Útvegsblaðið 4.tbl 2013

»4

»40

Framleiða sjávarflögusalt í Reykhólahreppi

»12-14

»42-43

Sjómenn fylgjast vel Útflutningssaga Íslands Fátt skemmtilegra en að með fjölskyldum sínum er býsna löng vera út á dekki og bæta BL A ÐSÍ ÐU R 26-27»

ÚTVEGSBLAÐIÐ Þ

J

Ó

N

U

S

T

U

M

I

Ð

I

L

L

S

J

Á

V

A

R

Ú

T

V

E

G

S

I

N

Loðnubærinn Neskaupstaður S

Um margra ára skeið hefur Neskaupstaður verið á meðal þeirra sjávarbyggða sem loðnan hefur haft hvað mest áhrif á.

M A Í 201 3 »4 .TÖLU B L A Ð »1 4 . Á RG A NG U R

Sjómannadagurinn 2013

MYND: HALLI

Sýning hjá Kraftvélum 8 - 9 júní

frá kl. 12:00 -17:00

í samstarfi við Toyota Kauptúni

Dalvegur 6-8 201 Kópavogur Sími 535 3500 www.kraftvelar.is kraftvelar@kraftvelar.is

Komdu og kynntu þér breitt vöruúrval Kraftvéla og Toyota og fáðu ráðgjöf og upplýsingar hjá sölumönnum.

Allir velkomnir í heimsókn, léttar veitingar í boði, gosdrykkir, heitt á könnunni og glaðningur fyrir börnin.

VIÐ KLÆÐUM ÞIG BETUR Bruuns Bazaar Hudson Shoes J.Lindeberg Matinique Moma Paul Smith Private Label Tiger of Sweden

Kringlunni | s.512 1710 | ntc.is | erum á

Feðgarnir Pétur Sigurðsson háseti og Sigurður Pétursson skipstjóri um borð í Gullfossi árið 1930.

Sjómannadagurinn 2. júní 2013

FÍTON / SÍA

Óskum sjómönnum til hamingju með sjómannadaginn Allt frá stofnun Eimskipafélag Íslands 1914 hefur félagið verið brautryðjandi í flutningum til og frá landinu með framúrskarandi þjónustu að leiðarljósi.

Starfsaðstaða um borð í farskipum hefur tekið ótrúlega miklum breytingum síðan myndin hér fyrir ofan var tekin.

Eimskipafélag Íslands sendir öllum sjómönnum og fjölskyldum þeirra heillaóskir í tilefni sjómannadagsins.

Hádegisverðarmatseðill á Gullfossi 17. júlí 1968.

Eimskip | Korngörðum 2 | 104 Reykjavík | Sími 525 7000 | www.eimskip.is

4

M A Í 2013

ÚTVEGSBLAÐIÐ

STAÐAN Í AFLA EINSTAKRA TEGUNDA INNAN KVÓTANS:

82.2% »Þorskur

85.5% »Ýsa

■ Aflamark: 162.433

■ Aflamark: 30.904

■ Afli t/ aflamarks: 133.464

■ Afli t/ aflamarks: 26.408

Starfsfólk Ísfells óskar öllum sjómönnum og fjölskyldum þeirra til hamingju með Sjómannadaginn.

75.8% »Ufsi

82.4% »Karfi

■ Aflamark: 42.863

■ Aflamark: 45.189

■ Afli t/ aflamarks: 35.509

■ Afli t/ aflamarks: 37.233

Sjávarsaltframleiðsla byrjar á Reykhólum í sumar

240 ára gamall draumur rætist Starfsstöðvar Ísfells og Ísnets: + 1%" & /#$ 3 % 6 " 2% *$ $ $ '& + 1%" & %&! "" * $ 6&'!

))) % % + 1%" & 7% (4 $0 7% + 1%" & '$ *$ *$ $& " + 1%" & '03$ $5 '$ 3 *$ + 1% 1%" & " $ 6$0'$ 2% *$ $ $ '& + " $ 6$0'$ + 4! + % % %

Farðu lengra!

Yamaha utanborðsmótorar eru þekktir fyrir áreiðanleika, endingu og þægindi og því koma vinsældir þeirra engum á óvart.

Arctic Trucks er umboðsaðili Yamaha á Íslandi og getur útvegað ýmsar stærðir og gerðir Yamaha utanborðsmótora, auk þess að bjóða viðgerða- og varahlutaþjónustu.

Kletthálsi 3 110 Reykjavík Sími 540 4900 www.yamaha.is

GOGGUR

ÚTGÁFUFÉLAG

Sigrún Erna Geirsdóttir

N

ýtt, íslenskt sjávarflögusalt kemur á markað nú í júní og verður það framleitt á Hafnarslóð í Reykhólahreppi í Breiðafirði, af nýsköpunarfyrirtækinu Norður & Co. Verður saltið til sölu bæði hérlendis og erlendis.

Að baki fyrirtækinu Norður & Co standa þeir Garðar Stefánsson og Sören Rosenkilde sem kynntust við nám í Árósum. Seinni hluti nafnsins, & Co, stendur fyrir community involvement, co-creation og co-operation sem er í takt við sýn fyrirtækisins að vinna með hæfileikaríku fólki og skapa sérstæð matvæli á heimsvísu. Garðar er með B.Sc gráðu í hagfræði og M.A gráðu í Markaðs- og nýsköpunarfræðum með áherslu á upplifanir en Sören er lærður í markaðsfræðum og nemur nú arkitektúr. Meistararitgerð Garðars var um sjávarsaltvinnslu á Íslandi með nýtingu jarðhita og var Sören svo áhugasamur um verkefnið að þeir ákváðu að fara saman út í fyrirtækið. Bakgrunnur Sörens hefur komið sér vel þar sem það var hann sem hannaði saltvinnsluhúsið sem nú rís í Reykhólahreppi og er 540m2 að stærð. Er það með límtrésramma og timburveggjum á steyptum grunni og er sérstaklega hannað með það í huga að gestir geti fylgst með því hvernig saltvinnslan fer fram og verða gluggar hússins til dæmis mjög stórir.

Umhverfisvænt sælkerasalt

Saltið sem mun heita Norðursalt verður unnið úr sjónum í Breiðafirði.

Sjó verður dælt upp í framleiðslusetrið sem stendur á lítilli eyju við Reykhóla og síðan verður saltið eimað úr sjónum á opnum stálpönnum.

Til þess verður notað affallsvatn frá Þörungaverksmiðjunni sem er

» Garðar Stefánsson og Sören Rosenkilde kynntust við nám í Árósum.

við hliðina á setrinu, og borholuvatn. Nýting á jarðhita í þessum tilgangi er einskorðuð við Ísland enda er sjaldgæft að finna heitt vatn úr jörðu rétt við sjávarmál annars staðar í heiminum. Framleiðslan verður því mun umhverfisvænni en t.d framleiðsla á Maldon salti, sem er stærsta varan á þeim umhverfisvæna markaði sem íslenska saltinu er ætlað að keppa á og skapar því vörunni sérstöðu. Segir Garðar að flestir aðrir noti timbur eða kol við eimingu saltsins.

Dönsk-íslensk hugmynd

Sælkerasaltið verður markaðssett í júní og ætla þeir félagar sér stóra hluti á alþjóðlegum neytendamarkaði. Hugmyndin að saltvinnslunni má upphaflega rekja til 18. aldar en þá hófu dönsk stjórnvöld átak til eflingar íslenskum þjóðarhag. Meðal tillaganna þá voru hugmyndir að saltverki, eins og það var kallað, bæði á Reykhólum og á Reykjanesi við Djúp og átti að nýta jarðhita í þessum tilgangi. Hófst í framhaldinu saltvinnsla á Reykjanesi með stuðningi Dana og stóð hún í um

tuttugu ár. Segir Garðar að gaman sé að gera að veruleika þennan 240 ára gamla dansk-íslenska draum um saltvinnslu á Reykhólum. Öll framleiðslan á Reykhólum

Ætlunin er að tveir til fjórir starfsmenn vinni í saltvinnsluni en öll framleiðsla mun verða á Reykhólum, allt frá saltvinnslunni sjálfri til pakkaðrar vöru og kemur þetta sér vel fyrir byggðarlag eins og Reykhóla. Ef vel gengur muni svo verða skoðað hvort bæta þurfi við fólki.

Segir Garðar að fólk sé þegar byrjað að flytja á svæðið vegna þessa. Þeir félagar, Sören og Garðar, hafa mikla trú á möguleikum Íslands í sambandi við sjálfbæra matvælaframleiðslu. Norður & Co ætlar að byrja á saltvinnslu en hugmyndin er að framleiða síðan fleiri umhverfisvænar hágæðavörur og eru nokkrar þeirra komnar í þróun, í samvinnu við íslenska matreiðslumenn og matvælaframleiðendur.

Einna fyrst af vörunum sem koma á eftir saltinu verður fiskisósa, eða garum, sem framleidd verður úr makríl og salti.

Útgefandi: Goggur ehf., Grandagarði 16 101 Reykjavík. Sími 445 9000. Útgáfustjóri: Sædís Eva Birgisdóttir. Ábyrgðarmaður: Hildur Sif Kristborgardóttir Vefsíður: utvegsbladid.is / goggur.is. Tölvupóstur: goggur@goggur.is. Prentun: Landsprent. ISNN 2298-2884

LAND CRUISER

ÍSLENSKA SIA.IS TOY 63846 04/13

ÞARF AÐ SEGJA MEIRA?

aðrar þjóðir. Við íslenskar aðstæður hefur Land Cruiser öðlast sess sem ímynd áreiðanleika og

Fáðu nánari upplýsingar á www.toyota.is Erum á Facebook - Toyota á Íslandi

5 ÁRA ÁBYRGÐ

Toyota Kauptúni Kauptúni 6 Garðabæ Sími: 570-5070

Toyota Akureyri Baldursnesi 1 Akureyri Sími: 460-4300

*Allar upplýsingar eru birtar með fyrirvara um villur.

Toyota Reykjanesbæ Njarðarbraut 19 Reykjanesbæ Sími: 420-6600

Toyota Selfossi Fossnesi 14 Selfossi Sími: 480-8000

6

M A Í 2013

ÚTVEGSBLAÐIÐ

» „Sýningin skiptir okkur mjög miklu máli, þar sem við hittum flesta okkar viðskiptavini þar.“

Íslenskir sýnendur á Sjávarútvegssýningunni í Brussel eru ánægðir:

Unnið úr mörgum verkefnum Sædís Eva Birgisdóttir

S

ýningin var mjög góð og fengum við mjög góðar fyrirspurnir sem vonandi varða að verkefnum í ár og á næstu árum,“ segir Kristján Karl Aðalsteinsson 3X Technology, en þetta var í fjórtánda sinn sem fyrirtækið tekur þátt í sýningunni. „Þetta er ein af aðal sýningum okkar ár hvert og höfum við mjög góða reynslu af henni,“ segir Kristján Karl og segir að þeir hafi ekki fundið fyrir að nú hafi verið fleiri básar en áður. „Sýningin var betur auglýst en oft áður og nýjungar eins og t.d. APPið (smáforritið) sem gert var, sannar að fulltrúar sýn-

» Kristján Karl Aðalsteinsson

» Ingibjörg Valgeirsdóttir.

ingarinnar eru með á nótunum,“ segir Kristján Karl.

Seldum vel

Það eru fleiri fyrirtæki sem sækja sýninguna ár eftir ár. Þeirra á meðal er Optimar. Guðmundur Jón Matthíasson segir þau hafa tekið

þátt í sýningunni meira og minna síðan 2003.

Sér Guðmundur breytingar milli ára: „Mér fannst hún svipuð og undanfarin 2-3 ár. Það er ljóst að það er kreppa á fleiri bæjum en Íslandi og menn halda almennt að sér höndum varðandi nýfjárfestingar.

Við seldum þó ný OPTIM-ICE kerfi fyrir um 60-70 milljónir og erum því afar sáttir með okkar hlut.“ En hversu miklu skiptir að taka þátt? „Við höfum metið svo að sýningin er jafnan mjög alþjóðleg hvað varðar gesti og því kjörinn vettvangur til þess að kynna okkar OPTIM-ICE

lausnir. Við höfum fjölmörg dæmi um viðskiptasambönd og sölur sem orðið hafa til í framhaldi af Brusselsýningum, sambönd sem hafa kannski myndast nokkrum árum áður. Að þróa vöru og þjónustu og koma á alþjóðlegan markað er langhlaup, í það þarf úthald, við höfum verið að í tíu ár án nokkurs stuðnings frá sjóðum, höfum t.d. aldrei verið þátttakendur í styrkjaog sníkjusamfélaginu, sem sumir virðast lifa á.“ Finnst þér sýningin breytast, stækka til dæmis? „Ég fór ekki langt frá mínum bás og er því ekki dómbær á það. Mér fannst það sem var í okkar sýningarhöll vera svipað og áður.“

Skiptir miklu máli

Novo Food hefur mikla reynslu af sýningunni. Ingibjörg Valgeirsdóttir, hjá Novo Food, segir forsvarsmenn félagsins hafa farið á sýninguna yfir 20 ár og verið með bás síðustu þrjú ár. Ingibjörg segir að að þau hafi fengið fleiri heimsóknir á sinn bás en áður. „Sýningin skiptir okkur mjög miklu máli, þar sem við hittum flesta okkar viðskiptavini þar.“ Novo Food er til húsa í húsi Sjávarklasans og þegar Ingibjörg er spurð um lokaorð, segir hún: „Væri ekki upplagt að Sjávarklasinn yrði með þeim fyrirtækjum sem honum tengjast að ári,“ segir hún og brosir.

Hlerar til allra togveiða

Júpíter hw

Júpíter t5

Herkúles t4

Neptúnus t4

www.polardoors.com

Merkúr t4

Júpíter t4

Með áhafnatryggingu TM eru sjómenn vel tryggðir við störf á hafi úti.

Hins vegar einskorðast líf sjómanna ekki eingöngu við hafið og störf um borð í skipi, því sjómenn eiga eins og aðrir sinn frítíma og þeir hafa ekki síður þörf á því að vera tryggðir við þær aðstæður. Áhafnatrygging TM er víðtæk slysatrygging sem tekur mið af fjárhagslegri afkomu sjómanna vegna vinnu þeirra og dvalar um borð í skipi. Þannig veitir áhafnatryggingin vernd gegn fjárhagslegu tjóni sem sjómenn kunna að verða fyrir af völdum slysa um borð í skipi. Áhafnatrygging TM tekur ekki til slysa sem sjómenn kunna að verða fyrir í frítíma sínum.

Frítímatrygging TM Til þess að mæta tryggingaþörf sjómanna í frítíma býður TM sérstaka lausn fyrir sjómenn. Frítímatrygging TM er sniðin að þeirri vátryggingavernd sem er innifalin í áhafnatryggingunni. Þannig ákvarðast t.d. tjónabætur eftir skaðabótalögum en slíkt ákvæði er mjög til hagsbóta fyrir sjómenn vegna þess hve sveiflukenndar tekjur þeirra geta verið.

Tryggingamiðstöðin Síðumúla 24 Sími 515 2000 tm@tm.is www.tm.is

JÓNSSON & LE’MACKS

•

jl.is

•

SÍA

Taktu verndina með þér í land Víðtæk reynsla og þekking á sjávarútvegi Meirihluti íslenskra sjómanna er slysatryggður hjá TM. Í yfir 55 ár hefur TM sérhæft sig í þjónustu við íslenskan sjávarútveg og er leiðandi meðal íslenskra tryggingafélaga á því sviði. Hjá TM starfar sérstakt sjávarútvegsteymi sem hefur það að markmiði að veita íslenskum sjávarútvegi heildarlausnir hvað tryggingavernd varðar. Teymið skipa starfsmenn sem hafa áratugareynslu í tryggingum og sjávarútvegi – hópur sem er til þjónustu reiðubúinn fyrir þig.

99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 Á síðustu 14 árum hefur TM verið 12 sinnum með ánægðustu viðskiptavini tryggingafélaga.

8

ÚTVEGSBLAÐIÐ

M A Í 2013

Slægður þorskur 2012 - Fiskmarkaðir: Magn og meðalverð kr/kg

Ekki séð fyrir endann á lækkun fiskverðs á mörkuðum:

Of mikið af stórum fiski Sigrún Erna Geirsdóttir

M

ikil lækkun varð á fiskV3 V4 F-V5 V6núV7 V8 V9 M-V10 V11 V12 V13A-V14 dimblvV15 verðiJ-V1 á V2 mörkuðum 308 302 420 208 574 419 419 RSF-uppbo seld tonn v. Ás 181 145 árs 527 413 391 420 248 í byrjun og 302miklar Me alver viku Kr/kg, h. Ás 415.01 386 346.77 342.19 342.19 334.32 351.69 326.24 332.39 344.95 345 335 337 292 397 breytingar hafa verið á verði frá degi 75292 55896 106884 103280 103280 140347 73141 187263 139317 144382 181701 138344 131608 122746 98429 Ver m tiláram dags. Miklar breytingar hafa áður Tonn frá 131188og 238072 341352 444632 584979 658120 845383 984701 1E+06 1E+06 1E+06 2E+06 2E+06 2E+06 Ver m sést frá áram á verðinu,75292 eins þegar Banda415 402 375 365 359 353 353 346 344 344 345 344 343 339 342 Me alver frá ársbyrjun kr/kg h. Ás ríkjadalur fór hvað lengst niður.

Menn vonast eftir verðstyrkingu í sumar en margt bendir til að lækkunin sé viðvarandi.

Vika

181.422

326.254

634.479

936.297

1238.12

1657.91

1865.89

2439.88

2859.02

3277.58

3804.19

4217.43

4607.96

5027.91

5276.06

V16

V17

M-V18

V19

V20

V21

V22

J-V23

V24

V25

V26

J-V27

V28

V29

V30

35

379

397

288

291

217

173

26

190

209

256

176

151

93

48

342

311

309

327

346

353

354

397

350

324

298

323

361

384

401

Á-V31

V32

V33

V34

V35

S-V36

V37

V38

V39

O-V40

V41

V42

V43

V44

N-V45

V46

V47

V48

D-V49

93

39

159

208

158

163

112

204

212

144

307

306

285

210

195

238

205

327

286

350

365

359

309

356

350

378

323

309

375

305

284

274

362

323

300

364

288

288

12060 117666 122715 94016 100646 76716

61237

10317

66552

67553

76410

56937

54668

35651

19142

32392

14361

57199

64292

56047

56897

42405

66056

65585

54176

93687

86873

78031

76099

63018

71227

74583

94093

82291

5311.36

7055.66

7081.63

7271.6

7480.41

7736.71

7913.04

8064.43

8157.28

8205.01

8297.52

8336.91

8496.16

8704.51

8862.11

9024.74

9136.84

9341.18

9553.67

9697.98

10005.2

10311.4

10596.3

10806.3

11001.5

11239.2

11444.2

11771.4

12057.5

5690.05

6086.67

6375

6665.43

6882.67

2E+06 2E+06 2E+06 2E+06 2E+06 2E+06 2E+06 2E+06 2E+06 3E+06 3E+06 3E+06 3E+06 3E+06 3E+06 342

339

338

337

337

338

338

339

339

338

337

337

337

338

338

Meira magn, sama verðmæti

Páll Ingólfsson, framkvæmdastjóri Fiskmarkaðs Íslands, segist ekki hafa séð áður svo miklar breytingar á verði milli daga og vikna þótt stórar sveiflur séu ekki óþekktar. ,,Það hefur verið óvenjumikið flökt á verði í vetur en það hefur þó ekki gilt um allar fisktegundir, aðallega hefur verð á þorski

Það hefur verið óvenjumikið flökt á verði í vetur en það hefur þó ekki gilt um allar fisktegundir, aðallega hefur verð á þorski og kola sveiflast til en bæði ýsan og karfinn verið stöðug.

» Frá 2007 hefur meðalþyngd á þorski í Barentshafi aukist jafnt og þétt og er því spáð að sú verði áfram raunin.

og kola sveiflast til en bæði ýsan og karfinn verið stöðug.“ Verðið byrjaði að lækka skömmu fyrir síðustu áramót en tók svo verulega sveiflu niður á við í byrjun árs.

Meðalverð selds afla fyrstu fjóra

mánuði ársins var til dæmis 255 krónur fyrir kílóið en var um 290 krónur fyrir ári síðan. Önnur tegundasamsetning hefur eitthvað að segja en lægðin er samt töluverð, segir Páll.

Fiskmarkaður Íslands hafi til dæmis verið að selja um 3100 tonnum meira í ár en verðmætið hafi verið hið sama.

Páll Ingólfsson, 3E+06 3E+06 3E+06 3E+06 3E+06 3E+06 3E+06 3E+06 3E+06 3E+06 3E+06 3E+06 framkvæmdastjóri Fiskmarkaðs 338 338 339 338 338 339 339 339 338 Íslands.

339 338 336

4E+06 4E+06 4E+06 4E+06 4E+06 4E+06 4E+06 334

335

335

334

334

333

332

bæði í vinnslu og útgerð hafi dregið úr vinnslunni og sent beint inn á markað. Lítið framboð af ýsunni valdi því að verðið á henni helst gott þar sem eftirspurnin eftir henni sé talsvert mikil. Verð á hrognum sé hins vegar helmingi lægra nú en í fyrra vegna markaðsaðstæðna erlendis. Hrognin séu dýr vara og fólk veigri sér frekar við að kaupa þau nú en áður. Ekki er talið er líklegt að verð á þorski hækki á næstunni en vonir standa til að verðið hækki í sumar þegar lítið verður eftir af kvótanum. Tiltekinn fjöldi fólks þarf áfram á þorski að halda.

þegar tillit sé tekið til þess að fá kíló séu kannski að baki miklum toppum. Þorskurinn hafi hins vegar byrjað að lækka um mitt síðasta ár og verðið síðan farið skarpt niður á við í byrjun árs. Ástæða þess sé mikið til aukið framboð þorsks úr Barentshafi og þá sérstaklega á stórum þorski. Hræringar á verði á fiskmörkuðum erlendis skili sér strax í verðinu á fiskmörkuðum hérlendis, ef ekki samdægurs þá daginn eftir. Þarna séu lögmál markaðarins að verki. Verðið í dag sé einfaldlega rétta verðið miðað við allar aðstæður.

Línufiskur gefur betur af sér

Verð á stórum þorski hefur lækkað mest. Frá 2007 hefur meðalþyngd á þorski í Barentshafi aukist jafnt og þétt og er því spáð að sú verði áfram raunin. Norðmenn glíma nú við það vandamál í fiskvinnslu og markaðssetningu að þeir neyðast til þess að setja æ stærri hluta afla síns í saltfiskvinnslu vegna þessar vaxandi þyngdar. Rétt eins og við selja Norðmenn á saltfiskmarkaði í Spáni og Portúgal sem eru veikir um þessar mundir vegna efnahagsástandsins.

Rússar hafa aðallega verið að frysta sinn þorsk en sá fiskur hefur minna verðmæti en ef hann er saltaður.

Aukið framboð á þungum þorski erlendis hefur því ekki einungis áhrif á verðmæti afla fyrir Rússa og Norðmenn heldur virðist líka orsaka lækkun á verði á stórum þorski hérlendis.

Hvort þorskverð hækkar aftur í sumar þegar langt verður liðið á vertíð og afli fer að minnka veit enginn en ekki er óhugsandi að svo verði þar sem miklu munar að þá verður vertíð Norðmanna lokið.

Þorskurinn þyngist Vonast eftir hækkandi verði í sumar

Grafika 11

VIÐ ERUM GÓÐIR Í SKILVINDUM

Dalshrauni 5 Hafnarfirði vov@vov.is www.vov.is

Sími 585 1070 Fax 585 1071

Lækkun meðalverðs skýrist meðal annars af því að samsetning aflans hefur breyst. Árið 2012 var meira selt af þorski en árið 2011 en mun minna af ýsu, sem gefur meira af sér.

Páll segir ýmislegt spila þarna inn í, sumir aðilar hafi dregið úr verkunum á þorski og sömuleiðis var samdráttur á ýsukvóta. Á sama tíma hefur eftirspurn eftir ýsu aukist. ,,Svo hefur það líka bein áhrif á verðið að það er flökt á pöntunum á fiski erlendis. Menn hafa til dæmis verið að fá pantanir með stuttum fyrirvara og verða þá að kaupa fiskinn dýrar en ella.“ Páll segir ástæður flöktsins vera nokkrar. Ein þeirra sé að þetta sé lögmálið um framboð og eftirspurn. Í byrjun janúar hafi t.a.m verið lítið magn í boði og þá hafi verð verið há og góð. Þegar magn jókst svo á mörkuðum hafi verðið lækkað. Ástæðan fyrir aukningunni sé ekki skýr. Ákveðin fyrirtæki sem eru

Línufiskur hefur verið að skila talsvert hærra verði en meðaltölin bera með sér þar sem mikil eftirspurn er eftir honum erlendis þar sem hann er talinn vistvænni. Páll segir að hér á landi hafi verið brugðist við þessu með því taka þátt í vottunum eins og MSC og Iceland Reponsible Fisheries. Þessi fjölgun á vottunum sé óhjákvæmileg þar sem erlendur markaður kalli eftir þeim í síauknum mæli. Hér má til dæmis nefna að félagið Iceland Sustainable Fishery, ISF, hefur nýlega ákveðið að fara í vottunarferil með ufsa og karfa og eru það fyrstu karfaveiðar í heiminum sem fara í fiskveiðimat samkvæmt MSC staðlinum.

Aukinn kvóti í Barentshafi lækkar verð

Bjarni Áskelsson hjá Reiknistofu Fiskmarkaða segir aðalbreytinguna á meðalverði fisks vera þá miklu lækkun sem hafi orðið á þorskverði.

Flöktið sé í sjálfu sér ekki óvenjulegt

NÝSKÖPUN S PRE T T U R Ú R SAM STAR F I Undanfarin þrjátíu ár höfum við tengt saman það sem sjávarútvegurinn gerir best og það sem við gerum best.

Sameinaðir kraftar hafa skilað fiskiðnaðinum og samfélaginu auknum verðmætum.

Marel á Íslandi þakkar samstarf liðinna ára og sendir landsmönnum heillaóskir í tilefni sjómannadagsins.

www.marel.is

10

M A Ă? 2013

ĂšTVEGSBLAĂ?IĂ?

Âť Ă? dag er Ăžorskurinn eina fisktegundin sem er vottuĂ° hĂŠrlendis ĂĄ vegum Iceland Responsible Fisheries.

Krafan um vottaĂ°an fisk verĂ°ur ĂŚ sterkari ĂĄ erlendum mĂśrkuĂ°um

Spurning um markaĂ°saĂ°gengi SigrĂşn Erna GeirsdĂłttir

K SjålfstÌtt framhald af bókinni Við brún nýs dags. Saga VerkamannafÊlagsins Dagsbrúnar 1906-1930 og líkt og Þar eru hÊr fetaðar nýjar brautir í íslenskri samtímasÜgu. Saga Dagsbrúnar endurspeglar samfÊlag alÞýðufólks å tímabilinu frå um 1930 og fram å sjÜtta åratug 20. aldar.

Saga Ăžeirra sem m.a. ĂžjĂłnuĂ°u Ă­slenskri sjĂłmannastĂŠtt viĂ° hafnarvinnu Ă­ ReykjavĂ­k.

Myndir Ă­ bĂłkinni eru flestar teknar af Karli Christian Nielsen verkamanni (1895-1951) og Ăžykja einstakar.

H Ă S K Ă“ L A Ăš T G Ă F A N

grafika.is 2013

haskolautgafan.hi.is – hu@hi.is – s. 525 4003

rafan um vottaðan fisk og vistvÌnan hefur orðið Ì sterkari undanfarin år Þótt hún sÊ mismunandi bÌði eftir lÜndum og viðskiptavinum. Ef fyrirtÌki vilja koma vÜrum å markað er nauðsynlegt fyrir Þau að geta boðið vottanir. � Bretlandi er Þess oft krafist að fiskur sÊ vottaður, í Bandaríkjunum fer krafan  Guðný vaxandi og í Sviss Kåradóttir. er Það nauðsyn.

Frakkland hefur ekki enn fariĂ° Ăžessa leiĂ° en ekki er ĂłlĂ­klegt aĂ° svo verĂ°i.

Svavar Þór GuĂ°mundsson, framkvĂŚmdastjĂłri SĂŚmarks, segir spurninguna um vottun verĂ°a spurningu um aĂ°gengi. ,,AnnaĂ° hvort ertu meĂ° Ăžessa vottun eĂ°a ekki,“ segir hann. ,,Ef Þú ert meĂ° sĂşpermarkaĂ° sem gerir krĂśfu um vottun sem viĂ°skiptavin Þå ĂĄttu ekki vĂśl ĂĄ Üðru en aĂ° geta boĂ°iĂ° honum vottaĂ°a vĂśru. Ăžetta er til dĂŚmis mjĂśg mikilvĂŚgt fyrir okkar stĂŚrsta kĂşnna Ă­ Bretlandi og ĂžvĂ­ fĂłrum viĂ° Ăşt Ă­ MSC vottunina ĂĄ sĂ­num tĂ­ma.“ Eftir aĂ° SĂŚmark fĂŠkk

MSC vottunina komst fyrirtĂŚkiĂ° svo t.d aftur inn ĂĄ markaĂ°inn Ă­ Sviss.

AĂ°spurĂ°ur um hvort viĂ°skiptavinurinn sĂŠ tilbĂşinn til Ăžess aĂ° greiĂ°a meira fyrir vottaĂ°a vĂśru en aĂ°ra segir Svavar svo ekki vera. Ăžetta sĂŠ meira spurning um markaĂ°saĂ°gengi. ,,MaĂ°ur er ekkert aĂ° fĂĄ borgaĂ° fyrir Ăžetta Ă­ dag en fĂŚr Ă­ staĂ°inn fullt markaĂ°saĂ°gengi, sem er auĂ°vitaĂ° mjĂśg mikilvĂŚgt.“ Þå hefur fyrirtĂŚkiĂ° lĂ­ka veriĂ° aĂ° mĂŚta vaxandi krĂśfum um ferskan lĂ­nufisk en lĂ­nan er vistvĂŚnt veiĂ°arfĂŚri. Ăžetta hefur einkum ĂĄtt viĂ° Ă­ Bretlandi Ăžar sem menn hafa sĂŠrhĂŚft sig Ă­ sĂślu ĂĄ ferskum lĂ­nufiski. Ă? Frakklandi hefur ekki enn veriĂ° beĂ°iĂ° um vottanir enda er um mikinn magnmarkaĂ° aĂ° rĂŚĂ°a. ,,Frakkar vilja bĂŚĂ°i mikiĂ° magn og góð gĂŚĂ°i og Ăžeir vita aĂ° viĂ° og Noregur bjóðum upp ĂĄ hvort tveggja enda kaupa Ăžeir mestmegnis frĂĄ okkur. ĂžaĂ° dugar Ăžeim Ă­ dag. ĂžaĂ° gĂŚti hins vegar alveg breyst,“ segir Svavar.

Guðný Kåradóttir, forstÜðumaður hjå �slandsstofu og markaðsstjóri fyrir Iceland Responsible Fisheries, segir að ekkert í kÜnnunum bendi til Þess að neytendur fisks telji vottanir hans vera Það mikilvÌgar að ÞÌr skeri úr um hvort fólk borði fisk eða

ekki. Þetta sÊ ekki eins mikilvÌgt fyrir neytendur og sumir vilja låta, en Þetta fer Þó eitthvað eftir markaðssvÌðum. Hins vegar sÊu mÜrg fyrirtÌki sem vilji sýna samfÊlagslega åbyrgð og leggi Þå åherslu å kaupa vottaðan, rekjanlegan fisk sem staðfesti Þå åbyrgar veiðar, að fiskurinn sÊ nýttur með åbyrgum hÌtti. �slensk fyrirtÌki tóku frumkvÌði í að setja upp markaðsverkefnið Iceland Responsible Fisheries sem er Ìtlað að auðkenna íslenskar sjåvarafurðir sem unnar eru úr afla í íslenskri lÜgsÜgu með upprunamerki og jafnframt að vinna að Því að få vottun Þriðja aðila å veiðum �slendinga. Iceland Responsible Fisheries vottunin staðfestir åbyrga fiskveiðistjórnun og góða umgengni um auðlindir sjåvar en í verkefninu er ekki síður verið að åherslu å íslenska uppruna sjåvarafurða. � dag er Þorskurinn eina fisktegundin sem er vottuð hÊrlendis å vegum Iceland Responsible Fisheries, Þar sem ekki hefur verið gefin út langtímastefna fyrir aðrar tegundir. Þrjår tegundir til viðbótar eru í vottunarferli: gullkarfi, ýsa og ufsi, og búist við að ekki verði langt í að ÞÌr tegundir verði vottaðar líka.

DrifbĂşnaĂ°ur ! ! ! ! # # # "$ "%

Við erum góðir í gírum Knarrarvogi 4 104 Rvk. Sími 585 1070 vov@vov.is www.vov.is

ENNEMM / SÍA / NM55985

Sterkara samband yfir hafið og heim

Við óskum sjómönnum til hamingju með daginn!

Þeir eru nú margir farnir að reskjast, sjómennirnir sem muna eftir Gufunesradíói og vandræðaganginum þegar verið var að ræða viðkvæm mál undir rós við konur eða kærustur meðan allur flotinn hlustaði.

Nú eru sjómenn í háhraðasambandi með tölvur og snjallsíma lengst úti á hafi og geta sagt sögur af fjölskyldu og vinum á langdræga 3G neti Símans í friði.

Vertu í sterkara sambandi á stærsta farsímaneti landsins

12 M A RK A ÐSSE T N ING SJ ÁVA R A F U R ÐA

1 . hl u t i . Fr a mh al d í n æ s t a bl að i .

M A Í 2013

ÚTVEGSBLAÐIÐ

Höfðum yfirburði á ýmsum erlendum mörkuðum:

Sameiginlegt markaðsstarf glataðist Sigrún Erna Geirsdóttir

Ú

tflutningssaga Íslands er orðin býsna löng og var það snemma á 20.öldinni sem Íslendingar fóru að selja fisk erlendis og var það þá skreið og saltfiskur. Íslendingar byrjuðu þó fljótt að prófa sig áfram með aðrar tegundir og hafa selt margs kyns fisk og afurðir, eins og lifandi humar, loðnuhrogn og fleira. Um langan tíma mynduðu útvegsmenn sterkar fylkingar á markaði og stóðu að sameiginlegu markaðsstarfi en það breyttist í kringum aldamótin síðustu.

Sameining

Einn merkasti atburðurinn í markaðssögu íslensks fisks varð árið 1932 þegar þrjú stærstu útgerðar og framleiðendafélög landsins; Kveldúlfur, Alliance og Fisksölusamlögin við Faxaflóa ákváðu að snúa vörn í sókn á erfiðum tímum og stofna Sölusamband íslenskra fiskframleiðenda (SÍF). Síðar ákváðu nánast allir fiskframleiðendur landsins að slást í þann hóp. Þess má geta að meðstjórnendur í stjórn SÍF voru bankastjórar Landsbanka og Útvegsbanka, Magnús Sigurðsson og Helgi Guðmundsson, en nokkuð óvenjulegt er að stjórnendur lánastofnenda taki svo virkan þátt í rekstri fyrirtækja.

Mögulegt er að bankarnir hafi viljað að keppinautar í útvegi leggðu samkeppni til hliðar og kæmu fram sem einn aðili í markaðs- og sölustarfi erlendis á erfiðum tímum. Enda

voru þessi fyrirtæki í langan tíma eftir þetta einungis í samkeppni á fáum mörkuðum. Einnig má nefna líka Síldarútvegsnefnd sem stofnuð var af hinu opinbera árið 1935 og markaði stór spor á síldarmörkuðum. Annar merkur áfangi í útvegssögunni varð árið 1942 þegar mörg stærstu fyrirtæki landsins í frystingu sameinuðust undir merkjum Sölumiðstöðvar hraðfrystihúsanna (nú Icelandic Group) og nánast öll sem eftir voru sameinuðust svo 1957 í Sjávarafurðadeild SÍS. Þessi fyrirtæki voru síðan í raun alls ráðandi í markaðsmálum á íslenskum sjávarútvegi þangað til um síðustu aldamót þegar þau brotna upp og til verða stórfyrirtæki eins og Grandi, Samherji, Vísir og Þorbjörn.

Stöðugur markaður í A-Evrópu

Ólafur Hannibalsson, höfundur bókar um sögu SH, segir markaðsstarf útvegsfyrirtækjanna hér áður fyrr hafa mikið til markast af pólitískum samböndum og þá sérstaklega söluna á Bandaríkja- og Bretlandsmarkað og í raun líka sölu á sovéska markaði, eftir stríð. Ekki hafi þurft að hafa áhyggjur af markaðssetningu í Sovétríkjunum, öfugt við annars staðar og þangað var hægt að senda vöru sem ekki var gjaldgeng annars staðar. Þá hafi Íslendingar haft nána samvinnu við Norðmenn á þessum árum og haft samráð um markaðssetningu og verðlagningu annars staðar í Evrópu, Norðmenn hafi aldrei náð inn á austur evrópska markaðinn. ,,Við

höfðum stöðuga og góða markaði í Austur-Evrópu þar sem litlu þurfti að kosta til í umbúðum og engu í markaðssetningu. Þetta var mjög góður og stöðugur markaður,“ segir Ólafur. Eftir að hitna fór í kolunum vegna landhelgisdeilunnar við Breta hafi þessi markaður komið sér mjög vel ásamt Bandaríkjamarkaði, þar sem Bretar settu á okkur löndunarbann. Þetta hafi verið í um 20 ára skeið, frá 1956-1976. Sósíalískur markaðir hurfu svo á einni nóttu þegar múrinn féll. Engin markaðsstarfsemi hafði farið fram og Íslend-

byrjuðu að reka þar svipaða sölustarfsemi og var í Bandaríkjunum.

Sósíalísku markaðirnir hafi því ekki lengur verið nauðsynlegir.

» ,,Ég verð var við að framleiðendur telja að sýnileiki Norðmanna sé meiri en okkar þótt við stöndum að mörgu leyti sterk ennþá,“ segir Friðrik Pálsson, stjórnarformaður Íslandsstofu.

Yfirburðir á Bandaríkjamarkaði

Með sameinuðu átaki tókst Íslendingum að ná yfirburðum á Bandaríkjamarkaði og því var haldið í talsvert langan tíma og sömuleiðis má segja að við höfum haft yfirhöndina á vissum saltfiskmörkuðum og loðnuhrognamarkaði í Japan. Íslendingar stóðu framar-

Við vorum of lengi að átta okkur á því að við gætum selt okkur dýrt. Að við hefðum góða vöru, góða sögu að segja, að við værum þrátt fyrir allt þokkalega þjónustulunduð og við vildum standa okkur.

Friðrik Pálsson, stjórnarformaður Íslandsstofu.

ingar í raun aldrei vitað hvað varð lega í nýjungum og þjónustu og um fiskinn sem rússnesk yfirvöld á þessum tíma stóðu Íslendingar keyptu. Ríkisfyrirtækin sem Íslend- jafnfætis eða jafnvel framar Norðingar höfðu átt selt fiskinn hurfu mönnum, okkar helstu keppiog engin leið var til þess að koma nautum, á flestum okkar markaða. fiskinum þangað. Langan tíma tók Margir telja hins vegar að sýnileiki að koma fiski þar aftur á markað. okkar hafi minnkað nokkuð frá Eftir að landhelgismálið var leyst aldamótum til hagsbóta fyrir Norðgátu Íslendingar aftur farið að reka menn sem alltaf hafa fjárfest mikið markaðsstarf í Evrópulöndunum í sameiginlegri markaðssetningu og raunar hafði starfsemi SH í Bret- meðan hún lagðist af hérlendis. landi aldrei lagst alveg af þrátt fyrir Friðrik Pálsson, stjórnarformaður mótlæti,segir Ólafur. Fyrirtæki hafi Íslandsstofu, er sammála þessu. verið stofnuð í Bretlandi, Þýska- ,,Ég verð var við að framleiðendur landi og Frakklandi og Íslendingar telja að sýnileiki Norðmanna sé

meiri en okkar þótt við stöndum að mörgu leyti sterk ennþá. Norðmenn hafa alltaf haft skilning á því hve mikilvæg sameiginleg markaðssetning er og því lagt mikla peninga í hana.“ Hann segir að það sé alltaf ákvörðun eigenda fyrirtækja á hverjum tíma hvernig þeir hagi sölu og markaðssetningu, það geti enginn tekið þá ákvörðun fyrir þá. Ef þeir kjósi að fara í sameiginlegt markaðsstarf og óski eftir stuðningi frá hinu opinbera, þá sé það ný ákvörðun og hún hafi þegar verið tekin. ,,Það eru fréttir í mínum huga að stórir framleiðendur skuli fara fram á það að efnt verði til sameiginlegrar kynningar- og markaðsherferðar. Það er nýtt.“ Stjórnuðum verðinu

Ólafur segir að Íslendingar hafi verið í mun betri stöðu á Bandaríkjamarkaði en Noregur, Kanada eða Nýfundnaland. Við höfum til dæmis verið í aðstöðu til að stjórna verðinu, segir Ólafur. Hann segir að bæði SH og Sambandið hafi verið mjög vel rekin fyrirtæki sem hafi farið þá leið að markaðsstarfsemin fór fram á vegum fyrirtækja sem skráð voru í Bandaríkjunum og samkvæmt þeirra reglum. Það hafi gefið mjög góða raun. Alltaf hafi ver-

14 M A RK A ÐSSE T N ING SJ ÁVA R A F U R ÐA

ið lögð mikil áhersla á gæði og passað að þangað færi bara úrvals fiskur.

Svo virðist sem fyrirtækjunum hafi ekki tekist að halda uppi sömu hlutdeild eftir að þau voru einkavædd.

Friðrik segir að fyrirtækin hafi verið komin með öflugar markaðsdeildir og reynslu af markaðsmálum og hafi getað nýtt sér það. Það liggi bara í hlutarins eðli að þessi fyrirtæki verði aldrei jafn sterk og heildarsamtökin. Ein stærsta ástæðan fyrir því sé styrkur sameiginlegs markaðsstarfs, en mikilvægt sé að gera greinarmun á markaðsstarfi og sölustarfi. Norðmenn, sem margir horfi til, hafi þó t.d lengi borið gæfu að hafa öflugt, sameiginlegt markaðsstarf þótt fyrirtækin sjái meira og minna » Ólafur um sölu á sínum Hannibalsson. eigin vörum. Viðar Gunnarsson, stjórnendaþjálfi, er sammála því að gera þurfi greinarmun á sölustarfi annars vegar og markaðsstarfi hins vegar. Þegar einkavæðing stóru sölusamtakanna átti sér stað hafi sameiginlegt markaðsstarf tapast en sölukerfið sjálft sé hins vegar að mörgu leyti hagkvæmara nú en það var. ,,Stóru sölusamtökin seldu undir þeim gæðastimpli að þarna væri íslensk gæðavara á ferðinni en þegar þau voru einkavædd fór hver framleiðandi að selja á eigin forsendum og heildarsýnin tapaðist.“ Þegar sveiflur verði svo á mörkuðum eins og upp á síðkastið þegar mikið magn af bolfiski kem-

1 . hl u t i . Fr a mh al d í n æ s t a bl að i .

M A Í 2013

ÚTVEGSBLAÐIÐ

Hættum að afsaka okkur

,,Við vorum of lengi að átta okkur á því að við gætum selt okkur dýrt. Að við hefðum góða vöru, góða sögu að segja, að við værum þrátt fyrir allt þokkalega þjónustulunduð og við vildum standa okkur. Við vorum líka ágætlega nýjungagjörn en við vorum bara ekkert að segja frá því,“ segir Friðrik. Smám saman hafi þó fyrirtækjunum vaxið kjarkur og Íslendingar hætt að afsaka háa verðið og hreinlega notað það sem eitt af söluráðunum. ,,Við hættum að afsaka okkur og sýndum fram á að það var þess virði að borga gott verð fyrir góða vöru og þjónustu og það virkaði.“ Íslenskur fiskur hafi náð því að verða metinn býsna hátt í verði, gæðum og þjónustu en það hafi ekki komið af sjálfu sér og þurfi mikla eftirfylgni.

Leitað langt yfir skammt » „Stóru sölusamtökin seldu undir þeim gæðastimpli að þarna væri íslensk gæðavara á ferðinni en þegar þau voru einkavædd fór hver framleiðandi að selja á eigin forsendum og heildarsýnin tapaðist.“

ur frá Barentshafi þá hafi íslenski þorskurinn ekkert fram yfir hann.

Hinn almenni neytandi erlendis hafi ekki hugmynd um að hann hafi íslenskan fisk í höndunum, þetta sé bara hvítur fiskur og hvaða fiskur sem er geti komið í staðinn fyrir hann, þessu sé erfitt að verjast ekkert vörumerkjanna sem varð til við einkavæðinguna sé sérstaklega íslenskt.

Fjölbreyttur útflutningur

Íslendingar hafa í tíðina gert fjölmargar tilraunir í útflutningi og

ekki einskorðað sig við útflutning á fáum tegundum. Meðfram sölu á unnum afurðum hefur t.d ávallt verið siglt með fisk á markað líka.

Friðrik segir að spennandi tækifæri hafi t.d gefist þegar fersk flök voru flutt með flugi til Bandaríkjanna og lifandi humar var fluttur til Frakklands og Spánar. Fluttar hafi verið út smásöluvörur sem hafi verið unnar bæði hér heima og í verksmiðjum erlendis, jafnvel til Japans, undir nýjum vörumerkjum. ,,Fyrstu tilraunir Íslendinga til að koma sér upp fiskverslunarkeðju erlendis

var til dæmis merk tilraun. Það er spurning hvort við höfum verið full óþolinmóðir með það, við erum gjarnan þannig og það kemur ekki síst fram í markaðsmálum. Okkur skortir svolítið úthald. Hvort það átti akkúrat við þetta skal ég ekki segja,“ segir Friðrik. Fish and Chips keðjan var sett á laggirnar um 1955 og byggði á verksmiðjuframleiddum íslenskum fiski. Var hún rekin með þokkalegum árangri og átti sinn þátt í að halda Íslendingum inni á breskum markaði meðan að á landhelgisdeilum landanna stóð.

Oft hefur verið rætt um að nauðsynlegt sé að finna nýja markaði fyrir íslenskar sjávarafurðir í ljósi harðrar samkeppni, sér í lagi frá Norðmönnum, og efnahagsörðugleika. Friðrik segir að það hafi verið skondið hvað þetta hafi verið mikið rætt á tímabili. Það hafi verið litið framhjá því að innan hefðbundinna markaða sé oft hægt að finna dýrmæta nýja markaði, verðmæta hillu, eða niche, sem sé ekki verið að nýta. ,,Auðvitað á að fylgjast með og finna nýja markaði en við vorum kannski aðeins of uppteknir af því að telja að grasið væri grænna hinum megin. Maður verður að hafa hugsun á því að rækta vel garðinn sinn, oft er nýi markaðurinn nær manni en maður heldur.“

Frakklandsmarkaður ræður för

SJÓMANNADAGURINN VM- Félag vélstjóra og málmtæknimanna óskar sjómönnum og fjölskyldum þeirra til hamingju með daginn.

V M - F É L A G V É L S T J Ó R A O G M Á L M TÆ K N I M A N N A S t ó r h ö f ð a 2 5 - 1 10 R e y k j a v í k - 5 7 5 9 8 0 0 - w w w.v m . i s

Spenna myndast oft í viðskiptum á markaði með ferskan fisk þegar kaupendur bíða þar til á síðustu stundu með að ljúka sölunni. Meirihlutinn af fiskinum er þá að fara í skip á Frakklandsmarkað. Kaupendur ytra stjórna ferðinni. ,,Enginn vill vera búinn að negla verð fyrr en hann þarf þess,“ segir Svavar Þór Guðmundsson, hjá Sæmarki. ,,Það er sérstaklega Frakklandsmarkaður sem stjórnar þessu, það er stærsti markaðurinn fyrir ferskan þorsk, og þeir vilja auðvitað lágmarka hjá sér áhættuna með því að bíða fram á síðustu stundu. Stundum getur það unnið með þeim og stundum ekki.“ Nánast allur fiskur sem fer til Frakklands frá Íslandi fer með skipi og er 4-5 daga á leiðinni.

Hann fer í skip um miðbik vikunnar og er þá kominn á markað ytra í byrjun næstu viku. Svavar segir að með lengri sendingartíma séu menn farnir að spá mun meira í verðið en áður, hvað komi frá Íslandi og hvað frá Noregi. Áður fyrr fór talsvert af ferskum fiski á Frakklandsmarkað með flugi en eftir að Norðmenn fóru að senda þangað mikið magn var nánast hætt að senda flugfisk og meira sent með skipi svo menn gætu verið samkeppnishæfir. Nú tekur álíka langan tíma fyrir skipafisk að komast á markað í Frakklandi og það tekur Norðmenn að senda hann með flutningabíl frá Noregi.

nýjar sendingar

16

M A Í 2013

Skálaberg RE er hannað fyrir veiðar við erfiðar aðstæður:

Nýjasta viðbót íslenska flotans S

kálaberg RE 7, nýjasta skip útgerðarfélagsins Brim hf. kom til hafnar þann 16.maí síðastliðinn. Starfsfólk og velunnarar tóku á móti skipinu við Miðbakka Faxaflóahafnar.

Margir lögðu leið sína til þess að skoða skipið þar á meðal starfsfólk Útvegsblaðsins.

Skálabergið var keypt frá Argentínu síðastliðið haust en hefur legið fullbúið í Las Palmas síðustu mánuði vegna óvissu í sjávarútvegsmálum hér á landi.

Skipið er stórt og glæsilegt og allur aðbúnaður eins og best verður á kosið en þar er lagt mikið upp úr aðbúnaði áhafnar. Skipið er sérstaklega styrkt og hannað fyrir veiðar við erfiðar aðstæður í Norður Atlantshafi. Meðal annars er skipið búið 4 togvindum og er með 10.000 hestafla aðalvél en skipið er 3.435 tonn af stærð, 16 metra breitt og 74,50 m. langt.

Skálaberg var smíðað í Noregi ári 2003 en var gert út frá Færeyjum

og undir því nafni til ársins 2010 er það var selt til Argentínu.

Skipið er 74,50 metra langt, 16 metra breitt og er 3.435 brúttólestir. Skipið er vel búið tækjum og frystigeta þess er 100 tonn á sólarhring.

Ekki liggur ljóst fyrir hvenær Skálabergið mun fara á veiðar, en á næstu vikum mun millidekk skipsins vera endurskipulagt. Guðmundur Kristjánsson hjá Brim hefur gagnrýnt fyrirkomulag veiðigjalda og segir aðeins hluta af fyrirtækjum greiða fullt gjald. Í því sambandi nefnir hann að rangir þorskígildisstuðlar mismuni fyrirtækjum og stuðst sé við undarlegt afsláttarkerfi vegna skulda. Því verður fróðlegt að sjá hvernig framvindun mála verður í sjávarútvegsmálum á næstum vikum.

Starfsfólk Útvegsblaðsins óskar eigendum og starfsfólki Brims hf. innilega til hamingju með þessa glæsilegu viðbót við íslenska flotann.

» Skálaberg RE komið í heimahöfn. Millidekk þess verður endurhannað.

ÚTVEGSBLAÐIÐ

YKKUR ER BOÐIÐ Á FJÖLSKYLDUHÁTÍÐ HB GRANDA Á SJÓMANNADAGINN Framkvæmdum við nýja frystigeymslu HB Granda við Norðurgarð er nú að ljúka.

Af því tilefni og til að fagna með öllum á sjómannadeginum bjóðum við til fjölskylduskemmtunar hjá HB Granda á Norðurgarði.

SKEMMTIDAGSKRÁ 14.00 Latibær: Solla Stirða & Íþróttaálfurinn 14.30 Skoppa & Skrítla 15.00 Eyþór Ingi og Eurovision hópurinn 15.30 Sveppi & Villi 16.00 Sirkus Íslands Atli Þór Albertsson stýrir fjölskylduskemmtuninni

BÍLASTÆÐI

ÓÐ SL KI

FIS

ÓÐ SL KI

FIS

BÍLASTÆÐI

HÁTÍÐARSVÆÐI HB GRANDA

18

M A Í 2013

ÚTVEGSBLAÐIÐ

Vetrarhiti sjávar hækkar:

Batnandi skilyrði fyrir fiskeldi á Vestfjörðum Sigrún Erna Geirsdóttir

F

iskeldisskilyrði á Vestfjörðum hafa batnað til muna undanfarin ár með hlýnun sjávar og vaxandi áhugi er á fiskeldi á svæðinu, eins og víðar um land. Fiskeldi er nú þegar grunnur um 120 starfa á Vestfjörðum. Á undanförnum tuttugu árum hefur orðið um 1,5 gráðu hækkun á meðalhita á norðanverðum Vestfjörðum og Ströndum, en um 1 gráðu á sunnanverðum Vestfjörðum.

Guðmundur Valur Stefánsson, sérfræðingur hjá Fiskistofu, segir skilyrði í fjörðunum hafi batnað verulega með hækkandi sjávarhita. Vetrarhitastig hafi færst upp um c.a gráðu og nú helst hitastigið í kringum 1 gráðu í stað þess að fara niður í 1 stigs frost áður, sem gerði það að verkum að ógjörningur var að ala þar fisk. ,,Það er mikill áhugi á fiskeldi hérna núna,“ segir Guðmundur Valur. ,,Það eru aðilar að sækja um út um alla firði, bæði nýir aðilar og aðrir sem þegar eru starfandi hérna og vilja stækka við sig. Það er mikill uppgangur í greininni.“

» ,,Það er mikill áhugi á fiskeldi hérna núna.“

Héðinn Valdimarsson hjá Hafrannsóknastofnun segir hlýnunina hafa byrjað um 1996 og hafa haldið áfram til um 2000. Síðan þá hafi hitinn haldist svipaður og nú sé mun sjaldnar farið niður í kaldan sjó. Aðstæðurnar séu því talsvert betri en áður var. Þrátt fyrir að smá tilhneiging hafi verið til kólnunar undanfarin tvö ár hafi sjórinn haldist bæði hlýrri og saltari

síðustu fimmtán ár en hann var áður. Það sem áður ógnaði fiskeldinu voru miklar sveiflur á markaði, sem skapaðist einkum vegna lítillar stærðar.

Eftir því sem markaðurinn hefur stækkað hafa sveiflurnar minnkað og því er þetta orðin að stöðugri atvinnugrein. Þá hafði hrunið sem varð í fiskeldi í Chile árið 2007 vegna smitandi lungnabólgu þau áhrif að rými skapaðist fyrir aðra á markaðinum og verð á laxi hækkaði mikið. Chile hefur ekki enn náð sér á strik þótt þeir stefni að því að svo verði innan fárra ára.

Jón Örn Pálsson, hjá Fjarðarlaxi, segir að á svæðinu starfi nú ellefu fyrirtæki í fiskeldi og bein störf við eldið sjálft séu um sjötíu. Milli fjörutíu og fimmtíu manns starfi svo við vinnslu á eldisfiskinum, sem geri milli 110 og 120 ársverk. Hann er sammála því að mikill uppgangur sé í greininni og miðað við áætlanir sem liggi fyrir hjá ýmsum fyrirtækjum megi áætla að innan fimm ára muni starfa um 300 manns við fiskeldi og vinnslu á svæðinu.

SALES@3XTECHNOLOGY.IS

ÚTVEGSBLAÐIÐ

19

M A Í 2013

Á

heimasíðu Matís má nú finna einfalda reiknivél sem reiknar út fyrir mann hversu mikinn ís þarf til að kæla og viðhalda kælingu þegar tillit er tekið til stærðar kers, sjávar- og umhverfishita sem og geymslutíma. Gefur reiknivélin góða vísbendingu um magn íss í hverju keri en auðvitað er þetta þó eitthvað breytilegt eftir því við hvaða gerð íss er notast. Vonast Matís eftir því að ísreiknirinn muni nýtast vel en seint verður lögð á það of mikil áhersla hversu mikilvægt það er að meðhöndla aflann rétt.

Blóðgun slæging, þvottur og síðast en ekki síst kæling eru þeir þættir sem skipta öllu máli ef markmiðið er að koma með fyrsta flokks fisk á markað.

Reiknivélina má finna á fræðsluvef Matís: Ísþörf (ísreiknir)

Ker og bretti

Ú

tflutningur á ferskum þorski jókst um fjórðung á fyrsta ársfjórðungi þessa árs miðað við sama tímabil í fyrra og nam alls 4.700 tonnum.

Telst þetta vera um 11% verðmætaaukning en alls var verðmætið nú 5,7 milljarðar. Frakkar og Bretar keyptu bróðurpart aflans, eða 69% heildarmagnsins. Hélst hlutfall og hlutur hvorrar þjóðar óbreytt milli ára og voru Frakkar með 39% og Bretar með 30% af aflanum.

Þ

að sem af er núna í vor virðist aukningin halda áfram þó að of snemmt sé að slá neinu föstu um heildarsöluna á þessu ári. Fyrstu fjóra mánuði ársins er salan í litlum pakkningum um 70% meiri en á sama tíma í fyrra,“ segir Guðjón Dalkvist Gunnarsson á Reykhólum, sem um árabil hefur framleitt Glæði, lífrænan gróðuráburð úr breiðfirsku þangi. Guðjón segir að síðustu árin hafi sala á Glæði í stórum brúsum (25 lítra) verið lítil en salan í litlum brúsum (eins lítra og fimm lítra) stóraukist.

-BB.is

Upplýsingar takk fyrir!

MIND rekjanleikakerfi fyrir ker 1. Þráðlaus MIND sendir steyptur í Sæplast kerið Sendidrægni að 300 metrum Ending rafhlöðu 8 ár Hitastig í hverju keri á sírita 2. Móttakari tekur sjálfvirkt á móti merki frá Sæplast MIND kerjunum Móttakarar staðsettir í vinnslu, geymslu, skipum eða flutningatækjum Móttakari staðsettur á flutningatækil sendir kerfinu í rauntíma staðsetningu og hitastig 3. MIND utanumhaldið á vefsíðu Yfirlit, greiningar, skýrslur og skilgreiningar aðgengilegar á netinu í rauntíma Upplýsingar sendar í rauntíma til miðlægs MIND gagnagrunns Notandavænt viðmót á netinu og krefst ekki sérstaks hugbúnaðar

www.promens.com/saeplast PROMENS DALVIK * GUNNARSBRAUT 12 * 620 DALVÍK * SÍMI: 460 5000 * FAX: 460 5001

20

M A ร 2013

5.1 Cร UB PH IBGOBSLSBOBS

ร TVEGSBLAร Iร

Sjรกvarklasinn tengir saman nemendur og fyrirtรฆki meรฐ verkefnamidlun.is:

Hvar รก ungt fรณlk aรฐ afla Eva Rรบn Michelsen

#Kร ยงVN HPUU ร SWBM BG Wร LWBLSร OVN GSร 5.1 IZESBVMJD " 4 XXX UNQIZESBVMJL EL

M

ikil umrรฆรฐa hefur รกtt sรฉr staรฐ vegna vanda ungra nรกmsmanna viรฐ aรฐ finna sรฉr sumarstรถrf undanfarin sumur og aรฐ รพaรฐ รพurfi aรฐ finna betri lausnir รก vandanum. Lengi mรก deila um hverjir eigi aรฐ aรฐstoรฐa unga fรณlkiรฐ okkar, framtรญรฐ ร slands, viรฐ aรฐ stรญga sรญn fyrstu skref รก vinnumarkaรฐnum og afla sรฉr umleiรฐ รพeirri reynslu sem til รพarf. ร aรฐ virรฐist rรญkjandi aรฐ ungir ยป Eva Rรบn nรกmsmenn eru Michelsen. sรญรฐur rรกรฐnir hafi รพeir ekki starfsreynslu en รพar sem รพeir fรก ekki vinnu geta รพeir ekki รถรฐlast starfsreynslu. ร ennan vรญtahring kannast alltof margir viรฐ og hafa jafnvel upplifaรฐ af eigin reynslu.

)KBMMBISBVO )BGOBSGKร SยงVS T XXX "TBรฝ JT "TBรฝ!"TBรฝ JT

VIร ERUM Gร ร IR ร Dร LUM

ร รฝsk gรฆรฐavara

Dalshrauni 5 Hafnarfirรฐi Sรญmi 585 1070 Fax 585 1071 vov@vov.is www.varmaverk.is

Vรญtahringur sem margir hafa upplifaรฐ

Grafika 11

ล ย SFQBEยขMVS ล .JยฌลคยฏUUBBลคTEยขMVS ล #PSIPMVEยขMVS ล 4LPMQEยขMVS ล )SJOHSย TBSEยขMVS

Mรถrg fyrirtรฆki gera รพรณ รพaรฐ sem รพau geta, meรฐ รพvรญ aรฐ rรกรฐa til sรญn tรถluverรฐan fjรถlda af sumarstarfsfรณlki รกr hvert, enda รพรถrf รก aรฐ leysa af fastrรกรฐna starfsmenn sem fara รญ รกrleg sumarleyfi. ร etta er รพรณ ekki eina lausnin sem stendur til boรฐa. ร g tel aรฐ fyrirtรฆki geti gert margt fleira รญ stรถรฐunni sem kalli ekki รก mikinn auka kostnaรฐ.

Til aรฐ mynda mรก nefna aรฐ ร slenski sjรกvarklasinn leggur sitt aรฐ mรถrkum, nรบ annaรฐ sumariรฐ รญ rรถรฐ. Nรฝveriรฐ voru rรกรฐnir 11 starfsmenn fyrir sumariรฐ til aรฐ sinna margvรญslegum verkefnum รก borรฐ viรฐ hagfrรฆรฐirannsรณknir, vรถruhรถnnun, menntun

ยป ร slenski sjรกvarklasinn og Hรกskรณlinn รก Akureyri hafa haldiรฐ รบti vefnum, verkefnamidlun.is.

รญ sjรกvarรบtvegi og fleira. Allt er รพetta ungt og efnilegt fรณlk sem er annaรฐhvort enn รญ nรกmi eรฐa hefur nรฝveriรฐ lokiรฐ nรกmi og vill reyna aรฐ hasla sรฉr vรถll รก vinnumarkaรฐinum. Sum verkefni sumarsins hlutu styrk frรก Nรฝskรถpunarsjรณรฐi nรกmsmanna hjรก Rannรญs og aรฐrir nemar voru fjรกrmagnaรฐir meรฐ รถรฐrum leiรฐum. ร slenski sjรกvarklasinn fรฉkk til sรญn 125 umsรณknir sem er um 25% aukning frรก รพvรญ รกrinu รกรฐur en รพรก rรฉรฐi klasinn til sรญn รกtta sumarstarfsmenn. Vert er aรฐ nefna aรฐ ekki er um himinhรก laun aรฐ rรฆรฐa og er tekiรฐ miรฐ af kjรถrum nema sem sinna sumarstรถrfum fyrir Hรกskรณla ร slands. Engu aรฐ sรญรฐur bรฝรฐst nemunum dรฝrmรฆt starfsreynsla sem nรฝtist รพeim sรญรฐar meir. ร slenski sjรกvarklasinn og Hรกskรณlinn รก Akureyri hafa haldiรฐ รบti vefnum, verkefnamidlun.is, sem gengur รบt รก aรฐ tengja saman nemendur og fyrirtรฆki. Vefurinn kom til eftir samvinnu menntahรณps sem starfar meรฐ Sjรกvarklasanum. ร menntahรณpnum

eru fulltrรบar hรกskรณlanna og nokkurra menntaskรณla sem allir bjรณรฐa upp รก nรกm รญ haftengdum greinum.

Vefurinn varรฐ aรฐ veruleika fyrir tilstilli styrks รบr Frumkvรถรฐlasjรณรฐi ร slandsbanka og Rannsรณknarsjรณรฐi AVS en hann gerรฐi hรณpnum kleift aรฐ rรกรฐa forritara รญ verkiรฐ og halda รบti vinnunni viรฐ รถflun verkefna og รบtfรฆrslu รก vefnum. Vinna viรฐ vefinn hรณfst snemmsumar 2012 og unnu tveir nemar aรฐ รพrรณun vefsins รญ upphafi. Vefurinn var svo formlega settur รญ loftiรฐ รก Framadรถgum รพann 6. febrรบar sรญรฐast liรฐinn.

Tugir verkefna fyrir unga nรกmsmenn

Viรฐtรถkurnar hafa veriรฐ afar gรณรฐar รพrรกtt fyrir aรฐ hafi opnaรฐ seint รก vorรถnn 2013 og hafa komiรฐ inn รก vefinn um 60 verkefni og stรถrf fyrir nemendur sem og nรฝรบtskrifaรฐa. Verkefnin hafa veriรฐ af รถllum stรฆrรฐum og gerรฐum, mรถrg hver hugsuรฐ sem lokaverkefni fyrir nemendur รญ grunn- eรฐa

ร skum sjรณmรถnnum til hamingju meรฐ sjรณmannadaginn

www.visirhf.is

Vagnhรถfรฐa 12

110 Reykjavรญk

ÚTVEGSBLAÐIÐ

21

M A Í 2013

sér starfsreynslu?

Nýverið voru ráðnir 11 starfsmenn fyrir sumarið til að sinna margvíslegum verkefnum á borð við hagfræðirannsóknir, vöruhönnun, menntun í sjávarútvegi og fleira. framhaldsnámi og því ólaunuð en sum hver eru launuð verkefni eða sumarstörf. Við síðustu athugun var staðfest að sex verkefni hafi komið til fyrir tilstilli vefsins og eru þau nú þegar í vinnslu eða á byrjunarstigi. Vert er að nefna að hluti þeirra fengu úthlutaðan Rannís styrk frá Nýsköpunarsjóði námsmanna fyrir sumarið til að vinna að þessum tilteknu verkefnum.

Virkni vefsins er tvíþætt, er þá átt við að að fyrirtæki geti skráð inn verkefni sem þau þurfa aðstoð með og nemendur sækja um. Að sama skapi geta nemendur skráð sig með eigin prófíl ásamt því að tengja Linkedln ferilskrá sína þar sem þeir geta óskað eftir að vinna ákveðin verkefni fyrir fyrirtæki. Um fjölbreyttan nemendahóp er að ræða en nú þegar hafa 76 nemendur skráð sig. Hér er gullið tækifæri fyrir fyrirtæki að velja úr í stað þess að fara gegnum ógrynni af umsóknum. Þegar vefurinn var

kynntur fyrir nokkrum háttsettum stjórnendum í sjávarútvegi var þetta eitt af því sem þeim þótti mikill kostur.

Samstarf Sjávarklasans og Jarðvarmaklasans

Upphaflega var vefurinn einungis hugsaður fyrir haftengd verkefni þar sem nýliðun í sjávarútvegi er af skornum skammti og það er allra hagur að kynna nemendur fyrir þeim tækifærum sem liggja í haftengdum greinum. Vefurinn hefur hinsvegar þróast á undanförnum mánuðum og nýverið skrifuðu Iceland Geothermal og GEORG undir samstarfssamning með Íslenska sjávarklasanum. Vefurinn er nú aðgengilegur öllum atvinnugreinum og sem stendur er öllum fyrirtækjum frjálst að auglýsa eftir nemum í verkefni eða störf án kostnaðar. Þessi vettvangur er kærkominn lausn fyrir nemendur og fyrirtæki og

BRÚARSTÓLAR FYRIR SKIP OG BÁTA MEÐ EÐA ÁN LOFTFJÖÐRUNAR

þörfin fyrir slíkan vettvang er mikil. Það er ekki langt síðan höfundur stundaði framhaldsnám við Háskóla Íslands og var í sömu sporum og svo margir nemendur, að vinna raunhæf verkefni fyrir fyrirtæki í nokkrum kúrsum. Þá kom upp vandinn, hvaða fyrirtæki á að verða fyrir valinu? Þegar tíminn er knappur er erfitt að gefa mikinn tíma í slíka undirbúningsvinnu og oftar en ekki koma til álita öll stærstu og vinsælustu fyrirtækin sem eru nú þegar að drukkna í fyrirspurnum frá nemendum. Ef undirrituð hefði vitað á sínum tíma að lítil tæknifyrirtæki, frumkvöðlastarfsemi og fleiri hefðu haft gagn af slíkri vinnu er auðvelt að ímynda sér hvaða dyr gætu opnast að þeim loknum. Þar hefðu gefist tækifæri á að vinna raunhæf verkefni og öðlast dýrmæta reynslu sem hefði gefið ákveðið forskot fyrir vinnumarkaðinn.

Leynast óunnin verkefni hjá þínu fyrirtæki?

Hér er því hvatning til allra fyrirtækja að kanna hvort leynist ekki óunnin verkefni sem setið hafa á hakanum og gefum unga fólkinu tækifæri til að sanna sig!

FISKISLÓÐ 57-59

101 REYKJAVÍK

S. 5622950

WWW.REKI.IS

Tryggir gæðin alla leið!

16

Heimild: Seafish Scotland

14

Mjög mikilvægt er að kæla aflann hratt fyrstu klukkustundirnar eftir veiði, það lengir geymsluþol verulega.

NIÐURKÆLING Á ÝSU

12

Notkun ísþykknis frá Optimar Ísland er góð aðferð til að ná fram hámarks kælihraða því flotmikið og fínkristallað ísþykknið umlykur allt hráefnið og orkuyfirfærslan er því gríðarlega hröð. Þessi hraða orkuyfirfærsla hamlar bakteríu- og örveruvexti og hámarks gæði aflans eru tryggð.

Hitastig (°C)

Hröð niðurkæling er það sem Optim-Ice® ísþykknið snýst um.

10 8 6 4

Hefðbundinn ís

2

Ísþykkni

0 -2 0

Stangarhyl 6 | 110 Reykjavík | Sími 587 1300 | Fax 587 1301 | optimar@optimar.is | www.optimar.is

1

2

3

Tími (klst)

4

5

6

Skaginn hf. og Þorgeir & Ellert hf. óska starfsfólki í íslenskum sjávarútvegi

Til hamingju með sjómannadaginn 2013 Við viljum þakka fyrir samstarfið við þróun á öllum okkar búnaði til margra ára sem meðal annars hefur leitt til útflutnings á íslensku hugviti og skapað útflutningsverðmæti.

Skannaðu kóðann til að sjá myndband af verksmiðjunni í vinnslu

Í sumar afhendir Skaginn hf., P/F Varðin Pelagic í Færeyjum, 4 sjálfvirka plötufrysta í viðbót við núverandi vinnslulínu frá Skaganum hf. Þar með er P/F Varðin Pelagic í Færeyjum kominn með eina stærstu og hagkvæmustu uppsjávarverksmiðju í heimi sem afkastar um 1000 tonnum á sólahring.

Uppsjávarkerfi Skagans hf. hefur þróast í áralöngu samstarfi við íslenska framleiðendur. Meiri hluti uppsjávarfisks á Íslandi er unninn til manneldis með þessari hagkvæmu tækni frá Skaganum hf.

Við þökkum eftirtöldum framleiðendum fyrir samstarfið.

Síldarvinnslan Skinney-Þinganes Ísfélag Vestmannaeyja Saltver Vinnslustöðin HB-Grandi

Bakkatún 26 - 300 Akranes - Iceland Sími 430-2000 - Fax 430-2001 - Netfang: sales@skaginn.is - Veffang: www.skaginn.is

ÞORGEIR & ELLERT HF.

ÞORGEIR & ELLERT HF.

85 ára

100 ára

Starfsreynsla

1928-2013

Skaginn hf. hittir í mark...

15 ára 1998-2013

Finnur Andrésson

24

M A Í 2013

ÚTVEGSBLAÐIÐ

Óskum sjómönnum til hamingju með sjómannadaginn

50 ára

GULLBERG EHF SEYÐISFIRÐI

FISKIÐJAN BYLGJA

Sjálfstæðisflokkurinn

Fiskmarkaður Bolungarvíkur og Suðureyrar

Bolungarvíkurhöfn

Vopnafjarðarhöfn

VESTMANNAEYJAHÖFN

Sími 552 8710

raftidni@raftidni.is

rafvélaverkstæði - vindingar skipaþjónusta - raflagnir - viðhald Grandagarður 16 · 101 Reykjavík

26

M A Í 2013

ÚTVEGSBLAÐIÐ

» Birtingur NK á landleið með fullfermi af loðnu á vertíðinni 1968.

LJÓSM. MAGNI KRISTJÁNSSON

Hálfrar aldar saga loðnuveiða og Síldarvinnslan í Neskaupstað:

Norðfirðingar og loðnan U

m margra ára skeið hefur Neskaupstaður verið á meðal þeirra sjávarbyggða sem loðnan hefur haft mest áhrif á. Á síðari árum hefur höfnin þar verið á meðal stærstu loðnuhafna og Síldarvinnslan í Neskaupstað verið á meðal þeirra fyrirtækja sem mest umsvif hafa haft á sviði loðnuveiða og vinnslu. Loðnan hefur svo sannarlega haft áhrif á byggðarlagið og hagur þess oft að miklu leyti ráðist af því hvernig loðnuvertíð hefur gengið.

Samt hefur Neskaupstaður sjaldan verið kenndur við loðnuna og kallaður loðnubær eins og sjávarbyggðir voru kenndir við síldina hér áður fyrr. Það hefur ávallt verið meiri rómantík í kringum síldina en loðnuna og það er líklega skýringin. Síldarstemmning hefur oft verið til umræðu og margir sjá síldarstúlkuna fyrir sér í rósrauðum bjarma en minna hefur verið rætt um loðnustemmninguna og loðnustúlkan er ekki til. Í þessari stuttu grein verður fjallað um Norðfirðinga og loðnuna.

Getið verður um hvernig norðfirskir sjómenn kynntust loðnunni fyrst og síðan verður gerð grein fyrir því hvenær veiðar á loðnu til bræðslu hófust. Þá verður stuttlega lýst hvernig veiðar og vinnsla á þessum smávaxna fiski hefur breyst með tímanum.

Fyrstu kynni af loðnunni

Norðfirskir sjómenn kynntust fyrst loðnunni þegar þeir voru á vetrarvertíðum á Hornafirði. Austfirðingar hófu að stunda vertíðarróðra frá Hornafirði árið 1908. Öll áhersla var lögð á línuveiðar og því skipti beituöflun miklu máli. Í fyrstu var skelfiskur mikið notaður sem beita en eins var beitt með fjörumaðki, hrognum og ljósabeitu en á Austfjörðum nefndu menn það ljósabeitu þegar fiskur annar en síld var brytjaður til beitu. Þegar Hornafjarðarvertíðir voru að hefjast veittu menn litla athygli smáfiski sem gekk í miklum torfum með suðausturströndinni einmitt á þeim tíma þegar vertíðin stóð yfir. Þetta var loðnan eða síli eins og hún var yfirleitt nefnd af vermönnum á Horna-

nesjum hófu þeir einnig að nota þar loðnu til beitu. Mun Ölver Guðmundsson útgerðarmaður frá Neskaupstað meðal annars fyrstur hafa staðið fyrir loðnuveiðum frá Sandgerði árið 1937.

Notaðist hann þá við sílaháf og lét bát sinn, Þráin, draga hann í gegnum loðnutorfur en tilraunir höfðu áður verið gerðar með slíka veiðiaðferð á Hornafirði. Náðu skipverjar á Þráni oft verulegu magni af loðnu með sílaháfnum og seldu þeir öðrum útgerðum umframafla. Árið eftir tók Ölver vélbátinn Frey á leigu í þeim tilgangi að veiða loðnu til beitu með herpinót. Gengu veiðarnar vel og var mikil eftirspurn eftir aflanum enda loðnan orðin vinsæl tálbeita á Suðurnesjum.

Norðfjarðarbátar hefja bræðsluveiðar á loðnu

» Loðnulöndun úr Birtingi NK um 1970.

firði. Það var ekki fyrr en skömmu fyrir 1920 að einstaka útvegsmenn og formenn á vertíðarbátum hófu að gefa loðnunni gaum og þá kom í ljós að hún var fyrirtaks beita. Í fyrstu var loðnan einungis tínd á söndunum við Hornafjörð þegar hana rak á land en fljótlega var farið að hyggja að veiðarfærum svo loðnuöflunin yrði örugg. Fyrstu veiðarfærin voru býsna frumstæð; útbúnir voru einfaldir háfar til að ausa loðnunni á land eða gisnir strigapokar settir á tunnugjörð og áhaldinu síðan beitt líkt og flotvörpu. Árið eftir að fyrstu tilraunirnar hófust til að veiða loðnu með þessum einföldu veiðarfærum var farið að útbúa litlar fyrirdráttarnætur sem ætlaðar voru til loðnuveiða og reyndust þær vel.

Einn helsti upphafsmaður þess að farið var að beita loðnu á Hornafirði var norðfirski útgerðarmaðurinn Jakob Jakobsson á Strönd. Jakob var kominn með fyrirdráttarnót árið 1923 og var hann einn þeirra sem sýndi fram á að næturnar nýttust vel og skynsamlegt væri að treysta á loðnuna sem einhverja bestu beitu sem völ væri á. Venjulega voru fyrirdráttarnæturnar um 20 faðma

LJÓSM. HJÖRLEIFUR GUTTORMSSON

Loðnuveiðar í stórum stíl, þ.e. hringnótaveiðar til bræðslu, eiga sér ekki langa sögu á íslandi. Ef undan eru

Allt frá árinu 1964 hafa Norðfjarðarbátar lagt stund á loðnuveiðar og hafa veiðarnar skipt miklu máli fyrir afkomu útgerðanna. langar og 4-5 faðma djúpar og voru veiðar með þeim helst stundaðar á Suðurfjörutanganum. Á máli vermanna á Hornafirði hét það „að fara á sílafjöru“ þegar haldið var til veiða með fyrirdráttarnót.

Mörgum útgerðarmönnum þótti loðnuveiðin með fyrirdráttarnótum bæði mannaflsfrek og erfið en a.m.k. fjóra menn þurfti til að veiða með hverri nót. Hófu menn að velta fyrir sér nýrri veiðiaðferð sem væri fyrirhafnarminni. Niðurstaðan varð sú að farið var að gera svonefnda sílaháfa sem leystu þó ekki fyrirdráttarnæturnar af hólmi nema að nokkru leyti. Sílaháfarnir voru settir út þegar innfall var að byrja og látnir liggja til fallaskipta. Háfurinn var gjarnan festur við legufæri viðkomandi báts.

Síðan var straumurinn látinn bera loðnuna í háfinn. Þegar Austfirðingar hófu að stunda veiðar á vetrarvertíðum frá Suður-

skildar tilraunaveiðar sem efnt var til seint á fimmta áratug tuttugustu aldarinnar má segja að veiðar með þessum hætti hafi hafist árið 1963. Veiðarnar fóru hægt af stað og fyrstu árin var eingöngu veitt við suður- og vesturströnd landsins fyrir og um hrygningartímann.

Fyrsti Norðfjarðarbáturinn sem hélt til hringnótaveiða á loðnu með það í huga að veiða loðnu til bræðslu var Gullfaxi, 180 lesta eikarbátur. Þeir Gullfaxamenn hófu loðnuveiðarnar árið 1964. Veturinn áður hafði Gullfaxi veitt með þorskanót fyrir Suðurlandi og þá kviknaði sú hugmynd að veiða loðnu til bræðslu á næstu vertíð enda varð vart við mikla loðnugegnd. Þorleifur Jónasson útgerðarmaður og skipstjóri á Gullfaxa sagði að ýmsir hefðu hlegið að sér þegar fréttist að hann ætlaði að gera bátinn út til loðnuveiða en staðreyndin hafi verið sú að veið-

arnar hefðu gengið vel frá upphafi.

Eitt stærsta vandamálið sem útgerð Gullfaxa stóð frammi fyrir þegar veiðarnar hófust var að fá einhverja verksmiðju til að taka við aflanum.

Loks fékkst fyrirtækið Lýsi og mjöl í Hafnarfirði til að taka loðnuna og þar var henni því landað á vertíðinni. Á næstu vertíð var Gullfaxi enn einn Norðfjarðarbáta á loðnuveiðum en á vertíðinni 1966 voru bátarnir þrír en þá hófu Síldarvinnsluskipin Barði og Bjartur einnig veiðar.

Allt frá árinu 1964 hafa Norðfjarðarbátar lagt stund á loðnuveiðar og hafa veiðarnar skipt miklu máli fyrir afkomu útgerðanna. Flestir Norðfjarðarbátar á loðnuveiðum voru á vertíðunum 1973 og 1974 eða sex talsins.

Loðnu landað í Neskaupstað í fyrsta sinn

Eins og fyrr greinir voru loðnuveiðar eingöngu stundaðar fyrir suðurog vesturströnd landsins fyrstu árin eftir að farið var að veiða loðnu til bræðslu. Langt þótti fyrir loðnubátana að sigla með aflann til Austfjarðahafna og var því nokkur bið á því að loðna tæki að berast þangað.

Loðna barst fyrst til Neskaupstaðar á loðnuvertíðinni 1968. Þann 21. febrúar það ár kom Börkur NK með fullfermi og var aflanum landað í síldarverksmiðju Síldarvinnslunnar. Það þóttu nokkur tímamót þegar þessi fyrsti loðnufarmur var tekinn til vinnslu og veltu menn því fyrir sér hvort loðnan gæti að einhverju leyti komið í stað síldarinnar sem var horfin af miðunum en hafði um árabil verið helsta auðsuppspretta Austfirðinga. Á þessari vertíð lögðu tveir Norðfjarðarbátar stund á loðnuveiðar en það voru Síldarvinnslubátarnir Börkur og Birtingur. Á vertíðinni lönduðu þeir 7.700 tonnum af loðnu í heimahöfn og var aflinn unnin í verksmiðju Síldarvinnslunnar.

Loðnan fer að skipta verulegu máli

Þegar reynsla fékkst af veiðum og vinnslu á loðnu sannfærðust margir um að loðnan gæti í framtíðinni skipt

ÚTVEGSBLAÐIÐ

27

M A Í 2013

verulegu máli fyrir sjávarbyggðirnar á Austfjörðum. Í upphafi var ljóst að ef ætti að fá mikið magn af loðnu til vinnslu í verksmiðjurnar eystra þyrfti að hefja veiðarnar fyrr og veiða hana á meðan hún gengi suður með Austurlandi.

Fyrst var reynt að stunda loðnuveiðar út af Austfjörðum í ársbyrjun 1970 en vegna óhagstæðs veðurs og þess hve loðnan stóð djúpt varð árangur heldur lélegur.

Segja má að fyrst hafi náðst góður árangur á loðnuveiðum austur- og norðaustur af landinu árið 1972.

Við það lengdist loðnuvertíðin til muna og Austfirðir urðu þá miðstöð veiðanna og vinnslunnar á fyrri hluta vertíðarinnar. Í Neskaupstað var tekið á móti 11.995 tonnum af loðnu á vertíðinni 1969, 19.123 tonnum 1970, 12.123 tonnum 1971 og 9.518 tonnum 1972. Veruleg aukning varð á móttekinni loðnu árið 1973 en þá bárust 38.366 tonn til verksmiðju Síldarvinnslunnar og árið eftir 29.953 tonn. Þegar þarna var komið við sögu var loðnan svo sannarlega farin að skipta Neskaupstað máli.

» Gullfaxi NK var fyrsti Norðfjarðarbáturinn til að veiða loðnu til bræðslu árið 1964.

LJÓSM. VILBERG GUÐNASON.

Hafin loðnufrysting og hrognavinnsla

Eins og fyrr greinir var öll loðnan sem barst til Neskaupstaðar brædd í fyrstu en breyting varð á því á vertíðinni 1971. Þá var loðna í fyrsta sinn fryst til útflutnings í hraðfrystihúsi Síldarvinnslunnar og þar með hafin manneldisvinnsla á loðnu hjá fyrirtækinu.

Alls voru fryst 104 tonn á þessu upphafsári loðnufrystingar. Árið eftir var engin loðna fryst hjá Síldarvinnslunni en árið 1973 nam frystingin 314 tonnum og 1975 540 tonnum. Árið 1977 var sáralítið fryst af loðnu en þá var hins vegar hafin vinnsla á loðnuhrognum. Náðu menn fljótlega góðum tökum á hrognavinnslunni og árið 1978 voru fryst 130 tonn. Þegar komin var reynsla á veiðar og vinnslu á loðnu hófu sjávarútvegsfyrirtæki í auknum mæli að fjárfesta í skipum og búnaði sem tengdust þeim þætti sjávarútvegsins. Síldarvinnslan lagði til dæmis áherslu á að koma upp búnaði sem nauðsynlegur var við vinnslu á hrognum en mesta fjárfesting fyrirtækisins sem tengdist loðnuveiðum var kaupin á Berki NK árið 1973. Töldu forsvarsmenn Síldarvinnslunnar að nauðsynlegt væri fyrir fyrirtækið að eiga stórt og burðarmikið skip sem hentaði vel til að sigla langan veg með loðnufarm í vetrarveðrum. Börkur var fyrsta loðnuskip Íslendinga sem gat flutt 1000 tonna farm að landi og vöktu

» Börkur NK kemur með fullfermi af loðnu til heimahafnar árið 1988. Börkur NK var fyrsta loðnuskipið í íslenska flotanum sem gat flutt yfir 1.000 tonn af loðnu að landi í einni veiðiferð.

LJÓSM. HARALDUR BJARNASON

» Loðnufrysting í frystihúsi Síldarvinnslunnar hf. árið 1976. Það sem einkennir vinnustaðinn er margt fólk en vélbúnaður í lágmarki.

LJÓSM. GUÐMUNDUR SVEINSSON

kaupin á honum verulega athygli.

Nokkrum erfiðleikum var bundið í fyrstu að finna hinu stóra loðnuskipi verkefni utan hefðbundinna loðnuvertíða en mikil breyting varð þar á þegar farið var að veiða loðnu að sumar- og haustlagi út af Norðurlandi og Vestfjörðum árið 1976. Á ýmsu hefur gengið

úr loðnustofninum. Þegar nokkuð var liðið á sumar- og haustvertíðina 1981 var sett á loðnuveiðibann vegna þess að stofninn var ekki álitinn þola veiðar. Nánast ekkert var síðan veitt af loðnu það sem eftir lifði árs 1981 og á árunum 1982 og 1983. Loðnuveiðibannið hafði að sjálfsögðu alvarleg áhrif á þau fyrirtæki sem byggðu á loðnuveiðum og vinnslu á

loðnu og eins hafði bannið mjög neikvæð áhrif á þær sjávarbyggðir sem treystu á loðnuna að miklu leyti.

Veiðarnar hófust á ný árið 1984 og var þá einungis fiskaður útgefinn kvóti eins og ávallt hefur verið síðan.

Kvótinn hefur verið afar breytilegur frá ári til árs. Bestu vetrarvertíðirnar voru á árunum 2000-2002 en þá voru veidd yfir 800 þúsund tonn og reyndar var veiðin 955 þúsund tonn á vetrarvertíðinni árið 2002. Að auki var síðan verulegt magn veitt á sumar- og haustvertíðum. Veiðin var hins vegar einungis 15 þúsund tonn árið 2009. Í Neskaupstað var tekið á móti mestri loðnu árið 1997 en þá var þar landað rúmlega 136 þúsund tonnum til bræðslu og frystingar. Áfram héldu fjárfestingar Síldarvinnslunnar sem tengdust loðnuveiðum að miklu leyti á níunda og tíunda áratug síðustu aldar en hafa ber í huga að fjárfestingarnar nýttust einnig við veiðar og vinnslu á síld og makríl og reyndar að nokkru leyti kolmunna. Árið 1994 hófust veiðar á norsk-íslenskri síld á ný eftir 30 ára hlé auk þess sem íslensk sumargotssíld var veidd og unnin í Neskaupstað. Makrílveiðar í íslenskri lögsögu hófust síðan árið 1998 og kolmunnaveiðar árið 1995 eftir meira en tíu ára hlé. Umræddar fjárfestingar fólust helst í skipakaupum, umbótum á fiskimjölsverksmiðju og byggingu nýs fiskiðjuvers sem tók til starfa árið 1997.

Nýja fiskiðjuverið olli tímamótum og með tilkomu þess jókst manneldisvinnsla á loðnu til mikilla muna.

Með tímanum jukust afköst fiskiðjuversins og árið 2006 voru þar fryst um 400 tonn af loðnu á sólarhring auk þess sem þar var komið upp fullkomnum búnaði til hrognavinnslu.

Sífellt var verið að bæta búnaðinn í verinu og á árinu 2012 var orðið unnt að frysta yfir 500 tonn af loðnu á sólarhring. Þá höfðu tæknilegar breytingar í för með sér mikla fækkun starfsfólks við loðnufrystinguna. Í gömlu fiskvinnslustöðinni sem starfaði allt til 1997 var unnt að frysta 70 tonn af loðnu á sólarhring og voru 28 starfsmenn á hvorri vakt. Í nýja fiskiðjuverinu er nú unnt að frysta yfir 500 tonn á sólarhring og eru um 15 manns á hvorri vakt. Vegna aukinnar áherslu á manneldisvinnslu á loðnu hefur sífellt verið meira lagt upp úr því að veiðiskipin komi með ferskt og gott hráefni að landi. Í lestum skipanna er sjókælikerfi og taka farm-

arnir fyrst og fremst mið af afkastagetu vinnslunnar. Þá hófust veiðar á loðnu í flotvörpu árið 1995 og við það varð vertíðin lengri og aflabrögð öruggari framan af vertíð en það hentar vel fyrir manneldisvinnsluna.

Nýliðin loðnuvertíð

Það er í reynd öllum hollt að bera saman fyrstu vertíðarnar sem loðnu var landað í Neskaupstað og nýliðna loðnuvertíð. Heildarkvóti á nýliðinni vertíð var um 570 þúsund tonn og komu liðlega 463 þúsund tonn í hlut íslenskra veiðiskipa. Þrjú skip frá Síldarvinnslunni lögðu stund á veiðar og var í öllum tilvikum lögð áhersla á að sem mest af afla þeirra yrði unnin til manneldis. Beitir NK aflaði 27.914 tonn á vertíðinni, Börkur NK 28.746 tonn og Birtingur NK 15.134 tonn en Birtingur hóf veiðarnar í febrúarmánuði. Fiskimjölsverksmiðja Síldarvinnslunnar í Neskaupstað tók á móti 69.400 tonnum á nýliðinni vertíð en í fiskiðjuverinu voru fryst 19.264 tonn af heilli loðnu fyrir ýmsa markaði ásamt 909 tonnum af loðnuhrognum. Þá var landað í frystigeymslur Síldarvinnslunnar 13.377 tonnum af sjófrystri loðnu.

Mikilvægi loðnunnar

Það er athyglisvert að einungis eru liðin um 50 ár frá því að hagnýting loðnunnar hófst fyrir alvöru. Eftir að loðnuveiðar og vinnsla höfðu slitið barnsskónum hefur þessi smávaxni torfufiskur skipt afar miklu máli fyrir íslenskt efnahagslíf svo ekki sé talað um mikilvægi hans fyrir afkomu þeirra sveitarfélaga sem byggja atvinnulíf sitt að verulega leyti á honum. Ef tekið er dæmi af síðustu loðnuvertíð þá má gera ráð fyrir að þau verðmæti sem hún skilaði hafi í heildina numið 35 milljörðum króna. Verðmætin, sem landaður afli í Neskaupstað á vertíðinni skilaði, námu 6,1 milljarði króna og að auki var þar sjófrystri loðnu landað að verðmæti 1,4 milljarðar. Þetta eru býsna stórar tölur og gefa skýrt til kynna hve loðnan er þjóðhagslega mikilvæg og hvað hún leikur stórt hlutverk í afkomu þeirra fyrirtækja sem sinna loðnuveiðum og vinnslu og þeirra sveitarfélaga sem slík fyrirtæki starfa í. Hvað Neskaupstað varðar stæðu fáir bæir á Íslandi betur undir því en hann að vera nefndur loðnubær.

Árið 1980 ákváðu stjórnvöld að takmarka veiðar loðnuskipa á sumar- og haustvertíð það ár og á vetrarvertíð 1981. Fiskifræðingar töldu ekki lengur óhætt að heimila frjálsar veiðar

» Loðnufrysting í fiskiðjuveri Síldarvinnslunnar árið 2012. Það sem einkennir vinnustaðinn er fátt fólk og fullkominn vélbúnaður.

LJÓSM. BIRGIR ÍSLEIFUR

» Frá athafnasvæði Síldarvinnslunnar hf. í Neskaupstað árið 2012.

LJÓSM. GUÐLAUGUR BIRGISSON

28

M A Í 2013

ÚTVEGSBLAÐIÐ

Skipaþjónusta Íslands leggur áherslu á heildarlausnir

Beitukóngur – af veiðum og veiðiráðgjöf Jónas Páll Jónasson Sérfræðingur á Hafrannsóknastofnun

B

eitukóngur hefur um langt skeið verið nýttur í löndunum við Norðursjó.

Heimsaflinn var til skamms tíma að jafnaði nokkur þúsund tonn á ári. Hann jókst svo úr um 10 þús tonnum á árunum í kringum 1990 í um 30 þús tonn um síðustu aldamót og hefur haldist nokkuð stöðugur síðan. Um þessar mundir er beitukóngur m.a. veiddur við Norðursjó, Kanada, Írland, Bretlandseyjar, Færeyjar og Spán. Á níunda áratugnum voru stundaðar tilraunaveiðar í Faxaflóa og lofuðu þær nokkuð góðu.

Veiðar fóru þó ekki af stað fyrr en árið 1996, þegar um 500 tonnum var landað í Breiðafirði (1. mynd). Síðan 1996 hefur aflinn úr Breiðafirði verið nokkuð sveiflukenndur og að miklu leyti stjórnast af markaðsaðstæðum. Aflinn fór mest í 1284 tonn árið 1997 en datt svo niður og var nánast enginn árin 1998 til 2002. Árið 2003 jókst sóknin aftur í kjölfar bættra markaðsaðstæðna og voru veidd á milli 800 og 1000 tonn árin 2004 til 2006. Eftir það dróst aflinn aftur saman og var um 500 tonn árið 2011 og 350 tonn árið 2012.

Frá upphafi veiða hefur árlegur meðalafli í hverja gildru verið á bilinu 1,9–4,8 kg. Bestu aflabrögðin voru árið 2003 og þau lélegustu 2008. Veiðanleikinn er mjög breytilegur eftir svæðum og árstíðum. Veiðanleikinn er minnstur síðla vetrar en veiðin tekur yfirleitt að glæðast með hlýnandi sjó og er góð yfir sumarmánuðina og nær hámarki í október. Samanburður milli ára er nokkuð erfiður því sum árin var

» 1. MYND Beitukóngsveiðar á Breiðafirði. Notaðar eru götóttar, tunnulaga plastgildrur með fæðuboxi innan í og opi að ofan.

gert út allt árið en önnur aðeins um haustið og einnig er misjafnt á hvaða svæðum mesta sóknin er.

Hafrannsóknastofnun lagði til í fyrra að aflinn í Breiðafirði færi ekki yfir 750 tonn á yfirstandandi fiskveiðiári. Ennfremur var lagt til að aflinn í suðurhluta fjarðarins

Beitukóngur Lifnaðarhættir beitukóngs er um margt frábrugðnir öðrum nytjategundum. Beitukóngur hefur ekki sviflægt lirfustig heldur hrygnir egghylkjum og skríða litlir fullþroskaðir sniglar úr þeim. Hann er staðbundinn og mótast ytra útlit m.a. af umhverfisþáttum en greinan-

legur munur er á útliti beitukóngsins milli nálægra svæða. Að auki hafa rannsóknir sýnt mikill munur er á milli svæða í kynþroskastærð. Þess vegna er mikilvægt að samhliða mati á stofnstærð og veiðiálagi séu þessir þættir kortlagðir innan hvers svæðis (3. mynd).

Ve ur í síma www.vedur.is

902 06 00 m.vedur.is

ÚTVEGSBLAÐIÐ

*

65.30'

* *

* * * * * *

*

* * * * * *

*

29

M A Í 2013

*

*

*

* * *

* *

* *

*

* *

* * * *

* * * * * ** * * * * * * * *

* * * *

*

* * *

* * *

*

* *

* * * *

*

* *

* *

* * * * * * * * * *

* * *

* * *

* * * * * * * *

*

*

* *

*

*

*

* * * *

*

* * * * *

65.

* * * * * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * *

* * *

*

* *

*

*

23.

» 2. MYND Mismunur í magni beitukóngs í Breiðafirði milli stofnmælinga, 1997-98 annars vegar og 2012 hins vegar. Rauðir ferningar tákna svæði þar sem minna var af beitukóng, gulir þar sem litlar breytingar áttu sér stað og grænir þar sem aukning var í magni beitukóngs. Svartir punktar tákna stöðvar (lagðar voru með 10 gildrur á hverri stöð).

færi ekki yfir 450 tonn (suðursvæðið afmarkast í norður af 65°15’ N breiddarbaug og í austur af 22°30’V lengdarbaug). Þessi ráðgjöf var byggð á meðalveiði undanfarins áratugar í suðurhluta fjarðarins og upplýsingum um aflabrögð, en mun meira hefur verið veitt úr suðurhlutanum en í norðurhlutanum.

Til að fá betri mynd af því hvernig stofninn hefur þróast og svarað veiðum var síðastliðið haust farið í stofnmælingu í Breiðafirði í samvinnu við einu starfandi beitukóngsútgerðina, Sægarp frá Grundarfirði. Endurtekin var eldri stofnmæling sem gerð var á árunum 1997-1998 eða

» 3. MYND Þegar beitukóngurinn kemur um borð er hann flokkaður eftir stærð í þar til gerðu tæki og smáum beitukóngi sleppt aftur í sjóinn.

Át kuðunga Át kuðunga á árum áður virðist ekki hafa tíðkast hér við land, nema þá helst við Breiðafjörð. Jón lærði Guðmundsson gaf lesendum í riti sínu „Ein stutt undirrétting um Íslands aðskiljanlegar náttúrur” nokkur góð ráð varðandi át á kuðungum í byrjun 17. aldar: „Meistarar á upphafsárum veiða í firðinum (2. mynd). Vísitalan árið 2012 var heldur lægri en eldri mæling, eða 23,7

nýta það og fleira af vorum ætum kuðungum og þeir brenna þá með fiskinum svo glóandi verði og slökkvi í uxaþvagi og láti neyta í mat og drykku svo hún eða hann ekki viti. Það varnar píku karlmannafari og svo lauslætismönnum óhóflegri kvensemi.“

samanborið við 26,9. Hins vegar minnkaði vísitalan mest á reitum suður af Brjánslæk þar sem lítil eða

enginn veiði hefur átt sér stað. Veiðarnar í Breiðafirði síðastliðin 15 ár virðast því hafa verið sjálfbærar.

ÖRYGGISVÖRUR IÐNAÐARMANNSINS FULL BÚÐ AF ÖRYGGIS- OG REKSTRARVÖRUM. OG VERKTAKANS KÍKTU Í KEMI BÚÐINA OG SKOÐAÐU ÚRVALIÐ!

Kemi • Tunguhálsi 10, 110 Reykjavík • www.kemi.is • Sími: 544 5466

Opið: Mánudag - fimmtudags: Frá kl. 8.00 -17.30. Föstudaga: Frá kl. 8.00-17.00.

30

M A Í 2013

ÚTVEGSBLAÐIÐ

Rúmlega þrír áratugir frá fyrstu íslensku rafeindavoginni:

Rammíslensk bylting Hjörtur Gíslason

Í

slensku rafeindavogirnar fyrir fiskiðnaðinn litu fyrst dagsins ljós 1978. Í vor eru 35 ár síðan sú fyrsta var sett upp í Norðurtanganum á Ísafirði. Þær voru bylting á sviði fiskvinnslu og ruddu brautina um allan heim. Það voru fyrirtækin Póls og Marel sem þar voru í forystu og enn er Marel brautryðjandi og stærsta fyrirtæki á þessu sviði í heiminum. Þessi fyrir tæki voru einnig þau fyrstu í heiminum sem leystu vandann sem fylgdi því að vigta fisk með nákvæmni út á sjó.

Enn þann dag í dag er aðeins eitt fyrir tæki í heiminum, sem framleiðir svokallaðar sjóvogir. Það er Marel.

Jónas Ágústsson, framkvæmdastjóri Eltaks, er einn af frumkvöðlum, en hann starfaði hjá Póls á upphafsárunum og síðan eigin fyrirtæki. Í dag er fyrirtæki hans með umboð fyrir Marel, sem keypti Póls árið 2004.

Póls og Marel í forystu

Upphaflega kemur krafan um rafeindavog fyir fiskvinnsluna upp

Þetta hefði vafalíti orðið seinna á ferðinni ef ekki hefði komið til framlag og áhugi frystihúsanna.

Póls vogirnar voru að segja má í samstarfi við frystihús innan Sölumiðstöðvar hraðfrystihúsanna og Marel var í samstarfi við Sjávarafurðadeild Sambandsins.

Tengdar saman með tölvu

„Það sem breyttist með þessum rafeindavogum var að menn fengu betri upplýsingar um það sem var að gerast og nákvæmari vogir. Þá var hægt að vigta bæði afurð og afskurð með mikilli nákvæmi til að reikna út bónus til starfsfólksins. Í fyrstu voru þessar tölur skrifaðar niður og settar inn í stórar IBM-tölvur sem staðsettar voru í Reykjavík, sem reiknuðu bónusinn » Jónas Ágústsson var einn af frumkvöðlum Póls á sínum tíma og er enn í bransanum. út. 1982 kemur Póls svo á markaðeftir að tölvuflagan var fundin upp, kom vog úr Háskólanum frá ungum Þá var staðan þannig í frystihúsum inn með tölvutengingu í kjölfar PCað setja hugbúnað í tölvuflögu sem mönnum við raunvísindastofnun á Íslandi að hver kona sem starfaði tölvubyltingarinnar. Þá voru allar gerist á á árinum 1975 til 1977. Árið og upp úr því spratt Marel. við snyrtingu á fiski hafði eina vog vogirnar tengdar saman og við vor„Fyrsta vogin var sett upp í Frysti- hjá sér, þannig að í stórum frysti- um með tölvufyrirtæki á Ísafirði 1978 birtast fyrstu rafeindavogirnar framleiddar á Íslandi, að miklu húsi Norðurtangans á Ísafirði, sem húsum gátu verið allt að 60 til 80 sem tengdi saman allan þennan leyti fyrir stuðning íslensku frysti- innvigtunarvog fyrir afla. Var eins- vogir. Þetta var algjör bylting en búnað og í lok hvers dags lágu fyrir húsanna og þá einkun á Vestfjörð- konar karavigt,“ segir Jónas. „Í kjö- rafeindavogirnar leystu af hólmi niðurstöður um alla megin þætti um. Fyrsta vogin var frá Pólnum farið koma líka svokallaðar pökk- svokallaðar skífuvogir frá Avery í vinnslunnar. Við vorum með allar upplýsingar til reiðu hvenær sem hf. á Ísafirði en fljótlega í kjölfarið unarvogir frá bæði Póls og Marel. Bretlandi.“

S. 561-7580 - www.skipa.is - skipa@skipa.is - Grandagarði 18 - 101 - Reykjavík

Pร KKUNARLAUSNIR ALLT ร EINUM STAร FYRIR ATVINNUMENN OG HEIMILI

PRENTUN.IS

Aร Gร NGUMIร AR OG MARGT FLEIRRA....

Kassar og รถskjur Arkir og pokar bakkar og filmur

Aรฐgรถngumiรฐar Lรญmmiรฐar Plastkort

Pรถkkunarvรฉlar Hnรญfar og brรฝni Einnota vรถrur o.fl.

% % ( & www.samhentir.is % # % $ # # " # '

# !

#

Einnig að ihlutfallið í ira eftir til ns einstaka iðir kvótalækkunar hafði lækkum á dag í um lækkun miðað við áhrif. Við a á dag fór til þess að lok veiðioru metin laxar hafi veiðitíma reyttu. Að laxa á dag nn frekari n (sóknin) rar stangir ttu að gefa u og ein vóta. Fleiri rðir geta s. að stytta æði eða að

sótt um öngum

nni kemur

32

M A Í 2013

Þá var staðan þannig í frystihúsum á Íslandi að hver kona sem starfaði við snyrtingu á fiski hafði eina vog hjá sér, þannig að í stórum frystihúsum gátu verið allt að 60 til 80 vogir.

Jóna Ágústsson, framkvæmdastjóri Eltaks.

vinnslulínur og aðferðir sem hafa nýst í frameiðslu annarra matvæla eins og kjúklinga og kjöts. Hugmyndir sem urðu til norður á Ísafirði og í Háskóla Íslands fyrir rúmum þremur áratugum til að auka flæði og nýtingu í fiskvinnslu, eru nú notaðar um allan heim og þar er Marel með afgerrandi forystu.“ Níundi félög geri nýtingaráætlanir og áratugurinn það varla gerst er svohreinlega víða á fram að þumalfingurreglan að markmið þeirra sé aðí tæknimálum sama tíma. Helstí fiskvinnslu hafa menn við setninguþróun laga umog lax-nýjungar og bylting Stöðug tryggja sjálfbæra nýtingu beint augum að breyttum silungsveiði á sínum tíma betri meðferð á fiski. Þetta Rafeindabúnaðurinn stofnanna.svo Þar erog ábyrgðin fæðuskilyrðum í hafi og hefst þá hafi verið sú að veiðin væri þróast þvíog settflokkí hendur allt veiðifélagsmálax og stórlax haldi sig um 1ílax á stöng á dag.

Væri með aðrafeindaflögunni, sem yfir alls kyns innmötun anna sjálfra þótt lögin geri á mismunandi beitarsvæðum. þá hægt að fjölga stöngum reynar var ættuð frá ameríska hernun.

Flokkararnir flokkuðu fiskráð fyrir því að nýtingaráætlRannsóknir hafa fremur stutt þar sem veiðin er mun meiri bita, saltfisk svoþurfi dæmi eins ogþásvo margar aðrardánartæknianir samþykkium Matvælatilgátu að hækkuð og værifiskflök ráðlegt að og fækka þeim stofnunar eftir umsögn Veiðitala á öðru ári í PC sjó –tölvan tengist þar sem veiðin er minni?

Að séu tekin eftir stærð og þyngd. Það nýjungar. Síðan kemur málastofnunar.” fæðuframboði á beitarslóðum því gefnu að veiðifélög væru koma samvalsvélar, sem velja fiski- sem gaf kost á samtengingu stórlaxins.

Aukin laxalúsogí útsammála slíku og nýtingarátengslum við Allur fiskeldi áratugurer talin ætlanir fengjust samþykktar?

Breytt fæðuskilyrði hafinu stykki saman í pakkningar, þann- íkeyrsku upplýsinga. hafa áhrif á aukin afföll „Á sínum tíma var þetta gætu skýrt fækkun stórlaxa ig að þær allar jafnþungar er endalaus tækniþróun. gönguseiða þegar þau eru að viðmiðun, 1 laxverði á stöng/dag - Fram kemur að inn svo virðist og hugsuð til þess að taksem af að samband og með ákveðnum fjölda fiski- smálaxa- og halda til hafs. Það ætti þá að ganga jafnt yfir gönguseiði marka afla og tryggja viðstórlaxagangna raskist eftir stykkjum.

Flæðilínurna koma, en Eini framleiðandinní heimi verðandi smálax og verðandi komu stofnanna. Þegar afli 1983. Eru einhverjar nýjar með þeim er ekki þörf fyrir „Þegar stórlax.” frystitogurunum jókst var tilhneiging til aðlengur sótt kenningar um ástæður þess? fyrstu - Sjást einhver merki árværi um fjölgun stanga. Það Ég heyrði vog á hverri vinnslustöð. Þess nýlega í erkenningu hleypt af stokkunum angurs af netaupptöku í sjó í þurfti að bera undir Veiðium það hjá áhugamanni um stað er skráð vinnslustöðina um vogir, áföngum í veiðitölum/rannmálanefnd.

Hins inn vegar áhafa laxveiði að laxinn kemur leiti fyrr í krafan veiðiréttarhafar sjaldan eða kemur árnar tölvuvegna meintrar og frá henni.

Síðan semlaxahægt sóknum er aðykkar? nota úti „Áhrif netaupptöku hafa aldrei sótt um fækkun stanga. lúsaplágu í hafinu. Hann þoli sjó.ár Þær vogir semsérstaklega til sjón sem út frá lögverið metin, í Og því má metur segja aðhvert það séflakeinfaldlega ekki viðáí tvö í þverám Hvítár í Borgarfirði. brotalöm í kerfinu að stund- ogsjó.

Hver er skoðun ykkarþá á voru voru ónothæfar un, þyngd og göllum gífurlega Þar kom fram að um 30% um þyrfti að draga úr sókn þessu? Út úrfisks þvísem kom fullkomnar skurðarvélar frá Marel í sjógangi. þess annars hefði þegar stofnar eru í lægð. Því „Það er staðreynd að barahluttóm vitleysa. Þetta snyrta svo flökin í stykki verið veiddur í net skilaði sér hafa menn brugðist viðog meðskera breytingar urðu á þessu öngulPóls, laxveiðimanna. Því öðrum því hætti,sem svo sem kvóta- hverju falli í kringum og ogá hjá er 1984 og eftir hentar sinni. 1983-1985 hefur netaupptaka í sjó staðsetningu og sleppingum á það víða um Atlantshaf. Ef reyndar Marel líka, er Allt er þetta meira og minna sjálfbundin áhrif í ám landsins.” veiddum laxi. Í lögum um þetta væri eingöngu veiðum St. Eiríksson. lax- ogog silungsveiði frá 2006 uppiennþá. í ánum að kenna (hærra út Texti: fundið á Eiríkur tiltölulega virkt er í stöðugri þróun er gert ráð fyrir því að veiðiveiðihlutfall á stórlaxi) hefði „Fiskvinnslan hefur sýnt miklla skömmum tíma hvernig forystu í þessari þróun og byggt upp hægt er að leysa glímuna var á hverju snyrtiborði. Þessi samtengin var ekki síður bylting en vogirnar sjálfar. Sami grunnur en enn notaður í dag, hráefnið er vigtað og upplýsingarnar fara inn í hugbúnaðarpakka, sem heldur utanum þær allar. Þannig er samstundis hægt að sjá hver staðan er hverju sinni,“ segir Jónas.

við þyngdarlögmálið í ölduganginum. Hugmyndin er tiltölulega einföld, en þegar fyrstu vogirnar af þessu tagi líta dagsins ljós 1985, eru aðeins tvö fyrirtæki í öllum heiminum sem hafa klárað þetta. Það eru íslensku fyrirtækin Póls og Marel. Í dag er aðeins eitt fyrirtæki í heiminum sem framleiðir vandaðar og fullkomnar sjóvogir, en það er Marel. Íslendingar hafa alla tíð átt allan markað fyrir vogir um borð í skipum. Þegar við vorum fyrst að byrja með þessar vogir og tölvutengja þær saman, leiddi það til þess að upplýsingar um stöðuna í vinnslunni og nýtingu voru til reiðu á hverri mínútu. Þetta skilaði það gríðarlegri aukningu í nýtingu hráefnis. Við stilltum þessu alltaf upp þannig að endurgreiðslutíminn á búnaðinum var ótrúlega stuttur miðað við þá auknu nýtingu sem hann sk i l-

aði. Þetta gerði mönnum í raun kleift að fylgjast með nýtingunni jafnóðum, nánast upp á gramm, en um það vissu menn ansi lítið áður. Með þessum breytingum var nýtingin í þorski að aukast um einhver prósent og það munar um minna. Enn þann dag í dag er verið að framleiða búnað sem heldur betur og betur utan um þetta allt saman og enn er verið að bæta árangurinn.

140 vogir á vetrarvertíð

Krafan frá fiskvinnslunni hefur alltaf verið sú, að leysa málin strax og oftast hefur það tekist með samvinnu okkar, sem um græjurnar sjáum og þeirra sem þurfa að nota þær. Mig minnir til dæmis að það hafi verið 1988, sem kom ný reglugerð frá SÍF um mat á saltfiski. Sjónmati skyldi hætt við flokkun og allur flattur fiskur og flök metin eftir vigt. Þá var ekki um að ræða annað en að smíða hugbúnað í vog sem svaraði þessum kröfum.

Við hjá Póls gerðum það á tiltölulega einfaldan-

ÚTVEGSBLAÐIÐ

hátt í samvinnu við saltendur, þannig að hver sem var gat séð um matið og fyrir vikið seldum við 140 vogir á vetrarvertíðinni. Í framhaldi vogarinnar komu svo flokkarar fyrir saltfiskinn,“ segir Jónas. Það var ekki bara heima á Íslandi sem tæknin ruddi sér til rúms með Póls og Marel í farabroddi. Þessi fyrirtæki sóttu út á heimsmarkaðinn og vöktu strax mikla athygli fyrir hugvit og góða hönnun. Hver sóknarsigurinn af öðrum vannst. „Það sem íslensku fyrirtækin höfðu fyrst og fremst umfram erlend fyrirtæki, sem voru í svipaðri vinnu, var að þau leystu hina erfðu sambúð rafeindabúnaðar og vatns. Rafmagn og vatn fer ekki vel saman, en þann vanda leystu íslensku framleiðendurnir mun betur en aðrir. Þá urðu íslensk fyrirtæki fljótlega í fararbroddi í smíði úr rústfríu stáli. Allt þetta varð til þess að fiskiðnaður um allan heim opnaði augun fyrir þessari íslensku vöru. Þetta hefur síðan verið fært yfir í annan matvælaiðnað og nú er kjúklingaframleiðslan komin fram úr fiskinum í notkun þessa búnaðar og vinnslulína,“ segir Jónas Ágústsson.

Póls VT

Vog af gerðinni Póls VT- borðavog sem voru fyrstu rafeindavogirnar fyrir pökkun og komu á markað í kjölfar vogarinnar sem sett var upp í innvigtun hjá Frystihúsi Norðurtanga 1978. Útlit og hönnun Póls VT- voganna þótt mjög nýstárlegt og öðruvísi á þeim tíma. Engir takkar voru á voginni til að gera hana betur vatnsvarða. Það var ýtt á eða togað í vogarpallinn til að stilla inn törun og aðrar aðgerðir. Þetta hafði enginn framleiðandi pökkunarvoga gert áður. Þessi nýja hönnun og útlit á pökkunarvogum Póls var notuð í yfir 20 ár og framleiddar mörg hundruð vogir í nokkrum útgáfum með ýmsum nýjungum eftir því sem tölvutæknin tók framförum á þeim tíma.

Óskum sjómönnum til hamingju með sjómannadaginn

Útvegsrekstrarfræði

Tveggja ára nám á háskólastigi

Námið er 46 einingar (92 ECTS) og unnið í samstarfi við Háskólann í Reykjavík. Sömu námskröfur eru gerðar og á háskólastigi en boðið er upp á sveigjanleika í skipulagningu og skilum á verkefnum.

Námið er dreifnám, þ.e. blanda af fjarnámi og staðlotum.

Einn áfangi er kenndur í einu og lýkur með prófi/verkefni áður en kennsla í næsta áfanga hefst.

Skráning og nánari upplýsingar: Sími 514 9601 www.tskoli.is/endurmenntunarskolinn | amp@tskoli.is

www.tskoli.is

Hvalur ehf.

Smiðjuvegur 74 GUL GATA 200 Kópavogur

Hafnargata 12a - Sími 420 1190 - kvikan@grindavik.is www.kvikan.com - Opið alla daga frá kl. 10:00-17:00

Þrjár fróðlegar sýningar undir einu þaki SÝ NÝ NIN G

Guðbergsstofa Þann 2. júní opnar Guðbergsstofa í Kvikunni sem er safn og sýning um Guðberg Bergsson rithöfund og heiðursborgara Grindavíkur, eins virtasta rithöfundur Íslendinga fyrr og síðar.

Guðbergur fæddist í Grindavík árið 1932 og ólst þar upp. Guðbergur hefur alla tíð tengst Grindavík sterkum böndum.

Jarðorkan: Afar fræðandi og vönduð sýning fyrir alla þá sem hafa áhuga á eldgosi, jarðorku og kraftinum í iðrum jarðar.

Á sýningunni er að finna allar bækur og verk sem gefin hafa verið út eftir Guðberg á Íslandi, sýnishorn af bókum og verkum Guðbergs sem þýdd hafa verið á erlend tungumál, sýnishorn af óútgefnum verkum Guðbergs, verðlaunagripir og viðurkenningar, ýmsir gamlir munir, ljósmyndir og saga og ferill Guðbergs má sjá á stórum veggskiltum.

Saltfisksetur Íslands: Lifandi og fróðleg saga saltfisksverkunar á Íslandi í afar metnaðarfullri sýningu sem vakið hefur mikla athygli.

Tjaldsvæði Grindavíkur Nýtt og sérhannað tjaldsvæði í Grindavík sem slegið hefur í gegn.

200 m2 tjaldsvæðishús ásamt 220 fermetra palli við húsið með allri nauðsynlegri þjónustu.

Grindavík og nágrenni er heillandi fyrir ferðafólk. Hvernig væri að skella sér á þetta flotta tjaldsvæði í Grindavík og sjá hvað þessi vinalegi og skemmtilegi bær hefur upp á að bjóða fyrir alla fjölskylduna?

ÍS

ÉR

FL

OK

KI

S jó a r in n s ík á t i 31.

m a í- 2 . jú n í

Dagskráin er sérstaklega ætluð fjölskyldufólki. Ýmis skemmtiatriði, leik tæki og sýningar fyrir bör nin. Tónleikar, listviðburð uppákomur alla helgina. ir, leiktæki og Meðal skemmtikrafta: Páll Óskar, Matti Matt, Hel gi Björns, Íþróttaálfurinn Einar Mikael töframaðu og Solla Stirða, r, Brúðubíllinn og Sterka sti maður á Íslandi.

Sjá dagskrá og allar nán ari upplýsingar á www.sjoarinnsikati.is

Austurvegi 26 Sími: 420 1100 grindavik@grindavik.is www.visitgrindavik.s

www.grindavik.is

34

M A Í 2013

ÚTVEGSBLAÐIÐ

Skipaþjónusta Íslands leggur áherslu á heildarlausnir

Traust fyrirtæki með fjölbreytta þjónustu

jöfin þín Íí ÖRUGGA Apóteki Vesturlands AFLANN HÖFN! Sigrún Erna Geirsdóttir

S

kipaþjónusta Íslands ehf. var stofnuð árið 2001 í þeim tilgangi að sinna vöktun, eftirliti og viðhaldsþjónustu fyrir skip sem og margvíslegri þjónustu við útgerðir. Voru þessir þættir, ásamt vörubílaakstri og kranaþjónustu, lengi grunnur fyrirtækisins en með auknum FMIS tækjakosti hefur ýmis þjónusta bæst við, svo sem háþrýstiþvottur, málningarvinna og tankahreins» Karl Eiríksson. un. Til dæmis er von á nýjum dælubíl bráðlega til að mæta aukinni eftirspurn. ,,Við leggjum mikla áherslu á að bjóða upp á heildarlausnir,“ segir Karl Eiríksson, rekstrarstjóri Skipaþjónustunnar. ,,Við erum líka alltaf að breyta og bæta því við viljum laga okkur að FMIS þörfum viðskiptavinarins.“ Innan fyrirtækisins hefur líka alltaf verið lögð áhersla á skilvirka og stundvísa þjónustu allan sólarhringinn sem aðir FMISskilar í Reykjavík og ásamstarfi Akranesi eru afar álitlegir kostir fyrir alla sem sér í góðu öflugteki Vesturlands dagana 20. –við26. maí. ósókn, hvort umum ræðir ar sem útgerðir alltsmærri land. báta eða togara. Aðstaðan er nýupp» Skipaþjónustan bæði vaktar skip og gerir þau sjóklár og fer þá yfir allan búnað þeirra. ll hin glæsilegasta. bæði togurum og uppsjávarskipum, til þess öflugan búnað. Með því að sem skilar sér í styttri verktíma og Skipin þrifin og máluð n inniheldur: tekið að sér þvott og máln- skilvirkari verkferlum. Þannig tekur það er að innan utan; geta lengi sinnt há- hvort semTime tutt íNight alla Skipaþjónustan þjónustu nced Repair 7ml – hefur kraftaverkadropa Zone 15mleða – dagkrem gegn línum ogbæði hrukkum botni, síðum eða ofandekks og notar þrýstiþvotti á öllum stærri skipum, ingarvinnu skapast viss hagræðing fyrirtækið í raun að sér að sjá um að arahlutir í skip adow duo – box með tveimur augnskuggum Pure Color Crystal Lipstick – litur, crystal coral lippur eWear Mascara - litur, svartur Soft Clean Cleanser 30ml – Hreinsir fyrir andlit eiðarfærasala e Eye Makeup Remover 30ml – augnfarðahreinsir Fallega snyrtitösku Höfuðstöðvar helstu viðskiptafyrirtækja Heilsugæsla / Landsspítali i kr. 21.938.Afþreying birgðir endast Góð viðlega, löndunarkranar, rafmagn og vatn

þetta fyrir þig ef þú verslar vörur frá Estée Lauder r 5.900 kr. eða meira

skipið sé hreint og vel málað, frá lest til masturs, a-ö. Hlýst af því mikill tímasparnaður fyrir útgerð skipsins sem ekki þarf að leita annað með annan verkþáttinn.

Tankar tæmdir og þrifnir

Fyrirtækið hefur sömuleiðis fengist mikið við alls kyns þrif og hreinsunarstörf, til að mynda við flestar gerðir tanka, hvort sem það eru vatns-, neyslu- eða olíutankar, sem og lestum, svelgum og vélarúmsbotnum. Nýtast dælubílar fyrirtækisins vel við hreinsunarstörfin og einnig tankbílar þegar flytja þarf heitt vatn. Aftur skilar það betri nýtingu á hreinsunartíma skipsins að fyrirtækið sinnir öllum þáttum.

Vöktun skipa og vörubílar

Skipaþjónustan bæði vaktar skip og gerir þau sjóklár og fer þá yfir allan búnað þeirra. Fyrirtækið tekur að sér minniháttar viðgerðir og kemur sér þá vel að fyrirtækið annast líka sölu á notuðum varahlutum og getur útvegað það sem á vantar með stuttum fyrirvara.

Fyrirtækið sinnir allri almennri vörubílavinnu, bæði með og án krana, og hefur til þess ýmsan búnað, svo sem til víravindu krabba, mannkörfu, o.fl. Dælubílar fyrirtækisins sinna síðan flutningi á úrgangsolíu og spilliefnu sem þeir losa í Örfirisey.

Óskum sjómönnum til hamingju með sjómannadaginn

afi frá Estée verður í versluninni föstudaginn 21. maí áhöfnin eruLauder í öruggum höndum hjá ykjavík og á Akranesi, kynntu þér kostina á s.is Smiðjuvellir 32, Akranesi - Sími 431 5090 - Fax 431 5091 - www.apvest.is Opið: Virka daga 9-18, laugard. 10-14, sunnudaga 12-14.

Frí heimsendingaþjónusta

APÓTEK VESTURLANDS

CMYK 100c 57m 0y 2k Black

PANTONE Pantone 293 Black

RGB 0r 103g 177b 0r 0g 0b

GRAYSCALE Black

REYKJANESHÖFN

SEYÐISFJARÐARHÖFN

LAGNALAGERINN

HAFNARSJÓÐUR SKAGAFJARÐAR

BAADER ÍSLAND EHF.

FISKMARKAÐUR DJÚPAVOGS

HAFNIR ÍSAFJARÐAR

SJÓMANNAFÉLAG EYJAFJARÐAR

FISKMARKAÐUR PATREKSFJARÐAR

CMYK 100c 57m 0y 2k

PANTONE Pantone 293

- snjallar lausnir

hvert er þitt hlutverk?

Wise sérhæfir sig í viðskiptalausnum, sem einfalda þér þitt hlutverk.

Wise - snjallar lausnir TM

Borgartún 26, Reykjavík » Hafnarstræti 102, Akureyri sími: 545 3200 » wise@wise.is » www.wise.is

Gold Enterprise Resource Planning Silver Independent Software Vendor (ISV)

36

M A Í 2013

ÚTVEGSBLAÐIÐ

Skaginn býður sérhæfðar vinnslulausnir fyrir matvælaiðnaðinn:

Framsækið fyrirtæki með framtíðarlausnir

F

yrirtækið Þorgeir & Ellert sem sérhæfir sig í viðhaldsþjónustu og nýsmíði skipa fagnar 85 ára afmæli á þessu ári. Á starfstíð sinni hefur fyrirtækið smíðað 33 tré-, stál- og álskip og er þessa dagana að laga Sturlaug H. Böðvarsson AK 10 og setja nýjan skut á Magnús SH 205. ,,Skaginn hf. var svo stofnaður fyrir fimmtán árum þannig að til gamans getum við sagt að starfsárin séu orðin 100 og starfsmenn sömuleiðis um 100, það er auðvelt að muna,“ segir Ingólfur Árnason, framkvæmdastjóri Skagans og Þorgeirs & Ellerts. Hann segir að sem betur fer hafi fyrirtækjunum auðnast að eiga gott samstarf bæði við starfsfólk og viðskiptavini í íslenskum sjávarútvegi og þaðan hafi komið hvatningin og stuðningurinn við að þróa og hanna lausnir fyrir sjávarútveg um allan heim.

Stærsta uppsjávarverksmiðja heims

Ingólfur segir að í lok sumars ljúki Skaginn við að byggja stærstu og hagkvæmustu uppsjávarverksmiðju heims þegar fjórir síðustu, sjálfvirku plötufrystarnir verða afhentir fyrirtækinu Varðinn Pelagic í Færeyjum. Hafa stór verkefni á borð við þetta gert það að verkum að gjaldeyririnn sem Skaginn skapaði á síðasta ári nam þremur milljörðum króna. Um þessar mundir er Skaginn að stækka húsakynni sín um tæpa 1.700 m2, í þeim tilgangi að auðvelda fyrirtækinu að takast á við framtíðina. Mun rúmbetra húsnæði auka hagkvæmni, skapa betri þróunar- og nýsköpunaraðstöðu og tryggja enn betri gæði á framleiðslunni.

Við erum búin að sjá hvað hægt er að gera í uppsjávarfiskinum og það er metnaður okkar og stefna að stuðla að auknum afköstum, gæðum og nýtingu í bolfiskinum líka.

Ingólfur Árnason, framkvæmdastjóri Skagans og Þorgeirs & Ellerts.

arlausnir fyrir millidekk fyrir völdum, framsæknum útgerðum.

Lífið ekki eingöngu fiskur

» Nýi skuturinn á Magnúsi SH 205 kominn á.

Súperkælibúnaðurinn bætir nýtingu

,,Það eru töluverð tækifæri til að skapa aukin verðmæti í bolfiskinum, en það er að sjálfsögðu stöðug vinna. Við erum búin að sjá hvað hægt er að gera í uppsjávarfiskinum og það er metnaður okkar og stefna að stuðla að auknum afköstum, gæðum og nýtingu í bolfiskinum líka,“ segir Ingólfur. Hann segir að nú þegar sé hægt að sjá hvað hægt er að gera með súperkælibúnaði Skagans á heilum fiski og flökum.

Með stuðningi Matís hf. hafi verið sýnt fram á að með notkun kælibúnaðarins hafi nýting fisksins aukist umtalsvert vegna betri flökunar/hausunar, líftími vörunnar hafi aukist og hægt var að ná fram talsverðum sparnaði í flutningsog umbúðakostnaði. ,,Hið farsæla

» Valgeir Valgeirsson, yfirverkstjóri Þorgeirs & Ellerts, grillar fyrir starfsmenn.

sjávarútvegsfyrirtæki Samherji hf. hefur til dæmis nýtt sér þessa tækni í verksmiðju sinni á Dalvík undanfarin ár með góðum árangri,“ segir Ingólfur. Þessa þróun vilji Skaginn

sjá um borð í stærri og nýrri ísfiskskipum heims til að tryggja landvinnslunni framúrskarandi gæði, sem auki svo hagkvæmni í landi.

Nú þegar sé búið að kynna framtíð-

Skaginn framleiðir ekki eingöngu búnað fyrir sjávarútveginn heldur líka fyrir annan matvælaiðnað og býður sérhæfðar lausnir fyrir vinnslu á kjöti, kjúklingi, grænmeti og laxi. ,,Það er hins vegar dýrt og það krefst mikillar yfirlegu að ná vel utan um markaðssetningu á heimsvísu. Vörurnar, þróunin, starfsfólkið og aðstaðan er til staðar. Hugsanlegur viðskiptavinur úti í hinum stóra heimi veit hins vegar ekki af því hvað við getum gert til að auka hagkvæmni hans nema að okkur takist að láta hann vita af því. Flóknara er það nú ekki,“ segir Ingólfur. Samkeppnin sé hörð og það sé spurning hvort hægt sé að fara í samskonar átak með íslenskan iðnað eins og gert var með ferðamannaiðnaðinum þegar lagst var í verkefnið Inspired

by Iceland sem gefið hafi góða raun. ,,Við erum framsækið og metnaðarfullt fyrirtæki og við hlökkum til að takast á við verkefni morgundagsins,“ segir Ingólfur að lokum.

38

M A Í 2013

ÚTVEGSBLAÐIÐ

Hagkvæmt að landa í Grindavíkurhöfn:

Höfnin fullkomlega samkeppnishæf H

öfnin í Grindavík hefur tekið miklum stakkaskiptum undanfarin ár og er nú orðin fyllilega samkeppnisfær við góðar hafnir annars staðar á landinu. Nýverið var farið í stefnumótunarvinnu fyrir höfnina og settust þá niður ráðamenn, hagsmunaaðilar og viðskiptavinir og farið yfir þá hluti sem þyrfti að bæta, þar sem Grindavíkurbæ er mjög í mun að » Sigurður A. höfnin sníði sig Kristmundsson. að þörfum viðskiptavina. Afrakstur þessarar vinnu var sá að Þorbjörn hf. opnaði löndunarþjónustu sína fyrir öðrum skipum og hefur þessi nýjung gefið mjög góða raun.

Miklar endurbætur hafnar

,,Þetta var stærsti galli hafnarinnar, að skip sem ekki áttu þarna heimahöfn gátu ekki landað, og þetta stóð í vegi fyrir vexti hafnarinnar,“ segir Sigurður A. Kristmundsson, hafnarstjóri. Skammt undan landi séu gjöful fiskimið og því afar hag-

Landanir á árinu eru orðnar 1.500 og segir Sigurður það vera mikla aukningu þar sem landanir hafa verið um 3.000 á ári. Allar þessa skipakomur undanfarinna ára hafi líka verið áfallalausar. ,,Grindavíkurhöfn er fullkomlega samkeppnisfær höfn núna og öryggi og þjónusta er í fyrirrúmi.“ Fjölbreytt fjölskylduhátíð

» ,,Grindavíkurhöfn er fullkomlega samkeppnisfær höfn núna og öryggi og þjónusta er í fyrirrúmi.“

kvæmt fyrir skip að landa aflanum í Grindavík í stað þess að þurfa að sigla lengra. Nokkrir mánuðir eru síðan að þjónustan hófst og segist Sigurður sjá talsverða aukningu í löndun. ,,Það eru svo margir sem hagnast á því, vélsmiðjur, rafvirkjar, höfnin og fleiri. Þetta er gott fyrir bæjarfélagið í heild sinni. Við bjóðum upp á alhliða skipaþjónustu og nú löndun líka.“ Tekjuaukning hafnarinnar kemur sér vel þar sem

stór viðhaldsverkefni eru framundan. Stór bryggjukantur er kominn til ára sinna og stendur til að gera við hann en kostnaður við slíkar stórframkvæmdir nema hundruðum milljóna. ,,Það hafa verið miklar framkvæmdir hér undanfarin ár sem hafa skilað sér í mjög góðri höfn. Við þurfum hins vegar að kynna höfnina fyrir viðskiptavinum því margir halda enn að innsiglingin sé óárennileg, sem hún er

ekki að öllu jöfnu,“ segir Sigurður.

Miklar breytingar hafi verið gerðar á henni og innsiglingin bætt og einfölduð. Árið 2000 hafi verið sprengd leið gegnum Boðann svo ekki sé lengur nauðsynlegt að sigla í kringum hann. Innri rennan sé sömuleiðis orðin mun breiðari og betri. ,,Við vorum að kynna þetta fyrir skipstjórnarnemendum um daginn og það kom þeim mikið á óvart hvað innsiglingin er orðin einföld.“

Sjómanna- og fjölskylduhátíðin Sjóarinn síkáti verður haldin um Sjómannadagshelgina 31. maí – 2. júní og verður höfnin að sjálfsögðu áberandi í henni. Þar verða t.d bryggjutónleikar og hægt verður að spreyta sig í vatnabolta við fiskmarkaðinn. Þá verður hægt að fara í leiktæki, skemmtisiglingu og í hinar vinsælu sjópylsuferðir. Við höfnina verður kappróður, dorgveiðikeppni og keppni í netaviðgerðum, svo fátt eitt sé nefnt. Hátíðin hefur alltaf verið ein sú glæsilegasta sem haldin er á landinu í kringum Sjómannadaginn og hefur ávallt verið lögð sérstök áhersla á vandaða barnadagskrá svo hátíðin höfði til allrar fjölskyldunnar. Nánari upplýsingar um dagskrá má finna á www.sjoarinnsikati.is.

40

M A Ă? 2013

ĂšTVEGSBLAĂ?IĂ?

 Þórhallur Hjaltason åsamt eiginkonu sinni Guðlaugu DÜnu og AndrÊsi syni Þeirra.

SkipulagĂ°i sumarfrĂ­iĂ° um borĂ° ĂĄsamt konunni Ă­ gegnum InternetiĂ°:

NetiĂ° hefur miklu breytt

N

Kemppi FastMig FjĂĄrfesting til framtĂ­Ă°ar Forritanleg rafsuĂ°uvĂŠl Ă­ Ăśll verk (350-500 Amper)

Smiðjuvegi 66 • 200 Kópavogi Sími 580 5800 • www.landvelar.is

etiĂ° hefur breytt miklu fyrir ur heim aĂ° minnsta kosti einu sinni sjĂłmenn og Þå ekki sĂ­st fyr- ĂĄ dag, annaĂ° hvort meĂ° netsĂ­mair hinn almenna sjĂłmann num eĂ°a Skype Ăžegar ĂžaĂ° er hĂŚgt,“ sem er mikiĂ° Ă­ burtu frĂĄ fjĂślskyldu segir hann. ,,Ăžetta munar Ăśllu, sinni. Eftir aĂ° InternetiĂ° kom til sĂśg- nĂşna er maĂ°ur miklu meira inni unnar er hĂŚgt aĂ° tala gegnum net- Ă­ hlutunum, inni Ă­ Ăžessu daglega sĂ­ma eĂ°a Skype, senda tĂślvupĂłsta, amstri fjĂślskyldunnar. ĂžaĂ° hefur nota Facebook eĂ°a nĂ˝ta sĂŠr fjĂślda- auĂ°vitaĂ° grĂ­Ă°arlega mikiĂ° aĂ° segja.“ Þórhallur ĂĄ einn dreng, AndrĂŠs, marga aĂ°ra mĂśguleika tĂŚkninnar. Þórhallur Hjaltason, stĂ˝rimaĂ°ur sem er tĂ­u ĂĄra, sem er Ă­ grunnskĂłlĂĄ uppsjĂĄvarveiĂ°iskipinu AĂ°alsteini anum ĂĄ EskifirĂ°i. NetiĂ° hefur til JĂłnssyni frĂĄ EskifirĂ°i, hefur veriĂ° dĂŚmis gert Þórhalli kleyft aĂ° fylgjein fimmtĂĄn ĂĄr ĂĄ ĂĄ sjĂł og segist ast meĂ° skĂłlagĂśngunni hjĂĄ honum. kunna vel viĂ° sjĂłmannslĂ­fiĂ°. Ekki ,,ViĂ° spjĂśllum saman ĂĄ hverjum degi sĂ­st eftir aĂ° netiĂ° kom til sĂśgunnar, og hann segir mĂŠr Þå hvaĂ° hann er ĂžaĂ° hafi breytt miklu fyrir sig og aĂ° gera Ă­ skĂłlanum, hvaĂ° hann ĂĄ sĂ­na. NĂşna sĂŠ hĂŚgt aĂ° hringja heim aĂ° lĂŚra heima og svona. Eins auĂ°hvenĂŚr sem er, sem sĂŠ ĂłlĂ­kt betra vitaĂ° hvaĂ° hann hefur veriĂ° aĂ° gera en Ăžegar ĂžaĂ° Ăžurfti aĂ° reiĂ°a sig ĂĄ eftir skĂłla“. Syninum Ăžyki gaman sĂ­masamband. ,,NĂşna hringir maĂ°- aĂ° tĂślvuleikjum og Ăžess hĂĄttar en

sjĂĄlfur sĂŠ hann ekki mikiĂ° fyrir ĂžaĂ°.

Hann nĂ˝ti lausan tĂ­ma Ă­ tĂślvunni til Ăžess aĂ° fara ĂĄ frĂŠttamiĂ°la eins og Mbl og VĂ­si og fylgist vel meĂ° frĂŠttum. Ă? gegnum netiĂ° hefur Þórhallur lĂ­ka tekiĂ° Þått Ă­ aĂ° skipuleggja sumarfrĂ­ fjĂślskyldunnar en ĂŚtlunin er aĂ° fara til Danmerkur Ă­ byrjun jĂşnĂ­ og vera Ă­ tvĂŚr vikur. BĂşiĂ° sĂŠ aĂ° leigja sumarhĂşs og bĂ­l og svo eigi aĂ° keyra eitthvaĂ° um svĂŚĂ°iĂ°. HĂşsiĂ° sĂŠ nĂĄnast viĂ° hliĂ°ina ĂĄ skemmtigarĂ°inum Sommerland og ĂžvĂ­ megi gera rĂĄĂ° fyrir aĂ° ĂžaĂ° verĂ°i eitthvaĂ° fariĂ° ĂžangaĂ°. Þå eigi aĂ° stoppa Ă­ KaupmannahĂśfn Ă­ svona tvo daga. ,,NĂşna eftir aĂ° netiĂ° er komiĂ° getum viĂ° konan veriĂ° saman Ă­ Ăžessu, annars hefĂ°i hĂşn skipulagt Ăžetta ein.“

MAKING MODERN LIVING POSSIBLE

, & ! - (! ! * , ) & * ! ( + ! , & ! - ( $ '"+ * $ ! + ' ,! ( ! * ( ( . ! ' . ! ' . ! ' . (! , ! ! , ! !

% - !" % $ "+ % + % " ###

ALVÖRU VEIÐIBÚNAÐUR SKIPTIR SKÖPUM ÞAÐ VITA ÍSLENSKIR VEIÐIMENN

Sage hefur verið leiðandi í flugustöngum allt frá því Jerry Siem og Don Green gerðu fyrstu RP stöngina 1982.

Fínlegar flugustangir í silungsveiði og sterkustu stórlaxastangir.

Sage flugustangir færðu hjá fluguveiðisérfræðingum um allt land.

SAGE FLUGUSTANGIR ERU HANNAÐAR AF VEIÐIMÖNNUM FYRIR VEIÐIMENN OG ALLAR HANDGERÐAR Í BANDARÍKJUNUM.

FLUGUKOFINN Keflavík

EINARSSON Ísafirði

VEIÐIVÖRUR Akureyri

VEIÐIFLUGAN Reyðarfirði

VEIÐIHORNIÐ Hafnarfirði

ÚTILÍF Reykjavík

VEIÐIHORNIÐ Reykjavík

ELLINGSEN Reykjavík

42

M A Í 2013

ÚTVEGSBLAÐIÐ

Kristófer Jónsson, sjómaður á Akranesi:

Fór á sjóinn strax eftir Haraldur Bjarnason

K

ristófer Jónsson er 28 ára gamall Akurnesingur og skipverji á frystitogaranum Höfrungi þriðja. Þrátt fyrir ungan aldur hefur hann stundað sjóinn í 12 ár, eða frá 16 ára aldri. „Ég byrjaði sem háseti hér um borð í febrúar og er núna í mínum þriðja túr. Þetta er mjög skemmtilegt starf enda hef ég ódrepandi áhuga á trolli og finnst fátt skemmtilegra en að vera úti á dekki og bæta. Þetta er auðvitað ólíkt því sem ég hef vanist í sjómennskunni en ég hef aðallega verið á dagróðrabátum og vertíðarbátum,“ segir Kristófer þegar hann er inntur eftir því hvernig sé að vera á frystitogara.

Hann segist vel geta ímyndað sér að fiskvinnslan um borð sé svipuð frystihúsavinnu. „Ég get þó ekki fullyrt það, þar sem ég hef aldrei unnið í frystihúsi. Hins vegar er vinnan á dekkinu allt annað mál þegar verið er að hífa trollið eða lagfæra það og yfirfara.“

» Kristófer t.v. að landa fiski úr Ísaki AK ásamt Eiði Ólafssyni skipstjóra og útgerðarmanni.

LJÓSM. FRIÐÞJÓFUR HELGASON.

Sextán ára á sjó frá Grindavík og Vestmanneyjum

Sem fyrr segir byrjaði Kristófer ungur á sjó. „Ég var nýorðin sextán ára og um vorið sá ég auglýsingu í Fréttablaðinu um að tvo háseta vantaði á netabát frá Grindavík. Ég var í tíunda bekk og einn mánuður eftir af skólanum en ég hringdi og lýsti yfir áhuga mínum á plássinu. Skipstjórinn lofaði því að ég mætti koma um borð þegar skólinn væri búinn. Báturinn hét Hraunsvík GK og ég var þarna um borð í tvær vikur en þá fengum við hressilega í skrúfuna og vorum dregnir inn til Vestmannaeyja. Úlit var fyrir að Hraunsvíkin yrði lengi í slipp og þá frétti ég að háseta vantaði á loðnubátinn Kap frá Vestmannaeyjum, sem var að fara á sumarloðnu, svo ég fór þangað um borð og spjallaði við stýrimanninn. Ég var ráðinn samdægurs. Þar var ég um borð yfir sumarið og við veiddum vel af loðnunni. Í ágústmánuði sagði ég upp og fór í Fjölbrautaskóla Vesturlands á Akranesi. Námið átti hins vegar ekki alveg við mig og spennan yfir að fara aftur á sjóinn náði yfirhöndinni. Mér fannst ómögulegt að sitja á rassinum yfir skólabókum þannig að ég hætti námi um áramótin. Þá komst ég í einn afleysingatúr á Kap og á landleið úr þeim túr hjálpaði Guðmundur, annar stýrimaður, mér að finna annað pláss og ég réði mig Brynjólf ÁR-3, sem var gerður út frá Vestmannaeyjum.

Guðmundur Ársælsson var skipstjóri á Brynjólfi þegar ég byrjaði þar í annarri viku í janúar. Vertíðin var að bresta á og við mok-

fiskuðum þessa vertíðin og vorum Á minni netabátum aflahæstir yfir landið. Þegar mest á heimaslóð veiddist ætlaði ég hreinlega ekki Á þessum tíma var Kristófer að byrja að trúa því að svo mikill fiskur gæti að búa með unnustu sinni, Önnu komið í þorskanet. Við fengum yfir Ósk Sigurgeirsdóttur á Akranesi.

3.000 fiska í 18 neta trossu og ver- „Mig langaði því að róa á báti þaðtíðarstemningin var mikil um borð an. Ég heyrði af því að Eið Ólafsson eins og á allri Heimaey. Ég var þrjár vantaði mann en hann var þá með vertíðir á Brynjólfi og var orðinn Hrólf AK fyrir Jóhannes Ólafsson þaulvanur, enda fékk ég gott upp- á Akranesi. Ég fór því heim til Eiðs, eldi hjá strákunum en ég var lang- barði að dyrum og átti við hann stutt spjall. Hann réði mig þarna á tröppyngstur um borð.“

unum og þremur dögum seinna var ég kominn á þorskanet með Eiði og kunni vel til verka. Ári seinna var Eiður búinn að kaupa sér sjálfur bát, Ísak AK-67. Ég fór með Eiði yfir á hann og var þar um borð í átta ár eða þangað til ég fór á Höfrung þriðja í febrúar síðastliðnum. Ísak var alltaf á netaveiðum; þorskanetum, skötuselsnetum, grásleppunetum og ýsunetum. Þetta eru mjög ólík veiðarfæri þó að allt séu þetta net.“

Keypti sér bát eftir góða grásleppuvertíð

Kristófer segir mjög gott hafa verið um borð í Ísak. Gott að vinna þar enda sé báturinn hörku sjóskip og hægt að bjóða honum ýmislegt. „Svo var líka mjög góður mórall í allri áhöfninni, okkur Eiði tveimur. Annað slagið suðum við okkur siginn fisk eða vel kæsta skötu á kabyssunni þegar við vorum orðnir leiðir á brauðáti. Ég er búinn að læra mikið hjá Eiði á þessum átta

ÚTVEGSBLAÐIÐ

43

M A Í 2013

grunnskóla

» Fjölskyldumaðurinn. Kristófer ásamt dætrum sínum.

» Rán AK-69. Báturinn sem Kristófer keypti eftir grásleppuvertíð árið 2010.

» Núverandi Rán AK-69 við makrílveiðar síðasta sumar rétt utan við Keflavík.

LJÓSM. EMIL PÁLL JÓNSSON.

árum sem ég vann hjá honum og hef honum margt að þakka.“ Eftir grásleppuvertíðina 2010 urðu tímamót hjá Kristófer. „Sú vertíð var mjög góð og ég keypti mér þriggja tonna trébát, sem ég nefndi Rán AK-69. Á honum fór ég á strandveiðar í tvö sumur og gekk vel. Þá seldi ég hann og keypti, ásamt tengdapabba mínum, sex tonna plastbát sem líka fékk nafnið Rán AK-69. Við höfum gert hann út á grásleppu og ætlum á makrílveiðar í

sumar en við prófuðum það aðeins í fyrrasumar. Ránarnafnið kemur frá gömlu Rán AK-34 á Akranesi en þar um borð byrjaði pabbi til sjós og þar var afi minn líka stýrimaður og skipstjóri áður. AK-34 var upptekið svo AK-69 varð fyrir valinu.“ Pungaprófið úr grunnskóla kom sér vel

Í tíunda bekk grunnskóla tók Kristófer pungaprófið svonefnda, sem gaf

honum réttindi á báta allt að 30 tonnum. Það nám segir hann hafa gagnast sér vel. „Ég hef svo verið að dunda mér við fjarnám til skipstjórnarréttinda við Tækniskólann, síðustu þrjár annir, til að auka við réttindin.“ Kristófer er fjölskyldumaður en kona hans er Anna Ósk Sigurgeirsdóttir og þau eiga þrjár dætur á aldrinum eins til átta ára. „Svo má ekki gleyma labradorhundinum Púka, sem er líka vélstjóri á Ráninni,“ segir Kristófer.

» Veiðimaður, hvort sem er á sjó eða í landi. Hér er Kristófer nýkominn af rjúpnaveiðum ásamt hundinum sínum, Púka.

44

M A ร 2013

ร TVEGSBLAร Iร

ยป Svo sjรณmenn sรฉu tryggรฐir viรฐ stรถrf รก sjรณ รพurfa รพeir aรฐ vera lรถgskrรกรฐir og er gengiรฐ frรก slรญkum skrรกningum gegnum vef Siglingamรกlastofnunar.

LHG รพarf aรฐ รฝta รก eftir lรถgskrรกningum:

Margir leggja af staรฐ รณtryggรฐir

T

alsvert er um aรฐ menn fari รก sjรณ รญ byrjun veiรฐa รก vorin รกn รพess aรฐ vera lรถgskrรกรฐir en sjรณmenn eru ekki tryggรฐir nema aรฐ vera lรถgskrรกรฐir hjรก Siglingastofnun.

Sextรญu bรกtar fรณru รณskrรกรฐir รก sjรณ รก fyrsta degi strandveiรฐa รญ รพetta sinn. ร msar รกstรฆรฐur geta legiรฐ aรฐ baki.

Svo sjรณmenn sรฉu tryggรฐir viรฐ stรถrf รก sjรณ รพurfa รพeir aรฐ vera lรถgskrรกรฐir og er gengiรฐ frรก slรญkum skrรกningum gegnum vef Siglingamรกlastofnunar. ร rรกtt fyrir aรฐ รพetta sรฉ eitthvaรฐ sem รกvallt รพarf aรฐ gera รกรฐur en bรกtur leggur รก sjรณ gerist รพaรฐ รกrlega aรฐ fjรถldi bรกta fer til veiรฐa รกn รพess aรฐ hafa gengiรฐ frรก รพessum mรกlum. ร fyrsta degi strandveiรฐa รพann 3.maรญ voru til dรฆmis 60 bรกtar รก sjรณ รกn lรถgskrรกningar en alls lรถnduรฐu 86 bรกtar afla. ,,ร aรฐ er okkar reynsla aรฐ margir gleyma aรฐ lรถgskrรก eรฐa eiga รญ einhverjum vandrรฆรฐum meรฐ รพaรฐ,โ segir ร sgrรญmur L. ร sgrรญmsson, framkvรฆmdastjรณri aรฐgerรฐa-

,AUSNINยฌERยฌSKรขR. 6IยกยฌMUNUMยฌALDREIยฌAยกSKILJA IAUSNINAยฌOGยฌVINNSLUNAยฌYKKAR.

sviรฐs hjรก Landhelgisgรฆslunni. ร egar รก lรญรฐi komist รพessi mรกl รญ lag รพรณtt auรฐvitaรฐ sรฉ mjรถg bagalegt aรฐ ekki skuli vera bรบiรฐ aรฐ ganga frรก รพessu รกรฐur en bรกtar leggi af staรฐ. ,,Ef allt er รญ lagi รพรก รก ekki aรฐ vera vandamรกl aรฐ skrรก bรกtinn, kerfiรฐ skynjar sjรกlfkrafa allar upplรฝsingar, eins og hvort bรบiรฐ sรฉ aรฐ fara รญ slysavarnaskรณla sjรณmanna, hvort rรฉttindi sรฉu รถll รญ lagi og รพess hรกttar.โ ร stรฆรฐur รพess aรฐ svo margir fara รก sjรณ รกn skrรกningar eru nokkrar, segir ร sgrรญmur. Oft sรฉ um gleymsku aรฐ rรฆรฐa en รญ รถรฐrum tilvikum vantar upp รก aรฐ rรฉttindi eรฐa nรกmskeiรฐ sรฉu รญ lagi, eรฐa staรฐfestingu vantar รก aรฐ bรบiรฐ sรฉ aรฐ klรกra รพaรฐ sem klรกra รพarf. ,,ร veturna eru รพaรฐ stรณru skipin sem rรณa en svo kemur รพessi holskefla af bรกtum รก vorin og รพvรญ miรฐur eru alltaf margir รณskrรกรฐir. Viรฐ gerum nรบ ekkert รญ รพessu en strรกkarnir hringja รญ menn og minna รก รพetta og รพรก fara menn รญ รพaรฐ aรฐ redda รพessu.โ

6IยกยฌAยกLร GUMยฌVร LARยฌAยกยฌVINNSLUยฌENยฌEKKIยฌร FUGT.

$ALVEGIยฌ ยฌ ยฌ+ร PAVOGUR 3ร MI ยฌ ยฌ ยฌ www.gea.com

engineering for a better world

GE-90-01-010

GEA Westfalia Separator )CELANDยฌEHF

Ef allt er รญ lagi รพรก รก ekki aรฐ vera vandamรกl aรฐ skrรก bรกtinn, kerfiรฐ skynjar sjรกlfkrafa allar upplรฝsingar, eins og hvort bรบiรฐ sรฉ aรฐ fara รญ slysavarnaskรณla sjรณmanna, hvort rรฉttindi sรฉu รถll รญ lagi og รพess hรกttar. ร sgrรญmur L. ร sgrรญmsson, framkvรฆmdastjรณri aรฐgerรฐasviรฐs hjรก Landhelgisgรฆslunni.

Óskalög Sjómanna Stórtónleikar í Hörpu 1. júní kl. 17 og 21

Í tengslum við Hátíð hafsins í Reykjavík og í tilefni af 100 ára afmæli Reykjavíkurhafnar og 75 ára afmæli sjómannadagsins verða seglin þanin í Hörpu laugardaginn 1. júní og vinsælustu sjómannalögin okkar flutt af úrvali tónlistarmanna.

Raggi

Jón

Magni

Valdimar

Gylfi

Matti

Örn

Guðrún

KK

Þorvaldur

Sigríður

Magnús

Einstakur viðburður sem enginn má missa af.

Miðasala á midi.is, harpa.is og í síma 528 5050.

Verð frá 1.990 kr. Þeir sem standa að Hátíð hafsins í Reykjavík eru Faxaflóahafnir og Sjómannadagsráð

46

M A Í 2013

ÚTVEGSBLAÐIÐ

Nýjung á sviði læknavísinda í þróun á Ísafirði

Þorskroð í stað svínavefja

N

ýsköpunarfyrirtækið Kerecis á Ísafirði hefur aukið hlutafé sitt um eina milljón dollara, eða rúmlega hundrað milljónir íslenskra króna, til að fylgja eftir dreifingarsamningi við Bretland og Miðausturlönd með markaðssetningu og halda áfram vinnu við vöruþróun og prófanir. „Við erum að þróa nokkrar vörur sem byggja á MariGen Omega3 tækninni okkar. Sú sem er lengst komin kallast Marigen Wound og er ætluð til meðhöndlunar á þrálátum sárum. Við erum með markaðsleyfi í Evrópu en erum að vinna í klínískum prófunum til að afla markaðsleyfis í Bandaríkjunum. Það gengur ljómandi vel, við höfum undanfarna mánuði verið að vinna að tveimur stórum prófunum. Hluti af öðru prófinu fór einmitt fram á Ísafirði og þeirri prófun er lokið,“ segir Guðmundur F. Sigurjónsson, stjórnarformaður Kerecis.

Lífræn efni ryðja sér rúms

» Kerecis var stofnað árið 2007 af Guðmundi Fertram Sigurjónssyni, Dr. Baldri Tuma Baldurssyni, Hilmari Kjartanssyni og J. Ernest Kennedy (vantar á myndina).

Fyrirtækið stefnir á að fá markaðsleyfi í Bandaríkjunum fyrir um 600 milljónum dollara á ári. lok ársins. Að sögn Guðmundar „Í gamla daga voru sár meðhöndluð er markaðurinn þar sá stærsti og með grisjum og reynt var að halda þroskaðasti á þessu sviði og veltir þeim þurrum. Fyrir um 10-15 árum

fóru með að nota svampa og önnur efni sem halda sárinu passlega röku. Nýverið hafa hins vegar rutt sér til rúms svokölluð lífræn efni

sem viðhalda ekki einungis réttu rakastigi á sárinu heldur leitast við að bæta umhverfið fyrir frumurnar. Hingað til hefur aðallega

verið notaður vefur úr svínum og mannslíkum en í Marigen Wound notum við þorskroð. Lífrænu efnin virka þannig að frumurnar eru teknar i burtu, þannig að eftir stendur nokkurs konar svampur úr lífrænu efni sem frumurnar skríða inn í og leita sér skjóls þar. Þetta er stoðefni, millifrumefni. Í húðinni á þér er millifrumefni og inn á milli væru frumur. Við tökum frumurnar svo eftir verður götótt, lífrænt efni. Þetta efni er svo dauðhreinsað og síðan pakkað. Á sjúkrahúsinu er efninu svo komið fyrir ofan í sárinu þannig að frumurnar geti vaxið inn í það og dafnað,“ segir Guðmundur.

Kerecis notar þorskroð í staðinn fyrir svínavefi, sem hefur ýmsa kosti. Í fiskinum eru Omega fitusýrur og frumurnar virðast vaxa betur í þeim. Engin trúarleg vandamál eru tengd fiskinum en gyðingar og vissir hópar múslima vilja ekki nota svínaafurðir. Sjúkdómar í spendýrum, eins og gin- og klaufaveiki eða riða, eru ekki í fiski. Það berast engir sjúkdómar úr fiskum í menn svo að gæðaeftirlit verður einfaldara og framleiðslukostnaður lægri.

BIRT MEÐ LEYFI BÆJARINS BESTU

MIKIÐ ÚRVAL AF REKSTRARVÖRUM OLÍUR | RAFGEYMAR | VINNUFATNAÐUR | ÖRYGGISVÖRUR | PAPPÍR | SÁPUR

N1 VERSLUN KLETTAGARÐAR 13 OG VERSLANIR UM LAND ALLT 440 1100 | WWW.N1.IS

Meira í leiðinni

Til hamingju með daginn!

Samsung GALAXY XCOVER 2

Þegar mest á reynir þarf kröftugri síma en gengur og gerist!

Við óskum sjómönnum til hamingju með daginn

Við bjóðum góða þjónustu islandsbanki.is | Sími 440 4000