Sami Swoi Magazyn maj 2024

KOCHANE SWOJAKI,

trzymacie w rękach prawdopodobnie ostatnie papierowe wydanie Magazynu Sami Swoi! Kolejny, czerwcowy numer, ukaże się tylko w wersji elektronicznej, będzie dostępny na naszym portalu samiswoi.news oraz na Issue.com oraz w naszych mediach społecznościowych.

To znak czasów – papierowe gazety odchodzą do lamusa. Zastanówcie się, ile razy w ostatnim roku czytaliście jakiś papierową prasę? Wszystkich informacji szukamy teraz w internecie, co jest prostsze, szybsze i zazwyczaj tańsze. Do tego to, o czym pisze papierowa prasa, jest już zazwyczaj newsem niezbyt świeżym. Bo rzeczy w internecie można opublikować zaraz po napisaniu i od razu są dostępne dla rzeszy Czytelników, znacznie większej niż ta, do której dociera papierowe wydanie.

Idzie więc nowe Zapnijcie pasy i czekajcie cierpliwie na nasz nowy czerwcowy numer. A ten . Zostawcie na pamiątkę. Za kilka lat papierowe wydania gazet mogą stać się kolekcjonerskim rarytasem.

Dariusz Chrost Redaktor naczelny Sami Swoi Magazyn i Sami Swoi News

7

spis treści

PREMIER SUNAK W

MAJU POLISH HERITAGE FESTIVAL

8 BRYTYJSKA POLONIA ŚWIETNIE BAWIŁA SIĘ NA 52. BALU POLSKIM

FORTEPIAN MARYSI

Po niebywałym sukcesie Kabaretu „Tuwim Wspaniały i Niepoprawny” Scena Polska. UK zaprasza na specjalny, od dawna już planowany spektakl poświęcony pamięci jednej z najjaśniejszych, najbardziej wszechstronnych gwiazd sceny emigracyjnej Marii Drue.

14 ROZWIĄZANIE KONKURSU Z OKAZJI 20 LECIA SAMI SWOI PRZEKAZY PIENIĘŻNE

20 JAZZOWE PEREŁKI W MAJU W POSK

22 WISŁA PŁYNIE W LONDYNIE

30 ZWRÓCIĆ HONOR LOKAJOWI I SPRZĄTACZCE

44 CZY WARTO ZAKAZAĆ SPRZEDAŻY E-PAPIEROSÓW?

48 PIES – ASYSTENT W WIELU CHOROBACH

55 TRZEBA WYŻYĆ ŻYCIE – TO NIE TRUIZM

Adres: Sami Swoi Magazyn – The Polish Times 60 The Mall W5 3TA London, United Kingdom

Wydawca (Publisher): 1MM Media Ltd

Redakcja (Editorial):

020 7099 7106

7974 9900 12 E: redakcja@samiswoi.news

Zespół redakcyjny i współpracownicy

redaktor naczelny Dariusz Chrost E: editor@1mmmedia.co.uk

Sonia Grodek Małgorzata Skibińska

Felietoniści ks. Bartosz Rajewski Jacek akowski Krystyna Kotlińska

Skład i grafika MJ CREATIVE

Redakcja portalu SamiSwoi.news: redakcja@samiswoi.news

Reklama: e-mail: cco@1mmmedia.co.uk

E: head.office 1mmmedia.co.uk

Finanse: E: payments@1mmmedia.co.uk

Tytuł zarejestrowany pod numerem: ISSN 2754-2823

: JAK TAYLOR SWIFT WPŁYWA NA RYNEK NAJMU KRÓTKOTERMINOWEGO?

Redakcja „Sami Swoi Magazyn” nie ponosi odpowiedzialności za treść publikowanych ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo odmowy publikacji ogłoszenia bez podania przyczyny.

PREMIER SUNAK W WARSZAWIE

Swoją pierwszą wizytę w Polsce złożył pod koniec kwietnia brytyjski premier Rishi Sunak. To dalszy ciąg intensywnych kontaktów bilateralnych, które nabrały tempa zwłaszcza po rosyjskiej napaści na Ukrainę w lutym 2022 roku.

W Warszawie odbyło się spotkanie brytyjskiego premiera z Donaldem Tuskiem i sekretarzem generalnym NATO Jensem Stoltenbergiem. Rishi Sunak zapowiedział, że Wielka Brytania zwiększy wydatki na obronność do 2,5 proc. PKB do 2030 roku. -Będziemy wysyłać Ukrainie dodatkowo 0,5 mld funtów. W tym roku całościowe nasze wydatki na pomoc Ukrainie to będzie 3,5 mld –powiedział premier Wielkiej Brytanii.

Rishi Sunak, podczas wspólnej konferencji prasowej z szefem NATO Jensem Stoltenbergiem, podkreślał, że jako premier musi mieć na uwadze bezpieczeństwo brytyjskich obywateli i obywatelek, a może to robić dzięki ofiarnej służbie żołnierzy, którzy są gotowi swoje bezpieczeństwo poświęcić w obronie wartości.

Wskazywał na zagrożenie płynące z działań krajów takich jak Rosja, Iran i Korea Północna, które mają dostęp do zaawansowanych technologii. Mówił, że coraz częściej trzeba mierzyć się z atakami hybrydowymi i z dezinformacją. Brytyjski premier podkreślał, że w tej sytuacji konieczne jest przygotowanie się do obrony.

- W tej chwili ogłaszam największe zasilenie naszej obronności. Zwiększymy wydatki na obronność do 2,5 proc. PKB do 20 0 r. Te działania zaczynają się dzisiaj i ta kwota zainwestowana będzie rosła. W ciągu najbliższych sześciu lat zainwestujemy dodatkowe 75 mld funtów w naszą obronność i wszystko to zostanie sfinansowane bez zaciągania jakiegokolwiek długu - oświadczył Sunak.

Sunak mówił, że koszt braku wsparcia dla Ukrainy będzie znacznie większy, niż koszt opóźnienia działań Putina, dlatego UK wyśle Ukrainie dodatkowo 0,5 mld funtów. W tym roku całościowe wydatki na pomoc Ukrainie to będzie 3,5 mld, m.in. 400 pojazdów, 400 mln sztuk amunicji, obrona przeciwlotnicza oraz pociski Storm Shadow. Sunak dodał, że zwiększenie wydatków na wsparcie Ukrainy pozwoli na wspieranie tego kraju na wiele sposobów, tak by nasze gwarancje bezpieczeństwa szły ręka w rękę z gwarancjami finansowania, również długoterminowymi .

Szef NATO Jens Stoltenberg podkreślił, że Wielka Brytania jest jednym z kluczowych sojuszników w ramach NATO i ma ogromny wkład w bezpieczeństwo. Dodał, że Wielka Brytania przewodzi siłom Sojuszu w Estonii, a jej samoloty strzegą przestrzeni powietrznej. - Zjednoczone Królestwo znajduje się także w sercu ćwiczeń Steadfast Defender, które w tej chwili się toczą. Te

ćwiczenia w tej chwili angażują ponad 16 tys. osób personelu wojskowego Wielkiej Brytanii - mówił szef NATO. - Kiedy doszło do nielegalnej, bezprawnej aneksji Krymu, właśnie Wielka Brytania jako pierwsza zaoferowała szkolenia i wsparcie wojskowe Ukrainie. Po pełnoskalowej inwazji (Rosji) w 2022 r. właśnie Wielka Brytania zaoferowała kolejne szkolenia dla żołnierzy ukraińskich i przekazała wartą miliardy funtów pomoc wojskową. Dzisiejsze ogłoszenie kolejnego pakietu wsparcia - amunicji, obrony przeciwlotniczej i innych możliwości odpowiedzi na ataki - pokazuje ogromne zaangażowanie Wielkiej Brytanii w pomoc Ukrainie.

Stoltenberg podkreślił rolę Polski w zapewnianiu możliwości wojskowych Ukrainie i przyjmowania uchodźców. Wskazał na zagrożenie ze strony Rosji, zyskującej wsparcie Chin, Iranu i Korei Północnej i na to, że kwestia bezpieczeństwa nie jest kwestią regionalną, a globalną. Zaznaczył, że silne NATO jest dobre dla Europy, ale jest też czymś bardzo korzystnym dla Stanów Zjednoczonych. Jak dodał, niezależnie od tego, jaki będzie wynik wyborów prezydenckich w Stanach Zjednoczonych, pozostaną one jednym z najważniejszych i najbardziej lojalnych sojuszników. Przypomniał, że Stany Zjednoczone to 25 procent światowego PKB, które razem z innymi sojusznikami NATO stanowi wartość 50 procent światowego PKB.

BRYTYJSKA POLONIA ŚWIETNIE BAWIŁA SIĘ NA 52. BALU POLSKIM

Ten wieczór, 20 kwietnia 2024 roku, zostanie na długo zapamiętany w historii emigracyjnego Londynu. Mieliśmy bowiem wówczas największą przyjemność uczestniczyć w 52. edycji Balu Polskiego. Uroczysta edycja Balu odbyła się w ekskluzywnym JW Marriott Grosvenor House, na Park Lane.

Olśniewające kreacje, wspaniałe tańce zespołu Mazury i podniosły charakter uroczystości - to wszystko sprawiło, że poczuliśmy się wyjątkowo. Podczas Balu mieliśmy okazję poznać wielu ważnych działaczy polskiego społeczeństwa oraz biznesmenów w Wielkiej Brytanii.

Polonia brytyjska przybyła na 52. Bal bardzo licznie, bo aż ponad 300 gości zasiadło do zabawy wraz z dodatkowo zaproszonymi przedstawicielami prasy oraz estrady. Goście Balu Polskiego to osobistości ze świata brytyjskiej arystokracji, gwiazdy mediów, a także politycy, biznesmeni, artyści i znani dziennikarze. Wraz z zaproszonymi polskimi i brytyjskimi gośćmi mogliśmy świętować 52. rocznicę koncepcji balu w bezprecedensowy sposób i w ekskluzywnym miejscu, bo

w samym sercu Londynu – w ekskluzywnej Sali balowej Grosvenor House.

Czym jest Bal Polski? Bal Polski to najbardziej prestiżowe wydarzenie kulturalne w życiu polskiej społeczności emigracyjnej w Zjednoczonym Królestwie. Jest to prawdopodobnie również jedno z najstarszych wydarzeń tego typu w Londynie, pomijając słynny szkocki Royal Caledonian Ball - najstarszy bal charytatywny na świecie, organizowany od 1840 roku.

Bal Polski ma na celu promocję polskiej kultury i historii w Wielkiej Brytanii oraz wzmocnienie relacji polsko-brytyjskich i jak co roku, główny motyw balu poświęcony jest wydarzeniu historycznemu lub ważnej postaci dla polskiej kultury.

Rocznicowy, 50-ty Bal odbył się w Guildhall dwa lata temu i poświęcony był Marii Konopnickiej w jej 180-lecie urodzin. W poprzednich latach uczczono inne ważne polskie postacie, takie jak Cyprian Kamil Norwid (w jego 200-lecie urodzin), Adam Mickiewicz, Jan Kiepura, Henryk Sienkiewicz, a także ważne rocznice, np. bitwy o Monte

Cassino, 100 rocznicę Bitwy Warszawskiej czy 20 rocznicę śmierci Sue Ryder.

Tym razem na 52. Balu Polskim uczciliśmy Braci Reszke – polskich śpiewakow operowych którzy zrobili zawrotną karierę w Londynie. O północy wystąpił Konrad Jaromin, polski wokalista i współorganizator konkursu wokalnego De Reszke Brothers Vocal Competition. Artysta zaśpiewał dwie arie, czym wzbudził podziw zgromadzonych gości.

Oficjalnym rozpoczęciem wieczoru 52. Balu Polskiego był Polonez prowadzony przez zespół „Mazury”, któremu tradycyjnie w pierwszej parze przewodniczyła Ambasador RP w Rzymie Anna Maria Anders – gość honorowy Balu.

W balu uczestniczyli także Ambasador RP w Irlandii: prof. Arkady Rzegocki i jego żona - dr Jolanta Rzegocka – których znamy bardzo dobrze z pobytu w placówce w Londynie. Dr Jolanta Rzegocka otrzymala specjalne podziękowanie od Komitetu Organizacyjnego za wieloletnie wsparcie Balu jako członek Komitetu Honorowego.

52 BalPolski Ambasador Profesor Arkady Rzegocki, Wioletta Barwicka-Lofthouse, B K, Ambasador Anna Maria Anders, KDr Katarzyna Zachenter, Krzysztof Szubert

Mieliśmy przyjemność gościć również Konsula Generalnego RP, Mateusza Stąsieka i Konsula Tomasza Balcerowskiego.

Na Balu była obecna Halina, Countess of Munster, Alicja Denimirska, przewodnicząca Zjednoczenia Polskiego, Andrzej Jurenko z małżonką, prezes Ogniska Polskiego, Anna Mochlinska-Rakowicz, wiceprezes Ogniska, dr Marek Laskiewicz, prezes POSK i wielu innych przedstawicieli organizacji polonijnych.

Byliśmy zaszczyceni możliwością spotkania się z Ambasador RP we Włoszech Anną Marią Anders – córką generała Andersa i gościem specjalnym na Balu Polskim. To właśnie jej ojciec - generał Władysław Anders, był zawsze gościem specjalnym balu (wówczas zwanego emigracyjnym) i jego wielkim zwolennikiem, gdy 52 lata temu powstawał w Londynie. Generał Anders wraz z żoną często byli gośćmi Balu. Pierwszy bal emigracji, pod patronatem generała Andersa, odbył się w 24 stycznia 1970 roku w Royal Lancaster Hotel.

W tym roku tematem przewodnim Balu Polskiego byli śpiewacy operowi Jan i Edward Reszke, którzy w XIX wieku wielokrotnie występowali w londyńskiej Royal Opera House.

Bracia Jan i Edward Reszke na przełomie dziewiętnastego i dwudziestego wieku podbijali najważniejsze sceny operowe świata. Dziś są prawie zapomniani. Wiedzę na ich temat stara się rozpowszechniać stowarzyszenie De Reszke Association, które wraz z Balem Polskim współpracowało przy okazji balu, by rozpowszechnić dorobek tych wybitnych polskich śpiewaków.

Bal Polski ma również misję charytatywną. Motto Balu brzmi: Baw się dobrze i pomagaj potrzebującym”. Tradycyjnie podczas Balu zbiera się fundusze na różne cele charytatywne, odbywają się liczne loterie, drzewka szczęścia, losowania, aukcje, zywa i cicha a cały dochód przeznaczany jest na wybraną organizację charytatywną.

Dochód z 52. Balu Polskiego w tym roku zostanie przeznaczony dla Towarzystwa Przyjaciół Chorych Hospicjum im. św. Łazarza w Krakowie. Hospicjum było reprezentowane przez przed-

stawicielki zarządu: Renatę Połomską i Dorotę Adamską.

W tymże duchu prezes Balu Polskiego - Marzena Konarzewska powiedziała: W imieniu Komitetu Organizacyjnego zawsze zapraszam na Bal wszystkich, którzy cenią sobie dobrą zabawę w eleganckim towarzystwie, a jednocześnie są wrażliwi na potrzeby innych.

Tegoroczny Bal odbył się pod patronatem Jego Królewskiej Wysokości Księcia Kentu, Przypomnijmy, że Bal od początku swojego istnienia przyciągał poważanych i znamienitych gości, od gen. Władysława Andersa, przez prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego, Kazimierza Sabbata, Edwarda Raczyńskiego po członków rodziny królewskiej.

Występ znanego polonijnego zespołu folklorystycznego „Mazury”, uświetniał 52. Bal Polski, podkreślając jednocześnie jego polskie korzenie.

Gościem specjalnym Balu był Konrad Jaromir, polski śpiewak operowy i wschodząca gwiazda opery w Londynie.

Przysłowiową „wisienką na torcie” byl konferansjer balu, Jacek Jagódka, znany polski filmowiec, dziennikarz, prezenter i celebryta. Na balu była również obecna Maja Lewis z małżonkiem, Maja prowadziła Bal Polski kilka lat temu, jest wieloletnim byłym dyrektorem szkoly teatralnej i teatru Hemara, jak również czlonkiem Komitetu Ogniska.

Warto zaznaczyć, że sponsorami 52-tego Balu Polskiego byli: Karol Sieniuc, Danuta Kowalewska i Partick Murphy, Filip Ślipaczek, Aneta i Paweł Mes, Monika Rejment, Justyna i Radoslaw Szwed i Jarosław Skręta.

Anna Suchocka z Komitetu Organizacyjnego podkreśliła rolę artystów: Barbary Kaczmarowskiej-Hamilton, Basi Zarzyckiej, Kuby Boneckiego, Elżbiety Stanhope i Andrzeja Pacaka, którzy od lat wspierają Bal. Joanna Ciechanowska w tym roku zaprojektowala okładkę do Programu, przekazała również jedną ze swoich grafik.

Natomiast Claudia Konarzewska-Stefanczyk podkreśliła zaangażowanie wolontariuszy, którzy całą noc pracują charytatywnie, żeby nazbierać jak najwięcej funduszy na szczytny cel. Jak każdego roku, tradycyjnie o północy zostaly podane pączki, które były darem Agnieszki Gabrel - Damaz i Romana Damaz.

Nie można pominąć faktu, że bal jest zawsze szeroko opisywany w mediach, a relacja z niego jest dostępna dzięki zaprzyjaźnionym mediom, m.in. Wyspa TV, Sami Swoi Magazyn, Tydzień Polski, PRL Polish Radio Londyn. Patronem medialnym jest Polska Agencja Prasowa, TVP Polonia i portal Britishpoles.

Niech żyje Bal My czekamy już na kolejny 53. Bal Polski

Komitet Bal Polski CIC: Ewa Cross, Marzena Konarzewska, Claudia Konarzewska-Stefanczyk, Ania Rożek, Anna Suchocka, Dorota Sztorc.

Autorka tekstu: Iwona olińska, MBA - Prezes Polish Sue, Zdjęcia: Iwona olińska, Polish Sue, Marcin Urban

52 BalPolski Zywa aukcja, Marcin Szczurek i Andrzej Zygarlicki

52 BalPolski Zywa Aukcja, kreacje Kuby Boneckiego

Przedstawiciel Banku BGK Wioletta Barwicka

Iwona olińska, MBA - Prezes Polish Sue

Jacek Jagodka i Komitet Balu, Marzena Konarzewska, Anna Suchocka i Claudia Konarzewska- Stefanczyk

Sponsor Filip Slipaczek, Andrzej Jurenko, Alicja Donimirska

Stolik Wlodzimierza Wojtka Witkowskiego

alina, countess of Munster, Peter Borer

RELACJA

Konsul eneralny Mateusz Stasiek

Jolanta Piesakowska-Jackson byla przewodniczaca Balu

Anna Mochlinska- Rakowicz

Claudia Konarzewska-Stefanczyk, Komitet Organizacyjny, Amelia Szczurek, wolontariuszka

FORTEPIAN MARYSI

Po niebywałym sukcesie Kabaretu Tuwim Wspaniały i Niepoprawny Scena Polska.UK zaprasza na specjalny, od dawna już planowany spektakl poświęcony pamięci jednej z najjaśniejszych, najbardziej wszechstronnych gwiazd sceny emigracyjnej

Marii Drue. 1923 -2020 Fortepian

Marysi .

Marysia, bo tak była znana nam wszystkim, bez względu na jej status i wiek, była nie tylko fenomenalną akompaniatorką przedwojennych legend jak Marian Hemar i Irena Anders, czy Zofia Terne i Tola Korian, ale i kompozytorką, autorką tekstów piosenek i opowiadań, kierowniczką muzyczną i aranżerką muzyki najważniejszych scen emigracyjnych od Teatru Syrena po Teatr Nowy i Scenę Poetycką, przemianowaną pó niej na Scenę Polską UK.

Zajmowała centralne miejsce w sercu londyńskiej Polonii mając wpływ na jego bicie, rytm i brzmienie a przede wszystkim, służąc wsparciem dla młodych artystów i polskich emigrantów, którzy jak ona przed laty uciekli z wojennego kotła Europy. Otwarta na bieg czasu zmieniała się wraz z nim. Zawsze młoda i nowoczesna, była fanką zarówno Jana Sebastiana Bacha, jak i Jacka Kaczmarskiego.

Jej dom był domem otwartym wokół jej fortepianu, śpiewało się i piło, słuchało muzyki i wieści z kraju. Fortepian był motywem przewodnim jej losów opisanych przez nią samą w opowiadaniach autobiograficznych Swoją Drogą , na których oparty jest spektakl Fortepian Marysi .

Jego pierwsza wersja powstała przed 14 laty na prośbę Marysi, z okazji jubileuszu jej działalności artystycznej i była grana w Teatrze POSKU pod tytułem Dobry wieczór Marysiu . Obecna wersja pod tytułem Fortepian Marysi zawierająca również piosenki i aranżacje muzyczne jej tekstów jest spełnieniem życzenia wyrażonego przez Marysię na łożu śmierci, 1 grudnia 2020 roku.

***

Zapraszamy wszystkich tych, którzy znali i cenili Marię Drue, jak i tych którzy chcieliby poznać skarby naszego dziedzictwa, tworzone nie tylko w kraju, ale i na emigracji. Odważnie, często z humorem przedstawione dzieje pokolenia przedwojennego, szczęśliwe dzieciństwo, tułaczka wojenna, a potem euforia wolności i błyskotliwa plejada emigracyjnych gwiazd ożyją raz jeszcze na scenie, i ożyje nasza Marysia, która tak właśnie pragnie być pamiętana.

Spektakl muzyczny Fortepian Marysi prezentujemy w Jazz Cafe obecnie -Studio w niedziele 19 i 2 Maja o godzinie 1 00.

Bilety

https //www.eventbrite.co.uk/o/ scena-polskauk-10 0911 590

Scenariusz i reżyseria Helena Kaut-Howson

Kierownik muzyczny Daniel Łuszczki

Oprawa sceniczna Beata Barton

Chapple

Udział biorą

Renata Chmielewska, Jacek Domalski, Teresa Greliak , Julia Pecyna, Jarek Redestowicz, Magda Wlodarczyk, Wojtek Piekarski, Zofia Walkiewicz i Łukasz Zapłotny.

Po przedstawieniu jak zwykle w naszych czytanych prezentacjach w Jazz Cafe - zapraszamy na rozmowę z aktorami,

Fortepian Marysi jest 53 z kolei premierą Sceny Polskiej . UK

Materiały organizatora

Wyniki Konkursu

20latjesteśmyzWamikażdegodnia, 20latwspieramyWaszemarzenia

Dziękujemywszystkimuczestnikomkonkursuza ichzaangażowanieikreatywność.

Waszezgłoszeniasprawiły,żetarywalizacjabyła niezwykleinspirującaipełnaciekawych doświadczeń.

Komisjakonkursowastanęłaprzedsporym wyzwaniem.

Ocenianebyły:kreatywność,oryginalność, realizacjatematu,jakośćoraznakładpracy.

JAK SŁUCHAĆ SAMI SWOI RADIO?

Sami Swoi Radio możesz słuchać w najlepszej jakości DAB w domu, w pracy czy też w samochodzie. Jeśli jesteś w naszym największym zasięgu DAB , po prostu w swoim odbiorniku wyszukaj Sami Swoi Radio. Zobacz jakie to proste.

Aplikacje mobilne Sami Swoi Radio i strona www.

Dla tych, którzy mimo największego zasięgu wśród polskich rozgłośni będą mieli trudności z odbiorem lub mają starsze odbiorniki bez DAB , mogą słuchać

Sami Swoi Radio poprzez aplikacje mobilne oraz naszą stronę www.SamiSwoiRadio.co.uk.

Sami Swoi Radio można słuchać przez stronę internetową na różne sposoby :

1.Klikając przycisk play” w widgecie radia na stronie głównej lub tym poniżej.

2.Klikając w link. Otworzy się nowa karta z Playerem Sami Swoi Radio.

3.Kolejną opcją jest pobranie pliku playlisty Sami Swoi Radio i uruchomienie go w dowolnym odtwarzaczu multimedialnym na swoim PC.

Wolisz słuchać radia na telefonie? Już teraz możesz pobrać dedykowaną aplikację Sami Swoi Radio na telefon lub tablet z systemem Android oraz iOS.

1.Aby pobrać aplikację na telefon, kliknij Google Play lub Apple Store, bądź wejdź bezpośrednio do sklepu i wyszukaj Sami Swoi Radio. Możesz także zeskanować aparatem w telefonie kod QR.

2.W sklepie Google Play lub App Store kliknij Zainstaluj. Aplikacja pobierze się na Twój telefon lub tablet.

3.Po instalacji po prostu wejdź do aplikacji i słuchaj Sami Swoi Radio po swojemu

Sami Swoi Radio na urządzeniach z Alexa .

Aby uruchomić Sami Swoi Radio w Twojej Alexie należy wybrać jeden z trzech poniższych sposobów.

1.Powiedz w kierunku Alexy: Alexa, ENABLE The Polish Radio”. Jeśli komenda zostanie prawidłowo odczytana przez Alexę - wówczas powinna ona rozpocząć odtwarzanie naszej stacji radiowej. Każde następne uruchomienie Sami Swoi Radio wystarczy, że będzie poprzedzone komendą: Alexa, Open The Polish Radio” lub Alexa, Start The Polish Radio”.

2.Odwiedź stronę z Sami Swoi Radio Alexa Skill i aktywuj go na swoim koncie:

3.Jeśli czynności z punktu 1 i 2 nie okażą się wystarczające, wówczas należy odwiedzić stronę Amazon.co.uk i zalogować się do konta do którego jest przypisana Twoja Alexa. Następnie w oknie wyszukiwania wpisz: Sami Swoi Radio”. Po wyszukaniu naszej stacji radiowej, kliknij na logo Sami Swoi Radio. Następnie należy uruchomić Skill na Alexę. Po prawej stronie monitora znajduje się sekcja pod nazwa: Get this Skill”. Kliknij w przycisk ENABLE” pod tym napisem. Teraz wydaj komendę: Alexa, Open The Polish Radio” lub Alexa, Start The Polish Radio” - i Twoja Alexa powinna rozpocząć odtwarzanie naszej stacji.

Jeśli mimo powyższej instrukcji nadal masz problem z uruchomieniem Sami Swoi Radio na swojej Ale ie, napisz do nas a my Ci pomożemy.

Sami Swoi Radio na platformach radiowych.

Na tym oczywiście nie koniec. Sami Swoi Radio jest dostępne także na największych,

globalnych radiowych platformach internetowych, takich jak Tuneln Inc, MyTunerRadio, Radio.pl, Radio UK czy Zeno.FM. Opcje słuchania są dwie: możesz odtworzyć Sami Swoi Radio bezpośrednio na stronach tych platform lub jeśli preferujesz aplikacje, możesz pobrać je na swój telefon i wyszukać Sami Swoi Radio.

1.Wejdź na wybraną platformę radiową z podanych linków poniżej.

2.Kliknij przycisk Play” i słuchaj Sami Swoi Radio.

3.Możesz też pobrać aplikacje tych platform na telefon lub tablet z iOS lub Android. Jak już to zrobisz, po prostu wyszukaj stacji Sami Swoi Radio i ciesz się najlepszą muzyką.

Tuneln Inc - https: tunein.com radio Sami-Swoi-Radio-s240836

Radio.pl - https: www.radio.pl s samiswoiradio

Radio UK - https: www.radio-uk.co.uk sami-swoi-radio

Zeno.FM - https: zeno.fm sami-swoiradio

My Tuner Radio - https: mytuner-radio. com radio sami-swoi-radio-472128

Radio Garden Live - http: radio.garden listen sami-swoi-radio Co3rXGbE

Sami Swoi Radio można także słuchać na telewizorach za pomocą dekodera Canal (NC ) w aplikacji Radio na kanale 616.

Baw się razem z Sami Swoi Radio

-

-

- Pozytywny Poranek - Łukasz Zalewski

- Południk Zero - Mateusz Winiarski

00 - Popołudniowy E press - Tomasz Achtelik

- SuperNove w Sami Swoi Radio

-

00 - Pozytywny Poranek - Łukasz Zalewski

00 - Południk Zero - Mateusz Winiarski

00 - 18 00 - Popołudniowy E press - Tomasz Achtelik

-

00 - SuperNove w Sami Swoi Radio

- Jump With The Jumpers - Dj Rob S & White Noise

na imprezę w SSR.

- Party Time

w

z SSR

20 00 - 22 00 - London ibes

- Klubowe brzmienie prezentuje DJ Quest.

22 00 - 00 00 - A State Of Trance

- transowe brzmienie z Amsterdamu prezentuje Armin Van Buuren

00 00 - 01 00 - Planet Perfecto

- na swoją taneczną planetę zabierze nas Paul Oakenfold.

01 00 - 02 00 - Clublife

- Energetyczny mix przebojowy DJ-a Tiesto.

NIEDZIELA:

0 00 - 18 00 - Najlepsza muzyka na weekend

18 00 - 19 00 - SuperNove w Sami Swoi Radio

- najnowsze hity tygodnia Non-Stop.

19 00 - 00 00 - Najlepszy Mi Przebojów na dobry wieczór 00 00 - 0 00 - Nocna Zmiana

PONIEDZIAŁEK CZWARTEK

ks. Bartosz Rajewski

Wyobraźcie sobie, że wierzycie w takiego boga, który potrafiłby włożyć kij w szprychy koła roweru, którym człowiek mknie przez życia, tylko po to, by ten się przewrócił, poturbował, pokiereszował i nawrócił z niewłaściwej drogi. Wierzycie w takiego boga? Co byście powiedzieli o takim rodzicu – ojcu czy matce – który widząc, że jego córka jedzie rowerem złą drogą, wkłada w szprychy metalową rurę, by dziecko się przewróciło i zreflektowało?

Przecież takiego rodzica – kierując się naszą sprawiedliwością – wsadzilibyśmy do więzienia. Dlaczego więc do więzienia na wsadzimy takiego fałszywego bożka, w którego wciąż wielu wierzy? Nie brakuje ludzi, którzy chcieliby widzieć chrześcijański świat zanurzony w wewnętrznym konflikcie i rozdartym pomiędzy miłosierdziem a sprawiedliwością.

To często heroldzi magicznego rozumienia sakramentów, fani prywatnych objawień snujący wizje ognistego i smolistego piekła, zwolennicy systemu nagród i kar, radykalni obrońcy wiary zdolni do zawstydzania i wykluczania wszystkich niepodzielających ich wizji. To ludzie zgorszeni Bogiem, który objawił się nam w Jezusie Chrystusie. To ludzie zgorszeni Bożym Miłosierdziem i zafascynowani bożkiem, który najpierw człowieka ukarze, a dopiero później przytuli i pogłaska.

To duże uproszczenie, ale w pewnym sensie jest to skutek rozpowszechnionej przez św. Augustyn (V wiek) idei grzechu pierworodnego. Napisze franciszkanin o. Richard Rohr w książce pt. „Uniwersalny Chrystus. Prawda, która zmienia wszystko”, że histo -

Bóg stoi przy Tobie. Nie przeciwko Tobie

ryczne nauczanie o grzechu pierworodnym sprawiło, że rozpoczęliśmy od niewłaściwej nogi – zaczęliśmy od „nie” zamiast od „tak”, od nieufności zamiast od zaufania. Od teologicznego „nie” Augustyna dziura tylko się pogłębiła. Marcin Luter przedstawił ludzi jako „stertę nawozu”, a Jan Kalwin wprowadził swoją niesławną doktrynę „całkowitego zepsucia”. Nic zatem dziwnego, że jako chrześcijanie jesteśmy oskarżani o negatywną antropologię. I tak wciąż jeszcze w nauczaniu płynącym z ambon kościołów całego świata zalewają nas tsunami grzechu, fale nieufność i rzeki zepsucia.

W skutek tego mamy Jezusa miłosiernego tu na ziemi, ale karzącego w świecie przyszłym (lub odwrotnie). Jezusa, który tutaj człowiekowi wybacza, ale później już nie (lub odwrotnie). Tak przedstawiany Bóg wydaje się kapryśny i niewiarygodny. Taki też jest jeden z głównych powodów, dla którego chrześcijańskie przesłanie nie porusza dzisiaj ludzi tak bardzo jak kiedyś. Co więc powinniśmy zrobić? Odpowiedzią jest obchodzone zawsze tydzień po Wielkanocny święto Bożego Miłosierdzia. Chrześcijańskie przesłanie musi rozpocząć się od skorygowania obrazu Boga, który nie może już dłużej być „sędzią sprawiedliwym, który za dobre wynagradza, a za złe karze”. Chrześcijańskie przesłanie musi rozpocząć się też od pozytywnej i wzniosłej wizji ludzkości.

W rozumieniu Biblii i Ewangelii sprawiedliwość i miłosierdzie są ze sobą tożsame.

Bóg jest w taki sposób sprawiedliwy, że okazuje miłosierdzie. Dlatego nie znajdziecie w Starym Testamencie Żyda, który boi się Boga sprawiedliwego. Żyd pobożny ma nadzieję wobec Boga sprawiedliwego, że Bóg go nie zostawi w chwili doświadczenia, w chwili krzywdy. Sprawiedliwość Boża sprawia, że wszystko jest tak, jak ma być w najgłębszej istocie każdej sytuacji, a Boża miłość nie osiąga swoich celów przez karę lub odpłatę. Kiedy popatrzymy na cały Stary Testament, zobaczymy że Bóg zawsze przezwycięża grzech Izraelitów, kochając ich jeszcze bardziej! To właśnie jest naprawcza sprawiedliwość Boga. To właśnie jest Jego miłosierdzie!

Dlatego pamiętaj: Bóg kocha cię, stając po twojej stronie, gdy w twoim wewnętrznym dialogu pojawia się i samooskarżenie, i obrona siebie. Bóg kocha cię, zamieniając twoje błędy w łaskę, tak że wracasz do siebie w nowym powiększonym kształcie. Bóg stoi przy tobie, a nie przeciwko tobie, kiedy odczuwasz pokusę, by się siebie wstydzić lub się nienawidzić. Wśród przyjaciół Boga było, jest i będzie miejsce dla głęboko wierzących oraz dla niedowiarków i wątpiących. Dla skał Piotrowych i wątpiących Tomaszów. Dla ciebie i dla mnie. To właśnie jest Boże miłosierdzie.

Ks. Bartosz Rajewski, proboszcz jednej z najstarszych polskich parafii w UK – parafii pw. w. Wojciecha na na Kensington & Chelsea w Londynie (www.parafiakensington.uk)

Jednak Europa! Więcej Europy :)

Jeżeli mieszkacie w Wielkiej Brytanii na stałe, 9 czerwca będzie Wam zazdrościła większość Waszych sąsiadów. Bo jako polscy obywatele będziecie mogli wybierać posłów do Parlamentu Europejskiego, a Brytyjczycy, którzy osiem lat temu głupio wybrali Brexit i w większości już tego żałują, prawa głosu w sprawie Unii nie mają.

Nie dokuczajcie brytyjskim sąsiadom. Osiem lat temu, gdy odbyło się fatalne brytyjskie referendum, w większości państw członkowskich stosunek do Unii szorował po dnie. Pozytywny stosunek do Unii miało zaledwie 28 proc. jej obywateli, a negatywny aż 23 proc. Gdyby w całej Unii ogłoszono wtedy referendum, w licznych państwach skutek mógł być taki, jak w Wielkiej Brytanii. Miarą galopującego kryzysu było to, że od początku 2015 r. do połowy 2016 r. przewaga pozytywnych opinii o Unii w całej Europie zmalała z 22 do 5 punktów procentowych. Unia zbliżała się do przepaści (Polska była jednym z nielicznych wyjątków), ale na nasze szczęście tylko Wielka Brytania do tej przepaści wpadła. W innych krajach liderzy mieli dość rozumu, by w tak fatalnym momencie nie stawiać społeczeństwa przed głupim wyborem.

Reszta Unii sporo Brytyjczykom zawdzięcza. Bo gdy Brytania podjęła swoją głupią decyzję, sympatia do Unii w pozostałych krajach poszybowała jak nigdy. Już rok później pozytywnie o Unii myślało 44 proc. jej

obywateli, a negatywnie tylko 16 proc. Przewaga sympatyków skoczyła z 5 do 28 proc. Nigdy później udział eurosympatyków nie spadł poniżej 40 proc., a udział eurosceptyków nie wzrósł powyżej 20 proc. To jest efekt Brexitu, który zawdzięczamy nie tylko widokowi brytyjskich męczarni po Brexicie, ale też uświadomieniu sobie przez unijne rządy, że Unia musi być bardziej dla ludzi.

Dzięki refleksjom, jakie przyniósł Brexit, Unia wykorzystała dwie kolejne szanse. Najpierw stała się liderem w zwalczaniu pandemii, dzięki czemu między 2019 a 2020 r. sympatia do Unii wzrosła z 40 do 50 proc., a potem dobrze zareagowała na rosyjską agresję wobec Ukrainy, dzięki czemu zyskała kolejne parę procent poparcia. Mimo zmasowanej rosyjskiej propagandy po wybuchu wojny przewaga eurosympatyków nad eurosceptykami osiągnęła rekordowe 40 punktów procentowych (52 do 12).

Teraz jest trochę gorzej. Najnowszy eurobarometr pokazuje, że pozytywnie o Unii wciąż myśli 47 proc., a negatywnie 17 proc. Przewaga eurosympatyków wciąż jest bardzo duża, ale już nie taka, jak dwa lata temu. Choć poza Francją eurooptymiści wciąż przeważają nad europesymistami.

Skąd się wzięła ta negatywna zmiana? Wygląda na to, że z kiepskiej pamięci. Tak zdaje się pokazywać eurobarometr. Bo zdaniem wyborców najważniejszymi te -

matami europolityki, powinny być „walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym”, oraz „zdrowie publiczne”, a przez ostatni rok unijni politycy najwięcej uwagi poświęcali klimatowi, migracji, obronności, prawom konsumenta i równości płci, które mniej interesują wyborców.

Problem jest złożony. Bo eurowyborców, którzy w tym roku chcą wziąć udział w wyborach liczniej, niż kiedykolwiek, najbardziej interesują tematy, które nie mieszczą się w kompetencjach Unii. Dwa ostatnie skoki popularności Unia zawdzięcza wykraczającej poza traktaty reakcji na pandemię oraz rosyjską agresję. W obu przypadkach, pomimo Brexitu, Bruksela blisko współpracowała z Londynem. Kiedy więc w Waszej okolicy pojawią się polscy kandydaci na europosłów, koniecznie pytajcie ich o kolejne rozszerzenie. Czyli jak wzmocnić kompetencje Unii w sprawach, które najbardziej interesują wyborców i jak otworzyć ścieżkę do powrotu Brytanii. Bo przecież Europa wciąż tęskni za brytyjską marnotrawną siostrą, a siostra też już tęskni.

Jacek akowski, kierownik Katedry Dziennikarstwa Collegium Civitas, publicysta Polityki i azety Wyborczej, prowadzi piątkowe poranki w TOK FM. Dziennikarz Roku 1997, laureat m.in.

2 Wiktorów, Superwiktora, Nagrody PEN Clubu im. Prószyńskiego. Autor kilkunastu książek i programów TV. Ostatnio wydał: Wirus 2020 (Sic 2021).

JAZZOWE PEREŁKI w maju w POSK

Maj to wiele interesujących koncertów w Jazz Cafe POSK. Zobaczcie, na co tym razem warto się wybrać, A jest w czym wybierać!

Już 3 maja spotkanie z Heidi ogel Quartet. Heidi ogel, wokalistka The Cinematic Orchestra oraz samodzielna piosenkarka i autorka tekstów, występowała na całym świecie, od Opery w Sydney po Fuji Rock i była główną gwiazdą festiwalu Montreu Jazz z udziałem Quincy Jonesa. Heidi była też solistką podczas Proms 2019 w Royal Albert Hall z okazji The Sacred Music of Duke Ellington. Była gwiazdą wieczorów w klubach takich jak Ronnie Scott s i występowała w chórze Bobby ego McFerrina w Jazz a Vienne.

W Jazz Caf POSK z kwartetem najwybitniejszych muzyków zaprezentuje miks swoich ulubionych utworów wszechczasów oraz nowy materiał z nadchodzącej płyty

„ Z pewnością jeden z najwspanialszych głosów jazzowych naszych czasów ” – Vamos London

„ Ma niezwykły głos niesamowitą skalę i takąż teksturę. Jej album naprawdę wam się spodoba, obserwujcie uważnie Heidi Vogel” –Jamie Cullum (BBC Radio 2 Skład zespołu:

Heidi Vogel – wokal

Bruno Heinen – fortepian

Menelik Mulugeta Claffey – bas

Rod Youngs – perkusja

29 kwietnia była 125. rocznica urodzin Duke a Ellingtona, jednego z najwybitniejszych kompozytorów jazzowych wszechczasów Wyjątkowy i nowatorski zespół muzyków będzie upamiętniał i celebrował jego życie i muzykę podczas koncertu 4 maja - Essentially Ellington z udzialem

Tony ego Kofi & Marco Marzola Quartet.

Marco mówi: „To zaszczyt zagrać z moim zespołem w Jazz Caf POSK. Tym koncertem będziemy upamiętniać życie i muzykę Duke a Ellingtona, jednego z najwybitniejszych kompozytorów jazzowych wszechczasów. 29 kwietnia są jego urodziny. Miałby 125 lat. Dlatego liczymy na Ciebie, że uhonorujesz jego dzieło razem z nami. Dołącz do nas 4 maja, aby uczcić to dziedzictwo ” Muzycy:

Tony Kofi – saksofony altowe i sopranowe

Marco Marzola – bas

Nico Menci – fortepian

Alfonso Vitale – perkusja

10 maja czeka nas koncert The Royal College of Music Jazz Orchestra RCM Jazz Orchestra regularnie uczestniczy w corocznych imprezach College u. Otrzymują zaproszenia

do występów w wielu prestiżowych miejscach w Londynie, w tym u Ronniego Scotta, a także na London Jazz Festival. Pracowali z takimi artystami jak Georgina Jackson, Winston Rollins, Mark Armstrong i Benny Greb...

A 11 maja zagra The Darius Brubeck Quartet, w koncercie Darius Brubeck Quartet plays Brubeck Music and South African jazz Urodzony w San Francisco kultowy amerykański pianista jazzowy i kompozytor Darius Brubeck dorastał w artystycznym środowisku swojego słynnego ojca Dave a Brubecka i przez całe życie zdobywał różnorodne międzynarodowe doświadczenie jako lider zespołu, kompozytor i nauczyciel. Po przeprowadzce do Wielkiej Brytanii w 2006 roku Darius kieruje obecnie londyńskim Darius Brubeck Quartet, który stał się odnoszącą sukcesy i popularną grupą w Wielkiej Brytanii i poza nią. Od 2010 roku koncertuje także z Brubecks Play Brubeck, występując corocznie w Ronnie Scott s. Dwa z jego utworów,

„For Lydia” i „Tugela Rail”, zostały wybrane przez Associated Board of Royal Schools of Music do programu nauczania jazzu a album

„Darius Brubeck Quartet: Live in Poland” został uznany przez magazyn Downbeat za jedną z najlepszych nowości 2020 roku.

„Jak często wracasz z koncertu jazzowego, żałując, że nie można go zabutelkować, a później wylać, aby na nowo przeżyć tę magię?” –Stuart Nicolson, Jazzwise, 2020

„Połączenie Brubeck & O Higgins to z pewnością jedno z najlepszych partnerstw na fortepianie i saksofonie w Wielkiej Brytanii” – Jazzwise

Muzycy:

Darius Brubeck – fortepian

Dave O Higgins – saksofon

Matt Ridley – bas Wesley Gibbens – perkusja

Grupa Tomasza Bury wraz z Rouhangeze i innymi gośćmi specjalnymi zagra 1 maja w Jazz Caf POSK. To będzie magiczny wieczór, z niesamowitym brzmieniem grupy, prowadzonej przez pianistę i klawiszowca Tomasza Burę, wraz z jego zespołem i niezwykłą wokalistką Rouhangeze.

Chris Philips z Jazz FM: „Jeden z najlepszych zespołów na brytyjskiej scenie jazzowej w tej chwili. Inspirująca muzyka, która pozostawi cię pełnym nadziei, genialnie skomponowana i wykonana z oczywistą synergią i radością”.

Tomasz Bura, pianista i kompozytor, zachwycił publiczność w cenionych miejscach, takich jak londyński Ronnie Scott s Jazz Club, występował na znaczących festiwalach jazzowych, w tym Jazz Vienne. Jego urzekające występy przyciągnęły również uwagę publiczności telewizyjnej i radiowej, z występami na popularnych platformach, takich jak MTV Brand New, BBC, Channel 1, BBC Radio 1, BBC London Radio, JazzFM i TSF Jazz w Paryżu. Od czasu przeprowadzki z Polski do Londynu w 2011 roku, Tomasz odbył muzyczną podróż, koncertując w Europie i Afryce, uświetniając sceny renomowanych festiwali muzycznych zarówno jako muzyk, jak i lider zespołu, łącząc jazzową improwizację z elementami klasycznymi.

Rouhangeze to piosenkarka, autorka tekstów, kompozytorka urodzona i wychowana na pięknej wyspie Mauritius; Jej aksamitne tony głosu odzwierciedlają emocje i piękno jej ojczyzny. To płynne połączenie melodii, techniki i serca... Jest artystką o wielu twarzach, malarką i holistyczną terapeutką wokalną. Jej kompozycje są skąpane w kolorach Afryki i Indii, na które wpływ ma jej miłość do jazzu i mariaż dźwięków elektronicznych i organicznych.

Skład: Tomasz Bura – fortepian, instrumenty klawiszowe

Rouhangeze – śpiew

TBA – gitara basowa

TBA – perkusja

Chris Dean w programie San Francisco - piosenki Tony ego Bennetta wystąpi w POSK 24 maja. Jako puzonista Chris koncertował i nagrywał z Tonym Bennettem i wieloma innymi wspaniałymi artystami: Carlą Bley, Quincy Jonesem, Toots Thielemans, Ronnie Scottem, Frankiem Sinatrą, Melem Torme i wieloma innymi.

Dołączy do niego wspaniała Miranda Wilford, która wraz z Chrisem wykona utwory z albumów Tony ego. Jego kwartet uzupełnią Trevor Brown na fortepianie, Jeremy Brown na basie i Dave Tandy na perkusji.

Serdecznie zapraszamy do udziału w tych wydarzeniach. Sami Swoi Magazyn oraz Sami Swoi Radio są patronami medialnymi koncertów w ramach Jazz Cafe POSK.

Materiały organizatora

WISŁA PŁYNIE W LONDYNIE

Wisła to najdłuższa rzeka w Polsce i jedna z najdzikszych dużych rzek w Europie.

Jest to wodna autostrada, która łączy Kraków i Warszawę. Teraz możesz zobaczyć ją na 20 wyjątkowych fotografiach autorstwa Wiktora Strumiłło - fotografa, operatora kamery i pasjonata polskich rzek. Wystawa fotografii Urzecze i Wisła jest czynna do 1 maja w Posk Gallery, 23824 King Street, Hammersmith.

Słowa o wystawie od autora zdjęć Wiktora Strumiłło: Wystawa pokazuje piękno przyrody Mazowsza, ze szczególnym uwzględnieniem pięknego, dzikiego, tajemniczego środkowego odcinka Wisły, i z pewnością zainteresuje wszystkich, którym jest bliska nasza mała ojczyzna - Urzecze. Londyn może daleko, ale wiele osób ma rodziny i przyjaciół za granicą i sam fakt, że Urzecze zostało dostrzeżone w Londynie może też zwrócić uwagę i zachęcić do odkrywania tych, którzy jeszcze nie odkryli Urzecza.

Niedostępne brzegi, pojawiające się i znikające piaskowe wyspy, łodzie i kajaki tych, którzy wiedzą o starym szlaku żeglownym. Dzikie ptaki i wielkie ryby poranne mgły i dymy wieczornych ognisk i fotograf, który odkrywa jej tajemnice, pasjonat, który zbudował przed laty replikę XVI- wiecznej wiślanej łodzi, zna jej mielizny i głębie

Wystawa to 20 fotografii o wymiarach 45x25 oraz trzy obrazy wykonane w technice druku DeePrint. Jest to autorska innowacja marki LEO, stanowiąca przełomowy sposób prezentacji fotografii w formie obrazów, który nadaje pracom niepowtarzalne poczucie przestrzenności. Dzięki zastosowaniu zaawansowanej warstwowości druku, możliwe jest doskonałe oddanie faktur, linii i kształtów natury, nadające zdjęciom poczucie głębi i niesamowitą grę świateł.

Kim jest autor Wiktor Strumiłło ? Na co dzień realizuje zdjęcia jako operator kamery i operator drona oraz fotograf. Jest autorem zdjęć z drona do filmów Ewy Ewart „Do ostat-

niej Kropli”, który został już wielokrotnie doceniony i nagrodzony (m.in. Grand Prix za najlepszy film 2023 roku oraz nagroda za najlepszy polski film dokumentalny na BNP Paribas Green Film Festival w Krakowie, Złota Nimfa - nagroda specjalna im księcia Reiniera za najlepszy film dokumentalny na 62. festiwalu telewizyjnym w Monte Carlo, I nagroda w kategorii „Oceany i ich ochrona” na festiwalu Deauville Green Awards we Francji).

Ponadto jest autorem zdjęć do filmów: „Zaginione Urzecze” (2020 ), „Odkrywanie kart historii warszawskiej Pragi” (2014), „Pieśń buntu” zespołu R.U.T.A. (2012). Fotografuje z zamiłowania. Kapitan Jachtowy, żeglarz śródlądowym i morskim. Współbudowniczym repliki XVI-wiecznej szkuty „Oskar Kolberg”. Pasjonatem rzek, a w szczególności Wisły i Pilicy.

Więcej można przeczytać na stronie autora www.wiktorstrumillo.art

Materiały organizatora

Typy damskich sylwetek czyli jak się ubierać, aby podkreślić swoje atuty

Poleca IZABELA ORŁOWSKA – Osobista Stylistka

Znasz swój typ sylwetki? Określenie swojego typu sylwetki jest istotne, gdy chodzi o wybór odpowiednich krojów i fasonów ubrań, które będą podkreślać atuty i ukrywać niedoskonałości. Jestem przekonana, że znajdziesz w dzisiejszym artykule wiele odpowiedzi na pytania, które do tej pory sobie zadawałaś w zakresie najlepszych stylizacji do typu figury.

Najprostszy podział mówi o 5 typach sylwetek:

• jabłko (figura O),

• gruszka (figura A),

• klepsydra (figura X),

• prostokąt (figura H)

• odwrócony trójkąt (figura V (T,Y).

Dziś cały artykuł postanowiłam poświęcić dwóm typom sylwetek damskich tj. sylwetce gruszki (figura A) oraz sylwetce prostokąt (figura H).

Zakładam, że szukasz konkretnych wskazówek dotyczących ubioru dla tej figury. Chciała-

bym, abyś w tym artykule znalazła odpowiedzi na wszystkie Twoje wątpliwości i być wsparciem stylizacyjnym dla Ciebie. Możesz spodziewać się konkretnych wskazówek ode mnie - wyjaśnię czym charakteryzuje się sylwetka gruszka i sylwetka prostokąta. Podpowiem też w kwestii ubrania dla figury A i figury H , które będą podkreślać Wasze kształty. Wierzę, że ten tekst zaspokoi Twoje oczekiwania i w całości wyczerpie temat, a Ty będziesz mogła wykorzystać zdobytą wiedzę, tworząc świadome stylizacje i w pełni zrozumiesz o co chodzi w stylizacji Twojego typu sylwetki.

Trzeba pamiętać jednak, że każda figura jest niepowtarzalna i jeśli szukasz konkretnego przepisu na to, w jaki sposób się ubierać, to tego nie mogę obiecać. W mojej opinii, opartej na podstawie kilku lat doświadczeń w ubieraniu kobiet, moda tak nie działa. Ale obiecuję, że uposażę Cię w takie porady, które pomogą Ci znaleźć najlepsze rozwiązania w sposób indywidualny, dopasowany pod Ciebie.

Przedstawię najlepsze kroje dedykowane Twojej sylwetce, a także te, których warto unikać. Jestem przekonana, że znajdziesz w dzisiejszym artykule wiele odpowiedzi na pytania, które do tej pory sobie zadawałaś w zakresie najlepszych stylizacji do typu figury.

Nie wiesz jak się ubierać, aby wyglądać podkreślić atuty sylwetki gruszki?

SYLWETKA GRUSZKA

Cechy charakterystyczne:

• wyraźnie zarysowana talia,

• płaski brzuch,

• smukła szyja,

• szerokie biodra,

• masywne uda,

• pełne pośladki,

• małe lub średniej wielkości piersi,

• wąskie barki.

Zaznaczam od razu, że nie ma czegoś takiego, że wszystkie osoby pasujące do typu sylwetki gruszka wyglądają tak samo. Każda z nas jest na swój sposób inna i jedyna w swoim rodzaju. Kluczem jest akceptacja siebie. Jeśli miałabym

określić czym charakteryzuje się ten typ figury to jest to zdecydowanie większy rozmiar na dole sylwetki lub tendencja do większego rozbudowania ud, nóg, bioder w stosunku do pozostałych części ciała jak np. biust, talia czy ramiona. Sylwetka A to figura kobieca, ale wymagająca odpowiednio dobranych ubrań, które wyeksponują to, co w sylwetce najlepsze i zatuszują to, co niedoskonałe. Jak się ubierać przy figurze A? Na jakie kroje powinnaś stawiać, a których lepiej się wystrzegać? Podpowiadam

Na jakie stylizacje postawić, aby podkreślić atuty sylwetki gruszki?

• dobierz odpowiednie fasony ubrań a zrównoważysz proporcje sylwetki,

• odpowiedni dobór kolorów i wzorów ma znaczenie w budowaniu proporcji sylwetki: możesz poszaleć z kolorami i wzorami w górnych częściach garderoby, dół powinien być stonowany,

• płytkie i szerokie wycięcie pod szyją poszerza optycznie ramiona, co jest dla Ciebie wskazane,

• postaw na ubrania, które podkreślą talię,

• fasony spódnicy czy spodni ze średnim lub wyższym stanem,

• wybierz buty na grubszym obcasie, słupku,

• duże naszyjniki i efektowne kolczyki.

Zalecam zapamiętać jedną, ważną dla Ciebie zasadę: jeśli jeden fragment sylwetki optycznie powiększysz, to druga część ciała będzie wydawała się optycznie mniejsza. W takie sytuacji, jeśli na górze masz mniejszy rozmiar niż na dole, to ryzykowne może być dodatkowe optyczne wyszczuplenie górnej części sylwetki strojem, bo automatycznie sprawisz, że Twój bardziej rozbudowany dół będzie wyglądał

na jeszcze większy i dodatkowo zaburzysz proporcje.

Jakich ubrań powinna pozbyć się z szafy kobieta o sylwetce gruszki?

• obcisłych dżinsów,

• ubrania, które w okolicach uda posiadają przetarcia, kieszenie, napisy, błyszczący materiał, bo niepotrzebnie je powiększają,

• spodni o kroju bryczesów, bojówek,

• butów na zbyt cienkiej szpilce,

• spódnic bombek,

• bardzo krótkich spódnic,

• bluzek z obniżonym stanem a w biodrach.

Gwiazdy o typie figury gruszka to: Rihanna, Alicia Kyes, Katie Holmes, Jennifer Lopez.

I kolej na omówienie najlepszych krojów i fasonów dla sylwetki prostokąt.

Na jakie stylizacje postawić, aby podkreślić atuty sylwetki prostokąt?

Twoja sylwetka wygląda na dość „jednolitą”. Dzieje się tak przez identyczną szerokość ramion i bioder. I ta równa szerokość ramion i bioder – przecież jak u klepsydry, ale ta sylwetka nie posiada talii. Twoim zadaniem jest dodanie figurze lekkości, elegancji i kobiecości. Kompletując garderobę powinnaś pamiętać, aby znalazły się w niej ubrania, które pomogą Ci stworzyć talię. Możesz ją zbudować dzięki spodniom i spódnicom z wysokim stanem, taliowanym żakietom, baskince czy sukience związanej odpowiednim paskiem.

SYLWETKA PROSTOKĄTA

Cechy charakterystyczne:

• biodra, talia i ramiona podobnej szerokości,

• brak talii,

• średniej wielkości brzuch,

• płaska pupa,

• masywne uda i łydki,

• ładny biust.

Na jakie stylizacje postawić, aby podkreślić atuty sylwetki prostokąt?

Postaw na:

• marynarki z paskiem wcięciem w talii z baskinką,

• sukienki i bluzki z kopertową górą,

• asymetryczne lub proste spódnice,

• spodnie i spódnice z wysokim stanem,

• buty na obcasie z zaokrąglonym noskiem,

• rękawy

• spódnicę i sukienkę z baskinką

• spodnie z wysokim stanem,

• paski w ciemnym kolorze,

• bluzki z bufkami, marszczeniami na ramionach.

Jakich ubrań powinna pozbyć się z szafy kobieta o sylwetce prostokąta?

Wiedz, że jeśli posiadasz sylwetkę H pozbądź się z szafy:

• obszernych marynarek i workowatych bluzek,

• dwurzędowych płaszczy,

• workowatych, bezkształtnych tunik,

• masywnych bransolet,

• spódnic mini,

• elastycznych tkanin typu lycra, bo będą za bardzo opinać ciało, podkreślając tym samym brak talii.

Gwiazdy o typie figury prostokąt to: Eva Longoria, Kinga Rusin, Anna Lewandowska, Anne Hatchawey..

Powyższe porady są inspiracjami, które warto przetestować, aniżeli sztywnymi zasadami, które koniecznie musisz przestrzegać. Wszystko oczywiście zależy od Twoich preferencji oraz stylu, w jakich ubraniach lubisz chodzić na co dzień. Modą można się bawić i mam nadzieję, że moje podpowiedzi będą dla Ciebie przydatne i wartościowe. Mam nadzieje jednak, że wielu z Was pomogą i dodadzą więcej pewności przy tworzeniu udanych stylizacji.

A już w kolejnych artykułach podpowiem Ci porady jak dobrać ubrania do sylwetki, jeśli masz figurę rożka i jeszcze parę innych przydatnych porad stylizacyjnych.

Izabela Orłowska Osobista Stylistka www.iorlowska.pl

Artykuł to kontynuacja cyklu o typach sylwetek kobiecych, zajrzyj również do styczniowego i marcowego magazynu Sami Swoi.

Izabela Orłowska. Osobista stylistka, konsultant ds. wizerunku. W swojej pracy kieruję się słowami Coco Chanel: Moda przemija, styl pozostaje . Zawsze najważniejszy jest człowiek, potem ubranie. Dobrze dobrana stylizacja podkreśli indywidualny styl i charakter. W pracy zawodowej jako osobista stylistka dokonuję metamorfoz wizerunkowych swoich klientów. Każdego klienta traktuję indywidualnie i wyjątkowo. W 2021 r. wpółpracowała jako ekspert ds. wizerunku w portalem Izabeli Janachowskiej Wedding Dream. W 2022r. przeprowadzała metamorfozy na Targach Mody WOW Fashion w Warszawie, występowała w programie: Rodzaj eński w Telewizji Polskiej, Program Katowice. Prowadzi szkolenia i warsztaty z zakresu wizerunku i stylizacji. www.iorlowska.pl

JAK WSPÓŁCZESNY STYL ŻYCIA KSZTAŁTUJE TRENDY W MODZIE?

W XX wieku zegar mody wybijał nowe tendencje co dziesięć lat. I tak, od lat 20. do 00., branża promowała wybrane trendy z właściwą dla siebie regularnością. Od roku 2010 sytuacja uległa zmianie, a wymiana odzieżowych mód przyspieszyła tak, że trudno dzisiaj określić, kiedy interpretujemy lata 70., a kiedy pojawia się moda na disco przyprawione szczyptą westernu z XIX wieku. Jest jednak tendencja, która zdominowała ostatnie sezony w branży mody, a określić ją można jednym słowem: komfort.

WORK LIFE BALANCE

Czasy galopującego kapitalizmu państwa rozwinięte mają za sobą, ale ich skutki odczuwamy do dziś. Przepracowanie przestało być modne, a wielu konsumentów coraz częściej skłania się do zamiany napiętych harmonogramów na te uwzględniające czas na relaks – ten fizyczny i

mentalny. Filozofia hygge i jej następcy zwrócili uwagę na ludzką potrzebę poszukiwania szczęścia i komfortu, którego dróg jest wiele. Jedną z nich i atrakcyjną dla przedstawicieli młodszych pokoleń jest spędzanie czasu w domu. Badania PEW Research pokazują, że 72% Millenialsów woli zostać w domu i oglądać np. Netflixa, niż wychodzić wieczorem na miasto. Z drugiej strony rośnie zainteresowanie inną formą relaksu, zwłaszcza wśród starszych przedstawicieli generacji. Wyjazdy w naturę, gdzie wśród szumu lasu czy morskich fal możemy naładować baterie na cały tydzień stają się coraz częstszym wyborem pracujących na co dzień w mieście. Ta sytuacja stworzyła prawdziwą okazję dla marek, które mogą wykorzystać rosnące zainteresowanie konsumentów poczuciem komfortu i relaksem, zarówno w produkcie jak i komunikacji, przyłączając się do debaty na temat zdrowia

psychicznego oraz oferując produkty promujące życiowy balans.

HOME WORK WEAR

Jednym z czynników wpływających na coraz częstszy wybór wygodnego ubrania jest zmiana stylu życia ściśle związana z obecnym stanem rynku pracy. Według raportu Intuit już prawie 40% siły roboczej w Stanach Zjednoczonych stanowią freelancerzy, podwykonawcy i pracownicy tymczasowi. Wzrost znaczenia klasy kreatywnej przyczynił się do wytworzenia nowej grupy tzw. hyphenate creatives, czyli ludzi poszukujących własnego sposobu na realizację osobistych celów i pracy zawodowej. Tworzą oni swoje ścieżki kariery w oparciu o kilka dziedzin i zawodów pobocznych. I tak prawniczka po godzinach jest trenerem personalnym, a grafik realizuje się w weekendy jako instruktor

jogi. Praca w nowym trybie oznacza większą swobodę w zakresie miejsca pracy i jej godzin. Klasyczny rytm wyznaczany do tej pory przez godziny 9:00-17:00 zastępują elastyczne grafiki umożliwiające pracę z domu lub z innego dowolnego miejsca – również na świecie. W tym kontekście służbowy dress-code staje się hybrydą pomiędzy wygodnym dresem a outfitem, w którym możemy przejść się do kawiarni czy na spotkanie biznesowe.

KOMFORT JEST COOL

Coraz większe zainteresowanie sportem i garderobą niezwiązaną stricte z biurowym mundurkiem sprzyja dynamicznemu rozwojowi rynku odzieży określanej mianem sportowej elegancji (ang. athleisure). Wartość tego segmentu szacuje się aktualnie na ponad 100 mld dolarów. Powolne zacieranie się granic pomiędzy pracą a

czasem wolnym, a także zanikanie stereotypów na temat płci przyczyniło się do powstania trendu dominującego początek XXI wieku, w którym wygodny ubiór i obuwie jest jednym z wyznaczników bycia cool. Na tej fali urosły takie marki jak Common Projects, Mansur Gavriel, Maryam Nasir Zadeh czy By Far na nowo definiujące komfort i promujące otulające formy i niskie obcasy.

W tym kontekście warto również wymienić marki sportowe. Produkty brandów takich jak Nike, Reebok czy Adidas zyskały pożądanie wśród grup jeszcze kilka lat temu niezainteresowanych sneakersami. Obecnie co sezon inna marka przeżywa swój moment chwały, dominując retro-modelem światowe ulice. O kawałek sportowego tortu postanowiły zawalczyć również brandy high fashion, a kulminację tego wyścigu obserwujemy w tym roku, kiedy to nie

tylko fasony osiągnęły monstrualne rozmiary, ale również ceny za parę sneakersów poszybowały w górę i nic nie wskazuje na to, aby sytuacja miała się zmienić.

Oprócz rozwoju sektora sportowego możemy aktualnie zauważyć coraz większe zainteresowanie garderobą bieliźnianą. Piżamy, szlafroki, a nawet klapki – wszystko w stylu lonugewear zarezerwowane niegdyś tylko dla domowych aktywności, wdziera się do codzienności, oferując inne, bardziej zmysłowe wydanie komfortowego ubioru. Na przestrzeni następnych kilku sezonów możemy spodziewać się połączenia tych dwóch estetyk i powstawania nowej, która będzie odbiciem szybko zmieniającego się stylu życia.

Adriana Popławska

PRACA NA LATO?

Przez dekady Polacy jeździli “na saksy” do Wielkiej Brytanii. Praca tymczasowa w magazynie, przy pakowaniu czy przy opiece była bardzo popularna. Brexit wszystko to zmienił, choć i dziś w pewnym zawodach da się znaleźć pracę na lato.

Osoby lądujące na Wyspach ( ) aplikują na stanowiska ( ) w sklepie, magazynie czy w gastronomii. ( ) Widmo Bre itu, coraz większe zaostrzenia wobec imigrantów i napięta sytuacja w całej Europie sprawiają, że niedługo znów mogą zmienić się nasze gusta odnośnie wyjazdów za pracą. - pisałam dla ońca (tak kiedyś nazywał się magazyn Sami Swoi) w 2016 r. Rzeczywiście, wiele się zmieniło Wtedy na Wyspach było oficjalnie ok. 788 tys. Polaków, ale kolejne kilkadziesiąt tysięcy osób przyjeżdżało co roku do pracy sezonowej. Portale z ogłoszeniami, gazety i witryny pełne były ogłoszeń o pracy dorywczej: przy opiece nad osobami starszymi, na budowie czy przy sprzątaniu, z wynagrodzeniem na poziomie najwyżej ok. 7 funtów za godzinę. Czy dziś też dałoby się wyjechać latem do pracy przy zbieraniu truskawek lub sortowaniu listów,

a w sierpniu wrócić do Polski z kilkoma tysiącami złotych w kieszeni? Sprawdzamy.

UTRZYMANIE CORAZ DROŻSZE

Wabikiem na chętnych był kiedyś brak formalności. Wystarczyło – czasem dosłownie – kilka funtów na bilet lotniczy i można było wyjechać na Wyspy, by przeżyć ciekawą przygodę. Czy i dziś jest tak łatwo? Drożeją bilety lotnicze i noclegi, a jak wiadomo, w przypadku wyjazdów tego typu cięcie kosztów zawsze było w cenie. Jak podaje portal rezerwacyjny Kayak, bilety lotnicze na loty z Anglii podrożały rok do roku o 18 proc., ale nadal da się kupić bilety w dwie strony za kilkadziesiąt funtów. Tymczasowe mieszkania też podrożały, ale wbrew pozorom nie dramatycznie. O ile 10 lat temu za pokój w Londynie trzeba było

zapłacić ok. 60-120 funtów za tydzień, to dziś jest to ok. 100 – 180 funtów. Ceny przestały rosnąć właśnie w związku z tym, że chętnych do pracy gwałtownie ubyło. Poza krótkim epizodem w 2017 r. tak niskie bezrobocie jak dziś było tylko w latach 70. Gdy pojawiają się oferty pracy na farmie, to nie ma już – jak kiedyś – mowy o odliczaniu od wynagrodzenia kosztów zakwaterowania. Teraz pracodawca często oferuje je za darmo lub za naprawdę symboliczne pieniądze.

PRACA TYLKO DLA REZYDENTÓW?

Powodem są oczywiście ograniczenia wprowadzone dla osób, które chciałyby podjąć się pracy dorywczej w Anglii. Przypomnijmy: znaczna większość z Polaków mieszkających na Wyspach otrzymało status rezydenta, a

foto: Shutterstock

niektórzy – brytyjski paszport. Ci mogą bez przeszkód pracować w dowolnym wymiarze godzin. Pozostałych obowiązuje system wizowy, skierowany głównie do pracowników wysokowykwalifikowanych i medycznych (o czym za chwilę). Jednak okazało się, że w pobrexitowym planie rządu jest pewna luka: sektor rolniczy. W rzeźniach, na farmach i przy sortowaniu owoców brakuje pracowników sezonowych do tego stopnia, że jeszcze do końca roku wprowadzono specjalne wizy dla tymczasowych pracowników zagranicznych. Łącznie to może by maksymalnie 47 tys. osób rocznie, a program obejmuje pracowników z całego świata. „Załapie” się na niego więc najwyżej kilka tysięcy chętnych z Polski. Być może dlatego aktywne oferty tego typu na polskich portalach rekrutacyjnych można policzyć na palcach.

NIE MA KTO ROBIĆ PIZZY

Restauracja Gusto s w Edynburgu najwięcej pizzy sprzedaje zwykle podczas edynburskiego festiwalu Fringe. W zeszłym roku było inaczej. Lokal był zamknięty przez część tygodnia, bo... nie udało się znaleźć kucharza, który umiałby przygotować pizzę. Właściciele opowiadają w „The Guardian”, że ograniczenia wizowe każą im zapłacić 3 tys. funtów za zrekrutowanie każdego sezonowego pracownika. W ciągu roku zatrudnili ich 30, wydając na program ponad 200 tys. funtów. Ale to nie

koniec kłopotów. Od kwietnia 2024 r. zasady przyznawania wiz dla pracowników tymczasowych uległy dalszemu zaostrzeniu. Pensja minimalna dla takiej osoby to już nie 26 tys., a 38 tys. funtów, a liczba dopuszczonych do rynku pracy imigrantów ma znacząco spaść. Przedstawiciele branży gastronomicznej i hotelarskiej twierdzą, że z 8500 osób zza granicy zatrudnionych na tych zasadach w zeszłym roku, 95 proc. nie dostałoby wizy w 2024 r. po zaostrzeniu przepisów. Wniosek? Tego lata właścicieli hoteli i barów czeka trudne zadanie podczas rekrutacji, a pracownicy tymczasowi z Polski raczej ich nie wybawią.

PRACA W SŁUŻBIE ZDROWIA

Jest jeden jasny punkt na mapie branż, które nie rekrutują w tym roku osób do pracy z Polski. Chodzi o służbę zdrowia. Ogłoszenia są zaskakująco różnorodne – do pracy na kilka miesięcy poszukiwane są zarówno osoby do opieki nad osobami starszymi, które opiekowały się wcześniej mamą czy teściem, jak i radiolodzy i chirurdzy. Wszyscy podpadają pod program wizowy dla przedstawicieli służby zdrowia, W zeszłym roku brytyjska służba zdrowia wydała na pracowników tymczasowych 10 mld. funtów – bez tego szpitale trzeba byłoby po prostu zamknąć. Coraz częściej placówki medyczne zatrudniają za pośrednictwem agencji, również tych z Polski. Sytuacja jest na tyle zła, że wg danych „The Guardian”

niektóre szpitale płacą agencjom 2140 funtów za znalezienie pielęgniarki... na jednorazowe zastępstwo. Kto myśli o podjęciu takiej pracy, może być więc spokojny. O ile tylko zna angielski, agencja lub pracodawca pomoże mu załatwić wszystkie formalności.

JAKA JESZCZE PRACA DORYWCZA?

Jeśli nie w rolnictwie ani w hotelarstwie, to gdzie jest praca dorywcza na lato? Tradycyjnie sporo osób rekrutowały magazyny, firmy kurierskie i sortownie. W tym roku też da się znaleźć takie oferty, ale firmy raczej nie rekrutują na te stanowiska osób zza granicy. Kurierzy pracują często w niepełnym wymiarze godzin, czasem są potrzebni tylko przez kilka tygodni w roku; w obecnej rzeczywistości szukanie takiego pracownika za granicą mijałoby się z celem. Magazyny? Według Ordervise co piąty pracownik magazynu czy sortowni pochodzi na Wyspach z kraju unijnego, a 18 proc. firm ma poważne lub bardzo poważne problemy ze znalezieniem pracowników. I rzeczywiście – takich ofert są setki nawet w polskich agencjach i na portalach z ogłoszeniami. Pierwszeństwo mają ci, którzy już mają za sobą formalności – posiadają aktywną wizę pracowniczą, brytyjski paszport lub status rezydenta.

WYMAGANIA CORAZ NIŻSZE?

Jedna rzecz rzuca się w oczy podczas przeglądania ofert. Zaskakuje niemal całkowity brak wymagań, jeśli chodzi o stanowiska w rolnictwie, magazynie, a nawet w opiece nad osobami starszymi (wspomniane oferty, w których mowa była tylko o „rodzinnym” doświadczeniu w opiece nad osobą starszą). Obecnie wyzwaniem jest samo znalezienie pracownika, który przedostanie się przez wizowe sito i będzie w stanie podjąć pracę na Wyspach. Pracodawcy stali się więc niezbyt wybredni, jeśli chodzi o kwalifikacje, a nawet sposób aplikowania.

PRACA PRZEZ WHATSAPP? UWAŻAJ.

Formalne CV i spotkanie, na które trzeba stawić się w garniturze? Coraz częściej w ogłoszeniach pojawia się tylko e-mail, numer telefonu lub numer Whatsapp, pod którym należy się skontaktować. To z kolei może oznaczać renesans nadużyć, z jakimi zmagali się Polacy jadący na Wyspy kilkanaście lat temu. Łatwo wyobrazić sobie sytuację, w której anonimowy „pracownik agencji” prosi poprzez komunikator o przesłanie pieniędzy na „dopełnienie formalności wizowych”, a zdezorientowany w gąszczu formalności pracownik godzi się na to. Przed podjęciem pracy tymczasowej poprzez ogłoszenie na portalu społecznościowym czy Whatsapp, warto sprawdzić, czy podana agencja zatrudnienia istnieje i upewnić się co do legalności całego przedsięwzięcia.

Sonia rodek

foto: Shutterstock

ZWRÓCIĆ HONOR LOKAJOWI I SPRZĄTACZCE

Na Wyspach zostało już tylko 100 lokajów. Wielu więcej pracuje dziś na świecie na jachtach i u oligarchów. Młode pokolenie przywraca pamięć o służbie, która przed wojną w Polsce stanowiła 1/3 siły roboczej, a na Wyspach znacznie przewyższała liczbę arystokratów. A jak jest dziś?

URATOWAĆ PRACZKĘ OD ZAPOMNIENIA

Seriale i książki przez lata syciły nas obrazem świata szlachty, przeskakując często nad szczegółami z życia tych, który ją obsługiwali. A przecież trzeba spojrzeć prawdzie w oczy: arystokracja stanowiła kiedyś w Wielkiej Brytanii najwyżej kilka procent społeczeństwa, a większość Brytyjczyków swoich korzeni może szukać raczej wśród służby. I coraz więcej osób zdaje sobie z tego sprawę, przywracając historie zapomnianych kucharzy, praczki i ogrodników. Tych ostatnich uhonorowali obecni właściciele The Lost Gardens of Heligan w Kornwalii. Po

zakupie opuszczonej posiadłości zafascynowała ich historia armii ogrodników, którzy przez dekady dbali o te tereny, a następnie odeszli w zapomnienie. Właściciele zamiast wystawy ku pamięci dawnych panów posiadłości, skupili się na historiach – często bezimiennych - osób, które własnymi rękami budowały świetność tego miejsca. W Polsce też dochodzi do przełomu. Głośnym echem odbiły się książki „Służące do wszystkiego” o służbie w przedwojennej Polsce i „Chłopki. Opowieść o naszych babkach” Joanny Kuciel-Frydryszak, które po raz pierwszy skupiają się na tych, które niańczyły, gotowały i sprzątały. - Osoby, których życie stanowiło tło dla historii powszechnie uważanych za istotniejsze, wreszcie stają na pierwszym planie. - mówiła o tych książkach reżyserka Joanna Kos-Krauze.

ILU JEST JESZCZE LOKAJÓW?

Lokaje nie zawsze mieli zadania takie, jak widzieliśmy w „Downton Abbey”. W starożytności

i Średniowieczu lokaj miał pieczę nad... winem. Piwniczka była ważnym elementem wyposażenia domu, więc mógł jej pilnować tylko najbardziej zaufany sługa. Z czasem obowiązki rozszerzyły się nad opiekę nad – jak powiedzieliby nasi przodkowie – kredensem, czyli srebrami, słodyczami czy nalewkami, a później również na ubieranie czy golenie pana domu. W niektórych gospodarstwach służba ograniczała się do lokaja i kilku „dochodzących” osób; w większych posiadłościach lokaj był u szczytu hierarchii nawet kilkudziesięciu różnych sług. Z XIX-wiecznego podręcznika dla lokajów wiemy, że zarabiali średnio 25-50 funtów rocznie, co dziś równałoby się kilku tysiącom funtów. Dodatkowo mogli liczyć na zakwaterowanie, wyżywienie i ubranie. Przed wojną na Wyspach pracowało ok. 30 tys. lokajów; w latach 80. ta ilość skurczyła się do już tylko ok. 100 osób. Dziś liczba ta nieco wzrosła, ale już nie dzięki angielskim lordom. Wielu majętnych Chińczyków, Hindusów czy mieszkańców Bliskiego Wschodu w ostatnich dekadach zatrudniło lokaja wykształconego w

Wielkiej Brytanii, by poczuć się jak w powieści. BBC informuje, że połowa wykształconych na Wyspach lokajów i guwernantek nie pracuje w kraju. Najlepsi mogą liczyć nawet na 150 tys. funtów pensji rocznie.

CZY W POLSCE ISTNIELI LOKAJE?

Jak podaje „Polityka” służba domowa na przełomie XIX i XX w. stanowiła w Polsce 30 proc. całej siły roboczej. Były to głównie, ale nie tylko, kobiety, często znane przez całe życie jako Kasia czy pani Ewa, tak jakby nie posiadały nazwiska. Tego świata już nie ma, choć na jednym z podlaskich cmentarzy można odwiedzić grób Lewonichy, „ zmarłej w wieku 103 lat ostatniej służącej majątku w Rogaczach”. Temat powraca czasem przy okazji remontów przedwojennych kamienic, jak w 2021 r. w lokalu przy ul. Racławickiej 17 w Warszawie, gdzie w jednym z mieszkań zachowała się jeszcze służbówka. Mikroskopijne pomieszczenie obok kuchni, w którym mieściło się tylko łóżko i umywalka, to jedyne wspomnienie po czasach, gdy służące mieszkały w takich klitkach nawet przez kilkadziesiąt lat. A lokaje? „Newsweek” przed laty pisał, że osoba, którą stać w Polsce na lokaja, ma zwykle „ 300 milionów euro na koncie, pięć rezydencji w różnych rejonach świata, sześć osób służby”. Nawet przed wojną domy z lokajem należały u nas do rzadkości. Okazuje się natomiast, że w Polsce wciąż działają guwernantki i garderobiane. Niektóre zjeździły świat, wychowując dzieci najbogatszych Europejczyków. Jak do nich dołączyć? Kurs na Wyspach jest mile widziany, ale nie obowiązkowy. Najważniejsze jest doświadczenie zdobyte w „dobrych domach”, a także to, czego trudno się nauczyć: takt, maniery i pracowitość. Wiele osób zaczyna zwyczajnie: od pracy sprzątaczki lub pokojówki w hotelu.

UNIWERSYTET POKOJÓWEK

The International Butler Academy, Exclusive Butler School, British Butler Institute – to tylko kilka ze szkół, które kształcą dziś w zawodzie lokaja na Wyspach. W programie układanie kwiatów, nauka o winie i polerowanie butów. Lokajem po kursie można zostać już w tydzień za niecałe 5 tys. funtów. Jeszcze bardziej w cenie są dziś pokojówki, które mogą przebierać w ofertach pracy: w domach prywatnych, hotelach i instytucjach, a nawet na jachtach. Kursów dla nich przybywa, a oferują je nie tylko ośrodki kształcące lokajów, ale też inne szkoły zawodowe. Wielka Brytania kształci też jednych z najlepszych na świecie ogrodników czy stajennych.

SPRZĄTACZKI I BRUDNE SEKRETY

Podejście do świata lokajów w Polsce i na Wyspach bardzo się od siebie różni. W Anglii, o czym pisaliśmy zresztą ostatnio, bardzo docenia się rzemiosło, i dotyczy to również koniuszych, kucharzy czy ogrodników. Przez wieki wokół dworów, zamków i muzeów wyrosła infrastruktura, specjalizująca się w dyskretnym dbaniu o cenne obiekty i zamożnych klientów. W Polsce o stosunku do posiadania służby wciąż decyduje piętno epoki komunizmu. Przez kilkadziesiąt lat o tych, którzy mieli kiedyś pokojówkę czy kamerdynera mówiono z dużą podejrzliwością, a czasem nawet wrogością. Pokolenia wyrosłe w blokach nie mogły marzyć o takiej pomocy. Wiele osób nie z zamiłowania podejmowało się pracy „u kogoś”, również za granicą. To zaowocowało specyficznym klimatem w dyskusji o pomocy domowej. O pracy sprzątaczki czy guwernantki mówi się w sensacyjnym tonie, stawiając „ich” (bogatych, zepsutych) przeciwko „nam” – zwykłym ludziom. Tu przychodzą na myśl

wydawnicze hity ostatnich lat, jak książka „Pod niemieckimi łóżkami” (jak podawały media, napisana przez polską sprzątaczkę o „brudnych, niemieckich tajemnicach”) czy hitowa seria Laili Shukri, w której o „pracy w arabskich pałacach” opowiadają m.in. guwernantki czy pokojówki. Mity zaczynają się już przy klasyfikacji, bo jednym tchem mówi się o „pracy w arabskich pałacach” i dorabianiu sprzątaniem do studiów, a to przecież zupełnie różne światy.

NORMALIZACJA ZAWODU

Nieporozumienia i przemilczenia sprawiły, że dopiero niedawno o tego typu pracy zaczęto mówić w Polsce zwyczajnie. Gdy nad Wisłą zawitała w 2021 r. jedna z zagranicznych firm oferujących zamawianie sprzątania przez aplikacje, to z tenisistką Martiną Hignigs, która w reklamie występowała ze swoją sprzątaczką jak z koleżanką. Wkrótce w ślad poszła polska konkurencja, zapewniająca, że „szczęście naszych pracowników jest równie ważne jak Twoje.” Nazwa „sprzątaczka” w obu aplikacjach zresztą nie pada; są to specjaliści, eksperci i profesjonaliści od sprzątania. Młode pokolenie przestało kojarzyć „osobę do pomocy” z prywatną guwernantką, a raczej z kimś, kto za kilkadziesiąt złotych pomoże w sprzątaniu młodej matce czy zabieganemu singlowi. Może nie każdy ma guwernantkę, ale coraz więcej osób doraźnie zamawia sprzątanie, organizację szafy czy prasowanie. Polakom coraz łatwiej przełamać się i skorzystać z usług „profesjonalistów od sprzątania”, nawet jeśli do niedawna sami zaliczali się do tego grona.

Sonia Grodek

MAKARONY

ynek za 800 milionów

Rynek makaronów w Polsce wart jest około 800 mln zł. Kto się na nim liczy? Przeczytajcie.

Makarony stają się coraz nowocześniejszą kategorią na rynku spożywczym. Konsumenci mają do wyboru m.in. szereg makaronów warzywnych, bezglutenowych, a także funkcjonalnych, których regularne spożywanie ma pomagać w walce z chorobami cywilizacyjnymi, jak cukrzyca, otyłość czy miażdżyca. To m.in. w ten segment rynku chce w najbliższych latach inwestować notowany na warszawskiej giełdzie producent Makarony Polskie. Spółka podkreśla, że wyzwaniem dla dalszego rozwoju firm z branży spożywczej pozostają rosnące

koszty działalności, braki kadrowe, a także niestabilność cenowa.

KLIENCI SZUKAJĄ JAKOŚCI

– Konsumenci szukają przede wszystkim makaronów o wyższej jakości, ponieważ preferują raczej smakowanie niż zaspokajanie głodu, co bardzo dobrze wpływa na rozwój takich firm jak nasza. Bardzo dużo zainwestowaliśmy w ośrodek R&D, więc mamy w swojej ofercie wiele nowoczesnych makaronów, z różnorodnymi dodatkami, makaronów funkcjonalnych. I to jest główny kierunek rozwoju makaronów i w Polsce, i na świecie – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes Zenon Daniłowski, prezes

zarządu spółki Makarony Polskie. – Poszukujemy makaronów, które nie są klasyczne, tylko z mąki miękkiej czy semoliny, tylko makaronów wzbogaconych o różnorodne dodatki jak jaja, dodatki warzywne, smakowe, witaminowe, białkowe. Wszystko to stanowi, że te makarony są smaczniejsze, lepsze i zdrowsze.

RYNEK ZA 800 MILIONÓW

Jak podkreśla, wartość polskiego rynku makaronów jest szacowana na 800 mln zł. Dominują na nim dwaj duzi producenci i wiele drobnych firm, często aktywnych głównie na rynku lokalnym lub regionalnym.

– Na polskim rynku działają firmy z Czech, Łotwy oraz Włoch. Konkurencja ta nie jest groźna dla polskich firm, ale jest istotna, ponieważ niektóre firmy z jakichś źródeł pozyskują dużo tańszą mąkę i dużo tańsze zboże niż polskie firmy. Domyślać się należy, że prawdopodobnie z importu ze Wschodu – mówi prezes Makaronów Polskich. – Inne firmy, na przykład włoskie, mają bardzo silne brandy. To firmy, które tradycyjnie działają na rynku makaronowym i oferują nam makarony semolinowe o bardzo wysokiej jakości, ale zarazem bardzo drogie.

Import na polskim rynku nie przekracza 10 proc., jednak dominują firmy polskie, ale należy powiedzieć, że również firmy polskie nie osiągają zbyt dużych sukcesów, jeżeli chodzi o eksport makaronów.

KONIEC Z EKSPERTEM NA WSCHÓD

Dla Makaronów Polskich ważnym rynkiem eksportowym była Ukraina. W 2021 roku spółka wyeksportowała do wschodniego sąsiada ponad 7 tys. ton makaronu. Obecnie takie wolumeny sprzedaży są nieosiągalne.

– W tym roku mamy sytuację związaną i z wojną, z blokadami granicy, co niestety bardzo niekorzystnie odbija się na eksporcie nie tylko

makaronów, ale wszystkich produktów z Polski na Wschód – przyznaje Zenon Daniłowski.

BRAKUJE PRACOWNIKÓW

Z obecną sytuacją geopolityczną wiąże się także inne wyzwanie, z którym borykają się polscy producenci, nie tylko z branży spożywczej, czyli ze wzrostem kosztów prowadzonej działalności. I to w różnych jej aspektach. Jednym z nich jest znaczący wzrost płacy minimalnej. Dodatkowo firmy raportują również problemy z siłą roboczą. W sposób szczególny widoczne są problemy z tzw. szczeblem średnim, czyli specjalistami i menedżerami.

– O tych ludzi my naprawdę walczymy, dajemy im bardzo dobre warunki, ale odnosi się dziwne wrażenie, że w Polsce tych ludzi jest bardzo, bardzo mało i są to deficytowe stanowiska pracy – mówi prezes spółki Makarony Polskie.

Innym wyzwaniem jest prowadzenie działalności w sytuacji niestabilnych cen surowców rolnych, które trudno przekładać na ceny końcowego produktu, szczególnie w branży spożywczej. Ten problem wynika także z aktualnej sytuacji w rolnictwie.

WYSOKIE CENY JAJ

– Makarony Polskie odczuwają to bardzo silnie, ponieważ w ciągu dwóch lat zanotowaliśmy zarówno ekstremalnie wysokie ceny mąki i wysokie ceny jaj, jak i ekstremalnie niskie. To wpływa na naszą politykę cenową i politykę marżową. Trudno jest w tej chwili zrozumieć, dlaczego Unia Europejska, polski rząd nie reagują na tę sytuację w rolnictwie, szczególnie teraz przed żniwami, kiedy są jeszcze w Polsce i w całej Europie ogromne zapasy zboża – podkreśla Zenon Daniłowski. – To zboże należy zagospodarować, czy to na biopaliwa, czy wywieźć poza Unię Europejską, ponieważ w sierpniu i wrześniu będą żniwa i kolejne kilkadziesiąt milionów ton zboża trafi do magazynów. Wówczas problem będzie wielokrotnie większy.

Według ostatnich szacunkowych informacji w 2023 roku Makarony Polskie odnotowały 32,9 mln zł skonsolidowanego zysku netto. Dla porównania rok wcześniej było to 24,5 mln zł. Zysk EBITDA wyniósł 57,8 mln zł, co stanowi wzrost o ponad 36 proc. w skali roku. Grupa wyprodukowała w ubiegłym roku 48 tys. ton żywności o wartości przekraczającej 350 mln zł.

SZTUCZNA INTELIGENCJA POMAGA ODKRYWAĆ NOWE LEKI

Statystycznie tylko jedna na 10 tys. cząsteczek testowanych w laboratoriach firm farmaceutycznych pomyślnie przechodzi wszystkie fazy badań. Jednak zanim stanie się lekiem rynkowym, upływa średnio 12–13 lat. Cały ten proces jest nie tylko czasochłonny, ale i bardzo kosztowny – według EFPIA przeciętne koszty opracowania nowego leku sięgają obecnie prawie 2 mld euro. Wykorzystanie sztucznej inteligencji pozwala jednak obniżyć te koszty i skrócić cały proces. – Dzięki AI preselekcja samych cząsteczek, które wchodzą do badań klinicznych, jest ow iele szybsza, co zaoszczędza nam czas. W efekcie pacjenci krócej czekają na nowe rozwiązania terapeutyczne –mówi Łukasz Hak z firmy Johnson & Johnson Innovative Medicine, która wykorzystuje AI w celu usprawnienia badań klinicznych i opracowywania nowych, przełomowych terapii m.in. w chorobach rzadkich.

– Sztuczna inteligencja bardzo nam pomoże przyspieszyć rozwijanie nowych i innowacyjnych leków. To pierwsza istotna sprawa. Dlaczego jest tak ważna? Po pierwsze, może nam pomóc szybciej realizować prace badawczo-rozwojowe, pozwala nam na jeszcze bardziej precyzyjne działania, bardziej indywidualnie nakierowane na potrzeby pacjenta. Możemy też odchodzić dalej

od podejścia, że jedna tabletka jest dla wszystkich, bo w rzeczywistości tak nie jest – mówi agencji Newseria Biznes Geraldine Schenk, dyrektor zarządzająca Johnson & Johnson Innovative Medicine Poland.

– Zaawansowana AI, dysponująca bardzo dużą ilością danych, pozwala nam m.in. na preselekcję pacjentów, dobranie odpowiedniego leczenia i przewidzenie tego, w jaki sposób może ono wpłynąć na pacjenta. Firmy farmaceutyczne już robią pierwsze kroki w tym kierunku – mówi Łukasz Hak, dyrektor medyczny Johnson & Johnson Innovative Medicine.

SZTUCZNA INTELIGENCJA WKRACZA DO GRY

Jak wynika z ubiegłorocznego raportu PARP („Zastosowania sztucznej inteligencji w gospodarce”), ta technologia jest kluczowa dla rozwoju współczesnej medycyny. Jednym z głównych zastosowań AI w tym obszarze jest diagnostyka: algorytmy mogą przeanalizować wyniki badań pacjenta, pomóc lekarzowi w postawieniu właściwej diagnozy i zasugerować dobór najbardziej efektywnej metody leczenia. AI jest też coraz powszechniej wykorzystywana m.in. w celu personalizacji leczenia i monitorowania stanu zdrowia pacjentów czy usprawnianiu procesów w szpitalach i placówkach medycznych. Ma też potencjał, żeby skrócić kolejki do lekarzy i badań diagnostycznych,

na które pacjenci czekają miesiącami. Do tego dochodzi jeszcze czas oczekiwania na opis badania: według NIK 65 proc. opisów tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego czy mammografii jest sporządzanych w czasie do trzech dni, a 16 proc. – powyżej dwóch tygodni. Diagności są przeładowani biurokracją, a sztuczna inteligencja może ich w tym odciążyć, analizując i tworząc opisy badań dużo szybciej.

– Sztuczną inteligencję wykorzystujemy również w celu przyspieszenia badań klinicznych – mówi Łukasz Hak. – Dzięki AI preselekcja samych cząsteczek, które wchodzą do badań klinicznych, jest o wiele szybsza, co zaoszczędza nam czas. W efekcie pacjenci krócej czekają na nowe rozwiązania terapeutyczne.

AI OBNIŻA KOSZTY

– Wykorzystanie sztucznej inteligencji pozwala nam też obniżyć koszty rozwijania nowych leków, z jej pomocą rezultaty naszych badań mogą być jeszcze lepsze – dodaje Geraldine Schenk. – Cały czas szukamy też nowych sposobów podawania innowacyjnych leków, aby przykładowo zamiast dawkowania dożylnego pacjenci mogli przyjmować je w postaci tabletek lub samodzielnie aplikowanych zastrzyków.

Wszystkie nowe leki, które trafiają na rynek, są wynikiem długotrwałych kosztownych prac badawczo-rozwojowych i badań klinicznych,

które służą przetestowaniu ich skuteczności i bezpieczeństwa. Z raportu EFPIA „The Pharmaceutical Industry in Figures 2022” wynika, że statystycznie tylko jedna na 10 tys. cząsteczek testowanych w laboratoriach firm farmaceutycznych pomyślnie przechodzi wszystkie fazy badań, dając chorym nadzieję na wyleczenie lub wydłużenie życia. Jednak zanim stanie się lekiem rynkowym, upływa średnio 12–13 lat.

NOWY LEK KOSZTUJE 2 MILIARDY EURO

Cały ten proces jest nie tylko żmudny i czasochłonny, ale i bardzo kosztowny: według EFPIA przeciętne koszty opracowania nowego leku sięgają obecnie prawie 2 mld euro. Wykorzystanie algorytmów sztucznej inteligencji pozwala obniżyć te koszty i skrócić cały proces. Pomaga badaczom szybciej projektować potencjalne leki m.in. w onkologii, immunologii, neurologii i chorobach rzadkich. Może również przyspieszyć projektowanie cząsteczek de novo i zrozumienie ich cech, które są trudne do przetestowania w badaniach klinicznych, takich jak toksyczność i immunogenność.

– Możemy używać algorytmów uczenia maszynowego (machine learning, ML) do analizowania rzeczywistych danych zdrowotnych z zasobów takich jak zdezidentyfikowana elektroniczna dokumentacja medyczna, laboratoria, roszczenie i obrazowanie, by identyfikować i ustalać prio -

rytety geograficzne i organizację opieki zdrowotnej. Placówki ocenione wysoko przez modele sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego zarejestrowały 1,2–2,6 raza więcej pacjentów i wykazały większą różnorodność – podkreślają przedstawiciele Johnson & Johnson Innovative Medicine Poland. – Wykorzystując generatywne rozwiązania SI, można gromadzić spostrzeżenia i informacje z wielu krajów na temat stale zmieniającego się środowiska regulacyjnego.

Opracowywanie przełomowych, coraz bardziej spersonalizowanych leków i nowych ścieżek terapeutycznych przy wykorzystywaniu technologii – w tym również SI i ML – to główny cel Johnson & Johnson Innovative Medicine (dawniej Janssen Pharmaceutical Companies of Johnson & Johnson). Pod jednym brandem koncern Johnson & Johnson połączył swoje segmenty technologii medycznych i farmaceutyczny. Obszar działalności spółki się jednak nie zmienił.

JAK POKONAĆ CHOROBY RZADKIE?

– Obszarem priorytetowym jest dla nas wczesne wykrywanie chorób, diagnostyka i medycyna precyzyjna, dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjentów – mówi Geraldine Schenk.

Jak wskazuje, firma skupia się na szukaniu rozwiązań dla najbardziej skomplikowanych problemów terapeutycznych w obszarach ta-

kich jak onkologia, immunologia, neurologia, zwyrodnienie siatkówki i kardiologia.

– Dziedziną, w której dostrzegamy największą niezaspokojoną potrzebę medyczną, są choroby rzadkie. Statystycznie tylko 7–8 proc. chorób rzadkich jest rozpoznawanych i leczonych, mowa więc tylko o garstce pacjentów. W obszarze naszych zainteresowań są chociażby choroby siatkówki, w których pacjenci tracą zdolność widzenia – wymienia dyrektor zarządzająca Johnson & Johnson Innovative Medicine Poland.

– Tym, nad czym obecnie pracujemy, są głównie terapie komórkowe, w których – jeśli pacjent ma np. chorobę onkologiczną – pobieramy od niego krew, wybieramy z tej krwi komórki immunologiczne i uczymy je, w jaki sposób one mają walczyć z chorobą, czyli w tym przypadku z nowotworem, a następnie podajemy je z powrotem pacjentowi. Jesteśmy bardzo blisko wprowadzenia tego na rynek w różnego rodzaju nowotworach, a naszym kolejnym krokiem związanym z terapiami komórkowymi są także schorzenia autoimmunizacyjne, gdzie możemy szkolić układ immunologiczny, żeby odpowiednio adaptował się i usuwał tego rodzaju schorzenia u pacjentów. To są bardzo obiecujące terapie, ponieważ one potrafią wyleczyć pacjenta, a nie tylko przedłużyć czas bez choroby – dodaje Łukasz Hak.

Etat wychodzi z mody. Polacy wolą pracować na siebie

Autorzy serwisu CVeasy.pl zbadali rynek pracy niezależnej w Polsce. Okazało się, że aż 19% pracujących Polaków decyduje się na samozatrudnienie. Pracę na własny rachunek dwukrotnie częściej wybierają mężczyźni. Wolni strzelcy kierują się przede wszystkim pragnieniem niezależności i chęcią bycia swoim własnym szefem.

Twórcy platformy z darmowymi szablonami CV i przykładami listów motywacyjnych zajrzeli do różnych źródeł, aby pozyskać najświeższe informacje dotyczące polskiego rynku freelancerów. Kompleksowa analiza dostępnych raportów przyniosła ciekawe wnioski, które zainteresują każdego, kto marzy o samodzielnym decydowaniu o swoich obowiązkach i zarobkach.

Większość wolnych strzelców zaczyna od etatu

Zgodnie z raportem CBOS z grudnia 2023 r. 12% pracujących zarobkowo Polaków prowadzi własną działalność gospodarczą, a kolejnych 7% czerpie dochody z tytułu umów zlecenia lub umów o dzieło. Nie brakuje też osób, które traktują samozatrudnienie jako dodatkowe źródło dochodów – dane GUS mówią, że do etatu dorabia 231 tys. Polaków, najczęściej w usługach.

Osobną grupę stanowią freelancerzy, czyli niezależni specjaliści realizujący jednocześnie projekty dla różnych firm. Z publikacji Useme wynika, że w większości (59%) pochodzą oni z dużych miast, mających do 500 tys. mieszkańców lub powyżej. Blisko połowę z nich stanowią 26-35-latkowie. Co istotne, prawie 8 na 10 wolnych strzelców przed rozpoczęciem współpracy

z klientami na własną rękę najpierw pracowało na etacie.

– Zmieniają się oczekiwania pracowników, którzy coraz częściej cenią sobie elastyczność i możliwość lepszego zrównoważenia życia zawodowego z prywatnym. Rośnie przy tym zapotrzebowanie na specjalistyczne umiejętności, które nie zawsze są dostępne na lokalnym rynku pracy, co skłania firmy do poszukiwania talentów na zasadzie projektowej lub tymczasowej – komentuje ekspertka rynku pracy Agnieszka Ciećwierz.

Najczęstszy błąd to… zbyt niskie stawki

Ankieta Freelancermap pokazała, że kluczowym błędem u początkujących freelancerów jest oferowanie klientom przesadnie niskich stawek godzinowych. W drugiej kolejności nowicjusze nie doszacowują czasu potrzebnego na realizację projektów, a w trzeciej – korzystają ze zbyt małej liczby dni wolnych. W efekcie pracują nieproporcjonalnie dużo i zarabiają za mało.

Jak więc dobrze przygotować się do pracy jako freelancer?

Ekspertka ds. kariery podpowiada.

– Zacznij od ustalenia, jakie umiejętności możesz zaoferować firmom lub osobom prywatnym. Niezależnie od tego, czy jest to pisanie, projektowanie graficzne, tworzenie stron internetowych, doradztwo czy coś innego, zrozumienie swoich mocnych stron pomoże Ci skutecznie promować się jako freelancer – mówi Amanda Augustine z CVeasy.pl.

Ci specjaliści

będą najbardziej rozchwytywani

Jak czytamy w analizie CVeasy.pl, rynek pracy niezależnej w Polsce będzie wciąż rosnąć. Obecnie działa na nim 330 tys. freelancerów, a projekty na zamówienie równie często realizują kobiety, co mężczyźni. Większość firm korzysta już z usług wolnych strzelców. Wśród tych, które planują rekrutacje w 2024 r., ponad połowa zamierza utrzymać liczbę pracowników zewnętrznych i tymczasowych na tym samym poziomie, a jedna trzecia nawet ją zwiększyć. Najczęściej poszukiwani mają być specjaliści z zakresu IT i sprzedaży oraz przemysłu, inżynierii i finansów.

CVeasy.pl.

POLSKI GIGANT CHEMICZNY MA GLOBALNE AMBICJE

Globalizacja biznesu, w tym możliwe akwizycje w Europie i poza nią – to jeden z głównych celów nowej strategii Grupy Ciech. Przedstawione plany na sześć lat zakładają także m.in. większe wykorzystanie patentów, współpracę ze start-upami w obszarze czystych technologii i przestawienie biznesu na zielone tory. –Mamy ambitny cel obniżenia emisji CO2 o 45 proc. do 2029 roku – zapowiada prezes spółki Kamil Majczak. Nowej strategii towarzyszy zmiana nazwy, która ma podsumować prowadzoną w ostatnich latach transformację i lepiej podkreślać globalne aspiracje spółki. Ciech oficjalnie zacznie działać jako Qemetica od czerwca br.

– Zmiana nazwy jest naturalnym krokiem w ewolucji grupy i odwzorowaniem naszych aspiracji do tego, żeby być innowacyjną, globalną spółką – mówi agencji Newseria Biznes Kamil Majczak, prezes zarządu Ciech. – W ostatnich kilku miesiącach miały miejsce dwa strategiczne wydarzenia: jako spółka mamy jednego właściciela, grupę Kulczyk Investments, oraz staliśmy się spółką prywatną, zeszliśmy z giełdy w Warszawie i we Frankfurcie. To też spowodowało, że strategicznie patrzymy w przyszłość, zmieniamy, odświeżamy naszą strategię. Zmiana nazwy ma być jasnym krokiem w tę przyszłość i pokazaniem, że jesteśmy spółką z globalnymi aspiracjami.

CIECH ZMIENI SIĘ W QEMETICĘ

Chemiczna grupa od czerwca tego roku będzie działać pod nową nazwą – Qemetica. Jak wskazuje prezes, zmiana jest naturalną kontynuacją prowadzonej w ostatnich latach transformacji, w wyniku której struktura grupy została uporządkowana, a procesy produkcyjne i biznesowe usprawnione. Wdrożono też ambitne plany związane ze zrównoważonym rozwojem, w tym długofalowy projekt transformacji energetycznej najbardziej energochłonnego biznesu grupy, czyli produkcji sody. Zrealizowano także największy w historii plan inwestycji, obejmujący m.in. budowę warzelnię soli w Niemczech za ok. 700 mln zł. W końcówce ubiegłego roku pełną kontrolę nad grupą objął prywatny, międzynarodowy dom inwestycyjny Kulczyk Investments, a w marcu br. akcje Ciechu zostały wycofane z obrotu giełdowego na warszawskiej GPW. Rezygnacja ze statusu spółki publicznej ma pozwolić jej szybciej i bardziej elastycznie reagować na zawirowania i zmieniające się otoczenie rynkowe.

NOWA STRATEGIA

Zmianie nazwy towarzyszy też nowa strategia, która wyznacza kierunki i cele grupy na sześć lat. Obok wzrostu wyników finansowych zakłada ona m.in. większe wykorzystanie własności intelektualnej w tworzeniu nowych, innowacyjnych produktów. Celem na 2026

rok jest 10 patentów wspierających jej konkurencyjność. Spółka zamierza też eksplorować europejski rynek start-upów w poszukiwaniu rozwiązań z obszaru clean technology i nowych biznesów.

FIRMA CHCE BYĆ INNOWACYJNA

– Te cele, wyznaczone w kluczowych obszarach, to przede wszystkim powiększenie skali działalności grupy i innowacje, czyli napędzanie naszej pozycji konkurencyjnej przez wprowadzanie nowych produktów czy poprawę procesów. To też oczywiście zrównoważony rozwój, kluczowy dla nas jako przedsiębiorstwa działającego w branży chemicznej. Stawiamy na dekarbonizację, zmniejszenie emisyjności w naszych zakładach. Mamy ambitny cel obniżenia emisji CO2 o 45 proc. do 2029 roku – podkreśla Kamil Majczak. – Z tym wszystkim wiąże się także ogólny cel globalizacji naszego biznesu. Bierzemy pod uwagę potencjalne akwizycje, które mogą dopełnić naszej obecności poza Polską, poza kontynentem europejskim.

KAŻDY BIZNES MA SWÓJ CEL

W nowej strategii dla każdego z siedmiu biznesów grupy – Soda, Sól, Agro, Pianki, Krzemiany, Opakowania oraz Cargo – zostały wyznaczone konkretne cele biznesowe. Jednym z priorytetów ma być zrównoważone środowiskowo portfolio produktów, w tym

niskoemisyjna soda i krzemiany czy pianki o zmniejszonym udziale surowców ropopochodnych na rzecz większego wykorzystania surowców pochodzących ze zrównoważonych źródeł. Biznes Agro postawi na międzynarodową ekspansję i hybrydowe produkty dla rolników, a w Opakowaniach planowane są nowe inwestycje. Natomiast celem w biznesie solnym będzie w nadchodzących latach zdobycie wiodącej pozycji na rynku Europy Środkowo-Wschodniej.

– Patrzymy na kierunki rozwoju każdego z naszych biznesów i widzimy nowe obszary, nowe możliwości i nowe grupy produktowe, które możemy dodać. Czy to w biznesie solnym – specjalistyczna sól spożywcza, czy to w biznesie agro – nowe, innowacyjne środki ochrony roślin, czy też biznes materacy [w ub.r. na polskim rynku zadebiutowała marka materacy piankowych Snoovio, oparta na know-how spółki Ciech Pianki – red.] – zaznacza prezes Ciechu. – Nie skupiamy się jednak tylko na rozwoju organicznym. Bierzemy też pod uwagę możliwe akwizycje, przejęcia biznesów, które pozwolą nam wejść na nowe rynki, wprowadzić nowe produkty i szybko zwiększyć skalę działalności określonych biznesów w grupie.

Nowa strategia biznesowa Ciechu – a od czerwca Qemetiki – jest też zintegrowana z celami ESG. Aktualne pozostają również plany grupy dotyczące osiągnięcia neutralności klimatycznej w 2040 roku.

MNIEJSZY ŚLAD WĘGLOWY

– Przemysł chemiczny dąży do tego, żeby być jak najbardziej zrównoważony. W naszym przypadku jest to przede wszystkim energochłonność i to, jak efektywnie wytwarzamy nasze produkty z jak najmniejszym śladem węglowym. Z drugiej strony to również dawanie drugiego życia produktom i surowcom. Stąd też inicjatywy zmniejszające zużycie szkodliwych substancji lub pozwalające je ponownie wykorzystać, jak np. ma to miejsce w naszym biznesie piankowym, gdzie wprowadzamy nowe surowce z recyklingu – wyjaśnia Kamil Majczak.

Jak wskazuje, zrównoważony rozwój i zielona transformacja są wyzwaniem przede wszystkim w najbardziej energochłonnym segmencie sodowym.

– Tutaj potrzebujemy bardzo dużo energii w postaci pary, żeby wytwarzać sodę, więc musimy myśleć nad tym, jak poprawić naszą efektywność wytwórczą, ale i jak zmienić nasze źródła energetyczne i odchodzić od węgla, który mamy w polskich zakładach – dodaje prezes Ciechu. – W naszym zakładzie w Niemczech już mamy gaz, mamy instalację termicznego przetwarzania odpadów. Podobnie patrzymy na nowe źródła, które są dużo bardziej zrównoważone niż węgiel, w naszych zakładach w Inowrocławiu i Janikowie. Mamy projekt współspalania biomasy, który rozpoczniemy już w tym roku. Bierzemy też pod uwagę instalację termicznego przetwarzania

odpadów, jesteśmy w trakcie uzyskiwania zgód środowiskowych na wybudowanie takiej instalacji. To są projekty, które będziemy konsekwentnie realizować, żeby odchodzić od węgla na naszych zakładach.

KONSEKWENCJE NOWEJ NAZWY

Zmiana nazwy chemicznej grupy z Ciech na Qemetica nie wiąże się z modyfikacją numerów KRS czy NIP. Będzie się odbywała stopniowo w maju i czerwcu br. w poszczególnych zakładach produkcyjnych w Polsce i za granicą. Jednak już w tej chwili jest widoczna m.in. w sieci pod adresem dedykowanej strony informującej o rebrandingu qemetica.com oraz w specjalnym spocie, który można zobaczyć na kanale Grupy CIECH na YouTubie.

– Proces zmiany nazwy jest bardzo złożony. W tym tygodniu ogłaszamy zmianę, pokazujemy nową nazwę i nowy logotyp. Jednak trzeba pamiętać, że zmiana nazwy to jest również szereg zmian formalnych, zmian nazw wszystkich spółek w grupie, zmian w systemach IT, marketingu. Konieczne jest poinformowanie naszych klientów, kontrahentów i dostawców o tym, że się zmieniamy, więc jest to proces bardzo złożony. Przygotowujemy się do tego, żeby wszystko to nastąpiło w czerwcu br. i żeby wszystkie te elementy zsynchronizowały się w jednym momencie – podsumowuje Kamil Majczak.

Biznes.newseria.pl

CHIŃSKIE SAMOCHODY JADĄ DO POLSKI

e łu any B amar w Pols e w ierws y w miesi a 2 2 roku arejestrowano 5 auta i ski ro u ent w. e nak nie łu o mo się one ojawia na olski ro a na nie ęś iej oniewa swoj obenoś na tutejs ym rynku a owie iało ju kilku kolejny ro u ent w Pastwa ro ka. i ski samo o w r e e ws ystkim elektryk w ora wię ej s r e aje się r wnie w uroie. Pro no y akła aj e i u iał w euro ejskim rynku o 2 25 roku ma osta niemal o wojony. akoś roukt w ostar any r e i ski ro u ent w jest isiaj e y owanie le s a i late o one owo eniem konkuruj ro u entami euro ejskimi –m ówi Wojciech Drzewiecki, prezes IBRM Samar.

– Patrząc na to, co się dzieje w salonach dealerskich, widać wyraźnie, że sporo ludzi interesuje się chińskimi markami samochodów, jest duża zmiana podejścia. O ile w poprzednich latach chińskie marki nie były traktowane zbyt poważnie ze względu na jakość ich produktu, o tyle dzisiaj jest ona zdecydowanie lepsza. Niektóre z tych marek są na dodatek kojarzone z producentami europejskimi, więc stoi za nimi pewna tradycja, która przyciąga klientów do salonów. Widać to także w polskich salonach, gdzie zainteresowanie tymi samochodami jest duże, a na rynku europejskim część chińskich marek rozwija się już bardzo dynamicznie

– mówi agencji Newseria Biznes Wojciech Drzewiecki.

CHINY POTENTATEM MOTORYZACYJNYM

Jak wskazuje Polski Instytut Ekonomiczny, Chiny są największym producentem i konsumentem aut elektrycznych na świecie. Ich udział w globalnej sprzedaży w 2022 roku wyniósł 60 proc., podczas gdy UE – 21 proc. i USA – 8 proc. W Europie sprzedaje się coraz więcej elektryków „made in China” – w tej chwili stanowią one ok. 8 proc. sprzedaży nowych samochodów elektrycznych, a szacuje się, że do 2025 roku ich udział ma już wzrosnąć do 15 proc.

– Marki chińskie cieszą się na świecie coraz większą popularnością i na niektórych rynkach stanowi to już duży problem ze względu na konkurencję, jaką powodują dla lokalnych producentów samochodów. W Europie ich udział nie jest jeszcze tak duży, ale będzie się zwiększał i to szybko – mówi prezes Instytutu Badań Rynku Motoryzacyjnego Samar.

EKSPANSJA CHI SKICH MAREK

W ekspansji chińskich marek – takich jak Great Wall Motor, SAIC czy BYD – na europejski rynek pomagają subsydiowane rządowe kredyty: szacuje się, że w latach 2016–2022 Pekin przekazał producentom aut wsparcie na łączną kwotę 57 mld dol. Poza tym sprzyjają

im również m.in. niższe koszty pracy i tańsza energia, a duży wolumen sprzedaży pozwala chińskim producentom osiągać korzyści skali i znacząco obniżać koszty jednostkowe produkcji. Wszystko to przekłada się na znaczną przewagę konkurencyjną, która wyraża się przede wszystkim w niższej cenie. Eksperci wskazują, że ceny chińskich modeli samochodów są niższe od europejskich producentów o ok. 20 proc. Ponadto ich rosnącej popularności sprzyja też coraz lepsza jakość. Chiny stały się już doświadczonymi i innowacyjnymi producentami EV, a chińskie auta przestały być postrzegane jako „chińszczyzna”, czyli synonim taniej tandety.

– Produkt chiński jest dzisiaj produktem dobrej jakości, produktem dostosowanym do rynku, na którym jest sprzedawany. To już nie jest samochód, do którego nie chcielibyśmy wsiadać. Chińscy producenci odrobili lekcję, a połączenie chińskich rozwiązań technicznych z europejskim designem powoduje, że zainteresowanie tymi autami rośnie. Jakość produktów dostarczanych przez chińskich producentów jest dzisiaj zdecydowanie lepsza i dlatego one z powodzeniem konkurują z producentami europejskimi – ocenia Wojciech Drzewiecki. – Oferta pochodząca od producentów chińskich jest bardzo atrakcyjna i jeżeli nie zostanie ograniczona przez działania legislatora, który nałoży odpowiednio wysokie cła, to tych samochodów będzie się sprzedawało coraz więcej. To oczywiście wymusi zmiany w ofercie europejskich producentów, bo tutaj te różnice cenowe są faktycznie duże.

NIEMCY ZAGROŻENI

Ekspansja marek z Państwa Środka mocno niepokoi europejskich producentów samochodów. Szczególnie zagrożone są Niemcy i Francja – najwięksi producenci aut elektrycznych w UE, których udziały w europejskim rynku w I kwartale 2023 roku wyniosły odpowiednio 22 proc. i 16 proc.

– Stąd też działania Unii Europejskiej dotyczące ewentualnego oclenia tych pojazdów, żeby zmniejszyć konkurencyjność i dać szansę rozwoju europejskim producentom. Na rynku amerykańskim te cła już istnieją, a więc rozwój marek chińskich został tam zahamowany, ale poza Europą i poza Stanami Chińczycy trzymają się mocno i rozwijają się bardzo dynamicznie –mówi ekspert IBRM Samar.

Bruksela pracuje nad przepisami wprowadzającymi cła antysubsydiacyjne na elektryki importowane z Chin (w związku z dotowaniem ich produkcji przez rząd w Pekinie), czego skutkiem będzie wzrost ich cen. W tej chwili standardowe cło na EV wynosi 10 proc., ale mówi się, że Komisja Europejska planuje podwyższenie ich do 20 czy nawet 25 proc. (w Stanach Zjednoczonych stawka wynosi 27,5 proc.). Zgodnie z decyzją KE od 7 marca br. importowane z Chin pojazdy elektryczne muszą już być rejestrowane celnie. Jak zauważa Polski Instytut Ekonomiczny, ostra reakcja chińskich władz na działania Komisji Europej-

skiej sugeruje, że Europa i Chiny mogą stanąć przed perspektywą wojny handlowej.

– Te opłaty zmniejszyłyby atrakcyjność cenową tych aut, powodując tym samym, że ich konkurencyjność byłaby zdecydowanie mniejsza. Natomiast nie sądzę, aby w Europie myślano o blokadzie chińskich produktów, czyli niedopuszczeniu ich do poruszania się po europejskich drogach. Tego typu blokada mogłaby się spotkać z retorsją Chin, które ograniczyłyby możliwości producentów europejskich w zakresie sprzedaży ich produktów na terenie Chin. A chiński rynek jest dla nich bardzo atrakcyjny ze względu na swoją wielkość – zwraca uwagę Wojciech Drzewiecki.

OFENSYWA SIĘ NASILA

Auta z Chin widoczne są już także na polskim rynku. W końcówce ubiegłego roku w Polsce zadebiutowały marki Omoda, Voyah, MG, Baic, które oferują nowoczesne, niedrogie i dobrze wyposażone SUV-y: zarówno elektryki, jak i samochody spalinowe. Jednak to dopiero początek ofensywy, ponieważ swoją obecność na polskim rynku zapowiedziało już kilku kolejnych producentów z Chin. To oznacza, że „chińczyki” mogą niedługo znacznie częściej pojawiać się na polskich drogach.

– Na polskim rynku jest jeszcze niewiele chińskich marek. Ich udział wynosi dzisiaj między a 4 proc. Mogłoby się wydawać, że to sporo, ale 98 proc. tego udziału jest konsumowane tylko

przez jedną markę, Volvo, która jest w Polsce obecna od lat. Mimo że jej właścicielem jest firma chińska, to postrzegamy ją raczej jako markę europejską, szwedzką, bo ze Szwecji ta marka się wywodzi – mówi prezes Instytutu Badań Rynku Motoryzacyjnego Samar. – Dwie duże chińskie marki wejdą w połowie tego roku i myślę, że dopiero ich pojawienie się może wywołać rewolucję.

Według danych IBRM Samar w Polsce w pierwszych dwóch miesiącach tego roku zarejestrowano 533 auta chińskich marek, przy czym 3 4 stanowiły pojazdy marki MG (marka o brytyjskich korzeniach przejęta przez Chińczyków w 2007 roku), która znalazła 411 nabywców. W ogólnym rankingu marek osobowych po dwóch pierwszych miesiącach br. MG zajmowała 27. pozycję, wyprzedzając takich producentów jak Mitsubishi, Jeep czy Fiat. Najpopularniejszym modelem chińskiej marki jest mierzący ponad 4,6 m model HS (221 sprzedanych egzemplarzy), natomiast elektryczny model MG4 znalazł 46 nabywców – to wynik lepszy niż w przypadku elektryków marki Renault (43) czy Toyoty (21).

Na polskim rynku powoli rozkręca się również inna chińska marka – BAIC, która w ofercie ma dwa modele SUV, ale niebawem rozszerzy ją o kolejne nowości, w tym linię samochodów terenowych z serii BJ. W pierwszych dwóch miesiącach tego roku zarejestrowano w Polsce 88 aut marki BAIC.

PRACOWNICY IT CHCĄ PODWYŻEK

W ubiegłym roku rynek pracy IT był znacznie mniej dynamiczny niż w poprzednich latach – wynika z Raportu płacowego branży IT w 2024 Organizacji Pracodawców Usług IT. Przy wysokim poziomie podwyżek specjaliści rzadziej zmieniali pracę, ale niektórych zmusiły do tego cięcia w zatrudnieniu wynoszące w zależności od wielkości firmy od 12 do 2 proc. Ten rok zapowiada się bardziej optymistycznie 1 proc. przedsiębiorstw planuje zwiększać zatrudnienie, a 2 proc. – pensje. Eksperci zwracają uwagę na wciąż duży rozstrzał między wynagrodzeniami kobiet i mężczyzn w tej branży.

– Nasze badanie pokazuje, że udział kobiet w branży IT nie zmienił się od poprzedniego roku, nadal jest to 17 proc. względem ogółu (dotyczy to stanowisk technicznych). Badanie ujawniło także, że w 80 proc. przypadków kobiety na kontraktach B2B zarabiają mniej niż mężczyźni, natomiast na umowach o pracę jest to aż 85 proc. Różnica ta jest zatem bardzo znacząca – mówi agencji Newseria Biznes Marcelina Chojnacka,

dyrektorka zarządzająca Organizacji Pracodawców Usług IT (SoDA).

JAK DUŻE RÓŻNICE?

W kwotach różnice te wynoszą średnio ponad 1,3 tys. zł w umowach o pracę i niecałe 1,1 tys. w kontraktach B2B. Raport SoDA wskazuje, że największy rozstrzał wynagrodzeń kobiet i mężczyzn dotyczy stanowisk devops engineer i cloud engineer i sięga on 5,1 tys. zł na kontraktach B2B. Zdaniem Marty Kępy, dyrektor zarządzającej organizacji, wiele firm wciąż za małą wagę przykłada do niwelowania luki płacowej. W ubiegłym roku średnie zarobki w branży IT dynamicznie rosły, zwłaszcza przy umowach o pracę (22 proc. vs. 13 proc. przy B2B).

– Z naszego badania wynika, że najwyższymi zarobkami mogą się cieszyć pracownicy na stanowiskach DevOps Engineer i Cloud Engineer, ponieważ ci pracownicy są również jednymi z najbardziej pożądanych na rynku – mówi Marcelina Chojnacka.

Senior devops engineer i senior cloud engineer zarabia średnio 21 481 zł na umowie o pracę i 25 200 zł w ramach kontraktu B2B. Tylko na nieznacznie niższe pensje mogą liczyć senior software developerzy (15,7 tys. i 24,4 tys. zł w zależności od formy zatrudnienia). Dla porównania zawody na przeciwległym krańcu zestawienia – quality assurance engineer czy UI UX designer – zarabiają nieco ponad 10 tys. zł na umowie o pracę. Jak wskazują eksperci SoDA, wynagrodzenia specjalistów IT rosną mimo trudniejszego okresu w branży. I tak ma być również w tym roku. Podwyżki zapowiedziało prawie trzech na czterech pracodawców.

– Zdecydowanie branża IT jest nadal perspektywicznym pracodawcą. Rozwój sztucznej inteligencji spowodował również, że stanowisk związanych z rozwojem technologii pojawia się coraz więcej. Mamy przed sobą transformację cyfrową, która już dzieje się na naszych oczach, więc jak najbardziej zapotrzebowanie na specjalistów nadal jest bardzo wysokie – wyjaśnia dyrektorka zarządzająca Organizacji Pracodawców Usług IT.

NIE SZUKALI NOWEJ PRACY

W ubiegłym roku pracownicy zadowoleni z sytuacji finansowej byli mniej skłonni do podejmowania ryzyka i poszukiwania nowej pracy na niestabilnym rynku. Mediana rotacji wyniosła 10 proc., podczas gdy w poprzednich dwóch latach było to 15–18 proc. Na ich postawę wpłynęło m.in. to, że firmy cięły zatrudnienie. Małe podmioty, do 50 osób, zredukowały je średnio o 26 proc., a duże, powyżej 300 osób – o 12 proc. Eksperci SoDA oceniają, że to efekt mniejszych inwestycji w digitalizację, które wynikało z globalnego spowolnienia w gospodarce. To z tego powodu firmy, szukając oszczędności, redukowały kapitał ludzki. W tym roku jednak ponad 60 proc. zapowiedziało zwiększanie zatrudnienia, co świadczy o tym, że zapotrzebowanie na specjalistów w branży IT nadal jest bardzo wysokie.

BRAKUJE SPECJALISTÓW

– Półtora roku temu zrobiliśmy badanie wspólnie z Polskim Instytutem Ekonomicznym, które wykazało, że aby dobić do średniej europejskiej,

potrzeba nam jest 147 tys. specjalistów. Luka kadrowa jest więc znacząca. Oczywiście były to trochę inne czasy. dybyśmy teraz przeprowadzili to badanie ponownie, zapewne ta luka byłaby trochę mniejsza, jednak należy podkreślić, że nadal istnieje bardzo duże zapotrzebowanie na bardzo doświadczonych specjalistów. Zdecydowanie mniejsze zapotrzebowanie widzimy jednak na tzw. juniorów, czyli osoby, które dopiero wchodzą na rynek pracy – mówi Marcelina Chojnacka.

To ta grupa pracowników IT najmocniej odczuła konsekwencje ubiegłorocznego spowolnienia.

– Młodym pracownikom w 202 roku ciężej było wejść na rynek pracy. Zaledwie 5 proc. ofert dotyczyło stanowisk juniorskich. Oczywiście jest na to pewne rozwiązanie – są specjalizacje, gdzie próg wejścia jest niższy, na przykład testowanie oprogramowania. Można się również kształcić w technologiach, które są pewnymi niszami. Tym osobom łatwiej będzie zdobywać doświadczenie i przeskoczyć na wyższe poziomy doświadczenia, tak jak mid czy senior – mówi ekspertka SoDA.

ZESPOŁY SĄ ROZPROSZONE

Pracodawcy wskazują, że największe wyzwania na kolejne miesiące wiążą się z presją finansową (32 proc.) oraz utrzymaniem i rozwojem pracowników (23 proc.), czyli znalezieniem ciekawych projektów, które podtrzymają motywację i zaangażowanie zespołów.

– Trzecim wskaźnikiem jest zarządzanie zdalnymi zespołami. Są one rozproszone nie tylko po Polsce, ale po całym świecie, więc ważne jest utrzymanie również ich motywacji, ale także weryfikowanie efektywności ich pracy – mówi Marcelina Chojnacka. – Na te trzy odpowiedzi wskazało prawie 70 proc. naszych firm.

87 proc. badanych firm w ubiegłym roku oferowało pracownikom dofinansowanie ich rozwoju. Podobny odsetek wskazał na benefity takie jak karty sportowe i bilety do kina.

Biznes.newseria.pl

CZY WARTO ZAKAZAĆ SPRZEDAŻY E-PAPIEROSÓW?

Całkowity zakaz sprzedaży e-papierosów jednorazowych może mieć skutek odwrotny do zamierzonego. Konsekwencje będą zarówno ekonomiczne, jak i zdrowotne

W Polsce rozgorzała debata na temat e-papierosów jednorazowych. Ministerstwo Zdrowia zapowiada radykalne działania, prowadzące do wprowadzenia ich całkowitego zakazu sprzedaży. Jednym z argumentów za wprowadzeniem zakazu sprzedaży e-papierosów jednorazowych jest ich popularność wśród młodzieży oraz możliwość zakupu online.

SKUTEK ODWROTNY OD ZAMIERZONEGO

Powołany w marcu do życia Związek Pracodawców Branży Vapingowej (ZPBV) – który ma w trakcie dyskusji o nowych regulacjach reprezentować sektor składający się z ponad tysiąca mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw działających legalnie w Polsce – ocenia, że taki zapis może mieć skutek odwrotny do zamierzonego i apeluje o wzięcie pod uwagę argumentów sukcesywnie pomijanych w dyskusji, skuteczne egzekwowanie już istniejących regulacji oraz o dialog i rzetelną edukację w temacie. Jako przykład podaje Australię, gdzie obowiązują jedne z najściślejszych przepisów dotyczących vapowania i gdzie 92 proc. użytkowników e-papierosów kupuje swoje produkty od nielegalnych sprzedawców.

– Niepokoi nas, jako branżę, brak rzeczowej dyskusji na temat zakazu sprzedaży e-papierosów jednorazowych, a opinie przewijające się w mediach zdają się być jednostronne, skupione na dyskredytacji i powtarzaniu nie do końca zweryfikowanych informacji na temat składu e-papierosów i ich wpływu na nasz organizm. Dlatego ważne jest, aby dać głos przedsiębiorcom i ekspertom, wskazującym na potencjalne negatywne skutki wprowadzenia zakazu dla zdrowia publicznego oraz gospodarki – mówi Maciej Powroźnik, prezes Związku Pracodawców Branży Vapingowej (ZPBV).

STRATA DLA KONSUMENTÓW I… BUDŻETU PA STWA

Zwraca też uwagę, że całkowity zakaz sprzedaży e-papierosów jednorazowych może przynieść znaczne straty finansowe dla państwa i zmusić do zamknięcia wielu legalnie działających firm, co z kolei ograniczy wybór i dostęp dorosłych konsumentów do produktów, które są przebadane i spełniają wymogi bezpieczeństwa, mogąc przyczynić się do jeszcze większego wzrostu szkód w obszarze zdrowia publicznego.

– Zakazy moim zdaniem powodują uruchomienie różnych innych źródeł dostępu do e-papierosów, natomiast, jeżeli będzie bardzo precyzyjna kontrola i przestrzeganie prawa i tych zakazów, które już mamy, to będzie to bardzo duży sukces – mówi prof. Halina Car, konsultant wojewódzki w dziedzinie farmakologii klinicznej. – Na ostatnim posiedzeniu senackiej Komisji Zdrowia, w którym uczestniczyłam, na ten temat była bardzo burzliwa debata. Zakończyła się ona wnioskami ukierunkowanymi na przestrzeganie prawa, na to, aby sprawdzać obecność na rynku e-papierosów jednorazowych, ale przede wszystkim zwracać uwagę na ich jakość. Wiele osób, które zabierały głos, uważały, że całkowity zakaz sprzedaży e-papierosów nie rozwiąże absolutnie naszych problemów związanych z palaczami tytoniu, rosnącą liczbą palaczy tytoniu.

WYŻSZE KOSZTY RESTRYKCJI

Ostatnie badania z Yale School of Public Health też rzucają nowe światło na debatę o zakazie sprzedaży e-papierosów. Wynika z nich, że każde ograniczenie w sprzedaży smakowych e-liquidów wpływa na wzrost sprzedaży konwencjonalnych wyrobów tytoniowych – za każde 0,7

ml niesprzedanego e-liquidu konsumenci sięgają po 15 dodatkowych papierosów. Co więcej, jak zauważa Abigail S. Friedman, współautorka raportu, palenie tytoniu jest znacznie bardziej szkodliwe niż używanie e-papierosów. Wyniki badań wskazują, że koszty zdrowotne wynikające z restrykcji mogą być wyższe niż przewidywane korzyści, co podważa logikę zakazów jako efektywnej strategii dla ochrony zdrowia publicznego.

REDUKCJA SZKÓD

Kolejny aspekt wpływu na zdrowie publiczne wiąże się z polityką redukcji szkód. Tego typu regulacje prawne, oparte na badaniach klinicznych, są już wdrażane m.in. w Szwecji czy Wielkiej Brytanii i pokazują, że świadome wykorzystanie e-papierosów w strategii zdrowia publicznego może przynieść pozytywne rezultaty.

– E-papierosy, ze względu na to, że mają udokumentowaną mniejszą szkodliwość, w innych krajach, jak np. w Wielkiej Brytanii, są w pewien ustalony sposób promowane dla osób palących tytoń, które nie mogą rzucić palenia z różnych przyczyn lub którym kilkakrotnie to się nie udało. Produkty takie jak e-papierosy, ale nie tylko, wchodzą w skład tzw. kontinuum ryzyka, czyli są to produkty, które nadal są szkodliwe, ale niosą za sobą mniejsze ryzyko zdrowotne, ale do tego służą te produkty, te e-papierosy, które mają certyfikaty i wiemy, jaki mają skład. – podkreśla prof. Halina Car. – Moim zdaniem bardzo ważna jest edukacja, aby pokazać aktualizowane, nowe dane, ukierunkowane na to, że mamy redukcję ryzyka w przejściu na e-papierosy jako produkty mniej szkodliwe i jako taki pomost dla przejścia dla palaczy, którzy nie mogą się pozbyć nałogu.

UZALEŻNIENIE OD NIKOTYNY TO CHOROBA

Jak przypomina ekspertka, choć e-papierosy mogą być lepszą alternatywą dla zwykłych papierosów, jest to produkt wyłącznie dla dorosłych i świadomych konsumentów, a sprzedaż osobom nieletnim jest całkowicie zakazana.

– Uzależnienie od nikotyny to jest choroba, wobec powyższego uważam, że taka informacja powinna być wpisana w historii choroby i należałoby wdrażać określone postępowanie – podkreśla konsultant wojewódzki w dziedzinie farmakologii klinicznej. – Redukcja szkód przy używaniu produktów alternatywnych jest postępowaniem, które ma już swoje źródła w postępowaniu z osobami ciężko uzależnionymi od opioidów i bardzo precyzyjne, umiejętne prowadzenie tych osób z przejścia z ciężkich narkotyków na narkotyki o lżejszym stopniu uzależnienia spowodowało, włącznie ze wsparciem psychologicznym, behawioralnym, że te osoby łatwiej wychodzą z nałogów. Dlatego też to może być bardzo ciekawe, aby wdrożyć takie postępowanie również dla palaczy tytoniu, czyli redukować ryzyko, wspierać psychologicznie, wspierać behawioralnie i edukować. Takie kompleksowe postępowanie może spowodować, że jednak będziemy mieć mniejszą liczbę palaczy tytoniu.

– E-papierosy jednorazowe nie są wolne od ryzyka, jednak wielu specjalistów zdrowia publicznego wskazuje na fakt, że mogą być lepszym wyborem dla osób walczących z nałogiem lub chcących go ograniczyć. W Polsce mamy 8,4 mln palaczy tradycyjnych wyrobów tytoniowych, to oznacza, że po tradycyjne papierosy sięga każdego dnia niemal co trzeci dorosły Polak. Dla porównania osoby korzystające z e-papierosów to zaledwie 1 proc. Te liczby jasno pokazują, gdzie leży problem. E-papierosy jednorazowe mogłyby być na niego skuteczną odpowiedzią, tymczasem toczy się dyskusja o ich zakazaniu – dodaje Maciej Powroźnik, prezes ZPBV.

JAK ZARADZIĆ EPIDEMII UZALEŻNIENIA OD EKRANÓW?

Kiedy w minionej dekadzie smartfony wchodziły w codzienność naszych dzieci, nie wiedzieliśmy, jakie będą tego konsekwencje. Dziś, kiedy liczne badania przekonują, że nie jest to dobry kierunek, wiele krajów na świecie wprowadza zakazy używania telefonów i podobnych urządzeń na terenie szkoły. Tymczasem polskie ministerstwo edukacji wbrew tym trendom... wprowadza e-podręczniki.

Amerykański psycholog społeczny Jonathan Haidt w artykule na łamach serwisu internetowego gazety „The Atlantic” – jest to rzecz o jego nowej książce „The Anxious Generation” (po polsku: niespokojne pokolenie) – przekonuje, że czas zakończyć dzieciństwo oparte na telefonie. Konkluzje badacza zawierają się w czterech kluczowych radach. Widać z nich, jak ważne byłoby stworzenie dzieciom i młodzieży alternatywy w realnym świecie oraz zadbanie o całą sieć wsparcia społecznego.

1. ŻADNYCH SMARTFONÓW PRZED SZKOŁĄ ŚREDNIĄ Zdaniem Haidta pułapka polega na tym, że młodzież myśli, że potrzebuje smartfonów, bo „wszyscy je mają”, a wielu rodziców poddaje się, aby ich dziecko nie czuło się wykluczone. Gdyby jednak urządzenia mobilne z dostępem do internetu były mniej rozpowszechnione, opiekunowie czuliby się bardziej komfortowo, wiedząc, że ich podopieczni mają tylko zwykłe telefony z klapką albo w ogóle żadnego. Według badacza

powinna to być norma przynajmniej do szkoły średniej.

„Opóźnienie całodobowego dostępu do internetu do wieku 14 lat jako normy krajowej lub społecznej pomogłoby chronić nastolatki w pierwszych latach dojrzewania, kiedy są najbardziej bezbronne. Według brytyjskiego badania przeprowadzonego w 2022 r . są to lata, w których korzystanie z mediów społecznościowych jest najbardziej skorelowane ze złym stanem zdrowia psychicznego” – argumentuje Haidt.

2. ŻADNYCH MEDIÓW SPOŁECZNOŚCIOWYCH

PRZED 1 R.Ż.

Niemal każdy nastolatek odczuwa silną potrzebę otwierania kont na TikToku, Instagramie i innych platformach – głównie dlatego, że to właśnie tam toczy się życie towarzyskie ich pokolenia. Gdyby jednak większość nastolatków korzystała z tych kont dopiero w wieku 16 lat, łatwiej byłoby oprzeć się presji rejestracji.

Postulowane przez Haidta opóźnienie nie oznacza, że dzieci poniżej 16. roku życia w ogóle nie będą mogły oglądać treści w mediach społecznościowych – jedynie że nie będą mogły otwierać własnych kont, udostępniać swoich danych i tworzyć ani udostępniać nagrań i komentarzy.

3. SZKOŁY BEZ TELEFONÓW

Jak podkreśla Jonathan Haidt, badania pokazują, że większość uczniów korzysta z telefonów w czasie lekcji. Korzystają z nich także w porze obiadu, w czasie wolnym i na przerwach, kiedy

powinni wchodzić w interakcje z rówieśnikami twarzą w twarz. Jedynym sposobem, aby w czasie pobytu w szkole odwrócić uwagę uczniów od telefonów, jest obowiązek umieszczania urządzeń umożliwiających wymianę wiadomości na początku dnia w schowku.

„Szkoły, w których zrezygnowano z korzystania z telefonów, zawsze zgłaszają, że poprawiły się wyniki w nauce, uczniowie zaczęli uważać na lekcjach i poprawiły się interakcje między nimi. Dotychczas opublikowane badania potwierdzają tę tezę” – przekonuje Haidt.

4. WIĘCEJ NIEZALEŻNOŚCI, SWOBODNEJ

ZABAWY I ODPOWIEDZIALNOŚCI W REAL

NYM ŚWIECIE

Zdaniem psychologa idea „dobrego rodzicielstwa” i wszelkie normy związane z bezpieczeństwem dzieci szybko by się zmieniły, gdyby wielu rodziców zaczęło wysyłać swoje dzieci, aby same pobawiły się lub załatwiły jakąś sprawę. Rodzice powinni uczynić dzieci odpowiedzialnymi, dając im więcej obowiązków, prosząc, aby np. zaopiekować się innymi.

Bardzo ważne, aby czas przed ekranem rodzice potrafili zastąpić dziecku rzeczywistymi doświadczeniami z udziałem przyjaciół i niezależną aktywnością. Według Haidta dzieciństwo oparte na telefonie jest szkodliwe, ponieważ spycha na bok inne aktywności. Smartfony blokują doświadczenia.

„Naszym ostatecznym celem nie powinno być całkowite usunięcie ekranów ani przywrócenie dzieciństwa dokładnie takiego, jakie było w

1960 r. Powinno raczej być stworzenie takiej wersji dzieciństwa i dorastania, która utrzyma młodych ludzi w realnym świecie i jednocześnie pozwoli rozkwitać w epoce cyfrowej” – twierdzi

Jonathan Haidt.

Świąteczny prezent dla dziecka?

Raczej nie smartfon

W jego opinii nawet bez pomocy państwa rodzice mogliby wyrwać swoje rodziny z sieci, gdyby skoordynowali swoje działania. Razem mogliby stworzyć wspólne zasady dotyczące smartfonów i organizować wspólne zabawy bez nadzoru lub zachęcać do spotkań w domu, parku lub centrum handlowym.

Zakaz korzystania z telefonów w szkołach w wielu państwach

Wiele państw świata – nie tylko Chiny, ale także demokracje zachodnie – już wprowadza regulacje prawne ograniczające korzystanie z telefonów komórkowych. Np. Amerykański stan Floryda zakazuje mediów społecznościowych dla nieletnich poniżej 14. roku życia. Podobne rekomendacje sformułowało w lipcu ubiegłego roku także UNESCO, argumentując je m.in faktem, iż nauczyciele nie radzą sobie z cyberprzemocą.

Z kolei Szwedzi uznali po dziesięciu latach od wprowadzenia w szkołach cyfrowych podręczników, że dzieci powinny więcej korzystać z papierowych książek. Rządzący stwierdzili, że zbyt długie spędzanie czasu przed ekranami tabletów nie sprzyja nauce ani rozwojowi. Z tabletów na zajęciach korzystały już przedszkolaki – i to zanim nauczyły się czytać i pisać.

Podobnie postąpiła Norweska Dyrekcja ds. Edukacji (Udir), która wydała zakaz używania przez uczniów telefonów komórkowych oraz smartwatchy w szkołach podstawowych, gimnazjach oraz szkołach średnich.

Używanie telefonów komórkowych w szkołach zostało zakazane między innymi we Francji, Włoszech, Grecji oraz Portugalii. Wprowadzający takie regulacje jako powody podają problemy z koncentracją na lekcjach, uzależnienie od internetu oraz negatywny wpływ używania telefonów przez uczniów na relacje społeczne. Niestosującym się do zakazu grozi konfiskata urządzenia, a nawet relegowanie ze szkoły.

Co ciekawe, kiedy w 2018 roku Francja wprowadziła całkowity zakaz używania telefonów komórkowych, tabletów oraz smartwatchy w szkołach podstawowych i średnich, nie wywołało to kontrowersji. Przyczyniły się do tego wcześniejsze drastyczne przypadki cyberprzemocy. Uczniowie gnębili się nawzajem, używając telefonów komórkowych.

Francuscy uczniowie i uczennice mogą trzymać telefon w plecaku, ale nie wolno im włączać telefonów na terenie szkoły w czasie lekcji ani przerw. Zakaz obowiązuje również w szkołach z internatem oraz w czasie wyjść i wycieczek szkolnych. Złamanie zakazu grozi konfiskatą telefonu do końca dnia, nakazem pozostania za karę w szkole dłużej lub dodatkowymi pracami domowymi. W przypadku nagminnego łamania zakazu uczeń może zostać relegowany z klasy lub szkoły.

Tymczasem w Polsce Ministerstwo Edukacji pod kierownictwem Barbary Nowackiej wbrew opisanym trendom wprowadza e-podręczniki. Przyjmuje też, że ewentualne ograniczenia korzystania z telefonów szkoły mają regulować same na podstawie statutów. Polskie środowisko edukacyjnie jest zaś w tej kwestii mocno podzielone. Jedni popierają zakaz, a inni uważają, że z dziećmi należy zamiast tego rozmawiać o zasadach higieny cyfrowej.

Sami uczniowie dostrzegają zagrożenie Uczniowie I Liceum Ogólnokształcącego z Oddziałami Dwujęzycznymi im. T. Zana we Wschowie są organizatorem akcji Smartfonowe Zombie. Zależy im, aby nagłaśniać temat fonoholizmu. Do zajęcia się problemem zainspirowała ich olimpiada Zwolnieni z teorii. Odwiedzają szkoły podstawowe z regionu i przeprowadzają warsztaty dla młodszych kolegów.

– Cieszy nas, że dzieci są tak otwarte. Rozmawiamy z nimi, pokazujemy starannie przygotowaną prezentację na temat fonoholizmu i jego skutków. Przekonujemy, że bierna aktywność kradnie im życie, że warto spotykać się z przyjaciółmi i rodziną w realu i spędzać czas na powietrzu. Na koniec robimy uiz. Chętnie w nim biorą udział, a trzy najlepsze osoby otrzymują nagrody – mówi uczennica klasy III LO we Wschowie, Oliwia Guzińska, liderska czteroosobowego zespołu aktywistów akcji Smarfonowe Zombie.

Oliwia zapewnia, że ich pokolenie dostrzega olbrzymi problem społeczny, bo również rodzice uczniów są uzależnieni od telefonów.

– Pod wpływem akcji sami zmieniliśmy myślenie. I mimo że badania, z jakimi się zapoznaliśmy, mówią, że dzieci w wieku 8-1 lat mogą bezpiecznie korzystać z internetu 2- godziny na dobę, na spotkaniach w szkołach podstawowych mówimy, że to za dużo. Przeraziliśmy się, gdy na stronie internetowej projektu, którą stworzył Kuba Kociubiński, powiesiliśmy ankietę o korzystaniu z ekranów i pokazała ona, że dzieci siedzą 8, 9, a nawet 10 godzin na dobę w telefonie Cieszymy się, że na koniec prowadzonych przez nas zajęć dzieciaki podchodzą i mówią, że postarają się zmienić swój sposób życia, aby mieć jakiekolwiek wspomnienia, a nie tylko telefon – opowiada Oliwia.

Beata Igielska, zdrowie.pap.pl

PIES – asystent w wielu chorobach

Pies to nie tylko oddany przyjaciel, ale stworzenie, które potra stać się oczami, uszami i systemem alarmującym w stanach zagrożenia zdrowia. Czy każdy pies nadaje się do pracy z osobami z niepełnosprawnością i dysfunkcjami, jak wygląda szkolenie i co dzieje się z czworonogiem na psiej emeryturze – opowiadają ekspertki ze Stowarzyszenia Dogs for Life, które przygotowują nie tylko psy do tej wyjątkowej pracy z człowiekiem.

y mo na u na e ies jest najle s ym r yja ielem łowieka w orobie Monika Krzemińska, trenerka psów ze Stowarzyszenia Dogs for Life: To niewłaściwe pytanie, bo właśnie na kolanach mam kota i prowadzimy jako stowarzyszenie również felinoterapię ywiś ie nie iałam a ne o wier ę ia yskryminowa ale to je nak sy maj wiele e kt re wykor ystuje się by om osobom r nymi ys unk jami

Agnieszka Wróblewska, wiceprezeska Stowarzyszenia Dog for Life: Pewnie tak. Właściwie to dzieje się od momentu, gdy człowiek udomowił psa. To wynika z tego, że to zwierzę bezwarunkowo akceptuje swojego opiekuna, ale przede wszystkim chce być blisko niego i współpracować. Właśnie te predyspozycje są „wykorzystywane”, by wspierać osoby z różnymi chorobami. Z drugiej strony jednak warto pamiętać, że koty, które mruczą i lubią bliskość człowieka, są rów-

nież dobrymi towarzyszami, choć bardziej na swoich zasadach.

oty o własnymi ś ie kami A.W.: No tak, ale da się wykazać u nich także najlepsze cechy do współpracy. Jednym słowem relacja z kotem opiera się bardziej na byciu „przy” i „z” człowiekiem, a z psem na tym, że chce on dla nas pracować. Choć warto pamiętać, że ta praca z człowiekiem ma jednak pewne granice. Pies potrzebuje dużo snu, ok. 16 godzin na dobę. Trzeba też dawać mu wytchnienie od „pracy”, zapewniać dobrostan.

jak wy l a samo s kolenie sa kt ry awo owo o iekuje się łowiekiem

A.W.: Teoretycznie początki są podobne bez względu na to, jaką rolę pies będzie pełnił: czy przewodnika dla osób niewidomych i niedowidzących; czy sygnalizującego atak choroby; czy asystującego przy wózku; czy dla osób głuchych i niedosłyszących. Szczeniaka musimy wybrać

pod kątem pewnych cech, również biologicznych, bo nie może być obciążony chorobami genetycznymi. Współpracujemy z różnymi hodowcami i jeśli mamy zielone światło od nich, bo akurat mają odpowiedniego szczeniaka, to jedziemy i przeprowadzamy niezależnie jeszcze testy, które opierają się na standardach szkolenia. Obserwujemy szczenię podczas pierwszego spotkania, przyglądamy się, jak zachowuje w towarzystwie swoich rodziców. Ma wtedy około ośmiu tygodni. Chodzi o to, by pies był odważny, nie miał lęków, nie bał się świata. Nie może wykazywać agresji, co nie oznacza, że nie może łapać zębami, bo normalnie pies w ten sposób poznaje świat i bawi się. Agresję oceniamy najłatwiej w grupie. Patrzymy, czy nie jest dominującym osobnikiem, czy nie rozstawia swojego rodzeństwa po kątach. Musi jednocześnie współpracować z człowiekiem, bo przecież jego pani lub pan powinni jak najswobodniej funkcjonować w społeczeństwie:

foto: Shutterstock

wychodzić z domu, dojeżdżać do pracy, załatwiać codzienne sprawy.

eśli s enię r ej ie r e to ierws e sito to o ieje się alej

A.W.: Na początku szkolenie, czyli do pierwszego roku życia psa, nie różni się znacząco, jeśli chodzi o późniejsze jego ukierunkowanie do pracy z człowiekiem z dysfunkcjami. W tym okresie przekonujemy się, czy wybór na pewno był trafny. To czas, gdy młody pies dorasta, zmienia się jego charakter i może okazać się, na szczęście dość rzadko, że jednak się pomyliliśmy.

M.K.: Pierwszy rok socjalizacji psa ma kluczowe znaczenie. W tym czasie pomału widać, jaki on będzie, czy da się nad nim zapanować. Istotny jest też wybór wolontariusza, bo te psy trafiają właśnie najczęściej do nich na ten czas. Wolontariusz nie może pozwalać psu na wszystko ani przyzwyczajać do bycia na kolanach. Musi umieć stawiać granice. Pies nie może być „uczłowieczany” – spać w łóżku, wskakiwać na kanapę. Z tego szczeniaka często wyrasta przecież naprawdę spore zwierzę.

A.W.: Wybierając wolontariusza, staramy się dopasować psa do człowieka. Istotne jest to, jaki tryb życia człowiek prowadzi, czy będzie miał czas na aktywność i ułożenie psa. W przypadku psów przewodników proces socjalizacji jest jasno opisany.

ak to wy l a i kto mo e osta wolontarius em

M.K.: Przede wszystkim osoba, która będzie z nami współpracowała i rozumiała swoją rolę. To angażujące zajęcie, ciężka praca. Prócz wyprowadzania na spacer odbywa się konsekwentna nauka. Trzeba sobie z tego zdawać sprawę. W każdym miesiącu kolejne rzeczy pies musi przećwiczyć i przyswoić. Każdy wolontariusz jest też pod opieką profesjonalnego trenera. Ma obowiązek spotykania się z nim regularnie. Wolontariusz uczony jest techniki postępowania z psem.

A.W.: Prowadzimy wstępne szkolenia, by wolontariusz rozumiał i umiał się wczuć w sytuację osoby z dysfunkcją. Na przykład jeśli ma psa, który w przyszłości ma wspierać osobę niewidzącą, to pies nie może kręcić się wokół człowieka na smyczy. To może być po prostu niebezpieczne dla przyszłego właściciela. Nie może się też z każdym wylewnie witać, ciągnąć na smyczy. Tego wszystkiego należy psa od jego szczenięcych lat nauczyć. To głównie rola wolontariusza. Niektórzy poddają się, większość z nami zostaje, ale pojawiają się też nowi.

o w takim ra ie o tym roku s kolenia ieje się alej

A.W.: Pies przechodzi kolejny test. Chodzimy z nim po mieście, sprawdzamy, czego się nauczył. Czy boi się schodów, czy pociąg robi na nim wrażenie, czy bardzo reaguje na inne psy. To wszystko opisane jest w standardach. Jeśli zdaje, przechodzi pod skrzydła trenera i tutaj zaczyna już bardzo konkretną naukę – szkolenie specjalistyczne. Teraz przysposabia się go do roli, jaką będzie w przyszłości pełnić, np. psa przewodnika, psa serwisowego. To szkolenie trwa mniej więcej siedem, osiem miesięcy. Uczymy konkretnych, standardowych komend. Bez względu na to z

jakiej organizacji pochodzi, reagować musi na te same polecenia.

omyślam się e niekt re rasy maj ewne r ewa i na innymi. Pies r ewo nik w nas ej świa omoś i to ra ej labra or. o sami s kolonymi o inny a a s e jalny n . alarmowania w sytua ji ataku oroby o by i o likemii u iabetyka

A.W.: Tutaj zdecydowaliśmy się na innego psa, mniejszego z predyspozycjami węchowymi. To pies, który musi być bardziej energiczny i praktycznie przyklejony do człowieka, nie opuszczać go na krok. To taki pies „na kolana”. Nie może być też duży i ciężki, bo ma wskakiwać do łóżka – musi wyczuwać stany zagrożenia nawet gdy człowiek śpi. No i co ważne, musi mieć potrzebę węszenia – pracować nosem.

aki ies musi wy uwa i o ren yli wiek emi ny kt ry wy iela się r y niskim ukr e. ak się s koli o te o sa

M.K.: To dość skomplikowany proces, ale tak jak w każdym szkoleniu psa pracującego nosem czy na detekcję opracowany jest konkretny trening. Już na etapie socjalizacji zwierzę trafia do trenera, nie wolontariusza, bo od samego początku powinno pracować nosem i być motywowane do wyczuwania lub odnajdywania konkretnych substancji. A wracając jeszcze do rasy, która sprawdza się u diabetyków, są to także spaniele, np. springer spaniel. Ta rasa ma bardzo dobry węch i da się też nad nią zapanować.

Wspomnę tutaj jeszcze o jednej rzeczy. Pies, który pracuje 10-20 minut węsząc, potrafi się porządnie zmęczyć. Dosłownie tak, jakby biegał za piłką przez godzinę. Potem może długo spać. To wszystko trzeba wyważyć i wziąć pod uwagę.

A.W.: Najpierw uczymy psa węszyć, a potem reagować na konkretny zapach. Pobieramy próbki od chorej osoby.

o to s a r bki jaki materiał jest obierany

A.W.: Najczęściej pozyskujemy je z potu, ale musimy je przechować i zamrozić. Nie mogą stracić właściwości.

jaki jes e oroba ies mo e by towar ys em

A.W.: Można szkolić psy dla osób chorujących na narkolepsję, padaczkę czy nawet dla osób ze spektrum autyzmu, zespołem Downa. To są psy już bardzo indywidualnie dobierane do potrzeb. Szkolone są, by zareagować w konkretnej sytuacji, gdy na przykład następuje atak. Przeciwdziałają mu bądź minimalizują skutki takiego ataku. To może być szczekanie, ogrzewanie człowieka, włączanie jakiegoś przycisku lub zaalarmowanie konkretnym zachowaniem osoby, z którą chory mieszka.

o umiem e ies ma by takim ro owskaem la łowieka w orus aniu się o świeie ale r wnie towar ys em otwieraj ym na świat

A.W.: Choć w przypadku osób ze spektrum autyzmu w pewnych sytuacjach może to działać przeciwnie. Pies może je od świata odgradzać, bo nie mają ochoty na kontakt z drugą osobą. Dlatego szkolimy psa, że gdy ktoś podchodzi za blisko, to pies ma stawać pomiędzy nią a właścicielem. Może też przerywać pewne niepożądane zacho-

wania, które się zdarzają, np. nadmierne drapanie, uderzanie, uciekanie. Pies przychodzi, kładzie głowę, liże, odciąga, zatrzymuje. To naprawdę jest bardzo indywidualne szkolenie.

Pies w o es łym wieku o obnie jak łowiek tra i ener ię i wiele mysł w ju nie ra uje tak jak awniej. o e or ej się u asem oruje. o jakie o momentu wię mo e ra owa

A.W.: Psy po ósmym roku życia muszą dostać od weterynarza zgodę na dalszą pracę z człowiekiem. Ważny jest rzeczywiście stan ich zdrowia. o ieje się nimi jeśli r e o na si emeryturę ra wte y swoje u rawnienia o ra y o kt rej r ywykły a ar a się i tak e osoba la kt rej ra uj otr ebuje kolejne o sa asystuj e o a nie mo e sobie o woli na osia anie w . o bar o tru na emo jonalnie sytua ja la obu stron.

A.W.: Tak. Dlatego potrzebujemy wolontariuszy – nie tylko takich, którzy wychowają małego psa, ale też osób, które przyjmą na emeryturę tego dorosłego psa. Proszę mi wierzyć, coraz częściej ludzie się po takie psy zgłaszają. To wspaniałe, bo nie boją się brać starszego psa. W zamian dostają dobrze ułożonego, wyszkolonego psa.

M. K.: Zawsze pomagamy w znalezieniu psu nowego domu, jeśli jest tylko taka potrzeba. Na szczęście zdarza się to niezwykle rzadko, bo pies zazwyczaj pozostaje w rodzinie, nawet jeśli pojawia się nowy czworonóg.

Czy każdy człowiek, który mógłby, ze względu na stan swojego zdrowia, być wspierany przez wyszkolonego psa może sobie na to pozwolić? Szkolenie psa to jednak bardzo drogie przedsięwzięcie – to koszt nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych.

A.W.: Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) przewidział możliwość finansowania szkolenia takich psów. Dzięki temu organizacje pozarządowe, m.in. taka jak nasza, co roku występują z propozycją szkolenia psów pod konkretne potrzeby. Dzięki temu osoba z niepełnosprawnością może takiego psa otrzymać za darmo. Co więcej, może liczyć na pomoc w jego utrzymaniu. A jeśli chodzi o koszty, to można spojrzeć na nie również przez pryzmat tego, że pies nie tylko pomaga fizycznie, ale jego obecność sprawia, że chory czuje się lepiej, bo aktywizuje go, dostarcza radość. Pies jest przyjacielem, jest oddany. Chorą osobę z psem świat często szybciej dostrzeże i wesprze, bo ją zobaczy. To są rzeczy, których nie da się przeliczyć na pieniądze.

Klaudia Torchała, zdrowie.pap.pl Monika Krzemińska, fizjoterapeutka, zoopsychologoraz zootechnik, instruktor szkolenia psów asystujących. Doświadczenie zdobywała m.in. w brytyjskiej szkole uide Dogs for The Blind oraz szkole w Wielkiej Brytanii szkolącej psy asystujące Canine Partners. Uczestniczyła w wizytach studyjnych w ośrodkach szkolących psy przewodniki Fundacji Matylda w szkole Czeskiego Związku Niewidomych w Rehabilitation Centre Silver. Pełniła także funkcję eksperta wiodącego przy tworzeniu Standardów Szkolenia Psów Przewodników w projekcie Budowa kompleksowego systemu szkolenia i udostępniania osobom niewidomym psów przewodników oraz zasad jego finansowania . Współzałożycielka Stowarzyszenia Dogs for Life.

GWAŁTOWNE ZMIANY TEMPERATURY ZWIĘKSZAJĄ RYZYKO UDARU

Zbyt wysokie lub zbyt niskie temperatury i duże ich wahania przekładają się na wyższe ryzyko śmierci lub niepełnosprawności w wyniku udaru – wynika z podsumowania badania opublikowanego w czasopiśmie Neurology. Informacja, że zmiany klimatyczne wpływają negatywnie na zdrowie człowieka, nie jest niczym nowym. Coraz więcej badań potwierdza jednak ten fakt i wskazuje na konkretne efekty ekstremalnych zjawisk pogodowych. Chińscy naukowcy przeanalizowali dokumentację medyczną z ponad 200 krajów i terytoriów na przestrzeni 30 lat. Wykazali przy tym, że dramatyczne zmiany temperatury wpływają na nasze zdrowie.

– Praca chińskich badaczy po raz kolejny zwraca uwagę na istotny problem nagłych zmian środowiska zewnętrznego, które negatywnie wpływają na ludzki organizm. Zmiany klimatyczne prowadzą nie tylko do wzrostu średniej temperatury, lecz także wyzwalają ekstremalne zjawiska pogodowe. Fale upałów, wahania ciśnienia atmosferycznego czy nagłe ochłodzenia, które coraz częściej obserwujemy również w naszej części świata, przyczyniają się do pogorszenia stanu zdrowia. Co więcej, negatywne zjawiska pogodowe powodują także problemy z dostępem do pomocy medycznej oraz utrudniają przestrzeganie dotychczasowych zaleceń lekarskich – zwraca uwagę prof.

dr hab. n. med. Mateusz K. Hołda Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Oddział Szybkiej Diagnostyki, Krakowski Szpital Specjalistyczny im. św. Jana Pawła II. Zdaniem chińskich badaczy niskie temperatury mogą powodować zwężenie naczyń krwionośnych, podwyższając ciśnienie krwi, co jest czynnikiem ryzyka udaru. Wyższe natomiast mogą powodować odwodnienie, wpływać na poziom cholesterolu i spowalniać przepływ krwi, co może również prowadzić do udaru mózgu.

Jak tłumaczą, „nieprawidłowa temperatura zakłóca niektóre czynności fizjologiczne i zwiększa ryzyko udaru. Na przykład przy wysokich temperaturach ciało chłodzi się poprzez pocenie się i parowanie. Ta reakcja fizjologiczna może prowadzić do nadkrzepliwości krwi, co sprzyja zakrzepicy i powoduje udar. Odwodnienie może aktywować współczulny układ nerwowy, zwiększając zapotrzebowanie metaboliczne serca, co może prowadzić do niedopasowania podaży do popytu, wywołując zdarzenie niedokrwienne, a ostatecznie – udar mózgu. Zimne środowisko aktywuje współczulny układ nerwowy, który sprzyja zwężaniu naczyń krwionośnych w organizmie, co prowadzi do wzrostu ciśnienia krwi i lepkości krwi, co może również zwiększać ryzyko udaru” –czytamy w majowym wydaniu Neurology.

Największy wpływ pogody możemy zaobserwować w przypadku chorób układu sercowo-naczyniowego. – Zmiany temperatury i ekstrema pogodowe zwiększają ryzyko nie tylko wystąpienia udaru mózgu, ale też zawału serca, przyczyniają się do zwiększonych wahań ciśnienia tętniczego krwi i mogą wyzwalać zaburzenia rytmu serca. Dlatego tak ważne jest, szczególnie u osób starszych i obciążonych innymi chorobami, zwracanie uwagi na zachowanie odpowiednich warunków bytowania, a w razie występowania niecodziennych zjawisk pogodowych – odpowiednie przeciwdziałanie wychłodzeniu bądź przegrzaniu organizmu –zwraca uwagę prof. Hołda.

Biorąc pod uwagę zmiany klimatyczne, warto zauważyć, że w przyszłości obciążenie udarem związane z wysoką temperaturą może gwałtownie wzrosnąć. Z raportu europejskiej agencji klimatycznej Copernicus wynika, że zjawiska pogodowe, od szalejących pożarów po fale upałów w lecie, sprawiły, że miniony rok był najcieplejszy w historii. W 2023 r. średnia temperatura na świecie wyniosła 14,98 C, zatem była najwyższa od rozpoczęcia gromadzenia danych w 1850 r.

Monika Grzegorowska, zdrowie.pap.pl

TRZEBA WYŻYĆ ŻYCIE –TO NIE TRUIZM

Jan Mela jako nastolatek zdobył dwa bieguny i udowodnił, że niepełnosprawność nie musi być przeszkodą w realizacji marzeń. Dziś ma 35 lat, jest szczęśliwym ojcem trójki dzieci i nadal inspiruje innych do pokonywania życiowych trudności.

Przez całe życie mam ogromne szczęście do świetnych ludzi, którzy dawno temu wręcz nafaszerowali mnie poczuciem, że warto jest w życiu stawiać na nasze mocne strony, skupiać się na tym, co mamy, na naszych zdolnościach, a nie na naszych brakach i ograniczeniach. Bo jako ludzie mamy niestety taką skłonność –mówi Jan Mela, który po wypadku stracił nogę i rękę, zdobywca dwóch biegunów w jednym roku (miał 15 lat) i pierwsza osoba z niepełnosprawnością, która tego dokonała.

o ię najbar iej enerwowało w o ejś iu orosły i r wieśnik w o twojej nie ełnos rawnoś i

Najbardziej irytujące, wręcz uwłaczające jest traktowanie, postrzeganie osób z niepełnosprawnością przez pryzmat litości. To ona jest czymś, co wartościuje ludzi na lepszych i gorszych i robi bardzo dużo złego. Często podszyta jest płaszczykiem opiekuńczości. Uważam, że granica między motywowaniem i wspieraniem a wyręczaniem albo traktowaniem po macoszemu często zaciera się. A to z kolei robi przeogromną różnicę. Bardzo często to niestety my, dorośli tworzymy te sztuczne podziały.

różnić. Ta różnorodność jest naszą siłą. Jak więc to robić, żeby odmienności zauważać, ale nimi nie szafować, nie wartościować? To trudna sztuka. Ale myślę, że jeśli integrację zaczynamy od najmłodszych lat, to przynosi ona bardzo piękne efekty – tak ważne dla nas, niepełnosprawnych.

o właśnie jak to robi

Pokazywać niepełnosprawność. Uważam, że integracja to jest kontakt. Teraz jestem zaangażowany w projekt z fundacjami Multisport i Zaczytani.org, które wspólnymi siłami wydały bajkę terapeutyczną „Jak grają najlepsi” o niepełnosprawnej piłkarce. Czytanie tej opowieści może być pretekstem, żeby porozmawiać ze swoimi dziećmi, ale też aby stworzyć okazję do spotkania, żeby zobaczyć, że ktoś bez nogi gra w piłkę nożną, a ktoś inny bez nogi może niekoniecznie uprawia sporty, ale żyje aktywnie, chodzi do szkoły, robi różne rzeczy. Wcale nie jest tak, że siedzi i co chwilę tylko płacze, bo nie ma nogi. Każdy z nas czegoś nie ma. Jednym słowem, trzeba dzieci oswajać z niepełnosprawnością. Bez kontaktu twarzą w twarz nie ma integracji. Oczywiście książki są szalenie ważne, budują relacje, więzi, ale em-

Staram się różnych sytuacji nie rozpamiętywać, bo nie ma po co, kąśliwe uwagi puszczam mimo uszu. Ale pamiętam taką sytuację. Kiedyś w basenowej szatni rozbieram się, widać moją jasną protezę nogi. Siedmio-, może ośmioletni chłopczyk patrzy zafascynowany, uśmiecham się do niego i czuję, że tu się właśnie odbywa prawdziwa integracja. Po czym podchodzi tata, chwyta go za rękę, odciąga, mówiąc: nie patrz, nie patrz. eby było jasne: tata chciał dobrze, ale dał dziecku przekaz –osoby z niepełnosprawnością to dziwacy, najlepiej omijaj je szerokim łukiem

albo u awaj e i nie ma.

Tak, właśnie. Nie mówię, że jest prosto zrobić, żeby przestać udawać, że wszyscy jesteśmy tacy sami, bo nie jesteśmy tacy sami, jesteśmy rożni. Ale możemy się pięknie

patii nie nauczymy się tylko z nich. Potrzebny jest realny kontakt.

Powie iałeś e twoje y ie nie otoyłoby się tak jak się oto yło yli bar o ins iruj o la inny ybyś nie s otkałna swojej ro e o wy aku o owie ni nawi ator w.

Jasne, z kim się przystaje, takim się staje. Przez całe życie mam ogromne szczęście do świetnych ludzi, którzy dawno temu wręcz nafaszerowali mnie poczuciem, że warto jest w życiu stawiać na nasze mocne strony, skupiać się na tym, co mamy, na naszych zdolnościach, a nie na naszych brakach i ograniczeniach. Bo jako ludzie mamy, niestety taką skłonność. Trzeba się skupiać na życiu w pełni, na 100 procent – choć brzmi to jak truizm. Czerpmy z życia jak najwięcej, pełnymi garściami, ile

można. Owszem, jest mi dużo łatwiej mówić o tym, na co warto w życiu stawiać, dlatego że spotkałem ludzi, którzy dali mi przestrzeń do samorealizacji, ale też uwierzyli we mnie, którzy mi konkretnie powiedzieli: ty, Jaśku możesz robić rzeczy odjechane, kosmiczne. Hej, my ci to proponujemy, spróbuj, poczuj ten smak. Nie pamiętam, po której wyprawie, czy na Biegun Północny, czy Południowy, czy na Kilimandżaro, pomyślałam: skoro daliśmy radę z takimi wyprawami, trzeba iść za ciosem i robić kolejne ciekawe rzeczy. Później był maraton, triatlon. Ale też rzeczy dla mnie znacznie istotniejsze, jak założenie fundacji, pomaganie innym osobom z niepełnosprawnościami, założenie rodziny. Wszystko to dzięki temu, że uwierzyłem, że da się mnie polubić, pokochać, że mogę żyć aktywnie. Gdyby tych wspaniałych ludzi na mojej drodze zabrakło, bez ich wsparcia ciężko byłoby mi żyć marzeniami.

Pr y omnis o to a lu ie

Marek Kamiński, Anna Dymna to osoby, które bardzo wiele dla mnie zrobiły. Marek we mnie uwierzył i dał mi możliwość sprawdzenia się w niełatwym boju wyprawy na Biegun Północny. Anna Dymna zainspirowała mnie do założenia własnej fundacji. Ale przede wszystkim ludzie z różnymi niepełnosprawnościami, których miałem okazję obserwować, którzy dla mnie stanowili inspirację. Taki przykład: ej, skoro oni mogą tak żyć, a ja jestem w podobnej sytuacji, to też tak mogę, nie mam żadnych wymówek. Bo niepełnosprawność w pewnym momencie zacząłem traktować jako wymówkę

yli je nak miałeś kryty ny moment

Ależ oczywiście, że miałem. Zawsze zmiana i nauka samoakceptacji, motywacji i wiary w marzenia jest procesem, który trwa długo.

Pamiętas mo emoment je ania w ł braku wiary e oś mo es

Przede wszystkim był to wypadek, po którym stałem się osobą niepełnosprawną. 22 lata temu, jako trzynastolatek zostałem porażony prądem wysokiego napięcia – przeze mnie przepłynęło 15 tys. wolt. Straciłem rękę i nogę. Przez długi czas nie wyobrażałem sobie, jak można żyć dalej aktywnie.

Uczymy się empatii przez doświadczenia, ale gdy jesteśmy w pełni zdrowi, rzadko zastanawiamy się, jakby to było żyć na wózku czy np. będąc osobą niewidomą. Mamy w życiu inne sprawy, na których się skupiamy, więc niepełnosprawność po wypadku zawsze jest dla nas zaskoczeniem, spada jak grom z jasnego nieba.

A jako ludzie z natury przecież nie lubimy zmian, boimy się ich, boimy się tego, czego nie znamy.

j tak. Pr ewr iłam sięw ła ien e mia yłam staw w rawej łoni stra iłam ste kę ełnos rawnoś i i le się tym o ułam. te y r ys ło astanowienie lu ie yj ors ymi nie ełnos rawnoś iami i aj ra ę a ty sięma ais . Pomo ło.

Kiedy ktoś sobie złamie rękę, myśli: to mi się tak trudno żyło z ręką w gipsie przez miesiąc, a ktoś daje sobie radę na co dzień. Wciąż się uczę, że trudne doświadczenia uczą empatii, większej wyrozumiałości. A z drugiej strony czasem nawet chamskie zachowania wobec osób w jakikolwiek sposób odmiennych wynikają z braku empatii, a ta z kolei z braku osobistego doświadczenia. Osobiste doświadczenie bądź obserwowanie w swoim otoczeniu, stycz-

ność z osobami z niepełnosprawnościami uczą, że to wcale nie są „biedne kaleki”, które wymagają naszej pomocy, w dodatku roszczeniowe. Pamiętam, jak kiedyś byłem na festiwalu muzycznym. W krótkim spodenkach, w bawełnianej koszulce siedziałem przed jakimś sklepem i ktoś podchodzi i wrzuca mi 10 zł. Pomyślałem: no i fajnie, kupię sobie chipsy. Ale ten ktoś z automatu wyszedł z założenia, bo przecież nie leżał przede mną kapelusz

ało ył e na ewno otr ebujes omo y bo nie ełnos rawni r e ie bieraj na y ie.

No tak. Ale uważam, że nie ma godnego życia za darowane pieniądze i powrót po wypadku do pracy, do społeczeństwa, przywraca godność, na którą każdy człowiek zasługuje.

a ym sku iałsię aś ela y ju okr e ł w swojej nie ełnos rawnoś i

Po obserwowaniu ludzi, którzy dają sobie radę, zacząłem się skupiać bardzo na tym, żeby samemu próbować. Bo znamy się na tyle, na ile nas sprawdzono. Więc możliwość sprawdzenia siebie na arenie sportowej, podróżniczej bardzo dodała mi wiatru w żagle i sprawiła, że zacząłem się uczyć, że żeby odkryć to, czy się do czegoś nadajemy, czy nie, trzeba tego spróbować. Łatwo jest równając do pewnego standardu normalności, czy jakkolwiek miałbym to nazwać, powiedzieć sobie: aha, skoro nie zrobię tego normalnie, to nie zrobię tego wcale.

Doświadczenie niepełnosprawności uczy mnie kombinowania w pozytywnym sensie. Czyli zawsze szukam patentu: jak czegoś nie zrobię tak, zrobię inaczej, po swojemu. Obejdę, wejdę jak nie drzwiami, to oknem. Dzięki temu

osoby z niepełnosprawnościami niejednokrotnie mają więcej zapału, żeby się nie łamać rożnymi błahostkami czy innymi trudnymi doświadczeniami w swoim życiu, tylko skupiać się na tym, jak problem rozwiązywać. Nie chodzi mi o to, że osoba z niepełnosprawnością powinna ciągle udowadniać swoją godność, wartość, ale jednocześnie doświadczenie tej walki przydaje się na innych płaszczyznach życiowych.

a r ykła jaki

W zawalczeniu o ukochaną osobę. Ale też w sporcie, w pracy.

obie iękniesię u ało.

No udało mi się. Niepełnosprawność nauczyła mnie determinacji. A sport pozytywnie zmienia naszą mentalność i uczy, że sukces nie przychodzi łatwo, wymaga zaangażowania, a czasami poświęcenia, ale też może być dziełem naszych wyborów.

Beata Igielska, zdrowie.pap.pl an aś ela - podróżnik i działacz społeczny. Najmłodszy w historii zdobywca dwóch biegunów w jednym roku (miał 15 lat) i pierwsza osoba z niepełnosprawnością, która tego dokonała. W 1998 roku przeżył rodzinną tragedię, gdy w jeziorze utopił się jego młodszy brat, Piotr. 24 lipca 2002 Mela doznał porażenia prądem, kiedy wszedł podczas deszczu do niezabezpieczonej stacji transformatorowej przy placu zabaw w Malborku. Odzyskawszy przytomność, został niezwłocznie przewieziony do szpitala w dańsku, gdzie po trzech miesiącach leczenia podjęto decyzję o amputacji lewego podudzia i prawego przedramienia. Szczęśliwy mąż i ojciec trójki dzieci.

MOJE ŻYCIE BEZ ŻOŁĄDKA

Kiedy po wycięciu żołądka dietetyczka mówiła mi: jeszcze pójdzie pani do restauracji, nie wierzyłam. Dziś żyję niemal zupełnie normalnie, no może bardziej zdrowo niż wcześniej – mówi Anita Wojtaś Jakubowska, która zachorowała na raka żołądka i przeszła gastrektomię, czyli chirurgiczne usunięcie tego narządu.

o było asko enie

Olbrzymie. Nic nie wskazywało na to, że w ogóle jest jakiś problem. O tym, że mam nowotwór, dowiedziałam się zupełnie przypadkiem. 10 lat temu miałam zdiagnozowaną anemię złośliwą, tzw. chorobę Addisona-Biermera - polega ona na tym, że nie wchłaniam witaminy B12. Wtedy dowiedziałam się, że do końca życia będę musiała brać zastrzyki z tej witaminy i jeśli będę to robiła, wszystko będzie dobrze. Zalecono mi też opiekę hematologa, który raz na jakiś czas ma mi sprawdzać parametry krwi. I jedna z takich wizyt, na której pojawiłam się 2,5 roku temu, uratowała mi życie. Przypadkowo wybrany hematolog jako pierwszy zadał mi pytanie, czy ktoś mi kiedykolwiek powiedział, że ta choroba oznacza zwiększone ryzyko zachorowania na nowotwór żołądka i przewodu pokarmowego. Zdziwiony moim zaprzeczeniem, kontrolnie zalecił gastroskopię. Kiedy zrobiłam ją kilka miesięcy później, tuż po badaniu usłyszałam bezpardonowe: „ma pani jakiegoś bardzo źle wyglądającego guza, ale bez wyników biopsji nie powiem, co to jest”. I tak to się zaczęło.

o było alej

Choć nie miałam żadnych objawów, czułam, że to coś złego. Miesiąc później odebrałam wyniki z informacją, że mam nowotwór żołądka. Stałam z tą informacją w ręku na recepcji przychodni bez wiedzy, co zrobić, od czego zacząć. Czułam, że potrzebuję lekarza, który wytłumaczy mi, co to dokładnie oznacza. Znaleźliśmy z mężem gastroenterologa, który przyjął nas w ciągu godziny. Ewidentnie, kiedy zobaczył wyniki, sam był w szoku i w czasie całej wizyty ani razu nie użył słowa nowotwór czy rak. Mówił ogólnikami, potwierdzając moje podejrzenia, że to poważna sytuacja. Jedyny konkret, jaki od niego usłyszeliśmy, to zalecenie zgłoszenia się do szpitala.

na o ani li yła

Na wyniku badania obok słowa „nowotwór” widniały niezrozumiałe dla mnie skróty i symbole. W pierwszej chwili zaprzeczałam, że mogę mieć raka. Miałam nadzieję, że ktoś przeczyta te wyniki na moją korzyść - i wyjaśni mi, że to nic poważnego. Niestety, usłyszeliśmy coś zupełnie odwrotnego. Wyszliśmy z mężem z gabinetu, staliśmy na ulicy w centrum Warszawy i oboje płakaliśmy. Po pierwszym szoku zadzwoniłam do mamy, do przyjaciółki i do szefa, żeby ich o tym poinformować. A potem, mniej więcej po godzinie, zaczęliśmy działać.

Mąż obdzwonił znajomych z informacją, że mam raka żołądka, wypytując, czy ktoś nie zna kogoś, do kogo można się z tym zwrócić.

Po trzech godzinach dostaliśmy rekomendacje miejsc i osób. Nazwisko jednego lekarza powtórzyło się dwa razy i do niego właśnie poszliśmy.

Po trzech dniach miałam już umówioną wizytę w prywatnej placówce, do której nigdy sama bym nie skierowała swoich pierwszych kroków. Dostałam tam fantastyczną opiekę, czując się,

jakbym była w dobrej klasy hotelu, a nie w szpitalu, który ma kontrakt z NFZ. To miało olbrzymie znaczenie.

a ym ole ało le enie

Biorąc pod uwagę ten typ raka żołądka, mój młody wiek i moje dobre rokowania, niemal od razu usłyszałam, że czeka mnie całkowite, chirurgiczne usunięcie żołądka. To był pierwszy szok. Kolejny – że muszę przejść ciężką chemioterapię. Wszystko zadziało się bardzo szybko: chemioterapię zaczęłam niecały miesiąc od diagnozy. Miałam w tym dużo szczęścia - przeszłam ten proces w bardzo uprzywilejowany sposób: jestem z dużego miasta, a mój mąż ma szeroką sieć kontaktów biznesowych. Tylko dzięki temu dowiedziałam się, że mogę leczyć się w Luxmedzie i że będzie to proces finansowany przez NFZ.

• le r y najmy to area owała Pani bar o s ybko nie wlekała o ebraniem wynik w nie ekałana swoj kolej tylko obijała się o lekar y eby jak najs yb iej oś robi .

To prawda, taką jestem osobą, że muszę działać, od lat zajmuję się zawodowo realizowaniem projektów. Po pierwszym szoku już wiedziałam, że mam „temat do zrobienia” i to jak najszybciej, żeby nie tracić czasu. W efekcie we wtorek dowiedziałam się, że jestem chora, w piątek byłam na pierwszej wizycie u lekarza, a trzy tygodnie po diagnozie byłam już na pierwszej chemioterapii. To był maj. Potem przeszłam cztery cykle chemioterapii, pod koniec lipca przeszłam operację, a po miesiącu odpoczynku rozpoczęłam kolejne cztery cykle chemii. 30 października 2022 roku zakończyłam leczenie. Cały proces zamknął się w sześciu miesiącach.

ak na ię kie le enie onkolo i ne to bar o s ybko.

Bardzo. Ale też na szczęście mój organizm bardzo dobrze radził sobie z chemią, dzięki czemu wszystko szło zgodnie z harmonogramem i nie musiałam niczego odwlekać, np. ze względu na złe wyniki.

o otem

Po operacji miałam zaplanowany na wiele miesięcy proces dietetyczny. Edycja: Anita bez żołądka.

a ym to ole ało

Organizm musiał się przyzwyczaić do nowej sytuacji – do trawienia bez udziału żołądka. Miałam rozpisaną na wiele miesięcy precyzyjną dietę, która miała pomóc mojemu organizmowi przestawić mi się na inne funkcjonowanie poprzez stopniowe wprowadzanie różnych pokarmów.

o było najtru niejs e

Były dwa takie momenty. Pierwszy – co może być zaskakujące – nastąpił już po usunięciu żołądka. Pobrano mi biopsję i okazało się, że nie było w niej ani śladu nowotworu.

yli o o wy ięli oł ek

Nie, nie miałam takich myśli. Ten wynik oznaczał, że znalazłam się w bardzo niewielkim procencie osób, na które zadziałała chemioterapia. Przy nowotworze żołądka chemioterapia ma zminimalizować ryzyko przerzutów, ale raczej nie wpływa na to, że nowotwór wycofuje się z organu. Dlatego prewencyjnie wycina się żołądek. Konsultowałam to z innymi specjalistami i dowiedziałam się, że ponieważ możliwe jest w miarę normalne życie bez żołądka, jego usunięcie i tak byłoby rekomendowane.

wię na ym ole ał roblem

Problemem była iskierka nadziei, która się wtedy pojawiła. Bo pomyślałam, że może nie będę musiała przechodzić już chemii pooperacyjnej, na którą składają się cztery cykle co dwa tygodnie, które przeczołgują na maksa. Po chemioterapii byłam całkowicie wyjęta z życia, leżałam w łóżku, nic nie jadłam, wymiotowałam. A tu pojawiła się nadzieja, że może nie będę musiała znowu przez to przechodzić. Jednak po naradzie lekarze zdecydowali, że lepiej kontynuować leczenie, czyli zgodnie z planem zastosować chemioterapię – tym bardziej, że zadziałała na mnie tak dobrze. W międzyczasie ja sama doszłam do wniosku, że nie mogę tak po prostu zawiesić leczenia - bo nigdy nie darowałabym sobie, że nie zrobiłam wszystkiego, co możliwe, żeby choroba już nie wróciła. Ale jednak emocjonalnie był to bardzo trudny czas.

y ta ru a seria była r wnie ię ka

Nawet bardziej. Chemioterapię pooperacyjną przeszłam bardzo źle. Starałam się trzymać psychicznie, ale fizycznie zniosłam ją fatalnie. Choć to była ta sama chemia, co poprzednio, miałam przedziwne objawy – drętwiało mi ciało, trzęsłam się godzinami po jej podaniu, było mi potwornie zimno. Działy się ze mną rzeczy, nad którymi nie byłam w stanie zapanować. To było bardzo wyczerpujące. Wtedy powtarzałam sobie w kółko „to minie”.

ru i tru ny moment

Zaskakujący dla mnie samej – moment zakończenia leczenia.

a s e ł kry ys sy i ny...

Tak. W czasie leczenia byłam skupiona na działaniu: miałam rozpisany plan, na lodówce wisiał kalendarz, w którym na kolorowo zaznaczone były pobyty w szpitalu i całe życie było do tych terminów dostosowane. Wiedziałam, że 30 października mam ostatnią chemię. Myślałam, że tego dnia poczuję ulgę, że to już za mną. Tymczasem wyszłam ze szpitala z uczuciem: i

co teraz? Po tygodniu wróciłam do pracy i miałam uczucie totalnej abstrakcji – że wracam do życia, które funkcjonuje na starych zasadach, a ja jestem już innym człowiekiem. To był tak gigantyczny dysonans, że przez wiele tygodni miałam ataki paniki: co ja tu robię? jak mam funkcjonować? jak ogarnę życie? Bałam się, że się nie odnajdę.

Bardzo pomogła mi wtedy rozmowa z psychoonkolog Adrianną Sobol, która powiedziała mi, że nie jestem jedyną osobą, która przeżywa coś takiego. e moment zakończenia leczenia jest wbrew pozorom bardzo trudny, bo trzeba na nowo poukładać sobie życie, zastanowić się, czy dopasować się do tego życia, czy to życie zmienić. Wtedy podjęłam decyzję o zmianie pracy. Czułam po prostu, że potrzebuję nowego rozdania życiowego i zdefiniowania siebie na nowo. I w lutym byłam już w nowym miejscu. Równolegle pracowałam mocno nad swoimi emocjami i oswojeniem się w nowej wersji własnego życia.

olejna miana. ybko.

Szybko, choć wtedy miałam wrażenie, jakby wszystko strasznie się wlokło. W tym uczuciu paniki to było koło ratunkowe, które sobie rzuciłam, i okazało się, że to była bardzo dobra decyzja. Zaczęłam dochodzić do siebie i wróciłam na dobre tory.

atem jak się yje be oł ka

Naprawdę da się tak żyć. Choć początkowo, gdy dietetyczka mówiła mi: jeszcze pójdzie pani kiedyś do restauracji – nie wierzyłam.

ak r estawiasię or ani m na tak sytua ję

Przez pierwsze osiem dni po operacji nie mogłam napić się nawet łyka wody, mogłam jedynie zwilżyć wodą usta, byłam karmiona dojelitowo. Kiedy po tym czasie wzięłam pierwszy łyk wody, wszystko zaczęło mi bulgotać, musiałam biec do łazienki, potem przez kolejne dni jadłam tylko kleik. Kolejne tygodnie upłynęły pod znakiem płynnego jedzenia – moje jelita wariowały, cokolwiek bym im dała.

Było bardzo ciężko: bolało, kilkanaście razy dziennie wymiotowałam, miałam biegunkę. Lekarze wtedy mówili: wszystko się unormuje, a ja myślałam: nie ma takiej opcji, widzę przecież, co się dzieje. Teraz wiem, że mieli rację. Dziś, półtora roku po operacji – z mojej perspektywy – funkcjonuję zupełnie normalnie.

le oś musiało się mieni w o iennym unk jonowaniu

Nie piję alkoholu. Wiem, że są osoby, które próbują, ale ja tego nie potrzebuję. Nie jem ciężkostrawnych, smażonych, tłustych potraw. yję mega zdrowo. Nie mam wyjścia Cała reszta wygląda zupełnie normalnie. Mogę pić kawę – choć początkowo ostrzegano mnie, że mój organizm

może ją źle znosić. Na szczęście tak się nie stało. No i mogę pójść do restauracji.

je nak

Tak Mogę zamówić sobie niemal dowolną potrawę, np. małą porcję sushi. To, co przydarza mi się regularnie, to uczucie mdłości w niespodziewanych momentach – np. trzy dni z rzędu jem jajecznicę, a czwartego mam po niej mdłości, albo w biurze po lunchu, nawet gdy przygotuję go sobie sama ze znanych mi składników. Wiem, że muszę wtedy usiąść albo na chwilę się położyć, głęboko oddychać. Po 10 minutach wszystko mija. Czasem w specyficzny sposób powietrze przełykiem wraca z jelit, co brzmi jakby cichutko mi się odbijało. Ale to drobnostki, nauczyłam się już z tym żyć. Wsłuchuję się w sygnały ciała, ono przecież dokonało czegoś niewiarygodnego wie orki kole ankami r y winku ie al

Myślałam o tym, leżąc w szpitalu. Prowadzimy z mężem bardzo towarzyskie życie, często zapraszamy znajomych na kolacje. Wydawało mi się, że to będzie bardzo trudne, że to będzie moja walka, że będę czuła żal. Ale mogę jeść to, co przygotuję, więc przygotowuję takie jedzenie, abym mogła brać udział w kolacji. Alkohol jest na stole i korzystają z niego ci, którzy mają ochotę – ja sięgam zwykle po herbatę albo zakwas z buraków.

o e to abr minie rę nie ale to baro o ytywna istoria

Właściwie tak. Kiedy dowiedziałam się, że jestem chora, wiele osób z mojego otoczenia mówiło: „Anita, wygrasz tę walkę”, „pokonasz tego dziada”. Zaczęłam przyglądać się tym myślom i zrozumiałam, że ja nie chcę, aby to była walka. Bo to mi nie pomoże, na walkę zużywa się przecież energię. Dla mnie to była po prostu jakaś nowa droga, którą muszę przejść. Nowotwór stał się zadaniem do zrealizowania.

Jestem typem osoby, która – gdy ma dostateczną ilość danych – działa. Nie zastanawiam się nad tym, że mogłabym coś kiedyś zrobić inaczej. Za to przyglądałam się swoim emocjom i to było ważne, bo dzięki temu bardzo świadomie podeszłam do swojej choroby. Gdy w kolejce do lekarza słyszałam rozmowy pacjentów typu: „nowotwór zawsze wraca, nie ma się co cieszyć”, wstawałam i szłam na drugi koniec korytarza. Nie słuchałam tego. Oczywiście i mnie dopadły złe myśli: przyszedł moment, gdy miałam ataki paniki, wciąż myślałam o tym, że umrę i nie dożyję chwili, kiedy moja córka pójdzie do szkoły itp.

jak sobie ani tym ra iła

Na początku bardzo źle. Jak wspomniałam, rozmawiałam z psychoonkolożką, która bardzo mi pomogła, ale także usiadłam sama ze sobą i zaczęłam się zastanawiać, dlaczego ta myśl

tak usilnie do mnie wraca i sprawia, że się boję. Wymyśliłam więc, że codziennie po przebudzeniu będę myśleć o swojej śmierci i dzięki temu może wreszcie oswoję tę myśl. I pewnego dnia poczułam, że odpuściło. Myśl, że kiedyś umrę nagle wydała mi się zupełnie naturalna. Potem dowiedziałam się, że zupełnie nieświadomie zastosowałam na sobie terapię paradoksu – gdy coś budzi panikę i lęk, „wrzuca się” pacjenta w sam środek tego, co wywołuje strach.

yli r es ła Pani ws ystkie konie ne eta yśmiertelnie niebe ie nej oroby.

Chyba tak. Najpierw było działanie, potem żałoba, teraz jest normalne życie. I tak zamknęłam cały proces. Mogę żyć dalej. Pomogło mi usłyszenie od specjalistki, że to jest normalne, że wiele osób przez to przechodzi, że nie dzieje się ze mną nic dziwnego. Te emocje musiały wykipieć, znaleźć ujście. Bardzo pomogła mi podpowiedź, że żegnanie się z rakiem to proces, a nie chwila. A ja zakładałam, że zamknę za sobą drzwi szpitala i będzie już po wszystkim. Więc kiedy wyzdrowiałam, ale bałam się życia, sądziłam, że coś jest ze mną nie tak. Usłyszenie, że to normalny etap wychodzenia z choroby, bardzo mi pomogło.

ak się Pani tera uje

Jem regularnie, ale małymi porcjami, jestem pod stałą opieką specjalistów, badam się co cztery-pięć miesięcy. Biorę witaminę B12. Jestem okazem zdrowia, nigdy nie miałam lepszych wyników badań.

Ostatnio napisał do mnie pewien chłopak, Polak, który żyje w Barcelonie. Dowiedział się, że ma raka żołądka. Już wie, że będzie miał usunięty żołądek, ale nie przejdzie chemioterapii. I z zaskoczeniem przeczytałam, że lekarze powiedzieli mu: „pana życie zmieni się już na zawsze, nigdy nie będzie pan mógł już podróżować, jak dotychczas, uprawiać sporu jak dotychczas”. Jest zrozpaczony, bo usłyszał, że całe jego życie się zmieni. Pytał mnie, czy mam podobne doświadczenie. A mi od początku wszyscy mówili, że jakkolwiek nieprawdopodobnie to brzmi, to moje życie zmieni się w niewielkim stopniu i że kluczowe znaczenie będzie miało moje nastawienie. I naprawdę tak jest.

Wiem, że miałam szczęście, bo trafiłam na świetnych lekarzy, czułam się zaopiekowana pod każdym względem. W czasie podawania chemii personel bardzo się o mnie troszczył –wszędzie towarzyszyła mi zwykła ludzka życzliwość. To pomogło mi przeżyć jedno z najtrudniejszych w moim życiu wyzwań.

Monika Grzegorowska, zdrowie.pap.pl www.niemajutra.com

1 maja

KALENDARIUM

1707 – Anglia i Szkocja zawarły akt unii powołujący do życia Królestwo Wielkiej Brytanii.

1840 - W Wielkiej Brytanii wyemitowano pierwszy znaczek pocztowy Penny Black.

1890 – Pierwsze obchody Święta Pracy.

1997 – Opozycyjna Partia Pracy Tony’ego Blaira wygrała wybory parlamentarne w Wielkiej Brytanii.

2 maja

1568 – Królowa Szkotów Maria I Stuart uciekła z zamku na jeziorze Loch Leven, gdzie była uwięziona przez zbuntowanych lordów.

1780 – Brytyjski astronom William Herschel odkrył pierwszą gwiazdę podwójną – ksi Ursae Majoris w konstelacji Wielkiej Niedźwiedzicy.

1894 – Oficjalnie otwarto Royal College of Music w Londynie.

3 maja

1544 – Flota angielska pod wodzą księcia Edwarda Seymoura wpłynęła do Firth of Forth celem zajęcia Edynburga i porwania (nie doszłego do skutku) 1,5-rocznej królowej Szkocji Marii i Stuart.

1621 – Angielski filozof, prawnik i polityk Francis Bacon został oskarżony o korupcję i pozbawiony stanowiska lorda kanclerza.

1715 – Miało miejsce pierwsze od 1140 roku całkowite zaćmienie Słońca widoczne w Londynie, obserwowane i badane przez Edmunda Halleya.

1769 – Brytyjski koń wyścigowy Eclipse wygrał pierwszą spośród 18 swoich zwycięskich gonitw.

1860 – Karol XV został koronowany na króla Szwecji.

1921 – Utworzono Irlandię Północną.

4 maja

1776 – Rhode Island jako pierwsza kolonia amerykańska ogłosiła niezależność od Wielkiej Brytanii.

1780 – W Anglii odbyły się pierwsze Epsom Derby, dziś jeden z najbardziej prestiżowych na świecie wyścigów koni trzyletnich.

5 maja

1821 – Ukazało się pierwsze wydanie brytyjskiego dziennika „The Guardian” (jako „The Manchester Guardian”).

6 maja

1910 – Jerzy V został królem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii.

1937 - W Londynie otwarto Chelsea Bridge.

7 maja

1663 – W Londynie otwarto Teatr Królewski.

2001 - Ronnie Biggs, jeden ze sprawców „napadu stulecia” z 1963 roku, powrócił dobrowolnie z Brazylii do Wielkiej Brytanii, gdzie został natychmiast osadzony w więzieniu.

8 maja

1360 – Wojna stuletnia: podpisano francusko-angielski traktat w Brétigny ustalający warunki uwolnienia króla Jana II Dobrego, który został wzięty do angielskiej niewoli w bitwie pod Poitiers w 1356 roku oraz prawne usankcjonowanie ziemskich nabytków angielskich zdobytych w czasie dotychczasowych działań wojennych.

1429 – Wojna stuletnia: odwrót wojsk angielskich po nieudanym oblężeniu Orleanu.

1450 – W Kencie wybuchła rebelia pod wodzą Jacka Cade’a przeciwko królowi Henrykowi VI Lancasterowi.

1654 – W Westminsterze podpisano układ pokojowy kończący I wojnę angielsko-holenderską.

1941 – Podszywający się pod jednostkę norweską niemiecki krążownik pomocniczy HSK „Pinguin” został zatopiony na Oceanie Indyjskim przez brytyjski krążownik HMS „Cornwall”. Zginęło 342 członków załogi i 203 brytyjskich jeńców wojennych.

1970 - Ukazał się ostatni album grupy The Beatles Let It Be.

1987 - Brytyjska jednostka specjalna Special Air Service (SAS) zaatakowała z zaskoczenia i zabiła 8 członków brygady Tymczasowej IRA, którzy zostali potem nazwani „Męczennikami z Loughgall”.

9 maja

1941 – Bitwa o Atlantyk: Brytyjczycy przechwycili niemieckiego U-Boota U-110 wraz z maszyną szyfrującą Enigma.

10 maja

1824 – W Londynie otwarto Galerię Narodową.

11 maja

1967 - Wielka Brytania złożyła wniosek o przyjęcie do Wspólnot Europejskich.

1981 – Na londyńskim West Endzie odbyła się premiera musicalu Koty Andrew Lloyda Webbera.

2010 – David Cameron został premierem Wielkiej Brytanii.

12 maja

1191 – W trakcie wyprawy krzyżowej król Anglii Ryszard I Lwie Serce poślubił w cypryjskim Limassol Berengarię, córkę króla Nawarry Sancho VI Mądrego.

1943 – Bitwa o Atlantyk: Brytyjczycy zatopili niemiecki okręt podwodny U-89, w wyniku czego zginęła cała, 48-osobowa załoga.

13 maja

MAJ

1940 - Nowy brytyjski premier Winston Churchill powiedział w inauguracyjnym przemówieniu przed Izbą Gmin, że może obiecać jedynie krew, znój, pot i łzy.

14 maja

1796 – Brytyjski lekarz Edward Jenner zaszczepił 8-letniego chłopca wirusami ospy krowianki, uzyskując dzięki temu po raz pierwszy odporność biorcy na wirusy ospy prawdziwej.

2010 - Otwarto Aviva Stadium w Dublinie.

15 maja

1718 – Brytyjski prawnik i wynalazca James Puckle opatentował pierwszy karabin maszynowy.

1836 − Brytyjski astronom Francis Baily, podczas obserwacji obrączkowego zaćmienia Słońca, odkrył zjawisko zwane dziś perłami Baily’ego, do którego dochodzi, gdy światło słoneczne przedostaje się przez nierówności na brzegu tarczy Księżyca.

16 maja

1916 – Została zawarta tajna brytyjsko-francuska umowa Sykes-Picot, dotycząca podziału stref wpływów na Bliskim Wschodzie po zakończeniu I wojny światowej.

18 maja

1725 – Król Wielkiej Brytanii Jerzy I Hanowerski ustanowił Order Łaźni.

19 maja

1568 – Królowa Szkotów Maria I Stuart została aresztowana na zamku Carlisle na polecenie królowej Anglii Elżbiety I Tudor.

1649 – Anglia została proklamowana republiką.

2018 – Książę Harry poślubił amerykańską aktorkę Meghan Markle.

20 maja

1609 – W Londynie zostały wydane Sonety Williama Szekspira.

1667 – II wojna angielsko-holenderska: zwycięstwo floty angielskiej w bitwie morskiej koło Nevis.

1910 – Odbył się pogrzeb króla Wielkiej Brytanii Edwarda VII.

1916 – Irlandzki podróżnik Ernest Shackleton dotarł wraz z dwoma członkami nieudanej ekspedycji transantarktycznej do przystani wielorybniczej Stromness na północnym wybrzeżu Georgii Południowej, gdzie zorganizował wyprawy ratunkowe po trzech innych, niezdolnych do pieszej wędrówki polarników pozostawionych na południowym wybrzeżu tej wyspy i 22 kolejnych na Elephant Island.

1992 - FC Barcelona pokonała po dogrywce na londyńskim Wembley Sampdorię Genua 1:0 i zdobyła po raz pierwszy piłkarski Puchar Europy.

21 maja

1662 – Król Anglii i Szkocji Karol II Stuart ożenił się w Portsmouth z księżniczką portugalską Katarzyną de Bragança.

1916 – W Wielkiej Brytanii wprowadzono po raz pierwszy czas letni.

22 maja

2017 – 22 osoby zginęły, a ponad 800 zostało rannych w samobójczym zamachu bombowym przez halą widowiskowo-sportową Manchester Arena w Manchesterze, dokonanym przez islamskiego terrorystę po zakończeniu koncertu amerykańskiej wokalistki Ariany Grande.

24 maja

1689 – Angielski parlament uchwalił akt tolerancyjny, który zapewnił opiekę protestantom na Wyspach Brytyjskich. W dokumencie celowo zostali pominięci katolicy.

1901 – 81 górników zginęło w wyniku eksplozji w kopalni węgla kamiennego w Senghenydd w Walii.

1930 - Brytyjska pilotka Amy Johnson, jako pierwsza kobieta na tej trasie, zakończyła po 19 dniach samotny przelot samolotem de Havilland DH.60 Moth z Croydon (obecnie część Londynu) do Darwin w Australii.

25 maja

1850 – Do londyńskiego zoo przywieziono pierwszego hipopotama nilowego.

2005 – Liverpool F.C. z Jerzym Dudkiem w bramce pokonał po rzutach karnych A.C. Milan w rozegranym w Stambule finale Ligi Mistrzów UEFA.

26 maja

1868 - Odbyła się ostatnia publiczna egzekucja w Wielkiej Brytanii.

28 maja

1934 - Rozpoczął się pierwszy festiwal operowy w angielskim Glyndebourne.

29 maja

1968 – Manchester United jako pierwszy angielski klub wygrał rozgrywki Pucharu Europy Mistrzów Krajowych, pokonując w finale na Stadionie Wembley w Londynie Benficę Lizbona 4:1 po dogrywce.

31 maja

1941 - Bitwa o Anglię: Niemcy dokonali nalotu bombowego na Dublin zabijając 28 osób, pomimo że Irlandia ogłosiła swoją neutralność w wojnie.

PIOTRA BIELKOWICZA PRZEZ OKULARY

Świat w limerykach

Copyright Piotr Bielkowicz 2024

Prezes dostaje wigoru –wynik lokalnych wyborów

spada mu jak prezent z nieba.

Tego było mu potrzeba

Już nie będzie w PISie sporów o to kto stołek przechwyci.

Tusk z Kamyszem są pobici, a lud znów pokazał męstwo.

W skrócie – PIS poniósł zwycięstwo

A z aborcji ciągle nici.

Pomieszanie kierunków

Copyright Piotr Bielkowicz 2024

Lewa, prawa...; Prawa, lewa... Program partii się rozlewa. No bo czy dziś Partia Pracy pod Starmerem to lewacy?

Jedni mówią:- „To jest wstrętne. Keir ma trendy prawoskrętne.

Tak się odciął od Corbyna, że Torysów przypomina”.

Inni mówią, że Rishiemu blisko jest dziś do soc-demu, a czasem gdy mówi mglisto myślisz, że jest socjalistą Pomieszanie z poplątaniem Głosować? Trudne zadanie.

Wniosek:

Jeśli cię prawica kusi trudnościami się nie zrażajprzecież zawsze możesz wybrać Reform UK i Farage a.

Komisja ds. aborcji

Copyright Piotr Bielkowicz 2024

Sejm pełen krzyków i wrzawy. Tu idzie o babskie sprawy. aden Tusk tego nie zmieni –chłopy są stąd wykluczeni

Nie ma tu miejsca dla Włodzia. Tygrys też się gdzieś zapodział. Ani Szymek, ani Jarek, ni Bosak, ni Suski Marek.

Tu są prawie same panie i tu liczy się ich zdanie.

Nie wejdą więc Buda, Budka, bo na drzwiach Komisji kłódka. Dwadzieścia pięć pań tu radzi jak aborcję w czyn wprowadzić.

Na dodatek chłopy dwa, ale czy to coś im da?

Dwa rodzynki padną w walce... Czy ciasto będzie z zakalcem?

Cóż Pan Duda – główny piekarz, z rozpalaniem pieca zwleka.

W pewnym mieście za Poznaniem burmistrz ma głowy urwanie, bo inspektorzy BHP

mają dla niego wieści złe.

Obraz jest całkiem ponuryźródłem problemu są szczury.

Wygląda, że miasto całe przeżywa szczurów nawałę.

Ten burmistrz jest prawie nowy i na szczury nie gotowy.

On do debat, polityki, dużo większe ma nawyki.

A tu zewsząd różne wieściwszystkie są podobnej treści.

Wspólny mianownik –gryzonie, stawiają go w ciągłym pionie.

Email z zakładu mięsnego nie przynosi nic dobrego.

Szczur był w kindziuku, kresowej, podolskiej i jałowcowej.

A podobno w jednej szkole fizyczka stała na stole pół lekcji z samego ranka, zaniedbując stałą Plancka.

Podobne wieści hiobowe dochodzą z piekarni nowej Natura na skraju miasta.

Tam szczury wpadły do ciasta na chleb lwowski i litewski, więc dyrektor wpadł w szał szewski.

Pobił nawet BeHaPowca, a teraz chodzi jak owca.

(tak to jest gdy twoja praca całkiem w głowie ci przewraca).

Burmistrz więc wie, że nie ma wyboru.

Dla ratowania miasta honoru musi pokazać naturę giętką i zwołać sztab kryzysowy prędko.

Pani Kasia sekretarka

jest w tych sprawach wielce szparka. Ma atuty prócz maturyod szpilek aż do fryzury.

I przez jej atuty właśnie on ma w życiu jakby jaśniej i energią wielką tryska –godną swego stanowiska. Sztab kryzysowy się zbiera. Jest napięta atmosfera...

Burmistrz zagaja zebranie:-

Drodzy Panowie i Panie. Zebraliśmy się dlatego, bowiem dla miasta naszego stan specjalny chcę ogłosić i was o pomoc poprosić.

Pan generał Zenon Mały pokieruje wojskiem całym. Ma też obsadzić piekarnie, bo biznes idzie tam marnie.

Pan komisarz Zenon Wielki

Uwspółcześnione bajki Grajek szczurołap – Pied piper

Copyright Piotr Bielkowicz 2024

policję oraz sprzęt wszelki ma przysposobić starannie i opanować masarnie. Zenon Średni –strażak główny ma odcinek bardzo trudny.

Ode mnie ma poruczenie, by na szkoły miał baczenie.

I już następnego rana armia jest wyszykowana –do szturmu piekarń gotowa.

Broń im się błyszczy jak nowa.

Policja też jest w komplecie –z posiłkami na pikiecie.

Do szturmu nie pójdą sami, gdyż strażacy z sikawkami mają ich wesprzeć na flankach gdyby była przepychanka.

Wtem ruszyli Idą ławąz krzykiem Hurra w lewo, w prawo, potem wprost na swoje cele.

Hałasu jest przy tym wiele.

Drą się nie wiedzieć dlaczego, bo nic nie wynika z tego.

A już wkrótce trzech Zenonów, dumnych ze zdobycznych plonów meldują koniec tej akcji.

I są pełni satysfakcji.

Ale są szturmu ofiary.

Pan Zenobi – piekarz stary przez dni kilka będzie w traumie, gdyż w piekarni wlazł na armię.

Pani Wiesia od fizyki ma jakieś nerwowe tiki i choć była u doktora, będzie jej się śniła zmora.

Przez strażaków z sikawkami kłopot będzie z maturami, a ważny efekt Dopplera wzięła po prostu cholera. (tak to jest gdy edukację zakłócają jakieś akcje).

Pani Renia od kiełbasy jedzie na zdrowotne wczasy, gdyż walczy teraz z marami po szturmie policji z psami.

W kominiarkach wpadli z hukiem gdy się męczyła z kindziukiem.

A psy ten kindziuk wrąbały Wynik szturmu jest więc mały –szczury gdzieś się pochowały (tak to jest gdy z grubej rury strzelasz, a celem są szczury).

Nazajutrz, przez cały dzień burmistrz snuje się jak cień.

Nawet pani Kasi mini żywszego z niego nie czyni.

No bo jakże zebrać siły, gdy szczury wszystkich pobiły, a telefon od Prezesa

wisi jak miecz Damoklesa?

Bo gdy Prezes się połapie, burmistrz dostanie po łapie (tak to bywa z prezesami o czym dobrze wiecie sami).

Burmistrz rozważa dlaczego zła była strategia jego.

Nagle jakiś błysk geniuszu dodaje mu animuszu Eureka – wczoraj rano o ekspertach zapomniano, gdyż ekspertów z SanEpidu było ni słychu, ni widu (Bo teraz na całym świecie ekspertów mocno się gniecie. Dlatego też ludzie prości są dziś od różnych trudności) Lecz wróćmy do sedna sprawy –burmistrz ma już plan ciekawy:SanEpid będzie na przodzie, a reszta z tyłu, w odwodzie.

Choć generałom nie w smak to musi być właśnie tak

Wnet SanEpidu zadanie rozpoczyna rozpoznanie szczurów czyli przeciwnika.

I z rozpoznania wynika, że te szczury jakieś inne: większe i bardziej mobilne.

Nie są z Unii ani z NATO, z mocnymi zębami za to.

Istnieją spore przesłanki, że one zza wschodniej flanki.

Więc trzeba wiedzy nie lada, aby na nie była rada.

Na szczęście bliziutko stacji, ekspert od deratyzacji

Jerzy P ma wiedzę wielką a i technologię wszelką.

Biznes jego jest tu znany –firma „Flet zaczarowany”.

W firmie ma pełno substancji ze Stanów, Anglii i Francji. Dużo jest na wschodnie szczury.

Więc ich los będzie ponury.

Substancje te są skuteczne, lecz dla dzieci niebezpieczne.

SanEpid –sprawna maszyna ewakuację zaczyna wszystkich dzieci w wieku małym, by się nie pozatruwały.

Jedne dzieci są wesołe, bo im zamykają szkołę.

Jak na przykład mały Franio –nie zatęskni za swą Panią.

Ale za to Zuzia mała za mamą będzie płakała, a lizuska Jadzia Płacznik rozpacza, że lekcje traci.

Grzesio zaś w krzakach się chowa –

nie chcąc jechać do Łagowa, bo on woli Lubniewice, gdzie domek mają rodzice. W obu miasteczkach się roi po sezonie od pokoi.

Tam właśnie autokarami dzieci wraz z opiekunami jadą, a dla nich z głośnika płynie magiczna muzyka.

Ktoś przecudnie gra na flecie i usypia każde dziecię...

A w tym mieście w międzyczasie wielka akcja odbywa się.

Jerzy P tak jak generał armię pracowników zbiera i rozprowadza swe trutki.

Wkrótce widać tego skutki. Szczurów z dnia na dzień ubywa. Burmistrz radości nie skrywa i wnet ogłasza zwycięstwo chwaląc SanEpidu męstwo, szczególnie Pana Jerzego, no i całej firmy jego.

Niedługo, kilka dni potem wszystkie dzieci są z powrotem. Płaczą chórem bez wyjątku mimo, iż wszystko w porządku. Zuzia bardzo smutna była, gdyż za mamą się stęskniła –dlatego płacze z radości.

A Franio płacze ze złości, gdyż nie chce wracać do klasy –woli jeziora i lasy.

Jadzia ta lizuska mała za swoją Panią płakała i teraz wielkie łzy roni tuląc główkę do jej skroni.

Tak z każdą sprawą w życiu bywa –zwykle jest smutna i szczęśliwa. A decyduje punkt widzenia. Tak miały wszystkie pokolenia

Historia ta - Państwo widziciew zasadzie jest taka jak życie. Dla jednych dobra, dla innych zła, bo dwa oblicza ta bajka ma

PS.

Jerzy P ma tytuł nowy –Obywatel honorowy . Burmistrz pełno gratulacji otrzymał w czasie kolacji.

Najważniejsze od Prezesa nad swoim biurkiem zawiesza. I również wiesza nad swym biurkiem selfie ze swym trofeum – szczurkiem.

ZNAJDŹ 2 TAKIE SAME ŚLIMAKI

KTÓRA GŁOWA JEST KTÓRA ?

ZNAJDŹ 7 RÓŻNIC

Magiczna kostka RUBIKA

Kilkanaście dni temu obchodziliśmy Światowy Dzień Kostki Rubika. Skąd się wzięła i kto ją wymyślił? Jakie są rekordy jej układania? Przeczytajcie.

Kostka Rubika to znana na całym świecie zabawka logiczna, której pomysłodawcą jest węgierski rze biarz i architekt Erno Rubik. Wynalazł ją w 19 4 roku, a 2 lata pó niej doszło do jej skonstruowania i opatentowania przez japońskiego inżyniera Terutoshiego Ishige. Ułożenie kostki zajęło Rubikowi miesiąc. Na Węgrzech jest ona nazywana magiczną kostką. W Polsce pojawiła się po raz pierwszy w 1980 roku.

Na czym polega zabawa kostką Rubika?

Kostka Rubika to zabawka składająca się w tradycyjnej wersji 3x3x3 z 26 sześcianów oraz znajdującego się wewnątrz przegubu, który umożliwia obracanie poszczególnych warstw.

Zabawa kostką polega na takim ułożeniu kwadratów, aby na każdej ścianie wszystkie posiadały jeden kolor.

W przypadku tradycyjnej kostki Rubika 3x3x3 istnieją aż 43 tryliony różnych warian-

tów ułożenia. Rekordziści są w stanie ułożyć ją w kilka sekund. Z czasem powstały kostki w innych wersjach, np. 2x2x2, 4x4x4, 5x5x5 czy 6x6x6.

Zabawa kostką Rubika pozwala rozwijać wyobraźnię przestrzenną, spostrzegawczość, kreatywność, umiejętność logicznego i strategicznego myślenia oraz zapamiętywania. Istnieje wiele różnych metod układania kostki.

Najpopularniejsze techniki układania

Kostki Rubika

• LBL (metoda dla początkujących),

• Corners First (nie jest najefektywniejszą metodą),

• metoda Fridrich,

• metoda Rouxa,

• metoda Petrusa,

• metoda Columns First (zoptymalizowana może być wykorzystywana do osiągania czasów porównywalnych do popularniejszych metod np. Petrus)

Polskie systemy

• - metoda ZB (Zborowski-Bruchem),

• - ZZ speedcubing system.

Oprócz tego, istnieją metody pozwalające ułożyć kostkę bez patrzenia. Najczęściej wykorzystywane z nich to

• Old Pochmann

• M2 R2

• TuRBo

• Beyer-Hardwick 3-style

• 3-cycle orientation-permutation

Optymalne rozwiązanie

Od początku rozpowszechnienia kostki Rubika zastanawiano się, jaka jest minimalna liczba ruchów potrzebna do rozwiązania każdego ułożenia. Już w 1995 wiedziano, że optymalna liczba zawiera się w przedziale 2029, czyli istnieje pomieszana kostka, którą da się ułożyć tylko w 20 lub więcej ruchach oraz każdą kostkę da się rozwiązać w 29 ruchach

lub mniej. W 2010 zespół matematyków za pomocą serwerów Google udowodnił, że boską liczbą dla kostki Rubika jest 20. Oznacza to, że każde ułożenie można rozwiązać maksymalnie w 20 ruchach (choć zazwyczaj wystarczy 15-19 ruchów).

Największa kostka Rubika

Największą kostką Rubika jest stworzona przez Gr goire Pfennigiego w 2017 r. kostka 33 33. Są też jej nietypowe odmiany:

• Fisher Cube (łamigłówka skonstruowana przez Tony ego Fishera)

• Void Cube (kostka 3 3 3 bez elementów centrowych)

• Mirror Cube (kostka, w której każdy element posiada inny kształt)

• Skewb (modyfikacja kostki pyraminx do formatu sześciennego)

• Gear Cube (kostka posiadająca zębatki)

• Kostki dwunastościenne:

• Kilominx – najmniejsza z dwunastościanów

• Megaminx

• Starminx

• Gigaminx

• Teraminx

• Petaminx – największa z powszechnie dostępnych dwunastościanów, składa się z 218 elementów, a całkowita liczba kombinacji ułożeń to około 1,95 10160, czyli 19,5 sekswicyliardów.

Rekordy układania

kostki

Pierwszy zanotowany wynik układania kostki Rubika 3 3 3 z 1980 roku wynosi 54 sekundy. W 1982 roku zorganizowano pierwsze mistrzostwa, gdzie poprawny układ pól ułożono w 22,95 sekundy.

Pierwsze ułożenie Kostki Rubika w czasie poniżej 10 sekund w historii miało miejsce 5 maja 2007 roku na Spanish Open, a dokonał tego Francuz Thibaut Jacquinot (9,86 s.). Obec-

ny rekor świata należy do Amerykanina. Max Par ułożył kostkę w 3,13 s. W Polsce najlepszy jest Tymon Kolasiński – 3,85 s.

Rekordy ułożenia kostki 3 3 3 w innych sytuacjach

Jedną ręką: Stany Zjednoczone Max Park –6,20 s

Stopami: Indie Mohammed Aiman Koli –15,56 s

Z zawiązanymi oczami: Stany Zjednoczone Tommy Cherry – 12,78 s

Najmniejszą liczbą ruchów: Włochy Sebastiano Tronto – 16 ruchów

Rekordy maszyn

Notowane są również rekordowe osiągnięcia maszyn w układaniu kostek Rubika. Robot skonstruowany przez niemieckiego inżyniera Alberta Beera ustanowił rekord w układaniu

kostki 3 3 3 wynikiem 0,637 sekundy, kostkę 4 4 4 maszyna sterowana przez smartfon Huawei Ascend P6 ułożyła w 1 minutę i 18,68 sekundy. Kostkę 9 9 9 przy sterowaniu Samsungiem Galaxy S3 maszyna ułożyła w 34 minuty i 25,89 sekundy. 3 marca 2017 r. na Youtube został umieszczony filmik przedstawiający robota układającego kostkę 3 3 3 w czasie 0,637 sekundy.

Znak towarowy

Od 2021 roku SPIN MASTER TOYS UK LIMITED administruje i kontroluje wszelkie międzynarodowe prawa własności intelektualnej związane z Kostką Rubika, w związku z ich sprzedażą przez Rubik s Brand Limited. W trybie międzynarodowej rejestracji chronione są dwa przestrzenne znaki towarowe przedstawiające Kostkę Rubika. Na terenie Unii Europejskiej zarejestrowane jest 26 wspólnotowych znaków towarowych związanych z Kostką Rubika, w tym m.in. słowne znaki towarowe RUBIK oraz RUBIK S, a także szereg znaków towarowych przestrzennych. 25 listopada 2014 r. luksemburski Sąd nie zgodził się na unieważnienie przestrzennego wspólnotowego znaku towarowego.

Przed rokiem 2021 prawa własności intelektualnej związane z Kostką Rubika kontrolował Rubik s Brand Ltd. Niektóre znaki towarowe były też zarejestrowane przez Seven Towns Ltd w imieniu Rubik s Brand Ltd. 10 listopada 2016 r. Trybunał Sprawiedliwości UE unieważnił ochronę tego znaku. W Polsce w okresie 1983–1993 prawa do znaku słownego „kostka Rubika” należały do Konsumex K lkereskedelmi Vallalat z Budapesztu, ale po 10 latach od zarejestrowania nie zostały przedłużone i wygasły.

Nagość to dla wielu osób trudny emocjonalnie stan. Nic dziwnego – poczucie obnażenia często wiąże się ze wstydem, kojarzy z porównywaniem. Gdy pomyślimy o nagości w nieseksualnym kontekście, może pojawić się opór. Jak więc oswoić nagość?

NAGOŚĆ BYŁA TABU

Większość z nas dorastała w kulturze oraz w domach, w których nagość była tabu. Nie mamy w Polsce tradycji saunowania nago jak w krajach skandynawskich, całkowite obnażanie się pod wspólnym prysznicem przed wejściem na basen często też nie jest pożądane. Nieseksualna nagość bywa więc rzadkością. A szkoda, ponieważ badania wykazały, że podejmowanie różnych aktywności bez ubrania, pozytywnie wpływa na postrzeganie siebie.

Nagość to bardzo pierwotny stan, a jej oswojenie pozwala lepiej zadomowić się we własnym ciele, nauczyć się wrażliwości na płynące z niego sygnały, a wreszcie – doświadczać świata oraz relacji w nieco inny, bardziej świadomy sposób.

ZNAJD SWOJE MIEJSCE

Wyznacz sobie przestrzeń, w której najłatwiej będzie ci celebrować nagość. Powinno to być miejsce, w którym czujesz się dobrze i bezpiecznie, np. twoja sypialnia. Zastanów się, jakie warunki powinno spełniać dane pomieszczenie, aby sprzyjało oswajaniu nagości. Być może musi to być pokój bez dużych luster, taki, który możesz zamknąć na klucz lub przyciemnić, zasłaniając okna.

DLACZEGO WARTO OSWOIĆ NAGOŚĆ?

Jedno jest pewne – ilu ludzi, tyle znajdziemy powodów, dla których chcemy oswoić nagość. Dla kogoś może być to wyraz buntu, cielesnej emancypacji, zwiększenie świadomości ciała. Najważniejsze jest to, aby powód, dla którego chcesz oswoić nagość, wypływał z ciebie i dotyczył twoich potrzeb.

Nagość to nie występ – istnieje ogromna różnica między nagością, gdy aktywuje się trema i ma się poczucie oceniania lub chce się coś komuś udowodnić, a nagością jako relaksującym, swobodnym przeżyciem, które jest przede wszystkim dla nas.

JAK OSWOIĆ

NAGOŚĆ?

OSWOIĆ NAGOŚĆ

dzaj, czy komunikują akceptację czy dyskomfort. Badaj, skąd się wzięły, co mogło na nie wpłynąć. Wykorzystaj tę wiedzę, aby tworzyć najbardziej sprzyjające warunki dla celebrowania nagości.

EKSPLORUJ RÓŻNE KONTEKSTY

Pomyśl też o modyfikacjach, które możesz wprowadzić, aby tę przestrzeń dla siebie ulepszyć. Jeżeli najlepiej czujesz się w otoczeniu konkretnych barw, motywów lub roślin, rozważ ich wprowadzenie do swojego miejsca. Pamiętaj, że nie musisz ograniczać się do czterech ścian – jeżeli czujesz, że w najbardziej naturalnym stanie najlepiej byłoby ci na łonie natury, rozważ popływanie nago lub rozebranie się w odludnym miejscu.

PRZYGLĄDAJ SIĘ SOBIE LUB… NIE

Oswajanie nagości to niezwykle indywidualny proces, na który wpływają takie czynniki jak: doświadczenie traumy, opresji czy zinternalizowane przekazy dotyczące tego, komu wolno być nago i w jakich okolicznościach. Warto więc przyjrzeć się, czy i jak mogły wpłynąć na nasz odbiór własnego nagiego ciała.

Poniżej znajdziesz propozycje działań, które mogą okazać się pomocne w oswajaniu nagości. Przygotuj się na to, że pierwsze świadome bycie nago może okazać się bardzo emocjonującym przeżyciem, miej więc dla siebie dużo delikatności i wyrozumiałości.

Nie bez powodu wspomniałam wcześniej o lustrach. Wiele poradników dotyczących zaprzyjaźniania się z ciałem zachęca do stawania nago lub półnago przed lustrem. Zdaję sobie jednak sprawę, że nie zawsze jest to możliwe – z różnych względów. Jestem więc zdania, że nie trzeba patrzeć na swoje ciało, aby je czuć, zwłaszcza gdy historia zapisana na ciele przypomina o trudnych, nieprzyjemnych doświadczeniach lub wiemy, że może być wyzwalaczem działań, których wolimy uniknąć, np. rozregulowanego odżywania.

Jeżeli czujesz, że przyjrzenie się sobie nago byłoby dla ciebie użyteczne i pomocne, zrób to. Jeżeli jednak masz poczucie, że to nie jest ten moment, to też w porządku.

ZACZNIJ OD MAŁYCH KROKÓW

Niektórym osobom łatwiej jest oswajać nagość w towarzystwie lub w sytuacjach, gdy przebywanie nago jest elementem doświadczenia, np. w saunach, nagich spa, podczas tematycznych warsztatów lub kręgów. Wykorzystaj tę wiedzę o sobie w praktyce

Jeżeli w twoim otoczeniu jest jakaś bliska osoba, być może nie miałaby nic przeciwko towarzyszeniu ci w procesie oswajania nagości. Zapytaj, czy byłaby otwarta pobyć z tobą nago, zjeść posiłek bez ubrań lub wybrać się na plażę nudystów.

NIE REZYGNUJ

Choć pierwsze sesje oswajania nagości mogą wiązać się z nagromadzeniem różnych emocji, jedno jest pewne – powtarzalność związana z byciem nago wyrównuje je. Mózg uczy się, że nagość to normalna, rozpoznana sytuacja, a więc kolejne próby będą znacznie spokojniejsze.

Przejście od bycia nago tylko w niektórych sytuacjach, np. mycia się czy seksu, do nagości w innych kontekstach nie zawsze jest możliwe od razu. Najlepiej zacząć więc od małych działań, aby stopniowo wydłużać czas nagości. W cieplejsze dni, zamiast otulać się szlafrokiem lub ręcznikiem po kąpieli, możesz spróbować wysuszyć ciało powietrzem. Możesz spróbować spać nago lub półnago, wydłużyć czas między rozebraniem się a wejściem pod prysznic, obejrzeć odcinek ulubionego serialu, siedząc nago przed ekranem lub porozciągać się bez ubrania na macie.

Podejmując różne aktywności nago, przyglądaj się swoim reakcjom i emocjom, spraw-

Przygotuj się jednak na to, że silne emocje mogą się pojawić, gdy zmieni się kontekst nagości, np. gdy zmienisz przestrzeń lub w danym pomieszczeniu znajdą się też inni ludzie.

WYGODA WE WŁASNYM CIELE

W oswajaniu nagości nie ma jednej ścieżki, a więc nie ma też jednej mety. Być może w wyniku tego procesu zechcesz częściej przebywać nago w nieseksualnym kontekście, np. na plaży czy pozując na zajęciach rysunku, co jest całkowicie w porządku Może też okazać się, że preferujesz bycie nago wyłącznie solo lub z osobą, z którą jesteś w seksualnej relacji, co też jest okej

Jeżeli miałabym nazwać jeden cel oswajania nagości, byłaby nim wygoda we własnym ciele – zadomowienie się w nim takim, jakie jest teraz. Bo nagość jest dla wszystkich, nie tylko dla wybranych ciał.

Anna Zaleska

Jak Taylor Swi wpływa na rynek najmu krótkoterminowego?

27,3 mln dol. – na tyle szacowany jest wpływ trasy koncertowej Taylor Swi na rynek najmu krótkoterminowego w Stanach Zjednoczonych. Jak wynika z badania firmy badawczej AirDNA, wszędzie tam, gdzie pojawiła się piosenkarka, zyski osób zarabiających na najmie krótkoterminowym wyraźnie rosły. W Europie „efekt Swi ” może być podobny. Już pod koniec ubiegłego roku obserwowano wyraźne wzrosty w liczbie rezerwacji w danym mieście w tygodniu koncertowym. Pod tym względem Warszawa jest liderem europejskich miast.

GWIAZDA NA KAŻDYM RYNKU

Taylor Swift to dziś jedna z największych amerykańskich gwiazd na globalnym rynku muzycznym. Jak się okazuje, jej sukces można mierzyć nie tylko liczbą sprzedanych płyt czy odtworzeń w popularnych serwisach streamingowych. Firma badawcza AirDNA zajmująca się badaniem rynku najmu krótkoterminowego zauważyła

korelację między przebiegiem trasy koncertowej wokalistki a wyraźnym wzrostem przychodów właścicieli nieruchomości.

– Taylor Swift budzi ogromne zainteresowanie i gdziekolwiek się pojawi, towarzyszy jej niesamowita energia, która przyciąga tłumy. Jej trasa koncertowa w USA obejmowała 52 koncerty, a w ramach trasy europejskiej ma się odbyć 51 koncertów, a każdy

z nich przynosi znaczny wzrost popytu na zakwaterowanie w danym miejscu. Efekt Taylor Swift oznacza, że w miejscach, gdzie się pojawia, ceny rosną, miejsca noclegowe są rezerwowane, a lokalne rynki najmu krótkoterminowego odnotowują wzrost przychodów – mówi agencji informacyjnej Newseria Bram Gallagher, ekonomista AirDNA.

DZIĘKI KONCERTOM PRZYCHODY Z NAJMU ROSNĄ

Analitycy AirDNA wzięli pod lupę trwającą właśnie trasę koncertową The Eras Tour. To szóste tego typu przedsięwzięcie Taylor Swift. Trasa rozpoczęła się w marcu 2023 roku od serii koncertów w Stanach Zjednoczonych i zakończy w grudniu br. w Inglewood w Kalifornii. Według firmy badawczej 52 koncerty w 20 amerykańskich miastach przełożyły się na około 27 mln dol. dodatkowych przychodów z najmu krótkoterminowego.

– Około 75 proc. z tej kwoty wynikało z dodatkowego popytu, czyli większej liczby rezerwowanych noclegów. Pozostałe 25 proc. stanowi wzrost stawek za wynajem wynikający z wyższego obłożenia obiektów. Wpływ trasy The Eras Tour w USA pod względem całkowitego popytu i liczby dób noclegowych przełożył się na prawie 76 tys. dodatkowych dób noclegowych – wskazuje Bram Gallagher.

W przypadku amerykańskiej części trasy na „efekcie Taylor Swift” najbardziej skorzystali wynajmujący w Los Angeles, gdzie odbyło się sześć koncertów. Wynajmujący mieszkania zarobili wówczas dodatkowe 6,5 mln dol. Dobre wyniki odnotowało również Nashville w stanie Tennessee (3,8 mln dol.) oraz Phoenix w Arizonie (2,7 mln dol.).

KONCERTY W WARSZAWIE I LONDYNIE

To dobry prognostyk przed europejską częścią trasy piosenkarki, która w ubiegłym roku została wybrana Człowiekiem Roku magazynu „Time”. Pierwsze koncerty odbędą się 9–12 maja w Paryżu, a ostatnie – między 15 a 20 sierpnia – w Londynie. Na początku sierpnia artystka zagra trzykrotnie w Warszawie na PGE Narodowym. Specjaliści z AirDNA spodziewają się bardzo podobnego efektu na rynku najmu krótkoterminowego na Starym Kontynencie do tego, jaki zaobserwowano w Stanach Zjednoczonych.

– Nie dysponujemy jeszcze pełnymi danymi na temat rezerwacji, ponieważ wiele z nich dopiero zostanie dokonanych, ale obecnie dodatkowy popyt na podstawie danych dotyczących dotychczasowego tempa rezerwacji jest nawet wyższy i wyniesie około 109 tys. dób noclegowych. Najem krótkoterminowy w Europie jest zasadniczo nieco tańszy niż w USA. Czyli przy większym popycie mamy niższą cenę, więc myślę, że wpływ będzie zbliżony do 25 mln dol. – szacuje ekonomista AirDNA.

ERAS W 18 MIASTACH

Europejska część trasy Eras obejmie 18 miast i 69 okołokoncertowych dób nocle -

gowych. Analitycy, dokonując swoich obliczeń, biorą pod uwagę także dni poprzedzające wydarzenie muzyczne, które według obserwacji stwarzają wiele możliwości zaplanowania dłuższego pobytu w danym mieście. W niektórych miastach europejskich popyt na noclegi w dni koncertowe już w ubiegłym roku wzrósł o ponad 1000 proc. w porównaniu z sytuacją z 2023 roku: w Wiedniu i Warszawie – o ok. 2000 proc., w Mediolanie – o ponad 1200 proc.

W WARSZAWIE IMPONUJĄCY WZROST

– Jeśli weźmiemy pod uwagę popyt we wszystkich miastach na noclegi w tygodniu koncertu Taylor Swift w porównaniu z poprzedzającym go tygodniem, to w Warszawie obserwujemy dotychczas największy wzrost popytu na poziomie 46 proc. Jest to dość imponujące, biorąc pod uwagę, że jest to dalszy etap trasy – zauważa Bram Gallagher.

AirDNA zakłada, że wynajmujący są świadomi nadarzającej się okazji i są w stanie wykorzystać sytuację, by zarobić więcej. Wielkie wydarzenia muzyczne gwiazd rangi Taylor Swift przekładają się na duży popyt, co przekłada się na ceny, które generują dodatkowe przychody wynajmującym.

STAWKI W GÓRĘ

– Stawki również się podnoszą – obecnie dostępne jeszcze pokoje w Europie wynoszą około 00 euro, co jest dość wysoką ceną w średnim ujęciu. Jest to cena o ok. 127 proc. wyższa niż w poprzedzającym tygodniu i niebagatelny zysk dla wynajmujących – zauważa ekspert AirDNA.

JAK WYCIĘLI MNIE Z LISTY SCHINDLERA

Trzy dekady temu wziąłem udział w zdjęciach do „Listy Schindlera” Stevena Spielberga.

Film był za długi i niestety cały mój wątek wycięli – mówi aktor Tomasz Dedek.

W „Liście Schindlera” Tomasz Dedek wcielił się w rolę gestapowca. Niestety wątek z jego udziałem został wycięty z filmu. Mimo wszystko aktor cieszy się, że dane mu było współpracować ze Stevenem Spielbergiem, bo to dla niego prawdziwy wirtuoz kina, którego podziwia od wielu lat. Jak wspomina, na planie wiele wymagał, ale nie tworzył niepotrzebnych barier i nie dystansował się, natomiast był niezwykle otwarty i życzliwy.

SPOTKANIE ZE SPIELBERGIEM

– W Liście Schindlera były cztery wątki aresztowań głównego bohatera, którego grał Liam Neeson, i ja byłem w jednym z tych wąt-

ków. Ale finalnie okazało się, że film był bardzo długi i cały ten wątek wycięli – mówi agencji Newseria Lifestyle Tomasz Dedek.

Nie ukrywa jednak, że spotkanie z tak wybitnym reżyserem i możliwość zaprezentowania mu swoich umiejętności aktorskich były dla niego dużym przeżyciem.

– Spotkałem się ze Stevenem Spielbergiem i to było bardzo fajne spotkanie. On jest gigantem filmu i wielce szanowanym człowiekiem. Przyjechała wtedy do nas niezwykle profesjonalna ekipa i on ma respekt wśród swoich współpracowników, a współpracuje zawsze z tymi samymi – mówi.

MNÓSTWO MIŁYCH WSPOMNIE

Tomasz Dedek docenia to, że mógł współpracować z takimi fachowcami jak scenograf Allan Starski czy operator filmowy Janusz Kamiński, którzy za ten obraz zdobyli Oscara. Aktor ma z tego planu zdjęciowego sporo miłych wspomnień.

– Była taka scena, gdzie trzymałem wielkie księgi, jakieś fabryki tego Schindlera. I tak stoję, stoję, patrzę na Stevena Spielberga i on też na mnie patrzy i mówi: Co, ciężkie? Ja mówię: No to zobacz, czy nie są ciężkie. I on wziął: O, rzeczywiście, heavy, heavy. Jest też scena przeszukania w biurze Schindlera i kamera

szła za mną, potem przede mną i kamerę wziął Spielberg, a operator Kamiński usiadł sobie w kącie i stroił głupie miny, żeby mnie rozproszyć. Nagle miałem takie: halo, co się dzieje, przecież to jest poważna rzecz, a on tam siedzi, wygłupia się, język pokazuje. Ale to też świadczy o tym, że może sobie pozwolić na pewne sytuacje, które jakoś rozładowują napięcia. Sposób pracy jest troszeczkę inny niż u nas – mówi.

PRZYGODA ŻYCIA

Aktor nie ukrywa, że udział w zdjęciach do „Listy Schindlera” to dla niego przygoda życia i niezwykłe doświadczenie zawodowe. Zdradza też, że do tej produkcji dostał się po znajomości.

– Naprawdę tak było. Nie żartuję. Ja znałem i Lwa Rywina, i Michała Szczerbica, moja żona też pracowała w tej produkcji. I oni po kolei przedstawiali aktorów, przysyłali zdjęcia, więc przysłali też moje zdjęcie, potem miałem zdjęcia próbne w Warszawie, no i zostałem zaakceptowany, jako jeden z pierwszych – dodaje.

W kultowej produkcji Stevena Spielberga zagrali również inni polscy aktorzy: Maja Ostaszewska, Agnieszka Wagner, Andrzej Seweryn, Paweł Deląg i Piotr Cyrwus.

JAK WALCZYĆ

Z SAMOTNOŚCIĄ

W MIASTACH?

Jak walczyć z samotnością w miastach?

Jest wskazywana jako jeden z głównych problemów współczesnego świata. W USA zmaga się z nią aż 73% ludzi w przedziale 18-22 lat. W Polsce dotyka ona co czwartego dorosłego Polaka. O czym mowa? O chorobie XXI wieku, która nazywa się: samotność.

Zdaniem profesor Noreeny Hertz – autorki spektakularnej, pierwszej na świecie książki o samotności pt. „Stulecie samotnych. Jak odzyskać utracone więzi” – pierwsze dwie dekady XXI wieku były naznaczone największym w historii syndromem samotności ludzi. Niestety problem ten cały czas się nasila i przeważnie dotyka młodych ludzi.

Jakie konsekwencje społeczne ma narastająca samotność?

Z samotnością wiąże się wiele negatywnych skutków społecznych, takich jak wzrost częstości występowania depresji oraz stanów lękowych czy też spadek ogólnego stanu

zdrowia fizycznego wśród ludzi. Międzynarodowe badania wykazały, że samotność może być równie szkodliwa dla zdrowia, jak palenie papierosów czy otyłość. Wyliczono nawet straty, które ona przynosi. W Wielkiej Brytanii firmy tracą około 800 mln funtów rocznie z powodu pracowniczych zwolnień chorobowych powiązanych z samotnością.

Ile osób jest samotnych?

Według unijnych badań odsetek osób czujących się samotnymi w Polsce wzrósł z 16,5% (w okresie przedpandemicznym) do 25,9% (w pierwszej połowie 2020 roku). Problem samotności w szczególności dotyka miasta. Wnioski z zeszłorocznego badania Instytutu Pokolenia „Poczucie samotności wśród dorosłych Polaków” wykazały ogromną skalę tego problemu. Okazuje się, że mieszkańcy największych miast (powyżej 500 tys.) najczęściej doświadczają wysokiego poziomu poczucia samotności (41%). Najbar-

dziej narażeni są zarówno dorośli mężczyźni, jak i kobiety do 34. roku życia (odpowiednio 54% i 40%).

Jak pomóc osobom samotnym?

W tej sytuacji ważna jest nie tylko świadomość ryzyka i poważnych konsekwencji samotności. Równie istotne jest podejmowanie stosownych kroków w celu rozwiązania tego problemu.

Może to być poszukiwanie możliwości interakcji społecznych, takich jak udział w klubach osiedlowych i dzielnicowych oraz organizacjach pozarządowych lub też wsparcie u rodziny czy znajomych. Pomocne może być również znalezienie profesjonalnej pomocy (terapia, doradztwo) w celu rozwiązania podstawowych problemów, które – pozostawione same sobie – mogą pogłębić ten stan.

Cyfrowe wsparcie

W dobie postępującej cyfryzacji wiele osób szuka pomocy również w Internecie. Jednym z rozwiązań, które może pomóc w uporaniu się z problemem samotności (w szczególności w dużym mieście), jest aplikacja randkowa. Tego typu aplikacje mobilne mają na celu zbliżenie ludzi oraz ułatwienie im nawiązania (mniej lub bardziej formalnych) relacji społecznych: od zwykłych, niezobowiązujących e-pogawędek, przez nawiązanie trwałej przyjaźni, po randki oraz związki.

Aplikacje randkowe takie jak dua.com zazwyczaj działają poprzez umożliwienie użytkownikom tworzenia profili oraz znalezienia (w oparciu o ich zainteresowania i preferencje) podobnych osób – tzw. meczów (z ang. match). Zanim jednak dojdzie do pierwszej interakcji na żywo, ułatwiają one przeprowadzenie zdalnych prób za pośrednictwem komunikacji tekstowej lub wideo między zainteresowanymi stronami.

Niektóre aplikacje mogą również oferować dodatkowe funkcje, takie jak możliwość stworzenia lub dołączenia do grup opartych na konkretnych zainteresowaniach czy łączenia się z ludźmi, którzy mieszkają w tej samej okolicy.

Społecznościowy charakter tego typu cyfrowych rozwiązań może sprawić, że skala poczucia samotności i izolacji wśród młodych osób w miastach będzie o wiele mniejsza – a to dzięki ułatwieniu łączenia się ludziom o podobnych zainteresowaniach i wartościach. Budowanie i rozwijanie relacji z innymi osobami, którzy mają podobne pasje i spojrzenie na świat, nigdy jeszcze nie było dostępne na wyciągnięcie ręki, jak teraz.

Społecznościowe aplikacje randkowe mogą także zapewnić ludziom możliwość uczestniczenia w działaniach i wydarzeniach społecznych, takich jak grupowe wyjścia lub spotkania. W przypadku aplikacji dua jest nią funkcja dua Friends. Może to pomóc

użytkownikom w znalezieniu poczucia przynależności do społeczności, a co za tym idzie – wzbogacić ich sens życia.

Wiele twarzy samotności

Samotność w mieście ma wiele twarzy. Inaczej ona wygląda u osób starszych, a inaczej u młodych. Inaczej należy do niej podejść w przypadku obu grup. W tej pierwszej dobrze sprawdzają się inicjatywy takie jak uniwersytet trzeciego wieku czy też kluby osiedlowe lub dzielnicowe. W przypadku osób młodych, które są zaprawione w korzystaniu z rozwiązań cyfrowych, aplikacje randkowe (z rozwiniętym elementem społecznościowym) mogą ułatwić nawiązywanie społecznych relacji oraz zwalczyć poczucie izolacji.

Lifestyle.newseria.pl

IPolskie para e w UK

Ashton-under-Lyne

D ks. proboszcz

Grzegorz Januszewski (0161) 339 3047; 13 Brompton

Terrace, DUKINFIELD SK16 4JT; ashton pcmew.org; pcmashton.chrystusowcy.pl

St Anne s Church Burlington Street, ASHTON-UNDER-LYNE, OL6 7DG; msze niedzielne: 13.00

St Peter s Church 16 Green Lane, STOCKPORT, SK7 4EA; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 16.00

St Anne s Church Crescent Road, Manchester, M8 5UD; msze niedzielne: 8.30

Bedford

D ks. proboszcz

Janusz Kopeć – 07704141192; ks. senior Grzegorz Aleksandrowicz; parafiabedford.uk

Kościół Polski pw. Sacred Heart of Jesus & St Cuthbert Mill Street, BEDFORD, MK40 3EU; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 9.30, 11.00, 19.00

Birmingham

D Ks. prob.

Krzysztof Kita - 0121 643 0940; ks. asyst. Artur Kozik - 0121 643 0940; parafiabirmingham.org.uk

St Michael s Church Moor Street, BIRMINGHAM, B4 7UG; msze

niedzielne: sobota 18.00, niedziela 9,30, 11.30, 18.00

Blackburn

D ks. prob.

Robert Pytel - (01254) 57067; blackburn pcmew.org; parafiablackburn.eu;

St Anne s Church France Street, Blackburn, BB2 1LX; msze niedzielne: 10.00 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Kaplica Domu Polskiego pw. NMP Królowej Polski 44 Preston New Road, Blackburn, BB2 6AH; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 10.00 i 19.00

St Anne s Church Cobham Road, ACCRINGTON, BB5 0AH; msze niedzielne: 1. niedziela m-ca 13.00 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Holy Saviour Church 2 Vulcan Street, Nelson, BB9 8HE; msze niedzielne: 2. i 4. niedziela m-ca 13.30 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Bognor Regis

D : o. prob. Antoni Prosowicz OFM - 07515 706 746; parafiabognorregis.com

Our Lady of Sorrows Church Clarence Road, Bognor Regis, PO21 1JX; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 16.00

St Richard s Church Market Avenue, Chichester, PO19 1XB; msze niedzielne: 12.00

English Martyrs Church Goring Way, Goring-by-Sea, BN12 4UH; msze niedzielne: 1. i 3. niedziela m-ca 18.00

St. Anthony of iareggio

Gossamer Lane, Aldwick, Rose Green, PO21 3HF; msze niedzielne: sobota 18.00, 2. i 4. niedziela m-ca 9.00

Bolton

D ks. prob. Paweł Stebel - (01204) 523563; parafiabolton.co.uk

Kościół Polski pw. Dobrego

Pasterza 180 High Street, Bolton, BL3 6PL; msze niedzielne: 12.00

Kaplica Domu Polskiego pw.

MB Królowej Polski Back East Street, Bury, BL9 0RU; msze niedzielne: 10.00

St Mary s Church Mt Pleasant, Chorley, PR7 2SR; msze niedzielne: co dwa tygodnie - 14.00

Boston

D : ks. prob.

Stanisław Kowalski SChr.(01205) 619921; ks. asyst.

Damian Jędrzejak SChr. - (01205) 619921; boston pcmew.org; parafiaboston.co.uk

St. Mary Church 24 Horncastle Road, BOSTON, PE21 9BU; msze niedzielne: 11.30, 13.00, 19.30

The Sacred Heart Church

Grosvenor Road, SKEGNESS, PE25 2DB; msze niedzielne: 15.00

The Immaculate Conception and St Norbert Church 52 St Thomas Road, SPALDING, PE11 2XX; msze niedzielne: sobota 18.30

Bournemouth

D ks. prob. Łukasz Przewieślik SChr. - (01202) 619668; bournemouth pcmew. org;

Sacred Heart Church 1 Albert Road, Bournemouth, BH1 1BZ; msze niedzielne: 12.30ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA

The Annunciation Church 218 Charminster Road, Bournemouth, BH8 9RW; msze niedzielne: 9.00

St Edmund Campion Church Castle Lane West, BOURNEMOUTH, BH8 9TN; msze niedzielne: sobota: 19.00; niedziela: 12.30; 19.00

Bradford D : ks. prob.

Mirosław Sławicki - (01274) 720848; bradford pcmew.org; parafiabradford.co.uk

Kościół polski Matki Bożej Częstochowskiej i św. Maksymiliana Marii Kolbego; 29 Edmund Street, Bradford, BD5 0BH; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 10.00, 11.15

St Marie s Church 2 Clarence Street, Halifax, HX1 5DH; msze niedzielne: 13.00

St Austin s Church 6 Wentworth Terrace, Wakefield, WF1 3QN; msze niedzielne: 15.30

Brighton

D : ks. prob. Tadeusz Białas COr. - (01273) 720069; brighton pcmew.org; parafiabrighton.org;

St Mary Magdalen Church 55 Upper North Street, Brighton, BN1 3FH; msze niedzielne: niedziela 9.00

Our Lady, Queen of Heaven Church Stagelands, Langley Green, Crawley, RH11 7QD; msze niedzielne: niedziela 11.00

St. Agnes Church 10 Whitley Road, Eastbourne, BN22 8NE; msze niedzielne: 2 i 3 niedziela m-ca 18.00

Our Lady Star of the Sea Church 1 High Street, Hastings, TN34 3EY; msze niedzielne: 1. niedziela m-ca 18.00

St. George Church; Court Farm Road, Hove, BN3 7QR; msze niedzielne: sobota 18.30

Dom Polski w Hove 78 Farm Road, Hove, BF3 1FD; msze niedzielne: poniedziałek 18.30; środa i piątek 10.30

St Augustine s Church Crescent Road, Tunbridge Wells, TN1 2LY; msze niedzielne: 4 niedziela m-ca 19.30

Bristol

D : ks. prob.

Jacek Michalski - (0117) 942 14 27; bristol pcmew.org; parafiabristol.uk; Kościół Polski pw. MB

Ostrobramskiej Cheltenham Road, Bristol, BS6 5RH; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 10.00, 12.30 i 15.00

Cambridge

D : ks. prob. Waldemar Niewiński - (01223) 368539; cambridge pcmew.org; parafia-cambridge.co.uk;

Our Lady & The English Martyrs Church Hills Road, Cambridge, CB2 1JR; msze niedzielne: 12.45 Kaplica polska pw. MB Królowej Polski 231 Chesterton Road, Cambridge, CB4 1AS; msze niedzielne: sobota 18.00

St Thomas of Canterbury Church Weeting Road, Brandon, IP27 0PT; msze niedzielne: 9.00

St Michael the Archangel Church 82 Hartford Road, Huntingdon, PE29 1XP; msze niedzielne: 15.30

Cardiff

D : ks. prob. Michał Oszczudłowski - (029) 2025 3514; polskaparafiacardiff.org;

Our Lady of Lourdes Gabalfa Avenue, Gabalfa, Cardiff, CF14 2QQ; msze niedzielne: sobota 19.15, niedziela 10.30 i 12.00

St. David s Church Park Crescent, Newport, NP20 3AQ; msze niedzielne: niedziela 9.00

Our Lady Queen of Martyrs Church Belmont Road, Hereford, HR2 7JR; msze niedzielne: 4. niedziela miesiąca 16.00

St Mary s Church Pontmorlais Road, Merthyr Tydfil, CF47 8RG; msze niedzielne: 1. niedziela miesiąca o 19.15

Corby-Kettering

D : ks. prob. Ryszard

Taraszka 01536 203 574; corby pcmew.org; parafiacorby.co.uk Kościół pw. Św. Józefa

Rzemieślnika Rockingham Road, Corby, NN17 1AE; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 10.30 i 16.00

St Edward the Confessor Church; 2 The Grove, Kettering, NN15 7QQ; msze niedzielne: 13.00

Coventry

D : ks. prob. Romuald Szczodrowski - (024) 7622 2455; coventry pcmew.org; parafiacoventry.org.uk

Kościół Polski pw. św.

Stanisława Kostki; Springfield Road, Coventry, CV1 4GR; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 9.00, 11.00, 18.00

Crewe

D : ks. prob. Piotr Gardoń SChr. - (01270) 256284; crewe pcmew.org; St Mary of the Immaculate Conception Church 13 Gatefield Street, Crewe, CW1 2JP; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 12.45

Derby

D : ks. prob. Roman Kossakowski SChr. - (01332) 364078; ks. Sebastian Ludwin SChr. - (01332) 364078; derby pcmew.org; parafiaderby.co.uk; Kościół Polski pw. św. Maksymiliana Kolbe 9 Gordon Road, Derby, DE23 6WR; msze niedzielne: niedziela 9.00, 10.30, 12.00 (od września do lipca); 18:00

St Mary and Modwen Church 78A Guild Street, Burton-uponTrent, DE14 1NB; msze niedzielne: 14.00 - ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA

St. Joseph the Worker Mount Street, Winshill; DE15 0JA; msze niedzielne: sobota 18:00 (od września do lipca)

Doncaster

D : ks. prob. Daniel Głoćko SChr. - 07564 413154; doncaster.eparafia.pl;

St Peter in Chains Church St Peter in Chains, Doncaster, DN1 2AA; msze niedzielne: sobota 17.00, niedziela 8.00, 12.00

Sacred Heart Church Market Street, Hemsworth, WF9 4LB; msze niedzielne: brak

St Bede s Church Station Road, Rotherham, S60 1HF; msze niedzielne: 11.15 - ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA

Dunstable

D : ks. prob. Piotr Redliński SChr. - (01582) 662807; ks. Krzysztof Sanda SChr.; ppld. co.uk;

Kościół Polski pw. MB

Częstochowskiej 17 Victoria Street, Dunstable, LU6 3AZ; msze niedzielne: sobota 17.00, niedziela 9.00, 11.00, 17.30 - ZNIESIONA

DO ODWOŁANIA, 19.00 OD 19 WRZEŚNIA SOBOTA 17:00

NIEDZIELA 8:30, 10:00, 11:30 ORAZ 19:00

The Holy Ghost Church 33 Westbourne Road, LUTON, LU4 8JD; msze niedzielne: niedziela 19.00 - ZNIESIONA DO

ODWOŁANIA

St. Augustine s Church Langcliffe Drive, Heelands, MILTON KEYNES, MK13 7LA; msze niedzielne: niedziela 14.00 OD 19 WRZEŚNIA SOBOTA 19:00 NIEDZIELA 14:00

Enfield

D : ks. prob. Maciej Michałek – 07470804568; enfield pcmew.org; parafiaenfield.org;

Holy Family Chapel 52 London Road, Enfield, EN2 6EN; msze niedzielne: sobota 18.00 i niedziela 9.00

St Monica s Church 1 Stonard Road, Palmers Green, London, N13 4DJ; msze niedzielne: niedziela 15.30

London – Forest Gate

D : ks.prob. Cezary Kraczkowski SChr. - (020) 8599 1445; parafiailford.co.uk;

GOODMAYES; High Road, Goodmayes, Ilford, IG3 8SH; msze niedzielne: 13.00

Immaculate Conception and St Joseph Church 204 High Street, Waltham Cross, EN8 7DP; msze niedzielne: sobota 20.00, niedziela 10.00

Most Holy Redeemer Petersfield Avenue, Harold Hill, ROMFORD, RM3 9PB; msze niedzielne: 15.30

UPTON PARK; 555 GREEN

STREET, E13 9BF, UPTON PARK; msze niedzielne: 18.00

Gloucester

D : ks. prob. Dariusz Mazur - (01452) 523839; gloucester pcmew.org

St. Thomas More Catholic Centre Princess Elizabeth Way, Cheltenham, GL51 7RA; msze niedzielne: 9.30

St Peter s Church London Road, Gloucester, GL1 3EX; msze niedzielne: sobota 19.30, niedziela: 12.30

Sacred Heart of Jesus and Mary Church Moorend Road, Charlton Kings, Cheltenham, GL53 9AU; msze niedzielne: 16.15

Great Missenden

D : ks. prob. Roman Werner SChr. - (01494) 868248; tchr.org amersham

Immaculate Heart of Mary Church 23 High Street, Great Missenden, HP16 9AA; msze niedzielne: 12.20 (oprócz 1. niedzieli m-ca)

St Aidan s Church Finch Lane, Little Chalfont, HP6 5LF; msze niedzielne: 9.00

Holy Rood Church Exchange Road, Watford, WD18 0PJ; msze niedzielne: 14.15

St. Columba Church 432 Berkhamstead Road, CHESHAM, HP5 3HQ; msze niedzielne: 1. niedziela m-ca godz. 12.00

High Wycombe

D : ks. prob. Andrzej Neblik - (01494) 462994; parafiahighwycombe.org.uk

Our Lady of Lourdes Church 69 Camborne Avenue, Aylesbury, HP21 7UE; msze niedzielne: 8.30 Polski Dom; High Wycombe, HP13 7JF; msze niedzielne: 12.00, 18.00

Huddersfield

D : ks. prob. Józef Wacławik CHS - (01484) 420474; ks. kapelan Jan Wojczyński SChr. (01484) 531452; huddersfield pcmew.org

Kościół Polski pw. MB Częstochowskiej, Królowej Polski 88 Fitzwilliam Street, Huddersfield, HD1 5BB; msze niedzielne: niedziela: 11.15, 15.30, środa: 19.00, sobota: 12.00

Hull

D : ks. prob. Mariusz Gutowski SChr. - (01482) 341472; parafia.hull.pl

St Wilfrid s Church 200 The Boulevard, Hull, HU3 3EL; msze niedzielne: 17.00

St incent s Church Queens Road, Hull, HU5 2QP; msze niedzielne: sobota 18.30

St Peter s Church Castle Road, Scarborough, YO11 1TH; msze niedzielne: 9.30

St George s Church Peel Street, York, YO1 9PZ; msze niedzielne: 13.30

Ilford Park

D : ks. prob. Marcin

Wysocki - (01626) 332043; parafiawdevon.ucoz.net

Kaplica pw. Chrystusa Króla

i MB Ostrobramskiej Church

Ilford Park Polish Home, Stover, Newton Abbot, TQ12 6QH; msze niedzielne: 10.30 - we Mszy św.

uczestniczą tylko rezydenci domu

Ilford Park Polish Home

The Sacred Heart Church; The Sacred Heart Church 25 South Street, Exeter, EX1 1EB; msze niedzielne: 13.15

Assumption of Our Lady Church; 76 Abbey Road, Torquay, TQ2 5NJ; msze niedzielne: 18.30

St Joseph Church 1 Stavordale Rd, WEYMOUTH, DT4 0AB; msze niedzielne: 15.00 (spowiedź od 14:30)

Ipswich

D : ks. prob. Paweł

Nawłoka - 07486 880441; 82 Wellesley Road; IPSWICH, IP4 1PH; parafiaipswich.pl

St Mary s Church; 322 Woodbridge Road, Ipswich IP4 4BD; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 12.00

Our Lady Queen of Peace Church The Avenue, Braintree, CM7 3HY; msze niedzielne: niedziela 16.30

St Edmund s Church 21 Westgate Street, Bury St Edmunds, IP33 1QG; msze niedzielne: 2. i 4. sobota m-ca godz. 16.00

St James the Less Church 51 Priory Street, Colchester, CO1 2QB; msze niedzielne: niedziela 14.00

Jersey

D : ks. prob. Jacek

Małecki - 07797 778 786

St Mary s and St Peter s Church Wellington Road, St Helier, JE2 4RJ; msze niedzielne: 9.00

St Thomas Church 17 Val Plaisant, St Helier, JE2 4TA; msze niedzielne: 19.30

Kidderminster

D : ks. prob. Marek Ogorzały SChr. - (01562) 745914; kidderminster pcmew.org; parafiakidderminster.org.uk

Kościół Polski pw.MB

Ostrobramskiej 50 Pitt Street, Kidderminster, DY10 2UN; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 10.00, 18.00

St George Church 1 Sansome Place, Worcester, WR1 1UG; msze niedzielne: niedziela 14.00

Lancaster

D : ks. prob. Ryszard Sadecki SChr. - (01524)

39820; lancaster pcmew.org; kosciolwlancaster.org.uk

Kościół Polski pw. MB Królowej Polski Nelson Street, Lancaster, LA1 1PT; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 9.30

Our Lady and St Joseph Church The Rectory, Warwick Square, CARLISLE, CA1 1LB; msze niedzielne: 13.00

St Patrick s Church St John s Road, MORECAMBE, LA3 1EX; msze niedzielne: niedziela 18.30

St Catherine s Church Drovers Lane, PENRITH, CA11 9EL; msze niedzielne: 1. niedziela m-ca 15.30

- ZAWIESZONO DO ODWOŁANIA

Our Lady of Windermere Church Lake Road, WINDERMERE, LA23 2EQ; msze niedzielne: sobota 16.00

La ton Hall

D : ks. kapelan

Andrzej Budzyński - (01780) 444242; ks. rezydent Jan Szponar Kaplica Polska pw.

Niepokalanej Maryi, Matki Kościoła Laxton Hall, Laxton, Corby, NN17 3AU; msze niedzielne: 12.00

Leeds

D : ks. prob. Jan

Zaręba - (0113) 262 3220; parafialeeds.com

Kościół Polski pw. MB

Częstochowskiej i św.

Stanisława Kostki Newton Hill Road, Leeds, LS7 4JE; msze

niedzielne: sobota 18.30, niedziela 9.30, 11.00, 19.00

St Roberts Church Robert Street, Harrogate, HG1 1HP; msze niedzielne: 1. i 3. niedziela miesiąca 16.30

St Joseph s Church Back Street, Pontefract, WF8 1NL; msze niedzielne: 2. niedziela m-ca 16.15

Leicester

D : ks. prob.

Tadeusz Kordys - (0116) 221 7006; leicester pcmew.org; leicesterpolonia.co.uk

Kościół polski pw. Nawrócenia

św. Pawła Wakerley Road, Leicester, LE5 4WD; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela

8.45, 11.15, 17.00

Letchworth

D : Ks. Prob. Cezary

Komosiński – 07519059276; letchworth pcmew.org; parafialetchworth-albert.co.uk

St Hugh of Lincoln Church 84 Pixmore Way, Letchworth, SG6 3TP; msze niedzielne: 13.00

SS Alban s and Stephens Church 14 Beaconsfield Road, ST ALBANS, AL1 3RB; msze niedzielne: 2. i 4. niedziela m-ca 16.00

St Mary Church 26 Salisbury Square, HATFIELD, AL9 5JD; msze niedzielne: 18.00

Our Lady Queen of all Creation St Albans Road, Hemel Hempstead, HP3 8PG; msze niedzielne: 1. i 3. niedziela m-ca 16.00

St Hilda Church 9 Breakspear, Stevenage, SG2 9SQ; msze niedzielne: sobota godz. 17.00

London – Balham

D : ks. prob.

Władysław Wyszowadzki - (020) 8672 5070; ks. Aleksander Dasik (020) 8767 0358; ks. senior

Teodor Bartnik; balham pcmew. org; parafia-balham.co.uk

Kościół Polski pw. Chrystusa

Króla 232-234 Balham High Road, London, SW17 7AW; msze

niedzielne: 9.30, 10.45, 12.00, 18.00

Kaplica polska osiedla św.

Antoniego 47-49 Foxbourne Road, London, SW17 7AW; msze niedzielne: 8.30

London – Croydon

D : ks. prob. Jerzy

Mikrut - (020) 8653 8701; ks.

Bartosz Kasprzyszak; croydon pcmew.org; parafia-croydon.co.uk

Kościół polski pw. Jezusa

Miłosiernego 6-8 Oliver Grove, London, SE25 6EJ; msze

niedzielne: sobota 18.30, niedziela

8.30, 10.00, 18.00

Holy Innocents Church 192 Selhurst Road, London, SE25 6XX; msze niedzielne: 12.00

London – Devonia

D : ks. prob. Bogdan

Kołodziej - 08444874288; ks.

Tomasz Mężyk; devonia pcmew. org; parafia-devonia.org.uk

Kościół Polski pw. MB

Częstochowskiej i św.

Kazimierza 2 Devonia Road, Islington, LONDON, N1 8JJ; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 9.00, 11.00, 12.30 - ZAWIESZONA

DO ODWOŁANIA, 15.00, 19.00

London – Ealing

D : ks. prob. Michał Kozak MIC - (020) 8567 1746; ks. Wiktor Gumienny MIC (020) 8567 1746; ks. senior Jerzy Januszkiewicz - (020) 8621 5260; ks. Klaudiusz Rokicki MIC - (020) 8567 1746; ks. Piotr Szyperski MIC - (020) 8567 1746; ealing. office gmail.com; parafiaealing.

co.uk

Kościół polski pw. NMP Matki Kościoła 2 Windsor Road, LONDON, W5 5PD; msze niedzielne: sobota 19.00, 20.30 (Windsor Hall)

MSZA NA WINDSOR DLA

NEOKATECHUMENATU

ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA, niedziela 8.30, 10.00, 11.30, 13.00, 14.30, 17.15, 19.00, 20.30 Uwaga Kościół otwierany jest 15 minut przed Mszą Świętą i zamykany bezpośrednio po mszy do dezynfekcji.

Kaplica domu polskiego, Kolbe House 18 Hanger Lane, LONDON, W5 3HH; msze niedzielne: sobota 16.30 ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Divine Mercy Apostolate 1 Courtfield Gardens, LONDON, W13 0EY; msze niedzielne: 10.00 ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Kaplica Sióstr Imienia Jezus 57 Mount Park Road, LONDON,

W5 2RU; msze niedzielne: sobota - 17.00 ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

London – HighgateFinchley

D : ks. prob. Marek Gałuszka - (020) 8371 0189; highgate pcmew.org; finchleyparish.co.uk

St Joseph s Retreat Church

Highgate Hill, LONDON, N19 5NE; msze niedzielne: 13.30

St Mary Magdalene Church 6 Athenaeum Road, London, N20 9AE; msze niedzielne: 16:00

St Philip the Apostle Church Gravel Hill, Finchley, LONDON, N3 3RJ; msze niedzielne: 18.30

London – Hammersmith D : ks. prob. Marek Reczek - (020) 8743 8848; ks. asyst. Zygmunt Zapaśnik 0208 743 88 48; hammersmith pcmew.org; bobola.church Kościół Polski pw. św.

Andrzeja Boboli 1 Leysfield Road, LONDON, W12 9JF; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 8.30, 10.00, 12.00, 18.00

Our Lady Queen of the Apostles Church 15 The Green, HESTON, TW5 0RL; msze niedzielne: 15.00 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

London – Lewisham D : ks. prob. Dawid Jasiński - ( 44) 07448583386; lewisham pcmew.org

St. William of York 4 Brockley Park, Forst Hill, London, SE 23

1PS; msze niedzielne: sobota 19.30 Kaplica Domu Polskiego pw. św. Jana Bosko 8A Waldram Park Road, Forest Hill, LONDON, SE23 2PN; msze niedzielne: 9.00

Our Lady Help of Christians 127 Mottingham Rd, London, SE9 4ST; msze niedzielne: godz. 13.00

Parafia pw. św.

Wojciecha na Kensington

Chelsea w Londynie

D : ks. prob. Bartosz Rajewski; Msza św. - suma parafialna - godz. 13.30 ( ) Kensington & Chelsea (Earls Court) - St Cuthbert s Church, 50 Philbeach Gardens, London SW5 9EB. Spowiedź od godziny 13.00. Msza św. w kościele filialnym - godz. 11.00 ( ); West HendonSt Patrick s Church - 169 West Hendon Broadway, London NW9 7EB. Spowiedź od godziny 10.30. Msze św. w tygodniu, poniedziałki i środy o godz. 19.00 (od godz. 18.00 - adoracja).

Nabożeństwa do św. patronów, w każdą trzecią niedzielę miesiąca po Mszy św. o godz. 13.30.

London – Putney

D : ks. prob. Andrzej Zuziak SChr. - 020 8788 3933; ks. Leszek Rygiewicz SChr.; putney pcmew.org; parafiaputney.co.uk

Kościół Polski pw. św. Jana

Ewangelisty St John s Avenue, LONDON, SW15 6AJ; msze

niedzielne: sobota 18.00, niedziela 8.30, 10.00, 11.30, 13.00, 18.00

Christ the King Church The Crescent, Wimbledon Park, LONDON, SW19 8AJ; msze

niedzielne: 12.45 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

London – Willesden

Green

D : o. prob. Adam

Tomaszewski SJ - (020) 8452 4304; o. Leszek Szuta SJ; o. Adam Baczewski SJ; willesden.green pcmew.org; polishjesuits.co.uk

St. Francis of Assisi Church Cullingworth Rd, LONDON, NW10 1NR; msze niedzielne: sob.19.00, niedz. 9.00, 10.30, 12.00, 19.00

Kaplica domu polskiego pw.

MB Miłosierdzia 182 Walm Lane, LONDON, NW2 3AX; msze niedzielne: 10.30, 12.00

Manchester

D : ks. prob. Karol

Rogasik SChr. - (0161) 226 1588; ks. Wojciech Rożdżeński SChr. - (0161) 226 1588; ks. senior

Edward Sopala SChr. - (0161) 226 1588; ks. senior Stanisław Leniart - (0161) 226 1588; parafiamanchester.pl

Kościół Polski pw. Miłosierdzia Bożego 196 Lloyd Street North, Manchester, M14 4QB; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 8.00, 10.00, 12.00 oraz 19.00

Mansfield

D : ks. prob.

Kazimierz Bidziński - (01623) 626470; mansfield pcmew.org; parafia-mansfield.co.uk

Kościół Polski pw. Św. Barbary

Windmill Lane, MANSFIELD, NG18 2AL; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 9.30, 11.15

St Joseph the Worker Church 101 Winfield Avenue, WORKSOP, S81 0SF; msze niedzielne: 16.00

Melton Mowbray

D : ks. prob. Krzysztof Zalewski - (01664) 562101 Kościół Polski pw. MB Częstochowskiej 82 Sandy Lane, Melton Mowbray, LE13 0AW; msze niedzielne: sob. 18.00, niedz. 11.00

Dom Polski True Lovers Walk, Loughborough, LE11 3DB; msze niedzielne: 09.00

Godalming

D : ks. prob.

Tomasz Kocjan - 01483 497860; parafiamilford.org.uk

St Edward the Confessor Sutton Park, Sutton Green, GUILDFORD, GU4 7QN; msze niedzielne: Sobota o 18.00

St Joseph s Church Portsmouth Road, Milford, GU8 5DY; msze niedzielne: niedziela: 8.15; 18.00

St John the Evangelist Church; 3 Springfield Road, Horsham, RH12 2PJ; msze niedzielne: 13.00

St Tarcicius Church 227 London Road, Camberley GU15 3EY; msze niedzielne: 2. niedz. m-ca: 11.00

Newcastle-upon-Tyne

Duszpasterz: ks. prob. Jan Świętek - (0191) 273 3575; newcastle pcmew.org; parafianewcastle. org.uk

Kaplica Polska pw. MB Częstochowskiej 2 Maple Terrace, Newcastle upon Tyne, NE4 7SF; msze niedzielne: 1 i

2 sobota m-ca godz. 18.00; 2, 3

i 4 niedziela m-ca godz. 09.00; wszystkie niedz.m-ca godz. 18.00

St Patrick Church Victoria Road, CONSETT, DH8 5AX; msze

niedzielne: 3 niedz. m-ca godz. 13.00

St Teresa Church Harris Street, DARLINGTON, DL1 4NL; msze niedzielne: 1 niedziela m-ca godz. 08.45; 2 niedziela m-ca godz. 13.00; 4 sobota m-ca godz. 18.00

St Wilfrid Church Sunderland Road, GATESHEAD, NE8 3QR; msze niedzielne: wszystkie niedziele m-ca godz. 11.00

The Sacred Heart

Church Linthorpe Road, MIDDLESBROUGH, TS5 6LD; msze

niedzielne: 3 sobota m-ca godz. 18.00; ostatnia niedziela m-ca godz. 14.00

Northampton

D : ks. prob. Janusz

Zbroniec - 07758 689059; parafianorthampton.pl

Kościół Polski pw. św.

Stanisława i św. Wawrzyńca

Duke Street, Northampton, NN1

3BA; msze niedzielne: 9,00, 10.30, 19.00

St Augustine s Church 32 London Road, Daventry, NN11

4BZ; msze niedzielne: sobota przed 1. i 3. niedzielą m-ca 18.30

Our Lady of the Sacred Heart Church 82 Knox Road, Wellingborough, NN8 1JA; msze niedzielne: sobota przed 2. i 4. niedziela m-ca 20.00, niedziela 12.30

Northolt

D : ks. prob. Witold

Kapuściński - (020) 8993 0097; northolt pcmew.org; parafiaojcapio.com

St. Bernard Church 17 Mandeville Road, NORTHOLT, UB5

5HE; msze niedzielne: 17.00

St Lawrence Church 9 The Green, FELTHAM, TW13 4AF; msze niedzielne: 13.00

Holy Family Church Vale Lane, London, W3 0DY; msze niedz.: 10.00

Northwich

D : ks. prob. Grzegorz Kozieński SChr. - (01606) 42877; liverpool.chrystusowcy.pl

Kościół polski pw. MB

Częstochowskiej 107 London Road, Northwich, CW9 8AT; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 10.00

St. Patrick Church Park Place, Liverpool, L8 5UX; msze niedzielne: niedziela 13.00

St Stephen, First Martyr Church 101 Sandy Ln, Warrington WA2 9HS; msze niedzielne: 15.30

Norwich D ks. prob.

Waldemar Haręza - (01603) 928622; norwich pcmew.org

St John the Baptist Church St Giles Gate, Norwich, NR2 2PA; msze niedzielne: sobota 16.00

Methodist Church 72 High Street, WATTON, IP25 6AH; msze niedzielne: Sobota 18.30ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

St Thomas of Canterbury Church Brandon Road, IP27 0PT Brandon; msze niedzielne: niedziela 09.00

St. Williams Way - Churchfield Green Our Lady s; Norwich NR7 0AH; msze niedzielne: 11.30

Nottingham

D : ks. prob.

Krzysztof Kawczyński - (0115) 960 4740; ks. Janusz Sroka –(0115) 962 37 13; nottingham pcmew.org; parafianottingham. org.uk

Kościół Polski pw. MB

Częstochowskiej 2 Sherwood Rise, Nottingham, NG7 6JN; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 9.30, 11.00, 12.30 i 18.30

O ford

D : prob. ks. dr

Edward Rusin - (01865) 510354, 07842901275; oxford pcmew. org; parafiaoxford.co.uk

Corpus Christi Church Margaret Road, Oxford, OX3 8AJ; msze

niedzielne: środa, 1. piątek m-cagodz. 19:00 i sobota - godz. 18:00

St. Anthony of Padua Church

115 Headley Way, Oxford, OX3 7SS; msze niedzielne: 12.00

Our Lady & St. Edmund; 1 Radley Road, ABINGDON, OX14 3PL; msze niedzielne: 14.00

St John the Baptist Church Alexandra Road, Andover, SP10 3AD; msze niedzielne: 2. i 4. niedziela m-ca 18.00ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Penrhos

D : ks. kapelan Ryszard Hanaczewski - (01758) 461310; ks. senior Władysław Marmol; penrhos pcmew.org Kościół osiedla polskiego pw.

Our Lady and St Cynfil Penrhos Home, Pwllheli, LL53 7HN; msze niedzielne: niedziela 9.30

Peterborough

D : ks. prob. Paweł Urbanek SChr. - (01733) 552726; ks. asyst. Arcenio Fialek SChr.; peterborough pcmew.org; pmkpeterborough.pcmew.org

Our Lady of Lourdes Church Welland Road, Dogsthorpe, Peterborough, PE1 3SP; msze niedzielne: sobota 19.15, niedziela 10.45, 12.30, 19.15

Our Lady and St Charles Borromeo Church 63 Queens Road, Wisbech, PE13 2PH; msze niedzielne: 15.30 (daty mszy: 01 i 15 listopada)

Preston D : ks. prob. Paweł Szatlewski - (01772) 700231; smgpreston.org.uk

St Maria Goretti Church Gamull Lane, PRESTON, PR2 6SJ; msze niedzielne: sobota 17.30, niedziela 12.00; dodatkowa msza św.: niedziela 17.30

St Marie-on-the-Sands Church 25 Seabank Road, Southport, PR9 0EJ; msze niedzielne:

St Cuthbert s Church Lytham Road, South Shore, Blackpool, FY1 6BS; msze niedzielne: 15:30

Reading

D : ks. prob. Rafał Jarosławski - (0118) 375 7587; ks. senior Edward Stachurski - (0118) 375 7587; reading pcmew.org; parafiawreading.net

Kościół polski pw. Najśw. Serca Pana Jezusa 61 Watlington Street, Reading, RG1 4RF; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 9.00, 11.00, 18.00

The Holy Ghost Church Sherborne Road, Basingstoke, RG21 5TD; msze niedzielne: 3 sobota m-ca 18.00

Rochdale

D : ks. prob. Wojciech

Świątkowski SChr - 01706 345 950; rochdale pcmew.org

Kaplica Polska pw. MB

Częstochowskiej Polish Catholic Centre, Manchester Road, Rochdale, OL11 4LX; msze niedzielne: 10.00

St Patrick s Church 40 Union Street West, Oldham, OL8 1DL; msze niedzielne: 12.30

Rugby

D : ks. prob.

Władysław Liptak - (01788) 560478

St Marie s Church Dunchurch Road, Rugby, CV22 5EL; msze niedzielne: 12.30

Kapilca polska pw Miłosierdzia Bożego 17 Lawford Road, Rugby, CV21 2EB; msze niedzielne: 18.00

St Joseph s Church; Avon Dassett, SOUTHAM, CV47 2AR; msze niedzielne: 1. i 3. niedz. m-ca 15.15

St Joseph the Worker Church Edmunds Road, BANBURY, OX16 0PP; msze niedzielne: 2. niedziela m-ca 15.15

St John the Evangelist Church 25 South Bar Street, BANBURY, OX16 9AF; msze niedzielne: ostatnia niedziela m-ca 15.15

Kaplica polska pw. Chrystusa

Ukrzyżowanego Polish Catholic Centre, 54 High Street, Leamington Spa, CV31 1LW; msze niedzielne: sobota 17.30ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA, niedziela 10.15

Scunthorpe

D : ks. prob.

Włodzimierz Pająk SChr. - (01724) 855698

Holy Souls Church Frodingham Road, Scunthorpe, DN15 7TA; msze niedzielne: 16.30

St Joseph and St Thomas of Canterbury Church 143 Pasture

Road, Goole, DN14 6DP; msze niedzielne: 1. sobota m-ca 20.00ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA

St. Mary on the Sea Heneage Road, Grimsby, DN32 9DZ; msze niedzielne: 9.00

St Hugh s Church 34 Broadgate, Lincoln, LN2 5AQ; msze niedzielne: 12.15

Sheffield

D ks. prob. Leszek Seweryn - (0114) 263 1688; sheffield pcmew.org; lpcmsheffield.com

St Charles Borromeo Church St Charles Street, Attercliffe, Smsze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 09.00; 10.30; 12.00; 13.30

Church of the Holy Rood George Street, Barnsley, S70 1AX; msze niedzielne: 16.00 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

The Annunciation Church 2 Spencer Street, Chesterfield, S40 4SD; msze niedzielne: 13.00ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Slough

D : ks. prob. Leszek Buba - 01753 533 861; (01753) 533861; slough pcmew.org; parafiaslough.org

Kościół polski pw. Miłosierdzia Bożego i Matki Bożej Królowej Polski 48 Pitts Road, Slough, SL1 3XH; msze niedz.: sobota 18.00, niedziela 8.00, 10.00, 12.00, 18.00

St. Tarcisius Church 227 London Road, Camberley, GU15 3EY; msze niedzielne: czwarta niedziela miesiąca o godz. 14.00

Southampton

D : ks. Mariusz

Urbanowski SChr. - (023) 8178 6316; southampton pcmew.org; southampton.chrystusowcy.pl St Edmund s Church The Avenue, Southampton, SO15 2EQ; msze niedzielne: msze niedzielne: sobota 17.30 i 19.00

Holy Cross Church 53 Leigh Road, Eastleigh, SO50 2EQ; msze niedzielne: msze niedzielne: 8.30

Holy Family Church 4 Redbridge Hill, Millbrook, Southampton, SO16 4PL; msze niedzielne: msze niedzielne: 17:30 i 19:00

St. Joseph s Catholic Church 48 Bugle St, Southampton, SO14 2AH; msze niedzielne: czwartek i piątek 19.00

Southend-on-Sea

D ks. prob. Wojciech Mozdyniewicz - 07566 229 699; southend pcmew.org

The Most Holy Trinity 71 Wickhay, Basildon, SS15 5AD; msze niedzielne: wszystkie niedziele za wyjątkiem 2. niedzieli m-ca 12.30 sobota przed 2. niedzielą m-ca 19.30

Our Lady Immaculate and Holy Name Church 178 New London Road, Chelmsford, CM2 0AR; msze niedzielne: niedziela o 16.00ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA

Sacred Heart Church 418 South Church Road, Southend on Sea, SS1 2QB; msze niedzielne: 9.00

Our Lady Help of Christians and St Helen 27 Milton Rd, Westcliff-

on-Sea, SS0 7JP; msze niedzielne: sobota godz. 17.30

Stoke-on-Trent

D : ks. prob.

Jacek Jabłoński - (01782) 411195; stoke pcmew.org; parafiastokeontrent.pcmew.org

Our Lady of Perpetual Succour Church Masterson Street, Fenton, ST4 3QB; msze niedzielne: 11.00, 14.00 i 19.00

St Mary s Church Compton Road, Leek, ST13 5NH Msze niedzielne: sobota 16.30

Swansea

D : ks. prob. Artur Strzępka 07549 325 521; swansea pcmew.org

Sacred Heart Church School Road, Morriston, Swansea, SA6 6HZ; msze niedzielne: 14.00

Our Lady of Mount Carmel Church; Pontfaen Road, LAMPETER, SA48 7BS; msze

niedzielne: soboty o godz. 17:30 przed 2 i 4 niedzielą m-ca.

Our Lady of Peace Church Waunt-lan-yr-afon Road, Llanelli, SA15 3AB; msze niedzielne: 12.00

Swindon D : ks. prob.

Jarosław Kozak - (01793) 531257; swindon pcmew.org; parafiaswindon.com

Kościół katolicki p.w. św.

Jana Pawła II Whitbourne Avenue, Swindon; SN3 2JX; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 8.00, 09.30, 10.30, 12.30

St Peter s Church 7 St Peter s Road, Cirencester, GL7 1RE; msze niedzielne: 1. sobota miesiąca 16.00 - ZAWIESZ. DO ODWŁ.

Taunton D : ks. prob. Wiesław Garbacz - (01934) 629865; tauntonparafia.co.uk

St George Church Billet Street, Taunton, TA1 3NN; msze niedzielne: 12.00

St Joseph Church 9 Binford Place, Bridgwater, TA6 3NJ; msze niedzielne: sobota 18.30

The Holy Ghost Church 73 Higher Kingston, Yeovil, BA21 4AR; msze niedzielne: 16.30

Corpus Christi Ellenborough Park, WESTON SUPER MARE BS23 1XW; msze niedzielne: 9.00

Telford – Stafford

D : ks. prob. Michał Łatuszyński - 07926 044 405; ks. senior Jan Główczyk 01785 748 891; stafford pcmew.org; parafia-stafford.pcmew.org

Our Lady of Pity Meadow Farm Drive, Harlescott, Shrewsbury, SY1 4JY; msze niedzielne: 9.00ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA

St Austin s Church 82 Wolverhampton Road, STAFFORD, ST17 4AW; msze niedzielne: 12.30

St Patrick s Church King Street, Wellington, TELFORD, TF1 3AP; msze niedzielne: 17.00

Trowbridge D : ks. prob. Zbigniew Zybała - (01225) 752930; trowbridge pcmew.org

Sala ośrodka Lokalnej PMK pw.

MB Częstochowskiej 6 Waterworks Road, Trowbridge, BA14 0AL; msze niedzielne: 10.00, 19.00

St John the Evangelist Church South Parade, Bath, BA2 4AF; msze niedzielne: 12.30

St Catharine s Church 4 Park Road, Frome, BA11 1EU; msze niedzielne: 1. sobota m-ca 18.00

St Osmund s Church 95 Exeter Street, Salisbury, SP1 2SF; msze niedzielne: 2. niedziela m-ca 16.00

Telefony alarmowe i infolinie

Ambasada i konsulaty

AMBASADA RP W LONDYNIE

47 Portland Place, Londyn W1B 1JH, tel. 0 207 2913 520, e-mail: london msz.gov.pl

WYDZIAŁ KONSULARNY

AMBASADY RP W LONDYNIE

10 Bouverie Street, City of London EC4Y 8AX, tel. 0 207 8228 900, e-mail: londyn.konsulat msz.gov.pl

KONSULAT GENERALNY RP

W MANCHESTERZE

Manchester One, 51 Portland Street, Manchester M1 3LD, tel. 0 161 245 4130, e-mail: manchester msz.gov.pl

KONSULAT GENERALNY RP

W EDYNBURGU

2 Kinnear Road, Edynburg EH3 5PE, tel. 0 131 552 0301, e-mail: edinburgh msz.gov.pl

Polskie instytucje i organizacje

Polska Misja Katolicka w Anglii

2-4 Devonia Road, Islington, London, N1 8JJ, www: www. pcmew.org, tel. 020 7226 3439, ZJEDNOCZENIE POLSKIE W WIELKIEJ BRYTANII

240 King Street, Hammersmith W6 0RF London, www: www. zpwb.org.uk, tel. 0 208 741 16 06,

POSK Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny 238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.posk.org, tel. 020 8741 1940

Polska Macierz Szkolna

238 King Street London, W6 0RF, www: www.polskamacierz.org en , tel. 020 8742 6431

Fundacja eritas 63 Jeddo Road, London W12 9EE, www: www.veritasfoundation. co.uk, tel. 020 3740 8350

Związek Harcerstwa Polskiego w Wielkiej

BrytaniiI

23-31 Beavor Lane, London W6 9AR, www: www.zhpwb.org.uk, tel. 020 8748 8006

Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego 20 Prince s Gate, London, SW7 1PT, www: www.pism.co.uk, tel. 020 7589 9249

Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.pilsudski.org.uk, tel. 020 8748 6197

Biblioteka Polska - POSK

238-246 King Street, London W6 0RF, www: polishlibrarylondon. co.uk biblioteka, tel. 020 8741 1940

Polski Uniwersytet na Obczy nie

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.puno.edu.pl, tel. 020 8846 9305

Fundacja Stowarzyszenie Kombatantów w Wielkiej

Brytanii

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.spk-wb.com, tel. 020 8741 1911,

Zjednoczenie Polek na Emigracji

238-246 King Street, London W6 0RF, e-mail: charity polishwomensba.org.uk, tel. 020 8563 1893

Polish YMCA London Association

20 Gunnersbury Ave, London W5 3QL, www: www. polskaymcalondon.com, tel. 020 8992 5699

St Michael s Church 6 Park Road, SHEPTON MALLET, BA4 5BP; msze niedzielne: 1. sobota m-ca 16.00

West Bromwich

D : ks. prob. Ireneusz Maraszkiewicz - (0121) 532 4548; 18 Fitzguy Close, WEST BROMWICH, B70 6RU

St Michael and the Holy Angels Church 260 High Street, , B70 8AQ; msze niedz.e: 14.00 i 16.00

St. Thomas of Canterbury Dartmouth Avenue, WALSALL, WS3 1SP; msze niedzielne: 12.00

Wolverhampton

D : ks. prob. Tomasz Maziarz - 01902 422833; Presbytery; 74 Green Drive, wolverhampton pcmew.org Kościół Polski pw. Trójcy Świętej 265 Stafford Road, Wolverhampton, WV10 6DQ; msze niedzielne: sob. 18.00, niedz.a 9.30, 11.30, 18.00

KONSULAT GENERALNY RP

W BELFAŚCIE

67 Malone Road, BT9 6SB , Belfast, tel. 0 28 96209500, e-mail: belfast.kg.sekretariat msz.gov.pl

Polish Heritage Society UK

Widecombe Lodge, 2, Brentham Lodge, London W5 1BJ, , www: www. polishheritage.co.uk

Lewisham

Polski Ośrodek Levisham

8 Waldram Park Road, London, SE23 2PN, www: www.osrodeklpc.com

Ognisko Polskie

55 Princes Gate, London, SW7 2PN, www: www.ogniskopolskie.org. uk, tel. 020 7589 4670

East European Resource Center

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.eerc.org.uk, tel. 020 8741 1288, Free Advice Line: 0800 121 4226

Polish Psychologist Association

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.polishpsychologists. org

Polish Proffesionals in UK

55 Exhibition Road London SW7 2PN, www: www.polishprofessionals. org.uk

Poles in Need UK CIC & Centrum Pomocy Familia 238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.pinuk.online, tel. 07809904386

Haringey

PEEC Centrum Rodzinne Pretoria Road, Tottenham, N17 8DX, www: www.peec.org.uk, tel. 0208 365 9090, 07956574274

Instytut Polski w Londynie

10 Bouverie Street, London EC4Y 8AX, www: www.polishculture.org.uk, tel. 020 7822 8990

Merton PYZA Stowarzyszenie na Rzecz Polskich Rodzin 66-72 High Street, SW19 2BY Colliers Wood, www: www.polishfamily.org.uk

Stockwell

POLES CONNECT Project Partnership

Lambeth,

Aberdeen Airport, Dyce, Aberdeen AB21 7DU, tel. 44 (01224) 722 331, www.aberdeenairport.com

Belfast City Airport, George Best Belfast City Airport, Belfast BT3 9JH, tel. 44 (0)28 9093 9093, www.belfastcityairport.com

Belfast International Airport, Belfast BT29 4AB, tel. 44 (0)28 9448 4848, www.belfastairport.com

Birmingham International Airport, Airport Way, Birmingham, B26 3QJ, tel. 44 0870 733 5511, www.birminghamairport.co.uk

Cardiff International Airport, Vale of Glamorgan,

157 South Lambeth Road, London, SW8 1XN, tel. 020 7793 7730, www: www.stockwell.org.uk

Bedford Ośrodek Integracji Polsko-Brytyjskiej

Bradgate Road, Bedford, MK40 3DE, www: www.pbic.org.uk, tel. 01234 328100

Luton

POLONIA – Polish Community Group www: www.poloniapcg.org.uk, tel. 07969254578

O ford

O ford Polish Association

Blackbird Leys Road, Oxford, OX4 6HW, www: www.opaoxford.org, tel. 07585442696

Birmingham

Polish Millenium House

Bordesley St, Birmingham B5 5PH, polishmillenniumhouse.org.uk, tel. 0121 643 3577

Birmingham – Polish E pats Association Erdington

Lotniska Szkoły sobotnie

London Hammersmith

Polska Szkoła w Ravenscourt

Latymer Upper School, King Street, London W6 9LR Tel: 07438405915

London

Polska Macierz Szkolna 238 King Street, London, W6 0RF, Tel. 020 874 264 31 (od poniedziałku do piątku w godz. 10.00-17.00, w środy do 19.00)

Aberdeen

PS im. św. St. Kostki tel. 07784675058

PSS tel. 07932499848

Accrington

PSS im. Pana Kleksa tel. 012542 33382, 07842841679

109 High St, Birmingham B23 6SA, www: www.polishexpats.org.uk, tel. 0121 382 2568

Walsall

Europeans Association Welfare INC

Joseph Leckie Academy, Walstead Rd, Walsall, WS5 4PG, www: www.ewacic.com pl, tel. 0787 525 8192

Southampton SOS Polonia

32 Queen s Terrace, Southampton SO14 3BQ, www: www.sospolonia.net,

tel. 02380 233722

Liverpool Meyerside Polish Community 1st Floor, 5 Covent Garden, Liverpool L2 8UD, www: www.merseysidepolonia. com

Nottingham

Signpost to Polish Succes Tennyson, Unit B, Forest Road West, NG7 4EP Nottingham, www: www.empp.co.uk, tel. 0115 978 1396

CF62 3BD, Wales, tel. 44 (01446) 711 111, www.tbicardiffairport.com

Coventry Airport, Coventry Airport South, Siskin Parkway West, Coventry, CV3 4PB, tel. 44 (0)2476 308 600, coventryairport.co.uk

Edinburgh Airport, Edinburgh EH12 9DN, tel. 44 (0)870 040 0007, www.edinburghairport.com

Glasgow Airport, Glasgow, Paisley, Renfrewshire PA3 2SW, tel. 44 (0)141 887 1111, www.glasgowairport.com

Inverness Airport, Inverness, Scotland, UK, IV2 7JB, tel. 44 (01667) 464 000, www.hial.co.uk

Leeds Bradford International Airport, Leeds LS19 7TU, tel. 44 (0113) 250 9696, www.leedsbradfordairport.co.uk

Liverpool John Lennon Airport, Liverpool L24 1YD, England, tel. 44 0870 129 8484, 0906 108 8484, www.liverpoolairport.com

London City Airport, London City Airport Ltd, Royal Docks, London E16 2PX, tel. 44 (0)20 7646 0088, www.londoncityairport.com

London Gatwick Airport, West Sussex, RH6 0NP, tel. 44 0870 000 2468, www.gatwickairport.com

London Heathrow Airport, 234 Bath Road, Hayes,

Amersham

PS im. św. Józefa info polskaszkolaamersham.co.uk

Aylesbury

PSS w Aylesbury tel. 07876535548

Banbury PSS tel. 07841759790

Bath

Integracyjna Szkoła Sobotnia im. Fryderyka Chopina tel. 07710816449

Bath

PSS im. Jana Pawła II w Bath tel. 07449309894

Bedford

Szkoła Polska im. JP II tel. 07525218426 szkola.polska.bedford gmail.com

Bedford

PSS przy Stowarzyszeniu Kultury i Języka Polskiego tel. 07935643005

Birmingham

PSS im. M. Kopernika tel. 07849450483

Blackburn

PSS im. A. Mickiewicza tel. 07513037683

Blackpool

PS Przedmiotów Ojczystych tel. 07926258084

Middlesex UB3 5AP, tel. 44 0870 000 0123, www.heathrowairport.com

London Luton Airport, Navigation House, Airport Way, Luton, Bedfordshire LU2 9LY, tel. 44 (0)1582 405 100, www.london-luton.co.uk

London Stansted Airport, Enterprise House, Bassingbourne Road, Essex CM24 1QW, tel. 44 (0)870 000 0303, www.stanstedairport.com

Manchester Airport, Manchester Airport Plc, Manchester M90 1QX, tel. 44 (0)161 489 3000, www.manchesterairport.co.uk

Newcastle Airport, Woolsington, Newcastle-Upon-Tyne,

tel. 44 0870 122 1488, www.newcastleairport.com

Norwich International Airport, Amsterdam Way, Norwich, NR6 6JA, tel. 44 (01603) 411 923, www.norwichairport.co.uk

Nottingham East Midlands Airport, Castle Donington, Derby DE74 2SA, tel. 44 (01332) 852 852, www.eastmidlandsairport.com

Southampton International Airport, Wide Lane, Southampton, Hampshire, SO18 2NL, tel. 44 0870 040 0009, www.southamptonairport.com

Boston

PSS tel. 07851864621

Bournemouth

PS Nauczania Przedmiotów Ojczystych tel. 07854814412, 01202801208

Bracknell

PSS im. Chopina tel. 07837486598

Bradford

PSS tel. 07581114643

Brighton / Hove PSS im. gen. Sikorskiego tel. 07926769798

Brighton / Hove

PSS im. Jana Brzechwy tel. 07470203363

Bristol

Integracyjna Sz. Sobotnia im. gen. Wł. Andersa tel. 07806612529, 07541244281

Bristol

PSS im. Jana Pawla II tel. 01179602269, 07756797798

Burnley

PSS tel. 07837845007

Cambridge

PSS im. Dąbrówki tel. 01223358219

Canterbury

PSS tel.07878957519

Cardiff

PSS tel. 07704445465, Carlisle

PSS tel. 07729670242

Chatham Medway

PS w Kent im. Juliana

Tuwima tel. 07847221866

Chelthenam

PSS tel. 07776331002

Corby

PSS tel. 07704628444

Coventry

PSS tel. 01455230560

Craigavon

PSS tel. 07549619661

Crawley

PSS tel. 07725908836

Derby

PS Przedmiotów tel. 07581172361

Derry

Polish Abroad Saturday School info polishabroad.co.uk

Ely

Polska Społeczna Szkoła tel. 07523460097

E eter

PSS tel. 07947647731

Fife

PS im. Jana Pawła II tel. 07724544543

Glasgow

PSS tel. 07545538935

Gloucester

PSS tel. 07800842430

Gravesend

PSS tel. 01322402482

Grays

PSS Przedmiotów Ojczystych im. Wisławy Szymborskiej tel. 07511551832

Grimsby

PSS tel. 07736940301

Harlow

PS Przedmiotów Ojczystych im. J. Tuwima tel. 07851387655, 07552010903,

Hastings / St Leonards-on-Sea PSS Uzupełniająca im. Jana Brzechwy tel. 07917795512

High Wycombe

PS Przedmiotów Ojczystych tel. 07903189252

High Wycombe

PS im. św. Bernarda tel. 01628525753

Hitchin

PSS im. M. Skłodowskiej tel. 01462632933

Huddersfield

Szkoła Ojczysta im. A. Mickiewicza tel. 07939117590

Hull

PSS St. Mary s College tel. 07775698031, 01482803514

PSS im. I.Sendlerowej tel. 07526144246

Huntingdon

PSS tel. 07856514222

Inverness

Szkoła im. św. Jana Pawła II tel. 01463223223,

Jersey

PS Przedmiotów Ojczystych tel. 07700348183

Kettering

PSS im. Jana Brzechwy tel. 07894012194

Kidderminster

PSS tel. 01562823568

Lancaster

PS Nauczania Przedmiotów Ojczystych im. Jana Pawła II tel. 07851221762

Leamington Spa

PS im. M. Konopnickiej tel. 01926730181

Leeds

PS Parafialna pw. św. Stanisława Kostki tel. 01132677298, 07957972086,

Leicester

PS im. Jana Pawła II jp2polskaszkola gmail.com

Leicester

PSS Edu Owls tel. 07516340933, 07738096644

Lincoln

PSS tel. 07840484006

Liverpool

PS Przedmiotów

Ojczystych im. Jana Pawła II tel. 07792110391

London Brockley / Lewisham

PSS tel. 01689602752

London Chiswick

PSS im. M. Reja tel. 07756969708

London Clapham / Balham

PSS im. T. Arciszewskiego tel. 02086734177

London Croydon / Crystal Palace

Szkoła Przedmiotów Ojczystych tel. 07922400138

London Devonia Szkoła im. Matki Boskiej

Częstochowskiej tel. 07513528338

London Ealing

PSS Przedmiotów

Ojczystych im. Tadeusza Kościuszki tel. 07970107691

London Enfield

PSS im. A. Mickiewicza tel. 07988680162

London Erith

Szkoła im. św. Franciszka tel. 07882572259, 07809433738

London Forest Gate / Ilford

PS Przedmiotów

Ojczystych im. Królowej Jadwigi tel. 07940747540

London Fulham

PS Przedmiotów Ojczystych im. Henryka Sienkiewicza tel. 07868607736

London Hanwell

Akademia Języka Polskiego tel. 07872949395

London Hanwell

PS Przedmiotów

Ojczystych im. Heleny Modrzejewskiej tel. 07849831135

London Highgate

PSS im. Prymasa S. Wyszyńskiego tel. 07720968503

London Leyton

PS Przedmiotów

Ojczystych im. Adama Mickiewicza tel. 07963722810

London New Malden

PSS Przedmiotów Ojczystych tel. 07923608863

London Newham

PS im. JP II tel. 07521357317

London Northolt

PSS im. J. Kochanowskiego tel. 07734581134

London Putney/Wimbledon tel. 07973301638

London South Croydon

PSS im. F. Chopina tel. 07427547020

London Streatham

PSS tel. 07734458583,

London Sutton Polska Sobotnia Szkoła im. Dywizjonu 303 tel. 07555120012

London Walthamstow

PSS im. Świętej Rodziny tel. 07414668585

London Willesden Green

PSS im. M.Konopnickiej tel. 07787116414

Luton

PS im. M.Kolbe tel. 07759045102

Manchester

PS Ojczysta tel. 07434161991

Manchester

PS Przedmiotów

Ojczystych im. św. S. Kostki tel. 07934663173

Mansfield

PSS tel. 07962802386

Medway

PSS tel. 07856548679

Milford

PSS im. T. Czuchnickiego tel. 07940269631

Motherwell

Szkoła Języka Polskiego i Kultury tel. 01698230225,

Newcastle Upon Tyne PSS tel. 07907067346,

Northampton

PSS im. Bł. Franciszki

Siedliskiej tel. 07912562338

Northampton

Szkoła Polska Języka i Kultury Ojczystej tel. 07713430251

Northwich

PS tel. 07988693128

Nottingham

PSS im. J. Kantego tel. 07450354854

Nottingham

PS Przedmiotów

Ojczystych im. św. Kazimierza tel. 07960364303

O ford

PSS Przedmiotów Ojczystych tel. 07507122244

Peterborough

PSS im. Mikołaja Kopernika tel. 07951513924

Plymouth PSS tel. 07565638821

Portsmouth PSS im. Powstańców Listopadowych tel. 07986476216

Preston

PSS im. Jana Pawła II tel. 07707818402

Reading

PSS im. Mikołaja Kopernika tel. 07505758121

Redditch

PSS tel. 07454392577

Scunthorpe Polska Akademia tel. 07718904123

Scunthorpe

PSS im. Maksymiliana Kolbego tel. 07722769455

Sheffield

PS przy LPCM tel. 07934115799

Skegness PSS tel. 07526947641

Slough

PS im. H. Sienkiewicza tel. 01628636313

Southampton

PSS tel. 07766478011

Southend-on-Sea

PSS tel. 07516986094

Spalding PSS tel. 01175960966,

St Albans

PSS im. Jana Pawła II tel. 07863136316

Swansea PSS pss.swansea googlemail.com

Swindon

Katolicka PSS im. Marii Konopnickiej tel. 07724833452

Taunton

PSS im. Jana Brzechwy tel. 07999647444

Telford

PSS w Telford tel. 07955209897

Walsall

PSS tel. 01922721071

Warrington

PS Przedmiotów Ojczystych Polonia tel. 07779838672

Watford

PSS kontakt polskaszkolawatford.org,

Wellingborough

PSS tel. 07585662020

Wolverhampton PSS tel. 07540049147

Worcester

PSS im. Jana Pawła II tel. 07445458848

Worksop PSS tel. 07549392889

Wre ham

PSS tel. 07522881978

HOROSKOP miesięczny Baran

Byk

20.04 - 22.05

21.03 - 19.04

Drogi Baranie, maj 2024 roku sprzyja refleksji i weryfikacji osiągnięć. Wiosna sprzyja obrachunkom, a Ty zechcesz wykorzystać nadarzające się szanse i z werwą ruszysz do pracy. Warto poświęcić czas na analizę błędów, by w przyszłości ich uniknąć. Jeśli jesteś samotnym Baranem, to poświęcisz sporo czasu, by nawiązać nowe znajomości. To godne pochwały, bo już niebawem wszechświat da Ci szansę na miłość. To może być początek stabilnego związku. Maj przyniesie także liczne szanse na romantyczne przygody, które wspomina się na starość, siedząc z kocem na kolanach w bujanym fotelu W finansach może pojawić się nieoczekiwana możliwość zarobku, ale uważaj na pomoc płynącą w wątpliwych źródeł.

Bliźnięta

23.05 - 21.06

Drogi Byku, bieżący miesiąc 2024 roku to czas niespodzianek w każdej dziedzinie życia. Spodziewaj się też zmiennych nastrojów. Przygotuj się na to, że każdy dzień może okazać się wyzwaniem dla Twoich zasad, grafiku i codzienności. Unikaj pochopnych decyzji, choć zachowuj otwartość i elastyczność. Nie raz, nie dwa może się bowiem okazać, że życie ma dla Ciebie wiosenne miłe chwile. Możliwe, że poznasz kogoś, kto zawróci Ci w głowie, burząc Twój poukładany świat... Korzystnie byłoby zadbać o relaks i lekką dietę, by wesprzeć organizm w okolicznościach wymagających elastyczności i – co tu ukrywać - frustrujących. Poza tym nie będzie łatwo o harmonię w długoletnich relacjach z innymi. W stałych związkach możliwe burzliwe kłótnie, ciche dni, ale i namiętne chwile.

Maj 2024 roku okaże się pełen wyzwań. Przede wszystkim pojawi się pokusa, by jak najszybciej wykorzystać okazje. Tymczasem potrzebna będzie rozwaga, by każda z nich znalazła właściwe miejsce. Przed Tobą także weryfikacja planów. Masz doskonały czas na początek nauki w wybranej dziedzinie. Niestety maj może też przynieść osłabienie fizyczne, zatem koniecznie dbaj o siebie zdrowy jadłospis, sen i umiarkowany wysiłek fizyczny pomogą Ci stawić czoła codziennym wyzwaniom. Ostatni tydzień miesiąca da Ci szansę na start w sprawach finansowych i w życiu osobistym. Jowisz w Twoim znaku urodzeniowym łaskawym okiem spojrzy na wszystko, a Ty będziesz miał szansę na nowy start. Nie poddawaj się słomianemu zapałowi i zwątpieniu, a wszystko się uda. Znajdź też chwile dla urody. W życiu uczuciowym możliwe kryzysy, które pokażą, nad czym trzeba popracować w Twoim stałym związku.

Rak

22.06 - 22.07

Drogi Raku, maj 2024 roku to czas sprzyjający nowym początkom w osobistej, a także finansowej sferze życia. Aktywność w świecie materialnym i porządkowanie priorytetów życiowych to teraz Twoi sprzymierzeńcy na ścieżce życia. Twoi najbliżsi także będą Cię wspierać, jeśli włożysz wysiłek, by pozyskać ich pomoc i przychylność. Jeśli pozostajesz w stałym związku, możliwe niespodziewane odświeżenie namiętności i miłe niespodzianki. Pamiętaj, że od Ciebie także zależy to, czy partner wykazuje się inicjatywą. Możliwe poczęcie i udana przeprowadzka do nowego miejsca. Dla wielu Raków maj okaże się też początkiem nowej pracy czy nowej ścieżki w karierze zawodowej. W sferze fizycznej możesz liczyć na łaskawość aury kosmicznej, ale nie przesadzaj z niczym i nie ryzykuj. Los bywa ironiczny...

Lew

23.07 - 23.08

Panna

24.08 - 22.09

Drogi Lwie, maj 2024 roku to czas duchowych i fizycznych porządków. Twoje wiosenne motto: co było, to było co ma być, to będzie . Ciesz się chwilą, obecnością tych, których kochasz, w towarzystwie których czujesz się najlepiej. Otaczająca Cię aura energetyczna wspiera te działania, które wynikają z potrzeby duszy. Wszystkie decyzje, które płyną z Twojej wewnętrznej mądrości, przyniosą Ci satysfakcję. Jeśli zachowasz umiar, takt i staniesz na wyżynach dyplomacji, to zyskasz szacunek i podziw, których pragniesz. W sprawach zawodowych mogą pojawić się wyzwania i przejściowe kłopoty. Jeśli pragniesz nowej pracy, teraz masz doskonały czas na owocne poszukiwania. Uważaj na jadłospis, postaraj się porzucić używki. Twój organizm będzie bowiem domagać się troski.

Droga Panno, maj 2024 roku to czas wyzwań w osobistej sferze życia. Możliwe, że zanim uda Ci się osiągnąć wyznaczone cele, doświadczysz frustracji na skutek nieprzewidzianych i niezależnych od Ciebie czynników. Zrozumienie, że nie ma możliwości, by sprawować kontrolę nad otaczającym Cię światem, może okazać najważniejszym z nich... Wszystko się ułoży, gdy przyjdzie czas. Nie musisz tego kontrolować, nie musisz obawiać się o rezultaty. Teraz warto zaufać życiu i cieszyć się nim. Po prostu. Dobra wiadomość: masz zielone światło w miłości, więc daj sobie szansę, jeśli tylko pragniesz poznać kogoś godnego Ciebie. Możliwe także radosne rodzinne nowiny. Uważaj tylko na swoją dietę i dbaj o kondycję fizyczną. Zaniedbania w tej sferze szybko zemszczą się na Twoim samopoczuciu.

Waga 23.09 - 22.10

Droga Wago, maj 2024 roku będzie sprzyjał pasji życia, miłości i temu wszystkiemu, co robisz z potrzeby serca. yj chwilą, ciesz się życiem takim, jakie wiedziesz, a wszystko naturalnie zacznie układać się jak najlepiej dla Ciebie. Warto teraz docenić to, co niesie codzienne życie oraz okazywać serdeczną troskę o najbliższych. Może być i tak, że czekają Cię rozmowy w wspólnej przyszłości i nowe wyzwania. Słuchaj serca, a wszystko się ułoży dla Twojego dobra, choć może trzeba będzie pozwolić odejść temu, co się nie sprawdza. W sprawach finansowych koniecznie postaw na podnoszenie kwalifikacji i rozwijanie talentów. Dzięki temu w perspektywie kilku – kilkunastu miesięcy poprawisz swoją sytuację materialną. W sprawach zawodowych może być stagnacja, która przyczyni się do przemyślenia i zmiany niektórych nawyków.

Skorpion

23.10 - 21.11

Drogi Skorpionie, maj 2024 roku przyniesie przede wszystkim wyzwania w sferze społecznej, partnerskiej oraz finansowej. Jeśli do tej pory postępowałeś racjonalnie i wykonywałeś obowiązki rzetelnie, to masz szansę na nowy początek w karierze i okazję do poprawy sytuacji materialnej. Jeśli zaś nie, to czeka Cię kryzys, bo przyjdzie Ci zmierzyć się z konsekwencjami Twoich wcześniejszych błędów. Zachowaj spokój i postaraj się jak najszybciej obrócić sytuację na swoją korzyść. Maj to czas łagodności na zewnątrz i dyscypliny wewnątrz. Bieżący miesiąc to także tygodnie, w których powinieneś zadbać o zdrowie. Energetyka kosmiczna nie jest dla Ciebie łaskawa, zatem nie lekceważ najdrobniejszych nawet objawów, uważaj na jadłospis i unikaj hazardowego stylu życia.

Strzelec

22.11 - 21.12

Drogi Strzelcze, maj 2024 roku postawi Cię wobec wyboru dalszej drogi postępowania w każdej sferze życia. Jeśli postawisz na siebie, to z czasem wszystko się ułoży po Twojej myśli, choć nie obędzie się bez trudności i niespodzianek. Teraz trzeba swoje potrzeby uznać za najważniejsze. Nie poświęcaj się dla innych, rezygnując z siebie. Jeśli wykorzystasz tę radę i sprzyjające okoliczności, uwolnisz się z pułapki, w której tkwisz od pewnego czasu. Tym samym otworzysz przed sobą nowe możliwości w życiu zawodowym i osobistym. Maj nie sprzyja sprawom uczuć, więc lepiej nie przywiązuj się do nowych atrakcyjnych znajomości. Koniecznie poświęć czas, by zadbać o swoje zdrowie i urodę. Kilka tygodni samotności korzystnie wpłynie na Ciebie.

Koziorożec

22.12 - 19.01

Drogi Koziorożcu, maj 2024 roku może okazać się pracowity i wesoły. Przede wszystkim przyjdzie Ci zatrzymać się, by spokojnie ocenić skutki Twoich dotychczasowych wysiłków. Poza tym okaże się, że okoliczności sprzyjają kolejnym krokom, więc trzeba będzie uchwycić właściwy moment w sprawach osobistych i społecznych. Podobnie w finansach – co nagle, to po diable. W sprawach uczuć masz zielone światło. Oznacza to, że jeśli jesteś samotnym Koziorożcem, to staniesz przed szansą, by poznać kogoś godnego Ciebie. Jeśli pozostajesz w stałym związku, to trzeba będzie podjąć decyzje o kierunku, w jakim Twój związek ma zmierzać lub nie. Wiosnę warto poświęcić, by zadbać o zdrowie i kondycję. Badania kontrolne, nowa dieta czy zabiegi pielęgnacyjne okażą się potrzebne i satysfakcjonujące.

Wodnik

20.01 - 18.02

Drogi Wodniku, bieżący miesiąc 2024 roku to test, na ile jesteś gotów, by rozwijać swoje możliwości na drodze ku spełnieniu w każdej dziedzinie życia. Maj postawi Cię wobec wyborów osobistych, zawodowych i społecznych. Niektóre plany i cele trzeba będzie zweryfikować. Inne trzeba będzie odłożyć w czasie na bliżej nieokreśloną przyszłość. Otaczać Cię bowiem będzie aura sprzyjająca obrachunkom i decyzjom długofalowym. Najlepiej ograniczyć aktywność na zewnątrz i skupić się na sobie, na intuicji. Paradoksalnie, mimo dość trudnej aury energetycznej, nie będziesz miał wielu powodów do narzekań. Pojawi się też wiele okazji do spędzania czasu z przyjaciółmi oraz krótkich podróży. Oszczędzaj jednak siły fizyczne i zatroszcz się o swoje zdrowie. Możliwe, że spędzisz więcej czasu w samotności.

Ryby

19.02 - 20.03

Droga Rybo, maj 2024 roku może okazać się trudny i mało satysfakcjonujący, jeśli oczekujesz przełomu w życiu. Czeka Cię bowiem stagnacja w sferze materialnej, osobistej i społecznej. Tylko niektóre Ryby mogą liczyć na łaskawość losu. Pozostałym przyjdzie ciężko pracować, mierzyć się z frustracjami codziennej rutyny, a nawet brakiem zrozumienia u najbliższych. Możliwe burzliwe, płaczliwe rozstania i namiętne powroty. Nic nie jest pewne, ale i nic nie jest jeszcze przesądzone. Najlepiej wykorzystasz ten trudny czas, jeśli zdasz się na intuicję i nie będziesz – wbrew naciskom - oceniać siebie i innych. Nie musisz podejmować decyzji, jeśli nie czujesz się gotowa W sprawach zawodowych dość stabilnie. Oszczędzaj finanse. Koniecznie dbaj o siebie, bo na opłakane skutki złego jadłospisu, stylu życia i stresu nie będziesz długo czekać.