Sami Swoi Magazyn grudzien 2022

Page 1

Życzymy Wam wyjątkowego i pełnego radości czasu Bożego Narodzenia i wspólnego świętowania z bliskimi. Niech każdy z nas odnajdzie w tych trudnych czasach światło, d obro i piękno, zarówno w sobie, j ak i w otaczającym świecie.

CZYTAJ ONLINE NR 12 (756) 9 GRUDNIA 2022 / ISSN 2754-2823 W
Dodatek świąteczny - strony 35 - 50
nowym wydaniu!
Redakcja

SIĘGNIJ PO CZEKOLADOWĄ

PRZYJEMNOŚĆ OD MARKI E.WEDEL

ŚWIĘTA BOŻEGO NARODZENIA TO DLA WIELU Z NAS NAJPIĘKNIEJSZY CZAS W ROKU. CZAS PE ŁEN RADOŚCI, SPOKOJU, ALE TAKŻE WIELKICH P RZYJEMNOŚCI, KTÓRYMI WARTO DZIELIĆ SIĘ Z NAJBLIŻSZYMI. TE NAJSŁODSZE UPOMINKI WARTO WYBRAĆ Z OFERTY E.WEDEL, KTÓRA OD LAT TOWARZYSZY POLAKOM W WYJĄTKOWYCH DLA NICH CHWILACH, NIEMALŻE NA CAŁYM ŚWIECIE.

W bożonarodzeniowej ofercie E.Wedel nie mogło zabraknąć znanych i lubianych wedlowskich łakoci, ale także limitowanych nowości. Słodycze to doskonały pomysł na prezent lub słodki dodatek do niego, który docenią zarówno ci młodsi, jak i starsi miło śnicy czekolady. Co więcej, dzięki świątecznej szacie graficznej, wedlowskie produkty sprawdzą się także jako dekoracja świątecznego stołu, a nawet ozdoby choinkowe.

KULTOWE PTASIE MLECZKO® W ŚWIĄTECZNYM WYDANIU

W tym roku w świątecznym portfolio E.Wedel dostępne będą aż 4 warianty nie biańsko lekkich pianek Ptasie Mleczko®. Obok dwóch najpopularniejszych smaków – waniliowego w czekoladzie deserowej oraz śmietankowego w czekoladzie mlecznej, pojawią się także dwa dodatkowe. Pierwszy z nich tworzy dwuwarstwowa, wanilio wo-czekoladowa pianka oblana czekoladą deserową. Drugi to natomiast całkowita no wość w portfolio marki, która łączy w sobie smak piernika i także czekoladę deserową.

OFERTA DLA NAJMŁODSZYCH

W bożonarodzeniowym portfolio E.Wedel nie mogło zabraknąć propozycji dla naj młodszych konsumentów. Radosny czas oczekiwania umilą im m.in. kalendarze ad wentowe. Pierwszy z nich w klasycznej wersji o formacie bombonierki, drugi w wersji t rójwymiarowej w postaci kolorowego domku z okienkami. Oprócz nich w portfolio znajdą się także: pyszne czekolady (m.in. Szyszka, Chruuup – w wersji kieszonkowej, a także Mleczka i Karmelowa), pralinki z nadzieniem mlecznym i karmelowym z chrup kami oraz wyjątkowy zestaw wedlowskich słodyczy z nausznikami. Na opakowaniach k ażdej z propozycji znajdziemy zimowych bohaterów: Pingwinka, Bałwanka i Renife ra, którzy wywołają uśmiech na twarzy niejednego malucha.

IDEALNE NA PREZENT I NA CHWILĘ DLA SIEBIE

Marka E.Wedel nie zapomniała także o propozycjach dla dorosłych konsumentów. Z myślą o nich w portfolio znaleźć można aż 4 warianty kultowych Baryłek: Nalewki, Kawowe, Baryłki Mini w formie kalendarza adwentowego oraz Baryłki Mix w dużej puszce, w której – zgodnie z nazwą – znajduje się mix pyszności o smaku: advocat, whisky, cherry i cacao choix. Miłe wspomnienia przywołają także dostępne w portfolio kultowe produkty, tj. ręcznie dekorowany Torcik Wedlowski, Kula Mieszanki We dlowskiej lub Chałwa Królewska o oryginalnej, pier nikowo-pomarańczowej nucie.

GDZIE JE ZNALEŹĆ?

Wszystkie produkty E.Wedel dostępne są w skle pach polonijnych w Wielkiej Brytanii. Gdzie dokład nie, sprawdzić można na stronie: http://wedel.com/#where-to-buy.

W ŚWIĘTA

Adres: Sami Swoi Magazyn – The Polish Times Suite 5, 5th Floor

East Wing, West World 303 West Gate Rd. London, United Kingdom, W5 1DT

Wydawca (Publisher): 1MM Media Group

Redakcja (Editorial):

T: 020 7099 7106 T: 7974 9900 12 E: redakcja@samiswoi.news

Zespół redakcyjny i współpracownicy:

redaktor naczelny Dariusz Chrost E: editor@1mmmedia.co.uk

Sonia Grodek Małgorzata Skibińska Łukasz Tymków

Felietoniści: ks. Bartosz Rajewski Jacek Żakowski Krystyna Kotlińska

Skład i grafika: MJ CREATIVE Redakcja portalu SamiSwoi.news: redakcja@samiswoi.news

Reklama: e-mail: cco@1mmmedia.co.uk

Administracja

T: 020 7099 7105 T: 079 749 900 14 E: head.office@1mmmedia.co.uk

Finanse: E: payments@1mmmedia.co.uk

Tytuł zarejestrowany pod numerem: ISSN 2754-2823

Redakcja „Sami Swoi Magazyn” nie ponosi odpowiedzialności za treść publikowanych ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo odmowy publikacji ogłoszenia bez podania przyczyny.

9 grudnia 2022 ~ w numerze 4
spis treści GRUDZIEŃ 2022 8 PROCHY PREZYDENTÓW RP WRÓCIŁY DO POLSKI 16 HA TIKWA - felieton ks. Bartosza Rajewskiego 17 WSZYSTKIEGO NAJLEPSZEGO! CZYLI CZEGO? – felieton Jacka Żakowskiego 18 BARDZIEJ SAMOLOBNA CZY BARDZIEJ PRAKTYCZNA? – felieton Krystyny Kotlińskiej 20 UREALNIONE ŚWIĘTA DLA WIĘKSZEJ RADOŚCI 24 HERBATA – PACHNĄCY PREZENT POD CHOINKĘ 28 NFT, BLOCKCHAIN, CYFROWE WALUTY... O CO W TYM CHODZI? 51 - 57 ZDROWIE 58 SZOPKA NOWOROCZNA PETERA BIELKOWICZA 60 SATYRY PETERA BIELKOWICZA 62 KALENDARIUM 64 STREFA DZIECI 68 FOOTBALL ALWAYS COMES TO HOME – angielskie marzenia o Pucharze Świata 70 WIELKI IMPREZOWNIK 80 HOROSKOP NA GRUDZIEŃ DODATEK ŚWIĄTECZNY A W NIM OBYCZAJE, JARMARKI, TRADYCJE, PRZEPISY KULINARNE 35
SYLWESTROWA GORĄCZKA SOBOTNIEJ NOCY W SAMI SWOI RADIO! DOBRA ZABAWA GWARANTOWANA! ŚWIETNA MUZYKA BAW SIE NAMI NA 2 URODZINACH RADIA WYGRYAJ NAGRODY STARTUJEMY O GODZ. 20:00

PRZEDŚWIĄTECZNY SPOKÓJ

Po burzliwych miesiącach w brytyjskiej polityce wreszcie zapanował względny spokój. Rząd Rishi Sunaka odzyskał za ufanie rynków, sytuacja się poprawiła, kurs funta wzrósł. Do tego trwa mundial w Katarze, a wiadomo, że igrzyska spor towe potrafią przyćmić wszystkie inne w ydarzenia, łącznie z trwającą wciąż woj ną Rosji z Ukrainą.

Czym żyje Polonia w Wielkiej Brytanii? Piszemy o charytatywnych akcjach przed świątecznych, relacjonujemy przewiezie nie prochów trzech Prezydentów RP na Uchodźstwie do Polski, Zamieszczamy ciekawe felietony. Rafał Przybylok, w

kolejnym odcinku poświęconym herba cie – doradza, jak stworzyć z herbaty fajny prezent świąteczny, stylistka Izabela Orłowska radzi, jak uporządkować swoją szafę, a terapeutka Anna Meller - jak prze żyć Boże Narodzenie inaczej niż zwykle.

Zamieszczamy dwa raporty – jeden po święcony opiece zdrowotnej na Wyspach, drugi, wyjaśniający takie terminy jak NFT, blockchain czy cyfrowe waluty.

Jak zwykle mamy też dla Was satyry oraz szopkę noworoczną Piotra Bielko wicza, kalendarium ciekawych wydarzeń historycznych oraz kącik dla dzieci.

Jak w każdym numerze, publikujemy najważniejsze informacje, przydatne Pola kom w Wielkiej Brytanii – dane i telefony najważniejszych instytucji, szkół, parafii itp. I oczywiście wielki imprezownik – czy li przydatne informacje o tym, jak można ciekawie spędzić czas w Londynie.

Jest też horoskop, z którego dowiecie się, co Was czeka w grudniu.

Zapraszamy do lektury

9 grudnia 2022 ~ od redakcji 6
Dariusz rysował Krzysztof Kowalewicz rysował Krzysztof Kowalewicz

Pamięci polskich żołnierzy i przesiedleńców

PRZESIEDLEŃCÓW, KTÓRZY TAM TRAFILI.

To miejsce jest ważną częścią historii Polonii w Southampton i historii Chandler's Ford. Schronisko istniało w latach 1946-1957. Obecnie w tej lokalizacji znajduje się Hiltingbury Community Recreation Ground i The Hilt.

Wśród uczestników uroczystości odsłonięcia tablicy był Konsul Ge neralny Mateusz Stąsiek, który odznaczył Medalem Pro Patria Mariana Sobieraja i Wiolettę Nowakowską.

polish news ~ 7
PIZZA K2+ prawdopodobnie najlepsza pizza na Ealingu. LEELAND HOUSE, 7 LEELAND RD, LONDYN W13 9HH KUPON -10% NA KAŻDĄ PIZZĘ

PREZYDENCI wrócili do Polski

Szczątki trzech prezydentów: Władysława Raczkiewicza, Augusta Zalewskiego i Stanisława Ostrowskiego zostały w listopadzie złożone w Mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie, w podziemiach Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie.

Tuż obok Mauzoleum Prezydentów utworzono Izbę Pamięci prezentującą sylwetki prezydentów i ich działalność. Można tam zobaczyć pamiątki z nimi związane, ale też symbolicznie spojrzeć w ich twarze i posłuchać ich głosów. Dotąd prezydenci byli pochowani w Wielkiej Brytanii. Tuż przed Narodowym Świętem Nie podległości ich szczątki sprowadzono z Newark. Do Mauzoleum przeniesione będą też szczątki prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego z małżon ką, które spoczywają w innej części świątyni. W kolejnych sarkofagach będą symboliczne groby pozostałych dwóch prezydentów na uchodźstwie Edwarda Raczyńskiego i Kazimierza Sabbata.

Rząd RP na uchodźstwie był prawowitym przedstawicielstwem Państwa Polskiego od ewakuacji władz w 1939 r. aż do 1990 roku. Jego siedzibą był najpierw Paryż, a od 1940 r. –Londyn. Urząd prezydenta sprawowali kolejno: Władysław Raczkiewicz (1939-1947), August Zaleski (1947-1972), Stanisław Ostrowski (19721979), Edward Raczyński (1979-1986), Kazimierz Sabbat (1986-1989) i Ryszard Kaczorowski (1989-1990).

Projekt informacyjno-edukacyjny „Misja: Wolna Polska” jest inicjatywą Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, resortów spraw zagranicznych i obro ny, Instytutu Pamięci Narodowej oraz Centrum Opatrzności Bożej. Został on objęty patronatem

Prezydenta RP Andrzeja Dudy w Stulecie Odzy skania Niepodległości.

Proces ekshumacji i repatriacji prochów pre zydentów wsparła Rada Miasta Newark. – Wła dysław Raczkiewicz, August Zaleski i Stanisław Ostrowski byli wybitnymi postaciami polskiego ruchu oporu. Wraz z rządem na uchodźstwie i środowiskiem emigracyjnym odegrali kluczową rolę w utrzymaniu przy życiu polskiego ducha, dzia łalności i tożsamości w jednym z najczarniejszych rozdziałów w polskiej historii. Tak ciężko walczyli o niepodległość Polski, lecz nie doczekali momentu, kiedy nasz kraj stał się wolny w 1989 roku. Ich po wrót do domu po tylu latach będzie głęboko poru szający – powiedział ambasador Piotr Wilczek.

– Jako burmistrz Newark jestem szczególnie dumny z silnych powiązań Newark z Polską. Repre zentowanie Newark podczas różnych wydarzeń planowanych z okazji repatriacji tych trzech prezydentów na uchodźstwie będzie prawdziwym zaszczytem i przywilejem. Teren na cmentarzu w Newark zawierający polskie groby wojenne jest utrzymywany w nieskazitelny sposób przez Komisję ds. Grobów Wojennych Wspólnoty Narodów i dokła dane są wszelkie starania, aby miejsca spoczynku dużej liczby polskich żołnierzy były otoczone opieką jako hołd dla nich. W imieniu Newark kieruję moje najserdeczniejsze wyrazy szacunku dla narodu polskiego, który upamiętnia powrót trzech prezy dentów do ojczyzny. Nie mogę się również doczekać dalszego okazywania szacunku i uznania Newark

dla naszych polskich powiązań, ponieważ planu jemy stworzyć i umieścić na cmentarzu w Newark pomnika generała Sikorskiego, który ma zostać ofi cjalnie odsłonięty w przyszłym roku – powiedział burmistrz Newark.

22 grudnia 1990 roku na Zamku Królewskim w Warszawie ostatni z Prezydentów RP rezydują cych w Londynie – Ryszard Kaczorowski – przeka zał insygnia urzędu wybranemu w wolnych wybo rach prezydentowi Lechowi Wałęsie, kończąc 50 lat działalności władz RP na uchodźstwie. Wraz z 500-tysięczną rzeszą Polaków, rozproszoną po wszystkich zakątkach świata i nie mogącą wrócić do zajętego przez komunistów Kraju, rząd na uchodźstwie odtworzył za granicą Polskę, którą znali sprzed wojny, ze wszystkimi jej instytucjami politycznymi, systemem szkolnictwa i życiem kulturalnym. Stworzyli Rzeczpospolitą Londyń ską – Polskę poza Polską.

Sekcja Polskich Grobów Wojennych na cmenta rzu w Newark jest największym w Wielkiej Bryta nii terenem zawierającym polskie groby. Otworzył ją w 1941 r. premier i naczelny wódz Polskich Sił Zbrojnych gen. Władysław Sikorski, który z tego miejsca został ekshumowany i przetransportowa ny do Polski w 1993 r. Tymczasem w miejscowych Fountain Gardens stoi pomnik Ireny Sendlerowej, Sprawiedliwej wśród Narodów Świata, która pod czas II wojny światowej uratowała przed Holokau stem setki żydowskich dzieci.

9 grudnia 2022 ~ polish news 8
/dast/

RUSZYŁA ŚWIĄTECZNA PACZKA WSPARCIA

Polish Klan Association rozpoczyna już po raz trzeci akcję "Świąteczna Paczka Wsparcia", która ma na celu wspomóc osoby starsze, bezdomne, niepełnosprawne i polskie rodziny pozostające w trudnej sytuacji materialnej. Zbiórka żywności i zabawek odbywa się w polskich sklepach w gminach Hounslow, Ealing i Surrey. W akcję włączają się polskie organizacje z Londynu. Patronem akcji jest Ambasada Polska w Londynie. Zbliżają się Święta Bożego Narodzenia dla wielu naszych rodaków, którzy zmagają się z proble mami materialnymi, samotnych, chorych bądź bezdomnych, nie będzie to łatwy czas.

„Jako Stowarzyszenie Polish Klan Association chcemy przyjść z pomocą Polakom z Hounslow, Ealing i bliskich okolic organizując paczki świąteczne, aby w choć niewielkim stopniu umilić im ten wyjątkowy czas. W związku z tym ruszamy z akcją – „Świąteczna Paczka Wsparcia” do której zapraszamy polskie sklepy i przedsiębiorców z zachodniego Londynu.

Jak zwykle wierzymy w wielką moc Waszych serc i prosimy o wsparcie naszej akcji. Robiąc przedświąteczne zakupy dla siebie będziecie mogli dołożyć cegiełkę w postaci produktów spo żywczych, słodyczy, zabawek i innych świątecznych rzeczy w specjalnie oznaczonych koszykach. Świąteczne paczki trafią do osób starszych, odizolowanych, niepełnosprawnych, samotnych rodziców i do rodzin z dziećmi, którzy znaleźli się w ciężkiej sytuacji życiowej” – piszą organiza torzy akcji. Akcję wspiera Ambasada Polska w Londynie oraz organizacja charytatywna Towarzy stwo Pomocy Polakom, ale i wielu lokalnych przedsiębiorców: Kujawiak Polskie Sklepy, Ant BM – Mrówka, Piekarnia Stary Młyn, drukarnia Print Stock, restauracje Kluseczka i Paleta Kitchen, Smart Choice Financial Services, Irys Cosmetics oraz szkoły sobotnie: Szkoła im. Jana Pawła II w Feltham oraz Szkoła im. Heleny Modrzejewskiej w Hanwell.

Głównymi patronem medialnym są: Radio Sami Swoi & Sami Swoi News oraz portale londynek. net, British Poles, Polonia24, Polskie Haliny w UK. Organizacja WAWEL jest partnerem strategicz nym przy zbieraniu, pakowaniu i rozwożeniu paczek.

W JAKI SPOSÓB MOŻNA POMÓC:

• Dokonując drobnych wpłat na konto: Metro Bank – Polish Association Klan

– Account number: 32758126

Sort code: 23-05-80

– ref. „swiateczna paczka”

• Zachęcamy Was wszystkich do zakupów w poniż szych sklepach polskich.

• Wypatrujcie naszego koszyka lub pudełka z plakatem świątecznym przy kasach.

1. Polski Sklep Kujawiak

HOUNSLOW, 154 High St, TW3 1LR

2. Polski Sklep Kujawiak

EALING, 67-71 Broadway, W13 9BP

3. Polskie Delikatesy Jantar

FELTHAM, 57A High St, TW13 4EZ

4. Sklep Orlik

HOUNSLOW, 73 Kingsley Rd, TW3 4AB

5. Polskie Delikatesy Koziołek FELTHAM, Hampton Road West, TW13 6AP

6. Polskie Delikatesy Koziołek NORTHOLT, 108-110 Church Rd, UB5 5AE

7. Polski Sklep Mazur

STANWELL , Claire Road TW19 7QP

8. Polski Sklep Stokrotka HESTON, 204 Great West Road, TW5 9AW

9. Polski Sklep PEWEX

HOUNSLOW, 91 Whitton Road, TW3 2EH

10. Sami Swoi Przelewy Pieniężne do Polski

EALING, 60 The Mall, W5 3TA

11. Irys Cosmetics – Polskie Kosmetyki EALING, 158 Uxbridge Rd, W13 8SB

Lista punktów i sklepów będzie uaktualniana na bieżąco na naszym portalu.

polish news ~ 9

SPRZEDANO PORTRET KRÓLOWEJ ELŻBIETY II ANDY’EGO WARHOLA

500 LAT DYPLOMACJI POLSKO-ANGIELSKIEJ

W 2012 roku Elżbieta II kupiła komplet czterech odbitek grafik „Elżbieta II” autorstwa Andy’ego Warhola. Wystawiono je w tym roku w domu au kcyjnym Sotheby’s z okazji Platynowego Jubileuszu królowej. Teraz, podczas jesiennej aukcji sztuki współczesnej zorganizowanej przez dom aukcyjny Heffel w Toronto sprzedano ‚niebieską’ grafikę ‚Elżbieta II’ Andy’ego Warho la. Nabywca zapłacił za to dzieło kwotę 1,1 mln dolarów kanadyjskich, czyli 855 600 dolarów amerykańskich. To rekord, jeśli chodzi o dzieła tego arty sty. Zmarła niedawno królowa Elżbieta II wciąż budzi emocje. Świadczy o tym cena, jaką uzyskała przedstawiająca ją grafika podczas licytacji w domu aukcyjnym Heffel w Toronto. Zacięty bój zakończył się na kwocie 1 141 250 dolarów kanadyjskich, czyli nieco ponad 855 tys. dolarów amerykańskich. Eksperci szacowali, że dzieło zostanie sprzedane za 375-450 tys. dolarów amerykańskich, więc wylicytowana kwota przebiła prognozy dwukrotnie. Jak podaje „The Art Newspapper”, jest to najwyższa kwota uzyskana za pra cę Andy’ego Warhola. Oprószony diamentowym pyłem wizerunek królowej Elżbiety II to jeden z czterech przedstawiających brytyjską monarchinię sitodruków z serii „Reigning Queens”, którą Andy Warchol stworzył w 1985 roku. Oprócz Elżbiety II uwiecznił w niej trzy inne monarchinie - Małgorzatę II z Danii, Beatrix z Holandii i Ntombi Twala z Suazi. Grafikę przedstawiającą brytyjską królową Warchol wykonał na podstawie zdjęcia zrobionego przez Petera Grugeona z okazji jej srebrnego jubileuszu w 1977 roku - tego samego, które punkrockowy zespół Sex Pistols wykorzystał na okładce singla „God Save the Queen”. „Warhol przedstawia królową jako postać kultową i jawnie efektowną. Kreski dodane do fotograficznego obrazu sugerują stylizowa ny makijaż hollywoodzkiej gwiazdy, kojarząc portret z kultem celebryty panującym w latach 80.” - napisano w opisie grafiki w Tate Modern, gdzie można oglądać „czerwoną” wersję tej pracy. Jak podaje „Taller”, w 2012 roku Elżbieta II kupiła komplet czterech odbitek dla The Royal Collection Trust, aby uczcić swój Diamentowy Jubileusz. Sprzedana teraz w Heffel odbitka pochodzi z tzw. Royal Edition, w której domalowane kreski artysta podkre ślił diamentowym pyłem.

Minęło dokładnie 500 lat od czasu, gdy jesienią 1522 r., na dwór króla Anglii Henryka VIII przybył sekretarz królewski Zygmunta I Starego, Io annes Dantiscus (Jan Dantyszek). Był to pierwszy kontakt dyplomatyczny między Polską a Anglią. Dantyszek opisał Anglię jako kraj wysokich cen, złego jedzenia i brzydkiej pogody.Rocznica była okazją do spotkania w In stytucie Warburga na Uniwersytecie Londyńskim, w którym wzięli udział ambasador RP w Wielkiej Brytanii prof. Piotr Wilczek, prof. Norman Davies, brytyjsko-polski historyk, autor wielu książek o historii Polski, dr hab. Anna Skolimowska z Uniwersytetu Warszawskiego oraz prof. Howard Hotson z Uniwersytetu Oksfordzkiego. Dantyszek, uznawany za ojca polskiej dyplo macji oraz pierwszego w historii polskiego ambasadora (na dworze cesarza Karola V Habsburga), odbył podróże do większości krajów ówczesnej Euro py, ale Anglię odwiedził tylko raz - jesienią 1522 r. Prawdopodobnie przybył tam 5 października 1522 r., a odpłynął z Anglii do Hiszpanii 28 listopada - niemal miesiąc później, niż planował, co wynikało z niesprzyjającej pogody, która uniemożliwiała żeglugę. Mimo że Dantyszek przez całe życie prowa dził bardzo intensywną korespondencję - jak mówiła Anna Skolimowska, jest on autorem 6 116 listów do 650 adresatów - z pobytu w Anglii zachowa ło się tylko sześć: cztery do króla Zygmunta Starego i dwa do podkanclerza koronnego Piotra Tomickiego. Wiadomo, że Dantyszek został przyjęty przez króla Henryka VIII - prawdopodobnie 8 października, w tym na prywatnej audiencji, oraz spotkał się z najbardziej wpływową postacią na jego dworze, lordem kanclerzem, kardynałem Thomasem Wolseyem i doradcą króla Tho masem More’em. Henryka VIII opisuje jako człowieka o niezwykłym uroku, Wolseya jako wszechpotężnego człowieka, który kieruje królem i państwem, zaś More’a jako biegłego w łacinie i grece. Omawianymi sprawami były wojna włoska, w której Anglia i Francja były po przeciwnych stronach i w czasie której Francja, ku oburzeniu reszty chrześcijańskiej Europy, szukała sojuszu z Imperium Osmańskim, a także intrygi knute przez ostatniego wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego Albrechta Hohenzollerna przeciwko Zygmuntowi Staremu. Dantyszek wyjechał z Londynu 13 października, a 22 października dotarł do Plymouth w południowo-zachodniej Anglii, skąd miał odpłynąć do Hiszpanii. W listach wysłanych na dwór królewski w Pol sce skarżył się w nich m.in. na wysokie ceny w Anglii, którą uważał za naj droższy kraj z tych, w których kiedykolwiek był, w tym zwłaszcza na koszty podróży, zakwaterowania, wynajęcia koni i utrzymania służby. Wskazuje, że w każdym dniu w Anglii wydaje więcej, nawet nie uwzględniając kosztów koni, niż w Niemczech razem z końmi. Narzeka też na angielskie jedzenie, które opisuje jako nie dość, że drogie, to jeszcze niedobre. Dantyszek nigdy więcej nie wrócił do Anglii, ale podczas późniejszych podróży do innych krajów poznał angielskich dyplomatów. W liście do arcybiskupa Canterbury Thomasa Cranmera z 1540 r. napisał o Anglii: „bogata wyspa, która jest mi bardzo droga ze względu na życzliwość, jakiej doświadczyłem”.

9 grudnia 2022 ~ polish news 10

Każdy może zostać Mikołajem

Znana polska pisarka, Magdalena Witkiewicz, ponownie zabiera czytel ników w świąteczną podróż. Poprzez historie bohaterów autorka ukazuje najgłębiej ukryte potrzeby i tęsknoty drzemiące w każdym z nas. Okazuje się, że jeden telefon i rozmowa mogą odmie nić czyjeś życie. Potwierdzają to pod opieczni Fundacji Świętego Mikołaja, która prowadzi ogólnopolski program pomocy psychologicznej dla dzieci i młodzieży. Fundacja Świętego Mikołaja, która od wielu lat ściśle współpracuje ze szkołami w całej Polsce, pomagając dzieciom i młodzieży w potrzebie, na początku 2022 roku uruchomiła program pomocy psychologicznej. Dane wskazują, że blisko połowa szkół nie zatrudnia na etacie ani jed nego psychologa. Co więcej – w niektórych województwach na jednego psychiatrę dziecięcego przypada tysiąc pacjentów. Pomoc w tym zakresie zawsze była potrzebna, jednak skalę problemów psychologicznych wśród dzieci i młodzieży znacznie pogłębiła pandemia oraz izolacja związana z nauką zdalną.

- Program pomocy psychologicznej Fundacji Świętego Mikołaja jest odpo wiedzią na niepokojące sygnały płynące ze szkół, z którymi współpracujemy. Ponad 90% nauczycieli, którzy wzięli udział w naszej diagnozie, zwróciło uwagę na problem uzależnień uczniów od urządzeń cyfrowych, 79% wska zało na narastający problemy relacji rówieśniczych, 65% na stany lękowe wśród uczniów, a 61% na rosnący problem depresji. Potrzeba dziś więc pilnych działań profilaktycznych i wspierających dzieci w kryzysie. – mówi Antonina Grządkowska, koordynator programu. Fundacja wspiera dzieci i młodzież finansując projekty profilaktyczne, terapeutyczne lub inter wencyjne w szkołach w całej Polsce oraz regularną terapię dla wybra nych dzieci z niezamożnych rodzin. Fundacja uruchomiła również grupę wsparcia dla szkolnych psychologów i pedagogów.

- Z Fundacją Świętego Mikołaja działam już kolejny raz. To ludzie, którym przede wszystkim się chce. Chce zmieniać świat na lepsze. W mojej powieści poruszam wątek nastolatki, która potrzebuje z kimś porozmawiać, bo sama sobie nie radzi. Fundacja Świętego Mikołaja wspiera dzieciaki z problemami psychologicznymi. Pędzący świat i szybkie zmiany nie ułatwiają życia mło dym ludziom i bardzo potrzebne jest wsparcie, o które jest bardzo trudno. Psychiatria dziecięca i młodzieżowa w Polsce jest niedostępna. Dlatego wspieram wszelakie inicjatywy, które pomogą dzieciakom i młodzieży stać się szczęśliwymi dorosłymi. – mówi Magdalena Witkiewicz, autorka książ ki „Telefon od Mikołaja”.

Zakup książki Magdaleny Witkiewicz to jeden „telefon od Mikołaja”, który może „odebrać” dziecko potrzebujące pomocy. Kupując książkę można realnie wesprzeć działania Fundacji i stać się prawdziwym Świę tym Mikołajem. Fundacja Świętego Mikołaja działa od 2002 roku (www. mikolaj.org.pl). Wcześniej, od 1998 roku, istniała jako nieformalna grupa przyjaciół. Obecnie jej działalność skupia się na fundowaniu stypendiów dla zdolnych dzieci z niezamożnych rodzin (program „Stypendia św. Mi kołaja”). Przez 18 lat funkcjonowania przeprowadziła blisko 40 kampanii społecznych, wspomagając ok. 8 tys. młodych ludzi. Wsparciem obejmo wała m.in. rodzinne domy dziecka i samotne matki. Fundacja Świętego Mikołaja jest laureatem Europejskiej Nagrody Obywatelskiej 2011, nagro dy Ubi Caritas 2008, TOTUS 2006 oraz Pro Publico Bono 2005. Otrzymała także wyróżnienie Pełnomocnika Rządu ds. Równego Traktowania w 2008 roku.

polish news ~ 11

ŚWIĘTO POLSKIEGO KINA, PLAKATÓW I ARTYSTÓW

Rozpoczyna się najbardziej ekscytujący w Wielkiej Brytanii kinowy i artystyczny projekt Play Poland Film Festival. Startuje w piątek, 9 grudnia i będzie trwał 10 dni. W tym roku odbędzie się wyłącznie na platformie VOD festiwalu, dzięki czemu wszyscy mieszkańcy Wysp będą mieli taki sam dostęp do wydarzeń festiwalowych.

Festiwal Filmowy Play Poland Film Festival jest największym mobilnym wydarzeniem filmo wym na Wyspach, promującym współczesne polskie kino. Swoim zasięgiem objął Wielką Brytanię, a także Kanadę, Stany Zjednoczone, Norwegię i Chiny.

Podczas festiwalu widzowie mają okazję obejrzeć najnowsze pełno- i krótkometrażowe polskie produkcje, spotkać się z filmowca mi i producentami, a także wziąć udział w warsztatach, wystawach i koncertach.

Play Poland Film Festival to nie tylko święto polskiej kinema tografii. To również umiejętnie w ykorzystywana przestrzeń pro mocji polskich artystów i kultury. Stałym elementem programu są wystawy klasyków Polskiej Szko ły Plakatu oraz prace artystów, k tórzy tworzą oprawę graficzną festiwalu.

W tym roku proponujemy czte ry kategorie, przyporządkowane poszczególnym polskim szkołom filmowym: Łódzkiej Szkole Fil mowej, Warszawskiej Szkole Fil

mowej, Studio i Szkole Wajdy oraz Szkole Filmowej im. Krzysztofa Kieślowskiego w Katowicach, do rzucając piątą – Fokus na Ukrainę, w ramach której – oprócz filmów opisujących wojenną rzeczywi stość, pokażemy również wysta wę „Ogrody smutku” Kateryny Lysovenko, powstałe po ucieczce artystki z oblężonego Kijowa. W programie znajdą się również wy stawy Andrzeja Pągowskiego oraz Igora Myszkiewicza, który do two rzenia swoich prac wykorzystuje zarówno klasyczne narzędzia jak i współczesną technologię Artificial Intelligence (AI). W związku z co raz częstszym a także kontrower syjnym, wykorzystywanym przez a rtystów narzędzi AI zorganizo waliśmy konkurs z nagrodami. Bardzo serdecznie zapraszam do udziału w tym wydarzeniu – zapo wiada Iwona Nowak, dyrektor Play Poland Film Festival.

W sekcji poświęconej sztuce będzie m.in. wystawa online, po święcona twórczości Igora Mysz kiewicza. Jedna, „Maszyna snów”, została zainspirowana możli wościami sztucznej inteligencji w sztuce a druga, pracami stwo

rzonymi metodą klasyczną przy u życiu papieru, tuszu, rapidografu i pigmentów tuszowych.

Co pisze sam autor o „Maszy nie Snów”? Wydobyłem z dna szuflady moje nieszczęsne próby poetyckie z czasów młodości (co do których jakości nie mam abso lutnie żadnych złudzeń) i wprowa dziłem je jako monity tekstowe w t rzewia Stable Diffusion, modelu sztucznej inteligencji udostępnio nego przez startup Stability AI. Nie miałem pojęcia, co na tym nawozie wyrośnie. Czy SI poradzi sobie z tekstem niekonkretnym, metafo rą, poezją? Wpisałem polecenia i maszyna zaczęła śnić. trudno mi porównać z czymkolwiek to do świadczenie. Otrzymywałem wizje zaskakujące, przedziwne, a jedno cześnie odnajdowałem w nich ele menty moich snów i emocji! Jedne obrazy prowadziły do następnych, zmiana pojedynczego słowa, czasem nawet przestawienie jednej litery powodowały kolejne transformacje i iteracje. Nagle nie ograniczał mnie czas, ani technika, pomysły nie musiały już czekać. Nie miałem też wrażenia tylko pracy w programie, ale wręcz,

hmm, współpracy? Nie czułem się przy tym jako artysta zastąpiony, raczej w jakiś sposób uzupełniony, poszerzony. Powstały grafiki nie jednoznaczne, niedopowiedziane, pozostawiające pole dla wyobraźni odbiorcy. Efektem doświadczenia jest książka, „Maszyna Snów” –opowiada Igor Myszkiewicz.

Festiwal otrzymał honorowy patronat takich instytucji jak Konsulat Generalny w Edynburgu (UK). Inicjatywę wspierają rów nież Profesor Zbigniew Pełczyński ( Dyrektor Szkoły Liderów, Polska), Profesor Richard Demarco (zało życiel The Demarco European Art Foundation, UK) i artysta Andrzej Pągowski. Festiwal został wyróż niony znakiem jakości Fundacji Polskiego Godła Promocyjnego i Konkursu „Teraz Polska”.

Gwarantem najwyższej jako ści prezentowanych obrazów są udostępniający je partnerzy m.in. Łódzka oraz Katowicka Szkoła Filmowa, Szkoła Wajdy, Studio Mi niatur Filmowych, Studio Munka, Filmoteka Narodowa.

9 grudnia 2022
~ polish news 12

JAK SŁUCHAĆ SAMI SWOI RADIO?

Radio dostępne jest z nadajników daB + w Londynie, suRRey, sussex, iRL andii i iRL andii północnej.

Sami Swoi Radio możesz słuchać w naj lepszej jakości DAB+ w domu, w pracy czy też w samochodzie. Jeśli jesteś w naszym największym zasięgu DAB+, po prostu w swoim odbiorniku wyszukaj Sami Swoi Radio. Zobacz jakie to proste.

Aplikacje mobilne Sami Swoi Radio i strona www.

Dla tych, którzy mimo największego zasięgu wśród polskich rozgłośni będą mieli trudności z odbiorem lub mają starsze odbiorniki bez DAB+, mogą słuchać Sami Swoi Radio poprzez aplikacje mo bilne oraz naszą stronę www.SamiSwoiRa dio.co.uk.

Sami Swoi Radio można słuchać przez stronę internetową na różne sposoby :

1. Klikając przycisk “play” w widgecie radia na stronie głównej lub tym poniżej.

2. Klikając w link. Otworzy się nowa karta z Playerem Sami Swoi Radio.

3. Kolejną opcją jest pobranie pliku play listy Sami Swoi Radio i uruchomienie go w dowolnym odtwarzaczu multimedial nym na swoim PC.

Wolisz słuchać radia na telefonie?

Już teraz możesz pobrać dedykowaną aplikację Sami Swoi Radio na telefon lub tablet z systemem Android oraz iOS.

1. Aby pobrać aplikację na telefon, kliknij Google Play lub Apple Store, bądź wejdź bezpośrednio do sklepu i wyszukaj Sami Swoi Radio. Możesz także zeskanować aparatem w telefonie kod QR.

2. W sklepie Google Play lub App Store kliknij Zainstaluj. Aplikacja pobierze się na Twój telefon lub tablet.

3. Po instalacji po prostu wejdź do aplikacji i słuchaj Sami Swoi Radio po swojemu!

Sami Swoi Radio na urządzeniach z Alexa .

Aby uruchomić Sami Swoi Radio w Twojej Alexie należy wybrać jeden z trzech poniższych sposobów.

1. Powiedz w kierunku Alexy: “Alexa, EN ABLE The Polish Radio”. Jeśli komenda zostanie prawidłowo odczytana przez Alexę - wówczas powinna ona rozpocząć odtwarzanie naszej stacji radiowej. Każde następne uruchomienie Sami Swoi Radio wystarczy, że będzie poprzedzone komendą: “Alexa, Open The Polish Radio” lub “Alexa, Start The Polish Radio”.

2. Odwiedź stronę z Sami Swoi Radio Alexa Skill i aktywuj go na swoim koncie:

3. Jeśli czynności z punktu 1 i 2 nie okażą się wystarczające, wówczas należy odwiedzić stronę Amazon.co.uk i zalogować się do konta do którego jest przypisana Twoja Alexa. Następnie w oknie wyszukiwania wpisz: “Sami Swoi Radio”. Po wyszukaniu naszej stacji radiowej, kliknij na logo Sami Swoi Radio. Następnie należy uruchomić Skill na Alexę. Po prawej stronie monitora znajduje się sekcja pod nazwa: “Get this Skill”. Kliknij w przycisk “ENABLE” pod tym napisem. Teraz wydaj komendę: “Al exa, Open The Polish Radio” lub “Alexa, Start The Polish Radio” - i Twoja Alexa powinna rozpocząć odtwarzanie naszej stacji.

Jeśli mimo powyższej instrukcji nadal masz problem z uruchomieniem Sami Swoi Radio na swojej Alexie, napisz do nas a my Ci pomożemy.

Sami Swoi Radio na platformach ra diowych.

Na tym oczywiście nie koniec. Sami Swoi Radio jest dostępne także na największych,

globalnych radiowych platformach inter netowych, takich jak Tuneln Inc, MyTuner Radio, Radio.pl, Radio UK czy Zeno.FM. Op cje słuchania są dwie: możesz odtworzyć Sami Swoi Radio bezpośrednio na stronach tych platform lub jeśli preferujesz ap likacje, możesz pobrać je na swój telefon i wyszukać Sami Swoi Radio.

1. Wejdź na wybraną platformę radiową z podanych linków poniżej.

2. Kliknij przycisk “Play” i słuchaj Sami Swoi Radio.

3. Możesz też pobrać aplikacje tych platform na telefon lub tablet z iOS lub Android. Jak już to zrobisz, po prostu wyszukaj stacji Sami Swoi Radio i ciesz się najlepszą muzyką.

Tuneln Inc - https://tunein.com/radio/ Sami-Swoi-Radio-s240836/ Radio.pl - https://www.radio.pl/s/samis woiradio

Radio UK - https://www.radio-uk.co.uk/ sami-swoi-radio Zeno.FM - https://zeno.fm/sami-swoiradio/ My Tuner Radio - https://mytuner-radio. com/radio/sami-swoi-radio-472128/ Radio Garden Live - http://radio.garden/ listen/sami-swoi-radio/Co3rXGbE

Sami Swoi Radio można także słuchać na telewizorach za pomocą dekodera Canal+ (NC+) w aplikacji Radio+ na kanale 616.

9 grudnia 2022 ~ polish news 14

Ramówka Sami Swoi Radio na okres świąteczno-noworoczny

24.12

06:00 - 18:00 - Najlepsza Muzyka Na Weekend

18:00 - 21:00 - Najpiękniejsze Polskie Kolędy (non-stop)

21:00 - 00:00 - Świąteczny klimat w Sami Swoi Radio 25 i 26.12

Całą dobę - Najlepsza Muzyka Na Weekend w Świątecznym Klimacie 27.12

Całą dobę - Najlepsza Muzyka Na Świąteczny Bank Holiday 28, 29 i 30.12

06:00 - 10:00 - “Pozytywny Poranek” - Łukasz Zalewski

10:00 - 14:00 - “Południk Zero” - Mateusz Winiarski

14:00 - 18:00 - “Popołudniowy Express” - Tomasz Achtelik

18:00 - 19:00 - “SuperNove w Sami Swoi Radio”

- Nowości muzyczne tygodnia

19:00 - 00:00 - “Dobry wieczór z Sami Swoi Radio” 31.12

06:00 - 20:00 - “Najlepsza muzyka na weekend” 20:00 - 02:00 - “Sylwestrowa Gorączka Sobotniej Nocy” - od godziny 20:00 na naszej antenie największe imprezowe przeboje oraz Twoi ulubieni prezenterzy Sami Swoi Radio. Powitaj Nowy 2023 rok w doskonałym towarzystwie.

UWAGA KONKURS

W trakcie trwania Sylwestrowej Gorączki Sobotniej Nocy pokaż nam, jak się z nami bawisz. Wyślij fotkę ze swojej imprezy na konkurs@samiswoiradio.co.uk lub aplikacją Whatsapp na +447510011002. i zdobywaj nagrody

UWAGA MANCHESTER

Dla Was też szykujemy niespodziankę !!!

01.01

Całą dobę - Najlepsza Muzyka Na Weekend w Noworocznym Klimacie 02.01

Całą dobę - Najlepsza Muzyka Na w Noworoczny Bank Holiday

polish news ~ 15

Już jakiś czas temu ks. prof. Tomáš Halík w rozmowie z Piotrem Marciniakiem („Rozmowy na 20-lecie” w TVN24 GO) w kilku zdaniach ujął doskonałą diagnozę religijności polskiego społeczeństwa: „Dzi siaj mierzymy się z idolatrią – bałwochwal stwem. To ono właśnie – bałwochwalstwo – je st głównym wrogiem wiary. Nie ateizm. Dzisiaj niektóre względne wartości są absolutyzowane. Bałwochwalstwo to ab solutyzacja wartości relatywnych. Bogiem s taje się naród, partia, przywódca, kariera, pieniądz. Monoteizm jest zastępowany przez „money-teizm”. To wszystko jest bał wochwalstwem. Powinniśmy relatywizować f ałszywe absoluty. Tak postępował Jezus i takie jest też nasze zadanie” – mówił czeski duchowny.

To ze wszech miar słuszna diagnoza. Dzi siaj problemem nie jest ateizm, a więc nie wiara w Boga. Ludzie są wierzący. Problem w t ym, że często wierzą w wykreowane przez siebie bożki. Nawet będąc w Kościele i uważając się za gorliwych katolików, lu dzie w miejsce Boga – wartości absolutnej – p otrafią postawić wartości względne, takie jak – tu także zgadzam się z ks. Ha likiem – naród, partię, przywódcę, karierę, p ieniądz. W Polsce widać to jak na dłoni.

Uroczystość Narodzenia Pańskiego przy pomina nam, że jest Jeden Bóg i nie ma i nnego. „Słowo stało się ciałem i zamiesz kało między nami” (J 1,14). Słowo stało s ię widzialne. Nie tylko słyszalne! Bóg stał się widzialny! Nie tylko słyszalny! Widzimy Niemowlę złożone w żłobie – w stajni – „bo nie było dla Niego miejsca w gospodzie”. A

potem? Potem widzimy je niemal natych miast po narodzeniu zagrożone śmiercią, s kazane na tułaczkę, ucieczkę do Egiptu. Dalej, przez 33 lata, nie będzie wcale lepiej: Nazaret, Jerozolima, Golgota, krzyż…

Na narodziny Jezusa, oprócz Jego naj bliższych, nikt nie czekał. Wprawdzie naród ż ydowski, w oparciu o proroctwa spisane przez charyzmatycznych krzewicieli od nowy religijnej, rozwinął ideę mesjanizmu, a le swoich nadziei nie związał z Jezusem. Krótkie, ziemskie życie Mistrza z Nazaretu było niczym elektroniczny impuls na ekra nie radaru. Zaświeciło i zostało dostrzeżo ne tylko przez tych, co uwierzyli. Dla innych p ozostało zamkniętym rozdziałem historii. I dodajmy – pozostaje zamkniętym rozdzia łem po dzień dzisiejszy.

D zisiaj najbardziej potrzebujemy nadziei i pragniemy nowego początku. Jesteśmy zmęczeni pandemią, wojną, zachodzącymi zmianami, permanentną niepewnością. Świat wygląda dzisiaj trochę tak, jak w czasach narodzin Jezusa: również i dzisiaj mało kto czeka na Jego narodziny. Czekają tylko najbliżsi, ci co naprawdę wierzą. Co raz częściej nie rozpoznajemy Boga w na szej codzienności. Dlatego szukamy nadziei w b ożkach: narodzie, partii, przywódcy, karierze, pieniądzu. A świat bożków to nic innego, jak nieustanne kłótnie, zazdrość, nienawiść, rywalizacja, niszczenie innych.

Izrael również popełnił ten błąd. Nie tylko wówczas, gdy swojej nadziei nie związał z Jezusem. Naród żydowski ten błąd popeł niał wielokrotnie. Obietnice, które otrzymy

ks. Bartosz Rajewski

wał od Boga, „rozmieniał” na pomniejsze p rzymierza, na własne siły, zapominając o Bogu i Jego obietnicach. W końcu za wsze wchodził w przestrzeń beznadziei i o dkrywał, że Boga w niej nie ma. Musiał zawrócić, by odnaleźć nadzieję, obietnicę i miłość. Nie bez powodu współczesny hymn Izraela nosi tytuł „Ha tikwa”, czyli „Ta nadzieja”.

Dziecię złożone w żłobie to nasza Na dzieje. Innej nie było i nie będzie. To wła śnie Chrystus, gdy tylko pozwalamy, by był c zęścią naszego życia i nam towarzyszył, sprawia, że najgorsza nawet sytuacja, jaka w życiu nas spotyka, nie jest ostatecz na. On zawsze wskazuje nam przestrzeń d o zagospodarowania i drogę wyjścia z beznadziejnej sytuacji. Macie takie doświadczenie?

W sytuacji beznadziei często zadajemy pytania o przyczyny takiego czy innego nieszczęścia. Tymczasem powinniśmy za dawać sobie inne pytanie: w jakiego Boga w ierzę. W Boga, który stał się człowiekiem – Emmanuelem – Bogiem z nami, by zanu rzyć się w naszej beznadziei? Czy w bożka, k tóry daje złudną nadzieję i krótkotrwałą siłę? Zróbmy dzisiaj krok w stronę Betle jem. Zróbmy krok w stronę Nowonarodzo nego, by odnowić naszą nadzieję. Bóg zrobi r esztę w swoim czasie.

Ks. Bartosz Rajewski, proboszcz jednej z najstarszych polskich parafii w UK – parafii pw. Św. Wojciecha na na Kensington & Chelsea w Londynie (www.parafiakensington.uk)

9 grudnia 2022
~ felieton 16

CZYLI CZEGO?

Bardzo Państwu życzę, żeby następny rok był lepszy, niż się zapowiada. Bo zapowiada się jako najgorszy od dawna.

Dla Wielkiej Brytanii i Niemiec OECD pro gnozuje recesję. Co z tego, że nieznaczną (0,4 i 0,3 proc.) oraz dużo mniejszą, niż w Rosji (5,6 proc.), skoro będzie jej towarzyszyła inflacja wspierana eksplozją długu. Czyli ból może być istotny. Polska co prawda recesji w sensie ści słym nie musi się spodziewać, ale popyt i produkcja już gasną, więc bólu (również w formie większego bezrobocia) także nie unikniemy. Jednak OECD nie jest nieomylna. Można trzy mać kciuki, by tym razem srogo się pomyliła przesadzając w swoim pesymizmie. Jest prze cież szansa, że przestraszeni sojuszem Rosji z Iranem szejkowie odpuszczą Zachodowi, sprzedadzą nam więcej ropy oraz gazu, energia stanieje i do recesji nie dojdzie tam, gdzie jest spodziewana, więc również polski PKB odbije. Tego Państwu i sobie życzę.

Ukrainie eksperci militarni wróżą nie tylko kryzys humanitarny zimą, ale też problemy militarne wiosną, kiedy ofiarność Zachodu osłabnie, a Putin rzuci na front przeszkolone przez zimę rezerwy i kupioną od zaprzyjaźnio

nych dyktatorów broń. Gdyby Ukraińcy ulegli, dla całego Zachodu oznaczało by to poważne zagrożenie - nie tylko doraźnie, ale też strate gicznie. Ale wynik zależy bardziej od nas, niż od Ukrainy i Rosji. Bo wiadomo, że Zachód od dawna przegrywa wojny u siebie - nie na odle głych frontach. Jeżeli nie ulegniemy podszeptom putinowskich trolli, podtrzymamy proukraińskie nastroje i utrzymamy militarne oraz finansowe wsparcie, wiosna może przynieść ostateczny koniec putinowskiej agresji i pokój w Europie na kolejne dekady. Tego też Państwu oraz sobie życzę.

Przed nadchodzącymi wyborami parla mentarnymi w Polsce szanse opozycji i obozu w ładzy na rządzenie w kolejnej kadencji są dziś podzielone. Zapatrzona w aktualne sondaże opozycja lekkomyślnie już wita się z gąską zapominając, że PiS może wyciągnąć z rękawa różne asy - od klasycznego aferalnego spinu, przez kombinowanie przy ordynacji wyborczej po unieważnienie wyborów przez pisowskich sędziów Sądu Najwyższego. Czarna wizja snuta przez wielu ekspertów jest taka, że w rok 2024 możemy wchodzić w cieniu mniej lub bardziej jawnego zamachu stanu, bo władza ma wszystkie narzędzia by go przeprowadzić, a

nie jest pewne, że ma też hamulce, by nie zro bić z tych narzędzi użytku. Ale te czarne wizje też nie muszą się spełnić. Im bardziej wyraźne będzie zwycięstwo opozycji i im bardziej zdecy dowanie uznają je sojusznicy Polski zagranicą, t ym mniej realna stanie się czarna wizja. By się nie spełniła również bardzo gorąco Państwu i sobie życzę.

Trzy życzenia to żelazny limit Złotej Rybki. Ale w końcu jesteśmy Polakami, więc odrobinę więcej musimy dla siebie uszczknąć. Wiadomo, że takie trudne czasy budzą w ludziach groźne polityczne upiory. Nie raz już tak w Europie było. Tak jednak być nie musi. Po katastro fach pierwszej połowy XX w. nauczyliśmy się trzymać emocje na wodzy i rozmasowywać kryzysy, żeby nie stały się katastrofami. Bardzo Wszystkim Nam życzę, by to się i w 2023 r. udawało. Musimy dać radę!

Jacek Żakowski, kierownik Katedry Dziennikarstwa Collegium Civitas, publicysta Polityki i Gazety Wyborczej, prowadzi piątkowe poranki w TOK FM. Dziennikarz Roku 1997, laureat m.in. 2 Wiktorów, Superwiktora, Nagrody PEN Clubu im. im Prószyńskiego. Autor kilkunastu książek i programów TV. Ostatnio wydał: „Wirus 2020” (Sic! 2021).

Żakowski
Jacek
felieton ~ 17 !

Krystyna Kotlińska

Bardziej samolubna czy bardziej praktyczna?

LEKKO FEMINISTYCZNIE

Boże Narodzenie. Czas wspólnej kolacji i rodzinnych spotkań przy dźwiękach kolęd. Stół zastawiony ulubionymi potrawami. Szczęśliwa, radosna atmosfera, uśmiechy i prezenty. Szczęście wyziera z każdego kąta wysprzątanego domu. Ale czy na pewno....?

Przed tymi, skąd inąd, rodzinnymi świę tami naszła mnie taka refleksja. Kto jest tak nap rawdę szczęśliwy w tym czasie? Bo na pewno nie panie domu, matki i żony, pra cujące na dwa etaty kobiety, które rzucając s ię w wir prac domowych zapominają o sobie.

No więc... ja taka nie jestem.

Codziennie rano, budząc się w ciepłym łóżku odnoszę wrażenie, że staję się mniej doskonała, a bardziej samolubna. Samo lubna i praktyczna, ale za to ogromnie szczęśliwa. Sama dla siebie powoli staję się lekiem na bolączki tego świata i ludzkie niedoskonałości. Więcej myślę o sobie, o swojej wygodzie, luksusie i dobrym sa mopoczuciu. Mam już dość zabiegania i d ogadzania innym, zaspokajania ich po trzeb i realizowania próśb. Nadszedł czas

na realizowanie własnych marzeń. Już od dłuższego czasu zaczęłam realizować własny plan. Plan na ewolucję mojej osoby, mojej wygody zarówno fizycznej jak i psy chicznej. Bo jeśli nie teraz - to kiedy... a jeśli n ie ja – to kto?!

Jeśli ktoś zaakceptuje mnie taką, jaka jestem teraz, to znaczy, że zawsze był i jest wart tego, abym była dla niego i przy nim. Kochająca osoba zaakceptuje każdą zmia nę i pomoże w realizacji i dokonywaniu tych z mian. Kochająca osoba będzie wsparciem, nawet jeśli nie zupełnie się ze wszystkim zgadza, ale wie, że dzięki tym zmianom poczuję się szczęśliwa.

Więc.. TAK... jestem szczęśliwsza, wol niejsza, bardziej wyzwolona i szalona. J estem na pewno nie do końca uprzejma dla ludzi, przynajmniej tak mówią o mnie na mieście, ale jestem bardziej pewna siebie i wcale mi to nie przeszkadza.

Przez całe życie czułam, że żyją we mnie dwie osobowości, przecież jestem zodiakal nymi Rybami (!), czułam, że toczyłam walkę s ama ze sobą. Bo jedna Ryba chciała spo koju i sadzawki przed domem, a druga Ryba

c hciała oceanu i wolności. Nie mogłam pogodzić chęci bycia niezależną i uskrzy dloną, z chęcią bycia potrzebną, potrzebną komuś, być przy kimś, pomagać.

Kiedy dopadło mnie niezadowolenie ze wszystkiego, zaczęłam zastanawiać się nad sobą. Moja dwoistość kazała mi zasta nowić się nad moją perfekcją. I tak właśnie z robiłam. Tygodniami siedziałam i rozmy ślałam, analizowałam i myślałam. Wreszcie na dszedł koniec tego myślenia i zaczęłam żyć. Walnęłam pięścią w stół i powiedzia łam „DOŚĆ”. Koniec. Nie chcę takiego ż ycia. Powiedziałam sobie: teraz jest moja kolej, teraz ja biorę się za siebie i za moje życie. Ogarnę moje życie jednym dotykiem, jednym zachowanie, jednym słowem. I tak właśnie zrobiłam. Zaczęłam myśleć na pierwszym miejscu o sobie, a nie o innych.

Zaczęłam być sobą. Przestałam przy kładać się do idealnego wizerunku. Prze stałam mieć o sobie złe zdanie, że staram s ię za mało, robię za mało, daję za mało. Normy społeczne ustalone przez ogół są zbyt ciasne i zbyt ograniczające dla szczę śliwych kobiet.

9 grudnia 2022 ~ felieton 18

Wiem, czego chcę i wiem, jak mogę to osiągnąć. Nie dałam się na powrót wtłoczyć w zbyt ciasne ramy. Odrzuciłam trudne do spełnienia role. Złamałam utar te schematy i każdego ranka budzę się szczęśliwsza.

Tak jak większość kobiet, myślałam za wsze, że kobiety są słabą płcią. Nic bardziej mylnego. Nawet nie wiecie, ile znalazłam w sobie nieziemskiej siły, by stać się wolną i niezależną. Zawalczyłam o swoje prawa, o swoją wygodę i swoją pozycję.

Oczywiście, oczywiście... są też wyjątki wśród kobiet, które zaniedbane, zdołowane, bez wyrazu i bez wewnętrznego blasku, z upływem czasu stają się niewolnicami otoczenia i samych siebie. Te kobiety stają się pokonane, przegrane nawet o tym nie wiedząc. Przytłaczają je problemy życia codziennego. Rozterki, niepowodzenia i

„kłody” pod nogami stają się złodziejem kradnącym ich życie. Takie kobiety nie po trafią się podnieść bo nie znajdują oparcia w najbliższych. I nie mam tu wcale na myśli patologicznych rodzin. Mam na myśli raczej zbyt patriarchalne wychowanie.

My kobiety, zbyt łatwo formułujemy opi nie o innych kobietach, (ja też tak mam, ale b ardzo się staram by tak nie robić), zbyt szybko klasyfikujemy siebie, nie dajemy so bie kolejnych szans, jesteśmy zbyt chętne by się przypodobać oczekiwaniom innych (ja już tak nie mam, na szczęście). Dzi siejsza rozmowa z kimś, kto jest mi bliski, u świadomiła mi, że ocenie podlega nasz wygląd, a nie to co mamy wewnątrz. W gło wie wciąż brzmią mi słowa „pompowana l ala”, a nie „inteligentna, błyskotliwa, wolna, szczęśliwa, piękna” kobieta. Zazwyczaj tak przejawiają się kompleksy, które biorą górę

nad zdrowym rozsądkiem i napędzają na szą zazdrość.

N igdy nie stawiałam się w roli ofiary, rola niewolnicy też mi nie pasowała, czułam, że ten świat jest zbyt męski, dlatego czeka łam na właściwy moment. Znalazłam ten m oment i podjęłam decyzję bycia sobą. Oczywiście wywołało to lawinę zmian w moim życiu, oczywiście, że kilka osób jest niezadowolonych i nieszczęśliwych z tego co się wydarzyło... ale maszyna ruszyła i nic jej nie powstrzyma. Myślę o sobie – tu i teraz.

Jestem samolubna i egoistyczna i wresz cie czuję się z tym dobrze.

C zego i wam moje drogie kobiety życzę w ten przedświąteczny czas.

felieton ~ 19
reklama

Spotkania z samym sobą i resztą świata cz.

UREALNIONE ŚWIĘTA DLA WIĘKSZEJ RADOŚCI

Dziś będzie o świętach inaczej niż „zwykle”. Święta, zwłaszcza takie jak Boże Narodzenie, znajdują się na 42. miejscu na liście najbardziej stresują cych wydarzeń w życiu. Czasem warto o drzeć je na chwilę z magicznego czaru po to, by uczynić je bardziej prawdziwymi. Choć to dość kontrowersyjne, efek tem ubocznym takiego urealnienia jest w iększa szansa na to, żeby spędzić świę ta w zgodzie z sobą, w prawdzie z inny mi i żeby dać sobie szansę na szczęśliwe B oże Narodzenie na własnych zasadach!

Świąteczne oczekiwania

Wiele osób tęskni za magią świąt – za spotkaniem z bliskimi, za świątecznymi rytuałami przy stole, dźwiękami kolęd przy świetle choinki. Takimi obrazami jesteśmy karmieni od dzieciństwa, świą teczne filmy rozniecają apetyt na święta doskonałe, a przemysł prezentowy karmi nas idealistycznymi wizjami radości z bli skimi. Suto zastawiony stół, śnieg prószący z a oknem, śmiech przy stole z sączącą się muzyką świąteczną w tle, to obrazy, które wdrukowują nam do głów media. Jesteśmy na nie podatni, ponieważ święta uderzają w czułe struny dużo bardziej uniwersal nych pragnień. Większość z nas tęskni za ś wiatem, w którym małżeństwa kochają się i wspierają, rodziny żyją w pełnej zgo dzie, a z bliskimi można głęboko i szczerze p orozmawiać. Za życiem, w którym nie ma konfliktów, a każdego dnia celebrowa na jest miłość, szacunek i pełne empatii zr ozumienie.

Pięknie żyłoby się w takim świecie. Niestety nasza realność wygląda inaczej. I bywa, że to nas rozczarowuje. Dlatego

nieraz przynajmniej na okres świąt nie świadomie chcemy zakląć tę naszą rze czywistość. Wskoczyć do lepszej bajki niż w łasne życie i na chwilę poczuć się lepiej. Tu zaczyna się porównywanie tych rzeczy wistych świąt i zdarzeń przy świątecznym s tole z zaprojektowanymi przez nas wizja mi. Prawdziwe święta często nie doganiają n aszych pragnień. Wtedy nieświadomie serwujemy sobie nieprzyjemne emocje po słuszne myślom w stylu: „Dlaczego święta u kładają się nie po mojej myśli?”.

Świąteczne wysiłki

Część z nas stara się zrobić lifting wła snym świętom: „Mają być piękne, wspania łe, bliscy mają zachować się tak, jak tego pragnę”. Zapracowujemy się do ogromne go zmęczenia, żeby dom lśnił, a na stole s tało 12 potraw. Narzucamy sobie reżim świąteczny, bo chcemy udowodnić światu i sobie, że potrafimy być tą idealną wersją siebie. W ten sposób często uprawiamy zaklinanie rzeczywistości. Ta perfekcja jest trochę jak cel zastępczy. Jakby nasz nadludzki wysiłek był przepustką do ma gicznego Bożego Narodzenia. A tak to nie d ziała.

Gdy wymagamy dużo od siebie, nieświa domie wymagamy więcej od innych. Tu nie m a wyjątków. Oczekujemy nieświadomie tego, żeby bliscy docenili nasz wkład, żeby też bardziej się starali. Bo skoro ja się tak starałam, to inni też powinni! A gdy tego nie robią, są niewdzięczni!!! To zmienia optykę naszego bycia przy świątecznym stole. Coraz mniej przy nim miejsca na prawdziwych ludzi – naszych bliskich, któ rzy mają swoje dziwactwa i fochy. Wtedy o d byle iskry rośnie ciśnienie. Mimo fru

stracji nieraz milczymy dla dobra atmos fery. Gdy mimo emocji, które nami targają z ostajemy z nimi sami, żeby nie zepsuć świąt, rozpoczyna się najsmutniejsza z wi gilijnych opowieści. To historia o tym, gdy n a przygotowanie świąt poświęcamy mnó stwo czasu i energii, wydajemy pieniądze, z apraszamy bliskich, a przy stole czujemy pustkę i samotność.

Świąteczna rzeczywistość

Te realne święta są dla wielu osób dużo bardziej szare i rozczarowujące. Stres dla większości z nas zaczyna się jeszcze przed przystąpieniem do wieczerzy wigilijnej. Okazuje się, że aż 85% Polaków nie lubi składać życzeń podczas Wigilii, ponieważ nigdy nie wie co powiedzieć! Trzeba się postarać, uściskać osoby, z którymi nie do końca różowo było przez cały rok, albo które są na co dzień emocjonalnie daleko, a tu trzeba się zbliżyć, bo tak nakazuje tradycja.

39% badanych osób czuje frustrację związaną z przekonaniem: „nie mogę się denerwować w święta, wobec tego będę się kontrolować z całych sił”, a 24% osób obawia się niewygodnych pytań zadawa nych przez bliskich. Samo rozdawanie prezentów to również stres, bo boimy się, że nie trafimy w gusta drugiej osoby lub dostaniemy coś, co nam się nie spodoba i trudno będzie nam zareagować tak, by być w zgodzie z sobą i przy tym nie sprawić przykrości innym. (źródło: sondaż „Emocje Polaków podczas Świąt” zrealizowany na próbie 1007 respondentów przez serwis Pre zent marzeń).

9 grudnia 2022
~ styl życia 20
7

prawdziwe

Jeśli będziemy zaklinać rzeczywistość, próbując uciec od tej prawdziwej, nie spra wimy, by święta nabrały magicznej mocy. C zym innym jest upiększanie i kolorowanie „gwiazdki” świątecznymi zapachami, sma kami, światełkami, gdy towarzyszy temu z goda na przyjęcie rzeczywistości takiej, jaka jest. Czym innym jest zaklinanie rzeczywistości w służbie ucieczki od nie wygodnej prawdy o tym, że nasze święta n iekoniecznie mogą być wyśnione tak, jak tego chcieliśmy od dzieciństwa, bo nasze obecne relacje są dalekie od upragnionego ideału, a nasza sytuacja życiowa być może nie jest taka, jak sobie tego życzymy.

Czy więc te nasze starania są owocem zdrowej części nas – tej która pamięta z dzieciństwa klimat świąt i chce dodać temu czasowi magii, piękna, czaru? Jeśli tak, wtedy obowiązki realizujemy z więk szą zgodą na ew. niedociągnięcia. Jesteśmy b ardziej wyrozumiali dla siebie i co za tym idzie – dla innych. Bo niedoskonali jeste śmy wszyscy i tacy spotykamy się przy ś wiątecznym stole po roku różnych niedo mówień, stresów, a nieraz konfliktów, któ re czają się pod świątecznym obrusem.

Przedświąteczne

refleksje

Skoro elementem naszego świata i na szych świąt są kwestie przyjemne, jak i n ieprzyjemne, to może czas zaakceptować, że tak jest? Nie odrzucajmy i nie unikajmy tych aspektów naszej świątecznej realno ści, które nie pasują do idealnego świata z piosenki „Last Christmas”. Dobre święta zaczynają się w chwili, gdy zaakceptuje my niedoskonałość naszej rodziny i nas s amych. I pomimo tego docenimy to, co mamy.

Zapraszam do przedświątecznej chwili refleksji: Jak chciałbyś spędzić święta na własnych zasadach? Gdzie u Ciebie za czyna się kultywowanie tradycji, a gdzie n iewolnictwo względem niej? Czy jest coś, czego nie chcesz widzieć? Co jest dla Ciebie szczególne ważne w świątecznym czasie? W jaki sposób chcesz zadbać o siebie? Jak chcesz zadbać o bliskich? Co zmieniłbyś w Twoich Świętach, żeby były bardziej w zgo dzie z Tobą?

D obrych Świąt :)

Autor: Anna Meller, ufajsobie.pl - psychoterapeuta w trakcie certyfikacji, coach, trener oraz instruktor terapii tańcem. Zaprasza na sesje on-line osoby, które chcą zmienić życie na lepsze. Choć nie dawano jej wielkich szans na powrót do zdrowia i normalnego życia, poradziła sobie z poważną chorobą i teraz pomaga innym rozwijać skrzydła. Posiada zaplecze psychologiczne i psychoterapeutyczne (2200h edukacji i praktyki). Klienci mogą uczestniczyć w sesjach online przez Skype, bez wychodzenia z domu. Więcej na: ufajsobie.pl.

Święta
styl życia ~ 21

ZORGANIZOWANA SZAFA

Jak samodzielnie przeprowadzić przegląd szafy?

7. ubrania, których nie zakładasz.

Jeśli zdarza Ci się rankiem stać przed szafą pełną ubrań i twierdzić, że nie masz się w co ubrać, ten artykuł jest dla Ciebie. Jesień to doskonały czas na porządki w szafie. Segregując ubrania możesz odkryć, że w twojej szafie kryje się kilka bardzo po dobnych spódnic, bluzek, a może nawet ubra nia jeszcze z nieoderwaną metką ze sklepu, c zyli takie których nigdy nie założyłaś. Ro biąc porządek w szafie odkryjesz ubrania, o k tórych istnieniu dawno zapomniałaś.

Porządki i organizacja w szafie – ważne zasady.

1. Rób przegląd szafy regularnie.

2. Podziel ubranie według sezonów.

3. Ułóż ubrania według rodzaju i koloru.

4. Jedne ubranie na jednym wieszaku.

5. Ubranie za ubranie. Kupujesz nowe ubranie – jedno ubranie z szafy usuwasz.

6. W szufladach przechowuj akcesoria i mniejsze dodatki.

MNIEJ ZNACZY WIĘCEJ

Wiem, że niektóre z nas lubią ubrania, dużo ubrań. Ale czy wiesz, że do szafy i ubrań ma zastosowanie zasada znana z ekonomii - zasada Pareto. Zasada Pareto zwana też zasadą 80/20 w ekonomii opiera się na zależności, iż 20% Twoich nakładów i wysiłku odpowiada za 80% osiąganych efektów. Jak się to przekłada na twoją szafę? 20% odzieży z szafy nosisz przez 80% czasu.

PRZEGLĄD SZAFY KROK PO KROKU

Wydawałoby się, że każda z nas potrafi zrobić porządki w szafie. Powyrzucać parę ubrań, przecież to nic takiego. Dlaczego więc wiele z nas stale tonie w morzu ubrań i nie ma się w co ubrać? Może po prostu brakuje Ci informacji, jak zrobić przegląd szafy skutecznie. Przede wszystkim – nie miej litości w trakcie segrego wania ubrań. Nie pozwalaj sobie na trzymanie w szafie byle czego, przecież chcesz wyglądać świetnie i nie tracić czasu na codzienne dylema ty, w co się ubrać.

Ubrania i dodatki podczas porządków dzielimy na 3 kategorie:

1. t akie, które zostawiasz,

2. t akie, których się pozbywasz (oddajesz, sprzedajesz lub wyrzucasz),

3. t akie, których nie jesteś pewna do koń ca (pakujesz do kartonu, worka, do tzw. „przechowalni”).

Jeśli ubrania z 3 kategorii są spakowane poza zasięgiem Twojego wzroku i nie zatęskniłaś za tymi ubraniami przez kilka miesięcy, prze chodzą do kategorii numer 2 (oddajesz lub sprzedajesz).

CO USUNĄĆ Z SZAFY?

1. ubrania, które nie służą naszej sylwetce, 2. ubrania w nieodpowiednich kolorach, 3. ubrania stare, zniszczone,

ubrania niemodne,

ubrania, które są niekomfortowe/ niewy godne: np. „gryzący” sweter, 6 ubrania za małe/za duże,

DETOKS SZAFY – ORGANIZACJA

Jak się zorganizować, aby przegląd szafy przeprowadzić dobrze? Przede wszystkim nie spiesz się i zarezerwuj sobie na porządki w swojej szafie kilka godzin. Wyjmij wszystko z szafy i zastanów się, z któ rych ubrań korzystasz. Jeśli nie jesteś pewna, koniecznie przymierz ubranie.

BUDUJ ZESTAWY

Radziłabym od razu budować zestawy, czyli mierzyć ubrania wraz z dodatkami. Załóż ko szulę, spodnie, dobierz pasek, buty i torebkę. Spójrz w lustro. Możesz zrobić zdjęcie styliza cji. Dlaczego? Zdjęcia zachowaj i w przyszłości ł atwiej będzie Ci budować zestawy, bez zasta nawia się, co i jak połączyć.

Jeszcze raz powtórzę, koniecznie mierz ubrania, bo warto sprawdzić czy rozmiar jest odpowiedni. Spójrz w lustro i obiektywnie oceń jak wyglądasz: czy odzież jest wygodna, nie jest za mała, za duża, zniszczona.

9 grudnia 2022 ~ styl życia 22
4.
5.
foto: Shutterstock
Poleca IZABELA ORŁOWSKA – Osobista Stylistka

Przymierzając ubrania, stosuj zasady, któ re omówiłam w punkcie powyżej. Czy fason s ukienki jest odpowiedni dla twojej sylwetki? Jeśli leży dobrze, to popatrz na kolor. Jest Twój? Pasuje do typu kolorystycznego? Kolej ne pytanie: masz przynajmniej 3, 4 inne rze czy, z którymi możesz dane ubranie połączyć? Jeśli tak, to działamy dalej.

REALIZACJA ZAŁOŻONEGO PLANU

Czy ubranie jest w dobrym stanie? Jako sty listka często widuję w szafach sprane bluzki, poszarzałe t-shirty. Często panie tylko cze kają na impuls ode mnie, aby wyrzucić takie ubranie.

Mała podpowiedź, nie musisz pozbywać się wszystkich ubrań, które cechują się niewiel kimi niedoskonałości, które można naprawić. Powtarzam, które można naprawić. Ubrania możesz oddać do poprawek krawieckich.

szej randce ze swoim mężem, a s ukienka ma 20 lat i jest 2 roz miary za mała, to nie pozbywaj się jej. Ale koniecznie usuń ją z szafy. Jedna sukienka, a nie dziesięć. Jeśli pozostanie w szafie, będzie Ci się nadal wy dawało, że masz pełną szafę, a n ie masz w co się ubrać. Jednak po to robisz porządki w szafie, aby zmienić ten stan rzeczy i zawsze mieć się w co ubrać.

Podejmuj rozsądne decyzje, które ubrania zostawić, a któ rych się pozbyć.

Usuń z szafy ubrania, które nie sprawiają, że czujesz się w nich komfortowo. Sweter gryzie, sukienka ma wewnętrzy szew, który uwiera, bluzka zbyt głęboki dekolt. Ubranie jest w szafie, ale takie ubranie jest nieużywa ne. Wiesz już co z nim zrobić.

Kolejna kategoria: ubrania, które po prostu wiszą w szafie, ale zawsze są przez ciebie po mijane. Jeśli w trakcie długiego c zasu np. jednego roku nie zało żyłaś danego ubrania, oznacza, ż e raczej już nie założysz i należy takie ubrania usunąć z szafy. Nie masz powodu, aby myśleć, że w kolejnym sezonie ubranie to wró ci do łask. Zrób miejsce na coś, w c zym będziesz chodzić.

STYL ŻYCIA

JAK CZĘSTO ORGANIZOWAĆ PRZEGLĄD SZAFY?

Warto zrobić przegląd w szafie np. ze zmia ną pór roku, czyli sezonowo. Mam jeszcze jedną wskazówkę dla osób, które mają sporo ubrań. Wiadomo, że latem nie będziesz nosić grubych swetrów, czy sukienek - chwilowo odłóż na bok, spakuj i schowaj do pawlacza. Zyskasz miejsce.

W uporządkowanej i odświeżonej szafie będzie wszystko, czego potrzebujesz i na wszystko znajdziesz miejsce. Zaprezentowa ne przez mnie powyżej porady, sprawią, że n ie będziesz traciła czasu na poszukiwanie ubrań w szafie. Będziesz zawsze miała gotowe zestawy na każdą okazję.

To co? Czas na przegląd szafy!

Jeśli spódnica jest zbyt długa, można taką spódnicę skrócić. Guziki w płaszczu ci się nie podobają, można wymienić na ciekawsze. Zmechacony wełniany sweter? Usuń zmecha cenia golarką przeznaczoną do ubrań. Koszula jest zbyt luźna, można pewne koszulę zwęzić. Warto skonsultować się w takim wypadku z krawcową.

Kolejny punkt z listy, ubrania niemodne. Ubrania, które masz w szafie jeszcze z czasów licealnych. Zdarza się, że rozmiar jest odpo wiedni, no ale ubranie nie jest już modne od lat. Usuwamy.

SENTYMENTY NA BOK?

Rozumiem oczywiście, że niektóre ubrania mają wartość sentymentalną. Jeśli bardzo zależy ci na sukience, w której byłaś na pierw

Po co w szafie 20 par szpilek skoro jesteś aktualnie jesteś mamą 2 małych pociech, głównie pracujesz przed komputerem w domu i jeśli wychodzisz z domu, to na plac za baw, zakupy i uprawiasz jogging. Rozumiesz? Wystarczy jedna para szpilek, skoro potrze bujesz innego rodzaju butów, które będziesz w ykorzystywała częściej niż wysokie szpilki. Bądź realistką!

Odpowiedz sobie również za każdym razem czy rzecz, którą przeglądasz lubisz/ Czy nosze nie jej sprawia ci przyjemność. Ja k się w tym ubraniu czujesz?

PODSUMOWANIE PORZĄDKÓW

Jeśli wiesz już, co mieści Two ja szafa, wiesz również czego br akuje. Koniecznie przygotuj listę zakupów. Lista zakupów

www.iorlowska.pl

stanowi podstawę rozsądnych zakupów ubrań i dodatków w przyszłości i budowę stylu.
styl życia ~ 23
Izabela Orłowska. Osobista stylistka, konsultant ds. wizerunku. W swojej pracy kieruję się słowami Coco Chanel: „Moda przemija, styl pozostaje”. Zawsze najważniejszy jest człowiek, potem ubranie. Dobrze dobrana stylizacja podkreśli indywidualny styl i charakter. W pracy zawodowej jako osobista stylistka dokonuję metamorfoz wizerunkowych swoich klientów. Każdego klienta traktuję indywidualnie i wyjątkowo. W 2021 r. wpółpracowała jako ekspert ds. wizerunku w portalem Izabeli Janachowskiej Wedding Dream. W 2022r. przeprowadzała metamorfozy na Targach Mody WOW Fashion w Warszawie, występowała w programie: „Rodzaj Żeński” w Telewizji Polskiej, Program 3 Katowice. Prowadzi szkolenia i warsztaty z zakresu wizerunku i stylizacji.

Stół wigilijny zdominowany jest przez trady cję, ta zaś każe nam raczyć się kompotem z su szonych owoców. Muszę przyznać, że nigdy nie byłem jego miłośnikiem, lecz nie przyszło mi do głowy przez całe lata kwestionować jego obec ności. O herbacie na wigilijnym stole jako alter natywy dla kompotu warto pomyśleć, ale dziś chciałbym zamiast tego włożyć ją pod choinkę. Co swoją drogą wymaga także nieco zaangażo wania, by z czegoś codziennego i prozaicznego zrobić wyjątkowy i niezapomniany upominek. Nie każdy o tym pomyślał, ale herbata to świetny prezent gwiazdkowy. Szczególnie teraz, w dobie szalejącego konsumpcjonizmu, wielu

z nas może wybrać bardzo modne prezenty wykonane samodzielnie. Nieszczególnie war tościowe materialnie, lecz angażujące sporo inicjatywy, czasu i kreatywności darczyńcy, co czyni je jeszcze cenniejszymi. Chwileczkę. Prze cież nie można samemu zrobić herbaty, zwłasz cza w sytuacji, gdy pozostało nam zaledwie k ilkanaście dni na przygotowania. Fakt, o ile zrobienie samodzielnie herbaty z wyhodowanej w doniczce sadzonki jest możliwe, to ja jednak polecić chciałbym kilka innych pomysłów na to, jak można sprawić przyjemność herbaciarzowi. Pomijamy tu oczywistości w postaci zakupu wymarzonej herbaty czy jakichś akcesoriów,

czajniczków, kubków czy książek poświęconych herbacie. My chcemy zrobić coś samemu.

Pierwszy pomysł to własnej produkcji herba ta ekspresowa. Potrzebna do tego będzie nam oczywiście dobra herbaty sypana, może jakaś świąteczna, z korzennymi dodatkami. Ktoś powie od razu, że pakowanie sypanej herbaty do torebki herbacianej to degradacja jej rangi. Może i trochę tak jest, ale zauważmy, że wielu z naszych bliskich ma swoje nawyki, a ich zmiana nie leży w naszej gestii. Jeśli ktoś w pracy nie ma warunków do wygodnego parzenia herbaty sypanej, można przygotować dla niego pudeł ko herbaty w formie jaką lubi, lecz w jakości,

9 grudnia 2022
~ styl życia 24
PREZENT POD
ZAPROSZENIE HERBATY NA ŚWIĘTA DO NASZEGO DOMU JEST ŚWIETNYM POMYSŁEM I TO NIE TYLKO JAKO ALTERNATYWY DLA WIGILIJNEGO KOMPOTU, KTÓREGO TO MIĘDZY NAMI MÓWIĄC, NIGDY NIE BYŁEM ENTUZJASTĄ, ALE TAKŻE W ROLI CZEGOŚ WAŻNIEJSZEGO. MOŻE TO BYĆ DOSKONAŁY PREZENT GWIAZDKOWY. JAK TO ZROBIĆ, ZAPYTACIE. OTÓŻ BARDZO PROSTO foto: Shutterstock
HERBATA – PACHNĄCY
CHOINKĘ

której nie zna. Jak należy się za to zabrać? Jest kilka sposobów. Możemy ostrożnie otworzyć posiadane torebki herbaciane, wysypać marną herbatę, która się w nich znajduje i wypełnić je naszą mieszanką. Możemy wykonać także własne torebki używając na przykład filtrów do kawy choć zwykle są nazbyt gęste do parzenia herbaty. Możemy wreszcie, mając nieco zdolno ści manualnych, uszyć małe torebeczki z gazy i w nich umieścić liście. Szybszym rozwiązaniem jest zakup filtrów do parzenia herbaty. Od tych kawowych różnią się przede wszystkim kształ tem, są prostokątne i podłużne, wykonuje się je też z bardziej przepuszczalnego materiału. Osobiście polecam dwa ostatnie rozwiązania. Niezależnie od tego, jakiego wyboru dokonamy, pamiętać musimy jeszcze o sznureczkach i ręcz nie przygotowanych bilecikach do nich. Przyda się tu biurowy zszywacz, którym przyczepimy bilecik do sznureczka oraz sznureczek do za mkniętej torebki. Gdy zdecydujemy się samo dzielnie uszyć woreczki, możemy zrezygnować ze zszywacza i przywiązać bilecik, robiąc w nim dziurkę. W ten sposób możemy zrobić zestaw różnych herbat i nadać im bardzo personalny charakter, pisząc na bileciku dedykacje takie jak: „gdy znów będziesz mieć za dużo na głowie” albo „gdy znajdziesz chwilę, by posłuchać swojej ulubionej płyty”, a może „do termosu na kolejną wyprawę w góry”. Do tego przygotowujemy odpowiednie wygodne pudełko, które pozwoli nasz prezent dobrze wyeksponować i niezapo mniany upominek gotowy.

Innym pomysłem jest przygotowanie własnej mieszanki herbacianej. Oczywiście nie dogoni my obfitością aromatów mieszanek kupnych, nie posiadając substancji aromatyzujących, ale z pewnością będziemy w stanie stworzyć nie banalną i zupełnie autorską mieszankę, która zrobi ogromne wrażenie na obdarowanych. Jak się rzekło, kupne mieszanki aromatyzowane, poza obecnością kwiatów, owoców i przypraw, mają w składzie też aromat, najczęściej natu ralny, ale jednak znajdujący się poza naszym zasięgiem. Mieszanki te muszą już na sucho wabić nasze nosy do zakupu, a sam zapach na paru powinien być intensywny. Możemy jednak stworzyć własne mieszanki, używając jedynie dodatków tak zwanych suchych. Polecam w tym celu zaopatrzyć się w różne suszone, najlepiej liofilizowane owoce, można je kupić w sklepach jako dodatek do owsianek śniadaniowych, mogą to też być zwyczajne owoce suszone. W sklepie zielarskim powinniśmy z łatwością kupić miętę, trawę cytrynową, werbenę, kwiat róży, lawen dy, jaśminu czy nawet chryzantemy. Nie powin niśmy też mieć problemu z zakupem cynamonu, goździków, kardamonu, suszonego imbiru czy ziaren kakaowca. Aby nieco osłodzić i ubarwić mieszaninę, możemy użyć cukrowych ozdób do pierników w kształcie choineczek, śnieżynek czy innych świątecznych akcentów. Wszystko to świetnie nada się do zrobienia domowej kom pozycji. Jako bazy używać należy czystych, ja kościowych herbat. Może to być czarna herbata cejlońska, zielona czy biała chińska, rooibos czy nawet yerba mate. Tutaj dopasowujemy się do gustu obdarowywanej osoby. Osobiście polecam

kilka wypróbowanych mieszanek. Zielona her bata dobrze łączy się z miętą, trawą cytrynową, t ruskawką i cytrusami. Do czarnej herbaty polecam cynamon, kardamon, malinę, goździki, różę, a nawet kilka ziaren kawy. Rooibos na przykład lubię z orzechami, jabłkiem, ziarnem kakaowca czy laską waniliową. Ograniczać powinna nas tutaj tylko nasza kreatywność i zdrowy rozsądek.

Pamiętajmy, by nie przesadzić z dodatkami. Zbyt skomplikowana kompozycja może być mało czytelna. Wystarczy tylko kilka składni ków, które nie przekroczą objętościowo połowy mieszanki. Na przykład dwie łyżki czarnej herbaty, łyżeczka ziaren kardamonu, łyżecz ka płatków róży, łyżeczka ziaren kakaowca, ł yżeczka cukrowych śnieżynek. Przyprawy warto pokruszyć w moździerzu do rozmiarów zbliżonych do liści herbaty, unikajmy jednak przypraw zmielonych, bo będą zbyt intensywne w naparze. Poza tym komponując zróbmy kilka prób i skosztujmy naszej mieszanki, by ją odpo wiednio dopracować. Poza satysfakcją płynącą z udanego prezentu, samo przygotowywanie dostarczy nam świetnej zabawy. Do tego odpo wiednia puszka lub słoiczek, ręcznie wypisana etykietka i już unikalny prezent gotowy.

Wspomniałem o słoiczku i puszce. To także może być świetny prezent gwiazdkowy dla herbaciarza. Z łatwością możemy różnymi technikami ozdobić mały słoiczek czy gładką puszkę nanosząc na nie własnoręcznie wykona ne rysunki, czy przyklejając różne świąteczne

akcenty. Po dołączeniu spersonalizowanej ety kietki, nawet kupna herbata będzie się w takim opakowaniu prezentować fantastycznie.

Ostatni pomysł wiąże się z wykorzystaniem herbaty do celów niespożywczych. Kupne mie szanki herbaciane mają często intensywny aro mat. Z powodzeniem można przygotować z nich woreczki zapachowe do zawieszenia na przy kład na samochodowym lusterku. Sam swego czasu woziłem tak w samochodzie torebkę wysokiej jakości earl greya, ponieważ kocham jego bergamotowy zapach. Zamiast zapacho wego woreczka można też przygotować herba ciano-ziołową poduszeczkę do snu. Pachnąca herbata z dodatkiem na przykład lawendy i róży to doskonała baza do wypełnienia maleńkiej poduszeczki przeznaczonej do umieszczenia w łóżku obok poduszki lub nawet w jej poszewce. Jej przyjemny zapach gwarantuje błogi sen przez długie tygodnie, dopóki nie trzeba będzie zawartości wymienić na świeżą. Sam kiedyś do stałem taki prezent i z uśmiechem wspominam ten miły zapach w łóżku.

Mam nadzieję, że zainspirowałem Was tymi prostymi pomysłami do tego by spojrzeć na herbatę z jeszcze innej perspektywy i zaprosić ją do domu na święta. Ze swej strony pozostaje mi tylko życzyć Wam wszystkim, rodzinnych, ciepłych i herbacianych świąt.

styl życia ~ 25
foto: Shutterstock

JAK SIĘ PRACUJE

W SŁUŻBIE ZDROWIA?

JESZCZE PRACOWAĆ W TEJ BRANŻY?

Ile można zarobić w opiece społecznej?

BBC opisywał ostatnio przy padek jednego z ośrodków opieki w Walii, gdzie rekrutuje się tylko obcokrajowców. Jak tłumaczy szef ośrodka - „lokalsi” mogą li czyć na lepsze pensje w zwykłym sklepie, więc nie mają zamiaru wykonywać o wiele bardziej od powiedzialnej i wyczerpującej pr acy. - Każdy może iść do pracy w Tesco czy Amazonie i zarabiać więcej, niż my jesteśmy w stanie

zaoferować. Dodatkowo mogą tam liczyć na bonusy za pracę w nocy - przyznał walijskiemu oddzia łowi BBC dr Bikram Choudhary, pr owadzący 5 domów opieki. Sklepy coraz mocniej konkurują o pracowników – Aldi planuje np. od stycznia oferować 11 funtów za godzinę, czyli więcej, niż może zapłacić wiele domów opieki w kraju. Najmniejsze stawki dotyczą osobistych opiekunów osób star szych. Pracownicy nadzorujący ich pracę zarabiają już więcej, bo 12,95 funta w sektorze prywat

nym i aż 19,75 funta w państwo wym. Dyplomowana pielęgniarka ś rodowiskowa może liczyć na ponad 18 funtów.

Strajki pielęgniarek. Poszło o zarobki

Królewska Szkoła Pielęgniarska (RCN) dołączyła do strajku po raz pierwszy w swojej 106-letniej historii. Płace w zawodzie nigdy nie były rewelacyjne, ale z uwagi na inflację dziś są realnie o 20 proc. gorsze, niż dekadę temu.

Rządzącym długo udawało się wykpić podwyżkami na poziomie 1 proc. rocznie. Rosnące w tym roku koszty życia i rachunki przelały szalę goryczy. Szczególnie w Irlan dii Północnej, gdzie w tym roku jeszcze nie zatwierdzono nawet symbolicznych podwyżek. Strajki mają ruszyć przed Świętami, a na północy mogą oznaczać nawet ko nieczność zamknięcia niektórych ośrodków czy szkół specjalnych. W Anglii zarobki najmłodszych pielę gniarek utrzymywały się ostatnio na poziomie 10,39 funta za godzinę.

9 grudnia 2022 ~ raport 26
W ZESZŁYM ROKU NA WYSPACH 25 TYS. PIELĘGNIAREK ZREZYGNOWAŁO Z ZAWODU. MAŁO KTO GARNIE SIĘ TEŻ DO CIĘŻKIEJ PRACY W OPIECE SPOŁECZNEJ. PRACOWNICY SŁUŻBY ZDROWIA WŁAŚNIE ZAPOWIEDZIELI STRAJKI, A MY PRZYGLĄDAMY SIĘ, CZY OPŁACA SIĘ
foto: Shutterstock

Tym, co mocno zabolało przedsta wicielki tego zawodu, jest niedaw na podwyżka pensji minimalnej dla innych pracowników do 10.42 funtów. Warto przypomnieć, że w 2012 roku pracownicy niewykwa lifikowani w magazynie czy sklepie zarabiali 6,19 funta za godzinę, a pielęgniarka – prawie o cały funt więcej. Pielęgniarki nie proszą o wiele, bo warunkiem przerwania strajku ma być podwyżka na pozio mie zaledwie 5 proc. powyżej stopy inflacji.

Jak się pracuje w służbie zdrowia?

Nie da się ukryć, że warunki z roku na rok stają się trudniej sze. Gdy ostatnio badał to zespół naukowców z kilku brytyjskich uniwersytetów, to okazało się, że pracownicy społeczni mają w pracy najgorsze warunki ze wszystkich grup zawodowych, szczególnie po pandemii. Zmagają się ze stresem, wypaleniem i rosnącą liczbą regu lacji zawodowych, a wszystko to t ylko pogłębia się wraz z kolejnymi brakami kadrowymi. Co ciekawe, okazało się przy okazji, że prawie co piąty z nich nadal pracuje z domu. Teoretycznie to bardzo uła twia im pracę. W praktyce jednak w ten sposób mogą zaoferować swoim pacjentom jeszcze mniej profesjo nalną opiekę. Tracą też kontakt ze środowiskiem i przestają być lojalni wobec pracodawcy – 58 proc. z nich myśli nad zmianą, a 40 proc. zasta nawia się, czy nie rzucić zawodu.

Rząd zachęca niedoświadczonych

Po raz drugi rząd stara się łatać dziury kadrowe w opiece socjalnej za pomocą kreatywnej reklamy. Do dołączenia zachęca m.in. na Face booku, Spotify czy Instagramie. Chętni mogą nie tylko łatwo apli kować na różnorodne stanowiska, ale też dostać pomoc w skompleto waniu odpowiedniego CV. Można zacząć nawet bez kwalifikacji, choć z czasem trzeba będzie zdobyć dy plom na poziomie 2 lub 3 z opieki społecznej i ochrony zdrowia.Praca w opiece społecznej daje sa tysfakcję, jest inspirująca i oferuje w iele różnorodnych ścieżek kariery – zachęca sekretarz zdrowia Steve Barclay. Podobna kampania ruszyła w służbie zdrowia, gdzie liczba wakatów jest najwyższa w histo rii. Rząd przedstawia zawód jako

dający niezwykłą satysfakcję, ale przedstawicielki związków zawo dowych nie pozostawiają złudzeń: chętnych przyciągnąć może tylko odpowiednia pensja.

Ci, którzy myśleli o rozpoczęciu pracy na Wyspach w służbie zdro wia, zniechęcili się ostatnio przy okazji Brexitu. Wiza, potwierdzenie dyplomu – czy to nie za dużo, by podjąć tę ciężką i niezbyt dobrze płatną pracę? Na tle pozostałych lat widać znaczny spadek liczby chętnych do potwierdzenia prawa do wykonywania zawodu w Izbach Pielęgniarskich. Dawniej takich osób zgłaszało się do NPiP co roku po tysiąc i więcej. Teraz to tylko 272 - 300 osób rocznie. Najłatwiej mają posiadaczki tytułu magistra lub licencjata pielęgniarstwa, szczególnie, jeśli dyplom został wydany po 2004 roku – te zostają uznane automatycznie. W ostatnich latach znacznie zwiększyły się tylko wymogi odnośnie znajomości języka angielskiego. Nie wystar czy już podstawowy kurs – trzeba rzeczywiście umieć się dogadać z pacjentem, przeczytać lekarskie zalecenia itp.

Wiza i perspektywy dla obcokrajowców

Nie powinno być natomiast pro blemu z uzyskaniem wizy, bo dla wszystkich pracowników służby zdrowia i opieki społecznej rygory są zmniejszone. - Jeśli pracujesz za

wodowo w służbie zdrowia; otrzy małeś ofertę pracy od Narodowej Służby Zdrowia (NHS), sektora opieki społecznej lub pracodawców i organizacji, świadczących usługi na rzecz NHS, (…) to możesz złożyć wniosek o wizę dla Pracowników Służby Zdrowia, który umożliwi twój przyjazd wraz z rodziną do Wielkiej Brytanii. - informuje rzą dowy portal. Natomiast w Irlandii Północnej w połowie 2023 roku szykuje się zakaz zatrudniania w publicznej służbie zdrowia i opiece społecznej pracowników przez agencje pracy tymczasowej. Do tychczas w dużej mierze takie sta nowiska zapełniali Polacy, którzy t ylko na kilka miesięcy przybywali na Wyspy. Teraz służby mają im za pewnić stałe stanowisko, co jednak w iąże się z mniejszą elastycznością, jeśli chodzi o przyjazdy do pracy na 3 czy 6 miesięcy.

Polacy w służbie zdrowia

Z oficjalnych danych wynika, że większość pielęgniarzy to Brytyj czycy. W tym jednak są i osoby ze statusem osoby osiedlonej i świeżo uzyskanym brytyjskim obywatel stwem. Można więc zakładać, że sporo spośród nich to Polacy. Na kolejnych miejscach wśród krajów, z których przybywają pracownicy ochrony zdrowia, są Indie, Filipiny, Irlandia i Polska. Krajobraz szybko się zmienia. Profesjonalistów z Unii jest coraz mniej, bo wymogi wizo we sprawiły, że bardziej opłaca się pojechać do Irlandii czy Niemiec. Z

kolei z raportu fundacji OpenSocie ty wynika, że 50 tys. z pielęgniarek zrekrutowanych ostatnio przez NHS z zagranicy pochodzi z tak odległych krajów, jak Ghana, Nepal czy Nigeria.

Opieka w NFZ a NHS

Co ciekawe, spośród wszystkich zawodów medycznych najwięcej obcokrajowców jest wśród lekarzy – to już co trzeci. Środowisko pracy jest najbardziej międzynarodowe w Londynie, a w okolicach Yorkshire nadal 93 proc. pracowników opieki zdrowotnej to Brytyjczycy. Polska służba zdrowia nie ma zbyt dobrej prasy i jest uważana za jedną z gorszych w Europie. Okazuje się jednak, że Polacy mieszkający na Wyspach po powrocie często za czynają ją doceniać. Ich zdaniem w NHS problemem jest niska jakość państwowej opieki, gdzie można liczyć głównie na... receptę na Paracetamol. Z kolei koszty w przy padku prywatnej opieki są bardzo w ysokie, a standard w polskich klinikach jest niejednokrotnie wyż szy. Wygrywa natomiast brytyjska opieka społeczna, która nad Wisłą kuleje zarówno jeśli chodzi o finan sowanie, jak i procedury czy kadry. Brytyjskie społeczeństwo się sta rzeje, więc temat opieki nad senio rami i osobami niepełnosprawnymi jest traktowany dość poważnie zarówno przez pracowników, ro dziny pacjentów, jak i służby.

raport ~ 27
Co z polskimi kwalifikacjami?
Sonia Grodek foto: Shutterstock

NFT, BLOCKCHAIN, CYFROWE WALUTY... O CO W TYM CHODZI?

W DOMU AUKCYJNYM CHRISTIE’S W LONDYNIE W 2021 ROKU SPRZEDANO OBRAZ W FORMACIE .JPG, CZYLI PLIK KOMPUTEROWY, ZA 67 MLN. DOLARÓW. NADCHODZI ERA NFT, CZYLI CYFROWEJ SZTUKI, PIENIĘDZY I ROZRYWKI... CZY TO JEST LEGALNE I BEZPIECZNE?

ŁATWO ZYSKAĆ, ŁATWO STRACIĆ

Celebryci i informatycy przeko nują, że e-waluty są sprawdzone i bezpieczne, ale nie wszyscy dali się jak na razie przekonać. I nic dziw nego, bo w tym światku co chwilę pojawiają się czerwone lampki alarmowe, które każą zatrzymać się i naprawdę dobrze przemyśleć jakąkolwiek decyzję związaną z kryptowalutami. Wiosną Rishi Su nak entuzjastycznie zapowiedział, że Wielka Brytania będzie liderem w tej dziedzinie. Państwowe „mo nety” NFT miał do lata wyprodu kować Royal Mint. Trudno o lepszą renomę: 1100 lat historii, bicie

monet i medali dla władców, a na wet polskich 1,2 i 5-groszówek. Co mogło pójść nie tak? Rok się koń czy, a o brytyjskiej NFT nadal jest cicho. Problemy mogą być jednak znacznie poważniejsze. Jedna z naj większych giełd kryptowalut FTX jeszcze kilka miesięcy temu była warta 32 mld. Dol. Założyciel był gwiazdorem nowych technologii, a firmę reklamowano na stadionach sportowych. Dziś grozi mu więzie nie. Giełda upadła i nie wiadomo, czy milion jego klientów odzyska pieniądze. Eksperci uważają, że to cofnie branżę o kilka lat. Z drugiej strony może wymusić większą kon trolę nad rynkiem.

ZACZĘŁO SIĘ OD BITCOINA

A zaczęło się pięknie. Stworzona przez anonimowego twórcę w 2008 roku „cyfrowa moneta” miała umoż liwić przeprowadzanie transakcji i gromadzenie oszczędności poza tradycyjnym systemem bankowym. Odporna na spekulacje walutowe, dostępna dla każdego – szybko za częła zyskiwać zwolenników spoza światka maniaków nowych technolo gii. Wszystko to oparto o technologię blockchain, czyli rozproszoną bazę danych, nad którą nikt konkretny nie ma kontroli. Dzięki temu miało być sprawiedliwie, a banki i rządy straciły kontrolę nad przepływem środków. Wkrótce pojawiły się ko

lejne kryptowaluty. W 2017 roku Bitcoinem można było płacić już w ponad stu polskich sklepach interne towych. O zagrożeniach najłatwiej pisać na przykładzie, za który może posłużyć 23-letni dziś Kiarash Hos sainpour z Niemiec. Dzięki Bitcoinom został milionerem w wieku 18 lat. Wkrótce stał się ekspertem od cyfro wych walut i autorytetem dla innych inwestorów. Szczególnie upodobał sobie perspektywiczną walutę Luna, którą zachwalał w swoich analizach. Niestety, ta straciła w krótkim czasie praktycznie całą wartość. Pochodzą cemu z Korei Południowej twórcy grożą zarzuty karne, ale nie poddaje się: ostatnio kupił Bitcoiny za łącznie

9 grudnia 2022 ~ raport 28
foto: Shutterstock

230 mln. dol. Tymczasem w 2022 roku Hossainpour stracił na cyfro wych walutach 90 proc. swojego dobytku. Nie panikuje, bo jego zda niem inwestowanie to zajęcie dłu goterminowe, a ostatecznie „coiny” zyskają na wartości. Jak widać, jest to sport dla ludzi o stalowych nerwach. Nie ma przecież gwarancji, że oczeki wany zysk uda się wygenerować... za życia inwestora.

RZĄDOWE NFT

Pierwszym krajem, który wypu ścił własną walutę tego typu, była Słowenia. Dołączają do niej kolejne, ale na razie kończy się na gestach symbolicznych. Sand Dollar z Baha mów to tylko 0,1 proc. waluty tego kraju będącej w obiegu, a eksperci przestrzegają przed problemami z jego bezpieczeństwem. Kilkadziesiąt krajów jest w fazie testów lub – jak Wielka Brytania – dopiero zamierza wyprodukować takie monety. Nie da się ukryć, że dla rządu to byłoby olbrzymie ułatwienie. Zamiast pro dukcji monet i banknotów – cyfrowy pieniądz. Wszystko wskazuje jednak na to, że będzie wtedy można zapo mnieć o anonimowości transakcji. Najwięksi pesymiści przestrzegają przed światem, w którym o dostępie do podstawowych praw i usług de cyduje cyfrowy paszport, aplikacje i wirtualny portfel pełen „rządowych”, ściśle kontrolowanych pieniędzy.

CYFROWA WALUTA

W ZŁYCH RĘKACH

Nie dalej jak w czerwcu w chiń skiej prowincji Henan odbyły się pro

testy pod kilkoma bankami, które za wiesiły wypłaty środków z powodu wewnętrznych problemów. Po czasie BBC podało, że niektórzy protestu jący nie mogli później skorzystać z transportu publicznego i niektórych usług, bo zostali zidentyfikowani za pomocą swojej covidowej aplikacji. W Chinach działa już system punk tacji społecznej przyznawanej za prawidłową postawę społeczną czy brak długów. Czy w sytuacji, gdyby nie istniały rzeczywiste pieniądze, a jedynie ściśle kontrolowana e-walu ta, trudno wyobrazić sobie, by środki „niepokornego” obywatela zostały zablokowane? Badacze tego tematu w podobnym kontekście mówią o dochodzie gwarantowanym. Gdyby rządom udało się go wypłacić w e -tokenach, to obywatel mógłby za nie kupić tylko pewne towary przez określony czas, a cały obrót środka mi byłby ściśle kontrolowany.

SZTUKA W NFT?

Było tylko kwestią czasu, aż powstaną kolejne pomysły na wy korzystanie technologii blockchain i kryptowalut. Aż się prosiło, by osob ną, cyfrową walutą płacić choćby w grach komputerowych, pogłębiając wrażenie, że jesteśmy w zupełnie „innym świecie”. Nowinką on-line są cyfrowe dzieła sztuki na zasadzie NFT. Najdroższe z nich sprzedano ostatnio za 67 mln. dol, ale są i inne, jak np. prace Kevina Aboscha za 960 tys. dol., czyli mówiąc wprost: zrobione przez niego zdjęcie róży. Świat sztuki już od jakiegoś czasu był blisko spekulantów. Milionerzy

często inwestowali w dzieła ukryte w skarbcach na końcu świata i nawet ich nigdy nie widzieli, a po kilku latach sprzedawali je z zyskiem... Pojawia się pytanie, czy wirtualne zdjęcie kwiatu za blisko milion dolarów może mieć jakąkolwiek funkcję poza wypraniem pieniędzy nabywcy? Inaczej widzą to miłośni cy nowej technologii. Ich zdaniem cyfrowa sztuka to bezpieczeństwo (obrazu nie da się zalać, ukraść, zgu bić ani spalić...), a możliwość nabycia oryginału dzieła jest wybawieniem w internecie, gdzie dotychczas krą żyły tysiące nieuprawnionych kopii. Certyfikat posiadania NFT miałby rozwiązać problemy z weryfikacją prawa własności.

Celebryci chętnie inwestują w tę technologię. Modelka Bella Hadid zrobiła 11 111 kopii skanu swojego ciała, które fani mogą kupić pod nazwą CY-B3LLA. Raper Snoop Dogg sprzedaje limitowaną liczbę kopii swoich wspomnień i unikalne utwory, a nawet stworzył Snoopver se, gdzie ktoś zapłacił już ok. 145 tys. dol. za możliwość zostania jego sąsiadem. Teoretycznie możliwość zjedzenia obiadu z gwiazdą, zakupu płyty z autografem czy pukla jej włosów to żadna nowość, choć po mysły celebrytów związane z NFT stają się coraz bardziej kuriozalne. W Polsce Magda Gessler czy Krzysztof Gonciarz postanowili zaryzykować swoją reputację po to, by promować wirtualne misie, które można kupić

za 0,15 Ethereum, czyli ok. 1800 złotych... Mniej znana celebrytka z TikToka sprzedaje swoją miłość, a jedna z niesławnych patostreamerek – dosyć pokraczne avatary swojego ciała.

PIĘKNA TOREBKA, ALE CYFROWA

- Pierwszym cyfrowym modo wym przedmiotem, który kupiłam, nie była torebka, lecz okulary przeciwsłoneczne od Stelli McCart ney. - chwaliła się ostatnio „matka chrzestna Metaverse” Cathy Hackl w wywiadzie na łamach polskiej edycji Vogue, gdzie zachwalała czytelnikom NFT, blockchain i wirtualną modę. I choć z pewnością technologie te nio są ze sobą wiele ciekawych zastoso wań, to słysząc o wirtualnych toreb kach od projektantów, nie sposób nie przypomnieć sobie bajki o nowych szatach cesarza. „Dworzanie, którzy mieli nieść tren, schylili się do ziemi i czynili takie ruchy rękami, jakby ów tren podnosili; a potem szli i uda wali, że coś niosą w powietrzu; nie ośmielili się okazać, że nic nie widzą. (…) Nikt nie chciał po sobie pokazać, że nic nie widzi, bo wtedy okazałoby się, że nie nadaje się do swego urzę du albo że jest głupi.„ Jak wiadomo, bajka zakończyła się w momencie, gdy dziecko zauważyło, że król jest w rzeczywistości nagi. Pozostaje tylko mieć nadzieję, że cyfrowe biznesy celebrytów, artystów i kupców będą miały dla nich szczęśliwszy finał.

raport ~ 29
foto: Shutterstock

Topnieją oszczędności i zarobki Polaków

– Bardzo szybko biedniejemy – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes dr Jarosław Klepacki z Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego. – Raty kredytów hipotecznych są pokłosiem bardzo wysokiej inflacji i nie można przyjąć w tej chwili tezy, że jesteśmy u końca tego procesu Polacy będą musieli żyć w takiej rzeczywistości przez długi czas. To, że mówi się,

że inflacja w przyszłym roku będzie spadała, jest w tej chwili scenariuszem bazowym, natomiast jest kwestia tarcz antyinflacyjnych, tego, kiedy i z jaką dynamiką będą one zdejmowane. Jednak nie ma możliwości, żebyśmy wrócili do poziomu cen z 2020 czy 2021 roku.

W październiku 2022 roku średnio ceny kon sumenckie w Polsce były wyższe o 17,9 proc.

niż 12 miesięcy wcześniej. To najszybsze tempo ich wzrostu od przełomu 1996 i 1997 roku. Oznacza to, że właśnie o tyle mniejszą wartość nabywczą mają pieniądze zaoszczędzone przez Polaków. Częściowo można ją podnieść poprzez lokaty lub inwestycje, te pierwsze jednak oferu ją najwyżej ok. 8 proc. w skali roku, czyli mniej niż połowę inflacji, te drugie zaś podlegają

9 grudnia 2022 30 ~ biznes
Sytuacja finansowa wielu Polaków staje się coraz trudniejsza. Ceny towarów i usług rosną coraz szybciej, uciekając wzrostowi wynagrodzeń, a oszczędności tracą na wartości lub są wykorzystywane do zaspokojenia bieżących potrzeb. Dodatkowo rynkowe stopy procentowe podnoszą raty kredytów hipotecznych. – Z perspektywy danych statystycznych polskie społeczeństwo w tej chwili ubożeje z dynamiką, jakiej nie obserwowaliśmy przynajmniej od 20–30 lat – mówi dr Jarosław Klepacki z UW. Zdaniem ekonomisty scenariusz turecki nam nie grozi, ale węgierski jest już dość realny. Na znaczącą poprawę w najbliższych kwartałach się nie zanosi, a podwyższona inflacja zostanie z nami na dłużej.

wyjątkowej zmienności, która zwiększa ryzyko strat. W tej sytuacji trudno o motywację (a czę sto i możliwości) do oszczędzania. Tymczasem zapewnienie swojemu domowemu budżetowi poduszki finansowej może się okazać niezbęd ne, bo przed konsumentami kolejne ciężkie k wartały.

– Możemy albo powinniśmy dążyć do tego, żeby wynagrodzenia zaczęły doganiać obecne zmiany, jeżeli chodzi o poziom stóp procentowych czy też tym bardziej poziom inflacji, natomiast to są zjawiska długookresowe – mówi ekspert. – Nie stety przyjdzie nam na to trochę poczekać, bo my w tej chwili jesteśmy pod ryzykiem spowolnienia gospodarczego, kryzysu czy też, nazywając rze czy po imieniu, ryzykiem stagflacji. Ten okres nie b ędzie sprzyjał podwyżkom wynagrodzeń. Ale później będziemy mieli okres lepszej sytuacji w gospodarce realnej i prawdopodobnie też wzrost naszych wynagrodzeń, więc światełko w tunelu jest.

Według prognoz wynagrodzenia w firmach zatrudniających co najmniej 10 pracowników w październiku wzrosły o 14 proc., czyli nieco mniej, niż wynosi inflacja. We wrześniu relacja

wzrostu cen i wynagrodzeń była również ne gatywna, ale w mniejszym stopniu: 17,2 proc. versus 14,5 proc. Natomiast rynkowe stopy procentowe, czyli WIBOR, na podstawie które go obliczane są raty kredytów hipotecznych w złotych, pozostają na bardzo wysokich pozio mach pomimo lekkiego spadku w listopadzie. Natomiast oficjalne stopy procentowe NBP przestały rosnąć, co może utrudnić sprowadze nie inflacji do niższych poziomów.

Sytuacja daleka jest od scenariusza tureckie go, gdzie 80-proc. inflację – według oficjalnych danych – zwalcza się obniżkami stóp procento wych, co tylko podbija wzrost cen. Natomiast – jak ocenia ekspert – niewykluczona jest droga węgierska, gdzie wskutek gwałtownego zasi lania konsumpcji przed wyborami doszło do g wałtownej przeceny forinta. W Polsce to 2023 rok będzie okresem wyborczym. Osłabienie złotego w takiej skali doprowadziłoby do wzro stu kosztów obsługi długu, a więc dociążenia i t ak zwiększonych potrzeb pożyczkowych państwa.

Szukając finansowania, rząd obciąża kolejne sektory – na razie ucierpiał bankowy z powodu

wakacji kredytowych, a na celowniku znalazła się branża energetyczna. Dziewięć czołowych giełdowych banków zanotowało łącznie w III kwartale 2022 roku 4,22 mld zł straty netto. Wakacje kredytowe w tym bilansie stanowią koszt 12,8 mld zł.

– Sektor bankowy był w bardzo dobrej kondycji w latach 2020–2021. Sytuacja gwałtownych pod wyżek stóp procentowych teoretycznie powinna s przyjać poprawie jego kondycji, ale niekoniecz nie tak się dzieje, bo mamy rozwiązania rządowe, c zyli wakacje kredytowe, które cofają sytuację finansową banków do stadium znacznie gorsze go, niż by mogło być formalnie – komentuje dr Jarosław Klepacki. – W tej chwili sektor bankowy nie jest zagrożony ryzykiem upadłości czy utratą płynności w jakimkolwiek stopniu. Natomiast te rozwiązania centralne, które nakładają na sektor bankowy dodatkowe obciążenia finansowe, mogą przyczynić się do mniejszej czy większej destabili zacji w przyszłości. I tutaj jest bardzo ważna rola nadzoru finansowego, aby tę sytuację w bankach kontrolował, bo pamiętajmy, że system finansowy to jest krwiobieg całej gospodarki.

biznes ~ 31
Sonia Grodek

NOWATORSKA TECHNOLOGIA POLSKICH NAUKOWCÓW

Innowacyjna technologia opracowana przez polskich naukowców pozwoli wytwarzać farby o działaniu przeciwdrobno ustrojowym. Połączenie nanotechnologii i p olimerów może okazać się rewolucyjne, ponieważ w przeciwieństwie do znanych już technologii antybakteryjnych wykorzystujących nanocząsteczki srebra nie oddzia łuje negatywnie na środowisko naturalne. Naukowcy Instytutu Fizyki PAN od kilku lat analizują możliwość zastosowania powłok antybakteryjnych w implantologii oraz pokrywania dużych powierzchni, na przykład ś cian szpitalnych. To rozwiązanie może się sprawdzić także w komunikacji zbiorowej i innych miejscach użyteczności publicznej, ale i w poligrafii. Zostało już opatentowane, co otwiera drogę do jego komercjalizacji.

Blokują rozwój bakterii

– Opracowaliśmy nowy typ znaczników, a jednocześnie nagle sobie uświadomiliśmy, że one mają inne funkcjonalności, np. blokują rozwój bakterii. Są to bardzo małe obiekty, my nazywamy to nanocząstkami. Większości z nas nawet trudno to sobie wyobrazić, bo nasz włos jest mikronowy, a to jest coś, co jest jeszcze tysiąc razy mniejsze. Teraz takie małe obiekty wprowadzane np. do tuszu – oprócz tego, że zachowuje on barwę, kolory, to jest oczywiste – jednocześnie blokują rozwój bakterii – infor muje w rozmowie z agencją Newseria Innowa cje prof. dr hab. Marek Godlewski, kierownik Centrum Transferu Technologii w Instytucie Fizyki Polskiej Akademii Nauk.

Rozwiązanie nowatorskie i tanie

Rozwiązanie opatentowane przez polskich fizyków oparte jest na synergii nanotechno logii z polimerami, co czyni je innowacyjnym. Na rynku są już bowiem dostępne farby o wła ściwościach antybakteryjnych, ale najczęściej opierają się na nanokrystalicznym srebrze lub innych metalach. Takie rozwiązanie, choć jest skuteczne, jest dość drogie i nie pozostaje obo jętne dla środowiska i zdrowia.

– Nawet się mówi o tym, że może być to wkrótce zakazane, w związku z tym, że srebro przenika do środowiska, powoduje np. niszczenie bakterii w glebie, które są bardzo pożyteczne. Ale też, co jest groźne, maleje wydajność oczysz czalni ścieków. Więc trzeba znaleźć rozwiązanie t akich cząstek, które w środowisku naturalnym

9 grudnia 2022 ~ biznes 32
foto: Shutterstock
Jak nadać farbom właściwości antybakteryjne? Polskie rozwiązanie jest tanie i obojętne dla środowiska

same rozłożą się po pewnym czasie – podkreśla prof. Marek Godlewski.

Łatwe do zastosowania

Dużą zaletą wynalazku polskich fizyków IF PAN jest też to, że nadanie farbom właściwości antybakteryjnych jest w tej technologii tanie i łatwo ją wdrożyć w procesie produkcji sprzętu i urządzeń, które sprzyjają transmisji drobno ustrojów w miejscach użyteczności publicznej, a pr zede wszystkim placówkach ochrony zdrowia.

– Lekarz kiedyś powiedział mi, że zabójcą numer jeden w szpitalu jest klamka. Dla mnie to było szokujące, ale potem wytłumaczył mi, że przecież chory musi iść do łazienki, dotyka klam ki i tak choroby się przenoszą. A więc wszystkie k lamki, poręcze w autobusach to są miejsca groźne dla nas, tam mogą się przenosić różne choroby. I tam docelowo mogą być takie zabez

pieczenia użyte – w yjaśnia kierownik Centrum Transferu Technologii Instytutu Fizyki PAN.

Mniejsze ryzyko zakażeń

Z kolei użycie zmodyfikowanej w tej tech nologii farby do druku ulotek, wizytówek c zy menu w restauracjach pozwoliłoby ograniczyć transmisję bakterii podczas ich kolportażu, minimalizując ryzyko zakażeń. Rozwiązanie fizyków może pomóc także w walce z rosnącym zjawiskiem antybiotyko odporności. Eksperci alarmują, że ze względu n a to, że skuteczność działania antybiotyków sukcesywnie maleje, to potrzebne są inne niż farmaceutyczne sposoby na minimalizację występowania groźnych wirusów i bakterii w bezpośrednim otoczeniu człowieka.

– Masowe hodowle kur, świń i innych zwie rząt spowodowały, że codziennie spożywamy, c zy to w mleku, czy w mięsie, olbrzymie ilości

antybiotyków w sposób zupełnie nieświadomy. W związku z tym duży procent bakterii już jest odpornych na antybiotyki. Musimy znaleźć metodę zabezpieczenia, w związku z tym szu kamy takich rozwiązań, które ograniczą ilość s tosowanych antybiotyków – mówi prof. Marek Godlewski. – Innym przykładem, nad którym pracujemy, jest pokrycie implantów wszelkiego rodzaju, zaczynając od stomatologicznych, a kończąc na śrubach do kości po złamaniu czy implantów, które zastępują kawałki kości czy biodra. To są te miejsca, gdzie odporność anty bakteryjna jest kluczowa dla naszego zdrowia.

Według MarketsandMarkets rynek powłok przeciwdrobnoustrojowych w 2022 roku wy pracuje przychody sięgające 4,2 mld dol. Do 2027 roku wartość ta sięgnie 7 mld dol.

biznes ~ 33
foto: Shutterstock

Podróż samolotem to dla niektórych spora dawka stresu. Do tego dochodzą również opóźnienia, szukanie odpowiedniego miej sca odlotu po rozległych lotniskach czy ceny p anujące w restauracjach i sklepach po przej ściu przez bramki. Pandemia także dołożyła s woje, ponieważ najpierw porty lotnicze redukowały liczbę pracowników z uwagi na problemy finansowe, później natomiast do szły restrykcje, które jeszcze bardziej utrud niały obsługę pasażerów przez okrojoną z ałogę lotniska.

Te i pewnie kilka innych czynników wpły nęło ostatecznie na wystawiane recenzje lotniskom przez pasażerów. Ich opinie po stanowił przeanalizować serwis HawaiianI

slands.com. Jak wynika z ustaleń portalu, to europejskie porty prowadzą w niechlubnym wyścigu o miano najbardziej stresujących lotnisk na świecie. W pierwszej dziesiątce znalazło się bowiem aż dziewięć portów ze Starego Kontynentu.

Wsiąść do samolotu, ale nie byle jakiego Manchester może pochwalić się nie tylko dwoma mocnymi drużynami piłkarskimi, ale również tym, że w zestawieniu najbardziej stresujących lotnisk to właśnie port tego miasta zajął pierwsze miejsce. Jednocześnie nie jest on odosobniony, ponieważ pojawiły się na niej również inne lotniska z Wielkiej Brytanii – londyńskie Stansted i Luton oraz port w Bristolu. W zestawieniu znalazły się

również dwa francuskie lotniska, po jednym z Belgii, Niemiec oraz Grecji, a spoza Europy najbardziej stresujące jest kanadyjskie lotni sko w Toronto.

M iejsce dla polskich lotnisk znalazło się natomiast w zestawieniu 20 najbardziej stre sujących lotnisk w Europie. Na tej liście po nownie królowała Wielka Brytania – aż 7 re prezentantów, natomiast najgorzej ocenianie s pośród naszych rodzimych portów były te w Katowicach oraz Warszawa-Modlin, które zajęły kolejno 17. i 19. miejsce na podstawie średniej negatywnych ocen w komentarzach.

9 grudnia 2022
/dast/ 9 z 10 najbardziej stresujących lotnisk na świecie znajduje się w Europie – wynika z analizy serwisu HawaiianIslands.com. W niechlubnym zestawieniu, choć na dalszych miejscach, znalazły się również porty lotnicze z Polski. ~ biznes 34 TYCH LOTNISK PASAŻEROWIE NIE LUBIĄ

DODATEK ŚWIĄTECZNY

NAJWAŻNIEJSZE POLSKIE ZWYCZAJE NA BOŻE NARODZENIE

Tradycje świąt Bożego Narodzenia w Polsce kultywuje się od wielu lat. Ubieranie choinki, dawanie prezentów, 12 wigilijnych potraw, łamanie się opłatkiem, śpiewanie kolęd – to najbardziej znane zwyczaje świąteczne w naszym kraju.

Tradycje i zwyczaje bożonarodzeniowe w Polsce są podobne w większości regionów naszego kraju. Chyba nikt nie wyobraża sobie świąt bez pięknie przystrojonej choinki z mnó stwem światełek, śpiewania kolęd, dzielenia się opłatkiem. Wyjątkowo atrakcyjne tradycje świąteczne dla dzieci to oczekiwanie, aż na niebie pojawi się pierwsza gwiazdka i otrzy mywanie prezentów w wigilijny wieczór. Wielu Polaków nie wyobraża sobie też świąt bez Pa sterki o północy. Zwyczaje bożonarodzeniowe na świecie często różnią się jednak od tych w naszym kraju. Informacje o wciąż kultywowa nych zwyczajach bożonarodzeniowych koń czymy wyliczeniem tych, które niemal całkiem odeszły już w niepamięć.

NAJPOPULARNIEJSZE ZWYCZAJE BOŻONARODZENIOWE W POLSCE:

Tradycje Bożego Narodzenia w Polsce: ubie ranie choinki

W Europie zwyczaj ubierania choinki zapo czątkowali Niemcy. Przystrajanie drzewka jest s ymbolem świąt Bożego Narodzenia. W niektó rych domach robi się to dopiero w Wigilię, w innych – już kilka tygodni wcześniej. Bożona rodzeniowe drzewko ubiera się w zależności od preferencji domowników – niekiedy jest ono kolorowe, z mnóstwem ozdób, a czasem przy strojone minimalistycznie w jednym kolorze. Można również wykonać własnoręcznie ozdo

by świąteczne, np. łańcuchy, aniołki z papieru — to też jest swoistą tradycją świąteczną!

Łamanie się opłatkiem

Dzielenie się opłatkiem to przede wszystkim symbol pojednania i przebaczenia. Historia tej tradycji wywodzi się już od pierwszych Chrześcijan, którzy dzielili się chlebem. W części polskich domów dzielenie się opłatkiem poprzedza modlitwa oraz czytanie fragmentu Ewangelii wg św. Łukasza. Podczas łamania się opłatkiem, bliscy składają sobie także życzenia bożonarodzeniowe. Następnie zasiadają do kolacji wigilijnej.

Sianko pod obrusem

Wigilijny stół – przykrywamy go białym obrusem, pod który wkładamy sianko – symbol skromności oraz ubóstwa, w jakim na świat przyszedł Jezus. Według wierzeń tym samym siankiem gospodarze zapewniają sobie dosta tek i powodzenie na kolejny rok.

D awanie prezentów

Nieodłącznym elementem jest także obdaro wywanie się prezentami. Na tę część wieczoru szczególnie czekają dzieci. Prezenty kładzie się pod choinką, a otworzyć można je dopiero po wieczerzy wigilijnej. Zależnie od zwyczajów panujących w domu i regionu zamieszkania, dzieciom mówi się, że prezenty przyniósł Mikołaj, Śnieżynka, Aniołek, Dzieciątko, Gwiazdka.

12 potraw

Polacy tradycyjnie serwują na świątecznym stole 12 potraw. Zwyczaj ten odnosi się do 12 apostołów, którzy spożywali z Jezusem ostat nią wieczerzę. Żeby w nadchodzącym roku mieć szczęście – należy spróbować wszystkich dań. Tradycyjne potrawy wigilijne to:

• barszcz czerwony z uszkami

• pierogi z kapustą i grzybami

• r yba po grecku

• k arp smażony

• kutia

• k apusta z grzybami

• zupa grzybowa

• śledzie

• kompot z suszu

• makowiec

• g roch z kapustą

• paszteciki z kapustą i grzybami.

Na świątecznym stole często pojawia się tak że sałatka jarzynowa, karp w galarecie i inne potrawy, w zależności od rodzinnej i regional nej tradycji.

Ś piewanie kolęd

Jedną z polskich tradycji jest także śpiewa nie kolęd. Najsłynniejsze z nich to między inny mi „Przybieżeli do Betlejem pasterze”, „Cicha noc”, „Gdy śliczna Panna”. Są to pieśni, które opisują narodzenie Jezusa. Wspólne kolędowa

9 grudnia 2022 ~ święta 36 12 sierpnia 2022

nie z rodziną podczas świąt stwarza magiczną atmosferę, uwielbiają je także dzieci.

Dodatkowe nakrycie przy wigilijnym stole Na stole ustawia się dodatkowe nakrycie – o jeden talerz więcej, niż jest wszystkich uczest ników kolacji. Obecnie ma to symbolizować otwartość na zbłąkanego wędrowca, którego w ten sposób zaprasza się do stołu i wspólnego świętowania. Kiedyś dodatkowe nakrycie przy stole zostawiało się dla zmarłych.

Pierwsza gwiazdka na niebie Wyjątkowym momentem Wigilii jest oczeki wanie przez dzieci na pierwszą gwiazdkę. Gdy pojawi się na niebie – można wtedy zasiąść do wigilijnej kolacji. Wypatrywanie na niebie pierwszej gwiazdki jest symbolicznym nawią zaniem do Gwiazdy betlejemskiej, która zwia stowała narodziny Jezusa.

P rezenty pod choinką

Zwyczajem wigilijnym jest również rozpa kowywanie prezentów. Oczywiście dopiero po pojawieniu się na niebie pierwszej gwiazdki.

Dawne zwyczaje bożonarodzeniowe Choć wymienione wyżej zwyczaje przetrwa ły w tradycji wiele lat, warto wiedzieć, że są również takie, które powoli odchodzą w niepa mięć. Dotyczy to między innymi:

• rozstawiania snopków siana w kątach pokoju lub usłanie słomą podłogi (ta sama symbolika co w przypadku sianka pod obrusem),

• dekorowania pokoju tzw. podłaźniczką, czyli gałązkami choinkowymi, ozdobio nymi wstążkami (podłaźniczka została zastąpiona przez choinkę)

• potrząsania drzewkami owocowymi po wieczerzy wigilijnej, by pobudzić ich urodzaj,

• k armienia zwierząt gospodarskich reszt kami z wieczerzy wraz z opłatkiem (zgod nie z przekonaniem, że pod postacią zwie rząt ukazują się dusze zmarłych),

• dokładnego mycia się przed wigilią, by ochronić ciało przed wrzodami,

• wkładania pod stół żelaznego przedmio tu (np. siekiery), by każdy mógł oprzeć o niego nogi, co miało zapewnić nogą siłę i wytrzymałość),

• chowanie na czas wigilii wszelkich przy borów do przędzenia (gdyby ktoś je zo baczył, mógłby latem dostać pomieszania zmysłów).

święta ~ 37

Nietypowe tradycje bożonarodzeniowe na świecie

Polacy dzielą się opłatkiem, pozostawiają miejsce przy stole dla niespodziewanego wę drowca i wypatrują pierwszej gwiazdki. A ja kie osobliwe zwyczaje są w innych krajach?

Fińskie Boże Narodzenie jest podobne do polskiego – wigilijna wieczerza, grono naj bliższych, choinka i prezenty. Jednak ważną c zęścią uroczystości są wizyty Finów w sau nach w dniu Wigilii. Wierzą bowiem, że kąpiel parowa da im oczyszczenie – nie tylko ciała, ale i ducha.

W Norwegii istnieje tradycja niespotykana w innych miejscach świata – chowanie mioteł w dniu Wigilii. Jeszcze kilkaset lat temu wierzo no, że tego dnia złe duchy i czarownice obudzą się ze snu, wezmą z cudzych domów miotły i odlecą na nich. Do dziś szuka się więc w domu kryjówek i chowa się do nich miotły.

W Japonii chrześcijańskie Boże Narodzenie jest obchodzone ze względu na tradycję – cho inkę, bombki i sztuczny szron na szybach. Jednak świąteczny obiad jest już zupełnie inny, często to kubełek z KFC, bo ta popularna w Japonii sieć przygotowuje nawet na ten czas specjalną świąteczną ofertę.

Niemcy na choince wieszają nie tylko łańcu chy i okrągłe bombki, ale też ogórki! Nie jadal

ne, ale bombki w takim kształcie. W każdym domu tę szczególną ozdobę wiesza się w łatwo widocznym miejscu, by bez trudu znalazły ją dzieci. Które z nich pierwsze wypatrzy, gdzie wisi ogórek, dostanie dodatkowy świąteczny prezent.

W Hiszpanii zamiast opłatkiem domownicy dzielą się specjalną chałwą, turronem, uformo waną w rulon i owiniętą białym waflem.

Inny jest też Mikołaj. W Holandii do dzieci przychodzi Sinterklaas. To biskup w trady cyjnych szatach, ma czerwony płaszcz i długą brodę, ale również laskę biskupią oraz tiarę. Zwykle przypływa na łodzi, w towarzystwie czarnoskórych pomocników, zwanych Czar nymi Piotrusiami. Wchodzi do domu przez komin, a dzieci szukają prezentów w najmniej spodziewanych kryjówkach lub odnajdują je pod drzwiami domu. Sam Sinterklaas po uli cach miasta na białym koniu, częstując dzieci słodyczami.

Włoskim dzieciom prezenty przynosi cza rownica Befana. Legenda głosi, że wiedziała ona o narodzeniu małego Jezuska od trzech królów, jednak nie dotarła do stajenki, ponie waż zgubiła się po drodze. Kierowana wyrzu tami sumienia do dzisiaj co roku podrzuca

prezenty do każdego domu, w którym mieszka dziecko – liczy, że w którymś z nich mieszka może mały Jezus. W związku z tą tradycją we Włoszech dzieci otrzymują prezenty dopiero w święto Trzech Króli.

W Hiszpanii to nie święty Mikołaj przynosi dzieciom prezenty, tylko trzej królowie. Dzieci otrzymują je dopiero 6 stycznia. Prezentów szukają w przygotowanych przed pójściem spać butach.

Jest jeszcze Dziadek Mróz, świecka wersja świętego Mikołaja, spopularyzowana na te renie dawnego ZSRR. Przynosi dzieciom pre zenty i wygląda całkiem podobnie do naszego ś więtego, jednak przychodzi nie w Wigilię, ale w Nowy Rok. Ma na sobie czerwony, niebieski lub srebrny płaszcz, wełnianą czapkę, sznur zamiast pasa i zawsze pojawia się w towarzy stwie swojej wnuczki, Śnieżynki.

Ż adne święta nie są takie same w różnych krajach. Łączy je jednak jeden element – chęć spędzenia tego wyjątkowego czasu z rodziną, w domowym cieple i atmosferze miłości. I tego Wam w te nadchodzące Święta życzymy.

9 grudnia 2022 ~ święta 38
Newseria.pl

WIGILIA W PRACY

IMPREZY ŚWIĄTECZNE

Na Wyspach wiele firmowych przyjęć od bywa się w pubach. Na firmowych imprezach c zęsto serwuje się nielimitowany alkohol, a pracownicy chętnie z tego korzystają. Z punktu widzenia pracodawcy warto zadbać o to, by zachowane były proporcje pomiędzy posiłkami a alkoholem, co pomoże pracownikom dobrze się bawić nie tylko opróżniając kolejne kielisz ki. W przypadku imprez organizowanych poza f irmą, można wprowadzić vouchery na alkohol w barze lub zasadę, że darmowe piwo czy wino jest serwowane tylko w trakcie „zasiadanego” posiłku. W ten sposób pracownicy biorą więk szą odpowiedzialność za to, ile piją, a firma ma te wydatki pod kontrolą. Podobnie jak w Polsce, termin takiej imprezy zależy od zwy czajów przyjętych w danej firmie, ale rzadko organizuje się Wigilię w pracy tuż przed Świę tami. Popularny termin to ostatni czwartek lub piątek przed przerwą świąteczną. W 2014 roku zapytano 700 pracowników o to, co myślą o świątecznych spotkaniach po pracy. Polowa stwierdziła, że je lubi, 40 proc. mówiła, że jest im wszystko jedno, a 1 na 10 otwarcie przyznał, że nienawidzi firmowych Świąt. W niektórych firmach odchodzi się od modelu zakrapianych, wieczornych posiedzeń, na rzecz wspólnego wyjścia z biura w ciągu dnia, np. na świąteczny kiermasz lub łyżwy. To odpowiedź na umac niający się szczególnie wśród najmłodszego pokolenia trend zdrowego stylu życia. Młodzi nie chcą godzinami siedzieć nad drinkiem z

kolegami z pracy. Zamiast tego wolą warsztaty z lepienia pierników lub bitwę na śnieżki.

O CZYM ROZMAWIAĆ NA PRZYJĘCIU?

Teoretycznie na takim spotkaniu nie po winno się rozmawiać o poufnych sprawach f irmy. Po pierwsze, na przyjęciu może być ktoś z rodziny pracowników czy kontrahent, więc lepiej dla siebie zostawić wewnętrzne, biurowe tematy. Poza tym chodzi o zwykły savoir-vivre – pracownicy mają się w końcu bawić, a nie my śleć o pracy. Luźna atmosfera późnego wieczo ru może jednak rozwiązać języki. Szefowie po winni więc uczulać wcześniej pracowników, by nie dyskutowali podczas imprezy o poufnych firmowych sprawach. Popularna zasada mówi, że to, co jest objęte tajemnicą na co dzień, nie powinno być też tematem wieczornych rozmów przy piwie w szerszym pracowniczym gronie.

Dla Polaków na Wyspach zaskoczeniem czę sto jest świecki charakter firmowej Gwiazdki. P rzyjęcia z okazji Świąt odbywają się i pełne są tradycyjnych elementów takich, jak choin ka czy kolędy. Poza tym jednak głębszy sens t akiego spotkania dawno się rozmył. Dziś to raczej okazja do budowania lojalności i zespo łowego charakteru w firmie niż manifestacja religijnych uczuć. To jeden z ostatnich dni pra cy w Starym Roku, więc służy jako okazja do podsumowań i kreślenia planów. Zazwyczaj na Gwiazdkę w firmie przychodzą wszyscy nieza leżnie od obrządku. Trzeba powstrzymać się od „uświadamiania” kolegów z pracy na temat chrześcijańskiej teologii czy symboliki. Praco

dawca powinien brać pod uwagę zwyczaje pra cowników podczas planowania świątecznego pr zyjęcia, np. oferując napoje bezalkoholowe i kuchnię wegetariańską.

ŚWIĄTECZNA IMPREZA – CO Z PODATKAMI?

Na Wyspach istnieje szczodry system zwol nień od podatków, obejmujący imprezy firmo we – w tym te świąteczne. Zwolnieniem objęte jest przyjęcie otwarte dla wszystkich pracow ników, o ile jego koszt na głowę nie jest wyższy niż 150 funtów. Jeśli np. pracodawca organi zuje dwie Wigilie (np. jedna z kontrahentami, druga tylko dla pracowników), to obowiązują te same zasady, ale koszt na osobę nie może wtedy przekraczać 150 funtów łącznie za dwie imprezy (czyli każdorazowo 75 funtów za oso bę). W cenie imprezy zawarty jest VAT i koszty z wiązane z transportem i zakwaterowaniem pracowników na czas imprezy. Czy dyrektor firmy może odliczyć sobie w ten sposób od podatku świąteczny lunch? Niestety nie, bo to impreza dla jednej osoby, nie uwzględniająca pozostałych pracowników. Jeśli jednak dyrek tor jednoosobowej działalności zaprosiłby na obiad znajomych jako swoich firmowych gości, to teoretycznie mógłby odliczyć go od podatku, o ile przed urzędem skarbowym da się uzasad nić, że taki obiad ma jakikolwiek sens z bizne sowego punktu wodzenia.

święta ~ 39
Jak wygląda Wigilia pracownicza w Wielkiej Brytanii? Wiele zwyczajów pokrywa się z polskimi, ale warto znać specyfikę i koloryt typowo brytyjskiego Christmas Party.

JAK PRZED LATY W POLSCE obchodzono Boże Narodzenie?

foto: Shutterstock

Jak zmieniają się świąteczne tradycje z upływem lat? Jeszcze 100 lat temu na polskiej wsi nie było już prac polowych, za to wiele roboty w domu. Sprzątanie, bielenie ścian wapnem, by je odkazić, pranie, a na końcu gotowanie. Do dzieci należało przygotowanie ozdób na choinkę.

DRZEWKO UBIERANO W WIGILIĘ

Mikołaj przynosił prezenty 6 grudnia. Prezentami były orzechy, czerwone jabłusz ka, które przed wojną uchodziły za rarytas, c ukierki zawinięte w błyszczące papierki, czasem nawet bańki na choinkę. Drzewko kupowano albo wycinano w lesie. Dzieciom „obskubać” drzewko ze słodyczy wolno było dopiero po świętach. Co ciekawe, na Podkar paciu choinkę ubierano dopiero w samą wigi lię. I to nie z myślą o dzieciach, ale o pannach n a wydaniu. Jeżeli w domu nie było panny, to chatę zdobiło się żywymi, zielonymi gałązka mi, bibułowymi kwiatkami, „pająkami”.

NA POCZĄTEK - BARSZCZ

Kulminacyjnym punktem świąt była wigi lia. W niektórych miejscowościach wieczora mi chłopcy zapalali słomę na obrzeżach wsi. To znak, że czas zacząć święta. Nie przypad kowo na datę Bożego Narodzenia wybrano 25 g rudnia. Po tej nocy, uważanej za najdłuższą w roku, następowały „narodziny światła”, dnia stopniowo przybywało. Wierzono, że w tym czasie dusze zmarłych odwiedzają krew nych. Dlatego wieczerza wigilijna była w zasa dzie ucztą na cześć zmarłych. Na stole stawia no z myślą o nich dodatkowe nakrycie. Menu było różne – w niektórych rejonach Polski barszcz, w innych żur z fasolą, żur z gotowa

nym bobem lub zupa grzybowa. Drugie danie t o prawie wszędzie pierogi z kapustą i z grzy bami, choć są miejscowości, gdzie grzybów n ie stosowano. Potem podawało się kapustę z grochem i dania słodkie: mogły być pierogi z powidłem, powinna być kasza jaglana ze śliw kami. Dawniej jadano jeszcze smażone na ole ju racuchy lub pączki. W niektórych rejonach n a wigilię pieczono cebularze - ciasto droż dżowe, na które kładziono duszoną cebulę.

PIERNIK POWINIEN DOJRZEWAĆ TRZY TYGODNIE

Po wieczerzy na stół trafiały ciasta. Nie sernik, ale piernik królował na wigilijnym

9 grudnia 2022 ~ zwyczaje 40

stole. Miodownik, czyli piernik na miodzie to jedno z najstarszych ludzkich ciast, był znany już w starożytnym Egipcie. Piernik powinien dojrzewać 3 tygodnie i zawierać miód, przy prawy, ewentualnie sodę oczyszczoną.

W igilijnym ciastem był też makownik - mak uważano za symbol żałoby oraz błogiego snu. Podawano także inne ciasta drożdżowe, np. z powidłem. Ciasto robiło się tak, jak na pizzę - bez jajek. Jeżeli ktoś chciał, żeby było żółte, to dodawano szafran. Menu na święta Bożego Narodzenia było odmienne niż na Wielkanoc, bo zimą brakowało nabiału i jajek -w zimie krowy się nie „doiły”, a kury się nie „niosły”.

Może się dzisiaj wydawać czymś niewy obrażalnym, ale tradycyjna polska wigilia jest jarska. Przed wojną na wsi raczej nie jadało się ryb. Trzeba było je kupić, co uważano za rozrzutność, chyba, że ktoś sam je złowił.

Po wieczerzy zaczynało się prawdziwe świętowanie. Nie wolno było nic robić, a uży wanie ostrych narzędzi, np. igły, uważano za g rzech. Wigilię i Boże Narodzenie spędzali domownicy tylko w rodzinnym gronie. Do piero na św. Szczepana zaczynało się życie t owarzyskie. W drugi dzień świąt panna mu siała świtem wyrzucić na podwórze sianko i zboże, które leżało pod wigilijnym obrusem.

Gdy tego nie zrobiła, cała okolica wiedziała, że jest „śpioch, leń, i nie nadaje się na żonę”. Kawaler, który chciał się oświadczyć, siadał na podwórku na tym sianie. Jeżeli kandydat pasował na zięcia, to gospodarz domu - ojciec lub dziadek dziewczyny wychodził z wódką, częstował, i zapraszał na śniadanie. Uznawa no, ze młodzi są zaręczeni.

IDĄ KOLĘDNICY

Były 2 rodzaje kolędników. Dzieciaki, tzw. „szczodraki”, wygłaszały życzenia: „Na szczęście, na zdrowie, na ten Nowy Rok…” Dostawały drobne pieniądze i łakocie. Starsi kolędnicy przychodzili z muzyką (ze skrzyp cami, z akordeonem) do domów, gdzie były m łode dziewczyny. Śpiewali dla panny spe cjalną kolędę, a ona miała obowiązek „zapła cić”, dać jakiś prezent. Kolędnikom wolno było oberwać coś z choinki. Kolędnicy byli prze pasani powrósłami, mieli czapy z plecionej s łomy, chodzili z cepami. Chodzenie z kolędą zaczynało się na św. Szczepana, a kończyło na Trzech Króli.

Dla naszych przodków Boże Narodzenie miało być „przedsmakiem raju”. Myśleli wte dy: „jesteśmy syci, jesteśmy w cieple, jesteśmy r azem, nie musimy pracować”. Dawniej ludzie przez cały rok nie dojadali. I dawniej, i dziś zachodzi pewien świąteczny paradoks - lu dzie życzą sobie spokojnych świąt. A przecież ś więta mają być niespokojne! Ma być radość, zamieszanie, gwar i muzyka.

zwyczaje ~ 41
foto: Shutterstock

NAJWAŻNIEJSZE KIERMASZE ŚWIĄTECZNE TEGO ROKU

Na Wyspach bardzo popularny jest zwyczaj organizowania świątecznych jarmar ków. Kiermasze odbywają się też w Polsce. K tóre warto odwiedzić?

Zwyczaj organizowania świątecznych kiermaszów pochodzi ze średniowiecznej Austrii. Początkowo chodziło o to, by każdy mógł przed Świętami kupić mięso. Później doszły do tego inne podstawowe produkty, a w końcu cukierki, grzane wino czy dania na ciepło, jakie znamy z dzisiejszych wydarzeń tego typu. Zwyczaj z czasem przyjął się też w innych europejskich krajach. Wielka Brytania przoduje, jeśli chodzi o rozmach tutejszych kiermaszów świątecznych. Co roku tutejsze wydarzenia tego typu okupują szczyty list najlepszych jarmarków świątecznych w Euro

pie. I nie chodzi tylko o kiermasz w Londynie, b o mniejsze miasta też zachwycają w okoli cach Świąt!

B irmingham – najważniejszy kiermasz

Brytyjczycy mocno nawiązują do począt ków świątecznych jarmarków. W Birmingham o dbywa się największy tradycyjnie niemiecki kiermasz poza Niemcami i Austrią - Frankfurt Christmas Market. W tym roku potrwa do 23 grudnia 2022 roku. Trudno powiedzieć, skąd fascynacja Brytyjczyków akurat niemiecką kuchnią, ale na kiermaszu można zjeść precle, sznycle, wypić gluhwein czy niemieckie piwo. Serwuje się też stollen. To pochodzące z Sak sonii ciasto przypominające keks, które po r az pierwszy zaczęto serwować już ponad pół

wieku temu. Jarmark zorganizowany zostanie tradycyjnie na Victoria Square oraz na New Street. Kramy mają być otwarte od 10:00 do 21:00.

Londyńskie kiermasze świąteczne

Najsłynniejszy jest jednak z pewnością Hyde Park Winter Wonderland. Od typo wego kiermaszu różni go to, że więcej jest r ozrywki i dekoracji świetlnych, natomiast mniejszą uwagę przykłada się tu do zakupów. Natomiast jest to raj dla łasuchów z barem lodowym, bawarską wioską i restauracją w lapońskim stylu. Na miejscu jest lodowisko, występy cyrkowe i oczywiście okazja do po znania świętego Mikołaja. Kiermasz potrwa a ż do 2 stycznia. To jeden z nielicznych, na

9 grudnia 2022 ~ zwyczaje 42

który nie można wejść z ulicy. W weekendy, popołudniami i w okolicach Świąt trzeba kupić bilet za 5 – 7,50 funta. W mniej popular nym czasie wstęp jest darmowy.

S outhbank Winter Festival

Nieco bardziej lokalny charakter ma So uthbank Winter Festival na brzegu Tamizy. Warto tu zabrać gości, bo na pewno spodo bają im się drewniane stoiska z rękodziełem i l iczne okazje do spróbowania tradycyjnej brytyjskiej kuchni. Sporo miejsca poświęcono tu też świetlnym instalacjom artystycznym, które urozmaicają roje tradycyjnych świą tecznych światełek. Będą również koncerty c hórów, muzyki poważnej i rozrywkowej z „Dziadkiem do orzechów” na czele. To tylko dwa z kilkunastu największych londyńskich jarmarków. Należą one do najbardziej spek takularnych w Europie. Co roku wiele osób pr zybywa zza granicy specjalnie po to, by zrobić świąteczne zakupy i odwiedzić ulubio ny kiermasz.

N ajpiękniejsze dekoracje

W Wielkiej Brytanii szczególnie popularna jest tradycja przyozdabiania tradycyjnych kiermaszów tysiącami kolorowych świateł. To sprawia, że ponure, grudniowe wieczory zamieniają się w pogodne i rodzinne okazje pełne koloru. Według danych pochodzących od lokalnych władz, najwięcej wydano na tego typu dekoracje w Glasgow, Leicester i w Northampton. Jak widać, wcale nie trzeba jechać do największych miast, by poczuć ma gię świątecznego jarmarku.

J armark w Manchesterze

Jarmark Bożonarodzeniowy w Manche sterze jest znany jako jeden z najlepszych w W ielkiej Brytanii. Co roku przyciąga tysiące turystów z kraju i całego świata, którzy ce lebrują świąteczną atmosferę, przechadzając s ię wśród drewnianych straganów i zapachu gorącej czekolady i grzanego wina. Najważ niejsze miejsca znajdują się one w samym c entrum miasta; są to między innymi Gar dens — Piccadilly, Piccadilly Gardens, St An n’s Square, Exchange Square, New Cathedral Street, King Street, Market Street oraz Ca thedral Gardens. Każda z tych lokacji oferuje pyszne jedzenie, świąteczne atrakcje oraz szereg rozgrzewających napojów.

Jarmark Świąteczny w Manchesterze w 2022 roku trwa do 22 grudnia. Otwarte jest codziennie od 10:00 rano do 21 w nocy. Obok tradycyjnych stoisk z piwem czy kiełbaska mi po raz pierwszy pojawi się też scena z muzyką na żywo. Jarmark w Manchersterze wyróżnia to, że bardzo trudno go przegapić. Odbywa się jednocześnie na sześciu najwięk szych miejskich placach. Przejście taką trasą b ędzie pięknym zwieńczeniem zimowego popołudnia. To propozycja szczególnie dla tych, którzy lubią dobrze zjeść. Najgłośniej

zapowiadaną atrakcją jest kilkadziesiąt sto isk z jedzeniem i napojami z całego świata. Niestety, wśród nich nie udało się wypatrzeć polskich akcentów. Każdy plac będzie miał za to swój motyw przewodni. Na New Cathedral Street będzie najbardziej ekskluzywnie, ze stoiskami oferującymi dobre buty czy wy kwintne koktajle. King Street to francuski motyw przewodni. Ma być ponad 100 rodza jów ginu i wiele potraw na bazie sera.

D laczego polecają targ w Winchester?

W Polsce większość kiermaszów świątecz nych odbywa się na placach w pobliżu kościo ła. Na Wyspach to rzadkość, stąd taką furorę r obi Winchester Cathedral’s Christmas Mar ket, który odbywa się przed spektakularną k atedrą. Wśród światełek i kolorowych stoisk panuje grudniowymi wieczorami naprawdę niezwykła atmosfera. Co roku odwiedza go łącznie ok. 400 tys. osób. Wymieniany jest wśród najlepszych tego typu wydarzeń w całej Europie. W tym roku jego jedyną wadą może być ograniczone czas trwania – ostatni raz będzie tam można kupić prezent czy napić się wina 22 grudnia.

Czy w Polsce organizuje się kiermasze?

Wielu Polaków na Święta jedzie do rodziny w Polsce. Tam też można udać się na świą teczny kiermasz. Ich tradycja nie jest tak b ogata, jak w Niemczech i na Wyspach, ale kilka lat temu dotarła również nad Wisłę. Najpopularniejszy tego typu jarmark odbywa się we Wrocławiu i rzeczywiście nawiązu je do niemieckich tradycji. Okazuje się, że wcześniej jarmarki odbywały się na Rynku i Nowym Targu już w XVI wieku. Później tra dycja podupadła, ale kilka lat temu udało się ją przywrócić. Z okazji Świąt na rynku stoi

wówczas imponujący, sprowadzany od za chodnich sąsiadów wiatrak. Inne atrakcje, jak p otrawy czy rękodzieło, też są inspirowane tym, co można zobaczyć na oryginalnych jar markach tego typu.

P olska specjalność: żywe szopki

W Krakowie podczas jarmarku tradycyjnie odbywa się też konkurs na szopkę krakow ską. To misterne wyroby z metalu lub drewna w c harakterystycznym strzelistym kształcie, inspirowane sięgającą XIX wieku tradycją. Zabytkowa architektura rynku sprawia, że uczestnictwo w tutejszym jarmarku to szcze gólne wydarzenie, które trudno porównać z k iermaszem w centrum handlowym.

Mniejsze targi świąteczne odbywają się we wszystkich polskich miastach. Najczęściej na przykościelnych placach, bo według pol skiej specyfiki mają one wyraźnie świątecz ny charakter i często towarzyszy im żywa s zopka. Najsłynniejszą można podziwiać u Franciszkanów w Krakowie i obok kościoła w warszawskim Lasku Bielańskim. Poza waż nym aspektem duchowym szopka z udziałem osiołka czy owiec to wielkie przeżycie dla dzieci. Dodatkowo popularne są ostatnio świąteczne jarmarki rękodzieła, skupione wokół określonego motywu. To możliwość zakupu ręcznie robionych prezentów, najczę ściej ubrań, kosmetyków czy zabawek. Takie k iermasze mają jednak zwykle bardziej lokal ny wymiar, trwają tylko po kilka dni, a infor macje o nich pojawiają się na bieżąco wśród i nternetowych ogłoszeń i w formie plakatów na polskich ulicach. Jeszcze nie jest za późno, by wziąć w nich udział.

zwyczaje ~ 43
Archiwum Sami Swoi News

SPOTKANIE PRZY ŚWIĄTECZNYM STOLE

Od najdawniejszych czasów ludzie obchodzili święta, spożywając wspólnie uroczyste posiłki. Ta tradycja przetrwałą do dziś – w święta lubimy spotykać się przy stole, a przygotowane ze szczególną starannością potrawy od zawsze nadają świątecznym spotkaniom i dniom wagi, ważności i… uroku.

Wkrótce Boże Narodzenie, które dla wszystkich chyba jest czasem wyjątkowego świętowania, wyjątkowych smaków, w ogóle wyjątkowym okresem. Po prostu większość świata uległa czarowi tych świąt, pełnych świateł, zieleni choinek, smakowitego jadła oraz gromadzenia się przyjaznych ludzi.

Obchodzimy te święta różnie w różnych częściach świata i krajach. Ale wdzięk i smak polskich świąt jest unikalny. Choć choinkę uważamy dziś za niezbędny element dekoracji każdego świątecznego wnętrza, jej obecność nie jest odwieczna. Dopiero koniec XIX wieku i początek kolejnego to czas, kiedy choinki stały się niezbędną częścią świątecznego wystroju. Wcześniej dekorowano domy

zimozielonymi gałązkami, snopami zbóż, robiono z nich tradycyjne podłaźniczki. Choinki szybko jednak zwyciężyły i rzęsiście oświetlone stały się symbolem świąt.

Wigilia, obwarowana różnymi zwyczajami, wierzeniami (dziś już traktowanymi tylko jako miła część tradycji) to dzień niezwykły, którego nastrój odczuwamy szczególnie.

Polska wigilia był to zawsze dzień postny, postne też są potrawy tej wieczerzy, którą obyczaj każe nam rozpoczynać z pojawieniem się pierwszej gwiazdy. Wigilijna wieczerza to wyjątkowy posiłek: każde niemal z tradycyjnych dań miało dawnymi czasy znaczenie symboliczne. Każde też składa się z produktów, które oprócz tego, że są smakowite, miały także znaczenie „magiczne”. Suszone grzyby swoją niezbędna obecność, jako składnik wieczerzy, zawdzięczały najpewniej swojemu pochodzeniu z lasu: tajemniczego miejsca, w którym można było się zagubić, gdzie żyły niezwykłe zwierzęta, gdzie wyrastając z leśnego poszycia, były swego rodzaju

pomostem pomiędzy światem żywych i tych, którzy odeszli. Mak miał swoją niezwykłą moc usypiania, co także kierowało myśli ludzkie ku tym, którzy odeszli. Kapusta mająca niezliczone warstwy liści dawała nadzieję na równie niezliczone łaski losu. Groch, będący pożywieniem wigilijnym biedniejszych warstw dawał nadzieję na bogactwo, bo jego strąki zawierały liczne nasionka.

Najpiękniejszym chyba wigilijnym zwyczajem jest pozostawianie jednego wolnego nakrycia dla wędrowca, który ma zawitać do nas tego dnia. Kto to może być? Mające się narodzić dzieciątko, czy zdrożony wędrowiec, który zgubił drogę?

Wigilijne potrawy są pyszne i wyjątkowe. Dalsze świąteczne dni nie są obwarowane tyloma tradycjami i unikalnymi obyczajami. Ale przecież przygotowujemy i na te dni coś wyjątkowego. A więc może skorzystacie z naszych pomysłów, najpierw na wigilijne potrawy, a potem na świąteczne, wyjątkowe dania.

9 grudnia 2022 ~ kuchnia 44

ZUPA GRZYBOWA

Jej przygotowanie nie jest obwarowane kucharskimi tajemnicami: po prostu możliwie sporo grzybów suszonych (5-10 dag) zalewamy 6-8 szklankami wody, dodajemy kilka ziaren pieprzu i pokrojoną sporą cebulę. Możemy też dodać obraną marchew i pietruszkę. Gotujemy, aż grzyby zmiękną. Na koniec wywar solimy, dodajemy do smaku pieprz i zaprawiamy zasmażką przygotowaną z kopiastej łyżki masła i łyżki mąki. Ugotowane w zupie kapelusze grzybów można zużyć, zwłaszcza jeżeli są to prawdziwki, jako dodatek lub samodzielne danie, czyli przygotować

GRZYBY WIGILIJNE

8 kapeluszy ugotowanych suszonych grzybów, 3 łyżki oleju lub oliwy, można też użyć masło klarowane; Ciasto naleśnikowe:1/2 szklanki mleka z wodą ,1 jajko, nieco mniej niż 1/2 szklanki mąki, szczypta soli.

Na kuchennym papierowym ręczniku odsączamy ugotowane kapelusze grzybowe. Mieszamy składniki ciasta naleśnikowego ,gdyby było zbyt rzadkie dosypujemy łyżeczkę mąki, gdyby było za gęste-odrobinę wody i dokładnie mieszamy. Rozgrzewamy na patelni olej lub oliwę czy masło. Każdy grzybowy kapelusz maczamy w cieście z obu stron i układamy na rozgrzanym na patelni tłuszczu , smażymy z obu stron na rumiano. Gdybyśmy przygotowali wigilijne grzyby wcześniej, przed kolacją, można je w czasie jej trwania odgrzać w kuchence mi krofalowej lub, lepiej , w piekarniku.

W czasie wigilijnej wieczerzy nie może zabraknąć ryb. Jej ozdobą (hitem!) mogą się stać przepyszne

kuchnia ~ 45
foto: Shutterstock

ŚLEDZIE O ORYGINALNYM SMAKU

Składniki:

8 filetów śledziowych lub 4 śledzie, cebula, duży por, 1/2 szklanki oliwy,1/2 cytryny,3/4 szklanki wina(może to być słodkie lub wytrawne wino),4-5 ziaren pieprzu,4 ziarna ziela angielskiego ,na czubek łyżeczki mielonego imbiru i łyżka cukru( jeśli wino jest wytrawne, jeśli słodkie- cukru nie dodajemy) Śledzie moczymy kilka godzin, aby nie były za słone i sprawiamy. Jeśli mamy gotowe filety, także w zależności od tego, jak są słone moczymy w wodzie , aby straciły nadmiar soli. Filety kroimy na ukośne kawałki. Wino zagotowujemy z pieprzem i zielem angielskim i pod przykrywką studzimy. Po ostudzeniu mieszamy z sokiem z połówki cytryny, oliwą i jeśli wino było wytrawne dodajemy łyżkę cukru. Siekamy jak najdrobniej cebulę, a białą część pora kroimy na jak najcieńsze paseczki. W naczyniu układamy kawałki śledzia, posypujemy cebulą i porem, po czym nakładamy kolejną warstwę śledzia, znów cebulę z porem i powtarzamy to ,aż do wyczerpania się składników. Na koniec wlewamy wino z oliwą i sokiem i zostawiamy dokładnie zakryte naczynie w lodówce, na co najmniej 2 dni ,a najlepiej na 4,kiedy to wszystkie smaki doskonale się przenikną.

Dla tych, którzy nie wiedząc co tracą, nie gustują w śledziach, elegancką i pyszną zimną wigilijną potrawą rybną może być

MUS Z PSTRĄGA

Składniki:

50 dag wędzonego pstrąga, szklanka 30-proc.śmietany,3 łyżeczki żelatyny, kilka plasterków wędzonego łososia, sól, pieprz Pstrąga obieramy, wyjmując ości, mięso mielimy w maszynce lub 2-3 sekundy w malakserze. Żelatynę według przepisu na opakowaniu rozpuszczamy w niedużej ilości wody. Studzimy. Śmietanę ubijamy ręcznie lub mikserem. Łączymy rozdrobnioną rybę z wystudzoną żelatyną i ubitą śmietaną dodajemy do smaku sól i pieprz. Prostokątną foremkę do ciasta lub takież naczynie żaroodporne wykładamy plastrami łososia tak, żeby wystawały poza brzeg formy. Napełniamy for mę masą rybną, zawijamy wystające plastry na wierzch masy. Wstawiamy opakowaną w folię formę na całą noc do lodówki. Mus po wyjęciu z foremki kroimy na plastry, przybieramy gałązkami kopru.

Tradycyjnie jada się też ryby na gorąco. Uważa się, że tradycyjny jest karp, co jest zupełną nieprawdą. Po prostu przez całe lata była to ryba najbardziej dostępna. Jadano w historii polskiej Wigilii różne ryby, ale najbardziej ceniono sandacze i szczupaki, nie gardzono także karasiami w śmietanie. My proponujemy ryby bardzo popularne, ale przyrządzone na sposób, który nada im wyjątkowy charakter. Oto

9 grudnia 2022 ~ kuchnia 46

PSTRĄG NA MAŚLE

Składniki:

6 pstrągów,10 dag zamrożonego masła, białko jajka ,sól

Na zimny sos koperkowy:4 łyżki oleju 2 łyżki soku z cytryny, według gustu posiekany koperek, sól

Pstrągi sprawiamy, usuwamy głowy i płetwy zostawiając tylko ogon, myjemy i solimy. Układamy w szerokim naczyniu żaroodpornym, rozpłaszczone, brzuchem do dołu. Na grzbiecie każdej ryby robimy po trzy głębokie nacięcia (nacinając kręgosłup) i wkładamy w nie po plasterku zamrożonego masła. Pstrągi smarujemy teraz, przy pomocy pędzelka, roztrzepanym białkiem. Wstawiamy do rozgrzanego piekarnika i pieczemy 20-30 minut, aż się zrumie nią, polewając często roztapiającym się masłem. Składniki sosu mieszamy i podajemy w sosjerce.

KARP w śmietanie wg przepisu prababci

Składniki:

Karp wagi około 1,5 kg, sól, ok. 3 łyżek masła,3 łyżki mąki, szklanka śmie tany 18 proc.

K arpia sprawiamy pozostawiając głowę i płetwy. Na godzinę przed pie czeniem solimy z wierchu i w środku. Tuż przed pieczeniem oprószamy r ybę dokładnie mąką, układamy na wierzchu kawałeczki masła i wstawiamy najpierw do nagrzanego do 190 st. C piekarnika, a potem przez następne 30 minut pieczemy w mniejszej temperaturze (175-180 st. C). Polewamy kilka krotnie topiącym się masłem.

Śmietanę mieszamy z 2 łyżkami wody i niepełną łyżką mąki i polewamy upieczoną już rybę. Doprowadzamy śmietanę do wrzenia. Tak przyrządzo ny karp jest bardzo delikatny i niezwykle zyskuje na smaku.

kuchnia ~ 47
foto: pexels.com
foto: Shutterstock

MAKOWIEC DOSKONAŁY

Pyszny makowiec można przygotować używając gotowego, kupionego w sklepie makowego nadzienia, ale można też przygotować je samodzielnie, z mielonego maku. Wówczas warto przygotować mak zgodnie z przepisem na opakowaniu a następnie przesmażyć z łyżką masła,4 łyżkami miodu, dodając po trochu do smaku cukier. Dodajemy także rodzynki, posiekane orzechy i migdały oraz drobno pokrojoną skórkę pomarańczową. Na koniec dodajemy do makowego farszu 2 żółtka i ubitą z białek pianę.

Na koniec przyrządzamy drożdżowe ciasto, które choć jest równie dosko nałe, jak najbardziej pracochłonne, nosi nazwę

CIASTO drożdzowe DLA LENIUCHÓW

3 niepełne szklanki przesianej mąki, 2-3 łyżki cukru,6 dag drożdży, co naj mniej 3 łyżki śmietany,2 jajka, szczypta soli, kilka kropel olejku waniliowego Tłuszcz do wysmarowania formy.

W kubeczku mieszamy drożdże ze śmietaną, niechaj troszkę zaczną rosnąć. Wszystkie składniki ciasta umieszczamy na stolnicy lub blacie i miesza my pomagając sobie nożem, a na koniec zagniatając rękami. Lśniące i gładkie ciasto pozostawiamy w ciepłym miejscu, aż nieco wyrośnie. Teraz pora, aby podzielić je na części i każdą część rozwałkować na cienki płat, który po po smarowaniu za pomocą pędzelka białkiem lub rozbitym jajkiem, posmaro wać warstwą nadzienia makowego i zwinąć dość ciasno.

Układamy ciasto w posmarowanej masłem długiej, wąskiej foremce. Miej sce „spojenia” ciasta kładziemy na dnie. Nakłuwamy przy pomocy patycz ka kilkakrotnie wierzch ciasta i po ponownym wyrośnięciu i posmarowaniu rozbitym jajkiem pieczemy w temperaturze 175 st. C, aż nasz makowiec się zrumieni. Musi to potrwać około 40 minut a więc jeśli wierzch makowca zbyt silnie się rumieni, okrywamy go folią aluminiową.

Wieczerza wigilijna to bardzo sycący posiłek. A tu jeszcze czekają nas tradycyjne słodycze. Coraz rzadziej na naszych sto łach pojawia się kutia. Ta obrzędowa potrawa, najpierw była pokarmem dla dusz przodków, w czasie świąt związanych z kultem zmarłych, które przypadały w tym samym okresie, co Boże Narodzenie,. Potem zyskała sobie miejsce na wigilijnych stołach. Ale tę miodowo -makowo - bakaliową mieszankę z ziar nem specjalnie mielonym można jeszcze spotkać tu i ówdzie jako ważny element wieczerzy. Warto chyba wspomnieć, że w tym dniu wróżono sobie powodzenie lub jego brak, rzucając łyż kę kutii w sufit: jeśli przywarła doń, było to dobrą wróżbą. Jeśli spadła - widoki były marne. A może więc dobrze, że kutia stała się rzadkością, bo przy takich wróżbach… Ale miodowe pierni ki z bakaliami i bardzo miodowy makowiec zostały w naszym repertuarze. Jeśli starczy czasu -zapraszam do pieczenia. Bo pyszny jest

Równie tradycyjnym ciastem na święta jest piernik. A ma jeszcze tę zaletę, że można go przygotować znacznie wcześniej, ponieważ jego smak z czasem staje się coraz lepszy. Dzielę się z Czytelnikami moim ulubio nym przepisem, który jest niezawodny.

PIERNIK KTÓRY

ZAWSZE SIĘ UDAJE

3 szklanki mąki, 1 i 1/2 szklanki cukru,1/4 kg miodu,10 dag masła, 3 jajka,1 szklan ka mleka,1 łyżeczka sody oczyszczonej, dowolne bakalie, gotowa przyprawa do pierników, masło do wysmarowania foremek

Zagotowujemy: szklankę mąki, miód, masło, cukier i gotujemy mieszając, aż masa leciutko się zrumieni. Wtedy odstawiamy, lekko studzimy i dodajemy mle ko, w którym rozpuściliśmy sodę, a także pozostałą mąkę, żółtka, przyprawę do pierników.

Mieszamy i dodajemy na koniec ubitą pianę, znów delikatnie mieszając. Ukła damy ciasto w wysmarowanych masłem blaszkach. Z tej proporcji wychodzą dwie wąskie, długie blaszki.

9 grudnia 2022 ~ kuchnia 48
foto: Shutterstock
foto: Shutterstock

Po postnym dniu wigilijnym chętnie spojrzymy na potrawy mięsne.

Nawet jeśli macie już pomysły na dalsze świąteczne dni, może poniższe dwie podpowiedzi przydadzą się także, albo zostaną do wykorzystania na Nowy Rok czy inną okazję. Oto nasz dodatek nadzwyczajny.

KACZKA NA MIODZIE

Tuszka kaczki,1/2 średniego selera,cebula,1/2 szklanki słodkiego wina,4 łyżki miodu, na koniec łyżeczki mielonego cynamonu,4 łyżki sosu sojowego ,sól,1/4 szklanki wody, kostka rosołowa, sok z ½ cytryny ,łyżka cukru Sprawioną kaczkę nacieramy lekko solą po wierzchu. Przygotowujemy nadzienie :drobno siekamy cebulę i ścieramy na tarce ja rzynowej seler. Zagotowujemy cebulę z selerem, winem ,wodą, kostką rosoło wą i połową sosu sojowego, dodajemy cynamon.

Rzadkie nadzienie wlewamy do kaczki i zaszywamy bawełnianą nitką otwór szyjny i brzuszny. Pieczemy tak przygotowaną kaczkę około 30 minut w silnie nagrzanym piekarniku.

Miód, sok cytrynowy i sos sojowy mieszamy ,smarujemy nim tuszkę i wsta wiamy pod przykryciem do piekarnika o temperaturze 175 st. C. Co 15 minut smarujemy kaczkę pozostałą mieszanką miodu soku i sosu sojowego. Pod ko niec pieczenia, kiedy kaczka jest już miękka, odkrywamy, aby się zrumieniła . Uważać należy, aby posmarowana karmelizującym się miodem nie przypaliła się.

Podajemy wylany z wnętrza sos - nadzienie osobno w sosjerce.

KURCZAK PO POLSKU nadziewany

Kurczak wagi około 1,5 kg,5 łyżek masła,4 kopiaste łyżki siekanej zielonej pietruszki,5 łyżek tartej bułki,1 jajko,1-2 kurczęce wątróbki, sól łyżeczka cu kru lub garść rodzynek

Kurczaka sprawiamy, lekko solimy z wierzchu i w środku.

Przygotowujemy nadzienie: w malakserze umieszczamy wątróbkę, 4 łyżki masła, sól, zieloną pietruszkę i tartą bułkę, włączamy na kilka sekund, po czym dodajemy ubitą na sztywno pianę i rodzynki lub cukier, mieszamy napełnia my nadzieniem tuszkę i zaszywamy bawełnianą nitką lub dokładnie spinamy w ykałaczkami.

Tuszkę smarujemy pozostałym masłem i wstawiamy do gorącego piekar nika. Pieczemy przez 45 minut pod przykryciem z folii aluminiowe, a potem odkrywamy i polewając po wierzchu wytapiającym się tłuszczem pieczemy, aż mięso będzie miękkie i rumiane.

Taki nadziewany kurczak może stanowić obfity obiad dla 6 osób, każdy bo wiem kawałek mięsa wzbogacimy o sporo świetnego nadzienia. Pyszny jest także na zimno.

kuchnia ~ 49
foto: Shutterstock
Smacznego!

ZABURZENIA LĘKOWE SĄ CZĘSTSZE NIŻ DEPRESJA. JAK SOBIE Z NIMI RADZIĆ?

Zaburzenia nerwicowe są bardziej rozpowszechnione w polskiej populacji niż problemy z uzależnieniem czy depresją - wynika z badania zdrowia psychicznego mieszkańców Polski EZOP II. Marcin Matych, psychoterapeuta i lekarz, w mediach społecznościowych znany jako dr Nerwica, podpowiada, jak nie ulegać lękowi. Podkreśla, że każdy ma zasób bycia odważnym.

Lęk jest niemal tak powszedni jak chleb, w sumie ciągle się czegoś boimy - ok. 25-30 procent z nas doświadczyło lub doświad czy zaburzeń lękowych potocznie zwanych n erwicą. I o nerwicach prawie nic się mówi. Depresja i owszem, to już temat w miarę oswojony. Dlaczego?

Wielokrotnie pytałem sam sobie, dlaczego tak jest. Wydaje mi się, że to może wynikać z faktu, że w Polsce lęki są postrzegane jako brak odwagi, czyli tchórzostwo, a to źle się

kojarzy, bo męstwo to nasza narodowa duma. Druga sprawa, osoby lękowe są wycofane, nie walczą o swoje, zakładają maski pt. świetnie sobie radzę i lęki zamiatam pod dywan. Po trzecie, te osoby nie sięgają po pomoc, bo się boją każdej zmiany, w tym właśnie pomocy, więc znów zamiatają problem pod dywan. Spod dywanu mniej widać. Celebryta z de presją pokaże się, bo ma odwagę. Celebryta z z aburzeniami lękowymi będzie bardziej wy cofany albo w ogóle nie będzie zabierał głosu n a ten temat.

Powiedział Pan coś bardzo ważnego: pa cjenci lękowi, bojąc się ostracyzmu spo łecznego, natychmiast przyklejają maski, j ak to sobie świetnie radzą, a potem nagle znikają, rozpadają się.

Rzeczywiście, albo funkcjonują z tymi ma skami jako świetnie sobie radzący albo roz padają się i w ogóle znikają z życia społecz nego, są na oucie, pozornie ich więc nie widać i „ nie mają problemu”. Najlepsze z możliwych rozwiązań to sięganie po pomoc.

zdrowie ~ 51
foto: Shutterstock

Tyle że sięgają głównie po antydepresanty. Ich sprzedaż w aptekach w pewnym mo mencie wzrosła o 113 proc. - w porównaniu d o analogicznego okresu ubiegłego roku.

Lęk i depresję leczy się często tą samą grupą leków, więc na pewno ten wzrost to również pacjenci z zaburzeniami lękowymi. Często też lęki łączą się z depresją i mamy zaburzenia mieszane. Lek wydaje się pacjen tom najprostszym i najszybszym rozwią zaniem problemu. Przeciętny człowiek nie z daje sobie też sprawy, że lęk, tak jak i depre sja, to jest choroba układowa, która dotyczy u kładu nerwowego, immunologicznego i hor monalnego - praktycznie cały organizm jest w pr ocesie chorobowym. Nerwice to nie są tylko myśli. Wtórnie wynikają z nich różne problemy zdrowotne.

I twardziele panikują

Nerwica to jest zaburzenie funkcjonowania całego organizmu. Dochodzi do przewlekłego zapalenia, bo stres przewlekły sprawia, że jesteśmy w stanie przewlekłej mobilizacji. Pod wpływem hormonów stresu, które wy dzielają się w dużych ilościach, kortyzolu, p owstają właśnie zaburzenia zapalne, gorzej pracuje układ immunologiczny, spada odpor ność, pojawiają się infekcje. Stres jest powią zany z chorobami autoimmunologicznymi, r eumatycznymi, dermatologicznymi. Gastro enterologia to oś mózgowo-skórno-trzewna. Wszystko jest ze sobą powiązane. Skutki za burzeń lękowych, nerwic dla funkcjonowania c ałego organizmu, dla wszystkich układów są bardzo poważne. Tak samo jak depresja, nerwica jest chorobą układową. Przy lękach choruje cały człowiek. Są też czynniki biolo giczne, które predysponują do wystąpienia z aburzeń lękowych.

Jakie są te czynniki biologiczne?

Rodzimy się z pewną predyspozycją do reakcji lękowych, to wpisane w naszą genetykę. Jeśli to jest podlane sosami wy chowawczymi, przekazami, które podbijają lękową interpretację rzeczywistości, lub jeśli dziecko ulega stresowi, przemocy czy innym niekorzystnym zdarzeniom, organizm roz wija się w stresie. Wtedy z dziecka zostaje w yciągnięte to, co najbardziej lękowe i bar dziej rozkręca się. Zaczyna oddziaływać na or ganizm, wydziela się mnóstwo hormonów stresu, a pod ich wpływem organizm rozwija się wykąpany w kortyzolu. Układ nerwowy jest poddawany znacznemu stężeniu tych hormonów. Dziś jeszcze do końca nie wiemy, na ile zmiany w strukturze płatów czoło wych i skroniowych albo zmiany w hipokam pie są wtórne w stosunku do lęków, a na ile i stniały u pacjenta przed lękami. Już sam przebieg ciąży odciska matrycę biologiczną na predyspozycję do lękowości. To bardzo skomplikowany proces, którego do końca nie rozumiemy. Wiemy, co widać na zewnątrz,

czyli te zmiany w mózgu, o których mówiłem, włącznie ze zmianami w odczycie EEG. Sza cuje się, że ok. 30 proc. zaburzeń lękowych w ynika z genetyki. Wiemy, że pewne sprawy w „oprogramowaniu” można zmienić terapią. U osób zaś, które mają więcej utrwalonej biologii, zmiany uzyskujemy za pomocą le ków. Z ich pomocą wpływamy na strukturę neuronalną. Psychoterapia ją przebudowuje, muszą się wykształcić nowe połączenia. Leki z grupy SSRI, czyli selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny, zwiększają plastyczność mózgu i ułatwiają tę przebudo wę, ułatwiają psychoterapię.

C zyli w cięższych przypadkach zaburzeń lękowych należy zdecydowanie podać leki?

Przede wszystkim obecnie uważamy, że musi być ciągła współpraca między psycho logiem - terapeutą a psychiatrą. To nie są d wie konkurencyjne dziedziny, tylko dwie nogi tego samego. Należy, oczywiście, pod kreślić, że wielu osobom „wystarczy” sama p sychoterapia.

Stworzył pan i sprawdził razem z pacjenta mi metodę, która pomaga żyć pomimo lęku, „ grę w trochę lepsze życie”. Co to jest?

Gra bazuje na doświadczeniu i wiedzy z różnych nurtów psychoterapii, a ja tę wiedzę ubrałem w strukturę. Gramy o to, żeby ma łymi krokami poszerzać przestrzeń funkcjo nowania w warstwie relacji. W tym celu za wieramy kontrakt z naszą zdrową częścią, tą, k tóra potrafi się odważać, która nie ma lęku. Każdy, kto żyje, ma taką odważną część. Gdy

by jej nie miał, nie mógłby żyć. Czyli gra jest oparta na zasobach, które są w każdym z nas i na chęci zdrowienia. Każdy z zaburzeniami lękowymi chce z nich wyjść, tak więc mamy w sobie taką część, która uważa, że z lęków można wyjść. Człowiek dotknięty lękami ma w tej grze przyjaciela - robotnika, który re prezentuje ciało, dba o jego potrzeby i umie c zytać emocje. Ma też mnicha, który opiekuje się jego myślami, uczy zarządzać nimi tak, żeby były mniej lękowe.

Jak więc zarządzać myślami, żeby były mniej lękowe?

Jest wiele sposobów. Można zajmować umysł czymś, co jest bardziej atrakcyjne, można z myślami dyskutować, odwracać od nich uwagę, relaksować ciało. Trudno jest w jednym zdaniu odpowiedzieć na takie pytanie. Dlatego napisałem książkę „Jak żyć z lękiem”. Niby powinniśmy sobie zdawać sprawę, że lęk nie jest lękowi równy. I że straszne jest wpadanie w spiralę lęku, kiedy lęk napędza lęk. I że w pewnym momencie, po przekroczeniu punktu krytycznego osoba wycofuje się z życia i już nie szuka pomocy. Osadza się w bezpiecznym schemacie i we getuje. Niby powinniśmy… Na szczęście, gdy z aczyna się wegetacja, wtedy pojawiają się tak dokuczliwe objawy - ból, objawy sugeru jące zapalenie wyrostka robaczkowego, że to one pr zyprowadzają pacjenta do specjalisty, bo już nie da się wytrzymać. Właśnie w obja wach nerwica jawi się jako nasza przyjaciół ka! Jeśli wtedy zostanie to dobrze spożytko wane terapeutycznie i farmakologicznie, to może być początkiem czegoś nowego. Takie

9 grudnia 2022 ~ zdrowie 52
foto: Shutterstock

jest hasło mojej książki: to co postrzegasz jako koniec, może stać się początkiem. A co to znaczy, że lęk ma tysiąc twarzy? Napady paniki, ciągłe zamartwianie się…

To mogą być także zaburzenia psycho somatyczne, hipochondria, fobia prosta, jak lęk przed pająkami. Objawy mogą być gwałtowne jak: ciągła próba kontroli przy szłości, może to być lęk przed oceną i nawią zywaniem relacji, może to być odczuwanie d ziwnych wrażeń w ciele od braku poczucia siebie, nierealności otoczenia, po różne ob jawy psychosomatyczne, czyli różne bóle. Jeżeli ciągle się zamartwiamy, jeżeli rośnie poziom napięcia w ciele, w myślach, w dzia łaniu, wtedy warto zwrócić się o pomoc do s pecjalisty.

Z tym jednak w Polsce niełatwo. Jak zde finiować nerwicę, bo ta definicja nam się r ozrasta wraz z rozmową?

Nerwica to popularna nazwa używana dla całej grupy zaburzeń nieporównywalnych ze sobą. Łączy je tylko lęk jako objaw osiowy. To może być lęk o zdrowie, o bliskich, mogą być napady paniki. Może być agorafiobia, czyli bardziej złożona fobia sytuacyjna, gdzie pojawia się lęk przed brakiem możliwości ucieczki, np. z samolotu, z rynku. To bardzo szeroki temat. Tu musi interweniować psy

choterapeuta, psychiatra i internista. Musi b yć wykonana cała diagnostyka, gdyż lęk jako objaw nie występuje jedynie w zaburze niach lękowych szeroko pojętych, ale rów nież może być objawem, który towarzyszy w ielotorowo innym chorobom od nadczyn ności lub niedoczynności tarczycy po guzy mózgu i psychozę - może być lęk psychotycz ny. Pacjenci lękowi boją się diagnozowania, a t o utrzymuje ich w szarej strefie. Boją się, że mają psychozę albo guza mózgu. Potrafią się tak bać przez 30 lat. Żyją w stanie, który określam „ch…wo, ale stabilnie”. Po takim czasie trafiają do terapeuty.

Uważa Pan, że antidotum na problemy lę kowe może być edukacja psychologiczna w s zkołach, a nawet w przedszkolach.

Absolutnie, musi być edukacja od naj mniejszego. To, że boli brzuszek nie zawsze z naczy, że jest zatrucie, to może być emocja. „Brzuszek coś chce powiedzieć”. Edukować powinno się rodziców i całe społeczeństwo. Gdybyśmy je edukowali, byłoby mniej za burzeń, mniej pieniędzy wydawalibyśmy na leczenie, więcej ludzi byłoby zdolnych do funkcjonowania w pracy. To problem wręcz ekonomiczny. To musi być praca od podstaw, czyli właśnie od przedszkola, od wczesnej edukacji psychologicznej na temat emocji, psychologii i zdrowia człowieka, przez edu kację rodziców i osób, które wychowują dzie

ci, żeby programowały odpowiednie wzorce z achowań, po system opieki zdrowotnej, któ ry by wtórnie pomagał chorym.

N a koniec wypunktujmy mocno ze dwa, trzy proste sposoby radzenia sobie z lękiem.

Sposoby radzenia sobie z lękiem podzie liłby na trzy kategorie. Pierwsza to relacje „ ciało i głowa”, czyli relaksujemy ciało, odpowiednia dieta, ćwiczenia oddechowe, relaksacyjne, konieczny umiarkowany wysi łek fizyczny. Druga to „terapia poliwagalna”, c zyli za pomocą nerwu błędnego. Trzecia to „głowa”, czyli wszystkie ćwiczenia oparte na terapii poznawczo-behawioralnej, np. tworzenie alternatywnych myśli, podważa nie prawdziwości myśli lękowych – tego, co s obie mówimy w głowie. No i bardzo ważne są relacje, one leczą. Trzeba przekraczać wła sną sferę komfortu, wychodzić z niej, mimo d yskomfortu otwierać się na ludzi, mówić im o swoich emocjach, potrzebach. To zawsze działa bardzo przeciwlękowo. I skoncen trujmy się na profilaktyce, która zawsze jest t ańsza od leczenia, im więcej regularnej pro filaktyki, tym mniej będzie spiętrzeń lęku.

Rozmawiała Beata Igielska, zdrowie.pap.pl

szkoła ~ 53
foto: Shutterstock

Nowoczesne technologie: jak używać, by pomagały, a nie szkodziły dzieciom

Wiele już napisano o tym, jak dzie ciom szkodzą tablety, komputery czy smartfony, szczególnie, gdy czas przed ekranem zajmuje sporą część każdego dnia. Zagrożeń jest sporo, ale są też korzyści dostępu młodych osób do elektronicznych urządzeń. Warto wiedzieć, jak radzić sobie z wyzwaniem nowych technologii w wychowywaniu dziecka.

W opublikowanym właśnie bada niu zespół z Cambridge University odkrył, że brak dostępu do kompu tera w czasie pandemii wiązał się u dzieci i młodzieży z gorszą kondycją psychiczną. Różne opracowania wskazują, że epidemia miała silne, negatywne oddziaływanie na wiele młodych osób. Wzrosła m.in. liczba przypadków depresji, zaburzeń lę kowych. Jak podkreślają naukowcy,

młody wiek i dopiero rozwijająca się psychika szczególnie predysponują do powstawania różnego typu zabu rzeń ze skutkami dla dalszego życia.

Jednocześnie w uwzględnionej w nowej analizie Wielkiej Bryta nii, odsetek dzieci i osób w wieku młodzieńczym z problemami psy chicznymi wzrósł z 11 proc. 2017 do 16 proc. w 2020 roku. Zdaniem naukowców wpływ na to miało m.in. zamknięcie szkół.

Istotne były różnice społeczne: według jednej z przytaczanych przez naukowców prac 30 proc. mło dych osób z rodzin z klasy średniej brało udział w zdalnej edukacji, a tylko 16 proc. z rodzin robotniczych miało taką możliwość.

Nie bez znaczenia dla psychiczne go zdrowia było także ograniczenie bezpośrednich kontaktów z rówie śnikami, a elektroniczne gadżety po magały zachować kontakty z innymi przynajmniej w formie wirtualnej.

Ochronny bufor w czasie pandemii

Brytyjscy badacze przeanalizo wali dane na temat prawie 14 tys. osób w wieku od 10 do 15 lat. Skupili się przy tym na wpływie komputera, a nie np. smartfona, ponieważ to głównie komputery umożliwiały udział w zdalnych lekcjach, a więk szość społecznych interakcji w tym w ieku ma związek właśnie ze szko łą. Brak komputera wiązał się z bar dziej nasilonymi psychologicznymi skutkami odizolowania od innych.

- Dostęp do komputera oznaczał, że wielu młodych ludzi nadal, wirtualnie uczestniczyło w szkolnych lekcjach, kontynuując edukację, a także kon taktowało się z przyjaciółmi. Jednak każdy, kto nie miał dostępu do kom putera, był w dużo gorszej sytuacji, k tóra tylko nasilała poczucie odosob nienia - mówi Tom Metherell, jeden z naukowców.

- Zamiast zawsze skupiać się na ne gatywnym wpływie technologii cyfro wych na psychiczne zdrowie młodych ludzi, powinniśmy pamiętać, że mogą mieć one ważne, korzystne działanie i pełnić rolę bufora chroniącego zdro wie psychiczne w czasie restrykcyjnej społecznej izolacji, takiej jaka miała miejsce w czasie lockdownu - pod kreśla dr Amy Orben, współautorka analizy.

9 grudnia 2022 ~ zdrowie 54
foto: Shutterstock

Trzeba tylko w mądry sposób dawkować nowoczesne t echnologie.

Zalecenia specjalistów

Warto przyjrzeć się oficjalnym rekomendacjom American Academy od Child and Adolescent Psychiatry. Eksperci tej organizacji zalecają, aby dzieci do 18. miesiąca życia, jeśli już mają korzystać ze zdobyczy techno logii, to wyłącznie wtedy, kiedy ko nieczna jest wideo-rozmowa z kimś bliskim - i to w obecności osoby dorosłej. Pozwala to np. na kontakt z rodzicem, który musiał na dłużej opuścić dom.

Dzieciom w wieku 2-5 lat nie edukacyjne treści należy natomiast ograniczać tylko do 1 godziny dzien nie w dni robocze oraz maksymalnie do 3 godzin dziennie, w weekendy. Jeśli chodzi o dzieci w wieku od 6 lat, specjaliści rekomendują wyrabianie zdrowych nawyków, a także stawia nie ograniczeń odnośnie czasu.

Niezależnie od wieku dziecka w czasie posiłków i spotkań rodzin nych należy wyłączać wszystkie ekrany.

Nie wolno stosować tabletów czy innych urządzeń jako „niani” czy „uspokajacza” w celu odciągnięcia dziecka uwagi i uzyskania przez opiekunów chwili czy dłuższego okresu spokoju.

Opiekunowie powinni też zazna jomić się z odpowiednimi progra mami, które chronią przed niewła ściwymi treściami. Dobrze zrobią, jeśli będą cały czas mieć na uwadze takie wykorzystanie elektroniki, które będzie rozwijało kreatywność oraz relacje z rodziną i przyjaciółmi. Ważna uwaga - jak zaznaczają przy tym specjaliści – to, co jest odpo wiednie dla jednego dziecka, może nie być korzystne dla innego.

Tablety i smartfony mogą być szkodliwe dla dzieci

Dlatego istotne jest indywidualne podejście i obserwacja skutków kontaktu młodej osoby z ekranami. Wymaga to, naturalnie, pewnej dozy zaangażowania.

Potencjalne korzyści jest sporo, jak zwracają uwagę m.in. zajmujący się tym zagadnieniem specjaliści z amerykańskiego Western Gover nors University. Komputer czy też inny elektroniczny gadżet nie tylko pozwala na uczestnictwo w zdalnej nauce (która niejednokrotnie oferu je dodatkowe rozwiązania uatrak cyjniające lekcję i motywujące uczniów) czy na wirtualny kontakt z rówieśnikami.

Jeśli chodzi o pole edukacji, urządzenia takie dają dostęp do mnóstwa aplikacji, które różnymi sposobami wspierają naukę prak tycznie dowolnej dziedziny. Wczesny kontakt z komputerem pozwala go lepiej opanować, a trudno sobie dzisiaj wyobrazić nawet przeciętnie złożoną pracę bez tej umiejętności. Szczególnie jednak urządzenia tego

rodzaju mogą pomóc w przyszłej ka rierze związanej z techniką - istnieją np. aplikacje, które już dzieci uczą programowania.

Nawet gry wideo mogą się oka zać przydatne. - niektóre z nich pomagają w rozwoju orientacji prze strzennej czy koordynacji. Różnego rodzaju programy, a nawet gry, wy magają też nierzadko podejmowania w ielu decyzji czy wytrwałości i z pewnością warto takie zdolności rozwijać. Dobrym pomysłem może być także wspólne spędzanie czasu przy komputerze czy tablecie - uwa żają eksperci.

Istotne jest jednak to, żeby dziec ko miało możliwość niewirtualnych kontaktów z bliskimi oraz rówieśni kami, a także bawiło się na świeżym powietrzu, a czas spędzany przed ekranem był tylko niewielką częścią czasu wolnego zarówno dziecka, jak i nastolatka.

zdrowie ~ 55
foto: Shutterstock

JEŚLI LEKARZ COŚ ZALECA, LEPIEJ GO SŁUCHAĆ

Leki nie działają, gdy chorzy ich nie biorą – to banalna prawda, ale też problem, z którym bory kają się lekarze wszystkich specjalności. Jakie są zatem sposoby na to, by pacjent przestrzegał zaleceń lekarskich? Sporo zależy od tego, jaką lekarz ma relację z pacjentem i jak się z nim ko munikuje.

Po raz pierwszy problem ten, przez medyków określany angielskim słowem „compliance” – „zgodność”, został szeroko opisany przez kardiologów, którzy zajmo wali się leczeniem nadciśnienia tętniczego. Z aobserwowali oni, że chorzy traktują nadciśnienie jak inne choroby ostre, np. infekcje górnych dróg oddechowych czy zakażenie dróg moczowych. Przychodzą zatem do lekarza, dostają receptę na leki, biorą je, ciśnienie się normuje i… odstawia ją leki. Przypuszcza się, że nie są świadomi, i ż mają chorobę przewlekłą, a ciśnienie

uregulowało się tylko i wyłącznie dzięki lekom, zatem ich odstawienie sprawi, że nastąpi skok ciśnienia.

Wypisując pacjentowi receptę na leki, lekarz musi zadbać aby był on świadomy, że przestrzeganie zaleceń jest warunkiem powodzenia terapii. Najlepiej sprawdza się to w zakresie leczenia przeciwbólowego –chorzy dobrze wiedzą, że jeśli nie wezmą leków o danej godzinie albo w 3. dobie nie wymienią plastra przeciwbólowego, dole gliwości powrócą. To stymuluje ich do prze

strzegania zaleceń. Ale już w przypadku np. p acjentek, które otrzymują hormonoterapię po leczeniu raka piersi i mają ją stosować przez kilka lat, w miarę czasu trwania tego leczenia wewnętrzny reżim się osłabia.

- Uczę studentów: nie pytajcie pacjentki: „Czy bierze pani leki?”, bo na tak sformuło wane pytanie zawsze spotkacie się z kiw nięciem głową, że tak. Zapytajcie: „Co pani r obi, gdy zapomni wziąć leki?”. Wtedy moż na usłyszeć różne opowieści, na przykład: „ Następnego dnia biorę dwa”, albo: „Nigdy

9 grudnia 2022
~ zdrowie 56

nie zapominam, bo leki stoją koło pasty do zębów, więc myję zęby i zaraz potem łykam tabletkę”. Ale czasem możecie się dowiedzieć: „Kiedy pojechałam do sanatorium, zapomnia łam zabrać leki i nie brałam przez miesiąc”. Musimy więc brać pod uwagę, że chorzy nie zawsze przestrzegają naszych zaleceń, a to wyraźnie obniża skuteczność leczenia, gene ruje nasilenie objawów choroby, a co za tym i dzie zwiększa częstotliwość wizyt lekarskich – mówi prof. Barbara Radecka z Opolskiego Centrum Onkologii.

Oj, nie wziąłem tabletki, czyli o nieprzestrzeganiu zaleceń

Najważniejsze czynniki, które mogą wpły wać na przestrzeganie zaleceń:

Z wiązane z chorym:

• osobowość chorego,

• jego stan psychiczny,

• poziom edukacji,

• wewnętrzna dyscyplina

• w iek

• p łeć (z badań wynika, że kobiety chętniej przestrzegają zaleceń niż mężczyźni)

• s ytuacja, w jakiej znajduje się chory – samotność jest czynnikiem zmniej szającym motywację do regularnego pr zyjmowania leków.

Związane z chorobą:

• objawy choroby, które mogą być kon trolowane leczeniem (choroba bez ob jawów nie przeszkadza w codziennym ż yciu)

• z asady przyjmowania np. horomonote rapii w pooperacyjnym leczeniu raka piersi bywają trudne do zrozumienia.

Związane z leczeniem:

• schemat dawkowania - wzięcie jednej tabletki jest dużo prostsze niż stoso wanie czterech rano, trzech wieczorem i jeszcze jednej w południe. Z badań wynika, że przy zażywaniu leków raz dziennie skuteczność przestrzegania zaleceń wynosi ok. 80 proc., dwa razy dziennie - 60-65 proc.

• l iczba stosowanych leków (często od różnych lekarzy)

• c zas trwania leczenia (im dłużej tym trudniej)

• d ziałania niepożądane (zniechęcenie)

Związane z systemem

• dostępność opieki medycznej (częstość wizyt, jakość relacji lekarz-pacjent)

• możliwość kontaktu z lekarzem, pielęgniarką

• r efundacja leków.

Choć na wiele czynników personel me dyczny nie ma wpływu, to jednak sporą c zęść z nich można wyeliminować. - Powin niśmy mieć świadomość tak oczywistej rze

czy jak to, że pacjentowi czasem trudno się pr zyznać, że on naszych zaleceń nie rozumie. Dlatego trzeba odpowiednio dobierać słow nictwo i pokazywać korzyści z leczenia, które b ędą miały miejsce tylko wtedy, kiedy będzie współpracował i przestrzegał zaleceń. A za tem edukacja pacjenta ma znaczenie, bo ona d aje poczucie, że pacjent prawidłowo daw kuje leki, a więc utrzymuje ich odpowiednie s tężenie w organizmie dając nam nadzieję, że leczenie zakończy się powodzeniem. Że jest bezpieczny, bo sam sobie nie zaszkodzi, czyli np. gdy zapomni zażyć lek rano, to wieczo rem nie weźmie podwójnej dawki, co może w ywołać biegunkę i konieczność przerwania terapii – zwraca uwagę prof. Barbara.

Pacjent musi wiedzieć, czego się spodziewać

Dobra edukacja redukuje również dzia łania niepożądane, ponieważ chory umie w tedy kontrolować leczenie i siebie obser wować. Jeśli jesteśmy pacjentami, pytajmy lekarza o to, co się stanie, gdy nie przyjmie się leku, z jakimi działaniami niepożądany mi możemy się liczyć, jak na nie reagować, jakiego działania leku należy się spodzie wać, kiedy bezwzględnie powinniśmy szu kać pomocy.

L ekarka podkreśla, że na przykład pa cjent, zanim przyjmie chemioterapię powi nien wiedzieć, z jakimi działaniami niepo żądanymi może się liczyć i co robić w razie ich wystąpienia. Jest sporo narzędzi, które mogą mu pomóc je kontrolować, oceniać stopień ich nasilenia, by wiedział, kiedy powinien skontaktować się z personelem, a kiedy może być spokojny i zostać w domu.

Każde działanie niepożądane w onkolo gii oceniane jest w Międzynarodowej Skali D ziałań Niepożądanych, w której każdy objaw, jak poziom hemoglobiny, gorączka, utrata masy ciała, duszność, kaszel, wzrost kreatyniny jest wystopniowany i opisany, jak należy postępować.

- Przy stopniu pierwszym i drugim nie podejmujemy interwencji, czasem obniżamy dawkę, czasem robimy krótką przerwę w leczeniu. Stopień trzeci często zmusza nas do dłuższej przerwy w terapii, a stopień czwar ty oznacza najczęściej zaprzestanie leczenia l ub znaczące obniżenie dawki leku. W wielu przypadkach możemy chorych wyedukować i powiedzieć im np., że jeżeli będą mieli 2-3 luźne stolce nie należy się przejmować, ale je żeli przez dwa dni biegunka nie ustępuje i ma p owyżej pięciu stolców na dzień, pojawiają się stolce wodniste, jest ryzyko odwodnienia i zalecamy przyjazd do nas. Wiemy bowiem, że to już element toksyczności w stopniu trzecim. Chory, który rozumie konieczność regularnego stosowania leków wie, że mogą wystąpić działania niepożądane, lepiej współpracuje, jest bezpieczniejszy i jest dla

nas lepszym partnerem w procesie leczenia –tłumaczy onkolożka.

Podczas wizyty trzeba brać pod uwagę wiek chorego oraz dostosować słownictwo do jego poziomu – to zazwyczaj lekarz jest w stanie wyczuć już po pierwszych 2-3 mi nutach kontaktu. Warto korzystać z form pi sanych, czyli zapisywać zalecenia na kartce, a także ze wsparcia bliskich, zapra szając ich do gabinetu z chorym.

- S łuchanie jest procesem aktywnym, a więc skuteczna komunikacja zachodzi wtedy, kiedy odbiorca odbiera komunikat zgodnie z założeniami nadawcy – a to nie zawsze jest łatwe. Trzeba się liczyć z tym, że otacza nas szum informacyjny, a do tego bardzo często pacjent jest przerażony, zmęczony czekaniem w kolejce. My z kolei robimy najczęściej kilka rzeczy na raz, w gabinecie lekarskim nie ustannie dzwoni telefon, musimy przekazać s ekretarce istotne dane, która ona musi zli czyć i zapisać, trzeba wystawić skierowanie i td. Te wszystkie rzeczy bardzo utrudniają i ograniczają komunikację. Podczas zajęć ze studentami czasem proponuję im zaba wę w głuchy telefon - nadając komunikat z n ieoczywistym tekstem (to mogą być proste zdania, typu „lis ma norę”, które powtórzone dwu, trzykrotnie przestają być zrozumiałe. Po prostu nie spodziewali się takiej zbit ki słów. A tak mniej więcej czuje się nasz p acjent, kiedy używamy wobec niego róż nych medycznych sformułowań – tłumaczy lekarka.

Dlatego trzeba pacjentowi wyjaśniać wszystko: nie tylko, ile brać tabletek, ale też w jaki sposób w odniesieniu do posił ków, czym można, a czym nie należy ich popijać, jakie mogą być interakcje z niektó rymi pokarmami. Trzeba pamiętać, że im pr ostszy sposób dawkowania, tym większe prawdopodobieństwo, że pacjent będzie stosował leki we właściwy sposób.

Warto zachęcać pacjentów, żeby ko rzystali z różnego rodzaju narzędzi, np. pudełeczek na leki z podziałkami na dni tygodnia i godziny, prowadzili dzienniczki czy opracowali sobie w swoim codziennym funkcjonowaniu jakieś schematy zachowań, które będą pomagały im nie zapominać o stosowaniu leków, jak choćby wspomniane wcześniej trzymanie tabletek koło szczo teczki do zębów.

Korzyści z dobrej komunikacji są za równo po stronie chorego jak i po stronie personelu. Dobra komunikacja powoduje, że pacjent przestrzega lepiej zaleceń a lekarze są spokojniejsi, że zalecenia są przestrzegane.

zdrowie ~ 57

PIOTRA BIELKOWICZA SZOPKA NOWOROCZNA

2022/23

Prolog

Każdy myślał, że już z górki, bo Covida mamy z głowy, a tu nagle, tuż pod bokiem, pojawił się problem nowy. Problem nazywa się Putin, który z druha i partnera zmienił się jak Jekyll w Hide’a i spokój ludziom zabiera. Wszystkie ceny idą w górę. Ciemno, zimno grozi wszędzie. Rodzi się zatem pytanie:„Co to będzie? Co to będzie?” Na dodatek na Zachodzie polityczny nieurodzaj –męża /żony stanu trzeba, a tu brak mądrego wodza.

Święty Mikołaj

Ho! Ho! Ho!, Ho! Ho! Ho!

Kiedyś tak dobrze mi szło! Wiozłem z radością prezenty ; Świat globalny uśmiechnięty; Gdzieś się pochowało zło! Mówili:-„Koniec historii”. Wszyscy byli w euforii i nawet wojenka mała nikogo nie frustrowała. Teraz coś tu zgrzyta... Co? Jedni mówią:-„Ocieplenie”. Inni mówią:-„Przeludnienie”. Jeszcze inni:-„Machinacje masońskie”. I kto ma rację? Ktoś się bawił wirusami. Wynik znają Państwo sami. Kiedyś była zgoda słodka –teraz Włodek bije Włodka. Właśnie w tej sprawie zamierzam do Świętego Włodzimierza (mojego kolegi z Nieba) wysłać wniosek, że tu trzeba Jego szybkiej interwencji, bo sprawa w złą stronę zmierza. Módlcie się więc w tej intencji!

Karol III

Świat się zmieniał. Czas uciekał, a Jam –Książę Walii, czekał. Premierzy sie podmieniali,

a Ja ciągle książę Walii.

Breżniew Chruszczowa wywalił, a Ja ciągle książę Walii.

Beatlesi śpiewać przestali, a Ja ciągle książę Walii.

Triumf w Falklandskiej batalii, a Ja ciągle książę Walii.

Mur berliński sie zawalił, a Ja ciągle książę Walii.

Mrs Thatcher pochowali, a Ja ciągle książę Walii.

Putin z Zelenskim się starli, a Ja ciągle książę Walii.

Boże, jak czas wolno leci... A Ja wreszcie Karol Trzeci!

Książę Harry

Po swoim stryjecznym dziadku Ja odziedziczyłem w spadku słabość do Amerykanek, chociaż one bardzo cwane. (nie o meblach tutaj mowa, aby jasne były słowa) Obie też nosiły spodnie, bo NAM było tak wygodniej. P.S.

Z mediami życie tak ułożę –gdy są, to źle – nie ma, to gorzej!

B. Johnson (ex, ex Premier)

Załatwiłem Brexit, Covida pobiłem, wpadłem na imprezkach, które były miłe!

I gdzie tu jest sprawiedliwość, wdzięczność, przyjaźni oznaki , kiedy oni na mnie z buta jakbym ja był byle jaki?

Dałem im wszystko co chcieli (choć z Ulsterem sprawa cienka), ale oni to Brutusi i u nich Judasza ręka.

Wszyscy mówią, że kłamałem, ale to nie było tak.

Nikt huśtawki nie połamał (po prostu trafił ją szlag).

Nikt nie puszczał w domu pawia (pawie o tej porze śpią).

Nikt nie wniósł butelek w teczce ( bo na Downing Street JUŻ są!).

Nie ja kupiłem tapety (bo one są w guście Carrie). Broniłem swoich ministrów, aby uniknęli kary. (obrona często wymaga, by prawda nie była naga, bo jakże jej nie dać szatek gdy cierpi na niedostatek!)

Liz Truss (ex Premier)

Miałam olbrzymią ambicję; Kwartenga korepetycje; Kursów ekonomii sporo, Ale wyszedł z tego horror! Latem brunche z Torysami –nadętymi seniorami. Podwieczorki, różne ‘tea’. Zmarnowałam tyle dni. Cóż, że na mnie głosowali. Teraz wzbudzam śmiech na sali, Bo przylgnęła do mnie łatka –„Liz co padła na podatkach”. P.S.

Miałam też za mało czasu, by zdjąć tapety z atłasu i inne rzeczy Borisa, lecz w zasadzie to mi zwisa.

Rishi Sunak (Premier)

Z ekonomii ja w sam raz –nie tak jak biedna Liz Truss. Wpisuję się też po dziadku w multi-kulti ja w dodatku!

A jeszcze szkoły publiczne, Oxford, konta w bankach liczne, czynią ze mnie (wciąż młodego) Torysa idealnego.

Jaka to cudowna chwila wcielić się w rolę Churchilla, Pitta,Thatcher, MacMillana. Co za wspaniała nirvana! Jaki majstersztyk i gambit –tego nie przewidział Gandhi!

Covid, choć wredny i zły, lecz pomógł mi wejść do gry (o medialnej grze tu mowa, aby jasne były słowa)

9 grudnia 2022
~ satyra 58

Tak zostałem celebrytą. Występowałem z elitą ekspertów i profesorówdo wyboru, do koloru.

Lecz wyleciałem z obiegu, gdyż nie przestrzegałem reguł. Dałem usta-w-usta wsparcie, choć głosiłem izolację.

Usta były z różnych baniek, więc okrzyknięto mnie draniem, bo złapała nas kamera i zrobiła się afera!

Dano mi znów szansę! Hurra!! Zjem prywatną część kangura publicznie i bez objekcji w TV dla ofiar dysleksji!

J. Kaczyński (Prezes PISu)

Jeżdżę po Polsce z gminy do gminy, od plaż Bałtyku po Giewont biały. I tak mi dobrze się żartuje. Rzucam dowcipy i kawały. Na przykład te o transwestytach (do których niechęci nie kryję) i o kobietach – które nie rodzą, bo wolą sobie dawać w szyję. A ludzie ze śmiechu pękali w takiej czy innej gminnej sali. Raz tylko nikt się z żartu nie śmiał (widocznie mruki i niemili), gdy powiedziałem, aby w piecach brunatnym węglem sobie palili.

Rząd (M Morawiecki, Z Ziobro)

(Ziobro)

W Europie samo zło. Po co nam więc KPO! Po co nam forsa z Brukseli? Chcę by Unię diabli wzięli, bo Unia to jest dna dno! (Morawiecki)

Ale Zbyszku, ale Zbyszku. Dlaczegoś taki uparty? Może trzeba finezyjnie, bo ten plan jest dużo warty. Pieniądze leżą na stole. Wezmy. ‘Pecunia non olet’. (Z) Może nawet i ‘non olet’, lecz ja wyjmuję pistolet słysząc ‘Odę do Radości’.

Tak mnie Unia strasznie złości! (M) Lecz Zbyszku, Zbyszku, spokojnie.

My z Ursulą nie na wojnie.

Wciel się w rolę wilka z bajek, który owieczkę udaje.

Pozmieniaj w sądach szyldziki; Oddaj sędziom etaciki. Lecz to takie zmyłki, zgrywy!...

(Z) Nie chcę! Jestem za uczciwy! Oszukiwać tak nie mogę! (M) Ty mi wciąż podstawiasz nogę!

D. Tusk (Lider PO)

On na ‘tourze’ , ja na ‘tourze’. Kto tak jeździć może dłużej?

Ja mu szpilę, on mi szpilę. I to z grubsza jest na tyle. Dodam jeszcze, że ten Jarek wciąż powtarza brednie stare, a ja mam taką ambicję, by zjednoczyć opozycję.

Jechać w kupie to tajna broń –tak wygramy Tour de Pologne (gdyż słabsi razem w peletonie pojadą lepiej niż w ogonie)

Polska Opozycja

Słuchać Tuska, czy też nie? Czy to dobrze jest, czy źle? Takie męczy nas pytanie, bo każdy ma inne zdanie i w dodatku inne ego, więc nie chce się wyzbyć swego. (Hołownia)

Czy z mojego słowotoku nie wynika:-„Ja w rozkroku”. A może z boku z Kamyszem, lecz czas różne wersje pisze. (Kosiniak-Kamysz)

Bardzo chciałbym, gdybym mógł, wznieść się nad wyborczy próg. PIS mi elektorat kradnie. Oj, nieładnie to, nieładnie! I czy w takiej sytuacji Tusk naprawdę nie ma racji?

Lecz z Lewicą w jednym bloku? Ryzykowne. Lepiej z boku. (Lewica)

PIS zawłaszczył soc-programy, więc tylko aborcję mamy i jeszcze LGBT. Chyba mało – czyli źle.

U. von der Layen (Szefowa UE)

Gdy byłam mała Mówili:- „Ula. Nie wkładaj nigdy ręki do ula”.

Teraz w Brukseli mam głowy ból i wszyscy mówią:„Tu taki ul”.

Bo może królowa to ja, ale w zasadzie, co to mi da? Pracuję tak jak zwykła pszczoła, bo gazu brakuje dokoła. Putin zamyka różne kurki. W morzu pękają gazu rurki –więc to najwyższy jest już czas, by gdzieś załatwić inny gaz.

Do tego jeszcze Ukraina –inna migreny mej przyczyna. No i w dodatku różne trutnie, co rozmnażają się okrutnie.

Nie robią nic, lub robią wbrew, więc wywołują u mnie gniew.

(a najgorsze są bratankiobaj z naszej wschodniej flanki)

I gdzie tu szukać mam pomocy, gdy wciąż haruję w dzień i w nocy?

W Putin (Prezydent Rosji)

Ja Wołodia, on Wołodia, ale jak inna melodia. U niego kozak , potem rock. Ja trzymam wciąż trepaka krok. U niego zachodnia muzyka. Ja na trepaku się potykam.

W. Zelenski (Prezydent Ukrainy)

Idę z Zachodem ramię w ramię. Umykam Wołodii sprzed nosa. Dlatego na mój twardy kamień trafiła jego tępa kosa. Mamy jednego patrona, który gdzieś siedzi tam wysoko. Putin mi drona, ja mu dronawspółczesne to „oko za oko”.

J. Biden i D Trump ( USA)

Świat teraz do nas należy –ciut przerośniętej młodzieży. Po co nam emerytura –to jest przestarzała bzdura! Za wiek niech nam biją brawo! (Biden) Idę w lewo. (Trump) A ja w prawo. Religia, anty-aborcja, to jest mej kampanii porcja (chociaż przyznać muszę troszkę, że ja nie byłem świętoszkiem) (B) Ja jestem moralnie czysty, lecz mi łatkę komunisty przylepiają. Moja wada? Śpię po kątach. Nie wypada! (B, T) Ochoczy, do władzy skorzy! My - geriadominatorzy!!!

Epilog

Czy Nowy Rok nam pomoże, by nie było jeszcze gorzej? Czy wojna na Ukrainie szczęśliwie i szybko minie? I czy finanse państwowe w każdym państwie bedą zdrowe? (bo w wielu państwach niestety są rozchwiane i ‘na zeszyt’) Tyle pytań do Młodego!

Czy nie za trudne dla niego? Trzej Królowie jadą drogą, więc może Jemu pomogą.

satyra ~ 59

PIOTRA BIELKOWICZA PRZEZ OKULARY

Uwspółcześnione bajki

Kopciuszek-Cinderella

W dzień Sylwestra pewna pani szła do domu z zakupami torbami obładowana.

W jednej ma gin i szampana, w innej wędlin cała masa: szynka, boczek i kiełbasa.

W trzeciej jakieś są warzywa. Idzie pani ledwie żywa. Kosmetyki – torba czwarta. Taka ta pani uparta. Dwa pudełka pod pachami –jedno z nowymi szpilkami, a drugie z bielizną nową na zabawę sylwestrową. Bo to niezwykle ważny krok wejść w nowych majtkach w Nowy Rok!

Przyszła do mieszkania pani ze swoimi zakupami.

Łapie się wnet za sprzątanie, zastawę i gotowanie. Kąpiel, makijaż i głowa prawie dla gości gotowa. Jeszcze sukienka i ...właśnie s z p i l k i !! Niech to piorun trzaśnie!

Gdzieś się jedna zapodziała. Już dom cały przeszukała –a jej nie ma. Trudna sprawa, bo bez szpilek nie zabawa! Miał być ubaw na sto dwa, a tu rozpacz w oczach ma! Wtem słyszy dzwonka dzwonienie. Może to jest przeznaczenie? Może to znalazca szpilki umili jej w życiu chwilki? Brunet arystokratyczny (byle nie apodyktyczny) byłby całkiem w pani guście, by wpaść w miłości czeluście.

‘Kto tam?’ - pyta więc z nadzieją, że aż jej kończyny mdleją. Lecz odpowie jej głos swojski:‘To ja Zenek Zamoyski, syn dozorcy. Ja to tylko przychodzę z paniną szpilką, która leżała na schodach’. Ot i proza życia! Szkoda!

Morał prosty – w pewnym wieku nie ekscytuj się człowieku.

PS. Zabawa była udana. Pani tańczyła do rana.

9 grudnia 2022 ~ satyra 60

COP27 (czyli zjazd znachorów)

Copyright Piotr Bielkowicz 2022

Straszne susze, wielkie burze –tak nie można ciagnąć dłużej. Ziemia wszystkim mówi : „Nie! Czuję się naprawdę źle i na pewno jestem chora”. Potrzeba jej więc doktora. Trzęsie się, czyli ma dreszcze i Bóg wie co ma tam jeszcze. Wezwano team specjalistów –dużo ich, być może trzystu. Jest w tej grupie klimatolog, fizyk, chemik i ekolog. Przeprowadzili badanie. Diagnoza prosta – przegrzanie. Dwa stopnie ma więcej ona niż w czasach Napoleona! (więc gdyby on teraz żył to by pod Uralem był)

Na konsylium zatem pora, by zbadać na co jest chora. Skąd jest ta temperatura? Odpowiedź – w ozonie dziura zrobiona przez różne gazy (jak nie mieć do nich urazy?) Spaliny, odchody krowie –psują teraz Ziemi zdrowie. Trzeba jej medykamentów. Od tego nie ma wykrętu! Problem w tym, że jej leczenie nie na wszystkie jest kieszenie. A w dodatku do kuracji politycy z różnych nacji wtykają swoje trzy grosze. Cisza!! Ja o spokój proszę!! Pacjent jest poważnie chory. Nie potrzebne Jej znachory!

Świat w limerykach

Copyright Piotr Bielkowicz 2022

Nie nadrobisz znojem, potem czegoś co chcesz zrobić potem. Bo jak mówią: „Chwilę łap”, by ci nie uciekła z łap, gdyż nie wróci już z powrotem.

Gdy ktoś kręci, gdy ktoś kluczy, nie daj mu do serca kluczy. Jeśli dasz – to twoja wina, bo od wina się zaczyna –jak nas stara mądrość uczy.

Pewien facet z miasta Kęty chciał być Mikołajem Świętym. W drodze z Laponii do Kęt nie wyszedł mu w prawo skręt. Pogubił wszystkie prezenty.

Kuchnia staropolska

Wigilia

Copyright Piotr Bielkowicz 2022

Wstęp „Carpe diem”-Łap tę chwilę i spędzaj Wigilię mile, gdy jesz karpia albo śledzie. I niech ci się dobrze wiedzie!

Śledzie

Kto tradycję pilnie śledzi Wie, że nie ma Świąt bez śledzi. W różnych płynach dobrodzieju –albo w occie lub w oleju. Gdyby nie Pasterka wkrótce, popływały by też w wódce! Siedzą pod cebulką za to. Wpływa to na ich smak, a to.

Barszczyk

Dla wszystkich na pewno starczy (choć ma duże wzięcie)-barszczyk. I jak wiecie Państwo sami, ten barszczyk jest też z uszkami. Uszka zgrabne, lecz na niby, gdyż w nich siedzą leśne grzyby. Ale może, gdy już w brzuchu, uszka słyszą kiszki w ruchu.

Karp

Ryba co ci nerwy szarpie to smażone polskie karpie. Strasznie smaczne, lecz te ości doprowadzają do złości! Taka ość też sprawić może, że wylądujesz na SORze.

Pierogi

Widok na stole jest błogi gdy zjawiają się pierogi. Kiszki dla nich grają marsza czekając na super farsza.

Jedne z serem z ziemniakami, inne z kapustą z grzybami. Pierwsze – ruskie, bardzo sławne, lecz politycznie niestrawne.

Makowiec

Tradycyjnym polskim smakiem jest ten wypiek-ciasto z makiem. Krótko wówiąc –samo zdrowie –strucla z makiem, lub makowiec. Długie to, pokryte lukrem (to znaczy stopionym cukrem). Znakomity to narkotyk i legalny opium dotyk.

Kisiel Żurawiny rosną w lesie, a z nich kisiel ulgę niesie. Sok i mąka –bez urazyzmniejsza ciśnienie i gazy. Błogo w wykiślonych kiszkach, a z ciśnieniem też obniżka.

Kompot A w końcu dla animuszu proponuję kompot z suszu. Suszonych owoców wiele: gruszki, śliwki i morele. Lepsza jest niż lewatywa ‘prune’, czyli suszona śliwa. Śliwa z morelą, jak wiecie, skraca pobyt w toalecie.

satyra ~ 61

KALENDARIUM

1 grudnia

1967 – W Wielkiej Brytanii ukazał się album Axis: Bold as Love zespołu The Jimi Hendrix Experience.

2 grudnia

1879 – Na północnym Atlantyku zatonął brytyjski statek pa sażerski „Borussia”. Zginęło 169 osób, uratowano 15.

1926 – W Wielkiej Brytanii dekretem premiera Stanleya Bal dwina został zniesiony stan wojenny, wprowadzony 9 maja tego roku w odpowiedzi na strajk generalny.

3 grudnia

1857 – Urodził się Joseph Conrad, brytyjski pisarz, publicy sta pochodzenia polskiego (zm. 1924)

4 grudnia

1791 – Ukazało się pierwsze wydanie brytyjskiego tygodnika „The Observer”.

1872 - Załoga brytyjskiego brygu „Dei Gratia” dostrzegła dryfujący amerykański statek „Mary Celeste”, jak się okazało bez załogi, która zaginęła bez śladu. 1964 – Ukazał się album Beatles for Sale grupy The Beatles.

5 grudnia

1766 – W Londynie został założony dom aukcyjny Christie’s.

6 grudnia

1768 – Ukazała się Encyklopedia Britannica.

1921 – Podpisano traktat brytyjsko-irlandzki przyznający niepodległość Irlandii.

1941 - Kampania śródziemnomorska: brytyjski okręt pod wodny HMS „Perseus” zatonął na Morzu Jońskim po wejściu na minę, w wyniku czego zginęło 60 spośród 61 członków załogi.

1941 - W Wielkiej Brytanii utworzono polskie Centrum Wy szkolenia Piechoty.

1982 – Terroryści z Irlandzkiej Narodowej Armii Wyzwoleń czej (INLA) dokonali zamachu bombowego na pub w Ballykelly w Irlandii Północnej, zabijając 11 brytyj skich żołnierzy i 7 cywilów.

7 grudnia

1941 - Na zachód od Gibraltaru został zatopiony przez bry tyjskie niszczyciele HMS „Hesperus” i HMS „Harvester” niemiecki okręt podwodny U-208, w wyniku czego zginęła cała, 45-osobowa załoga.

8 grudnia

1919 - Bombowiec Blackburn Kangaroo został zniszczony podczas awaryjnego lądowania mieście Suda na Krecie w czasie próby pierwszego przelotu australij skiej załogi z Wielkiej Brytanii do Australii. 1941 - USA, Wielka Brytania i ich sojusznicy wypowiedzieli wojnę Japonii. 1959 – U wybrzeży Szkocji w wyniku zatonięcia statku ratowniczego „Mona” zginęło 8 ratowników morskich.

9 grudnia 1917 – I wojna światowa: Jerozolima została zajęta przez wojska brytyjskie.

10 grudnia 1868 – W Londynie uruchomiono pierwszą na świecie uliczną sygnalizację świetlną. 1869 - Amerykanin George Hull przyznał się w prasie do zor ganizowania oszustwa naukowego, polegającego na odkopaniu skamieniałych rzekomych szczątków czło wieka o wzroście 3 m (tzw. „Giganta z Cardiff”). 2009 – W Dublinie otwarto Most im. Samuela Becketta.

11 grudnia 2005 – W miejscowości Leverstock Green na północ od Lon dynu doszło do serii silnych eksplozji w składzie paliw Buncefield należącym do spółki Total Texaco. Ranne zostały 43 osoby, ponad 2 tysiące ewakuowano.

12 grudnia 1841 – W Londynie powstała Gromada Praga Ludu Polskiego. 1955 – Brytyjczyk Christopher Cockerell opatentował poduszkowiec.

GRUDZIEŃ

14 grudnia

1979 – Ukazał się album London Calling grupy The Clash.

15 grudnia

1891 – W Springfield w amerykańskim stanie Massachusetts James Naismith zorganizował pierwszy mecz wymy ślonej przez siebie koszykówki.

16 grudnia

1773 – W porcie w Bostonie w proteście przeciwko polityce fiskalnej metropolii grupa mężczyzn z organizacji Synowie Wolności wdarła się w nocy na trzy statki należące do Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyj skiej, wrzucając do wody cały znajdujący się na nich ładunek chińskiej herbaty (tzw. herbatka bostońska).

1778 – Zwycięstwo Anglików nad Francuzami w bitwie o wy spę Saint Lucia·

1940 – W nocy z 16 na 17 grudnia 134 samoloty RAF dokonały nalotu bombowego na Mannheim.

17 grudnia

1983 - 6 osób zginęło, a kilkadziesiąt zostało rannych w zamachu przeprowadzonym przez IRA na salon Harrod sa w Londynie.

18 grudnia

1912 – Brytyjczyk Charles Dawson zaprezentował sprepa rowaną przez siebie czaszkę tzw. „Człowieka z Pilt down”, mającego być brakującym ogniwem między małpą a człowiekiem. Oszustwo zostało zdemaskowane w 1953 roku.

1945 – Brytyjska Izba Lordów odrzuciła wniosek o ułaska wienie skazanego na karę śmieci kolaboranta i pro pagandzisty radiowego w służbie III Rzeszy Williama Joyce’a.

19 grudnia

1843 – Ukazała się „Opowieść wigilijna” Charlesa Dickensa.

20 grudnia

1955 – Cardiff zostało stolicą Walii. 1951 - Oman uzyskał niepodległość (od Wielkiej Brytanii). 2007 – Elżbieta II została najstarszym monarchą w historii Wielkiej Brytanii.

22 grudnia 1940 – Bitwa o Anglię: 684 osoby zginęły, a 2364 zostały ran ne, w wyniku dwóch nocnych nalotów Luftwaffe na Manchester z 22 na 23 i z 23 na 24 grudnia.

23 grudnia 2005 - Zakończyła działalność sekcja polska radia BBC.

24 grudnia

1941 - Bitwa o Atlantyk: brytyjski okręt podwodny HMS H31 zatonął wraz z 22-osobową załogą po wejściu na minę w Zatoce Biskajskiej.

25 grudnia 1932 - Rozgłośnia BBC nadała pierwszą audycję nagraną wcześniej na taśmie magnetycznej.

26 grudnia 1982 – Człowiekiem Roku tygodnika Time został komputer osobisty.

27 grudnia 1904 - W Dublinie zainaugurował działalność Abbey Theatre. 1904 - W londyńskim Duke of York’s Theatre odbyła się premiera sztuki Piotruś Pan. 1916 – Francja i Wielka Brytania dokonały podziału byłej niemieckiej kolonii Togoland w Afryce.

30 grudnia 1899 – W Glasgow otwarto stadion Ibrox Park.

31 grudnia

1923 – Rozgłośnia BBC po raz pierwszy transmitowała bicie dzwonów Big Bena.

ZNAJDŹ BRAKUJĄCY ELEMENT

ILE JEST KOSTEK ?

9 grudnia 2022 ~ strefa dzieci 64

ZNAJDŹ WSZYSTKIE ROBACZKI

KTÓRA TO KOSTKA ?

strefa dzieci ~ 65

JAK SŁUCHAĆ SAMI SWOI RADIO?

Radio dostępne jest z nadajników daB + w Londynie, suRRey, sussex, iRL andii i iRL andii północnej.

Sami Swoi Radio możesz słuchać w naj lepszej jakości DAB+ w domu, w pracy czy też w samochodzie. Jeśli jesteś w naszym największym zasięgu DAB+, po prostu w swoim odbiorniku wyszukaj Sami Swoi Radio. Zobacz jakie to proste.

Aplikacje mobilne Sami Swoi Radio i strona www.

Dla tych, którzy mimo największego zasięgu wśród polskich rozgłośni będą mieli trudności z odbiorem lub mają starsze odbiorniki bez DAB+, mogą słuchać Sami Swoi Radio poprzez aplikacje mo bilne oraz naszą stronę www.SamiSwoiRa dio.co.uk.

Sami Swoi Radio można słuchać przez stronę internetową na różne sposoby :

1. Klikając przycisk “play” w widgecie radia na stronie głównej lub tym poniżej.

2. Klikając w link. Otworzy się nowa karta z Playerem Sami Swoi Radio.

3. Kolejną opcją jest pobranie pliku play listy Sami Swoi Radio i uruchomienie go w dowolnym odtwarzaczu multimedial nym na swoim PC.

Wolisz słuchać radia na telefonie? Już teraz możesz pobrać dedykowaną aplikację Sami Swoi Radio na telefon lub tablet z systemem Android oraz iOS.

1. Aby pobrać aplikację na telefon, kliknij Google Play lub Apple Store, bądź wejdź bezpośrednio do sklepu i wyszukaj Sami Swoi Radio. Możesz także zeskanować aparatem w telefonie kod QR.

2. W sklepie Google Play lub App Store kliknij Zainstaluj. Aplikacja pobierze się na Twój telefon lub tablet.

3. Po instalacji po prostu wejdź do aplikacji i słuchaj Sami Swoi Radio po swojemu!

Sami Swoi Radio na urządzeniach z Alexa .

Aby uruchomić Sami Swoi Radio w Twojej Alexie należy wybrać jeden z trzech poniższych sposobów.

1. Powiedz w kierunku Alexy: “Alexa, EN ABLE The Polish Radio”. Jeśli komenda zostanie prawidłowo odczytana przez Alexę - wówczas powinna ona rozpocząć odtwarzanie naszej stacji radiowej. Każde następne uruchomienie Sami Swoi Radio wystarczy, że będzie poprzedzone komendą: “Alexa, Open The Polish Radio” lub “Alexa, Start The Polish Radio”.

2. Odwiedź stronę z Sami Swoi Radio Alexa Skill i aktywuj go na swoim koncie:

3. Jeśli czynności z punktu 1 i 2 nie okażą się wystarczające, wówczas należy odwiedzić stronę Amazon.co.uk i zalogować się do konta do którego jest przypisana Twoja Alexa. Następnie w oknie wyszukiwania wpisz: “Sami Swoi Radio”. Po wyszukaniu naszej stacji radiowej, kliknij na logo Sami Swoi Radio. Następnie należy uruchomić Skill na Alexę. Po prawej stronie monitora znajduje się sekcja pod nazwa: “Get this Skill”. Kliknij w przycisk “ENABLE” pod tym napisem. Teraz wydaj komendę: “Al exa, Open The Polish Radio” lub “Alexa, Start The Polish Radio” - i Twoja Alexa powinna rozpocząć odtwarzanie naszej stacji.

Jeśli mimo powyższej instrukcji nadal masz problem z uruchomieniem Sami Swoi Radio na swojej Alexie, napisz do nas a my Ci pomożemy.

Sami Swoi Radio na platformach ra diowych.

Na tym oczywiście nie koniec. Sami Swoi Radio jest dostępne także na największych,

globalnych radiowych platformach inter netowych, takich jak Tuneln Inc, MyTuner Radio, Radio.pl, Radio UK czy Zeno.FM. Op cje słuchania są dwie: możesz odtworzyć Sami Swoi Radio bezpośrednio na stronach tych platform lub jeśli preferujesz ap likacje, możesz pobrać je na swój telefon i wyszukać Sami Swoi Radio.

1. Wejdź na wybraną platformę radiową z podanych linków poniżej.

2. Kliknij przycisk “Play” i słuchaj Sami Swoi Radio.

3. Możesz też pobrać aplikacje tych platform na telefon lub tablet z iOS lub Android. Jak już to zrobisz, po prostu wyszukaj stacji Sami Swoi Radio i ciesz się najlepszą muzyką.

Tuneln Inc - https://tunein.com/radio/ Sami-Swoi-Radio-s240836/ Radio.pl - https://www.radio.pl/s/samis woiradio

Radio UK - https://www.radio-uk.co.uk/ sami-swoi-radio Zeno.FM - https://zeno.fm/sami-swoiradio/ My Tuner Radio - https://mytuner-radio. com/radio/sami-swoi-radio-472128/ Radio Garden Live - http://radio.garden/ listen/sami-swoi-radio/Co3rXGbE

Sami Swoi Radio można także słuchać na telewizorach za pomocą dekodera Canal+ (NC+) w aplikacji Radio+ na kanale 616.

9 grudnia 2022
~ RADIO 66

FOOTBALL ALWAYS COMES TO HOME

– angielskie marzenia o Pucharze Świata

Choć brytyjska federacja piłkarska istnieje od drugiej połowy XIX wieku, to pierwszy występ Reprezentacji na Mistrzostwach Świata był prawie 100 lat później - bo w 1950 roku. Niemal tyle samo czasu Anglicy czekają na drugi występ w finale światowego czempionatu – od 1966 futbol czeka, aż wróci do domu.

WYSPIARSKA DUMA

8 grudnia 1863 roku po latach sporów oraz dywagacji między hrabskimi uniwer sytetami i szkołami piłka nożna ostatecz nie oddzieliła się od popularnego rugby. Trzynasta reguła gry w futbol ogłoszona przez “The Football Association” zabroniła gry rękoma. Była to jednocześnie przyczy na oraz skutek braku udziału wynalazców pi łki na międzynarodowej scenie piłkar skiej do czasów powojennych. “FA” - jako pierwszy zawodowy i w ogóle pierwszy związek futbolowy na świecie czuł się jedynym podmiotem mogącym dzielić i rządzić w tym sporcie. Naprzeciw niego powstała w 1904 roku “FIFA”, która łącząc wszystkie lokalne organizacje w jedną całość stworzyła dwadzieścia sześć lat później Mistrzostwa Świata. Anglicy, czu jący się “ojcami” piłki nożnej bojkotowali

t urniej będący dla nich farsą. Uznawali za graniczne zespoły niegodne rywalizacji ze sobą. Futbol angielski nie wychodził poza swoje ramy, organizując własne rozgrywki krajowe. Dodatkowo, spór pomiędzy “FA”, a “FIFĄ” wynikał ze statusu zawodników. Anglicy już od początku XX wieku wpro wadzili status zawodowy piłkarzom, nato miast Szwajcarzy kierowali się zasadą piłki d la każdego popierając zasadę amatorstwa. Być może, gdyby Brytyjczycy udali się do Brazylii na pierwszy Mundial w historii to oni, a nie gospodarze świętowaliby zwycięstwo.

DEBIUT NA MISTRZOSTWACH

Dekady sporów nie przyniosły Anglikom władzy w światowej piłce. W końcu, po latach zaczęli wręcz się czuć ignorowani. Powojenny świat szukał chwili spokoju

w dyskusjach o nadchodzącym czempio nacie – czempionacie, którego wynalazcy t ego sportu już odpuścić nie mogli. Przyjęli otrzymane w 1949 roku zaproszenie od “FIFA” - ponieważ chęć gry wyraziło więcej niż 16 zespołów, to zorganizowano kwalifi kacje zwane “British Home Championship”. Wszystkie wyspiarskie Reprezentacje wzięły udział w zmaganiach, które premio wały dwa awanse. Oczywiście awans wy walczyły Anglia oraz Szkocja. Dla Anglików była to rozgrzewka, ponieważ oczywistym było proste zdobycie Pucharu z niegod nymi przeciwnikami. Do Urugwaju więk szość krajów udała się w wielomiesięczną podróż statkiem – w przeciwieństwie do debiutantów, którzy polecieli samolotem. Przygotowania zaczęli o wiele wcześniej organizując obozy przygotowawcze i trenu jąc. Teoretycznie zawodowcy podejmujący r ywalizację z amatorami nie powinni dać

9 grudnia 2022
~ sport 68

większych szans w starciu tym drugim. Słynne przysłowie “Dopóki piłka w grze” nie jest rzucone na wiatr. Debiutanckie zwycięstwo na Mundialu z Chile 2:0 przyję to jako obowiązek, ale tragedia nadchodziła w ielkimi krokami. Najpierw Amerykanie, żołnierze, piłkarscy amatorzy zwyciężyli Anglików 1:0 - następnie ich odpadnięcie takim samym wynikiem przypieczętowała Reprezentacja Hiszpanii. Dumni Anglicy po tygodniu wrócili do domu – bez piłki nożnej, którą na nowo kreowali zwycięzcy Urugwajczycy.

JEDNA JASKÓŁKA WIOSNĘ UCZYNIŁA

Wyspiarze wierząc we własną siłę nie po dejmowali prób reorganizacji kultury gry do 1954 roku. Twarde zderzenie z ziemią nadeszło 23 maja w starciu z komunistycz nymi Węgrami. Złote pokolenie Madziarów n a czele z Puskasem, Kocsisem, czy też Bozsikiem rozgromiło gości 7:1 czyniąc ten wynik do dzisiaj najwyższą porażką w historii kadry “Trzech Lwów”. W Londynie niedowierzano wynikowi pomimo wiedzy o klasie przeciwników. Bieg przyszłej histo rii zmienił dotychczasowy trener Ipswich Town – Alf Ramsey. Trener przygotowywał kadrę do turnieju odbywającego się we własnej ojczyźnie grając tylko mecze towa rzyskie. Do angielskiej grupy A dołączyli Urugwajczycy, Francuzi oraz Meksykanie. Pierwsze spotkanie zakończone nudnym remisem było preludium do koncertowych zwycięstw po 2:0 z innymi członkami fazy grupowej. Wygrany ćwierćfinał po brutalnej grze z Argentyną był pierwszą w historii kwalifikacją do strefy medalo

wej “Synów Albionu”. Ostatnim murem do skruszenia przed upragnionym finałem był mecz z Portugalią na czele z Eusebio. Bohaterem Anglii ponownie został Bobby Charlton zdobywając dwa gole prowadząc gospodarzy do spotkania o złoto z Republi ką Federalną Niemiec. Finał rozgrywany na Wembley był emocjonującym spotkaniem. Nie poddający się Niemcy wyrównali w 90 minucie doprowadzając do dogrywki, gdzie dzieła dokończyli Anglicy zdobywając jedyne złoto w swojej historii. Alf Ramsey zdobył to, czego jako piłkarz nie potrafił wygrać szesnaście lat wcześniej. Rok 1966 stał się niejaką jaskółką, która za każdy razem koloruje kibicom “Trzech Lwów” ma rzenia o tryumfie w następnych nieudanych Mundialach – pomimo ewidentnie słabszej drużyny od innych Reprezentacji.

FOOTBALL IT’S COMING HOME

W obecnych czasach ten frazes stał się memem dla zagranicznych kibiców wy śmiewających wiernie wierzących Angli ków w swoją drużynę. Jednak nie każdy w ie, skąd naprawdę popularne powiedzenie się wzięło. W 1996 roku, równo trzydzieści lat po wygraniu Pucharu Świata Wyspiarze zorganizowali ponownie wielką impre zę - tym razem było to Euro 1996. Każdy w ielki turniej ma swoją reprezentatywną oficjalną piosenkę - w przypadku tego wy darzenia zespół “Lightning Seeds” zapre zentował światu już kultowe “It’s coming home”. Utwór dopingujący “Trzech Lwów” opowiadał o powrocie do domu po latach tułaczki ukochany futbol. Szybko singiel stał się hitem bijąc listy przebojów w Wiel kiej Brytanii stając się w końcu oficjalnym

hy mnem Reprezentacji Anglii. Następnie, przed każdym czempionatem hasło na wiązywało do powrotu złotego pucharu n a swoje miejsce – czyli Londynu. Futbol chce wrócić do stolicy, ale zawsze błądzi. Trafia do przeróżnych miejsc takich jak, Brazylia, Berlin lub też Madryt. Pragnienie powtórzenia historii drużyny Alfa Ramseya jest ogromne - piłkarze przed Mundialem mierzą się z ogromną presją. Cudowne po kolenie na czele z Gerrardem, Lampardem i Beckhamem nie zdołało tego zrobić w la tach 2006 – 2014.

CZY FUTBOL WRÓCI DO DOMU?

Po latach rozczarowań w XXI wieku bry tyjski zespół wydaje się mieć najrówniejszą k adrę od lat. Na każdej pozycji jest zawod nik ze światowego topu. Kluczem będzie postać selekcjonera kierującego tą drużyną od sześciu lat – Garetha Southgat’a. Czwar te miejsce na ostatnim Mundialu oraz sre bro Euro 2020 są bardzo dobrym wynikiem p atrząc z perspektywy lat. Drużyna dojrza ła i aktualnie musi celować w najwyższe c ele na czele z Harrym Kane’m. Pierwszy mecz w Katarze Anglicy wygrali pewnie 6:2 z reprezentacją Iranu – wicemistrzem Azji. Pomimo słabszych wyników przed samym turniejem wszyscy zawodnicy wydają się być w formie. Optymizm znowu się obudził w angielskich domach. Droga jednak do finału jest bardzo długa niczym Pucharu Świata do Londynu. Czas się przygotować na ciężkie spotkania z Brazylią – wszystko po to, aby po pięćdziesięciu sześciu latach futbol wrócił do domu.

sport ~ 69

The HU

mongolski zespół folkmetalowy powstały w 2016 roku w Ułan Bator. Grupa łączy muzykę heavymetalową z folkową m.in. poprzez wykorzy stywanie tradycyjnych mongolskich instrumentów, takich jak morin chu ur czy gardłowego śpiewu chöömej. Za oficjalny początek działalności grupy w obecnym kształcie przyj muje się rok 2016, to jak przyznają sami muzycy praca nad materiałem na debiutancką płytę trwała siedem lat. Każdy z czterech podstawowych członków zespołu ma gruntowne wykształcenie muzyczne wyniesio ne z konserwatorium w Ułan Bator oraz kilkuletnie doświadczenie wyniesione z występów w Azji i krajach Pacyfiku. Najstarszy członek grupy 35-letni G. Nyamjantsan, czyli Jaya, jest w tym konserwatorium nauczycielem.

O zespole zrobiło się głośno na scenie międzynarodowej po opu blikowaniu u schyłku 2018 roku w serwisie YouTube dwóch singli. Pierwszy, zatytułowany Yuve Yuve Yu doczekał się 70 milionów wy świetleń, kolejny Wolf Totem – 49 milionów. Utwory te znajdą się rów nież na debiutanckiej płycie zespołu zatytułowanej The Gereg. Później wydane zostały jeszcze dwa single promujące wydawnictwo – Shoog Shoog (3,7 milionów wyświetleń[6]) i

POLECAMY!

The Great Chinggis Khaan (4,7 milio nów wyświetleń).

Skala sukcesu zaskoczyła samych muzyków - jak przyznają, liczyli na popularność, ale nie liczoną w milionach. Wraz z popularnością pojawiły się też zaproszenia na fe stiwale muzyczne, tylko w Europie w 2019 grupa zapowiadana była na takich wydarzeniach jak Sama’Rock we Francji, Download Festival 2019 w Wielkiej Brytanii, Kilkim Žaibu XX na Litwie, TONS of ROCK 2019 w Norwegii czy Rock for People 2019 w Czechach.

Grupa została uhonorowana Orde rem Czyngis-chana, najwyższym mongolskim odznaczeniem, za promowanie kultury Mongolii na świecie. Muzyka zespołu to heavy metal z dużą domieszką folku, sam zespół określa ją jako hunnu rock, określe nie pochodzące od starożytnego imperium Hunów. Zespół, prócz wykorzystywania tradycyjnych mon golskich instrumentów, kładzie też duży nacisk na tradycyjną mongol ską oprawę swoich występów. Tek sty są w języku mongolskim. Wiele

utworów, jak Wolf Totem przyjmuje konwencję pieśni wojennych i odno si się do niegdysiejszej potęgi mili tarnej Mongołów, wykorzystywane są w nich również stare mongolskie okrzyki wojenne. Często przywoły wana jest też postać Czyngis-cha na, któremu poświęcono czwarty singiel, The Great Chinggis Khaan. Shoog Shoog natomiast odnosi się do rdzennych mongolskich wierzeń szamańskich

ABBA Voyage

- muzyczny spektakl-koncert, w którym zamiast muzyków kultowego zespołu, wystąpią ich awatary.

ABBA Voyage to wirtualna wersja kon certowa szwedzkiej grupy pop ABBA. Koncerty wykonują wirtualne awatary (nazwane „ABBAtars”), przedstawiające grupę. Występy odbywają się w spe cjalnie wybudowanym miejscu w Qu een Elizabeth Olympic Park w Londynie, oficjalnie zwanym ABBA Arena.

Cyfrowe wersje ABBY zostały stwo rzone z zaawansowanymi technikami scenicznymi przechwytywania ruchu i śpiewu, zaprojektowanymi wspólnie z czterema członkami zespołu przez firmą zajmującą się efektami wizual nymi Industrial Light & Magic. Koncert ABBA Voyage został zorganizowany z pomocą producentów Svany Gifli i Ludviga Anderssona, reżysera Baillie Walsh, współproducenta wykonaw czego Johana Rencka i choreografa Wayne’a McGregora.

Pophouse, szwedzka firma rozrywko wa, jest współtwórcą projektu i jego głównym inwestorem. Według wielu doniesień medialnych, projekt jest jed nym z najdroższych wydarzeń muzycz nych na żywo w historii, z budżetem 175 milionów dolarów. Premiera tego widowiska była w maju. Wtedy minęło dokładnie 40 lat od ostatniego wspól nego występu ABBY na scenie, również w Londynie, w BBC. Ich łabędzim śpiewem był utwór „Thank You For the Music”. Przez cztery dekady odrzucali

kiedy: piątek, 9 grudnia, godz. 19:00 gdzie: Roundhouse, London

wszelkie propozycje wznowienia dzia łalności. W końcu wrócili w nietypowej formie, a fani i krytycy są zachwyceni.

kiedy: piątek, 9 grudnia, godz. 19:45 sobota, 10 grudnia, godz. 15.00 i 19.45 niedziela, 11 grudnia, godz. 13.00 i 17.00 gdzie: ABBA Arena, London

9 grudnia 2022
MAGAZYN kulturalny KALENDARIUM WYDARZEŃ: grudzień 2022 ~ wielki imprezownik 70
co w trawie piszczy...
foto: Shutterstock

POLECAMY!

foto: Shutterstock

The Cure

brytyjski zespół rockowy, założony w 1978 roku wCrawley w hrabstwie West Sussex. Jego liderem jest gitarzysta, wokalista i autor tekstów Robert Smith. Debiu tancki album zespołu, Three Imaginary Boys (1979), wywołał sporo zamieszania na brytyjskiej scenie muzycznej. Począwszy od drugiego albumu, Seventeen Seconds (1980), zespół zaprezentował nowy, bardziej mroczny styl, który wraz ze scenicznym wyglądem Smitha miał silny wpływ na rodzący się gatunek rocka gotyckiego, a także subkulturę, która ostatecznie uformowała się wokół tego gatunku. Po wydaniu czwartego albumu zespołu, Pornography (1982), muzyka grupy skręciła w stronę popu. I to dało zespołowi popularność na całym świecie. Kompilacja singli Standing on a Beach (1986) sprzedała się w czterech milionach eg zemplarzy na całym świecie. Komercyjne wyżyny grupa osiągnęła dzięki albumom Disintegration (1989) i Wish (1992). The Cure wydali 13 albumów studyjnych, dwie EP-ki, ponad 30 singli i sprzedali ponad 30 milionów albumów na całym świecie. The Cure zostali wprowadzeni do Rock and Roll Hall of Famew 2019 roku.

kiedy: niedziela, 11 grudnia, godz. 18:00 poniedziałek, 12 grudnia, godz. 19.30 wtorek, 13 grudnia, godz. 18.00 gdzie: OVO Arena Wembley (formerly The SSE Arena Wembley), London

New Model Army

brytyjski zespół rockowy, założony w Bradford w hrabstwie West Yorkshire w 1980 roku przez wokalistę, gitarzystę i głównego autora tekstów Justina Sul livana, basistę Stuarta Morrowa i per kusistę Phila Tompkinsa. Sullivan jest jedynym stałym członkiem zespołu w jego czterdziestoletniej historii. Muzyka grupy czerpie z wpływów punka, folku, soulu, metalu i klasyki. Teksty Sullivana, od politycznych po duchowe i osobiste, zawsze były uważane za kluczową część atrakcyjności zespołu. Choć ze spół ma swoje korzenie w punk rocku, zawsze był trudny do sklasyfikowania. W 1999 roku, zapytany o to, Sullivan powiedział: „Zostaliśmy określeni jako punki, post-punki, gotyk, metal, folk –

dużo, ale zawsze byliśmy poza tymi ograniczeniami stylu”. Od 2021 roku New Model Army składa się z Sullivana, Deana White’a (i gitara), Michaela De ana (perkusja) i Ceri Monger (bas).

kiedy: sobota, 10 grudnia, godz. 19:00 gdzie: Roundhouse, London

Thy Art Is Murder

australijski zespół death-core’owy z Blacktown w Sydney, założony w 2006 roku. Składa się z wokalisty Chrisa „CJ” McMahona, gitarzystów Seana Delandera i Andy’ego Marsha, perkusi sty Jessego Beahlera i basisty Kevina Butlera. Thy Art Is Murder wydał pięć

albumów studyjnych. Ich drugi album Hate zadebiutował na 35 miejscuna ARIA Charts i był pierwszym ekstremal nym metalowym wydawnictwem, który kiedykolwiek dotarł do Top 40 tej listy. Album osiągnął również 1 miejsce na AIR oraz odpowiednio 2 i 4 na amery kańskiej i kanadyjskiej liście metalowej iTunes w tygodniu wydania. Kolejne albumy zespołu,Holy War (czerwiec 2015) iDear Desolation (sierpień 2017), znalazły się na amerykańskiej liście Billboard200. Ostatni album, Human Targetzostał wydany w lipcu 2019 roku.

kiedy: środa, 14 grudnia, godz. 17:30 gdzie: O2 Forum Kentish Town, London

Bryan Adams

kanadysjski piosenkarz, który swoją karierę muzyczną rozpoczął jako 15-latek, ale dopiero w 1985 roku osią gnął znaczący sukces wydając album „Reckless”.Odtąd zapisał się w historii muzyki jako wspaniały muzyk rockowy. Wszyscy znają Adamsa także jako kompozytora piosenek filmowych, za które wiele razy został nagrodzony.

kiedy: środa, 14 grudnia, godz. 18:30 gdzie: The O2, London

• POLECAMY•
wielki imprezownik ~ 71

co w trawie piszczy...

POLECAMY!

The Chemical Brothers

dwuosobowa angielska grupa mu zyki elektronicznej składająca się z Toma Rowlandsa oraz Eda Simon sa. Początkowo zespół nagrywał p od nazwą The Dust Brothers dla uhonorowania duetu producentów z Ameryki o tej samej nazwie. Jed nak kwestie prawne zmusiły ich d o zmiany nazwy w 1995 r. Zespół współpracował przy tworzeniu muzyki elektronicznej między in nymi z The Prodigy. The Chemical B rothers w późniejszym czasie nagrywali także z takimi twórcami muzyki elektronicznej jak Moby i Underworld.

The Chemical Brothers tworzyli ścieżki dźwiękowe do wielu gło śnych amerykańskich filmów, m iędzy innymi Święty, Niebiańska plaża, Efekt motyla, Hakerzy, Vanilla Sky, Slumdog. Milioner z ulicy, także angielskich produkcji takich jak The Acid House.

Razem z The Prodigy, Fatboy Slim, The Crystal Method oraz innymi, mniej znanymi zespołami, The Chemical Brothers są pionierami big beatu.

kiedy: piątek, 16 grudnia, godz. 20:00 gdzie: Printworks, London

Jamie Cullum

brytyjski piosenkarz jazzowy i popo wy, pianista, autor tekstów piosenek i prezenter radiowy. Choć przede wszystkim jest wokalistą i pianistą, akompaniuje sobie także na innych in strumentach, m.in. gitarze i perkusji. Nagrał osiem albumów studyjnych, trzy albumy kompilacyjne, jeden al bum koncertowy i dwadzieścia cztery single. Od kwietnia 2010 prowadzi cotygodniowy wtorkowy program jazzowy w BBC Radio 2, zatytułowany The Jazz Show with Jamie Cullum. Według danych BBC, jest najpopu larniejszym brytyjskim muzykiem jazzowym w historii, zarówno pod względem łącznej liczby sprzedanych płyt (która przekroczyła już 4 mln egzemplarzy), jak i nakładu jednego albumu; jego krążek Twentysome thing rozszedł się w ilości ponad 2,5 mln egzemplarzy.

kiedy: piątek, 16 grudnia, godz. 19:00 gdzie: O2 Shepherds Bush Empire, London

Soul II Soul

brytyjska grupa muzyczna wykonu jąca mieszankę R&B i elektronicznej muzyki tanecznej. Założona w 1988 w Londynie, działała do 1997. Nie dawno się reaktywowała. W skład zespołu wchodzili: Jazzie B (DJ i pro ducent), Caron Wheeler (wokalistka), Simon Law (klawiszowiec), Daddae (gitarzysta, perkusista i klawiszowiec) i Nellee Hooper (producent). Jej naj większe przeboje to „Keep on Movin’” i „ Back to Life (However Do You Want Me)”.

kiedy:

piątek, 16 grudnia, godz. 19:00 gdzie: Roundhouse, London

Celeste

– a właściwie Celeste Epiphany Waite – amerykańsko-brytyjska piosen karka i autorka tekstów. Rozpoczęła swoją karierę w 2014 roku, śpiewając dla producentów elektronicznych, takich jak Avicii, Tieksi Real Lies, a także samodzielnie publikując treści na SoundCloud. W 2019 roku została szóstą artystką, która znalazła się na szczycie corocznego rankingu BBC Sound of... i wygrała nagrodę Rising Star Award na Brit Awards w tym samym roku. Jej debiutancki album Not Your Muse został wydany w 2021 roku i zadebiutował na 1. miejscu UK Albums Chart. Zdobył nominacje do Albumu Roku, Najlepszej Artystki So lowej i Najlepszego Nowego Artysty na Brit Awards 2021, a także Mercury Prize 2021. W tym samym roku Cele ste została również nominowana do Oscara za najlepszą oryginalną pio senkę za współtworzenie „Hear My

Voice” z filmu The Trial of the Chicago 7 (2020).

kiedy: sobota, 17 grudnia, godz. 18:45 gdzie: Westminster Central Halls, London

Fields Of The Nephilim

angielska grupa muzyczna wykonu jąca rock gotycki. Powstała w 1984 roku w Stevenage w Anglii, z inicjaty wy Carla McCoya, Gary’ego Whiskera, Tony’ego Pettitta, Paula Wrighta oraz Noda Wrighta. Niedługo potem do grupy dołączył Peter Yates, z którym zarejestrowano pierwszy album zaty tułowany Dawnrazor.

kiedy: sobota, 17 grudnia, godz. 19:00 gdzie: O2 Shepherds Bush Empire, London

9 grudnia 2022 ~ wielki imprezownik 72
foto: Shutterstock

POLECAMY!

UB40

brytyjski zespół muzyczny grający muzykę reggae. Nazwa zespołu pochodzi od oznaczenia brytyjskiego formularza wydawanego osobom pobierającym zasiłek dla bezrobotnych (ang. Unemployment Benefit, Form 40). Powstał w 1978 w Birmingham, największą popularność zdobył w składzie: Ali Campbell (wo kalista i gitarzysta), Robin Campbell (gitarzysta i wokalista), Michael Virtue (klawiszowiec), Brian Travers (saksofonista), Norman Lamount Hassan (puzonista), Terence Astro Wilson (trębacz), Earl Falconer (basista), James Brown (perkusista). Członkowie zespołu tworzyli efektownie aranżowane piosenki, bazujące na wzorcu rytmicznym reggae (np. King, Food For Thought, My Way Of Thinking, The Earth Dies Screaming, Don’t Slow Down, One In Ten), zespół nagrywał też własne wersje znanych przebojów (m.in. I Think It’s Going To Rain Today R. Newmana, Red Red Wine Neila Diamonda, Please Don’t Make Me Cry W. Tuckera, Many Rivers To Cross Jimmy’ego Cliffa, Can’t Help Falling in Love Elvisa Presleya i I’ll Be Your Baby Tonight Boba Dylana). Muzycy UB40 współpracowali m.in. z Robertem Palmerem, Pato Bantonem, Bittym McLeanem, Chrissie Hynde, Madness, Hunterz.

kiedy: środa, 21 grudnia, godz. 18:30 gdzie: OVO Arena Wembley (formerly The SSE Arena Wembley), London

Pusha T

jest amerykańskim raperem, autorem tekstów i producentem muzycznym. Zyskał rozgłos jako połowa duetu hip-hopowego Clipse, w którym wy stępował wraz ze swoim starszym bratem No Malice. Jako Clipse wydali trzy albumy studyjne, a także mieli hitowe single, w tym „Grindin’” i „When the Last Time”. Założyli także wy twórnię Re-Up Recordsi wytwórnię modową Play Cloths. W 2010 roku Pusha T pojawił się na singlu Kanye Westa „Runaway”, który zadebiutował na 12 miejscu listy Billboard Hot 100. W 2011 roku wydał swój pierwszy solowy projekt, mixtape Fear of God. W 2013 roku wydał debiutancki so lowy album My Name Is My Name. W listopadzie 2015 roku Kanye West mianował Pusha T na stanowisko prezesa GOOD Music. Od tego czasu Pusha T wydał jeszcze trzy solowe

albumy: King Push – Darkest Before Dawn: The Prelude (2015), Daytona (2018) iIt’s Almost Dry (2022), z których wszystkie zyskały szerokie uznanie; ten ostatni był pierwszym debiutem numer jeden Pusha T na liście Billboard 200.

kiedy: poniedziałek, 19 grudnia, godz. 19:00 gdzie: O2 Academy Brixton, London

Volbeat

duński zespół wykonujący muzykę z pogranicza rocka i heavy metalu. Grupę założył w październiku 2001 w Kopenhadze wokalista i gitarzysta Michael Poulsen. Debiutancki album zespołu zatytułowany The Strength / The Sound / The Songs ukazał się w 2005 roku. Czwarty album studyjny zespołu Beyond Hell / Above Heaven

z 2010 r. cieszył się znaczną popu larnością w Europie. Płyta została w yróżniona dwukrotną platyną w Danii oraz złotem w Szwecji. Album trafił ponadto na listę Billboard Heatseekers Albums w Stanach Zjednoczonych, gdzie uplasował się na 1. miejscu. W 2011 zespół opuścił gitarzysta Thomas Bredahl grający w zespole od 2006 roku. Na koncertach jego miejsce zajął Hank Shermann, muzyk znany z występów w zespole Mercyful Fate.

kiedy: wtorek, 20 grudnia, godz. 18:30 gdzie: OVO Arena Wembley (formerly The SSE Arena Wembley), London

Ingested

brytyjski zespół death metalowy z Manchesteru, założony w 2006 roku.

Zespół składa się z wokalisty Jasona Evansa, gitarzysty Seana Hynesa i per kusisty Lyn Jeffs. Zespół wydał sześć albumów studyjnych.

W 2010 roku Ingested po raz pierwszy koncertował w całej Europie w ramach Bonecrusher Fest, którego gwiazdą był The Black Dahlia Murderi wspierany przez Carnifex, 3 Inches of Blood i The Faceless. Pierwsza trasa po USA od była się jesienią 2015 roku w ramach Devastation on the Nation. Piąty album studyjny zespołu, Where Only Gods May Tread, ukazał się w 2020 roku. Me tal Hammer nazwał go 44. najlepszym albumem metalowym 2020 roku. W 2022 roku zespół wydał szósty album studyjny, Ashes Lie Still.

kiedy: czwartek, 22 grudnia, godz. 19:00 gdzie: O2 Academy Islington, London

wielki imprezownik ~ 73
foto: Shutterstock

n

f

o

r

m

Polskie parafie w UK

Ashton-under-Lyne

Duszpasterz: ks. proboszcz Grzegorz Januszewski (0161) 339 3047; 13 Brompton Terrace, DUKINFIELD SK16 4JT; ashton@pcmew.org; pcmashton.chrystusowcy.pl

St Anne’s Church; Burlington Street, ASHTON-UNDER-LYNE, OL6 7DG; msze niedzielne: 13.00

St Peter’s Church; 16 Green Lane, STOCKPORT, SK7 4EA; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 16.00

St Anne’s Church; Crescent Road, Manchester, M8 5UD; msze niedzielne: 8.30

Bedford Duszpasterze: ks. proboszcz Janusz Kopeć – 07704141192; ks. senior Grzegorz Aleksandrowicz; parafiabedford.uk

Kościół Polski pw. Sacred Heart of Jesus & St Cuthbert; Mill Street, BEDFORD, MK40 3EU; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 9.30, 11.00, 19.00

Birmingham Duszpasterze: Ks. prob. Krzysztof Kita - 0121 643 0940; ks. asyst. Artur Kozik - 0121 643 0940; parafiabirmingham.org.uk

St Michael’s Church; Moor Street, BIRMINGHAM, B4 7UG; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 9,30, 11.30, 18.00

Blackburn Duszpasterz: ks. prob. Robert Pytel - (01254) 57067; blackburn@pcmew.org; parafiablackburn.eu;

St Anne’s Church; France Street, Blackburn, BB2 1LX; msze niedzielne: 10.00 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Kaplica Domu Polskiego pw. NMP Królowej Polski; 44 Preston New Road, Blackburn, BB2 6AH; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 10.00 i 19.00

St Anne’s Church; Cobham Road, ACCRINGTON, BB5 0AH; msze niedzielne: 1. niedziela m-ca 13.00 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Holy Saviour Church; 2 Vulcan Street, Nelson, BB9 8HE; msze niedzielne: 2. i 4. niedziela m-ca 13.30 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Bognor Regis

Duszpasterz: o. prob. Antoni Prosowicz OFM - 07515 706 746; parafiabognorregis.com

Our Lady of Sorrows Church; Clarence Road, Bognor Regis, PO21 1JX; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 16.00

St Richard’s Church; Market Avenue, Chichester, PO19 1XB; msze niedzielne: 12.00

English Martyrs Church; Goring Way, Goring-by-Sea, BN12 4UH; msze niedzielne: 1. i 3. niedziela m-ca 18.00

St. Anthony of Viareggio; Gossamer Lane, Aldwick, Rose Green, PO21 3HF; msze niedzielne: sobota 18.00, 2. i 4. niedziela m-ca 9.00

Bolton

Duszpasterz: ks. prob. Paweł Stebel - (01204) 523563; parafiabolton.co.uk

Kościół Polski pw. Dobrego Pasterza; 180 High Street, Bolton, BL3 6PL; msze niedzielne: 12.00

Kaplica Domu Polskiego pw. MB Królowej Polski; Back East Street, Bury, BL9 0RU; msze niedzielne: 10.00

St Mary’s Church; Mt Pleasant, Chorley, PR7 2SR; msze niedzielne: co dwa tygodnie - 14.00

Boston

Duszpasterze: ks. prob. Stanisław Kowalski SChr.(01205) 619921; ks. asyst. Damian Jędrzejak SChr. - (01205) 619921; boston@pcmew.org; parafiaboston.co.uk

St. Mary Church; 24 Horncastle Road, BOSTON, PE21 9BU; msze niedzielne: 11.30, 13.00, 19.30

The Sacred Heart Church; Grosvenor Road, SKEGNESS, PE25 2DB; msze niedzielne: 15.00

The Immaculate Conception and St Norbert Church; 52 St Thomas Road, SPALDING, PE11 2XX; msze niedzielne: sobota 18.30

Bournemouth

Duszpasterz: ks. prob. Łukasz Przewieślik SChr. - (01202) 619668; bournemouth@pcmew. org;

Sacred Heart Church; 1 Albert Road, Bournemouth, BH1 1BZ; msze niedzielne: 12.30ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA

The Annunciation Church; 218 Charminster Road, Bournemouth, BH8 9RW; msze niedzielne: 9.00

St Edmund Campion Church; Castle Lane West, BOURNEMOUTH, BH8 9TN; msze niedzielne: sobota: 19.00; niedziela: 12.30; 19.00

Bradford

Duszpasterz: ks. prob. Mirosław Sławicki - (01274) 720848; bradford@pcmew.org; parafiabradford.co.uk

Kościół polski Matki Bożej Częstochowskiej i św. Maksymiliana Marii Kolbego; 29 Edmund Street, Bradford, BD5 0BH; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 10.00, 11.15 St Marie’s Church; 2 Clarence Street, Halifax, HX1 5DH; msze niedzielne: 13.00

St Austin’s Church; 6 Wentworth Terrace, Wakefield, WF1 3QN; msze niedzielne: 15.30

Brighton

Duszpasterz: ks. prob. Tadeusz Białas COr. - (01273) 720069; brighton@pcmew.org; parafiabrighton.org; St Mary Magdalen Church; 55 Upper North Street, Brighton, BN1 3FH; msze niedzielne: niedziela 9.00

Our Lady, Queen of Heaven Church; Stagelands, Langley Green, Crawley, RH11 7QD; msze niedzielne: niedziela 11.00

St. Agnes’ Church; 10 Whitley Road, Eastbourne, BN22 8NE; msze niedzielne: 2 i 3 niedziela m-ca 18.00

Our Lady Star of the Sea Church; 1 High Street, Hastings, TN34 3EY; msze niedzielne: 1. niedziela m-ca 18.00

St. George Church; Court Farm Road, Hove, BN3 7QR; msze niedzielne: sobota 18.30 Dom Polski w Hove; 78 Farm Road, Hove, BF3 1FD; msze niedzielne: poniedziałek 18.30; środa i piątek 10.30 St Augustine’s Church; Crescent Road, Tunbridge Wells, TN1 2LY; msze niedzielne: 4 niedziela m-ca 19.30

Bristol Duszpasterz: ks. prob. Jacek Michalski - (0117) 942 14 27; bristol@pcmew.org; parafiabristol.uk; Kościół Polski pw. MB Ostrobramskiej; Cheltenham Road, Bristol, BS6 5RH; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 10.00, 12.30 i 15.00

Cambridge Duszpasterz: ks. prob. Waldemar Niewiński - (01223) 368539; cambridge@pcmew.org; parafia-cambridge.co.uk; Our Lady & The English Martyrs Church; Hills Road, Cambridge, CB2 1JR; msze niedzielne: 12.45 Kaplica polska pw. MB Królowej Polski; 231 Chesterton Road, Cambridge, CB4 1AS; msze niedzielne: sobota 18.00

St Thomas of Canterbury Church; Weeting Road, Brandon, IP27 0PT; msze niedzielne: 9.00

a

t

St Michael the Archangel Church; 82 Hartford Road, Huntingdon, PE29 1XP; msze niedzielne: 15.30

Cardiff

Duszpasterz: ks. prob. Michał Oszczudłowski - (029) 2025 3514; polskaparafiacardiff.org; Our Lady of Lourdes; Gabalfa Avenue, Gabalfa, Cardiff, CF14 2QQ; msze niedzielne: sobota 19.15, niedziela 10.30 i 12.00 St. David’s Church; Park Crescent, Newport, NP20 3AQ; msze niedzielne: niedziela 9.00

Our Lady Queen of Martyrs Church; Belmont Road, Hereford, HR2 7JR; msze niedzielne: 4. niedziela miesiąca 16.00

St Mary’s Church; Pontmorlais Road, Merthyr Tydfil, CF47 8RG; msze niedzielne: 1. niedziela miesiąca o 19.15

Corby-Kettering

Duszpasterz: ks. prob. Ryszard Taraszka 01536 203 574; corby@ pcmew.org; parafiacorby.co.uk Kościół pw. Św. Józefa Rzemieślnika; Rockingham Road, Corby, NN17 1AE; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 10.30 i 16.00

St Edward the Confessor Church; 2 The Grove, Kettering, NN15 7QQ; msze niedzielne: 13.00

Coventry

Duszpasterz: ks. prob. Romuald Szczodrowski - (024) 7622 2455; coventry@pcmew.org; parafiacoventry.org.uk Kościół Polski pw. św. Stanisława Kostki; Springfield Road, Coventry, CV1 4GR; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 9.00, 11.00, 18.00

Crewe

Duszpasterz: ks. prob. Piotr Gardoń SChr. - (01270) 256284; crewe@pcmew.org; St Mary of the Immaculate Conception Church; 13 Gatefield Street, Crewe, CW1 2JP; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 12.45

Derby

Duszpasterze: ks. prob. Roman Kossakowski SChr. - (01332) 364078; ks. Sebastian Ludwin SChr. - (01332) 364078; derby@ pcmew.org; parafiaderby.co.uk; Kościół Polski pw. św. Maksymiliana Kolbe; 9 Gordon Road, Derby, DE23 6WR; msze niedzielne: niedziela 9.00, 10.30, 12.00 (od września do lipca); 18:00

o

r

St Mary and Modwen Church; 78A Guild Street, Burton-uponTrent, DE14 1NB; msze niedzielne: 14.00 - ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA

St. Joseph the Worker; Mount Street, Winshill; DE15 0JA; msze niedzielne: sobota 18:00 (od września do lipca)

Doncaster

Duszpasterz: ks. prob. Daniel Głoćko SChr. - 07564 413154; doncaster.eparafia.pl; St Peter in Chains Church; St Peter in Chains, Doncaster, DN1 2AA; msze niedzielne: sobota 17.00, niedziela 8.00, 12.00

Sacred Heart Church; Market Street, Hemsworth, WF9 4LB; msze niedzielne: brak St Bede’s Church; Station Road, Rotherham, S60 1HF; msze niedzielne: 11.15 - ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA

Dunstable

Duszpasterze: ks. prob. Piotr Redliński SChr. - (01582) 662807; ks. Krzysztof Sanda SChr.; ppld. co.uk; Kościół Polski pw. MB Częstochowskiej; 17 Victoria Street, Dunstable, LU6 3AZ; msze niedzielne: sobota 17.00, niedziela 9.00, 11.00, 17.30 - ZNIESIONA DO ODWOŁANIA, 19.00 OD 19 WRZEŚNIA SOBOTA 17:00 NIEDZIELA 8:30, 10:00, 11:30 ORAZ 19:00

The Holy Ghost Church; 33 Westbourne Road, LUTON, LU4 8JD; msze niedzielne: niedziela 19.00 - ZNIESIONA DO ODWOŁANIA

St. Augustine’s Church; Langcliffe Drive, Heelands, MILTON KEYNES, MK13 7LA; msze niedzielne: niedziela 14.00 OD 19 WRZEŚNIA SOBOTA 19:00 NIEDZIELA 14:00

Enfield

Duszpasterz: ks. prob. Maciej Michałek – 07470804568; enfield@pcmew.org; parafiaenfield.org; Holy Family Chapel; 52 London Road, Enfield, EN2 6EN; msze niedzielne: sobota 18.00 i niedziela 9.00

St Monica’s Church; 1 Stonard Road, Palmers Green, London, N13 4DJ; msze niedzielne: niedziela 15.30

London – Forest Gate

Duszpasterz: ks.prob. Cezary Kraczkowski SChr. - (020) 8599 1445; parafiailford.co.uk;

9 grudnia 2022
I •
~ informator 74

GOODMAYES; High Road, Goodmayes, Ilford, IG3 8SH; msze niedzielne: 13.00

Immaculate Conception and St Joseph Church; 204 High Street, Waltham Cross, EN8 7DP; msze niedzielne: sobota 20.00, niedziela 10.00

Most Holy Redeemer; Petersfield Avenue, Harold Hill, ROMFORD, RM3 9PB; msze niedzielne: 15.30 UPTON PARK; 555 GREEN STREET, E13 9BF, UPTON PARK; msze niedzielne: 18.00

Gloucester

Duszpasterz: ks. prob. Dariusz Mazur - (01452) 523839; gloucester@pcmew.org

St. Thomas More Catholic Centre; Princess Elizabeth Way, Cheltenham, GL51 7RA; msze niedzielne: 9.30

St Peter’s Church; London Road, Gloucester, GL1 3EX; msze niedzielne: sobota 19.30, niedziela: 12.30

Sacred Heart of Jesus and Mary Church; Moorend Road, Charlton Kings, Cheltenham, GL53 9AU; msze niedzielne: 16.15

Great Missenden

Duszpasterz: ks. prob. Roman Werner SChr. - (01494) 868248; tchr.org/amersham

Immaculate Heart of Mary Church; 23 High Street, Great Missenden, HP16 9AA; msze niedzielne: 12.20 (oprócz 1. niedzieli m-ca)

St Aidan’s Church; Finch Lane, Little Chalfont, HP6 5LF; msze niedzielne: 9.00

Holy Rood Church; Exchange Road, Watford, WD18 0PJ; msze niedzielne: 14.15

St. Columba Church; 432 Berkhamstead Road, CHESHAM, HP5 3HQ; msze niedzielne: 1. niedziela m-ca godz. 12.00

High Wycombe

Duszpasterz: ks. prob. Andrzej Neblik - (01494) 462994; parafiahighwycombe.org.uk Our Lady of Lourdes Church; 69 Camborne Avenue, Aylesbury, HP21 7UE; msze niedzielne: 8.30 Polski Dom; High Wycombe, HP13 7JF; msze niedzielne: 12.00, 18.00

Huddersfield

Duszpasterze: ks. prob. Józef Wacławik CHS - (01484) 420474; ks. kapelan Jan Wojczyński SChr. (01484) 531452; huddersfield@ pcmew.org Kościół Polski pw. MB

Częstochowskiej, Królowej Polski; 88 Fitzwilliam Street, Huddersfield, HD1 5BB; msze niedzielne: niedziela: 11.15, 15.30, środa: 19.00, sobota: 12.00

Hull

Duszpasterz: ks. prob. Mariusz Gutowski SChr. - (01482) 341472; parafia.hull.pl

St Wilfrid’s Church; 200 The Boulevard, Hull, HU3 3EL; msze niedzielne: 17.00

St Vincent’s Church; Queens Road, Hull, HU5 2QP; msze niedzielne: sobota 18.30

St Peter’s Church; Castle Road, Scarborough, YO11 1TH; msze niedzielne: 9.30

St George’s Church; Peel Street, York, YO1 9PZ; msze niedzielne: 13.30

Ilford Park Duszpasterz: ks. prob. Marcin Wysocki - (01626) 332043; parafiawdevon.ucoz.net

Kaplica pw. Chrystusa Króla i MB Ostrobramskiej Church; Ilford Park Polish Home, Stover, Newton Abbot, TQ12 6QH; msze niedzielne: 10.30 - we Mszy św. uczestniczą tylko rezydenci domu Ilford Park Polish Home

The Sacred Heart Church; The Sacred Heart Church; 25 South Street, Exeter, EX1 1EB; msze niedzielne: 13.15

Assumption of Our Lady Church; 76 Abbey Road, Torquay, TQ2 5NJ; msze niedzielne: 18.30

St Joseph Church; 1 Stavordale Rd, WEYMOUTH, DT4 0AB; msze niedzielne: 15.00 (spowiedź od 14:30)

Ipswich

Duszpasterz: ks. prob. Paweł Nawłoka - 07486 880441; 82 Wellesley Road; IPSWICH, IP4 1PH; parafiaipswich.pl

St Mary’s Church; 322 Woodbridge Road, Ipswich IP4 4BD; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 12.00

Our Lady Queen of Peace Church; The Avenue, Braintree, CM7 3HY; msze niedzielne: niedziela 16.30

St Edmund’s Church; 21 Westgate Street, Bury St Edmunds, IP33 1QG; msze niedzielne: 2. i 4. sobota m-ca godz. 16.00

St James the Less Church; 51 Priory Street, Colchester, CO1 2QB; msze niedzielne: niedziela 14.00

Jersey

Duszpasterz: ks. prob. Jacek Małecki - 07797 778 786

St Mary’s and St Peter’s Church; Wellington Road, St Helier, JE2 4RJ; msze niedzielne: 9.00

St Thomas Church; 17 Val Plaisant, St Helier, JE2 4TA; msze niedzielne: 19.30

Kidderminster

Duszpasterz: ks. prob. Marek Ogorzały SChr. - (01562) 745914; kidderminster@pcmew.org; parafiakidderminster.org.uk

Kościół Polski pw.MB

Ostrobramskiej; 50 Pitt Street, Kidderminster, DY10 2UN; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 10.00, 18.00

St George Church; 1 Sansome Place, Worcester, WR1 1UG; msze niedzielne: niedziela 14.00

Lancaster

Duszpasterz: ks. prob. Ryszard Sadecki SChr. - (01524)

39820; lancaster@pcmew.org; kosciolwlancaster.org.uk

Kościół Polski pw. MB Królowej Polski; Nelson Street, Lancaster, LA1 1PT; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 9.30

Our Lady and St Joseph Church; The Rectory, Warwick Square, CARLISLE, CA1 1LB; msze niedzielne: 13.00

St Patrick’s Church; St John’s Road, MORECAMBE, LA3 1EX; msze niedzielne: niedziela 18.30

St Catherine’s Church; Drovers Lane, PENRITH, CA11 9EL; msze niedzielne: 1. niedziela m-ca 15.30 - ZAWIESZONO DO ODWOŁANIA

Our Lady of Windermere Church; Lake Road, WINDERMERE, LA23 2EQ; msze niedzielne: sobota 16.00

Laxton Hall

Duszpasterze: ks. kapelan Andrzej Budzyński - (01780) 444242; ks. rezydent Jan Szponar Kaplica Polska pw. Niepokalanej Maryi, Matki Kościoła; Laxton Hall, Laxton, Corby, NN17 3AU; msze niedzielne: 12.00

Leeds

Duszpasterz: ks. prob. Jan Zaręba - (0113) 262 3220; parafialeeds.com Kościół Polski pw. MB Częstochowskiej i św. Stanisława Kostki; Newton Hill Road, Leeds, LS7 4JE; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 9.30, 11.00, 19.00

St Roberts Church; Robert Street, Harrogate, HG1 1HP; msze niedzielne: 1. i 3. niedziela miesiąca 16.30 St Joseph’s Church; Back Street, Pontefract, WF8 1NL; msze niedzielne: 2. niedziela m-ca 16.15

Leicester

Duszpasterz: ks. prob. Tadeusz Kordys - (0116) 221 7006; leicester@pcmew.org; leicesterpolonia.co.uk Kościół polski pw. Nawrócenia św. Pawła; Wakerley Road, Leicester, LE5 4WD; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 8.45, 11.15, 17.00

Letchworth

Duszpasterz: Ks. Prob. Cezary Komosiński – 07519059276; letchworth@pcmew.org; parafialetchworth-albert.co.uk

St Hugh of Lincoln Church; 84 Pixmore Way, Letchworth, SG6 3TP; msze niedzielne: 13.00

SS Alban’s and Stephens Church; 14 Beaconsfield Road, ST ALBANS, AL1 3RB; msze niedzielne: 2. i 4. niedziela m-ca 16.00

St Mary Church; 26 Salisbury Square, HATFIELD, AL9 5JD; msze niedzielne: 18.00

Our Lady Queen of all Creation; St Albans Road, Hemel Hempstead, HP3 8PG; msze niedzielne: 1. i 3. niedziela m-ca 16.00

St Hilda Church; 9 Breakspear, Stevenage, SG2 9SQ; msze niedzielne: sobota godz. 17.00

London – Balham Duszpasterze: ks. prob. Władysław Wyszowadzki - (020) 8672 5070; ks. Aleksander Dasik (020) 8767 0358; ks. senior Teodor Bartnik; balham@pcmew. org; parafia-balham.co.uk Kościół Polski pw. Chrystusa Króla; 232-234 Balham High Road, London, SW17 7AW; msze niedzielne: 9.30, 10.45, 12.00, 18.00

Kaplica polska osiedla św. Antoniego; 47-49 Foxbourne Road, London, SW17 7AW; msze niedzielne: 8.30

London – Croydon Duszpasterze: ks. prob. Jerzy Mikrut - (020) 8653 8701; ks. Bartosz Kasprzyszak; croydon@ pcmew.org; parafia-croydon.co.uk Kościół polski pw. Jezusa Miłosiernego; 6-8 Oliver Grove, London, SE25 6EJ; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 8.30, 10.00, 18.00

Holy Innocents Church; 192 Selhurst Road, London, SE25 6XX; msze niedzielne: 12.00

London – Devonia Duszpasterze: ks. prob. Bogdan Kołodziej - 08444874288; ks. Tomasz Mężyk; devonia@pcmew. org; parafia-devonia.org.uk Kościół Polski pw. MB Częstochowskiej i św. Kazimierza; 2 Devonia Road, Islington, LONDON, N1 8JJ; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 9.00, 11.00, 12.30 - ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA, 15.00, 19.00

London – Ealing Duszpasterze: ks. prob. Michał Kozak MIC - (020) 8567 1746; ks. Wiktor Gumienny MIC (020) 8567 1746; ks. senior Jerzy Januszkiewicz - (020) 8621 5260; ks. Klaudiusz Rokicki MIC - (020) 8567 1746; ks. Piotr Szyperski MIC - (020) 8567 1746; ealing. office@gmail.com; parafiaealing. co.uk

Kościół polski pw. NMP Matki Kościoła; 2 Windsor Road, LONDON, W5 5PD; msze niedzielne: sobota 19.00, 20.30 (Windsor Hall) MSZA NA WINDSOR DLA NEOKATECHUMENATU ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA, niedziela 8.30, 10.00, 11.30, 13.00, 14.30, 17.15, 19.00, 20.30 Uwaga! Kościół otwierany jest 15 minut przed Mszą Świętą i zamykany bezpośrednio po mszy do dezynfekcji.

Kaplica domu polskiego, Kolbe House; 18 Hanger Lane, LONDON, W5 3HH; msze niedzielne: sobota 16.30 ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Divine Mercy Apostolate; 1 Courtfield Gardens, LONDON, W13 0EY; msze niedzielne: 10.00 ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA Kaplica Sióstr Imienia Jezus; 57 Mount Park Road, LONDON,

W5 2RU; msze niedzielne: sobota - 17.00 ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

London – HighgateFinchley

Duszpasterz: ks. prob. Marek Gałuszka - (020) 8371 0189; highgate@pcmew.org; finchleyparish.co.uk

St Joseph’s Retreat Church; Highgate Hill, LONDON, N19 5NE; msze niedzielne: 13.30

St Mary Magdalene Church; 6 Athenaeum Road, London, N20 9AE; msze niedzielne: 16:00

St Philip the Apostle Church; Gravel Hill, Finchley, LONDON, N3 3RJ; msze niedzielne: 18.30

London – Hammersmith Duszpasterze: ks. prob. Marek Reczek - (020) 8743 8848; ks. asyst. Zygmunt Zapaśnik 0208 743 88 48; hammersmith@ pcmew.org; bobola.church Kościół Polski pw. św.

Andrzeja Boboli; 1 Leysfield Road, LONDON, W12 9JF; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 8.30, 10.00, 12.00, 18.00

Our Lady Queen of the Apostles Church; 15 The Green, HESTON, TW5 0RL; msze niedzielne: 15.00

- ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

London – Lewisham

Duszpasterz: ks. prob. Dawid Jasiński - (+44) 07448583386; lewisham@pcmew.org St. William of York; 4 Brockley Park, Forst Hill, London, SE 23 1PS; msze niedzielne: sobota 19.30 Kaplica Domu Polskiego pw. św. Jana Bosko; 8A Waldram Park Road, Forest Hill, LONDON, SE23 2PN; msze niedzielne: 9.00

Our Lady Help of Christians; 127 Mottingham Rd, London, SE9 4ST; msze niedzielne: godz. 13.00

PARAFIA PW. ŚW. WOJCIECHA NA KENSINGTON & CHELSEA W LONDYNIE

MSZA ŚW. - SUMA PARAFIALNA - godz. 13.30 (niedziele i uroczystości) Kensington & Chelsea (Earls Court) - St Cuthbert’s Church, 50 Philbeach Gardens, London SW5 9EB. Spowiedź od godziny 13.00.

MSZA ŚW. W KOŚCIELE

FILIALNYM - godz. 11.00 (niedziele i uroczystości); West Hendon - St Patrick’s Church - 169 West Hendon Broadway, London NW9 7EB. Spowiedź od godziny 10.30. MSZE ŚW. W TYGODNIU, poniedziałki i środy o godz. 19.00 (od godz. 18.00 - adoracja).

NABOŻEŃSTWA DO ŚW.

PATRONÓW, w każdą trzecią niedzielę miesiąca po Mszy św. o godz. 13.30.

London – Putney

Duszpasterze: ks. prob. Andrzej Zuziak SChr. - 020 8788 3933; ks. Leszek Rygiewicz SChr.; putney@ pcmew.org; parafiaputney.co.uk

informator ~ 75

Kościół Polski pw. św. Jana Ewangelisty; St John’s Avenue, LONDON, SW15 6AJ; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 8.30, 10.00, 11.30, 13.00, 18.00

Christ the King Church; The Crescent, Wimbledon Park, LONDON, SW19 8AJ; msze niedzielne: 12.45 - ZAWIESZONE

DO ODWOŁANIA

London – Willesden Green

Duszpasterze: o. prob. Adam Tomaszewski SJ - (020) 8452 4304; o. Leszek Szuta SJ; o. Adam Baczewski SJ; willesden.green@ pcmew.org; polishjesuits.co.uk St. Francis of Assisi Church; Cullingworth Rd, LONDON, NW10 1NR; msze niedzielne: sob.19.00, niedz. 9.00, 10.30, 12.00, 19.00 Kaplica domu polskiego pw. MB Miłosierdzia; 182 Walm Lane, LONDON, NW2 3AX; msze niedzielne: 10.30, 12.00

Manchester

Duszpasterze: ks. prob. Karol Rogasik SChr. - (0161) 226 1588; ks. Wojciech Rożdżeński SChr. - (0161) 226 1588; ks. senior Edward Sopala SChr. - (0161) 226 1588; ks. senior Stanisław Leniart - (0161) 226 1588; parafiamanchester.pl Kościół Polski pw. Miłosierdzia Bożego; 196 Lloyd Street North, Manchester, M14 4QB; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 8.00, 10.00, 12.00 oraz 19.00

Mansfield

Duszpasterz: ks. prob. Kazimierz Bidziński - (01623) 626470; mansfield@pcmew.org; parafia-mansfield.co.uk/ Kościół Polski pw. Św. Barbary; Windmill Lane, MANSFIELD, NG18 2AL; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 9.30, 11.15

St Joseph the Worker Church; 101 Winfield Avenue, WORKSOP, S81 0SF; msze niedzielne: 16.00

Melton Mowbray

Duszpasterz: ks. prob. Krzysztof Zalewski - (01664) 562101 Kościół Polski pw. MB Częstochowskiej; 82 Sandy Lane, Melton Mowbray, LE13 0AW; msze niedzielne: sob. 18.00, niedz. 11.00 Dom Polski; True Lovers Walk, Loughborough, LE11 3DB; msze niedzielne: 09.00

Godalming

Duszpasterz: ks. prob. Tomasz Kocjan - 01483 497860; parafiamilford.org.uk

St Edward the Confessor; Sutton Park, Sutton Green, GUILDFORD, GU4 7QN; msze niedzielne: Sobota o 18.00

St Joseph’s Church; Portsmouth Road, Milford, GU8 5DY; msze niedzielne: niedziela: 8.15; 18.00

St John the Evangelist Church; 3 Springfield Road, Horsham, RH12 2PJ; msze niedzielne: 13.00

St Tarcicius Church; 227 London Road, Camberley GU15 3EY; msze niedzielne: 2. niedz. m-ca: 11.00

Newcastle-upon-Tyne

Duszpasterz: ks. prob. Jan Świętek - (0191) 273 3575; newcastle@ pcmew.org; parafianewcastle. org.uk

Kaplica Polska pw. MB Częstochowskiej; 2 Maple Terrace, Newcastle upon Tyne, NE4 7SF; msze niedzielne: 1 i 2 sobota m-ca godz. 18.00; 2, 3 i 4 niedziela m-ca godz. 09.00; wszystkie niedz.m-ca godz. 18.00

St Patrick Church; Victoria Road, CONSETT, DH8 5AX; msze niedzielne: 3 niedz. m-ca godz. 13.00 St Teresa Church; Harris Street, DARLINGTON, DL1 4NL; msze niedzielne: 1 niedziela m-ca godz. 08.45; 2 niedziela m-ca godz. 13.00; 4 sobota m-ca godz. 18.00

St Wilfrid Church; Sunderland Road, GATESHEAD, NE8 3QR; msze niedzielne: wszystkie niedziele m-ca godz. 11.00

The Sacred Heart Church; Linthorpe Road, MIDDLESBROUGH, TS5 6LD; msze niedzielne: 3 sobota m-ca godz. 18.00; ostatnia niedziela m-ca godz. 14.00

Northampton

Duszpasterz: ks. prob. Janusz Zbroniec - 07758 689059; parafianorthampton.pl Kościół Polski pw. św. Stanisława i św. Wawrzyńca; Duke Street, Northampton, NN1 3BA; msze niedzielne: 9,00, 10.30, 19.00

St Augustine’s Church; 32 London Road, Daventry, NN11 4BZ; msze niedzielne: sobota przed 1. i 3. niedzielą m-ca 18.30

Our Lady of the Sacred Heart Church; 82 Knox Road, Wellingborough, NN8 1JA; msze niedzielne: sobota przed 2. i 4. niedziela m-ca 20.00, niedziela 12.30

Northolt

Duszpasterz: ks. prob. Witold Kapuściński - (020) 8993 0097; northolt@pcmew.org; parafiaojcapio.com St. Bernard Church; 17 Mandeville Road, NORTHOLT, UB5 5HE; msze niedzielne: 17.00 St Lawrence Church; 9 The Green, FELTHAM, TW13 4AF; msze niedzielne: 13.00

Holy Family Church; Vale Lane, London, W3 0DY; msze niedz.: 10.00

Northwich

Duszpasterz: ks. prob. Grzegorz Kozieński SChr. - (01606) 42877; liverpool.chrystusowcy.pl Kościół polski pw. MB

Częstochowskiej; 107 London Road, Northwich, CW9 8AT; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 10.00

St. Patrick Church; Park Place, Liverpool, L8 5UX; msze niedzielne: niedziela 13.00

St Stephen, First Martyr Church; 101 Sandy Ln, Warrington WA2 9HS; msze niedzielne: 15.30

Norwich Duszpasterz: ks. prob. Waldemar Haręza - (01603) 928622; norwich@pcmew.org St John the Baptist Church; St Giles’ Gate, Norwich, NR2 2PA; msze niedzielne: sobota 16.00 Methodist Church; 72 High Street, WATTON, IP25 6AH; msze niedzielne: Sobota 18.30ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA St Thomas of Canterbury Church; Brandon Road, IP27 0PT Brandon; msze niedzielne: niedziela 09.00

St. Williams Way - Churchfield Green Our Lady’s; Norwich NR7 0AH; msze niedzielne: 11.30

Nottingham

Duszpasterze: ks. prob. Krzysztof Kawczyński - (0115) 960 4740; ks. Janusz Sroka –(0115) 962 37 13; nottingham@ pcmew.org; parafianottingham. org.uk

Kościół Polski pw. MB Częstochowskiej; 2 Sherwood Rise, Nottingham, NG7 6JN; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 9.30, 11.00, 12.30 i 18.30

Oxford

Duszpasterz: prob. ks. dr Edward Rusin - (01865) 510354, 07842901275; oxford@pcmew. org; parafiaoxford.co.uk Corpus Christi Church; Margaret Road, Oxford, OX3 8AJ; msze niedzielne: środa, 1. piątek m-cagodz. 19:00 i sobota - godz. 18:00 St. Anthony of Padua Church; 115 Headley Way, Oxford, OX3 7SS; msze niedzielne: 12.00 Our Lady & St. Edmund; 1 Radley Road, ABINGDON, OX14 3PL; msze niedzielne: 14.00 St John the Baptist Church; Alexandra Road, Andover, SP10 3AD; msze niedzielne: 2. i 4. niedziela m-ca 18.00ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Penrhos

Duszpasterze: ks. kapelan Ryszard Hanaczewski - (01758) 461310; ks. senior Władysław Marmol; penrhos@pcmew.org Kościół osiedla polskiego pw. Our Lady and St Cynfil; Penrhos Home, Pwllheli, LL53 7HN; msze niedzielne: niedziela 9.30

Peterborough

Duszpasterze: ks. prob. Paweł Urbanek SChr. - (01733) 552726; ks. asyst. Arcenio Fialek SChr.; peterborough@pcmew.org; pmkpeterborough.pcmew.org

Our Lady of Lourdes Church; Welland Road, Dogsthorpe, Peterborough, PE1 3SP; msze niedzielne: sobota 19.15, niedziela 10.45, 12.30, 19.15

Our Lady and St Charles Borromeo Church; 63 Queens Road, Wisbech, PE13 2PH; msze niedzielne: 15.30 (daty mszy: 01 i 15 listopada)

Preston

Duszpasterz: ks. prob. Paweł Szatlewski - (01772) 700231; smgpreston.org.uk

St Maria Goretti Church; Gamull Lane, PRESTON, PR2 6SJ; msze niedzielne: sobota 17.30, niedziela 12.00; dodatkowa msza św.: niedziela 17.30

St Marie-on-the-Sands Church; 25 Seabank Road, Southport, PR9 0EJ; msze niedzielne: St Cuthbert’s Church; Lytham Road, South Shore, Blackpool, FY1 6BS; msze niedzielne: 15:30

Reading

Duszpasterze: ks. prob. Rafał Jarosławski - (0118) 375 7587; ks. senior Edward Stachurski - (0118) 375 7587; reading@pcmew.org; parafiawreading.net Kościół polski pw. Najśw. Serca Pana Jezusa; 61 Watlington Street, Reading, RG1 4RF; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 9.00, 11.00, 18.00

The Holy Ghost Church; Sherborne Road, Basingstoke, RG21 5TD; msze niedzielne: 3 sobota m-ca 18.00

Rochdale

Duszpasterz: ks. prob. Wojciech Świątkowski SChr - 01706 345 950; rochdale@pcmew.org Kaplica Polska pw. MB Częstochowskiej; Polish Catholic Centre, Manchester Road, Rochdale, OL11 4LX; msze niedzielne: 10.00

St Patrick’s Church; 40 Union Street West, Oldham, OL8 1DL; msze niedzielne: 12.30

Rugby

Duszpasterz: ks. prob. Władysław Liptak - (01788) 560478

St Marie’s Church; Dunchurch Road, Rugby, CV22 5EL; msze niedzielne: 12.30

Kapilca polska pw Miłosierdzia Bożego; 17 Lawford Road, Rugby, CV21 2EB; msze niedzielne: 18.00

St Joseph’s Church; Avon Dassett, SOUTHAM, CV47 2AR; msze niedzielne: 1. i 3. niedz. m-ca 15.15 St Joseph the Worker Church; Edmunds Road, BANBURY, OX16 0PP; msze niedzielne: 2. niedziela m-ca 15.15

St John the Evangelist Church; 25 South Bar Street, BANBURY, OX16 9AF; msze niedzielne: ostatnia niedziela m-ca 15.15

Kaplica polska pw. Chrystusa Ukrzyżowanego; Polish Catholic Centre, 54 High Street, Leamington Spa, CV31 1LW; msze niedzielne: sobota 17.30ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA, niedziela 10.15

Scunthorpe

Duszpasterz: ks. prob. Włodzimierz Pająk SChr. - (01724) 855698

Holy Souls’ Church; Frodingham Road, Scunthorpe, DN15 7TA; msze niedzielne: 16.30

St Joseph and St Thomas of Canterbury Church; 143 Pasture

Road, Goole, DN14 6DP; msze niedzielne: 1. sobota m-ca 20.00ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA St. Mary on the Sea; Heneage Road, Grimsby, DN32 9DZ; msze niedzielne: 9.00

St Hugh’s Church; 34 Broadgate, Lincoln, LN2 5AQ; msze niedzielne: 12.15

Sheffield

Duszpasterz: ks. prob. Leszek Seweryn - (0114) 263 1688; sheffield@pcmew.org; lpcmsheffield.com

St Charles Borromeo Church; St Charles Street, Attercliffe, Smsze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 09.00; 10.30; 12.00; 13.30

Church of the Holy Rood; George Street, Barnsley, S70 1AX; msze niedzielne: 16.00 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

The Annunciation Church; 2 Spencer Street, Chesterfield, S40 4SD; msze niedzielne: 13.00Z AWIESZONE DO ODWOŁANIA

Slough

Duszpasterz: ks. prob. Leszek Buba - 01753 533 861; (01753) 533861; slough@pcmew.org; parafiaslough.org

Kościół polski pw. Miłosierdzia Bożego i Matki Bożej Królowej Polski; 48 Pitts Road, Slough, SL1 3XH; msze niedz.: sobota 18.00, niedziela 8.00, 10.00, 12.00, 18.00

St. Tarcisius Church; 227 London Road, Camberley, GU15 3EY; msze niedzielne: czwarta niedziela miesiąca o godz. 14.00

Southampton

Duszpasterz: ks. Mariusz Urbanowski SChr. - (023) 8178 6316; southampton@pcmew.org; southampton.chrystusowcy.pl St Edmund’s Church; The Avenue, Southampton, SO15 2EQ; msze niedzielne: msze niedzielne: sobota 17.30 i 19.00

Holy Cross Church; 53 Leigh Road, Eastleigh, SO50 2EQ; msze niedzielne: msze niedzielne: 8.30 Holy Family Church; 4 Redbridge Hill, Millbrook, Southampton, SO16 4PL; msze niedzielne: msze niedzielne: 17:30 i 19:00

St. Joseph’s Catholic Church; 48 Bugle St, Southampton, SO14 2AH; msze niedzielne: czwartek i piątek 19.00

Southend-on-Sea

Duszpasterz: ks. prob. Wojciech Mozdyniewicz - 07566 229 699; southend@pcmew.org

The Most Holy Trinity; 71 Wickhay, Basildon, SS15 5AD; msze niedzielne: wszystkie niedziele za wyjątkiem 2. niedzieli m-ca 12.30 sobota przed 2. niedzielą m-ca 19.30

Our Lady Immaculate and Holy Name Church; 178 New London Road, Chelmsford, CM2 0AR; msze niedzielne: niedziela o 16.00ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA

Sacred Heart Church; 418 South Church Road, Southend on Sea, SS1 2QB; msze niedzielne: 9.00

Our Lady Help of Christians and St Helen; 27 Milton Rd, Westcliff-

9 grudnia 2022
~ informator 76

on-Sea, SS0 7JP; msze niedzielne: sobota godz. 17.30

Stoke-on-Trent

Duszpasterz: ks. prob. Jacek Jabłoński - (01782) 411195; stoke@pcmew.org; parafiastokeontrent.pcmew.org

Our Lady of Perpetual Succour Church; Masterson Street, Fenton, ST4 3QB; msze niedzielne: 11.00, 14.00 i 19.00

St Mary’s Church; Compton Road, Leek, ST13 5NH

Msze niedzielne: sobota 16.30

Swansea

Duszpasterz: ks. prob. Artur Strzępka 07549 325 521; swansea@pcmew.org

Sacred Heart Church; School Road, Morriston, Swansea, SA6 6HZ; msze niedzielne: 14.00

Our Lady of Mount Carmel Church; Pontfaen Road, LAMPETER, SA48 7BS; msze

niedzielne: soboty o godz. 17:30 przed 2 i 4 niedzielą m-ca.

Our Lady of Peace Church; Waunt-lan-yr-afon Road, Llanelli, SA15 3AB; msze niedzielne: 12.00

Swindon

Duszpasterz: ks. prob. Jarosław Kozak - (01793) 531257; swindon@pcmew.org; parafiaswindon.com

Kościół katolicki p.w. św. Jana Pawła II; Whitbourne Avenue, Swindon; SN3 2JX; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 8.00, 09.30, 10.30, 12.30

St Peter’s Church; 7 St Peter’s Road, Cirencester, GL7 1RE; msze niedzielne: 1. sobota miesiąca 16.00 - ZAWIESZ. DO ODWŁ.

Taunton

Duszpasterz: ks. prob. Wiesław Garbacz - (01934) 629865; tauntonparafia.co.uk

St George Church; Billet Street, Taunton, TA1 3NN; msze niedzielne: 12.00

St Joseph Church; 9 Binford Place, Bridgwater, TA6 3NJ; msze niedzielne: sobota 18.30

The Holy Ghost Church; 73 Higher Kingston, Yeovil, BA21 4AR; msze niedzielne: 16.30

Corpus Christi; Ellenborough Park, WESTON SUPER MARE BS23 1XW; msze niedzielne: 9.00

Telford

St Austin’s Church; 82 Wolverhampton Road, STAFFORD, ST17 4AW; msze niedzielne: 12.30

St Patrick’s Church; King Street, Wellington, TELFORD, TF1 3AP; msze niedzielne: 17.00

Trowbridge

Duszpasterz: ks. prob. Zbigniew Zybała - (01225) 752930; trowbridge@pcmew.org

St Michael’s Church; 6 Park Road, SHEPTON MALLET, BA4 5BP; msze niedzielne: 1. sobota m-ca 16.00 West Bromwich

Duszpasterz: ks. prob. Ireneusz Maraszkiewicz - (0121) 532 4548; 18 Fitzguy Close, WEST BROMWICH, B70 6RU

– Stafford

Duszpasterze: ks. prob. Michał Łatuszyński - 07926 044 405; ks. senior Jan Główczyk 01785 748 891; stafford@pcmew.org; parafia-stafford.pcmew.org

Our Lady of Pity; Meadow Farm Drive, Harlescott, Shrewsbury, SY1 4JY; msze niedzielne: 9.00ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA

Sala ośrodka Lokalnej PMK pw. MB Częstochowskiej; 6 Waterworks Road, Trowbridge, BA14 0AL; msze niedzielne: 10.00, 19.00

St John the Evangelist Church; South Parade, Bath, BA2 4AF; msze niedzielne: 12.30

St Catharine’s Church; 4 Park Road, Frome, BA11 1EU; msze niedzielne: 1. sobota m-ca 18.00

St Osmund’s Church; 95 Exeter Street, Salisbury, SP1 2SF; msze niedzielne: 2. niedziela m-ca 16.00

Telefony alarmowe i infolinie

Policja, straż pożarna, pogotowie - 112, 999 Informacja kolejowa 0845 748 4950

Osoby niesłyszące - wiadomość tekstowa pilna - 18000 NHS Helpline - 0800 22 44 88 Post Office 0845 722 3344

Informacja transportowa w Londynie - 020 7222 1234 Połączenia autobusowe 0870 6082 608

Ambasada i konsulaty

AMBASADA RP W LONDYNIE

47 Portland Place, Londyn W1B 1JH, tel. 0 207 2913 520, e-mail: london@msz.gov.pl

W YDZIAŁ KONSULARNY

AMBASADY RP W LONDYNIE

10 Bouverie Street, City of London EC4Y 8AX, tel. 0 207 8228 900, e-mail: londyn.konsulat@msz.gov.pl

KONSULAT GENERALNY RP W MANCHESTERZE

Manchester One, 51 Portland Street, Manchester M1 3LD, tel. 0 161 245 4130, e-mail: manchester@msz.gov.pl

Informacja o numerach lokalnych i międzymiastowych - 192

St Michael and the Holy Angels Church; 260 High Street, , B70 8AQ; msze niedz.e: 14.00 i 16.00 St. Thomas of Canterbury; Dartmouth Avenue, WALSALL, WS3 1SP; msze niedzielne: 12.00

Wolverhampton

Duszpasterz: ks. prob. Tomasz Maziarz - 01902 422833; Presbytery; 74 Green Drive, wolverhampton@pcmew.org Kościół Polski pw. Trójcy Świętej; 265 Stafford Road, Wolverhampton, WV10 6DQ; msze niedzielne: sob. 18.00, niedz.a 9.30, 11.30, 18.00

Informacja o numerach międzynarodowych - 153

KONSULAT GENERALNY RP W EDYNBURGU

2 Kinnear Road, Edynburg EH3 5PE, tel. 0 131 552 0301, e-mail: edinburgh@msz.gov.pl

Polskie instytucje i organizacje

Polska Misja Katolicka w Anglii

2-4 Devonia Road, Islington, London, N1 8JJ, www: www. pcmew.org, tel. 020 7226 3439, ZJEDNOCZENIE POLSKIE W WIELKIEJ BRYTANII

240 King Street, Hammersmith W6 0RF London, www: www. zpwb.org.uk, tel. 0 208 741 16 06,

POSK (Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny)

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.posk.org, tel. 020 8741 1940

Polska Macierz Szkolna

238 King Street London, W6 0RF, www: www.polskamacierz.org/ en/, tel. 020 8742 6431

Fundacja Veritas 63 Jeddo Road, London W12 9EE, www: www.veritasfoundation. co.uk, tel. 020 3740 8350

Związek Harcerstwa Polskiego w Wielkiej BrytaniiI

23-31 Beavor Lane, London W6 9AR, www: www.zhpwb.org.uk, tel. 020 8748 8006

Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego 20 Prince’s Gate, London, SW7 1PT, www: www.pism.co.uk, tel. 020 7589 9249

Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.pilsudski.org.uk, tel. 020 8748 6197

Biblioteka Polska - POSK

238-246 King Street, London W6 0RF, www: polishlibrarylondon. co.uk/biblioteka, tel. 020 8741 1940

Polski Uniwersytet na Obczyźnie

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.puno.edu.pl, tel. 020 8846 9305

Fundacja Stowarzyszenie Kombatantów w Wielkiej Brytanii

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.spk-wb.com, tel. 020 8741 1911,

Zjednoczenie Polek na Emigracji

238-246 King Street, London W6 0RF, e-mail: charity@ polishwomensba.org.uk, tel. 020 8563 1893

Polish YMCA London Association 20 Gunnersbury Ave, London W5 3QL, www: www. polskaymcalondon.com, tel. 020 8992 5699

Polish Heritage Society UK

Widecombe Lodge, 2, Brentham Lodge, London W5 1BJ, , www: www. polishheritage.co.uk

Lewisham

Polski Ośrodek Levisham

8 Waldram Park Road, London, SE23 2PN, www: www.osrodeklpc.com

Ognisko Polskie 55 Princes Gate, London, SW7 2PN, www: www.ogniskopolskie.org. uk, tel. 020 7589 4670

East European Resource Center

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.eerc.org.uk, tel. 020 8741 1288, Free Advice Line: 0800 121 4226

KONSULAT GENERALNY RP W BELFAŚCIE

67 Malone Road, BT9 6SB , Belfast, tel. 0 28 96209500, e-mail: belfast.kg.sekretariat@ msz.gov.pl

Polish Psychologist Association

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.polishpsychologists. org

Polish Proffesionals in UK

55 Exhibition Road London SW7 2PN, www: www.polishprofessionals. org.uk

Poles in Need UK CIC & Centrum Pomocy Familia

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.pinuk.online, tel. 07809904386

Haringey

PEEC Centrum Rodzinne Pretoria Road, Tottenham, N17 8DX, www: www.peec.org.uk, tel. 0208 365 9090, 07956574274

informator ~ 77

Instytut Polski w Londynie

10 Bouverie Street, London EC4Y 8AX, www: www.polishculture.org.uk, tel. 020 7822 8990

Merton „PYZA” Stowarzyszenie

na Rzecz Polskich Rodzin 66-72 High Street, SW19 2BY Colliers Wood, www: www.polishfamily.org.uk

Stockwell

POLES CONNECT Project Partnership

Lambeth,

157 South Lambeth Road, London, SW8 1XN, tel. 020 7793 7730, www: www.stockwell.org.uk

Bedford

Ośrodek Integracji Polsko-Brytyjskiej Bradgate Road, Bedford, MK40 3DE, www: www.pbic.org.uk, tel. 01234 328100

Luton POLONIA – Polish Community Group www: www.poloniapcg.org.uk, tel. 07969254578

Oxford Oxford Polish Association

Blackbird Leys Road, Oxford, OX4 6HW, www: www.opaoxford.org, tel. 07585442696

Birmingham

Polish Millenium House Bordesley St, Birmingham B5 5PH, polishmillenniumhouse.org.uk, tel. 0121 643 3577

Birmingham

– Polish Expats Association (Erdington)

109 High St, Birmingham B23 6SA, www: www.polishexpats.org.uk, tel. 0121 382 2568

Walsall

Europeans Association Welfare INC

Joseph Leckie Academy, Walstead Rd, Walsall, WS5 4PG, www: www.ewacic.com/pl, tel. 0787 525 8192

Southampton SOS Polonia

32 Queen’s Terrace, Southampton SO14 3BQ, www: www.sospolonia.net,

tel. 02380 233722

Liverpool Meyerside Polish Community 1st Floor, 5 Covent Garden, Liverpool L2 8UD, www: www.merseysidepolonia. com

Nottingham

Signpost to Polish Succes Tennyson, Unit B, Forest Road West, NG7 4EP Nottingham, www: www.empp.co.uk, tel. 0115 978 1396

Aberdeen Airport, Dyce, Aberdeen AB21 7DU, tel. +44 (01224) 722 331, www.aberdeenairport.com

Belfast City Airport, George Best Belfast City Airport, Belfast BT3 9JH, tel. +44 (0)28 9093 9093, www.belfastcityairport.com

Belfast International Airport, Belfast BT29 4AB, tel. +44 (0)28 9448 4848, www.belfastairport.com

Birmingham International Airport, Airport Way, Birmingham, B26 3QJ, tel. +44 0870 733 5511, www.birminghamairport.co.uk

Cardiff International Airport, Vale of Glamorgan,

CF62 3BD, Wales, tel. +44 (01446) 711 111, www.tbicardiffairport.com

Coventry Airport, Coventry Airport South, Siskin Parkway West, Coventry, CV3 4PB, tel. +44 (0)2476 308 600, coventryairport.co.uk

Edinburgh Airport, Edinburgh EH12 9DN, tel. +44 (0)870 040 0007, www.edinburghairport.com

Glasgow Airport, Glasgow, Paisley, Renfrewshire PA3 2SW, tel. +44 (0)141 887 1111, www.glasgowairport.com

Inverness Airport, Inverness, Scotland, UK, IV2 7JB, tel. +44 (01667) 464 000, www.hial.co.uk

Lotniska Szkoły sobotnie

London Polska Macierz Szkolna 238 King Street, London, W6 0RF, Tel. 020 874 264 31 (od poniedziałku do piątku w godz. 10.00-17.00, w środy do 19.00)

Aberdeen PS im. św. St. Kostki tel. 07784675058

PSS tel. 07932499848

Accrington

PSS im. Pana Kleksa tel. 012542 33382, 07842841679

Amersham PS im. św. Józefa info@polskaszkolaamersham.co.uk

Aylesbury

PSS w Aylesbury tel. 07876535548

Banbury PSS tel. 07841759790

Bath Integracyjna Szkoła Sobotnia im. Fryderyka Chopina tel. 07710816449

Bath PSS im. Jana Pawła II w Bath tel. 07449309894

Bedford Szkoła Polska im. JP II

Leeds Bradford International Airport, Leeds LS19 7TU, tel. +44 (0113) 250 9696, www.leedsbradfordairport.co.uk

Liverpool John Lennon Airport, Liverpool L24 1YD, England, tel. +44 0870 129 8484, 0906 108 8484, www.liverpoolairport.com

London City Airport, London City Airport Ltd, Royal Docks, London E16 2PX, tel. +44 (0)20 7646 0088, www.londoncityairport.com

London Gatwick Airport, West Sussex, RH6 0NP, tel. +44 0870 000 2468, www.gatwickairport.com

London Heathrow Airport, 234 Bath Road, Hayes,

Middlesex UB3 5AP, tel. +44 0870 000 0123, www.heathrowairport.com

London Luton Airport, Navigation House, Airport Way, Luton, Bedfordshire LU2 9LY, tel. +44 (0)1582 405 100, www.london-luton.co.uk

London Stansted Airport, Enterprise House, Bassingbourne Road, Essex CM24 1QW, tel. +44 (0)870 000 0303, www.stanstedairport.com

Manchester Airport, Manchester Airport Plc, Manchester M90 1QX, tel. +44 (0)161 489 3000, www.manchesterairport.co.uk

Newcastle Airport, Woolsington, Newcastle-Upon-Tyne,

tel. +44 0870 122 1488, www.newcastleairport.com

Norwich International Airport, Amsterdam Way, Norwich, NR6 6JA, tel. +44 (01603) 411 923, www.norwichairport.co.uk

Nottingham East Midlands Airport, Castle Donington, Derby DE74 2SA, tel. +44 (01332) 852 852, www.eastmidlandsairport.com

Southampton International Airport, Wide Lane, Southampton, Hampshire, SO18 2NL, tel. +44 0870 040 0009, www.southamptonairport.com

tel. 07525218426 szkola.polska.bedford@gmail.com

Bedford PSS przy Stowarzyszeniu Kultury i Języka Polskiego tel. 07935643005

Birmingham PSS im. M. Kopernika tel. 07849450483

Blackburn PSS im. A. Mickiewicza tel. 07513037683

Blackpool PS Przedmiotów Ojczystych tel. 07926258084

Boston PSS tel. 07851864621

Bournemouth PS Nauczania Przedmiotów Ojczystych tel. 07854814412, 01202801208

Bracknell PSS im. Chopina tel. 07837486598

Bradford PSS tel. 07581114643

Brighton / Hove PSS im. gen. Sikorskiego tel. 07926769798

Brighton / Hove

PSS im. Jana Brzechwy tel. 07470203363

Bristol Integracyjna Sz. Sobotnia im. gen. Wł. Andersa tel. 07806612529, 07541244281

Bristol PSS im. Jana Pawla II tel. 01179602269, 07756797798

Burnley PSS tel. 07837845007

Cambridge PSS im. Dąbrówki tel. 01223358219

9 grudnia 2022
~ informator 78

Canterbury PSS tel.07878957519

Cardiff PSS tel. 07704445465, Carlisle PSS tel. 07729670242

Chatham (Medway)

PS w Kent im. Juliana Tuwima tel. 07847221866

Chelthenam PSS tel. 07776331002

Corby PSS tel. 07704628444

Coventry PSS tel. 01455230560

Craigavon PSS tel. 07549619661

Crawley PSS tel. 07725908836

Derby PS Przedmiotów tel. 07581172361

Derry Polish Abroad Saturday School info@polishabroad.co.uk

Ely

Polska Społeczna Szkoła tel. 07523460097

Exeter PSS tel. 07947647731

Fife PS im. Jana Pawła II tel. 07724544543

Glasgow PSS tel. 07545538935

Gloucester PSS tel. 07800842430

Gravesend PSS tel. 01322402482

Grays

PSS Przedmiotów Ojczystych im. Wisławy Szymborskiej tel. 07511551832

Grimsby

PSS tel. 07736940301

Harlow

PS Przedmiotów Ojczystych im. J. Tuwima tel. 07851387655, 07552010903,

Hastings / St Leonards-on-Sea PSS Uzupełniająca im. Jana Brzechwy tel. 07917795512

High Wycombe

PS Przedmiotów Ojczystych tel. 07903189252

High Wycombe

PS im. św. Bernarda tel. 01628525753

Hitchin

PSS im. M. Skłodowskiej tel. 01462632933

Huddersfield

Szkoła Ojczysta im. A. Mickiewicza tel. 07939117590

Hull

PSS St. Mary’s College tel. 07775698031, 01482803514 PSS im. I.Sendlerowej tel. 07526144246

Huntingdon PSS tel. 07856514222

Inverness

Szkoła im. św. Jana Pawła II tel. 01463223223,

Jersey PS Przedmiotów Ojczystych tel. 07700348183

Kettering PSS im. Jana Brzechwy tel. 07894012194

Kidderminster PSS tel. 01562823568

Lancaster PS Nauczania Przedmiotów Ojczystych im. Jana Pawła II tel. 07851221762

Leamington Spa PS im. M. Konopnickiej tel. 01926730181

Leeds PS Parafialna pw. św. Stanisława Kostki tel. 01132677298, 07957972086,

Leicester PS im. Jana Pawła II jp2polskaszkola@gmail.com

Leicester PSS Edu Owls tel. 07516340933, 07738096644

Lincoln PSS tel. 07840484006

Liverpool PS Przedmiotów

Ojczystych im. Jana Pawła II tel. 07792110391

London Brockley / Lewisham

PSS tel. 01689602752

London Chiswick PSS im. M. Reja tel. 07756969708

London Clapham / Balham

PSS im. T. Arciszewskiego tel. 02086734177

London Croydon / Crystal Palace Szkoła Przedmiotów Ojczystych tel. 07922400138

London Devonia Szkoła im. Matki Boskiej Częstochowskiej tel. 07513528338

London Ealing PSS Przedmiotów Ojczystych im. Tadeusza Kościuszki tel. 07970107691

London Enfield PSS im. A. Mickiewicza tel. 07988680162

London Erith Szkoła im. św. Franciszka tel. 07882572259, 07809433738

London Forest Gate / Ilford PS Przedmiotów

Ojczystych im. Królowej Jadwigi tel. 07940747540

London Fulham PS Przedmiotów Ojczystych im. Henryka Sienkiewicza tel. 07868607736

London Hanwell Akademia Języka Polskiego tel. 07872949395

London Hanwell PS Przedmiotów Ojczystych im. Heleny Modrzejewskiej tel. 07849831135

London Highgate PSS im. Prymasa S. Wyszyńskiego tel. 07720968503

London Leyton PS Przedmiotów Ojczystych im. Adama Mickiewicza tel. 07963722810

London New Malden PSS Przedmiotów Ojczystych tel. 07923608863

London Newham PS im. JP II tel. 07521357317

London Northolt PSS im. J. Kochanowskiego tel. 07734581134

London Putney/Wimbledon tel. 07973301638

London South Croydon PSS im. F. Chopina tel. 07427547020

London Streatham PSS tel. 07734458583,

London Sutton Polska Sobotnia Szkoła im. Dywizjonu 303 tel. 07555120012

London Walthamstow PSS im. Świętej Rodziny tel. 07414668585

London Willesden Green PSS im. M.Konopnickiej tel. 07787116414

Luton PS im. M.Kolbe tel. 07759045102

Manchester PS Ojczysta tel. 07434161991

Manchester PS Przedmiotów Ojczystych im. św. S. Kostki tel. 07934663173

Mansfield PSS tel. 07962802386

Medway PSS tel. 07856548679

Milford PSS im. T. Czuchnickiego tel. 07940269631

Motherwell Szkoła Języka Polskiego i Kultury tel. 01698230225, Newcastle Upon Tyne PSS tel. 07907067346,

Northampton PSS im. Bł. Franciszki Siedliskiej tel. 07912562338

Northampton Szkoła Polska Języka i Kultury Ojczystej tel. 07713430251

Northwich PS tel. 07988693128

Nottingham PSS im. J. Kantego tel. 07450354854

Nottingham PS Przedmiotów Ojczystych im. św. Kazimierza tel. 07960364303

Oxford PSS Przedmiotów Ojczystych tel. 07507122244

Peterborough PSS im. Mikołaja Kopernika tel. 07951513924

Plymouth PSS tel. 07565638821

Portsmouth PSS im. Powstańców Listopadowych tel. 07986476216

Preston PSS im. Jana Pawła II tel. 07707818402

Reading PSS im. Mikołaja Kopernika tel. 07505758121

Redditch PSS tel. 07454392577

Scunthorpe

Polska Akademia tel. 07718904123

Scunthorpe

PSS im. Maksymiliana Kolbego tel. 07722769455

Sheffield PS przy LPCM tel. 07934115799

Skegness

PSS tel. 07526947641

Slough

PS im. H. Sienkiewicza tel. 01628636313

Southampton PSS tel. 07766478011

Southend-on-Sea PSS tel. 07516986094

Spalding

PSS tel. 01175960966, St Albans PSS im. Jana Pawła II tel. 07863136316

Swansea PSS pss.swansea@googlemail.com

Swindon

Katolicka PSS im. Marii Konopnickiej tel. 07724833452

Taunton

PSS im. Jana Brzechwy tel. 07999647444

Telford

PSS w Telford tel. 07955209897

Walsall

PSS tel. 01922721071

Warrington

PS Przedmiotów Ojczystych Polonia tel. 07779838672

Watford

PSS kontakt@polskaszkolawatford.org,

Wellingborough

PSS tel. 07585662020

Wolverhampton

PSS tel. 07540049147

Worcester

PSS im. Jana Pawła II tel. 07445458848

Worksop

PSS tel. 07549392889

Wrexham

PSS tel. 07522881978

informator ~ 79

HOROSKOP miesięczny Baran

Byk 20.04 - 22.05

21.03 - 19.04

Drogi Baranie, grudzień 2022 roku to czas optymalny, by zatroszczyć się o sprawy serca i potrzeby duszy. Masz zielone światło w miłości. Możli we także radosne rodzinne nowiny. Możesz też naładować się pozytyw ną energią na kolejne miesiące. Boże Narodzenie najlepiej byłoby spędzić eg zotycznie, oryginalnie – ogólnie inaczej niż zawsze. W sprawach zawo dowych możliwa chwilowa stagnacja. Unikaj sytuacji stresujących i nie podejmuj decyzji mających długofalowe skutki. Wszystko się ułoży, nie musisz tego kontrolować, nie musisz obawiać się o rezultaty. Teraz warto zaufać życiu i cieszyć się nim. Uważaj tylko na swoją dietę i zamiłowanie do ryzyka.

Bliźnięta

23.05 - 21.06

Drogi Byku, grudzień 2022 roku obdarzy Cię więk szą wrażliwością na swoje potrzeby duchowe i emo cjonalne. Masz szansę odzyskać poczucie wewnętrz nej harmonii, choć chwilami może być nerwowo. Najwyższy czas, byś zaczął żyć swoim życiem, choćby za cenę chwilowej izolacji. Dotyczy to przede wszystkim osobistej sfery życia, choć dotknie także relacji zawodowych. Czas konfrontacji z innymi mo żesz przetrwać, pozostając łagodnie życzliwy świa tu i sobie. Możliwe, że podejmiesz decyzję o zmianie miejsca do życia. Grudzień obdarzy Cię też szansami na poprawę sytuacji finansowej, mimo że przed Tobą także wydatki.

Drogi Bliźniaku, grudzień 2022 roku to czas sprzy jający Twoim planom w dziedzinie finansów, a także realizacji celów zawodowych. Nie raz, nie dwa bę dzie trzeba uzbroić się w cierpliwość lub przemil czeć niewygodne fakty. Jeśli do tej pory odkładałeś podjęcie decyzji o nowej pracy, to najwyższa pora działać. Aktywność myśli i porządkowanie priory tetów życiowych to teraz Twoi sprzymierzeńcy na duchowej ścieżce życia. Twoi najbliżsi także będą Cię wspierać. Pamiętaj jednak, że prawdziwych przyjaciół poznaje się biedzie. Zatem zakończ te znajomości, które nie dają Ci satysfakcji od dłuż szego czasu. Nie spiesz się jednak z niczym i unikaj w ysiłku. Dbaj o zdrowie.

~ horoskop 80

22.06 - 22.07

Drogi Raku, grudzień 2022 roku otworzy przed Tobą szanse w następujących dziedzinach: kariery, na uki oraz finansów. Zachowaj czujność, bo możesz przegapić ciekawe oferty pracy lub możliwość awansu. Czas sprzyja też podnoszeniu kwalifikacji zawodowych, zdawaniu egzaminów, sukcesom w negocjacjach. Kosmiczna aura wspiera też realizację Twoich przemyślanych i gruntownie przygotowanych inwestycji. Jeśli interesujesz się ezoteryką, to możesz doświadczyć głębokiego wglądu w naturę spraw dotąd przed Tobą ukrytych. Wzrośnie też Twoja intuicja i odzyskasz harmonię wewnętrzną. Oszczędzaj siły fizyczne i nie forsuj się. Czas Świąt Bożego Narodzenia możesz wykorzystać, by wzmocnić relacje z osobą najbliższą Twojemu sercu.

Lew 23.07 - 23.08

Drogi Lwie, w grudniu 2022 aura kosmiczna wspie ra Twoje zamiary w osobistej oraz społecznej sferze ż ycia. Około Bożego Narodzenia możesz udać się na zasłużony urlop. Masz optymalny czas, aby od świeżyć bliskość duchową i namiętność w związku. Wszystko, co robisz dla swojego dobra, przyniesie Ci satysfakcję mimo początkowych trudności czy opo rów wewnętrznych. Pamiętaj, że to Ty jesteś swoim największym wrogiem. Możliwe, że, korzystając ze sprzyjającej aury kosmicznej, zmienisz pracę lub rozpoczniesz projekty zawodowe wymagające podróży i dodatkowych kwalifikacji. Postaraj się też z troską podejść do zdrowia, ale też i nie ulegaj słabościom.

Panna

24.08 - 22.09

Droga Panno, grudzień 2022 roku otworzy przed Tobą wiele nowych drzwi, jeśli tylko Ty otworzysz się na inne od stereotypowych sposoby postępo wania. Cenisz tradycję, czujesz się bezpiecznie, gdy naśladujesz tradycyjne metody. Teraz nadeszła pora, byś odrzuciła to, co się nie sprawdza. Możesz wybrać się w podróż życia lub po prostu zrobić ra chunek sumienia oraz narysować mapę myśli i pra gnień, by wyruszyć w duchową podróż. Grudniowa energetyka gwiazd będzie Cię wspierać w sprawach zawodowych oraz finansowych. Około Bożego Na rodzenia wzrosną Twój potencjał twórczy i siły ż yciowe. Możesz także liczyć na nowe, ekscytujące znajomości. Jeśli pozostajesz w stałym związku, to bardzo prawdopodobne, że postanowisz stać się bardziej niezależna i więcej uwagi poświęcić trosce o swoje potrzeby emocjonalne.

Rak
horoskop ~ 81

- 22.10

Droga Wago, grudzień 2022 roku, a szczególnie 10 dni poprzedzających Boże Narodzenie, to dla Ciebie świetny czas, by odpocząć, zregenerować się, zmienić styl życia na zdrowszy i lepiej odpowiadający Two im potrzebom duchowym. Jeśli nie zadbasz o swoje zdrowie, to wkrótce okaże się, że nie masz na nic siły i wszystko się posypie. Otaczająca Cię aura kosmiczna będzie także sprzyjać rozwojowi wewnętrznemu, kursom i podnoszeniu kwalifikacji zawodowych. W pozostałych sferach życia optymalnie byłoby utrzy mywać stan harmonijnej równowagi. Jeśli jesteś samotną Wagą, to masz szansę odkryć, co blokuje tę sferę ż ycia. Jeśli pozostajesz w stałym związku, to możesz odkryć, co zrobić, aby ożywić rutynę. Uważaj również na finanse; więcej oszczędzaj, mniej wydawaj, poszukaj nowych dróg zarobkowania.

Skorpion

23.10 - 21.11

Drogi Skorpionie, w grudniu 2022 roku w centrum Twoich zainteresowań znajdą się sprawy finansowe oraz towarzyskie. Świąteczna aura kosmiczna spra wi, że znajdziesz rozwiązanie od miesięcy męczą cych Cię problemów bytowych. Prawda, że nie będą to jeszcze zwycięstwa ostateczne, ale pozwolą nieco odetchnąć przed kolejnym etapem pełnym wyzwań. Oszczędzaj siły, dbaj o siebie, bo osłabienie i stres łatwo przyciągają chorobę. W towarzyskiej sferze życia sporo się będzie działo, zatem korzystaj i ciesz się tym, nie snując planów. Możliwe, że poznasz osobę, z którą połączy Cię przyjaźń. Możliwe też, że nowe znajomości przyczynią się do rozwoju Twojej kariery. Masz zielone światło także w miłości, choć Twoja niechęć do wiązania się już na starcie może wszystko zniweczyć...

Strzelec

22.11 - 21.12

Drogi Strzelcze, grudzień 2022 roku okaże się nieco stresujący, mimo że otworzy przed Tobą nowe szan se w miłości, finansach oraz karierze twórczej. Do 20 grudnia kosmiczna aura pozwoli Ci zregenero wać siły i odzyskać poczucie wewnętrznej harmonii. Czas Bożego Narodzenia najlepiej byłoby spędzić w podróży, w towarzystwie tych, których kochasz. To da Ci poczucie świątecznego spełnienia. Możliwe, że dzięki bardziej harmonijnej aurze energetycznej znajdziesz rozwiązania dla spraw, które od pewne go czasu nie przynosiły satysfakcji. Uważaj jednak, aby wzrostu poczucia własnej wartości i sił życio wych nie roztrwonić na kaprysy lub zniszczyć przez skłonność do ryzyka. Jeśli jesteś samotnym Strzel cem, to będziesz miał szansę na nowe znajomości. Czas pokaże, co z nich wyniknie...

~ horoskop 82
23.09
Waga

Koziorożec

22.12 - 19.01

Drogi Koziorożcu, grudzień 2022 roku może okazać się dość skomplikowany we wszystkich sferach życia. Z jednej strony zewnętrznie sprawy będą iść swoim torem, jeśli tylko tak postanowisz. Z drugiej jednak gru dniowa aura wprawi Cię w dziwne nastroje melancholii, zdecydowanie wzmacniając naturalne skłonności do pesymizmu. Taki stan rzeczy niewątpliwie rozwinie intuicję oraz twórczą stronę Twojej osobowości. W sprawach życiowej codzienności przyniesie jednak duchowy zamęt, poczucie zagubienia i zwątpienie. Jeśli postanowisz zmienić kierunek, zrób to. Uważaj na swoje zdrowie, nie forsuj się i dbaj o równowagę między wypoczynkiem oraz pracą. Nie odsuwaj się też od najbliższych; chcą Ci pomóc, lepiej Cię zrozumieć. Po 20 grudnia sprawy zaczną układać się bardziej harmonijnie. Wykorzystaj ten sprzyjający czas...

Wodnik

Drogi Wodniku, grudzień 2022 roku to przede wszystkim czas nieustannych konfrontacji ze świa tem. Warto potraktować je jak test gotowości tuż przed kolejnym etapem życia. Od Ciebie zależy, czy wyjdziesz z tego z tarczą, czy na tarczy… To dosko nała okazja do rozwijania naturalnych talentów i rozwoju duchowego. Niemniej w związku z tym w sferze codzienności czekają Cię dość stresujące chwile, a o kompromisy wcale nie będzie łatwo. Po staraj się o otwartość umysłu oraz nie poddawaj się zmienności emocji, pamiętając, że emocje raz przychodzą, raz odchodzą niczym woda… Grudniowa energetyka będzie wspierać Twoje decyzje w sprawach uczuć oraz zdrowia. Warto też zrobić rachunek zysków i strat, by podjąć sensowne i korzystne działania w sferze finansów. Unikaj jednak przemęczania się i nie uciekaj w samotność...

Ryby

19.02 - 20.03

Droga Rybo, grudzień 2022 roku może okazać się miesiącem przełomowy dla Twojej kariery. Aby tak się stało, powinnaś wykorzystać sprzyjający czas, wykazać się inicjatywą. Przyda się rzeczowe, konstruktywne podejście. W tej kwestii możesz też liczyć na wsparcie przełożonych oraz najbliższych. Kosmiczna aura będzie Cię też wspierać w sprawach uczuć i rozwoju duchowego. Jeśli jesteś samotną Rybą, to najprawdopodobniej zaczniesz szukać ko goś, z kim mogłabyś dzielić życie lub choćby miło spędzać czas. W sprawach finansowych za to trzeba zachować czujność. Czekają Cię tu niespodzianki i to niekoniecznie tylko miłe: nieplanowane wydatki, straty. Warto też wykorzystać grudzień, aby pozbyć się szkodliwych przyzwyczajeń: porzucić nałogi, szkodliwy jadłospis i styl życia. Uda się, jeśli tylko się postarasz. Oszczędzaj siły fizyczne...

Horoskop przygotowała Akia na podstawie astrologii i tarota https://www.wrozbyonline.pl/ekspert/1057/Akia

20.01 - 18.02
horoskop ~ 83

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.