08
ლუსის ძიებაში მთავარი თემა > ნათია ხულუზაური დონალდ კარლ ჯოჰანსონი ცნობილი ამერიკელი პალეოანთროპოლოგია, რომლისთვისაც ყველაზე წარმა ტებული 1974 წლის ექსპედიცია აღმოჩნდა. ტომ გრეისთან ერთად მან ჰადარში (ეთიოპია) აღმოაჩინა ლუსის სახელით ცნობილი 3,2 მილიონი წლის წინანდელი Australopithecus afarensis-ის თითქმ ის მთლიანი ჩონჩხი, რომელიც თანამედროვე ადამიანის ყველაზე ადრეულ წინაპრადაა მიჩნეული. „ლუსი“ – ასე უწოდა თავის სა მეცნიერო-პოპულარულ წიგნს დონ ჯოჰანსომა, რომელიც არაერთი ახალგაზრდისთვის აღმოჩნდა პროფესიის განმსაზღვრელი. დონალდ ჯოჰანსონი საქართველოს მეცნიერების ფესტივალისა და საერთაშორისო კონფერენციის „Homo erectus-ის 100+25 წელი: დმანისი და მის მიღმა“ ფარგლებში სტუმრობდა და საქართველოს ეროვნული მუზეუ მის ეზოში საჯარო ლექციაც წაიკითხა თავისი ცნობილი აღმოჩენის შესახებ.
ბატონო ჯოჰანსონ, რას გვეტყვით თქვენი ბესტსელერის შესახებ, რომელ მაც მეცნიერებით დაინტერესებული ბევრი ახალგაზრდის ცხოვრებას მისცა მიმართულება 80-იანი წლებიდან მო ყოლებული? რა თქმა უნდა, ძალიან მიხარია, რომ ჩემი წიგნი „ლუსი“, რომელიც მრავალი წლის წინ, 1981 წელს გამოიცა ახალგაზ რდა თაობის ინსპირაციის წყაროდ იქცა, რომ დღეს ისინი ჩემ კვალს მიჰყვებიან და ისეთივე მონუსხულნი არიან პალეო ანთროპოლოგიით, როგორც მე. მეც ძა ლიან გამიმართლა პატარაობისას, ერთ ამერიკელ ბიჭუნას, როდესაც მეზობლად მცხოვრებმა პროფესორმა ტომას ჰენრი ჰაქსლის 1800-იან წლებში გამოქვეყნე ბული წიგნი მომცა. ჰაქსლი დარვინის ახლო მეგობარი იყო და ისინი ხშირად საუბრობდნენ ევოლუციის შესახებ და იმაზეც მსჯელობდნენ, ადამიან ებმაც გა ნიცადეს თუ არა ევოლუცია. სწორედ ამ საუბრებისას აღმოაჩინეს დიდი მსგავსე ბა აფრიკულ პრიმატებსა და ადამიანებს
შორის. ამან კი განაპირობა მათი დასკვ ნა, რომ უადრეს, ყველაზე ძველ ადამიანს სწორედ აფრიკაში უნდა ეცხოვრა. მაშინ 13 წლის ვიყავი და ჩემში უძველესი ადა მიან ის შესახებ მეტის გაგების სურვილმა იფეთქა, მომინდა ძიების მონაწილე გავ მხდარიყავი, მეპოვა ეს წინაპრები და მა თი მეშვეობით გამეგო ჩვენი წარმომავ ლობის შესახებ. იმის გააზრება, რომ ჩვენ და აფრიკელ პრიმატებს საერთო წინა პარი შეიძლებოდა გვყოლოდა, თავბრუს მახვევდა. როგორ ფიქრობთ, რამ განაპირობა თქვენი წარმატება, იღბლის რამდენად გჯერათ? აფრიკასა თუ აზიაში ბევრი ანთრ ო პოლოგი წასულა იმ იმედით, რომ დიდ აღმოჩენას გააკეთებდა. ისეთი მნიშვნე ლობის აღმოჩენები, როგორიც ლუსია, ძალიან იშვიათია. მე ვერც კი ვიოცნე ბებდი იმაზე, რომ ასეთ მნიშვნ ელოვან რამეს ვიპოვიდი. მინდოდა ვყოფილიყავი კვლევის თანამონაწილე, რა თქმა უნდა
აღმოჩენაც მინდოდა, მაგრამ პირველი სამი წლის განმავლობაში აფრიკაში სა ერთოდ არაფერი მიპოვია – არაფერი. ასე რომ, საკმაო დრო დამჭირდა ადაპტა ციისთვის და როდესაც 1974-ში ლუსი ვი პოვე, ჩემთვ ის საოც არი მომენტი დადგა, მომენტი, რომელშიც რეალურად გადაწყ და ჩემი როგორც ანთროპოლოგის სამო მავლო კარიერა. იმ ერთმა წამმა, როდე საც პირველი ძვალი ვიპოვე, სრულიად შეცვალა ჩემი ცხოვრება. შეგიძლიათ გაიხსენოთ თქვენი ემოცია, როდესაც გააცნობიერეთ, რომ ადამიან ის წინაპრის ძვალი გეჭირათ ხელში? როგორც კი გავაცნობიერ ე, რომ ძვალი ადამიანის წინაპრის იყო, ფართო ღიმი ლით გამეღიმა. იმდენად დიდი ემოციუ რი ტალღა მომაწვა, რომ თავიდან ვერც კი შევნიშნე ჩონჩხის სხვა ნაწილები... და როდესაც გორაკს თვალი ავაყოლე და ეს ნაწილები დავინახე, გავიფიქრე, რომ ისი ნი ერთ ინდივიდს ეკუთვნოდა. იმ წუთში წარმოდგენა არ მქონდა, ვინ იყო ეს ერთი პროფ. დონალდ ჯოჰანსონი. 1974 წელს მან ტომ გრეისთან ერთად, ჰადარში (ეთიოპია) აღმოაჩინა 3,2 მილიონი წლის წინანდელი ადამიანის წინაპრის, Australopithecus afarensis-ის თითქმის მთლიანი ჩონჩხი.