Sami Swoi Magazyn sierpien 2022

W nowym wydaniu!

CZYTAJ ONLINE

Mural polskiej artystki w Doncaster - strona 11

Zmarł major Sergiusz Papliński - strona 14 NR 8 (752) 12 SIERPNIA 2022 / ISSN 2754-2823

4 ~ w numerze

spis treści

SIERPIEŃ 2022 7

POLSKI TEAM NA MISTRZOSTWACH W BARNSLEY. 9

10

ZMARŁ MAJOR SERGIUSZ PAPLIŃSKI

SPOTKANIA POLSKIEGO BIZNESU W ANGLII I SZKOCJI 11

12

MURAL POLSKIEJ ARTYSTKI W DONCASTER

NIEZWYKŁE POKAZY LOTNICZE W FARNBOROUGH 13

OLEK DO TAŃCA I DO RÓŻAŃCA

22

JAK UBRAĆ SIĘ DO PRACY LATEM? DRESS CODE W BIURZE, W URZĘDZIE, W KORPORACJI. 24 28

PRAWDY I MITY O HERBACIE

GDZIE SIĘ PODZIAŁY TAMTE JABŁONIE?

CO – JUŻ NIE S E T , E C S L O P W K R A PRIM

jednak Polacy musieli się an mi za W ą. isł W d na ie zc es Primark i Dealz wr Marks & Spencer. Przyglądamy i o sc Te mi rka ma mi wy lto ku lsce. pożegnać z pach i brytyjskich marek w Po ys W na ów lep sk ich lsk po sji się ekspan

30 32 34

Adres: Sami Swoi Magazyn – The Polish Times Suite 5, 5th Floor East Wing, West World 303 West Gate Rd. London, United Kingdom, W5 1DT

KRYZYS BRANŻY LOTNICZEJ ROZLEWA SIĘ NA EUROPĘ

EKSTREMALNE ZJAWISKA POGODOWE POWODUJĄ CORAZ WIĘCEJ STRAT 42 44

Redakcja (Editorial): T: 020 7099 7106 T: 7974 9900 12 E: redakcja@samiswoi.news Zespół redakcyjny i współpracownicy: redaktor naczelny Dariusz Chrost E: editor@1mmmedia.co.uk Sonia Grodek Małgorzata Skibińska Łukasz Tymków Felietoniści: Barbara Adamczewska ks. Bartosz Rajewski Jacek Żakowski Krystyna Kotlińska Skład i grafika: MJ CREATIVE Redakcja portalu SamiSwoi.news: redakcja@samiswoi.news Reklama: e-mail: cco@1mmmedia.co.uk Administracja T: 020 7099 7105 T: 079 749 900 14 E: head.office@1mmmedia.co.uk Finanse: E: payments@1mmmedia.co.uk

LATO TO CZAS BORÓWKI

OWOCNY DZIEŃ ZACZNIJ OD ŚNIADANIA 58 62-72

12 sierpnia 2022

Wydawca (Publisher): 1MM Media Group

KALENDARIUM

WIELKI IMPREZOWNIK

Tytuł zarejestrowany pod numerem: ISSN 2754-2823 Redakcja „Sami Swoi Magazyn” nie ponosi odpowiedzialności za treść publikowanych ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo odmowy publikacji ogłoszenia bez podania przyczyny.

polish news

POLSKI TEAM NA MISTRZOSTWACH W BARNSLEY Mistrzostwa Świata WKO 2022 odbędą się od 12 do 14 sierpnia w Barnsley. Zarejestrowanych jest 800 zawodników z 141 klubów z całej Anglii i 21 innych krajów, w tym polski team.

– Mistrzostwa świata są największym wydarzeniem w tym roku na Wyspach, jeśli chodzi o kickboxing; jestem dumny, że mogę wraz z teamem Polski reprezentować nasz kraj. Polonia z Anglii i nie tylko – trzymajcie za nas kciuki. Oczywiście zapraszam sponsorów do wsparcia jakiegokolwiek z naszych zawodników, każdy gest jest mile widziany – mówi Artur Gronkiewicz, który od pięciu lat prowadzi team Polski na terenie Anglii.

Do udziału w mistrzostwach zarejestrowanych jest 13 zawodników z Polski, którzy będą walczyć w różnych formułach i kategoriach wagowych, poprzez walki na ringu, jak i na matach; jeśli chodzi o formuły, to nasi rodacy będą walczyć w kickboxingu, K1, thai boxing oraz boksie, zarówno w full contact, jak i ligh contact.

Zawodnicy reprezentujący Polskę na mistrzostwach Świata WKO 2022: Rafał Pawłowski, Kacper Tyczyński, Krystian Such, Eryk Bródka, Robert Ciulkin, Mirosław Sieńko, Krystian Jołkiewicz, Johny Kadelski, Alex Śrama, Tomasz Gaczyński, Konrad Piechaczek, Daniel Biniecki, Wojciech Szczepański

~ 5

6 ~ od redakcji

POSTĘPUJ STOSOWNIE DO OKOLICZNOŚCI „Noś parasol przy pogodzie” – mówi przysłowie, ale nie wyjaśnia, czy chodzi o parasol od słońca, czy od deszczu.

To sztuczny problem – można by rzec – przecież wiadomo, jaki jest sens tego przysłowia: bądź przezorny! Zresztą o jakim parasolu mowa, gdy w lipcu żar lał się z nieba, a temperatury w UK pobijały kolejne rekordy wszechczasów. Ale to powiedzenie można też rozumieć inaczej - postępuj stosownie do okoliczności! I wtedy staje się to myślą uniwersalną, która ma zastosowanie zawsze i wszędzie.

W tym numerze mamy sporo polonijnych materiałów. Bo jest się czym chwalić. Nasz team startuje w Mistrzostwach Świata WKO 2022 w Barnsley, Polak przepłynął Loch Ness, Polka zaprojektowała mural, który został odsłonięty w Doncaster. To tylko niektóre wydarzenia, z których możemy być dumni.

Co jeszcze znajdziecie w Sami Swoi Magazyn? Ciekawe raporty o ekspancji brytyjskich sklepów w Polsce i polskich w UK, a także o jabłkach i ich odmianach.

Sporo piszemy o zdrowiu, o zdrowym odżywianiu, o zbawiennym wpływie boró-

rysował Krzysztof Kowalewicz 12 sierpnia 2022

wek i radzimy, jak bezpiecznie zebrać się z małym dzieckiem na wakacje.

Polecam też satyry Piotra Bielkowicza oraz kącik dla dzieci.

Mamy też, jak w każdym numerze, najważniejsze informacje, przydatne Polakom w Wielkiej Brytanii – dane i telefony najważniejszych instytucji, szkół, parafii itp. I oczywiście wielki imprezownik – czyli przydatne informacje o tym, jak można ciekawie spędzić czas w Londynie.

Zapraszamy do lektury Dariusz Chrost

rysował Krzysztof Kowalewicz

polish news

~ 7

Wsparli stuletniego weterana z Dywizjonu 300 Ponad 22 tys. funtów zebrano dla okradzionego stuletniego polskiego weterana z Dywizjonu 300, podporucznika Jana Stangryciuka.

Do kradzieży doszło 30 czerwca. Do drzwi domu w Londynie , w którym Jan Stangryciuk mieszka z żoną Jadwigą, zapukał mężczyzna, mówiąc, że musi coś sprawdzić w kuchni. Za nim do domu wtargnęli dwaj jego wspólnicy. W czasie napadu ukradzione został pieniądze, które państwo Stangryciukowie odłożyli na wyjazd do Polski.

Kilka dni później zorganizowano w internecie zbiórkę na platformie GoFundMe. O sprawie pisały m.in. dzienniki “Daily Telegraph”, “Daily Mail”, “Daily Express” i “Daily Mirror”, a stacja ITV zaprosiła weterana do programu “Good Morning Britain”.

Zbiórka zakończyła się w miniony weekend. Wpłat dokonało łącznie 1005 osób, Polaków i Brytyjczyków, zebrano 22 460 funtów. Za zebrane środki w pierwszej kolejności zainstalują system alarmowy i kamerę w mieszkaniu. Reszta pieniędzy przeznaczona zostanie na zaplanowany wyjazd do Polski i bieżące potrzeby małżeństwa.

Stuletni Jan Stangryciuk (Jan Black) w czasie II wojny światowej był strzelcem pokładowym w Dywizjonie 300. W czasie jednego z lotów szkoleniowych przeżył katastrofę, w wyniku której doznał poważnych obrażeń, głównie twarzy. Był jedynym Polakiem, który uczestniczył w paradzie zwycięstwa w Londynie, która miała miejsce 8 czerwca 1946 roku. Przed dwoma laty został awansowany przez prezydenta RP Andrzeja Dudę na stopień podporucznika.

Foto: GoFundMe

O stosunkach damsko – męskich w POSK „Baby, ach te baby” – pod tym przewrotnym tytułem odbędzie się koncert w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym.

Jesteśmy patronem medialnym tego wydarzenia.

Trzech przystojnych wokalistów, jeden genialny pianista i jeden w miarę sprawny konferansjer zabiorą Państwa w niezwykłą i piękną podróż. Podróż w zakamarki ludzkiego serca, ludzkiej duszy, w podróż, której głównym chociaż nie jedynym tematem, będą szeroko pojęte stosunki męsko - damskie.

Piosenka poprowadzi nas przez skomplikowany świat uczuć, jakie szarpią czasem naszą ludzką psychiką. Piosenką opowiemy niejodnokrotnie skomplikowane relacje między mężczyzną a kobietą. Nie tylko jeśli chodzi o taki stan psychiczny jak zakochanie, ale również relacje mąż- żona, zięć - teściowa, kolega - koleżanka i oczywiście cofniemy się w czasie do naszych lat szczenięcych i przypomnimy sobie jak to było w liceum, a nawet jeszcze wcześniej. Podróż to będzie sentymentalna, czasem rzewna, czasem wesoła i beztroska, ale zawsze pięknie wyśpiewana i sympatyczna.

Zapewnią to Robert Żurek – pamiętany odtwórca roli Leonarda Cohena, jak również Michał Chołka i Mateusz Mikoś. Przy fortepianie usiądzie znakomity Tomasz Jachym, a w całości postara się nie przeszkadzać Sławek Gaudyn. W ciągu 90 minut będzie można usłyszeć takie nieśmiertelne przeboje polskiej piosenki jak np. „Jesteśmy na wczasach” Wojciecha Młynarskiego, „Czy te oczy mogą kłamać” Agnieszki Osieckiej, piosenki Kabaretu Starszych Panów, piosenki międzywojennego kina, jak również piosenki Jaquessa Brella czy Georgesa Brassensa.

8 ~ polish news

Polak przepłynął jezioro Loch Ness

PIOTR BIANKOWSKI, ZIMOWY PŁYWAK I SPORTOWIEC EKSTREMALNY, JAKO PIERWSZY POLAK PRZEPŁYNĄŁ JEZIORO LOCH NESS. 37 KM WPŁAW POKONAŁ W NIECO PONAD 12 GODZIN. WYCZYNOWI TOWARZYSZYŁA AKCJA CHARYTATYWNA FUNDACJI RONALDA MCDONALDA – ZBIÓRKA ŚRODKÓW NA ZAKUP ŁÓŻEK DLA RODZICÓW MAŁYCH PACJENTÓW W POLSKICH SZPITALACH. 12 sierpnia 2022

polish news Ekstremalny wyczyn Polak rozpoczął 22 lipca o godzinie 6:57 czasu polskiego. Do przepłynięcia miał ok. 37 km w akwenie głębokim na 230 metrów. Wypłynął ze szkockiego Lochend i zmierzał w kierunku Fort Augustus. Czekały go trudne warunki, bo temperatura wody, w najcieplejszym momencie wynosiła maksymalnie 15°C. A aby wyczyn został uznany, trzeba było płynąć jedynie w kąpielówkach. Na szczęście nie było wiatru i jezioro było spokojne. Kibice mogli śledzić postępy śmiałka poprzez satelitarny system trackingu.

Cel osiągnął po 12 godzinach 16 minutach i 25 sekundach. Swoimi emocjami z momentu dopłynięcia podzielił się z Magazynem Sami Swoi.

- Pamiętam moment, kiedy zobaczyłem już linie mety, czyli latarnie w Fort Augustus (latarnia była miejscem wyznaczającym koniec płynięcia). Psychicznie poczułem ogromną radość oraz spokój, że te kilkanaście godzin ciężkiej pracy są już za mną, a cała przeprawa zaraz się skończy – opowiada Piotr Biankowski. - Ostatnie metry w wodzie były też dla mnie bolesne fizycznie. Przez kilkadziesiąt kilometrów płynięcia moje ciało przeszło bardzo wiele, było spięte oraz skupione na powtarzalności ruchów, doszło do tego też wyziębienie, dlatego zmęczone mięśnie dały o sobie znać. W tym momencie na samej końcówce przeprawy w celu rozluźnienia oraz uspokojenia mięśni i ciała postanowiłem przejść ze stylu dowolnego, którym płynąłem cały odcinek jeziora, do stylu klasycznego. Tak zrobiłem również rok temu podczas końcówki płynięcia przez kanał La Manche. Od razu po wyjściu z wody zostałem przewieziony do ciepłego pomieszczenia, aby rozpocząć regenerację, dlatego nie było zbyt dużo czasu na przemyślenia, ale teraz wracając do tego momentu myślami jestem ogromnie szczęśliwy, że determinacja, ciężka praca oraz ogromne wsparcie przełożyły się na wspólny sukces. Polecam to uczucie każdemu, szczególnie że bardzo ciężko wyrazić je w słowach!

Piotr Biankowski to były rugbista Arki Gdynia, dziś triathlonista i jeden z najlepszych na świecie pływaków ekstremalnych. Ma na swoim koncie m.in. pokonanie Lodowej Mili (w temperaturze 1,2 ℃), brązowy medal mistrzostw świata i trzecie miejsce w pucharze świata w sezonie 2019/20.

Jest niewątpliwym mistrzem w lodowym pływaniu, przełamującym bariery zimna, wytrzymałości, szybkości. Organizuje zawody Gdynia Winter Swimming Cup, w których startuje światowa czołówka zawodników specjalizujących się w zimowym pływaniu ekstremalnym.

Swoje treningi prowadził pod okiem tych samych specjalistów, którzy przygotowali go do przepłynięcia kanału La Manche. Choć Loch Ness to słodkowodne jezioro, a nie otwarte morze, to wymagania były podobne. Piotrowi Biankowskiemu towarzyszyła łódź ze wsparciem oraz obserwatorem, który czuwał nad przestrzeganiem surowych reguł. Aby próba została oficjalnie uznana, pływak mógł być ubrany jedynie w kąpielówki, okularki i pływacki czepek. Nie mógł dotykać łodzi, więc jego ekipa rzucała mu jedzenie i napoje w butelkach. Bardzo trudno je złapać, zwłaszcza, gdy nie czuje się już rąk.

Członkinią ekipy, wspierającą Piotra przed startem oraz na łódce była Aleksandra Kabelis, pływaczka zimowa z uprawnieniami ratowniczki medycznej, co było ważne z punktu widzenia tak ekstremalnego wyczynu. Obserwatorem i pilotem był Kevin Murphy, brytyjski pływak, członek British Long Distans Swimming Association, nazywany „królem La Manche”, który na swoim koncie ma również przepłynięcie jeziora Loch Ness.

To z jego rąk Piotr Biankowski otrzymał oficjalny certyfikat, zatwierdzający udaną przeprawę.

Tym samym został pierwszym Polakiem i jedną z niespełna 30 osób na świecie, która z sukcesem ukończyła próbę i przepłynęła jezioro Loch Ness.

Loch Ness to słynne malownicze jezioro, zaliczane przez Marathon Swimming Hall of Fame do jednego z 13 najtrudniejszych do pokonania wpław oraz jednego z 3 najbardziej „potwornych” jezior na świecie. Jest największym objętościowo zbiornikiem słodkowodnym na Wyspach Brytyjskich. Swoim kształtem przypomina rzekę: jest długie i wąskie, w najszerszym miejscu liczy zaledwie 2,7 km. Jego wody mają kolor ciemnej rdzy i bardzo niską przejrzystość. Dzieje się tak z powodu torfu wypłukiwanego przez deszcze z okolicznych wzgórz. Ale to nie wielkość, kształt czy kolor wody przyciąga miliony turystów z całego świata.

Swoją sławę akwen zawdzięcza Nessie, najsłynniejszemu potworowi na świecie.

– Gdy byłem w Dover, przestraszyłem się foki. Nie wiem więc, co będzie w Loch Ness. Jak zareaguję, gdy płynąc zahaczę o jakiś konar. Przecież to może być ten potwór – żartował Piotr Biankowski na chwilę przed startem.

Nanoszony w jeziorze torf powoduje, że promienie słoneczne nie docierają w głąb, przez co woda osiąga tylko 6-8 stopni. To mocno ogranicza bezpieczny dla człowieka czas przebywania w wodzie. Niska temperatura wody, ograniczona widzialność i odległość do przepłynięcia sprawiły, że to była jedna z najtrudniejszych przepraw, jakich dotychczas podjął się Polak. Szacował, że zadanie zajmie mu od 13 do 17 godzin. Ponieważ jednak woda była zimna, nie można było ryzykować nadmiernym wychłodzeniem organizmu i trzeba było wzmóc wysiłek fizyczny, aby płynąć szybciej. Udało się pokonać dystans w nieco ponad 12 godzin.

~ 9

- Przed zimnem chroniła mnie jedynie lanolina, mieszanina tłuszczu z wełny owczej i wazeliny – wyjaśnia Piotr Biankowski. - Od początku próby byłem bardzo skoncentrowany, z moim zespołem postawialiśmy wszystko na jedną kartę. Temperatura wody i powietrza nie pozwoliłaby na czas, jaki założyłem przed startem i wiedziałem, że dłuższy czas przebywania w tak zimniej wodzie może oznaczać przerwanie próby. Miałem świadomość, że nie mogę popełniać błędów, ale też byłem bardzo dobrze przygotowany i zmotywowany. Wraz z całym zespołem (support na łodzi, na lądzie i wsparcie w naszym kraju) poświęciliśmy dużo czasu oraz pracy na przygotowanie się.

Próbę przepłynięcia Loch Ness Polak podjął dla uczczenia dwudziestolecia działalności Fundacji Ronalda McDonalda, której jest ambasadorem.

Pływackiemu wyzwaniu towarzyszy zbiórka środków na zakup łóżek dla rodziców małych pacjentów z pomorskich szpitali. Dzieci często trafiają do szpitala nagle, a rodzice nie wiedzą, jak długo będzie trwała hospitalizacja. Czasem pozostają ze swoimi pociechami na oddziale tygodniami, a nawet miesiącami. Łóżko dla rodzica czuwającego przy dziecku w szpitalu wciąż jest na wielu oddziałach pediatrycznych tylko marzeniem. Brak miejsca dla rodzica to nie tylko problem z jakością snu, ale także wrażenie bycia nieproszonym gościem.

– Dzięki coraz większemu zaangażowaniu darczyńców indywidualnych zmieniamy rzeczywistość publicznych szpitali dziecięcych – zaznacza Katarzyna Rodziewicz, Dyrektor wykonawcza i Prezes Zarządu Fundacji Ronalda McDonalda.

- Wiemy, że zmiana warunków pobytu rodzica z dzieckiem w szpitalu jest możliwa i zaczyna się od łóżka. Dobra jakość snu mamy i taty zawsze przekłada się na samopoczucie dziecka i atmosferę na oddziale.

Dostarczane przez fundację łóżka są rozkładane, wygodne, łatwe do czyszczenia i bardzo potrzebne w szpitalnej codzienności. W ciągu dnia można je złożyć i jako fotel zajmują mniej miejsca, a wieczorem zamienić w wygodne miejsce do spania. Zakładany cel – zakup co najmniej trzech łóżek został osiągnięty. Jeszcze przed startem udało się zebrać potrzebną kwotę. Łóżek będzie więc więcej, ale zapotrzebowanie na nie jest ogromne w całej Polsce. Im więcej zgromadzi się środków, tym więcej takich łóżek trafi do szpitali w Polsce. Wciąż jeszcze można wpłacać pieniądze na ten potrzebny cel za pomocą „zrzutki” pod linkiem: zrzutka.pl/z/biankowski.

Wydarzenie ma również swoją maskotkę – jest nią sympatyczny, kolorowy, miękki i stworzony do przytulania szydełkowy Potworek Nessie.

Można go mieć po odpowiedniej wpłacie na profilu Zrzutki.

Małgorzata Skibińska

10 ~ polish news

SPOTKANIA POLSKIEGO BIZNESU W ANGLII I SZKOCJI We wrześniu w Londynie, a także innych miastach Anglii oraz Szkocji odbędzie się Polish Business Roadshow Online - cykl darmowych spotkań biznesowych. Eventy Online odbywać się będą za pośrednictwem platformy Zoom.

Celem akcji jest promocja polskiego biznesu w Wielkiej Brytanii, integracja polskich przedsiębiorców, a także przekazanie profesjonalnej wiedzy związanej z założeniem i prowadzeniem własnej firmy na terenie Zjednoczonego Królestwa.

Każde spotkanie potrwa ok. 2 godziny i podzielone będzie na 2 części: Część 1. MASTERMIND

Podziel się z całą grupą swoim wyzwaniem biznesowym i weź udział w grupowej dyskusji nad Twoim problemem. Wszyscy goście oraz zaproszeni eksperci zrobią burzę mózgów, podzielą się swoim doświadczeniem, zaproponują różne rozwiązania. W ciągu kilkunastu minut otrzymasz mnóstwo inspirujących pomysłów i praktycznych porad jak rozwiązać Twój problem.

Wśród zaproszonych Ekspertów znajdziesz: prawnika, księgowego, specjalistę ds. marketingu, doświadczonego sprzedawcę produktów na platformach internetowych, itd. (lista lokalnych doradców jest inna dla każdego miasta). Uczestnicy dowiedzą się nie tylko jak otworzyć, ale również w jaki sposób rozwijać firmę w UK. Po warsztacie uczestnicy będą mogli zarezerwować indywidualne konsultacje z ekspertem w wirtualnych pokojach (Zoom Breakout Room) Część 2. NETWORKING

Networking biznesowy, podczas, którego każdy uczestnik spotkania będzie miał okazję nawiązać nowe, cenne kontakty i wymienić wirtualne wizytówki (profil na LinkedIn). Celem networkingu jest integracja polskich przedsiębiorców działających w Wielkiej Brytanii oraz stworzenie im szans na nowe kontrakty i kolejne drogi rozwoju.

Więcej informacji na pblink.co.uk.

12 sierpnia 2022

polish news

Mural

polskiej artystki w

~ 11

Doncaster

MURAL AUTORSTWA ZNANEJ POLSKIEJ ARTYSTKI ZOSTAŁ ODSŁONIĘTY W DONCASTER, W RAMACH OTWARCIA FESTIWALU ARTBOMB. Doncaster wzbogaciło się o kolejne, niezwykłe dzieło sztuki ulicznej w samym sercu miasta, stworzone przez polską artystkę Jolę Kudelę również znaną pod pseudonimem Yola.

Festiwal ArtBomb połączył siły z Instytutem Kultury Polskiej, który również wsparł finansowo powstanie muralu. Praca “They Went to Sea” została po raz pierwszy pokazana podczas otwarcia corocznego festiwalu sztuki ArtBomb w Doncaster 11 sierpnia.

Tytuł muralu “They Went To Sea”” został zainspirowany przez limeryk “The Jumblies” Edwada Lear’a. Jola Kudela opisując inspiracje, z której narodził się pomysł na jej prace wspomina: “Poemat mówi o grupie, która wybrała się w podróż, by odkryć świat w najmniej odpowiedni sposób, za pomocą sita. To historia ludzi, którzy porzucają stary ‘status quo’ w poszukiwaniu czegoś nowego, co może być interpretowane jako metafora ruchów migracyjnych na całym świecie”.

Yola dodaje: “Chciałam stworzyć abstrakcyjną i dynamiczną kompozycję, zawierającą ruch ludzkich ciał, podążających za rytmem muzyki.

By to osiągnąć, skontaktowałam się z Malgorzata Dzierżoń, wiodąca polska choreografką

i współ-dyrektor artystyczną Fertile Ground, formacji tanecznej oddanej pracy twórczej, wyjazdom artystycznym i rozwojowi nowych talentów w północnej Anglii. Tancerze są otoczeni symbolicznym morzem stworzonym za pomocą algorytmu, który generuje graficzne fale w czasie rzeczywistym używając natężenia emitowanego światła i ruchu tancerzy, a także częstotliwości muzyki”.

Z pojedynczych klatek filmu ukazującego choreografię taneczną, Yola stworzyła grafikę, która później została odwzorowana jako ogromny mural przez artystów Art of Protest Projects prowadzona przez Toma Jackson’a z siedzibą w Yorkshire. Mural dumnie zajmuje miejsce na ulicy Cleveland, wykonany na ścianie z czerwonej cegły, opowiadając różnorodność historii w ramach jednego dzieła sztuki.

Mówi Marta de Zuniga, dyrektor Instytutu Kultury Polskiej : Mural opowiada historie ludzi, którzy opuszczają swoje domy i rozpoczynają podróż, by odnaleźć swoje miejsce na Ziemi. Temat jest niezwykle bliski sercom wielu Polaków, którzy opuścili rodzimy kraj po II Wojnie Światowej osiedlając się w Wielkiej Brytanii, która szybko stała się dla nich nowym domem. Polska

nie tak dawno dołączyła do Unii Europejskiej, a polscy migranci są jedna najliczniejszych mniejszości narodowych w Wielkiej Brytanii. Dziś wielu z nas rozwija tu swoje kariery zawodowe, założyło rodziny i stało się ważną częścią społeczeństwa brytyjskiego, także w Doncaster. Projekt nabrał nowego znaczenia 24. lutego wraz z brutalnym atakiem Rosji na Ukrainę. Ponad 4 miliony uchodźców przekraczających granice znalazło w Polsce bezpieczna przystań i wsparcie. Wielu wyemigrowało do innych krajów europejskich, w tym Wielkiej Brytanii. Polska gości obecnie ponad 3 miliony członków ukraińskiej społeczności jednocześnie będąc jedynym krajem, w którym nie powstały nigdy obozy dla uchodźców. W Instytucie Kultury Polskiej wierzymy, że na tle tej wojny jesteśmy zobowiązani, by szerzyć wartości oraz dziedzictwo kulturowe Europy Centralno-Wschodniej, a także promować współczesnych artystów, dlatego wspieramy projekty takie jak “They Went To Sea”, które wyrażają solidarność i współczucie dla potrzebujących, jednocześnie budując nowe mosty pomiędzy kulturami naszych krajów”.

/dast/

12 ~ polish news

NIEZWYKŁE POKAZY LOTNICZE

W FARNBOROUGH

W Wielkiej Brytanii odbyły się targi lotnicze Farnborough International Airshow 2022.

Dla producentów samolotów i innych statków powietrznych wydarzenie było okazją do zaprezentowania możliwości swoich najnowszych maszyn. Imponujący pokaz zorganizował Boeing. Zobaczcie zdjęcia autorstwa fotoreportera Piotra Apolinarskiego.

Na tegorocznych targach w angielskim Farnborough amerykański koncern lotniczy pochwalił się przed amatorami lotnictwa nowym samolotem pasażerskim 777-9; ponad

12 sierpnia 2022

75-metrowa maszyna zachwyciła widzów, gdy po starcie udało się jej osiągnąć... niemal pionowy lot! Goście targów mogli przez chwilę odnieść wrażenie, że przypatrują się startowi wahadłowca z kosmodromu, a nie maszyny przeznaczonej do komercyjnych lotów z setkami pasażerów na pokładzie.

Boeing 777-9 to jeden z wariantów 777X, najnowszej linii dwusilnikowych szerokokadłubowych samolotów pasażerskich produkowanych przez giganta z Chicago. Maszyna jest w stanie pomieścić 426 pasażerów, a jej maksymalny za-

sięg wynosi 13 500 km. Pierwsze dostawy tego modelu zostały zaplanowane na 2025 rok.

Farnborough International Airshow to międzynarodowe targi przemysłu lotniczego, w czasie których prezentowane są rozwiązania z sektora zarówno cywilnego, jak i wojskowego.

Wydarzenie odbywa się w cyklu dwuletnim, w latach parzystych, w połowie lipca, w Farnborough, mieście w hrabstwie Hampshire w południowej Anglii. /dast/

polish news

~ 13

OLEK DO TAŃCA I DO RÓŻAŃCA Kiedy nastolatek, który urodził się w Londynie, zaczyna czytać Sienkiewicza i śpiewa ,, Bogurodzicę’’, a przy tym rzuca mi łacińskie i greckie sentencje na lekcji języka polskiego, mój z lekka zwapniały umysł zaczyna budzić się do życia, a uśpione na chwilę hasło ,,Cogito, ergo sum’’ puka mi pod czaszką wołając: ,,Nareszcie! Kobieto Puchu marny, ty wietrzna istoto, oto ziścił się Twój sen i masz z kim pracować! ‘’ – napisała do nas polonistka Magdalena Marczyńska o swoim uczniu. Przeczytajcie jej tekst.

I nie może być inaczej… I wszystko dzieje się tak, jak dziać się powinno. Bo odkrywam, że młodzież, z którą przyszło mi pracować ma w sobie ogromny potencjał. A każda z tych osób zasługuje na oddzielny opis. Dlatego przez dwa lata piszemy kolorowy pamiętnik naszej klasy, w którym każdy z uczniów ma swój rozdział. Jedno imię to jeden rozdział.

I nagle po dwóch latach…buch ! Jak grom z jasnego nieba wiadomość, bo oto narodziła się nowa idea… pod patronatem Polskiej Macierzy Szkolnej oraz The Wanda and Janusz Prawdzic-Szlaski Trust ogłoszono pierwszą edycję konkursu ,,Uczeń Roku 2022’’, w dodatku do tego konkursu mogą przystąpić tylko uczniowie klas najstarszych.

No więc dyskusja w klasie: Kto powinien zostać nominowany? Kogo proponujemy? W naszej klasowej społeczności sprawiedliwość jest wartością nadrzędną, dlatego decyzja zapadła błyskawicznie i jednomyślnie.

To On, ten, który ,, ma tysiące twarzy’’ i nie byłby sobą, gdyby nie był wszędzie.

Olek, Oluś, Aleksander, śmiało mógłby stanąć w konkury z Aleksandrem Wielkim… Poznajcie GO, jakim jest naprawdę. A więc jeśli spotkasz Olka na boisku, na schodach, na zbiórce harcerskiej pamiętaj, że oprócz tego, że jest Twoim dobrym kolegą to jest młodym, nietuzinkowym człowiekiem, który swoją postawą zasługuje na wyróżnienie. Młody Polak, który uczestniczy w życiu szkoły zarówno angielskiej, jak i polskiej wkładając w to, co robi całe swoje serce, oddając duszę i pokazując potęgę swojego umysłu, obnażając talenty.

Młody Polak, który od 5 roku życia ( najpierw pod opieką rodziców, a w miarę dorastania coraz częściej samodzielnie) swoim działaniem, energią i zaangażowaniem propaguje polską kulturę, historię i tradycje.

Nastolatek, który mieszkając na emigracji czyta Sienkiewicza. Bo to właśnie dzieła naszego noblisty fascynują Olka od lat najmłodszych. I to nie jest fikcja literacka, ale prawda. Jako nauczyciel klasy A-level, do której uczęszcza Olek przez ostatnie dwa lata podpisuję się pod tymi słowami obiema rękami, co więcej - jestem gotowa przysiąc na Biblię.

Po ukończeniu 5 roku życia Olek zaczął naukę w naszej Polskiej Szkole Sobotniej im. Tomasza Arciszewskiego, a część kolegów właśnie z klasy przedszkolnej towarzyszy Olkowi do dzisiaj tworząc zgrany zespół klasy egzaminacyjnej. Od

pierwszych dni Olek czuł się w tej społeczności ,,jak ryba w wodzie’’, bo jak sam mówi: ,,Do 4 roku życia posługiwałem się tylko językiem polskim’’.

Gdy skończył 6 lat, wstąpił do zuchów. Była to decyzja obojga rodziców, którzy w młodości byli harcerzami i którym bardzo zależało na tym, aby Olek kontynuował rodzinną tradycję’. Czas płynął jak woda w strumyku i Olek z zucha stał się harcerzem, zdobywającym kolejno nowe sprawności. I to właśnie harcerstwo jest jedną z największych pasji Aleksandra. Jego prawdziwą miłością. Każda sobota to nowe wyzwanie dla młodego Polaka. Olek uwielbia klimat jaki daje mu najlepsza według niego Drużyna Harcerska 7 DH, Hufiec Warszawa, Chorągiew Wielka Brytania. Życie Aleksandra to również próby, jedną z nich było uczestnictwo w klubie piłkarskim Polish Tigers, ale jak sam mówi:’ Dobrze, że próbowałem, ale to nie mój klimat. Najbardziej tęskniłem za harcerstwem’’. Olek jest zdobywcą dwóch szczebli wędrowniczych: Naramiennika i Brązowej Szyszki.

Od 5 roku życia Olek intensywnie trenował karate w ,,School of Masters’’ w Klubie Orła Białego.

Ten sport uprawiał przez 10 lat, a w wieku 12 lat zdobył czarny pas.

Ostatnio chłopiec próbuje czegoś nowego.

Dołączył do Kadetów Maltańskich przy Kościele Chrystusa Króla na Balham, a równocześnie zapisał się do Kadetów Policyjnych w angielskiej szkole.

Wiara w Boga odgrywa ważną rolę w życiu Olka i jest jedną z najważniejszych wartości jakimi kieruje się w życiu, dlatego od 2013 roku, czyli już 9 lat Olek aktywnie służy przy ołtarzu jako ministrant. W czasie nabożeństw bardzo często jest lektorem, co jak sam twierdzi, pomaga mu szlifować język polski, ale również rozwija jego zainteresowania’. Z zamkniętymi oczami w nocy o północy Olek potrafi wyrecytować ,Bogurodzicę’.

Jest zafascynowany polską kulturą, a w szczególności polskim kinem, jego ulubionym reżyserem jest Krzysztof Kieślowski. Chłopiec marzy

o tym, aby studiować reżyserię. W dzieciństwie ogromne wrażenie zrobił na nim film ,,Akademia Pana Kleksa’’.

Coroczne wyjazdy wakacyjne do Polski to dla Olka nie tylko czas wypoczynku, to przede wszystkim czas zwiedzania i poznawania piękna Polski. Mając to szczęście, że dziadkowie mieszkają niedaleko Krakowa, Olek jest częstym gościem na Rynku, gdzie zajada się bajglami i oscypkami.

Mama Olka od najmłodszych lat zaszczepiła w synu chęć do gotowania, a to zmieniło się w pasję, którą Olek kilkakrotnie zaprezentował podczas zajęć kulinarnych jakie mieliśmy w polskiej szkole. Nikt tak jak Oluś nie potrafi używać sprzętów kuchennych!

W domu samodzielnie przygotowuje polskie potrawy, bo jak twierdzi, polska kuchnia jest najlepsza na świecie!

Jako młodszy uczeń był uczestnikiem ,,Wierszowiska’’, gdzie deklamował wiersz ,.Okulary’’.

Kocha Sienkiewicza, a co za tym idzie historia jest jednym z ulubionych przedmiotów, dlatego jako hobbysta dużo czyta na temat Średniowiecza, Złotego Wieku i czasów obu wojen.

Jak sami widzicie w pełni zasłużył na tytuł ,,Ucznia Roku 2022’’. Jest to pierwsza edycja konkursu pod patronatem Polskiej Macierzy Szkolnej oraz The Wanda and Janusz Prawdzic – Szlaski Trust. Podczas uroczystej lipcowej gali w sali Jazz Cafe Nagrodę wręczył Aleksandrowi konsul generalny Mateusz Stąsiek Pamiętajmy, że w każdej szkole i w każdej klasie są następcy Olka, wystarczy tylko pomóc Im rozwinąć skrzydła.

Magdalena Marczyńska

14 ~ polish news

ZMARŁ MAJOR SERGIUSZ PAPLIŃSKI Zmarł major Sergiusz Papliński, ps. „Kawka”, ostatni mieszkający w Wielkiej Brytanii żołnierz wyklęty, weteran walki o wolność, członek Armii Krajowej i organizacji Wolność i Niezawisłość. Po wojnie mieszkał w Anglii i zajmował się malarstwem. Zmarł w wieku 94 lat.

Sergiusz Papliński urodził się w 1927 r. w Radomiu. Pod koniec II wojny światowej, w latach 1944-45, walczył w szeregach Armii Krajowej.

Był członkiem oddziałów Antoniego Hedy „Szarego” i Zygmunta Kiepasa „Krzyka”. Brał udział w kluczowych akcjach partyzanckich zgrupowania „Szarego” w lasach wokół Iłży, Starachowic, Końskich. W 1945 r. trafił do więzienia w Radomiu, z którego został odbity przez oddział „Szarego”. Następnie wstąpił w szeregi Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość (WiN) i prowadził walkę dywersyjną na terenie Pomorza. W 1946 opuścił ojczyznę. W mundurze NKWD przedostał się do Berlina, do amerykańskiej strefy okupacyjnej, a stamtąd poprzez obóz przejściowy wyjechał do Wielkiej Brytanii.

Tam przeszedł kurs dywersyjno-spadochronowy i działał w zagranicznych strukturach WiN. W końcu zamienił karabin na pędzel.

W Wielkiej Brytanii pracował przez pewien czas w kamieniołomie, a także jako kelner, ale później ukończył Royal College of Art w Londynie i zajął się malarstwem, spełniając swoje przedwojenne marzenie. Niemal do ostatnich miesięcy życia aktywnie uczestniczył w życiu londyńskiej Polonii. Był także honorowym członkiem Jednostki Wojskowej Grom.

Papliński udzielał się w środowisku Londyńskiego Ogniska Polskiego. Z okazji jego 90. urodzin ognisko zorganizowało wystawę jego prac malarskich „Od pistoletu do pędzla”, na której znalazło się ponad 50 obrazów.

Mówił o sobie, że jest marzycielem. - Lubiłem kłaść się w trawie i marzyć, jakby było pięknie, gdybym potrafił malować" - wspominał czasy przedwojennej młodości w filmie dokumentalnym, pokazanym podczas festiwalu Niepokorni Niezłomni Wyklęci.

MEDAL DLA PREZESA POSK Dr Marek Laskiewicz, prezes Polskiego Ośrodka Społeczno – Kulturalnego, otrzymał medal "Pro Patria". Uroczystość odbyła się 15 lipca w Ambasadzie Polskiej w Londynie.

Medal „Pro Patria” został przyznany za “kultywowanie pamięci o walce o niepodległość Ojczyzny” i za działania na rzecz Polonii w Londynie.

Prezes POSK został odznaczony medalem przez Konsula Generalnego Mateusza Stąsieka (w imieniu Jana Kasprzyka, szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych).

12 sierpnia 2022

POSK to najstarsze i największe polskie centrum polonijne poza krajem, które mieści liczne wystawy, spotkania, koncerty, pokazy filmów i przedstawienia teatralne. Jedną z większych inicjatyw w najbliższym czasie jest „Festiwal Chopin’owski”, który odbędzie się 15-16 października. Festiwal jest wspólnym przedsięwzięciem POSK i Towarzystwa Pomocy Polakom. Dr Marek Laskiewicz, członek Royal Economic Society i Royal Historical Society, działa na rzecz promowania kultury i tradycji polskiej w Wielkiej Brytanii, dzięki współpracy z wieloma innymi polskimi organizacjami.

radio

~ 15

Baw się razem z Sami Swoi Radio!

Na lato czekamy cały rok. W tym roku Sami Swoi Radio proponuje Wam nieco lżejszy format, z mniejszą ilością słowa, za to z największą ilością niepowtarzalnego klimatu ze słońcem, szumem fal i wszystkim tym, co zaszyte jest w największych hitach wakacji, jakie znamy. Już od rana startujemy z ogromnym ładunkiem słońca zawartego w muzyce - w ciągu dnia podając zawsze świeże informacje i dużo pogody ducha - jaką dają Wam dobrze znane głosy naszych prezenterów.

Zaproponujemy też muzyczną zabawę Najwięcej słońca bez względu na pogodę Zabierzcie nas ze sobą na wakacje!

05:00 - 07:00 - “Wakacyjne Hity Non-Stop” 07:00 - 12:00 - “Słoneczny Poranek w Sami Swoi Radio” - czyli wszystko czego potrzebujesz żeby pozytywnie zacząć dzien.

12:00 - 17:00 - “Słońce w Zenicie w Sami Swoi Radio” - najbardziej pogodny program na wyspach.

17:00 - 18:00 - “Wakacyjne Hity Non-Stop” 18:00 - 19:00 - “SuperNove w Sami Swoi Radio” - najnowsze hity tygodnia Non-Stop.

19:00 - 00:00 - “Wakacyjny dobry wieczór w Sami Swoi Radio” - czyli najlepszy mix przebojów od lat 90-tych do współczesnych.

PIĄTEK

od 19:00 - jak zawsze zapraszamy na naszą “Domówkę” - idealne wakacyjne miejsce na dobrą imprezę ze znajomymi.

W trakcie “Domówki” gramy najwięcej polskich tanecznych hitów Non-Stop

SOBOTA:

05:00 - 07:00 - “Wakacyjne Hity Non-Stop” 07:00 - 18:00 - “Najlepsza muzyka na weekend” 18:00 - 19:00 - “SuperNove w Sami Swoi Radio” - najnowsze hity tygodnia Non-Stop.

19:00 - 21:00 - “Party z Sami Swoi Radio” 21:00 - 22:00 - “Clublife” - Energetyczny mix przebojowy DJ-a Tiesto.

22:00 - 00:00 - “A State Of Trance” - transowe brzmienie z Amsterdamu prezentuje Armin Van Buuren 00:00 - 01:00 - “Planet Perfecto” - na swoją taneczną planetę zabierze nas Paul Oakenfold.

NIEDZIELA: 05:00 - 07:00 - “Wakacyjne Hity Non-Stop” 07:00 - 18:00 - “Najlepsza muzyka na weekend” 18:00 - 19:00 - “SuperNove w Sami Swoi Radio” - najnowsze hity tygodnia Non-Stop.

19:00 - 00:00 - “Wakacyjny dobry wieczór w Sami Swoi Radio” - czyli najlepszy mix przebojów od lat 90-tych do współczesnych.

16 ~ felieton

ks. Bartosz Rajewski

WIADKOWIE NIE AKWIZYTORZY chlubić z czego innego, jak tylko z krzyża Pana naszego Jezusa Chrystusa” (Ga 6,14).

To jest właśnie powód do chluby!

Parafrazując te słowa, możemy

Wakacje trwają w najlepsze. Wprawdzie w Polsce i w innych cywilizowanych europejskich krajach już od ponad miesiąca, podczas gdy w Wielkiej Brytanii dopiero co się zaczęły i za moment się skończą. Z wielkim entuzjazmem opowiadał mi ostatnio o swoich wakacyjnych planach pewien ewangelizator: wielkie akcje ewangelizacyjne na muzycznych festiwalach, głoszenie kerygmatu na nadbałtyckich plażach, chrześcijańska agitacja na górskich szlakach, a nawet wizyty ewangelizatorów w parkach i podmiejskich ogródkach działkowych, by – jak to stwierdził – „odpowiadać na dręczące ludzi pytania i mówić im o Bogu”. Trochę zgasiłem jego entuzjazm, cytując abp. Grzegorza Rysia, który kiedyś powiedział, że „najgłupszą rzeczą jest odpowiadać na pytania, których nikt nie zadaje”.

Siedemdziesięciu dwóch uczniów, wybranych przez Jezusa do działalności misyjnej, nie zostało powołanych na akwizytorów Ewangelii. Zostali wysłani nie tyle po to, by odpowiadać na pytania, których nikt nie zadaje, co raczej po to, by pokazywać ogrom Bożej miłości tym wszystkim, którzy jej nie znają. A niepodważalnym dowodem tej miłości jest Chrystusowy krzyż. To dlatego św. Paweł powie: „Nie daj Boże, bym się miał 12 sierpnia 2022

Jezusa, a także ci, którzy mają je za nic. Są tacy, którzy drzwi otwierają przed Bogiem, są i tacy, którzy nimi trzaskają. To jednak nie powód dla nas, byśmy byli nieufni, doszu-

powiedzieć: „Nie daj Boże, bym się

kiwali się zagrożenia, konieczności walki i

miał chlubić z czego innego, jak

stawiania czoła wrogom. Najważniejszą racją

tylko z MIŁOŚCI Pana naszego

bytu Kościoła jest działanie jako narzędzie

Jezusa Chrystusa”.

Macie takie doświadczenie Bożej miłości?

pojednania ludzi z Bogiem i ludzi między sobą. W naszej post-chrześcijańskiej rzeczy-

Jest ono dla was powodem do chluby? Je-

wistości, gdzie niebezpieczną normą zaczyna

steście rzeczywiście dumni z tego, że Bóg

być publiczne obrzucanie błotem, podejrze-

was kocha i z tego, że „wasze imiona zapisa-

niem, kalumniami, manipulacją i potwarzami,

ne są w niebie”? (por. Łk 10,20) Chwalicie się

bardzo potrzebujemy innych głosów. Takich,

tą miłością? Jesteście świadkami tej miłości,

które będą służyły pokojowi i pojednaniu

chociażby przez prosty fakt noszenia krzy-

różnych ludzi, niezależnie od tego, jaki świat

żyka na szyi, czy uczynienie znaku krzyża

wartości oni wyznają.

w miejscu publicznym? Czasem obserwuję

Warto zatem rozglądać się za tymi, którzy

ludzi w samolocie, którzy przed startem czy-

głoszą pokój i umieją godzić zwaśnionych.

nią znak krzyża, ale robią to w taki sposób,

Ewangelia to droga nadziei i pokoju dla każ-

jakby się bardzo tego wstydzili… A przecież

dego człowieka, noszącego w sobie tęsknotę

na tym właśnie polega nasza misja ewange-

za duchowym dobrobytem codziennego

lizacyjna. Mamy żyć tak, by inni pytali nas,

istnienia, za Bogiem i za Jego miłością. To

dlaczego tak właśnie żyjemy. Mamy tak żyć,

wszystko ma być widoczne w naszym życiu,

by zadawali nam pytania, dlaczego zależy

byśmy nie tyle odpowiadali na pytania, któ-

nam na niedzielnej Eucharystii, na codziennej

rych nikt nie zadaje, co raczej naszym życiem

modlitwie; żeby nas pytali, dlaczego jesteśmy

prowokowali do zadawania pytań. Mamy

skłonni poświęcić część swojego urlopu, by

być świadkami Chrystusowego Krzyża, to

pójść na pielgrzymkę; żeby nas pytali, dlacze-

znaczy świadkami Bożej miłości. Nie jej

go czynimy znak krzyża przed kościołem, w

akwizytorami.

restauracji, w samolocie etc. Mamy tak żyć, by intrygować, wzbudzać ciekawość, „kruszyć” obojętność, prowokować do zadawania pytań, a nawet wzbudzać kontrowersje…

To oczywiste, że są na świecie ludzie, którzy potrzebują miłości Boga i przesłania

Ks. Bartosz Rajewski, proboszcz jednej z najstarszych polskich parafii w UK – parafii pw. Św. Wojciecha na na Kensington & Chelsea w Londynie (www.parafiakensington.uk)

felieton

~ 17

Jacek Żakowski

ANKCJE

ZA KREW Zima będzie ciężka. Wiadomo! I wiadomo, że nie bez przyczyny. Tą przyczyną jest przede wszystkim wojna, choć w każdym kraju dokładają się do niej różne lokalne problemy. W Wielkiej Brytanii przede wszystkim Brexit, a w Polsce głównie kłótnie rządu z Unią i nieporadność władzy.

Gdy przyjdzie głód i chłód, wzrośnie pokusa, by zrobić cokolwiek, żeby naszej doli ulżyć. A ponieważ z czasem jeszcze bardziej osłabnie oburzenie wywołane rosyjskimi zbrodniami w Ukrainie, nabierze znaczenia pokusa, by odpuścić Putinowi przynajmniej te sankcje, które nas samych najwięcej kosztują. Zwłaszcza dotyczące kupowania od Rosji gazu, ropy i węgla, których cena już jest astronomiczna, a może jeszcze bardziej rosnąć. Bo przecież mimo naszych wyrzeczeń i kosztów, jakie ponosimy, Rosja wciąż ma się nieźle, a rubel trzyma się mocno.

Zanim do tego dojdzie warto się przyjrzeć sankcjom jako podstawowej broni zachodnich demokracji w walce autokratami, kleptokratami i terrorystami tworzącymi coraz groźniejsze globalne syndykaty zbrodni.

Nikt nie potrafi dokładnie policzyć, ile sankcji nałożonych przez Zachód dziś obowiązuje, ani ile one nas kosztują. Choć wiadomo, że dużo. Amerykański Departament Skarbu rok

temu doliczył się 9421 sankcji nałożonych przez same Stany Zjednoczone na kilkadziesiąt państw i organizacji. Jest to 10 razy więcej, niż 20 lat wcześniej. Tylko 5 proc. z tych sankcji dotyczy Rosji i rosyjskich podmiotów. Więcej odnosi się do Iranu (21 proc.), Konga (9 proc.), Syrii (7 proc.) i Iraku (6 proc.). Wiele z nich obowiązuje 20 lat lub dłużej. Sankcje przeciw Kubie obowiązują od przeszło pół wieku.

Wszystkie sankcje są w jakimś stopniu bolesne zarówno dla tych, na których je nałożono, jak dla tych, którzy je nałożyli. A efekt zawsze jest mglisty. Zwłaszcza gdy chodzi o spowodowanie radykalnej zmiany politycznej. Jedyny przypadek spektakularnego sukcesu sankcji nałożonych na państwa dotyczy RPA, gdzie sankcje ONZ respektowane przez niemal cały świat niewątpliwie przyczyniły się do upadku apartheidu. Drugim zachęcającym przykładem jest Iran, który pod wpływem sankcji ograniczył swój program nuklearny. Bardziej umiarkowany, choć też niekwestionowany był skutek sankcji nałożonych na reżim Josepha Kabili i jego zachodnich sojuszników, które doprowadziły do zmiany władzy w Kongo.

Czy to znaczy, że sankcje mają niewielki sens, jak twierdzi np. prof. Daniel Drezner - głośny politolog z amerykańskiego uniwersytetu Taft? Trudno jest taką tezę obronić. Gdyby nie sankcje, Kuba mogła by być dla wielu zachę-

cającym przykładem dla wielu potencjalnych despotów. Podobnie Wenezuela czy Iran.

Za sankcje nałożone w r. 2014 (po pierwszej inwazji na Ukrainę) Rosja zapłaciła wieloletnią stagnacją i spadkiem płac realnych. Bolesne dla nas sankcje nałożone po agresji 24 lutego nie zatrzymały rosyjskiej inwazji, ale ją utrudniły już powodując spadek produkcji stali o ponad 25 proc., skok stóp procentowych do 20 proc., bezrobocie w różnych branżach wynoszące od 8 do 25 proc. i tąpnięcie importu o 60 proc.

Gdy brakuje stali i elektroniki, trudniej jest produkować nowoczesne czołgi i rakiety, więc Putinowi coraz trudniej jest kontynuować wojnę. Samymi sankcjami Zachód oczywiście tej wojny nie wygra, ale dzięki nim Ukrainie łatwiej będzie ją wygrać na polu bitwy. Pod warunkiem, że przetrwa nasza determinacja, by ponosić koszty, jakie za sankcje płacimy, by nieco zmniejszyć i tak horrendalną cenę płaconą przez Ukraińców. .

Jacek Żakowski, kierownik Katedry Dziennikarstwa Collegium Civitas, publicysta Polityki i Gazety Wyborczej, prowadzi piątkowe poranki w TOK FM. Dziennikarz Roku 1997, laureat m.in. 2 Wiktorów, Superwiktora, Nagrody PEN Clubu im. im Prószyńskiego. Autor kilkunastu książek i programów TV. Ostatnio wydał: „Wirus 2020” (Sic! 2021).

18 ~ felieton

Krystyna Kotlińska

Radosc tworzenia LEKKO FEMINISTYCZNIE Chociaż żyjemy w epoce wielkich osiągnięć, spektakularnych wyników na giełdzie czy wciąż powiększającego się portfela, to nadal w tym “wyścigu szczurów” pragniemy swoich małych radości. Zasiadając przed komputerem czy telewizorem z wypiekamy na twarzy śledzimy sukcesy sławnych osób, znajdując w sobie coraz bardziej mieszane uczucia.

Nie zawsze pozytywne. A przecież doskonale wszyscy wiemy, że miarą wspaniałości człowieka jest jego dobroć i to, ile wsparcia udzielił drugiemu człowiekowi. Wszystkie materialne dobra, jakkolwiek byłoby przyjemne ich posiadanie, mamy tu na Ziemi tylko w dzierżawie.

Odejdziemy, pozostawiając po sobie tylko dobre myśli tych, którym okazaliśmy dobroć, zrozumienie i uczucia. Pamiętajmy o tym w codziennym zabieganiu o pieniądze, sławę i uznanie.

Jednak sukces jest nam wszystkim potrzebny. W dążeniu do osiągnięcia wybranego celu, rozwijamy w sobie najpiękniejsze cechy.

Udowadniamy sobie i innym, jak wiele potrafimy dokonać. Przekonujemy samych siebie do swoich umiejętności, a to pomaga nam podnieść poczucie własnej wartości i spojrzeć na świat jaśniejszym okiem.

Niezwykle ważne w tym procesie jest wybranie właściwego celu. Niech będzie to coś, co sprawia, że u ramion wyrastają nam skrzydła na samą myśl o tym. Niech planowanie drogi do owego sukcesu wywołuje na naszej twarzy uśmiech. Celów można mieć wiele i realizować je po kolei w zależności od aktualnych sposobności lub indywidualnych priorytetów. A potem wystarczy już tylko odrobina konsekwencji.

12 sierpnia 2022

Nie trzeba obawiać się dużych wyzwań i wątpić w swoje możliwości. Czasem to właśnie „wiara przenosi góry”. Naszym startem powinna być wysoka samoocena, bo to ona daje nam siłę. Jesteśmy wystarczająco dobrzy i wiemy, że potrafimy, skoro inni to osiągają. Wierzymy z całą mocą, że zasługujemy na swój sukces, a ten z pewnością przyniesie radość i satysfakcję.

Umiejętność doceniania siebie, odgrywa tu ogromną rolę. Nagradzajmy się za osiągnięcie nawet całkiem małych dokonań. „Small steps” niech stanie się naszym drogowskazem.

Systematyczne i konsekwentne działania, wykonywane małymi kroczkami, przynoszą spektakularne efekty. Każde niewielkie osiągnięcie można traktować jako pokonanie kolejnego stopnia w drodze do naszego wymarzonego nieba.

Metoda drobnych kroków jest znana nie od dzisiaj. Stare rosyjskie przysłowie mówi: cicho jedziesz, dalej dotrzesz. Stopniowanie działania pozwala nam na przyzwyczajenie się do zachodzącej zmiany. Pozostawia czas na adaptację nowego sposobu egzystencji: bez papierosów, z aktywnym bieganiem, z nową dietą lub życiem w innym miejscu. Dzięki małym kroczkom unikamy szoku nieuchronnie towarzyszącemu każdej gwałtownej zmianie trybu życia.

Czy zmiana czasem boli? Tak. Boli jak cholera. Boimy się odejścia od tego, co dobrze znane i co obezwładnia nas pozwalając na umoszczenie się w “czarnej dupie” i zaakceptowanie tego wbrew sobie. Często nasze ego podpowiada, nie rób tego, jest tu dobrze, inni mają gorzej. I w ten sposób trwamy w sytu-

acjach, w których nie lubimy siebie i swoich decyzji. Zmiana powoduje lęk ale jakże jest ekscytujące działanie i odkrywanie nieznanego. Jak często zdarza się nam zrezygnować z korzystnych okazji, bo wiążą się... nie, nie z ryzykiem! wiążą się jedynie ze zmianą. Z odejściem z ulubionego fotela, rezygnacją z codziennie oglądanego widoku i dobrze znanych twarzy sąsiadów. Boimy się przeprowadzki, boimy się zmiany pracy, a jeszcze bardziej boimy się... diety, ćwiczeń fizycznych... boimy się wszystkiego, a przede wszystkim oceniania nas przez innych.

Strach to nasza biologiczna cecha. Dążymy do stanu stałego, bo ono daje nam poczucie bezpieczeństwa. Wolimy dobrze znaną ulubioną pieczarę niż willę na Majorce. Jeśli raz zdecydujemy się tę pieczarę opuścić, nie straszne nam już inne zmiany. Wiem, pomyślicie, łatwo powiedzieć - „porzucić”. Jednak mnóstwo osób wielokrotnie podejmuje decyzje, na które patrząc z perspektywy czasu, zyskują nową wartość. Wiem, podejmowanie decyzji jest trudne i często bywa okupione wielkim stresem i nieprzespanymi nocami. Cóż z tego, że willa jest cudowna i komfortowa, ale jest inna, jest nieznana, jest obca – a więc niebezpieczna. Tak funkcjonujemy oparci na bazie podświadomości. Nazywamy to czasem strefą komfortu, czyli punktem, w którym czujemy się całkiem bezpieczni i zadowoleni. To nie tylko miejsce – dom, mieszkanie, praca – to także związek, który od dawna nas nie satysfakcjonuje lub krąg znajomych osób, z którymi nic już nas nie łączy.

A dobre zmiany w życiu zawdzięczamy wyłącznie odwadze zmierzenia się z takim wy-

felieton zwaniem, jak rzucenie palenia, przeprowadzka, zmiana pracy lub partnera, zawiązanie nowych znajomości. I jednak można dokonać tego bez stresu. Właśnie działając drobnymi kroczkami, z radością przyjmując nawet niewielkie postępy. Nich każde osiągnięcie będzie dla nas świętem. W ten sposób uczymy swoją podświadomość cieszenia się zmianą. Udowadniamy sobie, że nie trzeba obawiać się nowego.

Taki właśnie sens nosi w sobie metoda nazywana „kaizen” – z japońskiego: „dobra zmiana”. Jest to nowoczesna filozoficzna strategia zarządzania firmą, która na stałe weszła do japońskiej kultury biznesowej. Polega ona na stopniowym działaniu – krok po kroku – z unikaniem wszelkiej rewolucji i stresu. Szuka się rozwiązań łagodnych, powolnych, dzięki którym człowiek – a także firma, przedsiębiorstwo – nie przechodzi szoku. Specjaliści od tej metody twierdzą, że to pewnego rodzaju filozofia życia i działania: skoncentrować się na problemach, kiedy jeszcze są małe i niepozorne, zamiast czekać, aż urosną i będą trudne do rozwiązania.

Wielu terapeutów stosuje metodę drobnych kroków w leczeniu niektórych fobii. Oswajanie lęku jest w wielu wypadkach skuteczniejsze niż szokujące zmuszanie się do zaakceptowania czegoś, co wywołuje wstręt i strach.

Od dawna bałam się wysokości. Nie żeby przerażało mnie wejście na ostatnie piętro Pałacu Kultury czy przejażdżka na karuzeli.

Bałam się spadania. Moja wyobraźnia podsuwała mi obraz i odczucie przerażającego niekontrolowanego spadania. Łapanie oddechu, które w mojej wyobraźni, graniczyło z cudem.

Jedna decyzja: skok na bungee, pokazał mi, że można się nie bać. Można pokonać lęk i doznać uczucia spełnienia. Nic, powtarzam, nic nie jest takie jakie nam się wydaje.

We współczesnym świecie metoda drobnych kroków też odnajdzie swoje miejsce.

Zaczynajmy od wybierania sobie małych i łatwych do osiągnięcia celów. Nie stresują nas one, nie powodują wewnętrznego napięcia i lęku, że się nie uda. Mierzymy się z nimi odważni i rozluźnieni. Zatem wygrywamy i świętujemy to wspaniałe wydarzenie. Każdy osiągnięty cel powinien zostać nagrodzony – to podnosi poczucie własnej wartości i zwiększa wiarę we własne możliwości. Stopniowo podnosimy poprzeczkę, aż w którymś momencie dosięgamy sukcesu, o którym nawet nam się nie śniło. A wszystko tak łatwo, lekko i radośnie...

Ale wiem też, że bywają takie dni, gdy czujemy się nieszczęśliwi, a świat wygląda smutno i beznadziejnie. Będąc na NIE próbujemy brnąć w obowiązki i nic nam nie wychodzi. Zdaje nam się, że wszystko straciło sens, a pech jest obok nas. Nastawiamy się negatywnie i mrucząc pod nosem, że nieszczęścia chodzą

stadami” dajemy upust swoim emocjom. I to, czego się spodziewamy, przychodzi i nagle wszystko wypada nam z rąk.

Można jednak pracować nad pozytywnym myśleniem i nie dopuszczać by natrętne myśli zdominowały nasze dni. Uwierzcie mi, wcale nie tak trudno stworzyć w sobie poczucie szczęścia, a tym samym doświadczać samych radosnych chwil. Sposobów na posiadanie i utrzymanie pozytywnego nastawienia do świata są miliony. Ja chcę wam wakacyjnie podpowiedzieć tylko kilka z nich.

Po pierwsze – wysypiajmy się. Bądźmy wyspanymi. Zarywanie nocy nie tylko, że nie służy zdrowiu i wyglądowi, ale ma też ogromny wpływ na samopoczucie. Zmęczenie sprawia, że nie mamy chęci na działanie, nie mamy motywacji a i humor przestaje nam dopisywać. Kiedy jesteśmy wyspani i zregenerowani mamy siłę na działanie i dobry humor.

Ponadto, jak potwierdzają badania naukowe, 8-godzinny sen wpływa korzystnie na stan skóry a tym samym na młody wygląd.

Po drugie - kochajmy zwierzęta. Przed chandrą i depresją skutecznie chroni pies lub kot w domu. Zwierzęce wesołe figle potrafią nas rozbawić do łez a bezinteresowna miłość i oddanie jakie kryją się w zwierzęcych oczkach nie pozwalają nam na negatywne myślenie. Bycie kochanym jest bardzo istotnym powodem do satysfakcji i zadowolenia. Ach, zapomniałabym, naukowcy dowodzą, że spacery z psem zapobiegają chorobom serca, a głaskanie kota pozwala uniknąć depresji, bo kot potrafi uleczyć każdy smutek.

Po trzecie - miejmy hobby. Tym co dodaje skrzydeł i powoduje, że każdy dzień jest piękny jest pasja. Pasja jest jak permanentny stan zakochania. Można w tę receptę wpisać właśnie taką opcję, bo każdy zakochany jest bez wątpienia szczęśliwy.

Po czwarte - bawmy się. Znajdujmy czas na przyjemność w naszym wypełnionym po brzegi grafiku. Nie pozwólmy by życie składało się wyłącznie z tego co “musisz”. Dojdźmy do równowagi pomiędzy tym co „musisz”, a tym co „chcesz”. Nasza psychika wymaga od nas relaksu i lekkości, zróbmy to dla własnego dobra. Ludzie, którzy odmawiają sobie zabawy wpadają w pułapkę wypalenia zawodowego lub depresji.

Po piąte - słuchajmy muzyki. Powiedzenie: „muzyka łagodzi obyczaje” ma szerokie spektrum działania. Muzyka działa kojąco i bardzo efektywnie podnosi nastrój. Słuchajmy swoich ulubionych utworów i odkrywajmy nowe. Gdy jest nam smutno, zastosujmy muzykoterapię.

Przynosi ona zaskakujące efekty i pokazuje niezwykłą uzdrawiającą moc muzyki.

Po szóste - miejmy przyjaciół. Pisałam już wcześniej o zbawienniej roli przyjaźni. Moim zdaniem i mam nadzieję, że podzielacie to zdanie, przyjaźń jest jednym z najpiękniej-

~ 19

szych darów losu. To dzięki bliskim osobom odkrywamy urok świata i prawdziwej dobrej zabawy. Przyjaciel to ktoś, z kim można porozmawiać na każdy temat i zawsze efektem jest poprawa humoru. W smutnych chwilach wysłucha, pocieszy i pozwoli nam poczuć się lepiej. W okresach prosperity świętuje z nami sukcesy. A przecież każdy wie, że szczęście najsilniej odczuwamy wówczas, gdy się nim dzielimy z bliskimi, bo dzielone – mnoży się wielokrotnie.

Po siódme - nie oskarżajmy się. Zbyt wysoko postawiona poprzeczka dla naszych działań jest bardzo częstym powodem złego nastroju. Bo gdy, nie jesteśmy w stanie jej przeskoczyć obwiniamy się i czujemy się gorsi. Po co? „Nobody is perfect”. Nie ma sensu być ideałem. Każdy z nas jest unikalny ze wszystkimi swoimi słabościami i na tym polega cały urok. Najlepszym sposobem na dobre samopoczucie jest umiejętność wybaczania sobie rożnych niepowodzeń oraz dawanie sobie prawa do popełniania gaf i pomyłek.

Powiedzmy sobie szczerze: jestem tylko człowiekiem, a mylić się jest rzeczą ludzką.

Po ósme - śmiejmy się. Spoglądajmy rano w lustro podczas mycia zębów i zacznijmy dzień od radosnego ha ha ha. To programuje nas na najbliższą dobę w sposób zdecydowanie pogodny i pomyślny. Uśmiechajmy się do ludzi, do samego siebie i do własnych myśli. Szukajmy radości w każdym miejscu i każdej sytuacji. Oglądajmy dobre komedie, opowiadajmy dowcipy, czytajmy wesołe książki i spotykajmy się z radosnymi ludźmi. Miejmy dystans do siebie i nauczmy się z siebie śmiać. Nic tak bardzo jak śmiech nie odżywia naszej wewnętrznej natury i nie podnosi nastroju.

I wreszcie po dziewiąte - wspominajmy i snujmy marzenia. Wszyscy mamy wiele cudownych wspomnień, te historie sprawiają, że stajemy się pogodni i chcielibyśmy przeżyć je jeszcze raz. Wystarczy zamknąć oczy, a nasz mózg, jak w kinie wyświetli, przyjemność minionych chwil. Wspominanie przyjemnych historii uruchamia wszystkie pozytywne emocje, które wówczas przeżywaliśmy. Odważmy się, by marzyć o dalekich podróżach, odkrywaniu wspaniałych miejsc i smakowaniu wyśmienitych potraw.

To tylko przykłady działań podnoszących nasz nastrój. Takich „recept” można sobie wypisać co najmniej kilkanaście i spróbować cieszyć się każda chwilą, niezależnie od pogody za oknem.

Czego w ten wyjątkowy sierpniowy czas wam życzę.

Absolwentka Wydziału Poligrafii Politechniki Warszawskiej. Pasjonatka rozwoju osobistego.

Kobieta uwielbiająca podróże i dobrą kuchnię.

Pozostająca w nieustającej miłości do Greckiej Krety.

Traderka zafascynowana światem kryptowalut, ceniąca niezależność finansową.

Lubiąca dobrą literaturę i film.

Krystyna Kotlińska

20 ~ styl życia

Spotkania z samym sobą i resztą świata cz. 3

DLACZEGO NIE POZWALAMY SOBIE ŻYĆ LEPIEJ?

Tak często w naszym życiu zabieramy sobie opcję na lepsze życie. Robimy to sami, bezwiednie i bez kontroli. Gdybyśmy o tym, wiedzieli, wykarczowalibyśmy te złowrogie mechanizmy. Problem w tym, że tak bardzo te mechanizmy mówią naszym głosem w naszej głowie, że zupełnie nie zdajemy sobie sprawy z tego, że prowadzą nas przez życie za rękę obce głosy, które utwierdzają nas w tym, że nie warto niczego zmieniać, bo ryzyko i tak się nie opłaci, że nie damy rady, nic się nie uda, że jesteśmy za słabi i ciągle nie dość dobrzy...

Ten głos jest przekonujący I dlatego na przykład nie chudniemy – bo głos mówi nam, że i tak nie podołamy i zachęca do zjedzenia ciasteczka, głos kusi nas tym, że przecież można usiąść na kanapie i obejrzeć wspaniały nowy serial, jeszcze podgryzając do tego chipsy, więc po co trenować i się męczyć.

Głos mówi, żeby nie iść do szefa po podwyżkę, bo i tak go nie przekonamy; bo przecież nie mamy takiej asertywności, albo jeszcze nie daj boże podpadniemy...

Ten sabotujący głos mówi naszym głosem – zgodziliśmy się na niego, przyjęliśmy go na łono naszego umysłu. I uważamy za swój bardzo poważny i jedynie słuszny głos, który toczy w nas monolog każdego dnia. Problem polega na tym, że ten głos uczy nas oczekiwać mniej od życia i od siebie. Uczy nas spodziewać się porażek, przegranych, utwierdzać się w tym, że nie damy rady.

A największy problem polega na tym, że słuchamy go zupełnie bezkrytycznie, podczas gdy on nas regularnie krytykuje i umniejsza nasze kompetencje oraz zdolności! Mimo tego, jesteśmy mu niezwykle posłuszni niczym kilkuletnie bardzo grzeczne dzieci, które zapomniały, jak to jest mieć swoje zdanie i nie zgadzać się!

Ciebie takie treści w różnych ważnych chwilach od początku życia. Te treści wgrały się w Twój umysł niczym na twardy dysk. I teraz odtwarzają się w sytuacjach, które najczęściej kojarzą się tamtą pierwotną. Włącza się płyta z „głosem nr 3” przydzielona przez Twoją głowę do danego typu sytuacji, a Ty biernie go słuchasz.

Dlatego zachęcam Cię do tego, co wykonujemy w gabinecie z klientami. Czyli do przyglądania się temu, co mówi ten Twój zinternalizowany wewnętrzny głos. I jeśli mówi do Ciebie trudne rzeczy, to w jakich obszarach się włącza. Zdarza się tak, że konkretny temat zdaje się otwierać jakąś ranę – i wtedy wartkim strumieniem wypływa monolog, który został uruchomiony przez konkretną sytuację. Sytuacje, które najczęściej pojawiają się w moim gabinecie, dotyczą dbania o siebie, figurę, o zdrowie w formie zdrowych nawyków, niepewności co do kariery, pieniędzy czy relacji z bliskimi. W sumie to wszystkie kluczowe obszary naszego życia, gdzie wymagane jest nasze działanie. Na tyle ważne, że szybko włączają przycisk „on” z sabotującym oprogramowaniem, jeśli takie powstało wcześniej w naszych głowach.

Mówimy do siebie nieswoim głosem

Gwoli uścielenia, oczywiście, że jest to Twój głos. Nie mieszka w Tobie alien, szepczący Ci do ucha ponure myśli. Nie jest to też objaw schizofrenii. Ale w pewnym sensie nie jest to końca Twój głos. To głos zinternalizowany – zaczerpnięty od innych, którzy mówili do 12 sierpnia 2022

Coach Anna Meller, ufajsobie.pl

Oprogramowanie włącza się automatycznie Przycisk „on” z dewaluującym „głosem nr 3” włącza się szczególnie w takich sytuacjach, gdy nam na czymś zależy. Czasem na tyle powoli się odzywa, że pozwala jeszcze na to, by motywacja zdążyła opanować ciało i umysł – przez moment nawet nam się chce coś zrobić i zapalamy się do idei, podczas gdy w drugim momencie sabotujący głos rozbraja tę motywację w ciągu kilku chwil. A my wtedy zostajemy z czymś w rodzaju kaca moralnego. Bo bycie posłusznym temu głosowi ma swoją cenę.

Zostajemy z poczuciem niemocy. Strwoniliśmy energię – która była w nas przez moment, zmobilizowała nas i dzięki niej weszliśmy na wyższe obroty w postaci intencji zrobienia czegoś konstruktywnego. A potem zaczęła się kontra w naszej głowie. Głos sabotujący wszedł na wysokie „c”, by oznajmiać nam potencjalne minusy i porażki. Posłusznie go posłuchaliśmy i szlag trafił całą tę mobilizację.

I zmianę na lepsze. Znasz to odpuszczanie? To sięganie po kieliszek, to zajadanie się czekoladę, to wykładanie się na kanapie, podczas

styl życia gdy rower czy buty do treningu czekają, albo odkładanie na czas nieokreślony ważnej rozmowy czy wymagającego zadania.

Wpuszczamy jad w nas samych

Popatrz tak na to, jak na ścieżkę, po której porusza się Twój umysł i Twoje jestestwo. Budzi się w Tobie energia do jakiegoś działania – taki duszek pełny dobrej energii, który odważa się, zrobić coś inaczej niż zwykle i pójść krok dalej w lepsze. Być może nawet odważa się sięgnąć myślami po marzenia i nadzieje. I co wtedy? Głos sabotażysty w Tobie ze swoją ciemną energią wysysa wszystko to, co dobre z tej świeżo urodzonej energii – tego duszka zmiany na lepsze. Zresztą nie tylko wysysa.

Zaraża swoim marazmem i wpuszcza jad bezradności w tego duszka. Duszek słyszy: „A po co?”, „Może innym razem”, „To i tak bez sensu”, „W sumie to mi się nie chce”, „Pewnie i tak się nie uda.”

Gdy tej energii nie weźmiesz w garść i wykorzystasz, tylko jesteś posłuszny sabotującemu głosowi, trwonisz ją i w ten sposób osłabiasz siebie. Tą ścieżką dobra energia nie ma jak torować sobie drogi do działania. Na niej czyha coraz silniejszy potwór o głosie złego czarodzieja Sarumana. A Ty pozwalasz mu okrutnie zabijać własny entuzjazm, czyli tego swojego duszka zmiany na lepsze. De facto każde odpuszczenie, które jest formą uniku przed wyzwaniem, osłabia nas. Setki sytuacji, które torują w ten sposób drogę w mózgu, tworzą nasze niekonstruktywne nawyki i definiują nasz sposób myślenia o nas samych jako nie dość skutecznych. Saruman w nas zwycięża.

Głos Gandalfa kontra głos Sarumana

Ten proces zwizualizowany tutaj w nieco magicznej formie głosu czarodzieja czy duszka, dzieje się naprawdę w nas. Za każdym razem, gdy jesteś posłuszny swojemu sabotującemu głosowi, rośnie ta ciemna postać w Tobie, a zmniejsza się ta pełna dobrej energii i światła.

A przecież to ją trzeba wzmacniać. Za każdym razem, gdy powiesz: „dość – nie słucham Cię głosie Sarumana” – wzmacniasz tę drugą, konstruktywną. Owszem wymaga to wysiłku, by sięgać dalej i wyżej, by odważać się odkrywać nowe lądy, ale to ważna konstruktywna strategia na życie w naszej wewnętrznej walce dobra ze złem. Strategia wewnętrznego głosu Gandalfa :).

Bo przecież mamy w sobie głos sabotującego Sarumana i głos wspierającego Gandalfa. Oba głosy są żywe w każdym z nas. Do czasu. Bo dzieje się też tak, że jeśli nie dbamy o równowagę, ponury głos sabotażysty nie dopuszcza z czasem tego drugiego głosu. Wtedy jest jeszcze trudniej. Bo nie ma już miejsca na motywację, na zmianę, na konstruktywne zarządzanie różnymi aspektami swojego życia. Głos Sarumana na tym etapie jest tak silny, że nie dopuszcza już w ogóle do głosu dobrej energii.

Nie pozwala nawet urodzić się duszkowi motywacji, bo nie doprowadza do zapalenia iskry.

Zwycięża Saruman, przegrywa Gandalf. Coraz mniej wierzymy w siebie, coraz mniej ufamy w nasze możliwości. Tym samym zwycięża ostatnio modne słowo „prokrastynacja” czyli odciąganie działania na przyszłość i na pierwszy plan wychodzi bierność, apatia, a z czasem depresja. Tym właśnie często zajmuję się na sesjach z Klientami, którzy stracili zaufanie we własne siły, posłuszni wewnętrznemu głosowi Sarumana.

A którego głosu Ty chcesz słuchać?

Pamiętaj. Głos Sarumana w Tobie to nie jest Twój głos – to głos ważnych ludzi w Twoim życiu, który wchłonąłeś w siebie, gdy byłeś z jakiegoś powodu słabszy, a oni silniejsi. Mogło się tak zdarzyć, gdy byłeś mały, gdy jakaś osoba była dla Ciebie autorytetem, gdy byłeś chory, w procesie edukacji, u lekarza, z rodzicami – czyli wszędzie tam, gdzie Ty czułeś się słaby, a inne osoby, które odbierałeś jako silniejsze, uzyskały w ten sposób dostęp do Twojego oprogramowania. I wtedy słowa dotyczące ważnych dla Ciebie kwestii sturlały się po równi pochyłej w tej skośnej relacji wprost w Twoje serce i umysł. Tak to właśnie działa.

Te słowa w nas zostają. I z czasem odnawiają się, mówiąc już naszym głosem. Pytanie, czy naprawdę chcesz być temu głosowi posłuszny?

Taki głos Sarumana nieraz brnie przez pokolenia. Bo jest jak grzech pierworodny. Najpierw czyjeś głosy nas w życiu ranią, umniejszają, pozbawiają wiary i zaufania do siebie, potem zapominamy o tym, stajemy się tym głosom posłuszni i mówimy do innych tym samym głosem. Najczęściej głos Sarumana odzywa się w kontakcie z własnymi dziećmi. Wtedy głos Sarumana przechodzi na kolejne pokolenie, które słyszy te same odtwarzane automatycznie komunikaty. Słyszy, rejestruje, nagrywa.

Programuje się tym samym siebie i swoją rzeczywistość, która mogłaby być lepszą, ale nie jest, bo głos Sarumana sprawia, że ludzie nie wykorzystują swojego potencjału.

Dość posłuszeństwa względem tego, co nam nie służy

Twój głos Gandalfa potrzebujesz obudzić i wzmocnić w sobie. To jest możliwe, choć to wyzwanie. Wszystkie te powiedziane do siebie: „Może jeszcze nie teraz”, „Przyjdzie na to czas, po co ryzykować”, „I tak nie potrafię”, „Nie chcę cierpieć, więc po co się narażać”, „Nie dla psa kiełbasa” w Tobie żyją. W końcu głos Sarumana wzmacniałeś posłusznie przez lata, może nawet dekady. Jak się uwolnić?

Krok pierwszy – zauważ, jak wiele krzywdy robi Ci głos Sarumana!

Nie zawsze dojdziesz do tego, kto stoi za głosem Sarumana. Nie zawsze też jest to potrzebne. Ważne, żeby otworzyć się na to, że ten głos nie jest jedyny i słuszny. Że jest tylko wynikiem wadliwego oprogramowania, które należy zneutralizować.

Krok drugi – decyzja, czy chcesz być temu głosowi posłuszny w swoim życiu?

~ 21

Ile sytuacji poddałeś będąc posłusznym temu głosowi? Ile razy zrezygnowałeś z lepszego życia? Albo ile razy nie dałeś sobie nawet szansy na zrobienie kroku w lepsze życie?

Dalej chcesz tak funkcjonować, czy wybierasz ryzyko zmiany na lepsze?

Krok trzeci – poszukaj swojego głosu Gandalfa i zacznij go słuchać.

Zacznij słyszeć ten głos w Tobie, który Cię wspiera, który jest dla Ciebie dobry i nie dał się zmanipulować przez głos sabotażysty. Czasem ten głos nie był tyle czasu słuchany, że przestał się odzywać. Zamilkł na tyle lat, że trudno się do niego dokopać. Ale on tam jest. To głos zdrowej części Ciebie, to głos tej dobrej energii, która przecież przynajmniej raz na jakiś czas uruchamia się w Tobie, gdy robisz coś z radością, pasją i zaangażowaniem. To głos, który wierzy w Ciebie. Daje Ci nadzieję, że możesz, że wytrwasz, że będzie dobrze, że będzie lepiej.

To głos, który Cię motywuje.

Krok czwarty – wytrwaj, bo sabotażysta nie odpuści łatwo.

Cierpliwie szukaj w sobie głosu Gandalfa.

Nie przestawaj. Zajmij się nim troskliwie, jak dawno zapomnianym bohaterem, który wraca do domu. Daj mu czas, żeby rozkwitł. Możesz być pewny, że za każdym razem, jak będzie chciał się odezwać w Tobie głos Gandalfa, nawykowo głos Sarumana od razu będzie miał do powiedzenia trzy razy więcej. Zauważaj to i wytrwaj w tym. Zobaczysz skalę tego, co sobie robisz. Zacznie do Ciebie docierać, na co przez lata pozawalałeś sabotażyście w Tobie i jak bardzo siebie krzywdziłeś dlatego, że postawiłeś na wadliwe oprogramowanie.

Gdy wygrywa Gandalf, wygrywa lepsze życie

Każda wygrana głosu Gandalfa osłabia głos Sarumana. Każdy wygrana głosu Sarumana, osłabia moc Gandalfa. To nasza wewnętrzna walka dobra ze złem, która toczy się stale.

Bądź jej świadom. Przyjdzie moment, gdy poczujesz, że to Ty zarządzasz tymi głosami i to Ty masz wybór. Zacznij do prostych rzeczy.

Z biegiem czasu zobaczysz, że odzyskujesz kontrolę nad tym, na czym koncentrujesz swoje myśli i że z większą wiarą podejmujesz się wyzwań. To będzie moment, gdy w Twoim życiu pojawi się więcej zaufania do siebie i więcej sprawczości. To jest ta chwila, gdy wahadło przechyla się w stronę lepszego życia. Życia kreowanego świadomie, z uważnością na siebie i swoje potrzeby.

Tego Ci życzę. Pozwól sobie żyć lepiej!

Autor: Anna Meller, ufajsobie.pl - coach, trener oraz instruktor terapii tańcem. Zaprasza na sesje online osoby, które chcą zmienić życie na lepsze. Choć nie dawano jej wielkich szans na powrót do zdrowia i normalnego życia, poradziła sobie z poważną chorobą i teraz pomaga innym rozwijać skrzydła. Posiada zaplecze psychologiczne i psychoterapeutyczne (2200h edukacji i praktyki). Prowadzi sesje coachingowe w nurcie coachingu głębokiego z elementami psychoterapii krótkoterminowej. Klienci uczestniczą w sesjach przez Skype bez wychodzenia z domu. Więcej na: ufajsobie.pl.

22 ~ styl życia

JAK UBRAĆ SIĘ DO PRACY LATEM? DRESS CODE W BIURZE, W URZĘDZIE, W KORPORACJI Poleca IZABELA ORŁOWSKA – Osobista Stylistka Co to takiego ten cały dress code?

Może zacznę od wyjaśnienia pojęcia dress code. Krótko: oznacza kodeks ubierania się.

Dress code to wewnętrze zasady, które są wyznacznikiem dobrego ubioru pracownika. W każdej firmie dress code może być inny. Strój powinien być dostosowany do wymogów miejsca, w którym pracujesz, ale też zajmowanego stanowiska.

Poprzez odpowiedni ubiór pracownik wpływa na wizerunek instytucji, w której pracuje, ale również wizerunek własny. Oczywiście nic nie zastąpi kompetencji, ale ubiór ma również wpływ, jak postrzegają nas inne osoby, klienci.

Moda rządzi się swoimi prawami. Jednak stylizacje do pracy powinny być zgodne z zasadami wewnętrznego dress code’u firmy. Jeśli taki

oficjalnie nie jest określony, zawsze w dobrym wyborem jest strój schludny, elegancki, raczej stonowany.

Wizerunek w pracy.

W kontakcie z klientem pierwsze wrażenie robisz tylko raz. Masz kilka sekund i w tym czasie, osoba dokonuje oceny, możesz się z tym zgadzać albo nie, ale na postrzeganie nie mamy wpływu. Wizerunek to ubranie, ale również sposób poruszania się, sposób wysławiania się, gestykulacji, fryzura i makijaż. Ale dzisiaj będzie o ubraniach. Ubraniem budujemy wizerunek, dobry wizerunek to profesjonalizm, a profesjonalizm podkreśla wiarygodność.

Kilka przydatnych wskazówek.

Poniżej, przedstawię kilka zasad, które warto zastosować, aby być odpowiednio ubranym w miejscu pracy, kiedy wykonujesz pracę biurową i może masz kontakt z klientami. Nie bez znaczenia jest też komfort pracy. Jednakże w pracy trzeba umiejętnie wybrać strój odpowiednio elegancki i komfortowy.

1. Tkaniny.

Postaw na tkaniny odpowiednie na lato. Takie tkaniny, które są lekkie, wygodne i pomogą przetrwać upały nawet powyżej 30 stopni.

Najlepiej wybierz naturalne materiały (bawełna, len, wełna, jedwab, ramia) albo te sztuczne (wiskoza, lyocell, cupro). Bezsprzecznie unikaj syntetycznych materiałów (poliester, poliamid, akryl). Warto stawiać na oddychające materiały, które zapewnią komfort nawet podczas upalnych dni.

2. Strój letni a strój do pracy.

Strój do pracy na lato nie powinien zawierać: plażowych klapek, krótkich spodenek, topów bez ramiączek czy na ramiączkach, krótkich crop – topów odsłaniających brzuch czy sukie12 sierpnia 2022

nek z dekoltami odsłaniającymi całe plecy. Głębokie dekolty czy przezroczystości też w biurze nie będą mile widziane. W przypadku panów, męskie koszule w tropikalne wzory nie będą najlepszym pomysłem w biurze, tak samo jak krótkie spodenki.

Letnie stroje a stroje wakacyjne to nie to samo, warto tą różnice uwzględnić komponując stylizacje do pracy w biurze.

Kwestia materiału w ubiorze letnim jest niezwykle istotna, o czym pisałam w punkcie powyżej. Poliestrowa letnia sukienka na ramiączkach, po pierwsze nie będzie zgodna z normami odpowiedniego ubioru do biura, tak samo jak i męska koszula z poliestru, z krótkim rękawem, we wzór w palemki. Po drugie poliester to materiał, który „nie oddycha”, nie przepuszcza powietrza, w takim materiale bardzo się pocisz, a materiał nie jest przewiewny.

styl życia 5. Dodatki.

Jakie buty i dodatki sprawdzą się w letnich stylizacjach?

Jeżeli pracujesz na bardziej eksponowanym stanowisku duże kolczyki z motywem piór będą nie na miejscu, ale elegancka barwna apaszka przy torebce sprawdzi się doskonale.

Wybieraj delikatną biżuterię czy dodatki, a nie takie, które by nie zdominują całą stylizację.

Dużo lepszą alternatywą dla pań jest wybór szmizjerki z wiskozy czy bawełny, a dla panów koszuli bawełnianej z długim rękawem. Będą to dużo trafniejsze i rozsądniejsze wybory na lato.

Wcale nie trzeba odsłaniać ciała, by przetrwać upały w pracy.

3. Bielizna pod kontrolą.

Może i w trendach są czarne biustonosze z ozdobnymi ramiączkami pod białą oversizową koszulę. Taka stylizacja jest idealna na wieczorne spotkania z przyjaciółmi, a nie do pracy w biurze. Niech Cię nie zmyli, biały biustonosz również nie będzie najlepszym pomysłem pod białą bluzkę, a to dlatego, że będzie bardzo widoczny. Pod białą koszulę najlepszy będzie biustonosz w odcieniach beżu (cielisty). Tak samo jak podkoszulek w przypadku mężczyzn taki w kolorze nude będzie idealny pod koszulę.

Profesjonalnego wizerunku nie zbudujesz również, gdy bielizna będzie po prostu źle dobrana, a przez to również widoczna.

4. Kolorystyka.

Proste kroje i stonowane barwy, wcale nie muszą tworzyć nudnych i „babcinych stylizacji”.

Najlepiej postaw na stonowane barwy, takie jak: granat, szarości, a także biel , niebieski, brąz, pastele, ubrania w odcieniu butelkowej zieleni, bordo i beżu. Bardziej wyraziste barwy mogą mieć mniejsze elementy stylizacji. Stonowane i eleganckie barwy podkreślą biznesowy aspekt stylizacji.

Taka podpowiedź stylistki.

I temat bardzo gorący dla pań. Zakładać rajstopy czy nie. Rozsądek przede wszystkim.

Jeżeli pracujesz na eksponowanym stanowisku i zmuszona jesteś podążać wedle ściśle wyznaczonych zasad to rajstopy są wskazane. Podpowiadam: wybierz delikatne specjalne na lato o grubości 8 DEN. Jeżeli możesz z nich w pracy zrezygnować latem to tak zrób, możesz zastąpić klasyczne rajstopy rajstopami w spray’u. Jeśli nie przepadasz za spódnicami postaw na spodnie, na przykład białe albo beżowe cygaretki. Nie, nie muszą być czarne.

Buty. Kolejny gorący temat. Tutaj tak samo, jeśli zajmujesz wysokie stanowisko, masz do czynienia z klientami, albo zasady obowiązujące w firmie tego wymagają to sugeruje klasykę, czyli buty zamknięte: czółenka, mokasyny. Zgodnie z dress codem.

Ale jeśli możesz pozwolić sobie w pracy na inne buty latem, albo musisz, bo w pomieszczeniu, którym pracujesz - upał 35 stopni, to wybierz inne buty. Lepsze dla pań będą takie buty z za-

~ 23

słoniętymi palcami u stóp, tak jak pisałam na początku na pewno nie plażowe klapki. Ta sama zasada dotyczy panów, sandały i skarpety, taki „klasyk” – absolutnie nie.

6. Garderoba kapsułowa.

Stwórz swoją garderobę kapsułową do pracy.

Podobno przez 80 % czasu chodzimy jedynie w 20 % ubrań ze swojej szafy. Tak, tutaj też działa zasada Pareto. Idea szafy kapsułowej to pokrótce wyjaśniając mniej ubrań, lepszej jakości, ale takich, z których można skomponować wiele zestawów. Wygoda? Tak. Ale aspekt ekologiczny jest tutaj równie istotny. Przecież produkcja nowych ubrań to tysiące litrów zużytej wody, środowisko zanieczyszczane przez stosowanie pestycydów itd. W trakcie produkcji bawełny na jedną koszulkę potrzeba około 2 700 litrów wody. Jest to temat na zupełnie inny artykuł.

Podsumowując zainwestuj , więc w kilka podstawowych rzeczy, a łatwiej będzie Ci zbudować spójną garderobę do pracy i nie będzie dylematów w stylu nie mam się w co ubrać.

Jakie części garderoby oprócz koszuli, wśród ubrań do pracy, mogłyby znaleźć się w twojej szafie na lato do pracy? Sugeruję: marynarkę, cygaretki, garnitur, basicowy tshirt, spódnica ołówkowa albo o kroju litery A. Zawsze dobrym pomysłem jest sukienka na przykład szmizjerka, czyli sukienka, której fason inspirowany jest koszulą męską. Panowie, garnitur na wielu stanowiskach, można zastąpić tak zwanym zestawem koordynowanym czyli spodnie chino, koszula z bawełny i marynarka.

Podsumowując: postaw na klasyczne fasony, bazowe stonowane kolory i przewiewne, materiały, a będziesz się prezentować z klasą.

Zaznaczam, to podpowiedzi stylistki, z których możesz skorzystać. Mam nadzieję, że będą pomocne w budowaniu stylowego wizerunku w pracy.

Izabela Orłowska. Osobista stylistka, konsultant ds. wizerunku. W swojej pracy kieruję się słowami Coco Chanel: „Moda przemija, styl pozostaje”.

Zawsze najważniejszy jest człowiek, potem ubranie. Dobrze dobrana stylizacja podkreśli indywidualny styl i charakter. W pracy zawodowej jako osobista stylistka dokonuję metamorfoz wizerunkowych swoich klientów. Każdego klienta traktuję indywidualnie i wyjątkowo. W 2021 r. wpółpracowała jako ekspert ds. wizerunku w portalem Izabeli Janachowskiej Wedding Dream. W 2022r. przeprowadzała metamorfozy na Targach Mody WOW Fashion w Warszawie, występowała w programie: „Rodzaj Żeński” w Telewizji Polskiej, Program 3 Katowice. Prowadzi szkolenia i warsztaty z zakresu wizerunku i stylizacji. www.iorlowska.pl

24 ~ styl życia

PRAWDY I LEGENDY o herbacie

foto: Shutterstock

Skąd wzięła się herbata na świecie? Gdyby zapytać o to botaników, z pewnością mogliby opowiedzieć o ewolucji i rozwoju rodziny Camellia, aż do wyodrębnienia się naszej ukochanej herbaty chińskiej. Jeśli jednak zapytalibyśmy Chińczyków, mieliby dla nas wiele fascynujących historii. W ich opowieściach jednak nie będzie nic o ewolucji, będą za to mityczne istoty, mnisi buddyjscy, smoki i wiele fantastycznych wydarzeń. Słowem będą to baśnie i legendy, które dodają cudowności i wyjątkowości najwspanialszym herbatom Chin.

12 sierpnia 2022

styl życia

~ 25

foto: Shutterstock

Niektórzy mówią, że Chińczycy wyssali z palca i dalej wysysają swoje herbaciane legendy po to, by herbata lepiej się sprzedawała.

Bo któż nie chciałby spróbować naparu, który uleczył cesarzową, albo całą wioskę, albo herbaty, którą wykradziono z nieba lub, którą zesłała bogini? Ja uważam jednak, że wszystko co ważne dla człowieka zasługuje na ciekawą historię. Sami mamy przecież legendy o smoku, bazyliszku, złotej kaczce, syrence, śpiących rycerzach czy nawet, co potwierdzam jako Ślązak, o śląskich kluskach.

Każda z bardziej znanych herbat w Chinach ma swoją własną legendę ale kilka opowieści, ma charakter ogólny i tłumaczy powstanie samej herbaty. Dziś więc opowiem Wam bajkę.

Posłuchajcie.

W Syczuanie, tłumacząc odkrycie herbaty opowiada się taką historię.

Pewien starzec miał kurę, która każdego ranka znosiła mu jajko. Pewnego dnia jednak, gniazdo było puste. Bardzo go to zdziwiło, bo kura zawsze znosiła jajko. Tego poranka musiał obejść się bez śniadania. Kolejnego dnia znów nie znalazł jajka. Poważnie zaniepokojony postanowił ukryć się w kurniku i spędzić noc na czatach, by przekonać się, co dzieje się z jego jajkami. Kura nocą zniosła jajko i do rana właściwie nic się nie działo. Gdy starzec zaczynał już tracić nadzieję na schwytanie złodzieja, nagle skamieniał ze zgrozy.

Do kurnika wpełzła żmija. Kura uciekła przed gadem, pozostawiając jajo bez opieki. Żmija nieśpiesznie wśliznęła się do gniazda i połknęła jajo w całości, po czym wróciła do lasu.

Starzec cały dzień rozmyślał, co z tym zrobić, aż w końcu wpadł na pomysł. Udał się nad rzekę i długo szukał odpowiedniego kamienia.

Wygładzonego, odpowiedniej wielkości i we właściwym kształcie. Wreszcie znalazł kamień przypominający do złudzenia jajko. Pomalował go na biało i kolejnej nocy, gdy kura zniosła jajko, szybko podmienił je na kamień po czym znów się ukrył. Tej nocy żmija także się zjawiła

i niczego nie podejrzewając połknęła kamień.

Szybko jednak zorientowała się w pomyłce i pośpieszyła do lasu. Mężczyzna ruszył za nią.

Spostrzegł, że gad udał się do pewnego krzewu w lesie i zaczął ogryzać jego liście. Lecznicza moc tego ziela pomogła zwierzęciu strawić kamień! Zachwycony mężczyzna wykopał cudowną roślinę i zabrał do domu, gdzie zaczął ją uprawiać. Odtąd herbata leczyła wszelkie niestrawności Chińczyków, zaś starzec odzyskał swe śniadania, ponieważ żmija nie pokazała się nigdy więcej.

Inna legenda, chyba najbardziej znana, wiąże odkrycie herbaty z osobą na poły mitycznego cesarza Shenunga - boskiego rolnika.Bóstwo to wędrowało po świecie i pomagało ludziom ucząc ich rolnictwa i wiedzy o ziołach. Tą zaś Shenung zdobywał badając działanie różnych roślin na samym sobie. Pomagała mu w tym niezwykła zdolność. Potrafił otóż uczynić swoją skórę przeźroczystą tak, by móc obserwować, co się dzieje wewnątrz jego ciała i jak na nie wpływa zjedzona roślina. W ten sposób mityczny cesarz degustował różne zioła i opisywał ich właściwości. Wielokrotnie zdarzało się, że trafiał na rośliny trujące. Pewnego dnia, gdy zatruł się aż siedemdziesięcioma toksynami, postanowił odpocząć w cieniu drzewa i poczekać aż strawi truciznę. W tym celu postanowił napić się gorącej wody. Wstawił kociołek z wodą na ogień i zasnął. Wiatr zrzucił tymczasem z drzewa liść wprost to kociołka cesarza. Shenung obudził się czując miłą woń.

Skosztowawszy naparu odkrył, że cudowna ta roślina przegnała z jego ciała wszystkie toksyny. Ofiarował więc herbatę ludziom jako lek na wszystko. Sam zaś zawsze nosił ją przy sobie na wypadek, gdyby znów się zatruł.

Kolejna opowieść popularna jest wśród mnichów buddyjskich, którzy chętnie uprawiali i pili herbatę. Dzięki kofeinie była dla nich bardzo ważna, ponieważ pomagała w długich medytacjach.

Mnich Bodhidharma, który przyniósł do Chin z Indii Buddyzm i założył słynny klasztor Shaolin, nie ustawał w swych duchowych praktykach. Podobno pewnego razu udał się do swej pustelni w jaskini, gdzie postanowił przez dziewięć lat medytować wpatrując się w ściany groty. Gdy jednak po siedmiu latach zasnął, bardzo się tym faktem zdenerwował. Zły był na swoje powieki, że opadły bez jego woli. By znów nie zasnąć, odciął je sobie nożem i rzucił za plecy, po czym kontynuował medytacje.

Gdy skończył, zauważył, że z odciętych powiek wyrosły krzewy herbaciane. Zerwał ich liście i zaczął je żuć. Odkrył w ten sposób, że roślina ta potrafi odegnać senność i zmęczenie. Odtąd mnisi uprawiali herbatę, a jej napar pomagał im przy długotrwałych medytacjach. Wszędzie, gdzie się udali niosąc naukę i zakładając klasztory, uprawiali też herbatę, popularyzując ją wraz z nową religią. Mówi się, że legenda ta tłumaczy kształt liści herbacianego krzewu, które przypominają wyglądem ludzkie powieki.

Wszystkie te historie, jak widać skupiają się na właściwościach herbaty i doskonale ilustrują to, jakie było znaczenie tej rośliny dla Chińczyków. Herbata pobudzała, poprawiała trawienie i odtruwała ciało. Choć minęło wiele czasu od opisywanych wydarzeń oraz od początków miłości człowieka i herbaty, to nadal te trzy właściwości przysparzają herbacianemu naparowi zwolenników. Mówi się, że w każdej legendzie jest ziarno prawdy. Ziarna z tych historii obroniły się znakomicie. Dziś szeroko prowadzi się różne badania naukowe nad herbatą, jej składem chemicznym i wpływem na zdrowie zawartych w niej substancji. Wyniki tych prac tylko dowodzą tego, co Chińczycy wiedzieli już od niepamiętnych czasów.

Rafał Przybylok Czajnikowy.pl

26 ~ w sieci

Nasz portal w nowej odsłonie.

MUSICIE GO SPRAWDZIĆ!

Oto jest! Nowy, funkcjonalny, ciekawy, pełny ważnych treści.

Portal SamiSwoiNews, dawniej Goniec.

12 sierpnia 2022

w sieci

~ 27

Portal jest lepiej uporządkowany, bardziej przejrzysty i łączy inne nasze media w jednym miejscu.

Można tam, prócz najnowszych informacji, przeczytać najnowszy i archiwalne numery magazynu a

także posłuchać naszego Sami Swoi Radio. Uprościliśmy działy, teraz są to m.in. Newsy (podzielone

dodatkowo na Aktualności, Gospodarkę i Rodzinę Królewską), Rozrywka (Kultura, Horoskop, Recen-

zje, Styl życia, Kuchnia, Sport), Publicystyka czy Zdrowie. Na portalu można zobaczyć pogodę w Londynie, Dublinie i Belfaście, a także sprawdzić aktualny kurs funta.

- Dopięliśmy ostatni z zaplanowanych elementów i spełniamy obietnicę daną Polakom mieszkającym na Wyspach Brytyjskich w noworocznym wydaniu magazynu. Uruchomiliśmy portal Sami Swoi News.

Od teraz wszystkie nasze media są już pod wspólnym szyldem naszego sponsor tytularnego, czyli największej instytucji finansowej na Wyspach z polskim rodowodem, czyli Sami Swoi Przekazy Pieniężne.

Od teraz jeszcze więcej informacji o tym, co dzieje się w UK, czym żyje Polonia i również o tym, co dzieje się w Polsce. Będzie więcej ciekawych felietonów, wywiadów i dużo nowocześniejsza szata graficzna w porównaniu z wcześniejszą odsłoną - goniec.com. Do tego bardzo przydatne porady i wiele innych treści, które warto codziennie czytać na samiswoi.news – mówi Łukasz Tymków, koordynator mediów w 1 MM Media Group Ltd. - Bądźcie z nami codziennie, bądżcie na bieżąco. Wkrótce też uruchomimy możliwość

szybkiego kontaktu z redakcją i naszym połączonym newsroomem, tak aby każdy mógł bez problemu powiadomić nas o ciekawych, czy ważnych wydarzeniach, których jest świadkiem - słowem w pełni, jeszcze bardziej niż dotąd połączymy Polaków na Wyspach!

28 ~ raport

GDZIE SIĘ PODZIAŁY TAMTE JABŁONIE?

foto: Shutterstock

SAMOTNA JABŁONKA CORAZ CZĘŚCIEJ TYLKO PRZYPOMINA O TYM, ŻE TAM GDZIE TERAZ SĄ OSIEDLA, KIEDYŚ BYŁ SAD. NA WYSPACH W CIĄGU OSTATNICH DEKAD JUŻ ZNIKNĘŁO 81 % SADÓW, KTÓRE CZĘSTO BYŁY TAM OD WIEKÓW. POLSKA SZYBKO DOGANIA POD TYM WZGLĘDEM ANGLIĘ. NASI DZIADKOWIE POTRAFILI WYMIENIĆ KILKANAŚCIE ODMIAN JABŁEK. A MY? MAGIA BRYTYJSKICH JABŁEK Dzieci z „Opowieści z Narnii” przechodzą do magicznego świata przez szafę zbudowaną z drewna jabłoni zasadzonej kiedyś z narnijskiego jabłka. Z Harry’ego Pottera dowiadujemy się, że „od wieków” wytwarza się z takiego drewna różdżki, a Robin Hood umiał zestrzelić jabłko z głowy ochotnika.

Nie da się ukryć, że te owoce należą do brytyjskiej kultury. W Narodowym Spisie Owoców jest mowa o 2200 rodzajach jabłek, a jednak w 12 sierpnia 2022

sklepach trudno trafić na więcej niż 6 odmian. Doszło do tego, że po kraju krążą detektywi, zajmujący się znajdowaniem terenów po dawnych sadach i identyfikacją starych odmian jabłoni. Następnie, jeśli mają szczęście, mogą z takiego jabłka wyhodować siewkę, a kiedyś zasadzić własne drzewko i przywrócić je pamięci. Dzięki testom genetycznym udaje się nawet odkrywać nowe odmiany, jak ta zapoczątkowana w 2000 roku przez starą, samotną jabłoń rosnącą przy XIII-wiecznym klasztorze na wyspie Bardsley. .

BRYTYJCZYCY PIJĄ JABŁKA Połowa Brytyjczyków regularnie sięga po cydr, a sprzedaż rośnie z każdym rokiem. Pojawiają się też „prawdziwe” cydry: takie jak przed laty, ze starych odmian jabłek, a nie z zagranicznego soku z koncentratu.

Moda dotarła nawet do Polski, gdzie jeszcze kilka lat temu dość trudno byłoby trafić w sklepie na jakikolwiek cydr. A czy są jakieś wspólne, brytyjsko-polskie korzenie jabłoni?

Występująca jeszcze gdzieniegdzie w Polsce cytrynówka (złota szlachetna, Golden Noble) to odmiana

wyhodowana po raz pierwszy na początku XIX wieku właśnie w Wielkiej Brytanii. Takie jabłonie można z łatwością kupić na Wyspach i sadzić w swoim ogródku, by poczuć się jak w domu..

SADZIMY STARE ODMIANY Gdy stragany uginały się jeszcze od różnych odmian jabłek, traktowaliśmy je jako oczywistość. Mało kto zdawał sobie sprawę z tego, jaka historia kryje się za polskimi jabłoniami. Zwykła, szara Reneta powstała przed 1650 rokiem. Gdy czy-

raport tamy o jabłkach na pańskich stołach w „Potopie” czy „Panu Tadeuszu”, to jest duża szansa, że mowa tam o jednej z takich odmian. Ogrodnicy i historycy są dziś przerażeni tym, jak paradoksalnie ubogi jest wybór w sklepowych działach z owocami.

Jeden rodzaj jabłek? Wystarczy wspomnieć bazary z lat 90., by mieć przed oczami skrzynki wypełnione kilkunastoma różnymi odmianami.

Gospodynie wiedziały, co wybrać na kompot, a co do szarlotki. Właściciele ogródków mogą je mieć u siebie. Przybywa w Polsce sklepów z sadzonkami historycznych odmian jabłoni – w jednej ze szkółek można naliczyć 64 odmiany jabłek.

Przy okazji warto wiedzieć, że są one znacznie bardziej odporne na szkodniki i temperaturę, niż przypadkowe jabłonki z marketu. Da się też dostosowywać je do swoich potrzeb: są jabłonie wiosenne, jesienne, mrozoodporne, dobrze znoszące szkodniki, karłowate, rozrośnięte i wiele innych wariantów.

JAKIE JABŁKA W SKLEPACH?

25,6 proc unijnych jabłek pochodzi z Polski. Świadomość dotycząca wartości polskich jabłek jest u nas jeszcze stosunkowo duża. - Odmiany uprawiane w Polsce charakteryzują się zwiększoną zdolnością przechowalniczą oraz mniejszą podatnością na choroby grzybowe. Cechy te umożliwiają zachowanie odpowiedniej jakości w obrocie handlowym.

- zauważa GUS w raporcie, z którego wynika, że eksportujemy więcej jabłek, niż sprowadzamy zza granicy. Choć kilka lat temu głośno było o chińskich jabłkach trafiających do Polski, to dziś na szczęście nie sprowadzamy ich tą drogą. Jeśli już, to importujemy głównie z Niemiec, ale na tle polskiego eksportu są to symboliczne ilości. Z polskimi odmianami jabłek można się zapoznać w sadzie pokazowym w Powsinie.

Odwrotnie jest na Wyspach. Tamtejsi sadownicy rzeczywiście mają się czym martwić, bo kraj jest drugim importerem jabłek na świecie.

Sprowadza je z tak egzotycznych miejsc, jak Nowa Zelandia czy RPA. Chińskie jabłka to margines, ale też zdarzały się skandale, gdy te pozbawione smaku, produkowane przy użyciu nieznanych nam pestycydów owoce reporterzy wypatrzyli w brytyjskim markecie znajdującym się obok... sadu. Dziś to się już nie zdarza, choć Innovate UK pracuje właśnie z chińskimi partnerami nad uprawami w Chinach, przy których wykorzystany będzie blockchain, Internet Rzeczy, chmury danych i zdalne sensory. Wniosek? W przyszłości trzeba będzie jeszcze uważniej szukać informacji o kraju pochodzenia jabłek podczas zakupów...

POLSKIE JABŁKA LEPSZE?

Jest wiele powodów, by sięgać po lokalne jabłka. Z badań przeprowadzonych m.in. na uniwersytecie w Hong-Kongu wynika, że dzikie odmiany owoców mają więcej mikroelementów i dodatkowych cennych związków, które nie występują, lub występują w śladowej ilości w owocach z komercyjnego sadu. Więcej słońca, trudniejsze warunki, brak genetycznych modyfikacji - to sprawia, że jabłka są bardziej odporne.

Jest też teoria mówiąca o tym, że to, co lokalne, jest najzdrowsze. Człowiek przez wieki jadł głównie to, co rosło w jego okolicy i było przystosowane do tych samych trudnych warunków, z którymi sam musiał się mierzyć. Według tej teorii kokosy idealnie uzupełniają dietę tropikalnego wyspiarza, a nas orzeźwiają latem jabłka, a zimą szarlotki i soki.

Obecne rozmowy wokół zmian klimatu mogą tylko potwierdzać, że lepszym pomysłem jest uprawianie owoców w sadzie za domem, niż importowanie ich z Nowej Zelandii.

~ 29

A MOŻE DZIKIE JABŁONIE?

JAKIE ZNASZ JABŁKA?

Wystarczy zagłębić się między kamienice lub wyjechać za miasto, by przy drodze trafić na dzikie jabłka. Występują w różnych wariantach od małych, rajskich jabłuszek, po takie, które praktycznie nie różnią się od sklepowych. Skąd się tam wzięły? Dzikie jabłonie „od zawsze” towarzyszyły człowiekowi, a dzisiejsze komercyjne odmiany to pokłosie różnych krzyżówek jabłoni.

Nasi przodkowie przez wieki robili przetwory również na bazie jabłek z lasu, a stare książki kucharskie przechowały przetwory na rajskie jabłuszka w cukrze lub w occie.

Najprostsze, co można zrobić z takich jabłek niezależnie od odmiany?

Kompot – proporcje kwaskowatości i słodyczy w dzikich odmianach są za każdym razem inne, ale to nie przeszkadza w cieszeniu się smakiem.

• Reneta – te kwaśne, idealne do mięs jabłka często są ekologiczne, bo dobrze rosną nawet bez oprysków.

• McIntosh – komputery Apple nie tylko logo zapożyczyły z sadu. McIntosh to pierwotnie nazwa odmiany jabłek.

• Landsberska – odmiana z Gorzowa Wielkopolskiego, która najlepiej pasuje do racuchów.

• Kosztela – Przed wiekami mnisi zebrali dzikie jabłka i przeszczepili na klasztorny grunt. Jest słodka i najlepsza na surowo. Lubił ją Jan III Sobieski.

• Ananas berżenicki – stara, litewska odmiana dająca wyjątkowo piękne jabłka o smacznym miąższu.

• Papierówka – kruche, kwaśne i zielone jabłka świetnie sprawdzają się w przetworach.

• Gala – te żółto-czerwone jabłuszka są słodkie i można je trzymać w piwnicy czy na parapecie nawet do grudnia.

• Reneta ananasowa – jej skórka pachnie ananasem, więc może zrobić furorę podczas przyjęć.

• Starking – duże, podobne do papryki owoce idealne na surowo.

• Cesarz Wilhelm – uniwersalna, stara odmiana jabłek.

• Malinówka Oberlandzka – charakterystyczną cechą jest kolor – malinowy.

• Czerwona papierówka – daje idealnie czerwone jabłuszka dobre do deserów.

JAK DBAĆ O DZIKĄ JABŁOŃ?

Fani takich odmian nawożą znalezione pomiędzy blokami jabłonie i przycinają ich gałęzie, pobudzając do wzrostu (choć wymaga to wprawy, by nie zaszkodzić drzewom).

Małe, kwaśne jabłka w typie „rajskiej jabłoni” to odmiany zupełnie dzikie, ale rosnąca na miedzy jabłoń z większymi owocami prawdopodobnie jest pozostałością po dawnym sadzie uprawnym. Warto szukać wśród nich najstarszych, wartościowych odmian.

Znawca dzikiej przyrody Łukasz Łuczaj proponował ostatnio nasadzenia leszczyny i innych drzew z jadalnymi owocami przy autostradach, jako remedium na zapowiadane w mediach problemy z żywnością. Być może, przygotowując się na nadchodzące czasy warto też zlokalizować najbliższe dzikie jabłonki lub zamówić takie drzewko do swojego ogrodu?

Sonia Grodek

30 ~ raport

PRIMARK W POLSCE, TESCO – JUŻ NIE

foto: Shutterstock

Primark i Dealz wreszcie nad Wisłą. W zamian jednak Polacy musieli się pożegnać z kultowymi markami Tesco i Marks & Spencer. Przyglądamy się ekspansji polskich sklepów na Wyspach i brytyjskich marek w Polsce.

12 sierpnia 2022

raport POLSKIE UBRANIA NA OXFORD STREET Reserved to jeden z najpopularniejszych polskich sklepów odzieżowych, który w 2014 pojawił się w Niemczech, a dwa lata później – w Londynie. I to nie byle gdzie, bo przy Oxford Street, gdzie mieszczą się sklepy Boss, Adidas czy Selfridges. Niedaleko znajduje się punkt Inglot. To polska marka kosmetyczna z nietypową historią. Założona w 1983 roku w Przemyślu, w Polsce tak naprawdę nigdy nie osiągnęła oszołamiającej popularności. Strzałem w dziesiątkę był jednak pomysł ekspansji, bo salony na Times Square w Nowym Jorku czy przy głównej ulicy zakupowej Londynu rozsławiły dobre jakościowo kosmetyki. Teraz przy Oxford Street otwiera się jeszcze jeden polski punkt. Loop Generation to pop-up store, czyli sklep, który wkrótce zniknie. Od 2022 roku sprzedaje markowe ubrania z drugiej ręki w myśl zasady, że piękne rzeczy nie powinny leżeć w szafach, ani tym bardziej – lądować na śmietniku.

Sklep założył Piotr Krzymkowski z Ewą Kozieją na fali wielu podobnych konceptów, które odczarowują modę z drugiej ręki.

To już nie są sprane ubrania z second-handu, lecz często nowe, założone 1-2 razy rzeczy. Na podobny pomysł wpadli Litwini z platformy Vinted, która od kilku lat działa również w Wielkiej Brytanii i w Polsce.

NOWE, BRYTYJSKIE SKLEPY

Tę rewolucję widać nie tylko w świecie mody. Podobną zasadę działania ma brytyjski CeX, który z kolei już od 2016 roku działa w Polsce, ale właśnie teraz otworzył swój pierwszy warszawski punkt.

To część ogólnoświatowych planów, w ramach których ma powstać aż 600 takich miejsc.

Co to za koncept? Sieć pozwala sprzedać, kupić i wymienić różnego rodzaju elektronikę.

To o tyle trafiony pomysł, że wymiana telefonu czy akcesoriów niekoniecznie wynika z ich wad, a częściej z chęci posiadania czegoś nowego lub dodania nowych funkcji.

Dotychczas w takiej sytuacji jedynym wyjściem pozostawały portale aukcyjne lub

lombardy. Oszczędnościom sprzyja też otwarcie sieci Dealz, która działa u nas już od 2018 roku. Sieć bardzo szybko się rozrasta i dziś liczy już ponad 100 punktów. To typowy dyskont, w którym można kupić 6 czekolad za 12 złotych lub sznur lampek solarnych do ogrodu za 25 zł. Brytyjczycy mają zresztą szczęście do takich chwytliwych rozwiązań, bo Polacy szturmują też dwa sklepy Primark otwarte w latach 2020 i 2021. Ci, którzy są przeciwko tzw. „szybkiej modzie”, nie są zachwyceni tym, że da się tam kupić ubrania za kilkanaście złotych. Nie da się jednak ukryć, że Polacy długo musieli jeździć po takie rzeczy do Londynu, a teraz mają je w Warszawie i w Poznaniu.

Wraz z końcem zeszłego roku pojawiła się też sportowa sieciówka JD Sports. W galerii Posnania już przed Świętami dało się kupić te ubrania i akcesoria sportowe.

TO JUŻ KONIEC TESCO?

Jednak nie wszystkie tego typu koncepty wypaliły. Chyba największym zaskoczeniem było zamknięcie w zeszłym roku w Polsce ostatniego sklepu Tesco.

Sieć była u nas obecna od 25 lat, a punkty takie jak 24-godzinne Tesco na Kabatach zrewolucjonizowało to, jak Polacy robią zakupy. Teraz jednak nadeszły kolejne zmiany. Wielogodzinne wyprawy na zakupy zaczęły męczyć, na tle szybkich wypadów do osiedlowego dyskontu, gdzie też jest tanio. Znakiem czasów jest to, że większość placówek zostanie zamieniona na dyskontowy Netto. Pozostałe przejdą w ręce takich sieci, jak Carrefour czy Castorama. Największy problem był z gigantycznymi marketami w rodzaju Tesco Kabaty. Dziś mało kto chce robić tak zakupy, więc nie było chętnych, by stworzyć tam gigantyczną Biedronkę czy monstrualny Lidl. Padło na deweloperkę – w tym niezwykle popularnym miejscu, tuż obok metra i Lasu Kabackiego, ma powstać kolejne osiedle.

Ze strony Tesco to część szerszego planu, do którego zalicza się też odwrót z Chin czy Tajlandii. Jednak co ciekawe, firma nadal działa w Czechach, na Węgrzech i na Słowacji i podkreśla,

że tam konkurencja nie jest tak duża, a przez to łatwiej jest o zyski. W ostatnim roku działalności w Polsce słynna brytyjska sieć straciła łącznie 107 mln zł.

BRYTYJCZYCY WRACAJĄ DO SIEBIE

Wiele brytyjskich marek odzieżowych ma w sobie to coś, co przyciąga klientów. Niektóre stały się kultowe również poza granicami kraju. Obok wymienionego Primarka należą do nich zdecydowanie Topshop czy Marks & Spencer. Oba próbowały swoich sił na polskim rynku, ale niestety – bez powodzenia. Topshop w Złotych Tarasach zamknięto już w 2017 roku. Nowoczesna marka pozornie pasowała do tego miejsca. Okazało się jednak, że rynek nie przyjąłby już więcej Topshopów, a prowadzenie jednego z dala od siedziby firmy nie było zbyt opłacalne. Nieco inaczej było w przypadku Marksa & Spencera. Zamknął się w tym samym czasie, ale miał już wtedy za sobą dwie dekady sukcesów na polskim rynku. Mało kto pamięta, że to, co u schyłku było siecią ekskluzywnych delikatesów i sklepów z ubraniami, zaczęło się od niepozornego baraku w pobliżu Dworca Centralnego. To może zaskakiwać, ale czas pokazał, że Polacy wcale nie tęsknią za ubraniami M&S, a bardziej – za produktami spożywczymi, które stosunkowo krótko są sprzedawane pod tą marką. Firma wyszła im naprzeciw i dziś takie jedzenie można kupić w sklepie internetowym Frisco. Okazuje się, że właśnie dzięki ekskluzywnej herbacie czy daniom gotowym marka utrzymała się na rynku w trudnych czasach. Artykuły spożywcze sprzedają się obecnie kilkukrotnie lepiej, niż ubrania firmy i odpowiadają za większość zysków.

HANDEL JUŻ NIE TAKI SAM

Ostatnie lata sprzyjają dużym przetasowaniom w świecie handlu. Z Polski zniknęły m.in. sklepy z butami Salamander, a wkrótce dołączyć do nich ma Gino Rossi ze Słupska. W szczytowym momencie firma wyceniana była na 300 mln zł, z siecią prężnie działających sklepów w całej Polsce, ale też w Rosji, Niemczech czy Danii.

~ 31

Sklep nadal będzie sprzedawać on-line, gdzie bardzo dobrze sobie radzi. Okazuje się, że problem nie tkwi w butach, lecz w kanale sprzedaży – tak zwany offline staje się dla wielu firm mniej opłacalny, niż platformy online.

Jeśli chodzi o branżę mody, to znika też Promod i Camaieu, a do końca roku również Uterque.

FIRMY, KTÓRE ODCHODZĄ Z ANGLII

Takie przetasowania da się zaobserwować również na Wyspach. Po 241 latach z brytyjskich ulic zniknęły w zeszłym roku sklepy Debenhams. Strona internetowa i nazwa zostały wykupione przez markę modową Boohoo, ale 124 sklepów już się nie otworzy, a 12 tys. pracowników musi szukać nowego zajęcia. Podobna klientela odwiedzała sklepy Dorothy Perkins i Wallis i tak się składa, że wszystkie te firmy złożyły w 2021 roku wniosek o upadłość. Okazuje się, że Topshop i Miss Selfridge zamykają się również na Wyspach. Prawa do sprzedaży ubrań tych marek wykupił internetowy gigant ASOS, ale nie będzie już prowadził stacjonarnych sklepów pod takim szyldem.

John Lewis jeszcze działa, ale po lockdownie nie otworzył niektórych sklepów. Sklepów nie przestaje też zamykać Marks & Spencer, który tylko w maju miał pozbyć się 30 placówek..

PIERWSZA TAKA SIEĆ W EUROPIE

Brytyjskie media rozpisywały się ostatnio o innej nowości z dziedziny handlu. Okazuje się, że polska Żabka otworzyła właśnie ponad 30 sklepów bezobsługowych. Obsługa opiera się na sztucznej inteligencji i zapewnia szybkie zakupy bez kontaktu z kasjerem. Znawcy rynku zwracają uwagę, że podobny pomysł pojawił się już na Wyspach pod nazwą Fresh, a w USA prym pod tym względem wiedzie Amazon, ale żadne z nich nie działa jak dotąd tak szybko i z takim rozmachem, jak skromna polska sieć marketów.

Sonia Grodek

32 ~ biznes

Kryzys branży lotniczej rozlewa się na Europę

OTO NAJLEPSZE I NAJGORSZE EUROPEJSKIE LOTNISKA, NA KTÓRYCH MOŻNA UTKNĄĆ Odwołane loty, kolejki, chaos. Czy Twoje długo wyczekiwane wakacje również stoją pod znakiem zapytania? Oto najlepiej i najgorzej oceniane europejskie lotniska, na których można utknąć oraz alternatywne lotniska na podstawie doświadczeń recenzentów.

Holidu, portal rezerwacyjny specjalizujący się w wynajmie wakacyjnego zakwaterowania (www.holidu.pl), postanowił stworzyć ranking lotnisk z najlepszymi opiniami. Wykorzystując dane z Google Maps, do badania wzięto pod uwagę całkowitą liczbę recenzji oraz średnią ocenę danego lotniska w wyszukiwarce Google.

Na tej podstawie stworzono ostateczny ranking europejskich lotnisk. Przeczytaj, aby odkryć najlepsze lotniska, które pozytywnie Cię zaskoczą, a także dowiedzieć się kilku wskazówek o udogodnieniach danych lotnisk oraz informacji o opóźnieniach.

12 sierpnia 2022

TOP 5 NAJLEPIEJ OCENIANYCH LOTNISK W EUROPIE WEDŁUG GOOGLE

2. Lotnisko w Zurychu, Szwajcaria - śr. ocena 4.4 + 14 267 opinii.

1. Międzynarodowy port lotniczy w Atenach, Grecja – śr. ocena 4.4 + 24 467 opinii.

Nawet w obliczu niedawnej usterki w kontroli ruchu lotniczego, lotnisko w Zurychu jest tym, na którym utknięcie zdecydowanie nie jest końcem świata. Wydaje się, że niefortunne zdarzenie nie wpłynęło na jego reputację.

Lotnisko w Zurychu ma wszystko, czego możesz potrzebować, aby miło spędzić czas w oczekiwaniu na dalszą podróż. Od 1 sierpnia, w weekendy będzie można tu posłuchać muzyki na żywo oraz skorzystać z salonu gier z tenisem stołowym, rzutkami, a nawet polem do minigolfa! O innych atrakcjach, takich jak brunch na tarasie widokowym czy grillu możesz dowiedzieć się na oficjalnej stronie lotniska.

Oficjalnie, lotnisko w Atenach to najlepsze lotnisko w Europie! To największe i najbardziej znane lotnisko w Grecji, znajduje się 33 kilometry od centrum miasta. Grecja na szczęście nie jest aż tak dotknięta kryzysem lotniczym, a opóźnione loty to w większości loty docelowe do Grecji z różnych miejsc świata. Masz dłuższy layover na tym lotnisku? Nic straconego! Tutaj możesz skorzystać z przechowalni bagażu, poczekalni lotniskowych, zobaczyć wystawy artefaktów archeologicznych oraz wybrać się do jednej z licznych restauracji lub kawiarni.

Lotnisko w Atenach ma wiele do zaoferowania!

biznes 3. Port lotniczy Francisco de Sá Carneiro, Portugalia – śr. ocena 4.4 + 11 904 opinii.

Na trzecim miejscu znalazło się lotnisko Francisco de Sá Carneiro, znane również jako lotnisko w Porto. Porto może być dobrym rozwiązaniem, aby uniknąć opóźnień, które od połowy czerwca nękają największe portugalskie lotnisko w Lizbonie. Tutaj, Bloomberg ogłosił 65% opóźnionych oraz 4,8% odwołanych lotów od początku lipca. Port lotniczy w Porto posiada aplikację lotniskową do śledzenia w czasie rzeczywistym godzin przylotów i odlotów, a także statusu danego lotu, dzięki czemu możesz być a bieżąco, jeśli chodzi o informacje z ostatniej chwili. Nie chcesz tracić czasu w kolejkach do odprawy? Tutaj podróżni mają opcję Fast Track, czyli kolejkę priorytetową, który pozwala szybciej przejść przez kontrolę. To również idealne lotnisko dla rodzin z dziećmi, dzięki opcji rodzinnego podróżowania i takich udogodnień jak biblioteka dla dzieci, z filmami i innymi zajęciami, które zapewnią im rozrywkę.

4. Międzynarodowy port lotniczy Alicante, Hiszpania – śr. ocena 4.3 + 10 547 opinii.

Następne na naszej liście jest międzynarodowe lotnisko Alicante w Hiszpanii, główne lotnisko obsługujące Walencję i obszar Murcji.

Podróżni chwalą jego zorganizowany układ i jasny, przestronny wystrój. Dzięki temu, to właśnie to lotnisko znalazło się na naszej liście top 5.

5. Międzynarodowy port lotniczy na Malcie – śr. ocena 4.3 + 6279 opinii.

Na piątym miejscu znajduje się urocze, dobrze utrzymane lotnisko na Malcie, ze średnią oceną 4.3. Mimo, że to lotnisko i główna linia lotnicza Air Malta doświadczyła znacznych opóźnień lotów, głównie z londyńskiego Heathrow, jego udogodnienia wciąż dorównują tym z innych europejskich lotnisk. Na lotnisku na Malcie znajdują się nie tylko restauracje, sklepy duty-free i salony VIP, ale też fryzjer i klinika dentystyczna! Lotnisko może pochwalić się świeżo wyremontowaną strefą gastronomiczną, która oferuje szeroki wybór

produktów spożywczych.

Inne lotniska, które znalazły się w rankingu Top 10 można sprawdzić na: https://www.holidu.pl/magazine/najlepsze-inajgorsze-lotniska-w-europie-wedlug-google

TOP 5 NAJGORZEJ OCENIANYCH LOTNISK W EUROPIE WEDŁUG GOOGLE 1. Port lotniczy Bordeaux-Mérignac, Francja – śr. ocena 2.7 + 5700 opinii.

Lotnisko Bordeaux-Mérignac we Francji trafia na nasze miejsce numer jeden ze średnią oceną Google 2.7. Główne zastrzeżenia dotyczące tego lotniska to jego mały rozmiar i brak miejsc siedzących dla podróżnych. Ponadto, w związku z ostatnimi kłopotami związanymi ze strajkami personelu, odwołano wiele lotów, ale możesz rozważyć lotniska alternatywne. Na przykład, lotnisko Tuluza-Blagnac (śr. ocena 3.9 / 5,041 opinii).

2. Międzynarodowy port lotniczy Heraklion, Grecja – śr. ocena 2.8 + 10 791 opinii.

Następny na naszej liście jest port lotniczy w Heraklionie ze średnią oceną 2.8 na Google Maps, gdzie większość uwag dotyczy tego, jak bardzo zatłoczone i słabo wyposażone jest to lotnisko w stosunku do natężenia ruchu.

Alternatywnie, warto sprawdzić port lotniczy Chania (4.0 / 3,678*), który jest oceniany znacznie wyżej i znajduje się zaledwie 2 godziny jazdy od Heraklionu.

3. Lotnisko Luton, Wielka Brytania – śr. ocena 3.0 + 10 665 opinii.

Jak donosi Bloomberg, lotnisko Luton to 66% opóźnionych i 2,7% odwołanych lotów od początku lipca w porównaniu do 51% na londyńskim Heathrow. To lotnisko posiada średnią ocenę 3 w wyszukiwarce Google, z czego większość uwag dotyczy braku połączeń transportu publicznego z miasta do lotniska oraz ogromne kolejki do odpraw na małej powierzchni terminalu lotniska. Jeśli lecisz do Londynu, może warto sprawdzić połączenia lotnicze na Heathrow (4.0 / 32,095 opinii) lub

~ 33

Gatwick (3.8 / 12,953 opinii), ponieważ są one większe i mają więcej udogodnień, jeśli twój lot się opóźni.

4. Port lotniczy Manchester, Wielka Brytania – śr. ocena 3.0 + 15 192 opinii.

Lotnisko w Manchesterze w Wielkiej Brytanii jest następne na naszej liście, a większość uwag dotyczy nieuprzejmego personelu i braku organizacji, co skutkuje bardzo długimi kolejkami. Być może warto wybrać się na lotnisko Liverpool John Lennon Airport (3.9 / 3,087 opinii), oddalone o około 45 minut jazdy od lotniska w Manchesterze.

5. Międzynarodowy port lotniczy Berlin Willy-Brandt – śr. ocena 3.2 + 16 959 opinii.

Nasz top 5 najgorszych lotnisk w Europie zamyka Międzynarodowy Port Lotniczy Berlin Willy-Brandt. Data jego otwarcia została opóźniona o prawie dekadę, a koszt tego obiektu przekroczył początkowy budżet o około 4 miliardy euro. Międzynarodowy Port Lotniczy Berlin Willy-Brandt jest chwalony za nowoczesne udogodnienia, ale większość uwag koncentruje się na braku organizacji, a także powolnym kontrolom bezpieczeństwa, co powoduje długie kolejki. Warto więc rozważyć alternatywne rozwiązania, takie jak lotnisko w Dreźnie (4.0 / 1,295 opinii), które znajduje się zaledwie półtorej godziny jazdy od Berlina.

Inne lotniska z rankingu Top 10: https://www.holidu.pl/magazine/najlepsze-inajgorsze-lotniska-w-europie-wedlug-google

Metodologia: Ten ranking powstał poprzez analizę średniej oceny danego lotniska w Google Maps oraz liczby opinii 100 najbardziej popularnych co do liczby pasażerów lotnisk w Europie na podstawie danych z 2019 roku. Mając dane z Google Maps, uszeregowaliśmy ranking lotnisk w kolejności od najlepszego do najgorszego, dając pierwszeństwo tym, które mają więcej recenzji.

Wszystkie lotniska zarówno z Rosji, Ukrainy, jak i lotniska nieoperacyjne zostały usunięte z tego rankingu.

foto: Shutterstock

34 ~ biznes

EKSTREMALNE ZJAWISKA POGODOWE POWODUJĄ CORAZ WIĘCEJ STRAT Koszty wywołane ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi są coraz wyższe. Już w I półroczu ub.r. burze, gradobicia, wichury, podtopienia i ulewy spowodowały, że liczba szkód katastroficznych wzrosła aż o 41 proc. r/r. W pierwszej połowie tego roku ten wzrost sięga już ok. 80 proc. Z prognoz PIU wynika, że Polska będzie coraz bardziej narażona na negatywne efekty zmian klimatu i ekspozycji na ryzyko, ale z drugiej strony ubezpieczyciele są na ten scenariusz coraz lepiej przygotowani.

Aby usprawnić proces likwidacji szkód i wypłaty odszkodowań, wprowadzają szereg usprawnień, m.in. podnoszą limit wartości szkód kwalifikowanych do obsługi na uproszczonych zasadach albo przekazują zaliczki na poczet pełnego odszkodowania, dzięki czemu można od razu przystąpić do naprawy zniszczonego majątku.

– Zmiany klimatu powodują wzrost częstotliwości i intensywności występowania szkód żywiołowych. Patrząc historycznie, te szkody występowały zazwyczaj w okresie letnim, ale w tej chwili obserwujemy zmieniającą się sezonowość.

W tym roku szkody żywiołowe wystąpiły już w lutym. Dlatego branża ubezpieczeniowa musi być na nie przygotowana praktycznie przez cały rok.

I dlatego stworzyliśmy dodatkowy zespół, który jest uruchamiany w przypadku wzmożonej liczby 12 sierpnia 2022

zgłaszanych szkód z tytułu anomalii pogodowych – mówi agencji Newseria Biznes Monika Lis-Stawińska, dyrektor Departamentu Likwidacji Szkód Kompleksowych w Compensa TU SA Vienna Insurance Group.

Podczas słynnej wielkiej powodzi w Polsce w 2010 roku ucierpiało łącznie 24 tys. rodzin, a straty oszacowano na ponad 12 mld zł. Tylko niecałe 13 proc. tych strat było wówczas ubezpieczonych. Gdyby ta powódź wydarzyła się teraz, jej skutki mogłyby kosztować gospodarkę co najmniej 4 mld zł więcej – wynika z raportu „Klimat ryzyka”, który krótko przed pandemią opublikowała Polska Izba Ubezpieczeń. Według niego coraz częstsze w ostatnich latach ekstremalne zjawiska pogodowe powodują wzrost ekspozycji na ryzyko. Są zarówno zagrożeniem dla majątku publicznego i prywatnego, jak i wyzwaniem dla ubezpieczycieli.

– Porównując pierwsze półrocze tego roku z analogicznym ubiegłego, zanotowaliśmy aż 80proc. wzrost szkód zgłaszanych z tytułu anomalii pogodowych. Zlikwidowaliśmy w tym czasie 16 tys. szkód i wypłaciliśmy w sumie 54 mln zł za straty spowodowane anomaliami pogodowymi – mówi Monika Lis-Stawińska.

Ubiegłoroczny raport „Global Insurance” firmy BlackRock pokazuje, że obecnie już 95 proc. ubezpieczycieli uważa zmiany klimatu za zagrożenie i czynnik, który w nadchodzących latach będzie mieć znaczący wpływ na budowę ich portfela. To pokazuje, że firmy ubezpieczeniowe są coraz bardziej świadome konsekwencji zmian klimatycznych. Podobnie jak i zwykli Polacy. Na potrzeby ubiegłorocznego raportu „Mapa ryzyk Polaków” PIU zapytała ich, czego najbardziej się obawiają i jakie ryzyka uważają za najbardziej prawdopodobne w swoim życiu.

W pierwszej dziesiątce najczęstszych odpowiedzi uplasowało się ocieplenie klimatu, huragany i silne wiatry.

W ostatnich latach występują one w Polsce coraz częściej, podobnie jak intensywne burze, gradobicia, lokalne podtopienia, trąby powietrzne czy pożary wywołane suszą. W efekcie rośnie też – i to aż o kilkadziesiąt procent rok do roku – liczba wywołanych nimi szkód w mieniu, takich jak np. przepięcia, zalania czy zerwane dachy. Ekstremalna pogoda daje się we znaki zwłaszcza latem, dlatego w tym okresie ubezpieczyciele angażują dodatkowe siły, żeby usprawnić proces likwidacji szkód i wypłaty odszkodowań.

biznes

– Ubezpieczyciele wprowadzają w tym celu różnego rodzaju usprawnienia. W Compensie na bieżąco obserwujemy sytuację pogodową w kraju i – w przypadku otrzymania informacji o wystąpieniu szkód katastroficznych – wysyłamy naszym klientom z rejonu dotkniętego tymi szkodami SMS-a z informacją, jak najwygodniej zgłosić do nas szkodę. Relokujemy też rzeczoznawców na tereny objęte szkodami żywiołowymi i w ciągu kilku dni wypłacamy zaliczki na poczet odszkodowania, aby poszkodowani mogli jak najszybciej przystąpić do naprawy mienia – mówi dyrektor Departamentu Likwidacji Szkód Kompleksowych w Compensa TU SA Vienna Insurance Group.

Ubezpieczyciele mają swoje systemy monitoringu szkód katastroficznych i – w zależności od zjawiska – przygotowane scenariusze działania. Dzięki temu konsultanci na call center, rzeczoznawcy mobilni i likwidatorzy są w stanie obsłużyć większą liczbę zgłaszanych szkód.

W momencie kulminacji zgłoszeń zyskują też większe uprawnienia, aby móc finalizować sprawy na tzw. szybkiej ścieżce albo kontaktować się z poszkodowanymi i informować, co mogą samodzielnie robić z powstałymi zniszczeniami.

Co istotne, dla wielu ubezpieczonych właścicieli domów i mieszkań nie jest jasne, czy mogą zacząć naprawiać je na własną rękę. Wolą czekać na przyjazd rzeczoznawcy, żeby przypadkiem nie zamknąć sobie drogi do wypłaty odszkodowania. To błąd, bo – jak podkreśla Monika Lis-Stawińska z Compensy – w przypadku szkód spowodowanych warunkami atmosferycznymi bardzo ważne jest szybkie działanie i niedopuszczenie do powiększania się strat.

– Informujemy naszych klientów, aby – w przypadku szkód, w których istnieje ryzyko powiększania się strat – wykonali jak najdokładniejszą dokumentację zdjęciową, obrazującą wielkość zniszczeń, i nie czekali na przyjazd rzeczoznawcy – mówi ekspertka. – Jest to bardzo ważne np. w szkodach spowodowanych deszczami nawalnymi, bo klienci mogą od razu przystąpić do osuszania pomieszczeń, a także w szkodach spowodowanych silnym wiatrem, gdzie zostało uszkodzone poszycie dachowe. Wtedy klienci mogą od razu przystąpić do zabezpieczenia tego dachu.

Po wystąpieniu szkody trzeba ją zgłosić ubezpieczycielowi – telefonicznie, przez formularz kontaktowy na stronie internetowej albo w aplikacji na smartfona. Tak jest m.in. w Compensie, gdzie mniej skomplikowaną szkodę klient może zgłosić w aplikacji do samodzielnej

~ 35

likwidacji szkód. To najprostszy i najszybszy sposób na otrzymanie odszkodowania. Trwa to średnio około trzech–czterech dni, a dzięki wprowadzonej niedawno opcji tzw. automatycznej wypłaty ten proces może ulec skróceniu nawet do kilkunastu godzin.

Po zgłoszeniu szkody trzeba dokładnie sfotografować zniszczone mienie – tak, aby po czasie możliwe było określenie rozmiaru i zakresu strat. To ważne o tyle, że przy dużej liczbie szkód katastroficznych ubezpieczyciel może się zdecydować na obsługę zgłoszeń wyłącznie na podstawie dokumentacji zdjęciowej. To zaś oznacza, że decyzję o odszkodowaniu podejmie bez wizyty rzeczoznawcy na miejscu zdarzenia.

Później można już zająć się naprawą. Należy tylko pamiętać, aby zgromadzić do późniejszego okazania rzeczoznawcy uszkodzone przedmioty, np. wypaczone drzwi czy wilgotne deski podłogowe. Nie należy ich wyrzucać. Natomiast jeżeli w toku naprawy konieczny był zakup jakichś przedmiotów lub pomoc fachowców, trzeba zgromadzić wszystkie rachunki i faktury, a następnie przekazać je ubezpieczycielowi.

Newseria.pl

36 ~ biznes

ELEKTROMOBILNOŚĆ szansą dla polskiej gospodarki – Rozwój rynku pojazdów elektrycznych to duża szansa dla polskiej gospodarki – wskazuje Krzysztof Burda, prezes Polskiej Izby Rozwoju Elektromobilności. Decyzja UE o wycofywaniu z rynku samochodów spalinowych może oznaczać impuls inwestycyjny dla Polski: nowe fabryki, wysoko płatne miejsca pracy i zmiany w systemie edukacji.

To również może być szansa dla start-upów technologicznych działających w obszarze elektromobilności. Kluczowe dla pobudzenia

12 sierpnia 2022

rynku będą inwestycje w infrastrukturę ładowania pojazdów, bo pod tym względem Polska wciąż odstaje od państw Europy Zachodniej.

– Decyzja Parlamentu Europejskiego, dotycząca odejścia od sprzedaży nowych samochodów spalinowych, będzie mieć w najbliższych latach kolosalny wpływ na przyspieszenie rozwoju rynku elektromobilności – ocenia w rozmowie z agencją Newseria Biznes Krzysztof Burda. – To przede wszystkim duża szansa, ponieważ elektromobilność od kilku lat coraz bardziej gości na rynkach europejskich, również w Polsce, choć na razie wciąż jesteśmy w początkowej fazie rozwoju – zarówno pod względem liczby pojazdów, jak i infrastruktury ładowania.

Na początku czerwca br.

Parlament Europejski zagłosował za ograniczeniem dopuszczalnej emisji CO2 przez nowe samochody o 100 proc. W praktyce oznacza to, że po 2035 roku na terenie UE najprawdo-

podobniej nie będzie można kupić i zarejestrować nowego samochodu napędzanego benzyną lub dieslem, choć teraz tę regulację muszą jeszcze poprzeć państwa członkowskie. Jeżeli osiągną w tej sprawie kompromis, od 2035 roku samochody spalinowe znikną z rynku, bo ich produkcja całkiem przestanie się opłacać (producenci, których średnie emisje przekroczą limity, będą musieli uiścić z tego tytułu wysokie opłaty), a ich miejsce zajmą pojazdy wodorowe i bateryjne.

– Dla gospodarki oznacza to zwiększone inwestycje, a przynajmniej takie powinny się pojawić, ponieważ elektromobilność generuje nowych inwestycji bardzo dużo. Zwłaszcza w obszarze bateryjnym, czego Polska jest doskonałym przykładem, ponieważ mamy u nas zlokalizowaną jedną z największych fabryk na świecie, która produkuje baterie – wskazuje prezes PIRE. Polska już w tej chwili jest liderem produkcji baterii i eksportu autobusów elektrycznych.

Prawie 3 proc. wartości całego polskiego eksportu stanowią akumulatory litowo-jonowe. To największy produkt eksportowy branży motoryzacyjnej – wartość zagranicznej sprzedaży w 2021 roku sięgnęła 6,6 mld euro. Dla porównania na eksporcie samochodów Polska gospodarka zyskała w tym czasie ok. 5 mld euro. W 2020 roku eksport z Polski zaspokajał prawie jedną trzecią

biznes europejskiego popytu na akumulatory do pojazdów elektrycznych, a po dokończeniu rozbudowy fabryki LG Energy Solution będzie to ok. 60 proc.

Polska jest największym w Europie dostawcą litowo-jonowych akumulatorów samochodowych lub ich komponentów (piątym na świecie) – wskazują eksperci Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

– Kolejne inwestycje się pojawiają, kolejne firmy z łańcucha poddostawców również, więc jest to doskonały przykład na to, że elektromobilność tworzy nowe, wysoko płatne miejsca pracy – wskazuje Krzysztof Burda.

Jak podkreśla, rozwój elektromobilności wpłynie nie tylko na rynek pracy, ale i edukację, ponieważ stworzy zapotrzebowanie na inżynierów, techników i nowe specjalizacje związane z tą branżą.

– Dodatkowo branża elektromobilności stwarza szansę producentom pojazdów, komponentów i infrastruktury ładowania. Mamy w Polsce największego producenta autobusów w Europie i w ogóle jesteśmy największym eksporterem autobusów, ponieważ na terenie kraju zlokalizowanych jest kilka fabryk. Mamy też globalnych graczy z zakresu produkcji infrastruktury do ładowania pojazdów elektrycznych – zarówno autobusów, jak i pojazdów lekkich – wymienia prezes PIRE. – Widać więc wyraźnie, że ta branża stwarza przeogromne szanse, szczególnie dla nowych firm, np. dla start-upów technologicznych, które będą miały okazję znaleźć na tym rynku swoją niszę.

Jak pokazuje „Licznik elektromobilności”, uruchomiony przez PZPM i PSPA, na koniec czerwca br. w Polsce było zarejestrowanych prawie 51 tys. osobowych i użytkowych samochodów z napędem elektrycznym. W pierwszym półroczu ich liczba zwiększyła się o ponad 12 tys. sztuk, czyli o 45 proc. względem analogicznego okresu rok wcześniej. Park elektrycznych samochodów dostawczych i ciężarowych liczył 2107 sztuk, a autobusów – 762 sztuk.

Wraz z flotą pojazdów z napędem elektrycznym powoli rozwija się też infrastruktura ładowania. Pod koniec czerwca br. w Polsce funkcjonowały 2232 ogólnodostępne stacje ładowania pojazdów elektrycznych (4327 punktów). 29

proc. z nich stanowiły szybkie stacje ładowania prądem stałym, a 71 proc. – wolne ładowarki prądu przemiennego o mocy mniejszej lub równej 22 kW. – Infrastruktura ładowania jest kluczowa, żebyśmy mogli swobodnie przesiąść się na pojazdy elektryczne, zwłaszcza w miastach. W tej chwili nie wszędzie w miastach mamy dostępną publiczną infrastrukturę ładowania, a nie każdy ma ten komfort, żeby skorzystać z własnego gniazdka czy wallboxa – zauważa Krzysztof Burda. – Potrzebujemy stworzenia infrastruktury dla każdego odbiorcy, żeby z samochodów elektrycznych mogli swobodnie korzystać zarówno ci, którzy mieszkają w blokach, jak i ci, którzy dojeżdżają do pracy na większe dystanse i będą musieli ładować pojazd po drodze.

Eksperci zauważają, że w tej chwili Polska nie jest gotowa na rozwój rynku elektromobilności pod względem infrastrukturalnym. Wynika to choćby z faktu, że w ciągu ostatnich dwóch lat liczba osobowych elektryków przypadających na jedną stację ładowania wzrosła ponad dwukrotnie – z 10 do 21. Takich stacji przybywa za wolno – w czerwcu br. w skali całej Polski uruchomiono ich 42, a w maju 24. Prezes Polskiej Izby Rozwoju Elektromobilności wskazuje jednak, że zmianę w tym zakresie wymuszą niedługo regulacje UE. – Przepisy unijne, które za chwilę pojawią się w formie obowiązującej, będą mówiły właśnie o tym, że na szlakach komunikacyjnych powinna powstawać infrastruktura ładowania, żebyśmy mogli swobodnie podróżować na duże odległości. To będą huby ładowania o wysokich mocach, żebyśmy mogli ładować te pojazdy w krótkim czasie – mówi Krzysztof Burda. – Co ciekawe, tutaj przy okazji mówimy też o elektryfikacji kolejnego sektora, czyli pojazdów ciężkich, który obecnie w 95–98 proc. jest głównie dieslowski. W tym momencie diesel króluje w sektorze pojazdów ciężkich, a jest to kolejny segment, który przejdzie transformację i będzie szybko elektryfikowany. I tu także potrzebujemy dużych nakładów na infrastrukturę, której obecnie nie ma.

Jak wynika z analizy Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych, pojazdy ciężarowe odpowiadają za 5 proc. parku aut poruszających się po europejskich drogach i generują 19,2 proc. ogólnej

~ 37

emisji dwutlenku węgla pochodzącego z transportu drogowego w UE. Unijne rozporządzenie reguluje, że strefy ładowania elektrycznych ciężarówek nie powinny się znajdować dalej niż 60 km od siebie w przypadku sieci bazowej TEN-T, a w przypadku strefy kompleksowej TEN-T odległość nie może być większa niż 100 km. Liczba takich stacji w 2025 roku ma wynosić 1 mln, w 2030 – 2,5 mln, a docelowo w 2050 roku – 16,3 mln.

O podjęcie szybkich i konkretnych działań w zakresie rozbudowy infrastruktury ładowania elektryków zaapelowało już Europejskie Stowarzyszenie Producentów Samochodów (ACEA), wskazując. że ten czynnik – podobnie jak dostęp do kluczowych surowców niezbędnych w e-mobilności – będzie kluczowy dla powodzenia przyszłej transformacji.

– Na początku tego roku uruchomiono program dofinansowania do infrastruktury ładowania. W ciągu najbliższych trzech–pięciu lat będziemy mieli inwestycje na poziomie ponad 1,2 mld zł właśnie w obszarze infrastruktury dla pojazdów osobowych – mówi prezes Polskiej Izby Rozwoju Elektromobilności. – Nasz rynek wydaje się być również atrakcyjny dla inwestorów zagranicznych, ponieważ jesteśmy może nie białą plamą na mapie Europy, ale na pewno jesteśmy na wczesnym poziomie, jeśli chodzi o rozwój infrastruktury ładowania.

Prezes PIRE podkreśla też, że jej rozbudowa do poziomu umożliwiającego elektryfikację floty samochodowej na skalę masową to projekt długoterminowy, który będzie wymagać zaangażowania i współpracy wielu uczestników rynku.

– Aby pobudzić inwestycje w rozwój infrastruktury ładowania, potrzebujemy przede wszystkim dobrego planu dla całego kraju, zaangażowania w ten proces różnych interesariuszy – mówi Krzysztof Burda. – To nie jest zadanie dla jednego operatora, jednego producenta czy chociażby jednego ministerstwa albo agencji rządowej. Do tego wyścigu muszą stanąć wszyscy, w jednym rzędzie i wiedzieć, że grają do jednej bramki, ponieważ celem jest dojście do neutralności klimatycznej, do której się zobowiązaliśmy. Teraz po prostu należy wykonać pracę w tym kierunku.

Newseria.pl

foto: Shutterstock

38 ~ zdrowie

KLESZCZE

PRZENOSZĄ NIE TYLKO BORELIOZĘ!

foto: Shutterstock

W POPRZEDNICH ARTYKUŁACH PROF. TOMASZ WIELKOSZYŃSKI – SPECJALISTA W DIAGNOSTYCE CHORÓB PRZENOSZONYCH PRZEZ KLESZCZE - OPOWIADAŁ O BORELIOZIE I O KLESZCZACH. TERAZ PRZYSZŁA KOLEJ NA NIESIENIE KAGANKA OŚWIATY W JESZCZE JEDNEJ WAŻNEJ RZECZY ZWIĄZANEJ Z KLESZCZAMI. BO NIESTETY - CHOĆ O TYM MÓWI SIĘ MAŁO, A NA PEWNO ZDECYDOWANIE DUŻO MNIEJ NIŻ O BORELIOZIE - KLESZCZE SPRZEDAJĄ NAM NIE TYLKO BORELIOZĘ. BORELIOZA MA SWOJE KUZYNKI O EGZOTYCZNIE BRZMIĄCYCH NAZWACH JAK BABESIOZA CZY RIKETSJOZA, KTÓRE RÓWNIEŻ BYWAJĄ PRZENOSZONE PRZEZ KLESZCZE. WSZYSTKIE MOŻNA LECZYĆ Z SUKCESEM. JEDNAK, ŻEBY TEGO DOKONAĆ, TRZEBA WIEDZIEĆ, CO LECZYĆ… NIM NIE DOJDZIE DO TRWAŁYCH USZKODZEŃ W ORGANIZMIE. 12 sierpnia 2022

zdrowie

~ 39

Borelioza to obecnie najbardziej medialna choroba zakaźna. I to ona kojarzy się najbardziej z zagrożeniem, które niosą kleszcze. Tymczasem okazuje się, że nie tylko.

Czy to nie doszukiwanie się na siłę nowych zagrożeń?

Nie oswoiliśmy jeszcze boreliozy, jako choroby coraz bardziej powszechnej. Wiemy o jej leczeniu i wykrywaniu wciąż relatywnie mało, a tu okazuje się, że nie tylko borelioza nam zagraża ze strony kleszczy. Za tym stoją konkretne badania prowadzone od lat. Powołam się tu na dane na naszym rodzimym rynku, które akurat są mi znane. Naukowcy z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny na terenie Łazienek Królewskich w Warszawie bodajże w 2014r. znaleźli kleszcze zarażone dotychczas uważanym za tropikalny, gatunkiem riketsji z grupy gorączek plamistych.

Bakterię tę stwierdzono u około 20% badanych kleszczy. Natomiast, w kolejnym badaniu z 2022 r., bakterie z rodzaju Rickettsia występują u kleszczy częściej niż Borrelia.

To brzmi trochę jak nowa moda medialna czy temat zastępczy po pandemii…

Niestety nie jest to nowa moda. Informacje, które przekazuję są informacjami naukowymi. Na stronie Ministerstwa Zdrowia można przeczytać, że „Choroby odkleszczowe to jedno z największych naturalnych zagrożeń, które występuje w naszym klimacie”. Poniżej może zacytuję stronę Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego, na której napisane są informacje o innych chorobach przenoszonych przez kleszcze. „Pojawiły się nowe doniesienia o riketsjozach z grupy gorączek plamistych... W całej Europie nastąpiła ekspansja geograficzna tych chorób i chociaż przyczyny tej ekspansji są nadal niejasne, możliwe jest, że pewną rolę może odgrywać migracja dzikich ptaków.”

I cytat drugi: „Ludzka anaplazmoza granulocytarna jest wywoływana przez Anaplasma phagocytophilum, bakterię zwykle przenoszoną na ludzi przez kleszcza I. ricinus. W Europie bakteria ta wywoływała zakażenia u kóz, owiec i bydła, dopóki nie pojawiła się jako choroba ludzi w 1996 r. Obecnie przeniosła się do nowych siedlisk geograficznych w całej Europie, a jej rozprzestrzenianie się także jest kojarzone ze zmianami klimatycznymi.”

Czy naprawdę musimy o tym wszystkim wiedzieć? Coraz trudniej cieszyć się pobytem na łonie natury, gdy dowiadujemy się o kolejnych czynnikach ryzyka...

Częstość występowania opisanych patogenów w kleszczach w ostatnim badaniu z Mazur wyglądają następująco: 14,9% kleszczy – Borrelia, 10,6 % kleszczy – Babesia, 17,7% kleszczy – Rickettsia, 13% kleszczy – co najmniej dwa patogeny. Jest to więc realne ryzyko, a rolą lekarzy jest informować pacjentów o potencjalnych ryzykach. A przecież w przypadku chorób odkleszczowych odpowiednia profilaktyka i szybkie wykrycie patogenu dają zielone światło do sprawnego i skutecznego leczenia bez późniejszych powikłań. Nie chodzi o to, by od razu

po ukąszeniu przez kleszcza badać się w kierunku wszystkich możliwych chorób. Ta wiedza jest potrzebna po to, by w razie konieczności móc przeprowadzić skuteczną diagnostykę.

Celem jest uważne przyglądanie się sobie po ukąszeniu i obserwowanie objawów po to, żeby nie przeoczyć jakiegoś ważnego, toczącego się w organizmie procesu infekcyjnego. I gdy już dojdzie do objawów, nie szukać po omacku, tylko mieć z tyłu głowy tę wiedzę, by móc zadziałać.

Tym bardziej, że część objawów jest mało charakterystyczna i często bywa najpierw mylnie diagnozowana jako np. przeziębienie czy grypa.

Co jeszcze oprócz boreliozy w takim razie może nam się przydarzyć po ukąszeniu przez kleszcza?

Ocieplenie klimatu sprawia, że z tropików wędruje w stronę północnych części globu coraz więcej zarazków występujących do tej pory tylko w strefie klimatu gorącego. Tym sposobem na szerokościach geograficznych, na których zlokalizowane są UK czy Polska, w ostatnich latach pojawiło się kilka rodzajów riketsji wywołujących gorączki plamiste oraz niektóre wirusy.

Okazuje się, że riketsje lubują się nie tylko w kleszczach. Pasożytują również w organizmach pcheł i roztoczy.

Czyli nie tylko kleszcze są niebezpiecznie…

Po czym w takim razie rozpoznać, że możemy mieć riketsjozę?

Nosicielstwo Rickettsia helvetica, które zostało zidentyfikowane u badanych kleszczy, związane jest z występowaniem przypadków zapalenia osierdzia oraz gorączki o niejasnym pochodzeniu (FUO). U części pacjentów obserwowane są również łagodne objawy przypominające zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, takie jak

gorączka, bóle głowy, odczuwana subiektywnie sztywność karku, światłowstręt i ból mięśni.

Występować może również plamista, wysypka podobna do odry, która obejmuje jedynie dolne części ramion i nóg. Choroba może rozwijać się także bezobjawowo, co może być niebezpieczne, ponieważ bakterie uszkadzając naczynia krwionośne (śródbłonek naczyniowy), mogą doprowadzać do niedotlenienia i niedożywienia ważnych życiowo organów, jak np. mózgu, serca czy nerek. Do grup zwiększonego ryzyka cięższego przebiegu zakażenia należą osoby starsze, schorowane z chorobami sercowo-naczyniowymi i metabolicznymi, np. cukrzycą, jak również pacjenci z obniżoną odpornością, mający wrodzone i nabyte niedobory odporności, leczenie immunosupresyjne, czy w trakcie leczenia chorób nowotworowych.

Jak wygląda leczenie riketsjozy?

Leczenie jest stosunkowo proste, pod warunkiem, że nie doszło jeszcze do poważnych uszkodzeń. Do leczenia zakażeń powodowanych przez riketsje stosowane są np. powszechne antybiotyki z grupy tetracyklin.

Z danych, które Pan profesor zacytował, wynika, że nie tylko riketsje występują w kleszczach. Co jeszcze może nam podarować kleszcz, który na nas żerował?

Druga z najczęściej wykrywanych ostatnio w naszym laboratorium chorób odkleszczowych, to babeszjoza. Ta choroba znana również pod takimi nazwami, jak piroplazmoza i babezjoza, wywoływana jest przez pierwotniaki z rodzaju Babesia. Babeszjozę, ze względu na podobieństwo objawów oraz obraz pierwotniaka w erytrocytach do malarii, określa się również mianem „malarii północy”. .

40 ~ zdrowie

foto: Shutterstock

Malaria to przecież choroba tropikalna.

Skąd wzięła się malaria w naszej części świata?

Nie jest to nowość naszych czasów wbrew pozorom. Babeszjoza jest często spotykaną chorobą zwierząt dzikich i domowych (np. psów).

Wywołują ją pierwotniaki z rodzaju Babesia.

Pierwotniaki te zostały okryte już w końcu XIX wieku. Pierwsze podejrzenia zakażenia ludzi przez Babesia pojawiły się już w 1908 roku, jednak dopiero w 1957 roku udokumentowano pierwszy przypadek ludzkiej babesiozy u jugosłowiańskiego krawca. Na podstawie obecnie posiadanej wiedzy, z dużym prawdopodobieństwem, możemy stwierdzić, że występujące w okresie międzywojennym w Polsce przypadki „malarii” mogły być w rzeczywistości babeszjozą. Stąd m.in. nazwa „malaria północy”.

Czy to oznacza, że babeszjozą możemy zarazić się również od zwierząt domowych?

Człowiek zaraża się w czasie pobierania krwi przez kleszcze. Zakażenie przenoszą zarówno postaci larwalne kleszczy, czyli nimfy, jak również osobniki dorosłe. Możliwe jest zakażenie przez przetoczenie zakażonej krwi lub przeszczepienie narządu. Nie zidentyfikowano jak do tej pory przypadku zakażenia bezpośrednio do zwierząt domowych.

Jakie objawy daje babeszjoza?

Objawy i przebieg babeszjozy jest różny.

Okres wylęgania babeszjozy wynosi 1-8 tygodni, ale sporadycznie może być dłuższy. W ostrym zakażeniu najczęściej występuje gorączka, dreszcze, poty i bóle mięśniowe oraz utrata apetytu, ogólne rozbicie, zmęczenie oraz nudności.

Objawom tym towarzyszy powiększenie wątro12 sierpnia 2022

by i śledziony oraz niedokrwistość hemolityczna i krwiomocz, które spowodowane są masywnym rozpadem zaatakowanych przez pierwotniaka krwinek czerwonych. W większości przypadków wyzdrowienie jest spontaniczne, a przebieg choroby łagodny. Ciężki przebieg i przypadki śmiertelne obserwuje się zazwyczaj u osób z niedoborami immunologicznymi, po usunięciu śledziony lub w wieku ponad 60 lat. Dlatego niepokojące objawy w osób z grup ryzyka powinny zwrócić szczególną uwagę. Babeszjoza dość często współistnieje z chorobą z Lyme, czyli boreliozą. Leczenie zakażeń Babesia polega na podawaniu leków przeciwpierwotniakowych, głównie leków przeciwmalarycznych, oraz niektórych antybiotyków.

Jak nie dać się zwariować i podejść z głową do swojej sytuacji po ukąszeniu przez kleszcza? Jakie badanie rekomenduje Pan profesor po ugryzieniu?

W przypadku boreliozy możemy mówić o walce z czasem, dlatego po ukąszeniu przez kleszcza rekomenduję od razu badanie kleszczy w kierunku nosicielstwa Borrelia lub jeśli nie jest to możliwe, jak najszybciej wykonanie badań z krwi w kierunku boreliozy, o czym wspominałem w ostatniej rozmowie. Jest tak dlatego, że bakteria Borrelia jest niezwykle inteligentną bakterią, którą trudniej jest skutecznie wykryć i leczyć na późniejszym etapie zakażenia, a konsekwencje nieleczenia są poważne w skutkach.

W przypadku pozostałych patogenów, takich jak Rickettsia czy Babesia, na ogół zagrożenie dla organizmu jest mniej poważne. Dlatego zalecam obserwacje i wykonanie celowanych badań w sytuacji, gdy niepokoją nas konkretne objawy, o których wspomniałem wyżej.

Czy to pacjent powinien wiedzieć o tym wszystkim? Nie jest to rolą lekarza?

Niestety moja praktyka pokazuje, że pacjent jest ważnym ogniwem w diagnostyce i to często jego wiedza i wytrwałość w poszukiwaniu diagnozy są kluczem do sukcesu. Wiedza o chorobach odkleszczowych wśród lekarzy wciąż nie jest na satysfakcjonującym poziomie. Zbyt mało poświęca się uwagi tym kwestiom na studiach, co skutkuje mniejszym doświadczeniem i nieodpowiednim rozpoznaniem objawów przez lekarzy, do których trafiają pokąsani przez kleszcze pacjenci. Dlatego właśnie na badania decydują się u nas często sami pacjenci. To oni zaczynają podejrzewać, że winowajcą ich stanu mógł być kleszcz, który ukąsił ich nieraz wiele lat wcześniej i doprowadził do zakażenia nie tylko boreliozą, ale również innymi patogenami. Nie przez przypadek panele badań odkleszczowych w naszym laboratorium to jedne z najczęściej wykonywanych zestawów badań. Dziś rozmawialiśmy o dwóch najbardziej ostatnio popularnych, jednak jest ich jeszcze więcej.

Dziękuję za rozmowę.

Anna Meller

Prof. Tomasz Wielkoszyński – lekarz, specjalista diagnostyki laboratoryjnej, uczestniczący od ponad dekady w krajowych oraz międzynarodowych projektach badawczych z zakresu diagnostyki chorób przenoszonych przez kleszcze, założycielem Centrum Medycznego Wielkoszyński (wielkoszynski.pl) specjalizującego się w diagnostyce boreliozy i innych infekcji przenoszonych przez kleszcze, współpracującym z Corby Private Medical Centre (8 Pytchley Court, Corby, NN17 2QD, tel. 01536 502721, mob. 077 8087 2526)

zdrowie

~ 41

42 ~ zdrowie

LATO TO CZAS

BORÓWKI

foto: Shutterstock

Borówka to przepysznie słodki owoc, który możemy jeść bezkarnie, bo ma niewiele kalorii, a przy tym jest niezwykle odżywczy i stanowi najbogatsze źródło antyoksydantów spośród wszystkich owoców i warzyw. Sezon na borówki trwa przez całe wakacje, więc wykorzystajmy go dobrze.

Sierpniowy urodzaj plantatorzy nazywają czasem „bluecropową” górką.

To właśnie w tym miesiącu mamy ich najwięcej i są najsmaczniejsze. Borówki pomogą nam zadbać o zdrowie, wygląd i urodę. A że sezon na borówki w pełni (trwa od lipca do października) wykorzystajmy ten czas.

12 sierpnia 2022

zdrowie BORÓWKA - SPECJALISTKA OD URODY Dzięki ogromnej zawartości wody codzienne spożywanie tego owocu wspomaga działanie naszego układu wydalniczego. A jego sprawne działanie pomaga urodzie! A na dodatek ciemnogranatowa skórka borówki jest pełna przeciwstarzeniowych składników, które zwiększają elastyczność skóry.

Neutralizując skutki stresu oksydacyjnego przyczyniają się do opóźniania procesów starzenia, a tym samym poprawiają samopoczucie.

Ich regularne jedzenia sprawi, że skóra stanie się gładsza. Zwłaszcza, że borówki bogate są w resweratrol, wykorzystywany także w przemyśle kosmetycznym z uwagi na jego działanie przeciwstarzeniowe i hamujące powstawanie przebarwień. Dzięki zawartości dużej ilości garbników mają działanie ściągające i przeciwzapalne oraz wzmacniają naczynka krwionośne. Organiczne kwasy owocowe obecne w borówce zmniejszają poziom wysuszenia, wygładzają i zmiękczają skórę.

DUŻO SŁODYCZY, A MAŁO KALORII

Borówki nie dość, że bogate w składniki odżywcze, są to także niskokaloryczne dlatego doskonale sprawdzają przy odchudzaniu.

Potwierdza to, trwające 24 lata opublikowane w 2015 roku badanie, z którego wynika, że zwiększenie spożycia owoców – zwłaszcza jagodowych (a także jabłek i gruszek) – poprawia skuteczność redukcji masy ciała.

Dodatkowo borówki pomagają w regeneracji mięśni po intensywnym wysiłku - często stosowanym przy odchudzaniu.

Borówki mają niewiele kalorii zaś obecne w ich antocyjany korzystnie wpływają na wrażliwość tkanek na insulinę i metabolizm glukozy, co powoduje obniżenie ryzyka powstania zespołu metabolicznego i cukrzycy typu 2.

DOBRE DLA OCZU

Borówki wspomagają ochronę struktury oka przed uszkodzeniem oksydacyjnym, co bardzo korzystnie wpływa na wzrok. Dostawali je do jedzenia piloci RAF-u podczas II wojny światowej, by lepiej widzieć po zmroku, zawarte w borówkach substancje wpływają bowiem korzystnie na działanie fotoreceptorów, a także usprawniają mikrokrążenie w obrębie całej gałki ocznej. Ponadto zdrowa dieta bogata w

borówki może zapobiegać lub opóźniać wiele problemów oczu związanych z wiekiem ze względu na właściwości przeciwutleniające.

Warto więc jeść je regularnie przy: zwyrodnieniu plamki żółtej, zaćmie, krótkowzroczności i hipermetropii, suchości, a także infekcjach związanych z siatkówką.

Borówki zawierają też karotenoidy: przeciwutleniacze (luteina, zeaksantyna itp.), flawonoidy (rutyna, resweratrol, kwercetyna itp.) i inne związki przeciwutleniające, które są bardzo korzystne dla zdrowia oczu. Również witaminy C, A i E, w które obfituje borówka, wpływają niezwykle korzystnie na zdrowie naszych oczu.

WAŻNY ELEMENT DIETY ZAPOBIEGAJĄCEJ NOWOTWOROM Według danych z USDA Human Nutrition Research Center on Aging owoce borówki amerykańskiej mają najwyższą aktywność antyoksydacyjną spośród wszystkich innych owoców.

Badania oparte na testach ORAC (Oxygen Radical Absorbance Capacity) wykazały, że owoce borówki zapewniają znacznie większe działanie antyoksydacyjne niż inne owoce i warzywa.

Dzięki temu pomagają zapobiegać chorobom nowotworowym.

BORÓWKI KORZYSTNE DLA SERCA I UKŁADU KRĄŻENIA

W ośmiotygodniowym badaniu z udziałem osób otyłych, u których stwierdzono wysokie ryzyko chorób serca wykazano, że codzienne jedzenie 50 g borówek pomogło w obniżeniu ciśnienia tętniczego wśród uczestników. Efektu takiego nie zaobserwowano w grupie kontrolnej pozbawionej codziennej porcji borówek. Podobne efekty, szczególnie u kobiet po menopauzie, zaobserwowano też w innych badaniach.

Z kolei badanie przeprowadzone w grupie 93 600 pielęgniarek wykazało, że u pań z najwyższym spożyciem antocyjanów (bogate w nie są borówki) ryzyko zawału serca było o jedną trzecią niższe niż u osób z najniższym ich spożyciem.

Jest wiele badań wykazujących szczególnie korzystny wpływ codziennego jedzenia szklanki borówek na nasz metabolizm. Zdaniem badaczy możemy w ten sposób nawet w pewien sposób zmniejszyć szkodliwe działanie kardiometaboliczne posiłków o dużej zawartości energii.

foto: Shutterstock

~ 43

Dzięki fitoestrogenom, które uszczelniają i poprawiają elastyczność naczyń krwionośnych oraz poprawiają przepuszczalność naczyń włosowatych, owoce te są istotnym elementem wspomagania dietetycznego w leczeniu i zapobieganiu miażdżycy. Ponadto przeciwutleniacze obecne w owocach borówki przeciwdziałają nadmiernemu utlenianiu LDL cholesterolu.

DOBRE DLA UKŁADU WYDALNICZEGO

Zawarte w tym owocu substancje przeciwdziałają przyleganiu mikrobów (takich jak E. coli) do ścian pęcherza moczowego oraz cewki moczowej. Ponieważ borówki są blisko spokrewnione z żurawiną, zawierają wiele takich samych substancji aktywnych jak sok żurawinowy stosowany przy infekcjach dróg moczowych.

Nic dziwnego, że borówka i jest postrzegana jako superfood. Jej walory są promowane przez specjalistów ds. żywienia i zdrowia z Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej (NCEŻ), a także przez Główny Inspektorat Sanitarny.

Te dobroczynne cechy to bogactwo różnorodnych składników borówek: • witamin: (C, K1, E, B6, A) • składników mineralnych (żelazo, miedź, mangan) • przeciwutleniaczy, głównie polifenoli, w tym: antocyjanów, kwercetyny, mirycetyny (najwięcej jest ich w skórce tego owocu) oraz karotenoidów.

CUDZE CHWALICIE, SWEGO NIE ZNACIE

W ostatnich latach Polska wyrasta na potentata w produkcji borówki – nasz udział w unijnych zbiorach wynosi 30 proc. To odpowiedź na coraz większe zainteresowanie ze strony konsumentów krajowych oraz rosnącego popytu eksportowego.

W Polsce borówka uprawiana jest od kilkudziesięciu lat, jednak dynamiczny rozwój produkcji owoców tego gatunku nastąpił dopiero po sprowadzeniu ciekawych odmian z USA w końcu lat 60. ubiegłego wieku i wdrożeniu ich do uprawy w naszym kraju. W ostatnich 20 latach uprawa borówki wysokiej jest najszybciej rozwijającym się kierunkiem produkcji sadowniczej w Polsce. Według danych GUS (z 2021) krajowa produkcja owoców borówki wysokiej szacowana jest na około 54 tys. ton. Nie wszyscy wiedzą, że borówka stała się prawdziwą eksportową wizytówką naszego kraju - Polska zajmuje drugie miejsce w Europie (po Hiszpanii) oraz ósme miejsce w rankingu światowym.

Polskie borówki eksportuje się głównie do Wielkiej Brytanii, ale także Niemiec, Holandii, Skandynawii oraz wielu innych krajów.

Udało się to dzięki wysokim standardom uprawy i zbioru, bardziej wymagającym niż normy międzynarodowe, dzięki czemu owoce są dłużej świeże.

Monika Wysocka, zdrowie.pap.pl

44 ~ zdrowie

OWOCOWY DZIEŃ ZACZNIJ OD ŚNIADANIA

Dlaczego śniadanie to najważniejszy posiłek w ciągu dnia? Dzięki niemu zyskujemy większą zdolność kontrolowania głodu i sytości, łatwiej się uczymy i koncentrujemy na zadaniach. Owocny dzień warto zacząć owocowym śniadaniem. A trwa przecież sezon na polskie superowoce – borówki, maliny, jeżyny, truskawki, porzeczki, niebawem zbiory rokitnika, aronii i minikiwi.

Osoby, które jedzą dobre śniadania, rzadziej mają np. nadwagę. Dlaczego? Pełnowartościowy posiłek zjedzony rano pomaga budować dobre nawyki żywieniowe w kolejnych porach dnia. Bez podjadania, bez słonych bądź słodkich przekąsek.

12 sierpnia 2022

zdrowie Tymczasem wyniki badania „Żywieniowe nawyki pracujących Polaków” nie pozostawiają wątpliwości - aż 46 proc. respondentów zaczyna nieefektywnie dzień z powodu zbyt późnego jedzenia śniadań, a 16 proc. nie spożywa w ogóle drugiego śniadania. A dieta uboga w składniki odżywcze może doprowadzić do osłabienia odporności, a w efekcie do wielu chorób.

Ankietowe badanie zostało przeprowadzone wśród 1055 pracujących osób w wieku 18-65 lat na zlecenie firmy Dailyfruits.

Wykazało, że dieta jedynie 24 proc. osób badanych była zdrowa w stopniu umiarkowanym. Żaden badany nie osiągnął wysokiego stopnia jakości diety! Spośród 62 proc. osób przekonanych, że zdrowo się odżywiają, tylko 31 proc. miało dietę zdrową w stopniu umiarkowanym.

Aż 41 proc. ankietowanych pracowników przyznało, że nie zjada codziennie warzyw, a 46 proc. pracowników – że nie zjada codziennie owoców. A te przecież powinny być znaleźć się na naszym talerzu codziennie. Warzywa i owoce powinny stanowić połowę naszej diety!

To dlatego, że dostarczają większość witamin i składników mineralnych niezbędnych do prawidłowej pracy całego organizmu. Zmniejszają stres oksydacyjny, sycą i, co tak ważne latem, nawadniają nasz organizm. Są najlepszym źródłem błonnika.

Badanie pokazało, że ponad 50 proc. respondentów nie wypija dostatecznej ilości płynów.

Kiedy chce nam się pić, jesteśmy już odwodnieni na poziomie nawet 2-procentowym, a wystarczy ok. 0,5-procentowe odwodnienie, by pojawiły się zaburzenia koncentracji i rozkojarzenie.

Zwłaszcza osoby starsze piją mało, w dodatku często pragnienie mylą z głodem i zamiast pić, jedzą. Odwodnienie rośnie i pogłębia spadek aktywności mózgu.

Śniadanie pół godziny po przebudzeniu

Osoby, które odpowiednio wcześnie po przebudzeniu zaczęły odżywiać komórki własnego ciała, są o wiele produktywniejsze niż te, które śniadań nie jedzą. Dlatego pierwszy posiłek powinien być spożywany nie później niż pół godziny po pobudce. Gdy przegapimy ten czas, przejadamy się kolejnymi posiłkami lub w sposób niekontrolowany sięgamy po przekąski. To może doprowadzić do spożycia średnio ok. 300 kcal więcej niż gdyby śniadanie było zjedzone na czas!

Właśnie dzięki pierwszemu posiłkowi zyskujemy większą zdolność kontrolowania głodu i sytości. Dobrze skomponowane śniadanie gwarantuje, że w ciągu dnia jemy mniej i zdrowiej.

Ba, łatwiej przychodzi nam nauka i odtwarzanie przyswojonych informacji. Powinniśmy jeść co 3-4 godziny, 3-5 posiłków w ciągu dnia. Wówczas nie dochodzi do gwałtownych spadków poziomu glukozy we krwi, a co za tym idzie - nie mamy zaburzeń koncentracji w pracy, nie jesteśmy ospali czy rozdrażnieni.

Zdrowe odżywianie zapobiega otyłości, miażdżycy, nadciśnieniu, cukrzycy typu 2 oraz innym chorobom cywilizacyjnym.

Czempiony wśród owoców W kategorii „zapobieganie chorobom” wśród owoców niewątpliwie czempionami są owoce jagodowe. Naukowcy z Harvard Medical School zapewniają, że jagody odgrywają dużą rolę w ochronie przed rozwojem niektórych nowotworów i chorób jelit. Jest to możliwe za sprawą występujących w nich w dużych ilościach składników przeciwutleniających i przeciwzapalnych.

Owoce jagodowe, te skarby z polskich pól, mają korzystne działanie na mózg i procesy poznawcze, a także na narząd wzroku czy też na kondycję skóry. Badania naukowe przekonują, że regularne jedzenie owoców jagodowych wpływa korzystnie również na płodność i odporność.

- Regularne spożywanie antocyjanów owoców jagodowych, jako „tarcza” w walce z wirusami, powinno sprzyjać hamowaniu zakaźności wirusów poprzez zmniejszenie propagacji i patogenności SARS-CoV-2 - mówi Joanna Jagła z laboratorium mikrorozmnażania i hodowli truskawek, Niwa Brzezna.

Dietetycy i lekarze, zarówno polscy, jak i zagraniczni eksperci ds. żywienia z wielu renomowanych ośrodków naukowych, klinicznych i edukacyjnych rekomendują wartościowe odżywianie i stałą – codziennie, w każdym posiłku – obecność owoców, czy szerzej, stosowanie diety z przewagą produktów roślinnych (plant-based diet).

Jak najczęściej, a najlepiej codziennie, sięgajmy więc po owoce jagodowe, zgodnie z kalendarzem ich dojrzewania. A ponieważ przyjęło się mówić, że śniadanie to najważniejszy posiłek dnia, uwzględnijmy w nim właśnie jagody: su-

~ 45

rowe, w koktajlach, jako dodatek do jogurtu czy twarogu, w smoothie, przetworach, naleśnikach i jako „przegryzka” w trakcie posiłku. Najlepiej do stołu siadajmy z bliskimi. Z badań wynika, że śniadanie z rodziną sprzyja większemu spożyciu warzyw i owoców.

Jeśli poszukujesz inspiracji do owocowych śniadań na owocny dzień, przepisy znajdziesz na stronie polskiesuperowoce.pl.

Spożycie warzyw i owoców w badaniach

Narodowe badania konsumpcji owoców i warzyw 2020-2022 przeprowadzone przez Kantar Public pokazały, że: • 98 proc. Polaków uważa, że owoce są zdrowe i że są najlepszym „źródłem witamin, minerałów i antyoksydantów”. 64 proc. uważa, że jedzenie owoców jagodowych w największym stopniu zwiększa odporność • 79 proc. Polaków deklaruje, że je warzywa i owoce na śniadanie.

• 38 proc. Polaków chciałoby zmienić swoją dietę i jeść jeszcze więcej owoców. Jest to najwyższy wynik wśród wielu badanych przez Kantar kategorii produktów.

• 58 proc. Polaków zwraca uwagę na wzmocnienie odporności poprzez właściwą dietę, czyli zauważa, że jakość posiłków wpływa na jakość naszego zdrowia i odporność.

• 16 proc. wpływem diety na zdrowie zainteresowało się w związku z pandemią.

Beata Igielska zdrowie.pap.pl

46 ~ zdrowie

ILE SOLI W DIECIE NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI?

Soli niemowlętom nie należy w ogóle podawać, gdyż wystarczająca jej ilość znajduje się w mleku matki lub pokarmie modyfikowanym. Podanie zbyt dużej ilość soli na dobę zagrażałaby zdrowiu dziecka. Małym dzieciom, które już nie piją mleka matki, nie należy dosalać potraw.

Najlepsza dieta dla niemowlaka - Najlepszą, optymalną dietą dla niemowlęcia jest pokarm kobiecy.

Niemowlę musi dostawać sól w mleku z piersi. Ono różni się tym od mleka krowiego, że ma niską zawartość sodu. Tzw. humanizacja mleka krowiego polega więc na m.in. obniżeniu zawartości białka i sodu oraz ustaleniu właściwego stosunku wapnia do fosforu. Doskonale wiemy, jakie jest zapotrzebowanie sodu na kilogram wagi. Jeden gram soli to jest 17 milimoli soli i sodu. Zapotrzebowanie u niemowlęcia wynosi 2 milimole na kilogram wagi. Ważące 4 kg niemowlę potrzebuje zatem 8 milimoli, czyli 300 do 500 miligramów soli na dobę w postaci mleka i płynów - tłumaczy prof. Andrzej Radzikowski, pediatra, specjalista chorób dziecięcych, gastroenterolog, wieloletni kierownik kliniki w dziecięcym Szpitalu Uniwersyteckim przy ul. Działdowskiej w Warszawie. Obecnie pracuje w Klinice Gastroenterologii i Żywienia Dzieci Wydziału Lekarskie12 sierpnia 2022

go Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Unikać soli kuchennej

„Zgodnie z aktualnymi zaleceniami należy unikać dodawania soli kuchennej do diety niemowląt.

WHO zaleca zmniejszone spożycie soli u dzieci, aby uniknąć szkodliwego wzrostu ciśnienia tętniczego w późniejszym wieku. Chociaż zalecenia te dotyczą dzieci > 2. r.ż., unikanie dosalania pokarmów we wczesnym okresie życia może mieć korzystne znaczenie w kształtowaniu prawidłowych preferencji żywieniowych w wieku późniejszym” - czytamy w Zasadach żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, 2021.

Soki owocowe niewskazane dla niemowląt

Eksperci zalecają zatem niedosalanie posiłków i unikanie podawania bardzo słonych pokarmów, takich jak: • pikle, • solone mięsa, • kostki rosołowe • zupy w proszku w późniejszych miesiącach życia dziecka.

Nie zapominajmy, że chipsy czy frytki nie są zalecane dzieciom również ze względu na wysoką zawartość soli.

Brytyjski NHS przekonuje zaś, że dzieci w wieku:

„Zalecane spożycie sodu w diecie dziecka do 6 miesiąca życia wynosi około 120 mg i jest w całości pokrywane w ramach spożywanego mleka kobiecego lub mleka modyfikowanego. Dzieci w wieku od 7 do 11 miesiąca życia powinny spożywać nie więcej niż 0,2 g soli dziennie (czyli ok. 1 szczypta soli dziennie)” – wyjaśniają.

Dorośli natomiast powinni zjadać nie więcej niż 6 g soli dziennie (2,4 g sodu) – około 1 łyżeczki. W to wlicza się sól ‘niewidoczna”, a zatem ta zawarta w wędlinach, serze czy pieczywie!

Ile soli można zjeść?

• 1 do 3 lat powinny spożywać nie więcej niż 2 g soli dziennie (0,8 g sodu) • 4 do 6 lat powinny spożywać nie więcej niż 3 g soli dziennie (1,2 g sodu) • 7 do 10 lat powinny spożywać nie więcej niż 5 g soli dziennie (2 g sodu) • 11 lat i powyżej powinny spożywać nie więcej niż 6 g soli dziennie (2,4 g sodu)

Beata Igielska zdrowie.pap.pl

zdrowie

~ 47

48 ~ zdrowie

zasad bezpiecznych wakacji z noworodkiem i niemowlęciem

foto: Shutterstock

Przetrwanie upałów z noworodkiem i niemowlakiem w sposób dla niego zdrowy bywa sztuką, która wymaga pewnych wyrzeczeń. Rodzice nie mogą wylegiwać się na słońcu godzinami, bo maleńkie dziecko absolutnie należy chronić przed szkodliwym promieniowaniem.

Niewskazane są też samolotowe czy pociągowe podróże.

Matki zmęczone porodem oraz karmieniem naturalnym chciałyby skorzystać z pobytu nad morzem lub nad jeziorem. Oto bezcenne rady prof. Andrzeja Radzikowskiego, pediatry, specjalisty chorób dziecięcych, gastroenterologa, wieloletniego kierownika kliniki w dziecięcym Szpitalu Uniwersyteckim przy ul. Działdowskiej w Warszawie.

Obecnie pracuje w Klinice Gastroenterologii i Żywienia Dzieci Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

12 sierpnia 2022

Słońce absolutnie przeciwwskazane dla małych dzieci.

Noworodka i małe niemowlę absolutnie należy chronić przed bezpośrednią ekspozycją na słońce. Z małym dzieckiem należy więc chodzić na długie spacery w zacienieniu. By nie miało niedoborów, należy mu podawać zaleconą przez lekarza dawkę witaminy D3.

Latem w upalne dni najlepszy czas dla niemowlaka na zewnątrz to poranek i wieczór.

Jeśli wybieramy się nad morze lub nad jeziora z noworodkiem i małym niemowlęciem, w okresie upałów i bezchmurnej pogody na pobyt na plaży najlepszy jest czas od godz. 07 do godz.10-10.30.

- Zdaję sobie sprawę, że to niełatwy postulat.

Potem należy przebywać w otwartej przestrzeni, ale w cieniu: w ogrodzie, na osłoniętym tarasie.

Taki ograniczony czas przebywania na słońcu jest korzystny także dla mamy zmęczonej porodem.

Nadmierna ekspozycja na słońce upośledza odporność, czego wyrazem są nawroty opryszczki wargowej u matki, a to stanowi zagrożenie dla

zdrowie niemowlęcia – może rozwinąć się zapalenie jamy ustnej i dziąseł. Nie są dobrym rozwiązaniem próby chowania dzieci do namiotu na plaży. Owszem, osłania to dziecko od słońca, ale nie od gorąca. Na plażę warto wrócić po godz. 18 -19. Natomiast w dni pochmurne i deszczowe, ale także wietrzne bardzo korzystne są spacery wzdłuż morza. Naturalnie, niemowlę musi być odpowiednio ubrane – zaleca prof. Radzikowski.

Czapka dla dziecka zawsze potrzebna.

W upał osłaniajmy główkę dziecka czapką z lekkiego materiału nawet w czasie tego porannego lub wieczornego spaceru, a także w dni wietrzne. Jak tłumaczy lekarz, powierzchnia głowy u dziecka jest niewspółmiernie duża w stosunku do reszty ciała w porównaniu do dzieci starszych i osób dorosłych, co sprawia, że zarówno nadmierne nasłonecznienie, jak i niska temperatura otoczenia szybko prowadzi do problemów zdrowotnych.

- Wczesne przyzwyczajenie noworodka i małego niemowlęcia do okrycia głowy przyda się jesienią i zimą, żeby zapewnić mu możliwość przebywania przy uchylonym oknie, a przynajmmniej w często wietrzonym pomieszczeniu - mówi prof.

Radzikowski.

Wietrzenie pomieszczeń o każdej porze roku chroni przed chorobami. Małe dzieci także.

- Jestem gorącym zwolennikiem wietrzenia pomieszczeń, w których przebywamy. Zarażamy się bowiem w zamkniętych przestrzeniach. Latem więc jest mniej zachorowań wśród dzieci, bo okna są otwarte i przebywamy więcej na otwartej przestrzeni; nasze doświadczenia z pandemią SARS-CoV-2 zdecydowanie to potwierdzają. Wietrzenie nie będzie łatwe zwłaszcza późną jesienią, gdy w obliczu kryzysu ciepłowniczego jeszcze bardziej będziemy chcieli zatrzymać ciepło w pomieszczeniu, ale bez wietrzenia będzie więcej infekcji – mówi ekspert.

W czasie upałów trzeba więcej pić.

U noworodka i niemowlęcia karmionego piersią w czasie upałów wzrasta zapotrzebowanie na wodę, ale jeśli laktacja jest dostateczna, raczej niepotrzebne jest osobne pojenie dziecka! To matka musi bardzo dużo pić. Pokarm co prawda będzie „rozcieńczony”, ale zapewni dziecku odpowiednie nawodnienie. Natomiast w okresie niedostatecznej laktacji, a także konieczności karmienia mieszankami mlecznymi, podawanie dodatkowo czystej wody, ewentualnie z elektrolitami, może być wskazane.

Karmienie piersią na żądanie do czasu.

Zalecenie „karmienia na żądanie” dotyczy pierwszych tygodni karmienia piersią. Specjalista radzi, by potem starać się sytuację ustabilizować. Wprowadzenie zasady „jedna pierś na jedno karmienie” pozwala przy tym na uniknięcie nadmiaru pierwszych porcji mleka słodkiego, bogatego w laktozę, wzmagających fermentację i bolesne nieraz wzdęcia na korzyść bardziej tłustego „łagodzącego” mleka w ostatnich porcjach.

Uwaga na zbytnie wychłodzenie!

Noworodek i małe niemowlę nieprawdopodobnie łatwo adaptuje się do warunków na zewnątrz, do wysokiej i do niskiej temperatury wdychanego powietrza. Nie należy bać się „poparzenia” młodziutkiego układu oddechowego.

Natomiast u tak małych dzieci nie jest wskazane ani wszelkie oziębienie, ani przegrzanie. Mamy zakładają maluszkom skarpetki i to nie jest zły pomysł. Stopy dziecka są stosunkowo duże. Jeśli ich dotykamy, zazwyczaj są chłodniejsze niż reszta ciała. Cienkie skarpetki nie robią więc krzywdy.

Uwaga na przegrzanie!

Pieluchy grzeją, dlatego trzeba często je zmieniać albo nawet na chwilę wyeksponować całe ciało dziecka na działanie ciepłego powietrza (tj. powyżej 30 stopni Celsjusza). Zawsze trzeba pamiętać, że tak małe dziecko łatwo ulega przegrzaniu, czyli hipertermii. Przegrzanie to większy dopływ ciepła z zewnątrz niż dziecko może się obronić za pomocą własnych mechanizmów termoregulacji (a nie są one jeszcze w pełni wytworzone!).

Wzrostu temperatury ciała wskutek przegrzania nie należy mylić z gorączką, będącą mechanizmem obronnym w czasie infekcji. Objawy hipertermii u niemowlaka to m.in. podwyższona temperatura ciała, szybsze bicie serca, skóra początkowo bywa blada, chłodna i spocona, a potem, gdy dojdzie do udaru cieplnego (stanu bezpośrednio zagrażającemu życiu) – czerwona i gorąca, mogą wystąpić drżenia i drgawki.

- Jeśli w mieszkaniu jest wysoka temperatura, tak jak to zdarza się w blokowiskach, maleńkie dziecko można schłodzić w wanience. Normalna temperatura dziecka wynosi 36-37 stopni. Woda do schłodzenia dziecka powinna mieć temperaturę 33- 35 stopni, czyli o jeden, dwa stopnie niższą niż temperatura ciała. Zwróćmy uwagę, że woda jest ciepła, nie może mieć 20-22 stopni – mówi prof. Radzikowski.

Ta sama zasada obowiązuje przy gorączce u dziecka. Ochładzamy je po podaniu leków przeciwgorączkowych, gdy gorączka zaczyna

~ 49

spadać. W tej sytuacji znów woda może być chłodniejsza o jeden stopień niż temperatura ciała dziecka. Czasem wystarczy położyć chłodny kompres na czoło lub pod kolana, gdzie jest duży przepływ krwi.

- Trzeba być bardzo ostrożnym, bo jeśli dziecko gorączkujące lub rozgrzane włożymy do za chłodnej wody, to poza dyskomfortem możemy wywołać u malucha dreszcze – mówi prof. Radzikowski.

- Temperatura otoczenia absolutnie nie powinna wpływać na ciepłotę ciała dziecka. Termoregulacja ma mu zapewnić mniej więcej stałą temperaturę - 37 stopni, tętno ma być 110 130/min . Jeśli temperatura ciała wzrasta powyżej 38 stopni, a dziecko nie jest chore, mamy do czynienia z przegrzaniem, hipertermią. Wtedy delikatnie schładzamy ciało dziecka – dodaje.

Szczególne zasady związane z podróżami

Zdecydowanie unikajmy wakacyjnych przelotów samolotem z noworodkiem i małym niemowlęciem. Zdaniem lekarza taką podróż usprawiedliwia tylko konieczność życiowa.

Samolot i lotniska, podobnie jak i pociągi czy autobusy i dworce, to zamknięte, zatłoczone pomieszczenia, a takie sprzyjają zakażeniom wirusowym, w tym SARS–CoV-2, i bakteryjnym.

- Mamy już wczesne zwiększenie zapadalności na wariant COVID-19 - omikron BA.5. Po co matkę, a także malucha narażać na zakażenie? Najlepiej podróżować własnym samochodem, we własnym środowisku rodzinnym – radzi lekarz. foto: Shutterstock

Absolutnie nie można odkładać szczepień!

W pierwszych miesiącach życia dziecko powinno przyjąć wszystkie zalecane szczepionki – to jego polisa na zdrowie.

-Dziecko zaszczepione jest bardziej zabezpieczone przed ciężkimi chorobami – podkreśla doświadczony pediatra.

Beata Igielska, zdrowie.pap.pl

50 ~ zdrowie

CHOROBY ZAPALNE JELIT I KORZYSTNE ZMIANY W ICH LECZENIU

foto: Shutterstock

CHOROBA LEŚNIOWSKIEGO-CROHNA I WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE JELITA GRUBEGO TO NIE TYLKO BÓL BRZUCHA, BIEGUNKI I OSŁABIENIE. PODCZAS ZAOSTRZEŃ NIE DA SIĘ NORMALNIE ŻYĆ, CHORY MOŻE TRAFIĆ NA STÓŁ OPERACYJNY, MOŻE DOJŚĆ DO NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI. ALE MEDYCYNA NIE JEST JUŻ BEZRADNA, A DZIĘKI NOWOCZESNYM LEKOM CZĘSTO UDAJE SIĘ ZAPOBIEC POWIKŁANIOM. DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ. 12 sierpnia 2022

zdrowie

~ 51

Wciąż nie wiadomo, dlaczego dochodzi do rozwoju choroby Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Pewne jest, że są to choroby przewlekłe, o charakterze zapalnym, prawdopodobnie na podłożu autoimmunologicznym, najczęściej przebiegające z okresami zaostrzeń i remisji, ale są pacjenci, u których proces chorobowy postępuje cały czas.

Obydwie też charakteryzują się wysokim ryzykiem powikłań w innych układach narządów niż pokarmowy. Obydwie, nieleczone, prowadzić mogą do niepełnosprawności. Początek i rozwój przypadać może zarówno na dzieciństwo, jak i wiek co najmniej dojrzały, ale szczyt zachorowań to okres między 20. a 40. rokiem życia.

- W wyniku przewlekłego stanu zapalnego, który jest na całe życie, nie ma sposobu, by te choroby wyleczyć, chyba że we wrzodziejącym zapaleniu jelit wytnie się całkowicie jelito grube. Natomiast w chorobie Leśniowskiego - Crohna nie ma takiej możliwości, bo ona może zajmować kolejne odcinki jelita, mogą tworzyć się przetoki między światłem jelita a skórą, w okolicach okołoodbytniczych. Te przetoki mogą zniekształcać rejon odbytnicy i dróg rodnych. Stan zapalny najczęściej objawia się biegunką z krwią i śluzem, bólem brzucha, stanem podgorączkowym, stałym poczuciem choroby.

Mogą pojawić się bóle stawowe i w konsekwencji zapalenie stawów i inne powikłania np. kostne, oczne, jak zapalenie tęczówki - Jarosław Reguła, kierownik Kliniki Gastroenterologii Onkologicznej w Centrum Onkologii — Instytucie im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie, konsultant krajowy w dziedzinie gastroenterologii.

Obydwie choroby zaliczane są do grupy nieswoistych zapaleń jelit.

Objawy choroby Leśniowskiego-Crohna

• Osłabienie, czasami gorączka, chudnięcie • Niedokrwistość • Ból brzucha nasilający się zwłaszcza po posiłku, biegunki, • U niektórych pacjentów pierwsze objawy przypominają zapalenie wyrostka robaczkowego, • U części chorych pierwszymi objawami są owrzodzenia, ropnie i przetoki w okolicy odbytu.

• Objawy wrzodziejącego zapalenia jelita grubego • Najczęściej biegunki (do 20 wypróżnień na dobę), stolec z domieszką krwi; • U niektórych pacjentów zaparcia; • Osłabienie, niedokrwistość, podwyższona temperatura • Czynniki przyczyniające się do zaostrzenia chorób jelit • Stres; • Modyfikacja diety;

Niektóre leki, w tym antybiotyki, a w chorobie wrzodziejącego jelita grubego także przeciwbólowe niesteroidowe leki przeciwzapalne (w tej grupie znajdują się np. ibuprofen, kwas acetylosalicylowy – popularna aspiryna).

W leczeniu nieswoistych chorób jelit stosuje się szereg leków, a niezbędne są również interwencje niefarmakologiczne. Na przykład zmniejsza się liczba i intensywność zaostrzeń w tych chorobach po zaniechaniu palenia tytoniu. Pacjenci muszą też przestrzegać odpowiedniej diety, którą najlepiej jest uzgodnić indywidualnie z lekarzem i dietetykiem. Zalecane są również techniki pomagające radzenie sobie ze stresem.

Bywa, że konieczne są interwencje chirurgiczne.

Poza tym w leczeniu nieswoistych chorób zapalnych jelit stosuje się m.in. leki sterydowe (mają działanie przeciwzapalne), leki immunosupresyjne (niejako „wyciszające” układ odpornościowy) oraz – u chorujących ciężko – leki biologiczne.

Te ostatnie to grupa medykamentów, produkowanych za pomocą bardzo zaawansowanych technologii z wykorzystaniem organizmów żywych, która zrewolucjonizowała współczesną medycynę. Europejska Agencja Leków wskazuje, że „większość obecnie stosowanych klinicznie leków biologicznych zawiera substancje czynne składające się z białek”, a ich produkcja jest zwykle bardziej złożonym procesem niż pozyskiwanie leków - w uproszczeniu – „syntetycznych” w drodze reakcji chemicznych. „Większość leków biologicznych produkowanych jest z zastosowaniem metod biotechnologicznych, często wykorzystujących skomplikowane systemy komórkowe i technologię rekombinacji DNA” – czytamy w opracowaniu EMA dotyczącym leków biologicznych i biopodobnych. Warto pamiętać, że prawodawstwo unijne narzuca ściśle określone, bardzo restrykcyjne wymogi dla producentów leków biologicznych.

Dostępność leków biologicznych – jest poprawa

Z dostępnością do części terapii, zwłaszcza tej lekami biologicznymi, było przez całe lata krucho. Obecnie sytuacja zmieniła się znacznie na korzyść. M.in. od 1 stycznia tego roku pacjenci przyjmujący leki biologiczne nie muszą się już obawiać, że terapia zostanie przerwana z przyczyn administracyjnych. Przed początkiem tego roku pacjent w zależności od programu lekowego mógł otrzymywać lek biologiczny przez okres od roku do dwóch lat. Tego czasu nie dawało się wydłużyć także wtedy, gdy lek okazywał się skuteczny i bezpieczny u danego pacjenta - lekarz musiał odstawić lek i czekać w nadziei, że pacjentowi się nie pogorszy albo czekać wręcz na pogorszenie, by pacjenta znowu leczyć w ramach programu lekowego i doprowadzić do remisji.

- To wiązało się z olbrzymimi dramatami, ludzie tracili pracę, musieli rezygnować ze studiów, bo zaostrzenie choroby wiąże się z częstymi hospitalizacjami, uniemożliwia normalne funkcjonowanie.

Choroby jelit to niewyobrażalny ból brzucha, biegunki, osłabienie. Cieszymy się z decyzji o zniesieniu ram czasowych leczenia biologicznego. Szczególnie wdzięczni jesteśmy ministrowi Maciejowi Miłkowskiemu, który jest otwarty na postulaty środowiska pacjentów i dialog z koalicją organizacji chorych na NChZJ. Liczymy, że tak będzie również w sprawie ułatwienia dostępu do terapii biologicznej i innych postulatów - mówi Jacek Hołub, rzecznik prasowy Polskiego Towarzystwa Wspierania Osób z Nieswoistymi Chorobami Jelit „J-elita”, cierpiący na chorobę Leśniowskiego Crohna od 2001 r. W chwili diagnozy miał 28 lat.

52 ~ zdrowie Podobnie uważa prof. Jarosław Reguła. - To rzeczywiście była najważniejsza sprawa, jaka wydarzyła się w leczeniu naszych pacjentów. Leczenie biologiczne jest stosowane w najcięższych przypadkach nieswoistych chorób jelit. Likwiduje ono stan zapalny, doprowadza do remisji. W większości państw jest tak, że jeśli leczenie skutkuje, jest kontynuowane, a w Polsce było przerywane.

Czekało się na nawrót choroby, żeby można było znów włączyć to leczenie. Wskutek nawrotu pacjent mógł skończyć na stole operacyjnym, mieć powikłania lub nawet umrzeć - tłumaczy prof.

Jarosław Reguła. - Cieszę się, że ten niemądry przepis został zniesiony na przełomie roku - dodaje ekspert.

Zdaniem stowarzyszeń pacjentów leki biologiczne powinny być stosowane w Polsce u większej grupy chorych niż obecnie. - Jako Towarzystwo „J-elita” od wielu lat wskazujemy, że należy obniżyć restrykcyjne kryteria kwalifikacji do programów lekowych. W Polsce mamy ok. 100 tys. pacjentów cierpiących na NChZJ. Jedynie między 3 a 4 tys. z nas korzysta z leczenia biologicznego, podczas gdy na zachodzie Europy dostęp do niego ma kilkukrotnie więcej chorych. Wcześniejsze włączenie nowoczesnej terapii może nie tylko znacząco poprawić nasz stan zdrowia i nie dopuścić do rozwoju choroby uniemożliwiającej nam normalne życie, ale obniża także wydatki państwa na leczenie i opiekę nad chorymi. Dzięki terapii biologicznej możemy uniknąć powikłań, operacji usunięcia fragmentu jelita lub całego jelita grubego i wyłonienia stomii. Możemy pracować i normalnie funkcjonować, unikamy niepełnosprawności i długotrwałych hospitalizacji, nie pobieramy świadczeń, zasiłków i nie przechodzimy na rentę, na garnuszek państwa. Pamiętajmy, że większość pacjentów dotkniętych nieswoistymi zapaleniami jelit to ludzie młodzi. 3/4 diagnoz pojawia się do 35. roku życia – argumentuje Jacek Hołub.

W programach lekowych z lekami biologicznymi jest obecnie około 1 proc. osób z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego i u ok. 8 proc. osób z chorobą Leśniowskiego - Crohna. W krajach zachodnich te odsetki są wyraźnie wyższe.

Ograniczenie w dostępie do leków biologicznych wynika przede wszystkim z systemowych założeń przyjętych w Polsce przez regulatorów rynku opieki zdrowotnej. Zanim pacjent będzie mógł stosować terapię lekami biologicznymi, musi przejść odpowiednią kwalifikację. W chorobie Leśniowskiego- Crohna stosuje się tzw. punktację CDAI (skala oceny stanu zdrowia chorego w ciągu ostatnich siedmiu dni). Punkty zlicza się m.in. na podstawie objawów, a maksymalnie pacjent może „zebrać” 450 punktów.

W polskich programach lekowych można być zakwalifikowanym do leczenia biologicznego, gdy się uzbiera 300 punktów. W większości krajów Europy Zachodniej zakwalifikowany jest pacjent, który uzbiera 220 punktów.

- Polskie kryteria wzięły się z tego, że leki biologiczne dotychczas były bardzo drogie, więc Ministerstwo Zdrowia chciało ograniczać wydatki, zawężając je do leczenia tych, którzy najbardziej tego potrzebują. Kolejnym naszym zadaniem będzie więc zmiana kryteriów tak, by pacjenci ze średnim zaawansowaniem choroby, jeśli tego wymagają, mogli być objęci leczeniem biologicznym - tłumaczy prof. Jarosław Reguła. Zastrzega jednak, że przy kwalifikacji do leczenia biologicznego ta punktacja nie jest kluczowa. - Ocenia się także ogólny stan pacjenta, czy wcześniejsze próby jego leczenia się powiodły - dodaje krajowy konsultant w dziedzinie gastroenterologii. Przypomina, że u części osób z klasycznym przebiegiem chorób: Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego leki standardowe, jak mesalazyna, czy krótko podawane na początku choroby sterydy, są wystarczające i nie ma potrzeby terapii lekami biologicznymi.

Ostatnio zniknęła spora niedogodność ze stosowaniem jednego z leków biologicznych – wedolizumabu. Substancja ta jest refundowana także wtedy, gdy podawana jest w formie podskórnej. Dlaczego to ważna zmiana? - Decyzja o refundacji wedolizumabu w formie podskórnej bardzo ucieszyła nas, pacjentów, ponieważ może znacząco podnieść komfort życia chorych na terapii biologicznej. Dzięki tej formie podania leku

chorzy będą mogli korzystać z niego w warunkach domowych. Mówiąc krótko, będziemy go sobie mogli podawać samodzielnie, co nie jest trudne.

Nie będziemy musieli już jeździć na każde podanie leku do szpitala, co wiąże się z koniecznością zwolnienia się z pracy lub ze szkoły, a obecnie z ryzykiem zakażenia omikronem. Odpadną nam koszty związane z dojazdami, bo przecież nie wszyscy pacjenci mieszkają w dużych miastach, gdzie mają dostęp do ośrodków oferujących terapię biologiczną - mówi Jacek Hołub. Jego zdaniem, podawanie podskórne leków biologicznych ważne jest również w kontekście personalizacji leczenia, gdyż decyzja o formie podania leku może być podjęta w czasie rozmowy między lekarzem a pacjentem, z uwzględnieniem jego indywidualnej sytuacji życiowej i potrzeb. - Jeśli ktoś obawia się samodzielnego podawania sobie leku, może korzystać z podania dożylnego, w szpitalu. Z naszej perspektywy jest to naprawdę dobra decyzja, za którą jesteśmy wdzięczni Ministerstwu Zdrowia zapewnia Jacek Hołub.

Korzyści są oczywiste także z punktu widzenia prof. Reguły. - Lek biologiczny adalimumab występował wyłącznie w formie podskórnej, lek ustekinumab podaje się najpierw dożylnie, a potem podskórnie, ale pacjent musiał przyjechać do szpitala. Dopiero ostatnio to trochę się zmieniło.

Generalnie, pozostałe leki biologiczne były podawane w formie dożylnej. Taka forma podania jest obciążona ryzykiem, bo w trakcie podawania może nastąpić wstrząs. Pacjentom nie było łatwo przyjechać do szpitala oddalonego o np. 200 km od miejsca zamieszkania. Dla nich to świetnie, że od 1 lipca podskórnie można podawać kolejny lek biologiczny - zapewnia prof. Jarosław Reguła.

Dlaczego był problem dojazdów? Bo ośrodki zajmujące się leczeniem biologicznym są rozmieszczone po Polsce nieregularnie. Spośród pacjentów leczonych biologicznie w woj. mazowieckim ponad 30 proc. dojeżdża z innych województw. W woj. lubuskim czy opolskim są jedynie pojedyncze ośrodki leczące biologicznie nieswoiste choroby zapalne jelit. Dzieje się tak, gdyż tego typu leczenie jest nieopłacalne z punktu widzenia gospodarności szpitala – trudno tu mówić o zysku ekonomicznym.

- Leczenie biologiczne odbywa się naprawdę dzięki entuzjazmowi i chęci leczenia pacjentów.

Koszt leku jest co prawda refundowany, ale opłaty związane z badaniami diagnostycznymi pacjentów, jak rezonans czy kolonoskopia, są na prawach ryczałtu - trzy-, czterokrotnie niższego niż rzeczywiste koszty. Szpital, który prowadzi leczenie biologiczne, generuje straty. Działa jednak w poczuciu misji. To dlatego jest problem z dostępnością leczenia biologicznego - tłumaczy prof.

Jarosław Reguła.

Beata Igielska, Justyna Wojteczek, zdrowie.pap.pl Artykuł powstał w partnerstwie z Polskim Towarzystwem Wspierania Osób z Nieswoistymi Chorobami Jelit „J-elita”

12 sierpnia 2022

kuchnia

~ 53

54 ~ gwiazdy

CO WYCZYTAMY Z GWIAZD?

Astrologia okiem psychologa

foto: Shutterstock

Historia astrologii sięga starożytności, a sama dziedzina aż do XVII wieku nauczana była nawet na uniwersytetach, stanowiąc dziedzinę nadrzędną względem astronomii. Dlaczego jednak nawet w XXI wieku trend czytania z gwiazd nie słabnie, a wręcz przeciwnie, rośnie w siłę? Dlaczego konstelacje gwiazd i planet wydają się być źródłem wiedzy bardziej wiarygodnej, niż nauki empiryczne, a próba odczytania tkwiących na niebie znaków jest wciąż tak kusząca? Rozmowa z dr Beatą Rajbą, psycholożką z Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.

12 sierpnia 2022

gwiazdy Czy planety faktycznie mogą mieć jakikolwiek wpływ na naszą psychikę, poza tym że w pełnię męczy nas bezsenność?

Nie, są za daleko, by oddziaływać na nas fizycznie, a ich wzajemny układ w momencie narodzin jest tylko sprawą pozorną – tak wyglądają z naszej perspektywy. Jedyna zależność, której nie neguje nauka, to statystycznie większa skłonność do chorowania na niektóre choroby psychiczne, takie jak depresja czy schizofrenia, a także cukrzyca typu I, u osób, które urodziły się na wiosnę. Jest to zapewne związane tym, że wczesny okres ciąży przypadał na zimę, kiedy w pożywieniu jest mniej witamin, a więcej mykotoksyn, pogoda nie zachęca ciężarnej do wychodzenia z domu, brakuje słońca, a więc i witaminy D3, wreszcie większe jest ryzyko zachorowania na różne infekcje wirusowe, które dla nas mogą się skończyć katarem, ale na płód potrafią oddziaływać znacznie poważniej.

Dlatego też dzieci urodzone na przełomie wiosny i lata mają niższą masę urodzeniową, a także o 17% większe ryzyko popełnienia samobójstwa.

Zresztą ta zależność nie dotyczy tylko nas, ludzi.

Psy, których „życie płodowe” przypadło na okres zimowy, mają większe ryzyko chorób serca. Nawet bezsenność w czasie pełni nie wynika z tego, że księżyc sam w sobie na nas oddziałuje, a z tego, że wieczorem i w nocy jest więcej światła o niebieskiej barwie, co utrudnia organizmowi rozgraniczenie nocy i dnia i zaburza sterowany melatoniną cykl snu. Astrologia jest, jak to zgrabnie ujął wybitny fizyk i noblista Richard Feynman, „trwającym od 2000 lat nonsensem”. A jednak trwa i ma się bardzo dobrze. Astrolodzy zarabiają więcej, niż psycholodzy!

Próba przypisywania konkretnych cech osobom spod konkretnych znaków zodiaku może nosić znamiona próby kategoryzacji osobowości ludzkich. Czy takie może być podłoże astrologii? Czy to dawna próba zrozumienia ludzkiej psychiki?

Jeśli przyjrzymy się dokładniej opisom znaków zodiaku, zauważymy, że są one konstruowane zgodnie z efektem Barnuma-Forera, zwanym też efektem horoskopowym. W 1948 r. Bertram Forer zainspirowany pokazami cyrkowca Barnuma, kazał swoim studentom wypełnić test osobowości.

Następnie wyrzucił kwestionariusze i przedstawił im opis ich osobowości rzekomo oparty na wynikach tego testu, a de facto złożony z fragmentów horoskopów. Studenci nie wiedzieli, że wszyscy dostali ten sam opis. Oceniali trafność tej analizy na skali od 1 do 5. Średnia ocen wyniosła 4,26!

Horoskopy są pisane tak, żeby pasowały do każdego. Zawierają sformułowania zapraszające do nadinterpretacji („spotkasz kogoś nowego” albo „spotka Cię przykrość”), pochlebstwa („jesteś lubiany” czy „jesteś człowiekiem inteligentnym, choć się tym nie chwalisz”), przeplatane słowami mającymi uśpić czujność odbiorcy, jeśli przypadkiem przypomni on sobie zachowanie niezgodne z horoskopem (zazwyczaj, często) i komunikatami sprzecznymi („jesteś zazwyczaj romantyczna, ale potrafisz twardo stąpać po ziemi”). Dodatkowym czynnikiem zwiększającym skuteczność horoskopu jest efekt samopotwierdzenia. Nasza pamięć działa wybiórczo – zapamiętujemy i przypomi-

namy sobie to, co nam pasuje do koncepcji siebie.

A horoskop nam tę koncepcję podsuwa, stając się filtrem zdarzeń przychodzących nam na myśli i oczywiście potwierdzających wróżbę.

Zainteresowanie astrologią można zrozumieć w odniesieniu do dawniejszych czasów, gdy nauka nie była jeszcze mocno rozwinięta, ale jak tłumaczyć fascynację np. retrogradacją Saturna i dopatrywać się w tym wpływu na naszą codzienność?

W człowieku drzemie, a właściwie nie drzemie tylko huczy przemożna potrzeba kontrolowania swojego życia. Jest ona tym silniejsza, im silniejszy jest lęk i poczucie bezradności. Do tego mamy większa lub mniejszą osobowościową tendencję do przeceniania swojego wpływu na rzeczywistość. Nie jest to kwestia wiedzy, a mechanizmu obronnego, jakim jest myślenie magiczne. Już Skinner, jeden z czołowych badaczy behawioryzmu, zauważył, że jest to prosty mechanizm oparty na klasycznym warunkowaniu. Nauczył on swoje gołębie być przesądnymi, dając im w przypadkowych momentach porcję ziarna. Jeśli gołąb w momencie, gdy dostawał ziarno, machał skrzydłami, uczył się, że za machanie skrzydłami dostaje ziarno i machał nimi, dopóty nie dostawał kolejnej porcji ziarna. Z każdą porcją mechanizm się utrwalał. Również ludzie wierzą w przesądy, bo przypadkową zbieżność czasową mylą z zależnością przyczynowo-skutkową.

Jakie są bardziej wiarygodne źródła wiedzy o drugim człowieku, niż planety i gwiazdy?

Na jakie aspekty osobowości możemy zwrócić uwagę, by dowiedzieć się więcej o drugim człowieku?

Wiara w astrologię już wiele mówi nam o stosowanych przez daną osobę strategiach radzenia sobie z lękiem. Bardzo wiele możemy wywnioskować także z pierwszego kontaktu, przy czym wnioskowanie to trwa sekundy. Omiatamy wzrokiem drugiego człowieka, zwykle od pasa w górę, zwracając uwagę na zaledwie kilka aspektów:

~ 55

• wyraz oczu i ust, czyli mimikę, ale też gestykulację, mówiącą nam, jakie nastawienie do nas ma druga osoba, gdzie patrzy, w jakim jest stanie emocjonalnym; • atrybuty płciowe, np. piersi u kobiet, ładną cerę, włosy, wcięcie w talii, zupełnie nieświadomie oceniając, czy mamy przed sobą partnera lub partnerkę zdrową i zdolną do rozmnażania; • atrybuty posiadania i oznaki pozycji społecznej, takie jak ubiór, biżuteria czy zachowanie, które mówią nam, kim ta osoba jest w hierarchii, czy stoi wyżej, czy niżej niż my.

Jest to dobra wiadomość dla tych, którzy martwią się kształtem swojego nosa czy odstającymi uszami – nikt na nie nie patrzy. W dalszej kolejności oceniany jest głos rozmówcy, sposób, w jaki podaje on rękę (cenimy silny uścisk dłoni, ale agresywny uścisk do bólu lub pozbawiona energii „śnięta ryba” nie budzą zaufania). Oczywiście pierwsze wrażenie jest obarczone olbrzymim błędem. Osoba, którą mamy przed sobą, może grać albo ukrywać pewne aspekty siebie. My z kolei mamy tendencję do nadinterpretacji. Często też osoba, której imię czy wygląd kojarzy nam się z kimś nielubianym, uzyskuje niezasłużenie niepochlebną ocenę. Jednak o dziwo pierwsze wrażenie jest zwykle całkiem trafne, chyba, ze mamy do czynienia z osobą z zaburzeniem osobowości. Osoba z narcystycznym zaburzeniem osobowości chce nas „uwieść”, by móc się przeglądnąć w naszym zachwycie jak w lustrze. Ktoś, kto ma zaburzenie osobowości histrioniczne, potraktuje nas jak publiczność i odegra przed nami rolę, często flirtując i uwodząc, zaś osoba z zaburzeniem borderline będzie nas w pierwszym momencie idealizować, widzieć w nas anioła, geniusza czy herosa. Takie zachowanie drugiej strony daje nam wrażenie akceptacji, podziwu, jest bardzo przyjemne. Wówczas intuicja może nas zawieźć. Rację ma przysłowie, które mówi, ze „prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie”. Aby kogoś poznać i zrozumieć, potrzeba przede wszystkim czasu.

Magda Brzęczek

56 ~ satyra

PRZEZ OKULARY PIOTRA BIELKOWICZA O rękach pewnego ministra Copyright Piotr Bielkowicz 2022 Dla niektórych to podnieta na rauszu macać faceta.

Ale gdy ich macasz dwóch, to naprawdę z ciebie zuch.

Gdy ich w drogim klubie macasz, swą rangę bardziej zaznaczasz, ale uważaj na ręce – zwłaszcza gdyś w klubowej wnęce, bo gdy masz rangę ministra sprawa robi się nieczysta.

12 sierpnia 2022

A gdy twój szef – czyli Boris (sam do różnych uciech skory) przymyka na wszystko oko – nie zajdziesz w rangach wysoko, bo gdy ta sprawa wypłynie, to będzie taniec na linie dla ciebie i szefa twego.

Nie oczekuj więc dobrego zakończenia tej afery.

Bedę z tobą bardzo szczery:„Czy możesz być z rąk swych dumny wbijając mu gwóźdź do trumny?”

Wniosek: Najlepiej trzymać ręce w kieszeni.

Wtedy nic życia twego nie zmieni.

Nikt nie usunie twojego szefa.

W skrócie: kieszenie – bezpieczna strefa.

satyra

Post-Boris Grand Prix Copyright Piotr Bielkowicz 2022

Sezon wyścigów już w pełni: Royal Ascot, Derby w Epsom.

Wszyscy pragną coś tam wygrać.

Kto pokaże jazdę lepszą?

Nowy wyścig jest w sezonie to jest Post-Boris Grand Prix – wyścig tylko dla torysów i trwa kilkadziesiąt dni.

Ma on kilku faworytów.

Nie brak też w nim czarnych koni, ale żaden z uczestników za Borisem łez nie roni.

Co wiecej, każdy chce ukryć, że jest ze stajni Borisa.

No bo co tu dużo mówić – to nie zaleta, lecz rysa.

I już bomba idzie w górę i gonitwa rozpoczęta.

Walka o stołek Borisa będzie twarda i zawzięta.

Biegną równo, jedną ławą.

Nikt na lewo, wszyscy w prawo.

Większość pod wpływem brexitu – ci są w gronie faworytów.

Są też już pierwsze ofiary: Sajid Javid i Shapps Grant, N Zahawi, Tom Tugendhat i również Jeremy Hunt.

Czołówka się utworzyła.

Widać w niej Rishi Sunaka.

Za nim Penny, Liz i Kemi – kobiet to siły oznaka.

Ostatnia prosta już blisko.

Wszyscy dają z siebie wszystko.

Przepychanka na zakręcie!

Ktoś przewraca się w zamęcie!

I już jest ostatnia prosta!...

Sunak z Liz Truss tylko został.

Kto Wielki Puchar odbierze?

O tym w następnym numerze. c.d.n.

Putinflacja czy Glapinflacja?

(czyli wojna na przedrostki) Copyright Piotr Bielkowicz 2022 Po której stronie jest racja – put to, czy to glap-inflacja?

A może to glap, ciut ciut, ale za to dużo put?

Albo może dużo glap, a put tylko kap, kap, kap.

Proporcja się zatem zmienia – jest funkcją punktu widzenia.

Nacisk kładzie na put Rząd Glapińskiego kryjąc błąd, bo to jest wina Putina, że się krzywa w górę zgina (o inflacji tutaj mowa, aby jasne były słowa, a Tusk - wróg swego Narodu przemycił ją tu z Zachodu) Czy Opozycja lepiej wie winiąc Prezesa NBP?...

Opozycji główny mózg – były premier Donald Tusk, chce nawet skorzystać z rózg, czy być może z innej kary,

by Prezesa wziąć w opały (Prezesowi zaś w opałach prognoza się pomieszała no bo jak tu prognozować, gdy ze strachu boli głowa) Za straszenie więc Prezesa już się prokurator wmieszał.

Paragraf jakiś wybiera.

Taka to już jest afera!

Wojna na przedrostki trwa, a drożyzna żniwa ma.

Z życia wzięte

(Krajobrazy ludzkie –para 3)

Copyright Piotr Bielkowicz 2022 To była dziwna para.

Ona- doktorat z fizyki, w trakcie habilitacji, czarnych włosów kosmyki.

On -zwykły budowlany, specjalizacja – murarstwo.

Raczej nie oczytany.

Wiedzy też na lekarstwo.

Poznali się prozaicznie.

Ona fachowca szukała do remontu mieszkania.

Ot, i moc losu cała!

Fachowcem on był dobrym.

Również warunki fizyczne zrobiły na niej wrażenie, te bardziej estetyczne.

~ 57

Wszyscy jej przyjaciele, dalsi i bardzo bliscy, byli raczej cherlawi i raczej drobni i niscy.

Dla niej ich rozum, intelekt, nie były już takie miłe.

Bardziej wolała masę, energię oraz siłę.

Może to z racji zawodu i jej specjalizacji, gdyż energię jądrową badała w swej dysertacji.

Krótko mówiąc fizyczka, i tu się zarumienię, wraz z pracownikiem fizycznym mieli fizyczne zbliżenie.

No a po tym remoncie on się wprowadził do niej, a ona wszystkim mówiła, że w wielkim szczęściu tonie.

Więc ludzie się dziwili jak wykształcona taka, obyta i w ogóle, wzięła sobie prostaka.

A u nich miłość kwitła tak jak wiosenne kwiatki, ale wiadomość doszła do jej ojca i matki.

Więc matka razem z ojcem przybyli z awanturą, gdyż chcieli się rozprawić z tym budowlanym i córą.

On był dla nich za duży, mówili więc ugodowo, że nie pasują do siebie, lecz on im wskoczył w słowo.

I budowlanym językiem im krótko wytłumaczył, że on i pani doktór dorośli są i to starczy.

Ojciec jeszcze próbował pociągnąć temat dłużej, ale on krótko uciął:„Naskoczcie mi na górze”.

Tego nie zrozumieli, gdyż obce im nowe zwroty, ale na dłuższą dyskusję nie mieli już ochoty.

Więc ludzie się dziwili jak taka dobra córka pozwoliła draniowi przepędzić matkę z podwórka.

A oni wbrew logice, wbrew ludziom, rezsądkowi, żyli przez długie lata szczęśliwi i zdrowi.

Bo ona dobrze wiedziała, że jedno z praw fizyki jest :-„ Przeciwległe bieguny silniejsze od mocnej bryki”.

58 ~ strefa dzieci

ZNAJDŹ DROGĘ DO FARMY

ZNAJDŹ 10 RÓŻNIC

12 sierpnia 2022

strefa dzieci

ZNAJDŹ DROGĘ DO SKARBU

CO KUPIŁ TURYSTA ?

~ 59

60 ~ kalendarium

KALENDARIUM

1 sierpnia

9 sierpnia

1834 – Na terenie całego imperium brytyjskiego zniesiono

1890 – Wielka Brytania przekazała Niemcom wyspę Helgo-

niewolnictwo.

1861 – W brytyjskim dzienniku „The Times” została opublikowana pierwsza na świecie prognoza pogody.

land na Morzu Północnym.

1914 - Brytyjski lekki krążownik HMS „Birmingham” staranował i zatopił u wybrzeży Szkocji wynurzony z powodu awarii niemiecki okręt podwodny SM U-15.

2 sierpnia

Był to pierwszy niemiecki okręt tej klasy utracony w

1798 – Wyprawa Napoleona do Egiptu: zwycięstwo floty

czasie I wojny światowej.

brytyjskiej nad francuską w bitwie u ujścia Nilu.

1870 - W Londynie otwarto Tower Subway pod Tamizą – pierwszy na świecie odcinek kolei podziemnej.

1940 - Bitwa o Anglię: sformowano Dywizjon 303.

10 sierpnia 1675 – Król Anglii Karol II Stuart założył obserwatorium astronomiczne w Greenwich 2003 – W brytyjskim hrabstwie Kent odnotowano ówczesny

3 sierpnia 1963 – Zespół The Beatles po raz 275. i ostatni wystąpił w The Cavern Club w Liverpoolu.

2001 – W Londynie 7 osób zostało rannych w wyniku wybuchu bomby podłożonej przez Prawdziwą IRA.

krajowy rekord temperatury (+38,5 °C).

2006 – Scotland Yard zapobiegł dużej akcji terrorystycznej, w ramach której 24 zamachowców usiłowało wnieść na pokłady samolotów środki wybuchowe, ukryte w dezodorantach, żelach do włosów i napojach.

2012 – Podczas XXX Letnich Igrzysk Olimpijskich w Londynie złote medale dla Polski zdobyli: sztangista Adrian

11 sierpnia

Zieliński i kulomiot Tomasz Majewski.

1986 – Brytyjski Westland Lynx ustanowił aktualny rekord szybkości śmigłowca (400,87 km/h).

4 sierpnia 1902 – W londyńskiej dzielnicy Greenwich otwarto tunel pieszy pod Tamizą.

12 sierpnia 1914 – I wojna światowa: Wielka Brytania wypowiedziała wojnę Austro-Węgrom.

5 sierpnia 1966 - Ukazał się album Revolver grupy The Beatles.

1915 – Brytyjski bombowiec Short Type 184 przeprowadził pierwszy w historii atak torpedowy z powietrza, zatapiając turecki statek na Morzu Egejskim.

6 sierpnia 1902 – W stoczni w Newcastle upon Tyne zwodowano statek pasażerski „Carpathia”, znany z uratowania 703 rozbitków z „Titanica”.

13 sierpnia 1814 – W Londynie podpisano traktat brytyjsko-holenderski, na mocy którego zostały zwrócone holenderskie kolonie anektowane przez Brytyjczyków w trakcie wo-

8 sierpnia

jen napoleońskich. Jednocześnie Holandia sprzedała

1945 - Podpisano porozumienie londyńskie powołujące Mię-

Wielkiej Brytanii m.in. Gujanę Brytyjską i prowincję

dzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze.

1963 - Na trasie Glasgow – Londyn w hrabstwie Buckinghamshire doszło do tzw. „napadu stulecia” na pociąg Royal Mail, z którego ukradziono łup o wartości ponad 2,6 miliona ówczesnych funtów.

12 sierpnia 2022

Przylądka Dobrej Nadziei.

1842 – W angielskim Preston został krwawo stłumiony strajk robotników przemysłu bawełnianego.

1847 – Brytyjski astronom John Russell Hind odkrył planetoidę Iris.

kalendarium

~ 61

SIERPIEŃ

1913 - Harry Brearley dokonał w Sheffield pierwszego wytopu stali nierdzewnej.

22 sierpnia

1780 – Z wyprawy dookoła świata powrócił do Anglii okręt „Resolution” kapitana Jamesa Cooka, który zginął

16 sierpnia

półtora roku wcześniej na Hawajach w bitwie z

1858 – Królowa brytyjska Wiktoria i prezydent USA James

tubylcami.

Buchanan oficjalnie zainaugurowali działalność transatlantyckiego kabla telegraficznego, wymieniając

1788 – Brytyjczycy założyli kolonię Sierra Leone, w której osiedlano byłych niewolników.

telegramy z pozdrowieniami. Miesiąc później kabel, wskutek zastosowania zbyt wysokiego napięcia, uległ

24 sierpnia

zniszczeniu.

1482 – Wojska angielskie zdobyły szkocką twierdzę

1935 – Brytyjsko-duńska wyprawa zdobyła leżącą na Grenlan-

Berwick-upon-Tweed.

dii Górę Gunnbjørna, najwyższy szczyt Arktyki (3694 m n.p.m.).

25 sierpnia 1875 – Kapitan Matthew Webb po raz pierwszy w historii

17 sierpnia 1979 – Premiera kultowej komedii filmowej Monty Pythona, Żywot Briana w reżyserii Terry’ego Jonesa.

przebył wpław kanał La Manche.

1939 – W Londynie podpisano polsko-brytyjski układ sojuszniczy.

1940 - Bitwa o Anglię: na rozkaz premiera Winstona Chur-

18 sierpnia

chilla, w odwecie za zbombardowanie londyńskiej

1940 – Bitwa o Anglię: stoczono bitwę powietrzną znaną

dzielnicy mieszkaniowej East End, bombowce RAF do-

jako „The Hardest Day”, w trakcie której Niemcy

konały pierwszego w czasie wojny nalotu na Berlin.

stracili 69 samolotów, a Brytyjczycy 29.

27 sierpnia 20 sierpnia 1801 – Brytyjczycy zlikwidowali istniejące od 1798 roku nie-

1955 – Ukazało się pierwsze wydanie Księgi Rekordów Guinnessa.

podległe państwo Gozo na Malcie.

1892 – W Glasgow otwarto stadion Celtic Park.

28 sierpnia

1940 - Bitwa o Atlantyk: w Zatoce Biskajskiej brytyjski

1996 – Orzeczono rozwód księcia Karola i księżnej Diany.

okręt podwodny HMS „Cachalot” zatopił niemiecki okręt podwodny U-51, w wyniku czego zginęła cała,

29 sierpnia

43-osobowa załoga.

1833 – W Wielkiej Brytanii uchwalono ustawę znoszącą

1940 - Podczas przemówienia w Izbie Gmin premier Win-

niewolnictwo.

ston Churchill wypowiedział słynne zdanie o pilotach RAF-u i innych krajów alianckich biorących udział

30 sierpnia

w bitwie o Anglię: Nigdy w dziejach wojen tak liczni

1922 - W angielskim Watford otwarto stadion piłkarski Vi-

nie zawdzięczali tak wiele tak nielicznym .

carage Road.

21 sierpnia

31 sierpnia

1961 – Z National Gallery w Londynie skradziono Portret

1994 - IRA ogłosiła zawieszenie broni.

księcia Wellingtona Francisca Goi. Został odzyskany w maju 1965 roku.

1997 – Księżna Diana, jej kochanek Dodi Al-Fayed zginęli w wypadku samochodowym w tunelu Alma w Paryżu.

62 ~ wielki imprezownik

co w trawie piszczy... foto: Shutterstock

Coldplay

brytyjski zespół rockowy, założony przez wokalistę Chrisa Martina i gitarzystę Jonny’ego Bucklanda w 1996 na University College London jako Pectoralz. Po dołączeniu do składu basisty Guya Berrymana grupa zmieniła swoją nazwę na Starfish, a w 1998 – na Coldplay. Międzynarodową rozpoznawalność przyniosło zespołowi wydanie singla „Yellow” w 2000 roku i debiutanckiego albumu Parachutes, który otrzymał nominację do nagrody Mercury Prize. Druga płyta, A Rush of Blood to the Head z 2002, zdobyła wiele wyróżnień muzycznych, w tym tytuł „Albumu roku” według magazynu „New Musical Express” oraz „Najlepszej płyty wszech czasów” według słuchaczy BBC Radio 2. W 2005 r. wydali trzeci album X&Y, który został najczęściej kupowanym krążkiem roku. Trzy lata później premierę miał czwarty krążek formacji, Viva la Vida or Death and All His Friends, który zdobył Nagrodę Grammy podczas 51. ceremonii w kategorii „Najlepszy rockowy album” oraz nominację do statuetki w kategorii „Album roku”. W październiku 2011 ukazało się piąte wydawnictwo od Coldplay pt. Mylo Xyloto, które zajęło pierwsze miejsce na liście najchętniej kupowanych płyt w 34 krajach, a w Wielkiej Brytanii zostało najchętniej kupowanym albumem rockowym roku. W maju 2014 wydany został szósty album zespołu pt. Ghost Stories.

Coldplay zdobył mnóstwo nagród w swojej karierze, m.in. osiem statuetek Brit Awards (w tym trzy za wygraną w kategorii „Najlepszy brytyjski zespół”), pięć wyróżnień na ceremonii MTV Video Music Awards oraz siedem nagród Grammy. Od początku działalności, grupa sprzedała ponad 55 milionów płyt oraz angażowała się w wiele akcji charytatywnych, takich jak Live 8, Hope for Haiti Now: A Global Benefit for Earthquake Relief, Sound Relief czy Sport Relief.

POLECAMY!

kiedy: piątek, 12 sierpnia, godz.17:00 sobota, 13 sierpnia, godz. 17.00 wtorek, 16 sierpnia, godz. 17.00 środa, 17 sierpnia, godz. 17.00 piątek, 19 sierpnia, godz. 17.00 sobota, 20 sierpnia, godz. 17.00 gdzie: Wembley Stadium, London

MAGAZYN kulturalny Four Tet Kieran Hebden, brytyjski muzyk elektroniczny, występujący od 1998 solowo, a w latach 90. także jako część zespołu Fridge. Bardzo często zajmuje się remiksowaniem utworów innych wykonawców, w tym m.in. Aphex Twina, Radiohead, Super Furry Animals, The xx. Na swoich albumach łączy różne gatunki muzyczne z elektroniką i żywymi instrumentami, choć jego nowe wydawnictwa inspirowane są housem. kiedy: sobota, 13 sierpnia, godz. 13:00 gdzie: Finsbury Park, London

12 sierpnia 2022

KALENDARIUM

WYDARZEŃ: sierpień 2022 Rex Orange County Alexander James O’Connor, brytyjski piosenkarz i autor tekstów. O’Connor zyskał na znaczeniu w 2017 roku, po nominowanym do nagrody Grammy albumie Flower Boy, w tym singlu „Boredom”. Dziennikarka NPR Music Zoë Jones opisała muzykę O’Connora jako „mieszankę hip-hopu, jazzu i popu do sypialni”. O’Connor wydał trzy albumy studyjne, Apricot Princess (2017), Pony (2019) i Who Cares? (2022), a także album koncertowy zatytułowany Live at Radio City Music Hall (2020).

kiedy: sobota, 13 sierpnia, godz. 15:30 gdzie: Gunnersbury Park, London

Tiwa Savage nigeryjska piosenkarka, urodzona w Isale Eko; przeniosła się do Londynu w wieku 11 lat, aby zdobyć wykształcenie średnie. Pięć lat później rozpoczęła karierę muzyczną, wykonując chórki dla takich artystów jak George Michael i Mary J. Blige. Po udziale w brytyjskiej edycji The X Factor i ukończeniu Berklee College of Music, Savage podpisała umowę wydawniczą z Sony/ ATV Music Publishing w 2009 roku.

Jej debiutancki album studyjny Once Upon a Time był nominowany do Najlepszego Albumu Roku na Nigeria Entertainment Awards 2014 oraz do Najlepszego Albumu R&B/Pop na The Headies 2014. W listopadzie 2018 roku Savage wygrała Best African Act na MTV Europe Music Awards 2018, stając się pierwszą kobietą, która wygrała tę kategorię. Była zaangażowana w projekty dla młodzieży i badania medyczne w kierunku raka piersi, zbierałą też fundusze na budowę szkół w Nigerii. kiedy: sobota, 13 sierpnia, godz. 19:00 gdzie: O2 Academy Brixton, London

wielki imprezownik

~ 63

POLECAMY!

foto: Shutterstock

Burning Spear

- jamajski muzyk roots reggae, jeden z prekursorów i największych legend gatunku, dwukrotny laureat nagrody Grammy w kategorii najlepszy album reggae. Urodził się i dorastał w miasteczku Saint Ann’s Bay, stolicy regionu Saint Ann. Jego ojciec był farmerem, matka zaś sprzedawała posiłki okolicznym robotnikom. Młody Winston dorabiał podejmując się różnych prac dorywczych, jednocześnie marząc o karierze muzycznej. W roku 1969 spotkał na wiejskiej drodze swojego rówieśnika, a jednocześnie jednego z największych idoli, Boba Marleya. Będący już wtedy u progu wielkiej kariery Marley doradził mu przenosiny do stolicy kraju i pomógł nawiązać znajomość z Clementem „Coxsonem” Doddem, producentem i założycielem legendarnego Studia One. Wkrótce potem zaczął śpiewać - swoje utwory inspirował nie soulowymi przebojami, ale natchnionymi pieśniami religijnymi znanymi mu z rastafariańskich spotkań modlitewnych. W ten sposób stał się jednym z tych, którzy tworzyli podwaliny nowego nurtu w muzyce jamajskiej – „korzennego” roots reggae. Rozpoczynając karierę Winston przyjął pseudonim Burning Spear (Płonąca Włócznia), na cześć Jomo Kenyatty, polityka kenijskiego zaangażowanego w wyzwolenie kraju spod brytyjskiej okupacji kolonialnej. Debiutancki album muzyka Studio One Presents Burning Spear (1973) oraz kolejna płyta Rocking Time (1974) dziś uznawane za przełomowe w historii muzyki jamajskiej, choć po wydaniu nie odniosły sukcesu. Dopiero trzecia płyta - Marcus Garvey - stała się hitem na wyspie, a sukces artysty został dostrzeżony przez Chrisa Blackwella, właściciela wydającej także płyty Marleya wytwórni Island Records. Od wczesnych lat 80. Rodney postanowił uniezależnić się od pomocy muzyków sesyjnych i rozpoczął budowę własnego zespołu. Grupa zyskała bardzo adekwatną nazwę The Burning Band, a prym wiódł w niej perkusista Nelson Miller – był w niej aż do roku 1998, kiedy to pokłócił się ze Spearem. W 1982 roku Spear po raz pierwszy odwiedził kontynent swoich przodków – Afrykę, natomiast cztery lata później opuścił kraj rodzinny i wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie osiedlił się na stałe w Nowym Jorku, w dzielnicy Queens. Jednocześnie Spear coraz częściej dawał koncerty zarówno w Ameryce Północnej. Płyta Calling Rastafari, została uhonorowana nagrodą Grammy w kategorii najlepszy album reggae roku 1999. W roku 2002 wraz z żoną Sonią założył własną wytwórnię Burning Music. Od tej pory, przy dużej pomocy współmałżonki pełniącej rolę jego menedżera, osobiście nagrywa i wydaje swoje kolejne płyty, a także liczne reedycje swoich wcześniejszych wydawnictw. Wydany w sierpniu 2008 roku album Jah Is Real przyniósł mu drugą w karierze statuetkę Grammy. kiedy: niedziela, 14 sierpnia, godz. 19:00 gdzie: O2 Academy Brixton, London

The Drifters amerykańska grupa wokalna, założona w 1953 roku, należąca do tych, które zdefiniowały gatunek rhythm and blues, a w szczególności jego odmianę – doo wop. Jej wyjątkowość polega na tym, że udało się jej zachować popularność przez całe następne dziesięciolecia. Grupa stała się

odskocznią do kariery wielu solistów, m.in. Bena E. Kinga i Clyde’a McPhattera. W 1988 grupa The Drifters została wprowadzona do Rock and Roll Hall of Fame. kiedy: niedziela, 14 sierpnia, godz. 19:30 gdzie: New Wimbledon Theatre, London

Fiddlehead amerykańska supergrupa post-hardcore, składająca się z Patricka Flynna i Shawna Costy z Have Heart, Alexa Henery’ego z Basement oraz członków zespołów Big Contest i Intent.

W 2018 roku wydali swój debiutancki album zatytułowany Springtime and Blind, a w 2021 roku drugi pełnome-

trażowy album Run for Cover, „Between the Richness”. Zespół rzadko koncertuje często, ponieważ Patrick Flynn jest pełnoetatowym nauczycielem historii w szkole średniej. . kiedy: poniedziałek, 15 sierpnia, godz. 19:00 gdzie: Underworld, London

64 ~ wielki imprezownik

co w trawie piszczy...

POLECAMY!

foto: Shutterstock

Gorillaz

All Points East 2022. Gorillaz to wirtualny zespół założony przez Damona Albarna i Jamie Hewletta w 1998 tworzący muzykę będącą połączeniem hip-hopu, rocka i innych gatunków muzycznych. Zespół cechuje nietypowy, wirtualny image. W rzeczywistości w zespole od strony muzycznej na stałe jest tylko Damon Albarn, który współpracuje z wieloma różnymi muzykami. Przez wiele lat członkowie nie pokazywali się osobiście, nawet na koncertach czy rozdaniach nagród, a zastępowali to wirtualnymi postaciami (2-D, Noodle, Murdoc oraz Russel). Obecnie Albarn otwarcie występuje na koncertach wraz z całym gronem współpracujących muzyków. Gorillaz zadebiutował w 2000 minialbumem Tomorrow Comes Today. Wkrótce później otwarto stronę internetową www.gorillaz.com, która przedstawiała Kong Studios, czyli studio nagraniowe i zarazem dom członków Gorillaz. Zespół zdobył popularność singlem Clint Eastwood i albumem Gorillaz. Utwór 19/2000 został umieszczony na ścieżce dźwiękowej gry komputerowej FIFA 2002. Pod koniec roku 2001 zespół nagrał razem z D12 (bez udziału Eminema) piosenkę potępiającą ataki z 11 września 2001. Zespół pojawił się na Brit Awards 2002 jako animacje wyświetlane na wielkich ekranach. Wykonano utwór Clint Eastwood, przy którym rapował zespół Phi Life Cypher. W połowie 2002 roku grupa Spacemonkeyz wydała cover-album pierwszej płyty Gorillaz, pod nazwą Laika Come Home. 8 grudnia 2002 na oficjalnej stronie zespołu pojawił się nowy klip, który można było obejrzeć jedynie na tej witrynie. Był to jedyny nieoficjalny teledysk Gorillaz – Rock It. Kolejny album, Demon Days, ukazał się w 2005. Na pierwszy singel wybrano piosenkę Feel Good Inc.. Singel ten zadebiutował na dwudziestym drugim miejscu brytyjskich list przebojów już tydzień przed wydaniem Demon Days. Stało się tak, ponieważ płytę można było kupić tydzień przed premierą w sklepach internetowych. Po premierze albumu Feel Good Inc. awansował na drugie miejsce i utrzymał tę pozycję przez osiem następnych tygodni (nigdy wcześniej żaden singel zespołu nie uzyskał takiego wyniku). W roku 2005 w Lizbonie zespół zdobył nagrodę MTV Europe Music Awards 2005 dla najlepszego zespołu. Nominowany był dodatkowo w kategorii Najlepszy Wideoklip oraz Najlepsza Piosenka za Feel Good Inc. W 2006 roku na rynku brytyjskim pojawiła się książka autobiograficzna zatytułowana Rise of the Ogre. Została napisana przez Cass’a Browne’a oraz członków zespołu Gorillaz. Liczy 304 strony, została zilustrowana przez jednego z członków zespołu, Jamiego Hewletta. W 2007 roku powstał film dokumentalny pod tytułem Bananaz, który przedstawia całą karierę zespołu Gorillaz. kiedy: piątek, 19 sierpnia, godz. 13:00 gdzie: Victoria Park, London

Lauren Sanderson

amerykańska piosenkarka i autorka tekstów, pochodząca z Fort Wayne w stanie Indiana. Jej muzyka łączy wpływy popu, R& B i hip hopu, stara się wzmocnić swoich fanów i być „głosem dla ludzi, którzy mogą nie być w stanie mówić”. kiedy: wtorek, 16 sierpnia, godz. 19:00 gdzie: The Camden Assembly (Barfly), London

12 sierpnia 2022

Combichrist

norweska grupa muzyczna, obecnie nagrywająca w Stanach Zjednoczonych. W 2003 roku Andy LaPlegua z Icon of Coil napisał kilka utworów power noise’owych jako Combichrist.

Teraz to grupa charakteryzująca się mocnymi występami i litrami sztucznej krwi. Ich singel, Sex, Drogen und Industrial, przez siedem tygodni był na pierwszym miejscu w Deutsche Alternative Charts. „Get Your Body Beat” z kolei był numerem jeden na Hellenic Alternative Charts na lipiec/sierpień i wrzesień 2006. Muzyka Combichrist

została wykorzystana w filmie akcji science fiction, The Gene Generation. kiedy: wtorek, 16 sierpnia, godz. 19:00 gdzie: Islington Assembly Hall, London

The Gaslight Anthem

- amerykański zespół rockowy z New Brunswick w stanie New Jersey, założony w 2006 roku. Wydali swój debiutancki album, Sink or Swim, w maju 2007 roku. Główny singiel z czwartego albumu, Handwritten, „45”,

trafił na szczyty wielu list przebojów 29 lipca 2015 roku zespół ogłosił bezterminową przerwę po europejskiej letniej trasie koncertowej, która zakończyła się na Reading Festival. W marcu 2022 roku wznowili działalność i zaczęli przygotowywać szósty album studyjny. kiedy: czwartek, 18 sierpnia, godz. 18:30 gdzie: OVO Arena Wembley (formerly The SSE Arena Wembley), London

wielki imprezownik

Rufus Du Sol

australijska grupa z Sydney, w skład której wchodzą Tyrone Lindqvist, Jon George i James Hunt. Debiutancki album Atlas osiągnął pierwsze miejsce na listach przebojów w Australii. Ich singiel „You Were Right” zdobył nagrodę ARIA Award w kategorii Best Dance Release w 2015 roku.

kiedy: sobota, 20 sierpnia, godz. 13:30 gdzie: Gunnersbury Park, London

Spoegwolf

afrykanerski zespół rockowy z Paarl w Rpa, założony w 2012 roku.

Członkowie zaczęli grać razem, gdy byli jeszcze w szkole średniej, nazwali się Ysterkoi i wygrali kilka konkursów, co ostatecznie doprowadziło do powstania Spoegwolf. Debiutancki album, Swaartekrag, został ciepło przyjęty przez fanów, podobnie jak Somer z 2015 roku, który zawiera piosenkę „Glenda”, nawiązanie do

~ 65

południowoafrykańskiej striptizerki, aktywistki i nauczycielki Glendy Kemp.

Płyta została uznana za najlepszy album alternatywny na corocznej gali Ghoema Music Awards. kiedy: sobota, 20 sierpnia, godz. 18:00 gdzie: Electric Ballroom, London

POLECAMY!

foto: Shutterstock

Bauhaus

brytyjski zespół rockowy, jeden z pionierów stylu rock gotycki. W swojej twórczości grupa czerpała z tradycji glam rocka, wzbogaconego punkrockową dynamiką. Do fascynacji muzyką Bauhaus przyznaje się wielu obecnie znanych artystów, m.in. zespół Interpol.

Zespół został założony w 1977 w Northampton w składzie: Daniel Ash (gitara), David Jay (gitara basowa), Kevin Haskins (perkusja) oraz Peter Murphy (śpiew).

W 1979 roku wydał swój pierwszy singel – Bela Lugosi’s Dead. Już samo nawiązanie do postaci międzywojennego węgierskiego aktora Beli Lugosiego zawdzięczającego sławę dzięki odtwarzaniu głównej roli w filmach o księciu Drakuli wiele mówi o inspiracjach grupy Bauhaus. Do tego trzeba dodać charakterystyczny wizerunek oraz mroczną muzykę opartą na brzmieniu gitar, ale pełną także syntezatorowych dźwięków. We wrześniu 1980 roku ukazał się pierwszy album Bauhaus In the Flat Field, który odniósł nawet pewien komercyjny sukces (72. miejsce na listach sprzedaży). W rok później grupa wydała industrialny wręcz album Mask, którym przecierała drogę dla zespołów pokroju Einstürzende Neubauten. Konflikty w zespole doprowadziły do jego rozwiązania w roku 1983, jednak od czasu do czasu jego członkowie grają wspólnie koncerty pod szyldem Bauhaus. Po rozpadzie zespołu Peter Murphy zajął się solową karierą muzyczną. Nagrał m.in. płyty: Love Hysteria (1988), Deep (1990), Dust (2002). Pozostali muzycy brali udział w różnych projektach muzycznych (np. Tones on Tail), jednak ich najważniejszym przedsięwzięciem był zespół Love And Rockets, który nagrał m.in. płyty Earth Sun Moon (1987), Love And Rockets (1989), Sweet F.A. (1996). Zespół Love And Rockets przestał istnieć w 1999 roku. W 1998 członkowie Bauhaus rozpoczęli wspólne koncertowanie w trasie „Resurrection Tour”. Towarzyszyła temu piosenka „The Dog’s a Vapour” oraz nowo wydany album Gotham, zawierający nagranie koncertowe. Grupa koncertowała również w następnych latach, m.in. w roku 2006 z grupą Nine Inch Nails. Brazylijski zespół Sepultura umieścił Cover piosenki „Bela Lugosi’s Dead” na swojej płycie „Nation”. Również Czeska grupa XIII Stoleti zamieściła swoją wersję tego utworu na ich wydanej w 2000 roku płycie „Metropolis” oraz w kolejnej wersji w 2004 roku na płycie „Vendetta”. kiedy: piątek, 19 sierpnia, godz. 19:00 gdzie: O2 Academy Brixton , London

66 ~ wielki imprezownik

co w trawie piszczy... foto: Shutterstock

POLECAMY! Megan Thee Stallion amerykańska raperka, piosenkarka i autorka tekstów. Po raz pierwszy zwróciła na siebie uwagę, gdy filmy z jej freestyle’ami stały się bardzo popularne na platformach społecznościowych. Już pierwszy singiel Suga (2020) oraz debiutancki album studyjny Good News (2020) znalazły się w pierwszej dziesiątce listy Billboard 200. W 2020 roku piosenkarka opublikowała singiel „Savage (Remix)”, z udziałem Beyoncé, który dotarł na pierwsze miejsce na amerykańskiej liście Billboard Hot 100 i w kilku innych krajach. Ma też na koncie dwie nagrody BET, pięć BET Hip Hop Awards, dwie MTV Video Music Awards, Billboard Women in Music Award i trzy nagrody Grammy. Na sześćdziesiątej trzeciej dorocznej ceremonii rozdania nagród Grammy została pierwszą artystką hip hopową, która zdobyła tytuł Najlepszego Nowego Artysty od czasu Lauryn Hill w 1999 roku. W 2020 roku magazyn Time umieścił ją na swojej corocznej liście jako jedna ze 100 najbardziej wpływowych osób na świecie. W 2021 roku ukończyła Texas Southern University z tytułem licencjata w dziedzinie administracji zdrowotnej. . kiedy: środa, 24 sierpnia, godz.

19:00 gdzie: O2 Academy Brixton, London

Drake White

Eric Martin

bamerykański piosenkarz country.

Pochodzi z Hokes Bluff w Alabamie.

Zaczął śpiewać, gdy rodzice poprosili go o dołączenie do chóru młodzieżowego w First Baptist Church of Hokes Bluff. Z zawodu jest budowlańcem, ale zrezygnował z tej pracy na rzecz kariery muzycznej. Na początku 2013 roku wydał swój debiutancki singiel „Simple Life”. „Spark”, pierwszy album artysty, zajął 4. miejsce na liście Top Country Albums.

amerykański piosenkarz rockowy i muzyk, aktywny w latach 80. i 90., zarówno jako artysta solowy, jak i członek różnych zespołów. Osiągnął swój największy sukces jako frontman hardrockowego zespołu Mr. Big, który nagrał wielki przebój „To Be with You”, piosenkę, którą Martin napisał jako nastolatek.

kiedy: poniedziałek, 22 sierpnia, godz. 19:00 gdzie: Islington Assembly Hall, London 12 sierpnia 2022

kiedy: wtorek, 23 sierpnia, godz. 19:00 gdzie: Boston Music Room, London

Marc Rebillet

francusko-amerykański muzyk elektroniczny i youtuber. Znany jest z improwizacji elektronicznych, którym towarzyszą komiczne teksty. Rebillet dystrybuuje swoje utwory głównie za pośrednictwem filmów na YouTube i transmisji na żywo na Twitchu, używa klawiatury, wokalu i instrumentów perkusyjnych do produkcji piosenek we własnym mieszkaniu. Wydał trzy albumy studyjne (Marc Rebillet, Europe i Loop Daddy III). kiedy: wtorek, 23 sierpnia, godz. 19:00 środa, 24 sierpnia, godz. 19.00 gdzie: O2 Shepherds Bush Empire, London

Chloe Moriondo amerykańska piosenkarka, autorka tekstów i youtuberka. Jej styl łączy w sobie elementy indie popu i bedroom popu. Jej kanał na YouTube, który rozpoczęła w styczniu 2014 roku, ma ponad 3 miliony subskrybentów i ponad 132 miliony wyświetleń wideo.

Co ciekawe, Moriondo identyfikuje się jako osoba „niebinarna” i nie określa swojej seksualności. kiedy: środa, 24 sierpnia, godz. 19:00 gdzie: Heaven, London

wielki imprezownik

POLECAMY!

~ 67

foto: Shutterstock

Sean Paul

jamajski raper i piosenkarz dancehallowy, uważany za jednego z najbardziej płodnych artystów tego gatunku. Single Paula „Get Busy” i „Temperature” znalazły się na szczycie listy Billboard Hot 100 w Stanach Zjednoczonych, a większość jego albumów została nominowana do nagrody Grammy Best Reggae Album.

Nagrodę tę zdobyła płyta Dutty Rock zdobył nagrodę. Paul pojawił się również w wielu przebojach dancehall, w tym „Baby Boy” z Beyoncé, „What About Us” The Saturdays, „Rockabye” Clean Bandit i „Cheap Thrills” Sia. Sean Paul Ryan Francis Henriques urodził się w Kingston na Jamajce 9 stycznia 1973 roku. Jego matka Frances, malarka, jest pochodzenia angielskiego i chińskiego Jamajczyka. Sefardyjska rodzina żydowska jego pradziadka ze strony ojca wyemigrowała z Portugalii na Jamajkę wXVII wieku, podczas gdy jego babka ze strony ojca była Afro-Jamajką. Paul grał w narodowej drużynie piłki wodnej od 13 do 21 roku życia, ale porzucił ten sport, aby rozpocząć karierę muzyczną. W 2000 roku Paul wydał swój debiutancki album, Stage One. W 2002 roku ukazała się płyta Dutty Rock, zawierająca „Gimme the Light” i „Get Busy”. Album odniósł światowy sukces, ostatecznie sprzedając się w ponad sześciu milionach egzemplarzy.

Album ten pomógł również rozwinąć gatunek dancehall pop. Trzeci album Paula The Trinity został wydany w 2005 roku. Zawierał pięć wielkich hitów: „We Be Burnin’”, „Ever Blazin’”, „Give It Up to Me”, „Never Gonna Be the Same” i przebój „Temperature” na listach przebojów w USA. Był nominowany do czterech nagród na Billboard Music Awards 2006, w tym męskiego artysty roku, rapowego artysty roku, najlepszego singla roku 100 i popowego singla roku za „Temperature”.

Zdobył także American Music Award za „Give It Up to Me” pokonując Kanye Westa i Nicka Lacheya, którzy również byli nominowani do nagrody. „Send It On” z The Trinity pojawił się w reklamie Vauxhall Corsa z 2005 roku. Paul często dodaje swoje piosenki do różnych albumów Riddim Driven wydanych przez VP Records. W marcu 2007 roku powrócił na Jamajkę, aby wystąpić na ceremonii otwarcia Pucharu Świata w krykiecie 2007. Singiel „Got 2 Luv U” z wokalem amerykańskiej piosenkarki Alexis Jordan znalazł się na szczycie wielu list przebojów, m.in. w statecznej Szwajcarii. W 2019 r. muzyk otrzymał od jamajskiego rządu Order of Distinction, Commander Class „za wkład w globalną popularność i promocję muzyki reggae”. kiedy: sobota, 27 sierpnia, godz. 19:00 gdzie: O2 Academy Brixton, London

Carolesdaughter

- autorka tekstów i multiinstrumentalistka, której debiutancki singiel „Violent” badał toksyczny związek między gitarą akustyczną a prostymi elektronicznymi bitami. Wychowana w Oceanside w Kalifornii, w surowym mormońskim domu jako najmłodsza z dziesięciorga rodzeństwa, Taylor od najmłodszych lat czuła się jak outsider. Ciągnęło ją do muzyki punkowej, hardcore’owej i gotyckiej. Uczęszczała do nie mniej niż pięciu różnych szkół

średnich, eksperymentując z narkotykami i przechodząc kolejne odwyki.

Pseudonim carolesdaughter pochodzi od prawdziwego imienia matki. Na początku 2021 roku piosenka „Vionent” trafiła do pierwszej dziesiątki listy Hot Alternative Songs Billboardu i do Top 30 kanadyjskiej listy rockowej. kiedy: czwartek, 25 sierpnia, godz. 19:30 gdzie: The Courtyard Theatre, London

Marty Stuart & His Fabulous Superlatives

amerykański piosenkarz country i bluegrass. Aktywny od 1968 roku, Stuart początkowo koncertował z Lesterem Flattem, a następnie w zespole Johnny’ego Casha, zanim rozpoczął pracę jako artysta solowy na początku 1980 roku. Jego największy sukces komercyjny przyszedł w pierwszej połowie 1990 roku w MCA Records Nashville. Stuart nagrał ponad 20 albumów studyjnych i ponad 30 razy

znalazł się na liście Billboard Hot Country Songs. Jego najwyższą pozycją na listach przebojów jest „The Whiskey Ain’t Workin’”, duet z Travisem Trittem.

Stuart zdobył również pięć nagród Grammy z 16 nominacji. Stuart jest także członkiem Grand Ole Opry and Country Music Hall of Fame. kiedy: piątek, 26 sierpnia, godz. 19:00 gdzie: Indigo at The O2, London

68 ~ wielki imprezownik

co w trawie piszczy...

Neha Kakkar

indyjska piosenkarka, która jest młodszą siostrą piosenkarza Sonu Kakkara. Zaczęła występować w bardzo młodym wieku na imprezach religijnych. W 2005 roku wzięła udział w drugim sezonie śpiewającego reality show Indian Idol. Zadebiutowała w Bollywood jako chórzystka w filmie Meerabai Not Out. Zyskała na znaczeniu wraz z wydaniem utworu tanecznego „Second Hand Jawaani” z Cocktail, na którym pojawiło się kilka popularnych piosenek imprezowych, w tym „Sunny Sunny” z Yaariyan i „London Thumakda” z Queen. Oprócz śpiewania, Kakkar pojawił się w kilku teledyskach i jako sędzia w kilku telewizyjnych reality show, w tym „Indian Idol”. W 2019 roku Kakkar znalazła się wśród najczęściej oglądanych artystek na YouTube z 4,2 miliarda

wyświetleń. W styczniu 2021 roku została pierwszą indyjską piosenkarką, która zdobyła nagrodę YouTube Diamond Award. kiedy: niedziela, 28 sierpnia, godz. 18:30 gdzie: OVO Arena Wembley (formerly The SSE Arena Wembley), London

Role Model właściwie Tucker Pillsbury, amerykański piosenkarz, autor tekstów i były raper. Po wydaniu debiutanckiego rozszerzonego utworu Arizona latem 2017 roku, zdobył popularność online i podpisał kontrakt z Interscope Records. Jego debiutancki album studyjny, Rx, został wydany w 2022 roku.

POLECAMY!

kiedy: poniedziałek, 29 sierpnia, godz. 19:00 gdzie: Heaven, London

Chad VanGaalen kanadyjski muzyk i artysta. Po kilku niezależnych wydawnictwach, wykonanych głównie na domowych płytach CD z ręcznie rysowaną grafiką, VanGaalen wydał album Infiniheart w kanadyjskiej niezależnej wytwórni Flemish Eye. Był to zbiór piosenek wybranych z nagrań dokonanych w jego prowizorycznym studiu. Pod koniec 2005 roku album został ponownie wydany z bonusowym sześcioutworowym MINI-em zatytułowanym Green Beans. Kolejny album, Skelliconnection, został wydany w USA przez Sub Pop. Składa się z nowych

piosenek, a także utworów wydanych wcześniej i zawiera ekskluzywne grafiki i teledyski wykonane przez VanGaalen. VanGaalen jest także ilustratorem i animatorem, stworzył własną okładkę albumu i animowane teledyski, które towarzyszą kilku jego piosenkom, w tym „Clinically Dead”, „Flower Gardens”, „Red Hot Drops” i „Molten Light”, a także piosence Love as Laughter „Dirty Lives” i piosence Timber Timbre „Beat the Drum Slowly”. Zdobył nagrodę Prism Prize w 2015 roku za „Beat the Drum Slowly”, a także drugą nominację za teledysk do własnego singla „Monster”. kiedy: poniedziałek, 29 sierpnia, godz. 19:30 gdzie: Oslo, London

foto: Shutterstock

Snoop Dogg

amerykański raper, piosenkarz, aktor i malarz. Do 1998 roku znany jako Snoop Doggy Dogg, a od 2012 roku używa także pseudonimu Snoop Lion w kontekście swojej twórczości reggae i Snoopzilla przy współpracy z muzykiem o pseudonimie Dâm-Funk.

Snoop Dogg współpracował z takimi wykonawcami jak: Blueface, Wiz Khalifa, Big Dr. Dre, Eminem, Ice Cube, Tupac Shakur, Game, B-Real, Tha Dogg Pound, Coolio, Kid Cudi, Mariah Carey, Akon, Sean Combs, Pharrell Williams, 50 Cent, Nate Dogg, Warren G, Justin Timberlake, Bow Wow, Katy Perry, Korn, Bootsy Collins, Limp Bizkit, Gorillaz, Beck Hansen, Marilyn Manson, David Guetta, T-Pain, Miley Cyrus i Red Hot Chili Peppers, Iza Lach, PSY, Gorzki vel Uncle G, Datsik. W 2001 roku ukazała się jego autobiografia. Pod koniec października 2007 roku wziął udział w telewizyjnej gali stacji VH1 – Hip Hop Honors 2007 oraz poprowadził galę rozdania nagród MTV Europe Music Awards w Monachium. W 2016 stał się członkiem WWE Hall Of Fame. Jego kuzynką jest wrestlerka, wielokrotna mistrzyni świata kobiet federacji WWE Sasha Banks. Wystąpił z nią na WrestleManii. kiedy: wtorek, 30 sierpnia, godz. 19.30 gdzie: The O2, London 12 sierpnia 2022

wielki imprezownik

Tank And The Bangas amerykańska grupa muzyczna z siedzibą w Nowym Orleanie w Luizjanie. Zespół wygrał NPR Tiny Desk Contest 2017, a w listopadzie 2019 roku został nominowany w kategorii Najlepszy Nowy Artysta do Grammy Awards 2020. Wydali trzy albumy studyjne: Thinktank (2013) i Green Balloon (2019) oraz Red Balloon (2022). kiedy: wtorek, 30 sierpnia, godz. 19:00 gdzie: KOKO Camden, London

100 Gecs amerykański duet hyperpopowy założony w 2015 roku, który składa się z Dylana Brady’ego i Laury Les. W 2019 roku wydali swój debiutancki

album, 1000 Gecs, który spotkał się z uznaniem krytyków. Płyta ukazała się też w wersji zremiksowanej jako 1000 Gecs and the Tree of Clues. Ich muzyka składa się z chaotycznej, ale chwytliwej mieszanki różnych stylów. Krytycy określają ją mianem hiperpopu. kiedy: wtorek, 30 sierpnia, godz. 19:00 gdzie: O2 Forum Kentish Town, London

The Magnetic Fields amerykański zespół założony i prowadzony przez Stephina Merritta.

Merritt jest głównym autorem tekstów, producentem i wokalistą grupy, a także częstym multiinstrumentalistą. Teksty opowiadają o miłości,

ale są ironiczne, żartobliwe, gorzkie i humorystyczne. Zespół wydał swój debiutancki singiel „100,000 Fireflies” w 1991 roku. Charakteryzował się syntezatorowym instrumentarium Merritta, z głównym wokalem Susan Anway. Obecnie w skład zespołu wchodzą Merritt, Claudia Gonson, Sam Davol i John Woo, z okazjonalnym gościnnym wokalem Shirley Simms. Najbardziej znanym dziełem zespołu jest trzypłytowy album koncepcyjny 69 Love Songs z 1999 roku. W kolejnych latach ukazała się trylogia „no-synth”: i (2004), Distortion (2008),[2] i Realism (2010). Najnowszy album zespołu, Quickies, został wydany w 2020 roku. kiedy: środa, 31 sierpnia, godz. 19:00 gdzie: Eventim Apollo, London

~ 69

Deerhoof amerykańska niezależna grupa muzyczna założona w San Francisco w 1994 roku. Obecnie tworzą je założyciel greg Saunier, basista i wokalista Satomi Matsuzaki, gitarzyści John Dieterich i Ed Rodriguez. Zaczynali jako improwizowany zespół noise punkowy. Obecnie Deerhoof stał się powszechnie znany i wpływowy, m.in. poprzez samodzielnie wyprodukowane albumy. Od 1997 roku wydali osiemnaście albumów studyjnych, najnowszy, Actually, You Can, został wydany w 2021 roku. kiedy: środa, 31 sierpnia, godz. 19:00 gdzie: Electric Ballroom, London

foto: Shutterstock

Bright Eyes

POLECAMY!

amerykański zespół indie rockowy założony przez piosenkarza, autora tekstów i gitarzystę Conora Obersta. Zespół składa się jeszcze z multiinstrumentalisty i producenta Mike’a Mogisa, aranżera, kompozytora, trębacza i pianisty Nate’a Walcotta oraz rotacyjnego składu współpracowników wywodzących się głównie ze sceny muzyki niezależnej Omaha. W latach 1998-2011 albumy zespołu zostały wydane przez Saddle Creek Records, wytwórnię z siedzibą w Nebrasce, założoną przez Justina Obersta (brata Conora) i Mogisa. W styczniu 2020 roku zespół ogłosił swój powrót, podpisując kontrakt z Dead Oceans. kiedy: wtorek, 30 sierpnia, godz. 19:00 gdzie: Eventim Apollo, London

• POLECAMY•

70 ~ wielki imprezownik

co w trawie piszczy...

POLECAMY!

foto: Shutterstock

Lewis Capaldi

szkocki piosenkarz i autor tekstów. W październiku 2017 roku wypuścił na rynek swój debiutancki minialbum Bloom, zawierający utwory „Bruises”, „Lost On You”, czy „Fade”. W listopadzie 2018 r. swoją premierę miała EP-ka Breach. Pochodzący z niej singel „Someone You Loved” osiągnął sukces komercyjny docierając na szczyt listy UK Singles Chart, gdzie pozostał tam przez siedem tygodni oraz prestiżowego notowania Billboard Hot 100. To nagranie było również nominowane w kategorii „Piosenka roku” podczas 62. ceremonii wręczenia nagród Grammy. W Polsce „Someone You Loved” uzyskało certyfikat diamentowej płyty. W 2019 miał premierę debiutancki album studyjny Capaldiego, Divinely Uninspired to a Hellish Extent. Osiągnął pierwsze miejsce najlepiej sprzedających się płyt w Wielkiej Brytanii. kiedy: czwartek, 1 września, godz. 18:30 piątek, 2 września, godz. 18.30 gdzie: The O2, London

Bars and Melody

brytyjski duet, tworzący muzykę z pogranicza popu i rapu. Duet tworzą raper Leondre Devries (Bars) i piosenkarz Charlie Lenehan (Melody).

Leondre Devries, dręczony w szkole, opisywał swoje emocje w tekstach piosenek. Jedno z jego nagrań w 2013 zostało odkryte przez Charliego Lenehana, który napisał na Facebooku do Devriesa z zapytaniem o stworzenie zespołu. 1 stycznia 2014 spotkali się, a miesiąc później wzięli udział w przesłuchaniach do ósmego sezonu programu Britain’s Got Talent. W finale zajęli trzecie miejsce. W 2014 wydali debiutancki singiel, „Hopeful”, który zaprezentowali w finale talent-show, z którym dotarli na szczyt brytyjskiej listy przebojów. 30 lipca opublikowali piosenkę „Shining Star”. W 2015 uka12 sierpnia 2022

zał się ich debiutancki album studyjny zatytułowany 143, który zadebiutował na czwartym miejscu listy najczęściej kupowanych płyt w Wielkiej Brytanii.

W 2017 zaprezentowali drugi album studyjny pt. Never Give Up, a dwa dni później – album pt. Covers, zawierający covery popularnych piosenek w ich wykonaniu. kiedy: czwartek, 1 września, godz. 19:00 gdzie: O2 Academy 2 Islington, London

The Bros. Landreth

kanadyjska grupa muzyki country i folk. Ich debiutancki album Let It Lie zdobył nagrodę Juno Award w kategorii Roots & Traditional Album of the Year – Group na Juno Awards w 2015 roku. Grupa została założona w

2013 roku przez braci Joeya i Davida Landretha, synów muzyka z Winnipeg, Wally’ego Landretha. Bracia dzielą się obowiązkami wokalnymi, Joey gra też na gitarze, a David na basie. W wyjściowym składzie zespołu znaleźli się również Alex Campbell na fortepianie i Ryan Voth na perkusji. Na 10th Canadian Folk Music Awards w 2014 roku zespół zdobył nagrodę dla New/ Emerging Artist of the Year[6], a Let It Lie był nominowany do Contemporary Album of the Year. Zespół koncertował zarówno w Kanadzie, jak i Stanach Zjednoczonych. Przyciągnęli dodatkową uwagę mediów, gdy amerykańska ikona rocka John Oates zgodził się wystąpić jako otwierający występ zespołu na przystanku trasy koncertowej w Nashville w 2015 roku.

kiedy: czwartek, 1 września, godz. 19:00 gdzie: O2 Shepherds Bush Empire, London

Amber Mark

amerykańska piosenkarka, autorka tekstów i producentka. Swój pierwszy minialbum, 3:33am, wydała w maju 2017 roku. Jej styl to mieszanka hip hopu, R&B, soulu i bossa novy. Została nominowana jako artystka w kategorii „Best Engineered Album” na 61. dorocznej gali rozdania nagród Grammy.

Jej debiutancki album, Three Dimensions Deep, został wydany w styczniu 2022 roku. kiedy: piątek, 2 września, godz. 19:00 gdzie: O2 Shepherds Bush Empire, London

polecam

Sara Evans

amerykańska piosenkarka country i autorka tekstów, a także producentka i aktorka. Pięć jej piosenek osiągnęło pierwsze miejsce na liście Billboard country songs; sprzedała ponad sześć milionów albumów. Wśród jej 20 najlepszych singli są „Saints & Angels”, „Backseat of a Greyhound Bus” i „As If”. Zdobyła wyróżnienia Akademii Muzyki Country i Stowarzyszenia Muzyki Country. Została również nominowana do kilku innych wyróżnień od obu stowarzyszeń, w tym Wokalistki Roku i Singla Roku. Evans wychowała się w Missouri i zaczęła występować wraz z rodzeństwem w The Evans Family Band. Jako nastolatka, Evans i jej starszy brat Matt założyli własny zespół, zanim przenieśli się do Nashville w stanie Tennessee w 1991 roku, aby kontynuować karierę w muzyce country. Tam Evans poznała swojego pierwszego męża Craiga Schelske.

Jej pierwszy album Three Chords

and the Truth został wydany w 1997 roku. Po nim pojawił się No Place That Far (1998), którego drugi singiel o tej samej nazwie znalazł się na szczycie listy przebojów Country Billboardu.

Evans osiągnęła szczyt kariery na początku XXI wieku, albumami Born to Fly (2000), Restless (2003) i Real Fine Place (2005). Płyty sprzedały się w ponad milionie egzemplarzy. Muzyka Evans była pierwotnie pod wpływem honky tonk i neotradycyjnego country, ale po jej drugim albumie przeniosła się na coraz większy nacisk na ballady country pop. kiedy: piątek, 2 września, godz. 19:00 gdzie: Union Chapel, London

Role Model

amerykański piosenkarz, autor tekstów i były raper. Po wydaniu debiutanckiego rozszerzonego utworu Arizona latem 2017 roku, zdobył po-

POLECAMY!

Wonho

pularność online i podpisał kontrakt z Interscope Records. Jego debiutancki album studyjny, Rx, został wydany w 2022 roku. kiedy: piątek, 2 września, godz. 19:00 gdzie: O2 Forum Kentish Town, London

Foy Vance

irlandzki muzyk i autor tekstów. Koncertował jako support brytyjskiego piosenkarza i autora tekstów Eda Sheerana, a jego muzyka była prezentowana w wielu programach telewizyjnych. W sierpniu 2013 roku wydał album, Joy of Nothing, który został wyprodukowany przez irlandzkiego producenta i aranżera Michaela Keeneya i spotkał się z pochwałami krytyków. Nazwali go „wspaniałą kolekcją otwartych, podnoszących na duchu piosenek, które pokazują umiejętności pisania piosenek. Supportował m.in. koncerty Eltona Johna.

~ 71

kiedy: sobota, 3 września, godz.19:00 gdzie: Eventim Apollo, London

The Interrupters

amerykański zespół ska punkowy założony w Los Angeles w Kalifornii w 2011 roku. Wydali trzy albumy studyjne. Najnowszy, Fight the Good Fight, został wydany w 2018 roku. Promował go singiel „She’s Kerosene”.

Trzej bracia Bivona poznali Aimee Allen, ówczesną artystkę solową, w 2009 roku podczas trasy koncertowej z zespołem Telacasters. Doprowadziło to do powstania The Interrupters.

Zespół koncertował m.in. z Rancid, The Transplants, Devil’s Brigade i Left Alone. kiedy: sobota, 3 września, godz.19:00 gdzie: O2 Academy Brixton, London

foto: Shutterstock

południowokoreański piosenkarz. Jest byłym członkiem południowokoreańskiego boysbandu Monsta X, utworzonego w ramach programu survivalowego Mnet No.Mercy. Wonho zadebiutował w Monsta X, hip-hopowym boysbandzie, wraz z wydaniem ich pierwszego utworu Trespass. Był wokalistą w grupie i od 2017 roku regularnie uczestniczył w pisaniu, komponowaniu i aranżowaniu piosenek dla grupy.Teraz nagrywa sam, ale kilkakrotnie pojawiał się u boku swoich kolegów z grupy, w tym Nylon i GQ. kiedy: niedziela, 4 września, godz.18:00 gdzie: Indigo at The O2, London

72 ~ wielki imprezownik

co w trawie piszczy...

POLECAMY!

foto: Shutterstock

Alexandra Savior

amerykańska piosenkarka i autorka tekstów. Jej debiutancki album, Belladonna of Sadness, wzbudził entuzjastyczne reakcje fanów i krytyków.

Alexandra Savior pochodzi z Portland w stanie Oregon. Po raz pierwszy zainteresowała się pisaniem piosenek w wieku 14 lat, częściowo zainspirowana przez swojego starszego brata, również muzyka. W 2012 roku, została zauważona na YouTube przez Courtney Love,która powiedziała: „Ta dziewczyna będzie sławna!”. Jej pierwsze demo „Risk” znalazło się na ścieżce dźwiękowej drugiego sezonu serialu True Detective. Debiutancki oficjalny album Saviora, „Shades”, został wydany w 2016 roku. Potem, po wydaniu trzech kolejnych singli, jej drugi album studyjny, The Archer, został wydany przez 30th Century Records w 2020 roku i ró1)nież cieszył się sporą popularnością. .kiedy: środa, 7 września, godz.19:00 gdzie: Electric Ballroom, London

Bleachers

amerykański zespół rockowy z New Jersey i oficjalny pseudonim sceniczny autora piosenek i producenta muzycznego Jacka Antonoffa. Antonoff był nominowany do Złotego Globu i zdobył sześć nagród Grammy, w tym Grammy 2022 dla Producenta Roku.

Muzyka rockowa Bleachers jest pod silnym wpływem zespołów z lat 80. i 90. oraz licealnych filmów Johna Hughesa. Ich debiutancki singiel „I Wanna Get Better” został wydany w lutym 2014 roku, a następnie ukazały się trzy albumy studyjne: Strange Desire (2014), Gone Now (2017) i Take the Sadness Out of Saturday Night (2021). kiedy: niedziela, 4 września, godz. 19:00 gdzie: O2 Shepherds Bush Empire, London 12 sierpnia 2022

The Cadillac Three

Arcade Fire

amerykańska grupa rockowa składająca się z Jarena Johnstona (wokal, gitara), Kelby Ray (gitara lap steel, gitara basowa, wokal) i Neil Mason (perkusja, wokal). Wszyscy trzej członkowie byli pierwotnie w zespole American Bang.

Grupa wydała trzy albumy za pośrednictwem Big Machine Records i umieściła trzy single na listach Hot Country Songs i Country Airplay.

kanadyjski zespół indierockowy założony w 2003 roku w Montrealu przez małżeństwo Wina Butlera i Régine Chassagne. Pozostali członkowie to William Butler, Richard Reed Parry, Tim Kingsbury, Jeremy Gara i Sarah Neufeld. Arcade Fire osiągnął znaczącą pozycję na rynku i uznanie krytyków po wydaniu pierwszego albumu Funeral z 2004. Członkowie zespołu używają takich instrumentów jak gitara, perkusja, gitara basowa, pianino, skrzypce, altówka, wiolonczela, kontrabas, ksylofon, dzwonki, keyboard, waltornia, akordeon, harfa, mandolina i lira korbowa. Większość tych instrumentów jest zabierana w trasę koncertową.

kiedy: wtorek, 6 września, godz. 19:00 gdzie: Roundhouse, London

Arcade Fire zdobył wiele nagród włączając w to The 2011 Grammy Award za Album Roku, the 2011 Juno Award za Album Roku i the 2011 Brit Award za Najlepszy Międzynarodowy Album za ich trzeci studyjny album The Suburbs wydany w 2010, który odniósł komercyjny sukces. We wcześniejszych latach wygrali the 2008 Meteor Music Award za Najlepszy międzynarodowy Album and the 2008 Juno Award za Alternatywny Album Roku za ich drugi studyjny album, Neon Bible. Otrzymali również nominacje dla Najlepszego Alternatywnego Zespołu Grammy za ich trzy studyjne albumy. kiedy: czwartek, 8 września, godz. 18:30 gdzie: The O2, London

polecam

~ 73

JAK SŁUCHAĆ SAMI SWOI RADIO? Radio dostępne jest z nadajników DAB + w Londynie, Surrey, Sussex, Irlandii i Irlandii Północnej.

Sami Swoi Radio możesz słuchać w najlepszej jakości DAB+ w domu, w pracy czy też w samochodzie. Jeśli jesteś w naszym największym zasięgu DAB+, po prostu w swoim odbiorniku wyszukaj Sami Swoi Radio. Zobacz jakie to proste.

Aplikacje mobilne Sami Swoi Radio i strona www.

Dla tych, którzy mimo największego zasięgu wśród polskich rozgłośni będą mieli trudności z odbiorem lub mają starsze odbiorniki bez DAB+, mogą słuchać Sami Swoi Radio poprzez aplikacje mobilne oraz naszą stronę www.SamiSwoiRadio.co.uk.

Sami Swoi Radio można słuchać przez stronę internetową na różne sposoby:

1. Klikając przycisk “play” w widgecie radia na stronie głównej lub tym poniżej.

2. Klikając w link. Otworzy się nowa karta z Playerem Sami Swoi Radio.

3. Kolejną opcją jest pobranie pliku playlisty Sami Swoi Radio i uruchomienie go w dowolnym odtwarzaczu multimedialnym na swoim PC.

Wolisz słuchać radia na telefonie?

Już teraz możesz pobrać dedykowaną aplikację Sami Swoi Radio na telefon lub tablet z systemem Android oraz iOS. 1. Aby pobrać aplikację na telefon, kliknij Google Play lub Apple Store, bądź wejdź bezpośrednio do sklepu i wyszukaj Sami Swoi Radio. Możesz także zeskanować aparatem w telefonie kod QR. 2. W sklepie Google Play lub App Store kliknij Zainstaluj. Aplikacja pobierze się na Twój telefon lub tablet.

3. Po instalacji po prostu wejdź do aplikacji i słuchaj Sami Swoi Radio po swojemu!

Sami Swoi Radio na urządzeniach z Alexa.

Aby uruchomić Sami Swoi Radio w Twojej Alexie należy wybrać jeden z trzech poniższych sposobów.

1. Powiedz w kierunku Alexy: “Alexa, ENABLE The Polish Radio”. Jeśli komenda zostanie prawidłowo odczytana przez Alexę - wówczas powinna ona rozpocząć odtwarzanie naszej stacji radiowej.

Każde następne uruchomienie Sami Swoi Radio wystarczy, że będzie poprzedzone komendą: “Alexa, Open The Polish Radio” lub “Alexa, Start The Polish Radio”.

2. Odwiedź stronę z Sami Swoi Radio Alexa Skill i aktywuj go na swoim koncie: 3. Jeśli czynności z punktu 1 i 2 nie okażą się wystarczające, wówczas należy odwiedzić stronę Amazon.co.uk i zalogować się do konta do którego jest przypisana Twoja Alexa. Następnie w oknie wyszukiwania wpisz: “Sami Swoi Radio”. Po wyszukaniu naszej stacji radiowej, kliknij na logo Sami Swoi Radio. Następnie należy uruchomić Skill na Alexę. Po prawej stronie monitora znajduje się sekcja pod nazwa: “Get this Skill”. Kliknij w przycisk “ENABLE” pod tym napisem. Teraz wydaj komendę: “Alexa, Open The Polish Radio” lub “Alexa, Start The Polish Radio” - i Twoja Alexa powinna rozpocząć odtwarzanie naszej stacji.

Jeśli mimo powyższej instrukcji nadal masz problem z uruchomieniem Sami Swoi Radio na swojej Alexie, napisz do nas a my Ci pomożemy.

Sami Swoi Radio na platformach radiowych.

Na tym oczywiście nie koniec. Sami Swoi Radio jest dostępne także na największych,

globalnych radiowych platformach internetowych, takich jak Tuneln Inc, MyTunerRadio, Radio.pl, Radio UK czy Zeno.FM. Opcje słuchania są dwie: możesz odtworzyć Sami Swoi Radio bezpośrednio na stronach tych platform lub jeśli preferujesz aplikacje, możesz pobrać je na swój telefon i wyszukać Sami Swoi Radio.

1. Wejdź na wybraną platformę radiową z podanych linków poniżej.

2. Kliknij przycisk “Play” i słuchaj Sami Swoi Radio.

3. Możesz też pobrać aplikacje tych platform na telefon lub tablet z iOS lub Android. Jak już to zrobisz, po prostu wyszukaj stacji Sami Swoi Radio i ciesz się najlepszą muzyką.

Tuneln Inc - https://tunein.com/radio/ Sami-Swoi-Radio-s240836/ Radio.pl - https://www.radio.pl/s/samiswoiradio Radio UK - https://www.radio-uk.co.uk/ sami-swoi-radio Zeno.FM - https://zeno.fm/sami-swoiradio/ My Tuner Radio - https://mytuner-radio. com/radio/sami-swoi-radio-472128/ Radio Garden Live - http://radio.garden/ listen/sami-swoi-radio/Co3rXGbE Sami Swoi Radio można także słuchać na telewizorach za pomocą dekodera Canal+ (NC+) w aplikacji Radio+ na kanale 616.

74 ~ informator

I•n•f•o•r•m•a•t•o•r Polskie parafie w UK Ashton-under-Lyne

Duszpasterz: ks. proboszcz Grzegorz Januszewski (0161) 339 3047; 13 Brompton Terrace, DUKINFIELD SK16 4JT; ashton@pcmew.org; pcmashton.chrystusowcy.pl St Anne’s Church; Burlington Street, ASHTON-UNDER-LYNE, OL6 7DG; msze niedzielne: 13.00 St Peter’s Church; 16 Green Lane, STOCKPORT, SK7 4EA; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 16.00 St Anne’s Church; Crescent Road, Manchester, M8 5UD; msze niedzielne: 8.30

Bedford

Duszpasterze: ks. proboszcz Janusz Kopeć – 07704141192; ks. senior Grzegorz Aleksandrowicz; parafiabedford.uk Kościół Polski pw. Sacred Heart of Jesus & St Cuthbert; Mill Street, BEDFORD, MK40 3EU; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 9.30, 11.00, 19.00

Birmingham

Duszpasterze: Ks. prob.

Krzysztof Kita - 0121 643 0940; ks. asyst. Artur Kozik - 0121 643 0940; parafiabirmingham.org.uk St Michael’s Church; Moor Street, BIRMINGHAM, B4 7UG; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 9,30, 11.30, 18.00

Blackburn

Duszpasterz: ks. prob.

Robert Pytel - (01254) 57067; blackburn@pcmew.org; parafiablackburn.eu; St Anne’s Church; France Street, Blackburn, BB2 1LX; msze niedzielne: 10.00 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA Kaplica Domu Polskiego pw.

NMP Królowej Polski; 44 Preston New Road, Blackburn, BB2 6AH; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 10.00 i 19.00 St Anne’s Church; Cobham Road, ACCRINGTON, BB5 0AH; msze niedzielne: 1. niedziela m-ca 13.00 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA Holy Saviour Church; 2 Vulcan Street, Nelson, BB9 8HE; msze niedzielne: 2. i 4. niedziela m-ca 13.30 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Bognor Regis

Duszpasterz: o. prob. Antoni Prosowicz OFM - 07515 706 746; parafiabognorregis.com Our Lady of Sorrows Church; Clarence Road, Bognor Regis, PO21 1JX; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 16.00 12 sierpnia 2022

St Richard’s Church; Market Avenue, Chichester, PO19 1XB; msze niedzielne: 12.00 English Martyrs Church; Goring Way, Goring-by-Sea, BN12 4UH; msze niedzielne: 1. i 3. niedziela m-ca 18.00 St. Anthony of Viareggio; Gossamer Lane, Aldwick, Rose Green, PO21 3HF; msze niedzielne: sobota 18.00, 2. i 4. niedziela m-ca 9.00

Bolton

Duszpasterz: ks. prob. Paweł Stebel - (01204) 523563; parafiabolton.co.uk Kościół Polski pw. Dobrego Pasterza; 180 High Street, Bolton, BL3 6PL; msze niedzielne: 12.00 Kaplica Domu Polskiego pw.

MB Królowej Polski; Back East Street, Bury, BL9 0RU; msze niedzielne: 10.00 St Mary’s Church; Mt Pleasant, Chorley, PR7 2SR; msze niedzielne: co dwa tygodnie - 14.00

Boston

Duszpasterze: ks. prob.

Stanisław Kowalski SChr. (01205) 619921; ks. asyst.

Damian Jędrzejak SChr. - (01205) 619921; boston@pcmew.org; parafiaboston.co.uk St. Mary Church; 24 Horncastle Road, BOSTON, PE21 9BU; msze niedzielne: 11.30, 13.00, 19.30 The Sacred Heart Church; Grosvenor Road, SKEGNESS, PE25 2DB; msze niedzielne: 15.00 The Immaculate Conception and St Norbert Church; 52 St Thomas Road, SPALDING, PE11 2XX; msze niedzielne: sobota 18.30

Bournemouth

Duszpasterz: ks. prob. Łukasz Przewieślik SChr. - (01202) 619668; bournemouth@pcmew. org; Sacred Heart Church; 1 Albert Road, Bournemouth, BH1 1BZ; msze niedzielne: 12.30 ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA The Annunciation Church; 218 Charminster Road, Bournemouth, BH8 9RW; msze niedzielne: 9.00 St Edmund Campion Church; Castle Lane West, BOURNEMOUTH, BH8 9TN; msze niedzielne: sobota: 19.00; niedziela: 12.30; 19.00

Bradford

Duszpasterz: ks. prob.

Mirosław Sławicki - (01274) 720848; bradford@pcmew.org; parafiabradford.co.uk

Kościół polski Matki Bożej Częstochowskiej i św.

Maksymiliana Marii Kolbego; 29 Edmund Street, Bradford, BD5 0BH; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 10.00, 11.15 St Marie’s Church; 2 Clarence Street, Halifax, HX1 5DH; msze niedzielne: 13.00 St Austin’s Church; 6 Wentworth Terrace, Wakefield, WF1 3QN; msze niedzielne: 15.30

Brighton

Duszpasterz: ks. prob.

Tadeusz Białas COr. - (01273) 720069; brighton@pcmew.org; parafiabrighton.org; St Mary Magdalen Church; 55 Upper North Street, Brighton, BN1 3FH; msze niedzielne: niedziela 9.00 Our Lady, Queen of Heaven Church; Stagelands, Langley Green, Crawley, RH11 7QD; msze niedzielne: niedziela 11.00 St. Agnes’ Church; 10 Whitley Road, Eastbourne, BN22 8NE; msze niedzielne: 2 i 3 niedziela m-ca 18.00 Our Lady Star of the Sea Church; 1 High Street, Hastings, TN34 3EY; msze niedzielne: 1. niedziela m-ca 18.00 St. George Church; Court Farm Road, Hove, BN3 7QR; msze niedzielne: sobota 18.30 Dom Polski w Hove; 78 Farm Road, Hove, BF3 1FD; msze niedzielne: poniedziałek 18.30; środa i piątek 10.30 St Augustine’s Church; Crescent Road, Tunbridge Wells, TN1 2LY; msze niedzielne: 4 niedziela m-ca 19.30

Bristol

Duszpasterz: ks. prob.

Jacek Michalski - (0117) 942 14 27; bristol@pcmew.org; parafiabristol.uk; Kościół Polski pw. MB Ostrobramskiej; Cheltenham Road, Bristol, BS6 5RH; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 10.00, 12.30 i 15.00

Cambridge

Duszpasterz: ks. prob.

Waldemar Niewiński - (01223) 368539; cambridge@pcmew.org; parafia-cambridge.co.uk; Our Lady & The English Martyrs Church; Hills Road, Cambridge, CB2 1JR; msze niedzielne: 12.45 Kaplica polska pw. MB Królowej Polski; 231 Chesterton Road, Cambridge, CB4 1AS; msze niedzielne: sobota 18.00 St Thomas of Canterbury Church; Weeting Road, Brandon, IP27 0PT; msze niedzielne: 9.00

St Michael the Archangel Church; 82 Hartford Road, Huntingdon, PE29 1XP; msze niedzielne: 15.30

Cardiff

Duszpasterz: ks. prob. Michał Oszczudłowski - (029) 2025 3514; polskaparafiacardiff.org; Our Lady of Lourdes; Gabalfa Avenue, Gabalfa, Cardiff, CF14 2QQ; msze niedzielne: sobota 19.15, niedziela 10.30 i 12.00 St. David’s Church; Park Crescent, Newport, NP20 3AQ; msze niedzielne: niedziela 9.00 Our Lady Queen of Martyrs Church; Belmont Road, Hereford, HR2 7JR; msze niedzielne: 4. niedziela miesiąca 16.00 St Mary’s Church; Pontmorlais Road, Merthyr Tydfil, CF47 8RG; msze niedzielne: 1. niedziela miesiąca o 19.15

Corby-Kettering

Duszpasterz: ks. prob. Ryszard Taraszka 01536 203 574; corby@ pcmew.org; parafiacorby.co.uk Kościół pw. Św. Józefa Rzemieślnika; Rockingham Road, Corby, NN17 1AE; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 10.30 i 16.00 St Edward the Confessor Church; 2 The Grove, Kettering, NN15 7QQ; msze niedzielne: 13.00

Coventry

Duszpasterz: ks. prob. Romuald Szczodrowski - (024) 7622 2455; coventry@pcmew.org; parafiacoventry.org.uk Kościół Polski pw. św.

Stanisława Kostki; Springfield Road, Coventry, CV1 4GR; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 9.00, 11.00, 18.00

Crewe

Duszpasterz: ks. prob. Piotr Gardoń SChr. - (01270) 256284; crewe@pcmew.org; St Mary of the Immaculate Conception Church; 13 Gatefield Street, Crewe, CW1 2JP; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 12.45

Derby

Duszpasterze: ks. prob. Roman Kossakowski SChr. - (01332) 364078; ks. Sebastian Ludwin SChr. - (01332) 364078; derby@ pcmew.org; parafiaderby.co.uk; Kościół Polski pw. św.

Maksymiliana Kolbe; 9 Gordon Road, Derby, DE23 6WR; msze niedzielne: niedziela 9.00, 10.30, 12.00 (od września do lipca); 18:00

St Mary and Modwen Church; 78A Guild Street, Burton-uponTrent, DE14 1NB; msze niedzielne: 14.00 - ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA St. Joseph the Worker; Mount Street, Winshill; DE15 0JA; msze niedzielne: sobota 18:00 (od września do lipca)

Doncaster

Duszpasterz: ks. prob. Daniel Głoćko SChr. - 07564 413154; doncaster.eparafia.pl; St Peter in Chains Church; St Peter in Chains, Doncaster, DN1 2AA; msze niedzielne: sobota 17.00, niedziela 8.00, 12.00 Sacred Heart Church; Market Street, Hemsworth, WF9 4LB; msze niedzielne: brak St Bede’s Church; Station Road, Rotherham, S60 1HF; msze niedzielne: 11.15 - ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA

Dunstable

Duszpasterze: ks. prob. Piotr Redliński SChr. - (01582) 662807; ks. Krzysztof Sanda SChr.; ppld. co.uk; Kościół Polski pw. MB Częstochowskiej; 17 Victoria Street, Dunstable, LU6 3AZ; msze niedzielne: sobota 17.00, niedziela 9.00, 11.00, 17.30 - ZNIESIONA DO ODWOŁANIA, 19.00 OD 19 WRZEŚNIA SOBOTA 17:00 NIEDZIELA 8:30, 10:00, 11:30 ORAZ 19:00 The Holy Ghost Church; 33 Westbourne Road, LUTON, LU4 8JD; msze niedzielne: niedziela 19.00 - ZNIESIONA DO ODWOŁANIA St. Augustine’s Church; Langcliffe Drive, Heelands, MILTON KEYNES, MK13 7LA; msze niedzielne: niedziela 14.00 OD 19 WRZEŚNIA SOBOTA 19:00 NIEDZIELA 14:00

Enfield

Duszpasterz: ks. prob. Maciej Michałek – 07470804568; enfield@pcmew.org; parafiaenfield.org; Holy Family Chapel; 52 London Road, Enfield, EN2 6EN; msze niedzielne: sobota 18.00 i niedziela 9.00 St Monica’s Church; 1 Stonard Road, Palmers Green, London, N13 4DJ; msze niedzielne: niedziela 15.30

London – Forest Gate

Duszpasterz: ks.prob. Cezary Kraczkowski SChr. - (020) 8599 1445; parafiailford.co.uk;

informator GOODMAYES; High Road, Goodmayes, Ilford, IG3 8SH; msze niedzielne: 13.00 Immaculate Conception and St Joseph Church; 204 High Street, Waltham Cross, EN8 7DP; msze niedzielne: sobota 20.00, niedziela 10.00 Most Holy Redeemer; Petersfield Avenue, Harold Hill, ROMFORD, RM3 9PB; msze niedzielne: 15.30 UPTON PARK; 555 GREEN STREET, E13 9BF, UPTON PARK; msze niedzielne: 18.00

Gloucester

Duszpasterz: ks. prob. Dariusz Mazur - (01452) 523839; gloucester@pcmew.org St. Thomas More Catholic Centre; Princess Elizabeth Way, Cheltenham, GL51 7RA; msze niedzielne: 9.30 St Peter’s Church; London Road, Gloucester, GL1 3EX; msze niedzielne: sobota 19.30, niedziela: 12.30 Sacred Heart of Jesus and Mary Church; Moorend Road, Charlton Kings, Cheltenham, GL53 9AU; msze niedzielne: 16.15

Great Missenden

Duszpasterz: ks. prob. Roman Werner SChr. - (01494) 868248; tchr.org/amersham Immaculate Heart of Mary Church; 23 High Street, Great Missenden, HP16 9AA; msze niedzielne: 12.20 (oprócz 1. niedzieli m-ca) St Aidan’s Church; Finch Lane, Little Chalfont, HP6 5LF; msze niedzielne: 9.00 Holy Rood Church; Exchange Road, Watford, WD18 0PJ; msze niedzielne: 14.15 St. Columba Church; 432 Berkhamstead Road, CHESHAM, HP5 3HQ; msze niedzielne: 1. niedziela m-ca godz. 12.00

High Wycombe

Duszpasterz: ks. prob. Andrzej Neblik - (01494) 462994; parafiahighwycombe.org.uk Our Lady of Lourdes Church; 69 Camborne Avenue, Aylesbury, HP21 7UE; msze niedzielne: 8.30 Polski Dom; High Wycombe, HP13 7JF; msze niedzielne: 12.00, 18.00

Huddersfield

Duszpasterze: ks. prob. Józef Wacławik CHS - (01484) 420474; ks. kapelan Jan Wojczyński SChr. (01484) 531452; huddersfield@ pcmew.org Kościół Polski pw. MB Częstochowskiej, Królowej Polski; 88 Fitzwilliam Street, Huddersfield, HD1 5BB; msze niedzielne: niedziela: 11.15, 15.30, środa: 19.00, sobota: 12.00

Hull

Duszpasterz: ks. prob. Mariusz Gutowski SChr. - (01482) 341472; parafia.hull.pl St Wilfrid’s Church; 200 The Boulevard, Hull, HU3 3EL; msze niedzielne: 17.00

St Vincent’s Church; Queens Road, Hull, HU5 2QP; msze niedzielne: sobota 18.30 St Peter’s Church; Castle Road, Scarborough, YO11 1TH; msze niedzielne: 9.30 St George’s Church; Peel Street, York, YO1 9PZ; msze niedzielne: 13.30

Ilford Park

Duszpasterz: ks. prob. Marcin Wysocki - (01626) 332043; parafiawdevon.ucoz.net Kaplica pw. Chrystusa Króla i MB Ostrobramskiej Church; Ilford Park Polish Home, Stover, Newton Abbot, TQ12 6QH; msze niedzielne: 10.30 - we Mszy św. uczestniczą tylko rezydenci domu Ilford Park Polish Home The Sacred Heart Church; The Sacred Heart Church; 25 South Street, Exeter, EX1 1EB; msze niedzielne: 13.15 Assumption of Our Lady Church; 76 Abbey Road, Torquay, TQ2 5NJ; msze niedzielne: 18.30 St Joseph Church; 1 Stavordale Rd, WEYMOUTH, DT4 0AB; msze niedzielne: 15.00 (spowiedź od 14:30)

Ipswich

Duszpasterz: ks. prob. Paweł Nawłoka - 07486 880441; 82 Wellesley Road; IPSWICH, IP4 1PH; parafiaipswich.pl St Mary’s Church; 322 Woodbridge Road, Ipswich IP4 4BD; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 12.00 Our Lady Queen of Peace Church; The Avenue, Braintree, CM7 3HY; msze niedzielne: niedziela 16.30 St Edmund’s Church; 21 Westgate Street, Bury St Edmunds, IP33 1QG; msze niedzielne: 2. i 4. sobota m-ca godz. 16.00 St James the Less Church; 51 Priory Street, Colchester, CO1 2QB; msze niedzielne: niedziela 14.00

Jersey

Duszpasterz: ks. prob. Jacek Małecki - 07797 778 786 St Mary’s and St Peter’s Church; Wellington Road, St Helier, JE2 4RJ; msze niedzielne: 9.00 St Thomas Church; 17 Val Plaisant, St Helier, JE2 4TA; msze niedzielne: 19.30

Kidderminster

Duszpasterz: ks. prob. Marek Ogorzały SChr. - (01562) 745914; kidderminster@pcmew.org; parafiakidderminster.org.uk Kościół Polski pw.MB Ostrobramskiej; 50 Pitt Street, Kidderminster, DY10 2UN; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 10.00, 18.00 St George Church; 1 Sansome Place, Worcester, WR1 1UG; msze niedzielne: niedziela 14.00

Lancaster

Duszpasterz: ks. prob.

Ryszard Sadecki SChr. - (01524)

39820; lancaster@pcmew.org; kosciolwlancaster.org.uk Kościół Polski pw. MB Królowej Polski; Nelson Street, Lancaster, LA1 1PT; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 9.30 Our Lady and St Joseph Church; The Rectory, Warwick Square, CARLISLE, CA1 1LB; msze niedzielne: 13.00 St Patrick’s Church; St John’s Road, MORECAMBE, LA3 1EX; msze niedzielne: niedziela 18.30 St Catherine’s Church; Drovers Lane, PENRITH, CA11 9EL; msze niedzielne: 1. niedziela m-ca 15.30 - ZAWIESZONO DO ODWOŁANIA Our Lady of Windermere Church; Lake Road, WINDERMERE, LA23 2EQ; msze niedzielne: sobota 16.00

Laxton Hall

Duszpasterze: ks. kapelan Andrzej Budzyński - (01780) 444242; ks. rezydent Jan Szponar Kaplica Polska pw.

Niepokalanej Maryi, Matki Kościoła; Laxton Hall, Laxton, Corby, NN17 3AU; msze niedzielne: 12.00

Leeds

Duszpasterz: ks. prob. Jan Zaręba - (0113) 262 3220; parafialeeds.com Kościół Polski pw. MB Częstochowskiej i św.

Stanisława Kostki; Newton Hill Road, Leeds, LS7 4JE; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 9.30, 11.00, 19.00 St Roberts Church; Robert Street, Harrogate, HG1 1HP; msze niedzielne: 1. i 3. niedziela miesiąca 16.30 St Joseph’s Church; Back Street, Pontefract, WF8 1NL; msze niedzielne: 2. niedziela m-ca 16.15

Leicester

Duszpasterz: ks. prob.

Tadeusz Kordys - (0116) 221 7006; leicester@pcmew.org; leicesterpolonia.co.uk Kościół polski pw. Nawrócenia św. Pawła; Wakerley Road, Leicester, LE5 4WD; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 8.45, 11.15, 17.00

Letchworth

Duszpasterz: Ks. Prob. Cezary Komosiński – 07519059276; letchworth@pcmew.org; parafialetchworth-albert.co.uk St Hugh of Lincoln Church; 84 Pixmore Way, Letchworth, SG6 3TP; msze niedzielne: 13.00 SS Alban’s and Stephens Church; 14 Beaconsfield Road, ST ALBANS, AL1 3RB; msze niedzielne: 2. i 4. niedziela m-ca 16.00 St Mary Church; 26 Salisbury Square, HATFIELD, AL9 5JD; msze niedzielne: 18.00 Our Lady Queen of all Creation; St Albans Road, Hemel Hempstead, HP3 8PG; msze niedzielne: 1. i 3. niedziela m-ca 16.00

St Hilda Church; 9 Breakspear, Stevenage, SG2 9SQ; msze niedzielne: sobota godz. 17.00

London – Balham

Duszpasterze: ks. prob.

Władysław Wyszowadzki - (020) 8672 5070; ks. Aleksander Dasik (020) 8767 0358; ks. senior Teodor Bartnik; balham@pcmew. org; parafia-balham.co.uk Kościół Polski pw. Chrystusa Króla; 232-234 Balham High Road, London, SW17 7AW; msze niedzielne: 9.30, 10.45, 12.00, 18.00 Kaplica polska osiedla św.

Antoniego; 47-49 Foxbourne Road, London, SW17 7AW; msze niedzielne: 8.30

London – Croydon

Duszpasterze: ks. prob. Jerzy Mikrut - (020) 8653 8701; ks.

Bartosz Kasprzyszak; croydon@ pcmew.org; parafia-croydon.co.uk Kościół polski pw. Jezusa Miłosiernego; 6-8 Oliver Grove, London, SE25 6EJ; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 8.30, 10.00, 18.00 Holy Innocents Church; 192 Selhurst Road, London, SE25 6XX; msze niedzielne: 12.00

London – Devonia

Duszpasterze: ks. prob. Bogdan Kołodziej - 08444874288; ks.

Tomasz Mężyk; devonia@pcmew. org; parafia-devonia.org.uk Kościół Polski pw. MB Częstochowskiej i św.

Kazimierza; 2 Devonia Road, Islington, LONDON, N1 8JJ; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 9.00, 11.00, 12.30 - ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA, 15.00, 19.00

London – Ealing

Duszpasterze: ks. prob. Michał Kozak MIC - (020) 8567 1746; ks. Wiktor Gumienny MIC (020) 8567 1746; ks. senior Jerzy Januszkiewicz - (020) 8621 5260; ks. Klaudiusz Rokicki MIC - (020) 8567 1746; ks. Piotr Szyperski MIC - (020) 8567 1746; ealing. office@gmail.com; parafiaealing. co.uk Kościół polski pw. NMP Matki Kościoła; 2 Windsor Road, LONDON, W5 5PD; msze niedzielne: sobota 19.00, 20.30 (Windsor Hall) MSZA NA WINDSOR DLA NEOKATECHUMENATU ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA, niedziela 8.30, 10.00, 11.30, 13.00, 14.30, 17.15, 19.00, 20.30 Uwaga! Kościół otwierany jest 15 minut przed Mszą Świętą i zamykany bezpośrednio po mszy do dezynfekcji.

Kaplica domu polskiego, Kolbe House; 18 Hanger Lane, LONDON, W5 3HH; msze niedzielne: sobota 16.30 ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA Divine Mercy Apostolate; 1 Courtfield Gardens, LONDON, W13 0EY; msze niedzielne: 10.00 ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA Kaplica Sióstr Imienia Jezus; 57 Mount Park Road, LONDON,

~ 75

W5 2RU; msze niedzielne: sobota - 17.00 ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

London – HighgateFinchley

Duszpasterz: ks. prob.

Marek Gałuszka - (020) 8371 0189; highgate@pcmew.org; finchleyparish.co.uk St Joseph’s Retreat Church; Highgate Hill, LONDON, N19 5NE; msze niedzielne: 13.30 St Mary Magdalene Church; 6 Athenaeum Road, London, N20 9AE; msze niedzielne: 16:00 St Philip the Apostle Church; Gravel Hill, Finchley, LONDON, N3 3RJ; msze niedzielne: 18.30

London – Hammersmith

Duszpasterze: ks. prob. Marek Reczek - (020) 8743 8848; ks. asyst. Zygmunt Zapaśnik 0208 743 88 48; hammersmith@ pcmew.org; bobola.church Kościół Polski pw. św.

Andrzeja Boboli; 1 Leysfield Road, LONDON, W12 9JF; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 8.30, 10.00, 12.00, 18.00 Our Lady Queen of the Apostles Church; 15 The Green, HESTON, TW5 0RL; msze niedzielne: 15.00 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

London – Lewisham

Duszpasterz: ks. prob. Dawid Jasiński - (+44) 07448583386; lewisham@pcmew.org St. William of York; 4 Brockley Park, Forst Hill, London, SE 23 1PS; msze niedzielne: sobota 19.30 Kaplica Domu Polskiego pw. św.

Jana Bosko; 8A Waldram Park Road, Forest Hill, LONDON, SE23 2PN; msze niedzielne: 9.00 Our Lady Help of Christians; 127 Mottingham Rd, London, SE9 4ST; msze niedzielne: godz. 13.00

London – South Kensington

Duszpasterz: ks. prob. Bartosz Rajewski - 07449 801 752; chaplaincy@pcmew.org; parafiakensington.uk Little Brompton Oratory; Brompton Road, London, SW7 2RP; msze niedzielne: Z uwagi na pandemię COVID-19, Little Brompton Oratory pozostaje zamknięte od odwołania.

Msze św. celebrowane są w następujących miejscach: Niedziela, godzina 12.00 - St. Patrick Church, 167 West Hendon Broadway, NW9 7EB (Msze św. także w poniedziałki i środy o godz. 19.00 - wcześniej od godz. 18.00 - adoracja); Niedziela, godzina 18.00 (od 4 października 2020 r. - godzina 14.00) - Maria Assumpta Chapel, 23 Kensington Square, W8 5HN.

London – Putney

Duszpasterze: ks. prob. Andrzej Zuziak SChr. - 020 8788 3933; ks.

Leszek Rygiewicz SChr.; putney@ pcmew.org; parafiaputney.co.uk

76 ~ informator Kościół Polski pw. św. Jana Ewangelisty; St John’s Avenue, LONDON, SW15 6AJ; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 8.30, 10.00, 11.30, 13.00, 18.00 Christ the King Church; The Crescent, Wimbledon Park, LONDON, SW19 8AJ; msze niedzielne: 12.45 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

London – Willesden Green

Duszpasterze: o. prob. Adam Tomaszewski SJ - (020) 8452 4304; o. Leszek Szuta SJ; o. Adam Baczewski SJ; willesden.green@ pcmew.org; polishjesuits.co.uk St. Francis of Assisi Church; Cullingworth Rd, LONDON, NW10 1NR; msze niedzielne: sob.19.00, niedz. 9.00, 10.30, 12.00, 19.00 Kaplica domu polskiego pw.

MB Miłosierdzia; 182 Walm Lane, LONDON, NW2 3AX; msze niedzielne: 10.30, 12.00

Manchester

Duszpasterze: ks. prob. Karol Rogasik SChr. - (0161) 226 1588; ks. Wojciech Rożdżeński SChr. - (0161) 226 1588; ks. senior Edward Sopala SChr. - (0161) 226 1588; ks. senior Stanisław Leniart - (0161) 226 1588; parafiamanchester.pl Kościół Polski pw. Miłosierdzia Bożego; 196 Lloyd Street North, Manchester, M14 4QB; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 8.00, 10.00, 12.00 oraz 19.00

Mansfield

Duszpasterz: ks. prob.

Kazimierz Bidziński - (01623) 626470; mansfield@pcmew.org; parafia-mansfield.co.uk/ Kościół Polski pw. Św. Barbary; Windmill Lane, MANSFIELD, NG18 2AL; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 9.30, 11.15 St Joseph the Worker Church; 101 Winfield Avenue, WORKSOP, S81 0SF; msze niedzielne: 16.00

Melton Mowbray

Duszpasterz: ks. prob. Krzysztof Zalewski - (01664) 562101 Kościół Polski pw. MB Częstochowskiej; 82 Sandy Lane, Melton Mowbray, LE13 0AW; msze niedzielne: sob. 18.00, niedz. 11.00 Dom Polski; True Lovers Walk, Loughborough, LE11 3DB; msze niedzielne: 09.00

Godalming

Duszpasterz: ks. prob.

Tomasz Kocjan - 01483 497860; parafiamilford.org.uk St Edward the Confessor; Sutton Park, Sutton Green, GUILDFORD, GU4 7QN; msze niedzielne: Sobota o 18.00 St Joseph’s Church; Portsmouth Road, Milford, GU8 5DY; msze niedzielne: niedziela: 8.15; 18.00 St John the Evangelist Church; 3 Springfield Road, Horsham, RH12 2PJ; msze niedzielne: 13.00 St Tarcicius Church; 227 London Road, Camberley GU15 3EY; msze niedzielne: 2. niedz. m-ca: 11.00 12 sierpnia 2022

Newcastle-upon-Tyne

Duszpasterz: ks. prob. Jan Świętek - (0191) 273 3575; newcastle@ pcmew.org; parafianewcastle. org.uk Kaplica Polska pw. MB Częstochowskiej; 2 Maple Terrace, Newcastle upon Tyne, NE4 7SF; msze niedzielne: 1 i 2 sobota m-ca godz. 18.00; 2, 3 i 4 niedziela m-ca godz. 09.00; wszystkie niedz.m-ca godz. 18.00 St Patrick Church; Victoria Road, CONSETT, DH8 5AX; msze niedzielne: 3 niedz. m-ca godz. 13.00 St Teresa Church; Harris Street, DARLINGTON, DL1 4NL; msze niedzielne: 1 niedziela m-ca godz.

08.45; 2 niedziela m-ca godz.

13.00; 4 sobota m-ca godz. 18.00 St Wilfrid Church; Sunderland Road, GATESHEAD, NE8 3QR; msze niedzielne: wszystkie niedziele m-ca godz. 11.00 The Sacred Heart Church; Linthorpe Road, MIDDLESBROUGH, TS5 6LD; msze niedzielne: 3 sobota m-ca godz.

18.00; ostatnia niedziela m-ca godz. 14.00

Northampton

Duszpasterz: ks. prob. Janusz Zbroniec - 07758 689059; parafianorthampton.pl Kościół Polski pw. św.

Stanisława i św. Wawrzyńca; Duke Street, Northampton, NN1 3BA; msze niedzielne: 9,00, 10.30, 19.00 St Augustine’s Church; 32 London Road, Daventry, NN11 4BZ; msze niedzielne: sobota przed 1. i 3. niedzielą m-ca 18.30 Our Lady of the Sacred Heart Church; 82 Knox Road, Wellingborough, NN8 1JA; msze niedzielne: sobota przed 2. i 4. niedziela m-ca 20.00, niedziela 12.30

Northolt

Duszpasterz: ks. prob. Witold Kapuściński - (020) 8993 0097; northolt@pcmew.org; parafiaojcapio.com St. Bernard Church; 17 Mandeville Road, NORTHOLT, UB5 5HE; msze niedzielne: 17.00 St Lawrence Church; 9 The Green, FELTHAM, TW13 4AF; msze niedzielne: 13.00 Holy Family Church; Vale Lane, London, W3 0DY; msze niedz.: 10.00

Northwich

Duszpasterz: ks. prob. Grzegorz Kozieński SChr. - (01606) 42877; liverpool.chrystusowcy.pl Kościół polski pw. MB Częstochowskiej; 107 London Road, Northwich, CW9 8AT; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 10.00 St. Patrick Church; Park Place, Liverpool, L8 5UX; msze niedzielne: niedziela 13.00 St Stephen, First Martyr Church; 101 Sandy Ln, Warrington WA2 9HS; msze niedzielne: 15.30

Norwich

Duszpasterz: ks. prob.

Waldemar Haręza - (01603) 928622; norwich@pcmew.org St John the Baptist Church; St Giles’ Gate, Norwich, NR2 2PA; msze niedzielne: sobota 16.00 Methodist Church; 72 High Street, WATTON, IP25 6AH; msze niedzielne: Sobota 18.30 ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA St Thomas of Canterbury Church; Brandon Road, IP27 0PT Brandon; msze niedzielne: niedziela 09.00 St. Williams Way - Churchfield Green Our Lady’s; Norwich NR7 0AH; msze niedzielne: 11.30

Nottingham

Duszpasterze: ks. prob.

Krzysztof Kawczyński - (0115) 960 4740; ks. Janusz Sroka – (0115) 962 37 13; nottingham@ pcmew.org; parafianottingham. org.uk Kościół Polski pw. MB Częstochowskiej; 2 Sherwood Rise, Nottingham, NG7 6JN; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 9.30, 11.00, 12.30 i 18.30

Oxford

Duszpasterz: prob. ks. dr Edward Rusin - (01865) 510354, 07842901275; oxford@pcmew. org; parafiaoxford.co.uk Corpus Christi Church; Margaret Road, Oxford, OX3 8AJ; msze niedzielne: środa, 1. piątek m-ca godz. 19:00 i sobota - godz. 18:00 St. Anthony of Padua Church; 115 Headley Way, Oxford, OX3 7SS; msze niedzielne: 12.00 Our Lady & St. Edmund; 1 Radley Road, ABINGDON, OX14 3PL; msze niedzielne: 14.00 St John the Baptist Church; Alexandra Road, Andover, SP10 3AD; msze niedzielne: 2. i 4. niedziela m-ca 18.00 ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Penrhos

Duszpasterze: ks. kapelan Ryszard Hanaczewski - (01758) 461310; ks. senior Władysław Marmol; penrhos@pcmew.org Kościół osiedla polskiego pw.

Our Lady and St Cynfil; Penrhos Home, Pwllheli, LL53 7HN; msze niedzielne: niedziela 9.30

Peterborough

Duszpasterze: ks. prob. Paweł Urbanek SChr. - (01733) 552726; ks. asyst. Arcenio Fialek SChr.; peterborough@pcmew.org; pmkpeterborough.pcmew.org Our Lady of Lourdes Church; Welland Road, Dogsthorpe, Peterborough, PE1 3SP; msze niedzielne: sobota 19.15, niedziela 10.45, 12.30, 19.15 Our Lady and St Charles Borromeo Church; 63 Queens Road, Wisbech, PE13 2PH; msze niedzielne: 15.30 (daty mszy: 01 i 15 listopada)

Preston

Duszpasterz: ks. prob. Paweł Szatlewski - (01772) 700231; smgpreston.org.uk St Maria Goretti Church; Gamull Lane, PRESTON, PR2 6SJ; msze niedzielne: sobota 17.30, niedziela 12.00; dodatkowa msza św.: niedziela 17.30 St Marie-on-the-Sands Church; 25 Seabank Road, Southport, PR9 0EJ; msze niedzielne: St Cuthbert’s Church; Lytham Road, South Shore, Blackpool, FY1 6BS; msze niedzielne: 15:30

Reading

Duszpasterze: ks. prob. Rafał Jarosławski - (0118) 375 7587; ks. senior Edward Stachurski - (0118) 375 7587; reading@pcmew.org; parafiawreading.net Kościół polski pw. Najśw. Serca Pana Jezusa; 61 Watlington Street, Reading, RG1 4RF; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 9.00, 11.00, 18.00 The Holy Ghost Church; Sherborne Road, Basingstoke, RG21 5TD; msze niedzielne: 3 sobota m-ca 18.00

Rochdale

Duszpasterz: ks. prob. Wojciech Świątkowski SChr - 01706 345 950; rochdale@pcmew.org Kaplica Polska pw. MB Częstochowskiej; Polish Catholic Centre, Manchester Road, Rochdale, OL11 4LX; msze niedzielne: 10.00 St Patrick’s Church; 40 Union Street West, Oldham, OL8 1DL; msze niedzielne: 12.30

Rugby

Duszpasterz: ks. prob.

Władysław Liptak - (01788) 560478 St Marie’s Church; Dunchurch Road, Rugby, CV22 5EL; msze niedzielne: 12.30 Kapilca polska pw Miłosierdzia Bożego; 17 Lawford Road, Rugby, CV21 2EB; msze niedzielne: 18.00 St Joseph’s Church; Avon Dassett, SOUTHAM, CV47 2AR; msze niedzielne: 1. i 3. niedz. m-ca 15.15 St Joseph the Worker Church; Edmunds Road, BANBURY, OX16 0PP; msze niedzielne: 2. niedziela m-ca 15.15 St John the Evangelist Church; 25 South Bar Street, BANBURY, OX16 9AF; msze niedzielne: ostatnia niedziela m-ca 15.15 Kaplica polska pw. Chrystusa Ukrzyżowanego; Polish Catholic Centre, 54 High Street, Leamington Spa, CV31 1LW; msze niedzielne: sobota 17.30 ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA, niedziela 10.15

Scunthorpe

Duszpasterz: ks. prob.

Włodzimierz Pająk SChr. - (01724) 855698 Holy Souls’ Church; Frodingham Road, Scunthorpe, DN15 7TA; msze niedzielne: 16.30 St Joseph and St Thomas of Canterbury Church; 143 Pasture

Road, Goole, DN14 6DP; msze niedzielne: 1. sobota m-ca 20.00 ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA St. Mary on the Sea; Heneage Road, Grimsby, DN32 9DZ; msze niedzielne: 9.00 St Hugh’s Church; 34 Broadgate, Lincoln, LN2 5AQ; msze niedzielne: 12.15

Sheffield

Duszpasterz: ks. prob.

Leszek Seweryn - (0114) 263 1688; sheffield@pcmew.org; lpcmsheffield.com St Charles Borromeo Church; St Charles Street, Attercliffe, Smsze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 09.00; 10.30; 12.00; 13.30 Church of the Holy Rood; George Street, Barnsley, S70 1AX; msze niedzielne: 16.00 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA The Annunciation Church; 2 Spencer Street, Chesterfield, S40 4SD; msze niedzielne: 13.00 ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Slough

Duszpasterz: ks. prob. Leszek Buba - 01753 533 861; (01753) 533861; slough@pcmew.org; parafiaslough.org Kościół polski pw. Miłosierdzia Bożego i Matki Bożej Królowej Polski; 48 Pitts Road, Slough, SL1 3XH; msze niedz.: sobota 18.00, niedziela 8.00, 10.00, 12.00, 18.00 St. Tarcisius Church; 227 London Road, Camberley, GU15 3EY; msze niedzielne: czwarta niedziela miesiąca o godz. 14.00

Southampton

Duszpasterz: ks. Mariusz Urbanowski SChr. - (023) 8178 6316; southampton@pcmew.org; southampton.chrystusowcy.pl St Edmund’s Church; The Avenue, Southampton, SO15 2EQ; msze niedzielne: msze niedzielne: sobota 17.30 i 19.00 Holy Cross Church; 53 Leigh Road, Eastleigh, SO50 2EQ; msze niedzielne: msze niedzielne: 8.30 Holy Family Church; 4 Redbridge Hill, Millbrook, Southampton, SO16 4PL; msze niedzielne: msze niedzielne: 17:30 i 19:00 St. Joseph’s Catholic Church; 48 Bugle St, Southampton, SO14 2AH; msze niedzielne: czwartek i piątek 19.00

Southend-on-Sea

Duszpasterz: ks. prob. Wojciech Mozdyniewicz - 07566 229 699; southend@pcmew.org The Most Holy Trinity; 71 Wickhay, Basildon, SS15 5AD; msze niedzielne: wszystkie niedziele za wyjątkiem 2. niedzieli m-ca 12.30 sobota przed 2. niedzielą m-ca 19.30 Our Lady Immaculate and Holy Name Church; 178 New London Road, Chelmsford, CM2 0AR; msze niedzielne: niedziela o 16.00 ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA Sacred Heart Church; 418 South Church Road, Southend on Sea, SS1 2QB; msze niedzielne: 9.00 Our Lady Help of Christians and St Helen; 27 Milton Rd, Westcliff-

informator on-Sea, SS0 7JP; msze niedzielne: sobota godz. 17.30

Stoke-on-Trent

Duszpasterz: ks. prob.

Jacek Jabłoński - (01782) 411195; stoke@pcmew.org; parafiastokeontrent.pcmew.org Our Lady of Perpetual Succour Church; Masterson Street, Fenton, ST4 3QB; msze niedzielne: 11.00, 14.00 i 19.00 St Mary’s Church; Compton Road, Leek, ST13 5NH Msze niedzielne: sobota 16.30

Swansea

niedzielne: soboty o godz. 17:30 przed 2 i 4 niedzielą m-ca.

Our Lady of Peace Church; Waunt-lan-yr-afon Road, Llanelli, SA15 3AB; msze niedzielne: 12.00

Swindon

Duszpasterz: ks. prob.

Jarosław Kozak - (01793) 531257; swindon@pcmew.org; parafiaswindon.com Kościół katolicki p.w. św.

Jana Pawła II; Whitbourne Avenue, Swindon; SN3 2JX; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 8.00, 09.30, 10.30, 12.30 St Peter’s Church; 7 St Peter’s Road, Cirencester, GL7 1RE; msze niedzielne: 1. sobota miesiąca 16.00 - ZAWIESZ. DO ODWŁ.

St George Church; Billet Street, Taunton, TA1 3NN; msze niedzielne: 12.00 St Joseph Church; 9 Binford Place, Bridgwater, TA6 3NJ; msze niedzielne: sobota 18.30 The Holy Ghost Church; 73 Higher Kingston, Yeovil, BA21 4AR; msze niedzielne: 16.30 Corpus Christi; Ellenborough Park, WESTON SUPER MARE BS23 1XW; msze niedzielne: 9.00

Telford – Stafford

St Austin’s Church; 82 Wolverhampton Road, STAFFORD, ST17 4AW; msze niedzielne: 12.30 St Patrick’s Church; King Street, Wellington, TELFORD, TF1 3AP; msze niedzielne: 17.00

Trowbridge

Duszpasterz: ks. prob. Zbigniew Zybała - (01225) 752930; trowbridge@pcmew.org Sala ośrodka Lokalnej PMK pw.

MB Częstochowskiej; 6 Waterworks Road, Trowbridge, BA14 0AL; msze niedzielne: 10.00, 19.00 St John the Evangelist Church; South Parade, Bath, BA2 4AF; msze niedzielne: 12.30 St Catharine’s Church; 4 Park Road, Frome, BA11 1EU; msze niedzielne: 1. sobota m-ca 18.00 St Osmund’s Church; 95 Exeter Street, Salisbury, SP1 2SF; msze niedzielne: 2. niedziela m-ca 16.00

~ 77

St Michael’s Church; 6 Park Road, SHEPTON MALLET, BA4 5BP; msze niedzielne: 1. sobota m-ca 16.00

West Bromwich

Duszpasterz: ks. prob. Ireneusz Maraszkiewicz - (0121) 532 4548; 18 Fitzguy Close, WEST BROMWICH, B70 6RU St Michael and the Holy Angels Church; 260 High Street, , B70 8AQ; msze niedz.e: 14.00 i 16.00 St. Thomas of Canterbury; Dartmouth Avenue, WALSALL, WS3 1SP; msze niedzielne: 12.00

Wolverhampton

Duszpasterz: ks. prob. Wiesław Garbacz - (01934) 629865; tauntonparafia.co.uk

Duszpasterze: ks. prob. Michał Łatuszyński - 07926 044 405; ks. senior Jan Główczyk 01785 748 891; stafford@pcmew.org; parafia-stafford.pcmew.org Our Lady of Pity; Meadow Farm Drive, Harlescott, Shrewsbury, SY1 4JY; msze niedzielne: 9.00 ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA

Policja, straż pożarna, pogotowie - 112, 999 Informacja kolejowa 0845 748 4950

Osoby niesłyszące - wiadomość tekstowa pilna - 18000 NHS Helpline - 0800 22 44 88 Post Office 0845 722 3344

Informacja transportowa w Londynie - 020 7222 1234 Połączenia autobusowe 0870 6082 608

Informacja o numerach lokalnych i międzymiastowych - 192

Informacja o numerach międzynarodowych - 153

AMBASADA RP W LONDYNIE 47 Portland Place, Londyn W1B 1JH, tel. 0 207 2913 520, e-mail: london@msz.gov.pl

WYDZIAŁ KONSULARNY AMBASADY RP W LONDYNIE 10 Bouverie Street, City of London EC4Y 8AX, tel. 0 207 8228 900, e-mail: londyn.konsulat@msz.gov.pl

KONSULAT GENERALNY RP W MANCHESTERZE Manchester One, 51 Portland Street, Manchester M1 3LD, tel. 0 161 245 4130, e-mail: manchester@msz.gov.pl

KONSULAT GENERALNY RP W EDYNBURGU 2 Kinnear Road, Edynburg EH3 5PE, tel. 0 131 552 0301, e-mail: edinburgh@msz.gov.pl

KONSULAT GENERALNY RP W BELFAŚCIE 67 Malone Road, BT9 6SB , Belfast, tel. 0 28 96209500, e-mail: belfast.kg.sekretariat@ msz.gov.pl

Polska Misja Katolicka w Anglii

Związek Harcerstwa Polskiego w Wielkiej BrytaniiI

Polski Uniwersytet na Obczyźnie

Polish Heritage Society UK

Polish Psychologist Association

Fundacja Stowarzyszenie Kombatantów w Wielkiej Brytanii

Lewisham Polski Ośrodek Levisham

Polish Proffesionals in UK

Duszpasterz: ks. prob. Artur Strzępka 07549 325 521; swansea@pcmew.org Sacred Heart Church; School Road, Morriston, Swansea, SA6 6HZ; msze niedzielne: 14.00 Our Lady of Mount Carmel Church; Pontfaen Road, LAMPETER, SA48 7BS; msze

Taunton

Telefony alarmowe i infolinie

Duszpasterz: ks. prob. Tomasz Maziarz - 01902 422833; Presbytery; 74 Green Drive, wolverhampton@pcmew.org Kościół Polski pw. Trójcy Świętej; 265 Stafford Road, Wolverhampton, WV10 6DQ; msze niedzielne: sob. 18.00, niedz.a 9.30, 11.30, 18.00

Ambasada i konsulaty

Polskie instytucje i organizacje

2-4 Devonia Road, Islington, London, N1 8JJ, www: www. pcmew.org, tel. 020 7226 3439, ZJEDNOCZENIE POLSKIE W WIELKIEJ BRYTANII 240 King Street, Hammersmith W6 0RF London, www: www. zpwb.org.uk, tel. 0 208 741 16 06,

POSK (Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny)

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.posk.org, tel.

020 8741 1940

Polska Macierz Szkolna

238 King Street London, W6 0RF, www: www.polskamacierz.org/ en/, tel. 020 8742 6431

Fundacja Veritas

63 Jeddo Road, London W12 9EE, www: www.veritasfoundation. co.uk, tel. 020 3740 8350

23-31 Beavor Lane, London W6 9AR, www: www.zhpwb.org.uk, tel. 020 8748 8006

Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego 20 Prince’s Gate, London, SW7 1PT, www: www.pism.co.uk, tel.

020 7589 9249

Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.pilsudski.org.uk, tel. 020 8748 6197

Biblioteka Polska - POSK 238-246 King Street, London W6 0RF, www: polishlibrarylondon. co.uk/biblioteka, tel. 020 8741 1940

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.puno.edu.pl, tel.

020 8846 9305

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.spk-wb.com, tel.

020 8741 1911,

Zjednoczenie Polek na Emigracji

238-246 King Street, London W6 0RF, e-mail: charity@ polishwomensba.org.uk, tel. 020 8563 1893

Polish YMCA London Association

20 Gunnersbury Ave, London W5 3QL, www: www. polskaymcalondon.com, tel. 020 8992 5699

Widecombe Lodge, 2, Brentham Lodge, London W5 1BJ, , www: www. polishheritage.co.uk 8 Waldram Park Road, London, SE23 2PN, www: www.osrodeklpc.com

Ognisko Polskie

55 Princes Gate, London, SW7 2PN, www: www.ogniskopolskie.org. uk, tel. 020 7589 4670

East European Resource Center 238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.eerc.org.uk, tel. 020 8741 1288, Free Advice Line: 0800 121 4226

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.polishpsychologists. org 55 Exhibition Road London SW7 2PN, www: www.polishprofessionals. org.uk

Poles in Need UK CIC & Centrum Pomocy Familia 238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.pinuk.online, tel. 07809904386

Haringey PEEC Centrum Rodzinne

Pretoria Road, Tottenham, N17 8DX, www: www.peec.org.uk, tel.

0208 365 9090, 07956574274

78 ~ informator Instytut Polski w Londynie

10 Bouverie Street, London EC4Y 8AX, www: www.polishculture.org.uk, tel. 020 7822 8990

Merton „PYZA” Stowarzyszenie na Rzecz Polskich Rodzin 66-72 High Street, SW19 2BY Colliers Wood, www: www.polishfamily.org.uk

Stockwell POLES CONNECT Project Partnership Lambeth,

157 South Lambeth Road, London, SW8 1XN, tel. 020 7793 7730, www: www.stockwell.org.uk

Oxford Oxford Polish Association

Bradgate Road, Bedford, MK40 3DE, www: www.pbic.org.uk, tel. 01234 328100

Birmingham Polish Millenium House

Bedford Ośrodek Integracji Polsko-Brytyjskiej

Luton POLONIA – Polish Community Group

www: www.poloniapcg.org.uk, tel. 07969254578

Blackbird Leys Road, Oxford, OX4 6HW, www: www.opaoxford.org, tel. 07585442696

Bordesley St, Birmingham B5 5PH, polishmillenniumhouse.org.uk, tel. 0121 643 3577

Birmingham – Polish Expats Association (Erdington)

Lotniska

Aberdeen Airport,

Dyce, Aberdeen AB21 7DU, tel. +44 (01224) 722 331, www.aberdeenairport.com

Belfast City Airport,

George Best Belfast City Airport, Belfast BT3 9JH, tel. +44 (0)28 9093 9093, www.belfastcityairport.com

Belfast International Airport, Belfast BT29 4AB, tel. +44 (0)28 9448 4848, www.belfastairport.com

Birmingham International Airport,

Airport Way, Birmingham, B26 3QJ, tel. +44 0870 733 5511, www.birminghamairport.co.uk

CF62 3BD, Wales, tel. +44 (01446) 711 111, www.tbicardiffairport.com

Coventry Airport,

Coventry Airport South, Siskin Parkway West, Coventry, CV3 4PB, tel. +44 (0)2476 308 600, coventryairport.co.uk

Edinburgh Airport,

Edinburgh EH12 9DN, tel. +44 (0)870 040 0007, www.edinburghairport.com

Glasgow Airport,

Glasgow, Paisley, Renfrewshire PA3 2SW, tel. +44 (0)141 887 1111, www.glasgowairport.com

Inverness Airport,

Vale of Glamorgan,

Inverness, Scotland, UK, IV2 7JB, tel. +44 (01667) 464 000, www.hial.co.uk

London Polska Macierz Szkolna

Aylesbury PSS w Aylesbury

Cardiff International Airport,

Leeds Bradford International Airport,

Aberdeen PS im. św. St. Kostki tel. 07784675058

PSS tel. 07932499848

Accrington PSS im. Pana Kleksa

tel. 012542 33382, 07842841679

Amersham PS im. św. Józefa

info@polskaszkolaamersham.co.uk 12 sierpnia 2022

tel. 07876535548

Banbury PSS tel. 07841759790

Bath Integracyjna Szkoła Sobotnia im. Fryderyka Chopina tel. 07710816449

Bath PSS im. Jana Pawła II w Bath tel. 07449309894

Bedford Szkoła Polska im. JP II

Walsall Europeans Association Welfare INC Joseph Leckie Academy, Walstead Rd, Walsall, WS5 4PG, www: www.ewacic.com/pl, tel. 0787 525 8192

Southampton SOS Polonia

32 Queen’s Terrace, Southampton SO14 3BQ, www: www.sospolonia.net,

Middlesex UB3 5AP, tel. +44 0870 000 0123, www.heathrowairport.com

Leeds LS19 7TU, tel. +44 (0113) 250 9696, www.leedsbradfordairport.co.uk

London Luton Airport,

Liverpool L24 1YD, England, tel. +44 0870 129 8484, 0906 108 8484, www.liverpoolairport.com

London Stansted Airport,

Liverpool John Lennon Airport,

London City Airport,

London City Airport Ltd, Royal Docks, London E16 2PX, tel. +44 (0)20 7646 0088, www.londoncityairport.com

London Gatwick Airport,

Navigation House, Airport Way, Luton, Bedfordshire LU2 9LY, tel. +44 (0)1582 405 100, www.london-luton.co.uk

Enterprise House, Bassingbourne Road, Essex CM24 1QW, tel. +44 (0)870 000 0303, www.stanstedairport.com

Manchester Airport,

West Sussex, RH6 0NP, tel. +44 0870 000 2468, www.gatwickairport.com

Manchester Airport Plc, Manchester M90 1QX, tel. +44 (0)161 489 3000, www.manchesterairport.co.uk

234 Bath Road, Hayes,

Woolsington, Newcastle-Upon-Tyne,

London Heathrow Airport,

Szkoły sobotnie

238 King Street, London, W6 0RF, Tel. 020 874 264 31 (od poniedziałku do piątku w godz.

10.00-17.00, w środy do 19.00)

109 High St, Birmingham B23 6SA, www: www.polishexpats.org.uk, tel. 0121 382 2568

tel. 07525218426 szkola.polska.bedford@gmail.com

Bedford PSS przy Stowarzyszeniu Kultury i Języka Polskiego tel. 07935643005 Birmingham PSS im. M. Kopernika tel. 07849450483

Blackburn PSS im. A. Mickiewicza tel. 07513037683

Blackpool PS Przedmiotów Ojczystych tel. 07926258084

Newcastle Airport,

Boston PSS tel. 07851864621

Bournemouth PS Nauczania Przedmiotów Ojczystych tel. 07854814412, 01202801208

Bracknell PSS im. Chopina tel. 07837486598

Bradford PSS tel. 07581114643

Brighton / Hove PSS im. gen. Sikorskiego tel. 07926769798

tel. 02380 233722

Liverpool Meyerside Polish Community

1st Floor, 5 Covent Garden, Liverpool L2 8UD, www: www.merseysidepolonia. com

Nottingham Signpost to Polish Succes Tennyson, Unit B, Forest Road West, NG7 4EP Nottingham, www: www.empp.co.uk, tel. 0115 978 1396

tel. +44 0870 122 1488, www.newcastleairport.com

Norwich International Airport, Amsterdam Way, Norwich, NR6 6JA, tel. +44 (01603) 411 923, www.norwichairport.co.uk

Nottingham East Midlands Airport,

Castle Donington, Derby DE74 2SA, tel. +44 (01332) 852 852, www.eastmidlandsairport.com

Southampton International Airport,

Wide Lane, Southampton, Hampshire, SO18 2NL, tel. +44 0870 040 0009, www.southamptonairport.com

Brighton / Hove PSS im. Jana Brzechwy tel. 07470203363

Bristol Integracyjna Sz. Sobotnia im. gen. Wł. Andersa tel. 07806612529, 07541244281

Bristol PSS im. Jana Pawla II

tel. 01179602269, 07756797798

Burnley PSS tel. 07837845007

Cambridge PSS im. Dąbrówki tel. 01223358219

informator Canterbury PSS tel.07878957519

Cardiff PSS tel. 07704445465, Carlisle PSS tel. 07729670242

Chatham (Medway) PS w Kent im. Juliana Tuwima tel. 07847221866 Chelthenam PSS tel. 07776331002

Corby PSS tel. 07704628444 Coventry PSS tel. 01455230560

Craigavon PSS tel. 07549619661

Crawley PSS tel. 07725908836 Derby PS Przedmiotów tel. 07581172361

Derry Polish Abroad Saturday School info@polishabroad.co.uk Ely Polska Społeczna Szkoła tel. 07523460097

Exeter PSS tel. 07947647731

Fife PS im. Jana Pawła II tel. 07724544543

Glasgow PSS tel. 07545538935

Gloucester PSS tel. 07800842430 Gravesend PSS tel. 01322402482

Grays PSS Przedmiotów Ojczystych im. Wisławy Szymborskiej tel. 07511551832

Grimsby PSS tel. 07736940301

Harlow PS Przedmiotów Ojczystych im. J. Tuwima tel. 07851387655, 07552010903,

Hastings / St Leonards-on-Sea PSS Uzupełniająca im.

Jana Brzechwy tel. 07917795512

High Wycombe PS Przedmiotów Ojczystych tel. 07903189252

High Wycombe PS im. św. Bernarda tel. 01628525753

Hitchin PSS im. M. Skłodowskiej tel. 01462632933

Huddersfield Szkoła Ojczysta im. A. Mickiewicza tel. 07939117590 Hull PSS St. Mary’s College

tel. 07775698031, 01482803514

PSS im. I.Sendlerowej tel. 07526144246

Huntingdon PSS tel. 07856514222

Inverness Szkoła im. św. Jana Pawła II tel. 01463223223,

Jersey PS Przedmiotów Ojczystych tel. 07700348183 Kettering PSS im. Jana Brzechwy tel. 07894012194

Kidderminster PSS tel. 01562823568

Lancaster PS Nauczania Przedmiotów Ojczystych im. Jana Pawła II tel. 07851221762 Leamington Spa PS im. M. Konopnickiej tel. 01926730181

Leeds PS Parafialna pw. św.

Stanisława Kostki

tel. 01132677298, 07957972086,

Leicester PS im. Jana Pawła II

jp2polskaszkola@gmail.com

Leicester PSS Edu Owls

tel. 07516340933, 07738096644

Lincoln PSS tel. 07840484006

Liverpool PS Przedmiotów Ojczystych im. Jana Pawła II tel. 07792110391 London Brockley / Lewisham PSS tel. 01689602752 London Chiswick PSS im. M. Reja

London Croydon / Crystal Palace Szkoła Przedmiotów Ojczystych tel. 07922400138

London Devonia Szkoła im. Matki Boskiej Częstochowskiej tel. 07513528338

London Ealing PSS Przedmiotów Ojczystych im. Tadeusza Kościuszki tel. 07970107691 London Enfield PSS im. A. Mickiewicza tel. 07988680162

London Erith Szkoła im. św. Franciszka tel. 07882572259, 07809433738

London Forest Gate / Ilford PS Przedmiotów Ojczystych im. Królowej Jadwigi tel. 07940747540 London Fulham PS Przedmiotów Ojczystych im. Henryka Sienkiewicza tel. 07868607736 London Hanwell Akademia Języka Polskiego tel. 07872949395

London Hanwell PS Przedmiotów Ojczystych im. Heleny Modrzejewskiej tel. 07849831135

London Highgate PSS im. Prymasa S. Wyszyńskiego tel. 07720968503 London Leyton PS Przedmiotów Ojczystych im. Adama Mickiewicza tel. 07963722810 London New Malden PSS Przedmiotów Ojczystych tel. 07923608863 London Newham PS im. JP II tel. 07521357317

London Northolt PSS im. J. Kochanowskiego tel. 07734581134

London Putney/Wimbledon tel. 07973301638

London South Croydon PSS im. F. Chopina tel. 07427547020

tel. 07756969708

London Streatham PSS tel. 07734458583,

tel. 02086734177

tel. 07555120012

London Clapham / Balham PSS im. T. Arciszewskiego

London Sutton Polska Sobotnia Szkoła im. Dywizjonu 303

London Walthamstow PSS im. Świętej Rodziny tel. 07414668585

London Willesden Green PSS im. M.Konopnickiej tel. 07787116414

Luton PS im. M.Kolbe tel. 07759045102 Manchester PS Ojczysta tel. 07434161991 Manchester PS Przedmiotów Ojczystych im. św. S. Kostki tel. 07934663173 Mansfield PSS tel. 07962802386

Medway PSS tel. 07856548679

Milford PSS im. T. Czuchnickiego tel. 07940269631

Motherwell Szkoła Języka Polskiego i Kultury tel. 01698230225, Newcastle Upon Tyne PSS tel. 07907067346,

Northampton PSS im. Bł. Franciszki Siedliskiej tel. 07912562338

~ 79

Reading PSS im. Mikołaja Kopernika tel. 07505758121 Redditch PSS tel. 07454392577

Scunthorpe Polska Akademia tel. 07718904123

Scunthorpe PSS im. Maksymiliana Kolbego tel. 07722769455

Sheffield PS przy LPCM tel. 07934115799 Skegness PSS tel. 07526947641

Slough PS im. H. Sienkiewicza tel. 01628636313

Southampton PSS tel. 07766478011

Southend-on-Sea PSS tel. 07516986094

Spalding PSS tel. 01175960966,

St Albans PSS im. Jana Pawła II tel. 07863136316

Swansea PSS pss.swansea@googlemail.com

Northampton Szkoła Polska Języka i Kultury Ojczystej

Swindon Katolicka PSS im. Marii Konopnickiej tel. 07724833452

Northwich PS tel. 07988693128

tel. 07999647444

tel. 07713430251

Nottingham PSS im. J. Kantego tel. 07450354854

Nottingham PS Przedmiotów Ojczystych im. św.

Kazimierza tel. 07960364303 Oxford PSS Przedmiotów Ojczystych tel. 07507122244 Peterborough PSS im. Mikołaja Kopernika tel. 07951513924 Plymouth PSS tel. 07565638821

Portsmouth PSS im. Powstańców Listopadowych tel. 07986476216

Preston PSS im. Jana Pawła II tel. 07707818402

Taunton PSS im. Jana Brzechwy

Telford PSS w Telford tel. 07955209897 Walsall PSS tel. 01922721071

Warrington PS Przedmiotów Ojczystych Polonia tel. 07779838672

Watford PSS kontakt@polskaszkolawatford.org,

Wellingborough PSS tel. 07585662020 Wolverhampton PSS tel. 07540049147

Worcester PSS im. Jana Pawła II tel. 07445458848

Worksop PSS tel. 07549392889 Wrexham PSS tel. 07522881978

miesięczny

HOROSKOP

80 ~ horoskop

Baran 21.03 - 19.04 Sierpień to czas optymalny, by naprawiać błędy przeszłości i przygotować grunt pod nowe projekty w życiu zawodowym i osobistym. Warto poświęcić czas na analizę błędów, by w przyszłości ich uniknąć. Pamiętaj, że masz wpływ jedynie na teraźniejszość, a wszystko ułoży się po Twojej myśli. Jeśli jesteś samotnym Baranem, to zatęsknisz za wymarzoną drugą połówką i podejmiesz radykalne kroki, by poznać partnera życiowego. Okaże się, że cierpliwość i otwartość na inność przyniosą niespodziewane efekty.

To może być początek stabilnego związku lub romantyczna przygoda, którą wspomina się na starość, siedząc z kocem na kolanach w bujanym fotelu… W sprawach osobistych i zawodowych trzeba się będzie wspinać na wyżyny dyplomacji, ale opłaci się. Pozostajesz Postaraj się też zadbać o zdrowie.

I CHING radzi: Jeśli tylko człowiek szlachetny zachowa wytrwałość, to droga do szczęścia się otworzy.

Byk

Bliźnięta

20.04 - 22.05

23.05 - 21.06

Sierpień to czas na wakacje i przygotowanie gruntu pod nowe w każdej dziedzinie Twojego życia, drogi Byku.

Wakacje okażą się satysfakcjonujące, ale pełne dziwacznych nieraz niespodzianek. Możliwe, że poznasz kogoś, kto zawróci Ci w głowie, burząc Twój poukładany świat... Korzystnie byłoby zadbać o relaks i lekką dietę, by wesprzeć organizm w okolicznościach wymagających elastyczności i – co tu ukrywać - frustrujących. Trzeba przygotować się na weryfikację priorytetów.

Postaraj się panować nad swoimi emocjami i nie daj się wciągnąć w konflikty. Twoja wola, by rozwijać swoją indywidualność może bowiem natrafić na gwałtowny sprzeciw ze strony Twoich bliskich. Nie będzie łatwo o harmonię w relacjach z innymi.

W stałych związkach możliwe burzliwe kłótnie, ciche dni, ale i namiętne chwile. Uważaj na nowe przypadkowe znajomości, bo mogą skończyć się niefortunnie. Unikaj ryzyka.

Sierpień 2022 roku może przynieść czas zbierania owoców z wysiłków ostatnich miesięcy, dzięki czemu poczujesz się nie tylko doceniony, ale i zachęcony do dalszego wysiłku. Przed Tobą także weryfikacja planów. Masz doskonały czas na odpoczynek oraz rozpoczynanie nauki w wybranej dziedzinie wiedzy.

Sierpień może także przynieść kryzys twórczy. Z jednej strony masz, drogi Bliźniaku, niepowtarzalną szansę na znalezienie rozwiązań męczących Cię sytuacji. Z drugiej, aby osiągnąć swe cele, powinieneś stawić czoła swoim lękom i słabościom; świadomie i uczciwie. Od tego zależy, czy ruszysz z miejsca w sprawach finansowych i w życiu osobistym. Nie poddawaj się. Pamiętaj, że przyszłość to jutro, które tworzysz dziś… Jeśli jesteś samotnym Bliźniakiem, to możesz spotkać kogoś, kto zechce zawrócić Ci w głowie. Pamiętaj wtedy, że nie chodzi o Ciebie, lecz o cudzą próżność… Uważaj też na jadłospis i unikaj hazardowego podejścia do życia.

I CHING radzi: Pozostając łagodnie życzliwy światu, człowiek szlachetny jest gotów, by wyruszyć w drogę.

8 października 2021

I CHING radzi: Człowiek szlachetny starannie przygotowuje się zanim wyruszy w podróż...

horoskop

~ 81

Rak 22.06 - 22.07 Drogi Raku, sierpień 2022 roku to czas sprzyjający Twoim planom w dziedzinie finansów, a także realizacji celów zawodowych.

Nie wolno Ci ryzykować, ale jeśli do tej pory odkładałeś podjęcie decyzji, to zrób to, a wszystko ułoży się po Twojej myśli, jeśli tylko zachowasz zdrowy rozsądek. Aktywność myśli i porządkowanie priorytetów życiowych to teraz Twoi sprzymierzeńcy na duchowej ścieżce życia. Twoi najbliżsi także będą Cię wspierać. Możesz liczyć na ich zrozumienie i poświęcenie w sprawach dla Ciebie i dla nich istotnych. Pamiętaj jednak, że prawdziwych przyjaciół poznaje się biedzie. Zatem zakończ te znajomości, które nie dają Ci satysfakcji od dłuższego czasu. Masz także zielone światło w miłości. Nie spisz się jednak z niczym, by nie okazało się, że romans skończył się, nim na dobre się zaczął.

I CHING radzi: Aby odzyskać zaufanie szlachetny ludzi, trzeba uwolnić się od wpływu tych nikczemnych...

Lew

Panna

23.07 - 23.08

24.08 - 22.09

Sierpień 2022 upłynie pod znakiem odpoczynku. Twoje wakacje okażą się dość satysfakcjonujące, nawet jeśli dziś myślisz, że wszystko mogłeś jednak zrobić inaczej… Ciesz się chwilą, obecnością tych, których kochasz, w towarzystwie których czujesz się najlepiej. Otaczająca Cię aura energetyczna wspiera te działania, które robisz z potrzeby duszy. Wszystkie decyzje, które płyną z Twojej wewnętrznej mądrości, przyniosą Ci satysfakcję. Niestety, stare urazy i konflikty, o których zdążyłeś, drogi Lwie, zapomnieć, ożyją i zaczną żyć swoim życiem, jeśli nie okażesz pokory i zrozumienia dla racji innych. Jeśli zaś zachowasz umiar, takt i staniesz na wyżynach dyplomacji, to zyskasz szacunek i podziw, których pragniesz. Uważaj jednak na jadłospis, unikaj ryzyka. Sierpień nie sprzyja bowiem aktywnościom hazardowym.

Sierpień 2022 roku to czas optymalny, by zatroszczyć się o sprawy serca i potrzeby duszy. Możesz poznać kogoś, z kim połączy Cię przyjaźń na całe życie. Masz zielone światło w miłości, więc daj sobie szansę, jeśli tylko pragniesz poznać kogoś godnego Ciebie. Możliwe także radosne rodzinne nowiny. Słoneczne dni i wolność wyboru naładują Cię pozytywną energią na kolejne miesiące. Najlepiej byłoby udać się na urlop i odpocząć od wszystkiego i wszystkich. Ty jesteś dla siebie teraz najważniejsza. Unikaj sytuacji niekomfortowych i nie podejmuj decyzji mających długofalowe skutki. Żyj chwilą, doceniając każde doświadczenie. Dzięki takiej postawie otworzysz przed sobą zupełnie nowe możliwości. Wszystko się ułoży, nie musisz tego kontrolować, nie musisz obawiać się o rezultaty. Teraz warto zaufać życiu i cieszyć się nim. Uważaj tylko na swoją dietę.

I CHING radzi: Człowiek szlachetny pielęgnuje swój charakter przez dokładność tego, co robi.

I CHING radzi: Człowiek szlachetny przyciąga ludzi do siebie przez otwartość i czystość intencji.

82 ~ horoskop

Waga 23.09 - 22.10 Sierpień 2022 roku będzie sprzyjał odpoczynkowi i cieszeniu się codziennością. Postaraj się niczego nie wymuszać, także na sobie. Żyj chwilą, ciesz się życiem takim, jakie wiedziesz, a wszystko naturalnie zacznie układać się jak najlepiej dla Ciebie. Warto teraz docenić to, co niesie życie oraz okazywać serdeczną troskę o najbliższych. Być może ktoś zwróci się do Ciebie o pomoc.

Może być i tak, że partner postawi Cię w sytuacji wyboru i trzeba się będzie zmierzyć z twardą rzeczywistością. Możliwe rozstania, ale i powroty. W stałych związkach stabilizacja, lecz pełna satysfakcji i doceniania tego, co się ma. Sierpień może przynieść nowe szanse w sprawach zawodowych, zatem warto poświęcić czas karierze. Postaw na podnoszenie kwalifikacji i rozwijanie talentów. Dzięki temu w perspektywie kilku – kilkunastu miesięcy poprawisz swoją sytuację materialną. W sprawach zawodowych może być stagnacja, która przyczyni się do przemyślenia i zmiany niektórych nawyków.

I CHING radzi: Człowiek szlachetny rozumie znaki czasu i wie, kiedy odstąpić...

Skorpion

Strzelec

23.10 - 21.11

22.11 - 21.12

Sierpniowe tygodnie 2022 roku przyniosą ożywienie w kontaktach towarzyskich, zarówno osobistych, jak i zawodowych.

Nie będzie łatwo sprostać oczekiwaniom innych, więc nie ulegaj pokusie i nie odtrącaj innych tylko dlatego, że nie wiesz, jak z nimi postępować bez wchodzenia w konflikty. Niektóre znajomości stracą na znaczeniu, ale lepiej pozwolić życiu, by stało się to naturalnie, bez arbitralnych decyzji z Twojej strony. Unikaj wszelkiej konfrontacji. Teraz jest czas łagodności na zewnątrz i dyscypliny wewnątrz. Dzięki temu masz szansę na rozwój zawodowy i satysfakcję w życiu osobistym. Sierpień to czas, gdy powinieneś zadbać o zdrowie. Energetyka kosmiczna jest dla Ciebie mniej łaskawa, zatem nie lekceważ najdrobniejszych nawet objawów, uważaj na jadłospis i unikaj hazardowego stylu życia. Po 22 sierpnia masz zielone światło w miłości i karierze.

Sierpień 2022 roku może okazać się stresujący i zarazem dostarczyć Ci ekscytujących wrażeń. Przede wszystkim postawi przed Tobą, drogi Strzelcze, dwa wyzwania. Po pierwsze, masz szansę na nowe w uczuciowej oraz społecznej sferze życia.

Kosmiczna aura sierpnia sprzyja Ci w miłości; możesz nawiązać nowe ciekawe znajomości lub namiętnie ożywić dotychczasową relację. Możliwe, że zaczniesz zastanawiać się, czy to zamach na Twoją potrzebę wolności osobistej… Co z tym zrobisz, zależy wyłącznie od Ciebie. Po drugie, sierpień otwiera możliwość, abyś zregenerował siły i przygotował się na nowe w swoim życiu. Dlatego warto poświęcić najbliższe tygodnie, by przyjrzeć się sferom życia wymagającym troski i poprawy.

Liczenie na łaskawość losu zdecydowanie zakończy się rozczarowaniem, więc pora wziąć się do mrówczej pracy.

I CHING radzi: Człowiek szlachetny wprowadza ład wśród chaosu, rozważnie stawiając każdy krok tak, by każda rzecz znalazła się na swoim miejscu...

I CHING radzi: Człowiek szlachetny spotyka przyjaciół dla wspólnych dyskusji i ćwiczeń.

8 października 2021

horoskop

~ 83

Koziorożec 22.12 - 19.01 Sierpień 2022 roku może przynieść kryzysy rodzinne. Ktoś z Twoich bliskich może wymagać pomocy, co pochłonie mnóstwo czasu i energii. W stałych stałych związkach możliwe burzliwe, ale i namiętne chwile. Będą rozstania i powroty; kłótnie i czułe przeprosiny. Samotne Koziorożce mają szansę poznać kogoś, kto na dłużej pozostanie w ich życiu. Uważaj także w podróżach; również podczas drogi do pracy, bo mogą spotkać Cię przykre niespodzianki, których skutki będziesz ponosić przez całe tygodnie. W sprawach zawodowych sierpień przyniesie nowe możliwości, ale trzeba się będzie naharować i twardo bronić swojej pozycji. Lepiej oszczędzaj siły i zatroszcz się o swoje zdrowie, bo sierpień może przynieść osłabienie i spadek nastroju. Nie ulegaj pokusie czarnowidztwa i nie izoluj się od świata w chwilach słabości… Spróbuj w sierpniu żyć chwilą, cieszyć każdym dniem. Trwają wakacje!

I CHING radzi: Człowiek szlachetny samotnie wznosi się nad światem, edukuje go, pozostając niezwyciężony.

Ryby

Wodnik

19.02 - 20.03

20.01 - 18.02 Sierpień 2022 roku przynosi kryzys światopoglądowy i konieczność weryfikacji planów w osobistej sferze życia. Otacza Cię aura sprzyjająca obrachunkom i decyzjom długofalowym.

Najlepiej ograniczyć aktywność na zewnątrz i skupić się na potrzebach duszy. Paradoksalnie, mimo dość trudnej aury energetycznej, nie będziesz miał wielu powodów do narzekań.

Masz zielone światło w miłości. Możesz poznać kogoś intrygującego, kto zdobędzie Twoje serce. Pojawi się też wiele okazji do spędzania czasu z przyjaciółmi. Poza tym niebawem Twoja kariera ruszy z miejsca, dając poczucie satysfakcji, uznanie społeczne i pieniądze. Warto teraz przygotować podwaliny pod rozwój i przyszłe osiągnięcia. Oszczędzaj jednak siły fizyczne i zatroszcz się o swoje zdrowie. Możliwe, że spędzisz więcej czasu w samotności. .

I CHING radzi: Jeśli ktoś pozostaje sztywny i nieczuły, nie zdoła pociągnąć za sobą innych...

Sierpniowe tygodnie 2022 roku mogą być dość skomplikowane w osobistej sferze życia. W życiu uczuciowym możliwy kryzys i konieczność weryfikacji planów. Możliwe burzliwe i płaczliwe rozstania i namiętne powroty. Nic nie jest pewne, nic nie jest w tej sferze jeszcze przesądzone. Dzieje się tak dlatego, że z jednej strony aura energetyczna sprzyja samotności i wartościowaniu Twoich relacji ze światem. Z drugiej - jesteś teraz, droga Rybo, bardzo podatna na sugestie i potrzebujesz akceptacji otoczenia. Zatem najlepiej wykorzystasz ten czas, jeśli zdasz się na intuicję i nie będziesz – wbrew naciskom - oceniać siebie i innych. Nie musisz podejmować decyzji, jeśli nie czujesz się na to gotowa… W sprawach zawodowych dość stabilnie. Jeśli pragniesz, by Twoja kariera ruszyła z miejsca, powinnaś o to zawalczyć słowem i czynem.

I CHING radzi: Człowiek szlachetny doskonali się, rozumiejąc naturę ograniczeń...

Horoskop przygotowała Akia na podstawie astrologii, tarota i wyroczni I CHING https://www.wrozbyonline.pl/ekspert/1057/Akia