Goniec, wydanie 743

goniec the polish times

polski

.com

W nowym wydaniu!

CZYTAJ ONLINE

NR 10 (742) 8 PAZDZIERNIKA 2021 / ISSN 2754-2823

4 ~ W NUMERZE

spis treści

PAŹDZIERNIK 2021

14

CO SIĘ MÓWI… I CZEGO SIĘ NIE MÓWI jacek żakowski

Wykorzystując polityczne wpływy, środowisko PiS od 30 lat przejmowało lub tworzyło za publiczne pieniądze kolejne redakcje, które się szybko marginalizowały, a potem padały. Przyczyna zawsze jest ta sama...

15

GROTESKOWE JĘKI I PŁACZE michał karnowski

Warto dostrzec, że narzekają na rzekome zagrożenie wolności słowa nie niewielkie, stłamszone, pracujące po piwnicach redakcje, ale przedstawiciele mediów urzędujących w potężnych szklanych biurowcach-pałacach...

16

Adres: Goniec Polski – The Polish Times 84 Uxbridge Road West Ealing London, W13 8RA

CO ZYSKAŁA WIELKA BRYTANIA? wiktor moszczyński

Teraz po Brexicie i pandemii, statystyki lokalne wskazują, że z jednego miliona Polaków, około 15% już wyjechało. (...) Całe szczęście dla Brytyjczyków, że według ONS, 738 tysięcy obywateli polskich wciąż jeszcze nie opuściło tego kraju.

Wydawca (Publisher): 1MM Media Group Redakcja (Editorial): T: 020 7099 7106 T: 7974 9900 12 E: redakcja@goniec.com Zespół redakcyjny i współpracownicy: Dariusz Dzikowski Sonia Grodek Małgorzata Skibińska Łukasz Tymków Anna Zielińska

24

Felietoniści: Barbara Adamczewska Michał Karnowski Wiktor Moszczyński Małgorzata Mroczkowska ks. Bartosz Rajewski Jacek Żakowski

PRZEZ STEPY I FIORDY NII”

MICHAŁ MENDYKA, ZAŁOŻYCIEL GRUPY „PIĘKNA STRONA WIELKIEJ BRYTA

Korekta: Elżbieta Marciniak Skład i gra�ika: Rafał Koczan

26

CAMPING, GLAMPING, A MOŻE CARAVANING?

Ilość camperów i przyczep zwiększa się na Wyspach średnio o 7 proc. każdego roku. Niewygodne i niemodne?

28

PRACA ŚWIĄTECZNA W 2021 ROKU

W tym roku chętnych będzie zatrzęsienie, wiec z pewnością zadziała zasada: kto pierwszy, ten lepszy.

30

SŁAWNI POLACY NA BRYTYJSKICH CMENTARZACH

W całym kraju spoczywa 45.061 Polaków na 1057 cmentarzach. Pierwsi Polacy byli pochowani w Londynie jeszcze w XIX w.

PAŹDZIERNIK. KORONARAPORT. RUSZYŁY SZCZEPIENIA DZIECI ORAZ PROGRAM TRZECIEJ DAWKI 40

44

Jesteśmy ciekawi innych smaków, lubimy nowości i korzystamy bardzo chętnie z otwarcia się świata.

WIELKI IMPREZOWNIK SAMI SWOI MAGAZYN Najważniejsze koncerty w Londynie. Znajdź swojego ulubionego wykonawcę.

80

HOROSKOP SAMI SWOI MAGAZYN

Co Cię czeka w październiku? Może warto posłuchać głosu astrologów?

8 października 2021

Marketing i reklama: e-mail: marketing@goniec.com Michał Jaszewski e-mail: commercial.manager @1mmmedia.co.uk Sylwia Bohatyrewicz tel. 079 7499 0011 e-mail: sylwia@goniec.com Bożena Szul e-mail: bozena.szul@goniec.com Administracja T: 020 7099 7105 T: 079 749 900 14 E: head.of�ice@1mmmedia.co.uk Finanse: E: payments@1mmmedia.co.uk

BARBARA ADAMCZEWSKA: SPOTKANIE PRZY STOLE 59

Redakcja portalu Goniec.com: redakcja@goniec.com

Dystrybucja: E: dystrybucja@goniec.com Tytuł zarejestrowany pod numerem: ISSN 2754-2823 Redakcja „Gońca Polskiego” nie ponosi odpowiedzialności za treść publikowanych ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo odmowy publikacji ogłoszenia bez podania przyczyny.

6 ~ OD REDAKCJI

T o już drugi numer

naszego „starego” Gońca pod nowym tytułem

„Sami Swoi Magazyn”.

Mamy nadzieję, że we wrześniu nie mieliście problemu z rozpoznaniem go w miejscach, w których zwykle na Was czekał. I że kiedy go już rozpoznaliście pomimo zmienionej okładki, to spodobały Wam się zmiany wprowadzone w „Sami Swoi Magazyn” – nowe artykuły, felietony… i wreszcie – że oceniliście całą tę zmianę na plus!

A jak ta zmiana w październikowym numerze wygląda od kuchni?

Jeśli o kuchnię chodzi, to zmiany w naszym nowym-starym magazynie staraliśmy się dopasować do podniebienia i apetytu polskiego emigranta. Mowa o rubryce kulinarnej, w której chcieliśmy, wraz z 8 października 2021

jej autorką Barbarą Adamczewską promować polską kuchnię z tym co ma w sobie najlepszego i co może zaoferować Polakowi, który z dala od rodzinnego kraju marzy o tym, by zatrzymać smak domowego jedzenia. Dlatego w najnowszym odcinku odkrywamy przepisy na szybkie, jak życie na emigracji, dania z cukinii i nie tylko.

A pozostając w polskich klimatach, staramy się przedstawić skrajnie różne spojrzenia na temat niezwykle gorącego sporu jaki przetacza się przez nasz kraj, a dotyczy wolnych mediów w Polsce.

W ocenie tej sytuacji przychodzi nam z pomocą dwójka naszych nowych felietonistów. To znani

polscy publicyści: Jacek Żakowski i Michał Karnowski, którzy na łamach „Sami Swoi Magazyn” zaprezentują swój punkt widzenia. Ten dwugłos opisujący medialną wrzawę wokół wolnych mediów z perspektywy prawej i lewej strony to jednocześnie nasz ukłon w stronę Was – naszych Czytelników, którym staramy się przybliżyć zróżnicowane poglądy w jak najszerszym społeczno-politycznym ujęciu. A dla wszystkich, którym bliższe są sprawy Polonii na Wyspach, mamy felieton Wiktora Moszczyńskiego, o tym co zyskała Wielka Brytania dzięki napływowi polskich emigrantów, a co teraz może stracić wraz ze zmniejszeniem się liczby Polaków na Wyspach?

Tym z Was, którzy wciąż szukają swojego celu na Wyspach polecamy dwie historie dokumentujące sukces Polaków na brytyjskiej ziemi.

W październikowym numerze poznacie Michała, który z marzenia o podróżach uczynił sposób na pasjonujące życie, przy okazji tworząc popularną grupę podróżniczą „Piękna strona Wielkiej Brytanii”. Z kolei z wywiadu z Dawidem, utalentowanym kolorystą, który w jednym z najmodniejszych londyńskich salonów stylizacji włosów odmienia wizerunki najbardziej wpływowych kobiet ze świata popkultury, dowiecie się, jak to jest w wieku 23 lat spełnić wszystkie swoje młodzieńcze marzenia.

Redakcja

POLISH NEWS

Fenomen Jana i Edwarda Reszke

reklama

- wystawa

„Jan i Edward Reszke – ulubieńcy królowej Wiktorii i angielskiej publiczności” (Tribute to queen Victoria’s favourite Opera singers) to tytuł wystawy Online, którą można oglądać w ramach obchodów tegorocznych Polish Heritage Days.

Józefina, Edward i Jan Reszkowie to rodzeństwo urodzonych w Warszawie najsłynniejszych polskich śpiewaków operowych drugiej połowy XIX wieku. Razem lub indywidualnie koncertowali na scenach operowych całego świata. Byli niekwestionowanymi wirtuozami śpiewu operowego, uwielbianymi przez publiczność i krytyków. Wystawa przedstawia Edwarda i Jana na scenach Anglii, ich karierę międzynarodową, życie prywatne oraz pamiątki i ciekawostki, skupiając się na ich występach przed królową Wiktorią, angielskim dworem i publicznością. Bracia śpiewali na ślubie późniejszego króla Anglii,

~ 7

na jubileuszu wstąpienia na tron królowej Wiktorii oraz na jej 80. urodzinach. Przyjaźniąc się z księciem Walii byli częstymi gośćmi na zamku Windsor i w pałacu Buckingham. Występowali tu kilkanaście lat, dając setki występów (Edward – 460, a Jan ponad 300), a ich portrety do dziś wiszą w Operze Covent Garden. Na wystawie można zobaczyć zebrane przez lata prywatne zdjęcia, programy, pamiątki rodzinne i listy królowej Wiktorii.

Wystawę w języku polskim i angielskim można oglądać na stronie pod adresem: reszkeassociation.weebly.com. (mat. pras.) reklama

8 ~ POLISH NEWS KRYZYS ENERGETYCZNY: BANKRUTUJĄ DOSTAWCY Kryzys gazowy może uderzyć w NHS, a dokładniej w planowe operacje – donosi „The Guardian”. Do akcji wkroczył już Kwasi Kwarteng, sekretarz do spraw biznesu, który prowadzi rozmowy z �irmami energetycznymi.

Wielka Brytania, poza 12-procentową podwyżką cen energii dostarczanej do domów, zaczyna borykać się z bankructwami operatorów energetycznych i niedoborem dwutlenku węgla, który jest potrzebny dla szpitali oraz w przemyśle spożywczym. Już pięć małych �irm energetycznych upadło w ciągu ostatnich pięciu tygodni. Bankruci pozostawili ponad pół miliona klientów, a kolejnych czterech operatorów może upaść przed końcem miesiąca – to oznacza kolejny milion odbiorców. Kwarteng spotkał się już z dyrekcją Ofgemu i zapewnił, że są plany, jak utrzymać płynność dostaw gazu do konsumentów. Hurtowe ceny poszybowały w ostatnich tygodniach do rekordowych poziomów dzięki połączeniu szybszego niż oczekiwano globalnego ożywienia po pandemii, wyczerpania zapasów po zimie oraz braku dodatkowej energii wiatrowej, który jest konsekwencją najmniej wietrznego lata w Wielkiej (Goniec.com) Brytanii od 1961 r.

ZMIANY W SKŁADZIE IBB POLONII

IBB Polonia Londyn niedawno rozpoczęła nowy sezon, w którym będzie walczyć o realizację kolejnych celów sportowych i marketingowych. Mistrzowie Anglii chcą w tym roku osiągnąć historyczny rezultat w Lidze Mistrzów.

Aby dobrze przygotować się do rozgrywek, przenieśli się do Bełchatowa, gdzie korzystali z hali klubu partnerskiego – PGE Skry. Londyńczycy, w znacznej części zmienili także swój skład i ciągle ogłaszają kolejne wzmocnienia.

Mimo, że o�icjalne treningi rozpoczęły się w połowie sierpnia, IBB Polonia w dalszym ciągu przygotowuje się do sezonu w niepełnym składzie. Na bełchatowskim parkiecie nad formą pracowali między innymi niedawno ogłoszony atakujący Maxson Guilherme Pereira, czy doświadczony przyjmujący – Ramon Martinez Gion. Do drużyny dołączyli także gracze reprezentacji Chile, którzy w niedzielę zakończyli Mistrzostwa Południowej Ameryki zdobywając brązowy medal.

Przedstawicielami IBB Polonii Londyn podczas tej imprezy byli rozgrywający Matias Banda oraz środkowy – Simon Guerra Uteau. Banda zdobył także nagrodę indywidualną – MVP w meczu Chile (Goniec.com) – Kolumbia.

Uproszczony egzamin na kategorie „ciężarowe”, a także kategoria „E” automatycznie dołączona do kategorii „B” – to zmiany, jakie wprowadzi rząd w Wielkiej Brytanii. Mają na celu przyspieszenie procesu pozyskiwania kierowców zawodowych. Szacuje się, że pozwoli to na uzyskanie uprawnień nawet 50 tys. kandydatów rocznie.

ZMIANY W SYSTEMIE PRAW JAZDY W UK Wielkie zmiany w systemie egzaminów i praw jazdy w Wielkiej Brytanii. Nie będzie już egzaminów na kategorię C dla kandydatów, którzy chcą się szkolić dalej na kategorię C+E. Po szkoleniu na podstawową kategorię „ciężarową”, będą mogli od razu rozpocząć kurs na wyższą kategorię i na koniec zdać jeden egzamin. Dodatkowo z egzaminu usunięte zostanie cofanie zestawem na placu manewrowym oraz nie będzie sprawdzana umiejętność spinania i rozpinania naczepy. Te czynności mają sprawdzać instruktorzy na kursie. Rząd zlikwiduje też kategorie B+E, a ci, którzy zrobili prawo jazdy na auta osobowe po 1 stycznia 1997

roku, automatycznie otrzymają uprawnienia do prowadzenia zespołu pojazdów składającego się z auta dostawczego z przyczepą, lub naczepą; będą mogli także ciągnąć na przykład ciężkie przyczepy kempingowe bez dodatkowych uprawnień.

Takie rozwiązanie wprowadzili już na przykład Belgowie, co pomogło im w obniżeniu kosztów transportu i sprawiło, że na rynku pracy więcej kierowców mogło przewozić nawet 4 tony towarów bez dodatkowego kursu i egzaminu.

Specjaliści wskazują, że w praktyce może się okazać, iż na drogach pojawią się nieprzeszkoleni kierowcy prowadzący zestaw o masie 7 ton.

PODWYŻKA SKŁADKI ZDROWOTNEJ Boris Johnson przedstawił plan ratowania służby zdrowia i systemu opieki społecznej. Ma w tym pomóc dodatkowa opłata (podatek) na NHS. Do składki na National Insurace dopłaci każdy, kto pracuje i zarabia powyżej 20 tys. funtów.

Wbrew obietnicom wyborczym szef rządu zamierza podnieść podatki, a dokładniej składkę zdrowotną o 1,25%. Ci, którzy zarabiają co najmniej 20 tysięcy, będą mieli podniesioną daninę na fundusz zdrowia. Jak podwyżka przekłada się na obywatela? Dodatkowe ok. 3 funty tygodniowo dołożą ci, którzy z zarobkami „wejdą”

powyżej progu 20 tysięcy, ale już na przykład 5 funtów zapłacą ci, których dochody roczne sięgają 30 tysięcy, a osoby z dochodami powyżej 50 tysięcy – już 10 funtów tygodniowo. Łącznie podwyżka składki dotknie 25 milionów zarabiających mieszkańców Wielkiej Brytanii. Rząd chce w ten sposób zyskać nawet 12 miliardów funtów. Pieniądze zostaną przekazane na ratowanie między innymi opieki senioralnej, która w czasach koronawirusa właściwie przestała istnieć.

Jednocześnie zapowiedziano, że osoby zarabiające od 20 do 100 tysięcy, pomimo podwyżki opłat, będą mogły liczyć na pomoc państwa, w zależności od poziomu dochodów. (Goniec.com)

Zdaniem przedstawicieli rządu, nie wpłynie to jednak na pogorszenie się bezpieczeństwa na drogach. Zmiany zachodzą po tym, jak w wyniku Brexitu wygasły porozumienia z UE dot. wspólnych zasad przeprowadzania egzaminów na prawo jazdy, a także w wyniku sporej presji organizacji skupionych wokół logistyki, która od kilku miesięcy alarmuje o niedoborze kierowców zawodowych oraz o brakach w dostawach.

Według założeń, te zmiany spowodują, że odciąży się egzaminatorów, co przyspieszy czas na zdobycie uprawnień i pozwoli zasilić branżę transportową nawet 50 tysiącami nowych kierowców.

(Goniec.com)

GDZIE SZUKAĆ POMOCY W ZAPŁACIE RACHUNKÓW ZA OGRZEWANIE Warm Home Discount, Winter Fuel Payment, Cold Weather Payments.

To istniejące programy w Wielkiej Brytanii, dzięki którym można skorzytać z pomocy rządowej przeznaczonej na dołaty do ogrzewania.

Do wyboru są trzy programy i więcej nie będzie – co potwierdził też sekretarz do spraw biznesu Kwasi Kwarteng.

Rachunki wzrosną po tym, jak Ofgem podniósł limit cenowy za energię, co dla przeciętnego gospodarstwa domowego korzystającego z typowej taryfy zmiennej oznacza wzrost kosztów ogrzewania ze średnio 1138 funtów rocznie do prawie 1300 funtów. Podwyżka wchodzi w życie już w październiku i zapowiedziało ją większość operatorów, którzy sprzedają prąd i gaz.

To jednak nie koniec podwyżek, bo właściwie przesądzone jest podniesienie limitu rocznego do 1500 funtów już w kwietniu przyszłego roku – co ma związek z drożejącym gazem na globalnych rynkach.

(Goniec.com)

POLISH NEWS

~ 9

Wierszowisko 2021 Jubileuszowa, X Edycja Wierszowiska jest już za nami! Bardzo brakuje nam tych ogromnych, kolorowych emocji – dlatego już planujemy nowe atrakcje na kolejne Wierszowisko!

Tymczasem w imieniu Polskiej Macierzy Szkolnej w Londynie bardzo chciałabym podziękować wszystkim zgłoszonym i zakwalifikowanym do udziału w konkursie szkołom. Wiem, że niektórzy z Państwa jechali do nas z daleka, jesteśmy bardzo szczęśliwi, że mogliśmy bawić się w tak cudownym gronie młodych, zdolnych Polaków. Jeszcze raz bardzo gratulujemy i dziękujemy nauczycielom i opiekunom za tak wspaniałe przygotowanie Laureatów. Dziękujemy wszystkim obecnym za wzorowe stosowanie się do nałożonych na nas obostrzeń.

Przede wszystkim dziękujemy wszystkim zdolnym i odważnym dzieciom!

Przesyłam również podziękowania szkołom, bez których tegoroczne Wierszowisko nie byłoby takie, jakie było!

Szkoła Przedmiotów Ojczystych im. Marie Skłodowskiej Curie Putney-Wimbledon dołożyła wszelkich starań, aby nasi uczestnicy oraz widownia mogli spędzić razem radosny i pełen pozytywnych emocji dzień. Kiedy inni się bawili – 25 wolontariuszy angażowało się w sprawną organizację, dekorację oraz koordynację całej imprezy.

W związku z nałożonymi na nas restrykcjami (Covid19) i wspólnie opracowanym razem z Teatrem i budynkiem POSK Risk Assessment, Wierszowisko nie mogłoby się odbyć, gdyby nie pomoc i zaangażowanie 10 wolontariuszy z Polskiej Sobotniej Szkoły Przedmiotów Ojczystych im. Mikołaja Kopernika w New Malden, którzy czuwali nad bezpieczeństwem uczestników i ruchem jednostronnym. Dziękujemy!

Dziękujemy także naszym Jurorom. Tegoroczny poziom uczestników był bardzo wysoki i wyrównany! Proszę mi wierzyć – nasze doświadczone Jury miało czasami ogromny problem z wyłonieniem tych „najlepszych”, choć wiadomo – wszystkie dzieci są niepowtarzalne i najlepsze!

Bardzo dziękujemy naszym sponsorom: Ambasadzie RP,

gminie Hammersmith & Fulham, The Holy Famaily Educational Trust oraz naszym sponsorom prywatnym: - Sami Swoi – Przekazy Pieniężne, - sponsorom indywidualnym.

Dziękujemy również patronom medialnym: TVP Polonia, Tygodnikowi „Tydzień Polski”, PRL Polish Radio London, COOLTURA, Goniec oraz TPL TV Polski Londyn.

W tym roku ugościliśmy w Teatrze POSK-u ponad 200 uczestników i mamy nadzieję uzyskać podobny wynik w następnych latach.

Wkrótce na naszych social mediach udostępnimy pełną fotorelację.

Będziemy w kontakcie i mamy nadzieję – do zobaczenia za rok, również w tak wspaniałym gronie! reklama

10 ~ POLISH NEWS

IRLANDIA: MIESZKANIE DLA KAŻDEGO – NOWY PROGRAM RZĄDU

ZMARŁA LILI POHLMANN Odeszła znana polsko-żydowska działaczka, Lili Pohlmann. Ocalała z holokaustu zasłużona działaczka na rzecz stosunków polsko-żydowskich.

Niezwykły człowiek, którego historia życia i czynów poruszyła wielu ludzi, zmarła w Wielkiej Brytanii. Ambasada RP w Londynie podziękowała Lili Pohlmann za wszystko co zrobiła dla polsko-brytyjskożydowskich więzi.

Lili Pohlmann urodziła się w 1930 roku we Lwowie, razem z matką wydostała się z getta w 1942 roku i ukrywała się w klasztorze. Po wojnie wyemigrowała do Londynu. Z jej inicjatywy stanęły w Warszawie dwa pomniki Janusza Korczaka. Dzięki świadectwu Lili Pohlmann – Irmgard Wieth, Max Kohl i siostra Josifa zostali uhonorowani przez Instytut Jad Waszem medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”. Od wielu lat zabiegała też o przyznanie tego odznaczenia Andrzejowi Szeptyckiemu. 12 grudnia 2007 r. została odznaczona przez Prezydenta RP Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

(Goniec.com)

WALIA: PASZPORTY COVIDOWE OD 11.10.

Rząd Walii podjął decyzję o wprowadzeniu „paszportów szczepionkowych”.

Będą obowiązywały od 11 października.

Certy�ikaty mają być wymagane w klubach nocnych i na takich wydarzeniach jak koncerty czy mecze piłkarskie – wprowadzenie paszportów potwierdził już premier Walii Mark Drakeford.

Szkocja uchwaliła jako pierwsza segregację sanitarną, która miała zacząć obowiązywać z początkiem października.

Irlandia Północna jak dotąd nie zajęła stanowiska w tej sprawie. Z kolei Anglia odkłada pomysł paszportów „covidowych” do zimy i – jak powiedział Sajid Javid – mogą one obowiązywać nawet w pubach.

Certy�ikat covid można uzyskać po pełnym zaszczepieniu lub będąc ozdrowieńcem. Wydawany jest w formie kodu QR. (Goniec.com) 8 października 2021

Wysokie ceny nieruchomości podniosły ceny wynajmu w Irlandii. Rząd chce taniego budownictwa i na sprzedaż, i na wynajem. W ciągu pięciu lat ma powstać 300 tysięcy mieszkań.

Ceny wynajmu w Irlandii poszybowały w górę – średnio za mieszkanie najemcy muszą wydać 1500 euro.

To pokłosie rosnących cen nieruchomości, na które wzrósł popyt w wyniku sytuacji związanej z pandemią i jej wpływem na �inanse. Wielu ludzi inwestuje w nieruchomości w obawie przed niepewną sytuacją gospodarczą, to z kolei – według danych rządowych – doprowadziło do sytuacji, w której tysiące osób, których nie stać na wynajem, tra�ia do programu interwencyjnego zakwaterowania.

Jak pokazują o�icjalne dane, z takiej możliwości w ostatnim czasie skorzystało ponad 8 tysięcy osób (w tym ponad 2 tysiące dzieci).

Dlatego też rząd w Irlandii uruchamia plan mieszkaniowy „Mieszkanie dla wszystkich”. Program ma mieć gwarancję �inansowania na najbliższe 5 lat. Kwota, jaka ma być na to przeznaczona, to 4 miliardy euro rocznie. Minister mieszkalnictwa Darragh O'Brien ma również ogłosić zwolnienia w pozwoleniach na budowę domów nad sklepami i lokalami

użytkowymi. Zgodnie z założeniami, do roku 2030 włącznie rząd zamierza oddać do użytku 300.000 domów, z czego 90.000 to mają być lokale socjalne, 36.000 domów w niskich cenach zakupu i 18.000 tanich domów do wynajęcia. Pozostałą część mają wybudować prywatni inwestorzy.

Ponadto planowane są ułatwienia w biurokracji dla tych, którzy chcą remontować wiekowe domy oraz wyższy podatek od nieruchomości, które stoją puste, a mogą być wynajmowane.

(Goniec.com)

Eksperci i przedstawiciele handlu apelują wciąż do rządu o 12-miesięczną wizę dla pracowników z Unii, która umożliwi firmom rekrutację na kluczowe stanowiska w łańcuchu dostaw i przy produkcji żywności.

obsadą ma między innymi Amazon, który ostrzegł, że stoi w obliczu prawdziwego wyzwania przed gorączką świątecznych zakupów.

Gigant sprzedaży internetowej ostrzega, że może sobie nie poradzić z zamówieniami. Stowarzyszenie Transportu Drogowego twierdzi, że w Wielkiej Brytanii brakuje około 100.000 kierowców, co ma szczególny wpływ na łańcuch dostaw żywności i napojów. Tesco ma obecnie 800 wolnych miejsc pracy za kierownicą ciężarówek i to pomimo, że

od lipca oferuje 1000 funtów premii rekrutacyjnej. Podczas pierwszego spotkania nowej rządowej grupy zadaniowej ds. łańcucha dostaw żywności i napojów alarmowano o zwiększenie zapasów. Później ministrowie zostali poproszeni o sprowadzenie pracowników z zagranicy, aby pomogli rozwiązać problem z nadmiarem wakatów. Na tę chwilę jednak rząd stoi na stanowisku, że Wielka Brytania ma odporny na kryzys łańcuch dostaw.

APEL O SPECJALNE WIZY DLA PRACOWNIKÓW Z UE

„Dziura”, jaka powstała w wyniku Brexitu i Covid, wciąż jest nie do załatania – twierdzą przedstawiciele �irm brytyjskiego biznesu oraz analitycy rynku pracy. Problemy z

(Goniec.com)

POLISH NEWS

~ 11

Na specjalne żądanie publiczności, po niespełna trzech miesiącach przerwy, Dulscy powracają na scenę!

“Moralność Pani Dulskiej” wraca na scenę POSK Porażająco współczesna „tragifarsa kołtuńska” znów ujawni hipokryzję i rozbawi was trafnymi puentami! U Dulskich skandale rodzinne, mezalianse i niewygodne fakty zamiata się „pod dywan”. Czy czegoś Wam to nie przypomina...? „Moralność Pani Dulskiej” zaskakująco adekwatna do brytyjskiego „tu i teraz”! Zapolska (skandalistka swoich czasów!) obnaża obłudę i konformizm, a wszystko w dowcipnych dialogach, zabawnych sytuacjach i z wyrazistymi postaciami. Sprawdź dlaczego „Moralność Pani Dulskiej” jest jedną z najpopularniejszych i najchętniej granych polskich komedii!

Bilety w cenach: £25 premium (wszystkie dni), £20 (sobota i niedziela) oraz £15 (piątek) czekają na stronie: scenapolskauk. eventbrite.co.uk. Spektakl odbędzie się zgodnie z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi w teatrze. Sprawdź je na www.scenapolska.uk.

„Moralność pani Dulskiej” powstała w ciągu kilkunastu dni na przełomie października i listopada 1906 roku. Jak podaje Wikipedia, premiera odbyła się w grudniu w Teatrze Miejskim w Krakowie.

– Pomysł utworu podsunął Zapolskiej jej mąż. Przyjęto, że przy poszukiwaniu wzorców postaci Zapolska zasugerowała się sugestią swojego redakcyjnego kolegi, Leopolda Szenderowicza, który podsunął pisarce postać swojej kamieniczniczki Gołąbowej i jej rodziny. Pierwowzorem Reżyseria: Joanna Kańska, Magdalena Włodarczyk Obsada: Magdalena Włodarczyk, Jarosław Ciepichał, Joanna Kańska, Agata Puterko, Joanna Zwierzyńska, Konrad Łatacha, Jarosław Redestowicz, Teresa Greliak, Pat Zając, Daria Drążkiewicz, Łukasz Zapłotny

Anieli Dulskiej jest znana z kołtuństwa lwowska mieszczka, niejaka pani Gołąbowa – czytamy.

Spektakle „Moralności Pani Dulskiej” w POSK Theatre / Polish Social & Cultural Association: 8 października (piątek) 19:00 9 października (sobota) 11:00 (dla szkół), 18:00 10 października (niedziela) 16:00 15 października (piątek) 19:00 16 października (sobota) 11:00 (dla szkół), 18:00 reklama

12 ~ BAL POLSKI

49. BAL P

PONAD SETKA GOŚCI, DZIESIĄTKI TYSIĘCY FUNTÓW ZEBRANYCH NA WSPARCIE RODAKÓW, KOROWÓD W TAKT POLONEZA, TOAST ZA KRÓLOWĄ BRYTYJSKĄ I RZECZPOSPOLITĄ, UPAMIĘTNIENIE NORWIDA, LOTERIA Z CENNYMI NAGRODAMI I SZTAB NIESTRUDZONYCH WOLONTARIUSZY – TO SKŁADNIKI SUKCESU 49. BALU POLSKIEGO. – 49. edycja Balu Polskiego w Londynie to jedno z ważniejszych wydarzeń towarzyskich w tym mieście, które łączy różne pokolenia polskiej społeczności, zarówno to powojennej, jak i solidarnościowe i poakcesyjne i umożliwia wspólną zabawę w szczytnym celu pomocy potrzebującym rodakom – mówi Mateusz Stąsiek, Konsul Generalny w Londynie. – Cieszę się, że w tym roku udział w Balu mogła wziąć Ambasador RP we Włoszech Anna Maria Anders, córka generała Władysława Andersa, który przed laty zainicjował organizowanie Balu.

Tegoroczny Bal zorganizowany został o nietypowej dla swojej tradycji porze roku, bo na początku jesieni. Do tej pory odbywał się w karnawale. Termin przesuwany był dwukrotnie ze względu na pandemię. Sytuacja związana z lockdownem oraz troska o zdrowie i bezpieczeństwo gości wymusiły na organizatorach również inne zmiany w logistyce przygotowań. Między innymi zmniejszona o połowę została liczba gości. To, co pozostało niezmienne to niezwykła atmosfera Balu, przyjazne nastawienie gości i ich szczodrość podczas loterii i licytacji.

– Na Bal Polski przychodzimy od kilku lat. Do tej pory uczestniczyliśmy w nim, jako zwykli goście.

Przyglądaliśmy się, poznawaliśmy ludzi. Wspieraliśmy charytatywny aspekt wydarzenia, uczestnicząc w loteriach. Bardzo polubiłam drzewko szczęścia.

Dawało ono dużo radości. W tym roku zdecydowaliśmy się z mężem zostać sponsorem Balu. W ten sposób chcemy podzielić się z potrzebującymi rodakami naszymi środkami, ponieważ dostrzegamy trudność czasów, jakie ze względu na ostatnie doświadczenia mogły spotkać Polaków mieszkających na Wyspach – mówi Monika Brogowska, dyrektor Insider Property.

Podobną motywację ma również Anita Sieniuć z FM Cosmetics UK, której firma przekazała zestawy ekskluzywnych kosmetyków.

– Jeśli tylko jest możliwość, to staram się wspierać podobne inicjatywy. Po pierwsze jest to okazja, aby pomóc polskiej społeczności, a po drugie można w ten sposób szerzej pokazać polskie wyroby, które są doskonałej jakości – mówi Anita Sieniuć, darczyńca 49. Balu Polskiego.

Od lat swojego wsparcia dla Balu Polskiego udziela firma Sami Swoi PrzekazyPieniężne.com, a także wspierane przez nią media: Sami Swoi Radio, Sami Swoi Magazyn oraz Goniec.com. – Od początku naszą misją jest być w centrum najważniejszych dla Polaków inicjatyw na Wyspach, dlatego jak co roku 8 października 2021

jesteśmy jednym z głównych sponsorów Balu Polskiego, a podczas tegorocznej jego edycji pełniliśmy rolę Sponsora Strategicznego – potwierdził Paweł Mes, wieloletni dyrektor zarządzający grupy One Money Mail.

Hojni sponsorzy i darczyńcy to ważny składnik udanego wydarzenia. Na gorące podziękowania każdego roku zasługują również wolontariusze zaangażowani w przygotowanie Balu.

– Bez względu na ilość osób na Balu, czy jest ponad 300 gości, czy 160, to pracy w przygotowaniu wydarzenia jest tyle samo. Dlatego bez pomocy naszych niezawodnych wolontariuszy, takie przedsięwzięcie byłoby wręcz niemożliwe do zrealizowania.

Każdego roku są oni fundamentem Balu i bardzo dziękuję im za poświęcony czas – mówi Marzena Konarzewska, przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego 49. Balu Polskiego.

Wśród osób, które swoimi profesjonalnymi umiejętnościami podzieliły się przygotowując tegoroczną edycję Balu, była między innymi Basia

Korzeniowska i Anna Rożek. Obie panie opracowały elegancką broszurę Balu, którą otrzymał każdy z gości. Basia Korzeniowska, nauczycielka języka angielskiego zadbała o językowe detale i bezbłędną angielszczyznę broszury i materiałów promocyjnych, a elegancki wygląd wydawnictwu nadała graficzka Anna Rożek. Nowe zadanie czekało też dwoje członków Komitetu Organizacyjnego. Dorota Sztorc i Jeremy Cross w tym roku zmierzyli się z rolą prowadzących Bal. – Oczywiście, że miałam trochę tremy, ale byłam też dobrze przygotowana. Rozpisałam sobie na złotych kartach poszczególne segmenty programu z dokładnymi godzinami i one pomogły mi trzymać się ściśle programu. Dzięki temu uniknęliśmy opóźnień w programie. Mieliśmy też ustalone z Jeremy’m, które z nas, kiedy będzie kontynuowało zapowiedź, aby uniknąć sztucznego tłumaczenia każdej kwestii. To spowodowało, że nasza rola wypadła dobrze i zebraliśmy wiele słów uznania i gratulacji od gości Balu – mówi Dorota Sztorc.

POLSKI

BAL POLSKI

~ 13

ZA NAMI!

49. Bal Polski zorganizowany został na terenie ekskluzywnego prywatnego klubu brytyjskiego Hurlingham Club w londyńskiej dzielnicy Fulham. Środki finansowe zebrane podczas balu, wesprą dwie wybrane przez Komitet Organizacyjny organizacje polonijne, które wspierają rodaków w potrzebie – The Polish Integration Support Centre i SOS Polonia Trust. Kilka dni po Balu jest jeszcze za wcześnie na finansowe podsumowanie charytatywnej zbiórki. Ostateczne wyniki podamy w najbliższych wydaniach naszego magazynu.

Każdy z Bali Polskich ma swój temat przewodni, mający promować Polskę, polską historię i kulturę wśród Brytyjczyków. W tym roku upamiętniono polskiego poetę i myśliciela, wieloletniego emigranta Cypriana Kamila Norwida, którego 200 urodziny przypadały zaledwie 10 dni przed Balem.

Muzyczną oprawę zapewnił The London Swing and Soul Band oraz DJ Waldemar Rudnik z Tempo Emtertainment. Artystyczne atrakcje wieczoru dopełnił zespół Karolinka tańczący polskie tańce regionalne i narodowe w stosownych strojach.

– To, co szczególnie urzekło mnie w tegorocznej edycji to atmosfera Balu. Uprzejmi ludzie z różnych środowisk zawsze chętni do rozmowy i nawiązania znajomości, do tego eleganckie wnętrza, doskonała kuchnia i okazja do spotkania osób, z którymi nie widzimy się na co dzień – mówi Monika Brodowska, sponsor 49. Balu Polskiego.

Przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego z kolei na każdym kroku zaznacza wagę zespołowej pracy wszystkich zaangażowanych osób, jak i pomoc ze strony oficjalnych instytucji.

– Jestem bardzo wdzięczna Konsulowi Generalnemu oraz Konsulowi ds. Polonijnych za bardzo duże wsparcie w przygotowanie Balu. Pragnę też podziękować Komitetowi Honorowemu 49 Balu Polskiego za okazane zaufanie i wsparcie – podkreśla Marzena Konarzewska. Komitet Organizacyjny ogłosił, że kolejny Bal Polski, jubileuszowy, bo 50., odbędzie się 5 lutego 2022 w Guildhall w Londynie.

14 ~ FELIETON

Jacek Żakowski

o się mówi…

i czego się Jak należy traktować spór o wolne media w Polsce?

JAROSŁAW KACZYŃSKI WIERZY, ŻE PROPAGANDA SĄCZONA W MASOWYCH MEDIACH JEST KLUCZEM DO WŁADZY. JEGO OBÓZ NIGDY NIE UMIAŁ JEDNAK MASOWYCH MEDIÓW TWORZYĆ ANI UTRZYMAĆ, BO ZAWSZE ROBIŁ MEDIA DLA PREZESA, A NIE DLA ODBIORCÓW. POWTARZA WIĘC SCENARIUSZ RABUNKOWEJ KOLONIZACJI. PRZEJMUJE, RUJNUJE, PRZEJMUJE NASTĘPNE… PRAWIE WSZYSTKO JUŻ PRZEJĄŁ I WSZYSTKO, CO PRZEJĄŁ, ZRUJNOWAŁ, WIĘC SIĘGA PO TO, CO W POLSCE Z WOLNYCH MEDIÓW ZOSTAŁO. 8 października 2021

nie mówi

Wykorzystując polityczne wpływy środowisko PiS od 30 lat przejmowało lub tworzyło za publiczne pieniądze kolejne redakcje, które się szybko marginalizowały, a potem padały. Przyczyna zawsze jest ta sama. Kaczyński chce, by jego media były jego propagandową tubą. Odbiorcy nie chcą, by im robiono wodę z mózgu, więc takich mediów nie kupują, nie czytają, nie słuchają i nie oglądają. Media bez odbiorców nie mają zaś sensu – ani politycznego, ani ekonomicznego. Dlatego padają.

W 1989 r. decyzją Lecha Wałęsy, Kaczyński przejął po Tadeuszu Mazowieckim potężny „Tygodnik Solidarność”. I zrujnował go w kilka miesięcy. Potem od Komisji Likwidacyjnej RSW dostał „Ekspres Wieczorny”, najpopularniejszy peerelowski dziennik, który po kilku latach upadł. Częstotliwości radiowe, które środowisko PiS dostało pod szyldem „Solidarności”, po kolejnych bankructwach skupiła firma ZPR, która stworzyła z nich rozrywkową „Eskę”.

W XXI w. środowisko PiS za publiczne, partyjne i kościelne pieniądze stworzyło bezlik mediów – od TV Trwam i TV Republika po „Nasz Dziennik”, „Gazetę Polską”, „DoRzeczy”, „W Sieci”, radio Wnet itd. Wszystkie są niszowe, chociaż rząd i państwowe spółki pompują w nie pieniądze, o jakich inne media nie marzą.

Wszystkie propisowskie tygodniki łącznie mają np. nakład mniejszy niż sama „Polityka” kompletnie odcięta od reklam państwowych firm i instytucji.

Po powrocie do władzy w 2015 r. PiS zrobił szybki skok na państwowe media i szybko sprowadził je do parteru. Pisowskie TVP Info

Komentuj! Goniec.com

straciło widzów na rzecz TVN 24. PiSowska Trójka większość słuchaczy oddała Tok Fm i stacjom rozrywkowym. Przez lata królująca w eterze Jedynka pod rządami PiS straciła połowę słuchaczy – słucha jej zaledwie 5 proc. Polaków, a komercyjnej RMF – już blisko 30 proc.

Młoda prawica dobrze sobie radzi w nowych mediach, ale Prezes z nich nie korzysta, więc domaga się kontroli nad masowymi „starymi” mediami. A one są masowe nie z czyjegoś nadania, lecz dlatego, że są genetycznie wolne, czyli służą odbiorcom – nie władzy politycznej lub ekonomicznej. Ludzie im ufają, więc z nich korzystają. Kaczyński rozumie, że kiedy on je po swojemu urządzi, przestaną być masowe, jak wszystkie inne, które przejmował wcześniej – łącznie z gazetami kupionymi przez Orlen, ale mu to nie przeszkadza.

Prezes doskonale wie, że propaganda to nie tylko to, o czym się publicznie mówi, lecz także to o czym się nie mówi. Udowodnił to zakazując mediom relacjonowania wydarzeń na białoruskiej granicy. W walce o TVN i inne wciąż niezależne media nie chodzi o to, by wielbiły Prezesa i pisowską drużynę, lecz by ich nie kontrolowały i nie ujawniały kolejnych skandali, korupcji, kłamstw, nepotyzmu tej władzy.

Na to stać tylko masowe, czyli zasobne, niezależne media. I ich ma w Polsce nie być. << Jacek Żakowski, kierownik Katedry Dziennikarstwa Collegium Civitas, publicysta Polityki i Gazety Wyborczej, prowadzi piątkowe poranki w TOK FM. Dziennikarz Roku 1997, laureat m.in. 2 Wiktorów, Superwiktora, Nagrody PEN Clubu im. im Prószyńskiego. Autor kilkunastu książek i programów TV. Ostatnio wydał: „Wirus 2020” (Sic! 2021).

FERLIETON

~ 15

Michał Karnowski

roteskowe Jak należy traktować spór o wolne media w Polsce?

SZCZERZE WYZNAJĘ: POLSKIE MEDIA SĄ PEŁNE BŁĘDÓW, WAD, ZŁYCH NAWYKÓW I BRAKUJE IM STANDARDÓW, KTÓRE SĄ TAK SILNĄ STRONĄ (MIMO WSZYSTKO) REDAKCJI ANGLOSASKICH. TAK, W POLSKICH MEDIACH ŚCIERAJĄ SIĘ WPŁYWY POLITYCZNE I BIZNESOWE, A ONE SAME CZĘSTO ZBYT MOCNO UCZESTNICZĄ W POLITYCZNYCH GRACH. I WIEM, PATRZĄC ZAWSZE Z POKORĄ W PRZESZŁOŚĆ, ŻE I MNIE OSOBIŚCIE I WSPÓŁTWORZONYM PRZEZE MNIE REDAKCJOM ZDARZAŁO SIĘ I ZDARZA POPEŁNIAĆ TAKI BŁĄD. A JEDNAK, MIMO WSZYSTKO, SPECJALNYCH WYRZUTÓW SUMIENIA NIE MAM.

jęki

i płacze

Dlaczego? Bo każdy, kto słyszy te brzęczące ciągle alarmy o stan mediów w naszym kraju, powinien sobie zadać kilka kluczowych pytań. Czy ktokolwiek, władza lub związane z opozycją potężne koncerny, mają dziś moc ukrycia jakiegoś faktu, zjawiska, skandalu, patologii przed opinią publiczną? Nie. Jak nie jedna strona, to druga temat podejmie, nagłośni. Czy jest jakaś ważna część społeczeństwa pozbawiona głosu? Nie. Nigdy w Polsce nie było tylu różnorodnych tytułów prasowych, telewizyjnych, internetowych. Czy niższa sytuacja majątkowa i status społeczny są dziś barierą w dostępie do różnorodnej informacji? Nie. W zasięgu pilota, w darmowej sieci telewizji naziemnej i Internecie, są dostępne stacje i pisma prorządowe, antyrządowe, lokujące się pośrodku sporu.

Na tle polskiej historii (i każdego kraju postkomunistycznego) po roku 1989 to stan wyjątkowo dobry i co ważne, dostrzegany i doceniany przez Polaków. W opublikowanym na początku września sondażu CBOS aż 65 proc. Polaków uznało, iż media w Polsce są pluralistyczne. Przeciwnego zdania było 17 proc. badanych, reszta nie miała zdania. Dlatego ciągłe straszenie Polaków, iż grozi nam jakiś zamordyzm, reżim, brak wolności trafiają w próżnię. Zderzają się z silną pamięcią doświadczenia z lat rządów PO-PSL, gdzie wszystkie największe stacje to samo śmieszyło i oburzało. Nie mówiąc już o latach 90., kiedy istniały nieliczne tylko „wyspy wolności”.

Warto dostrzec, że narzekają na rzekome zagrożenie wolności słowa nie niewielkie, stłamszone, pracujące po piwnicach redak-

Komentuj! Goniec.com

cje, ale przedstawiciele mediów urzędujących w potężnych szklanych biurowcachpałacach (ich własnych), dysponujący miliardowymi budżetami, zarabiające po kilkaset milionów złotych rocznie. To koncerny nie tylko potężne, ale i pewne siebie.

Za krytykę, za patrzenie im na ręce, bez zmrużenia okiem wytaczają procesy, co w sądach im sprzyjających niekiedy kończy się ruiną pozwanego. Wszystkie rzekome „prorządowe” rzekome „imperia” wyglądają przy tym jak mrówki przy słoniu, dysponując co najwyżej 30-milionowymi rocznymi budżetami. Dużo lepsza jest tylko sytuacja Telewizji Publicznej, wspomaganej środkami publicznymi, ale dzięki temu zdolnej zapewniać realny pluralizm. Tak, w stylu nie każdemu się podobającym, ale na tym właśnie polega różnorodność – że każdy sobie swój styl wybiera.

Narzekania, że mamy jakieś zagrożenie wolności wygląda zatem z mojej perspektywy kuriozalnie, to groteskowe jęki i nieprawdziwe płacze. Jak autorzy tych twierdzeń wyobrażają sobie wymarzoną, docelową wolność słowa, skoro obecny stan uważają za opresję? Jakie musi być ich panowanie nad rzeczywistością, by uznali, że wreszcie osiągnęli ideał? <<

Autor jest publicystą tygodnika „Sieci” i portalu wPolityce.pl

16 ~ FELIETON

Wiktor Moszczyński

ptymizm prysł

CO ZYSKAŁA WIELKA BRYTANIA DZIĘKI NAPŁYWOWI POLSKICH EMIGRANTÓW, A CO TERAZ MOŻE STRACIĆ WRAZ ZE ZMNIEJSZENIEM SIĘ LICZBY POLAKÓW NA WYSPACH? W cztery lata po akcesie Polski do Unii, pół miliona nowo przybyłych polskich migrantów zaczęło wreszcie konsolidować swój pobyt w tym kraju, przekształcając się na stałych pracowników płacących podatki i zakładających własne rodziny rozsiane wzdłuż i wszerz Wysp Brytyjskich. Media liberalne chwaliły nasz etos pracy i przedsiębiorczość, a brukowce prawicowe wyszukiwały najróżniejsze powody, aby nas oczerniać. Zamożniejsi Brytyjczycy chętnie Polaków zatrudniali w fabrykach czy w opiece nad ich dziećmi; u biedniejszych Brytyjczyków nasz niespodziewanie liczny pobyt powodował obawę przed naszą konkurencją na rynku pracy i zazdrość z naszych sukcesów. W roku 2008, w sondażu 500 przedsiębiorców z brytyjskiego Institute of Directors, pytanych, dlaczego woleli zatrudniać Polaków, 60 proc. odpowiedziało, że Polacy są bardziej uzdolnieni, a tylko 16 proc. – dlatego, że byli tańszą siłą roboczą.

Zwrócono uwagę, że 32 proc. tutejszych

Polaków miało wykształcenie uniwersyteckie, a 90 proc. miało poniżej 40 lat. Statystyki brytyjskie obliczyły nasz wkład w rozwój gospodarki brytyjskiej jako przerastający £12 mld rocznie, a £1,9 mld wpływało od nas do skarbu brytyjskiego, nie wliczając jeszcze naszego wkładu do podatków samorządowych. Łatwo było się pochwalić polskością w tym optymistycznym okresie, gdyż byliśmy jeszcze aktywnym czynnikiem w dynamicznym rozwoju brytyjskiej gospodarki.

Natomiast w następnych latach, po krachu finansowym, optymizm prysł. Mimo naszych sukcesów gospodarczych i coraz większego wkładu w życie kulturalne i społeczne tego kraju, i mimo coraz większej liczby naszych dzieci w angielskich szkołach, spora część brytyjskiej opinii publicznej widziała w naszej coraz większej liczebności zagrożenie dla ich pracy i ich kulturalnej tożsamości. Brukowce i ruchy anty-unijne, grając na patriotycznej nucie widziały w nas symbol Unii Europejskiej, tak obcej dla większości społeczeństwa. Eksploatowały wszelkie o nas negatywne oceny, jak np. puste puszki polskiego piwa w parkach, koszty tłumaczów, czy liczba przeszło 1000 Polaków odbywających kary w brytyjskich więzieniach. Nasza obecność przerodziła się w bezwiedny katalizator ewentualnego Brexitu.

Teraz po Brexicie i pandemii, statystyki lokalne wskazują, że z jednego miliona Polaków, około 15 proc. już wyjechało. Wiemy, że wielu indywidualnych Polaków i rodzin wciąż kontempluje powrót do Polski szczególnie z terenów wiejskich, gdzie wyczuwają ostrą

Komentuj! Goniec.com 8 października 2021

niechęć niektórych mieszkańców. Wprowadzenie restrykcji na przyjazd nowych obywateli unijnych do Wielkiej Brytanii obniżyło co prawda temperaturę dyskusji w sprawie imigracji, ale objawiło poważny kryzys w braku doświadczonych pracowników w rolnictwie, służbie zdrowia, hotelarstwie, a szczególnie w transporcie. Obecny brak 100 tysięcy kierowców samochodów ciężarowych doprowadził do paniki z racji zamknięcia stacji benzynowych i niedoboru towarów w sklepach. Całe szczęście dla Brytyjczyków, że według ONS, 738 tysięcy obywateli polskich wciąż jeszcze nie opuściło tego kraju. << Urodzony w roku 1946 w Londynie, syn emigrantόw niepodległościowych, felietonista, działacz polonijnyny, lobbysta spraw polskich, polityk Partii Pracy, przez wiele lat zatrudniony w Londyńskiej Izbie Handlowej. Absolwent studiόw międzynarodowych na Uniwersytecie w Sussex. Uważa się za Polaka choć w Polsce nigdy nie mieszkał. Od 1972 żonaty z Albiną Drabik, ma jednego syna. 1979-1980 radny w mieście Ipswich, 1982-1983 Przewodniczący Polish Solidarity Campaign, 1983 kandydat do Izby Gmin w okręgu Bury St Edmunds, 1984 kandydat do Parlamentu Europejskiego na okręg Suffolk, 1986-1990 radny w okręgu londyńskim Ealingu, 1990-1993 wiceprezes Zjednoczenia Polskiego w Wielkiej Brytanii, 1994-2001 ostatni redaktor „Orła Białego”, 2004-2008 rzecznik prasowy Zjednoczenia Polskiego, od 2012 przezes Stowarzyszenia Przyjaciόł Polskich Weteranόw.

Autor „Hello, I’m Your Polish Neighbour” w języku angielskim i „Polak Londyńczyk” I „Ogłaszam alarm dla polskiego Londynu” w języku polskim.

Za działalność lobbystyczną dla Polski odznaczony Złotą Oznaką Orderu Zasługi RP w roku 1992, odznaczeniem MSZ „Bene Merito” w roku 2010 i Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP w roku 2014.

18 ~ FELIETON

ks. Bartosz Rajewski

rzeszłość

czy

przyszłość?

Nigdy nie miałem wielkiego nabożeństwa do beatyfikowanego we wrześniu, wraz z matką Różą Czacką, kard. Stefana Wyszyńskiego.

Z pewnością było to jednak wydarzenie doniosłe i wyczekiwane przez tysiące osób, zwłaszcza przez tych, którzy w czasach komuny walczyli o wolną Polskę. Dla mnie szczególne znaczenie mają „Zapiski więzienne” autorstwa Prymasa Tysiąclecia. Czytałem je kilka razy.

Raz nawet – tak sądzę – uratowały mi życie.

Kiedy jako młody kleryk przebywałem na stypendium we Włoszech, przez dwa tygodnie mieszkałem w zupełnym odosobnieniu, w opuszczonej przez mieszkańców wiosce w prowincji Rieti, w klasztorze na szczycie góry.

Bez ogrzewania (w nocy temperatura spadała 6 st. poniżej zera), bez ciepłej wody, z przeciekającym dachem, bez telefonu, bez kontaktu z kimkolwiek, bez znajomości języka, bez widoku na lepsze jutro.

To właśnie wtedy, gdy byłem już niemal na skraju psychicznego wyczerpania, przypomniałem sobie, że mam dwie książki: Biblię i „Zapiski więzienne”. Spędziłem cały dzień na modlitwie, z Biblią w ręku, prosząc o znak od Boga i odpowiedź na pytanie o przyszłość.

To wtedy mój wzrok padł na fragment Księgi Izajasza: „Ci, co zaufali Panu, odzyskują siły, otrzymują skrzydła jak orły: biegną bez zmęczenia, bez znużenia idą” (Iz 40,31). Te słowa stały się od tego momentu mottem całego mojego życia. Czytając dalej tę księgę, doszedłem do fragmentu, który czytaliśmy w dniu beatyfikacji: „Pan Bóg mnie wspomaga, dlatego jestem nieczuły na obelgi, dlatego uczyniłem twarz moją jak głaz i wiem, że wstydu nie doznam” (Iz 50,7). „Oto Pan Bóg mnie wspo-

maga” (Iz 50,9). To był jeden z tych momentów w moim życiu, gdy spotkałem się z Bogiem „twarzą w twarz”; gdy fizycznie czułem Jego obecność.

Pod wpływem tego spotkania i tego Słowa, sięgnąłem po drugą z posiadanych książek – „Zapiski więzienne”. Codzienna lektura i plan dnia ułożony według planu dnia internowanego Prymasa pozwoliły mi przetrwać ten niezwykle trudny, ale jednak błogosławiony i niezwykły czas. Nieco ponad trzy lata później zostałem księdzem w nierozerwalnie związanej z Prymasem Tysiąclecia archidiecezji gnieźnieńskiej, a święcenie kapłańskie otrzymałem w 30. rocznicę śmierci kard. Wyszyńskiego. Tyle osobistych wspomnień.

Myślę, że w takich doniosłych wydarzeniach, jak beatyfikacja kard. Stefana Wyszyńskiego, kryje się również pewne niebezpieczeństwo.

Zbytnie skupienie na przeszłości, wypaczający obraz rzeczywistości masowy udział wiernych w uroczystości beatyfikacyjnej i spowodowane tym samozadowolenie, choć są ważne, nie mogą nas zwieść. Dzisiaj Kościół w Polsce paradoksalnie znajduje się w o wiele gorszym położeniu, niż było to w czasach Prymasa Tysiąclecia, gdy był jawnie prześladowany.

Nadchodzą nowe czasy, a więc musimy analizować znaki czasu, starać się zrozumieć dzień dzisiejszy i to, co nadchodzi, a nie zwracać się z fascynacją i sentymentem ku temu, co minęło.

Tym, co od zawsze weryfikuje autentyczność naszej wiary nie są wzniosłe deklaracje, patetyczne uroczystości, pompatyczne procesje, niekończące się marsze życia czy pobożnie złożone ręce. Pyta św. Jakub w swoim liście: „Jaki z tego pożytek, bracia moi, skoro ktoś będzie utrzymywał, że wierzy, a nie będzie spełniał uczynków?” (Jk 2,14). Mam tu na myśli – kolejny raz o tym wspomnę – zwłaszcza

Komentuj! Goniec.com 8 października 2021

nasz stosunek do uchodźców. „Jeśli na przykład brat lub siostra nie mają odzienia lub brak im codziennego chleba, a ktoś z was powie im: «Idźcie w pokoju, ogrzejcie się i najedzcie do syta!» – a nie dacie im tego, czego koniecznie potrzebują dla ciała – to na co się to przyda?”

(Jk 2, 15-16). No właśnie: na co się przydadzą beatyfikacje i kanonizacje wielkich Polaków, jeśli zapomnimy, że błogosławionymi i świętymi są tylko dlatego, że żyli Ewangelią? Na co się zdadzą pompatyczne uroczystości, jeśli zapomnimy, że przykład świętych mamy naśladować? Jeśli będziemy uważali się za wierzących, a nasze serca pozostaną zamknięte i nie będziemy żyli Ewangelią, usłyszymy kiedyś od Chrystusa, podobnie jak Piotr, cierpkie słowa: „Zejdź Mi z oczu, szatanie, bo nie myślisz po Bożemu, lecz po ludzku” (Mk 8,33).

W tych dniach miałem okazję spotkać się w Łodzi z ks. Tomášem Halíkiem. To właśnie on ostrzega nas w swojej autobiografii: „Polski Kościół stoi na wielkim dziejowym rozdrożu. Jeśli jego przedstawiciele pozwolą określonym siłom politycznym uczynić z religii narzędzie ich politycznych interesów, nacjonalizmu i populizmu, stracą najpierw młodzież i inteligencję, a potem stopniowo inne warstwy społeczeństwa. Katolicka Polska może w ten sposób przejść równie szybką i drastyczną sekularyzację, jaką kiedyś przeszły Quebec, Hiszpania, Irlandia, a teraz również Włochy” (Ks. Tomáš Halík, „Od «podziemnego Kościoła» do labiryntu wolności. Autobiografia”, Kraków 2020, s. 13). Czy takiego Kościoła chcemy? Czy takiego Kościoła chciałby kard.

Wyszyński? << Ks. Bartosz Rajewski, proboszcz jednej z najstarszych polskich wspólnot katolickich w UK – para�ii pw. Św. Wojciecha na South Kensington w Londynie (Little Brompton Oratory).

FERLIETON

~ 19

uste półki

Małgorzata Mroczkowska

CZYLI MACIE TO NA CO GŁOSOWALIŚCIE

Czy widzieliście kolejki na stacjach benzynowych w UK? To się w głowie nie mieści, ale wizja pustych półek, jak za czasów stanu wojennego w Polsce staje się coraz bardziej realna.

Kiedy rok temu, w czasach pandemicznego lockdownu zobaczyłam po raz pierwszy od lat puste półki w sklepach, pomyślałam, że to sen. Brytyjczycy w popłochu, nie wiedzieć czemu, rzucili się wówczas na papier toaletowy. Dlaczego akurat ten towar stał się ulubionym celem konsumentów i znikał ze sklepów w tempie ekspresowym nie wiadomo. Wiadomo jednak, że cieszył się największym wzięciem, co spowodowało, że nawet w aptekach można było dostać ten deficytowy towar, oczywiście za nieco wyższą opłatą. Bo skoro lud rzucił się na papier toaletowy, którego zresztą nigdzie nie było, to co sprytniejsi właściciele sklepów postanowili na tym towarze zbić majątek. I niektórym nawet się to udało.

Trudno mieć zresztą pretensje do ludzi, że wykupowali towary, skoro świat na chwilę się zatrzymał i nikt nie wiedział, co będzie dalej.

Jak wiadomo w panice człowiek nie myśli logicznie.

Mówiąc szczerze myślałam, że tamte czasy już nie wrócą. Zresztą wizja pustych półek sklepowych nie bardzo pasuje do kraju Europy Zachodniej, dodajmy jednego z najbogatszych krajów świata. Niestety myliłam się.

Koniec lata 2021 w Wielkiej Brytanii zaskoczył nie tylko nas, czyli konsumentów, ale chyba najbardziej polityków, którzy układając swój plan na przyszłość nie przewidzieli najważniejszego: że los wszystkich nas zależy od tych pracujących fizycznie. Praca profesora fizyki, czy farmaceuty jest ważna, nie chodzi tu o ubliżanie ludziom wykształconym, ale jednak najbardziej potrzebna społecznie jest praca tych, którzy stoją najniżej i często wcale nie są dobrze opłacani. To pracownicy fabryk, kierowcy i osoby zrywające przysłowiową marchewkę, są obecnie najbardziej pożądanymi pracownikami. Bo to od ich pracy zależy nasz komfort życia. A tak się składa, że po Brexicie, kiedy to Brytyjczycy uprzejmie, aczkolwiek zdecydowanie podziękowali pracownikom ze starej Europy za pobyt w ich kraju, to właśnie wtedy ich decyzja odbiła się czkawką, którą musimy przełknąć teraz wszyscy.

Skoro tania siła robocza wyjechała i poszukała sobie pracy na bardziej przyjaznym terenie, to w UK zaczyna brakować wszystkiego. I to dosłownie! Nie ma benzyny na stacjach, ale zaczyna też brakować towarów na półkach sklepowych. W moim lokalnym supermarkecie od kilku tygodni daje się zauważyć wybiórczość towarów. Jeśli są akurat pomidory, to nie ma mleka. A jak pojawił się w końcu papier toaletowy (tak, tak, znowu go zabrakło, ale tym razem z innych powodów!), to akurat nie ma proszków do prania. Ostatnio złapałam się na tym, że chyba pierwszy raz w życiu kupiłam coś, bo akurat było w sklepie. I jako w miarę zorganizowana gospodyni domowa wolałam ten towar zakupić i być spokojna, niż potem martwić się, że go nie mam. Co więcej, zauważyłam, że taki rodzaj kupowania zaczyna wchodzić mi w krew, a to nie jest dobry znak. Bo zamiast polować na ser żółty, czy śmietanę, o wiele bardziej wolałabym polować na obniżki cen, jak to w dawnych,

Komentuj! Goniec.com

dobrych czasach bywało. Niestety nasz Borys Jonson znany ze specyficznego poczucia humoru zafundował wszystkim nam dowcip, z którego trudno się śmiać. Ostatnio poniosło mnie tak bardzo, że nawet na swojego Facebooka wkleiłam zdjęcie jedynej w całym sklepie paczki makaronu świderki, która stała na pustej półce w brytyjskim sklepie. A co ma zrobić ktoś, kto nie lubi tego rodzaju makaronu? Może kupić w zamian ryż, pod warunkiem oczywiście, że tego dnia ma szczęście i ów ryż dowieźli.

Wszyscy wiemy, że brakuje kierowców ciężarówek, że każdy supermarket szuka kierowców do rozwożenia produktów z zamówień w sklepach internetowych. Co więcej, w oknach co drugiej kawiarni w mojej dzielnicy na południu Londynu wiszą ogłoszenia o przyjęciach do pracy. Poszukiwani są nie tylko kelnerzy, ale również piekarze, sprzątaczki i w ogóle wszyscy. Brakuje ludzi do pracy, bo po Brexicie i po wprowadzeniu wiz i pozwoleń na pracę, jakoś nie ma chętnych do przyjazdu za pracą w nasze strony.

Najbardziej w tym wszystkim przeraża mnie to, co nadejdzie. Pomyślmy o brakach kadrowych w szpitalach i przychodniach. Jeśli nie będziemy mieć pielęgniarek, czy lekarzy, to marny nasz los.

Właśnie realizuje się koszmarna wizja po-brexsitowa, którą Polacy już dawno przewidzieli, a w którą zadufani w sobie Brytyjczycy do końca nie wierzyli. Nikt tego nie chciał, ale wszyscy za tym właśnie zagłosowali. Wyszło jak zwykle. << Małgorzata Mroczkowska, z wykształcenia politolog, od 2004 r. mieszka w Londynie. Autorka powieści obyczajowych, m.in. „Angielskie lato”, „Od jutra dieta! Zapiski niedoskonałej pani domu” i najnowsza „Dziennik przetrwania. Zapiski niedoskonałej matki”.

22 ~ WYWIAD

ZAWÓD Miałeś wcześniej jakieś doświadczenia z fryzjerstwem, z kolorystyką czy dopiero w tym salonie uczyłeś się wszystkiego do początku?

W Polsce zrobiłem maturę z rozszerzeniem z biologii i z chemii i w tym kierunku miałem iść, ale nagle dostałem taką ofertę i wszystko się zmieniło. Choć wcześniej nie myślałem o tym, żeby być fryzjerem, tym bardziej kolorystą, to kiedy trafiła się taka okazja, nie zastanawiałem się ani chwili.

Na początku miałem takie „płotki”, ale potem zaczęło się robić coraz ciekawiej, moimi klientami byli ludzie mediów. Do salonu na Chelsea przychodzili: córka Gucciego, redaktorzy Tettlera, Bazaara, Vogue’a. Zaczęły się ciekawe znajomości i super było w ten świat wejść. Na początku bardzo się tym zachłysnąłem, to wszystko było takie „WOW” – najlepsze marki, drogie ubrania, kluby, restauracje, darmowe zaproszenie na najważniejsze eventy.

DAWID ADAMSKI PRACUJE W PRESTIŻOWYM SALONIE W SAMYM CENTRUM LONDYNU. NA CO DZIEŃ ZMIENIA WIZERUNEK NAJPOPULARNIEJSZYCH I NAJBOGATSZYCH BRYTYJCZYKÓW. W WIEKU 24 LAT SPEŁNIŁ WSZYSTKIE SWOJE ZAWODOWE MARZENIA. JAKI TO MIAŁO WPŁYW NA JEGO ŻYCIOWE DECYZJE OPOWIADA W ROZMOWIE Z ANNĄ KOLCZYŃSKA. Czy pamiętasz moment, w którym powstał twój plan na życie?

Na początku nie było konkretnego planu. Myślę, że po prostu umiem uchwycić w porę nadarzającą się okazję i w życiu miałem ich sporo. Gdy w 2014 r. przyjechałem do Londynu, to w planach były tylko wakacje. I wtedy jeden ze znajomych, których tu poznałem zaoferował mi pracę w salonie fryzjerskim. Ja sobie nie zdawałem sprawy, że to był jeden z najlepszych salonów w Londynie. Przychodzili tu: Rita Ora, Kate Moss, Saoirse Ronan, Benedict Cumperbatch, James Bland.

Kiedy zobaczyłem ludzi z pierwszych 8 października 2021

stron gazet, byłem w szoku. W Polsce, nie wyobrażałem sobie, że taki świat będzie dla mnie na wyciągnięcie ręki, że na fotelu przede mną będą siadali członkowie rodziny królewskiej. Od razu wiedziałem, że chcę być w tym miejscu i zrobię wszystko, żeby tam zostać. Zacząłem intensywny, dwuletni trening, po którym w wieku 22 lat dostałem ofertę pracy jako kolorysta.

Jasne, że nie wszystko było takie do końca kolorowe. Wiele razy zaczynałem od 9 rano a kończyłem o 11 wieczorem i tak przez 6 dni w tygodniu.

Jednak byłem bardzo skoncentrowany na pracy i na tym co chcę osiągnąć.

Czy klientki z pierwszych stron gazet są bardziej wymagające?

W moim salonie jesteśmy bardzo skoncentrowani na influencerach.

Mamy okazję stylizować bardzo popularne w Londynie dziewczyny, jak choćby Oliwia Neill, Flossie czy Zoella.

Ale wymagania to raczej kwestia osobowości, a nie znanego nazwiska.

Zdarzają się klientki z pierwszych stron gazet, które są naprawdę bardzo sympatyczne, inne mniej. Praca z influencerkami to duże wyzwanie. Ze względu na swoją profesję bardzo często zmieniają swój styl i fryzurę, i są to zmiany drastyczne – decydując się na nowy kolor przychodzą z jakimiś konkretnymi oczekiwaniami. Influencerka dokładnie wie czego chce i ciężko ją przekonać do swoich racji. Część z nich ma określony profil, np. jedna z moich stałych klientek interesuje się francuskimi filmami, francuskim stylem i jej włosy muszą mieć francuski szyk, typu francuski balejaż, kolor, to wszystko musi być bardzo spójne.

Na czym dokładnie polega praca kolorysty?

Na farbowaniu włosów, to znaczy robi się wszystko to, co jest związane

z farbowaniem włosów: pasemka balejage, zmiana koloru, poprawa koloru. Nie obcinam włosów i nie modeluję, choć modelowania zaczynam się uczyć, bo dobrze się rozwijać w zawodzie, żeby nie stać w miejscu. To ważne, jeśli chce się osiągnąć sukces.

My koloryści ściśle współpracujemy ze stylistami, którzy obcinają i modelują włosy. Gdy robię konsultacje z klientką, towarzyszy nam stylista i wiem jak będzie wyglądało strzyżenie i ostateczny kształt fryzury.

Jaki etap tego procesu koloryzacji jest najbardziej ciekawy?

Może zacznę od najbardziej stresującego momentu – gdy klientka, już po skończonej koloryzacji, trafia do stylisty i nie wiem, czy ona jest zadowolona, czy nie. To chyba najgorszy moment. Najbardziej ekscytująca jest konsultacja, to klucz do tego, żeby dobrać odpowiedni kolor. Lubię, kiedy klientka przynosi zdjęcia, które się jej podobają, tworzymy wtedy taką tablicę z aspiracjami, co chce, co jej się podoba, co się sprawdzi, a co lepiej odradzić. Osobną kwestią jest opisywanie i postrzeganie koloru, i to ma duży wpływ na pracę kolorysty.

Czasami klientka może mieć zupełnie inną wizję niż ja i musimy dojść do porozumienia w tej kwestii. Jednak najbardziej ciekawym etapem pracy jest nakładanie koloru. To dla mnie wyzwanie, żeby dostosować go idealnie do wyglądu twarzy, do stylu i charakteru osoby, dla której go dobieram.

Czy masz jakieś swoje upodobania i musisz się ostro pilnować, żeby nie narzucać ich swoim klientkom?

Do każdej klientki trzeba dobrać odpowiedni kolor i właściwą technikę, dlatego nie sądzę, żeby ktoś kto traktuje tę pracę serio mógł używać za każdym razem tej samej techniki, bo to po prostu nie ma prawa się udać.

Dlatego nie mam palety ulubionych kolorów, które chciałbym komuś narzucać. Choć jestem uznawany za specjalistę od odcieni blond i klientki, które do mnie trafiają mają tego świadomość. Podstawą odpowiedniej analizy i doboru koloru jest konsulta-

WYWIAD cja. Właściwie poprowadzona sprawia, że klientka wychodzi z salonu zadowolona i nie jest ważne, to co ja mam w głowie.

Zdarzają ci się nietrafione wybory?

Dobrze, że o to pytasz. Powiem wprost: na tym poziomie o błędzie nie ma mowy. Od kolorysty z moim doświadczeniem wymaga się perfekcji. Ale mam nieco ułatwione zadanie, bo kolor to jest coś, co zawsze można łatwo zmienić. Jeśli pomimo tego, że wszystko jest tak jak chciała klientka, ona w ostatniej chwili zmieni zdanie, to mam bardzo dużo narzędzi do tego, żeby szybko zaproponować coś nowego. Bardzo ważna jest szczegółowa konsultacja, na przykład, jeżeli klientka używa henny i nie powie, że jej używała, kiedy zaczynamy rozjaśniać włosy, to mogą wyjść niebieskie. Dlatego na etapie konsultacji mamy czas, żeby o wszystko wypytać.

Co jaki czas zmieniają się trendy w koloryzacji i co teraz jest najmodniejsze?

Trendy przychodzą, tak jak w modzie, raz na pół roku. Wiele zależy od firm, a ja pracuję głównie z Redkanem, wcześniej z Lorealem i Wellą. Ostatnio bardzo ciekawym trendem są smoke hair, czyli przydymione włosy, które są bardzo popielate, ale nie siwe. Siwy odcień był bardzo popularny 5 lat temu, wszyscy robili sobie takie włosy, choć nie każdemu to pasuje. Smoke hair jest bardziej subtelny, bardzo francuski, naturalny, ale wyraźnie widać ten popiół.

Ostatnio ciekawym trendem jest moda na francuski balejaż, który wygląda tak jakbyś po prostu wróciła z wakacji. Są też różne skrajności, na pewno duży wpływ na farbowanie włosów kilka lat temu miała Billie Eilish, która zaczęła robić te wszystkie szalone rzeczy. Wiele też zależy od usytuowania salonu. W zachodnim Londonie i w Centrum, gdzie teraz pracuję, w 90 proc. klientki chcą wyglądać bardzo glam, bardzo elegancko, żeby tylko podkreślić urodę, ale w sposób naturalny. I raczej nie eksperymentują z odważnymi kolorami.

Jak często należy odwiedzać kolorystę?

To zależy od serwisu, który robimy. Jeśli na przykład pokrywamy siwe włosy, to trzeba to zrobić co 4 tygodnie. Zdarzają się klientki, które przychodzą co 2 tygodnie, ale tego bym raczej nie polecał, bo nie jest to zbyt dobre dla włosów. Z kolei w przypadku pasemek to jest od 6 do 8 tygodni, z balejażem można chodzić nawet pół roku. Generalnie lockdown zweryfikował bardzo biznes. I tak jeszcze 3 lata temu 80 proc. klientek robiło pasemka, a w tym momencie wiele z nich zauważyło, że to może okazać się dość ryzykowne, gdy salon będzie zamknięty przez pół roku. Taką fajną alternatywą stał się balejaż, który teraz zrobił się bardzo popularny. Od razu zaznaczę, że chodzi o balejaż w angielskim znaczeniu, czyli te wszystkie sombre i ombre.

Jaką swoją klientkę najbardziej pamiętasz, czy jest ktoś taki, kto szczególnie utkwił ci w pamięci?

Moją ukochaną jest Tatiana Carrele, świetna dziewczyna z upper class, która jest jednocześnie bardzo popularną w Londynie artystką. Pracujemy ze sobą od siedmiu lat, dzięki niej mam całą masę nowych klientek, wiem, że mogę na niej polegać, że gdziekolwiek bym nie poszedł, ona pójdzie za mną i zarekomenduje mnie swoim 1500 przyjaciołom.

Rzadko mam na swoim fotelu jakąś Polkę, ale zdarzyła mi się jedna, która nawróciła mnie do Boga, co pociągnęło za sobą szereg zmian. Dlatego na pewno miała bardzo duży wpływ na moje życie.

Pozostając w uduchowionych klimatach, czy w takim razie fryzjer to trochę taki spowiednik?

Oczywiście że tak, czasami klientki przychodzą trochę jak na terapię i bywa, że jestem w równym stopniu psychologiem i kolorystą. Muszę bardziej zrozumieć klientkę i jej problemy. Jasne, że nie wszystkie mi się zwierzają ze swoich spraw, ale szczególnie, gdy się już dobrze znamy i mamy dobre relacje, to rozmawiamy o swoim życiu.

Czy to znaczy, że zdarza się, że np. Rita Ora wypłakuje ci się w rękaw?

Może aż tak to nie (śmiech). Zazwyczaj klientki, które są popularne za dużo o sobie nie mówią, ale mamy też żelazną zasadę, że nic z salonu wyjść nie może. Gdybym z jednym z tych gorących newsów, jakie zdarza mi się tu usłyszeć, poszedł do jakiegoś brukowca, to mógłbym zainkasować za to niezłe pieniądze, ale takie rzeczy trzyma się dla siebie.

Wróćmy do twojego salonu nie po to, żeby go reklamować, ale żeby przybliżyć naszym Czytelnikom. Jak wygląda salon z pierwszych stron gazet?

Niedawno zmieniłem miejsce i pracuję dla Samantha Cusick London. Moja szefowa – Samantha ma dwa salony, jeden na Notting Hill, a drugi na Fitzrovii, to jest w centrum Londynu, koło Oxford Street.

Wybrałem to miejsce ze względu na atmosferę pracy. Muszę przyznać, że w większości topowych salonów czuje się duże napięcie, ciężko się współpracuje z resztą zespołu. Szukałem więc takiego miejsca, żeby zostać na tym samym poziomie, ale by dobrze mi się współpracowało z ludźmi. To szczególnie ważne w pracy, w której spędzasz 8 godzin, by być zżytym ze swoim teamem, oni są praktycznie twoją rodziną, musisz im ufać, dobrze się z nimi bawić. I w tym salonie tak właśnie jest, czuję, że mogę być sobą, mam świetne klientki, serdeczne.

Co czyni go jednym z najlepszych salonów w Londynie?

Myślę, że podstawą sukcesu jest koncept właścicielki i jej wizja tego miejsca. Samantha Cusick rzuciła pracę w jednym z salonów firmowych i postanowiła otworzyć swój własny. Dzięki skutecznym i oryginalnym działaniom marketingowym, jak np. organizowanie sleepover – nocnych pokazów filmowych, wypuszczanie autorskich koszulek, które były trendem przez pół roku, tworzenie własnych produktów – masek do pielęgnacji włosów, jej nowy salon okazał się prawdziwym sukcesem. Już po roku zdobyła wielką klientelę, miała dwa salony i zatrudniała ok. 50 osób łącznie z managmentem i teamem od social mediów. Jej podejście do biznesu w zupełnie inny nowatorski sposób, bo wbrew pozorom to nie pieniądze są tu najważniejsze, a zadowolenie klientek i super atmosfera w miejscu pracy, sprawiły, że każdy kto tu pracuje cały czas się rozwija.

Można spełniać swoje marzenia i jednocześnie być szczęśliwym w pracy?

Tak oczywiście. Moim zdaniem jesteś szczęśliwy, gdy spełniasz swoje marzenia. W moim życiu bar-

~ 23

dzo ważne są cele, do których próbuję dążyć. Staram się ustawić taką drabinę i powoli piąć się po niej krok po kroku, pamiętając by te cele były racjonalne.

Powiedziałeś o drabinie. Twoja drabina okazała się być drabiną do nieba… czy to była tylko kwestia tej pierwszej polskiej klientki?

W pewnym momencie zorientowałem się że, w wieku 24 lat osiągnąłem praktycznie to co chciałem osiągnąć, ale to nie dało mi szczęścia. Miałem wokół siebie ciekawych ludzi, mogłem pozwolić sobie na luksusowe wakacje, drogie zakupy, mieć takie lajtowe życie. Na początku moim celem było znaleźć się w czterech magazynach w Londynie: Vogue, Tattlerze, Harper Bazaarze i Vanity Fair, zacząłem pracować z takimi klientkami, które mogły mnie tam doprowadzić, na tym się głównie skupiałem, a kiedy ten swój cel osiągnąłem zorientowałem się, że nie czuję się spełniony. W pewnym momencie zacząłem szukać szczęścia w… Bogu i czytać Pismo Święte, ale to jeszcze nie był ten etap, żeby chodzić do kościoła albo być jakoś tam związanym z kościołem. Jednak któregoś razu, gdy wróciłem do domu usłyszałem głos Boga, żebym rzucił to wszystko i poszedł do zakonu. No i tak się popatrzyłem i mówię: „Panie Boże chyba zwariowałeś, jeśli chcesz żebym to wszystko rzucił”. I wtedy usłyszałem bardzo ważne pytanie: „Czy jesteś szczęśliwy?”.

Zastanowiłem się i stwierdziłem, że nie jestem, więc się spakowałem, zostawiłem wszystko i poszedłem do zakonu franciszkańskiego w Polsce.

Zostałeś na rok z samym sobą i z Bogiem – to długo…

Nie można powiedzieć, że byłem z samym sobą i tylko z Bogiem, ale rzeczywiście dużo czasu z nim spędziłem, trafiając do niezwykłego miejsca – Niepokalanów Lasek, gdzie mieliśmy bardzo dużo rekolekcji z dziećmi i dorosłymi, więc cały czas byłem wśród ludzi i na pewno Pan Bóg też wiedział, gdzie mnie posyła. Gdyby mnie zamknął w kompletnym odosobnieniu, pewnie bym zwariował, ale takie wyciszenie bardzo mi pomogło. Zacząłem doceniać inne rzeczy, skupiać się na pomocy innym ludziom, na relacji z Bogiem i to mi daje szczęście. Wcześniej byłem skoncentrowany na pieniądzach i sławie, a to jest bardzo złudne. Miałem bardzo duży problem, żeby wrócić do zawodu, nie wiedziałem, czy to jest to, o co Pan Bóg mnie prosi. Jednak było dużo znaków, że powinienem robić to co kocham.

Czy teraz, z Bogiem, łatwiej sobie radzisz w tym wielkim świecie, inaczej patrzysz na ludzi?

Na pewno, ale jak wspomniałem to także zaleta miejsca, w którym pracuję i klimatu jaki w nim tworzy moja szefowa. Także nasz generalny menadżer jest osobą bardzo wierzącą i myślę, że Pan Bóg prowadził mnie właśnie do tego miejsca. Wydaje mi się, że bardzo zmieniłem się, zacząłem doceniać ludzi wokół siebie, widzieć w nich dar od Boga, także w tych, z którymi ciężej się pracuje, zacząłem cenić każdą pomoc asystentów, dziękować za to co robią, za ich ciężką pracę, wcześniej uważałem, że skoro tam są, to muszą robić to co do nich należy. Zweryfikowałem swój system wartości – teraz to Bóg ma pierwsze miejsce w moim życiu, ale na co dzień po prostu staram się jak najlepiej wykonać swoją pracę i z tego czerpać radość.

24 ~ REPORTAŻ

PRZEZ STEPY PIĘĆ LAT EKSPLOROWAŁEM NAJPIĘKNIEJSZE MIEJSCA NA ŚWIECIE I W PEWNYM MOMENCIE POCZUŁEM TYM LEKKI PRZESYT. ALE POTEM PRZYSZŁA PANDEMIA, WPROWADZONO OBOSTRZENIA I GŁÓD PODRÓŻOWANIA ODŻYŁ ZE ZDWOJONĄ SIŁĄ – MÓWI MICHAŁ MENDYKA, ZAŁOŻYCIEL GRUPY „PIĘKNA STRONA WIELKIEJ BRYTANII”.

Tuż przed lockdownem, w marcu ubiegłego roku, uciekał z Australii z przesiadką w Tajlandii. Widząc pusty Bangkok, jedno z najbardziej turystycznych miast świata, czuł się trochę jak w horrorze. Nieco wcześniej był w Brazylii, Argentynie i Chile.

– Po powrocie do Londynu nie było wiadomo czego się spodziewać i jak rozwinie się sytuacja. Kiedy trochę zluzowano obostrzenia jeździłem głównie po Wielkiej Brytanii, ale byłem też na Islandii i Wyspach Owczych – wylicza Michał, dodając, że w listopadzie, jeśli będzie taka możliwość, planuje wyprawę do Peru i Kolumbii.

Jakie okażą się długofalowe skutki pandemii dla światowej turystki?

Mendyka nie ma wątpliwości – tak, jak atak na World Trade Center w Nowym Jorku w 2001 roku zmienił podejście do bezpieczeństwa lotów, podobnie covid odciśnie swoje piętno na zasadach podróżowania. Prawdopodobnie będzie tak, jak już wcześniej funkcjonowało to w kilku krajach afrykańskich – wymagane szczepienia, dokumentacja zdrowia, badania lekarskie.

Wirus okazał się wielkim ciosem dla branży turystycznej – upadło wiele hoteli, operatorów, firm związanych 8 października 2021

Dariusz Dzikowski

z tą gałęzią gospodarki – ale życie toczy się dalej. W jakim kierunku, czas pokaże…

Idąc za ciosem

Był rok 2015. To wtedy założył grupę podróżniczą „Piękna strona Wielkiej Brytanii”. Z dwóch powodów.

Na wakacje do Anglii przylatywała do niego 10-letnia wówczas córka, mieszkająca na co dzień w Polsce, a on nie bardzo wiedział co ciekawego jej pokazać. Wpadł więc na pomysł stworzenia strony na Facebooku, gdzie każdy będzie mógł wrzucać zdjęcia miejsc, które warto zobaczyć.

Ale był też inny powód. Pracując w magazynie odzieżowym słyszał od rodaków jaka to Wielka Brytania jest brzydka i okropna, tymczasem on, na podstawie filmów oglądanych w dzieciństwie, kojarzył ją jako krainę z pięknymi wzgórzami, bogatą historią oraz wspaniałymi zabytkami.

– Moim celem stała się zmiana tego stereotypu panującego wśród Polaków, którzy przyjechali tu do pracy. Chciałem, żeby poznali kraj w którym żyją, a być może nawet go polubili – wspomina Michał, przyznając, że odzew na powstanie grupy przerósł jego oczekiwania. Liczba członków zaczęła błyskawicznie

rosnąć, dlatego idąc za ciosem rok później założył również biuro aktywnej podróży, organizując wyjazdy po Anglii, Walii, Szkocji, a następnie Europie i całym świecie. Zainteresowanie było tak duże, że zaczął zajmować się tym zawodowo, od początku rozgraniczając działalność komercyjną od tej związanej z „Piękną stroną Wielkiej Brytanii”. Ta ostatnia obecnie liczy już 175 tysięcy członków, a niebawem powstanie portal informacyjno-turystyczny z nią związany, gdzie na mapie zostaną uporządkowane posty zamieszczane przez użytkowników, żeby jeszcze łatwiej mogli planować swoje lokalne podróże. Będą tam też porady, blogi oraz informacje związane z turystyką.

W związku z pandemią Michał musiał przerwać organizowanie wypraw komercyjnych, w tym czasie pracując jako magazynier, kelner i kierowca, ale ma nadzieję, że jak sytuacja się ustabilizuje znów wróci do swojej pasji.

Złoto na szyi

Pochodzi ze Środy Wielkopolskiej.

Od dziecka jego wyobraźnię rozpalała wielobarwność świata, jednak, ponieważ nie było go stać na dalsze wyprawy, podróżował… palcem po atlasach i mapach. Z zapartym tchem oglądał programy dokumentalne o odległych krajach, egzotycznych zwierzętach, a nawet kosmosie. Uwielbiał lekkie pióro Wojciecha Cejrowskiego, jego książki czytając od deski do deski. W szkole ulubionym przedmiotem Michała była geografia i właśnie ten kierunek ukończył później na Uniwersytecie im.

Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Inną jego namiętnością stało się karate shotokan. Na zajęcia w klubie Dragon zapisał go tata, kiedy chłopak miał 11 lat, i okazał się to strzał w dziesiątkę. Nabrał pokory, treningi wyrobiły w nim waleczność, cierpliwość, ambicję. Startował w różnych zawodach, ale początkowo bez powodzenia i dopiero po pięciu latach zaczął odnosić sukcesy. Na mistrzostwach

Y I FIORDY CZUĆ TAM HARMONIĘ CZŁOWIEKA Z NATURĄ, CO W POŁĄCZENIU Z FIORDAMI, GÓRAMI, LODOWCAMI, WODOSPADAMI I LASAMI DAJE BAJKOWĄ MOZAIKĘ Polski kadetów trzykrotnie zdobył brązowe medale, a ukoronowaniem tego marszu okazał się start w europejskim championacie rozgrywanym we Wrocławiu. Michał nie był faworytem, jednak szedł przez turniej jak burza, pokonując czterech rywali, by w finale kategorii open stanąć oko w oko z Portugalczykiem Jeronimo Ruim. Walka była bardzo zacięta, na początku Polak stracił punkty, jednak wtedy uruchomił swoje długie ręce i szybkimi ciosami doprowadził do wyrównania. Chwilę potem ponowił atak wychodząc na prowadzenie, którego nie oddał już do końca pojedynku.

A potem ulga, radość i złoty medal, który na jego szyi zawiesił słynny japoński mistrz Kenneth Funakoshi.

18-letni Polak planował wyjazd na mistrzostwa świata, niestety poważna kontuzja kolana sprawiła, że musiał zrezygnować nie tylko ze startu w tej imprezie, ale również z wyczynowego uprawiania karate. Tamto uczucie porównuje do tego, którego doświadczył

ostatnio, kiedy podróżował po świecie, miał szerokie plany i nagle wszystko zostało przerwane…

W wiosce amiszów

Wodospad Niagara. To miejsce w dziecięcych marzeniach jawiło mu się jako najbardziej niezwykłe na całym globie. Po wielu latach, w 2017 roku, zobaczył je na własne oczy. I chociaż okazało się wielkim rozczarowaniem, gdyż cały jego urok został zniweczony przez ludzi, którzy wybudowali w pobliżu wesołe miasteczko i postawili kasyna, to jednak był szczęśliwy, że w końcu tam dotarł. Podobnie jak do wielu innych odległych miejsc. W czasie swojego pięcioletniego podróżowania zwiedził 40 państw, część z nich wielokrotnie, na pięciu kontynentach – Europie, Azji, Oceanii oraz Amerykach: Północnej i Południowej.

– Zawsze stawialiśmy na niski budżet, ale z komfortem po intensywnym zwiedzaniu. Przy dłuższych wyprawach unikaliśmy grupowego spania,

REPORTAŻ

~ 25

ukochanym pozostaje Skandynawia, a szczególnie Norwegia, charakteryzująca się niezwykle czystą wodą i powietrzem. – Czuć tam harmonię człowieka z naturą, co w połączeniu z fiordami, górami, lodowcami, wodospadami i lasami daje bajkową mozaikę. Ale to też przepiękne plaże, białe noce, zorza polarna oraz mitologia nordycka, która bardzo mnie fascynuje – opowiada Michał, podkreślając, że ma również wielki sentyment do Szkocji. Ale tej zaczynającej się 100 mil na północ od Glasgow, gdzie w górach można poczuć ducha Williama Wallace’a. To odludne miejsca nieskażone ludzką cywilizacją, niedotknięte asfaltem i betonem. Szkocja ma prawie 800 wysp, Mendyka do tej pory odwiedził 17, w tym Lewis and Harris, gdzie poznał mieszkańców nie do końca znających angielski, posługujących się wyłącznie ojczystym językiem gaelickim.

Miejsce charakteryzuje się górami porośniętymi wrzosem oraz jednymi z najpiękniejszych plaż na świecie, z turkusowym kolorem wody i lśniącym białym piaskiem.

Opuszczony archipelag

żeby każdy mógł odpocząć (motele, domki gościnne, hostele, trzygwiazdkowe hotele). Nie szliśmy w luksus, ponieważ i tak zazwyczaj późno meldowaliśmy się na nocleg, a wcześnie rano wychodziliśmy – wspomina Michał, dodając, że jednym z najciekawszych krajów, jakie zwiedził, było Belize w Ameryce Środkowej. Przejazd przez dzikie stepy i przypadkowe natknięcie się na zamkniętą wioskę amiszów, żyjących bez elektryczności, lekarzy i pojazdów spalinowych, było doświadczeniem jedynym w swoim rodzaju. Z kolei w Laosie, podczas wizyty w lokalnej wiosce, spotkali małego chłopca, który za pośrednictwem tłumacza pytał przybyszów co to jest bank, gdyż jedna z uczestniczek wyprawy właśnie tam pracowała.

Biedak nie mógł zrozumieć, jak można oddawać swoje pieniądze do jakiegoś obcego budynku.

Odmienne kultury, cywilizacje, zwyczaje. Wspomnień nie brakuje, każde miejsce ma swój urok, jednak jego

Ciężka sytuacja na rynku pracy, brak perspektyw na przyszłość, szansa na lepsze jutro. Te czynniki zadecydowały, że w 2010 roku postanowił wyemigrować z Polski. Znalazł ogłoszenie o możliwości zatrudnienia w chłodni w Leicester i długo się nie zastanawiał. Spakował dwie torby, bez znajomości języka wyruszając w świat. Imał się różnych rzeczy – pracował w magazynach spożywczych, myjni samochodowej, przy sortowaniu śmieci. Często zmieniał też lokalizację, mieszkając w Bristolu, Nottingham, Coventry oraz Londynie.

Dziś, z perspektywy czasu uważa, że wszystko jest po coś i do czegoś nas prowadzi, gdyż każdy nowy etap był kolejnym krokiem do tego, co pozwoliło mu spełniać marzenia. Co prawda podróżniczy impas związany z pandemią ponownie odmienił jego życie, ale wierzy, że to tylko okres przejściowy. Bo miejsc, które chciałby zobaczyć, nie brakuje. Na czele jego listy jest opuszczony archipelag St Kilda na środkowym Atlantyku, skąd w 1930 roku zamieszkujący go ludzie zostali przeniesieni w bardziej cywilizowane regiony, pozostawiając swoje domostwa, które stoją tam do dziś. Ale wyobraźnię pobudzają też Kamczatka, Papua Nowa Gwinea oraz zdobycie Bieguna Północnego.

– Nuda mi nie grozi. Mam dopiero 40 lat, wszystko dopiero przede mną – śmieje się Michał…

26 ~ RAPORT

ILOŚĆ CAMPERÓW I PRZYCZEP ZWIĘKSZA SIĘ NA WYSPACH O 7 P SPOSÓB NA TANI RELAKS NA WŁASNYCH ZASADACH, IDEALNY NA

CAMPING GLAMPING A MOŻE CARAV Wakacje na mazurskim campingu jako rozrywka emerytów? Dzisiaj to już nieaktualne! W Polsce zainteresowanie wynajęciem camperów wzrosło do rekordowego poziomu po wakacjach Radosława Majdana z żoną, którzy wybrali się ostatnio w taki objazd po Skandynawii. Przy okazji szcegółowej relacji z caravaningu Polacy mogli przekonać się, że czasy brzydkiej, ciasnej przyczepy campingowej już minęły. Camper Majdanów miał niewielką łazienkę, obite kremową skórą kanapy i osobną sypialnię. Para zdradziła, że został wynajęty, co oznacza, że podobnym może pojechać na urlop każdy z nas.

Na Wyspach gwiazdy od dawna są przekonane do tej formy spędzania czasu. Hellen Mirren twierdzi, że to najprostszy sposób, by szybko zapomnieć o codziennym zgiełku i spędzić czas sam na sam z bliskimi.

Richard Hammond nie był przekonany do wakacji w camperze podczas kręcenia „Top Geara”, ale od tego czasu nie tylko udał się na taki urlop z rodziną, ale też kupił sobie własny pojazd. Jeden z sezonów show Jamiego Olivera to jego kulinarna podróż po Włoszech – oczywiście w przyczepie campingowej.

Jaka przyczepa i za ile? Wynajęcie takiego domu na kółkach kosztuje od 300 do ok. 1200 funtów za tydzień. W Polsce wybór camperów jest znacznie mniejszy, więc i ceny 8 października 2021

są wyższe. Zainteresowanie jest na tyle duże, że niektórzy sprzedawcy już mają zajęte majowe i lipcowe terminy w 2022 roku. Odwrotnie jest z przyczepami. Kultowa przyczepa Niewiadów jest znana każdemu, kto wychowywał się w Polsce. Do dziś można ją spotkać na parkingach i prywatnych posesjach. Najprostszy wciąż jeżdżący model można kupić za kilka tysięcy złotych. Camper to już wydatek od kilkudziesięciu tysięcy złotych do kilkuset, gdy w grę wchodzi nowy, luksusowy model, podobny do tego, którym na wakacje pojechał Radosław Majdan z żoną. Mały, czterołóżkowy camper da się kupić na Wyspach z drugiej ręki za minimum 15 tys. funtów.

Nowe campery standardowo kosztują 100 tys. funtów i więcej. Przed zakupem warto pomyśleć też o dodatkach. Coraz więcej osób decyduje się na zakup paneli słonecznych, które pozwalają podróżować bez konieczności polegania na prądzie z campingu. Przydaje się też markiza, która pozwoli stworzyć coś w rodzaju tarasu przed przyczepą, a nawet ugościć dodatkowe osoby w takim zaimprowizowanym namiocie. Można też dodać zewnętrzny prysznic. Naprawdę trudno wybrać jeden godny polecenia model.

Niektóre campery przypominają busy gwiazd rocka, a wrażenie to pogłębiają długie, skórzane kanapy i świetne głośniki wewnątrz. Inne

Sonia Grodek

RAPORT

~ 27

PROC. KAŻDEGO ROKU. NIEWYGODNE I NIEMODNE? A MOŻE TO OKOŁOPANDEMICZNE CZASY? zostały zaprojektowane tak, by pomieścić dużą rodzinę, co ułatwia zmyślny system piętrowych łóżek dla dzieci.

A może nieruchoma przyczepa?

Któż nie spędzał kiedyś wakacji na nadmorskim campingu? Większość przyczep stoi tam latami, a nawet nie nadają się już do przenoszenia.

Podobnie jest na Wyspach, gdzie rozróżnia się „stojące” i „jeżdżące” przyczepy campingowe. Te pierwsze nie muszą spełniać tak rygorystycznych wymagań, bo raczej nie będą wykorzystywane na publicznych drogach. W takiej przyczepie jest zazwyczaj wygodniej, bo o ile zwykły „caravan” ma prosty wystrój, to w takim stojącym można spodziewać się telewizji, dodatkowej sypialni czy

łazienki. Poza campingami, na których może zatrzymać się każdy przyjezdny, istnieją też specjalne parki, w których da się zainstalować swoją przyczepę na dłużej. Niektórzy przez całe życie jeżdżą w jedno miejsce, a o przyczepę dbają tak, jak w Polsce działkowcy o swoje domki. To szczególnie kuszące w regionach nadmorskich, zwłaszcza dla osób, które mają większą rodzinę.

Mogą zaoszczędzić, rezygnując z hoteli, a nawet wynająć swój wakacyjny domek wtedy, gdy go aktualnie nie zajmują. Taka zaparkowana przyczepa może mieć wodę, prąd i gaz, ale nie można w niej mieszkać przez cały rok.

Przepisy i wymagania

VANING?

W przypadku przyczepy mobilnej trzeba wziąć pod uwagę, czy posiadany samochód ma odpowiedni hak, a także wagę pozwalającą na doczepienie takiego dodatku. Kierowcy, którzy prawo jazdy zrobili później, niż w 1997 roku, mogą jeździć samochodem z przyczepą pod warunkiem, że łącznie ich waga nie będzie przekraczać 3500 kg. Jeśli pojazdy są cięższe, potrzebne jest specjalne prawo jazdy. Ten przepis ma się zmienić późną jesienią tego roku. Warto jednak wstrzymać się jeszcze z wyjechaniem na drogę z ciężką przyczepą do czasu, aż zmiany w prawie zostaną potwierdzone – na razie grozić może za to do 1000 funtów kary. W wielu dzielnicach nie można trzymać swojej przyczepy na podjeździe przed domem czy na podwórku. Tak może być też w domu wynajmowanym, gdzie nie zawsze można przetrzymywać takie ciężkie pojazdy. Warto upewnić się, że camper lub przyczepa zmieszczą się w garażu. Przechowywanie ich pod dachem to też mniejsze opłaty za ubezpieczenie, które przeciętnie kosztuje 300 – 560 funtów rocznie.

Mając większą posiadłość, przyczepę bez uprawnień do poruszania się po drogach można zaparkować na swoim terenie – np. na łące lub w ogrodzie. Najwięcej osób podróżuje w ten sposób od maja do września. Ostatnio jednak łagodne zimy i covidowe ograniczenia sprowokowały wiele osób do takich podróży również poza sezonem.

Niektórzy spędzali czas na campingu jeszcze w marcu i listopadzie.

A może glamping?

Gwiazdy podczas festiwali muzycznych chętnie śpią w camperach. Trudno jednak wyobrazić sobie, by znosiły wszystkie niewygody, jakie pokolenia Polaków znają z pobytu na mazurskim czy nadmorskim campingu. Zmieniły się potrzeby – WI-FI czy SPA na miejscu są mile widziane, tak jak kiedyś prąd i zimny prysznic. Rośnie popularność glampingu, który łączy swojski camping ze wszystkimi współczesnymi wygodami. Jedne z najlepszych tego typu campingów w Europie są w Wielkiej Brytanii. Istnieje już kilkanaście miejsc, w których można zatrzymać się w prawdziwym cygańskim taborze. Inne tego typu pomysły to jurty, domki na drzewie i oczywiście ekskluzywne campery. Do podróżnych przemawia argument o bliskości natury. Czują się wyjątkowo i mają wrażenie, że ich wakacje nie szkodzą planecie tak, jak pobyt w hotelu. Przybywa też ekskluzywnych campingów. Ich właściciele rozumieją, że współcześni podróżni chętnie wybiorą się na wielotygodniową włóczęgę camperem, ale po drodze chcą dobrze zjeść, iść na masaż i naładować telefon w godnych warunkach. Glamping z własnym jacuzzi w Mapperley czy pobyt w camperze zaparkowanym na dachu budynku w Bristolu – to wakacje jakże inne od wrażeń, jakie oferuje jakikolwiek camping lub hotel.

28 ~ RAPORT

Sonia Grodek

PRACA ŚWIĄT

W 2021 ROKU W TYM ROKU CHĘTNYCH BĘDZIE ZATRZĘSIENIE, WIĘC KTO PIERWSZY, TEN LEPSZY – WARTO JUŻ NIEDŁUGO ZACZĄĆ SIĘ ROZGLĄDAĆ ZA ZIMOWĄ PRACĄ SEZONOWĄ.

W ostatnim roku tysiące osób straciło pracę.

Upadły setki firm. Chyba nikt, kto obserwuje rynek pracy w Wielkiej Brytanii, nie patrzy na niego optymistycznie. Dlatego wiadomość, że firma odzieżowa John Lewis stworzy przed świętami 7 tys. dodatkowych miejsc pracy w swoich butikach i sklepach Waitrose, wlała nadzieję w serca wielu osób. To o 2 tys. więcej pracowników sezonowych, niż rok temu. Ciekawostką jest obietnica darmowych napojów i posiłków dla obsługi. Zarząd firmy tłumaczy, że w ten sposób chce przyciągnąć osoby, które nie są pewne, czy podjąć taką pracę.

Potrzeba nie tylko pracowników sklepów, ale też magazynierów czy kierowców. Poza tymi, którzy przydadzą się tylko w czasie świąt, sieć rekrutuje też 550 osób do pracy na stałe. Wszystko to efekt rosnącej popularności sklepu on-line, w którym od 8 października 2021

niedawna można zamawiać żywność z dowozem do domu.

– To pierwsze święta po lockdownie, więc wiele osób będzie chciało nadać im szczególny charakter – przyznała Nikki Humphrey zarządzająca w John Lewis Partnerships zasobami ludzkimi.

Ogłoszenia dla 4700 pracowników Waitrose i 2300 osób potrzebnych do John Lewis pojawiły się w połowie września.

Będą puste półki?

CNN przewiduje, że w okolicach Bożego Narodzenia niektóre półki w sklepach mogą być puste po raz pierwszy od dłuższego czasu. Jako przykład problemów, które mogą się pojawić, podaje brak określonych potraw i napojów w brytyjskim McDonaldzie czy restauracjach Nando’s. Nałożyły się na siebie braki w sektorze rolnym i przetwórstwa, z opóźnieniami na granicach wynikłymi przez nowe regulacje i niedobór kierowców. Co zapowiada już dziś, że planuje zatrudnić przed świętami 3 tys. dodatkowych osób, które pomogą zapełnić półki i dostarczyć produkty na czas. Z danych portalu rekrutacyjnego Adzuna wynika, że pensje zawodowych kierowców wzrosły od ubiegłego roku o 18 proc. Tesco na razie nie zwiększa radykalnie zatrudnienia, ale tym, którzy zgodzą się pracować jako kierowca, oferuje bonus 1000 funtów na start. Wszystko to dobre wiadomości dla Polaków, bo lwia część kierowców TIR-ów pocho-

dzi właśnie z Europy Środkowo-Wschodniej, w tym głównie z Polski.

Świąteczny listonosz

Choć z roku na rok wysyłamy mniej listów, sytuację ratują paczki. Zamówienia on-line, choć obsługiwane coraz częściej przez kurierów, wciąż jeszcze zdarza się wysyłać pocztą. Dlatego w każdym większym mieście potrzeba osób do sortowania i dostarczania listów. Zarobić można 11,40 funta za godzinę w dzień i 13,70 w nocy.

Pracę można zacząć o 6:30, 17:00 lub 23:00. Są też wakaty dla osób, które mogą pracować tylko w weekendy. Nieustannie brakuje też kurierów, w tym dla Amazona, który chwali się, że w Leeds gwarantuje 10-11 funtów za godzinę pracy i nie wymaga żadnego doświadczenia.

Praca dla Mikołaja i elfów

Pod koniec września w portalach rekrutacyjnych już zaczęły się pojawiać ogłoszenia dla... Świętych Mikołajów. Na razie potrzeba 170 takich wysoko wyspecjalizowanych pracowników, a przecież jesień dopiero się rozpoczyna. Rekrutuje m.in. Chaplins Superstore w Plymouth i Cherry Hill Garden Centre w Middlesborough. Mikołaj z zacięciem aktorskim i umiejętnościami pedagogicznymi może liczyć nawet na 40 funtów za godzinę, choć przeciętne stawki są 3-4 razy niższe. Pomocnicy Świętego Mikołaja mogą liczyć w Newark-on-

RAPORT

~ 29

TECZNA Trent na 9,07 funta za godzinę. Praca rozpoczyna się mniej więcej w połowie listopada i potrwa przez ok. 6 tygodni. Mikołajów i elfy rekrutują markety, centra zabaw dla dzieci, galerie handlowe, firmy wynajmujące Mikołajów na godziny i szkoły.

Pomocnicy sprzedawców

W Birmingham zaczął rekrutować ekskluzywny dom towarowy Hotel Chocolat. Pensja jest minimalna, ale doradcy klienta mogą też liczyć na 50 proc. zniżki na luksusowe towary – to może się przydać w okolicach świąt. W Newcastle 200 osób poszukuje lokalny Fenwick. Podobne wakaty pojawiają się w całym kraju. Warto szukać takiego sezonowego zatrudnienia w najbardziej eleganckich domach towarowych Stolicy. Zwykle do takiej pracy jest dość trudno się dostać. W tym roku to dużo prostsze z uwagi na niedobór pracowników, a niekiedy z takiej tymczasowej posady można później łatwo awansować na stałego członka załogi. Nawet jeśli to się nie uda, wpis o pracy w Harrods’ie czy Liberty London w CV zrobi później wrażenie na przyszłych pracodawcach i może otworzyć niektóre drzwi.

A może praca w filmie?

Elfy, kierowcy i... filmowcy. Tych ostatnich ma na Wyspach przybyć w najbliższym czasie aż 30 tysięcy, w tym 10 tys. stażystów, którzy dopiero chcą się uczyć. Moda na filmy i seriale

z epoki zrobiła swoje. Rośnie zapotrzebowanie na produkcje z Londynem w tle. Filmowanie nowego „Władcy pierścieni” na Wyspy przeniósł też ostatnio Amazon. Firma planowała wcześniej, że będzie kręcić w Nowej Zelandii. Okołocovidowe zamieszanie sprawiło jednak, że plany trzeba było zweryfikować. Szkocja jest bliżej, a widoki też są spektakularne. Producent takich filmów jak „Cztery wesela i pogrzeb” czy „Bridget Jones” twierdzi na łamach „The Guardian”, że to pierwsze tak duże inwestycje w tym sektorze w historii. Zauważył, że produkcje trzeba ostatnio wstrzymywać przez brak rąk do pracy, więc jest ostatni dzwonek na to, by wykształcić nowe kadry. Apetyt na brytyjskie produkcje napędzają również serwisy streamingowe. Każdy chce mieć swoje „Downton Abbey” lub „Bridgerton”, a najchętniej co najmniej raz w roku zobaczyć zupełnie nowy sezon ulubionego serialu. Dodajmy do tego fakt, że wiele produkcji wstrzymano na czas pandemii. Dziś prace ruszają pełną parą nad wszystkimi planowanymi produkcjami jednocześnie. W „The Guardian” można przeczytać, że makijażystkom czy operatorom kamery zdarza się rzucać pracę z dnia na dzień, gdy okazuje się, że w międzyczasie kręcony jest inny serial, przy którym można więcej zarobić.

Sam Netflix inwestuje w tym roku w projekt Grow Creative UK, w ramach którego do przemysłu filmowego ma trafić 1000 nowych, młodych osób z szansą na 12-miesięczne kontrakty m.in. na planie

„Bridgerton”. Szczególnie brani pod uwagę będą ci z tak zwanych różnorodnych środowisk. Być może wśród tych stanowisk znajdzie się takie dla przybyszy z Polski?

Gdzie najbardziej brak rąk do pracy?

Brexit i Covid – ten duet zadecydował o dramatycznym braku rąk do pracy w niektórych sektorach. Najgorzej jest w służbie zdrowia, która działała w ostatnim roku na pełnych obrotach. BBC podaje, że latem brakowało 167 tys. pracowników opieki społecznej i szpitali. Nic nie wskazuje na to, by te problemy służby zdrowia miały się szybko skończyć, choć wygaszanie paniki związanej z wirusem na pewno zmniejszy nieco szpitalne kolejki.

Na drugim miejscu jest sektor hotelarstwa. Brakuje tu 134 tys. osób, które przez brexit i pandemię nie zdecydowały się tego lata przyjechać do pracy jako pokojówki czy kelnerzy. Na trzecim miejscu są tradycyjnie zawody techniczne, w tym inżynierowie czy informatycy. Tych jest o prawie 100 tys. za mało w stosunku do długofalowych potrzeb brytyjskiej gospodarki, a ostatnie zawirowania politycznozdrowotne nie miały akurat zbyt dużego wpływu na branżę. Wszystko to może pocieszać tych, którzy na Wyspach już są i właśnie zastanawiają się nad zmianą zawodu na bardziej lukratywny lub nad podjęciem dodatkowej pracy. Nawet praca w przemyśle filmowym może okazać się w zasięgu ręki.

30 ~ RAPORT

SŁAWNI PO NA BRYTYJSKICH CMENTARZACH

TYM, CO CZĘSTO BOLI OSOBY PRZEBYWAJĄCE POZA OJCZYZNĄ, JEST BRAK MOŻLIWOŚCI ZAPALENIA ŚWIECZKI NA GROBACH BLISKICH. OKAZUJE SIĘ JEDNAK, ŻE NA BRYTYJSKICH CMENTARZACH JEST POCHOWANYCH WIELU WYBITNYCH POLAKÓW. JESIENNY SPACER TO NAJLEPSZY CZAS, BY SOBIE O NICH PRZYPOMNIEĆ.

Kto spoczywa w Londynie?

Pierwsi Polacy byli pochowani w Londynie jeszcze w XIX wieku. Na stołecznym cmentarzu Highgate leży powstaniec listopadowy Wojciech Darasz, który zmarł w 1952 roku.

Na tym cmentarzu na Wzgórzu Orła Białego można znaleźć wiele innych mogił polityków, działaczy i wojskowych. Z kolei na Brompton Cemetery leży aż dwóch byłych premierów, w tym Felicjan Sławoj-Składkowski.

Jego nazwisko jest znane każdemu, kto odwiedzał kiedyś polską wieś – to on stał za rewolucyjnym projektem, w ramach którego do każdego domu dobudowano prostą toaletę – sławojkę. Największą sławę wśród Polek można znaleźć na cmentarzu Kensal Green. To tu pochowana jest Krystyna Skarbek, doceniana przez Brytyjczyków kobieta-szpieg. Vesper z powieści i filmu o Jamesie Bondzie miała być wzorowana właśnie na niej. Dziś, gdy w mediach króluje „herstory”, a o prawach kobiet mówi się tak wiele, aż nie wypada, by jej prosta mogiła pozostała w Dniu Wszystkich

Świętych bez świeczki i kwiatów.

W mediach coraz częściej przywołuje się też dziś Stefanię Zahorską, jedną z pierwszych, jeszcze przedwojennych krytyczek filmowych, której grób znajduje się na Hampstead Cemetery. Historia innej niezwykłej Polki miała swój finał dopiero w tym roku. Instytut Pamięci Narodowej opublikował niedawno poruszającą fotografię młodej, pięknej kobiety w wojskowym mundurze. Badacze szybko ustalili, że to Maria Barr, która w 1943 roku odbierała z rąk króla Jerzego VI odznaczenie w imieniu zaginionego męża. Okazało się, że kobieta zmarła w 2018 roku. Pochowanie jej na cmentarzu Gunnersbury odbędzie się dopiero w tym roku, po zamieszaniu związanym z pandemią i z ustalaniem, gdzie ma spocząć.

Sławni wojskowi i odkrywca

Cmentarz Gunnersbury w zachodnim Londynie to miejsce pomników słynnych generałów – Józefa Hallera i Tadeusza Bora-Komorowskiego, choć ich prochy w latach 90. zostały

przeniesione do Polski. Sam Haller nie zgodził się na pochowanie w komunistycznej Polsce. Na jego pogrzeb w 1960 roku przybyły 2 tys. zamieszkałych w Londynie Polaków, ale też gen. Bór-Komorowski i Władysław Anders. Za inicjatywą przeniesienia grobu stali harcerze z BielskaBiałej, którzy w 1993 roku przypomnieli sobie o generale. W Londynie spoczywa też słynny pisarz Józef Mackiewicz – jego grobu trzeba szukać przy polskiej parafii św. Andrzeja Boboli w Hammersmith. Warto jeszcze wspomnieć podróżnika Pawła Edmunda Strzeleckiego, który odkrył Góry Śnieżne i nazwał najwyższy szczyt Australii Górą Kościuszki. Nie sposób wymienić wszystkich osób polskiego pochodzenia i Polaków pochowanych w Londynie. Łącznie to ok. 10 tys. osób.

Inne ważne groby w Anglii

W całym kraju spoczywa 45 061 Polaków na 1057 cmentarzach. W Bristolu na cmentarzu Avonview jest pochowany zmarły niedawno Johny Eagle, czyli polski bokser Czesław Minkler. Jego nieprawdopodobna historia powinna doczekać się ekranizacji. Zesłany z rodziną na Syberię w wieku zaledwie 11 lat uciekł sam do Egiptu, skąd w końcu dotarł do Bristolu. Zaczynał od pracy na budowie, ale wkrótce zapisał się do klubu sportowego i podjął pierwsze zwycięskie walki. Inni wrestlerzy do dziś wspominają go jako zaskakująco pogodną i życzliwą osobę – wbrew tragicznej życiowej historii i budzącej strach aparycji. Bardzo niewielu Polaków zdaje sobie też sprawę z tego, że w niewielkim Canterbury leży jeden z najsłynniejszych pisarzy – Joseph Conrad, czyli Józef Teodor Konrad Korzeniowski herbu Nałęcz.

Inną niespodzianką będzie grób Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, który znajduje się w Manchesterze. Jej historia przypomina dzieje wielu innych rodzin. W latach 40. XX wieku wyjechała do Anglii z mężem-lotnikiem i

Sonia Grodek

OLACY

RAPORT trudno było jej ułożyć sobie życie w obcym kraju.

Największy polski cmentarz wojskowy

Ze wszystkich polskich cmentarzy wojskowych na świecie największy znajduje się w Newark-on-Trent w środkowej Anglii. Pochowanych jest tu kilkuset lotników, trzech prezydentów na uchodźstwie i wielu innych ważnych rodaków. Do 1993 roku spoczywał tu tez generał Sikorski, dziś pochowany na Wawelu. Warto choć raz zobaczyć ten cmentarz z równymi rzędami prostych, białych grobów ozdobionych orłem.

Polskie groby w Szkocji, Walii, Irlandii

Groby polskich wojskowych znajdują się również w Walii czy Irlandii Północnej. To łącznie kilkanaście cmentarzy i 83 nazwisk. Lokalni aktywiści wyliczyli, że w Szkocji znajduje się

~ 31

a później dożył swoich dni w nadmorskim miasteczku Dysart. Polski generał znany z walk w 1920 roku nie miał na Wyspach rodziny, więc przez 70 lat nikt nie zdawał sobie sprawy z tego, kto leży w zapomnianym grobie. Dopiero lokalny aktywista odnalazł mogiłę i zaczął zabiegać o jej odpowiednie oznaczenie.

Rok później na cmentarzu St. Mary’s w Londynie siłami pasjonatów udało się odnowić nagrobek Władysława Studnickiego. Działający głównie przed i w trakcie II wojny publicysta i polityk miał specyficzne poglądy (krytykował sojusz z Wielką Brytanią i namawiał do dołączenia do Niemiec). Trudno się dziwić, że w ojczyźnie został skazany na ostracyzm. Mimo wszystko, gdy polscy historycy dowiedzieli się kilka lat temu o niszczejącej pod warstwą trawy mogile z zatartym nazwiskiem, postanowili mimo wszystko odnowić grób. Po jego oczyszczeniu okazało się, że bura

NA BROMPTON CEMETERY LEŻY AŻ DWÓCH BYŁYCH PREMIERÓW, W TYM FELICJAN SŁAWOJ-SKŁADKOWSKI aż 763 groby polskich żołnierzy. Rozsiane są na kilkudziesięciu cmentarzach od największych metropolii, po mogiły przy lokalnych kościółkach, więc trudno znaleźć wymówkę, by nie odwiedzić ich podczas jesiennego spaceru. Większość z tych osób zginęła w czasie lub tuż po II wojnie światowej. Są wśród nich żołnierze każdego stopnia, ze wszystkich obszarów ówczesnej Rzeczypospolitej, strzelcy, saperzy i marynarze. Wśród nich dwie kobiety: siostra Matylda Skoczyńska z 1 szpitala polowego i siostra Stefania Carowa. Obie pochowane na Wellshill Cemetary w Perth. Wzruszyć może widok polskiej kwatery zwanej „mogiłą samotnych Polaków” w Edynburgu.

Groby, o których nikt nie wie...

W 2019 na cmentarzu w Kirkcaldy w Szkocji odkryto nieoznaczoną mogiłę Mikołaja Osikowskiego. W czasie wojny wraz z innymi wojskowymi został ewakuowany na Wyspy. Jako współpracownik byłego prezydenta na uchodźstwie nie był zbyt popularny wśród ówczesnych polskich władz i trafił najpierw do obozu karnego,

płyta to w rzeczywistości biały marmur. Grób przywrócono do pierwotnego kształtu i dziś znów można na nim zapalić świeczkę. „Niezależnie od takich czy innych stanowisk politycznych każdy weteran walki o prawdziwą Niepodległość i całość Polski zasługuje na pamięć i szacunek – choćby ten sprowadzający się do czystej i czytelnej mogiły!”

– zauważył Sławomir Cenckiewicz, który włączył się w ten projekt. Grób udało się odnowić dzięki prywatnej zbiórce funduszy. Te dwie historie pokazują, że wciąż da się znaleźć i ocalić od zapomnienia polskie groby, o których nikt nie wie – warto ich szukać podczas tegorocznych Zaduszek. Można to zrobić na własną rękę, choć akcje sprzątania i odnajdywania polskich grobów prowadzą też organizacje. W Londynie to Poland Street, ale podobne akcje odbywają się też w innych miastach.

Włączenie się w inicjatywę może stać się nową tradycją polskich rodzin osiadłych w miejscach, które tylko pozornie nie są związane z wybitnymi postaciami znanymi z polskiej historii. <<

32 ~ KALENDARIUM

3 października 1996

PAŹDZI

Octob Wisława Szymborska została ogłoszona laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Nagroda została wręczona 9 grudnia w Sztokholmie.

4.10.1636 Podczas wojny trzydziestolet-

niej Szwedzi pokonali w bitwie pod Wittstock połączone siły cesarskie i saskie.

5.10.1936

Urodził się czeski pisarz i dramaturg Václav Havel, uczestnik Praskiej Wiosny, współzałożyciel Karty 77, ostatni czechosłowacki i pierwszy czeski prezydent.

7.10.1571

W bitwie pod Lepanto �lota Ligi Świętej pokonała siły Imperium Osmańskiego.

8 października 2021

11.10.1531 W Szwajcarii wojska kantonów katolickich pokonały protestantów w bitwie pod Kappe.

KALENDARIUM

~ 33

IERNIK 13.10.1781

Cesarz Józef II wydał patent tolerancyjny przyznający równe prawa luteranom, kalwinom i prawosławnym na terenie Imperium Habsburgów.

18.10.1976

Premiera �ilmu Brunet wieczorową porą w reżyserii Stanisława Barei.

ber 15.10.1946

W noc poprzedzającą wykonanie kary śmierci w Norymberdze samobójstwo popełnił Hermann Göring, marszałek Rzeszy, pilot wojskowy w I wojnie światowej, jeden z głównych przywódców nazistowskich Niemiec.

20.10.2011

Wojna domowa w Libii: powstańcy zdobyli Syrtę i schwytali, a następnie zamordowali długoletniego dyktatora Libii Mu’ammara al-Kadda�iego.

21.10.1956 I sekretarzem KC PZPR w miejsce Edwarda Ochaba został Władysław Gomułka, był to punkt kulminacyjny zmian w Polsce, jakie zaszły po śmierci Stalina.

24.10.1851

Angielski astronom William Lassell odkrył dwa księżyce Urana – Ariel i Umbriel.

34 ~ REPORTAŻ

KOLEJNE ETAPY KONTROLI NA GRANICY UK–UE

WCHODZĄ W ŻYCIE

Z DNIEM 1 STYCZNIA 2022 ROKU NASTĄPIĄ KOLEJNE ZMIANY W ZASADACH PRZEPROWADZANIA KONTROLI GRANICZNEJ POMIĘDZY UK A UE. Od 1 stycznia 2021 r. przy wwozie do Wielkiej Brytanii, strona brytyjska wymaga eksportowych świadectw zdrowia tylko w odniesieniu do tzw. produktów pochodzenia zwierzęcego objętych środkami bezpieczeństwa z powodu występowania chorób zwierząt na terytorium państwa eksportera (POAO under safeguard measures).

Od 1 stycznia 2022 r. będzie obowiązywać wymóg pre-noty�ikacji, tj. wcześniejszego zgłaszania ładunków z produktami roślinnymi i pochodzenia zwierzęcego przez brytyjskich importerów za pośrednictwem systemu IPAFFS. Od 1 stycznia 2022 r. zacznie również obowiązywać zakaz eksportu z obszaru UE do Wielkiej Brytanii następujących produktów pochodzenia zwierzęcego (POAO): chłodzone mięso mielone (wołowe, wieprzowe, jagnięce, baranie oraz kozie); chłodzone lub mrożone mięso mielone (drobiowe); oddzielone mechanicznie mięso pozyskane z drobiu i ptaków bezgrzebieniowych lub ptaków łownych; nieklasy�ikowane jaja; surowe mleko od krów pochodzących ze stad zarażonych gruźlicą; chłodzone surowe wyroby mięsne.

8 października 2021

Natomiast, od 1 lipca 2022 r. przy wwozie do Wielkiej Brytanii, strona brytyjska będzie wymagać eksportowych świadectw zdrowia w odniesieniu do pozostałych produktów pochodzenia zwierzęcego (POAO), żywności wysokiego ryzyka niepochodzącej od zwierząt (HRFNAO) i produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego (ABP).

Eksporter z UE będzie zobowiązany dostarczyć kopię świadectwa zdrowia do importera z Wielkiej Brytanii, aby ten przesłał kopię do IPAFFS. Dodatkowo �izyczna kopia świadectwa zdrowia powinna być dołączona do przesyłki. Świadectwa przeznaczone dla produktów pochodzenia zwierzęcego objętych środkami bezpieczeństwa z powodu występowania chorób zwierząt na terytorium państwa eksportera będą w dalszym ciągu obowiązywać.

W odniesieniu do roślin i produktów pochodzenia roślinnego – towarów regulowanych niskiego ryzyka, eksportowanych z Unii Europejskiej, wymogi zaopatrywania takich przesyłek w świadectwa �itosanitarne i kontroli �izycznych tych towarów w brytyjskich punktach kontroli granicznej, które

miały zostać wprowadzone w dniu 1 stycznia 2022 r., termin wdrożenia ww. wymogów został przesunięty na dzień 1 lipca 2022 roku.

Od 1 października br. przy wywozie towarów z Wielkiej Brytanii wymagane jest złożenie brytyjskim organom celnym wywozowej deklaracji skróconej Exit Summary Declaration (EXS). Dla towarów zgłoszonych do procedury wywozu na podstawie zgłoszenia celnego dane bezpieczeństwa i ochrony są deklarowane na tym zgłoszeniu.

Zatem wymóg przedstawienia EXS będzie dotyczył towarów co do których nie ma obowiązku złożenia zgłoszenia do procedury wywozu.

W praktyce EXS będzie wymagane dla wywozu:

1. Pustych palet, kontenerów i pojazdów przewożonych w ramach umowy transportowej/ przewozowej, tj. umowy pomiędzy przewoźnikiem a nadawcą ładunku lub pasażerem, która określa wzajemne prawa i obowiązki.

2. Towarów czasowo składowanych przez dłużej niż 14 dni.

BREXIT NEWS 3. Towarów czasowo składowanych krócej niż 14 dni, wobec których nie złożono danych bezpieczeństwa i ochrony na etapie ich przywozu do Wielkiej Brytanii lub w stosunku do

1 października 2021 r.

• Zwolnienie z deklaracji bezpieczeństwa i ochrony towarów w exporcie skończy się, deklaracja EXS będzie wymagana z początkiem października 2021 (bez zmiany). Ċĭĭ ¶Þ¶ äĭ¶È¶ ÈÎ ĭ° ĭ }ĭ¥Óìĭ ÓÁÄuÞ° u ĭ ¶ĭÞ¥ué Óĭ ¶ĭf ©ġ kiej Brytanii (bez zmiany).

1 stycznia 2022 r.

Ċĭĭ §©uÄu ¥ ĭ ¯Á¶ÄÎ¶Þ Čĭ©Ó ĭÓìä ĭ ÁĶ ÓÄäĭÓÁĶÈé 鶰 ¥ĭĝ QJĞĭ ¥ É© ĭÓÁÄuÞ° ¶° ČĭÁ®uΰ¶É ĭ ®uĭ przy imporcie (bez zmiany). ĊĭĭJÄ ġ°¶Îäíĭ§u ¥uĭĶɩ °ĭ ĭÁĶġ ӧηÞĭĶɩ °°ä ĭ° ȧ ¶ĭÄäġ éä§uČĭÁĶ ӧηÞĭÁ¶ ¶ é ° uĭ éÞ Äé ¶ĭĝJ? ?ĞČĭÁĶ Ó§ġ tów obocznych pochodzenia éÞ Äé ¶ĭĝ JÈĞČĭìäÞ°¶É ĭ wysokiego ryzyka oraz pasz pochodzenia nie-zwierzęcego ĝ%M 9 ?ĞĭĝÁ¶ÁÄé ° ¶ĭ÷ĭÁuêġ dziernik 2021).

których zmieniło się ich miejsce przeznaczenia bądź odbiorca.

4. Towarów przemieszczanych w tranzycie z wykorzystaniem tranzytowego dokumentu

~ 35

towarzyszącego (TAD) lub tranzytowego dokumentu towarzyszącego bezpieczeństwo (TSAD).

1 lipca 2022 r.

Ċĭĭ §©uÄu ¥ ĭ éÁ é ±ÈÎÞuĭĝÈuġ Îäĭu° ĭÈ ÓÄ Îäĭ ©uÄuÎ ¶°ÈĞĭÞĭ ¯Á¶Ä ĭĝ 9QĞĭ }ĭÞä¯u u° ĭ ÞĭÁÄéäÁu §Óĭ ¯Á¶ÄÎÓĭ ¶ĭf ©§ ¥ĭ Brytanii. Ċĭĭ §ÈÁ¶ÄÎ¶Þ ĭÉÞ u ÎÞ¶ĭé Ä¶Þ uĭ będzie wymagane dla wszystkich ÁĶ ӧηÞĭÁ¶ ¶ é ° uĭéÞ ġ Äé ¶ĭĝJ? ?Ğĭ¶Äuéĭ° §Î·Ää ĭ ÁĶ ӧηÞĭÓ ¶ é°ä ĭÁ¶ ¶ġ é ° uĭéÞ Äé ¶ĭĝ JÈĞĭĝÁ¶ġ przednio 1 stycznia 2022). Ċĭĭ ÄÎäíĭ§uÎäĭíĭζÈu° ÎuÄ° ĭ }ĭ obligatoryjne dla roślin i pro ӧηÞĭĶɩ °°ä ĭĝÁ¶ÁÄé ° ¶ĭ÷ĭ stycznia 2022). ĊĭĭV¶ÞuÄäĭ ĭ¯ÓÈ u®äĭÁÄé ¥É ĭ ÁÄé ĭQÎu°¶Þ ȧuĭ1¶°ÎĶ© ĭ ©° ¥ĭ ĝ JÈĞĭÞĭ ©ÓĭÁÄé ÈÎuÞ ° uĭ ¶§Ó¯ °Îu ¥ ČĭζìÈu¯¶É ĭ ĭ§¶°ġ ÎĶ© ĭíĭéä é° ¥ĭ¥ É© ĭζĭ§¶° é° ĭ (poprzednio 1 marzec 2022). Ċĭĭ1¶°ÎĶ© ĭíĭéä é° ĭìäÞä ĭéÞ ġ Äé}Îĭ¶ÄuéĭĶɩ °ĭ ĭÁĶ ӧηÞĭ roślinnych o wysokim priorytecie }ĭ§¶°Îä°Ó¶Þu° ĭÞĭ¯ ¥È u ĭ ÁÄé é°u é ° uĭÁĶ ӧηÞČĭuìĭ ¶ĭ¶ Þ¶®u° uđ

UZNAWANIE OZNAKOWANIA CE

W WIELKIEJ BRYTANII PRZEDŁUŻONE DO 1 STYCZNIA 2023 R. W DNIU 24 SIERPNIA 2021 ROKU BRYTYJSKI DEPARTMENT FOR BUSINESS, ENERGY AND INDUSTRIAL STRATEGY (BEIS) POINFORMOWAŁ O PRZEDŁUŻENIU OBECNEGO TERMINU UZNAWANIA OZNAKOWANIA CE W WIELKIEJ BRYTANII (UK) DO 1 STYCZNIA 2023 R. Pierwotnie zastąpienie znaku zgodności CE oznaczeniem UKCA (UK Conformity Assessment) planowane było (z wyjątkami) już od 1 stycznia 2022r. dla większości produktów wymagających takiego oznakowania i wprowadzanych na rynek UK.

Zgodnie ze wstępnymi zapowiedziami UK:

• Możliwym będzie oznaczanie znakiem UKCA wyrobów, w odniesieniu do których przepisy pozwalają producentowi lub upoważnionemu przedstawicielowi na samodzielne sporządzenie i podpisanie deklaracji zgodności (UK Declaration of Conformity) bez konieczności przeprowa-

dzenia badań i wydawania odpowiednich certy�ikatów przez instytucję zewnętrzną.

• Produkty o zwiększonych wymogach bezpieczeństwa, które dotychczas wymagały dodatkowego badania i certy�ikowania przez jednostkę noty�ikowaną przed ich oznakowaniem znakiem CE, również w przypadku oznakowania UKCA będą musiały zostać zbadane i certy�ikowane przez brytyjską jednostkę zatwierdzoną (UK Approved Body).

• Dla większości produktów wprowadzanych do obrotu w UK oznakowywanych dotychczas europejskimi znakami zgodności CE lub ε (tzw. „odwrócony epsilon”), wy-

magane będzie zastosowanie znaku UKCA. Kategorie produktów, które zostaną objęte nowymi zasadami to m.in.: wyroby medyczne, wyroby i urządzenia dla kolei, urządzenia AGD, materiały wybuchowe do użytku cywilnego, wyroby budowlane, zabawki, zbiorniki i urządzenia ciśnieniowe, dźwigi, przyrządy pomiarowe, produkty ujęte w dyrektywie ATEX, sprzęty radiowe i telekomunikacyjne, środki ochrony indywidualnej (PPE), urządzenia gazowe, maszyny, pojemniki na aerozole, czy urządzenia elektryczne do stosowania (pracy) w określonych granicach napięcia.

Podstawowe wymogi dotyczące bezpieczeństwa produktów nie od-

biegają od regulacji europejskich i w ciągu najbliższych lat prawdopodobnie nie ulegną zmianie. Oznacza to, iż produkty spełniające wymagania odpowiednich europejskich norm zharmonizowanych i dotychczas oznakowywane znakiem CE będą również spełniały wymagania brytyjskich „wyznaczonych standardów” (tzw. designated standards). Choć obecnie regulacje brytyjskie w dużej mierze pokrywają się z regulacjami UE i nie wprowadzają odmiennych wymagań dla produktów dotychczas oznakowywanych znakiem CE, znak UKCA będzie odwoływał się do prawa krajowego UK, a nie do dyrektyw i rozporządzeń UE.

36 ~ PORADNIK

ZAKUP PIERWSZEJ NIERUCHOMOŚCI NA WYSPACH

DOM LUB MIESZKANIE TO Z PEWNOŚCIĄ NAJWIĘKSZY ZAKUP JAKI NAS CZEKA. WEJŚCIE NA RYNEK NIERUCHOMOŚCI TO POWAŻNA DECYZJA. GDZIE ZAMIESZKAĆ? KTÓRĄ NIERUCHOMOŚĆ ZAMIENIĆ W DOM? JAK ZA NIĄ ZAPŁACIĆ?

Przed rozpoczęciem poszukiwań pierwszej nieruchomości na kupno, należy zaoszczędzić odpowiednią kwotę na wkład własny.

Zazwyczaj na ten cel potrzeba przynajmniej 10% lub 20% wartości nieruchomości, ale można skorzystać również z brytyjskiego rządowego programu gwarancyjnego dla 8 października 2021

spłaty kredytów hipotecznych do 95% wartości nieruchomości.

Oszczędności powyżej 10% dają dostęp do szerszej oferty tańszych kredytów hipotecznych.

Przed zakupem pierwszej nieruchomości należy przede wszystkim ocenić, czy krok ten mieści się w budżecie. Najrozsądniej jest zebrać

oszczędności przed rozpoczęciem poszukiwań nieruchomości. Realizację planu kupna za kilka lat najlepiej rozpocząć od założenia rachunku oszczędnościowego typu Lifetime ISA, aby zbierać środki na wkład własny.

PORADNIK Lokalizacja, lokalizacja, lokalizacja...

Dobrym pomysłem jest sporządzenie listy wymagań i preferencji w porządku od najważniejszych do najmniej istotnych.

Warto zastanowić się nad preferowaną lokalizacją, odpowiednią okolicą oraz pożądanym lub też potrzebnym rozmiarem nieruchomości.

Należy również poznać okolicę i sprawdzić, czy odpowiada ona prowadzonemu stylowi życia. Trzeba sprawdzić połączenia transportowe, parking, położenie sklepów i przestrzeni zielonych, dowiedzieć się jak bardzo ruchliwa jest okolica oraz jak daleko położona od przyjaciół i rodziny.

Poza tym, warto dowiedzieć się jaki jest dystans do lokalnych szkół, szpitala, odległość od miejsca pracy, przyjaciół i rodziny, czy też dostępność transportu publicznego.

Warto pomyśleć o tym, co jest najważniejsze w danej okolicy. Niska stopa przestępczości? A może dostępność pubów, restauracji i innych form rozrywki?

Nie wszyscy doradcy kredytowi wymagają tylu dokumentów. To dlatego, że w CCFS chcemy dokładnie zrozumieć sytuację �inansową klienta przed złożeniem do banku wniosku o promesę.

Chcemy uniknąć sytuacji, w której po wstępnym udzieleniu promesy kredytodawca odmawia kredytu, ponieważ w CCFS niedokładnie zrozumiano sytuację �inansową klienta.

Kwestie prawne

Radca prawny ds. aktów przeniesienia własności (ang. conveyancer) zajmuje się prawnymi aspektami kupna nieruchomości. Do niego lub niej należy przygotowanie oraz wymiana umów z radcą prawnym sprzedającego, czyli prze-

WARTO ZASTANOWIĆ SIĘ NAD PREFEROWANĄ LOKALIZACJĄ ORAZ POŻĄDANYM ROZMIAREM NIERUCHOMOŚCI

Promesa kredytowa

Podczas składania oferty zakupu nieruchomości kupiec może dodatkowo zyskać na wiarygodności dzięki pozyskanej od pożyczkodawcy promesie kredytowej (ang. agreement in principle, AIP).

Taka promesa określa kwotę kredytu dostępną u konkretnego pożyczkodawcy. Nie jest to dokument wiążący prawnie, ponieważ podpisanie umowy kredytowej zależy od ostatecznej wyceny nieruchomości, ale przed wydaniem promesy pożyczkodawca sprawdza pewne dokumenty, takie jak odcinki wypłat potencjalnego pożyczkobiorcy.

Nie powinno się składać wniosku o promesę u wielu pożyczkodawców, ponieważ jej wydanie wymaga sprawdzenia zdolności kredytowej wnioskodawcy. Każda wery�ikacja zdolności kredytowej jest widoczna dla pozostałych pożyczkodawców i może utrudnić zaciągnięcie hipoteki.

Aby ubiegać się o promesę przy pomocy CCFS, potrzebne są następujące dokumenty: • potwierdzenie zatrudnienia i zarobków, np. ostatnie odcinki wypłat lub P60 • dokument tożsamości i potwierdzenie miejsca zamieszkania • kopie wyciągów bankowych z ostatnich 3 miesięcy dokument potwierdzający zgromadzone środki na wkład własny • osoby prowadzące własną działalność gospodarczą muszą przedstawić rozliczenie podatkowe (ang. tax calculation) i roczne zestawienie podatkowe (ang. tax year overview) z ostatnich 3 lat • właściciele spółek (ang. Ltd) muszą przedstawić rozliczenie podatkowe (ang. tax calculation) i roczne zestawienie podatkowe (ang. tax year overview) oraz sprawozdanie �inansowe spółki z ostatnich trzech lat �inansowych.

prowadzenie przeniesienia własności (w Szkocji znane jako „concluding missives”, co w języku staroszkockim oznacza „podpisanie umów”).

Radca prawny zajmuje się również progresywnym podatkiem od transakcji (ang. Stamp Duty Land Tax or Land lub Buildings Transaction Tax w Szkocji), analizą prawną dokumentów dot. nieruchomości z urzędu władz lokalnych w sprawie klasy�ikacji, doprowadzenia i odprowadzenia wód gruntowych, dotychczasowego użytkowania i ewentualnego zanieczyszczenia gruntu (ang. legal searches) oraz wpisem prawa własności nowego właściciela nieruchomości do księgi wieczystej.

W Walii, Anglii i Irlandii Północnej radcę prawnego zatrudnia się, kiedy oferta kupna zostanie przyjęta. W Szkocji radcę prawnego ds. aktów przeniesienia własności zatrudnia się przed złożeniem oferty kupna nieruchomości, ponieważ do jego obowiązków należy również złożenie oferty w imieniu kupca.

Przegląd techniczny budynku (ang. survey) powinien wskazać na ewentualne problemy techniczne nieruchomości. Jeśli rzeczoznawca wykryje problemy, o których nie wspomniano wcześniej, to można zwrócić się z prośbą do sprzedającego o obniżenie ceny nieruchomości lub o naprawienie konkretnego problemu przed podpisaniem umowy kupna-sprzedaży.

Jeśli sprzedający nie będzie skory do negocjacji, to być może warto na nowo przemyśleć kwestię zakupu.

Składanie oferty

Przed złożeniem oferty należy zapytać pośrednika nieruchomości, czy sprzedający jest gotowy na opuszczenie nieruchomości. Czy sprzedający znalazł już nową nieruchomość i czy dostał już kredyt hipoteczny? Czy złożono inne oferty? Które elementy wykończenia i wyposażenia włączono w cenę nieruchomości?

~ 37

W Walii, Anglii i Irlandii Północnej ofertę można składać do pośrednika nieruchomości.

Warto wykazać, że jest się poważnym kupcem oraz wyrazić chęci na szybkie przeprowadzenie transakcji kupna-sprzedaży, poparte zdobytą wcześniej promesą kredytową.

Jeśli sprzedający odrzuci ofertę, to można zaoferować więcej, jeśli pozwala na to sytuacja �inansowa kupującego. Kiedy oferta zostanie już przyjęta, pośrednik nieruchomości powinien potwierdzić ten fakt na piśmie i wycofać nieruchomość z rynku.

CCFS z chęcią kontaktuje się bezpośrednio z biurem nieruchomości i reprezentuje interes klienta. Zależy nam na tym, aby pośrednik wiedział, że nasz klient składa poważną ofertę i, że gotowy jest na podjęcie kolejnych kroków oraz na zakup nieruchomości.

Ważne: Pośrednicy nieruchomości nie pracują dla kupca, dlatego nie ma znaczenia jak miłą świadczą dla niego usługę. Pośrednik będzie jeszcze milszy dla klienta, który złoży hojniejszą ofertę i przebije propozycję złożoną wcześniej przez kogoś innego.

Zasady te zawarte są w umowie, którą biuro nieruchomości podpisuje ze sprzedającym, zobowiązując się tym samym do sprzedaży nieruchomości za możliwie najwyższą kwotę.

Ramy czasowe

Ile czasu upłynie zanim będzie można odebrać klucze? To pytanie słyszy się najczęściej podczas wstępnej rozmowy z osobami kupującymi nieruchomość po raz pierwszy.

Wszystko zależy zarówno od sprzedającego, jak i od kupującego, ale zasadniczo cały proces trwa od 2 do 4 miesięcy, a przeciętnie 3 miesiące.

Poniższa lista przedstawia cały proces kupna nieruchomości w porządku chronologicznym:

Spotkanie z klientem.

Klient decyduje się na współpracę i przesyła dokumenty wymagane do złożenia wniosku o udzielenie promesy kredytowej.

Otrzymanie promesy, poinformowanie klienta.

Klient składa ofertę zakupu wymarzonego domu.

Przyjęcie oferty.

Zamiana promesy we wniosek o kredyt hipoteczny.

Otrzymanie kredytu hipotecznego.

Kwestie prawne – można zacząć je załatwiać przed lub po otrzymaniu kredytu hipotecznego.

Podpisanie umowy kupna-sprzedaży.

S�inalizowanie zakupu i odebranie kluczy.

(Sebastian Fuz, business.pblink.co.uk)

38 ~ PORADNIK

RODZAJE KREDYTÓW HIPOTECZNYCH KREDYT HIPOTECZNY TO RODZAJ POŻYCZKI BANKOWEJ NA ZAKUP NIERUCHOMOŚCI, ZABEZPIECZONY HIPOTEKĄ. OZNACZA TO, ŻE KREDYTODAWCA (BANK LUB TOWARZYSTWO BUDOWLANE) ZACHOWUJE CZĘŚĆ PRAWA DO NIERUCHOMOŚCI DO MOMENTU CAŁKOWITEJ SPŁATY ZADŁUŻENIA. Istnieje kilka rodzajów kredytów hipotecznych; różnią się one sposobem naliczania odsetek oraz zmiany oprocentowania na przestrzeni czasu.

Każdy rodzaj kredytu hipotecznego ma swoje wady i zalety.

W przypadku zaniechania spłaty kredytu bank ma prawo do zajęcia nieruchomości. W początkowej fazie wnioskowania o kredyt hipoteczny

należy podjąć decyzję co do jego trzech głównych warunków.

1. KREDYT HIPOTECZNY ZE SPŁATĄ KAPITAŁU (ANG. REPAYMENT MORTGAGE) Jest to system spłaty większości kredytów, bez względu na poziom specjalizacji, z wyjąt-

kiem kredytów hipotecznych ze spłatą odsetek (ang. interest only). Zgodnie z warunkami kredytu hipotecznego ze spłatą kapitału, kredytobiorca spłaca co miesiąc zarówno odsetki, jak i kapitał kredytowy. Wraz z upływem okresu kredytowego, który zazwyczaj trwa 25 lat, spłacana jest całość zadłużenia i pełne prawo do własności nieruchomości przechodzi na kredytobiorcę. Oczywiście może zdarzyć się, że w ciągu tych 25 lat dojdzie do przeprowadzki. Można wtedy przenieść posiadany kredyt hipoteczny na nową nieruchomość (ang. porting) lub spłacić go i zaciągnąć nowy.

Możliwe, że przed sprzedażą nieruchomości jej wartość rynkowa wzrośnie i spłacona zostanie część kapitału. Dzięki temu wzrośnie kwota wkładu własnego, co przyniesie możliwość znalezienie nowego kredytu hipotecznego na korzystniejszych warunkach.

SPRZEDAŻ ONLINE W WIELKIEJ BRYTANII – Sprzedaż Online w Wielkiej Brytanii cieszy się coraz większą popularnością – zarówno pod względem liczby powstających sklepów internetowych, jak i pod względem rosnącej liczby klientów.

Według raportu Izby Gospodarki Elektronicznej już 96 proc. mieszkańców Wielkiej Brytanii korzysta z Internetu. Dla ponad 78 proc. z tych osób korzystanie z Internetu jest codziennym rutynowym zwyczajem.

W ciągu roku brytyjski internauta wydaje na zakupy w sieci średnio 1 086 funtów. Przy sprzedaży detalicznej 1 na 5 funtów wydawany jest na zakupy Online. 86 proc. Brytyjczyków kupuje na Amazon, z czego 70 proc. robi zakupy 8 października 2021

co najmniej raz w miesiącu. Mieszkańcy Wielkiej Brytanii kupują przez Internet nie tylko książki, gry komputerowe, przedmioty do domu, ubrania czy zabawki, ale także żywność.

Pandemia COVID-19 znacznie przyspieszyła rozwój handlu cyfrowego.

Specjaliści z „The Guardian” przewidują, że do 2024 roku sprzedaż Online będzie stanowić 25 proc. całej sprzedaży detalicznej. A do 2028 roku sprzedaż Online w Anglii osiągnie poziom 50 proc. łącznej sprzedaży detalicznej.

Dane te wyraźnie pokazują, że uruchomienie własnej sprzedaży Online w Wielkiej Brytanii to jedna z najbardziej opłacalnych form biznesu w UK. Sklep Online w UK można prowadzić, zakładając działalność gospodarczą w Anglii

– w przejrzystym i prostym systemie podatkowym – a zarządzać nim możemy z dowolnego miejsca na świecie.

Jak założyć sklep internetowy w Anglii – handel na Amazon lub eBay Największą popularność w sprzedaży Online w Wielkiej Brytanii zyskał Amazon oraz eBay. Zatem, to właśnie na tych portalach warto rozważyć swoją sprzedaż Online w UK. Na kolejnych miejscach pod względem popularności uplasowały się: Sainsbury’s, Tesco, Walmart i John Lewis.

Na swojej stronie internetowej Amazon doradza użytkownikom

organizację sprzedaży Online w kilku prostych krokach: Krok 1. Wybierz produkt, który będziesz sprzedawać.

Najbezpieczniej jest wybrać taki produkt, który już jest oferowany na Amazon, ale przy którym nie będzie wielu konkurentów. Grunt to niskie koszty i wysoka marża.

Krok 2. Znajdź źródło produktu.

Kolejny krok to znalezienie producentów, u których będziemy zamawiać produkty. Amazon zaleca kontakt z 10-15 dostawcami i zamówienie u nich próbek. Warto negocjować cenę i warunki współpracy.

PORADNIK Kredyt hipoteczny ze spłatą kapitału zaciągają zazwyczaj klienci, którzy chcą kupić nieruchomość na zamieszkanie z planem spłacenia pełnej kwoty zadłużenia przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Zaletą takiego rozwiązania jest to, że przy regularnej spłacie rat zgodnie z umową kredytową, zadłużenie będzie w pełni spłacone przed upływem okresu kredytu.

Jego wadą jest natomiast to, że raty miesięczne są dużo większe niż w przypadku kredytów hipotecznych ze spłatą odsetek (ang. interest only).

KREDYT HIPOTECZNY ZE SPŁATĄ ODSETEK (ANG. INTEREST ONLY) Kredyt hipoteczny ze spłatą odsetek zakłada comiesięczną spłatę odsetek oraz spłatę kapitału przed upływem okresu kredytu zaoszczędzonymi niezależnie środkami pieniężnymi.

Różnica względem kredytu ze spłatą kapitału jest spora, ponieważ w momencie upływu okresu kredytu kredytobiorca musi spłacić całość zaciągniętego kredytu. Środki �inansowe na spłatę można zaoszczędzić w dowolny sposób lub wykorzystać do tego odziedziczony majątek, ale trzeba mieć pewność, że należna kwota będzie dostępna przed upływem terminu spłaty kredytu. W przeciwnym razie konieczna może być sprzedaż nieruchomości w celu spłaty zadłużenia.

Istnieje ryzyko, że kredytobiorca nie będzie mógł spłacić kapitału w terminie, dlatego przed udzieleniem kredytu hipotecznego ze spłatą odsetek kredytodawcy wymagają przedstawienia planu pozyskania środków na spłatę kredytu. Ogromną zaletą tego rodzaju kredytu jest to, że rata miesięczna jest dużo niższa niż w przypadku każdego innego kredytu hipotecznego, ponieważ kredytobiorca spłaca tylko należne odsetki. Jeśli po zaciągnięciu kredytu hipotecznego ze spłatą odsetek pojawi się niepokój

~ 39

w związku z jego ostateczną spłatą, to można zamienić go na kredyt ze spłatą kapitału.

Wadą kredytu hipotecznego ze spłatą odsetek jest to, że w momencie upływu okresu kredytu, zadłużenie kredytobiorcy jest takie samo jak na początku, ponieważ spłacane są tylko odsetki, a nie kapitał.

Ten rodzaj kredytów zaciągają głównie inwestorzy na zakup nieruchomości inwestycyjnej.

Po podjęciu decyzji o rodzaju zaciąganego kredytu – ze spłatą odsetek lub kapitału – należy dokładnie zapoznać się z indywidualnymi potrzebami kredytowymi klienta przed wysunięciem propozycji konkretnego produktu hipotecznego.

KREDYT O STAŁEJ STOPIE PROCENTOWEJ

Jest wiele rodzajów kredytów hipotecznych, ale dominujące dwa to kredyt o stałej i zmiennej stopie procentowej.

Przyjęcie odpowiedniego okresu kredytowego podczas składania wniosku jest bardzo istotne, ponieważ bezpośrednio wpływa on na wysokość raty miesięcznej. Zaciągając kredyt hipoteczny należy wziąć pod uwagę sytuację �inansową oraz potrzeby klienta. Informacje te, wraz z wiekiem klienta, determinują okres kredytowy. Młode osoby mogą ubiegać się o kredyt na 30 lub nawet 35 lat, ale okres kredytowy będzie krótszy po przekroczeniu pewnego progu wiekowego. Rata miesięczna będzie niższa przy kredycie zaciągniętym na dłuższy okres, ale należy pamiętać, że całkowita kwota odsetek będzie wyższa.

Według tej samej zasady można przyjąć 15-letni okres kredytowy, jeśli pozwala na to sytuacja �inansowa kredytobiorcy. W ten sposób koszt miesięczny będzie wyższy, ale całkowita kwota odsetek niższa. Zasada ta dotyczy oczywiście tylko kredytów ze spłatą kapitału, ponieważ w przypadku kredytu ze spłatą odsetek okres kredytowy nie ma znaczenia.

2. STAŁE RATY KREDYTOWE CZY ODROBINA RYZYKA?

KREDYT ZALEŻNY OD STOPY BAZOWEJ (ANG. TRACKER MORTGAGE)

Oprocentowanie kredytów zależnych od stopy bazowej powiązane jest bezpośrednio ze stopą bazową Banku Anglii. Faktyczne oprocentowanie takiego kredytu ustala się powyżej lub poniżej stopy bazowej; rośnie ono i maleje zależnie od wahań stopy bazowej.

Niektórzy kredytodawcy ustalają minimalną stopę procentową, poniżej której oprocentowanie nigdy nie spada, ale nie ma górnej granicy wzrostu oprocentowania. Taki rodzaj kredytu hipotecznego jest nieco ryzykowny, ponieważ wysokość raty może wzrastać z miesiąca na miesiąc. Stopa procentowa może również spadać, a wtedy wraz z nią zmaleje wysokość raty.

Pytanie brzmi następująco: czy chcesz podjąć to ryzyko?

Oprocentowanie w przypadku kredytu o stałej stopie procentowej pozostaje niezmienne przez czas określony w umowie. Ten rodzaj kredytu zapewnia stabilizację, ponieważ wysokość comiesięcznej raty ustalona jest z góry na dany okres, inaczej niż w przypadku kredytów o zmiennej stopie procentowej (np. kredyt zależny od stopy bazowej). Utrzymanie wysokości raty miesięcznej na tym samym poziomie przez 2 lub 5 lat oznacza jednak brak dostępu do ewentualnej obniżki oprocentowania, co możliwe jest po zaciągnięciu kredytu zależnego od stopy bazowej.

3. NA JAK DŁUGO ZACIĄGNĄĆ KREDYT HIPOTECZNY?

(Sebastian Fuz, business.pblink.co.uk)

– JAK ZAŁOŻYĆ E-SKLEP W UK? Krok 3. Stwórz konto i profesjonalną listę produktów.

Lista produktów to ważny krok przy sprzedaży Online na Amazon – to od niej, w dużej mierze, zależy popyt. Produkty powinny być opatrzone wysokiej jakości zdjęciami oraz opisami zoptymalizowanymi dla wyszukiwarek.

Krok 4. Wybierz formę dostawy do klientów.

Przy sprzedaży Online na Amazon możemy użyć Amazon FBA lub wybrać partnera logistycznego z innej �irmy. To, jaką formę wybierzemy może mieć duży wpływ na naszą marżę.

Krok 5. Promuj produkty.

Dodatkowe działania w sieci, mające na celu wypromowanie sprzedaży Online mogą wygenerować znacznie większe zyski, nawet przy niewielkim budżecie na marketing.

Sprzedaż Online w Anglii – dropshipping Jeśli nie odpowiada nam forma sprzedaży Online na Amazon czy eBay, można też wykorzystać do tego celu Dropshipping.

Dropshipping to model sprzedaży Online, który polega na tym, że właściciel sklepu odpowiada za obsługę zamówień oraz marketing, ale magazynowaniem i wysyłką produktów zajmują się partnerskie hurtownie.

Kiedy klient złoży zamówienie w sklepie, właściciel przekazuje je hurtowni, ta kompletuje produkty i wysyła je do klienta. Ten model sprzedaży Online w UK pozwala zaoszczędzić na wynajmie powierzchni magazynowej.

Sklep internetowy w Anglii Sprzedaż Online w Wielkiej Brytanii można prowadzić również poprzez własny sklep www. Do wyboru jest wiele oprogramowań, za pomocą których zyskujemy dostęp do gotowego e-sklepu. Gotowe e-sklepy są proste w obsłudze – wystarczy uzupełnić sklep w produkty i za pomocą łatwego interfejsu dostosować wygląd sklepu do swoich potrzeb.

Ten model sprzedaży Online w UK nie wiąże się z żadną prowizją od sprzedaży. Na Facebooku lub Instagramie możemy promować swój e-sklep, budować relacje z klientami i skracać ścieżkę zakupową.

W e-sklepie można sprzedawać produkty, które sprzedajemy już w sklepie stacjonarnym, produkty własnego wytwórstwa – rękodzieło lub produkty importowane z hurtowni.

Co ważne, nie musimy decydować się na jedno miejsce do sprzedaży Online w Wielkiej Brytanii – sklep internetowy można prowadzić na kilku kanałach jednocześnie.

(Sebastian Fuz, business.pblink.co.uk)

GOTUJ Z GŁOWĄ!

Drodzy Czytelnicy, wybaczcie: tytuł jest zapożyczony. Na szczęście od samej autorki, tak bowiem przed laty nazwałam książkę, w której doradzam, jak szybko ugotować smakowity obiad. Od tamtej pory wiele się

zmieniło, ale wyznaję nadal pogląd, że wspólne siedzenie przy stole, na którym stoją pyszne potrawy to coś znacznie lepszego niż długi czas spędzany nad garnkami. Na dobre jedzenie składa się pomysł, składniki i

ich dobór, ładne, pobudzające apetyt podanie. No i może jeszcze coś z innej dziedziny: miłe towarzystwo.

Nadal uważam, że szybkie potrawy mogą być nie tylko dosko-

nałe, ale też dokładnie pasują do naszego trybu życia. Znajdziecie tu przepisy na szybciutkie potrawy, które nadal w naszym kraju są szczególnie lubiane, można je przygotować szybko i odnaleźć cenione smaki.

CZY PÓŁ GODZINY PRZYGOTOWAŃ (O ILE MAMY ZGROMADZONE SKŁADNIKI), TO DOBRY CZAS, ZANIM ZASIĄDZIEMY DO STOŁU? OTO SZYBKIE ZUPY, KTÓRE TRADYCYJNIE SĄ TAK WAŻNE W NASZEJ KUCHNI.

ZUPA

POMIDOROWA 3 szklanki soku pomidorowego, 2 ząbki czosnku, kostka rosołu warzywnego lub z drobiu, szklanka mleka lub niskoprocentowej śmietanki, posiekany koperek; jako dodatek ryż lub makaron, choć doskonale można zjeść zupę bez dodatków. Sok podgrzewamy z posiekanym czosnkiem, na koniec dodajemy mleko lub śmietankę i koperek.

PSTRĄGI

ZUPA

4 „jednoosobowe”, czyli nie za wielkie pstrągi, 4 plastry bekonu (lub chudego wędzonego boczku), 1/2 łyżeczki startej gałki muszkatołowej, 4 spore gałązki zielonej pietruszki, sól. Oczyszczone pstrągi myjemy, osuszamy papierowym ręcznikiem,

20 dag topionego sera (według upodobań), 4 szklanki wody, kostka rosołowa, 4 łyżki kwaśnej śmietany, 2 łyżki siekanej zielonej pietruszki, sól, odrobina białego mielonego pieprzu.

Wodę zagotowujemy z kostką bulionową; do wrzącej dodajemy pokrojone w kostkę serki i mieszając rozpuszczamy je. Doprawiamy solą i ew.

NA BEKONIE

8 października 2021

lekko solimy, posypujemy wnętrza ryb startą gałką muszkatołową i wkładamy do brzuszków po gałązce zielonej pietruszki. Na żaroodpornym półmisku lub w brytfannie układamy bekon lub boczek, na nim umieszczamy ryby i w nagrzanym piekarniku pieczemy około 20 minut. Podajemy z ziemniakami z wody.

Z TOPIONEGO SERA białym pieprzem. Dodajemy śmietanę i starannie ją łączymy z zupą. Podając posypujemy zieloną pietruszką.

A

EKSPRESSOWE

SPAGHETTI Z TUŃCZYKIEM 1 i ½ puszki (po 370g) pomidorów krojonych lub w całości, ale bez skórki, puszka tuńczyka w sosie własnym lub w oliwie, 3 łyżki oliwy, 2 ząbki czosnku, spora szczypta suszonych ziół prowansalskich lub posiekane świeże, kostka rosołu warzywne-

go, szczypta ostrej mielonej papryki. Około ½ paczki spaghetti.

Nastawiamy wodę na ugotowanie makaronu, dodajemy sporą szczyptę soli. Do wrzącej wody wrzucamy spaghetti. W tym czasie na głębokiej patelni na oliwie podsmażamy bez rumienienia

posiekany drobno czosnek, dodajemy pomidory i mieszając gotujemy sos; dodajemy pokruszoną kostkę rosołu warzywnego, sól, ostrą paprykę oraz suszone lub świeże zioła. Mieszając doprowadzamy do odparowania nadmiaru płynu. Teraz dodajemy tuńczyka

(jeśli używamy tuńczyka w sosie własnym lepiej odsączyć rybę).

Po dokładnym wymieszaniu sos jest gotowy. Odsączamy makaron, dodajemy do sosu, mieszamy i podajemy.

CORAZ LICZNIEJSZE JEST GRONO WEGETARIAN, ALE PRZECIEŻ AMATORZY MIĘSA MAJĄ ZA SOBĄ ÓW ZNAKOMITY ARGUMENT ZA JEGO JADANIEM, JAKIM JEST DOBRODZIEJSTWO ZWIERZĘCEGO BIAŁKA. A CZY NIE RÓWNIE WAŻNY JEST NASZ SMAK I APETYT NA MIĘSNY POSIŁEK? OTO PROSTE I SMACZNE PROPOZYCJE:

GULASZ Z KURCZAKA Podwójny �ilet z piersi kurczaka, cebula, 3 łyżki oleju lub masła klarowanego, sól, pieprz, łyżka koncentratu pomidorowego, ew. odrobina przyprawy do zup, pół łyżki mąki, szczypta ostrej mielonej papryki.

Siekamy drobno cebulę, �ilety z kurczaka kroimy na kawałki wielkości ¼ pudełka zapałek. Na rozgrzanym oleju lub maśle klarowanym najpierw podsmażamy cebulę, po czym dodajemy kawałki kurczaka i chwilę razem dusimy. Dodajemy do mięsa z cebulą koncentrat z ½ szklanki wody i odrobiną przyprawy do zup. Wszystko razem dusimy do miękkości doprawiając solą, pieprzem

oraz ostrą papryką. Kiedy potrawa jest gotowa dodajemy wymieszaną z odrobiną wody mąkę i wszystko razem zagotowujemy, aby sos zgęstniał. Gulasz doskonale smakuje z grubszym makaronem lub kluskami kładzionymi.

Dla wielu osób królem mięsnych dań będą, choć przygotowane na inny sposób:

SCHABOWE

4 kotlety schabowe, 1 jajko, 4 łyżki mąki, szczypta proszku do pieczenia, sól, 6 łyżek oleju. Kotlety

rozbijamy, lekko solimy i oprószamy łyżeczką mąki. Pozostałą mąkę mieszamy widelcem z proszkiem do pieczenia i jajkiem (gdyby ciasto było bardzo gęste można dodać łyżeczkę wody).

Na patelni rozgrzewamy olej. Kotlety maczamy w przygotowanym cieście z obu stron, układamy na patelni i smażymy z obu stron na rumiano. Po usmażeniu układamy na chwilę na papierowym ręczniku, aby odsączyć nadmiar tłuszczu.

Ważnym i doskonałym dodatkiem zarówno do potraw z mięs, jaj czy ryb są warzywa i ziemniaki. Nasz przepis

PIECZONE ZIEMNIAKI I WARZYWA Ziemniaki starannie myjemy, kroimy każdy na 8 części wzdłuż, marchew i pietruszkę obieramy, kroimy w słupki, paprykę pozbawiamy gniazd nasiennych i kroimy w paski. Wszystkie warzywa umieszczamy w sporym naczyniu, posypujemy lekko solą, suszonymi lub posiekanymi świeżymi ziołami (szczególnie polecany jest rozmaryn), skrapiamy olejem lub oliwą. Wykładamy warzywa na wyłożoną papierem do pieczenia blaszkę i pieczemy w piekarniku w temperaturze 200 st. C, aż warzywa zmiękną, co trwa około pół godziny.

CZY DOBRY OBIAD MOŻE SIE OBYĆ BEZ DESERU? NIE!

PIECZONE JABŁKA Z MIODEM Po jednym jabłku na osobę, tyleż łyżeczek miodu. Z jabłek ścinamy „czapeczkę” i wydrążamy gniazda nasienne.

W otworach umieścić po

łyżeczce miodu, każde jabłko nakryć czapeczką i piec w piekarniku około 30 minut.

Podawać na gorąco lub na zimno.

TAKŻE TEN SMAK JEST ZASKAKUJĄCO WSPANIAŁY, CHOĆ DANIE JEST NADZWYCZAJ PROSTE. CHODZI O:

NALEŚNIKI

Z CUKINIOWYM FARSZEM 10 naleśników:

Na farsz: cukinia wagi około 70 dag – 1 kg, 2 łyżki oliwy, spory ząbek czosnku, sól, pieprz, kto lubi może doprawić odrobiną pokruszonej kostki rosołu warzywnego.

Do podsmażania naleśników: łyżka masła klarowanego lub oliwa czy olej z pestek winogron. Cukinię obieramy, po przekrojeniu wzdłuż na pół usuwamy ziarna, po czym ście-

ramy miąższ na jarzynowej tarce. Na oliwie podsmażamy rozdrobniony ząbek czosnku (bez rumienienia), dodajemy starty miąższ cukinii i dusimy, aż odparuje cały wydzielający się sok. W trakcie duszenia doprawiamy solą, ew. pokruszoną kostką warzywnego rosołu i pieprzem, według indywidualnego gustu. Jeżeli naleśniki są przygotowane wcześniej, dobrze byłoby je podgrzać w kuchence mikrofalowej lub przez parę minut w piekarniku: staną się elastyczne i po na-

łożeniu farszu i zrolowaniu nie będą pękać.

Smarujemy farszem naleśniki i zwijamy je w ruloniki. Podsmażamy na wybranym tłuszczu. Podane z czerwonym barszczem, sokiem z buraków lub pomidorowym, naleśniki z cukinią są smakowite.

CZY CUKINIA ZDA EGZAMIN JAKO OBIADOWE ZASTĘPSTWO MIĘSA? WARTO SPRÓBOWAĆ PRZYGOTOWUJĄC:

CUKINIOWE PULPETY Z SOSEM POMIDOROWYM

8 października 2021

Cukinia wagi 70 dag – 1 kg, duże jajko, 8 łyżek tartej bułki, kilka posiekanych listków bazylii lub szczypta suchej, sól, pieprz do smaku, 3-4 łyżki oleju do smażenia, 2 łyżki mąki do panierowania pulpetów.

Na sos: ½ puszki krojonych pomidorów, ząbek czosnku, łyżka oleju lub oliwy, szczypta ziół prowansalskich.

Przygotowujemy sos: na oleju „szklimy” posiekany czosnek, dodajemy pomidory z puszki i dusimy

sos doprawiając solą, pieprzem i ziołami. Cukinię obieramy, usuwamy pestki, ścieramy na tarce jarzynowej. Do startego miąższu dodajemy jajko, po trochu tartą bułkę, bazylię, sól, pieprz. Wyrabiamy masę i formujemy niewielkie pulpeciki, okrągłe lub wałeczki, panierujemy w mące i smażymy na rozgrzanym oleju. Usmażone pulpety podajemy na białym ryżu, polane przygotowanym sosem.

INNYM DOSKONAŁYM, PROSTYM DANIEM OBIADOWYM MOŻE BYĆ:

CUKINIA NADZIEWANA MIELONYM MIĘSEM 2-3 niewielkie cukinie, 30 dag mielonego mięsa (dowolnego), cebula, małe jajko, sól, pieprz, słodka sypka papryka, szczypta ziół prowansalskich, 2 łyżki oliwy.

Najpierw przygotowujemy cukinie: przekrawamy wzdłuż na połówki, przy pomocy łyżki usuwamy pestki, lekko

solimy miąższ. Na rozgrzanej łyżce oliwy podsmażamy posiekaną drobno cebulę, dodajemy mięso i smażymy mieszając. Studzimy, dodajemy jajko i przyprawy; dokładnie wyrabiamy i nakładamy mięso do przygotowanych wydrążonych cukinii. Wierzch smarujemy olejem i układamy

na posmarowanym lekko olejem żaroodpornym półmisku.

Pieczemy w nagrzanym do temperatury 180 st. C piekarniku około 25 minut: warto spróbować patyczkiem, czy miąższ cukinii jest upieczony i jeśli nie jest, to przedłużyć czas pieczenia. I jeszcze jedna uwaga: do farszu mięsnego

można dołożyć smażone posiekane pieczarki, posiekaną drobniutko paprykę lub co nam fantazja podyktuje…

I NA KONIEC CUKINIOWYCH SPECJAŁÓW PYSZNA PROPOZYCJA JAKO WSTĘP DO ELEGANCKIEGO PRZYJĘCIA:

TARTA

CUKINIOWA Opakowanie gotowego ciasta na tartę lub francuskiego, 1 cukinia wagi ok. 1/2 kg, 1 łyżka oliwy, ząbek czosnku, 2 jajka, 3/4 szklanki śmietany ,3-4 łyżki startego żółtego sera, najlepiej parmezanu, ale równie doskonała będzie tarta z jakimkolwiek innym serem.

W dużej, okrągłej formie do tart (bardzo ważny dla efektu wizualnego jest karbowany brzeg takiej formy) układamy płat gotowego ciasta, starannie wylepiając nim brzegi. Na cieście układamy płat folii aluminiowej, na który wysypujemy ziarna fasoli, grochu lub sól (dzięki temu spód ciasta pozostanie płaski): podpiekamy, aż brzegi zaczną się rumienić.

Wyjmujemy ciasto z piekarnika i zdejmujemy folię z zawartością.Na oliwie podsmażamy, nie rumieniąc, pokrojony drobniutko czosnek. Dodajemy cukinię, poszatkowaną w bardzo cienkie plasterki lub startą na grubej jarzynowej tarce i doprawiając solą i pieprzem dusimy, aż odparuje sok. Studzimy. Łączymy podduszoną cukinię ze śmietaną, jajkami, startym serem, doprawiamy solą i pieprzem.

Wylewamy tę mieszankę na podpieczone ciasto, posypujemy jeszcze startym serem

i wkładamy do piekarnika o temperaturze 180 st. C. Kiedy wierzch tarty zaczyna się lekko rumienić nasza przystawka jest gotowa. Równie dobrze smakuje na gorąco, jak i na zimno.

44

RUSZYŁY SZCZEPIENIA DZIECI ORAZ PROGRAM TRZECIEJ DAWKI DLA GRUP RYZYKA I OSÓB PO 50. ROKU ŻYCIA. ZASZCZEPIONYM BĘDZIE ŁATWIEJ PODRÓŻOWAĆ NA WYSPY ORAZ UTRZYMAĆ SIĘ NA STANOWISKU PRACY.

PAŹDZIERNIK Małgorzata Skibińska

KORONAR W Wielkiej Brytanii ruszyły szczepienia kolejnej grupy nieletnich. Szczepionki przeciw Covid-19 podawane są już dzieciom w wieku 12-15 lat. Ogółem w całym kraju uprawnionych to tego jest około trzech milionów dzieci w tym przedziale wiekowym. Podobnie jak 16-17-latkowie otrzymują one tylko jedną dawkę. Jednocześnie ruszył program podawania dawki przypominającej. Trzecią dawkę zaczęto podawać osobom powyżej 50. roku życia. Jako pierwsi otrzymywali je frontowi pracownicy służby zdrowia oraz opieki społecznej. Oprócz nich oraz wszystkich powyżej 50. roku życia do trzeciej dawki uprawnione są też osoby poniżej tego wieku, które z racji innych schorzeń są szczególnie podatne na zachorowanie na Covid-19. Łącznie trzecią dawkę będzie mogło przyjąć ok. 30 mln osób. Brytyjski premier Boris Johnson oświadczył, że podawanie dawki przypominającej ma priorytet przed wysyłaniem szczepionek do innych krajów, choć podtrzymał zobowiązania, które Wielka Brytania złożyła.

– Przyjrzałem się dowodom na to, co mogą zrobić dawki przypominające, przyjrzałem się dodatkowej ochronie, jaką mogą dać ludziom i muszę powiedzieć, że to musi być nasz priorytet i będziemy te działania kontynuować – poinformował premier Boris Johnson. – To nie znaczy jednak, że nie podejmujemy ogromnego zobowiązania wobec reszty świata. Zgadzamy się, że nikt nie jest bezpieczny, dopóki wszyscy nie są bezpieczni.

8 października 2021

Osoby przyjmujące trzecią dawkę otrzymają jedną dawkę szczepionki firmy Pfizer lub pół dawki preparatu Moderny, nie wcześniej niż po upływie sześciu miesięcy od przyjęcia drugiej dawki. Brytyjski rząd nie wskazał, do kiedy wszyscy uprawnieni do trzeciej dawki mają mieć możliwość jej przyjęcia, ale koordynatorzy programu zapowiedzieli, że część z tych osób prawdopodobnie będzie musiała poczekać do początku przyszłego roku.

Okazuje się jednak, że nie wszyscy pracownicy kluczowych zawodów przyjęli chociażby jedną dawkę szczepionki. Pierwszym sektorem, którego pracownicy zostali zobowiązani do szczepień jest sektor domów opieki. Okazuje się jednak, że nawet 70 tys. pracowników domów opieki w Anglii mogło nie zaszczepić się przed wyznaczonym przez brytyjski rząd terminem. Upływa on 11 listopada. A to oznacza, że pod koniec września każdy pracownik domu opieki powinien był przyjąć przynajmniej jedną dawkę szczepionki. Jednak jak wynika ze statystyk, obecnie w pełni zaszczepionych jest 84 proc. pracowników domów opieki, a przynajmniej jedną dawkę przyjęło 92 proc. Szacowane 70 tys. pracowników domów opieki, którzy nie będą zaszczepieni na czas może jeszcze bardziej pogorszyć braki kadrowe w domach opieki. I tego obawia się minister zdrowia oraz NHS. Wskazuje się, że w sektorze opieki społecznej w Anglii brakuje ok. 100 tys. pracowników.

Dyrektorzy domów opieki wskazują, że obawiają się

dylematu czy wobec braku pracowników zamknąć placówki, czy też łamać prawo, utrzymując w pracy niezaszczepionych pracowników. Jak wyjaśniono w opublikowanych na początku sierpnia wytycznych, jeśli ktoś z personelu się nie zaszczepi, będzie mu groziło przesunięcie na inne stanowisko, niewymagające bezpośredniego kontaktu z pensjonariuszami, lub utrata pracy. Zwolnione z tego wymogu będą tylko te osoby, które będą miały medycznie potwierdzony dowód, że ze względów zdrowotnych nie mogą przyjąć szczepionki. Pracownicy domów opieki są na razie jedyną grupą zawodową w Wielkiej Brytanii, od której jest wymagane szczepienie.

Wprowadzono go w związku z dużą liczbą zgonów w domach opieki, która miała miejsce podczas pierwszej fali pandemii koronawirusa.

Brytyjski minister zdrowia Sajid Javid powiedział, że rozciągnięcie tego obowiązku na personel służby zdrowia jest bardzo prawdopodobne.

– Jeśli nie zostaną podjęte żadne działania, to liczba hospitalizacji z powodu Covid-19 może wzrosnąć w Anglii do poziomu od 2000 do nawet 7000 dziennie – ostrzegła działająca przy brytyjskim rządzie naukowa rada doradcza ds. sytuacji kryzysowych SAGE. Obecnie do szpitali trafia ok. 750 osób dziennie. Eksperci z SAGE wskazują jednak, że stosunkowo niewielki zestaw środków prewencyjnych mógłby zapobiec kolejnej fali zakażeń. Oprócz zachęcania do pracy w domu, zalecana jest ostroż-

45

RAPORT ność i uwaga w kontaktach społecznych, rekomendowane jest większe rozpowszechnienie testów, powrót do wymogu kwarantanny przez wszystkie kontakty osób zakażonych i noszenie maseczek w większej liczbie sytuacji dnia codziennego.

Minister Sajid Javid powiedział, że nie ma jednego konkretnego wskaźnika, który spowoduje przejście do planu przywrócenia niektórych restrykcji, ale dodał, że to, czy służba zdrowia zdoła poradzić sobie z liczbą pacjentów w szpitalach będzie kluczowym czynnikiem.

Podstawowym rządowym planem strategii na jesień i zimę pozostają szczepienia, a także zachęty do tego, by ludzie spotykali się na otwartych przestrzeniach i częściej nosili maseczki. Jeśli sytuacja będzie się pogarszać, możliwe jest przywrócenie obowiązku noszenia maseczek, a także zalecenia pracy z domu, a w zupełnej ostateczności także kolejny lockdown. Brytyjski minister zdrowia przyznał, że jednym z bardziej niepokojących scenariuszy byłoby pojawienie się nowej, bardziej agresywnej odmiany koronawirusa.

Równolegle do kontynuowania programów prewencyjnych i planu szczepień, brytyjski rząd łagodzi zasady podróży na Wyspy Brytyjskie.

Od 4 października znacząco zostały uproszczone i złagodzone zasady przyjazdu do Anglii. System świateł drogowych z listami państw podzielonych na listę zieloną, żółtą i czerwoną został zastąpiony

jedną, czerwoną listą. Wszystkie miejsca, które nie będą na czerwonej liście państw wysokiego ryzyka epidemicznego, zostaną automatycznie uznane za bezpieczne. Również od 4 października podróżni nie będą musieli wykonywać testów na obecność koronawirusa przed przyjazdem do Anglii z zagranicy.

Od końca października w pełni zaszczepieni pasażerowie z krajów spoza czerwonej listy będą mogli zastąpić testy typu PCR tańszymi testami antygenowymi. Każdy, kto uzyska wynik pozytywny, będzie musiał odbyć kwarantannę w domu i wykonać bezpłatny test PCR, który zostanie poddany sekwencjonowaniu kodu genetycznego wirusa, co ma pomóc w identyfikacji nowych wariantów. Osoby niezaszczepione nadal będą musiały wykonywać testy typu PCR. Osoby powracające z krajów z czerwonej listy będą musiały tak jak dotąd odbyć płatną, 10-dniową kwarantannę w jednym ze wskazanych przez władze hoteli.

Z czerwonej listy, na której dotychczas było ponad 50 państw i terytoriów, zostało zdjętych osiem i są to: Turcja, Egipt, Kenia, Pakistan, Malediwy, Sri Lanka, Oman i Bangladesz.

– Zmiany oznaczają prostszy, bardziej przejrzysty system. Z mniejszą liczbą testów i niższymi kosztami dla podróżującego, co pozwoli większej liczbie osób na podróżowanie, zobaczenie bliskich lub prowadzenie interesów na całym świecie, a jed-

nocześnie zapewni impuls dla przemysłu turystycznego – oświadczył Grant Shapps, brytyjski minister transportu. Zapowiedział on, że nowy system ma funkcjonować co najmniej do końca roku.

– Zdrowie publiczne zawsze było w centrum naszej polityki w kwestii podróży zagranicznych, a dzięki ponad 44 milionom osób w pełni zaszczepionych w Wielkiej Brytanii jesteśmy teraz w stanie wprowadzić stosownie do tego zaktualizowany system, który odzwierciedla nową sytuację – dodał minister Shapps.

Ogłoszone zmiany będą miały zastosowanie tylko do przyjazdów i wyjazdów do Anglii. Władze pozostałych części Zjednoczonego Królestwa zwykle harmonizowały swoje listy podróżne zgodnie z aktualizacjami dokonywanymi przez brytyjski rząd, ale w niektórych kwestiach wykazywały dłuższy namysł i ostrożność w podejmowaniu decyzji.

Władze Szkocji i Irlandii Północnej alarmują o kryzysie w służbie zdrowia. W Szkocji niewydolność dotyczy pogotowia ratunkowego, które nie nadąża z przyjazdem do wezwań. Sytuacja taka kończy się nawet zgonami pacjentów. W Irlandii Północnej przeciążone są szpitale. Z tego powodu Szkocja i Irlandia Północna poprosiła brytyjskiego ministra obrony o przysłanie żołnierzy do wsparcia pogotowia ratunkowego oraz ministra zdrowia o przysłanie 100 medyków do irlandzkich szpitali w Belfaście i Ulsterze.

Małgorzata Skibińska

46 ~ ZDROWIE

DLACZEGO OZDRO POWINNI SIĘ SZCZEPIĆ PRZECIW COVID-19?

NIERZADKO ZDARZA SIĘ, ŻE OSOBY, KTÓRE PRZECHOROWAŁY COVID-19 WYKONUJĄ BADANIA SEROLOGICZNE,ZKTÓRYCHWYNIKA,ŻEMAJĄDUŻOPRZECIWCIAŁPRZECIWKOKORONAWIRUSOWI SARS-COV-2. NA TEJ PODSTAWIE PODEJMUJĄ DECYZJĘ, ABY SIĘ NIE SZCZEPIĆ. CZY RZECZYWIŚCIE TAKIE OSOBY MOGĄ SIĘ CZUĆ BEZPIECZNIE? Odpowiedź na to pytanie nie jest niestety zerojedynkowa. Dużo zależy bowiem od indywidualnego przypadku. Niemniej jednak medycy przekonują – na podstawie wyników obserwacji klinicznych oraz badań naukowych – że pomimo przechorowania COVID-19, co do zasady, zdecydowanie opłaca się przyjąć szczepionkę przeciw tej chorobie. Poniżej przedstawiamy istotne argumenty, które za tym przemawiają.

– Surowiczy poziom przeciwciał IgG mówi nam jedynie o jednym z elementów swoistej odpowiedzi immunologicznej, która może się wytworzyć w rezultacie zakażenia wirusem SARS-CoV-2 (tzw. odpowiedzi humoralnej – przyp. red.). Odrębną gałęzią odpowiedzi układu odporności, odgrywającą bardzo istotną rolę w ochronie przed progresją zakażeń wirusowych do stanów ciężkich, jest odpowiedź komórkowa. Opiera się ona o działanie limfocytów T pomocniczych i T cytotoksycznych. Na podstawie oceny stężenia przeciwciał IgG nie da się stwierdzić jak dobrze wykształciła się odpowiedź komórkowa – podkreśla dr hab. Piotr Rzymski, biolog medyczny z Zakładu Medycyny Środowiskowej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.

8 października 2021

Zatem, choć teoretycznie na podstawie dobrego wyniku testu serologicznego można podejrzewać, że z wysokim poziomem przeciwciał wiąże się również silnie pobudzona odpowiedź komórkowa organizmu, to jednak rzeczywistość może się okazać zupełnie inna.

– Niektóre badania wskazują, że choć poziom przeciwciał IgG u osób, które przeszły ciężki COVID-19 jest wysoki (wyższy niż u osób, które zakażenie przechodziły łagodnie bądź asymptomatycznie), to jednak odpowiedź komórkowa u takich osób bywa niestety upośledzona – ostrzega ekspert, wskazu-

SYSTEMATYCZNIE PRZYBYWA DOWODÓW NAUKOWYCH NA TO, ŻE SZCZEPIENIE PO PRZECHOROWANIU COVID-19 GENERUJE SILNIEJSZĄ I TRWALSZĄ ODPOWIEDŹ UKŁADU IMMUNOLOGICZNEGO

jąc jednocześnie, że wszystkie autoryzowane na terenie UE szczepionki przeciw COVID-19 pobudzają zarówno odpowiedź humoralną (związaną z wyprodukowanymi przeciwciałami), jak i komórkową.

Kolejny istotny argument za szczepieniem ozdrowieńców związany jest z pojawianiem się nowych wariantów koronawirusa.

– Wiele osób, które przechorowały COVID-19 przeszło zakażenie innym wariantem niż dominujący obecnie B.1.617.2 – znany jako delta. Tymczasem badania wskazują, że wariant ten potra�i lepiej przełamywać bariery układu odporności.

Nie oznacza to, że osoby te są wysoce narażone na zakażenie czy ciężki przebieg COVID-19.

Wyniki badań sugerują jednak, że wariantowi delta łatwiej jest pokonać barierę przeciwciał i zakazić komórki w celu replikacji. Niedawno opublikowane na łamach Science Advances badania wykazały, że osoby, które przeszły łagodny COVID-19 są bardziej narażone na reinfekcję nowymi wariantami SARS-CoV-2 niż osoby, które się zaszczepiły – zaznacza dr hab. Piotr Rzymski.

Ekspert ostrzega, że dzięki mutacjom występującym w wariancie delta koronawirusa do zakażenia nim wystarczy niższa dawka infekcyj-

ZDROWIE

~ 47

OWIEŃCY na (liczba cząstek wirusa potrzebna, by doszło do zakażenia) niż w przypadku wcześniejszych wariantów, co przekłada się na wyższą transmisyjność tego wariantu.

– Zakażeni wariantem delta charakteryzują się też wyższym poziomem wiremii (liczbą cząstek wirusa w organizmie), co znacząco ułatwia dalsze jego rozprzestrzenianie. Według wstępnych danych Public Health England, ryzyko reinfekcji jest dla wariantu delta o 46 proc. wyższe w porównaniu z wariantem alfa (B.1.1.7, tzw. „brytyjskim”). Choć reinfekcje mogą mieć przebieg łagodny, to wyższy poziom wiremii, do wywoływania którego zdolny jest wariant delta, może przekładać się na większe ryzyko dalszego rozprzestrzenienia wirusa przez osobę przechodzącą ponownie infekcję – wyjaśnia ekspert.

Zatem, patrząc z tej perspektywy można stwierdzić, że szczepienia ozdrowieńców dają podwójną korzyść, gdyż nie tylko znacząco zwiększają stopień ich własnej ochrony, lecz również pozwalają dużo skuteczniej chronić przed zakażeniem inne osoby – przyczyniając się w ten sposób do ograniczenia ekspansji wirusa w środowisku i zmniejszania rozmiarów epidemii.

W tym kontekście warto od razu dodać, że stosowane obecnie w UE szczepionki przeciw COVID-19 (zarówno wektorowe, jak i mRNA) okazały się być wysoce skuteczne również wobec wariantu delta – zdecydowanie zmniejszają one ryzyko ciężkiego przebiegu zakażenia, hospitalizacji i śmierci z jego powodu – co potwierdza m.in. WHO (Światowa Organizacja Zdrowia).

Choć z badań i obserwacji wynika, że stopień ochrony jaki generują obecne szczepionki jest nieco niższy wobec wariantu delta niż w przypadku wariantu alfa, to jednak nie zmienia to faktu, że szczepionki ciągle pozostają najlepszą znaną bronią przeciw wirusowi SARS-CoV-2, a korzyści wynikające z ich stosowania nadal zdecydowanie przewyższają nad potencjalnym ryzykiem.

– Dla osób, które są ozdrowieńcami, otrzymanie szczepionki to kolejna ekspozycja na antygen w postaci białka S. Jest to zatem droga, by w bezpieczny sposób wzmocnić tzw. pamięć immunologiczną, czyli właściwość układu odpornościo-

wego organizmu polegającą na szybszym, swoistym reagowaniu przy ponownym kontakcie z antygenem. Podanie szczepionki prowadzi nie tylko do umocnienia odpowiedzi humoralnej, jak i komórkowej, ale powinno również wydłużać czas trwania pamięci immunologicznej – wskazuje dr hab. Piotr Rzymski, dodając, że podanie szczepionki ozdrowieńcom stymuluje także proces „ewolucji przeciwciał”, który zwiększa ich różnorodność oraz skuteczność.

Eksperci przekonują, że szczepienie ozdrowieńców jest optymalną drogą do tego, by „przeszkolić” limfocyty B w zakresie produkcji oraz selekcji nowych i usprawnionych przeciwciał, również takich, które mogą sobie poradzić z nowymi mutacjami koronawirusa.

– Systematycznie przybywa dowodów naukowych na to, że szczepienie po przechorowaniu COVID-19 generuje silniejszą i trwalszą odpowiedź układu immunologicznego, tzw. odpowiedź hybrydową, w porównaniu do ozdrowieńców, którzy się nie zaszczepili. Choć początkowo u ozdrowieńców mogą występować wysokie miana przeciwciał, to jednak z reguły szybko one u nich spadają, w przeciwieństwie do osób dodatkowo zaszczepionych – dodaje prof. Joanna Zajkowska z Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

Niestety wyścig koronawirusa z ludzkością, w tym m.in. z naukowcami, cały czas trwa i raczej szybko się nie zakończy. I nie jest też wcale pewna nasza w nim zdecydowana wygrana. Oto bowiem eksperci (m.in. dr Anthony Fauci) już przewidują pojawienie się tak dalece zmutowanych wariantów tego patogenu, które będą całkowicie lub też w dużym stopniu odporne na działanie obecnych szczepionek. Jeśli więc naukowcy nie będą w stanie wtedy wytworzyć szybko kolejnych, ulepszonych wersji szczepionek, to pandemia może znowu zacząć narastać i wymknąć się nam spod kontroli.

Szansą na uniknięcie takiego scenariusza byłoby jak najszybsze zaszczepienie się 80-85 proc. populacji świata, co jednak chyba niestety – z różnych powodów – jest mało realne.

Choć szczepionki nie rozwiązują wszystkich problemów i mają swoje ograniczenia (przypomnijmy: także po szczepieniach z czasem spada poziom przeciwciał w surowicy), to jednak dowiedziono, że zdecydowanie ograniczają one ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19, związanej z tym hospitalizacji i przedwczesnej śmierci.

I właśnie dlatego rządy kolejnych krajów na świecie (m.in. Izraela, USA) wprowadzają już lub rozważają zaoferowanie swoim obywatelom trzeciej, „przypominającej” dawki szczepionki (w przypadku preparatów dwudawkowych).

Warto jednak pamiętać, że w medycynie 2+2 nie zawsze równa się 4. Czyli to, co sprawdza się w przypadku większości, nie zawsze musi się sprawdzić w przypadku każdej osoby. I to co sprawdza się teraz, niekoniecznie musi się sprawdzać za pół roku. W praktyce zatem ani szczepienia nie zapewniają wszystkim 100procentowej ochrony przed COVID-19, ani też przechorowanie COVID-19 nie gwarantuje każdemu ozdrowieńcowi skutecznej i długotrwałej ochrony przed reinfekcją. Dlatego nawet pomimo zaszczepienia, a także po przechorowaniu COVID19, nadal warto zachowywać czujność i stosować zasady higieny spod znaku DDMW (dystansdezynfekcja-maseczka-wietrzenie), zwłaszcza w sytuacjach, które wiążą się z podwyższonym ryzykiem zakażenia. Ponadto warto też, z myślą o wzmacnianiu swojej odporności, dbać o ogólną kondycję organizmu, m.in. prowadząc zdrowy tryb życia.

(Wiktor Szczepaniak, zdrowie.pap.pl)

48 ~ ZDROWIE

POCOVIDOWY

ZESPÓŁ JELITA NADWRAŻLIWEGO INFEKCJA SARS-COV-2 WYWOŁUJE OBJAWY ŻOŁĄDKOWO-JELITOWE AŻ U 60 PROC. PACJENTÓW W STARSZYM WIEKU, Z CHOROBAMI TOWARZYSZĄCYMI, PRZYJMUJĄCYCH ANTYBIOTYKI. PRZYCZYNĄ SĄ ZABURZENIA RÓWNOWAGI MIKROBIOLOGICZNEJ. To, że wirus SARS-CoV-2 wywołuje dolegliwości w przewodzie pokarmowym, nie jest nowością.

Wiele wirusów je wywołuje – w potocznym języku mówimy przecież często o „grypie żołądkowojelitowej”. Niestety u części osób może to mieć długotrwałe konsekwencje.

Dużo zależy w tej kwestii od stanu naszej mikrobioty jelitowej, która – przypomnijmy – pełni kluczową rolę m.in. w funkcjonowaniu naszej odporności: jej właściwy skład zwiększa odporność, ma istotny wpływ na łagodniejszy przebieg infekcji, łagodzi dolegliwości brzuszne. Widać to także w przypadku wirusa SARS-CoV-2: pacjenci z zakłóconą równowagą mikrobioty (tzw. dysbiozą) mają cięższy przebieg infekcji, także tej płucnej.

8 października 2021

– Dzieje się tak, ponieważ bakterie probiotyczne walczą z wirusem. Jeśli jest ich odpowiednia ilość, wówczas uszkodzenia bariery jelitowej są mniejsze. Dysbioza zaś zwiększa ciężkość infekcji.

Badania przeprowadzane u pacjentów z COVID-19 potwierdzały zmniejszenie takich szczepów bakterii jak Lactobacillus i Bi�idobacterium. Wiąże się to z lepszym wiązaniem wirusa z receptorem dla angiotensyny II, o który konkurują także bakterie probiotyczne, i tym samym zwiększoną przepuszczalnością błony śluzowej, a następnie nasileniem objawów brzusznych – wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych i Gastroenterologii Centralnego Szpitala Klinicznego MSWiA w Warszawie, prezes Polskiego Towarzystwa Gastroenterologicznego.

Duża metaanaliza chińska (zawierająca 60 różnych badań), uwzględniająca ponad 4000 pacjentów, wykazała bardzo znaczący udział wirusa SARS-CoV-2 w dolegliwościach ze strony przewodu pokarmowego. Wynika z niej, że 30 proc. osób, które zachorowały na COVID-19 ma zaburzenia apetytu, 10 proc. – wymioty i nudności, ponad 12 proc. – biegunkę, 9,2 proc. – ból brzucha.

Związek pomiędzy infekcją SARS-CoV-2 a objawami brzusznym został bezspornie potwierdzony. Udowodniono m.in., że wcześniejsze zakażenie przewodu pokarmowego może być poważnym czynnikiem ryzyka poinfekcyjnego zespołu jelita nadwrażliwego. Jest ono związane z zakażeniem, które wcześniej było i po ustąpieniu którego nadal utrzymują się objawy brzusz-

ZDROWIE ne. Dotyczy to m.in. pacjentów, którzy przebyli COVID. Mówimy wówczas o pocovidowym zespole jelita nadwrażliwego. Warto przy tym wiedzieć, że także ostre infekcje wirusowe wywołane przez inne patogeny często są jednym z czynników prowadzących do rozwoju zespołu jelita nadwrażliwego.

– Należy pamiętać, że materiał genetyczny wirusa może być dostępny w kale, dlatego tak ważne jest przestrzeganie zasad higieny, bo możliwe jest zakażenie także drogą układu pokarmowego – ostrzega gastroenterolog.

Objawy ze strony przewodu pokarmowego częściej występują u osób starszych, obciążonych innymi chorobami, z infekcją Clostridium dif�icile, stosujących antybiotyki i inhibitory pompy protonowej. Wiele osób sięga po nie przy dolegliwościach górnego odcinka przewodu pokarmowego, takich jak zgaga, re�luks oraz choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy.

– Wszystko wskazuje na to, że musimy być ostrożni w ich stosowaniu, bowiem ich nadużywanie ma swoje negatywne skutki, które mają znaczenie w obecnej pandemii. Także antybiotyki ogólnoustrojowe powinny być zalecane bardziej racjonalnie. Są rekomendowane jedynie w przypadku przedłużającej się gorączki, podwyższonych parametrów zapalnych i podejrzenia infekcji bakteryjnej – mówi specjalistka.

Wpłyń na swoją mikrobiotę

– Stabilność mikrobioty jelitowej, jej właściwy skład, to nie tylko zwiększona odporność na różnorodne infekcje, ale to także ich łagodniejszy przebieg, mniejsze objawy ze strony przewodu pokarmowego, co najczęściej oznacza bezpieczniejsze chorowanie – zwraca uwagę specjalistka.

Mikrobiota jest jak odcisk palca, każdy ma swoją, indywidualną. Gdy jej skład jest prawidłowy mówimy o niej eubioza, oznacza to równowagę ekosystemu drobnoustrojów jelitowych.

Czasem jednak ta równowaga zostaje zaburzona, co pociąga za sobą niepożądane konsekwencje, niekiedy dotykające całego organizmu. Taki stan to dysbioza.

Na skład mikrobioty możemy jednak wpływać. Podstawą jest dobra dieta dbająca o integralność błony śluzowej jelita, oparta o produkty naturalne. Istotny jest zarówno rodzaj, jak i skład przyjmowanego pokarmu. Zaobserwowano, że wysoka zawartość tłuszczy w spożywanych produktach powoduje wzrost bakterii z rodzaju Firmicutes i Proteobacteria, a spadek Bacterioidetes. Dysbiozę może także wywołać dieta bogata w węglowodany oraz uboga w błonnik. Ale na ilość bakterii mają wpływ także: stosowane leki, radioterapia, chemioterapia, przebyte infekcje, a także choroby przewodu pokarmowego. Istotną rolę odgrywają warunki środowiskowe, miejsce zamieszkania, wiek, płeć.

– Mamy wielu pacjentów, którzy wracają z zagranicznych egzotycznych podróży, np. Egiptu i skarżą się na przedłużające się objawy tzw. zemsty faraona, szukają przyczyny dolegliwości badając się pod kątem pasożytów czy zakażenia grzybiczego. Tymczasem okazuje się, że to poinfekcyjny zespół jelita nadwrażliwego, czyli dysbioza związana z przebytym zakażeniem.

Zakażenia już nie ma, ale są jego nieprzyjemne efekty – mówi prof. Rydzewska.

Ze względu na krótki czas obserwacji tego zjawiska, wciąż nie wiadomo, jak długo trwają takie poinfekcyjne zaburzenia – zdaniem specjalistów prawdopodobnie około 2 lat. Oczywiście leczenie skraca te objawy, ale wiadomo już, że utrzymują się one trzykrotnie dłużej niż u osób wcześniej niezakażonych, którzy nie mieli objawów brzusznych.

– Dotychczas o pacjentach z zespołem jelita nadwrażliwego często mówiono, że to kwestia osobowości. Tymczasem ta nadwrażliwa osobowość jest związana z dysbiozą i jedynie celowane leczenie, takie jakie stosuje się w zespole jelita nadwrażliwego, daje efekty. Oczywiście często sięgamy po leki przeciwbólowe, rozkurczowe, a nawet psychotropowe, bo one mają rolę wspomagającą. Jednak podstawą jest uregulowanie mikrobioty i u pacjentów, u których nie możemy na nią wpłynąć, efekt leczenia jest najczęściej stosunkowo niewielki – wyjaśnia gastroenterolog.

Odbudowa mikrobioty jest procesem długotrwałym. Pomoc w postaci odpowiedniej żywności, stosowanie probiotyków i prebiotyków (ale tyko tych, które mają potwierdzoną skuteczność działania badaniami), a u niektórych pacjentów – także eubiotyków, to obecnie podstawa terapii. Chory sporo może zrobić samodzielnie, ale najlepiej, aby zaplanował działanie w porozumieniu z lekarzem.

Dieta, która leczy

Pacjentom z zespołem jelita nadwrażliwego zaleca się krótkotrwałe stosowanie tzw. diety low FODMAP (skrót ten oznacza „Fermentujące Oligo- Di- i Monosacharydy oraz Poliole”), w której unika się produktów zawierających: • fruktozę (występującą głównie w owocach, miodzie, słodyczach w formie syropu glokozowo-fruktozowego), • laktozę (występującą głównie w produktach mlecznych), • fruktany (występujące głównie w pszenicy, czosnku, cebuli), • galaktany (występujące głównie w roślinach strączkowych), • poliole (m.in. mannitol, sorbitol, ksylitol).

Po kilku tygodniach stosowania tej diety pacjent jest w stanie zauważyć, których produktów lepiej unikać, a które można jeść bezkarnie. U większości osób produkty bogate w FODMAP nie sprawiają problemów, jednakże u osób z chorobami układu pokarmowego produkty te mogą nasi-

~ 49

lać dolegliwości. Przechodząc do jelita w formie niezmienionej przyczyniają się do zwiększonej absorpcji (wchłaniania) wody w jelicie cienkim, co może prowadzić do rozciągania ściany jelita wywołując dolegliwości brzuszne m.in. ból, uczucie przelewania, biegunki. Kiedy zaś przechodzą do jelita grubego i ulegają fermentacji przez bakterie jelitowe, tworzą nadmierne ilości gazów wywołując ból, dyskomfort oraz wzdęcia.

– Dlatego osoby z problemami jelitowymi powinny unikać tych produktów. Celem diety FODMAP jest przede wszystkim identy�ikacja produktów, które mogą nasilać dolegliwości i tych, które są dobrze tolerowane przez pacjentów i dokonanie takich mody�ikacji dietetycznych, które pozwoliłyby w dłuższej perspektywie czasu na zmniejszenie dolegliwości bez stosowania restrykcyjnej diety. Kluczową rolę w tej diecie odgrywa błonnik rozpuszczalny, trzeba także zniwelować niedobory kwasu masłowego, który zwiększa szczelność w błonie śluzowej jelita i integralność mikrobioty – doradza prof. Grażyna Rydzewska.

Bardzo ważnym warunkiem skutecznej eliminacji produktów ob�itujących w FODMAP jest uważne czytanie składu gotowych produktów i potraw. Warto zdawać sobie sprawę, np. że czosnek i cebula są bardzo często dodawane do doprawionych mięs i gotowych mieszanek przyprawowych. Podobnie jest w przypadku produktów zawierających sztuczne środki słodzące.

Do produktów przeznaczonych dla diabetyków (jogurtów, soków czy gum bez cukru) dodaje się słodziki. Należy zwrócić uwagę również na produkty zawierające dodatek syropu glukozowofruktozowego: słodycze i wyroby cukiernicze, jogurty, soki, musztardy, keczup i inne gotowe sosy. Dzięki uważnemu czytaniu etykietek zyska się pewność, że dany produkt nie zawiera FODMAP.

Specjalistka zwraca uwagę, że dobra dieta – szczególnie w przypadku osób z nadwrażliwościami jelitowymi – to nie przejściowa fanaberia, lecz sposób na życie.

A osoby po przejściu zakażenia koronawirusem z objawami brzusznymi chcąc nie chcąc należą właśnie do tej grupy i powinny przyłożyć większą wagę do tego co i jak jedzą, bo to przyśpieszy ich powrót do zdrowia.

(Monika Wysocka, zdrowie.pap.pl)

50 ~ ZDROWIE

TO MIT!

PIMS WYSTĘPUJE WYŁĄCZNIE U DZIECI, KTÓRE ZAKAZIŁY SIĘ KORONAWIRUSEM, NIE MOŻE WIĘC BYĆ SKUTKIEM UBOCZNYM SZCZEPIENIA! W PRAKTYCE, PONIEWAŻ SZCZEPIENIE CHRONI DZIECI PRZED ZACHOROWANIEM NA COVID-19, TO RÓWNOCZEŚNIE CHRONI JE TEŻ PRZED RÓŻNYMI MOŻLIWYMI NASTĘPSTWAMI I POWIKŁANIAMI TEJ CHOROBY, W TYM M.IN. PRZED PIMS.

SZCZEPIONKA PRZECIW COVID-19 MOŻE WYWOŁYWAĆ PIMS U DZIECI? – PIMS to wieloukładowy zespół zapalny powiązany z COVID-19. Dochodzi do niego w momencie, gdy w organizmie nie ma już wirusa, ale pod jego wpływem dochodzi do krzyżowej reakcji autoimmunologicznej. Ci pacjenci mają wysokie CRP, OB, małopłytkowość, leukopenię (obniżoną ilość krwinek białych) – wyjaśnia dr Paweł Grzesiowski, ekspert Naczelnej Rady Lekarskiej ds. walki z COVID-19.

Specjaliści uspokajają: po szczepionce przeciwko COVID-19 nie zanotowano jak dotąd ani jednego przypadku PIMS u dzieci!

Pod koniec ub. roku specjaliści z amerykańskiej rządowej agencji FDA (nadzorującej rynek żywności i leków) opracowali roboczą listę poważnych działań niepożądanych, których wystąpienie po otrzymaniu szczepionki powinno podlegać ścisłemu nadzorowi. Część z nich umieszczono tam z uwagi na doświadczenia z innymi szczepionkami (np. wstrząs ana�ilaktyczny), inne pojawiły się na tej liście dlatego, że należały do rozpoznanych istotnych klinicznie powikłań COVID-19. Wśród wymienionych działań niepożądanych znalazł się PIMS. To było jednak w październiku 2020 roku i zaznaczono wówczas, że lista jest robocza i może ulec zmianie.

Dziś wiemy już na ten temat dużo więcej

– PIMS jest rezultatem nieprawidłowej reakcji immunologicznej wyzwolonej na skutek zakażenia SARS-CoV-2, której rezultaty, na ogół ciężkie, ujawniają się po 2-4 tygodniach od zakażenia.

Dokładny mechanizm PIMS nie jest znany. Wiemy natomiast, że wirus SARS-CoV-2 wykorzystuje szereg mechanizmów, by dostać się do komórek, replikować w nich, rozprzestrzeniać. Potra�i wydostawać się poza układ oddechowy, tra�iać m.in. do różnych organów układu pokarmowego, mięśnia sercowego, do centralnego układu nerwowego. Stąd, jego obecność wywołuje kompleksowe, często gwałtowne reakcje układu odporności, a niekiedy prowadzi do stanów autoimmunologicznych – wyjaśnia dr hab. Piotr Rzymski, biolog medyczny z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.

Na pocieszenie dodajmy, że PIMS występuje u dzieci dość rzadko (do tej pory w Polsce stwierdzono kilkaset przypadków). Niemniej jednak warto znać jego objawy, aby w razie pojawienia się móc szybko zareagować.

PIMS objawia się wysoką gorączką oraz następującymi możliwymi symptomami: • bólem brzucha (czasem bardzo silnym), biegunką, wymiotami • wysypką – może się pojawić w różnych okolicach ciała i może różnie wyglądać, zazwyczaj są to różowe plamy, czasem przypominają pierścienie • zapaleniem spojówek (białka oczu stają się przekrwione) • czerwonymi, spierzchniętymi ustami (wyglądają jak oblizywane na mrozie) • zmianami na języku – kolor staje się żywoczerwony, a na jego powierzchni pojawiają się drobne krostki • obrzękiem dłoni i stóp

• znacznym osłabieniem • powiększonymi węzłami chłonnymi • bólem głowy • bólem gardła.

Jeśli zaś chodzi o szczepienia przeciw COVID-19, to eksperci przypominają, że prowadzą one do ekspozycji organizmu jedynie na fragment koronawirusa – tzw. białko kolca.

– Białko to po „pokazaniu się” komórkom układu odporności znika z naszego organizmu, nie krąży po naszym organizmie, by zakażać komórki i dalej się namnażać. Stąd trudno sobie wyobrazić mechanizm biologiczny, poprzez który mogłoby powodować PIMS. Nie ma również żadnych dowodów z badań klinicznych, by po szczepionce przeciw COVID-19 dzieci chorowały na PIMS – tłumaczy Piotr Rzymski.

Najczęstsze działania niepożądane po przyjęciu szczepionki przeciw COVID-19 u dzieci w wieku 12-15 lat są podobne do tych, które występują u osób w wieku 16 lat i starszych. Obejmują one zatem przede wszystkim: ból w miejscu wstrzyknięcia, zmęczenie, ból głowy, ból mięśni i stawów, dreszcze i gorączkę. Efekty te są zwykle łagodne lub umiarkowane i ustępują w ciągu kilku dni po szczepieniu. Nie ma wśród nich PIMS! Na koniec warto przypomnieć, że Europejska Agencja Leków (EMA) potwierdziła, iż korzyści ze stosowania szczepionki Comirnaty u młodzieży w wieku 12+ przewyższają związane z tym ryzyko.

(Monika Wysocka, zdrowie.pap.pl)

10 PORAD

PSYCHOLOGA DLA RODZICÓW I NAUCZYCIELI

ZDROWIE

~ 51

tyku lub wizyta w szpitalu, ponieważ domowe sposoby leczenia nie wystarczają, tak samo czasem niezbędna będzie wizyta u terapeuty lub lekarza psychiatry.

5. Zadbaj o siebie – pandemia mogła naruszyć nasz dobrostan psycho�izyczny, pogorszyć jakoś snu, doprowadzić do stanu przewlekłego stresu czy niepokoju. Jeśli czujemy się przytłoczeni i zniechęceni lub przeciwnie – odczuwamy nerwowość i jesteśmy drażliwi – to znak, że powinniśmy poszukać sposobów na relaks i zadbać o nasze emocje. Znajdź w ciągu dnia chwilę dla siebie i wybierz aktywność, dzięki której się relaksujesz. Może to być spacer, przejażdżka rowerowa, gorąca kąpiel czy rozmowa z przyjacielem.

6. Nie oceniaj zbyt surowo – edukacja online była niezwykle stresująca, zarówno dla uczniów, jak i nauczycieli. Dzieci wróciły do szkoły pełne obaw o oceny i o to, czy poradzą sobie z ilością materiału. Niepotrzebne są im dodatkowe stresory w postaci nadmiernych sprawdzianów czy kartkówek. Pamiętaj, aby zapewnić dziecku czas na adaptację do nowej sytuacji.

DZIECI, KTÓRE PRZEZ WIĘKSZOŚĆ ZESZŁEGO ROKU SZKOLNEGO UCZYŁY SIĘ ZDALNIE, SĄ SZCZEGÓLNIE NARAŻONE NA PROBLEMY EMOCJONALNE. WIELE Z NICH MA ZABURZENIA LĘKOWE, PROBLEMY ZE SNEM, SĄ UZALEŻNIONE OD KOMPUTERA. 10 PORAD:

1. Bądź uważny – na to co dzieje się z Twoim dzieckiem lub uczniem. Pamiętaj, że wiele osób doświadcza zaburzeń emocjonalnych, może pojawiać się u nich lęk, niepokój lub przewlekła reakcja stresowa. Jeśli więc zauważysz zmianę w funkcjonowaniu młodego człowieka – wycofanie się z aktywności, które wcześniej sprawiały mu przyjemność, problemy z apetytem lub snem oraz zmianę w sposobie bycia – pamiętaj, by reagować i rozmawiać z dzieckiem o jego samopoczuciu i problemach.

2. Słuchaj i bądź blisko – pandemia to czas, w którym wszyscy doświadczamy niepewności i niepokoju, dlatego ważne, aby rozmawiać o uczuciach, obawach i niepokojach. Istotne

jest jednak, aby zadawać pytania i być otwartym na to, co młody człowiek odpowiada, bez oceniania i moralizowania. Czasem wysłuchanie i bycie obok to najlepsze co możemy zrobić dla drugiej osoby. Nie zawsze trzeba pocieszać dziecko na siłę, używając sformułowań „zobaczysz wszystko będzie dobrze” lub „nie martw się”.

Lepsze jest towarzyszenie w codziennych trudach i wsparcie emocjonalne np. „rozumiem, że jest ci ciężko” czy też pytanie „jak mogę Ci pomóc?” lub „czego potrzebujesz?”.

3. Skupiajcie się na pozytywach – oczywiście nie chodzi o to, żeby bagatelizować czyjeś problemy czy emocje. Jeśli ktoś czuje się przybity, często nie chce słuchać pocieszania na siłę. Jednak skupianie się tylko na tym

co złe, może odbierać siłę i energię.

Dlatego warto skupić się na drobnych, codziennych przyjemnościach i pozytywnych doświadczeniach. Czasem również lepiej wyłączyć TV i przestać czytać doniesienia na temat pandemii, gdyż zbyt duża dawka negatywnych informacji może nas niepotrzebnie stresować i wprowadzać w negatywny nastrój.

4. Szukaj sojuszników – z trudną sytuacją lepiej sobie poradzić, jeśli masz wokół ludzi, którzy myślą podobnie. Jeśli z Twoim dzieckiem dzieje się coś niepokojącego – rozmawiaj z jego nauczycielem lub psychologiem szkolnym, jeśli jesteś nauczycielem zaproś do rozmowy rodziców ucznia.

Pamiętaj, że tak jak są sytuacje, w których konieczne jest podanie antybio-

7. Postaw na relacje! Czas nauki zdalnej w większości przypadków związany był z brakiem kontaktów rówieśniczych. Powrót do szkoły to szansa na zadbanie o relacje między uczniami. Jednym ze sposobów może być wprowadzenie podczas zajęć większej ilości aktywności grupowych – m.in. ćwiczeń, gier i zabaw rozwijających współpracę.

8. Korzystaj ze strategii relaksacyjnych podczas zajęć i w domu.

Warto wprowadzić w codzienne aktywności chwilę wyciszenia. Mindfulness, ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia �izyczne – dobrze jest uczyć dzieci różnych sposobów radzenia sobie z napięciem i stresem.

9. Ucz dziecko rozumienia trudnych sytuacji i wspólnie odkrywajcie konstruktywne sposoby radzenia sobie z nimi (np. szukajcie pozytywnych stron problemu, rozważcie źródła pomocy).

10. Dbaj o otwartą i jasną komunikację – to dotyczy relacji uczeń–nauczyciel, dziecko–rodzic, a także rodzic–nauczyciel. Na bieżąco rozmawiajcie o trudnościach i niepokojach, dzięki temu szybciej obejmiecie wspólne stanowisko i znajdziecie rozwiązanie trudnej sytuacji.

52 ~ STREFA DZIECI

ZNAJDŹ DROGĘ

STREFA DZIECI

ZNAJDŹ 10 RÓŻNIC

ROZWIĄŻ ZADANIE

~ 53

54 ~ ZDROWIE

OWOCE JAGODOWE A ODPORNOŚĆ – CO WARTO WIEDZIEĆ –

UKŁAD ODPORNOŚCIOWY CZŁOWIEKA TO SKOMPLIKOWANA MASZYNERIA, KTÓREJ SPRAWNE DZIAŁANIE ZALEŻY OD WIELU RÓŻNYCH CZYNNIKÓW, W TYM M.IN. OD WŁAŚCIWEGO SPOSOBU ŻYWIENIA. CO ZATEM POWINNO LĄDOWAĆ NA NASZYCH TALERZACH? DE FACTO, LISTA WSPIERAJĄCYCH ODPORNOŚĆ PRODUKTÓW JEST BARDZO DŁUGA. WAŻNE MIEJSCE ZAJMUJĄ NA NIEJ WARZYWA I OWOCE, W TYM M.IN. OWOCE JAGODOWE. DOWIEDZ SIĘ DLACZEGO! Odporność i jej wzmacnianie kojarzone są najczęściej z witaminą C, choć w rzeczywistości sprawne funkcjonowanie układu odpornościowego zależy od bardzo wielu różnych witamin, mikroelementów, składników bioaktywnych oraz innych czynników, zarówno od nas zależnych, jak i niezależnych. Bezspornym faktem jest jednak to, że 8 października 2021

jednym z �ilarów odporności jest zdrowa dieta, w której – przypomnijmy – co najmniej połowę powinny stanowić warzywa i owoce! Jeśli zaś chodzi o owoce, to eksperci podpowiadają, że w kontekście budowania odporności warto stawiać m.in. na owoce jagodowe. Dlaczego właśnie na nie?

– Jemy je przede wszystkim ze względu na wysoką zawartość związków polifenolowych (antocyjanów, �lawonoidów, kwasów fenolowych), które są bardzo ważne z punktu widzenia odporności. One stymulują układ immunologiczny, np. fagocyty, czyli komórki żerne, a także różne szlaki sygnałowe. Owoce jagodowe są dlatego tak cenne, gdyż

ZDROWIE mają bardzo wysokie stężenie związków bioaktywnych, jak na swoją małą objętość. Dlatego nazywamy je superjagodami i superowocami – podkreśla prof. n. farm. Iwona Wawer, specjalistka chemii �izycznej, wieloletni pracownik Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, a obecnie kierownik Zakładu Zielarstwa w Karpackiej Państwowej Uczelni w Krośnie.

Ekspertka obrazowo tłumaczy, że gdybyśmy chcieli uzyskać podobną ilość polifenoli jaka zawarta jest w jednej garści owoców jagodowych, np. z jabłek, to musielibyśmy ich zjeść pół kilograma albo więcej!

– W kontekście wspierania odporności warto też wiedzieć, że niektóre składniki owoców jagodowych, np. pochodne kwercetyny, działają wprost przeciwwirusowo – dodaje prof. Iwona Wawer.

Co jeszcze warto wiedzieć w kontekście wzmacniania odporności na temat walorów owoców jagodowych?

Owoce jagodowe – przed czym pomagają nas chronić

„Wiedza naukowa, m.in. oparta o badania na ludziach, wskazuje, że składniki owoców jagodowych potra�ią modulować nasz układ immunologiczny w taki sposób, aby opóźniał on rozwój raka” – czytamy w opracowaniu zespołu naukowców z trzech amerykańskich uniwersytetów medycznych (w tym m.in. Johns Hopkins University), analizującym potencjał owoców jagodowych w pro�ilaktyce i leczeniu chorób nowotworowych.

Chemoprewencyjne (przeciwnowotworowe) działanie bioaktywnych składników owoców jagodowych potwierdzają zresztą zgodnie eksperci z bardzo wielu znaczących ośrodków naukowych, w tym także z Amerykańskiego Instytutu Badań nad Rakiem (American Institute for Cancer Research – AICR). Podkreślają oni, że regularne jedzenie owoców jagodowych pomaga zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka, a także wiele innych chorób przewlekłych – dzięki dużej zawartości witamin, składników mineralnych, różnego rodzaju antyoksydantów oraz błonnika. „Ważne jest, abyśmy jedli różnorodne owoce jagodowe, aby móc czerpać korzyści z różnych witamin i składników mineralnych, które te owoce mają do zaoferowania” – podkreślają eksperci AICR. Zatem, regularne jedzenie owoców jagodowych (najlepiej �iliżankę dziennie) – w ramach zdrowej, zbilansowanej, urozmaiconej diety, w której połowę tego co jemy stanowią warzywa i owoce – nie tylko wzmacnia odporność i pomaga chronić nas przed różnego rodzaju infekcjami oraz nowotworami, lecz także przed wieloma innymi chorobami.

Jakimi?

W przypadku owoców jagodowych liczne badania naukowe dowiodły, że dzięki dużej ilości zawartych w nich witamin, składników mineralnych i substancji bioaktywnych, wykazują one wiele działań prozdrowotnych, w tym m.in.: • przeciwmiażdżycowe, • przeciwcukrzycowe, • przeciwnadciśnieniowe, • przeciwzapalne, • przeciwwirusowe,

• immunomodulujące, • przeciwutleniające, etc.

To właśnie dlatego owoce jagodowe zaliczane są do tzw. kategorii superżywności (superfood).

W tym kontekście warto jeszcze dodać, że wysoka zawartość składników bioaktywnych w owocach jagodowych (głównie polifenoli) manifestuje się ich wyjątkowo intensywnymi kolorami – najczęściej czerwonym, �ioletowym, granatowym lub czarnym, w najróżniejszych odcieniach. Przypomnijmy, że do tej grupy owoców należą m.in.: borówki, jagody, maliny, aronia, porzeczki, jeżyny, ale także i minikiwi.

Owoce jagodowe warto jednak wyróżnić także dlatego, że Polska jest jednym z największych ich producentów na świecie! Możemy zatem i powinniśmy jak najczęściej z nich korzystać, zwłaszcza teraz w sezonie letnim, gdy są świeże i łatwo dostępne.

Wybitnymi walorami prozdrowotnymi owoców jagodowych można się jednak cieszyć także poza sezonem – gdyż obecnie można je nabyć m.in. w formie lio�ilizowanej, mrożonej lub też w formie soku. Dobra wiadomość jest taka, że we wszystkich tych formach owoce jagodowe stanowią wciąż bogate źródło polifenoli oraz wielu innych cennych składników odżywczych. Do tego są smaczne i cieszą oko. A zatem na zdrowie i smacznego!

Co każdy powinien wiedzieć o odporności

Polacy najczęściej interesują się wzmacnianiem swojej odporności w sezonie jesienno-zimowym, z uwagi na występujące wtedy znacznie częściej infekcje układu oddechowego. Choć generalnie nie ma w takim podejściu nic złego, to jednak dietetycy i lekarze przekonują, że warto aktywnie dbać o swoją odporność przez cały rok – najlepsze efekty można bowiem uzyskać dzięki systematyczności, a więc zbudowaniu i jednoczesnym kultywowaniu wielu różnych prozdrowotnych nawyków, w tym zwłaszcza odpowiednich nawyków żywieniowych. „Układ odpornościowy jest jednym z ważniejszych układów organizmu. Jego rozwój i kształtowanie rozpoczyna się już w okresie życia płodowego i trwa przez całe dzieciństwo i okres dojrzewania. Na prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego wpływ ma wiele czynników środowiskowych. Jednym z najważniejszych jest odpowiedni sposób żywienia. Niedobory składników diety stymulujących układ odpornościowy mogą wpływać na zwiększoną podatność na zakażenia, natomiast odpowiednio zbilansowana dieta pomaga wzmacniać procesy odpornościowe, zmniejszając tym samym częstość występowania infekcji” – czytamy w artykule naukowym poświęconym wpływowi czynników żywieniowych na kształtowanie się odporności, opublikowanym w fachowym czasopiśmie „Problemy Higieny i Epidemiologii”.

Ponadto, autorzy wspomnianej pracy podkreślają, że zdecydowana większość komórek układu immunologicznego człowieka występuje w przewodzie pokarmowym! Również i ten fakt tłumaczy, dlaczego prawidłowe żywienie ma tak istotny wpływ na kształtowanie odporności. – Komórki układu odpornościowego żyją dość krótko,

~ 55

niektóre tylko 36 godzin. Praktycznie cały czas się one odnawiają. Ich regenerację i kondycję warto zatem codziennie wspierać, m.in. poprzez regularne, urozmaicone i zbilansowane pod względem wartości odżywczej posiłki – dodaje Iwona Sajór, dietetyk kliniczny z Centrum Edukacji Zdrowotnej.

Zatem, jak zgodnie wskazują eksperci, dieta wzmacniająca odporność – to tak naprawdę dieta zbilansowana pod każdym względem: począwszy od odpowiedniej zawartości wszystkich niezbędnych składników odżywczych (białka, tłuszczów, węglowodanów, błonnika, witamin i składników mineralnych), a na odpowiedniej (dla danej osoby) kaloryczności skończywszy.

Na szczęście ostatnio, z powodu pandemii COVID-19, na temat roli żywienia we wzmacnianiu odporności pisze się i mówi więcej niż dotąd.

Na przykład brytyjscy specjaliści z NHS (National Health Service) zwrócili uwagę na szczególnie istotną rolę we wzmacnianiu odporności takich składników odżywczych jak: witamina D, cynk, selen, witamina C oraz probiotyki. Ponadto wskazali oni, że szczególnie ważną dla wspierania układu immunologicznego grupę produktów spożywczych stanowią owoce i warzywa, których regularna konsumpcja przekłada się m.in. na wysokie stężenie korzystnych dla zdrowia, przeciwzapalnych interleukin (IL-10) w naszych organizmach. Warto w tym miejscu dodać, że z kolei niezdrowe (tzw. śmieciowe) jedzenie zwiększa poziom niekorzystnych dla zdrowia – prozapalnych interleukin IL-17. „Dieta bogata w warzywa i owoce koreluje z niższym poziomem markerów zapalnych we krwi.

Wysokie spożycie warzyw i owoców zmniejsza stężenie CRP. Efekt przeciwzapalny przypisuje się wysokiej zawartości witamin, karotenoidów i �lawonoidów zawartych w tych produktach” – czytamy z kolei w analizie polskich klinicystów na temat naturalnych metod wspomagania odporności w walce z koronawirusem, która została opublikowana w numerze specjalnym czasopisma „Wiedza medyczna”.

W odniesieniu do konkretnych składników odżywczych, szczególnie istotnych z punktu widzenia odporności, wskazali oni również, poza wspomnianymi już wcześniej, m.in. na: kwas foliowy, witaminę A, witaminę E, a także witaminy B6 i B12 oraz miedź i żelazo. Jednocześnie eksperci podkreślają, że wszystkie te składniki można dostarczyć swojemu organizmowi stosując zbilansowaną i urozmaiconą dietę, z dużą zawartością warzyw i owoców, które zdaniem autorów wspomnianej pracy powinny stanowić nawet 2/3 całkowitej objętości posiłków!

Uwaga! W kontekście wzmacniania odporności trzeba jednak na koniec przypomnieć, że dieta to oczywiście nie wszystko! Eksperci zgodnie podkreślają, że działanie układu immunologicznego warunkuje wiele czynników, w tym także tych, które są od nas niezależne, jak np. uwarunkowania genetyczne, wiek, płeć, stan zdrowia. Na wiele innych czynników, zwłaszcza tych związanych ze stylem życia, jak aktywność �izyczna, radzenie sobie ze stresem, zdrowy sen czy zbilansowana dieta, mamy jednak realny wpływ!

(Wiktor Szczepaniak, zdrowie.pap.pl)

56 ~ ZDROWIE Na naszym rynku jest ich już bez liku i często mają dość egzotyczne nazwy. Spirulina, quinoa, chia, acai, goji, matcha, chlorella, kombucha, baobab… To tylko pierwsze z brzegu przykłady produktów spożywczych, które promowane są jako „superfood”, czyli „superżywność”.

I choć określenie to nie ma żadnej o�icjalnej – naukowej czy też prawnej – de�inicji, to jednak przyjęło się już ono w powszechnym użyciu na tyle, że coraz częściej posługują się nim także profesjonaliści ds. żywienia i zdrowia.

Jakie są zatem konkretne kryteria, które decydują o zaliczeniu jakiegoś produktu do tej kategorii? „Ogólnie rzecz biorąc, status superżywności przypisuje się produktom, które zawierają dużą ilość pożądanych składników odżywczych, mają związek z zapobieganiem chorobom, czy też uznawane są za takie, które jednocześnie oferują wiele różnych korzyści zdrowotnych, wykraczających poza ich wartość odżywczą” – wskazują eksperci Uniwersytetu Harvarda, a konkretnie Harvard T.H.Chan School of Public Health, na swojej stronie internetowej poświęconej żywieniu.

Ale uwaga! Choć specjaliści z najsłynniejszego amerykańskiego uniwersytetu podejmują i doceniają temat superfood, to jednak mają też wobec tej kategorii różne krytyczne uwagi. Z jednej strony np. wskazują, że termin ten jest już od wielu lat mocno nadużywany, zwłaszcza przez specjalistów ds. marketingu z branży spożywczej, dlatego, że po prostu świetnie „nakręca” sprzedaż produktów promowanych w ten właśnie sposób. Po drugie, eksperci Harvarda uczulają konsumentów, aby nie przeceniali walorów zdrowotnych konkretnych produktów promowanych jako superfood. Dlaczego? „Minusem związanym ze stosowaniem tego określenia jest to, że ludzie mogą nadmiernie skupiać swoją uwagę na jakichś kilku wybranych produktach spożywczych, tracąc z oczu inne, równie pożywne alternatywy, które nie są w ten sposób reklamowane. Tymczasem różnorodność produktów obecnych w naszej diecie jest niezwykle ważna, nie tylko dlatego, że umożliwia czerpanie z pożywienia szerokiej gamy niezbędnych witamin i składników mineralnych, lecz także dlatego, że pozwala zapobiec spożywaniu zbyt dużej (lub zbyt małej) ilości danego składnika odżywczego” – podkreślają eksperci Uniwersytetu Harvarda, zwracając w ten sposób uwagę na fakt, że w praktyce żaden pojedynczy produkt spożywczy, nawet najlepszy superfood, nie jest w stanie dostarczyć nam wszystkich niezbędnych składników odżywczych i korzyści zdrowotnych, a także odpowiedniego poziomu energii, których potrzebujemy do zachowania dobrej kondycji.

Zatem, jedzenie produktów z kategorii superfood może być korzystne dla zdrowia, ale pod warun-

KONSUMENCI CORAZ CZĘŚCIEJ STYKAJĄ SIĘ W PRZESTRZENI MEDIALNEJ ORAZ PRZY SKLEPOWYCH PÓŁKACH Z PRODUKTAMI SPOŻYWCZYMI PROMOWANYMI JAKO „SUPERFOOD”. CO TO WŁAŚCIWIE OZNACZA? I KTÓRE PRODUKTY RZECZYWIŚCIE ZASŁUGUJĄ NA TO MIANO? SPRAWDŹ, CO RADZĄ FACHOWCY.

CO WARTO WIEDZIEĆ NA TEMAT TZW.

kiem, że stanowią one tylko jeden z wielu elementów składających się na zdrową, urozmaiconą, zbilansowaną dietę!

Według ekspertów z Uniwersytetu Harvarda, bardziej niż na jedzeniu konkretnych, modnych i mocno reklamowanych produktów typu superfood, należy więc koncentrować się na zapewnieniu sobie i swoim bliskim „supertalerza” - czyli takim komponowaniu codziennego menu, aby dostarczało nam ono wszystkich niezbędnych składników odżywczych oraz odpowiedniego poziomu energii.

Praktyczne wskazówki dotyczące zasad komponowania takiego właśnie „talerza zdrowego żywienia” można znaleźć nie tylko na stronie wspomnianej amerykańskiej uczelni, lecz również m.in. na stronie naszego Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej (NCEŻ).

Po jakie produkty warto sięgać?

Jeśli ktoś zastanawia się, jakie produkty spożywcze włączyć do swojej diety, aby uczynić ją bardziej „super”, to warto wiedzieć, że Uniwersytet Harvarda, a konkretnie Harvard Medical School, opublikował na swoim blogu dość konkretne rekomendacje w tej sprawie – listę 10 szczególnie istotnych superfoods. Znalazły się na niej: • owoce jagodowe (do tej grupy należą bardzo różne gatunki, np. borówki, maliny, aronia), • ryby (zwłaszcza tłuste ryby morskie), • ciemnozielone warzywa liściaste (m.in. szpinak, jarmuż), • orzechy (m.in. orzechy włoskie i migdały), • oliwa z oliwek, • pełnoziarniste produkty zbożowe (np. owsianka, brązowy ryż), • jogurty (naturalne, niesłodzone, zawierające żywe kultury bakterii probiotycznych), • tzw. warzywa krzyżowe (np. brokuły, rzepa), • rośliny strączkowe (różne odmiany fasoli, grochu, groszku), • pomidory (zarówno w postaci świeżej, jak i w formie przetworów).

Jak widać z powyższej listy, aby korzystać z dobrodziejstw superfood niekoniecznie trzeba od razu sięgać po egzotyczne, wyra�inowane i zazwyczaj też dość drogie produkty z amazońskiej dżungli, afrykańskiej sawanny, himalajskich stoków lub też azjatyckich akwakultur. Tak naprawdę superżywność jest wytwarzana i dostępna praktycznie w każdym kraju dysponującym choćby średnio rozwiniętym rolnictwem. Ba! Zwykle można się w nią zaopatrzyć bez większego trudu i to za całkiem nieduże pieniądze nawet na dobrze zaopatrzonym lokalnym bazarku! Zatem smacznego i na zdrowie!

„SUPERŻYWNOŚCI”

8 października 2021

(Wiktor Szczepaniak, zdrowie.pap.pl)

ZDROWIE

~ 57

CHROŃ SERCE PRZED STRESEM

SILNY, DŁUGOTRWAŁY STRES JEST JEDNYM Z NAJWAŻNIEJSZYCH CZYNNIKÓW RYZYKA ROZWOJU CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA. PONIEWAŻ JEST NAPRAWDĘ GROŹNY, TO WARTO PRZESTAĆ GO BAGATELIZOWAĆ I NAUCZYĆ SIĘ GO ROZŁADOWYWAĆ.

Stres to niekoniecznie samo zło – jego niewielkie natężenie działa mobilizująco i pobudzająco. Jeśli jednak towarzyszy nam zbyt często i dotyczy zbyt wielu sytuacji, staje się uciążliwy i może prowadzić do poważnych schorzeń, a nawet wyniszczenia organizmu.

Stres może uszkodzić serce

Jak wiadomo stres podnosi ciśnienie krwi, co może mieć negatywny wpływ na stan tętnic. To jednak nie jedyny skutek, jaki stres wywołuje w układzie krążenia. Jak dowiedli amerykańscy naukowcy, podwyższona aktywność ciała migdałowatego (nawet w trakcie spoczynku, co badacze wiążą ze stanem permanentnego stresu) ma związek ze zwiększoną aktywnością szpiku i stanami zapalnymi. Z badań zespołu dr. Ahmeda Tawakoli z Massachusetts General Hospital and Harvard Medical School wynika, że u osób, u których taki stan się przedłuża konsekwencją są często problemy z sercem i układem krążenia, takie jak: zawały, dusznica, niewydolność, udary czy choroba tętnic obwodowych.

Zdaniem naukowców, pod wpływem permanentnego stresu ludzkie ciało migdałowate wysyła sygnały do szpiku, by ten produkował dodatkowe białe krwinki, które działając w tętnicach powodują stan zapalny i wytworzenie się blaszek miażdżycowych. A miażdżyca tętnic jest już bezpośrednią przyczyną udarów i problemów z całym układem krążenia.

„Wyniki naszych badań pokazują, w jaki sposób stres może doprowadzić do choroby serca. To zwiększa prawdopodobieństwo, że redukcja poziomu stresu mogłaby dostarczyć korzyści wykraczających poza poczucie psychologicznego komfortu” – mówi szef zespołu badawczego dr Ahmed Tawakol.

Proste sposoby na rozładowanie napięcia

• Pamiętaj o śniadaniu. Zadbaj też o regularne posiłki w ciągu całego dnia. Zdaniem naukowców osoby, które regularnie dostarczają organizmowi podstawowych składników odżywczych, lepiej znoszą skutki długotrwałego stresu.

• Od czasu do czasu pozwól sobie na energetyczne przekąski, szczególnie te bogate w magnez (niedobór magnezu powoduje osłabienie i drażliwość). Może to być czekolada, ulubiony jogurt, orzechy.

• Zaplanuj swój dzień. Nie zostawiaj spraw do załatwienia na ostatnią chwilę – to pozwoli uniknąć wielu stresujących sytuacji.

• Rób przerwy. Wystarczy kilka minut co 2-3 godziny – zwiększysz w ten sposób swoją zdolność koncentracji i skuteczność wykonywanych obowiązków.

• Naucz się prawidłowo oddychać – to naprawdę dobry sposób na odprężenie i rozluźnienie. Gdy czujesz napięcie, uspokój swój oddech. Wciągaj powietrze przez 10 sekund – przez pierwsze 3 sekundy niech wypełnia przeponę, przez kolejne

klatkę piersiową, na końcu górną część płuc. Kilkukrotne powtórzenie tego ćwiczenia poprawia przepływ krwi w organizmie, co usprawnia pracę serca i całego układu krwionośnego.

• Zadzwoń do przyjaciela. Rozmowa często pozwala rozładować napięcie.

• Ogranicz liczbę kaw w ciągu dnia i zrezygnuj z napojów gazowanych – te napoje podnoszą bowiem poziom adrenaliny we krwi, potęgując w ten sposób stres. Lepiej zaparz herbatę z melisy – ma właściwości uspokajające.

• Gdy czujesz się sennie, wyjdź na chwilę na świeże powietrze. Kilka głębokich oddechów dotleni mózg, a praca mięśni pobudzi cię do działania.

• Wykonuj proste ćwiczenia relaksacyjne – można je zrobić nawet siedząc przy biurku. Rozluźnij nadgarstki i zacznij potrząsać palcami tak mocno, jakbyś chciał je zrzucić na podłogę. Następnie dołącz potrząsanie przedramieniem do łokcia. Na koniec potrząsaj ramionami od barków. Poczuj, jak napięcie spada przez palce.

• Rzuć palenie. Nieprawdą jest, że papierosy rozładowują stres. Takie właściwości ma jeden z ich składników, nikotyna, która jednak silnie uzależnia. Zawarty w papierosach tlenek węgla łączy się z hemoglobiną, przez co uniemożliwia dostarczenie odpowiedniej ilości tlenu do tkanek. Przerwy na papierosa dają chwilowe ukojenie, ale raczej ze względu na oderwanie się od pracy i świeże powietrze, niż dzięki wypaleniu papierosa (...).

(Monika Wysocka, zdrowie.pap.pl)

58 ~ ZDROWIE Określenie: „dysleksja rozwojowa” oznacza specy�iczne trudności w czytaniu i pisaniu występujące u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym, spowodowane zaburzeniami niektórych funkcji poznawczych, motorycznych oraz ich integracji, które są uwarunkowane nieprawidłowym funkcjonowaniem układu nerwowego – czytamy na stronie Polskiego Towarzystwa Dysleksji.

Problem ten występuje niestety dość często – szacuje się, że średnio u 10-15 proc. uczniów, w tym u około 4 proc. w stopniu bardzo nasilonym, który można określić głęboką dysleksją.

Do wspomnianych wcześniej specy�icznych, charakterystycznych trudności, występujących w dysleksji rozwojowej, należą m.in.: • trudność w uczeniu się czytania (czyli dysleksja sensu stricto), • trudność w opanowaniu zasad poprawnej pisowni - czyli ortogra�ii (tzw. dysortogra�ia), • niski poziom gra�iczny pisma (tzw. dysgra�ia).

Choć trudności te zwykle ujawniają się czy też są zauważane dopiero w szkole, to jednak eksperci podkreślają, że już w okresie przedszkolnym da się zauważyć różne objawy mogące wskazywać na to, że dziecko może być w grupie ryzyka dysleksji. Do tych wczesnych objawów należą m.in.: • opóźniony rozwój mowy, wadliwa wymowa, trudności z wypowiadaniem złożonych słów, błędy gramatyczne, trudności z różnicowaniem głosek podobnych oraz z wydzieleniem sylab, • mała sprawność i koordynacja ruchów podczas zabaw ruchowych, samoobsługi, a także rysowania i pisania (np. tzw. brzydkie pismo), • trudności z wykonywaniem układanek i odtwarzaniem wzorów gra�icznych, • oburęczność, mylenie prawej i lewej ręki, • mylenie liter podobnych pod względem kształtu (p-b-d-g), opuszczanie liter, tzw. pismo zwierciadlane, błędy ortogra�iczne, • powolne czytanie i pisanie. (...) Dysleksja jest zatem zaburzeniem o podłożu neurobiologicznym – uwarunkowanym subtelnymi zmianami w zakresie struktury i funkcjonowania mózgu, które powstają najczęściej w okresie prenatalnym. Według zgodnej opinii ekspertów, wczesne rozpoznanie ma kluczowe znaczenie dla przyszłości dziecka dotkniętego dysleksją. Dlaczego? „Zaniedbanie środowiskowe oraz brak szybkiej interwencji pogłębiają zaburzenia i trudności dziecka” – czytamy na stronie Polskiego Towarzystwa Dysleksji. „Niepowodzenia szkolne dziecka mogą prowadzić do wtórnych zaburzeń emocjonalnych, dlatego tak ważne jest wczesna diagnoza i objęcie go odpowiednią opieką i wsparciem. Badania pokazują, że osoby z dysleksją korzystające z terapii rozwijają wiele bardzo korzystnych cech przydatnych w pokonywaniu trudności, takich jak wytrwałość, wysokie kompetencje społeczne, motywacja itp.”

– czytamy w poradniku pt. „Czy moje dziecko jest zagrożone dysleksją?”, opublikowanym przez Instytut Badań Edukacyjnych.

Autorzy tego opracowania podkreślają, że dysleksja poprzez trudności w czytaniu, pisaniu i mó-

U DZIECKA Z TRUDNOŚCIAMI W CZYTANIU I PISANIU, KTÓRE NIE OTRZYMA ODPOWIEDNIEGO WSPARCIA, NIEUCHRONNIE POJAWIAJĄ SIĘ NIEPOWODZENIA SZKOLNE, KTÓRE Z CZASEM MOGĄ DOPROWADZIĆ DO ROZWOJU WTÓRNYCH ZABURZEŃ EMOCJONALNYCH. LEPIEJ WIĘC NIE LEKCEWAŻYĆ PIERWSZYCH OBJAWÓW.

wieniu, może przekładać się na trudności nie tylko w nauce takich przedmiotów szkolnych jak matematyka, historia czy biologia, lecz także w nauce muzyki lub nawet wychowaniu �izycznym.

W efekcie dziecko z dysleksją może nabawić się różnych problemów emocjonalnych, takich jak: lęk, zaniżona samoocena, wycofanie, a także zaburzenia nastroju – w tym depresja.

Wczesne rozpoznanie i wczesna interwencja są bardzo ważne również dlatego, że dysleksja w dorosłym życiu może ograniczać możliwość wykonywania z sukcesem wielu zawodów – tych, które wymagają szybkiego zapamiętywania i przetwarzania informacji mówionych lub pisanych. „Objawy dysleksji nie ustępują z wiekiem – towarzyszą człowiekowi przez całe życie, dlatego osoba z dysleksją potrzebuje wsparcia terapeutycznego i specjalistycznych działań edukacyjnych, aby zminimalizować jej skutki w codziennym życiu” – czytamy we wspomnianym poradniku.

Jak pomóc dziecku z dysleksją

Dzieci z dysleksją mają odmienne potrzeby edukacyjne niż ich „typowi” rówieśnicy. W związku z tym potrzebują: • metod nauczania dostosowanych do ich indywidualnych potrzeb, • pomocy specjalistów: psychologów, logopedów, pedagogów i terapeutów.

Optymistyczne jest jednak to, że dysleksja generalnie nie przekreśla perspektyw dziecka na przyszłość, pod warunkiem, że otrzyma ono na czas odpowiednie wsparcie. (...) W sytuacji, gdy rodzic podejrzewa u dziecka dysleksję pierwsze kroki po pomoc najlepiej skierować do poradni pedagogiczno-psychologicznej działającej w rejonie zamieszkania. Pracujący tam specjaliści dokonają pogłębionej diagnozy i dadzą rodzicom (bądź opiekunom) dziecka zalecenia dotyczące dalszych kroków w zakresie wspomagania rozwoju, terapii i edukacji.

DYSLEKSJA ROZWOJOWA JEJ OBJAWY POJAWIAJĄ SIĘ JUŻ W PRZEDSZKOLU!

8 października 2021

Na koniec warto wymienić kilka uniwersalnych zaleceń dla rodziców: • dostosuj wymagania wobec dziecka do jego możliwości w tych zadaniach, które sprawiają mu trudność, • staraj się, aby wprowadzane ćwiczenia bardziej przypominały zabawę, niż naukę, stosuj w tym celu przyjazne i atrakcyjne pomoce edukacyjne, a także metody pracy działające na różne zmysły (wielozmysłowe), • nie karz dziecka za niepowodzenia, a za to podkreślaj i chwal najmniejsze postępy, • nie przemęczaj dziecka – w przeciwnym wypadku efekty jego pracy będą minimalne, • rozmawiaj z dzieckiem na temat dysleksji i innych trudności w uczeniu się, • bądź „rzecznikiem” praw swojego dziecka, • znajdź dodatkowego nauczyciela do pomocy, • buduj i wspieraj samoocenę dziecka, • pomagaj dziecku w pracy domowej, a także w planowaniu i organizowaniu czasu.

(Wiktor Szczepaniak, zdrowie.pap.pl)

ZDROWIE Infekcji intymnej, doświadczyło lub doświadczy w swoim życiu 80 proc. kobiet. Głównymi sprawcami tych dolegliwości są chorobotwórcze grzyby, ale w ostatnim czasie równie częste są bakteryjne zakażenie pochwy.

– Mamy w sobie wiele bakterii, lecz trzymamy je w takim wewnętrznym „więzieniu”. Gdy spada nam odporność, mamy zaniedbania higieniczne, stres, wtedy bakterie „wychodzą” z ukrycia i infekują – wyjaśnia ginekolog dr Jacek Tulimowski.

Kolejną możliwą przyczyną infekcji intymnych są czynniki chemiczne, a więc np. preparaty do higieny intymnej, syntetyczna bielizna, tampony, zapachowe wkładki higieniczne, dezodoranty intymne, etc.

– Żyjemy wśród chemii, kiedyś używaliśmy wody i mydła, teraz mamy całą gamę środków do higieny intymnej, łącznie z dezodorantami, które rzekomo chronią przed infekcjami.

Czasami jednak źle dobrane lub nadużywane przynoszą więcej szkody niż pożytku – ostrzega ginekolog.

Infekcjom intymnym sprzyjać mogą też niektóre choroby, jak np. cukrzyca, immunosupresja (czyli obniżenie odporności organizmu), choroby atopowe i alergie, zmiany atro�iczne, a także stosowane leki (głównie antybiotyki i steroidy). Powodem częstszych infekcji mogą też być zaburzenia hormonalne, które pojawiają się u pacjentek po menopauzie – gdy wygasa hormonalna czynność jajników, drastycznie spada produkcja estrogenów, hormonów odpowiadających za utrzymanie prawidłowego stanu m.in. tkanek pochwy.

Często do problemów intymnych prowadzą także długie kąpiele, korzystanie z jacuzzi, używanie gąbek, irygacje oraz wczesna inicjacja seksualna.

Warto wiedzieć, że infekcjom intymnym sprzyjają też wszelkiego rodzaju zmiany środowiska, czyli np. wyjazdy urlopowe, a także intensywne uprawianie sportu, podczas którego się pocimy.

~ 59

się w bardzo poważny problem. Gdy infekcja intymna pochwy i sromu jest tylko zaleczona, a nie wyleczona może stać się niebezpieczna, ponieważ nie dając odczuwalnych objawów, przez błony śluzowe przechodzi na dalsze odcinki dróg rodnych. Może zaatakować inne narządy: przedsionek pochwy, jamę macicy, jajowody, jajniki czy pęcherz. Efektem tego mogą być na przykład trudności w zajściu w ciążę na skutek powstałych zrostów.

Zdarza się, że taka infekcja maskuje groźne choroby, nawet nowotworowe – ostrzega ginekolog.

Nie zapominaj o partnerze

NIE LEKCEWAŻ

(...) Warto też wiedzieć, że nieleczona infekcja może przenieść się na partnera.

– Leczenie samej partnerki często jest mało skuteczne. Bo jeżeli pacjentka będzie wyleczona, ale w międzyczasie zarazi partnera, który nie będzie się leczył, to za chwilę będziemy mieć do czynienia z tzw. zjawiskiem pingponga, czyli wzajemnego zarażania się partnerów. A to oznacza zazwyczaj długotrwałą, męcząca i często pozbawioną skuteczności terapię – ostrzega specjalista.

Terapia uzupełniająca w infekcjach intymnych Kiedy infekcja jest już opanowana warto zastosować leczenie uzupełniające w postaci doustnych i dopochwowych probiotyków. Działanie regenerujące ma też kwas hialuronowy.

Regenerację nabłonka indywidualnie warto wspomóc dobrze dobranym preparatem do higieny intymnej – dobrze by miał w swoim składzie kwas hialuronowy, substancje przeciwzapalne i przeciwbakteryjnie.

INFEKCJI INTYMNYCH

Zacznij od samoleczenia

Jeśli coś takiego nam się przytra�i, nie warto zwlekać. Zanim jednak wybierzemy się do lekarza możemy sami rozpocząć terapię.

– Część łagodnych infekcji intymnych można leczyć samodzielnie przy pomocy preparatów dostępnych w aptekach bez recepty. Możliwości jest dużo – preparaty w postaci globulek, kapsułek, płynów do irygacji, żeli czy kremów. Jeśli pacjentka nie ma możliwości poprosić o poradę telefoniczną swojego lekarza, może skorzystać z pomocy farmaceuty. Na podstawie podanych objawów będzie on w sta-

TAKIE INFEKCJE SĄ ZAZWYCZAJ BARDZO UCIĄŻLIWE. DO TEGO, NIELECZONE MOGĄ DOPROWADZIĆ DO GROŹNYCH POWIKŁAŃ.

DLATEGO, GDY POJAWIĄ SIĘ ICH PIERWSZE OBJAWY NIE ZWLEKAJ! DOWIEDZ SIĘ, CO ZROBIĆ, JESZCZE PRZED WYBRANIEM SIĘ DO LEKARZA, ABY SPRÓBOWAĆ ZDUSIĆ TAKĄ INFEKCJĘ.

nie doradzić jakieś preparaty, które pomogą w odtworzeniu prawidłowego poziomu pH pochwy i ograniczą rozwój nieprawidłowej mikro�lory.

Warto dodać do tego preparaty wspomagające, np. probiotyki – zaleca dr Tulimowski.

Leki bez recepty zawierają substancje czynne i istotne jest przyjmowanie ich zgodnie z zaleceniem lekarza, farmaceuty lub informacją podaną na ulotce. Należy przestrzegać minimalnego czasu leczenia, nawet jeśli objawy ustąpiły wcześniej. Jednak jeśli szybka reakcja nie przynosi efektów i/lub w przypadku nawrotów dolegliwości należy koniecznie zgłosić się do ginekologa.

– Panuje zasada pierwszych 3 dni leczenia – jeśli po tym czasie nie ma efektów, konieczna jest konsultacja specjalisty – radzi ginekolog.

Nie bagatelizuj objawów

Najczęstsze objawy infekcji intymnej to: tkliwość, świąd, pieczenie, obrzęki, bolesność. Warto zaobserwować czy towarzyszą temu np. parcia na pęcherz moczowy, nieprawidłowa

wydzielina (jeżeli tak to jaka, jakiego koloru i konsystencji), nieprzyjemny zapach. Czasem pojawia się plamienie po stosunku i krwawienie między miesiączkami (bywa, że są to objawy innych chorób, dlatego taka sytuacja wymaga diagnozy).

– Tego typu infekcje fatalnie wpływają na życie intymne. Pacjentki zgłaszają się do lekarza zaniepokojone bolesnymi stosunkami (to tzw. dyspareunia). Życie intymne przestaje im sprawiać przyjemność, bo po prostu boli, a to potra�i popsuć relację czy urlop lub prowadzi do kon�liktów – zauważa ginekolog.

To kolejny powód, aby tuż po pojawieniu się pierwszych niepokojących objawów rozpocząć terapię. Podstawą jest przywrócenie równowagi mikrobiologicznej i właściwego pH pochwy.

Można to zrobić pijąc jogurty naturalne, ale w przypadku dokuczliwych objawów szybciej osiągniemy efekt stosując globulki dopochwowe.

– Infekcji intymnych, nawet jeśli nie wyglądają na groźne, nie powinno się bagatelizować, ponieważ nieleczone lub źle leczone łatwo mogą przerodzić

Co robić, by uniknąć infekcji

• Unikaj zbyt obcisłej bielizny.

• Jeśli to nie jest konieczne nie wykonuj irygacji pochwy.

• Podczas antybiotykoterapii zawsze przyjmuj osłonowo probiotyki.

• Dbaj o właściwą dietę – nadmierne spożywanie niektórych produktów może być przyczyną nawracających infekcji. Unikaj przede wszystkim cukrów prostych.

• Nie noś mokrego kostiumu – po kąpieli w basenie czy morzu zmień kostium na suchy lub przebierz się w czystą bieliznę.

• Unikaj stresu lub naucz się sobie z nim radzić – sprzyja obniżeniu odporności organizmu.

co w trawie piszczy...

MAGAZYN

kulturalny

KALENDARIUM WYDARZEŃ: październik Nick Cave & Warren Ellis

Nicholas Edward Cave – australijski piosenkarz, autor tekstów, autor, scenarzysta, kompozytor i okazjonalny aktor. Warren Ellis – brytyjski autor, scenarzysta komiksowy i telewizyjny oraz pisarz. Znany głównie z podnoszenia w swoich pracach zagadnień społecznych, w tym często tzw. trudnej tematyki, związanej z humanizmem, wiarą i technologią. Znany m.in. z pracy przy takich seriach i komiksach jak X-Men, Daredevil, Civil War, Wolverine, The Authority i Planetary. Największą popularność przyniosła mu praca nad takimi seriami jak Transmetropolitan i Hellblazer. kiedy: 07.10, godz. 18:45 gdzie: Royal Albert Hall, London

Franky Wah

Grupa muzyczna. Utwory: Should Have Seen It Coming, The World You See, Not In Love. kiedy: 07.10, godz. 19:00 gdzie: London XOYO, London

Still Corners

Brytyjsko-ameryk. zespół marzeń pop założony w 2007 r., w skład którego wchodzą autor tekstów / producent Greg Hughes i wokalistka Tessa Murray. Utwory: The Trip, Black Lagoon – Live in Studio, The Message.

kiedy: 07.10, godz. 19:00 gdzie: EartH (Formerly Hackney Arts Centre), London

Black Foxxes

Angielski niezależny zespół rockowy z Exeter w Anglii. Założony w 2013 roku zespół wydał pierwszą EPkę, Pines, w 2014 roku, a następnie podpisał kontrakt ze Spinefarm Records / Search And Destroy Records w następnym roku. Albumy: Reiði (2018), I’m Not Well (2016), Black Foxxes (2020). Utwory: Oh, It Had To Be You, Sæla, Whatever Lets You Cope. kiedy: 07.10, godz. 19:00 gdzie: Boston Music Room, London

The Lathums

Grupa muzyczna. Gatunek muzyki: Alternatywna/niezależna. Albumy: How Beautiful Life Can Be (2021), Ghosts (2020, EP). Utwory: How Beautiful Life Can Be, I See Your Ghost, The Great Escape. kiedy: 07.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Forum Kentish Town, London

Samm Henshaw

Iniabasi Samuel Henshaw, zawodowo znany jako Samm Henshaw, to angielski piosenkarz, autor tekstów i

producent muzyczny. Henshaw zdobył wsparcie głównego nurtu radia od BBC Radio 1 i został starannie wybrany przez Jamesa Baya, Chance the Rappera i Allena Stone’a do wsparcia trasy koncertowej. Utwory: Church, Broke, Grow. kiedy: 07.10, godz. 19:00 gdzie: Omeara, London

Katy Hurt

Artystka muzyczna. Albumy: Pieces of Me, Unfinished Business EP. Utwory: Fire Pieces of Me, I Don’t Wanna Love You, Unfinished Business. kiedy: 07.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Academy 2 Islington, London

CKTRL

Muzyk. Albumy: Songs4girls, Fall * EP, Colour. Utwory: Kick Back, Ophie’s Interlude, Girl Like Me. kiedy: 07.10, godz. 19:00 gdzie: Hoxton Hall, London

Ane Brun

Norweska wokalistka, autorka tekstów. Związana z wytwórnią płytową DetErMine Records.

Profesjonalną karierę muzyczną rozpoczęła pod koniec lat 90., gdy współpracowała m.in. z zespołem

A-ha. Debiutancki album Spending Time with Morgan wydała w 2003, zaś do najbardziej znanych przebojów piosenkarki należy utwór „My Lover Will Go” kiedy: 07.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Shepherds Bush Empire, London

Bow Anderson

Artystka muzyczna. Albumy: New Wave, New Wave (Remix). Utwory: Hate That I Fell In Love With You, New Wave, Heavy. kiedy: 07.10, godz. 19:00 gdzie: The Courtyard Theatre, London

James Vickery

Muzyk. Albumy: Songs That Made Me Feel (2021), Overture (2020), Until Morning (2018, EP). Utwory: Until Morning, You Comfort Me, Save You. kiedy: 07.10, godz. 19:00 gdzie: Lafayette, London

Dani Sylvia

Artystka muzyczna. Albumy: Catharsix, Bleeding for Kicks, Lonely as the Moon. Utwory: Green Eyes, London on Fire, Enough. kiedy: 07.10, godz. 19:30 gdzie: The Grace, London

62 ~ WIELKI IMPREZOWNIK

co w trawie piszczy...

Night Flight

The Night Flight Orchestra to szwedzki zespół hardrockowy z Helsingborga. Podpisali kontrakty z Nuclear Blast Records. Członkowie: Björn Strid, David Andersson, Sharlee D’Angelo, Anna Brygård. Albumy: Aeromantic II (2021), Amber Galactic (2017), Sometimes the World Ain’t Enough (2018), Skyline Whispers (2015). Utwory: Divinyls, Midnight Flyer, Transmissions. kiedy: 07.10, godz. 19:30 gdzie: Colours Hoxton, London

Syren

Grupa muzyczna. Albumy: Motordevil, My Kind of Drug, Volume I, My First Love. kiedy: 08.10, godz. 18:00 gdzie: O2 Academy 2 Islington, London

Powerwolf

Niemiecki zespół tworzący muzykę powermetalową, powstały w 2003 roku w Saarbrücken. Członkowie zespołu posługują się pseudonimami. Charakteryzuje się motywami zaczerpniętymi z wierzeń i legend znanych z kultury rumuńskiej – to jest wilkołaków czy wampirów. W swojej twórczości zespół ukazuje także negatywne strony religii chrześcijańskiej, dokonując tego w sposób często ironiczny, czy humorystyczny.

19 stycznia 2021 zespół zapowiedział wydanie nowej płyty pt. Call Of The Wild, a 31 marca ujawniono okładkę (zaprojektowaną przez Zsofię Dankovą) oraz zapowiedziano dzienną datę wydania albumu – 9 lipca 2021.

20 maja ukazał się singel „Beast Of Gévaudan”, a 24 czerwca – „Dancing With The Dead”. Mimo zapowiedzi wydania albumu 9 lipca, album ukazał się 16 lipca. kiedy: 08.10, godz. 18:00 gdzie: Roundhouse, London

FJ Law

Muzyk. Utwory: catching 22, tongue tied, old cartoons. kiedy: 08.10, godz. 19:00 gdzie: The Lexington, London

The Blow Monkeys

Brytyjski zespół new wave/sophisti-pop, który powstał w 1981 roku.

Pierwszy singiel „Live Today Love Tomorrow” został wydany w 1982 roku. Następnie odnieśli udaną karierę, wydając w latach 80. kilka przebojowych singli i albumów. Utwory: It Doesn’t Have to Be This Way, 8 października 2021

Digging Your Scene, This Is Your Life. kiedy: 08.10, godz. 19:00 gdzie: 229, London

The Ninth Wave

Grupa muzyczna powstała w 2014 roku. Albumy: Infancy (2019), Happy Days! (2020, EP). gdzie: Omeara, London kiedy: 08.10, godz. 19:00

Lanterns On The Lake

Angielski, pięcioosobowy zespół indie rockowy z Newcastle upon Tyne w Anglii. Członkowie: Hazel Wilde, Paul Gregory, Oliver Ketteringham, Bob Allan, Adam Sykes, Sarah Kemp, Andy Scrogham, Brendan Sykes. Utwory: Through the Cellar Door, I Love You, Sleepyhead, Another Tale From Another English Town. kiedy: 08.10, godz. 19:00 gdzie: EartH (Formerly Hackney Arts Centre), London

Nothing But Thieves

Brytyjski zespół rockowy utworzony w 2012 w Southend-on-Sea, Essex przez Conora Masona, Joego Langridge-Browna, Dominica Craika, Philipa Blake’a oraz Jamesa Price’a. W 2014 grupa podpisała kontrakt z RCA Records. Muzycy: Conor Mason – śpiew, gitara; Joe Langridge-Brown – gitara, śpiew; Dominic Craik – gitara, instrumenty klawiszowe, śpiew; Philip Blake – gitara basowa; James Price – perkusja. kiedy: 08.10, godz. 19:00 gdzie: The O2, London

Steve Mason presents King Biscuit Time

Steve Mason jest szkockim muzykiem, najlepiej znanym jako wokalista i jeden z członków założycieli The Beta Band. Był także członkiem Black Affair z Jimmy Edgarem. Gatunki muzyki: Rock, Alternatywna/niezależna, Pop. Utwory: Walking Away from Love, Planet Sizes, Stars Around My Heart. kiedy: 08.10, godz. 19:00 Gdzie: Heaven, London

Tim Burgess

Angielski muzyk, piosenkarz, autor tekstów i właściciel wytwórni, najlepiej znany jako wokalista alternatywnego zespołu rockowego The Charlatans. Zespoły muzyczne: The Charlatans, The Chavs, The Bottletop Band. Utwory: The Only

POLECAMY!

Four Tet

Brytyjski muzyk elektroniczny, występujący od 1998 solowo, a w latach 90. także jako część zespołu Fridge. Bardzo często zajmuje się remiksowaniem utworów innych wykonawców, w tym m.in. Aphex Twina, Radiohead, Super Furry Animals, The xx. Na swoich albumach łączy różne gatunki muzyczne z elektroniką i żywymi instrumentami, choć jego nowe wydawnictwa inspirowane są housem. Albumy (jako Four Tet): Dialogue, Pause, Rounds, Everything Ecstatic, There Is Love in You, Pink, Beautiful Rewind, New Energy, Sixteen Oceans. kiedy: 07.10, godz. 20:00 gdzie: O2 Academy Brixton, London kiedy: 08.10, godz. 20:00 gdzie: O2 Academy Brixton, London One I Know, Empathy For The Devil, The Mall. kiedy: 08.10, godz. 19:00 gdzie: Oslo, London

orientu we Francji. Utwory: Malek Ya Zahri, Stil, Staifia. kiedy: 08.10, godz. 19:00 gdzie: Jazz Cafe, London

Shakka

Matt Maltese

Muzyk. Gatunek muzyki: Hip-hop/ rap. Albumy: Late Summers, The Lost Sessions, Worth Every Dollar. Utwory: When Will I See You Again, Man Down, Say Nada. kiedy: 08.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Shepherds Bush Empire, London

PAV4N

Muzyk. Utwory: Grim, Doom, Titanium. kiedy: 08.10, godz. 19:00 gdzie: The Pickle Factory, London

Acid Arab

Francuska grupa muzyczna wykonująca muzykę będącą połączeniem electro oraz tradycyjnej muzyki arabskiej. Została założona w 2012 przez dwójkę DJów: Guido Minisky’ego i Hervé Carvalho; 2019 dołączyli Pierrot Casanova, Nicolas Borne i klawiszowiec Kenzi Bourras. Grupa uważana jest za pioniera electro-

angielski piosenkarz i autor tekstów.

Jego styl łączy elementy indie popu, indie rocka i chamber popu. Od czasu wydania swojego debiutanckiego singla „Even If It’s a Lie” w 2015 roku wydał dwa albumy studyjne, dwie EPki i osiemnaście singli. Utwory: As the World Caves In, I Hear The Day Has Come, Even If It’s a Lie. kiedy: 08.10, godz. 20:00 gdzie: Laylow, London

Billy Nomates

Artystka muzyczna. Miejsce urodzenia: Leicester, Wielka Brytania. Albumy: No, Billy Nomates, Emergency Telephone, Ramshackle EP. Utwory: No, Hippy Elite, Heels. – Debiutancka płyta bezkompromisowej brytyjskiej artystki będącej jednym głosów swojego pokolenia. Billy Nomates jest mocnym głosem w obronie wykluczonych społecznie i dyskryminowanych. To też politycznie zaangażowany głos przeciwko Brexitowi,

WIELKI IMPREZOWNIK

nierównościom społecznym – czytamy na empik.com. kiedy: 08.10, godz. 20:00 gdzie: MOTH Club, London kiedy: 16.10, godz. 20:00 gdzie: MOTH Club, London

Green Velvet presents La La Land

Curtis Alan Jones, lepiej znany pod pseudonimem Green Velvet, to amerykański piosenkarz, producent muzyczny i D.J. Jest również znany jako Cajmere, Geo Vogt, Half Pint, Curan Stone i Gino Vittori. Albumy: Constant Chaos (1999), Whatever (2001), Walk in Love (2005), Unity (2015). Utwory: Percolator, La La Land, Deceiver. kiedy: 09.10, godz. 12:00 gdzie: Printworks, London

The Skids

Szkocki zespół punk rockowy i new wave, założony w Dunfermline w 1977 roku przez Stuarta Adamsona, Williama Simpsona, Thomasa Kellichan i Richarda Jobsona. Ich największym sukcesem był singiel „Into the Valley” z 1979 roku oraz album The Absolute Game z 1980 roku.

Członkowie: Richard Jobson, Bruce Watson, Stuart Adamson, Russell Webb, Tom Kellichan, Rusty Egan.

Utwory: Into the Valley, Masquerade, Circus Games. kiedy: 09.10, godz. 18:00 gdzie: O2 Academy Islington, London

(2001), Hymns for the Broken (2014).

Witherfall – grupa muzyczna powstała w 2013 r. Gatunki muzyki: Metal, Rock. Albumy: Curse Of Autumn (2021), A Prelude To Sorrow (2018), Nocturnes and Requiems (2017), Curse Of Autumn (Bonus Track Edition) (2021). Dust in Mind – grupa muzyczna. Albumy: From Ashes to Flames (2018), Oblivion (2017), Never Look Back (2015), Live at the Opera (2020). kiedy: 09.10, godz. 18:30 gdzie: 229, London

Piers James

Artysta muzyczny. Albumy: A Dying Breed, Pt. II, Vibes & Tribulations, Vibes & Tribulations II, A Dying Breed, Pt. 1. Utwory: Young Black British, DONE PROPERLY, Mass Appeal. kiedy: 09.10, godz. 19:00 gdzie: The Courtyard Theatre, London

Nerina Pallot

Angielska piosenkarka, autorka tekstów i producentka, która wydała sześć albumów i kilkanaście EP. Była nominowana do Brytyjskiej Artystki Solo na BRIT Awards 2007 oraz

nominowana do Ivor Novello Award za „Sophia” w kategorii „Najlepsza piosenka” w tym samym roku. Utwory: Idaho, Love Will Tear Us Apart, Everybody’s Gone to War. kiedy: 09.10, godz. 19:00 gdzie: Lafayette, London

Karine Polwart

Szkocka piosenkarka i autorka tekstów. Pisze i wykonuje muzykę o silnym klimacie ludowym i korzeniowym, a jej utwory dotyczą różnych problemów, od alkoholizmu po ludobójstwo. Utwory: King of Birds, Follow the Heron, Cover Your Eyes. kiedy: 09.10, godz. 19:00 gdzie: Cadogan Hall, London

Turin Brakes

Angielski zespół składający się z oryginalnego duetu Olly Knights i Gale Paridjanian oraz wieloletnich współpracowników Roba Alluma i Eddiego Myera. W 2003 roku mieli hit 5 najlepszych brytyjskich piosenek z utworem „Painkiller”. Utwory: Pain Killer, Underdog, Rain City. kiedy: 09.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Shepherds Bush Empire, London

Evergrey & Witherfall & Dust in Mind

Evergrey – szwedzka grupa muzyczna grająca połączenie gothic metalu z progresywnym metalem. Zespół został założony w 1996 roku, a swój pierwszy album, The Dark Discovery, wydał dwa lata później. Albumy: Escape of the Phoenix (2021), The Atlantic (2019), In Search of Truth

Roddy Woomble

Szkocki piosenkarz, autor tekstów i pisarz. Jest głównym wokalistą indie rockowego zespołu Idlewild, z którym nagrał dziewięć albumów studyjnych. Zespoły muzyczne: Idlewild (od 1995), The Reindeer Section.

Albumy: My Secret Is My Silence (2006), Before the Ruin (2008), The Impossible Song & Other Songs (2011), Listen to Keep (2013). kiedy: 09.10, godz. 19:00 gdzie: Union Chapel, London

Dub Pistols

Zespół, który gra muzykę typu dub, czyli przeważnie brzmienie basu oraz perkusji, zaliczana jest ona również do gatunku reggae. Grupa została założona w 1996 roku przez producenta i znanego londyńskiego dj’a, Barry’ego Ashwortha. W skład wchodzi wcześniej wymieniony założyciel, Jason O’Brian i DJ Stix. kiedy: 09.10, godz. 19:30 gdze: Islington Assembly Hall, London

The Hara

Grupa muzyczna. Albumy: Unconscious Minds Innocently Blind, Play Dead, No Regrets. Utwory: Friends, Animals, Tokyo Hit. kiedy: 10.10, godz. 14:00 gdzie: O2 Academy 2 Islington, London

Framing Hanley

Tom Grennan

Angielski piosenkarz i autor tekstów z Bedford, który mieszka w Londynie.

Grennan zyskał sławę jako gościnny wokalista w programie Chase & Status „All Goes Wrong”. Utwory: Little Bit of Love, Let’s Go Home Together, This is the Place. kiedy: 09.10, godz. 18:00 gdzie: New Slang (Pryzm), Kingston upon Thames kiedy: 09.10, godz. 20:00 gdzie: New Slang (Pryzm), Kingston upon Thames

~ 63

POLECAMY!

Rick Astley & Blossoms

Brytyjski piosenkarz popowy, autor tekstów i muzyk. Na początku lat 80. śpiewał w brytyjskiej grupie FBI. W końcu zwrócił uwagę producenta nagrań i łowcy talentów Petera Watermana. W 1985 Astley zaczął karierę solową. Do najsłynniejszych utworów zaliczyć można także: „Whenever You Need Somebody”, „Together Forever”, „She Wants to Dance with Me” i „My Arms Keep Missing You”. Największe sukcesy Astley odnosił w USA i Wielkiej Brytanii. Blossoms – brytyjski kwintet założony w 2013 roku.

Zespół powstał w 2013. Tworzy go pięciu muzyków - wszyscy urodzili się w szpitalu Stepping Hill w Manchesterze i zamieszkiwali w mieście Stockport. Założycielami zespołu byli Tom Ogden – gitarzysta oraz Joe Donovan – perkusista. kiedy: 09.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Forum Kentish Town, London

Amerykański zespół rockowy założony w Nashville w stanie Tennessee w 2005 roku. Pierwszy album studyjny wydali w sierpniu 2007 roku, zatytułowany The Moment. Członkowie: Kenneth Nixon, Shad Teems, Chris Vest, Ryan Belcher. Albumy: The Moment (2007), A Promise to Burn (2010), The Sum of Who We Are (2014). Utwory: Lollipop, Hear Me Now, You Stupid Girl. kiedy: 10.10, godz. 18:00 gdzie: Underworld, London

Rend Collective

Chrześcijański ludowy zespół pochodzący z Bangor w Irlandii Północnej.

Obecny skład tworzą Gareth Gilkeson, Chris Llewellyn, Ali Gilkeson, Patrick Thompson i Steve Mitchell.

Ich pierwszy album studyjny Organic Family Hymnal został wydany 28 września 2010 r. Albumy: Good News, The Art of Celebration, Choose to Worship. kiedy: 10.10, godz. 18:30 gdzie: Eventim Apollo, London

64 ~ WIELKI IMPREZOWNIK

co w trawie piszczy...

The Staves

Angielskie niezależne trio ludowe sióstr Emily, Jessiki i Camilli Staveley-Taylor z Watford, Hertfordshire, w Anglii. Utwory: Nothing’s Gonna Happen, Satisfied, Make It Holy. kiedy: 11.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Shepherds Bush Empire, London

Coeur de Pirate

POLECAMY!

Billy Ocean

Jeden z pierwszych karaibskich wykonawców muzyki pop i R&B, tworzący w Wielkiej Brytanii, który został przyjęty przez MTV, czego rezultatem była seria hitów Top Ten w połowie lat 80. Okres największej popularności artysty zaczął się z albumem Suddenly w 1984 i jego głównym singlem Caribbean Queen.

Tytuł oraz tekst tej piosenki były zmieniane dla różnych regionów, dlatego znana jest również jako African Queen lub European Queen. Utwór tytułowy także stał się hitem. Album z 1986 roku Love Zone również sprzedał się bardzo dobrze. kiedy: 11.10, godz. 19:00 gdzie: Royal Albert Hall, London reklama

Kanadyjska piosenkarka. Zaczęła grać na pianinie, gdy miała zaledwie trzy lata, później, w wieku lat 15, grała jako klawiszowiec w posthardcore’owym zespole December Strikes First w którym grała ze swoim najlepszym przyjacielem, Francis (Franciszkiem). Po krótkim epizodzie jako klawiszowiec do Bonjour brumaire’a, w 2008 ukazał się jej debiutancki album Coeur de pirate, który w 2009 został nominowany do nagrody Juno w kategorii Frankofoński Album Roku (ang.

Francophone Album of the Year). W tej samej kategorii otrzymała nominację w 2012 roku za album Blonde. W 2015 został wydany album Roses singlami zostały piosenki Carry On | Oublie Moi, Crier Tout Bas. Ceour de Pirate zapowiedziała trasę koncertową po Ameryce i Francji. kiedy: 12.10, godz. 19:00 gdzie: Lafayette, London

The Slow Readers Club

Angielski zespół rockowy z Manchesteru. Ich trzeci album studyjny Build A Tower był hitem 20 najlepszych albumów w Wielkiej Brytanii, osiągając 18 pozycję. Albumy: The Joy Of The Return (2020), Build A Tower (2018), 91 Days in Isolation (2020), Cavalcade (2015). Utwory: You Opened Up My Heart, I Saw A Ghost, All I Hear. kiedy: 12.10, godz. 19:00 gdzie: Electric Ballroom, London

Gee You

Muzyk. Utwory: Slide Thru, What You Need, Lean Coma. kiedy: 12.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Academy 2 Islington, London

Kadiata

Muzyk. Utwory: When the Sun Comes Out, Guess What, Goodnight. kiedy: 13.10, godz. 19:00 gdzie: The Waiting Room, London

8 października 2021

Upsahl

Taylor Cameron Upsahl, zawodowo znana jako Upsahl, to amerykańska piosenkarka i autorka tekstów. Gatunek muzyki: Alternatywna/niezależna. Albumy: Young Life Crisis, Hindsight 20/20. Utwory: Drugs, People I Don’t Like, MoneyOnMyMind. kiedy: 12.10, godz. 19:00 gdzie: The Courtyard Theatre, London

Laurel

Laurel Arnell-Cullen, lepiej znany jako Laurel, to brytyjski muzyk niezależny. Albumy: DOGVIOLET (2018), PETROL BLOOM (2020, EP), LIMBO CHERRY (2021, EP), Holy Water (2014, EP). kiedy: 12.10, godz. 19:30 gdzie: Omeara, London

Anna B Savage

Artystka muzyczna. Utwory: A Common Tern, Corncrakes, Dead Pursuits. kiedy: 12.10, godz. 19:30 gdzie: The Lexington, London

Ko�i Stone

Muzyk. Albumy: Nobody Cares Till Everybody Does. Utwory: Dirty Airforces, Talk About Us, Check The Pulse. kiedy: 13.10, godz. 19:00 gdzie: Jazz Cafe, London

Becky Hill

Brytyjska piosenkarka i autorka tekstów z Bewdley. Zyskała na rozgłosie po pojawieniu się w pierwszej serii The Voice UK, na przesłuchaniu z „Ordinary People”. Utwory: Lose Control, Remember, Gecko. kiedy: 13.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Academy Brixton, London

Avelino

Achi Avelino, lepiej znany pod pseudonimem Avelino, to brytyjski raper i piosenkarz pochodzący z kongijskiego i angolskiego pochodzenia z Tottenham w Londynie, znany ze swojego „wyjątkowego brzmienia” i „głębokiej gry słów”. Utwory: Fire in the Booth, Energy, Boasy. kiedy: 13.10, godz. 19:00 gdzie: Underworld, London

Gregory Porter

Amerykański piosenkarz, autor tekstów i aktor. Dwukrotnie zdobył nagrodę Grammy dla najlepszego jazzowego albumu wokalnego: naj-

WIELKI IMPREZOWNIK

pierw w 2014 roku za Liquid Spirit, a następnie w 2017 roku za Take Me to the Alley. Utwory: Holding On, Hey Laura, If Love Is Overrated. kiedy: 13.10, godz. 19:00 gdzie: Royal Albert Hall, London kiedy: 14.10, godz. 19:30 gdzie: Royal Albert Hall, London kiedy: 16.10, godz. 16:30 gdzie: Royal Albert Hall, London

KSI

Olajide „JJ” Olatunji, znany jako KSIOlajideBT lub KSI (ur. 19 czerwca 1993 w Watford) – angielski letsplayer, komik, raper oraz bokser.

Prowadzi kanał w serwisie YouTube o nazwie KSI, który w lipcu 2015 osiągnął liczbę 10 milionów subskrypcji. Jego pseudonim, KSIOlajideBT pochodzi od klanu z gry Halo do której należał (KSI), jego imienia (Olajide) i skrótu nazwy British Telecom (BT). Przed świętami bożonarodzeniowymi w 2011 roku wraz z Randolphem nagrał piosenkę pod tytułem „Heskey Time”.

Opowiada ona o Emile’u Heskeyu, który marnował wiele sytuacji w angielskiej Premier League. Olatunji był reżyserem teledysku do „Get Hyper” Droideki, używa jej często w swoich filmach. „Get Hyper” był notowany m.in. na UK Dance Chart.

KSI pojawił się też w „No Sleep” Swaya. Ta piosenka została użyta podczas launch party Xboxa One i w programie stacji CBBC, Friday Download. kiedy: 13.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Forum Kentish Town, London

Bo Ningen

Japoński zespół rockowy i alternatywny, składający się z Taigen Kawabe, Yuki Tsujii, Kohhei Matsuda i Monchan Monna. Choć pochodzą z Gummy, Tajimi, Nishinomiya i Tokio, połączyli się w Londynie. Utwory: Nichijyou, Slider, Daikaisei. kiedy: 13.10, godz. 19:30 gdzie: Village Underground, London

The Mysterines

Grupa muzyczna. Członkowie: Lia Metcalfe, George Favager. Albumy: Take Control EP, Love’s Not Enough EP. Utwory: In My Head, Love’s Not Enough, Take Control. kiedy: 14.10, godz. 19:00 gdzie: The Garage, London

New Pagans

Grupa muzyczna. Albumy: The Seed, The Vessel, The Roots and All, Glacial Erratic. Utwory: Christian Boys, Charlie Has the Face of a Saint, Lily Yeats. kiedy: 14.10, godz. 19:00 gdzie: The Black Heart, London

The Boomtown Rats

Grupa muzyczna. Albumy: The Menace Of Mechanical Music, Recital, Radio Music Team Picture. Utwory: Handsome Machine, Sleeptype Auction, this is the. kiedy: 13.10, godz. 19:30 gdzie: The Camden Assembly (Barfly), London

Irlandzka formacja rockowa i nowofalowa powstała w 1975 roku Dún Laoghaire w Irlandii, założona przez Boba Geldofa. Zespół największe triumfy święcił w okresie od 1977 do 1980, podbijając brytyjskie listy przebojów. Już drugi longplay - „Tonic for the Troops” (1978) przyniósł przebój „Like Clockwork”. W 1979 roku grupa wydała singel „I Don’t Like Mondays”, który stał się wielkim przebojem i znalazł się na pierwszym miejscu zestawienia. Także kolejne albumy zawierały piosenki z czołówek list przebojów, jak choćby „Someone’s Looking at You” czy „Banana Republic”. Grupa zakończyła działalność w 1986 roku, a Bob Geldof rozpoczął karierę solową. W skład grupy wchodzili, oprócz lidera: pianista i wokalista Johnie Fingers; gitarzysta - Gerry Cott; perkusista i wokalista Simon Crowe; basista i wokalista Pete Briquette, gitarzysta i wokalista Gerry Roberts. kiedy: 14.10, godz. 19:00 gdzie: London Palladium, London

Lauren Ruth Ward

The Goa Express

Eleni Drake

Utwory: King Street, Melbourne Blues, Tears on my Window. kiedy: 13.10, godz. 19:00 gdzie: The Courtyard Theatre, London

Team Picture

Utwory: Did I Offend You?, Make Love To Myself, Sheet Stains. kiedy: 13.10, godz. 19:30 gdzie: The Lexington, London

Grupa muzyczna. Utwory: Be My Friend, Second Time, The Day. kiedy: 14.10, godz. 19:00 gdzie: Sebright Arms, London

Submotion Orchestra

Siedmioosobowy zespół założony w 2009 roku w Leeds, Yorkshire w Anglii. Inspirują się dubstepem, soulem, ambientową elektroniką, jazzem i dubem. Ich debiutancki album Finest Hour ukazał się nakładem Ranking Records. Członkowie: Ruby Wood, Ruckspin, Taz Modi, Chris Hargreaves. Albumy: Finest Hour (2011), Colour Theory (2016), Alium (2014), Kites (2018). Utwory: All Yours, Variations, Prism. kiedy: 14.10, godz. 19:00 gdzie: Lafayette, London

The Undercover Hippy

Grupa muzyczna. Utwory: Last Chance To Dance, Life’s Good, Coming to the Gambia. kiedy: 14.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Academy 2 Islington, London

Picture This

Irlandzki pop-rockowy zespół muzyczny z siedzibą w Athy w hrabstwie Kildare w Irlandii, w skład którego wchodzą Ryan Hennessy, Jimmy Rainsford, Owen Cardiff i Cliff Deane. W 2017 roku wydali swój debiutancki album o tej samej nazwie, który wszedł na szczyt Irish Albums Chart. Utwory: 95, Never Change, Take My Hand. kiedy: 14.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Academy Brixton, London

Planningtorock

Jam Rahuoja Rostron, lepiej znany pod pseudonimem Planningtorock, to angielski muzyk elektroniczny i producent muzyczny, który mieszka w Tallinie w Estonii. Utwory: Beulah Loves Dancing, Transome, The Breaks. kiedy: 14.10, godz. 19:30 gdzie: Scala (King’s Cross), London

Tom Clarke

Angielski multiinstrumentalista znany jako główny wokalista brytyjskiego zespołu indie rockowego The Enemy. Clarke występował na obu albumach, grając na gitarze, pianinie i smyczkach w We Will Live and Die in These Towns. Albumy: Music for the People (2009), Streets in the Sky (2012). kiedy: 10.10, godz. 19:00 gdzie: The Garage, London

~ 65

The Bottom Line

Grupa muzyczna. Albumy: No Vacation, In And Out Of Luck, Take It From The Top. kiedy: 10.10, godz. 19:00 gdzie: The Camden Assembly (Barfly), London

Skipinnish

Szkocki zespół z Gàidhealtachd, śpiewający głównie po angielsku.

Zespół Skipinnish został założony przez Angusa MacPhaila i Andrew Stevensona w 1999 roku - obaj studiowali w tym czasie w Royal Scottish Academy of Music and Drama w Glasgow. Utwory: Walking On the Waves, Last of the Hunters, The Island. kiedy: 10.10, godz. 19:00 gdzie: Islington Assembly Hall, London

Leddra Chapman

Anna Leddra Chapman, lepiej znana jako Leddra Chapman, to angielska piosenkarka i autorka tekstów oraz muzyk z Brentwood w Essex.

Albumy: Telling Tales, Fidelity & Grace, My Mother’s Mind. Utwory: Summer Song, Picking Oranges, Jocelin. kiedy: 10.10, godz. 19:00 gdzie: Jazz Cafe, London

Justin Sullivan

Angielski muzyk, lider zespołu New Model Army, autor tekstów. Wychowywał się w wielodzietnej rodzinie, ma czterech braci i dwie siostry.

Wielokrotnie gościł na koncertach w wielu miastach Polski. Współzałożyciel grupy Red Sky Coven, w skład której (poza Sullivanem) weszli: Rev Hammer i Brett Selby, oraz Joolz Denby – angielska malarka i poetka. Albumy: Surrounded (2021), Navigating by the Stars (2003), Thunder and Consolation (1989), The Ghost of Cain (1986). kiedy: 10.10, godz. 20:00 gdzie: The Lexington, London

Dappy

Costadinos Contostavlos, lepiej znany pod pseudonimem Dappy, to brytyjski raper, piosenkarz, autor tekstów, producent muzyczny i aktor.

Jest wokalistą trio hip-hopowego i grime N-Dubz z Camden, wraz ze swoją kuzynką Tulisą i Fazerem.

Utwory: Oh My, Good Intentions, Beautiful Me. kiedy: 11.10, godz. 18:30 gdzie: Electric Brixton, London

đ 10-&$".:đ

66 ~ WIELKI IMPREZOWNIK

co w trawie piszczy...

Genesis

Brytyjski rockowy zespół muzyczny założony w 1967. Jest uznawany przez krytyków za jeden z fundamentów rocka. W pierwszym okresie swojej aktywności grupa reprezentowała nurt rocka progresywnego, później jej twórczość mieściła się w nurcie soft rocka. W pierwszym okresie, kończącym się około 1977 roku, Genesis wypracowała symfoniczne brzmienie połączone z poetyckimi, surrealistycznymi tekstami i teatralnym wykonaniem. W drugim okresie brzmienie grupy ewoluowało w kierunku muzyki łatwiejszej w odbiorze, z większym naciskiem na brzmienia typowe dla muzyki popowej, wyraźnie kontrastujące z wcześniej wypracowanym, niepowtarzalnym stylem.

Zespół włącza w swoje utwory długie partie instrumentalne, typowe dla muzyki progresywnej, czego praktycznie w muzyce pop się nie spotyka. kiedy: 11.10, godz. 18:30 gdzie: The O2, London kiedy: 12.10, godz. 18:30 gdzie: The O2, London kiedy: 13.10, godz. 18:30 gdzie: The O2, London

Chloe Foy

Brytyjska piosenkarka i autorka tekstów pochodząca z Gloucestershire. Utwory: Work of Art, Deserve, Asylum. kiedy: 14.10, godz. 19:30 gdzie: Paper Dress Vintage, London

The Reytons

Grupa muzyczna. Albumy: Kids Off The Estate, May Seriously Harm You and Others Around You, It Was All So Monotonous. Utwory: Slice Of Lime, Kids Off The Estate, Billy Big Bollocks. kiedy: 14.10, godz. 19:30 gdzie: The Camden Assembly (Barfly), London

Boyzlife

Grupa muzyczna. Albumy: Strings Attached. Utwory: Flying Without Wings, You Needed Me, Love Me For A Reason. kiedy: 14.10, godz. 19:30 gdzie: indigo at The O2, London

Ed The Dog

Grupa muzyczna. Albumy: Shame, Untitled.Crashed.Crashed.Crashed.

Utwory: Thank You Buddy, Television Era, A Good Thing. kiedy: 14.10, godz. 19:30 gdzie: The Victoria (Dalston), London 8 października 2021

Pizzagirl

Muzyk. Utwory: seabirds, sugar ray, carseat. kiedy: 14.10, godz. 19:30 gdzie: The Lexington, London

Orla Gartland

Irlandzka piosenkarka, autorka tekstów i gitarzystka, która zdobyła popularność głównie dzięki nagrywaniu coverów. Swoją twórczość zamieszcza na kanale w serwisie YouTube. Do listopada 2020 roku jej kanał miał odnotowanych ponad 17 milionów wyświetleń. Gartland opisuje swoją muzykę jako „folk pop”, na którą najbardziej wpłynęły artystki Joni Mitchell, Regina Spektor i Imogen Heap. Często zwraca się do siebie jako „tworzący muzykę rudy wariat”. Swoją karierę rozpoczęła jako trzynastolatka, a swoje własne piosenki zaczęła pisać rok później. kiedy: 15.10, godz. 18:30 gdzie: Electric Ballroom, London

Danny Starr

Utwory: Our Design - Acoustic Mix, Cupid’s Drunk, Miss Heaven Lee. kiedy: 15.10, godz. 18:30 gdzie: The Grace, London

The Vapors

Angielski zespół nowej fali i popu, który początkowo istniał w latach 1978–1981. Odnieśli sukces dzięki piosence „Turning Japanese”, która w 1980 roku osiągnęła 3. miejsce na brytyjskiej liście singli i 36. w USA. Billboard Hot 100. Członkowie: Edward Bazalgette, Steve Smith, Howard Smith, Dan Fenton, Michael Bowes.

Utwory: Turning Japanese, Waiting for the Weekend, News at Ten. kiedy: 15.10, godz. 19:00 gdzie: Under the Bridge, London

Sea Girls

Angielski zespół indie rockowy założony w Londynie w 2015 roku, składający się z czterech członków: Henry Camamile, Rory Young, Andrew Dawson i Oli Khan. Zespół podpisany kontraktem z Polydor Records znany jest ze swoich niezależnych hymnów i energicznych koncertów.

Albumy: Open Up Your Head, Forever, Heavenly War EP, Call Me Out, Call Me Out EP. Utwory: All I Want To Hear You Say, Call Me Out, Do You Really Wanna Know?. kiedy: 15.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Academy Brixton, London

TV Smith & Richard Strange

T.V Smith, właśc. Tim Smith (ur. 5 kwietnia 1956 w Romford, obecnie London Borough of Havering) – brytyjski wokalista i kompozytor punk rockowy. Współtworzył punkrockową The Adverts w latach 1976–1979.

Albumy: Lockdown Holiday (2020), Crossing the Red Sea with The Adverts (1978). Richard „Kid” Strange jest angielskim pisarzem, aktorem, muzykiem, kuratorem, nauczycielem, poszukiwaczem przygód oraz założycielem i twórcą protopunkowego zespołu rockowego z połowy lat 70. kiedy: 15.10, godz. 19:30 gdzie: 100 Club, London

Brothers Moving

Duński zespół założony w Nowym Jorku w 2008 roku przez braci Esbena Knoblaucha, Aske Knoblaucha i Simona Knoblaucha wraz z Nilsem Sørensenem. Albumy: Autonomy, Brothers Moving. Utwory: Sorte Sigøjner, Minnie The Moocher, Roxanne. kiedy: 15.10, godz. 19:30 gdzie: Shacklewell Arms, London kiedy: 16.10, godz. 19:30 gdzie: Shacklewell Arms, London

The Armed

Amerykański kolektyw hardcore punk założony w Detroit w stanie Michigan w 2009 roku. Często pojawiają się tam goście, w tym instrumentaliści. Należą do nich Chris Pennie, Nick Yacyshyn, Ben Koller i Urian Hackney. Albumy: Ultrapop (2021), Only Love (2018), Untitled (2015), These Are Lights (2009).

Utwory: ALL FUTURES, AVERAGE DEATH, AN ITERATION. kiedy: 15.10, godz. 19:00 gdzie: MOTH Club, London

Children of Zeus

Grupa muzyczna. Utwory: No Love Song, Smoke With Me, I Need You. kiedy: 15.10, godz. 19:00 gdzie: Electric Brixton, London

She Drew The Gun

Grupa muzyczna. Gatunek muzyki: Alternatywna/niezależna. Albumy: Revolution Of Mind, Memories Of Another Future (Deluxe), Memories of the Future, Trouble Every Day. Utwory: Something For The Pain, Cut Me Down, Behave Myself. kiedy: 15.10, godz. 19:00 gdzie: Islington Assembly Hall, London

POLECAMY! Erasure

Brytyjska grupa muzyczna, która powstała w 1985 w Londynie. Grupa została utworzona przez Vince’a Clarke’a, który wcześniej grał i był współzałożycielem Depeche Mode, Yazoo i The Assembly. Początek roku 2005 ujrzał wydanie kolejnego long-playa Nightbird, po którym pojawił się akustyczny album Union Street w 2006 roku. W roku 2007 zespół wydał kolejną płytę Light at the End of the World. Trasa koncertowa dała nowy album na żywo o nazwie Live at the Royal Albert Hall. Po dwóch latach fani doczekali się składanki o nazwie Total Pop! The First 40 Hits, która obejmowała cztery dyski (2CD z singlami, 1CD ze specjalnymi wydaniami utworów na żywo oraz 1DVD z materiałami, teledyskami nagranymi w telewizji). kiedy: 17.10, godz. 18:00 gdzie: The O2, London

WIELKI IMPREZOWNIK

~ 67

reklama

DJ Koze

Stefan Kozalla, lepiej znany jako DJ Koze, to niemiecki DJ i producent muzyczny. Albumy: Knock Knock (2018), Amygdala (2013), Kosi Comes Around (2005), Wo die Rammelwolle fliegt (2005). Utwory: Pick Up, Muddy Funster, Nices Wölkchen. kiedy: 15.10, godz. 21:00 gdzie: Roundhouse, London

Koven

Angielski duet muzyki tanecznej, w skład którego wchodzą producent Max Rowat i wokalistka Katie Geraghty. Są szczególnie znani ze swoich drum and bass i dubstep, ale także tworzą trap, future bass, house, pop i inne style. Członkowie: Katie Boyle, Max Rowat. Utwory: About Me, Never Have I Felt This, Gold. kiedy: 15.10, godz. 22:00 gdzie: Colours Hoxton, London

Imperial Wax

Brytyjski alternatywny zespół rockowy, założony w 2018 roku. Gitarzysta Pete Greenway, basista Dave Spurr i perkusista Keiron Melling wcześniej grali razem w końcowym składzie ugruntowanej post-punkowej grupy The Fall. Albumy: Gastwerk Saboteurs. Utwory: The Art of Projection, Bromidic Thrills, No Man’s Land. kiedy: 16.10, godz. 18:30 gdzie: The Grace, London

Low Roar

Islandzki projekt postrockowo-elektroniczny amerykańskiego imigranta Ryana Karaziji. Utwory: I’ll Keep Coming, Don’t Be So Serious, Bones. kiedy: 16.10, godz. 19:00 gdzie: EartH (Formerly Hackney Arts Centre), London

Richard Ashcroft

Brytyjski wokalista z nurtu rocka alternatywnego, lider grupy The Verve, której był współzałożycielem w 1989.

Po rozwiązaniu zespołu w 1999, Ashcroft rozpoczął karierę solową albumem Alone with Everybody w 2000, następnie wydał Human Conditions w roku 2002. Od 2007 roku ponownie jest członkiem reaktywowanego The Verve. Ashcroft przyjaźni się z Noelem Gallagherem (liderem grupy Oasis) oraz Chrisem Martinem (wokalistą Coldplay), niekiedy gościnnie towarzysząc obu zespołom podczas koncertów. Piosenka Oasis pt. „Cast No Shadow” została jemu dedykowana. Chris Martin przedstawił Ashcrofta jako „najlepszego wokalistę

pod słońcem” podczas wspólnego występu w Londynie w ramach Live 8 w 2005. Trzeci solowy album Ashcrofta, zatytułowany Keys to the World i nagrany we współpracy z London Metropolitan Orchestra, został wydany 23 stycznia 2006 przez wytwórnię Parlophone. Pierwszy singiel z tego albumu to „Break The Night With Colour” wydany 9 stycznia 2006, dotarł w pierwszym tygodniu sprzedaży do trzeciego miejsca na brytyjskiej Top 40. kiedy: 16.10, godz. 19:00 gdzie: London Palladium, London

Blaze Bayley

Brytyjski wokalista, występujący obecnie w metalowym zespole Blaze Bayley (do 2007 BLAZE), najbardziej jednak znany jako były wokalista Iron Maiden (1994-1999). Początkowo wokalista rock and rollowego zespołu Wolfsbane trafił do Iron Maiden z przesłuchania po tym, jak ich poprzedni wokalista, Bruce Dickinson opuścił zespół w 1993. Według lidera Iron Maiden Steve’a Harrisa głos Bayleya najlepiej pasował do ich ówczesnego stylu. Blaze nagrał z Iron Maiden dwie płyty: The X Factor (1995) i Virtual XI (1998). W czasie trasy koncertowej promującej tę drugą płytę wokalistę dopadły problemy zdrowotne, w wyniku których nie mógł on śpiewać i wiele koncertów musiało zostać odwołanych. kiedy: 16.10, godz. 19:00 gdzie: Underworld, London

Daniel O’Donnell

Irlandzki piosenkarz, prezenter telewizyjny i filantrop, uznawany za „ikonę kultury Irlandii”. Debiutował muzycznie w 1980, śpiewając w zespole muzycznym swojej siostry, Margo. W 1984 wydał swój debiutancki, solowy album studyjny, zatytułowany The Boy from Donegal. Od tamtej pory wydał ponad 50 albumów studyjnych, koncertowych i świątecznych.

W latach 1988–1992 był zdobywcą nagrody RTÉ Guide w kategorii „Ulubiony artysta roku wykonujący muzykę country”, a w 1989 oraz w latach 1991–1992 był „wykonawcą roku” wg organizacji IRMA. W 2012 został pierwszym wykonawcą w historii, którego albumy były uwzględniane nieprzerwanie przez 25 lat na brytyjskiej liście najczęściej kupowanych płyt.

Jego płyty znajdowały się w brytyjskich zestawieniach przez 32 lata. kiedy: 16.10, godz. 19:00 gdzie: Fairfield Hall, Croydon

68 ~ WIELKI IMPREZOWNIK

co w trawie piszczy...

Hybrid Minds

Grupa muzyczna. Członkowie: Matthew Lowe, Josh White. Utwory: Touch, Phoenix, Solitude. kiedy: 16.10, godz. 21:00 gdzie: O2 Academy Brixton, London

Ceschi & Ceiling Demons

Julio Francisco „Ceschi” Ramos, lepiej znany jako Ceschi Ramos lub po prostu jako Ceschi, to amerykański muzyk hip-hopowy mieszkający w New Haven w Connecticut. Jest współzałożycielem Fake Four Inc. W 2014 roku zdobył Connecticut Music Awards. Albumy: Broken Bone Ballads (2015); Sad, Fat Luck (2019); The One Man Band Broke Up (2010); Split (2016). Utwory: This Won’t Last Forever, Say Something, Middle Earth. Ceiling Demons - grupa muzyczna. Albumy: Nil, Dual Sides, Belly Of The Hopeless, The Ceiling Demons. Utwory: Demons, Every Step Is Moving Me Up, Capture Karma. kiedy: 17.10, godz. 18:00 gdzie: New Cross Inn, London

Ellie Goulding

Brytyjska wokalistka i autorka tekstów. 12 kwietnia 2019 r. wydała singiel „Sixteen” i kolejny „Hate Me” 26 czerwca we współpracy z raperem Juice Wrld. W lipcu tego samego roku oświadczyła, że kolejnym piosenkami, nad którymi pracuje, są „Woman Am I” i „Start”[21]. W listopadzie ukazała się jej interpretacja świątecznej piosenki Joni Mitchell „River”. Utwór ten wkrótce zdobył pozycję szczytową na UK Singles Chart. 13 marca 2020 Goulding wydała singel „Worry About Me” z gościnnym udziałem Blackbear oraz 21 maja „Power” aby promować czwarty album o wcześniej ujawnionej nazwie „Brightest Blue”. 1 lipca 2020 roku Ellie Goulding wraz z amerykańskim piosenkarzem Lauvem wydała singiel pt. „Slow Granade”. kiedy: 17.10, godz. 19:00 gdzie: Eventim Apollo, London

GoGo Penguin

Angielski zespół z Manchesteru w Anglii, w którego skład wchodzą pianista Chris Illingworth, basista Nick Blacka i perkusista Rob Turner.

Albumy: Man Made Object (2016), A Humdrum Star (2018), GoGo Penguin (2020), v2.0 (2014), Utwory: Kora, Hopopono, Atomised. kiedy: 17.10, godz. 19:00 8 października 2021

gdzie: O2 Shepherds Bush Empire, London

Tom Seals

Muzyk. Utwory: Kissing In-Between the 45’s, Hey Laura, I Can’t Wait to Spend Christmas with You. kiedy: 17.10, godz. 19:00 gdzie: Arts Theatre London

IAMDDB

Diana De Brito, znana pod pseudonimem IAMDDB, to brytyjska raperka i piosenkarka mieszkająca w Manchesterze w Wielkiej Brytanii. IAMDDB wydała trzy EPki i trzy mixtape od 2021 roku i znalazła się na trzecim miejscu BBC Sound of 2018. kiedy: 17.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Forum Kentish Town, London

Julia Bardo

Artystka muzyczna. Utwory: I Wanna Feel Love, Do This To Me, It’s Okay. kiedy: 18.10, godz. 19:30 gdzie: The Lexington, London

George Moir

Muzyk. Utwory: Flowers, Baked Beans, Big Boy Cruising. kiedy: 19.10, godz. 19:00 gdzie: Omeara, London

Vennart

Muzyk. Miejsce urodzenia: Manchester, Wielka Brytania. Zespół muzyczny: Oceansize (1998 – 2011).

Utwory: Music for a Nurse, Rebirthmark, Trail of Fire. kiedy: 19.10, godz. 19:00 gdzie: PowerHaus, London

Rufus Wainwright

Amerykański piosenkarz pochodzenia kanadyjskiego, syn Loudona Wainwrighta III, popularnego w latach siedemdziesiątych piosenkarza folkowego. Grę na pianinie rozpoczął mając sześć lat. W wieku trzynastu lat wspólnie ze swoją siostrą, matką oraz ciotką założyli zespół McGarrigle Sisters and Family. W tym okresie największą sławę przyniosła mu piosenka „I’m Running”, za którą w 1988 roku otrzymał nagrodę Genie Award for Best Original Song. Studiował klasyczną oraz „rockową” grę na pianinie na Uniwersytecie McGill.

Otwarcie przyznaje się do bycia osobą homoseksualną. Określa siebie jako libertarianina. kiedy: 19.10, godz. 19:00 gdzie: London Palladium, London

POLECAMY!

Asaf Avidan

Izraelski piosenkarz rockowy, folkowy i bluesowy, autor tekstów piosenek, wokalista i lider zespołu Asaf Avidan & the Mojos. Zainteresował się muzyką niedługo po rozstaniu ze swoją długoletnią partnerką. Podczas nagrywania pierwszej płyty chciał wyrazić swoje emocje nie tylko w melodii czy tekstach, ale także w głosie. Jak przyznawał w wywiadach, miał potrzebę śpiewania w coraz wyższych rejestrach wokalnych, aby uzyskać efekt „prawie wykrzyczanych emocji”. W 2015 udzielił wywiadu internetowemu serwisowi La Music Blog, w którym przyznał, że „nie uważa się za izraelskiego artystę”, tylko za „artystę z Izraela”. W tej samej rozmowie dodał, że na potrzeby kariery w Stanach Zjednoczonych „zmieniłby swoje imię na coś bardziej amerykańskiego, ale ważne jest dla niego bycie szczerym i nieukrywanie faktów”, ponieważ „chciałby być oceniany za swoją muzykę, a nie nazwisko”. . kiedy: 19.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Shepherds Bush Empire, London

Just Mustard

Irlandzki zespół rockowy z Dundalk w hrabstwie Louth w Irlandii. Członkowie: Katie Ball, David Noonan, Mete Kalyon, Shane Maguire, Rob Clarke. Albumy: Wednesday. Utwory: Frank, Deaf, Seven. kiedy: 19.10, godz. 19:00 gdzie: Peckham Audio, London

Chris de Burgh

Irlandzki piosenkarz i kompozytor.

Jego ojcem jest brytyjski dyplomata Charles Davison, a matką irlandzka sekretarka Maeve Emily de Burgh.

Karierę muzyczną rozpoczął na początku lat 70. XX wieku, od występów dla gości w rodzinnym zamku przerobionym na hotel. W 1972 podpisał kontrakt nagraniowy z wytwórnią A&M Records, z którą współpracował do 2004. Później założył własną wytwórnię Ferryman Productions. Dzięki takim hitom jak „High On Emotion” (1984) oraz „The Lady In Red” (1986) zdobył ogromną popularność. Utwory: The Lady In Red, Don’t Pay the Ferryman, A Spaceman Came Travelling.

kiedy: 19.10, godz. 19:30 gdzie: Theatre Royal Drury Lane, London

Lost Horizons

– Lost Horizons to projekt Simona Raymonde, byłego klawiszowca i basisty kultowej szkockiej formacji Cocteau Twins. Członkiem grupy jest także Richie Thomas, perkusista zespołu Dif Juz, podobnie jako Cocteau Twins, znanego z nagrań dla słynnej firmy 4AD - podaje polskieradio.pl. Albumy: In Quiet Moments (2020), Ojalá (2017). Utwory: Every Beat That Passed, Cordelia, One For Regret. kiedy: 19.10, godz. 19:30 gdzie: Scala (King’s Cross), London

Del Amitri

Brytyjska grupa pop-rockowa założona w 1983 w Glasgow. Grupa wydała między innymi takie single jak Kiss This Thing Goodbye, Stone Cold Sober, Nothing Ever Happens i Move Away Jimmy Blue. Skład: Justin Currie – (wokal), (gitara) i

WIELKI IMPREZOWNIK

~ 69

reklama

(bas); Andy Alston – (instrumenty klawiszowe i akordeon); Iain Harvie – (wokal i gitara). Utwory: Roll to Me, Nothing Ever Happens, Always the Last to Know. kiedy: 20.10, godz. 19:00 gdzie: London Palladium, London

Debbie Smith, Andy Henderson, Glenn Johansson. Utwory: Dark Therapy, Insomniac, Great Things. kiedy: 20.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Academy Islington, London

Laura Marling

Amerykański zespół indie rockowy z Madison w stanie Wisconsin. Członkowie: Emily Massey, Henry Stoehr, Alex Julian Leeds, Teddy Mathews.

Utwory: Idaho, Falling Apart, At It Again. kiedy: 20.10, godz. 19:00 gdzie: Shacklewell Arms, London

Brytyjska piosenkarka i autorka tekstów. Występowała przed jednym z najbardziej znanych brytyjskich indie rockowych artystów – Jamie T, który zaprosił ją do koncertowania po tym, jak zobaczył Laurę na jej drugim występie. Początkowo występowała z brytyjskim zespołem Noah and the Whale, którego frontman Charlie Fink został producentem albumu Laury – Alas, I Cannot Swim, który wyszedł 4 lutego 2008 roku. Jej kariera w zespole trwała do maja 2008 roku. Zaśpiewała z The Rakes w piosence „Suspicious Eyes”.

Zespół ten znalazł Marling dzięki stronie MySpace. Wystąpiła również gościnnie w utworze „Young Love” z zespołem Mystery Jets na ich drugim albumie Twenty One. Supportowała Devendrę Banhart oraz Adama Greena. kiedy: 20.10, godz. 19:00 gdzie: Roundhouse, London

Jesse Marchant

Jesse Marchant, lepiej znany pod pseudonimem JBM, to kanadyjski piosenkarz i autor tekstów. W 2011 roku podpisał kontrakt z amerykańską wytwórnią Partisan Records.

Utwory: Frame for One, Winter Ghosts, Go Lightly. kiedy: 20.10, godz. 19:00 gdzie: The Grace, London

Bad Boy Chiller Crew

Brytyjski kolektyw z Bradford w West Yorkshire. Początek kariery: Bradford, Wielka Brytania (2018). Gatunek muzyki: Taneczna/elektroniczna.

Członkowie: Gareth Kelly, Kane Welsh, Sam Robinson, Tony Lovell. Albumy: Full Wack No Brakes, Charva Anthems. Utwory: 450, Don’t You Worry About Me, Free. kiedy: 20.10, godz. 19:00 gdzie: Electric Brixton, London

Echobelly

Brytyjski zespół rockowy, który zadebiutował w 1994 roku albumem Every’s Got One. Albumy: On, Everyone’s Got One, Lustra, Anarchy and Alchemy. Członkowie: Sonya Madan,

Slow Pulp

Gracie Abrams

Amerykańska piosenkarka i autorka tekstów. Jej ojcem jest amerykański reżyser filmowy JJ Abrams. Jej debiutancka EP Minor ukazała się 14 lipca 2020 roku nakładem Interscope Records. Albumy: minor. Utwory: I miss you, I’m sorry; 21; Friend. kiedy: 20.10, godz. 19:00 gdzie: Omeara, London

Amber Run

Brytyjski zespół grający rock alternatywny, indie rock oraz indie pop.

Członkami zespołu są Will Jones (gitara), Tom Sperring (gitara basowa), Henry Wyeth (klawisze) oraz Joe Keogh (wokal)[2]. Początkowo zespół nosił nazwę Amber, lecz na jego członkach wymuszono zmianę, by uniknąć konfliktu z holenderską piosenkarką o takim samym pseudonimie. 14 lutego 2014 r. zespół wydał swój pierwszy minialbum zatytułowany Noah, składający się z czterech utworów. W marcu 2014 r. stanowili support podczas trasy koncertowej Kodaline. 18 kwietnia 2014 r. ukazał się drugi minialbum zespołu, o nazwie Spark. Trzeci minialbum został wydany 19 września 2014 r. pod tytułem Pilot. kiedy: 20.10, godz. 19:00 gdzie: Electric Ballroom, London

Rival Consoles

Ryan Lee West, znany pod pseudonimem Rival Consoles, to brytyjski muzyk elektroniczny, mieszkający w Londynie. Wszystkie jego albumy i EPki zostały wydane przez Erased Tapes Records. Albumy: Persona (2018), Articulation (2020), Night Melody (2016), Night Melody / Articulation (2020). Utwory: Untravel, Recovery, Hidden. kiedy: 20.10, godz. 19:30 gdzie: The Clapham Grand, London

70 ~ WIELKI IMPREZOWNIK

co w trawie piszczy...

Gracie Abrams

Amerykańska piosenkarka i autorka tekstów. Jej ojcem jest amerykański reżyser filmowy JJ Abrams. Jej debiutancka EP Minor ukazała się 14 lipca 2020 roku nakładem Interscope Records. Albumy: minor. Utwory: I miss you, I’m sorry; 21; Friend. kiedy: 21.10, godz. 19:00 gdzie: Omeara, London

Judith Hill

POLECAMY!

Roger Taylor

Brytyjski muzyk rockowy, najbardziej znany jako perkusista grupy Queen, chociaż był również wokalistą The Cross, a także nagrał pięć albumów solowych.

Oprócz gry na perkusji, potrafi również śpiewać mocnym głosem o ciekawej barwie. Niejednokrotnie występował jako główny wokalista w utworach Queen, np. „Rock It (Prime Jive)”, czy „I’m in Love with My Car”. Taylor jest współtwórcą grupy i autorem przebojów, m.in. „Radio Ga Ga” i „A Kind of Magic”.

Już od pierwszego albumu Queen pracował na sukces z całym zespołem, pisząc i śpiewając. Na każdym albumie Queen znajdował się przynajmniej jeden utwór napisany przez Taylora, a do roku 1982 przeważnie on był głównym wokalistą we własnych utworach. Ponadto gra na wielu instrumentach, włączając gitarę (elektryczną, klasyczną oraz basową) i instrumenty klawiszowe. W 1979 roku zakupił swój pierwszy syntezator Oberheim Obx, którego barwy później można było usłyszeć na płytach Queen kiedy: 22.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Shepherds Bush Empire, London

Teleman

Angielski zespół indie pop założony w Londynie w 2011 roku. W skład grupy wchodzą Thomas Sanders, Pete Cattermoul i Hiro Amamiya.

Utwory: Düsseldorf, Song for a Seagull, Fall in Time. kiedy: 20.10, godz. 19:30 gdzie: Scala (King’s Cross), London

Black Josh

Sam Tompkins

Muzyk. Gatunek muzyki: Pop. Albumy: From My Sleeve To The World, COLOURED EMOTIONS. Utwory: You Broke My Heart So Gently, Charlie, stand ten feet away from me. kiedy: 21.10, godz. 19:00 gdzie: Electric Brixton, London

Bailey Tomkinson

Muzyk. Utwory: Paul Scholes, Own Ting, Fisher Price. kiedy: 20.10, godz. 20:00 gdzie: Corsica Studios, London

Utwory: Hey Ace, I Wish, Bright Red. kiedy: 21.10, godz. 19:00 gdzie: Paper Dress Vintage, London

Villagers

Digga D

Irlandzki zespół indie folk z Dublina, założony w 2008 roku przez Conora J. O’Briena. Gatunek muzyki: Alternatywna/niezależna. Albumy: Fever Dreams, Becoming a Jackal, Darling Arithmetic. Utwory: Nothing Arrived, A Trick of the Light, Everything I Am Is Yours. kiedy: 21.10, godz. 19:00 gdzie: Roundhouse, London 8 października 2021

Rhys Herbert, zawodowo znany jako Digga D, to brytyjski raper i autor tekstów. Zdobył uznanie jako członek kolektywu UK Drill 1011, który później został przemianowany na CGM. Gatunek muzyki: Hip-hop/ rap. Utwory: Wasted, Woi, No Diet. kiedy: 21.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Forum Kentish Town, London

Amerykańska piosenkarka i autorka tekstów z Los Angeles w Kalifornii.

Dawała chórki dla takich artystów jak Michael Jackson i Josh Groban.

W 2009 roku Hill została wybrana jako partner duetu Jacksona do piosenki „I Just Can’t Stop Loving You” podczas jego koncertów This Is It. Utwory: Cry, Cry, Cry; Desperation; Jammin’ in the Basement. kiedy: 21.10, godz. 19:00 gdzie: Jazz Cafe, London

Nile Marr

Brytyjski muzyk i autor tekstów. Po utworzeniu części trio Man Made wydał swój debiutancki album solowy Are You Happy Now? w 2020 r.

Jest synem innego muzyka Johnny Marr. Gatunek muzyki: Rock. Albumy: Are You Happy Now?. Utwory: Part Time Girl, Still Hearts, Are You Happy Now?. kiedy: 21.10, godz. 19:30 gdzie: Shacklewell Arms, London

Shawn James

Amerykański muzyk, gitarzysta i wokalista. W młodości uczęszczał na lekcje śpiewu, a także śpiewał w chórze kościoła pentekostalnego. Jako profesjonalista zaczynał karierę inżyniera dźwięku studyjnego. W 2012, wraz z żoną, przeniósł się z Nashville do Fayettville (Arkansas). Również w 2012 wydał pierwsza płytę zatytułowaną Shadows, a w 2013 założył grupę Shawn James and The Shapeshifters. Był założycielem własnej wytwórni płytowej Shawn James Music. Do 2019 nagrał pięć albumów solowych i pięć z zespołem. Jego utwór Throuh of Valley z płyty Shadows zapowiadał premierę gry The Last of Us Part II (PlayStation 4). Gra przede wszystkim muzykę bluesową, ale również soul, gospel i folk. kiedy: 21.10, godz. 19:30 gdzie: 100 Club, London

Jordan Mackampa

Jest brytyjsko-kongijskim muzykiem. Jego pierwszy album

Foreigner ukazał się w marcu 2020 roku. Utwory: Yours to Keep, What Could Have Been, Alibi. kiedy: 21.10, godz. 19:30 gdzie: Scala (King’s Cross), London

The Script

Trio pochodzące z Dublina, które tworzą: Danny O’Donoghue (wokal, klawisze), Mark Sheehan (gitara) i Glen Power (perkusja). Sami o sobie mówią, że ich muzyka jest wielogatunkową mieszanką stylów: hip-hop, pop, R’n’B, rock. Debiutancki singiel We Cry został wydany w kwietniu 2008 roku i zdobył dużą popularność najpierw w Irlandii i Wielkiej Brytanii, a później w innych krajach europejskich. 14 lipca 2017 na oficjalnym kanale zespołu ukazał się nowy singiel wraz z klipem do piosenki Rain, który zapowiadał nowy album zespołu. 1 września ukazał się nowy album zespołu Freedom Child,na chwilę obecną album uzyskał status złotej płyty za sprzedaż.Kolejnym singlem promującym album jest Arms Open, który miał swoją premierę 13 listopada 2017, na trzeci singiel z płyty, który ma ukazać się 10 stycznia 2018, został wybrany Freedom Child. kiedy: 22.10, godz. 18:30 gdzie: New Slang (Pryzm), Kingston upon Thames

Paloma Faith

Brytyjska wokalistka, autorka tekstów i aktorka. W 2009 zadebiutowała singlem „Stone Cold Sober”, napisanym przez wokalistkę wraz z Patrickiem Byrne’em oraz Blairem MacKichanem, a następnie wydała album Do You Want the Truth or Something Beautiful?, który uzyskał status platynowej płyty na rynku brytyjskim. Debiutanckie wydawnictwo utrzymywało się na liście TOP40 Albums ponad 40 tygodni.

11 grudnia 2014 Paloma Faith wystąpiła na rozdaniu nagród BBC Music Awards w Earls Court Exhibition Centre w Londynie, prezentując utwór „Only Love Can Hurt Like This” z albumu A Perfect Contradiction oraz wykonywany z duetem Sigma utwór „Changing”. kiedy: 22.10, godz. 19:00 gdzie: London Palladium, London

Jelani Blackman

Gatunek muzyki: Hip-hop/rap. Albumy: Average Joe, Lockjaw - EP, 1-4, 5-8. Utwory: Hello, Follow, Tricky.

WIELKI IMPREZOWNIK

kiedy: 22.10, godz. 19:00 gdzie: MOTH Club, London

Django Django

Brytyjski zespół muzyczny grający muzykę elektroniczną i rockową.

Założony został pod koniec 2008 roku w Londynie. Członkowie zespołu poznali się, studiując na wydziale sztuki Uniwersytetu Edynburskiego.

Jego założycielami byli Vincent Neff i David Maclean. Niedługo po utworzeniu formacji, dołączyli do niej Jimmy Dixon i Tommy Grace.

Ich debiutanckim singlem był Storm wydany w 2009 roku. W 2012 roku zespół wydał swój pierwszy album studyjny zatytułowany Django Django. Został on pozytywnie odebrany przez krytyków, a także nominowany do nagrody Mercury Prize. Otwierający album utwór Hail Bop umieszczony został w grze FIFA 13, zaś singiel Waveforms usłyszeć można w grze Grand Theft Auto V. kiedy: 22.10, godz. 19:00 gdzie: Exhibition London

Hamzaa

Utwory: Sunday Morning, Hard To Love, Breathing, Pt. 2. kiedy: 22.10, godz. 19:00 gdzie: Omeara, London

Jason Donovan

Australijski aktor i piosenkarz. W 1988 roku Donovan wyjechał do Londynu, gdzie rozpoczął karierę piosenkarza, podpisując kontrakt z wytwórnią Mushroom Records w Australii, oraz z PWL w Wielkiej Brytanii. Jego pierwszy singiel „Nothing Can Divide Us” (Nic nie może nas rozdzielić), został napisany i wyprodukowany przez zespół produkcji Stock Aitken Waterman. Osiągnął piąte miejsce w Wielkiej Brytanii.

Jego debiutancki album Ten Good Reasons (1989) zdobył ogromną popularność w wielu krajach świata, trafił na szczyt listy najlepiej sprzedających się płyt w Wielkiej Brytanii i wylansował takie przeboje jak „Especially For You” (Specjalnie dla Ciebie) w duecie z Kylie Minogue, „Too Many Broken Hearts” oraz cover hitu „Sealed with a Kiss”, który w 1962 roku wykonywał Brian Hyland. kiedy: 22.10, godz. 19:00 gdzie: Eventim Apollo, London

Ocean Wisdom

Ocean Alexander Alouwishas Wisdom, znany zawodowo jako Ocean Wisdom, to angielski raper z Cam-

den Town w Londynie. Utwory: Revvin’, Real Smooth, Walkin’. kiedy: 22.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Forum Kentish Town, London

VUKOVI

Grupa muzyczna. Początek kariery muzycznej: 2010. Albumy: Fall Better, VUKOVI, Sweet Swears. Utwory: All That Candy, Violent Minds, Animal. kiedy: 22.10, godz. 19:00 gdzie: Oslo, London

Field Music

Angielski zespół rockowy z Sunderland, Tyne and Wear w Anglii, który powstał w 2004 roku. Trzon zespołu tworzą bracia David Brewis i Peter Brewis, a Andrew Moore czasami występował jako klawiszowiec.

Utwory: Orion from the Street, The Noisy Days Are Over, Only in a Man’s World. kiedy: 22.10, godz. 19:00 gdzie: Electric Ballroom, London

Caribou

Daniel Victor Snaith to kanadyjski kompozytor, muzyk i artysta nagrywający, który występował pod pseudonimami Caribou, Manitoba i Daphni. Gatunki muzyki: Dance/Electronic, Taneczna/elektroniczna, Deep house. Utwory: Can’t Do Without You, Never Come Back, Odessa. kiedy: 22.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Academy Brixton, London

Larry Pink The Human

Grupa muzyczna. Utwory: MIGHT DELETE LATER; LOVE YOU, BYE; ELEVEN11_GTR_SONG. kiedy: 22.10, godz. 19:30 gdzie: The Lexington, London

Mansur Brown

Albumy: Shiroi, Heiwa. Utwory: Mashita, Back South, It’s My Time. kiedy: 23.10, godz. 18:00 gdzie: Lafayette, London

The Waterboys

Szkocko-irlandzki zespół rockowy założony w 1981 r. w Edynburgu roku przez Mike’a Scotta, Anthony’ego Thistlethwaita i Kevina Wilkinsona.

Później do zespołu dołączyli Karl Wallinger i Roddy Lorimer. Ich debiutancka płyta pt. Waterboys ukazała się w roku 1983, jednak szczyt sławy zdobyli w roku 1985 po wydaniu płyty This Is the Sea, zawierającej przebój The Whole of the Moon.

Następnie ukazały się jeszcze płyty

Fisherman’s Blues (1988) i Room To Roam (1990). Zespół rozpadł się w 1993 roku, a w 1999 Kevin Wilkinson popełnił samobójstwo. W 2000 roku grupa się reaktywowała i wydała nowe albumy: A Rock in the Weary Land (2000), Too Close to Heaven (2001), Universal Hall (2003), Karma to Burn (2005) i Book Of Lightning (2007). kiedy: 23.10, godz. 18:30 gdzie: Roundhouse, London

Andy C

Andy C, właśc. Andy Clarkeu – DJ tworzący muzykę gatunku jungle/ drum and bass. Współzałożyciel Origin Unknown wraz z Antem Milesem oraz Ram Trilogy z Antem i Shimonem. Rezydent londyńskich klubów The End i Fabric. Założyciel i współtwórca wytwórni RAM Records, którą kieruje wraz ze swym wieloletnim przyjacielem Antem Milesem.

Oprócz kariery DJ-a interesował się również produkcją muzyczną, ucząc się od podstaw programowania komputerów i eksperymentując z beatem. Przyjaciel rodziny, Ant Miles – technik dźwięku – usłyszał jedną z wariacji „Voodoo Ray” stworzoną przez Andy’ego i zaoferował pomoc.

Szybko stali się zespołem, pracującym we własnym domowym studiu nagraniowym Milesa. Wspólnie założyli też w 1992 wytwórnię Ram Records. kiedy: 23.10, godz. 18:30 gdzie: The SSE Arena Wembley, London

Fun Lovin Criminals

Fun Lovin’ Criminals, często skrótowo nazywani FLC – nowojorska grupa muzyczna grająca alternatywny hip-hop oraz alternatywnego rocka. Styl muzyczny zespołu jest eklektyczny – składają się nań takie gatunki, jak hip-hop, rock, blues i jazz. Ich piosenki często traktują o życiu w mieście, nierzadko wyraźnie o Nowym Jorku i opowiadają o przestępczości, narkotykach, przemocy, biedzie oraz polityce.

Wśród ich utworów znajdują się pozycje zarówno poważne, jak i humorystyczne czy satyryczne.

Grupa jest znana prawdopodobnie przede wszystkim za ich hit Scooby Snacks. W ojczyźnie FLC wytworzył się specyficzny rodzaj kultu zespołu, jednakże pozyskał on także wielu fanów w pozostałych częściach świata, głównie w północno-zachodniej Europie w czasie wydania

~ 71

dwóch pierwszych albumów w późnych latach. kiedy: 23.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Forum Kentish Town, London

Winterfylleth

Angielski zespół black metalowy z Manchesteru w Anglii. Od momentu powstania w 2006 roku zespół wydał siedem albumów studyjnych i stał się popularnym zespołem zarówno na angielskiej scenie undergroundowego metalu, jak i na szerszej międzynarodowej arenie metalowej. Członkowie: Chris Naughton, Simon Lucas, Dan Capp, Nick Wallwork, Richard Brass, Stavut, Chris Westby. Utwory: Misdeeds Of Faith, Latch To A Grave, Green Cathedral. kiedy: 23.10, godz. 19:00 gdzie: Boston Music Room, London

Eivor

Farerska wokalistka, autorka tekstów i kompozytorka. Eivør charakteryzuje wyrazisty głos oraz różnorodność gatunków muzycznych, jakimi się posługuje, od rocka, jazzu, muzyki folkowej, po europejską muzykę poważną. W 2008 roku Eivør współpracowała z angielskim kompozytorem muzyki poważnej Gavinem Bryarsem na Tróndur i Gotu. Projekt brali udział również basista z Rúni Brattaberg, chór i orkiestra kameralna Aldúbaran. 8 lutego 2010 roku na oficjalnej stronie internetowej artystki pojawiła się informacja o wprowadzeniu ostatnich poprawek do nadchodzącego albumu. Ponadto album będzie prezentował nową stronę talentu Eivør, porzuci ona folkowe brzmienie na rzecz bardziej eksperymentalnego i surowszego stylu muzycznego. kiedy: 23.10, godz. 19:00 gdzie: Union Chapel, London

The Ataris

Amerykański zespół punkrockowy utworzony w 1995 roku, przez wokalistę i gitarzystę Krisa Roe oraz gitarzystę Jasina Thomsona. Członkowie: Kris Roe (gitara rytmiczna), Brian Bonsall, Mike Davenport (gitara basowa), Chris Knapp (perkusja).

Albumy: So Long, Astoria (2003), End Is Forever (2001), Anywhere but Here (1997), Blue Skies, Broken Hearts...

Next 12 Exits (1999). Utwory: In This Diary, The Boys of Summer, The Saddest Song. kiedy: 23.10, godz. 19:00 gdzie: Underworld, London

đ 10-&$".:đ

72 ~ WIELKI IMPREZOWNIK

co w trawie piszczy...

Plants and Animals

Kanadyjski zespół indie-rockowy z Montrealu, w skład którego wchodzą gitarzyści Warren Spicer i Nic Basque oraz perkusista Matthew Woody Woodley. Trio zaczęło grać razem jako dzieci i pojawiło się na międzynarodowej scenie w 2008 roku. Podpisali kontrakt z Secret City Records. Albumy: The Jungle (2020), Parc Avenue (2008), Waltzed in from the Rumbling (2016), The End of That (2012). Utwory: Lightshow, No Worries Gonna Find Us, Bye Bye Bye. kiedy: 23.10, godz. 19:00 gdzie: The Lexington, London

The Skinner Brothers

Grupa muzyczna. Gatunek muzyki: Rock. Albumy: 25 to Life, 27 to Life, Soul Boy, Vol. 1, 25 to Life (Bonus Version). Utwory: Away Days, Watchu, Low. kiedy: 23.10, godz. 19:00 gdzie: 100 Club, London

Cliff Richard

Brytyjski piosenkarz. Kawaler Orderu Imperium Brytyjskiego. Jeden z najpopularniejszych artystów pop w Wielkiej Brytanii. Na jego dorobek składa się około 70 albumów i ponad 130 singli, nie wliczając w to różnych składanek i epek. Ma na koncie ponad 250 mln sprzedanych płyt. 27 maja 1989 wydał setny singel w karierze, „The Best of Me”. Była to równocześnie jego 26. piosenka w ciągu 30 lat, która dotarła do pierwszej trójki brytyjskiej listy przebojów. kiedy: 23.10, godz. 19:00 gdzie: Royal Albert Hall, London

Hrvy

Harvey Leigh Cantwell, na scenie znany jako HRVY – angielski piosenkarz oraz prezenter telewizyjny.

Współprowadził 7 sezon programu Friday Download na kanale CBBC należącym do stacji BBC. W 2017 ukazał się jego minialbum Holiday, który zawierał hit „Phobia,” oraz inne piosenki. 6 stycznia 2018 roku zajął 36 miejsce w rankingu piosenek aktualnie zdobywających popularność w rankingu Billboard. Albumy: Talk To Ya – EP. Utwory: Personal, Hasta Luego, Million Ways. kiedy: 24.10, godz. 18:30 gdzie: London Palladium, London

Suuns

kanadyjski zespół rockowy z Montrealu. Powstał w połowie 2007 roku, kiedy wokalista i gitarzysta Ben 8 października 2021

Shemie oraz gitarzysta i basista Joe Yarmush połączyli siły, by stworzyć bity, które szybko przekształciły się w kilka piosenek. Gatunki muzyki: Rock, Alternatywna/niezależna.

Utwory: 2020, Up Past the Nursery, Edie’s Dream. kiedy: 24.10, godz. 19:30 gdzie: Oslo, London

Michael Bolton

Amerykański piosenkarz i autor tekstów piosenek. Od połowy lat 70. do połowy lat 80. występował jako muzyk hard rocka i heavy metalu, zarówno na swoich wczesnych albumach solowych, jak i tych, które nagrał jako frontman zespołu Blackjack. Stał się bardziej znany ze swojej serii pop rockowych ballad, nagranych po zmianie stylistycznej pod koniec lat 80. Osiągnięcia Boltona obejmują sprzedaż ponad 75 mln płyt, nagranie ośmiu najlepszych albumów 10 i dwóch singli numer jeden na listach przebojów Billboard, a także zdobycie sześciu nagród American Music Awards i dwóch nagród Grammy. kiedy: 25.10, godz. 18:45 gdzie: Royal Albert Hall, London

Unsworth, Stu. Albumy: Samsara (2019), Animus (2016), Primeval (2020). Utwory: Slayer of Holofernes, Uterine Industrialisation, Perpetrator Emasculation. kiedy: 25.10, godz. 19:00 gdzie: Underworld, London

Blxst

Matthew Burdette, znany zawodowo jako Blxst, to amerykański raper, piosenkarz, autor tekstów i producent muzyczny z Los Angeles w Kalifornii.

Jego wytwórnia Evgle współpracowała z Red Bull Records przy wydaniu jego debiutanckiego EP No Love Lost 4 września 2020 r. Utwory: Chosen, Forever Humble, Movie. kiedy: 25.10, godz. 19:00 gdzie: Electric Ballroom, London

The Magic Gang

Grupa muzyczna. Członkowie: Jack Kaye, Paeris Giles, Angus Taylor, Kristian Smith. Albumy: Death of the Party (2020), Death of the Party (Bonus Track Version) (2020), The Second Ep from (2016, EP). Utwory: Take Back The Track, How Can I Compete, Think. kiedy: 26.10, godz. 19:00

gdzie: EartH (Formerly Hackney Arts Centre), London

Martin Harley

Brytyjski piosenkarz, autor tekstów i gitarzysta. Specjalizujący się w folk i bluesie, on i jego zespół wydali pięć albumów w latach 2003-2012. Utwory: Ball & Chain, Feet Don’t Fail Me, Trouble. Albumy: Mojo Fix (2012), Static in the Wires (2017), Roll With the Punches (2019). kiedy: 26.10, godz. 19:00 gdzie: Jazz Cafe, London

Newton Faulkner

Brytyjski muzyk, znany z charakterystycznego stylu gry na gitarze, który wiąże się z perkusyjnym użyciem pudła rezonansowego, a także rzadkimi technikami kostkowania. Albumy: Hand Built by Robots (2007), Interference (of Light) (2021), Write It On Your Skin (2012), Rebuilt by Humans (2009). Utwory: Dream Catch Me, Gone in the Morning, I Need Something. kiedy: 26.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Shepherds Bush Empire, London

Ella Eyre

Brytyjska wokalistka i autorka piosenek, znana m.in. ze współpracy z zespołem Rudimental nad ich singlem „Waiting All Night” oraz z Naughty Boyem i Wizem Khalifą nad utworem „Think About It”. Jest współautorką utworu „Black Smoke” dla niemieckiej piosenkarki Ann Sophie, z którym ta reprezentowała Niemcy podczas 60. Konkursu Piosenki Eurowizji organizowanego w Wiedniu. Pod koniec sierpnia ukazał się jej debiutancki album studyjny zatytułowany Feline, na którym znalazły się m.in. single „If I Go”, „Comeback”, „Together” i „Good Times”. kiedy: 25.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Forum Kentish Town, London

Venom Prison

Walijski zespół death metalowy.

Stephen Hill z Metal Hammer określił swój drugi album jako „najbardziej oczekiwany album ekstremalny w 2019 roku”. Ich główna wokalistka Larissa Stupar została opisana przez Kerrang! jako „najważniejszy - i bezkompromisowy - głos metalu”.

Członkowie: Larissa Stupar, Ash Gray, Jay Pipprell, Mike Jefferies, Ben Thomas, Joe Sheehy, Rich

POLECAMY! Charli XCX

Angielska piosenkarka, kompozytorka i autorka tekstów. Jako nastolatka wydała niezależnie w 2008 debiutancki singiel i występowała w londyńskich klubach muzycznych. W 2010 podpisała kontrakt z Asylum Records i wydała dwa lata później dwa nagrania mixtape. Jej debiutancki album True Romance (2013) promowany m.in. przez single „You (Ha Ha Ha)” i „Nuclear Seasons” nie odniósł szczególnego sukcesu. Szeroki rozgłos zdobyła, gdy w 2013 szwedzki duet Icona Pop nagrał z jej udziałem przebój „I Love It”, oraz w kolejnym roku, gdy pojawiła się w piosence „Fancy” Iggy Azalei. Singel „Boom Clap” pochodzący z soundtracku do filmu Gwiazd naszych wina (2014) pojawił się w top 10 list przebojów w kilkunastu krajach. Pod koniec 2014 wydała drugi krążek pt. Sucker. kiedy: 24.10, godz. 19:00 gdzie: Lafayette, London

WIELKI IMPREZOWNIK

BLXST

in Town” i „Remedy” − w Wielkiej Brytanii stały się przebojami. Drugi album Little Boots, Nocturnes, miał premierę w maju 2013. 10 lipca 2015 światową premierę miał trzeci krążek Angielki, Working Girl. kiedy: 28.10, godz. 19:00 gdzie: Bethnal Green Working Men’s Club, London

Amerykański raper, piosenkarz, autor tekstów i producent muzyczny z Los Angeles w Kalifornii. Jego wytwórnia Evgle współpracowała z Red Bull Records przy wydaniu jego debiutanckiego EP No Love Lost 4 września 2020 r. Albumy: Sixtape 2 (2021), Sixtape (2019, EP). Utwory: Chosen, Forever Humble, Movie. kiedy: 26.10, godz. 19:00 gdzie: Electric Ballroom, London

Wednesday 13

Fontaines D.C.

Irlandzki zespół post-punkowy założony w Dublinie w 2017 roku. W skład zespołu wchodzą Grian Chatten, Carlos O’Connell, Conor Curley, Conor Deegan III i Tom Coll. Albumy: A Hero’s Death (2020), Dogrel (2019). Utwory: Boys in the Better Land, Sha Sha Sha, Too Real. kiedy: 27.10, godz. 18:30 gdzie: Alexandra Palace, London

Kenny Thomas

Angielski piosenkarz soulowy, który odniósł sukces w karierze solowej w latach 90. z ośmioma 40 singlami w Wielkiej Brytanii i dwoma albumami z pierwszej dziesiątki w Wielkiej Brytanii. Zespół muzyczny: Living in a Box (od 2016). Albumy: Voices, Kenny Thomas: The Best, Wait for Me, Breathe, Crazy World, Thames River Soul, Vol. 1. Utwory: Thinking About Your Love, Outstanding, Trippin’ on Your Love. kiedy: 27.10, godz. 19:00 gdzie: O2 Academy Islington, London

Gruff Rhys

Walijski muzyk, kompozytor, producent, filmowiec i autor. Występuje solo oraz z kilkoma zespołami, m.in. Super Furry Animals, które w latach 90. odniosły sukces w mainstreamie. Razem z Boom Bip założył electro-popowy zespół Neon Neon. Zespoły muzyczne: Super Furry Animals (od 1993), Neon Neon, Ffa Coffi Pawb, The Bottletop Band. Utwory: Loan Your Loneliness, Mausoleum of My Former Self, Can’t Carry On. kiedy: 27.10, godz. 19:00 gdzie: Electric Ballroom, London

Lonely the Brave

Angielski zespół rockowy alternatywny z Cambridge. Powstali w 2008 roku. Członkowie to Jack Bennett, Mark Trotter, Gavin Edgeley, Andrew Bushnen i Ross Smithwick,

~ 73

POLECAMY!

Amy MacDonald

Szkocka piosenkarka oraz autorka tekstów muzycznych. Zaistniała w roku 2007. wydając na europejski rynek muzyczny debiutancki album This Is the Life. Album zyskał przychylność krytyków muzycznych i sprzedał się w nakładzie 2 milionów egzemplarzy w Europie. Obecnie ma na koncie pięć albumów studyjnych. Artystka sprzedała ponad 12 milionów płyt. Podobnie jak w Wielkiej Brytanii album This Is the Life zajmował wysokie miejsca na listach sprzedaży w krajach niemieckojęzycznych. W Niemczech, Austrii i Szwajcarii krążek znalazł się w ścisłej trójce najchętniej kupowanych płyt. W każdym z tych krajów album uzyskał status przynajmniej platyny, a główne single promujące znalazły się w czołówkach oficjalnych list przebojów. kiedy: 26.10, godz. 19:00 gdzie: Roundhouse, London którzy dołączyli do zespołu w 2014 roku. Albumy: The Hope List (2021), The Day’s War (2014), Things Will Matter (2016). Utwory: Black Mire, Backroads, The Blue, The Green. kiedy: 27.10, godz. 19:00 gdzie: The Dome, London

JW Francis

Artysta muzyczny. Albumy: We Share a Similar Joy, JW Christmas, I’ll Love You Forever, Bye. Utwory: Is That the One, New York, All There. kiedy: 27.10, godz. 19:30 gdzie: MOTH Club, London

Level 42

Brytyjska grupa muzyczna założona w 1980 na wyspie Wight.

Ich muzyka jest mieszanką rocka, popu, funku i R&B. Nazwa zespołu pochodzi z brytyjskiej powieści science fiction Autostopem przez Galaktykę. Grupa wydała 11 longplayów studyjnych. Skład: Mark King – gitara basowa i wokal, gitara, instrumenty klawiszowe, instrumenty perkusyjne (1980–1994, od 2001), Mike Lindup – instrumenty klawiszowe i wokal (1980–1994, od 2006), Pete Ray Biggin – perkusja

(od 2010), Nathan King – gitara, wokal wspierający (od 2001), Sean Freeman – saksofon (od 2001), Phil Gould – perkusja, wokal wspierający, instrumenty klawiszowe (1980–1987, 1994), Boon Gould – gitara, gitara basowa, saksofon (1980–1987). kiedy: 28.10, godz. 18:45 gdzie: Royal Albert Hall, London

Little Boots

Angielska piosenkarka electropopowa, znana pod pseudonimem artystycznym Little Boots. Także multiinstrumentalistka − gra na instrumentach klawiszowych, pianinie, stylofonie oraz japońskim urządzeniu elektronicznym o nazwie tenori-on. Początkowo była członkinią indie popowego zespołu Dead Disco. Po wydaniu dwóch singli, Hesketh odeszła z grupy i z powodu własnych wizji artystycznych rozpoczęła karierę solową. W czerwcu 2009 r. światło dzienne ujrzał debiutancki studyjny album artystki zatytułowany Hands, który przykuł uwagę mediów i zebrał pozytywne recenzje krytyków muzycznych.

Pochodzące z niego single − „New

Amerykański muzyk rockowy.

Największą popularność zyskał dzięki zespołom Murderdolls oraz Wednesday 13. Obecnie mieszka w Landis, rozwiedziony z byłą żoną Roxanne, ma córkę Zoie. Wednesday 13 jest fanem parodii horrorów (Rodzina Addamsów), co ma duży wpływ na jego twórczość. Wraz z żoną stworzył serię rysunków, Thirteen Dead Kids. Wydano je w formie linii odzieżowej. Albumy: Necrophaze (2019), Transylvania 90210: Songs of Death, Dying, and the Dead (2005), Condolences (2017), Fang Bang (2006). kiedy: 28.10, godz. 19:00 gdzie: Electric Ballroom, London

Hawkwind

Brytyjska grupa rockowa powstała w 1969. Grupa zaliczana jest do gatunku hard rocka i była prekursorem takich stylów jak space rock, heavy metal. Grupa przeszła przez dużą liczbę zmian personalnych, zachowując jednak swe zasadnicze brzmienie. Albumy: Space Ritual (1973), Warrior On The Edge Of Time (1975), In Search Of Space (1971), Levitation (1980). Utwory: Silver Machine, Hurry on Sundown, Master of the Universe. kiedy: 28.10, godz. 19:00 gdzie: London Palladium, London

Trash Boat

Brytyjski punk rockowy zespół założony w St Albans w 2014 roku. W skład grupy wchodzą Tobi Duncan, Dann Bostock, Ryan Hyslop, James Grayson i Oakley Moffatt. Grupa wydała dwie EP-ki; jeden został wydany niezależnie w 2014 r., a drugi został wydany po podpisaniu kontraktu z Hopeless Records w 2015 r. Albumy: Don’t You Feel Amazing? (2021), Nothing I Write You Can Change What You’ve Been Through (2016), Crown Shyness (2018). Utwory: Tring Quarry, He’s So Good, Strangers. kiedy: 29.10, godz. 18:00 gdzie: Electric Brixton, London

74 ~ INFORMATOR

Iđnđfđođrđmđađtđođr Polskie parafie w UK Ashton-under-Lyne

D����������: ks. proboszcz Grzegorz Januszewski (0161) 339 3047; 13 Brompton Terrace, DUKINFIELD SK16 4JT; ashton@pcmew.org; pcmashton.chrystusowcy.pl St Anne’s Church; Burlington Street, ASHTON-UNDER-LYNE, OL6 7DG; msze niedzielne: 13.00 St Peter’s Church; 16 Green Lane, STOCKPORT, SK7 4EA; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 16.00 St Anne’s Church; Crescent Road, Manchester, M8 5UD; msze niedzielne: 8.30

Bedford

D�����������: ks. proboszcz Janusz Kopeć – 07704141192; ks. senior Grzegorz Aleksandrowicz; para�iabedford.uk Kościół Polski pw. Sacred Heart of Jesus & St Cuthbert; Mill Street, BEDFORD, MK40 3EU; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 9.30, 11.00, 19.00

Birmingham

D�����������: Ks. prob.

Krzysztof Kita - 0121 643 0940; ks. asyst. Artur Kozik - 0121 643 0940; para�iabirmingham.org.uk St Michael’s Church; Moor Street, BIRMINGHAM, B4 7UG; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 9,30, 11.30, 18.00

Blackburn

D����������: ks. prob.

Robert Pytel - (01254) 57067; blackburn@pcmew.org; para�iablackburn.eu; St Anne’s Church; France Street, Blackburn, BB2 1LX; msze niedzielne: 10.00 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA Kaplica Domu Polskiego pw.

NMP Królowej Polski; 44 Preston New Road, Blackburn, BB2 6AH; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 10.00 i 19.00 St Anne’s Church; Cobham Road, ACCRINGTON, BB5 0AH; msze niedzielne: 1. niedziela m-ca 13.00 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA Holy Saviour Church; 2 Vulcan Street, Nelson, BB9 8HE; msze niedzielne: 2. i 4. niedziela m-ca 13.30 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Bognor Regis

D����������: o. prob. Antoni Prosowicz OFM - 07515 706 746; para�iabognorregis.com Our Lady of Sorrows Church; Clarence Road, Bognor Regis, PO21 1JX; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 16.00 8 października 2021

St Richard’s Church; Market Avenue, Chichester, PO19 1XB; msze niedzielne: 12.00 English Martyrs Church; Goring Way, Goring-by-Sea, BN12 4UH; msze niedzielne: 1. i 3. niedziela m-ca 18.00 St. Anthony of Viareggio; Gossamer Lane, Aldwick, Rose Green, PO21 3HF; msze niedzielne: sobota 18.00, 2. i 4. niedziela m-ca 9.00

Bolton

D����������: ks. prob. Paweł Stebel - (01204) 523563; para�iabolton.co.uk Kościół Polski pw. Dobrego Pasterza; 180 High Street, Bolton, BL3 6PL; msze niedzielne: 12.00 Kaplica Domu Polskiego pw.

MB Królowej Polski; Back East Street, Bury, BL9 0RU; msze niedzielne: 10.00 St Mary’s Church; Mt Pleasant, Chorley, PR7 2SR; msze niedzielne: co dwa tygodnie - 14.00

Boston

D�����������: ks. prob.

Stanisław Kowalski SChr. (01205) 619921; ks. asyst.

Damian Jędrzejak SChr. - (01205) 619921; boston@pcmew.org; para�iaboston.co.uk St. Mary Church; 24 Horncastle Road, BOSTON, PE21 9BU; msze niedzielne: 11.30, 13.00, 19.30 The Sacred Heart Church; Grosvenor Road, SKEGNESS, PE25 2DB; msze niedzielne: 15.00 The Immaculate Conception and St Norbert Church; 52 St Thomas Road, SPALDING, PE11 2XX; msze niedzielne: sobota 18.30

Bournemouth

D����������: ks. prob. Łukasz Przewieślik SChr. - (01202) 619668; bournemouth@pcmew. org; Sacred Heart Church; 1 Albert Road, Bournemouth, BH1 1BZ; msze niedzielne: 12.30 ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA The Annunciation Church; 218 Charminster Road, Bournemouth, BH8 9RW; msze niedzielne: 9.00 St Edmund Campion Church; Castle Lane West, BOURNEMOUTH, BH8 9TN; msze niedzielne: sobota: 19.00; niedziela: 12.30; 19.00

Bradford

D����������: ks. prob.

Mirosław Sławicki - (01274) 720848; bradford@pcmew.org; para�iabradford.co.uk

Kościół polski Matki Bożej Częstochowskiej i św.

Maksymiliana Marii Kolbego; 29 Edmund Street, Bradford, BD5 0BH; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 10.00, 11.15 St Marie’s Church; 2 Clarence Street, Halifax, HX1 5DH; msze niedzielne: 13.00 St Austin’s Church; 6 Wentworth Terrace, Wake�ield, WF1 3QN; msze niedzielne: 15.30

Brighton

D����������: ks. prob.

Tadeusz Białas COr. - (01273) 720069; brighton@pcmew.org; para�iabrighton.org; St Mary Magdalen Church; 55 Upper North Street, Brighton, BN1 3FH; msze niedzielne: niedziela 9.00 Our Lady, Queen of Heaven Church; Stagelands, Langley Green, Crawley, RH11 7QD; msze niedzielne: niedziela 11.00 St. Agnes’ Church; 10 Whitley Road, Eastbourne, BN22 8NE; msze niedzielne: 2 i 3 niedziela m-ca 18.00 Our Lady Star of the Sea Church; 1 High Street, Hastings, TN34 3EY; msze niedzielne: 1. niedziela m-ca 18.00 St. George Church; Court Farm Road, Hove, BN3 7QR; msze niedzielne: sobota 18.30 Dom Polski w Hove; 78 Farm Road, Hove, BF3 1FD; msze niedzielne: poniedziałek 18.30; środa i piątek 10.30 St Augustine’s Church; Crescent Road, Tunbridge Wells, TN1 2LY; msze niedzielne: 4 niedziela m-ca 19.30

Bristol

D����������: ks. prob.

Jacek Michalski - (0117) 942 14 27; bristol@pcmew.org; para�iabristol.uk; Kościół Polski pw. MB Ostrobramskiej; Cheltenham Road, Bristol, BS6 5RH; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 10.00, 12.30 i 15.00

Cambridge

D����������: ks. prob.

Waldemar Niewiński - (01223) 368539; cambridge@pcmew.org; para�ia-cambridge.co.uk; Our Lady & The English Martyrs Church; Hills Road, Cambridge, CB2 1JR; msze niedzielne: 12.45 Kaplica polska pw. MB Królowej Polski; 231 Chesterton Road, Cambridge, CB4 1AS; msze niedzielne: sobota 18.00 St Thomas of Canterbury Church; Weeting Road, Brandon, IP27 0PT; msze niedzielne: 9.00

St Michael the Archangel Church; 82 Hartford Road, Huntingdon, PE29 1XP; msze niedzielne: 15.30

Cardiff

D����������: ks. prob. Michał Oszczudłowski - (029) 2025 3514; polskapara�iacardiff.org; Our Lady of Lourdes; Gabalfa Avenue, Gabalfa, Cardiff, CF14 2QQ; msze niedzielne: sobota 19.15, niedziela 10.30 i 12.00 St. David’s Church; Park Crescent, Newport, NP20 3AQ; msze niedzielne: niedziela 9.00 Our Lady Queen of Martyrs Church; Belmont Road, Hereford, HR2 7JR; msze niedzielne: 4. niedziela miesiąca 16.00 St Mary’s Church; Pontmorlais Road, Merthyr Tyd�il, CF47 8RG; msze niedzielne: 1. niedziela miesiąca o 19.15

Corby-Kettering

D����������: ks. prob. Ryszard Taraszka 01536 203 574; corby@ pcmew.org; para�iacorby.co.uk Kościół pw. Św. Józefa Rzemieślnika; Rockingham Road, Corby, NN17 1AE; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 10.30 i 16.00 St Edward the Confessor Church; 2 The Grove, Kettering, NN15 7QQ; msze niedzielne: 13.00

Coventry

D����������: ks. prob. Romuald Szczodrowski - (024) 7622 2455; coventry@pcmew.org; para�iacoventry.org.uk Kościół Polski pw. św.

Stanisława Kostki; Spring�ield Road, Coventry, CV1 4GR; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 9.00, 11.00, 18.00

Crewe

D����������: ks. prob. Piotr Gardoń SChr. - (01270) 256284; crewe@pcmew.org; St Mary of the Immaculate Conception Church; 13 Gate�ield Street, Crewe, CW1 2JP; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 12.45

Derby

D�����������: ks. prob. Roman Kossakowski SChr. - (01332) 364078; ks. Sebastian Ludwin SChr. - (01332) 364078; derby@ pcmew.org; para�iaderby.co.uk; Kościół Polski pw. św.

Maksymiliana Kolbe; 9 Gordon Road, Derby, DE23 6WR; msze niedzielne: niedziela 9.00, 10.30, 12.00 (od września do lipca); 18:00

St Mary and Modwen Church; 78A Guild Street, Burton-uponTrent, DE14 1NB; msze niedzielne: 14.00 - ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA St. Joseph the Worker; Mount Street, Winshill; DE15 0JA; msze niedzielne: sobota 18:00 (od września do lipca)

Doncaster

D����������: ks. prob. Daniel Głoćko SChr. - 07564 413154; doncaster.epara�ia.pl; St Peter in Chains Church; St Peter in Chains, Doncaster, DN1 2AA; msze niedzielne: sobota 17.00, niedziela 8.00, 12.00 Sacred Heart Church; Market Street, Hemsworth, WF9 4LB; msze niedzielne: brak St Bede’s Church; Station Road, Rotherham, S60 1HF; msze niedzielne: 11.15 - ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA

Dunstable

D�����������: ks. prob. Piotr Redliński SChr. - (01582) 662807; ks. Krzysztof Sanda SChr.; ppld. co.uk; Kościół Polski pw. MB Częstochowskiej; 17 Victoria Street, Dunstable, LU6 3AZ; msze niedzielne: sobota 17.00, niedziela 9.00, 11.00, 17.30 - ZNIESIONA DO ODWOŁANIA, 19.00 OD 19 WRZEŚNIA SOBOTA 17:00 NIEDZIELA 8:30, 10:00, 11:30 ORAZ 19:00 The Holy Ghost Church; 33 Westbourne Road, LUTON, LU4 8JD; msze niedzielne: niedziela 19.00 - ZNIESIONA DO ODWOŁANIA St. Augustine’s Church; Langcliffe Drive, Heelands, MILTON KEYNES, MK13 7LA; msze niedzielne: niedziela 14.00 OD 19 WRZEŚNIA SOBOTA 19:00 NIEDZIELA 14:00

En�ield

D����������: ks. prob. Maciej Michałek – 07470804568; en�ield@pcmew.org; para�iaen�ield.org; Holy Family Chapel; 52 London Road, En�ield, EN2 6EN; msze niedzielne: sobota 18.00 i niedziela 9.00 St Monica’s Church; 1 Stonard Road, Palmers Green, London, N13 4DJ; msze niedzielne: niedziela 15.30

London – Forest Gate

D����������: ks.prob. Cezary Kraczkowski SChr. - (020) 8599 1445; para�iailford.co.uk;

INFORMATOR GOODMAYES; High Road, Goodmayes, Ilford, IG3 8SH; msze niedzielne: 13.00 Immaculate Conception and St Joseph Church; 204 High Street, Waltham Cross, EN8 7DP; msze niedzielne: sobota 20.00, niedziela 10.00 Most Holy Redeemer; Peters�ield Avenue, Harold Hill, ROMFORD, RM3 9PB; msze niedzielne: 15.30 UPTON PARK; 555 GREEN STREET, E13 9BF, UPTON PARK; msze niedzielne: 18.00

Gloucester

D����������: ks. prob. Dariusz Mazur - (01452) 523839; gloucester@pcmew.org St. Thomas More Catholic Centre; Princess Elizabeth Way, Cheltenham, GL51 7RA; msze niedzielne: 9.30 St Peter’s Church; London Road, Gloucester, GL1 3EX; msze niedzielne: sobota 19.30, niedziela: 12.30 Sacred Heart of Jesus and Mary Church; Moorend Road, Charlton Kings, Cheltenham, GL53 9AU; msze niedzielne: 16.15

Great Missenden

D����������: ks. prob. Roman Werner SChr. - (01494) 868248; tchr.org/amersham Immaculate Heart of Mary Church; 23 High Street, Great Missenden, HP16 9AA; msze niedzielne: 12.20 (oprócz 1. niedzieli m-ca) St Aidan’s Church; Finch Lane, Little Chalfont, HP6 5LF; msze niedzielne: 9.00 Holy Rood Church; Exchange Road, Watford, WD18 0PJ; msze niedzielne: 14.15 St. Columba Church; 432 Berkhamstead Road, CHESHAM, HP5 3HQ; msze niedzielne: 1. niedziela m-ca godz. 12.00

High Wycombe

D����������: ks. prob. Andrzej Neblik - (01494) 462994; para�iahighwycombe.org.uk Our Lady of Lourdes Church; 69 Camborne Avenue, Aylesbury, HP21 7UE; msze niedzielne: 8.30 Polski Dom; High Wycombe, HP13 7JF; msze niedzielne: 12.00, 18.00

Hudders�ield

D�����������: ks. prob. Józef Wacławik CHS - (01484) 420474; ks. kapelan Jan Wojczyński SChr. (01484) 531452; hudders�ield@ pcmew.org Kościół Polski pw. MB Częstochowskiej, Królowej Polski; 88 Fitzwilliam Street, Hudders�ield, HD1 5BB; msze niedzielne: niedziela: 11.15, 15.30, środa: 19.00, sobota: 12.00

Hull

D����������: ks. prob. Mariusz Gutowski SChr. - (01482) 341472; para�ia.hull.pl St Wilfrid’s Church; 200 The Boulevard, Hull, HU3 3EL; msze niedzielne: 17.00

St Vincent’s Church; Queens Road, Hull, HU5 2QP; msze niedzielne: sobota 18.30 St Peter’s Church; Castle Road, Scarborough, YO11 1TH; msze niedzielne: 9.30 St George’s Church; Peel Street, York, YO1 9PZ; msze niedzielne: 13.30

Ilford Park

D����������: ks. prob. Marcin Wysocki - (01626) 332043; para�iawdevon.ucoz.net Kaplica pw. Chrystusa Króla i MB Ostrobramskiej Church; Ilford Park Polish Home, Stover, Newton Abbot, TQ12 6QH; msze niedzielne: 10.30 - we Mszy św. uczestniczą tylko rezydenci domu Ilford Park Polish Home The Sacred Heart Church; The Sacred Heart Church; 25 South Street, Exeter, EX1 1EB; msze niedzielne: 13.15 Assumption of Our Lady Church; 76 Abbey Road, Torquay, TQ2 5NJ; msze niedzielne: 18.30 St Joseph Church; 1 Stavordale Rd, WEYMOUTH, DT4 0AB; msze niedzielne: 15.00 (spowiedź od 14:30)

Ipswich

D����������: ks. prob. Paweł Nawłoka - 07486 880441; 82 Wellesley Road; IPSWICH, IP4 1PH; para�iaipswich.pl St Mary’s Church; 322 Woodbridge Road, Ipswich IP4 4BD; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 12.00 Our Lady Queen of Peace Church; The Avenue, Braintree, CM7 3HY; msze niedzielne: niedziela 16.30 St Edmund’s Church; 21 Westgate Street, Bury St Edmunds, IP33 1QG; msze niedzielne: 2. i 4. sobota m-ca godz. 16.00 St James the Less Church; 51 Priory Street, Colchester, CO1 2QB; msze niedzielne: niedziela 14.00

Jersey

D����������: ks. prob. Jacek Małecki - 07797 778 786 St Mary’s and St Peter’s Church; Wellington Road, St Helier, JE2 4RJ; msze niedzielne: 9.00 St Thomas Church; 17 Val Plaisant, St Helier, JE2 4TA; msze niedzielne: 19.30

Kidderminster

D����������: ks. prob. Marek Ogorzały SChr. - (01562) 745914; kidderminster@pcmew.org; para�iakidderminster.org.uk Kościół Polski pw.MB Ostrobramskiej; 50 Pitt Street, Kidderminster, DY10 2UN; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 10.00, 18.00 St George Church; 1 Sansome Place, Worcester, WR1 1UG; msze niedzielne: niedziela 14.00

Lancaster

D����������: ks. prob.

Ryszard Sadecki SChr. - (01524)

39820; lancaster@pcmew.org; kosciolwlancaster.org.uk Kościół Polski pw. MB Królowej Polski; Nelson Street, Lancaster, LA1 1PT; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 9.30 Our Lady and St Joseph Church; The Rectory, Warwick Square, CARLISLE, CA1 1LB; msze niedzielne: 13.00 St Patrick’s Church; St John’s Road, MORECAMBE, LA3 1EX; msze niedzielne: niedziela 18.30 St Catherine’s Church; Drovers Lane, PENRITH, CA11 9EL; msze niedzielne: 1. niedziela m-ca 15.30 - ZAWIESZONO DO ODWOŁANIA Our Lady of Windermere Church; Lake Road, WINDERMERE, LA23 2EQ; msze niedzielne: sobota 16.00

Laxton Hall

D�����������: ks. kapelan Andrzej Budzyński - (01780) 444242; ks. rezydent Jan Szponar Kaplica Polska pw.

Niepokalanej Maryi, Matki Kościoła; Laxton Hall, Laxton, Corby, NN17 3AU; msze niedzielne: 12.00

Leeds

D����������: ks. prob. Jan Zaręba - (0113) 262 3220; para�ialeeds.com Kościół Polski pw. MB Częstochowskiej i św.

Stanisława Kostki; Newton Hill Road, Leeds, LS7 4JE; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 9.30, 11.00, 19.00 St Roberts Church; Robert Street, Harrogate, HG1 1HP; msze niedzielne: 1. i 3. niedziela miesiąca 16.30 St Joseph’s Church; Back Street, Pontefract, WF8 1NL; msze niedzielne: 2. niedziela m-ca 16.15

Leicester

D����������: ks. prob.

Tadeusz Kordys - (0116) 221 7006; leicester@pcmew.org; leicesterpolonia.co.uk Kościół polski pw. Nawrócenia św. Pawła; Wakerley Road, Leicester, LE5 4WD; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 8.45, 11.15, 17.00

Letchworth

D����������: Ks. Prob. Cezary Komosiński – 07519059276; letchworth@pcmew.org; para�ialetchworth-albert.co.uk St Hugh of Lincoln Church; 84 Pixmore Way, Letchworth, SG6 3TP; msze niedzielne: 13.00 SS Alban’s and Stephens Church; 14 Beacons�ield Road, ST ALBANS, AL1 3RB; msze niedzielne: 2. i 4. niedziela m-ca 16.00 St Mary Church; 26 Salisbury Square, HATFIELD, AL9 5JD; msze niedzielne: 18.00 Our Lady Queen of all Creation; St Albans Road, Hemel Hempstead, HP3 8PG; msze niedzielne: 1. i 3. niedziela m-ca 16.00

St Hilda Church; 9 Breakspear, Stevenage, SG2 9SQ; msze niedzielne: sobota godz. 17.00

London – Balham

D�����������: ks. prob.

Władysław Wyszowadzki - (020) 8672 5070; ks. Aleksander Dasik (020) 8767 0358; ks. senior Teodor Bartnik; balham@pcmew. org; para�ia-balham.co.uk Kościół Polski pw. Chrystusa Króla; 232-234 Balham High Road, London, SW17 7AW; msze niedzielne: 9.30, 10.45, 12.00, 18.00 Kaplica polska osiedla św.

Antoniego; 47-49 Foxbourne Road, London, SW17 7AW; msze niedzielne: 8.30

London – Croydon

D�����������: ks. prob. Jerzy Mikrut - (020) 8653 8701; ks.

Bartosz Kasprzyszak; croydon@ pcmew.org; para�ia-croydon.co.uk Kościół polski pw. Jezusa Miłosiernego; 6-8 Oliver Grove, London, SE25 6EJ; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 8.30, 10.00, 18.00 Holy Innocents Church; 192 Selhurst Road, London, SE25 6XX; msze niedzielne: 12.00

London – Devonia

D�����������: ks. prob. Bogdan Kołodziej - 08444874288; ks.

Tomasz Mężyk; devonia@pcmew. org; para�ia-devonia.org.uk Kościół Polski pw. MB Częstochowskiej i św.

Kazimierza; 2 Devonia Road, Islington, LONDON, N1 8JJ; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 9.00, 11.00, 12.30 - ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA, 15.00, 19.00

London – Ealing

D�����������: ks. prob. Michał Kozak MIC - (020) 8567 1746; ks. Wiktor Gumienny MIC (020) 8567 1746; ks. senior Jerzy Januszkiewicz - (020) 8621 5260; ks. Klaudiusz Rokicki MIC - (020) 8567 1746; ks. Piotr Szyperski MIC - (020) 8567 1746; ealing. of�ice@gmail.com; para�iaealing. co.uk Kościół polski pw. NMP Matki Kościoła; 2 Windsor Road, LONDON, W5 5PD; msze niedzielne: sobota 19.00, 20.30 (Windsor Hall) MSZA NA WINDSOR DLA NEOKATECHUMENATU ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA, niedziela 8.30, 10.00, 11.30, 13.00, 14.30, 17.15, 19.00, 20.30 Uwaga! Kościół otwierany jest 15 minut przed Mszą Świętą i zamykany bezpośrednio po mszy do dezynfekcji.

Kaplica domu polskiego, Kolbe House; 18 Hanger Lane, LONDON, W5 3HH; msze niedzielne: sobota 16.30 ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA Divine Mercy Apostolate; 1 Court�ield Gardens, LONDON, W13 0EY; msze niedzielne: 10.00 ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA Kaplica Sióstr Imienia Jezus; 57 Mount Park Road, LONDON,

~ 75

W5 2RU; msze niedzielne: sobota - 17.00 ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

London – HighgateFinchley

D����������: ks. prob.

Marek Gałuszka - (020) 8371 0189; highgate@pcmew.org; �inchleyparish.co.uk St Joseph’s Retreat Church; Highgate Hill, LONDON, N19 5NE; msze niedzielne: 13.30 St Mary Magdalene Church; 6 Athenaeum Road, London, N20 9AE; msze niedzielne: 16:00 St Philip the Apostle Church; Gravel Hill, Finchley, LONDON, N3 3RJ; msze niedzielne: 18.30

London – Hammersmith

D�����������: ks. prob. Marek Reczek - (020) 8743 8848; ks. asyst. Zygmunt Zapaśnik 0208 743 88 48; hammersmith@ pcmew.org; bobola.church Kościół Polski pw. św.

Andrzeja Boboli; 1 Leys�ield Road, LONDON, W12 9JF; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 8.30, 10.00, 12.00, 18.00 Our Lady Queen of the Apostles Church; 15 The Green, HESTON, TW5 0RL; msze niedzielne: 15.00 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

London – Lewisham

D����������: ks. prob. Dawid Jasiński - (+44) 07448583386; lewisham@pcmew.org St. William of York; 4 Brockley Park, Forst Hill, London, SE 23 1PS; msze niedzielne: sobota 19.30 Kaplica Domu Polskiego pw. św.

Jana Bosko; 8A Waldram Park Road, Forest Hill, LONDON, SE23 2PN; msze niedzielne: 9.00 Our Lady Help of Christians; 127 Mottingham Rd, London, SE9 4ST; msze niedzielne: godz. 13.00

London – South Kensington

D����������: ks. prob. Bartosz Rajewski - 07449 801 752; chaplaincy@pcmew.org; para�iakensington.uk Little Brompton Oratory; Brompton Road, London, SW7 2RP; msze niedzielne: Z uwagi na pandemię COVID-19, Little Brompton Oratory pozostaje zamknięte od odwołania.

Msze św. celebrowane są w następujących miejscach: Niedziela, godzina 12.00 - St. Patrick Church, 167 West Hendon Broadway, NW9 7EB (Msze św. także w poniedziałki i środy o godz. 19.00 - wcześniej od godz. 18.00 - adoracja); Niedziela, godzina 18.00 (od 4 października 2020 r. - godzina 14.00) - Maria Assumpta Chapel, 23 Kensington Square, W8 5HN.

London – Putney

D�����������: ks. prob. Andrzej Zuziak SChr. - 020 8788 3933; ks.

Leszek Rygiewicz SChr.; putney@ pcmew.org; para�iaputney.co.uk

76 ~ INFORMATOR Kościół Polski pw. św. Jana Ewangelisty; St John’s Avenue, LONDON, SW15 6AJ; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 8.30, 10.00, 11.30, 13.00, 18.00 Christ the King Church; The Crescent, Wimbledon Park, LONDON, SW19 8AJ; msze niedzielne: 12.45 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

London – Willesden Green

D�����������: o. prob. Adam Tomaszewski SJ - (020) 8452 4304; o. Leszek Szuta SJ; o. Adam Baczewski SJ; willesden.green@ pcmew.org; polishjesuits.co.uk St. Francis of Assisi Church; Cullingworth Rd, LONDON, NW10 1NR; msze niedzielne: sob.19.00, niedz. 9.00, 10.30, 12.00, 19.00 Kaplica domu polskiego pw.

MB Miłosierdzia; 182 Walm Lane, LONDON, NW2 3AX; msze niedzielne: 10.30, 12.00

Manchester

D�����������: ks. prob. Karol Rogasik SChr. - (0161) 226 1588; ks. Wojciech Rożdżeński SChr. - (0161) 226 1588; ks. senior Edward Sopala SChr. - (0161) 226 1588; ks. senior Stanisław Leniart - (0161) 226 1588; para�iamanchester.pl Kościół Polski pw. Miłosierdzia Bożego; 196 Lloyd Street North, Manchester, M14 4QB; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 8.00, 10.00, 12.00 oraz 19.00

Mans�ield

D����������: ks. prob.

Kazimierz Bidziński - (01623) 626470; mans�ield@pcmew.org; para�ia-mans�ield.co.uk/ Kościół Polski pw. Św. Barbary; Windmill Lane, MANSFIELD, NG18 2AL; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 9.30, 11.15 St Joseph the Worker Church; 101 Win�ield Avenue, WORKSOP, S81 0SF; msze niedzielne: 16.00

Melton Mowbray

D����������: ks. prob. Krzysztof Zalewski - (01664) 562101 Kościół Polski pw. MB Częstochowskiej; 82 Sandy Lane, Melton Mowbray, LE13 0AW; msze niedzielne: sob. 18.00, niedz. 11.00 Dom Polski; True Lovers Walk, Loughborough, LE11 3DB; msze niedzielne: 09.00

Godalming

D����������: ks. prob.

Tomasz Kocjan - 01483 497860; para�iamilford.org.uk St Edward the Confessor; Sutton Park, Sutton Green, GUILDFORD, GU4 7QN; msze niedzielne: Sobota o 18.00 St Joseph’s Church; Portsmouth Road, Milford, GU8 5DY; msze niedzielne: niedziela: 8.15; 18.00 St John the Evangelist Church; 3 Spring�ield Road, Horsham, RH12 2PJ; msze niedzielne: 13.00 St Tarcicius Church; 227 London Road, Camberley GU15 3EY; msze niedzielne: 2. niedz. m-ca: 11.00 8 października 2021

Newcastle-upon-Tyne

Duszpasterz: ks. prob. Jan Świętek - (0191) 273 3575; newcastle@ pcmew.org; para�ianewcastle. org.uk Kaplica Polska pw. MB Częstochowskiej; 2 Maple Terrace, Newcastle upon Tyne, NE4 7SF; msze niedzielne: 1 i 2 sobota m-ca godz. 18.00; 2, 3 i 4 niedziela m-ca godz. 09.00; wszystkie niedz.m-ca godz. 18.00 St Patrick Church; Victoria Road, CONSETT, DH8 5AX; msze niedzielne: 3 niedz. m-ca godz. 13.00 St Teresa Church; Harris Street, DARLINGTON, DL1 4NL; msze niedzielne: 1 niedziela m-ca godz.

08.45; 2 niedziela m-ca godz.

13.00; 4 sobota m-ca godz. 18.00 St Wilfrid Church; Sunderland Road, GATESHEAD, NE8 3QR; msze niedzielne: wszystkie niedziele m-ca godz. 11.00 The Sacred Heart Church; Linthorpe Road, MIDDLESBROUGH, TS5 6LD; msze niedzielne: 3 sobota m-ca godz.

18.00; ostatnia niedziela m-ca godz. 14.00

Northampton

D����������: ks. prob. Janusz Zbroniec - 07758 689059; para�ianorthampton.pl Kościół Polski pw. św.

Stanisława i św. Wawrzyńca; Duke Street, Northampton, NN1 3BA; msze niedzielne: 9,00, 10.30, 19.00 St Augustine’s Church; 32 London Road, Daventry, NN11 4BZ; msze niedzielne: sobota przed 1. i 3. niedzielą m-ca 18.30 Our Lady of the Sacred Heart Church; 82 Knox Road, Wellingborough, NN8 1JA; msze niedzielne: sobota przed 2. i 4. niedziela m-ca 20.00, niedziela 12.30

Northolt

D����������: ks. prob. Witold Kapuściński - (020) 8993 0097; northolt@pcmew.org; para�iaojcapio.com St. Bernard Church; 17 Mandeville Road, NORTHOLT, UB5 5HE; msze niedzielne: 17.00 St Lawrence Church; 9 The Green, FELTHAM, TW13 4AF; msze niedzielne: 13.00 Holy Family Church; Vale Lane, London, W3 0DY; msze niedz.: 10.00

Northwich

D����������: ks. prob. Grzegorz Kozieński SChr. - (01606) 42877; liverpool.chrystusowcy.pl Kościół polski pw. MB Częstochowskiej; 107 London Road, Northwich, CW9 8AT; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 10.00 St. Patrick Church; Park Place, Liverpool, L8 5UX; msze niedzielne: niedziela 13.00 St Stephen, First Martyr Church; 101 Sandy Ln, Warrington WA2 9HS; msze niedzielne: 15.30

Norwich

D����������: ks. prob.

Waldemar Haręza - (01603) 928622; norwich@pcmew.org St John the Baptist Church; St Giles’ Gate, Norwich, NR2 2PA; msze niedzielne: sobota 16.00 Methodist Church; 72 High Street, WATTON, IP25 6AH; msze niedzielne: Sobota 18.30 ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA St Thomas of Canterbury Church; Brandon Road, IP27 0PT Brandon; msze niedzielne: niedziela 09.00 St. Williams Way - Church�ield Green Our Lady’s; Norwich NR7 0AH; msze niedzielne: 11.30

Nottingham

D�����������: ks. prob.

Krzysztof Kawczyński - (0115) 960 4740; ks. Janusz Sroka – (0115) 962 37 13; nottingham@ pcmew.org; para�ianottingham. org.uk Kościół Polski pw. MB Częstochowskiej; 2 Sherwood Rise, Nottingham, NG7 6JN; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 9.30, 11.00, 12.30 i 18.30

Oxford

D����������: prob. ks. dr Edward Rusin - (01865) 510354, 07842901275; oxford@pcmew. org; para�iaoxford.co.uk Corpus Christi Church; Margaret Road, Oxford, OX3 8AJ; msze niedzielne: środa, 1. piątek m-ca godz. 19:00 i sobota - godz. 18:00 St. Anthony of Padua Church; 115 Headley Way, Oxford, OX3 7SS; msze niedzielne: 12.00 Our Lady & St. Edmund; 1 Radley Road, ABINGDON, OX14 3PL; msze niedzielne: 14.00 St John the Baptist Church; Alexandra Road, Andover, SP10 3AD; msze niedzielne: 2. i 4. niedziela m-ca 18.00 ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Penrhos

D�����������: ks. kapelan Ryszard Hanaczewski - (01758) 461310; ks. senior Władysław Marmol; penrhos@pcmew.org Kościół osiedla polskiego pw.

Our Lady and St Cyn�il; Penrhos Home, Pwllheli, LL53 7HN; msze niedzielne: niedziela 9.30

Peterborough

D�����������: ks. prob. Paweł Urbanek SChr. - (01733) 552726; ks. asyst. Arcenio Fialek SChr.; peterborough@pcmew.org; pmkpeterborough.pcmew.org Our Lady of Lourdes Church; Welland Road, Dogsthorpe, Peterborough, PE1 3SP; msze niedzielne: sobota 19.15, niedziela 10.45, 12.30, 19.15 Our Lady and St Charles Borromeo Church; 63 Queens Road, Wisbech, PE13 2PH; msze niedzielne: 15.30 (daty mszy: 01 i 15 listopada)

Preston

D����������: ks. prob. Paweł Szatlewski - (01772) 700231; smgpreston.org.uk St Maria Goretti Church; Gamull Lane, PRESTON, PR2 6SJ; msze niedzielne: sobota 17.30, niedziela 12.00; dodatkowa msza św.: niedziela 17.30 St Marie-on-the-Sands Church; 25 Seabank Road, Southport, PR9 0EJ; msze niedzielne: St Cuthbert’s Church; Lytham Road, South Shore, Blackpool, FY1 6BS; msze niedzielne: 15:30

Reading

D�����������: ks. prob. Rafał Jarosławski - (0118) 375 7587; ks. senior Edward Stachurski - (0118) 375 7587; reading@pcmew.org; para�iawreading.net Kościół polski pw. Najśw. Serca Pana Jezusa; 61 Watlington Street, Reading, RG1 4RF; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 9.00, 11.00, 18.00 The Holy Ghost Church; Sherborne Road, Basingstoke, RG21 5TD; msze niedzielne: 3 sobota m-ca 18.00

Rochdale

D����������: ks. prob. Wojciech Świątkowski SChr - 01706 345 950; rochdale@pcmew.org Kaplica Polska pw. MB Częstochowskiej; Polish Catholic Centre, Manchester Road, Rochdale, OL11 4LX; msze niedzielne: 10.00 St Patrick’s Church; 40 Union Street West, Oldham, OL8 1DL; msze niedzielne: 12.30

Rugby

D����������: ks. prob.

Władysław Liptak - (01788) 560478 St Marie’s Church; Dunchurch Road, Rugby, CV22 5EL; msze niedzielne: 12.30 Kapilca polska pw Miłosierdzia Bożego; 17 Lawford Road, Rugby, CV21 2EB; msze niedzielne: 18.00 St Joseph’s Church; Avon Dassett, SOUTHAM, CV47 2AR; msze niedzielne: 1. i 3. niedz. m-ca 15.15 St Joseph the Worker Church; Edmunds Road, BANBURY, OX16 0PP; msze niedzielne: 2. niedziela m-ca 15.15 St John the Evangelist Church; 25 South Bar Street, BANBURY, OX16 9AF; msze niedzielne: ostatnia niedziela m-ca 15.15 Kaplica polska pw. Chrystusa Ukrzyżowanego; Polish Catholic Centre, 54 High Street, Leamington Spa, CV31 1LW; msze niedzielne: sobota 17.30 ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA, niedziela 10.15

Scunthorpe

D����������: ks. prob.

Włodzimierz Pająk SChr. - (01724) 855698 Holy Souls’ Church; Frodingham Road, Scunthorpe, DN15 7TA; msze niedzielne: 16.30 St Joseph and St Thomas of Canterbury Church; 143 Pasture

Road, Goole, DN14 6DP; msze niedzielne: 1. sobota m-ca 20.00 ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA St. Mary on the Sea; Heneage Road, Grimsby, DN32 9DZ; msze niedzielne: 9.00 St Hugh’s Church; 34 Broadgate, Lincoln, LN2 5AQ; msze niedzielne: 12.15

Shef�ield

D����������: ks. prob.

Leszek Seweryn - (0114) 263 1688; shef�ield@pcmew.org; lpcmshef�ield.com St Charles Borromeo Church; St Charles Street, Attercliffe, Smsze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 09.00; 10.30; 12.00; 13.30 Church of the Holy Rood; George Street, Barnsley, S70 1AX; msze niedzielne: 16.00 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA The Annunciation Church; 2 Spencer Street, Chester�ield, S40 4SD; msze niedzielne: 13.00 ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Slough

D����������: ks. prob. Leszek Buba - 01753 533 861; (01753) 533861; slough@pcmew.org; para�iaslough.org Kościół polski pw. Miłosierdzia Bożego i Matki Bożej Królowej Polski; 48 Pitts Road, Slough, SL1 3XH; msze niedz.: sobota 18.00, niedziela 8.00, 10.00, 12.00, 18.00 St. Tarcisius Church; 227 London Road, Camberley, GU15 3EY; msze niedzielne: czwarta niedziela miesiąca o godz. 14.00

Southampton

D����������: ks. Mariusz Urbanowski SChr. - (023) 8178 6316; southampton@pcmew.org; southampton.chrystusowcy.pl St Edmund’s Church; The Avenue, Southampton, SO15 2EQ; msze niedzielne: msze niedzielne: sobota 17.30 i 19.00 Holy Cross Church; 53 Leigh Road, Eastleigh, SO50 2EQ; msze niedzielne: msze niedzielne: 8.30 Holy Family Church; 4 Redbridge Hill, Millbrook, Southampton, SO16 4PL; msze niedzielne: msze niedzielne: 17:30 i 19:00 St. Joseph’s Catholic Church; 48 Bugle St, Southampton, SO14 2AH; msze niedzielne: czwartek i piątek 19.00

Southend-on-Sea

D����������: ks. prob. Wojciech Mozdyniewicz - 07566 229 699; southend@pcmew.org The Most Holy Trinity; 71 Wickhay, Basildon, SS15 5AD; msze niedzielne: wszystkie niedziele za wyjątkiem 2. niedzieli m-ca 12.30 sobota przed 2. niedzielą m-ca 19.30 Our Lady Immaculate and Holy Name Church; 178 New London Road, Chelmsford, CM2 0AR; msze niedzielne: niedziela o 16.00 ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA Sacred Heart Church; 418 South Church Road, Southend on Sea, SS1 2QB; msze niedzielne: 9.00 Our Lady Help of Christians and St Helen; 27 Milton Rd, Westcliff-

INFORMATOR on-Sea, SS0 7JP; msze niedzielne: sobota godz. 17.30

Stoke-on-Trent

D����������: ks. prob.

Jacek Jabłoński - (01782) 411195; stoke@pcmew.org; para�iastokeontrent.pcmew.org Our Lady of Perpetual Succour Church; Masterson Street, Fenton, ST4 3QB; msze niedzielne: 11.00, 14.00 i 19.00 St Mary’s Church; Compton Road, Leek, ST13 5NH Msze niedzielne: sobota 16.30

Swansea

niedzielne: soboty o godz. 17:30 przed 2 i 4 niedzielą m-ca.

Our Lady of Peace Church; Waunt-lan-yr-afon Road, Llanelli, SA15 3AB; msze niedzielne: 12.00

Swindon

D����������: ks. prob.

Jarosław Kozak - (01793) 531257; swindon@pcmew.org; para�iaswindon.com Kościół katolicki p.w. św.

Jana Pawła II; Whitbourne Avenue, Swindon; SN3 2JX; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 8.00, 09.30, 10.30, 12.30 St Peter’s Church; 7 St Peter’s Road, Cirencester, GL7 1RE; msze niedzielne: 1. sobota miesiąca 16.00 - ZAWIESZ. DO ODWŁ.

St George Church; Billet Street, Taunton, TA1 3NN; msze niedzielne: 12.00 St Joseph Church; 9 Binford Place, Bridgwater, TA6 3NJ; msze niedzielne: sobota 18.30 The Holy Ghost Church; 73 Higher Kingston, Yeovil, BA21 4AR; msze niedzielne: 16.30 Corpus Christi; Ellenborough Park, WESTON SUPER MARE BS23 1XW; msze niedzielne: 9.00

Telford – Stafford

St Austin’s Church; 82 Wolverhampton Road, STAFFORD, ST17 4AW; msze niedzielne: 12.30 St Patrick’s Church; King Street, Wellington, TELFORD, TF1 3AP; msze niedzielne: 17.00

Trowbridge

D����������: ks. prob. Zbigniew Zybała - (01225) 752930; trowbridge@pcmew.org Sala ośrodka Lokalnej PMK pw.

MB Częstochowskiej; 6 Waterworks Road, Trowbridge, BA14 0AL; msze niedzielne: 10.00, 19.00 St John the Evangelist Church; South Parade, Bath, BA2 4AF; msze niedzielne: 12.30 St Catharine’s Church; 4 Park Road, Frome, BA11 1EU; msze niedzielne: 1. sobota m-ca 18.00 St Osmund’s Church; 95 Exeter Street, Salisbury, SP1 2SF; msze niedzielne: 2. niedziela m-ca 16.00

~ 77

St Michael’s Church; 6 Park Road, SHEPTON MALLET, BA4 5BP; msze niedzielne: 1. sobota m-ca 16.00

West Bromwich

D����������: ks. prob. Ireneusz Maraszkiewicz - (0121) 532 4548; 18 Fitzguy Close, WEST BROMWICH, B70 6RU St Michael and the Holy Angels Church; 260 High Street, , B70 8AQ; msze niedz.e: 14.00 i 16.00 St. Thomas of Canterbury; Dartmouth Avenue, WALSALL, WS3 1SP; msze niedzielne: 12.00

Wolverhampton

D����������: ks. prob. Wiesław Garbacz - (01934) 629865; tauntonpara�ia.co.uk

D�����������: ks. prob. Michał Łatuszyński - 07926 044 405; ks. senior Jan Główczyk 01785 748 891; stafford@pcmew.org; para�ia-stafford.pcmew.org Our Lady of Pity; Meadow Farm Drive, Harlescott, Shrewsbury, SY1 4JY; msze niedzielne: 9.00 ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA

P������, ����� �������, ��������� - 112, 999 I��������� �������� 0845 748 4950

O���� ����������� - wiadomość tekstowa pilna - 18000 NHS H������� - 0800 22 44 88 Post Of�ice 0845 722 3344

I��������� ������������ � L������� - 020 7222 1234 P��������� ���������� 0870 6082 608

I��������� � �������� ��������� � ���������������� - 192

I��������� � �������� ���������������� - 153

AMBASADA RP W LONDYNIE 47 Portland Place, Londyn W1B 1JH, tel. 0 207 2913 520, e-mail: london@msz.gov.pl

WYDZIAŁ KONSULARNY AMBASADY RP W LONDYNIE 10 Bouverie Street, City of London EC4Y 8AX, tel. 0 207 8228 900, e-mail: londyn.konsulat@msz.gov.pl

KONSULAT GENERALNY RP W MANCHESTERZE Manchester One, 51 Portland Street, Manchester M1 3LD, tel. 0 161 245 4130, e-mail: manchester@msz.gov.pl

KONSULAT GENERALNY RP W EDYNBURGU 2 Kinnear Road, Edynburg EH3 5PE, tel. 0 131 552 0301, e-mail: edinburgh@msz.gov.pl

KONSULAT GENERALNY RP W BELFAŚCIE 67 Malone Road, BT9 6SB , Belfast, tel. 0 28 96209500, e-mail: belfast.kg.sekretariat@ msz.gov.pl

Polska Misja Katolicka w Anglii

Związek Harcerstwa Polskiego w Wielkiej BrytaniiI

Polski Uniwersytet na Obczyźnie

Polish Heritage Society UK

Polish Psychologist Association

Fundacja Stowarzyszenie Kombatantów w Wielkiej Brytanii

Lewisham Polski Ośrodek Levisham

Polish Proffesionals in UK

D����������: ks. prob. Artur Strzępka 07549 325 521; swansea@pcmew.org Sacred Heart Church; School Road, Morriston, Swansea, SA6 6HZ; msze niedzielne: 14.00 Our Lady of Mount Carmel Church; Pontfaen Road, LAMPETER, SA48 7BS; msze

Taunton

Telefony alarmowe i infolinie

D����������: ks. prob. Tomasz Maziarz - 01902 422833; Presbytery; 74 Green Drive, wolverhampton@pcmew.org Kościół Polski pw. Trójcy Świętej; 265 Stafford Road, Wolverhampton, WV10 6DQ; msze niedzielne: sob. 18.00, niedz.a 9.30, 11.30, 18.00

Ambasada i konsulaty

Polskie instytucje i organizacje

2-4 Devonia Road, Islington, London, N1 8JJ, www: www. pcmew.org, tel. 020 7226 3439, ZJEDNOCZENIE POLSKIE W WIELKIEJ BRYTANII 240 King Street, Hammersmith W6 0RF London, www: www. zpwb.org.uk, tel. 0 208 741 16 06,

POSK (Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny)

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.posk.org, tel.

020 8741 1940

Polska Macierz Szkolna

238 King Street London, W6 0RF, www: www.polskamacierz.org/ en/, tel. 020 8742 6431

Fundacja Veritas

63 Jeddo Road, London W12 9EE, www: www.veritasfoundation. co.uk, tel. 020 3740 8350

23-31 Beavor Lane, London W6 9AR, www: www.zhpwb.org.uk, tel. 020 8748 8006

Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego 20 Prince’s Gate, London, SW7 1PT, www: www.pism.co.uk, tel.

020 7589 9249

Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.pilsudski.org.uk, tel. 020 8748 6197

Biblioteka Polska - POSK 238-246 King Street, London W6 0RF, www: polishlibrarylondon. co.uk/biblioteka, tel. 020 8741 1940

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.puno.edu.pl, tel.

020 8846 9305

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.spk-wb.com, tel.

020 8741 1911,

Zjednoczenie Polek na Emigracji

238-246 King Street, London W6 0RF, e-mail: charity@ polishwomensba.org.uk, tel. 020 8563 1893

Polish YMCA London Association

20 Gunnersbury Ave, London W5 3QL, www: www. polskaymcalondon.com, tel. 020 8992 5699

Widecombe Lodge, 2, Brentham Lodge, London W5 1BJ, , www: www. polishheritage.co.uk 8 Waldram Park Road, London, SE23 2PN, www: www.osrodeklpc.com

Ognisko Polskie

55 Princes Gate, London, SW7 2PN, www: www.ogniskopolskie.org. uk, tel. 020 7589 4670

East European Resource Center 238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.eerc.org.uk, tel. 020 8741 1288, Free Advice Line: 0800 121 4226

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.polishpsychologists. org 55 Exhibition Road London SW7 2PN, www: www.polishprofessionals. org.uk

Poles in Need UK CIC & Centrum Pomocy Familia 238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.pinuk.online, tel. 07809904386

Haringey PEEC Centrum Rodzinne

Pretoria Road, Tottenham, N17 8DX, www: www.peec.org.uk, tel.

0208 365 9090, 07956574274

78 ~ INFORMATOR Instytut Polski w Londynie

10 Bouverie Street, London EC4Y 8AX, www: www.polishculture.org.uk, tel. 020 7822 8990

Merton „PYZA” Stowarzyszenie na Rzecz Polskich Rodzin 66-72 High Street, SW19 2BY Colliers Wood, www: www.polishfamily.org.uk

Stockwell POLES CONNECT Project Partnership Lambeth,

157 South Lambeth Road, London, SW8 1XN, tel. 020 7793 7730, www: www.stockwell.org.uk

Oxford Oxford Polish Association

Bradgate Road, Bedford, MK40 3DE, www: www.pbic.org.uk, tel. 01234 328100

Birmingham Polish Millenium House

Bedford Ośrodek Integracji Polsko-Brytyjskiej

Luton POLONIA – Polish Community Group

www: www.poloniapcg.org.uk, tel. 07969254578

Blackbird Leys Road, Oxford, OX4 6HW, www: www.opaoxford.org, tel. 07585442696

Bordesley St, Birmingham B5 5PH, polishmillenniumhouse.org.uk, tel. 0121 643 3577

Birmingham – Polish Expats Association (Erdington)

Lotniska

Aberdeen Airport,

Dyce, Aberdeen AB21 7DU, tel. +44 (01224) 722 331, www.aberdeenairport.com

Belfast City Airport,

George Best Belfast City Airport, Belfast BT3 9JH, tel. +44 (0)28 9093 9093, www.belfastcityairport.com

Belfast International Airport, Belfast BT29 4AB, tel. +44 (0)28 9448 4848, www.belfastairport.com

Birmingham International Airport,

Airport Way, Birmingham, B26 3QJ, tel. +44 0870 733 5511, www.birminghamairport.co.uk

CF62 3BD, Wales, tel. +44 (01446) 711 111, www.tbicardiffairport.com

Coventry Airport,

Coventry Airport South, Siskin Parkway West, Coventry, CV3 4PB, tel. +44 (0)2476 308 600, coventryairport.co.uk

Edinburgh Airport,

Edinburgh EH12 9DN, tel. +44 (0)870 040 0007, www.edinburghairport.com

Glasgow Airport,

Glasgow, Paisley, Renfrewshire PA3 2SW, tel. +44 (0)141 887 1111, www.glasgowairport.com

Inverness Airport,

Vale of Glamorgan,

Inverness, Scotland, UK, IV2 7JB, tel. +44 (01667) 464 000, www.hial.co.uk

London Polska Macierz Szkolna

Aylesbury PSS w Aylesbury

Cardiff International Airport,

Leeds Bradford International Airport,

Aberdeen PS im. św. St. Kostki tel. 07784675058

PSS tel. 07932499848

Accrington PSS im. Pana Kleksa

tel. 012542 33382, 07842841679

Amersham PS im. św. Józefa

info@polskaszkolaamersham.co.uk

tel. 07876535548

Banbury PSS tel. 07841759790

Bath Integracyjna Szkoła Sobotnia im. Fryderyka Chopina tel. 07710816449

Bath PSS im. Jana Pawła II w Bath tel. 07449309894

Bedford Szkoła Polska im. JP II

Walsall Europeans Association Welfare INC Joseph Leckie Academy, Walstead Rd, Walsall, WS5 4PG, www: www.ewacic.com/pl, tel. 0787 525 8192

Southampton SOS Polonia

32 Queen’s Terrace, Southampton SO14 3BQ, www: www.sospolonia.net,

Middlesex UB3 5AP, tel. +44 0870 000 0123, www.heathrowairport.com

Leeds LS19 7TU, tel. +44 (0113) 250 9696, www.leedsbradfordairport.co.uk

London Luton Airport,

Liverpool L24 1YD, England, tel. +44 0870 129 8484, 0906 108 8484, www.liverpoolairport.com

London Stansted Airport,

Liverpool John Lennon Airport,

London City Airport,

London City Airport Ltd, Royal Docks, London E16 2PX, tel. +44 (0)20 7646 0088, www.londoncityairport.com

London Gatwick Airport,

Navigation House, Airport Way, Luton, Bedfordshire LU2 9LY, tel. +44 (0)1582 405 100, www.london-luton.co.uk

Enterprise House, Bassingbourne Road, Essex CM24 1QW, tel. +44 (0)870 000 0303, www.stanstedairport.com

Manchester Airport,

West Sussex, RH6 0NP, tel. +44 0870 000 2468, www.gatwickairport.com

Manchester Airport Plc, Manchester M90 1QX, tel. +44 (0)161 489 3000, www.manchesterairport.co.uk

234 Bath Road, Hayes,

Woolsington, Newcastle-Upon-Tyne,

London Heathrow Airport,

Szkoły sobotnie

238 King Street, London, W6 0RF, Tel. 020 874 264 31 (od poniedziałku do piątku w godz.

10.00-17.00, w środy do 19.00)

109 High St, Birmingham B23 6SA, www: www.polishexpats.org.uk, tel. 0121 382 2568

tel. 07525218426 szkola.polska.bedford@gmail.com

Bedford PSS przy Stowarzyszeniu Kultury i Języka Polskiego tel. 07935643005 Birmingham PSS im. M. Kopernika tel. 07849450483

Blackburn PSS im. A. Mickiewicza tel. 07513037683

Blackpool PS Przedmiotów Ojczystych tel. 07926258084

Newcastle Airport,

Boston PSS tel. 07851864621

Bournemouth PS Nauczania Przedmiotów Ojczystych tel. 07854814412, 01202801208

Bracknell PSS im. Chopina tel. 07837486598

Bradford PSS tel. 07581114643

Brighton / Hove PSS im. gen. Sikorskiego tel. 07926769798

tel. 02380 233722

Liverpool Meyerside Polish Community

1st Floor, 5 Covent Garden, Liverpool L2 8UD, www: www.merseysidepolonia. com

Nottingham Signpost to Polish Succes Tennyson, Unit B, Forest Road West, NG7 4EP Nottingham, www: www.empp.co.uk, tel. 0115 978 1396

tel. +44 0870 122 1488, www.newcastleairport.com

Norwich International Airport, Amsterdam Way, Norwich, NR6 6JA, tel. +44 (01603) 411 923, www.norwichairport.co.uk

Nottingham East Midlands Airport,

Castle Donington, Derby DE74 2SA, tel. +44 (01332) 852 852, www.eastmidlandsairport.com

Southampton International Airport,

Wide Lane, Southampton, Hampshire, SO18 2NL, tel. +44 0870 040 0009, www.southamptonairport.com

Brighton / Hove PSS im. Jana Brzechwy tel. 07470203363

Bristol Integracyjna Sz. Sobotnia im. gen. Wł. Andersa tel. 07806612529, 07541244281

Bristol PSS im. Jana Pawla II

tel. 01179602269, 07756797798

Burnley PSS tel. 07837845007

Cambridge PSS im. Dąbrówki tel. 01223358219

INFORMATOR Canterbury PSS tel.07878957519

Cardiff PSS tel. 07704445465, Carlisle PSS tel. 07729670242

Chatham (Medway) PS w Kent im. Juliana Tuwima tel. 07847221866 Chelthenam PSS tel. 07776331002

Corby PSS tel. 07704628444 Coventry PSS tel. 01455230560

Craigavon PSS tel. 07549619661

Crawley PSS tel. 07725908836 Derby PS Przedmiotów tel. 07581172361

Derry Polish Abroad Saturday School info@polishabroad.co.uk Ely Polska Społeczna Szkoła tel. 07523460097

Exeter PSS tel. 07947647731

Fife PS im. Jana Pawła II tel. 07724544543

Glasgow PSS tel. 07545538935

Gloucester PSS tel. 07800842430 Gravesend PSS tel. 01322402482

Grays PSS Przedmiotów Ojczystych im. Wisławy Szymborskiej tel. 07511551832

Grimsby PSS tel. 07736940301

Harlow PS Przedmiotów Ojczystych im. J. Tuwima tel. 07851387655, 07552010903,

Hastings / St Leonards-on-Sea PSS Uzupełniająca im.

Jana Brzechwy tel. 07917795512

High Wycombe PS Przedmiotów Ojczystych tel. 07903189252

High Wycombe PS im. św. Bernarda tel. 01628525753

Hitchin PSS im. M. Skłodowskiej tel. 01462632933

Hudders�ield Szkoła Ojczysta im. A. Mickiewicza tel. 07939117590 Hull PSS St. Mary’s College

tel. 07775698031, 01482803514

PSS im. I.Sendlerowej tel. 07526144246

Huntingdon PSS tel. 07856514222

Inverness Szkoła im. św. Jana Pawła II tel. 01463223223,

Jersey PS Przedmiotów Ojczystych tel. 07700348183 Kettering PSS im. Jana Brzechwy tel. 07894012194

Kidderminster PSS tel. 01562823568

Lancaster PS Nauczania Przedmiotów Ojczystych im. Jana Pawła II tel. 07851221762 Leamington Spa PS im. M. Konopnickiej tel. 01926730181

Leeds PS Para�ialna pw. św.

Stanisława Kostki

tel. 01132677298, 07957972086,

Leicester PS im. Jana Pawła II

jp2polskaszkola@gmail.com

Leicester PSS Edu Owls

tel. 07516340933, 07738096644

Lincoln PSS tel. 07840484006

Liverpool PS Przedmiotów Ojczystych im. Jana Pawła II tel. 07792110391 London Brockley / Lewisham PSS tel. 01689602752 London Chiswick PSS im. M. Reja

London Croydon / Crystal Palace Szkoła Przedmiotów Ojczystych tel. 07922400138

London Devonia Szkoła im. Matki Boskiej Częstochowskiej tel. 07513528338

London Ealing PSS Przedmiotów Ojczystych im. Tadeusza Kościuszki tel. 07970107691 London En�ield PSS im. A. Mickiewicza tel. 07988680162

London Erith Szkoła im. św. Franciszka tel. 07882572259, 07809433738

London Forest Gate / Ilford PS Przedmiotów Ojczystych im. Królowej Jadwigi tel. 07940747540 London Fulham PS Przedmiotów Ojczystych im. Henryka Sienkiewicza tel. 07868607736 London Hanwell Akademia Języka Polskiego tel. 07872949395

London Hanwell PS Przedmiotów Ojczystych im. Heleny Modrzejewskiej tel. 07849831135

London Highgate PSS im. Prymasa S. Wyszyńskiego tel. 07720968503 London Leyton PS Przedmiotów Ojczystych im. Adama Mickiewicza tel. 07963722810 London New Malden PSS Przedmiotów Ojczystych tel. 07923608863 London Newham PS im. JP II tel. 07521357317

London Northolt PSS im. J. Kochanowskiego tel. 07734581134

London Putney/Wimbledon tel. 07973301638

London South Croydon PSS im. F. Chopina tel. 07427547020

tel. 07756969708

London Streatham PSS tel. 07734458583,

tel. 02086734177

tel. 07555120012

London Clapham / Balham PSS im. T. Arciszewskiego

London Sutton Polska Sobotnia Szkoła im. Dywizjonu 303

London Walthamstow PSS im. Świętej Rodziny tel. 07414668585

London Willesden Green PSS im. M.Konopnickiej tel. 07787116414

Luton PS im. M.Kolbe tel. 07759045102 Manchester PS Ojczysta tel. 07434161991 Manchester PS Przedmiotów Ojczystych im. św. S. Kostki tel. 07934663173 Mans�ield PSS tel. 07962802386

Medway PSS tel. 07856548679

Milford PSS im. T. Czuchnickiego tel. 07940269631

Motherwell Szkoła Języka Polskiego i Kultury tel. 01698230225, Newcastle Upon Tyne PSS tel. 07907067346,

Northampton PSS im. Bł. Franciszki Siedliskiej tel. 07912562338

~ 79

Reading PSS im. Mikołaja Kopernika tel. 07505758121 Redditch PSS tel. 07454392577

Scunthorpe Polska Akademia tel. 07718904123

Scunthorpe PSS im. Maksymiliana Kolbego tel. 07722769455

Shef�ield PS przy LPCM tel. 07934115799 Skegness PSS tel. 07526947641

Slough PS im. H. Sienkiewicza tel. 01628636313

Southampton PSS tel. 07766478011

Southend-on-Sea PSS tel. 07516986094

Spalding PSS tel. 01175960966,

St Albans PSS im. Jana Pawła II tel. 07863136316

Swansea PSS pss.swansea@googlemail.com

Northampton Szkoła Polska Języka i Kultury Ojczystej

Swindon Katolicka PSS im. Marii Konopnickiej tel. 07724833452

Northwich PS tel. 07988693128

tel. 07999647444

tel. 07713430251

Nottingham PSS im. J. Kantego tel. 07450354854

Nottingham PS Przedmiotów Ojczystych im. św.

Kazimierza tel. 07960364303 Oxford PSS Przedmiotów Ojczystych tel. 07507122244 Peterborough PSS im. Mikołaja Kopernika tel. 07951513924 Plymouth PSS tel. 07565638821

Portsmouth PSS im. Powstańców Listopadowych tel. 07986476216

Preston PSS im. Jana Pawła II tel. 07707818402

Taunton PSS im. Jana Brzechwy

Telford PSS w Telford tel. 07955209897 Walsall PSS tel. 01922721071

Warrington PS Przedmiotów Ojczystych Polonia tel. 07779838672

Watford PSS kontakt@polskaszkolawatford.org,

Wellingborough PSS tel. 07585662020 Wolverhampton PSS tel. 07540049147

Worcester PSS im. Jana Pawła II tel. 07445458848

Worksop PSS tel. 07549392889 Wrexham PSS tel. 07522881978

80 ~ HOROSKOP

Baran

Byk

21.03 - 19.04

20.04 - 22.05

Miłość: Dla Baranów październik będzie miesiącem nieporozumień, kłótni o błahostki. Niestety przyczyni się to do złego humoru zarówno waszego, jak i partnera. W efekcie będziecie zostawać dłużej w pracy, aby jak najkrócej przebywać w domu w niemiłej atmosferze. Jednak bez wyciągnięcia ręki przez jedną ze stron, sprawa sama się nie rozwiąże. Samotne Barany nie będą miały ochoty na �lirty. Będziecie zmęczeni, zamiast wyjścia na drinki, wybierzecie relaks z książką lub w wannie.

Finanse: W tym miesiącu nie musicie zbytnio martwić się waszą sytuacją, jeżeli chodzi o �inanse. Wydatków nie będziecie mieć zbyt wiele, za to dużo będzie możliwości zarobienia dodatkowych pieniędzy. Możecie poszperać w sza�ie czy półce pod telewizorem, sprzedać stare ciuchy czy gry, �ilmy, książki. Jeżeli dawno ich nie używaliście, to znaczy że pewnie już tego nie zrobicie, a dodatkowe pieniądze zawsze mogą się przydać.

Praca: Łatwo wam będzie w tym miesiącu popaść w pracoholizm. Karty zalecają zwolnić. Codzienne nadgodziny nie będą waszymi sprzymierzeńcami, możecie się przez nie nabawić problemów z kręgosłupem, oczami czy nawet psychiką. Także wykorzystajcie swój czas poza domem na coś innego niż biuro, niedługo sobie za to podziękujecie. Jeżeli chodzi natomiast o samą pracę to będzie to okres neutralny.

Szukające pracy Barany będą musiały przebrnąć przez wiele ofert,ale znajdziecie taką, która was zadowoli.

Będziecie idealnym kandydatem do tej roli i bardzo szybko zadomowicie się na nowej posadzie, co spotka się z podziwem u nowych pracodawców.

Zapunktujecie u nich! Tak trzymać.

Zdrowie: Karty wskazują na problemy z nerkami. Możecie wybrać się do lekarza, popatrzcie też na swoją dietę, co pijecie i co je może nadwyrężać. Nie zwlekajcie. Panie Baranki, uwaga na paznokcie i stan włosów. Warto zadbać o minerały i pierwiastki w diecie.

Miłość: Atmosfera w związku będzie pełna harmonii i zrozumienia, spędzicie wiele miłych, wspólnych wieczorów. Czeka Was też jakieś duże rodzinne wydarzenie związane z jakimiś młodymi osobami, tak jakby jakaś biesiada, uroczysta kolacja, jakby celebrowanie czegoś razem, przy stole, tych właśnie młodych osób, w dużym gronie. Samotne Byki będą miały swój czas. Będziecie się dobrze bawić na wielu spotkaniach, zderzycie się z wieloma różnymi charakterami, typami osób, pojawi się kilka wspólnych zainteresowań. Październik będzie naprawdę owocny.

Finanse: Zastrzyk gotówki wynikający z jakichś wypełnionych przez was obowiązków, niezwiązanych z pracą, sprzedaży używanych rzeczy, coś czego może nie mogliście sprzedać właśnie zostanie przez kogoś kupione.

Ogólny przypływ na konto pozwoli wam na zakup jakiejś wymarzonej rzeczy. Warto będzie jednak dokonać zakupu w grudniu, październik będzie

Lew

Panna

23.07 - 23.08

24.08 - 22.09

Miłość: W październiku bardzo będziecie chcieli się do kogoś przytulić drogie Lwy. Z powodu zabiegania, partner nie zawsze będzie mógł dla was być. Jednak gdy już będzie, nie bójcie się poprosić o wspólne spędzenie czasu, o wyjście, czy chociaż o wspólne posiedzenie na kanapie.

Musicie na nowo odnaleźć sposoby, by ze sobą przebywać bez zrobienia większych planów. Lwy poszukujące miłości będą miały długie i bezowocne łowy. Wszystkie potencjalnie interesujące was „kąski” będą zajęte sprawami zawodowymi i osobistymi, po prostu nie będzie nawet z kim wyjść.

Finanse: Jak to mówią, kto nie ryzykuje, ten nie pije szampana i to właśnie powinno być waszym motto w tym miesiącu. Zarówno małe ryzyka, jak puszczenie totka, inwestycje w nieruchomości, to jest czas waszego przedsiębiorczego sukcesu. Karty wskazują jednak na kierowanie się głosem ekspertów, czytajcie artykuły, sugestie stałych bywalców giełd, raporty. Tym sposobem nie stracicie sporej sumy 8 października 2021

pieniędzy, a macie naprawdę dużą szansę się wzbogacić.

Praca: W pracy zwolnienia. Atmosfera będzie przepełniona stresem.

W kartach widzę, że szukają słabych ogniw, chcą po prostu zwiększyć wydajność �irmy po niższych kosztach.

Tak naprawdę nikt nie jest bezpieczny.

Musicie teraz spiąć się i pokazać, że nie zasługujecie na pożegnanie się z posadą. Karty wskazują koniec tej niewygodnej sytuacji na mniej więcej początek/połowę listopada. Lwy szukające nowej pracy będą miały szczęście jeśli chodzi o poszukiwania, jednak dostać się nie będzie już tak łatwo. Nie będziecie jedynymi osobami starającymi się o to stanowisko, a konkurencja będzie równie doświadczona i odpowiednia na tę posadę jak wy. Dajcie z siebie naprawdę wszystko.

Zdrowie: Karty wskazują mi tu problem z serduszkiem. Nadciśnienie, skoki ciśnienia, duszność. Pora zadbać o siebie i swoje serce!!! Koniecznie trzeba zwolnić tempo, a w razie kłopotów nie czekać z wizytą u lekarza.

Miłość: Mam tu czas decyzji dla was.

Będziecie chcieli czegoś więcej od związku, od partnera i nie będziecie się bać o to prosić. I dobrze, karty mówią o bezpośredniości i werbalizowaniu swoich potrzeb i zachcianek.

Szczera rozmowa z partnerem o waszych oczekiwaniach przyniesie dużo zrozumienia i pozwoli wam osiągnąć wspólną decyzję co do kroków, jakie chcecie dalej przedsięwziąć.

Panny bez pary szukać będą w złym miejscu. Będziecie starać się poznać kogoś w gronie znajomych, w barach, wieczorkach kawiarnianych. Jednak ktoś bardzo wartościowy zerka na was w biurze. Osoba ta jest naprawdę ciekawa, mam tu wspólne zainteresowania, długie rozmowy wieczorami i relację na długi czas.

Finanse: Karty pokazują mi tu problemy z kredytem. Jakbyście planowali wziąć kredyt, może hipoteczny. Będą problemy z przyznaniem wam tego kredytu. Dużo będzie na pewno papierów do podpisania i wydać się to może dla was nie warte wszystkiego. Mam

miesiącem przypływu pieniędzy, dlatego karty odradzają spore wydawanie, by tego przypływu nie zakłócić.

Praca: Miesiąc rozpocznie się chaotycznie, będzie trochę za dużo informacji na raz, za dużo terminów do zapamiętania, za dużo osób chcących zdobyć waszą uwagę. Ustatkuje się to dopiero w połowie miesiąca, nie wróci jednak do spokoju sprzed października. Będzie po prostu trochę łatwiej, bo się do tego przyzwyczaicie, stanie się to waszą normą i nauczycie się to opanowywać. Będzie wymagało to 100% skupienia i nie będzie najłatwiejsze, ale z odpowiednią ilością organizacji i opanowania poradzicie sobie idealnie.

Byki szukające posady będą musiały lekko podszlifować swoje CV. Zdrowie: Dla Pań sprawy kobiece i konieczność odwiedzenia ginekologa.

Nie odkładajcie tego. To jest drobna rzecz i można sobie z nią poradzić szybko i bezboleśnie. Warto zacząć suplementować witaminę D. Panowie – sport i ruch.

tu jednak sukces po długiej, długiej walce.

Praca: Mam tu przepracowanie bez efektów. Siedzicie w pracy zbyt długo, a robicie mniej niż moglibyście robić.

Jesteście wypaleni, zmęczeni i wasza efektywność spada diametralnie.

Karty wskazują na optymalizację pracy, rozłożenie zajęć, częstsze przerwy między zadaniami oraz relaks w domu. Jak będziecie w miarę wypoczęci rano w biurze, to o wiele więcej zrobicie w krótszym czasie. Tak mi pokazują karty – musicie coś zmienić, bo dotychczasowa sytuacja jest bardzo kiepska i długo w ten sposób nie popracujecie w tej �irmie, po prostu wam podziękują. Szukające pracy Panny muszą odnowić stare kontakty.

Podzwońcie, popiszcie, pytajcie przyjaciół – gdzieś blisko znajduje się osoba, którą znacie, która może pomóc, a nawet zaoferować pracę.

Zdrowie: Na pewno przemęczenie.

Dalej – uwaga na początek alergii, mam też bóle głowy. Zwolnij i odpocznij.

HOROSKOP

Bliźnięta

Rak

23.05 - 21.06

22.06 - 22.07

Miłość: W tym miesiącu będziecie mieć więcej wolnego czasu, co oznacza więcej ciekawych randek, wyjść, kreatywnych prezentów, wspólnego gotowania. Po prostu miesiąc kreatywności. Będziecie spędzać czas tworząc, np. kolaże, rzeźby z gliny, odkryjecie swoją artystyczną stronę i zabawicie się prawie bez pieniędzy.

Bliźnięta poszukujące miłości – to będzie niepewny czas. Będziecie poznawać nowe osoby, jednak z nikim nie poczujecie nic więcej, będą to takie bardziej przyjacielskie spotkania, rozmowy, żadnej pasji, żadnego żaru w tym niestety nie będzie. Poczekajcie jeszcze. Może to nie jest dobry czas.

Finanse: W tym miesiącu musicie wydawać z głową. Im mniej, tym więcej, tą zasadą powinniście się kierować.

Nie musicie zaciskać pasa, rezygnować z posiłków czy okazjonalnego wina do kolacji, ale może nie jest to najlepszy moment na zakup trzech nowych par butów, zegarka, biżuterii czy telefonu.

Karty zalecają zaoszczędzenie, bo

Waga

zbliża się okres większych wydatków, zapewne chodzi o okres świąteczny.

Praca: Ten okres w pracy będzie od was wymagał dodatkowego przyłożenia się do swoich obowiązków. Kończą się luźne dni. Będziecie musieli włożyć cały swój wysiłek i poświęcenie w wykonywane przez siebie zadania, inaczej wasza reputacja w oczach przełożonych może bardzo stracić.

Skupienie – to doradzają karty.

Mała uwaga – są wśród Was osoby, które na przełomie października i listopada zechcą zmienić pracę i uda wam się to. Szybko i sprawnie się sprawy potoczą. Bliźnięta szukające pracy mogą otrzymać dobrą ofertę. Jest to oferta związana z handlem, dystrybucją, przedstawianiem ofert. To może być strzał w 10!

Zdrowie: Dokuczać wam mogą przeszłe urazy, mogą odzywać się zagojone już złamania, zwichnięcia, nadwyrężenia pleców. Nie przemęczajcie ich.

Spróbujcie masaży, relaksacji. Czas ten sprzyja wyciszeniu i zadbaniu o siebie.

Skorpion

Praca: Czeka was okres o mniejszej intensywności, wszyscy bowiem będą zajęci swoją pracą, marząc o tym, by podążyć w wasze ślady. Tak więc korzystajcie z luźnego miesiąca. Ale… nie straćcie celu z oczu, dopiero zaczynacie waszą drogę na szczyt. Rynek pracy dla poszukujących Raków będzie istnym rarytasem! Będzie wręcz pękał w szwach od poszukujących na wasze stanowiska potencjalnych pracodawców. Wasze CV będzie jednym z wielu godnych podziwu. Trzeba będzie rozważyć jaka opcja jest dla was najlepsza, gdzie chcecie pozostać na dłużej i czyja „polityka” bardziej wam odpowiada.

Zdrowie: Karty wskazują mi tu na problemy głównie w obszarze głowy.

Zadbajcie o swoje zatoki, uszy, oczy, nos i gardło. Wzbogaćcie swoją dietę o orzechy, ryby, suplementujcie, jeśli nie możecie uwzględnić czegoś w diecie.

Skorzystajcie z rady dobrego dietetyka, taka osoba pomoże wam ustawić dietę dobrą dla waszego zdrowia.

23.10 - 21.11

23.09 - 22.10 Miłość: U Wag brak balansu w miłości w tym miesiącu. Raz będzie kolorowo, będą pocałunki i kolacje przy świecach, innymi dniami będą kłótnie i milczenie. Niestety taka ciągła zmiana dynamiki, może skończyć się sporą kłótnią, możliwe, że uznacie, że potrzebujecie od siebie odpocząć przez pewien czas. Będzie to naturalny proces, jednak można temu zaradzić.

Chociażby ugryźć się w język, przytulić się, czy po prostu przeprosić.

Wolne Wagi poznają kogoś na weekendowym, krótkim wyjeździe. Możliwe, że będzie to wyjazd organizowany z pracy, jakieś szkolenie czy integracja zespołowa, tam poznacie kogoś z innego wydziału, kogoś kto pracuje w tej �irmie co wy, jednak jakimś innym departamencie i nie mieliście przyjemności się poznać.

Finanse: Czas na spłacanie długów.

Nie zwlekajcie, później będzie tylko gorzej, będzie wam brakowało, aby zupełnie spłacić należności i będziecie się męczyć z tym aż do przyszłego roku. Stary znajomy przyjdzie do was

Miłość: Karty pokazują nadejście rozejmu w waszych związkach. Partner wyciągnie do was dłoń, jednak nie obejdzie się bez waszych przeprosin.

Będziecie musieli oboje przełknąć dumę, przyznać się do popełnionych błędów i pojednać się. Tak zalecają karty. Niebawem wolne Raki odnajdą nową, niesamowitą i ekscytującą miłość. Nie będzie to chwilowa ekscytująca przygoda, choć na początku może na taką wyglądać. Powoli się będzie to uczucie rozkręcać, ale jak już wejdzie na wysokie rejestry to…. Karty wskazują na utworzenie się dłuższej, wartościowej relacji.

Finanse: Zmiany na duży plus, polepszy się wasza jakość życia. Czekają was większe pieniądze, jakieś podwyżki czy bonusy w pracy. Zdecydowanie większy komfort psychiczny, mniej stresu, czy zabraknie, czy dacie radę zapłacić ratę kredytu czy czynsz, po prostu będzie luźniej i docenicie ciężką pracę, którą włożyliście w dojście tu, gdzie jesteście.

~ 81

z prośbą o pomoc w interesach. Będzie to wasza branża. Uda wam się dzięki temu zarobić trochę dodatkowo. Szukajcie dodatkowego zarobku, zleceń.

Praca: Będziecie pracować skrupulatnie i sumiennie. Dość szybko uporacie się ze swoimi zadaniami i zaczniecie pomagać innym, sugerować pewne zmiany w projektach. Będzie to bardzo dobry dla was miesiąc, spore obroty.

Karty wskazują możliwość ekspansji w niedalekiej przyszłości. Gdyby to nastało, przełożeni na pewno poproszą was o opinię, wasze zdanie będzie dla nich niezwykle ważne.

Bezrobotne Wagi powinny poszukać szczęścia w branżach związanych z usługami. Jeśli nie jest to wasza strefa, to niestety na sensowną pracę właśnie z waszego zakresu będziecie musieli sporo poczekać.

Zdrowie: Problemem będą kwestie odpornościowe. Czeka was wiele przeziębień, katarów, jedno się skończy, zaraz zacznie się drugie. Starajcie się naturalnie wzmacniać odporność, pomagając sobie witaminami.

Miłość: Do serc Skorpionów zawitać może pewien smutek w tym miesiącu, zdecydowanie nie będziecie w nastroju na miłosne pogawędki, randki czy wypady za miasto. Będziecie chcieli odpocząć pod kocem. Będzie to dla was czas przemyśleń, czas rachunków sumienia, zdecydujecie, czego jeszcze chcecie od życia i od waszego związku.

Wolne Skorpiony nie będą w nastroju do miłosnych podbojów. Skupicie się na odpoczynku, na relaksie i poprawieniu swojego mentalnego stanu, by z nową energią niebawem wejść w randkowanie.

Finanse: Wszystkie pieniądze, które zostały od was pożyczone dostaniecie teraz z powrotem. Warto się przypomnieć tym, którzy zalegają z zapłatą, jednak koniec końców do końca roku większość zwrotów już otrzymasz.

Warto ulokować tę nadwyżkę na jakimś bezpiecznym koncie oszczędnościowym, na lokacie. Te nadwyżki mogą się bardzo przydać.

Praca: Wszystko sprowadza się do tego kiepskiego nastroju w paździer-

niku. Po prostu ciężko się wam będzie skupić na swoich zadaniach, myślami będziecie odpływać gdzie indziej.

Powinniście spróbować wziąć dzień wolny, odpocząć od natłoku pracy, wyczyścić głowę. Odpoczynek może przynieść wam nowy wigor, koniec miesiąca zapowiada się dla was dobrze, dużo pracy, ale będziecie z tego czerpać przyjemność, nie będzie to tak wykańczające, jak na początku października.

Karty doradzają – przerwijcie tę złą passę krótkim odpoczynkiem.

Bezrobotne Skorpiony powinny odpuścić szukanie pracy w tym miesiącu.

Nie będziecie mieć do tego głowy, nie będziecie potra�ili się skupić, aby przeszukać oferty pracy. Potem mam tu powrót sił i kilka propozycji, które mogą was zainteresować.

Zdrowie: Mam tu kłopoty ze snem, przemęczenie i problemy ze skupieniem. Warto będzie przyjrzeć się waszym poziomom żelaza. Szczególnie Panie Skorpiony. Dieta, spokój, relaks, joga i medytacja. Panowie – uwaga na kontuje, skręcenia, zwichnięcia.

82 ~ HOROSKOP

Strzelec

Koziorożec

22.11 - 21.12

22.12 - 19.01

Miłość: Ktoś w październiku będzie chciał wam podciąć skrzydła. Ktoś z waszego bliższego grona będzie rozsiewał plotki, próbował skłócić was i partnera, wkraść się pomiędzy was.

Nie dajcie się zwieźć pomówieniom, jeżeli coś was trapi, to porozmawiajcie o tym z partnerem, a nie słuchajcie plotek, karmiąc swoje wątpliwości jeszcze bardziej. Mam tu bazowanie związku na zaufaniu i komunikacji w tym miesiącu. Wolne Strzelce – będziecie strzelać strzałami miłości i zauroczenia na prawo i lewo. Uważajcie jednak, by wasza strzała nie ustrzeliła natrętnego i niebezpiecznego celu….

Unikajcie niebezpiecznych osób.

Finanse: Mam tu tendencję do zapominania. Zapominanie terminów zapłaty, terminów wykonania jakiegoś zadania, czy to może zapłata za kartę miejską, obiady dzieciom w szkole, jakaś spłata miesięczna raty. Musicie bardziej świadomie tego pilnować w tym miesiącu, żeby nie skończyło się to np. wyłączeniem prądu bądź konfrontacją z kontrolerem biletów.

Praca: W pracy czeka was jakaś potyczka z osobą starszą rangą, wyższą, nad wami. Nie będziecie się zgadzać

w dość wielu kwestiach, jednak idąc za hierarchią, powinniście ugryźć się w język i po prostu wykonać to, o co zostaniecie poproszeni. Kłótnie, stawianie na swoim czy skargi do szefa będą miały bardzo zły wpływ na waszą reputację w biurze. Teraz będzie czas na robienie swojego, słuchanie wytycznych i nie wychylanie się przed szereg. Strzelce szukające nowej pracy mogą spać spokojnie w nocy.

Niebawem, już na dniach przyjdzie do was świetna oferta, rozmowa kwali�ikacyjna będzie jedynie formalnością, będziecie idealni na tę posadę i bardzo szybko odnajdziecie się w nowym miejscu pracy.

Zdrowie: Mam tu migreny dla Pań Strzelców. Ciężko będzie je zupełnie wyeliminować, możecie jedynie zaleczyć symptomy. Warto udać się do lekarza. Mam tu też ogólnie dla Strzelców – problemy z oczami, suchość, ciężkość skoncentrowania wzroku. Poszukajcie sobie jakichś kropel i spróbujcie ograniczyć używanie ekranu, o ile to możliwe, za to więcej patrzeć na przykład na papier, książki, magazyny. Ważny będzie też sen, dajcie tym oczom odpocząć.

Miłość: Październik będzie dla was drogie Koziorożce miesiącem sprintu, wszystko będzie działo się szybko, co oznacza brak czasu dla waszych drugich połówek. Nie oznacza to jednak problemów w związku, wasi partnerzy także będą mieć ciężki miesiąc, będziecie się tak naprawdę mijać w progu. Przebrniecie przez ten miesiąc oddzielnie, ale jednak razem, za to w listopadzie będzie wam to wynagrodzone i spędzicie razem więcej czasu.

Natomiast teraz czeka was dużo zadań w krótkich odstępach czasu. Dużo też spraw rodzinnych, wydarzeń i uroczystości – będziecie zapraszać gości i sami będziecie wpadać z wizytą. Wolne Koziorożce również nie będą miały zbyt dużo czasu na poszukiwania miłosnych wrażeń.

Finanse: Na horyzoncie karty pokazują dla was niewielkie, ale zawsze, pieniądze. Przyjdzie do was zastrzyk gotówki, będzie to kwota mniej więcej idealna na wakacje dla rodziny w Polsce, wypad gdzieś z bliskimi. Takie małe wakacje mogą wam się przydać pod koniec tego roku, w okresie ferii.

Uwaga na zguby, pilnujcie portfeli, teczki, dokumentów.

Wodnik

Ryby

20.01 - 18.02

19.02 - 20.03

Miłość: Duże zmiany w waszych życiach miłosnych. Karty pokazują przekroczenie pewnego progu zaufania, pewnego progu komfortu z partnerem, zacieśnienie więzi. Będziecie gotowi na dalsze kroki. Będzie to za sprawą jakiegoś krótkiego wyjazdu.

Błogie chwile na tym wyjeździe, po prostu przeniosą was na wyższy poziom relacji i pozwolą wam na jeszcze bardziej komfortowe obcowanie ze sobą. Otworzycie się oboje przed sobą jeszcze bardziej. Samotne Wodniki muszą mieć oczy dookoła głowy. Szukając na siłę tego jedynego, księcia na białym koniu/złotowłosej królowej internetu – możecie przypadkiem przegapić kogoś naprawdę wartościowego tuż pod waszym nosem! Dlatego angażujcie się w każdą rozmowę, nie tylko z wysokimi brunetami o niebieskich oczach i długonogimi blondynkami. Oczaruje was ktoś o zupełnie innym typie urody, jednak o cechach charakteru dokładnie z waszych marzeń.

Finanse: Nadchodzi czas na zaciśnięcie pasa, dozowanie przyjemności i zdecydowanie mądre decyzje �inansowe. Karty pokazują, że za kilka miesięcy możecie potrzebować sporej sumy pieniędzy na dom. Przebudowa 8 października 2021

domu, jakiś duży remont, a może awaria instalacji? Poradzicie sobie, tylko czeka was ciężki okres wstrzemięźliwości. Do przeżycia!

Praca: W pracy nie wszystko będzie szło po waszej myśli. W ogóle w październiku w pracy czeka was dużo chaosu. Wielu osób nie będzie, także sporo nowych obowiązków spadnie na was, przełożeni będą mieli bardzo pracowity okres i również będą mało dostępni. Karty radzą po prostu zacisnąć zęby i przez to przebrnąć.

Wodniki zastanawiające się nad zmianą posady powinny rozejrzeć się za wolnymi stanowiskami w gronie znajomych i rodziny. Nie będzie to stanowisko marzenie, ale na pewno pozwoli wam na zdobycie wartościowego doświadczenia i pracę na lekko lepszych warunkach, przez znajomości. Jeśli ją podejmiecie, będziecie też mieli więcej czasu na podszkolenie języka czy zrobienie kursu, który wzbogaci wasze CV. Zdrowie: W październiku ważne będzie wasze zdrowie psychiczne.

Jakiekolwiek nadwyrężenie waszego komfortu psychicznego powinniście omówić z bliską osobą bądź specjalistą. Nie bójcie się prosić o pomoc!

Ważna jest równowaga, spokój.

Miłość: Październik dla Ryb stanie pod znakiem niezdecydowania. Zarówno w błahych kwestiach, jak i dość poważnych, życiowych decyzjach. O ile te pierwsze partner może podjąć za was, jednak te drugie będą tylko i wyłącznie waszymi decyzjami, i zaważyć mogą na ważnych elementach waszego życia. Będą to dość ciężkie decyzje, typu wyprowadzka z kraju, czy podjęcie ryzykownych działań. Partner i rodzina będą was w nich wspierać, jednak ostatecznie będziecie musieli zrobić rachunek sumienia i kierować się przede wszystkim swoim dobrem.

Wolne Ryby również skupią się w tym miesiącu na sobie, nie będziecie poszukiwać miłości, zdecydujecie się na samodoskonalenie siebie, odpoczynek, relaks, poprawę kondycji czy poszerzanie zainteresowań i umiejętności, które po prostu sprawiają wam przyjemność.

Finanse: Od jakiegoś czasu sukcesywnie odkładaliście pewną sumę, odmawialiście sobie niektórych przyjemności, by móc potem zainwestować w coś tylko dla was. Przeznaczcie tę sumę na co chcecie, na wakacje, nowe ubrania, skuter czy gramofon. Zróbcie coś dla siebie, karty pokazują, że teraz jest na to odpowiedni czas.

Praca: W pracy w październiku zostanie wam przydzielone więcej zadań.

Wiąże się to z tym, o czym pisałam wyżej, bardzo mało czasu w domu, miesiąc minie wam w mgnieniu oka.

Będzie to wymagające, jednak z pomocą przyjdzie pewien współpracownik.

Jego pomoc okaże się nieoceniona, pozwoli wam zaoszczędzić sporo czasu i w efekcie pod koniec miesiąca będziecie o wiele mniej obłożeni zadaniami niż reszta współpracowników.

Ogólnie miesiąc będzie owocny, bo wasze tempo pracy spodoba się przełożonym. Szukające pracy Koziorożce znajdą ją niemal natychmiastowo. Na rynku pracy będą poszukiwane osoby na wasze stanowisko, dlatego jeśli nie do jednej �irmy, to na pewno dostaniecie się do drugiej.

Zdrowie: Karty radzą zwrócić uwagę na skórę, ze względu na nadchodzący chłód może się ona przesuszać.

Spróbujcie jej zapewnić odpowiednie nawilżenie i pamiętajcie o dostarczaniu organizmowi odpowiedniej ilości witamin i wody. Panowie – uwaga na odzywające się plecy – głównie dół kręgosłupa.

Praca: W pracy macie szansę osiągnąć ten długo wyczekiwany sukces, zyskać szacunek przełożonych i współpracowników. Słowem – kluczem będzie jednak o r g a n i z a c j a. Będąc zorganizowanymi udowodnicie szefostwu, że zasługujecie na awans, że można na was polegać z trudniejszymi zadaniami niż dotychczas. Karty pokazują, że zająć to może do dwóch miesięcy. Także pod koniec listopada, z początkiem grudnia powinniście już być o poziom wyżej, jeżeli zastosujecie się do porad kart. Jeżeli zaś zastanawiacie się nad zmianą posady, lub po prostu szukacie jakiejś, to teraz jest odpowiedni do tego moment. Znajdziecie niebawem propozycję pracy z dobrą pensją i w odpowiednio motywującym gronie.

To będzie coś, o czym mogliście już kiedyś słyszeć.

Zdrowie: Czeka was nagły wzrost energii, dużo motywacji do działania.

Warto to spożytkować na ruch, np. bieganie, jogę czy basen. W ostatnie słoneczne dni roku spróbujcie też zasięgnąć spaceru, skorzystajcie z zielonej trawy i zróbcie piknik w parku czy pojedźcie na przejażdżkę rowerową. Wszystko co sprzyja zdrowiu i co sprzyja wypoczynkowi na świeżym powietrzu.