Iðnaðarblaðið 2. tbl. 2013

Gjá milli iðnaðarins og stjórnvalda „Við sem störfum í íslenskum iðnaði upplifum að myndast hafi gjá milli atvinnulífsins og stjórnvalda,.“ sagði Svana Helen Björnsdóttir. »2

Þ

j

ó

n

u

s

Iðnaðurinn og framtíðin

Vill Ísland í ESB

Þjóðir, sem standa okkur nær, hafa líka átt í erfiðleikum með atvinnusköpun sérstaklega fyrir ungt fólk. »14

Matthias Krämer, sagði aðild að Evrópusambandinu skili sér á endanum í bættri afkomu. »4

t

u

m

i

ð

i

l

l

i

ð

n

a

ð

a

r

i

n

s

mars 2013 »2. tölublað »5. árgangur

Ísland hefur áhugaverða stöðu „Ég sé tækifæri fyrir Ísland að verða einhvers konar alþjóðleg miðstöð fyrir frumkvöðlastarfsemi í gegnum netið,“ segir Brad Burnham fjárfestir hjá Union Square Ventures í New York.

Enginn hefur nefnt þann möguleika áður að það verði hægt að sigla yfir Norðurpólinn. Þessi möguleiki kemur algjörlega á óvart... » 8

2

m a rs 2013

» Svana Helen Björnsdóttir, formaður Samtaka iðnaðarins, segir að núverandi gjaldeyrishöft, hærra vaxtastig og gjaldmiðill, sem hvergi sé tekið mark á, hái íslenskum iðnfyrirtækjum.

Svana Helen Björnsdóttir, formaður Samtaka iðnaðarins, setti Iðnþing 2013:

Glapræði að slíta viðræðum við ESB S

amtök iðnaðarins eru stöðugt í leit að tækifærum til nýsköpunar og að vinna að því að efla íslenskan iðnað. Margt má bæta eins og staðan er í dag og stjórnmálamenn hafa ekki skilning á því eins og Svana Helen Björnsdóttir, formaður Samtaka iðnaðarins, kom inn á í ræðu sinni við setningu Iðnþings 2013. „Íslenskt atvinnulíf á í vök að verjast. Stjórnmálamenn og alþingismenn virðast því miður ekki skilja nægilega vel að öflugt atvinnulíf og arðbær fyrirtækjarekstur er undirstaða lífsgæða fólksins í landinu.

Við sem störfum í íslenskum iðnaði upplifum að myndast hafi gjá milli atvinnulífsins og stjórnvalda,“ sagði Svana Helen Björnsdóttir, formaður Samtaka iðnaðarins, í ræðu sinni.

Siðbót vantar

Stjórnmálamenn hafa orðið viðskila við íslenskan iðnað á síðustu árum. Svana Helen telur að þörf sé á nýrri sýn eða nýju sjónarhorni.

Hún bendir á að stjórnmálamenn móti skilyrði atvinnulífsins „en við þurfum siðbót innan stjórn-

Goggur

útgáfufélag

málanna og innan stjórnmálaflokkanna. Við megum engan tíma missa.

Við þurfum að rjúfa kyrrstöðu, komast aftur af stað, upp úr gömlum förum og áfram,“ sagði hún í ræðu sinni.

Svana Helen bendir á að það sé frumskylda stjórnvalda að tryggja atvinnulífinu viðskiptaumhverfi sem stenst samanburð við það sem nágrannaþjóðirnar búa við. „Vanræki stjórnvöld það hlutverk líður allt þjóðfélagið, það tapar í samkeppninni um fólk og fjármagn og lífskjör í landinu versna,“ sagði hún.

Framleiðnin þarf að aukast

Í vetur kom fram í skýrslu McKinsey að framleiðni íslensks atvinnulífs væri minni en hjá nágrannaþjóðum Íslendinga. Þetta þýðir að Íslendingar þurfa lengri vinnutíma til að búa til sömu verðmæti og aðrir gera á skemmri tíma. Þar með beri Íslendingar minna úr býtum eða hafi minni frítíma. Fjölskyldan, börn og fullorðnir, líði fyrir.

Svana Helen telur ólíklegt að Íslendingar séu latari en aðrir. Hún telur frekar að Íslendingar vinni ekki réttu hlutina, verji tímanum „í

Svana Helen »» Svana Helen Björnsdóttir var endurkjörin formaður Samtaka iðnaðarins á Iðnþingi 2013. Svana Helen var fyrst kjörin formaður Samtakanna árið 2012. »» Svana Helen hefur gegnt starfi forstjóra Stika undanfarin ár. Fyrirtækið er bæði hugbúnaðar- og ráðgjafarfyrirtæki með áherslu á upplýsingaöryggi og hefur Svana Helen nú tekið sæti sem starfandi stjórnarformaður fyrirtækisins. Svana Helen stofnaði Stika ehf árið 1992. »» Svana Helen er með meistaragráðu í rafmagnsverkfræði frá Technische Universität Darmstadt í Þýskalandi. Hún er sérfræðingur í áhættugreiningu og áhættustjórnun í rekstri. Hún hefur margra ára reynslu af rekstri, erlendu markaðsstarfi og verkefnastjórnun.

verkefni sem okkur skortir hæfni til að vinna eða þar sem ytri aðstæður okkar eru lakari en hjá öðrum. Til að auka framleiðnina þurfum við því að skerpa fókusinn, hætta að sóa tíma fólks í vinnu sem gefur af sér lítinn arð,“ benti hún á.

Vinna sem gefur mikinn arð er helst í tækni og verkmenningu. Þetta segir Svana Helen að yfirvöld þurfi að skilja. Leggja þurfi aukna áherslu á raunvísindi, tækni og verkmenntun því slík menntun skili meiri arði. Tæknistörf séu skapandi og ánægjuleg og henti konum vel.

Farsælast að klára viðræður

Ísland er háð viðskiptum við nágrannalöndin og getur því ekki verið einangrað. EES-samningurinn er undirstaðan í dag. Samningurinn hafi reynst Íslendingum vel en ólíklegt sé að hann standist tímans tönn. Því sé farsælast að leiða viðræður um aðild að Evrópusambandinu til lykta. „Að slíta viðræðunum nú er að mínu mati glapræði,“ sagði Svana Helen og benti á að íslensk fyrirtæki séu eins og með aðra höndina bundna aftur fyrir bak með núverandi gjaldeyrishöft,

Íslenskt atvinnulíf á í vök að verjast.

Stjórnmálamenn og alþingismenn virðast því miður ekki skilja nægilega vel að öflugt atvinnulíf og arðbær fyrirtækjarekstur er undirstaða lífsgæða fólksins í landinu Svana Helen Björnsdóttir, formaður Samtaka iðnaðarins.

hærra vaxtastig og gjaldmiðil sem hvergi sé tekið mark á. „Þetta bætist við þann vanda sem ekki verður ráðið við, sem er fjarlægð landsins frá helstu mörkuðum. Með þessu ástandi er öllu snúið á haus, við þyrftum einmitt að búa við betri samkeppnisskilyrði til þess að vega upp á móti fjarlægðinni,“ sagði hún. „Samkeppnishæfni atvinnulífsins er forsenda allrar velferðar í landinu.“

Útgefandi: Goggur ehf. Grandagarði 16 101 Reykjavík, sími 445 9000. Í samvinnu við Samtök iðnaðarins. Starfsfólk Goggs: Hildur Sif Kristborgardóttir útgáfustjóri, Guðmundur Ingi Sigurleifsson, Sara María Júlíudóttir, Sædís Eva Birgisdóttir og Sigurjón Magnús Egilsson. Prentun: Landsprent

Fíton / SÍA

BLANDAN MÍN OG BLANDAN ÞÍN

4

m a rs 2013

Matthias Krämer, framkvæmdastjóri hjá Samtökum iðnaðarins í Þýskalandi:

Niðurskurður og endurskipulagning skilar sér

S

amtök iðnaðarins í Þýskalandi telja að farið sé að örla á jákvæðum árangri eftir efnahagslegar aðgerðir hjá stjórnvöldum í suðurhluta Evrópu, löndum eins og Portúgal, Ítalíu, Spáni, Grikklandi og Frakklandi. Matthias Krämer, framkvæmdastjóri hjá Samtökum iðnaðarins í Þýskalandi, telur að stjórnvöld í þessum löndum eigi að halda áfram á sömu braut. Það skili sér á endanum í bættri afkomu. Þó að lífið sé erfitt í Suður-Evrópu þessa dagana þá er hann sannfærður um að ljós sjáist við endann á göngunum innan fárra ára.

Þýsk stjórnvöld ákváðu að umbreyta þjóðfélaginu í veigamiklum atriðum.

Og það var ekki bara viðskipta- og efnahagslíf, kerfinu var breytt í heild sinni og stéttarfélögin tóku þátt í þessu.

Matthias Krämer, framkvæmdastjóri hjá Samtökum iðnaðarins í Þýskalandi.

Sársaukafullar aðgerðir

25 prósenta atvinnuleysi hjá ungu fólki. Krämer segir að atvinnuleysi ungs fólks sé uggandi en Þjóðverjar láti unga fólkið sitt læra iðn hjá fyrirtækjum áður en það lýkur bóklega náminu. Þetta fyrirkomulag skili engum stórkostlegum gróða en það haldi unga fólkinu frá götunni. Til lengri tíma litið skili þetta fyrirtækjunum hæfu starfsfólki og það sé til góða.

Efnahagsmál standa afar vel í Þýskalandi en ekki hefur verið átakalaust að ná þeim árangri. Þjóðverjar hafa neyðst til að fara í sársaukafullar aðgerðir, niðurskurð og viðamikla endurskipulagningu sem nú hefur skilað sér.

Matthias Krämer segir að margt komi til. Framleiðslan hafi verið flutt til Asíu, Kína eða Indlands og Austur-Evrópu í stórum stíl. Það hafi haft sín tímabundnu áhrif en þróunin hafi að lokum sýnt að þetta hafi verið til góðs, samkeppnishæfnin hafi batnað og útflutningur aukist verulega og það vegi upp á móti því að störf í iðnaði hafi flust annað. „Ég minnist þess að fyrir tíu árum þá voru ýmsir innan samtakanna sem höfðu áhyggjur af því að framleiðslan væri flutt burt frá Þýskalandi. En þróunin hefur nú sýnt að þetta hefur skilað sér mun betur en við héldum,“ segir Matthias Krämer.

Fjölgunin ekki nóg

Þjóðverjar geta ekki farið á eftirlaun fyrr en við 67 ára aldur. Þetta segir Krämer að sé eina leiðin til að takast á við „byrðina“ í mannfjöldaþróuninni en þýskar konur eignast að meðaltali aðeins 1,3 barn. Hann viðurkennir að taka harkalega til orða þegar hann talar um „byrðina“ en það sé staðreynd að fólk hafi aldrei haft það betur en nú, það hafi góða heilsu og lifi lengi. Velferðarkerfið nái því miður ekki að standa undir eftirlaununum nema með því að seinka eftirlaunaaldrinum. Ísland kemur að sjálfsögðu inn í umræðuna. Krämer telur að íslensk stjórnvöld þurfi að hlúa að iðnaði og framleiðslu í landinu, það sé besta leiðin til frambúðar. Þjóðverjar hafi sem markmið að örva evrópskan efnahag og það hafi ef til vill jákvæð áhrif á Ísland en til framtíðar litið finnst honum óhjákvæmilegt að Íslendingar gangi í Evrópusambandið. Innan ESB hljóti þróunin að verða sú að sambandið þéttist og stefnan í efnahagsmálum og ríkisfjármálum verði enn samræmdari en áður.

Allir lögðu sitt af mörkum

Þýskt viðskiptalíf lítur allt öðruvísi út í dag en það gerði á tíunda áratugnum. Mörg þekkt fyrirtæki hafa horfið af sjónarsviðinu.

Krämer talar um þessi fyrirtæki sem flaggskip þess tíma, þau hafi verið við stjórnvölinn í viðskiptaog efnahagslífi og bendir á að þau séu nú horfin af vettvangi vegna breytinganna í viðskipta- og efnahagslífi. Þegar samkeppnisaðilar frá Austur-Evrópu og Asíu komu inn á markaðinn urðu Þjóðverjarnir að endurskipuleggja starfsemi sína og auka framleiðnina til að standast samkeppnina. „Þýsk stjórnvöld ákváðu að umbreyta þjóðfélaginu í veigamiklum atriðum. Og það var ekki bara viðskipta- og efnahagslíf, kerfinu var breytt í heild sinni og stéttarfélögin tóku þátt í þessu. Við gerðum meðal annars öðruvísi kjarasamninga, þjóðfélagið sem heild axlaði ábyrgðina og lagði sitt af mörkum,“ segir Matthias Krämer og bætir svo við að ekki hafi spillt fyrir að Þjóðverjar hafi líka verið heppnir.

Gott hjá Seðlabanka Evrópu

» Matthias Krämer, framkvæmdastjóri hjá Samtökum iðnaðarins í Þýskalandi.

Þjóðarframleiðslan dreifð

Þýskt viðskiptalíf er frábrugðið viðskiptalífinu í mörgum öðrum Evrópulöndum. Samþjöppunin er ekki jafn mikil og víða annars staðar. Þjóðarframleiðslan í Frakklandi byggist að 80 prósentum á París og í Bretlandi snýst efnahagurinn um

London. Þýskt viðskiptalíf segir Krämer að sé allt öðruvísi byggt upp. Þjóðarframleiðslan dreifist betur um landið. „Við höfum miðstöðvar mismunandi atvinnugreina á dreif um landið. Í Suður-Þýskalandi höfum við til dæmis mörg lítil fjölskyldu-

„Við höfum þegar stigið fyrsta skrefið. Öll ríkin innan Evrópusambandsins hafa skuldbundið sig til að skera niður opinberar skuldir. Frá okkar sjónarhóli séð höfum við ekki annan kost en að fara eftir fyrirtæki. Kannski er þetta hluti harkalegri umbótastefnu í Evrópu. af skýringunni á því hvers vegna Ef við viljum halda evrusvæðinu þýskt efnahagslíf gengur svo vel,“ heilu þá verðum við að samþætta og samræma betur. Seðlabanki segir Krämer.

Gríðarlegt atvinnuleysi er í Evrópu vinnur gott verk og skilar mörgum Evrópulöndum. Á Spáni sínu. Við stöndum þétt á bak við er atvinnuleysið 40 prósent hjá Mario Draghi, yfirmann Seðlafólki undir 25 ára aldri. Í Svíþjóð er banka Evrópu,“ segir Krämer.

130925 •

SÍA •

PIPAR\TBWA

Liðsheild, uppbygging, árangur

ÍSTAK hf.

Bugðufljóti 19

270 Mosfellsbæ

Sími 530 2700

Fax 530 2724

www.istak.is

istak@istak.is

6

m a rs 2013

» Brad Burnham, fjárfestir hjá Union Square Ventures í New York, hefur fjárfest í netfyrirtækjum og samfélagsmiðlum sem eru hluti af daglegu lífi fólks um víða veröld.

Bandaríski fjárfestirinn Brad Burnham ræddi möguleika Íslendinga á netinu á Iðnþingi 2013:

Ísland hefur frelsi til breytinga Í

sland hefur ótæmandi mögu- „Ísland hefur áhugaverða stöðu. leika til viðskipta í gegnum netið. Efnahagslífið er minna en í BandaÞjóðin gæti tekið forystu með því ríkjunum en hefur mikla möguleika. að móta nýjar og nútímalegar reglur Ef þjóðinni tekst að vera framsæknum milliliðalaus viðskipti á netinu ari í því hvernig efnahagslífið er og gerst miðstöð fyrir slík viðskipti. skipulagt og byggja upp regluverk Þetta er skoðun Brad Burnhams sem laðar að fjárfesta og gagnaiðnað sem er fjárfestir hjá Union Square þá gæti Ísland orðið nýtt vörumerki í Ventures í New York. Brad Burnham heimsviðskiptum.“ ræddi nýja heimssýn og möguleika Nýja heimsmyndin gengur út á Íslendinga á Iðnþingi 2013. það að nýta sér allan þann fjölda vel Burnham hefur fjárfest í fjöld- menntaðs tæknifólks sem býr í landanum öllum af tæknifyrirtækjum og inu, orkuna og veðurfarið til reksthelstu samfélagsmiðlum heimsins urs gagnavera og bjóða upp á gagnameð góðum árangri. Hann hefur til vinnslu og þjónustu henni tengdri. dæmis fjárfest í Twitter og Tumblr Umhverfið er að breytast mjög hratt. sem margir þekkja úr sínu daglega Hægt er að fá menntun gegnum netið lífi. Burnham hefur áhyggjur af því hjá stórum og öflugum menntastofnað lagaumhverfið á netinu versni unum eins og til dæmis MIT í Bandaá næstu árum og þá sérstaklega í ríkjunum. Lánastofnanir eru til þar Bandaríkjunum. Hann leggur til að sem einstaklingar lána einstaklingÍslendingar skapi kjörlendi til ný- um án milliliða, í ferðaþjónustunni sköpunar og tækniframfara á netinu geta húseigendur leigt út herbergi með því að koma sér upp einföldu beint til viðskiptavina í gegnum netlagaumhverfi og umhverfisvænum ið. Þar með geta þeir ógnað rekstri gagnaiðnaði. hótelanna. Í þessum nýja heimi segir Brad Burnham að Ísland hafi tækiAlþjóðleg miðstöð færi til að leiða þróunina. „Ég sé í þessu tækifæri fyrir Ísland að verða einhvers konar alþjóðleg mið- Ísland ekki í fjötrum stöð fyrir frumkvöðlastarfsemi í Allt snýst þetta um regluverkið og gegnum netið,“ segir Brad Burnham. það er hamlandi í Bandaríkjunum.

Bandarísk fyrirtæki byggja á góðum pólitískum tengslum. Burnham bendir á að iðnfyrirtæki hafi tilhneigingu til að láta stórar fjárhæðir renna til stjórnmálaflokka og stjórnmálamanna. Það sé auðvitað fínt en kannski sé það ekki gott fyrir neytendur eða efnahagslífið. Í kerfinu verði nefnilega til ákveðin mótstaða þegar milliliðalaus viðskipti á netinu knýi dyra, bæði innan fyrirtækjanna og hjá stjórnmálamönnum. Burnham óttast að bandarískir stjórnmálamenn láti undan þrýstingi frá fyrirtækjunum. Mótstaðan sé ekki til með sama hætti á Íslandi því að Ísland hafi ekki sömu upp-

bygginguna og Bandaríkjamenn og það sé ekki sama hefðin og þar að barist sé á móti breytingum í atvinnugreinum. Ísland sé því ekki í fjötrum hvað þetta varðar. „Ísland hefur frelsi til breytinga,“ segir Brad Burnham. „Við þurfum að skapa markaði sem eru frjálsir og sanngjarnir, skapa heilbrigt efnahags- og viðskiptalíf. Spurningin er hvort Ísland gæti komið upp regluverki sem myndi laða að fjárfestingar á netinu,“ segir Brad Burnham. „Netið hefur gríðarleg áhrif á alheimsviðskiptin. Líka á regluverkið. Við erum í dag föst í viðjum regluverks gömlu heimsmyndarinnar,“ segir hann.

Við þurfum að skapa markaði sem eru frjálsir og sanngjarnir, skapa heilbrigt efnahags- og viðskiptalíf. Spurningin er hvort Ísland gæti komið upp regluverki sem myndi laða að fjárfestingar á netinu.

Brad Burnhams, fjárfestir hjá Union Square Ventures í New York.

Upplýsingamagnið aldrei verið meira

Hann nefnir sem dæmi að í dag þurfi til dæmis fyrirtæki sem gera út á milliliðalaus viðskipti á netinu að sækja um starfsleyfi. Ef þau fara ekki eftir reglunum þá missa þau leyfið. Hægt er að skrá öll viðskipti og allskonar upplýsingar þeim tengdum sem virka á báða vegu, bæði frá fyrirtæki til neytanda og til baka. Regluverkið hafi aldrei haft aðgang að slíku upplýsingamagni.

Bandarískt regluverk þrengi stöðugt meir að bandarískum fyrirtækjum.

Hér sé hægt að skapa gott viðskiptaumhverfi fyrir nýja heimsmynd með betra öryggi við lægra verð.

En hvað geta Íslendingar gert? Brad Burnham telur að Íslendingar geti komið sér upp lögum og reglugerðum sem rúmast að öllu leyti innan núgildandi regluverks í Evrópu, bæði innan Evrópusambandsins og Evrópska efnahagssvæðisins. Þá segir hann að bandarískir og íslenskir lögfræðingar séu að skoða hvernig breyta mætti regluverkinu og þá vinnu segir hann að mætti styðja betur. Þá henti Ísland vel fyrir gagnaver og þjóðin hafi þegar fjárfest í gagnaverum en netsambandið til Evrópu og Bandaríkjanna gæti samt verið betra.

ÍSLENSKA/SIA.IS ALC 63524 03/13

Fyrir samfélagið

Starfsmaður Alcoa, Hinrik Þór Oliversson, dorgar á Eskifjarðarbryggju með dóttur sinni, Hugrúnu Elfi.

Öflug starfsemi í sátt við samfélagið Ál gefur okkur einstaka möguleika til að tryggja undirstöður atvinnulífs í landinu. Alcoa Fjarðaál hefur í starfsemi sinni markvisst unnið að því að ná jafnvægi milli umhverfis, efnahags og samfélags í anda sjálfbærrar þróunar.

Með því að bjóða fjölskylduvænan vinnustað þar sem ýmis þjónusta stendur fjölskyldum starfsmanna til boða leggjum við áherslu á að vera virkur þátttakandi í að byggja upp sjálfbært samfélag til lengri tíma litið.

www.alcoa.is

Fyrir komandi kynslóðir

8

m a rs 2013

Laurence C. Smith, prófessor við UCLA-háskólann í Bandaríkjunum, hefur rannsakað áhrif hlýnunar á Norðurheimskautið:

Möguleikar í jarðvarma og vatni Þ

jóðirnar á norðurslóðum upplifa djúpstæðar breytingar næstu 40 árin, ekki bara loftslagsbreytingar með gríðarlegum áhrifum á umhverfið heldur líka aukna fólksflutninga. Löndin fá aukna efnahagslega þýðingu.

Ekki er þó víst að þýðing Íslands fyrir siglingar um Norður-Íshafið og yfir Norðurpólinn verði umtalsverð.

Laurence C. Smith, prófessor í jarð- og geimvísindum við UCLAháskólann í Bandaríkjunum, hefur gríðarmikinn áhuga á norðurslóðum og þeim breytingum sem þar verða næstu 40 árin. Smith telur að tækifæri Íslendinga felist einkum í aukinni orkuþörf heimsins og þeirri endurnýjanlegu orku sem til er hér á landi. Vatnið skipti máli, Íslendingar hafi nógar vatnsbirgðir. Þá segir hann að geti Íslendingar verið sýnilegir á alþjóðavettvangi, til dæmis gegnum forsetann eins og Ólafur Ragnar Grímsson hafi sýnt.

Nýjar og áður óþekktar siglingaleiðir gætu opnast um Norður-Íshafið næstu áratugina ef loftslagsbreytingar og hlýnun halda áfram sem nú horfir. Rannsóknarhópur undir forystu Laurence C. Smith, prófessors í jarð- og geimvísindum við UCLA háskólann í Bandaríkjunum, hefur komist að þeirri niðurstöðu að ísinn á Norðurpólnum bráðni svo hratt að ísbrjótar geti siglt beint yfir Norðurpólinn miðja öldina og að venjuleg skip geti siglt um Norður-Íshafið án fylgdar, sérstaklega í september þegar ísinn er þynnstur.

Laurence C. Smith kom inn á þessi mál á nýliðnu Iðnþingi.

Hann telur að þróunin sé spennandi, ekki síst út frá efnahagslegu sjónarhorni. „Enginn hefur nefnt þann möguleika áður að það verði hægt að sigla yfir Norðurpólinn. Þessi möguleiki kemur algjörlega á óvart,“ segir hann. En þegar hann er spurður um þýðingu Íslands í þessari umferð býst hann við að umferðin fari að mestu framhjá Íslandi án viðkomu þó að Ísland geti haft þýðingu útgerð skipa og vöruflutningum.

Siglingar um Norður-Íshafið, yfir Norðurpólinn og meðfram ströndum Rússlands verða til þess að breyta þarf reglum um úthafssiglingar, bæði með tilliti til öryggis manna og skipa, umhverfismála og björgunarmála á Norður-Íshafinu. Smith bendir á að Íshafið sé viðkvæmur og hættulegur staður og alþjóðasamfélagið þurfi að koma sér saman um það hvaða reglur eigi að gilda.

Aukin efnahagsleg þýðing

Smith hefur mikinn áhuga á löndunum átta í norðri, Kanada, norðurhluta Bandaríkjanna, Grænlandi, Noregi, Svíþjóð, Finnlandi, Íslandi og Rússlandi og telur að þau eigi ýmislegt sameiginlegt sem sameini

» Laurence C. Smith, prófessor við UCLA-háskólann í Bandaríkjunum. „Veturnir eru mildari, sjávarhæð fer hækkandi og ýmsar ófyrirséðar breytingar eiga sér stað,“ segir hann.

þau og geri þau að sterkari heild.

Hann bendir á að þessi lönd hafi aukna þýðingu efnahagslega þýðingu vegna legu sinnar þegar nýju siglingaleiðirnar opnast. Spurður sérstaklega um Ísland telur hann að Íslendingar verði kannski ekki fyrir miklum áhrifum af hlýnuninni en í framtíðinni geti Íslendingar haft ýmislegt fram að færa á erlendum vettvangi. Hann nefnir sérstaklega aukna orkuþörf í heiminum og jarðvarmann sem Íslendingar eiga, vatnsbirgðirnar í landinu og svo bendir hann líka á að forseti landsins geti haft áhrif með því að vera sýnilegur á alþjóðlegum vettvangi.

Búast má við gríðarlegum breytingum í heiminum næstu áratug-

Mjög undarlegir hlutir eiga sér stað.

Veturnir eru mildari, sjávarhæð fer hækkandi og ýmsar ófyrirséðar breytingar eiga sér stað.

Laurence C. Smith, prófessor í jarð- og geimvísindum við UCLA-háskólann í Bandaríkjunum

ina. Fólk mun flytjast norður á bóginn. Íslendingum mun fjölga áfram eins og mörgum öðrum þjóðum á norðurslóðum en þó ekki í sama

mæli og öðrum þjóðum vegna þess að fólk sækir minna í að flytja til Íslands. Kanadamönnum fjölgar um 30 prósent á skömmum tíma en Rússar eiga í vök að verjast. Þar dragi úr fólksfjölda um 17 prósent.

Smith segir að þarna komi helst til mismunandi innflytjendastefna.

Kanadamenn bjóði til dæmis fólk velkomið og hleypi mörgum inn í landið. Finnar taki hinsvegar innflytjendum ekki opnum örmum með sama hætti og verða bara með nokkuð stöðugan tveggja prósenta vöxt næstu 45 árin. Ófyrirséðar breytingar

Smith hefur skoðað áhrif hlýnunar á náttúruna og er sérstaklega uggandi vegna bráðnunar jöklanna.

Hann segir að Íslendingar upplifi loftslagsbreytingarnar í minni mæli en aðrar þjóðir og verði fyrir einna minnstu áhrifunum þó að Íslendingar finni greinilega nú þegar fyrir breytingum eins og til dæmis í göngu makrílsins. Smith segir að Kanadamenn og Rússar verði hinsvegar fyrir miklum breytingum og það hafi í för með sér ýmsar skrítnar uppákomur, til dæmis í dýraríkinu. Þannig hafi orðið vart við björn sem sé blanda af ísbirni og svartbirni. „Mjög undarlegir hlutir eiga sér stað. Veturnir eru mildari, sjávarhæð fer hækkandi og ýmsar ófyrirséðar breytingar eiga sér stað,“ segir Laurence C. Smith og hvetur til þess að hægt verði á hlýnuninni með einhverjum ráðum.

Komdu þér í mjúkinn Mjúkís ársins 2013 er dökkur súkkulaðiís með súkkulaðikökubitum.

10

m a rs 2013

Fimm flokksformenn tóku þátt í pallborðsumræðum á Iðnþingi 2013:

Þjóðin hefur ótæmandi tækifæri F

ormenn stærstu stjórnmálaflokkanna ásamt öðrum af tveimur formönnum Bjartrar framtíðar tóku þátt í pallborðsumræðum í lok Iðnþings 2013. Þetta voru Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðisflokksins, Árni Páll Árnason, formaður Samfylkingarinnar, Katrín Jakobsdóttir, formaður VG, og Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, formaður Framsóknarflokksins, ásamt Guðmundi Steingrímssyni, formanni Bjartrar framtíðar. Orri Hauksson, framkvæmdastjóri Samtaka iðnaðarins, stýrði umræðum.

Orri vitnaði í Brad Burnham sem ræddi hugmyndina um að Ísland yrði kjörlendi fyrir nýsköpun á sviði internetsins og milliliðalausra viðskipta og spurði Katrínu hvort Íslendingar gætu komið upp séríslenskum veggjum kringum veðmál og ósiðlegt athæfi á netinu. Katrín

sagði tækifærin mörg og þjóðina þegar vera að vinna úr þeim. Birgitta Jónsdóttir hefði lagt fram merkilega þingsályktunartillögu á þingi árið 2010 um að skapa kjöraðstæður fyrir fyrirtæki eins og til dæmis gagnaver, netmiðla og fjölmiðla. Þetta hafi vakið athygli langt út fyrir landsteinana. Menntamálaráðuneytinu hefði verið falið að vinna að breytingum á lögum. Íslendingar megi ekki vera feimnir við klámumræðuna. Ótæmandi möguleikar

Bjarni Benediktsson lagði áherslu á að skynsamlegt væri að hafa sterkan grunn í hefðbundnu atvinnulífi þjóðarinnar. Hefðbundnu atvinnugreinarnar gæfu styrkar stoðir. Án þeirra geti nýjar og skapandi greinar varla komið upp. Hann benti á að Íslendingar hefðu ákveðna styrkleika þar sem ný tækifæri skapist

á grunni hugmynda, þekkingar og orkusparandi tækni og hugvit sem verkvits. Hann nefnir jarðvarma- Íslendingar þurfi að leggja meiri klasann og sjávarútvegsklasann. áherslu á. Listinn er langur. „Mér Nýjungarnar þróist áfram á grunni fannst mjög lærdómsríkt sem ungþessara greina. Tækniþróunin og um þingmanni að skynja að það var tölvuöldin opni nýjar og áhuga- ekki óumdeilt á Alþingi Íslendinga verðar víddir. Möguleikarnir séu að reyna að dreifa fjárhagslegum stuðningi hins opinbera betur,“ ótæmandi.

En hvernig ætli Íslendingar rifjar hann upp. hafi nýtt stöðuna árið 2017. Guðmundur Steingrímsson svarar að Víkka sjóndeildarhringinn bragði: „Með því að hugsa út fyrir Styrkja þarf matvælaframleiðslu rammann.“ Ef hefðbundnar at- því hún er of einhæf að mati Guðvinnugreinar flokkist sem „ramm- mundar. Honum finnst að dreifa inn“ þá hafi Íslendingar hugsað mætti krafti ríkisins betur, koma í of mikið um þær. „Auðvitað verða gegnum fjárlagafrumvarpið litlum þær að vera sterkar,“ segir hann en upphæðum til stuðnings við skaptelur þjóðina samt verða að beina andi greinar sem geta skipt sköpsjónum sínum að atvinnugrein- um. Þetta mæti meiri mótstöðu í um sem geti stækkað án náttúru- þinginu en hann hafi gert ráð fyrir. legra framleiðslutakmarkana, all- „Við þurfum að víkka sjóndeildarur heimurinn sé markaðssvæðið. hringinn. Í tíu ár höfum við heyrt Hann nefnir hugbúnaðargeirann, talað um Össur, Marel og CCP. Ég fatahönnun, kvikmyndageirann, vil heyra ný fyrirtæki nefnd. Inter-

netið felur í sér stórkostlega möguleika. Brad var að lýsa hvernig þjónustan fer á netið. Björt framtíð er á netinu. Við mætum samtímanum eins og hann er að lýsa,“ segir Guðmundur.

Talið berst að erindi Laurence C. Smith sem benti á að breytt jafnvægi í heiminum fæli í sér að framtíð á norðurslóðum verði samtvinnuð auðlindum. Sigmundur segist hafa keypt bók Laurence C. Smith strax 2010 og enginn hafi vitnað jafnoft í hann og hann sjálfur. Hann segist hafa orðið uppveðraður af þessum gífurlegu framtíðartækifærum sem framundan væru. Oft sé talað um að hefðbundnar atvinnugreinar séu deyjandi eða að dragast saman og því þurfi að fara í nýsköpun en þetta sé röng nálgun. Nýsköpun byggist á undirstöðugreinunum og spretti út frá þeim. Þeir sem vilji stofna fyrirtæki eða ná árangri á

m a rs 2013

11

» Fimm stjórnmálamenn í pallborði á Iðnþingi 2013. Bjarni Benediktsson, Guðmundur Steingrímsson, Orri Hauksson, framkvæmdastjóri SI, Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, Katrín Jakobsdóttir ogÁrni Páll Árnason.

heimsmælikvarða þurfi að gera grunnatvinnuvegi þjóðarinnar í stakk búna til að standa undir því.

Nýsköpun sé áhættusöm og þurfi sterkan grunn.

Finna nýja markaði

Lífmassinn er á leið norður, það þekkja Íslendingar í gegnum makrílinn og þá milliríkjadeilu sem sprottið hefur upp. Árni Páll Árnason segir að þjóðin megi ekki afneita þeim atvinnugreinum sem hún hafi byggt afkomu sína á heldur verði hún að byggja á styrkleikum þessara greina. Klasahugmyndafræðin sé komin vel á veg og fjölbreyttara atvinnulíf sé að þróast.

Að tvennu þurfi að gæta. Annarsvegar að arðurinn af auðlindunum fari til þjóðarinnar. Hinsvegar að byggja atvinnulífið á jöfnum samkeppnisskilyrðum þar sem auðlindirnar verði bónus. Mörg tækifæri

séu fyrir hendi. Nýjar greinar verði til með nýjum lausnum sem skapi nýjar forsendur fyrir atvinnustarfsemi vítt og breitt um landsbyggðina. Skapa þurfi umgjörð um valddreift atvinnulíf, koma á skattahvötum fyrir fjárfestingar og auka tæknimenntun. Ekki megi tala niður gamlar atvinnugreinar.

Landbúnaði þurfi að finna nýjan markað og skapa ný störf í íslenskum landbúnaði. Opna þurfi nýjan markaðsaðgang fyrir íslenskar landbúnaðarafurðir.

Katrín Jakobsdóttir var spurð að því hvort VG vildi ekki að íslendingar legðu meira af mörkum í loftslagsmálum með því að nýta endurnýjanlegar orkuauðlindir eins og Laurence C. Smith hefði bent á.

Katrín sagði brýnt viðfangsefni hvernig spornað verður við loftslagsbreytingum. Framlag Íslendinga til loftslagsmála gæti aldrei

skipt sköpum á heimsvísu, aðalatriðið væri að ganga vel um auðlindir þjóðarinnar, ekki síst með kynslóðir framtíðarinnar í huga.

Umgengnin um norðurslóðir segir Katrín að sé ekki bara einkamál þeirra þjóða sem búa á norðurhveli jarðar heldur sé þetta mál sem komi öllum jarðarbúum við. Ekki sé nóg að bara kortleggja auðlindirnar heldur þurfi líka að gæta að því hvernig staðið sé að rétti frumbyggja og að gengið sé fram með ítrustu varúð gagnvart umhverfinu.

Hugsa þurfi til lengri tíma, ekki bara næstu áratuga heldur næstu aldar og jafnvel miklu lengra. Ógnarástand í landinu

Þýskur iðnaður byggist á litlum og meðalstórum fjölskyldufyrirtækjum. Sigmundur Davíð vildi gera fólki, sem setur fyrirtæki á stofn, betur kleift að vera í fyrirtækja-

rekstrinum með fjölskyldu sinni.

Kerfið sé flókið og erfitt viðfangs.

Brýn þörf sé á því að einfalda regluverkið og gera það aðgengilegra. Þá þurfi að skapa hvata í skattkerfinu þannig að þeir sem stofna fyrirtæki geti haft nóg upp úr því fyrir sig og sína. Hið opinbera megi ekki líta svo á að allur ávinningur sé illa fengið fé og skattleggja eftir því.

Senda þurfi þau skilaboð að vel séð sé að vera í einkarekstri. „Fólk, sem rekur lítil fyrirtæki, talar oft um að það sé ómögulegt að standa í rekstrinum við þessar aðstæður sem boðið er upp á. Þegar maður bendir þeim á að skrifa í blöðin og vekja máls á þessu þá er svarið: „Nei, þá get ég fengið skattinn á mig, eða að einhver fari að skrifa um mig í blöðum. Þetta er ógnarástand. Fólk þorir ekki að tjá sig af ótta við að kerfið ráðist á það.

Skilaboðin þurfa að vera þau að

mönnum sé hollt að standa í fyrirtækjarekstri,“ segir Sigmundur Davíð.

Vongóður um góðan samning

Guðmundur Steingrímsson var spurður að því hvort ekki væri betra að taka af skarið strax og segja hvort Björt framtíð vilji ganga í ESB eða ekki. Hann svaraði því til að samningurinn lægi ekki fyrir. Það væri óábyrgt af sér sem stjórnmálamanni, kjósanda og Íslendingi að taka af skarið áður en samningurinn liggur fyrir. „Ég er vongóður um að samningurinn verði góður miðað við það sem ég heyri og met sjálfur,“ sagði hann og fannst erindi Krämers sýna að Evrópuríkin væru margbreytileg. Atvinnuleysið í sunnanverðri Evrópu sé í rauninni langvarandi vandi og liggi í aðstæðum og þeirri samfélagsmynd sem þar blasi við. Atvinnuleysi

12

m a rs 2013

Ég hef styrkst í þeirri skoðun minni að meðan ekki er skýr vilji innan þingsins eða áhugi innan ríkisstjórnarinnar á ESB-aðild þá verði þetta alltaf sýndarviðræður.

Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðisflokksins.

Ég er vongóður um að samningurinn verði góður miðað við það sem ég heyri og met sjálfur.

Guðmundur Steingrímsson, formaður Bjartrar framtíðar.

Við höfðum þá trú að ferlinu gæti lokið fyrr og að þjóðin væri að kjósa um samning í vor. Þess vegna viljum við halda áfram í eitt ár í viðbót, það kann að verða áhugavert og raunhæft.

Katrín Jakobsdóttir, formaður VG.

hafi verið hátt í sunnanverðri Evrópu áður en þessi lönd gerðust aðilar að ESB. Minna beri hinsvegar á því hversu vel gangi í Eystrasaltsríkjunum, Hollandi, Þýskalandi og víðar. „ESB-aðildin snýst um hvað maður gerir úr henni,“ sagði Guðmundur og tók undir með Sigmundi þegar hann sagði að styðja þyrfti lítil og meðalstór fyrirtæki á Íslandi. „Við eigum að spyrja í öllum okkar ákvörðunum hvað hjálpi þeim. Eitt af því sem get-

ur hjálpað er opið markaðs- og samkeppnisumhverfi. Mér finnst magnað að heyra lýsingar fólks í útflutningi sem þarf að glíma við margskonar hindranir og vesen út af þeim höftum sem við búum við vegna þess að Ísland er ekki í ESB heldur Evrópska efnahagssvæðinu og það er að verða úrelt. Það er ekki að ástæðulausu að eitt af slagorðum okkar er Minna vesen. Við teljum það minnka vesenið að Ísland verði hluti af opnu samkeppnisumhverfi í Evrópu. Við erum

Með því að fara í þingkosningar sækist ég eftir lýðræðislegu umboði til að leiða þessar viðræður til lykta.

Allt bendir til þess að Íslandi farnist best til framtíðar ef við spyrnum ekki bara við Evrópu sem er á sögulegu hnignunarskeiði heldur höldum öllum möguleikum opnum. Við þurfum áfram á sveigjanleika að halda til að nýta gríðarleg tækifæri sem bjóðast.

Árni Páll Árnason, formaður Samfylkingarinnar.

Sigmundur Davíð Guðlaugsson, formaður Framsóknarflokksins.

það menntuð og samkeppnishæf í grunninn að við myndum njóta mjög góðs af því,“ sagði hann.

nógu vel, aðeins hafi tekist að loka köflum sem tengist EES-svæðinu.

Vandinn sé sá að aðildarumsóknina skorti lýðræðislegt umboð. Til umsóknarinnar hafi verið stofnað með málamyndagjörningi á alþingi þar sem aðilarnir áskildu sér rétt til að styðja eða leggjast gegn aðild þegar niðurstaðan lægi fyrir. Þetta sé ekki góður grunnur til að byggja aðildarviðræðurnar á og ein helsta

Lýðræðislegt umboð skortir

Sjálfstæðisflokkurinn vill hætta viðræðunum við ESB núna og ekki haldið áfram nema að undangenginni þjóðaratkvæðagreiðlu um málið. Bjarni Benediktsson segir að viðræðurnar gangi ekki

ástæða þess að málið sé ekki komið lengra. „Við höfum lagt áherslur á að viðræðurnar byggi á skýru lýðræðislegu umboði og talið að það ætti að stöðva viðræðurnar og halda ekki áfram nema fram fari þjóðaratkvæðagreiðsla. Við getum allt eins átt von á því að sjávarútvegsráðherra handsali samning sem hann hugsanlega getur ekki lofað stuðn-

m a rs 2013

13

ingi við. Þess vegna er vandinn sá að ekki hefur fengist lýðræðislegt umboð. Ég hef styrkst í þeirri skoðun minni að meðan ekki er skýr vilji innan þingsins eða áhugi innan ríkisstjórnarinnar á ESB-aðild þá verði þetta alltaf sýndarviðræður,“ segir Bjarni Benediktsson.

Umsókn á skilorði

Tveir valkostir

Árni Páll Árnason veltir vöngum yfir því hvernig Sjálfstæðisflokkur og Framsóknarflokkur gætu leitt viðræður um aðild að ESB ef þjóðin samþykkti í þjóðaratkvæðagreiðslu að halda viðræðum áfram. Það myndi að hans mati gera stöðuna enn verri. Aðildarviðræðurnar séu nú í biðstöðu. Ekki séu hugað að nýjum köflum, svo sem varðandi gjaldmiðilsmál, sjávarútvegsmál og landbúnaðarmál. „Með því að fara í þingkosningar sækist ég eftir lýðræðislegu umboði til að leiða þessar viðræður til lykta,“ segir hann og rifjar upp raddir um að EES-samningurinn virki ekki fyrir iðnfyrirtæki í nýsköpun því sendingar séu stoppaðar á öllum landamærum.

Fólk og fyrirtæki flýi landið vegna þess að hér séu ofurvextir og óstöðugleiki. Valkostirnir séu tveir, að

halda áfram að flytja fólk og fyrirtæki út eða bjóða stöðugleika og efnahagsástandi inn í landið. „Ég býð upp á þá leið,“ segir hann.

Sigmundur Davíð segir að Íslendingar hafi oft verið séðir í samskiptum við önnur lönd og þurfi að hafa svigrúm til þess að geta tekið

ákvarðanir út frá eigin hagsmunum. Asíuþjóðir hafi lýst yfir miklum áhuga á að kanna aðstæður hér og Íslendingar þurfi að búa sig undir að nýta þessi tækifæri. Umræðan snúist stundum um það hvort menn séu ESB-sinnar eða einangrunarsinnar. „Allt bendir til þess að

Íslandi farnist best til framtíðar ef við spyrnum ekki bara við Evrópu sem er á sögulegu hnignunarskeiði heldur höldum öllum möguleikum opnum. Við þurfum áfram á sveigjanleika að halda til að nýta gríðarleg tækifæri sem bjóðast,“ segir hann.

Orri spurði Katrínu hvort VG væri með ESB-umsóknina á skilorði, núna þegar flokkurinn hefði gefið umsóknarferlinu tiltekinn tíma til loka þess. Katrín Jakobsdóttir segir að VG telji Íslandi best borgið utan ESB og það sé líka sín skoðun.

Margir fletir séu á málinu en það komi fyrr eða síðar á borð þjóðarinnar. Stundum hafi verið sagt að ákvörðunin verði ekki tekin út frá efnahagslegum skoðunum heldur sjálfsmynd þjóðarinnar og hvar hún eigi heima. Því sé haldið fram að það sé erfitt í samningaviðræðunum að ríkisstjórnin sé ekki sammála. „Ég hef hugsað mikið um þetta. Að sjálfsögðu er það óhefðbundið að ríkisstjórnin sé ekki sammála en sumir telja okkur þá líka komin langt á lýðræðisbraut að geta haft það þannig. Áhugaverða atriðið í þessu er að þora að setja ákvörðunina í hendur þjóðarinnar. Við höfðum þá trú að ferlinu gæti lokið fyrr og að þjóðin væri að kjósa um samning í vor. Þess vegna viljum við halda áfram í eitt ár í viðbót, það kann að verða áhugavert og raunhæft,“ segir Katrín Jakobsdóttir.

Við leitum að öflugum einstaklingum í eftirfarandi störf: Hugbúnarsérfræðingur

InfoMentor er smíðað í ASP.NET MVC C# ofan á Microsoft SQL Server.

Menntunar- og hæfniskröfur: Tölvunarfræðingur, kerfisfræðingur eða sambærileg menntun Þekking og reynsla af ASP.NET MVC og C#

Kerfisgreining

Í starfinu felst greining á lausnum innan InfoMentor.

Menntunar- og hæfniskröfur: Tölvunarfræðingur, kerfisfræðingur eða sambærileg menntun Reynsla af kerfisgreiningu

Sérfræðingur í hugbúnaðarprófun

Starfið felst í hugbúnarprófunum, m.a. gerð prófanatilvika og einingaprófana, samantekt prófananiðurstaðna og skjölun.

Menntunar- og hæfniskröfur: Tölvunarfræðingur, kerfisfræðingur eða sambærileg menntun Reynsla af prófunum og aðferðum gæðastjórnunar Þekking og reynsla af ASP.NET, C# og SQL

Allir nemendur nái sínum markmiðum! www.infomentor.is

Eru þessir þættir lýsandi fyrir þig? ✔4 Hæfni í samskiptum ✔4 Metnaður ✔4 Frumkvæði ✔4 Sjálfstæði ✔4 Gott vald á ensku Þá hvetjum við þig til að senda okkur umsókn.

Frekari upplýsingar gefur Auðunn Ragnarsson í síma: 895 0057 Umsóknir sendist til: starf@infomentor.is Tekið er við umsóknum til og með 1. apríl 2013

14

m a rs 2013

Orri Hauksson framkvæmdastjóri Samtaka iðnaðarins:

Hugsað út fyrir rammann S

kilaboðin frá Iðnþingi eru fjölmörg og flest jákvæð. Íslendingar munu á næstu árum og áratugum eiga umtalsverð efnahagsleg og samfélagsleg tækifæri sem hægt er að grípa. Enga byltingu þarf til og ekki þarf að gjörbreyta því sem fyrir er. Flest tækifærin eiga ágætan grunn í núverandi atvinnulífi og hægt er að þróa menntakerfi, löggjöf og innviði landsins á þann hátt að framtíðin verði Íslendingum gjöful. Það er meira að segja hægt að fá » Orri Hauksson. íslenska stjórnmálaleiðtoga til að ræða málin yfirvegað og lausnamiðað eins og sannaðist rækilega á Iðnþingi. Það, sem er mögulegt, gerist hins vegar ekki sjálfkrafa. Tækifærin berast hvorki sjálfkrafa upp í hendurnar á okkur né er sjálfgefið að við grípum þau þótt við vöðum í þeim. Ísland hugsi eins og sprotafyrirtæki

Brad Burnham frá Union Square Ventures í New York bendir á að Ísland geti orðið kjörlendi fyrir nýsköpun í netheimum ef leiðtogar í viðskiptum og stjórnmálum í landinu kjósa svo. Hér séu ýmsar forsendur fyrir hendi svo sem tækniinnviðir, menntunarstig, orkuauðlindir, náttúruleg kæling og sveigjanlegt hugarfar. Saman skapi þetta frjóan jarðveg fyrir nýja tegund nýsköpunarfyrirtækja sem falla illa að þeirri löggjöf sem fyrir er og hönnuð um atvinnulíf Vesturlanda og þeirri reglusetningu sem er á leiðinni. Íslendingar þurfi sjálfir að hugsa eins og nýsköpunarfyrirtæki, sýna snerpu og nýta sér nýja möguleika til lítilla og afmarkaðra frávika í umhverfi nýrra fyrirtækja, t.d. í löggjöf um fjar-

skipti, hugverk og persónuvernd. Íslendingar þurfi ekki að skera sig úr öðrum þjóðum á byltingarkenndan hátt og eigi að hafa í heiðri alþjóðlegar skuldbindingar og viðskiptavenjur. Með lagni megi hins vegar skapa sjónarmun á okkur og öðrum sem dugar til að laða hér fram sérstaka gerjun og grósku.

Náttúruleg þróun Íslandi í hag

Við verðum í kjörstöðu varðandi lífmassa, vatnsrennsli, siglingaleiðir, lýðfræði, heilbrigðistækni, lífeyrissjóði og orkuauðlindir. Við eigum ekki að hafa samviskubit af að nýta þau tækifæri sem þessar breytingar munu skapa enda eigum við ekki sök á því þótt horfurnar sé ekki jafn hagfelldar annars staðar.

Okkur ber skylda til að breyta því sem við höfum sjálf stjórn á og laga okkur að breytingunum framundan með hagfelldum hætti.

Laurence C. Smith, prófessor við UCLA, hefur kannað og spáð fyrir um breytingar á næstu áratugum í heiminum. Sumt í þeirri þróun Hver er sinnar gæfu smiður vekur ugg og skapar hættu svo sem Matthias Krämer frá samtökum þróun loftslags og búferlaflutning- iðnaðarins í Þýskalandi gerði okkar lífvera. Laurence hefur sérstak- ur grein fyrir að efnahagsleg örlega rannsakað norðurslóðir, m.a. lög þjóða í Evrópu eru ekki forlög. umhverfi Íslands. Svo vill til að hér Fyrir 10 árum var Þýskaland kallað munu flestar breytingar verða til „veiki maðurinn í Evrópu“ en gerði góðs en þó vissulega ekki án áhættu. þá umbætur á vinnumarkaði sínum

og hagkerfi sem landið hefur notið síðan. Ólíkt þróuninni í mörgum öðrum Evrópulöndum hefur þýskur iðnaður siglt sterkur gegnum fjármálakreppuna og flytur eftirsóttar vörur sínar í miklum mæli til hávaxtarsvæða eins og Kína.

Ungt fólk fær tækifæri til að vinna í þýskum fyrirtækjum og þýska menntakerfið vinnur náið með atvinnulífinu þar í landi. Þessu er öfugt farið í mörgum öðrum Evrópuríkjum en verst er ástandið við Miðjarðarhafið. Þar eru heilar kynslóðir sem óvíst er að muni nokkurn tíma vinna á sinni ævi þótt þær séu meira menntaðar en kynslóðirnar sem á undan komu. Þjóðir, sem standa okkur nær, hafa líka átt í erfiðleikum með atvinnusköpun, sérstaklega fyrir ungt fólk og í því efni er Finnland kvíðvænlegt dæmi.

Tækifærin gripin á forsendum félagsmanna

Í aðdraganda Iðnþings gerðu Samtök iðnaðarins könnun meðal aðildarfyrirtækja sinna um forgangsverkefni og áherslumál sem að mati félagsmanna þyrfti að leggja mesta rækt við. Þau sjást á meðfylgjandi mynd. Menntamálin skipta þar mestu, auk peningamála, skatta, fjárfestinga og kjarasamninga.

Verkefnin bera mörg almenna yfirskrift en er vel hægt að útfæra með þeim hætti að þau dugi íslensku atvinnulífi til langs tíma. Þótt ládeyða ríki um þessar mundir í hagkerfi landsins, væri synd að missa af tækifærunum sem blasa við. Til að grípa þau þarf ekki að hugsa óralangt út fyrir rammann, bara rétt til hliðar við hann.

Ályktun Iðnþings 2013:

Mörkum stefnuna Langtímahugsun í stað tilviljunarkenndrar stjórnsýslu Samvinna atvinnulífs og stjórnvalda Tækni- og raungreinamenntun í fyrirrúm Nýsköpun á grunni núverandi atvinnulífs Arðbærar fjárfestingar og viðhald opinberra eigna Þjóðin ráði úrslitum varðandi Evrópumál Nafnvextir verði lækkaðir Lausn verði fundin á krónueign erlendra aðila Afnám gjaldeyrishafta hafið sem allra fyrst Kjarasamningar byggist á verðmætasköpun Á næstu árum og áratugum verða miklar breytingar í efnahagslegu umhverfi Íslands, bæði af völdum náttúrunnar og mannlegs samfélags.

Margt í þeirri þróun getur orðið til hagsbóta fyrir Íslendinga, ef stjórnvöld og atvinnulíf taka höndum saman til að greina tækifærin og nýta þau. Lýðfræði íslensku þjóðarinnar er afar hagstæð. Orku- og auðlindaþróun getur unnið ríkulega með Íslandi.Framþróun í tækni og breytingar á löggjöf í heiminum skapa fjölmörg færi. Þá þarf að nýta reynslu ólíkra ríkja af fjármálakreppu undanfarinna ára til að byggja upp bestu mögulegu framtíðarskipan sem völ er á hvað varðar fjármálakerfi og lögeyri. Grundvallaratriði er að stjórnvöld láti af handahófskenndum ákvörðunum um hagræn málefni. Vörugjaldakerfið, byggingarreglu-

gerðin og skattbreytingarnar eru nokkur nýleg dæmi um illa undirbúnar breytingar sem verða með skömmum fyrirvara. Þess í stað þarf að byggja upp til langs tíma, með fyrirsjáanlegum og skýrum hætti. Þarfir fyrirtækja fyrir sérhæft starfsfólk, ekki síst í raungreinum, tækni og verklegri færni, munu fara sívaxandi á næstu árum. Samtök iðnaðarins munu setja aukinn kraft í samvinnu með yfirvöldum og menntastofnunum á öllum skólastigum til að efla slíkar námsgreinar í menntakerfinu. GERT verkefnið á grunnskólastigi er dæmi um árangursríka aðferðafræði við slíka samvinnu. Íslenskir stjórnmálamenn skilja nú betur en áður var hvernig skattkerfi getur haft áhrif á fjárfestingar í nýsköpunarfyrirtækjum. Slíkan samhljóm má nýta til frekari umbóta á umhverfi nýsköpunar. Það þarf að byggjast á því að nýsköpun er ekki einangrað fyrirbæri heldur stöðug framþróun á grunni þess atvinnulífs sem fyrir er í landinu. Því er lykilatriði, ekki síst til að örva nýsköpun í landinu, að svigrúm til fjárfestinga verði stóraukið að loknum kosningum. Aflétta þarf óvissu varðandi sjávarútveg og samþykkja rammaáætlun um verndun og nýtingu orkuauðlinda, sem byggir á faglegum grunni en ekki pólitískum sérskoðunum.

Hið opinbera þarf sjálft að halda við eigin innviðum en viðhald vega og tækjabúnaðar verður mun dýrara ef því er sífellt frestað eins og nú er gert. Lífeyrissjóðir hafa boðist til að fjármagna arðbærar framkvæmdir nú þegar ríkissjóður stendur höllum fæti. Fráleitt er að hafna slíku boði, eins og var gert strax að loknum kjarasamningum 2011. Stjórnvöld

höfðu við þá samningagerð heitið framkvæmdum með þess háttar fjármögnun, en á því urðu ekki efndir.

Viðræður um aðild Íslands að Evrópusambandinu þarf að leiða til lykta sem fyrst. Nauðsynlegt er að ljúka aðildarviðræðum og að þjóðin eigi síðasta orðið í þjóðaratkvæðagreiðslu um það mál. Kjósi Íslendingar að standa utan Evrópusambandsins þarf að huga til framtíðar að öðrum gjaldmiðlakostum en upptöku evru. Engu að síður er ljóst að hin íslenska króna verður lögeyrir Íslands næstu ár hið minnsta, og því er brýnt að til komi öguð hagstjórn í samræmi við peningastefnu til að halda göllum íslensku krónunnar í skefjum en leyfa kostum hennar að nýtast til að endurspegla íslenskt hagkerfi. Strax að loknum kosningum þarf að ljúka verkefnum tengdum krónueign erlendra aðila, þrotabúum bankanna og vinda að því loknu ofan af fjármagnshöftum í landinu. Nafnvexti þarf að færa niður í átt að því sem er á helstu markassvæðum og halda þeim í lágmarki þar til lausn finnst á krónueign erlendra aðila. Lægri vextir örva innlenda fjárfestingu og minnka streymi gjaldeyris úr landi í formi vaxtagreiðslna.

Stefnt er að því að gera nýja kjarasamninga í lok árs. Ekki má gera sömu mistök og árið 2011 þegar samið var um ríflegar launahækkanir vegna fyrirheita stjórnvalda um að fjárfestingum og verðmætasköpun yrði hleypt af stokkunum. Þegar það gekk ekki eftir rötuðu nafnlaunahækkanir út í verðlagið og drógu úr auknum kaupmætti landsmanna. Í þetta sinn verður að byggja á langtímasýn aðila vinnumarkaðar og stjórnvalda um raunhæf tækifæri til verðmætasköpunar hér á landi á næstum árum.

Með

nýsköpun í genunum

Marel byggir vöruþróun og rannsóknarstarf sitt á traustum grunni. Hjá fyrirtækinu starfa snillingar sem búa yfir þekkingu á afar fjölbreyttu sviði.

Við horfum til framtíðar og bjóðum upp á fjölbreytt störf hjá framsæknu fyrirtæki sem er leiðandi á alþjóðlegum markaði.

MEET OUR PEOPLE marel.com/people

www.marel.is

www.marel.is

Orkumikill iðnaður

H V Í TA H Ú S I Ð / S Í A – 0 8 - 2 1 3 3

– uppspretta verðmæta

Veljum íslenskt!

Samtök iðnaðarins - www.si.is