίδιοι. Ο Πίνδαρος διδάσκει τη σεμνότητα του ήθους, την φιλοπατρία και την ευσέβεια.» (Δημήτριος Μακρυγιάννης: Η έννοια του θεού στον Πίνδαρο Ελληνική Αγωγή φύλλο 46 σελ. 54) Ο ποιητής γράφει πως «ο θεός κανονίζει τα πάντα για τους θνητούς και εμφυτεύει τη χάρη στο τραγούδι.» Πέθανε σε ηλικία 74 χρόνων αφού τιμήθηκε εν ζωή από όλη την Ελλάδα για την λυρική και μεγαλοπρεπή πνευματική του προσφορά αλλά και την ιεροπρεπή δωρική του διάλεκτο. Διέσωσαν τα κείμενά του, όπως και πολλών άλλων αρχαίων συγγραφέων, οι ξένοι και κυρίως οι Γερμανοί διανοούμενοι. Ο Πίνδαρος τιμώντας το Θήρωνα, που πήρε πρώτη νίκη στις ιπποδρομίες, αναφέρεται στον δικό μας Κάδμο και στις κόρες του τις
52
53
λαμπρόθρονες. Τις όμορφες κοπελιές που μαύρα πάθη πλακώσανε την καρδιά τους. Λέει για τη Σεμέλη τη μακρόμαλλη, τη μητέρα του Διόνυσου, την πιο όμορφη κόρη του Κάδμου που ζει μαζί με τους θεούς στον Όλυμπο. Την πανέμορφη βασιλοπούλα που την έκλεψε ο Δίας και τη λάτρεψε όσο καμιά άλλη, αλλά το ίδιο και η Παλλάδα. Αθηνά. Ο γιος της Σεμέλης, ο θεός Διόνυσος, που ήταν παράνομος καρπός της από τον Δία, φορεί τα κισσοκλώνια και ζει στη χώρα των Ηδωνών Θρακών όπου βασίλευε ο διάσημος για την πραότητα και σωφροσύνη του βασιλέας Λυκούργος. Το Διόνυσο, όταν κεραυνοβολήθηκε και πέθανε η μητέρα του Σεμέλη, τον μετέφερε ο Ερμής στην αγκαλιά του, κατόπιν εντολής του Δία, στην περιοχή του Παγγαίου. Εκεί την φύλαξη κι ανατροφή του ορφανού βρέφους, ανέλαβαν οι Νύμφες, οι Μούσες και οι Νηρηίδες. Ο Κάδμος ο ισόθεος, γράφει ο Πίνδαρος, ζει τιμώμενος και δοξασμένος στην αυλή των Ηδωνών βασιλέων Θρακών. Ο γιος του βασιλιά Αγήνορα από τη Φοινίκη αποκαλύπτει στους θράκες, μεταξύ πολλών άλλων και τα μυστικά της εξόρυξης και της κατεργασίας του χρυσού. Σήμερα γνωρίζουμε ότι το χρυσοφόρο αυτό βουνό είναι η οροσειρά που ξεκινάει από την Καβάλα και φτάνει μέχρι μέσα στη Βουλγαρία κι έχει ως ψηλότερη κορυφή το σημερινό Φαλακρό. Εδώ θα παντρευτεί ο Κάδμος την παγκαλόμορφη Αρμονία, την κόρη της θεάς Αφροδίτης και του θεού Άρη που ήταν και πριγκίπισσα της Σαμοθράκης. Ο Πίνδαρος μας μιλάει, ακόμη, για το Θρηίκιο Θεό Βορέα που ζει πάνω στο Παγγαίο, δηλαδή το Φαλακρό. Το Βορέα που είναι γαμπρός του πρώτου βασιλιά της Αθήνας του Ερεχθέα, του οποίου την μικρή κόρη Ωρείθυια την έκλεψε ο θεός του ανέμου μέσα από
53
54
την πομπή των Θεσμοφορίων. Ο Βορέας, αργότερα, στέλνει τους δυο γιους του, το Ζήτη και τον Κάλαη, σε βοήθεια του Ιάσονα στην μεγάλη Αργοναυτική εκστρατεία. Παρέα τους είναι και τα παιδιά του χρυσόραβδου θεού Ερμή, ο Εχίονας και ο Έρυτος. Μαζί τους και ένας άλλος μόνιμος κάτοικος της περιοχής, ο σοφός και διάσημος μουσικός της αρχαιότητας, ο Ορφέας, που έζησε πάνω στο Παγγαίο όρος με την γυναίκα του Ευρυδίκη. Αυτά όμως δεν τα μαθαίνουν οι Δραμινοί και οι Καβαλιώτες μαθητές στο δημοτικό σχολειό. Γιατί δεν τα ξέρουν ούτε και οι δάσκαλοί τους. Κι όταν εμείς, που ερευνούμε την ιστορία, τα δίδουμε ως μασημένη τροφή στους προϊσταμένους τους της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για να τα μεταφέρουν στους δασκάλους, αυτοί είτε αδιαφορούν, είτε μας αγνοούν κατά τρόπο αντιδεοντολογικό και θα έλεγα ακατανόητο κι εγκληματικό. Γιατί ότι στερούμε από τη νέα γενιά είναι παράλειψη ασυγχώρητη και εθνικά επικίνδυνη. Αν ρίξουμε μια ματιά στο έργο του Πίνδαρου μαθαίνουμε πάρα πολλά ιστορικά και μυθικά στοιχεία του τόπου μας. Πληροφορίες όμως που τις συναντούμε και αναφέρονται μέσα στα έργα κορυφαίων συγγραφέων της αρχαιότητας. Όπως των τραγικών ποιητών μας, Ευριπίδη, Αισχύλου και Σοφοκλή, αλλά και του Όμηρου, του Ησίοδου, του Ηρόδοτου, του Παυσανία, του Φερεκύδη, του Απολλώνιου του Ρόδιου, του Απολλόδωρου και πολλών άλλων. Ο Ευριπίδης (480-406 π.Χ.) ήρθε επανειλημμένα στη χώρα των Ηδωνών βασιλέων Ρήσου και Λυκούργου, προκειμένου να αντλήσει πληροφορίες για τα φημισμένα, αργότερα, έργα του, Ρήσος και Βάκχες. Γυρνώντας όμως την τελευταία φορά πίσω στο φιλόξενο παλάτι του Μακεδόνα βασιλέα Αρχέλαου, στο οποίο ήταν
54
55
φιλοξενούμενος, βρήκε τραγικό θάνατο λίγο έξω από την Ασπρόβαλτα, στην περιοχή της σημερινής Αρέθουσας του Λαγκαδά. Κατά τον ιστορικό Μαρσύα «στην αριστερή όχθη του ποταμού Ρηχίου» του επιτέθηκαν αγριόσκυλα και τον κατασπάραξαν. Το σκήνωμά του θάφτηκε εκεί, κοντά στη λίμνη κι έφερε το εξής επίγραμμα επί του τάφου, κατά την Παλατιανή Ανθολογία. «Ου σε κυνών γένος ειλ’ , Ευριπίδη, ουδέ γυναικός Οίστρος, τον σκοτίης Κύπριδος αλλότριον, αλλ’ Αϊδης και γήρας υπ' Μακέτη δ’ Αρεθούση κείσαι, εταιρείη τίμιος Αρχελάω. Σον δ’ ου τούτον εγώ τίθεμαι τάφον, αλλά του Βάκχου Βήματα και σκηνάς εμβάθι πειθομένας.» Ο τάφος του έγινε προσκύνημα από το πλήθος των θαυμαστών του που κατέφταναν απ' όλη την Ελλάδα. Αργότερα το μνημείο θα μεταφερθεί κοντά στην ανατολική όχθη της λίμνης Βόλβης και αποτελέσει ιστορικό ορόσημο μνήμης για αιώνες. Οι Αθηναίοι μετά τον θάνατό του, μετανοιωμένοι που τον ανάγκασαν σε αυτοεξορία, του έστησαν τιμητικό κενοτάφιο στην Αθήνα εξαίροντας και την προσωπικότητά του.
55
56
ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΔΡΑΜΑΣ ΛΙΓΑ ΓΙΑ ΤΟ ΝΟΜΟ ΔΡΑΜΑΣ «Κανείς δεν δίνει πίστη σε όσους λένε την αλήθεια» Ηρόδοτος (I16) «Μηδενί δίκην δικάσεις πριν αμφί μύθον ακούσεις»
Μένανδρος
Β΄ ΜΕΡΟΣ τέλος Του Τηλ. Τσελεπίδη Νότια της πεδιάδας της Δράμας ζούνε οι θράκες Πρασιείς και νοτιοανατολικά οι λιμναίοι-γεφυραίοι Δερίοπες. Οι Πρασιείς είναι οι πρόγονοι των κατοίκων του Πραβίου και από αυτούς πήρε το όνομα και το πόλισμα Πράβι, η σημερινή Ελευθερούπολη. Στον κάμπο ζούνε οι Ήδωνες τους οποίους οι Δραμινοί έχουμε ως μακρινούς μας προγόνους. Οι Θράκες είναι καθαρόαιμοι έλληνες, κατά τον ιστορικό Εκαταίο το Μιλήσιο. Αναφέρονται από όλους τους αρχαίους συγγραφείς και συζούν με τους άλλους έλληνες της νότιας Ελλάδας είτε στη Θράκη, είτε σε παροικίες στην Αθήνα και αλλού, ενώ συνομιλούν μεταξύ τους χωρίς προβλήματα και διερμηνείς.
56
57
Επίσης συνάπτουν μικτούς γάμους με τους νότιους έλληνες, τους Αθηναίους, τους Πελοποννήσιους, τους νησιώτες και λοιπούς. Οι Ήδωνες, που ήσαν μόνιμα έφιπποι πολεμιστές, σε μια μάχη εναντίον δέκα χιλιάδων Αθηναίων και συμμάχων τους, το έτος 464 π.Χ. στον κάμπο του Δάτου, εξόντωσαν όλους τους εισβολείς, μαζί με τους Αθηναίους στρατηγούς τους Σωφάνη και Λέανδρο. Για τους Ήδωνες θα μπορούσαμε πάρα πολλά να πούμε και να ιστορίσουμε. Γενάρχης των Ηδωνών είναι ο γιος του Παίονα και της νύμφης Καλλιρρόης, ο Ήδωνας. Ο Παίονας είναι γιος του Ενδυμίωνα και της Αστεροδίας που είναι βασιλείς στην Ηλεία. Η Καλλιρρόη είναι η κόρη της θεάς Αφροδίτης και του ποταμού Νέστου ή Νέσσου ή Λύκορμου που ήταν Κένταυρος, γιος του βασιλιά των Λαπιθών της Θεσσαλίας Ιξίονα Ο Νέσσος, που ήταν καλός και δίκαιος διορίστηκε από τους θεούς ως πορθμέας του Άδη. Μετέφερε τους ανθρώπους στην πλάτη του από τη μια όχθη στην άλλη εισπράττοντας ανάλογη μικρή αμοιβή. Η Καλλιρρόη όμως έκανε και άλλα αγόρια, τον Οδόμαντα, τον Βίστονα και τον Μύγδονα, που έγιναν γενάρχες θρακικών φύλων. Λένε ακόμη ότι τα παιδιά αυτά τα απόκτησε πλαγιάζοντας με το θεό Άρη κι ότι, έχει κι άλλα παιδιά ακόμη που απόκτησε με το θνητό Τρώα, το γιο του Εριχθόνιου και της Αστυόχης. Είναι η Κλεοπάτρα και τρεις γιοι, ο Ίλος, ο Ασσάρακος και ο ομορφότερος άνδρας της γης, ο Γανυμίδης. Τον Γανυμίδη τον έφεραν οι δωδεκάθεοι στον Όλυμπο, αφού τον διάλεξαν ως τον εκλεκτότερο των θνητών, για να τους υπηρετεί σαν οινοχόος στον Όλυμπο, όπως μας πληροφορούν ο Αθηνόδωρος κι ο Παυσανίας.
57
58
Τελευταίος βασιλέας των Ηδωνών ήταν ο Πιττακός τον οποίο το 422 π.Χ. δολοφόνησε ο Γοάξιος, ένας αριστοκράτης, όμως με τη βοήθεια της άπιστης γυναίκας του Ηδωνού βασιλιά, την Βραυρού. Άλλοι βασιλείς των Ηδωνών ήταν ο Γέτας το 520-480 π.Χ., ο Ρήσος, ο Λυκούργος, ο Χάροπας, ο παππούς του Ορφέα, ο Οίαγρος, ο Δρύαντας, κλπ. Για την Περσεφόνη, την κόρη της θεάς Δήμητρας την οποία έκλεψε εδώ, στον κάμπο της Δράμας, από τις όχθες των πηγών του Πουνάρ Μπασί ή Κεφαλαρίου ή τον Ζυγάκτη, γράφει ο Αππιανός, ένας συγγραφέας και ιστορικός από την Αλεξάνδρεια. Το όνομά του ο ποταμός Ζυγάκτης το απέκτησε από τον άξονα της άμαξας του θεού Πλούτωνα. Γράφει ο Αππιανός πως από τα βάθη της Πρασιάδας λίμνης βγήκε ο θεός του Άδη κι άρπαξε την όμορφη Κόρη, Περσεφόνη. Όμως την ώρα που έφευγε εσπευσμένα, του έσπασε ο άξονας της άμαξας. Την ανατροφή της Περσεφόνης φρόντισαν πάλι οι εδώ νύμφες, οι οποίες ήταν πρότυπα άξιων γυναικών και που ζουν στις παραδόσεις και τη φαντασία του λαού μας. Νύμφες οι οποίες σαγηνεύουν και εκστασιάζουν ακόμα με την ομορφιά και την ψυχική τους μεγαλοσύνη τους άνδρες. Με την παρουσία του θεού Διόνυσου στην περιοχή μας, τη Νύσα της Θράκης όπως γράφει ο Όμηρος κι άλλοι συγραφείς, μέσα στο Νύσιο όρος, ζουν κουστωδίες Νυμφών, οι Νυσαίες και οι Υάδες νύμφες, που είναι επιφορτισμένες για την διατροφή, τη μόρφωση και διαπαιδαγώγηση του γιου του θεού Δία.
58
59
Ο Σοφοκλής προσδιορίζει το μέρος. «Στη Νύσα που έχει πολλά θεριά.» Εκεί που ο Ορφέας «με κιθάρα και τραγούδι, κάποτε, γύρω του έφερνε τα δένδρα και μάγευε τα άγρια θεριά…» Ο Διόνυσος είναι εξώγαμο τέκνο του Δία και της θνητής Σεμέλης, της μεγάλης κόρης του Κάδμου και της Σαμοθρακίτισσας βασιλοπούλας Αρμονίας. Ο Κάδμος που ήρθε με επιτελείς του και τη μάνα του από τη Φοινίκη, έζησε πολλά χρόνια στον τόπο μας φιλοξενούμενος από τους Ηδωνούς βασιλείς, κι όταν έφυγε αργότερα, πήγε στη νότια Ελλάδα κι έγινε βασιλέας των Θηβαίων. Οι Ήδωνες τιμούσαν ιδιαίτερα την Κωττυτώ ή Θυώνη ή Σεμέλη, τη μητέρα του θεού Διόνυσου, γράφει ο Στράβωνας (κεφ. Ι 3, 16). Κάθε νύμφη έχει επιφορτιστεί από τον φτερωτό Ερμή να επιτελεί κάποιο ιδιαίτερο καθήκον για την καλή ανάπτυξη του βρέφους. Άλλες είναι τροφοί του θεού Διονύσου, άλλες είναι για να τον προφυλάσσουν από εξωτερικούς κινδύνους, άλλες να τον αναθρέφουν υγειηνά , να τον διαπαιδαγωγούν, να τον μορφώνουν, κλπ. Έτσι η νύμφη Μακρίς φρόντιζε να του προμηθεύει και να τον ταΐζει με αγνό μέλι, η νύμφη Καλυψώ, γνωστή από τον Όμηρο, που ήταν διακριτική προστάτιδα των κρηνών και των πολύτιμων αντικειμένων, είχε επιφορτιστεί με την φύλαξη και την προστασία του νεαρού Διόνυσου από εξωτερικούς κινδύνους. Η Καλυψώ, που έζησε μαζί με τον Οδυσσέα πέντε χρόνια στο νησί της κι απόκτησε μαζί του γιο, το Λατίνο, όπως μας πληροφορεί ο Απολλόδωρος, φρόντιζε κι αυτή το Διόνυσο. Οι Νυσαίες νύμφες, οι νύμφες της λίμνης Πρασιάδας, που ήταν προστάτιδες της βροχής, ορίστηκαν ως τροφοί του κι ονομάζονταν υάδες νύμφες.
59
60
Τον Διόνυσο φρόντιζαν ακόμη οι νύμφες, Φαισύλη, του καθαρού φωτός, η Κλέεια η ένδοξη, η Φαιά, η Ευδώρη η γενναιόδωρη, η Αίγλη που ήταν και Βακχιάδα, , αλλά και το σύμβολο της αφθονίας η Αμάλθεια, η Οινόη, η Αλκινόη κι άλλες πολλές. Στα βουνά μας όμως ζούσαν κι οι κόρες της νύμφης Αμαδρυάδας, που τις απόκτησε όταν συνδέθηκε ερωτικά με τον Όξυλο. Είναι οι νύμφες Κάρυα, η Βάλανος, η Κράνεια, η Μορέα, η Πτελέα, η Άμπελος, η Συκή και η Αίγειρος. Αλλά στα Δραμινά βουνά ζουν κι άλλες νύμφες. Όπως η εμπνεύστρια Ηγερία, η νύμφη των κοιλάδων Ηχώ, η νύμφη που ανταποκρίνεται στα αισθήματά μας και τις επικλήσεις μας. Είναι ακόμη η νύμφη του λυκόφωτος Εσπερία και η νύμφη Αργιόπη με τη φρεσκάδα και τη ζωηράδα των ματιών της. Είναι ακόμη οι νύμφες που προσδιορίζουν τις αποχρώσεις του ορίζοντα κατά τη δύση του ήλιου στις ράχες του Παγγαίου όρους, όπως η Αίγλη, η Ερυθεία και η Αρεθούσα, που είναι νύμφες της Εσπέρας. Πολλές από αυτές τις νύμφες, ως Βάκχες και Μαινάδες, ακολούθησαν τον Διόνυσο, αργότερα, στις περιπετειώδεις πορείες και τις οργιώδεις διασκεδάσεις του σε Ελλάδα και Ασία. Οι 9 Μούσες, που έχουν ως κοιτίδα τους τη Θράκη είναι δεμένες με την περιοχή μας, αφού οι τέσσαρες από αυτές έχουν άμεση σχέση με τον θνητό κόσμο που ζούσε εδώ. Θεωρούνται και Πιέρισες μούσες, όνομα που το πήραν από τις όμορφες θρακιώτισσες οι οποίες ζούσαν στην περιοχή μας από την Καβάλα μέχρι το Νικηφόρο κι από το Παρανέστι και πιο πάνω. Το μουσικόφιλο αυτό θρακικό φύλο το οποίο διώχτηκε το 750 π.Χ. από την Πιερία από τους Μακεδόνες βασιλείς, τον Κοίνο και τους Τημενίδες βασιλείς Περδίκα και Αργαίο
60
61
και ξαναήρθε στην περιοχή μας από την οποία είχαν φύγει παλαιότερα ομαδικά ως μετανάστες. Για τις μούσες έγραψαν και εμπνεύστηκαν όλοι οι αρχαίοι ποιητές και για αυτές αναφέρθηκαν με λεπτομέρειες πολλοί συγγραφείς και μυθογράφοι των αρχαίων χρόνων. Επίσης τις αποθανάτισαν παλαιοί και σύγχρονοι ζωγράφοι και αγαλματοποιοί. Τις θεωρούν κόρες του Δία και της τιτάνιας θεάς Μνημοσύνης,. Οι Μούσες είναι ευαίσθητες στη μουσική, είναι πονόψυχες, είναι καλλίφωνες και είναι πανέμορφες. Γοητεύουν με τη μουσική και την προσωπικότητά τους το Δία και τους άλλους θεούς. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για μας έχουν: Η Μούσα Κλειώ, η μητέρα του Ορφέα, κατ΄άλλους συγραφείς. Θεά του τραγουδιού την είπε ο Βακχυλίδης και ο Πίνδαρος και θεά των πηγών ο Σιμωνίδης. Όλοι από κοινού την θεωρούν εφευρέτιδα της κιθάρας. Ένα επίγραμμα την θεωρεί μάλιστα και θεά της μαντικής. Η Μούσα Κλειώ αποδίδει δόξα σε όσους την αξίζουν. Κατά τον Απολλώνιο το Ρόδιο είναι η προστάτιδα Μούσα της ιστορίας και της μαντοσύνης και έχει ως σύμβολά της την σάλπιγγα και την κλεψύδρα. Πάντα κρατάει ένα χειρόγραφο στο χέρι. Κάποτε η Κλειώ στηλίτευσε τον έρωτα της Αφροδίτης με τον θνητό Υάκινθο και η θεά της ομορφιάς της θύμωσε πολύ. Για να την τιμωρήσει της πέρασε την επιθυμία να ερωτευθεί τον Πίερο, το βασιλιά των Πιέρων Θρακών και από την ένωση αυτή γεννήθηκε ο Λίνος, ο Ορφέας, ο Υμέναιος και ο βασιλιάς των Θρακών και των Ηϊονέων, ο Ρήσος. Οι Αμφιπολίτες λάτρευαν μαζί με την Κλειώ και τον Ρήσο.
61
62
Η Κλειώ, ήταν μια νέα και πολύ ωραία γυναίκα κι έφερε στο κεφάλι της δάφνινο στεφάνι. Στο δεξί της χέρι κρατούσε σάλπιγγα και στο αριστερό ένα βιβλίο ή χάρτινο κύλινδρο. Άλλοτε κρατούσε κιθάρα και πλήκτρο, ή κιβώτιο και βιβλίο. Παραστάσεις της υπάρχουν στο μουσείο της Φλωρεντίας, του Βατικανού, κλπ. και τοιχογραφία στο Ηράκλειο Ιταλίας. Αγάλματά της έχουμε στο μουσείο του Βατικανού και την Κοπεγχάγη. Η Μούσα Μελπομένη, κόρη του Δία και της Μνημοσύνης είναι η μητέρα του Ηδωνού βασιλιά Δρύαντα και μητέρα του Ηδωνού βασιλιά Λυκούργου. Μελωδός, ευαισθητοποιεί και ψυχαγωγεί. Προστάτιδα της θεατρικής τραγωδίας. Σύμβολά της το κλήμα της αμπέλου, το ρόπαλο του Ηρακλή, το τραγικό προσωπείο και οι κόθορνοι (παπούτσια). Κόρες της είναι οι Σειρήνες που αναφέρονται στην Οδύσσεια. Η Πεισινόη ή Πασινόη η γοητευτική κιθαρωδός, η Αγλαόπη ή Αγλαόφημη με θαυμάσια φωνή που θέλγει τους ακροατές της και η Θελξιέπεια ή Θελξινόη που σε καθηλώνει και σε σαγηνεύει με την τέχνη του αυλού της. Ήταν ακόμη η Ιμερόπη με φωνή που ξυπνά τη νοσταλγία, η Παρθενόπη η παρθενική, η λευκότατη Λευκωσία και θελκτική φωνή η Λιγεία. Σειρήνες που ξελόγιαζαν με το γλυκό μελωδικό τους τραγούδι τους ναυτικούς και τους έφερναν κοντά τους. Ήταν θεές του έρωτα και του θανάτου. Περιστοιχίζεται όμως η Μελπομένη κι από τις Χάριτες, τις Ώρες και Νύμφες. Σε παραστάσεις θα την δούμε με τον Απόλλωνα, τον Διόνυσο κι άλλους θεούς. Σε αγγεία παρουσιάζεται με τον Διόνυσο και άλλοτε μόνη να κρατά προσωπείο ή ρόπαλο ή παπούτσια θεατρικά. Στα γλυπτά έργα την παρουσιάζουν οι αρχαίοι καλλιτέχνες όρθια να κρατά την προσωπίδα με το αριστερό της χέρι,
62
63
ή να στηρίζει το δεξί της χέρι πάνω στο ρόπαλο, ή να πατάει με το αριστερό της πόδι πάνω σε βράχο. Άλλοτε το αριστερό της χέρι ακουμπά στην ωμοπλάτη της και με το δεξί κρατά προσωπίδα. Σε άλλο γλυπτό έργο κρατά προσωπίδα, ρόπαλό και ξίφος μαζί. Σε ένα αγγείο βλέπουμε τέσσαρες μούσες μαζί, τη Μελπομένη, την Κλειώ, την Ευτέρπη και την Θάλεια να συνοδεύουν τον Ποσειδώνα και την Αμφιτρίτη. Υπάρχουν βέβαια αγάλματά της στα μουσεία της Νεάπολης, Βερολίνου, Λούβρου, Βατικανού, Αθηνών, κλπ. Η Μούσα Καλλιόπη είναι η πιο ωραία, η πιο δυνατή, η πιο ευγενική και η αρχηγός των μουσών, η βιτρίνα θα λέγαμε σήμερα των Μουσών. Θεωρείται η Πρύτανης των μουσών και είναι η μητέρα του Ηδωνού βασιλιά Οίαγρου και μητέρα του Ορφέα. Μια Μούσα που αιχμαλωτίζει με το λόγο της τους ακροατές της. Είναι ο σύμβουλος όλων των βασιλιάδων που έχουν την εύνοια του Δία. Θεωρείται η προστάτιδα των ποιητών και ιδιαίτερα της επικής ποίησης, της ρητορικής και των καλών τεχνών. Οι αρχαίοι ραψωδοί την επικαλούνται να τους εμπνεύσει. Έχει ως σύμβολά της το μολύβι και το χαρτί. Γιος της είναι και ο ποιητής Ιάλεμος, από ένα παράνομο έρωτα με το θεό Απόλλωνα. Ο Ιάλεμος είναι ο ποιητής που πρωτοδημιούργησε τους πένθιμους θρηνητικούς στίχους στους πρόωρους θανάτους, τους λεγόμενους ιάλεμους στίχους. Άλλοι συγγραφείς θεωρούσαν και τον Όμηρο γιο της. Εικονίζονταν μάλιστα με δάφνινο ή χρυσό στεφάνι στο κεφάλι, κρατούσε στα χέρια βιβλίο σε κύλινδρο, ή κονδύλι και πινάκιο, ενώ στα πόδια της κοντά έχει τα έπη του Ομήρου. Για όλες τις Μούσες υπάρχουν αγάλματα σε διάφορα μουσεία της Ευρώπης, όπως στο μουσείο του Βατικανού, του Βερολίνου, των
63
64
Παρισίων κι αλλού. Μόνο στον τόπο μας, στη Δράμα και την Καβάλα δεν υπάρχουν. Είμαστε ανιστόρητοι, πώς να το κάνουμε! Άλλες Μούσες είναι η Ευτέρπη, η οποία θεωρείται γυναίκα του Ηδωνού βασιλιά Ηοιωνέα και μητέρα του Ρήσου. Ήτα ακόμη η Θάλεια, η Ερατώ, η Τερψιχόρη, η Πολύμνια και η Ουρανία. Θα μπορούσα να αναφερθώ με περισσότερες λεπτομέρειες για τον Κάδμο, τον πεθερό του Δία και τον βασιλέα των Θηβαίων και των Εγχελλών. Γιατί ο Κάδμος έζησε στην περιοχή μας και δίδαξε στους Θράκες την εξόρυξη και επεξεργασία του χρυσού, που έφερε το αλφάβητο των φοινίκων στους έλληνες και άλλες πολλές τεχνικές επινοήσεις. Ήταν γιος του Αγήνορα και της Τηλεφάεσσας από την Θήβα της Αιγύπτου. Παππούς του ήταν ο Έπαφος, ο πρώτος βασιλιάς της Αιγύπτου. Θα μπορούσα να αναφερθώ ακόμη στον ιστορικό Θουκυδίδη που έζησε εδώ τα τριάντα τελευταία χρόνια της ζωής του, αλλά και σε άλλους πολλούς μυθικούς και ιστορικούς ήρωες Θράκες. Τους Θράκες βασιλείς που διέπρεψαν κι άφησαν τη σφραγίδα τους στην περιοχή μας. Σημειώσεις: 1. Richart von Weizsacker Γερμανός πρόεδρος Δημοκρατίας 2. Ηρόδοτος βιβλίο Ε 3
64
65
ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΕΙΚΟΣΙΦΟΙΝΙΣΣΑ
«Ουδέν πίστεως δυνατώτερον» (Τίποτε δεν είναι πιο δυνατό από την πίστη) Ιωάννης ο Χρυσόστομος
Του Τ.Τσελεπίδη Τρεις τόποι, κυρίως, μονοπωλούν το ζωηρό ενδιαφέρον Ελλήνων και ξένων που ταξιδεύουν τουριστικά στην Ανατολική Μακεδονία. Η αρχαία πόλη των Φιλίππων, με το αμφιθεατρικά κτισμένο μεγάλο αρχαίο θέατρό της, η χρυσή πόλη των Μακεδόνων και των Θρακών. Η Αμφίπολη, η πλούσια αποικία των Αθηναίων, απέραντη κι ανεξερεύνητη. Και το πανάρχαιο μοναστήρι της Παναγιάς της Εικοσιφοίνισσας, ένα εθνικό και θρησκευτικό φρούριο της Ελλάδας και της Ορθοδοξίας, που διανύει ζωή πάνω από 1.500 χρόνια. Τρεις τοποθεσίες και τρεις ιστορικοί σταθμοί. Τρεις οικιστικοί χώροι που αποπνέουν ιδιαίτερο θαυμασμό, ιστορική αίγλη και συγχρόνως μας κάνουν εθνικά υπερήφανους. Πολυάνθρωπη η πόλη των Φιλίππων του Μακεδόνα βασιλέα Φίλιππου του Β΄. Ο Απόστολος Παύλος πέρασε στην Ευρώπη και βάπτισε εδώ την πρώτη χριστιανή, τη Λυδία. Η Θασιακή αποικία απλώνεται απλόχωρα στον εύφορο κάμπο της Δράμας και χαμογελά
65
66
στο κατάντικρυ πυκνόφυτο οροπέδιο του Συμβόλου όρους. Κι ανάμεσα στα βαθύσκια δένδρα, καρφωμένο σένα φαράγγι και στολισμένο από τρεις βουνοκορφές, που η πιο ψηλή του, το Πιλάφ Τεπέ που φτάνει τα1956 μέτρα, βρίσκεται το παλαίφατο μοναστήρι της Παναγίας της Εικοσιφοίνισσας. Πρώτος οικιστής του μοναστηριού ο επίσκοπος Φιλίππων Σώζων, το 450 μ.Χ. Λίγο πιο κάτω από τα κτίσματα του Δεσπότη, θάρθει αργότερα το 518 μ.Χ. από τους Αγίους Τόπους ο νεαρός ασκητής της μονής του Τιμίου Προδρόμου Γερμανός και θα κτίση πάνω στο βουνό τη δική του σκήτη. Μυθιστορηματική είναι η πορεία του στη Μακεδονία, ύστερα από υπόδειξη, «καθ΄ ύπνον» της Παναγίας της αχειροποίητης. Στη Φλωρεντία διασώζεται χειρόγραφη μαρτυρία ότι πάνω στο όρος Emboli μόνασε ο Όσιος Γερμανός με τη συνδρομή των Ελλήνων της περιοχής και με την ευτυχή συνεργασία δύο ευγενών νέων από το Βυζάντιο του Νικολάου και του Νεοφύτου. Τους γνώρισε με δραματικές συνθήκες. Άνθρωποι θεοσεβείς, σοφοί και ταπεινοί, μορφωμένοι διπλωμάτες, με προσωπική εργασία και δικά τους χρήματα ολοκλήρωσαν τα μοναστικά κτίσματα και οργάνωσαν τη μοναστική ζωή πάνω στο Μακέτιο (μακρύ) όρος, όπως λεγόταν τότε το σημερινό Παγγαίο όρος. Οι πληροφορίες μας όμως για τη μοναστική ζωή και το μοναστήρι αρχίζουν μόνο μετά το 1320 μ.Χ. Το 1472 έρχεται να μονάσει στο βουνό της Ματικίας ο Πατριάρχης της Κων/λεως Διονύσιος, αφού παραιτήθηκε από τον πατριαρχικό του θρόνο. Το μοναστήρι και το Σελμάτιο (φωτεινό) και Βίβλινο βουνό παίρνουν φήμη και αίγλη και γίνεται εδώ τόπος συγκέντρωσης των πλέον κορυφαίων πνευματικών ανθρώπων και
66
67
εκκλησιαστικών διδασκάλων. Οι δυο αυτοί άνδρες, ο Όσιος Γερμανός και ο Άγιος Διονύσιος θεωρούνται και οι βασικοί κτήτορες της μονής. Το 1507 η ακτινοβολία και η εθνική προσφορά του μοναστηριού στους ραγιάδες εξόργισε τους Τούρκους. Έρχονται χιλιάδες Τούρκοι ακιντζήδες, έφιπποι εθελοντές πλιατσικολόγοι, οι οποίοι αφού λεηλάτησαν την περιουσία του μοναστηριού κατάσφαξαν και τους 172 μοναχούς. Τους θεώρησαν, είπαν οι Τούρκοι, εμπόδιο στον εξισλαμισμό των γκιαούρηδων μια που οι μοναχοί περιέτρεχαν όλη την περιοχή μέχρι την Ξάνθη τις Σέρρες και προέτρεπαν τους χριστιανούς να μη αλλαξοπιστήσουν. Ακολουθεί έκτοτε μία δεκαετία ερήμωσης και θανάσιμης σιωπής Τότε με ενέργειες του Πατριαρχείου και με άδεια του σουλτάνου ανασυγκροτείται πάλι το μοναστήρι από δέκα αγιορείτες της μονής Βατοπεδίου. Η Εικοσιφοίνισσα γίνεται πάλι θρησκευτικό και εθνικό κέντρο στο οποίο προσέρχεται ο δεινά δοκιμαζόμενος Ελληνισμός για μόρφωση και για εθνική και θρησκευτική ενδυνάμωση.
Τη μονή τότε επισκέπτονται και τρεις Πατριάρχες. Ο
εθνεγέρτης μάλιστα Γρηγόριος ο Ε΄ παρέμεινε στη μονή για εννέα μήνες. Αλλά εδώ θα καταφτάσουν αργότερα και αντιστασιακοί, όπως ο Εμμανουήλ Παπάς, ο οποίος εδώ όρκισε τους οπλίτες του και είχε το ορμητήριό του ο μακεδονομάχος καπετάν Τσιάρας ή Νίκος Νταής.
Στη μονή λειτούργησε σε μόνιμη βάση Ελληνική Σχολή που
ανέβασε το πνευματικό επίπεδο των μοναχών και παράλληλα των κατοίκων της γύρω περιφέρειας. Χίλια τριακόσια βιβλία, από τα οποία τετρακόσια τριάντα χειρόγραφα, αποτελούσαν θησαυρό και πηγή σοφίας κι ανεκτίμητης ιστορικής κι αρχαιολογικής αξίας. Μια
67
68
κιβωτός πνευματικής ακτινοβολίας και μοναδικότητας για τους μοναχούς.
Η μονή εξοπλίζεται, προοδεύει και νέα κτίσματα ανεγείρονται.
Αλλά ήρθανε και οι μεγάλες και απρόβλεπτες συμφορές. Ο μεγάλος σεισμός στις 5.5.1829, που κατέστρεψε τη Δράμα και συγκλόνισε τη Μακεδονία μέχρι την Πόλη και το Βουκουρέστι, κατέστησε ετοιμόρροπο το ναό των Εισοδείων της Θεοτόκου. Το 1854 μεγάλη πυρκαγιά επιφέρει μεγάλες ζημιές και το 1864 μια ξενόφερτη χολέρα αποδεκάτισε τους μοναχούς. Όμως τη μεγαλύτερη ζημιά στην Εικοσιφοίνισσα, την ανεπανόρθωτη ζημιά, την έκαναν οι γείτονές μας Βούλγαροι το 1917. Ο αρχικομιτατζής Πανίτσα ανέβηκε στο μοναστήρι κι αφού ξυλοκόπησε άγρια τους μοναχούς, ύστερα, λεηλάτησε και εξαφάνισε όλους τους πολύτιμους κι ανεκτίμητους θησαυρούς του. Ένας αγώνας και μια προσπάθεια και ιστορία χιλίων πεντακοσίων χρόνων, μέσα σε τέσσαρες ώρες φορτώθηκε σε δέκα οκτώ μουλάρια και εξαφανίστηκε. Πολύτιμα βιβλία, σπάνια χειρόγραφα, λείψανα αγίων, εικόνες ιστορικές, έγγραφα πολύτιμης ιστορικής αξίας, κειμήλια ανεκτίμητα, χρυσάφι και άργυρος, ιερά σκεύη και άμφια, σταυροί και ιερά ευαγγέλια με επένδυση χρυσού σμάλτου και πολύτιμων λίθων, έκαναν φτερά. Ότι σεβάστηκαν ακόμη και οι αλλόθρησκοι, το πραγματοποίησαν οι χριστιανοί ορθόδοξοι Βούλγαροι. Όταν στο τέλος του 1918 επέστρεψαν, όσοι μοναχοί επέζησαν των κακουχιών, βρήκαν ένα άδειο και παντέρημο το μοναστήρι που είχε καταντήσει καταφύγιο αγρίων ζώων.
68
69
Σύμφωνα με τη συνθήκη του Νεϊγύ 27.11.1919 το Βουλγαρικό κράτος υποχρεώθηκε να επιστρέψει τα κλοπιμαία. Αλλά παρά τη μετάβαση στη Σόφια του καθηγητή της Βυζαντινής Αρχαιολογίας Γ. Σωτηρίου δεν κατορθώθηκε να πάρουμε πίσω τίποτε, εκτός ελαχίστων, που αφορούσαν όμως κλοπιμαία των κομιτατζήδων από το μοναστήρι Τιμίου Προδρόμου Σερρών. Πουλήθηκαν πολλά στη Ευρώπη και Αμερική κι άλλα, χωρίς ντροπή, παρά τη διεθνή κατακραυγή, έχουν οικειοποιηθεί μουσειακά από το Βουλγαρικό κράτος. Αλλά οι Βούλγαροι ξαναγυρίζουν για να ολοκληρώσουν το καταστροφικό
τους
έργο.
Στις
12.7.43
μπαίνουν
στην
Εικοσιφοίνισσα κι αφού πλιατσικολόγησαν τη μονή, έβαλαν φωτιά και έκαψαν ότι απέμεινε κι ότι δημιούργησε η εργατικότητα και δραστηριότητα των Ελλήνων μοναχών και πιστών. Τριακόσια εξήντα πέντε δωμάτια-ξενώνες, τρία παρεκκλήσια κι ένα μεγάλο μέρος του κυρίως ναού, που είχε γλιτώσει ως εκ θαύματος από την προηγούμενη επιδρομή, δηλαδή ένα κυριολεκτικά οικοδομικό θαύμα της υπέροχης ελληνικής θέλησης και δημιουργίας, μετατράπηκε σε άμορφο σωρό ερειπίων. Μετά τον πόλεμο, το 1946, κάτι πήγε να ξεκινήσει. Το 1957 έγινε κοιτώνας φιλοξενίας με δέκα δωμάτια, αλλά το μοναστικό έμψυχο υλικό δεν έφτανε. Το 1965 ο Μητροπολίτης Δράμας κ.κ. Διονύσιος ξεκίνησε το μεγάλο έργο της ριζικής ανασυγκρότησης. Μέσα σε μια δεκαετία
κατόρθωσε
να
παρουσιάσει
ένα
μεγαλόπρεπο
αρχιτεκτονικό σύνολο κτιρίων και ναών. Έφερε φως η ΔΕΗ, έγινε ασφαλτόστρωση της οδού και έγινε ο ιερός χώρος επισκέψιμος.
69
70
Η Παναγία η Εικοσιφοίνισσα μετατράπηκε σε γυναικείο μοναστήρι όταν και ο τελευταίος μοναχός της μονής Βενιαμίν παρέδωσε τη μονή στην Ηγουμένη Αλεξία κι από το 1977 άρχισε επίσημα να λειτουργεί και να προοδεύει και να αποτελεί όαση για τους πιστούς χριστιανούς προσκυνητές. Ο τόπος αυτός πόνεσε πολύ και στα υρώθηκε πολύ από τους γείτονές του. Είναι υποχρέωσή μας να διατηρούμε την ιστορική του μνήμη. Για να μη επαναληφθεί η ίδια δεινή ιστορία. Βέβαια η Μεγαλόχαρη, της οποίας τη μνήμη τιμούμε και δοξάζουμε ας συνηγορήσει στον Υιό Της για μια διαρκή ειρήνη, συνεργασία, ευτυχία και συναδέλφωση των λαών. Ο ελληνικός λαός, φύση ειρηνικός, αγκαλιάζει με πολύ αγάπη και τους εχθρούς του ακόμη. Και αυτό είναι η απαράμιλλη ανθρωπιά και το μεγαλείο του. ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΟΧΑΡΗ Στο ροδοχάραμα της μέρας όσοι πιστοί, στο δρόμο θα κινήσουν τη χάρη Σου, Άγια Μάνα, θα ζητήσουν, στες εκκλησιές στα μοναστήρια τα ιερά.
70
71 Άδολοι νέοι, χιονοσκέπαστα γερόντια, άνδρες, γυναίκες και παιδιά και βρέφη στην αγκάλη ... Σε Σένα θα ‘ρθουν πάλι, Άγια Μάνα, τη Βρυσομάνα, που δωρίζεις τη χαρά ...
71
72
ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ Επιμέλεια στήλης: Από την Σύνταξη Το Β’ Δημοτικό Σχολείο Προσοτσάνης έβγαλε ένα έκτακτο φύλλο εφημερίδας και μας το χάρισε.. Τα περιεχόμενά της. Νέα του σχολείου, παιδική μόδα, συνταγές φαγητού, χειροτεχνίες, μουσική, κουίζ, σκέφτομαι θετικά, ψυχαγωγία με ανέκδοτα, ενημέρωση για τον Απρίλιο, σταυρόλεξο, κρυπτόλεξο, ευχές για μη πόλεμο, ώρα για διαφημίσεις. Πολλά, πολλά συγχαρητήρια στα κορίτσια και τα αγόρια και τους άξιους εκπαιδευτικούς τους.
Η Άννα Χαμπίδου επιμελήθηκε το εξώφυλλο της «εφημερίδας
και η Όλγα μας δίνει συνοπτικά τα νέα από το σχολείο μη ξεχνώντας να αναφέρει και τις φάρσες που έκαναν στη δασκάλα τους. Η Ελένη μας πληροφορεί ότι σχετικό για τον Απρίλη και η Άννα συγκέντρωσε θετικά αποφθέγματα και γνωμικά. Τα καυτά ανέκδοτα είναι έρευνα της Κωνσταντίνας Γαζιώτου και τη χειροτεχνία επιμελήθηκε η Νατάσσα Μουρατίδου. Ο Μπάμπης Γεωργιάδης κατέγραψε το κουίζ και η Γεωργία Χαϊτίδου μας παρουσίασε το κομμάτι της μουσικής.Η Ξένια Αφουξενίδου έκανε πολύ καλή δουλειά στην παιδική μόδα και η Άννα με την Κωνσταντίνα μάζεψαν ότι καλύτερο είχαν σε διαφημιστικά καρτ βιζίτ από τα καταστήματα και τις επιχειρήσεις
72
73
της περιοχής. Από την Παρθένα Παπαστυλιανού έχουμε συνταγές φαγητών και γλυκών, τύφλα νάχει η Βέφα Αλεξιάδου. Όλα τα παιδιά είπαν κάτι για τον πόλεμο και πόσο κακό κάνει στην ανθρωπότητα. Έγραψαν, ο Θοδωρής Θεοδοσιάδης, Νατάσσα Μουρατίδου, Γεωργία Χαϊτίδου, Γιώργος Μελενεκλής, Κατερίνα Χατζηνικολάου, Όλγα Τεμιραχίδου, Ελένη Αθανασιάδου και Παρθένα Παπαστυλιανού. Έχουμε ακόμη το σταυρόλεξο της Νόπης και το κρυπτόλεξο της Νατάσσας και της Άννας.
Εγώ απλά θα πω και πάλι συγχαρητήρια και θα αντλήσω
δείγματα από το Έκτατο Φύλλο τους με την ευκαιρία της παγκόσμιας ημέρας του σχολικού βιβλίου.
Σκέφτομαι θετικά *Αυτό που με βοηθά να προχωρώ, είναι ότι παραμένω ανοιχτή σε όλες τις προοπτικές. Έτοιμη να υποδεχτώ τα πάντα. Να καλωσορίσω το απρόσμενο. *Κάθε πρωί που ξυπνάμε ζούμε το ωραιότερο το πρώτο πρωινό του κόσμου. *Η ζωή σου επιβάλλει τους περιορισμούς που εσύ θέτεις στον εαυτό σου. *Τα ευχάριστα και θετικά πράγματα συμβαίνουν στους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν τη ζωή με ευχάριστο και θετικό τρόπο. *Δεν ξέρουμε ποιοι είμαστε αν δεν δούμε με τα μάτια μας τι καταφέρνουμε να κάνουμε.
73
74
Ψυχαγωγία- Ποντιακά ανέκδοτα *Γιατί οι Πόντιοι πιλότοι πετούν χαμηλά; Για να βλέπουν τις πινακίδες κυκλοφορίας για να πάρουν τη σωστή κατεύθυνση. *Πως πέθανε ο τελευταίος Πόντιος μετεωρολόγος; Έπεσε από τα σύννεφα. *Γιατί μένουν αγράμματοι οι Πόντιοι μπουζουξήδες; Γιατί προσπαθούν να γράψουν με την πένα του μπουζουκιού τους. *Κάθε πότε πλένουν τα χέρια τους οι Πόντιοι ηθοποιοί; Όταν παίζουν το ρόλο του Πόντιου Πιλάτου. *Γιατί οι Πόντιοι φορούν μυτερά παπούτσια; Για να σκοτώνουν τις κατσαρίδες στις γωνιές. *Ποια είναι τα πιο δυστυχισμένα πλάσματα στον κόσμο; Μια καμηλοπάρδαλης με πονόλαιμο και μια σαρανταποδαρούσα με κάλους.
74
75
ΧΙΟΝΟΔΡΟΜΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΑΛΑΚΡΟΥ Προσώτσανλης Περικλής Διευθυντής Χ.Κ Φαλακρού Η Χιονοδρομική περίοδος ξεκίνησε στις 22 Δεκεμβρίου 2005 και ολοκληρώθηκε στα μέσα Απριλίου 2006. Ήταν μια πολύ καλή Χιονοδρομική περίοδος για το Χιονοδρομικό Κέντρο, αφού και φέτος είχαμε μεγάλη προσέλευση επισκεπτών και σκιέρ όχι μόνο από την ευρύτερη περιοχή, αλλά και από όλη την Ελλάδα. Το Φαλακρό είναι πλέον ένας καταξιωμένος χειμερινός προορισμός λόγω της άρτιας υλικοτεχνικής υποδομής που διαθέτει (τέσσερα συρόμενα λιφτ, ένα διθέσιο
εναέριο
αναβατήρα,
μία
τετραθέσια
εναέρια
αποσυμπλεκόμενη καρέκλα, τρία baby λίφτ), αλλά και λόγω της μορφολογίας του βουνού. Υπολογίζουμε περίπου στις 100.000 τον αριθμό των επισκεπτών που φιλοξενήθηκαν στο χιονοδρομικό μας κέντρο. Είχαμε επάρκεια και άριστη ποιότητα χιονιού καθ΄όλη τη διάρκεια της περιόδου λειτουργίας του. Η ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής αλλά και του Χιονοδρομικού, θα προέλθει από μια ριζική αναδιάρθρωση της οργάνωσης του τουρισμού στην ευρύτερη περιοχή του Χιονοδρομικού Κέντρου. Κατά την άποψη μου πρέπει να δώσουμε μεγάλη βαρύτητα στην Ανάπτυξη τουρισμού εβδομάδος. Το κέντρο βάρους του σχεδιασμού και της προώθησης του χειμερινού τουρισμού πρέπει να είναι με βάση τον τουρισμό εβδομάδος. Τα πλεονεκτήματα με βάση αυτόν
75
76
τον σχεδιασμό είναι ότι δεν θα υποαπασχολείται το Κέντρο τις καθημερινές (παρατηρείται υπέρ κορεσμός το Σαββατοκύριακο),οι πελάτες χιονοδρόμοι θα έχουν καλύτερη εμπειρία και θα υπάρχει πιο μόνιμη απασχόληση του προσωπικού. Παράλληλα η γενική γειτονική υποδομή,
όπως
ξενοδοχεία,
ρεστωράν,
καταστήματα,
θα
απασχολείται επτά ημέρες την εβδομάδα, γεγονός που θα οδηγήσει σε περαιτέρω ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής με επενδύσεις σε επιχειρήσεις τεσσάρων εποχών. Το χιονοδρομικό Κέντρο μπορεί να υποστηρίξει τουρισμό εβδομάδος λόγω της μορφολογίας του βουνού και των γενικότερων δυνατοτήτων του, αφού διαθέτει μεγάλο αριθμό και μήκος πιστών, καλών προδιαγραφών. Έτσι ο Χιονοδρόμος δεν θα κουραστεί και θα το επιλέγει για τις χειμερινές του διακοπές. Η δημιουργία μηχανισμών υποστήριξης του Χιονοδρομικού Κέντρου από την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τις τοπικές επιχειρήσεις θα βοηθούσε τα μέγιστα στην στήριξη του χιονοδρομικού. Οι τοπικές κοινωνίες και επιχειρήσεις ωφελούνται από την παρουσία του χιονοδρομικού κέντρου και την ανάπτυξη του χειμερινού τουρισμού, βλέπουμε μεγάλη άνθηση στους τομείς των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, ρεστωράν κλπ. Θα μπορούσαν λοιπόν να οργανωθούν εθελοντικά ώστε να προωθήσουν πακέτα εβδομάδος, με τη συμμετοχή ενοικιαζομένων δωματίων, ταβερνών, καταστημάτων εξοπλισμού και Χιονοδρομικού κέντρου μέσω καρτών μειωμένης τιμής. Αυτές οι επιχειρήσεις έχουν μεγάλες ευκαιρίες άνθησης με την οργάνωση και σχεδιασμό τουρισμού εβδομάδος και τουρισμού τεσσάρων εποχών.
76
77
Η τοπική αυτοδιοίκηση επίσης θα μπορούσε να οργανώσει ένα φορέα υποστήριξης του Χιονοδρομικού, αντλώντας ένα μικρό τέλος από τις υπηρεσίες των τοπικών επιχειρήσεων το οποίο πληρώνει ο καταναλωτής. Ο φορέας αυτός θα μπορούσε να προσφέρει ποικίλες υπηρεσίες υποστήριξης, όπως πληροφορίες μέσω τηλεφώνου και διαδικτύου, διαφήμιση και κρατήσεις πακέτων, δημόσιες σχέσεις, συγκοινωνία προς και από το Χιονοδρομικό. Ακόμη θα μπορούσε να συντονίσει την οργάνωση των τοπικών επιχειρήσεων που θα συμμετείχαν, στην δημιουργία πακέτων εβδομάδος Το Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης θα μπορούσε να συμβάλλει προς αυτήν τη κατεύθυνση με την οργάνωση ‘’Λευκών Εβδομάδων’’ που εισάγουν τα σχολεία στα χειμερινά σπορ και στις χειμερινές περιηγήσεις συνδυάζοντας την μάθηση με την άθληση. Είναι αλήθεια δεν υπάρχουν περιθώρια από τις ταμειακές εισπράξεις του Χιονοδρομικού Κέντρου για νέες επενδύσεις, αλλά και ο ευρύτερος δημόσιος τομέας που είναι στο μετοχικό σχήμα της ΑΝ.ΦΑ ΑΕ αδυνατεί να προχωρήσει σε σημαντικές επενδύσεις. Με την αλλαγή του νομικού και ιδιοκτησιακού πλαισίου μπορεί πλέον να συμπράξει ο ιδιωτικός και ο ευρύτερος δημόσιος τομέας, στην ανάπτυξη επενδύσεων σε τουριστικές υποδομές. Υπάρχει η άποψη ότι είναι μονόδρομος η ιδιωτικοποίηση των χιονοδρομικού κέντρου. Ακόμη όμως και σε αυτή την περίπτωση, η συμμετοχή του δημόσιου τομέα (δήμοι, νομαρχία) με ένα ποσοστό 20% είναι αναγκαία. Πιστεύω ότι η διατήρηση μειοψηφίας της ιδιοκτησίας από φορείς του ευρύτερου δημόσιου
77
78
τομέα, εξασφαλίζει αρμονικές σχέσεις μεταξύ των επενδυτών και της τοπικής κοινωνίας, μια και εναρμονίζει τα συμφέροντα των επενδυτών και των τοπικών φορέων. Τα Χιονοδρομικά Κέντρα στην Ελβετία, Γαλλία, Αυστρία και Ιταλία είναι παγκόσμιου φήμης και λειτουργούν για μια πεντηκονταετία. Η εμπειρία μας από άρθρα στο Διαδικτυακο χώρο είναι ότι τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότεροι Έλληνες χιονοδρόμοι τα επισκέπτονται για χειμερινές διακοπές τουλάχιστον μιας εβδομάδας. Επίσης τα Χιονοδρομικά Κέντρα στη γειτονική Βουλγαρία έχουν σημαντική εισροή Ελλήνων χιονοδρόμων από τις γειτονικές πόλεις κάθε Σαββατοκύριακο. Μια σημαντική ένδειξη είναι ότι ο ανταγωνισμός εντείνεται με δυσοίωνες προοπτικές για τα Ελληνικά ΧΚ κι ότι στον ανταγωνισμό θα προστεθεί και ένα μεγάλο χιονοδρομικό κέντρο στο KOZUF των Σκοπίων (επένδυση που θα φτάσει τα 72 εκ. ευρώ), μόλις 100 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη! Η οικονομική κατάσταση γενικότερα των Ελληνικών Χιονοδρομικών Κέντρων σήμερα, είναι δυσχερής και κρίσιμη. Υπό τις συνθήκες αυτές δεν υπάρχει καμία απολύτως δυνατότητα να γίνουν νέες επενδύσεις από τα ταμία των Χιονοδρομικών Κέντρων, παρόλο που στη χώρα μας ο αριθμός των Χιονοδρόμων αυξάνεται θεαματικά. Σήμερα υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα 350.000 άτομα κάνουν σκι περισσότερες από πέντε φορές το χρόνο. Ο ανταγωνισμός λοιπόν είναι πολύ μεγάλος και θα συνεχίσει να εντείνεται.
78
79
Είναι λοιπόν προφανές, ότι εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα η κατάσταση θα γίνει μη αναστρέψιμη. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα χιονοδρομικά κέντρα είναι το «βαρύ πυροβολικό» του χειμερινού τουρισμού και όλοι γνωρίζουμε πόσο ωφελούνται οικονομικά οι γύρω σε αυτά περιοχές και πόσο έχουν βοηθήσει ώστε επαρχίες ολόκληρες που πριν από λίγα χρόνια μαράζωναν, σήμερα να βρίσκονται σε οικονομική ευμάρεια. Το άδικο της υπόθεσης μάλιστα είναι ότι ενώ τα χιονοδρομικά κέντρα συμβάλλουν στην ανάπτυξη της γύρω περιοχής, τα ίδια δεν ωφελήθηκαν οικονομικά ούτε 1 ευρώ από αυτή την ανάπτυξη. Εν όψει της νέας προοπτικής και δυναμικής που δημιουργήθηκε με την διάνοιξη του τελωνείου Εξοχής, το Χιονοδρομικό Κέντρο Φαλακρού μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο τόσο σε τοπικό, όσο και σε Εθνικό επίπεδο, καθώς είναι το μοναδικό Χιονοδρομικό αυτών των προδιαγραφών από την Κωνσταντινούπολη μέχρι την Θεσσαλονίκη. Το μοναδικό Χ.Κ της περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης που εφόσον αναπτυχθεί περαιτέρω, θα είναι σε θέση να κρατήσει τους Έλληνες Χιονοδρόμους στην Ελλάδα οι οποίοι προσφεύγουν στο γειτονικότερο Βουλγαρικό Χ. Κέντρο του Bansko. Δεν θα έχει πλέον ουσιαστικό λόγο Έλληνας πολίτης να ταξιδεύει στο εξωτερικό αφού οι υπηρεσίες που θα του παρέχονται θα είναι εφάμιλλες αυτών των κέντρων του εξωτερικού. Θα δώσει επίσης κίνητρα σε χιλιάδες Ευρωπαίους Πολίτες που επισκέπτονται το γειτονικό χιονοδρομικό να επισκεφθούν την Ελλάδα και το Φαλακρό. Λόγω της θέσης του (κοντά στην Εγνατία οδό), της μορφολογίας του βουνού (δεν υπάρχει ψηλότερο βουνό με καλή χιόνωση στην
79
80
περιφέρεια Ανατ.Μακεδονίας – Θράκης) τον σύγχρονο τεχνολογικό του εξοπλισμό και των μεγάλων συγκριτικών πλεονεκτημάτων του έναντι άλλων χιονοδρομικών, πρέπει να χαρακτηρισθεί ως ένα κέντρο Εθνικής και στρατηγικής σημασίας. Η προοπτική ανάπτυξής του είναι ακόμη μεγαλύτερη, αφού διαθέτει μεγάλο χιονοδρομικό πεδίο για επέκταση των πιστών. Το κέντρο προσφέρεται
και
για
την
τέλεση
αγώνων
χιονοδρομίας
πανευρωπαϊκού επιπέδου, διαθέτει πίστες μεγάλων διαδρομών και μεγάλων υψομετρικών διαφορών, αλλά στερείται των ανάλογων υποδομών. Η Περιφέρεια Αν.Μακεδονίας και Θράκης, ο Γ.Γ. κ. Μιχάλης Αγγελόπουλος στηρίζουν την Αναπτυξιακή Εταιρία Φαλακρού σε μεγάλο βαθμό. Η οικονομική στήριξη του Κέντρου είναι αναγκαία και σε θεσμικό επίπεδο. Η συμμετοχή της Περιφέρειας Ανατ. Μακεδονίας- Θράκης στο σχήμα της Εταιρίας και στο Διοικητικό Συμβούλιο, θα συνέβαλε αποτελεσματικά στην επίτευξη των στόχων της ΑΝ.ΦΑ ΑΕ, δηλαδή στην Ανάπτυξη του τόπου, στην βελτίωση της ποιότητας ζωής, στην δημιουργία θέσεων εργασίας και στην ανάδειξη όλων των τουριστικών πόρων του νομού και της περιφέρειας. Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων εργάζεται μεθοδικά και η νέα Διοίκηση της ΑΝ.ΦΑ ΑΕ, με Πρόεδρο τον Δήμαρχο Νευροκοπίου κ. Μαυρίδη Μελέτη.
80
81
Τα χαρακτηριστικά που του δίνουν μια σαφή υπεροχή από τα υπόλοιπα Χιονοδρομικά Κέντρα της Ελλάδος, είναι η άριστη ποιότητα
χιονιού,
οι
πολλές
βορινές,
βορειοδυτικές
και
βορειοανατολικές πλαγιές-φυσικές πίστες σε υψόμετρο πάνω από 2000μέτρα, η απουσία εδαφικών εξάρσεων, οι ομαλές κλίσεις, οι εναλλαγές κλίσεων και η ποικιλία επιλογών για όλα τα επίπεδα χιονοδρόμων και για όλους τους τύπους χιονοδρομίας. Οι Ανοιχτοί ορίζοντες και η υπέροχη θέα από τις πίστες, προς την λίμνη του ποταμού Νέστου και τα Βουλγαρικά σύνορα, προς το υπέροχο Φαράγγι των Πύργων, του κάμπου της Δράμας, το Παγγαίο, την Θάσο, τον Άθω, τη Θάλασσα, τον Όλυμπο. Οι διαδρομές μεγάλων αποστάσεων μήκους πάνω από 2500μ. και μεγάλης υψομετρικής διαφοράς από 2232 μ έως 1615 μ σε βορινές πίστες, που είναι κατάλληλες και για αθλητικές διοργανώσεις. Η μεγαλύτερη στην Ελλάδα διάρκεια χιονοκάλυψης λόγω γεωγραφικής θέσης αλλά και του μεγάλου υψομέτρου, η βάση του χιονοδρομικού είναι στα 1720μ και οι πίστες βρίσκονται σε υψόμετρο από 2232μέτρα, μέχρι 1615 μέτρα. Οι αλπικές του πλαγιές αποτελούν ιδανικές φυσικές πίστες, κάθε βαθμού δυσκολίας, ικανοποιώντας τόσο τους αρχαρίους όσο και τους πιο απαιτητικούς χιονοδρόμους.
81
82
82