BİTKİLERDE BESLENME
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Bir elementin elzem besin elementi olabilmesi için ; 1) bitkinin büyümesi için gerekli olması 2) bitkinin yaşam döngüsünü tamamlaması için gerekli olması 3)mineralin eksikliğinin başka bir mineral ile giderilememesi gereklidir.
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Su bitkilerde besin üretiminde kullanımının
yanında, Bitki ağırlığının önemli bir kısmını oluşturur.
Bitkinin fotosentezle ne kadar besin ürettiğinin ve
ne kadar mineral kullandığının anlaşılabilmesi için bitkinin kuru ağırlığının ölçülmesi gerekir.
Bunun için özel fırınlarda kurutulan bitkinin ağırlığı
ve mineral içeriği saptanır.
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Bitkiler kökleri topraksız bir besin çözeltisine
daldırılarak da yetiştirilebilir.
Böyle bir çözeltide bazı besin tuzları eksik
bırakılarak bitki için gerekli temel bir element olup olmadığı belirlenir. Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
BESİN ELEMENTLERİ İKİYE AYRILIR 1) MAKROBESİNLER : Bitkilerin fazla miktarda ihtiyaç duyduğu elementler. Karbon Hidrojen Oksijen, azot Kükürt Fosfor Potasyum Kalsiyum Magnezyum silisyum
2) MİKROBESİNLER:Bitkilerin eser miktarda ihtiyaç duydukları elementler Demir Klor Bakır Mangan Çinko Molibden Bor Nikel Sodyum
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Bir toprağın bitki beslenmesindeki verimliliğini
topraktaki toplam besin elenti miktarı değil , bitki kökleri tarafından alınabilen besin elementi miktarı belirler.
Toprak partiküllerinin boyutları küçükse toprağın su
tutma kapasitesi fazladır.
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Bitkiler mineralleri genellikle iyonik yapıda alır. Örneğin azot nitrat veya amonyum şeklinde , kükürt sülfat
iyonları şeklinde veya K , mg , fe basit iyonlar şeklinde alabilir.
Bu iyonlar toprak suyu çözeltisinde bulunur.Bunların
konsantrasyonu , toprağın verimliliği asitliği ve diğer elementlere bağlı olarak değişir.
Bitkiler topraktan gerekli elementleri minimum kuralına
göre alırlar. Minimum yasası 1840 yılında Liebig tarafından ortaya atılmıştır.
Bitkilerde besin elementlerinin işlevleri Azot; nükleik asit , protein , hormon ve bazı koenzimlerin
yapısına katılır.
Eksikliğinde önce yaşlı yapraklar sararır. Bitki bodur kalır.
Kükürt; bazı aminoasitlerin, koenzim ve vitaminlerin
yapısında bulunur. Hareketsizdir. Eksikliği önce genç
yapraklarda görülür. Yapraklar sararır,büyüme yavaşlar.
Fosfor; nükleik asit, fosfolipit ATP ve koenzimlerin yapısına
katılır. Eksikliğinde bitki bodur kalır. Yapraklar koyu yeşil, iletim demetleri mor renk alır. Büyüme zayıftır ve yaprakların şekli bozuktur.
Kalsiyum hücre çeperlerinin oluşumunda iğ
ipliklerin oluşumunda etkilidir. Eksikliğinde büyüme bölgeleri ölür. Genç yapraklar sarı ve benek benek olur.
Potasyum Enzim kofaktörü Stomaların açılıp kapanmasını sağlar. Eksikliğinde yaşlı yaprak kenarından başlayarak sararmalar olur
ve yapraklar zamanla ölür, büyüme yavaşlar.
Magnezyum klorofilin yapısına katılır. Bazı enzimleri
aktifleştirir. ( solunum ve fotosentez enzimleri)
Eksikliğinde yaşlı yapraklarda iletim demetleri arasında
sararmalar olur. Protein sentezi engellenir. Yapraklar solar, kıvrılır ve erken dökülür.
Demir klorofil sentezinde rol oynar, stokromların yapısına
katılır.
Önce genç sonra yaşlı yapraklar beyaza döner. İletim
demetleri yeşildir.
Çinko bazı enzimler için ve klorofil sentezi için
gereklidir. Eksikliğinde bitki fazla büyümez. Küçük ve şekil bozukluğu olan yapraklar oluşur.