april mei juni

Droes Awareness Week 2022 • Van alle infectieziekten bij paarden, wordt droes bij GD het meest aangetoond. Droes, veroorzaakt door de bacterie Streptococcus equi subspecies equi, kan abcessen veroorzaken in de lymfeknopen aan het hoofd. Paarden die deze typische verschijnselen niet tonen, vormen een risico om onopgemerkt de infectie over te dragen, net als paarden die na een infectie drager van de droesbacterie worden. In 2022 werd voor de tweede keer de Droes Awareness Week georganiseerd. Via sociale media en een webinar van GD, faculteit Diergeneeskunde en MSD werden paardenhouders voorgelicht over onder andere diagnostiek en preventie.

Leverbot verrast schapenhouders • Leverbotziekte leidde in de afgelopen jaren tot minder problemen, mogelijk door opeenvolgende droge jaren. Maar in het voorjaar van 2022 ontving de Veekijker regelmatig vragen over diagnostiek bij slijtende (vermagerende) schapen of plotselinge sterfte. Ook de slechte behandelingsresultaten door mogelijke resistentie voor triclabendazol was een punt van zorg. We adviseren om leverbotinfecties te bevestigen door pathologisch-, bloed- of mestonderzoek en daarna een behandeling in te stellen om drie weken later therapiecontrole uit te voeren. Kartering van leverbotslakken geeft aan welke percelen risicovol zijn en in bepaalde perioden van het jaar vermeden moeten worden. Meer informatie over leverbot: www.leverbot.nl

Virale hepatitis bij eenden • GD ontving jonge vleeseenden met verhoogde uitval in het koppel. Pathologisch onderzoek leidde tot vermoedens van een leverontsteking (hepatitis). Onder de microscoop zagen we virale hepatitis, maar PCR-testen voor bekende virussen waren negatief. Met speciaal moleculair zoekwerk konden we grote hoeveelheden van een niet eerder beschreven virus aantonen in de levers. Nader onderzoek naar dit nieuwe virus loopt door in 2023.

Uierabcessen bij melkgeiten • Op een melkgeitenbedrijf ontwikkelden meerdere drachtige jaarlingen spontaan afwijkingen aan de uier, gekenmerkt door meerdere grote abcessen. Pathologisch onderzoek wees op een ernstige, chronische ontstekingsreactie van de speenpunt, necrose van het epitheel en uitgebreide verbindweefseling van het tepelkanaal. Uit de abcessen werd Bacteroides pyogenes gekweekt, een strikt anaerobe bacterie die onderdeel is van de darmflora. Verwondingen aan de spenen of uier kunnen een dier vatbaarder maken voor uierontstekingen. De hier geconstateerde vorm is ernstiger in klierweefsel van niet-lacterende dieren. Een geit met abcessen in de uier moet vaak worden afgevoerd.

Chronische kopervergiftiging bij opfoklammeren • Een melkgeitenbedrijf met problemen rond de opfok van de geitenlammeren stuurde enkele gespeende lammeren die kreupel bleven, in voor pathologisch onderzoek. Al deze lammeren hadden een ernstig afwijkende botopbouw in de vorm van osteochondrose en osteomyelitis. Met bacteriologisch onderzoek vonden we geen verantwoordelijke ziektekiem. Wel hadden de levers van deze dieren te hoge koperwaarden, tot meer dan 1.000 milligram koper per kilo droog gewicht. Chronische koperstapeling leidt tot vage gezondheidsklachten en wordt vaak niet herkend. Pathologisch onderzoek is daarom een belangrijk diagnostisch middel. In dit geval was koperrijk voer de oorzaak van de problemen.

Zeldzame bacterie bij varkens • Een bedrijf waar varkens ademhalingsproblemen hadden, stuurde twee dieren in voor pathologisch onderzoek. De verdenking was een infectie met Streptococcus suis, maar de dierenarts was ook benieuwd naar mogelijke andere verwekkers van ademhalingsproblemen. Naast een darmstoornis, door verschillende verwekkers in beide dieren, had één dier een catarrale pneumonie en een fibrineuze pleuropericarditis. Uit de catarrale pneumonie werd Helcococcus ovis gekweekt. Dit is een grampositieve facultatief anaerobe coc (bacterie) die we sporadisch bij varkens aantreffen. Het is geen bekende primaire ziekteverwekker in varkens, maar komt vaak voor in combinatie met Staphylococcus aureus, Pasteurella, E. coli of Trueperella pyogenes.

Boutvuur door grondwerkzaamheden •

Op een melkveebedrijf stierven in korte tijd vier kalveren uit een groep tussen de 5 en 9 maanden oud. Na sectie konden we de diagnose boutvuur stellen. Dit is een infectie met Clostridium chauvoei. De sporen van deze bacterie kunnen decennia in grond overleven. De veehouder had nieuwe greppels gegraven en de vrijgekomen grond over het land verspreid. Grond met sporen van de bacterie was terechtgekomen in het ruwvoer dat van dit land kwam. Uitbraken van boutvuur komen incidenteel voor als grond na graafwerkzaamheden over het land wordt verspreid of gebruikt om ruwvoerkuilen af te dekken.

Huidafwijkingen bij vleesvarkens •

In het voorjaar belde een dierenarts met de Veekijker over een varkensbedrijf met wel erg veel huidafwijkingen. Het algemene beeld bestond uit bultjes, waarbij uiteindelijk ook kaalheid optrad, zonder dat de dieren jeuk leken te hebben. De verdenking van de dierenarts was een mijtinfectie, bijvoorbeeld met demodex. Aanvullend histologisch onderzoek op afgezwoerde huiden uit het slachthuis wees uit dat demodex niet de oorzaak was. Wel waren er aanwijzingen voor ontstoken haarzakjes. Dit duidt op een bacteriële oorzaak, wat overeenkomt met het beeld dat de dierenarts beschreef.

Sepsis door Enterococcus cecorum • Een pluimveepracticus bracht een bezoek aan een pluimveebedrijf met oplopende uitval onder de vleeskuikens. Bij sectie ter plaatse zag hij puntbloedingen op het epicardiaal vet, naast vergrote milten en levers. Nadat vogelgriep was uitgesloten, werden dieren ingezonden naar GD voor pathologisch onderzoek. De bevindingen werden bevestigd en we zagen een ontsteking van het hartzakje. De kippen bleken bacteriële sepsis (bloedvergiftiging) door Enterococcus cecorum te hebben. De sepsis had grote gevolgen: de cumulatieve uitval aan het einde van de ronde was 8,4 procent en het afkeurpercentage was sterk verhoogd. E. cecorum wordt regelmatig aangetroffen bij ziekteprocessen zoals bot- en beenmergontstekingen. Een bacteriële sepsis die een ernstig verhoogde uitval veroorzaakt, is echter een nieuw fenomeen.

Salmonellose bij

paarden • Salmonellainfecties bij paarden komen regelmatig voor en leiden meestal niet tot problemen. Paarden kunnen langdurig drager zijn zonder ziekteverschijnselen. Ziekte ontstaat vaak pas bij stress, andere ziekten en weerstandsverlaging. De kans op ziekte is het grootst bij veulens en jonge paarden. Salmonella-bacteriën zijn ook een risico voor de mens. GD stelde in 2022 PCR-diarreepakketten beschikbaar voor de belangrijkste ziekteverwekkers. Bij 370 veulens en paarden met diarree werd deze test gebruikt. Salmonella werd aangetoond bij 4 procent van de veulens en bij 3,5 procent van de paarden.

Rund met harde bultjes • De Veekijker werd gebeld over een os van 15 maanden oud met plotseling veel harde bultjes over het gehele lichaam. Het dier had een goede eetlust en geen afwijkende lichaamstemperatuur. De dierenarts deed een melding bij de NVWA omdat hij een mogelijke bestrijdingsplichtige ziekte, zoals lumpy skin disease, niet kon uitsluiten. Bij een bedrijfsbezoek zijn biopten genomen, die door ons onderzocht zijn. Het bleek een kwaadaardig lymfoom. Dit is niet bestrijdingsplichtig, maar heeft wel een slechte prognose. De eigenaar kreeg daarom het advies om de os te laten euthanaseren.

Hersenontsteking bij vleesvarkens •

Bij een jong vleesvarken zag onze patholoog een uitgesproken hersenontsteking, vooral in de basis van de kleine hersenen en de hersenstam, waarbij sprake was van degeneratie en necrose (weefselsterfte). De oorzaak was niet direct duidelijk. Daarom werden aanvullend acuut zieke varkens van hetzelfde bedrijf ingestuurd. Bij hen werden kwaadaardige coli-bacteriën gevonden. Ook constateerde de patholoog lymfocytaire infiltratie in de hersenen, maar zonder hersenontsteking. Het overkoepelende beeld van oedeem, lymfocytaire infiltratie en kwaadaardige coli’s past bij chronische oedeemziekte of Streptococcus suis-besmetting.