BİTKİLERDE EŞEYLİ ÜREME
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
A. Çiçeğin Yapısı ve Kısımları Tohumlu Bitkiler
Açık Tohumlu Bitkiler
Kapalı Tohumlu Bitkiler
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Açık Tohumlu Bitkilerde Çiçek Açık tohumlu bitkilerin çiçekleri kozalaklarıdır. Erkek ve dişi kozalak ayrı ayrıdır.
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Kapalı Tohumlu Bitkilerde Çiçek Açık tohumlu bitkilerin çiçekleri kozalaklarıdır. Erkek ve dişi kozalak ayrı ayrıdır.
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Çanak Yapraklar: Çiçeğin en dışındaki yeşil yapraklardır.
Taç Yapraklar: Çiçeğin renkli yapraklarıdır. Epidermisinden bal özü salgılanır.
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Erkek Organ: Bu organların her biri sapçık ve başçık olmak üzere iki
bölümden oluşur.
Başçığın kesiti alındığında dört bölmeli bir yapı göze
çarpar. Bölmelerin her birinde polen keseleri bulunur.
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Dişi Organ: Bir çiçek bir veya daha fazla dişi
organa sahip olabilir.
Dişi organ üç kısımdan oluşur.
Bunlar; yumurtalık (ovaryum), dişicik borusu ve tepeciktir
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Yumurtalık, dişi organın alt kısmında bulunan
genişlemiş yapıdır. İçinde tohuma dönüşecek tohum taslakları bulunur. Tohum taslakları küçük bir sapla yumurtalığa bağlanmıştır.
Dişicik borusu, yumurtalığın tepeciğe kadar uzanan
boyun kısmıdır.
Tepecik, dişicik borusunun üstünde bulunan,
polenlerin tutunduğu ve çimlendiği nemli, yapışkan kısımdır. Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Kiraz, elma, şeftali ve bezelye gibi bitkilerin çiçekleri
çanak yaprak, taç yaprak, erkek ve dişi organ gibi tüm yapılara sahiptir. Bu tür çiçeklere tam çiçek (erselik) denir
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Bir çiçek, bu dört temel kısımdan bir veya daha fazlası
eksikse eksik çiçek olarak adlandırılır. Söğüt, kavak, ceviz ve fındık gibi bitkiler eksik çiçeğe sahiptir.
Bir eksik çiçek, sadece erkek organ bulunduruyorsa erkek
çiçek, dişi organ bulunduruyorsa dişi çiçek adını alır.
Erkek ve dişi çiçekler aynı ya da farklı bitkiler üzerinde
bulunabilir. Meşe, mısır, ceviz vb. bitkilere tek evcikli bitki denir. Bunlarda erkek ve dişi çiçekler aynı bitki üzerinde bulunur.
Hurma, söğüt, kavak vb. bitkilere iki evcikli bitki denir.
Bunlarda ise erkek ve dişi çiçekler farklı bitkilerde bulunur.
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Çiçekli Bitkilerde Üreme Hücrelerinin Oluş umu
A) Erkek Üreme Hücresinin Oluşumu
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
B) Dişi Üreme Hücresinin Oluşumu
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
B. Tozlaşma Erkek organda olgunlaşan polenin dişi organın tepeciğine
taşınmasına tozlaşma denir
Bitkilerde tozlaşma çapraz ve kendi kendine olmak üzere
iki farklı şekilde gerçekleşebilir.
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
TOZLAŞMA Rüzgarla
Suyla
Hayvanlarla
Poleni hafif olan bitkilerde tozlaşma rüzgarla gerçekleşir.
(Huş Ağacı, Çam Bitkisi…) Karasal ortamda yetişen ve bazı tatlı su bitkilerinde tozlaşma su ile gerçekleşir. (Saz Bitkisi…) Çiçeğin kokusu, rengi ve tadı cezbedeci olduğundan en çok tozlaşma hayvanlar vasıtası ile yapılır. Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
HUŞ AĞACI
ÇAM BİTKİSİ
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
HAYVANLARLA TOZLAŞMA
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
C. Döllenme
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Polenin yapısında bulunan tüp çekirdeği polen
tüpünün oluşumunu sağlar.
Polenin yapısındaki üretken çekirdek polen
tüpünde ilerlerken mitoz geçirerek n kromozomlu iki sperm çekirdeğini oluşturur.
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
İki sperm çekirdeğinin embriyo kesesindeki farklı
hücrelerle birleşmesi çift döllenme olarak adlandırılmıştır.
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
D. Tohum Oluşumu
•
Bir tohum dıştan içe doğru tohum kabuğu, besi doku (endosperm) ve embriyo olmak üzere üç kısımdan meydana gelir
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Tohum Kabuğu; Tohumu çimlenmeden önce mekanik etkilerden
ve uygun olmayan çevre koşullarından korur.
Kabuğu oluşturan hücrelerin çeperleri süberin ya
da lignin birikmesiyle mantarlaşmış veya odunlaşmıştır.
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Endosperm; Tohum içinde gelişen embriyoya besin sağlar.
Hücrelerinde nişasta, yağ ve protein gibi besin maddeleri depo edilir.
Fasülye gibi birçok çift çenekli bitkide olgun tohumlar
endosperm içermez. Bu bitkilerde tohumun gelişimi tamamlanmadan önce endospermde bulunan besin maddeleri çeneklere gönderilir. Tohumun çimlenmesi için gerekli olan besin maddeleri çeneklerde depo edilir. Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Endosperm; Tohum içinde gelişen embriyoya besin sağlar.
Hücrelerinde nişasta, yağ ve protein gibi besin maddeleri depo edilir.
Fasülye gibi birçok çift çenekli bitkide olgun tohumlar
endosperm içermez. Bu bitkilerde tohumun gelişimi tamamlanmadan önce endospermde bulunan besin maddeleri çeneklere gönderilir. Tohumun çimlenmesi için gerekli olan besin maddeleri çeneklerde depo edilir. Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Embriyo: Zigotun çok sayıda mitoz geçirmesiyle oluşur. Embriyonun
yapısında embriyonik kök, embriyonik gövde ve çenek bulunur.
Embriyonik kök, bitkinin kök sistemini; embriyonik gövde
ise sürgün sistemini oluşturur.
Çenekler tohum gelişirken endospermden besini emer ve
çimlenme sırasında besinleri embriyoya iletir.
Besinler öncelikle endospermde depolanır. Endosperm,
embriyoyu çevreler. Embriyonun çenek yaprakları tek çenekli bitkilerde bir, çift çenekli bitkilerde iki, açık tohumlu bitkilerde ise ikiden fazladır
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
D. Meyve Döllenmeden sonra tohum taslağı tohuma
dönüşürken yumurtalık da meyve oluşturacak biçimde gelişir.
Meyveler basit ve bileşik meyveler olmak üzere iki
gruba ayrılır.
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Bir çiçeğe ait tek bir yumurtalığın gelişmesiyle oluşan
meyveye basit meyve denir. Kayısı, üzüm, erik, şeftali, kiraz, soya fasulyesi vb. basit meyvedir
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Bir ya da birden fazla çiçeğe ait yumurtalıkların bir
bütün olarak gelişmesiyle meydana gelen meyvelere bileşik meyve denir. Ahududu, çilek, dut, böğürtlen, ananas vb. bileşik meyveye örnektir
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ