Własny Dom 2015/12 by Grabek Media

w tym numerze

dom prefabrykowany nowe technologie s. 24

kominy wentylacyjne i dymowe s. 33

wentylacja zmodernizowana s. 88

cena 7,99 zł (w tym 8% Vat)

[150] 12/2015

budowa i modernizacja

kszTAłT brYłY DoMu porady architekta s. 102

exclusive! s. 6

salon

wzorcowe realizacje, idealne aranżacje

temat miesiąca s. 48

dom bezpieczny

i inteligentny DYLEMATY: kominek z dGp czy z płaszczem wodnym s. 40

kronikA buDowY ETAp 28 precyzyjnie zaplanowana instalacja elektryczna s. 76

index 353752 ISSN 1509-3042

Twój ulubiony miesięcznik dostępny także w wersjach

elektronicznych!

QR CODE

Wygenerowano na www.qr-online.pl

„Własny Dom” również elektroniczny! Możesz go czytać kiedy i gdzie zechcesz w wersjach na komputery z systemem Windows oraz na iPada. Dostępne są zarówno pojedyncze wydania, jak i prenumerata, a każde wydanie przechowywane jest w Twojej własnej bibliotece. Po ściągnięciu połączenie internetowe nie jest konieczne. Aby kupić „Własny Dom” wejdź na Pojedynczy numer już od

4,90 zł

www.e-kiosk.pl/wlasny_dom

od redakcji zastępca redaktor naczelnej Marek Misiak marek.misiak@wlasnydom.pl

Świąteczny jubileusz

Wydanie na iPada

fot. archiwum rodzinne

edagowanie grudniowego numeru „Własnego Domu” to specyficzny nastrój panujący w redakcji. Dzięki temu, że jesteśmy małym zespołem, a nasza redakcja mieści się w stosunkowo niewielkim, stuletnim budynku, w pomieszczeniach redakcyjnych tworzy się atmosfera przypominająca dom. Mamy choinkę ze światełkami, są nawet prezenty nadsyłane przez firmy (za które chciałbym tu gorąco podziękować – nie tylko jest nam miło, ale są to rzeczy praktyczne, które po prostu się przydają). W grudniu szczególnie lubimy swoją pracę :-) Święta zbiegły się też z jubileuszem w naszej redakcji – ten numer to już 150. edycja naszego pisma. Zaczynaliśmy w 1998 roku jako dwumiesięcznik – od analogowych zdjęć i plików wożonych do drukarni na dyskietkach. Egzemplarz tego pierwszego, historycznego numeru stoi dziś na honorowym miejscu w redakcyjnym archiwum – zmieniła się szata graficzna, wzrósł nakład, poprawiła się jakość zdjęć, ale jedno pozostało niezmienne – od 17 lat staramy się pomagać inwestorom pragnącym mieć własny dom realizować ich marzenia, dostarczając fachowej wiedzy i inspirując pomysłami.

Święta spędzamy przede wszystkim w salonie – tu zasiadamy z rodziną przy kominku, by rozpakować prezenty, tu stoi choinka, a często to właśnie tu zasiadamy do wieczerzy wigilijnej (jeśli nie ma jadalni lub jest zbyt mała na tyle osób). Dlatego Inspiracje (s. 6) są w tym numerze poświęcone właśnie temu pomieszczeniu. Boże Narodzenie może być równie ciepłe i rodzinne w tradycyjnym, przytulnym wnętrzu, jak i w nowoczesnym. Aby mogły pojawić się prezenty, Mikołaj musi móc dostać się do domu – potrzebny jest więc odpowiedni komin. O kominach – dymowych i wentylacyjnych – traktuje jeden z Focusów (s. 33). Święta i rodzina kojarzą się z bezpieczeństwem – zatem Temat Miesiąca wskazuje, co powinno znaleźć się w bezpiecznym i inteligentnym domu (s. 48). Z działu Wokół Domu (s. 94) dowiemy się zaś, jak poradzić sobie ze śniegiem i lodem na posesji, aby podczas świątecznego rodzinnego zjazdu nikt nie poślizgnął się na schodach ani nie został uderzony spadającym z dachu soplem. I wreszcie Kronika (s. 76), a w niej o instalacji elektrycznej – aby lampki na choince cieszyły swoim blaskiem.

W tym numerze są z nami:

s. 24

Pan KamIl KęPa z firmy Tadeks Fertig Haus wprowadza nas w tajniki najnowocześniejszych technologii w budownictwie prefabrykowanym

s. 94

dekarz dariusz bylski, finalista konkursu Superdekarz, wyjaśnia po czym można poznać, że dach jest naprawdę odporny na śnieg

s. 102

arch. agnieszka kubit, właścicielka pracowni KUBIT sp. z o.o., wskazuje na zalety zwartych i rozczłonkowanych brył domów

12/2015 Własny Dom

spis treści 28 stro n!

Nowości Na ryNku

Nowości na rynku

Materiały i technologie wprowadzone na nasz rynek

InspIracje

Salon

Najbardziej reprezentacyjne pomieszczenie w domu domaga się najwięcej uwagi przy planowaniu jego położenia w obrębie budynku, wielkości, kształtu, jak również wystroju. Możemy wybrać stosunkowo niewielki, przytulny salon, jak i przestrzenne pomieszczenie wysokie na dwie kondygnacje (lub z antresolą). Wystrój może być rustykalny, historyzujący, ale i uderzająco nowoczesny, minimalistyczny i rozmyślnie chłodny

Focus fot. Somfy

24 Dom prefabrykowany

Różne technologie budownictwa prefabrykowanego umożliwiają postawienie szczelnego, trwałego i ekologicznego domu w bardzo krótkim czasie i również w zimie

33 Kominy

temat miesiąca

Zarówno kominy wentylacyjne, jak i dymowe muszą być bardzo starannie wykonane i sumiennie konserwowane. Ważne jest też estetyczne ich wykończenie, aby dobrze prezentowały się na dachu

48 Dom bezpieczny i inteligentny

Dylematy

Bezpieczna działka i projekt. Oświetlenie strefy wejściowej. Domofon czy wideodomofon? Ogrodzenie i furtka. Czym jest dom inteligentny? Korzyści z montażu systemu inteligentnego. Dobrze zaprojektowany system alarmowy. Powiadomienia GSM i systemy bezprzewodowe. Zdalne sterowanie oświetleniem. Czujki i ich działanie. Bariery podczerwieni. Bezpieczne ogrzewanie. Automatyczna regulacja pracy kotła. Bezpieczna stolarka otworowa. Prawidłowy montaż drzwi i okien. Patent na złodzieja – klamki okienne. Kiedy warto zautomatyzować otwieranie drzwi i okien?

40 Kominek z DGP czy z płaszczem wodnym?

Kominek może wspierać ogrzewanie domu na dwa sposoby – rozprowadzając po budynku ogrzane przez siebie powietrze albo ogrzewając wodę (do c.o. i c.w.u.)

kroNika buDowy etap 28

76 Instalacja elektryczna (cz. 2)

Specjalista elektryk wskazuje, co trzeba było przewidzieć na etapie planowania i montażu instalacji elektrycznej w domu Mai i Roberta – aż do najdrobniejszych szczegółów

Z praktyki

82 Jak pan Robert samodzielnie ułożył ogrzewanie podłogowe

Po przeliczeniu kosztów okazało się, że samodzielne ułożenie podłogówki będzie wyraźnie tańsze. Cały system przykryła posadzka z betonu, a zasila go pompa ciepła

moDerNiZacja

fot. M. Misiak

88 Wentylacja

architektura

102 Bryła domu zwarta czy rozczłonkowana?

Arch. Agnieszka Kubit wskazuje, w jaki sposób zaprojektowana przez architekta bryła domu wynika z potrzeb inwestorów. Kształt bryły domu ma także znaczenie dla energooszczędności budynku

Coraz częściej inwestorzy decydują się na montaż wentylacji mechanicznej z rekuperacją, która pozwala odzyskać z niego dużą część ciepła wytworzonego wewnątrz budynku

wokół Domu

94 Sposoby na śnieg

Śnieg w zimie jest problemem zarówno na podjeździe i ścieżkach na posesji, jak i na dachu czy w rynnach. Usuwać go można ręcznie lub przy pomocy różnych maszyn – mogą nas jednak również wyręczać systemy antyoblodzeniowe

FiNaNse

110 Kredyty hipoteczne – 15% wkładu własnego

Dziś nie da się już otrzymać kredytu hipotecznego na 100% wartości inwestycji, ale za wkład własny banki uważają nie tylko pieniądze

Wiesz na czym stoisz System podłogowy firmy Baumit tworzą podkłady cementowe Baumit Estrich, płynne jastrychy gipsowe Baumit Alpha oraz cienkowarstwowe masy samopoziomujące Baumit Nivello. Podkłady Baumit Estrich gwarantują stałe parametry oraz pozwalają w szybki i prosty sposób uzyskać jednorodne, mocne, równe i odporne na zniszczenie powierzchnie. Gotową masę można łatwo zatrzeć, uzyskując w ten sposób równe podłoże pod okładziny podłogowe. Podkład Baumit Alpha umożliwia również szybkie wykonanie równych i wytrzymałych podłoży pod wszelkiego rodzaju okładziny podłogowe. Aplikacji można dokonać ręcznie lub maszynowo. Masy samopoziomujące z linii Baumit Nivello umożliwiają z kolei wymianę okładzin podłogowych – przed położeniem nowych płytek, parkietu, czy wykładziny często zachodzi potrzeba wyrównania powierzchni i/lub podniesienia poziomu podłogi. Znakomicie sprawdzają się w połączeniu z podłogówką. www.baumit.com

Nowa farba do wnętrz Najnowsza propozycja firmy Bolix to Harmonic Silicate – polikrzemianowa, niskoalkaliczna farba do malowania ścian i sufitów wewnątrz budynków. Przeznaczona jest do stosowania na tynkach cementowych, cementowo-wapiennych lub gipsowych, a także na płytach g-k, betonie oraz tapetach papierowych i z włókna szklanego. Dzięki wysokiej paroprzepuszczalności jest szczególnie zalecana do pomieszczeń okresowo zawilgoconych. Preparat zapewnia krycie jakościowe 1 klasy, tworząc na podłożu matową powłokę bez refleksów, a jego wydajność osiąga 12 m² wymalowanej powierzchni z 1 l. Dzięki tiksotropowej strukturze jest łatwy w aplikacji (bez kapania). Farba jest odporna na szorowanie na mokro (klasa 2) oraz na powstawanie mikropęknięć w powłoce. Wymagana temp. otoczenia i podłoża przy aplikacji: 5-25oC. Wilgotność względna powietrza przy nakładaniu i schnięciu: do 80%. 70 dostępnych kolorów. Czas schnięcia powierzchniowego: min. 2 h. Cena brutto: 15,44 zł/l (opakowanie zawiera 10 l) www.bolix.pl

Gigant na tarasie Płyty tarasowe z betonu architektonicznego Socho firmy Buszrem dzięki zbrojeniu włóknem osiągnęły wyjątkowo duże rozmiary – 100 x 100 cm lub 100 x 120 cm przy jedynie 3 cm grubości. Przeznaczone są na tarasy i ścieżki. Niewielka grubość płyt pozwala wykorzystywać je także jako elementy okładzin ściennych. Równe wykończenie krawędzi umożliwia łączenie płyt bezfazowo metodą tarasu na gruncie). Antypoślizgowa faktura gwarantuje bezpieczne użytkowanie, a fabryczna impregnacja zabezpiecza przed warunkami pogodowymi i zabrudzeniami. Kolor: szare i grafitowe, na zamówienie białe. www.buszrem.pl

Zabezpieczenie drewna w 4 kolorach Bondex rozszerzył ofertę kolorystyczną Lazury Uniwersalnej o 4 nowe odcienie. Teraz konserwację drewna można ukoronować wykończeniem w kolorze dębu, naturalnego drewna, modrzewia palonego lub brzozy białej. W efekcie nie tylko podkreślimy walory drewna, ale także uzyskamy trwałą zmianę koloru przy jednoczesnym uwypukleniu rysunku elementów. Lazura Uniwersalna nie jest środkiem w pełni kryjącym – tworzy na powierzchni półtransparentną, gładką powłokę o satynowym połysku. Przeznaczona jest do konserwacji i zdobienia wszelkich elementów oraz konstrukcji drewnianych eksploatowanych na zewnątrz (płoty, fasady, meble ogrodowe). Uzyskana dzięki produktowi powłoka ochronna nie łuszczy się i nie pęka. Zapobiega też rozwojowi grzybów na malowanym drewnie. www.bondex.pl

11/2015 Własny Dom

nowe na rynku

Profesjonalne pielęgnaty do drewnianych podłóg Bieżące czyszczenie i regularna konserwacja to jedyny sposób, by drewniane podłogi zawsze wyglądały pięknie i świeżo. Z myślą o wszystkich, którzy chcą w łatwy sposób zadbać o ich naturalne walory i zapewnić im długowieczność, powstała linia profesjonalnych pielęgnatów do podłóg drewnianych Jawor-Parkiet. W skład linii wchodzą dwie serie – do podłóg lakierowanych i olejowoskowanych. Każda z nich składa się z dwóch produktów – impregnatu i koncentratu. Zabezpieczyć podłogę impregnatem powinno się bezpośrednio po jej ułożeniu. Środek ten chroni powierzchnię podłogi przed nadmiernym zużyciem i przedłuża okres jej użytkowania. Po zastosowaniu odświeża ponadto powierzchnię desek i parkietów. Koncentrat natomiast jest kosmetykiem służącym do bieżącego czyszczenia i codziennej pielęgnacji. W przypadku podłóg olejowoskowanych tworzy on na ich powierzchni delikatną warstwę ochronną oraz ogranicza proces wymywania oleju i szarzenia drewna. www.jawor-parkiet.pl

Komfort i wygoda

Miarka 2.0 Dzięki nowym dalmierzom laserowym Bosch – ZAMO, PLR 30 C i PLR 50 C – wykonanie pomiarów będzie łatwe, szybkie i precyzyjne. Dzięki technologii Bluetooth umożliwiają przesłanie danych na smartfon i tablet. Model ZAMO jest idealny do zastosowań domowych. Tym małym przyrządem o wymiarach 10 x 3,6 cm można błyskawicznie zmierzyć odległości do 20 m. Model PLR 30 C mierzy długości, automatycznie oblicza powierzchnię i kubaturę, dodaje i odejmuje wyniki. Do obliczenia ilości potrzebnej farby lub tapety wystarczy zmierzyć długość i wysokość ścian, obliczyć powierzchnię ściany i nanieść wyniki na szkic wykonany w aplikacji. Dalmierz mierzy odległości w zasięgu 30 m z dokładnością do 2 mm. Dalmierz PLR 50 C zaś – odległości do 50 m z dokładnością do 2 mm. Posiada on dotykowy kolorowy wyświetlacz 2,4 cala. Może pełnić rolę miernika nachylenia lub cyfrowej poziomicy. www.bosch.pl

ISK I3 to okna z grupy Insygno firmy Okpol. Ich budowa opiera się na konstrukcji typu uchylno-przesuwnej, co oznacza, że całe skrzydło otwiera się na zewnątrz połaci dachowej. Zapewnia to komfort użytkowania, szczególnie na poddaszach z niską ścianką kolankową. Okna wyposażone są w klamkę z funkcją mikrouchylania (wentylacja pasywna) zamykaną na kluczyk oraz pakiet trójszybowy ze specjalną powłoką antyroszeniową, zapobiegającą kondensacji pary wodnej na jego zewnętrznej powierzchni. Producent jako opcję dodatkową oferuje również elektryczny siłownik umożliwiający zdalne otwieranie okien. Funkcjonalność idzie tutaj w parze ze znakomitymi parametrami. ISK I3 charakteryzują się bardzo niskimi współczynnikami przenikania ciepła na poziomie Uw=0,8 W/m²K i Ug= 0,5 W/m²K, dzięki czemu zagwarantują wysoki poziom energooszczędności w domu. Systemy: klamka z kluczykiem ExtraSecure, powłoka antyroszeniowa, nawiewnik Neo-Air. Dostępne akcesoria: elektryczny siłownik na pilota, drążek teleskopowy, roleta, markiza. www.okpol.pl Cena brutto: od 2219 zł

Sposób na obniżenie kosztów ogrzewania

Własny Dom 11/2015

W skład dwukomorowych szyb zespolonych Pilkington Insulight™ Therm Triple wchodzą 2 szyby niskoemisyjne, zapobiegające ucieczce ciepła z pomieszczeń i pozwalające na przenikanie energii słonecznej do wnętrza budynku. Ich układ i wypełnienie przestrzeni międzyszybowej argonem pozwala uzyskać wysoką izolacyjność przeszklenia i niski współczynnik przenikania ciepła szyby. Standardem dla dwukomorowego przeszklenia jest Ug na poziomie 0,6 W/m2K. Przy zastosowaniu nowoczesnych powłok niskoemisyjnych, takich jak Pilkington Optitherm™ S1, i wypełnieniu szyby zespolonej kryptonem współczynnik ten można obniżyć nawet do 0,4 W/m2K, spełniając wymagania budownictwa energooszczędnego. www.pilkington.pl

Wielka siła Śnieżnobiałe i wytrzymałe w smukłym urządzeniu Firma LŁ (dawniej Lange Łukaszuk) wprowadziła na rynek linię reflektorów diodowych XLED slim marki Steinel. Wyposażone są w 70 diod świecących, dzięki czemu zapewniają idealne oświetlenie oraz niskie zużycie energii. Dają jasne, białe, lecz nieoślepiające światło. Diody gwarantują aż 50.000 godzin żywotności (L70B10 zgodnie z LM80). Oszczędność energii gwarantowana jest również dzięki czujnikowi ruchu – światło włącza się tylko wtedy, gdy jest potrzebne. Kąt rozwarcia czujnika to 160°. XLED slim wyróżnia możliwość regulacji progu czułości zmierzchowej (w zakresie 2-1000 luksów), którą można zmieniać w zależności od pory dnia lub nasłonecznienia. Reflektory oferują możliwość opóźnienia wyłączania światła (od 2 s do 70 min.). Można je obracać w poziomie pod kątem 30°. Przykładowa wycena netto: cena promocyjna do 24.12.2015 – 259 zł; cena regularna – 299 zł www.langelukaszuk.pl

Śnieżnobiałe panele laminowane Marena Live Miracle White marki Wineo cieszą idealnym kolorem przez wiele lat. Deski dekoru Miracle White mają wymiary 1288 × 192 mm, grubość 8 mm oraz szczotkowaną, wyczuwalną strukturę typu Handscraped I, dzięki czemu do złudzenia przypominają naturalne drewno. Największym atutem paneli jest ich śnieżnobiały kolor, który nie traci swojego doskonałego wyglądu nawet po wielu latach użytkowania. Dzięki wytrzymałej i praktycznej warstwie wierzchniej z żywicy melaminowej nie niszczą się podczas codziennej eksploatacji. Wysoka klasa użyteczności (23/32) oraz ścieralność na poziomie AC4 pozwalają na zastosowanie paneli nawet w miejscach narażonych na duży ruch i obciążenia, takich jak korytarz lub przedpokój. Cena detaliczna brutto: 85,90 zł/m² www.wineo-polska.pl

Energooszczędność na mistrzowskim poziomie W kondensacyjnym kotle gazowym FGB firmy Wolf zastosowano najnowszą technologię kondensacji, dzięki czemu urządzenie jest tak wydajne i energooszczędne, że spełnia nawet najbardziej surowe regulacje nowej dyrektywy unijnej ErP. Kocioł jest wyposażony w wymiennik ciepła ze stopu aluminium, poprzez który w krótkim czasie możemy uzyskać efekty takie jak: odczuwalne w ogrzewanych pomieszczeniach ciepło oraz (w przypadku przygotowania c.w.u.) – duże wydatki na przepływie wody użytkowej w zakresie 2–16l/min. Nowy wymiennik ciepła umożliwia lepsze wykorzystanie efektu kondensacji, co oznacza mniejsze zużycie energii elektrycznej. www.wolf-polska.pl

Otwarcie na odcisk palca

Zamek biometryczny YDR 4110 marki Yale umożliwia dostęp do wnętrza poprzez weryfikację odcisku palca. W urządzenie wbudowany został czytnik linii papilarnych, który skanuje i weryfikuje odcisk palca osoby chcącej dostać się do pomieszczenia na podstawie porównania z wzorcami zgromadzonymi w bazie. Jeśli następuje zgodność, drzwi są szybko otwierane za pomocą elektronicznego impulsu. Zamek posiada dodatkowo możliwość otwierania drzwi za pomocą numeru PIN, który może liczyć 6-12 cyfr. Wyposażono go również w funkcje alarmowe – w przypadku próby zniszczenia zamka automatycznie włącza się alarm o natężeniu sięgającym 80 dB. Zamek posiada też funkcję automatycznego zamykania, a także wykrywania domknięcia skrzydła i natychmiastowego ryglowania drzwi. Zamek został tak zaprojektowany, aby można go było zamontować na drzwiach stalowych lub drewnianych o grubości skrzydła 35-110 mm. Wymiary urządzenia to 19 x 65 x 160 mm. Cena: ok. 1598 zł www.yalelock.pl

11/2015 Własny Dom

exclusive

inspiracje

Salon to jedna z najważniejszych części domu. To tutaj przebywają domownicy po pracy i to tutaj zaprasza się gości i spędza miło czas wśród znajomych i rodziny. Pomysłów na salon mogą być setki, niezależnie jednak od tego warto przede wszystkim zadbać o to, by był gustownie urządzony, a przebywanie w nim sprawiało przyjemność domownikom i zachęcało gości do ponownego zawitania w nasze progi 6

Własny Dom 11/2015

fot. L. Kwartowicz

SALON

Inspiracje

exclusIve

fot. K. Czaja

użo nie zawsze znaczy dobrze. Czasami lepsze efekty osiągniemy dzięki przesadnemu minimalizmowi niż przepychowi. Reguła ta dotyczy również salonu, jego wystroju i sposobu zagospodarowania. Pamiętajmy, że będziemy tam spędzali większą część popołudnia i weekendy, a więc musi on być przede wszystkim wygodny i komfortowy.

stolik kawowy, narożna kanapa i przestrzeń – to bez wątpienia trzy główne dominanty, jeżeli chodzi o współczesne, eleganckie salony w domach jednorodzinnych

każdy mebel ma inny kształt i kolor, jakby pochodziły z różnych epok, a jednak... całość doskonale do siebie pasuje i sprawia, że w salonie – dzięki wystrojowi – sporo się dzieje

fot. T. Augustyn

12/2015 Własny Dom

3 inspiracje

fot. K. Czaja

exclusive

fot. A. Marecik

Własny Dom 12/2015

AntresolA nAd częścią kuchenną pomieszczenia, z której widać cały salon. element dominujący stanowi kominek

czerń i biel jako dominujące motywy. kolory doskonale do siebie pasują. Szczególną uwagę może zwracać podłużne lustro na ścianie – taki element w salonie to rzadkość

jednolite barwy i nudne kSztałty – aby salon nie kojarzył się dzieciom tylko w ten sposób, warto dodać do niego trochę żywych kolorów, które przykują uwagę dziecka w czasie, gdy rodzice po raz kolejny rozmawiają na nieciekawe tematy

Inspiracje

exclusIve

fot. T.Augustyn

12/2015 WĹ&#x201A;asny Dom

fot. T. Augustyn

łodkie, delikatne i bajkowe wnętrza też mają swoich zwolenników. Umiejętne połączenie barw i kształtów może dać oszałamiające efekty, znacznie wybiegające poza nasze wyobrażenia, dopóki konkretnych rozwiązań nie zobaczymy na własne oczy.

Własny Dom 12/2015

Inspiracje

pozornie zwyczajny salon, w którym szczególnie wyróżnia się rozłożysta lampa pełniąca funkcję żyrandola i stolik kawowy o nietypowych kształtach. Dzięki tym dwóm elementom inwestorzy wprowadzili do salonu trochę ekstrawagancji

wykonanie salonu, który będzie doskonale doświetlony i pozwoli jednocześnie na wychodzenie w dowolnym momencie na znajdujący się obok taras, to prawdziwe wyzwanie dla architekta

fot. T. Augustyn

exclusIve

fot. L. Kwartowicz

12/2015 Własny Dom

fot. T. Augustyn

ie jest powiedziane, że tylko rzeczy drogie są gustowne i eleganckie. Ciekawe elementy wystroju wnętrza można wykonać z przedmiotów codziennego użytku, jak np. stolik z europalety, którą pomalowano na biało i zamontowano przy niej kółka, by była łatwa do przesuwania

Własny Dom 12/2015

8 Inspiracje

niewielki salon urządzony ze smakiem dzięki takim dodatkom, jak suche kwiaty w wazonie czy wieszak na ubrania. Jego szczególny element stanowią potężne, dwuskrzydłowe drzwi

dużo prostych linii i ostrych krawędzi, sporo przestrzeni i niewiele przedmiotów czy mebli, które ją wypełniają – to sposób na nowoczesny salon. Jasna i neutralna kolorystyka dodatkowo podkreśla jego charakter

fot. B.Fidrych

exclusIve

fot. Homebook.pl/proj. AllDesign

11/2015 Własny Dom

10 inspiracje

fot. L. Rajchert

exclusive

jedno długie pomieszczenie może pełnić kilka funkcji – być kuchnią, mini-salonem z kominkiem w centralnej części i jadajnią

przykład salonu, w którym można się zrelaksować, oglądając telewizję, lub podziwiać przyrodę za potężnym oknem, stanowiącym jednocześnie ścianę szczytową budynku

12 13

dwa różne pomieszczenia znajdujące się w jednym domu. co ciekawe, pierwsze z nich (zdjęcie nr 12) pełni funkcję „typowego” salonu z bardzo interesującym, jeżeli chodzi o kształt, zestawem wypoczynkowym, a drugie (zdjęcie nr 13) to pokój kinowy stylizowany na salon z zestawem kinowym w centralnej części

fot. K. Czaja

Własny Dom 12/2015

fot. L. Kwartowicz

Inspiracje

11/2015 Własny Dom

fot. L. Sokołowska fot. L. Kwartowicz

12 15 exclusIve

fot. K. Czaja

otężne kanapy narożne, których długość może dochodzić nawet do kilku metrów, są bardzo popularnym elementem salonu. Pozwalają bez problemu zmieścić się na nich nie tylko całej rodzinie, ale również gościom.

Własny Dom 12/2015

Inspiracje

fot. Homebook.pl/Sikorska & Kiryłowicz Architekci

exclusIve

ElEmEntEm dominującym może być również pokaźnych rozmiarów biblioteczka zajmująca całą ścianę od podłogi do sufitu

ciEmnE, obrotowE krzEsło w centralnym punkcie salonu? dlaczego nie. taka aranżacja na pewno przykuje uwagę gości. całą „bryłę” niezwykle gustownego salonu połączonego z częścią jadalną dodatkowo podkreśla rozrzeźbiony sufit

fot. L. Kwartowicz

12/2015 Własny Dom

exclusive

inspiracje

alon, w którym dominuje jeden lub – maksymalnie – dwa kolory, to tendencja w aranżacji wnętrz dominująca wśród specjalistów już od dłuższego czasu. Popularne są jasne zestawy wypoczynkowe odznaczające się na tle np. ciemnej ściany lub podłogi.

Własny Dom 11/2015

fot. L. Kwartowicz

16 Inspiracje

fot. L. Kwartowicz

exclusIve

schody dwubiegowe znajdujące się nad salonem i prowadzące do pomieszczeń na piętrze. Co ciekawe, widoczny na zdjęciu salon ma kształt półokręgu, co pokazuje zdjęcie oznaczone numerem 20

drzwi przesuwne wymagają bardzo szerokiej ściany. W tym wypadku dzieki ich zastosowaniu inwestorzy mogli bez trudu zagospodarować cały salon białym kompletem wypoczynkowym

fot. Ł. Rajchert

11/2015 Własny Dom

fot. L. Kwartowicz

WĹ&#x201A;asny Dom 11/2015

Inspiracje

fot. L. Kwartowicz

exclusIve

jednym z najbardziej wyeksponowanych elementów salonu może być nowoczesny kominek, którego obudowa sugeruje czasy dużo dawniejsze

salon znajdujący się na parterze domu, którego część została w całości wykonana z sosnowych bali. eleganckie drewno w połączeniu z zestawem wypoczynkowym w czarnym kolorze i granitową podłogą dają oszałamiające wrażenie

dopiero na tym zdjęciu faktycznie widać, jak wygląda salon omawiany wcześniej. jego półokrągły kształt sprawia niebagatelne wrażenie, szczególnie, gdy ogląda się go z góry. z tej perspektywy widać również, że znaczna jego część została wyłożona czarnym kamieniem

11/2015 Własny Dom

fot. T. Augustyn

fot. L. Kwartowicz

WĹ&#x201A;asny Dom 12/2015

Inspiracje

exclusIve

23 21

Przestronny salon. o tym, jaką przestrzeń zajmuje w domach salon, możemy sie przekonać dopiero wtedy, gdy spojrzymy na takie miejsce z góry. Nierzadko mieści się tam duża kanapa, fotele, stół na kilka osób i sprzęt RTV

pomysł Na saloN w delikatnych pastelowych barwach, z dominującym elementem, którym jest ściana mająca imitować surową cegłę. W takim miejscu można odpocząć, oglądając telewizję, lub rozegrać ekscytującą partię szachów

saloN gRaNiczący z kuchNią to częsty standard również w dużych i przestronnych domach. gdy mamy do wykorzystania obszerne wnętrze i dobry system wentylacji, nie musimy się przejmować zapachami dochodzącymi z kuchni

fot. Homebook.pl/proj. NaNov

12/2015 Własny Dom

focus

technologie budowlane

fot. Fermacell

s cu fo

Szybkość jego budowy czyni go idealną opcją dla osób zapracowanych. W dodatku wiele obiegowych przekonań o wadach takich domów to jedynie stereotypy

Dom prefabrykowany

Tekst: Marek Misiak

zięki wykonywaniu większości elementów domu (ścian, stropów, dachu) w fabryce, można znacząco skrócić czas budowy. W zależności od technologii na plac budowy mogą być przywożone gotowe elementy – np. ściany często z zamontowanymi już oknami, parapetami, które po połączeniu wystarczy wykończyć. Inwestorzy mogą się wprowadzić nawet już po 6-8 tygodniach od rozpoczęcia montażu. Lekka modułowa konstrukcja może być posadowiona na niewymagającej głębokich wykopów

Własny Dom 12/2015

(często wystarczy usunięcie 20 cm humusu) płycie fundamentowej. Pora roku i temperatura na zewnątrz podczas realizacji również nie grają większej roli, dlatego domy te mogą być stawiane przez cały rok. Nie ma ograniczeń co do stylu i formy domu – spotkać można zarówno budynki o rustykalnym charakterze, jak i minimalistyczne bryły o nowoczesnych materiałach na elewacji. Technologia pozwala w prosty sposób uzyskać bardzo ciepły dom (współczynnik przenikania ciepła U ściany

na poziomie nawet 0,10 W/m²K), co przy zastosowaniu odpowiednich rozwiązań instalacyjnych sprawi, że będzie on energooszczędny.

Więcej informacji www.tadeks.pl www.futuradom.pl www.elkpl.pl izodom2000polska. com/pl

kopahaus-barlinek.pl www.multicomfort.pl www.schwabenhaus.pl www.haas.pl www.wolfhaus.pl

technologie budowlane

focus

Co to jest dom prefabrykowany? Czym jest prefabrykacja?

rys. Tadeks Fertig Haus fot. M. Misiak

ten sam dom od wewnątrz – salon połączony z kuchnią. drewniany strop wykorzystano jako element dekoracyjny

fot. M. Misiak

W przypadku domów prefabrykowanych można mieć pewność, że ich jakość będzie na najwyższym poziomie. Wszystkie elementy produkowane w fabryce przechodzą bowiem bardzo dokładne kontrole techniczne. Najczęściej dom składany jest po raz pierwszy w hali, gdzie specjaliści dokonują ostatecznej oceny efektów prac. Jeśli wszystkie elementy spełniają wyznaczone normy, dom jest demontowany i przewożony na plac budowy. Dzięki dokładnemu i złożonemu procesowi kontroli inwestor nie musi się obawiać, że po kilku latach użytkowania ujawnią się jakieś wady, jak często się dzie-

dom prefabrykowany w stylistyce tradycyjnej – z podcieniem nad wejściem, lukarnami i drewnianymi wykończeniami

fot. M. Misiak

Wysoka jakość

domy prefabrykowane wcale nie są jednakowe – mogą powstawać według indywidualnych projektów i wyglądać ultranowocześnie. w domu na wizualizacji (technologia szkieletu drewnianego ze stalowymi elementami konstrukcyjnymi) piętro jest jakby osobną bryłą „położoną” na parterze

fot. M. Misiak

Proces budowy domu prefabrykowanego jest zdecydowanie łatwiejszy i przyjemniejszy niż w przypadku tradycyjnej technologii murowanej. Prefabrykacja polega na tym, że konkretne elementy budynku w całości wykonywane są w fabryce przy użyciu profesjonalnych maszyn i pod czujnym okiem specjalistów. Dopiero na etapie końcowym wszystkie składowe przewożone są na plac budowy i tam w krótkim czasie montowane. Podstawowe materiały wykorzystywane do produkcji prefabrykatów to drewno, beton i stal, choć coraz więcej firm wykonuje również elementy z materiałów drewnopodobnych, płyt wiórowo-cementowych i keramzytobetonu. Co istotne, poszczególne części domów prefabrykowanych przygotowywane są w halach produkcyjnych na osobnych i odpowiednio przystosowanych stanowiskach. W fabryce najczęściej powstają kompletne ściany z izolacjami i stolarką okienną, stropy i więźba dachowa. Jeszcze do niedawna jedyną częścią konstrukcyjną domu, którą należało wykonać metodą tradycyjną przed rozpoczęciem budowy, były fundamenty. Obecnie nawet ten element może być prefabrykowany i przygotowany na zamówienie według projektu. Budynek ustawiany jest zwykle na żelbetowej, monolitycznej płycie fundamentowej – choć istnieje również możliwość posadowienia domu na ławach fundamentowych.

ściany od wewnątrz obkładane są płytami g-k, na które można położyć tynk, farbę, tapetę lub inny rodzaj wykończenia

salonik połączony z kuchnią w stylu rustykalnym – inwestor może zażyczyć sobie dowolny sposób wykończenia wnętrz

je w przypadku domów budowanych metodą tradycyjną. Wysoka jakość wykonania i precyzja zapewniają znakomitą szczelność połączeń poszczególnych elementów. Dzięki temu domy prefabrykowane cechują się bardzo dobrymi parametrami termicznymi (chodzi m.in. o niski współczynnik przenikania ciepła przez ściany zewnętrzne) i są niedrogie w utrzymaniu.

Domy szkieletowe W ramach technologii prefabrykowanej możemy wybrać jeden z materiałów konstrukcyjnych, który najbardziej nam odpowiada. W Europie (w tym w Polsce) dużą popularnością cieszą domy prefabrykowane budowane w technologii szkieletu drewnianego. Opierają się one na lekkiej, drewnianej konstrukcji, dla-

12/2015 Własny Dom

focus

technologie budowlane

Produkcja elementów domu w hali pozwala na dokładność niemożliwą do osiągnięcia na placu budowy

elementy domu muszą mieć rozmiary dopasowane do ciężarówek, aby można było je przewozić zwykłymi pojazdami typu tir

fot. FuturaDom

fot. Tadeks Fertig Haus

Pokrycie dachowe kładzione jest już w tradycyjny sposób – w tym przypadku jest to blachodachówka imitująca gont drewniany

fot. Tadeks Fertig Haus

również drewniana konstrukcja dachu tworzona jest z dużych, wyprodukowanych w hali segmentów

fot. Tadeks Fertig Haus

dźwig zdejmuje poszczególne elementy domu z ciężarówek i ustawia je na płycie fundamentowej, a robotnicy łączą je ze sobą nawzajem

fot. Tadeks Fertig Haus

Płyta fundamentowa musi zostać wylana przynajmniej 28 dni przez zaplanowanym montażem domu, aby zdążyła zastygnąć

fot. ELK Domy Polska

fot. Fermacell

na poprowadzenie przewidzianych w projekcie instalacji. Następnie ściany wykańczane są tak jak w domach budowanych metodą tradycyjną i zgodnie z gustem właścicieli, tj. farbą, tapetą czy szpachlami dekoracyjnymi. Więźba dachowa również montowana jest z dużych segmentów, od razu z całą konstrukcją, na której układane będzie pokrycie dachowe – mogą to być pokrycia lekkie (np. blachodachówka), ale wielu producentów domów prefabrykowanych poleca raczej pokrycia ciężkie jako bardziej dociążające całą konstrukcję – stąd domy prefabrykowane często kryte są dachówkami ceramicznymi lub betonowymi.

fot. Tadeks Fertig Haus

Między drewnianymi elementami szkieletu, we wnętrzu ściany, umieszcza się izolację cieplną. Najczęściej wykorzystuje się do tego celu wełnę mineralną, a w bardzo ekologicznych rozwiązaniach – nawet wełnę drzewną lub słomę. Ta warstwa termoizolacyjna pełni również funkcję izolacji akustycznej. Dom ocieplany jest także od strony zewnętrznej, a najczęściej stosowanym materiałem jest styropian lub specjalna wełna mineralna (tzw. twarda). Od strony wewnętrznej domu ściany okładane są płytami gipsowo-kartonowymi lub gipsowo-włóknowymi, a wcześniej pod nimi umieszczana jest folia paroizolacyjna i ruszt instalacyjny, pozwalający

fot. Tadeks Fertig Haus

tego można je budować szybko i sprawnie. Podstawę domu stanowią belki drewniane połączone ze sobą pod kątem prostym, które tworzą szkielet budynku przypominający kratownicę. Drewno jest wcześniej odpowiednio przygotowywane, tzn. suszone próżniowo, strugane z czterech stron oraz fazowane. Wspomniane kratownice tworzą konstrukcję pod ściany domu. Od strony zewnętrznej ściany najczęściej okładane są usztywniającymi płytami OSB, które zbudowane są z grubych strugów drewnianych połączonych klejem w wysokiej temperaturze i pod dużym ciśnieniem. Są one bardzo wytrzymałe i odporne na wilgoć.

elewacje mogą być wykończone dowolnym materiałem – najczęściej tynkiem, ale np. tu są to płyty elewacyjne firmy equitone

niektóre firmy oferują wykończenie pod klucz, inne – stan deweloperski, a pracami wykończeniowymi zajmują się już inne firmy

domy Prefabrykowane wyposażone są najczęściej w nowoczesne instalacje, w tym np. wodne ogrzewanie podłogowe

Własny Dom 12/2015

technologie budowlane

focus

Zalety prefabrykacji Liczy się czas Jedna z głównych zalet budownictwa prefabrykowanego to szybki czas realizacji projektu. Dom w stanie surowym zamkniętym gotowy jest już po kilku tygodniach, a w stanie deweloperskim po około 3 miesiącach. Montaż prefabrykatów nie wymaga tzw. „robót mokrych”, dlatego prace mogą być prowadzone nawet w zimie. Dzięki temu droga od podjęcia decyzji o budowie do zamieszkania we własnym domu zdecydowanie się skraca. Warto jeszcze przypomnieć o oszczędności czasu inwestora. Oddając zlecenie w ręce profesjonalistów, nie musimy się angażować w każdy etap budowy, ciągłe rozmowy z wykonawcami i niemal codzienne wizyty na placu budowy.

Można płacić w ratach Płacić można etapami zgodnie z postępem prac – mimo że dom powstaje bardzo szybko, nie trzeba wpłacać całej sumy od razu. – Jest nawet dla nas mniej korzystne płacenie za jednym zamachem za całość, bo faktury na konkretne materiały i usługi i tak będą wtedy z innych miesięcy niż płatność za całość – wyjąsnia Kamil Kępa z firmy Tadeks Fertig Haus. – Nie ma jednej faktury za dom, tylko osobne za wszystko – a gdyby inwestor wpłacił od razu całość, to byłyby problemy z zaksięgowaniem tego. Po każdym etapie jest odbiór i jeśli inwestorowi lub kierownikowi budowy się coś nie podoba, to wszystko naprawiamy na miejscu.

Energooszczędność i trwałość Ogromną zaletą domów prefabrykowanych jest wysoka jakość wykonania wszystkich elementów oraz doskonała szczelności połączeń poszczególnych warstw. To z kolei przekłada się na ich wysoką energooszczędność i niskie koszty utrzymania budynku. Doskonałe parametry termiczne to efekt przede wszystkim dobrej izolacji ścian i okien. Dzięki temu koszty eksploatacji domów prefabrykowanych są aż o 40-60% niższe niż w przypadku budynków murowanych. W skali roku oznacza to duże oszczędności na rachunkach za ogrzewanie. Ponadto, dzięki dobrze dobranym materiałom i precyzji wykonania, gotowe domy prefabrykowane są bardzo odporne na działanie czasu oraz czynników zewnętrznych. Wszyscy producenci jakość budowanych przez siebie domów potwierdzają wieloletnią gwarancją.

Coraz więcej osób dba o to, aby mieszkać w zgodzie z naturą. Chcą, by ich domy były nie tylko komfortowe, lecz także ekologiczne. Budynki prefabrykowane, ze względu na niskie zapotrzebowanie na energię, idealnie wpisują się w ten nurt. W większości oparte są one na konstrukcji z drewna, czyli materiale w 100% naturalnym i przyjaznym człowiekowi. Co istotne, drewno wykorzystywane do budowy domu nie jest impregnowane żadnymi toksycznymi substancjami, dlatego zarówno dzieci, jak i alergicy mogą czuć się w nim bezpiecznie. Ponadto drewno tworzy w domu swoisty mikroklimat i nawet podczas gwałtownych zmian temperatury panuje w nim przyjemne ciepło.

reKl aM a

W stylu eko

12/2015 Własny Dom

focus

technologie budowlane

Budowa domu prefabrykowanego w zimie

fot. Tadeks Fertig Haus

Pogoda (prawie) nie ogranicza

śnieg nie stanowi Problemu – trzeba tylko całkowicie oczyścić z niego płytę fundamentową i można rozpoczynać montaż. również wciąż padający śnieg nie będzie opóźniał prac

Fundament – gdy jest cieplej

fot. Tadeks Fertig Haus

Pierwszego etapu prac – wylania płyty fundamentowej – nie można zaplanować na zimę. – Prace związane z płytą fundamentową zaliczamy do prac mokrych i wykonujemy je, kiedy warunki pogodowe na to pozwalają – wyjaśnia Kamil Kępa. – W okresie zimowym, przy niskich temperaturach, nie mamy takiej możliwości. Ale gdy przewidujemy montaż budynku w okresie zimowym, to płytę fundamentową wykonujemy wtedy, gdy pogoda na to pozwala. Niedawno zaczęliśmy montaż budynku, w przypadku którego płyta fundamentowa została wylana w kwietniu, ponieważ inwestor czekał na swoją kolejkę na linii produkcyjnej. Jak widać i na to są rozwiązania.

fot. Tadeks Fertig Haus

Jedną z najważniejszych zalet budownictwa prefabrykowanego jest możliwość stawiania domu również w zimie. Rzecz jasna dostępne są na rynku zaprawy murarskie, które pozwalają wznosić dom w tradycyjnej technologii również przy niższych temperaturach – ale tylko do ok. -5˚C. Potem prace są wstrzymywane i inwestor czeka, aż temperatura się podniesie (co przy mroźnej zimie może potrwać kilka miesięcy). – Okres zimowy jest wtedy, gdy temperatury zewnętrzne nie pozwalają przeprowadzać prac mokrych w technologii np. tradycyjnej murowanej lub monolitycznej żelbetowej – wyjaśnia Kamil Kępa. – W styczniu, lutym i marcu prace są wstrzymywane, a pracownicy otrzymują tzw. postojowe pensje.

Firmom stawiającym domy prefabrykowane mrozy nie przeszkadzają. – Budujemy cały rok, bez znaczenia na pogodę – mówi ekspert z firmy Tadeks Fertig Haus. – W zeszłym roku stawialiśmy dom w Oslo w okolicach Bożego Narodzenia. W Wigilię temperatura w ciągu dnia była na poziomie –10˚C plus śnieg po kolana – a budynek powstał w zawrotnym tempie, ponieważ termin jego oddania upływał w połowie stycznia. Technologia prefabrykowana pozwala na montaż budynku w temperaturze poniżej 0˚C oraz podczas opadów deszczu, ponieważ po wylaniu płyty fundamentowej na budowie nie są wykonywane żadne prace mokre. – Wszystko jest uzależnione od typu projektu, oczekiwań inwestora, jak i terminów – tłumaczy Kamil Kępa. – W ciągu 25 lat naszej obecności na rynku polskim, niemieckim oraz na rynkach skandynawskich jeszcze nie zdarzyło nam się odwołać montaż budynku z powodu warunków pogodowych. Ponieważ system prefabrykacji jest zaawansowany technologicznie, w zależności od budynku i jego rozmiaru możemy postawić i zamknąć budynek nawet w przeciągu 24 godzin roboczych (dla prostego technologicznie budynku o pow. 100 m²). W takim wypadku mamy szczelnie zamkniętą bryłę w bardzo krótkim czasie. Jeśli prefabrykowane ściany przyjeżdżają od razu z zamontowaną stolarką zewnętrzną (drzwi i okna), to można po zamknięciu bryły domu

Płyta fundamentowa to jedyny etap prac, który musi zostać zakończony, zanim nadejdą mrozy – beton musi zastygnąć

montaż ścian, stroPów i więźby nie przewiduje żadnych prac mokrych – wszystko jest łączone wyłącznie na zatrzaski

również dalsze Prace – np. układanie pokrycia dachu – mogą być wykonywane na mrozie. Jedynie tynkowanie będzie musiało zaczekać

Własny Dom 12/2015

technologie budowlane

Dlaczego zima nie jest przeszkodą?

fot. Tadeks Fertig Haus

Proces prefabrykacji budynku w dużej mierze ma miejsce w hali produkcyjnej – w tym prace mokre (np. montaż elewacji zewnętrznej i gruntowanie ścian pod finalną warstwę itp.). Pozwala to wykonywać je w kontrolowanych warunkach i pora roku nie ma znaczenia. – Nie wykonujemy żadnych prac mokrych na budowie, a zatem nie musimy odczekiwać kilku miesięcy, aż nasz budynek odda/odparuje nadmiar wilgoci spowodowany pracami mokrymi (np. wilgoć z zaprawy) – mówi Kamil Kępa z firmy Tadeks Fertig Haus. – Dość często się mówi, że „budynek murowany musi odstać zimę”, aby odparował nadmiar wilgoci. Tylko nikt nie bierze pod uwagę, że w tym okresie zimowym mamy niskie temperatury i wilgoć nie jest tak dobrze odprowadzana, a co gorsza – opady śniegu i deszczu również nie działają korzyst-

nie. Niedawno obok jednej z naszych inwestycji powstał nowy budynek murowany. Ku naszemu zdziwieniu było widać dużą wilgoć na ścianach (łatwo zauważalną), a wykonawca przykrywał ściany styropianem i do tego je gruntował. Teraz pozostaje tylko czekać, aż na ścianach wewnątrz pojawi się pleśń, a na elewacji – mokre plamy (śmiech). Oczywiście finalne wykończenie elewacji np. ozdobnym tynkiem jest wykonywane tylko gdy warunki pogodowe na to pozwolą, czyli zazwyczaj wczesną wiosną. – Chyba, że inwestor zdecyduje się na deskę elewacyjną (tak wykonujemy na nasze domy w Norwegii) – wtedy możemy zakończyć budowę w okresie zimowym w 100% – deklaruje Kamil Kępa. W zasadniczych ramach budowa domu prefabrykowanego zimą nie różni się od stawiania go latem. – Jedynie niektóre materiały, których używamy, są przystosowane do stosowania w niskich temperaturach (np. zimowe pianki niskoprężne) – mówi ekspert. – Proces montażu wymaga dokładniejszego przemyślenia i zaplanowania, pod względem możliwości dojazdu ciężarówek i dźwigu na budowę, gdy śnieg nam przeszkadza. Przygotowanie płyty fundamentowej do montażu do niej ścian wymaga usunięcia z jej powierzchni nadmiaru śniegu, a dość często – również warstwy lodu. Na jednej z naszych budów na Śląsku po przybyciu montażystów na miejsce okazało się, że płyta była przykryta 40-50 cm warstwą śniegu. Na szczęście przez budowę przejeżdżał pług śnieżny, który odśnieżał pobliską drogę – wjechał na naszą płytę i całość śniegu odgarnął dla nas w kilmontaż po zmroku. W zimie dni są krótsze – firmy wykonujące domy prefabrykowane biorą to pod uwagę i zabierają na plac budowy silne reflektory, które go doświetlają, umożliwiając robotnikom pracę nawet do późnego wieczora (chodzi też o to, by z uwagi na zimno jak najszybciej ukończyć montaż)

kanaście sekund. Montażyści byli wdzięczni, ponieważ inaczej trzeba by było spędzić kilka godzin na odśnieżaniu płyty. Później rozpoczął się montaż, ale ten proces jest przez nich lubiany, ponieważ po zamknięciu konstrukcji można wstawić i podłączyć grzejnik elektryczny i dogrzewać się wewnątrz domu (śmiech).

Komfort dla robotników Gdy mówimy o pracach budowlanych wykonywanych w zimie, na myśl przychodzi pytanie: czy znajdą się pracownicy, którzy zgodzą się pracować w takich warunkach? Warunkiem prowadzenia budowy w zimie jest zapewnienie robotnikom odpowiednich warunków – wymusza to nie tylko prawo pracy, ale także rozsądek. – Montażyści wyposażeni są w odzież przygotowaną do zimowych warunków pogodowych – ciepłe kurtki, spodnie i buty – wskazuje Kamil Kępa. – Zapewniamy też oczywiście ciepłe posiłki na budowie, aby dostarczyć organizmowi energii do pracy. Nasi montażyści sami dopasowują sobie godziny pracy i przerwy do warunków pogodowych – pracują tylko wtedy, gdy ma to sens, oraz mają możliwość dogrzania się i odpoczynku wtedy, gdy tego potrzebują. W okresie zimowym, kiedy dzień jest krótszy, zaczynamy prace wczesnym rankiem (nawet o świcie) i kontynuujemy je do późnego wieczora. Jeśli montaż trwa po zmroku, używamy halogenów do doświetlenia budowy. We wszystkim tym chodzi o to, by zmontować dom jak najszybciej, aby robotnicy nie musieli przez wiele dni przebywać na placu budowy, gdzie przecież warunki są tymczasowe i nieporównywalne z pracą w ogrzewanej hali produkcyjnej.

fot. Profix

uruchomić wewnątrz farelkę do ogrzania, która w zupełności wystarczy do ogrzania budynku, ponieważ konstrukcja sama w sobie jest bardzo ciepła. Tym samym w okresie, kiedy temperatury są niskie, można wejść do budynku i się ogrzać, a robotnicy pracują wewnątrz w dodatniej temperaturze. – Jeśli zapowiadane są bardzo mocne opady deszczu przez kilka dni, oczywiście staramy się przesunąć montaż budynku na lepsze warunki, ale ponieważ sam proces stawiania budynku jest bardzo szybki, 2 dni nie zrobią nam większej różnicy – tłumaczy ekspert. – Dla przykładu: nasz dom modelowy stawiany był podczas intensywnych opadów zimnego deszczu, właśnie w okresie jesienno-zimowym.

focus

zimoWa odzież robocza wysokiej klasy umożliwia robotnikom pracę nawet w temperaturach do –20oc

12/2015 Własny Dom

focus

technologie budowlane

Najnowocześniejsze technologie

fot. Tadeks Fertig Haus

choć preferujemy wykonanie ich z KVH z względu na koszty – tłumaczy Kamil Kępa z firmy Tadeks Fertig Haus. – Panele produkowane są z wysuszonych płyt świerkowych układanych w warstwy, przy czym orientacja włókien poszczególnych warstw jest zawsze prostopadła do sąsiednich warstw. Liczba warstw może być różna i określa ona ostateczną grubość panelu. Płyty klejone są ze sobą we wszystkich kierunkach – tak otrzymany panel uzyskuje doskonałą stabilność kształtu. Montaż przebiega w ten sam sposób, co przy typowym budynku prefabrykowanym w szkielecie drewnianym. Ściany są dostępne w różnych grubościach – 62, 84 i 124 mm – w zależności od projektu i wymogów związanych z danym projektem. Od wewnątrz panele mogą stanowić element dekoracyjny – niektórzy inwestorzy tak wolą (śmiech).

panele z krzyżoWo WarstWoWanego dreWna śWierkoWego od zewnątrz mogą być wykańczane na różne sposoby, natomiast od wewnątrz wielu inwestorów pozostawia je niewykończone

Własny Dom 12/2015

Warto wspomnieć przede wszystkim o technologii CLT, w której domy stawiane są z wielkoformatowych, masywnych paneli, powstałych z krzyżowo warstwowanego masywnego drewna (CLT – z ang. cross laminated timber). – Wykorzystuje się je na ściany nośne i działowe oraz poprzeczki i ewentualnie na stropy

Technologia wznoszenia takiego domu nie różni się znacząco od technologii szkieletu drewnianego – z wyjątkiem tego, że w tym wypadku najpierw stawiany jest prefabrykowany szkielet stalowy, a później wypełnia się go prefabrykowanymi ścianami w konstrukcji drewnianej. Kilka miesięcy temu firma Tadeks Fertig Haus wybudowała taki dom w województwie mazowieckim. Całkowita powierzchnia netto budyn-

Panele lct produkowane są z kilku warstw drewna – orientacja włókien jednej warstwy jest zawsze prostopadła w stosunku do ich ułożenia w warstwie kolejnej, w jeszcze następnej znów prostopadła do poprzedzającej – i tak dalej

w technologii lct – podobnie jak w klasycznej technologii szkieletu drewnianego – można wznosić zarówno niewielkie domki, jak i rozłożyste, wieloskrzydłowe bryły. Więźba dachowa wykonywana jest jak przy szkielecie drewnianym

Dom z paneli

rys. Tadeks Fertig Haus

fot. Tadeks Fertig Haus

Budownictwo prefabrykowane rozwija się od dziesięcioleci i wciąż wprowadzane są nowe technologie, aby domy tego typu były coraz trwalsze, coraz lepiej odpowiadały potrzebom inwestorów i dało się je zbudować w lokalizacjach, gdzie jak dotąd było to niemożliwe lub bardzo trudne (w miejscach pozbawionych dobrych dróg dojazdowych, na wyspach itp.).

Dom w szkielecie stalowym

montaż elementów stalowych do płyty fundamentowej. zachowanie ich stuprocentowej pionowości było kluczowe

osadzanie elementów stropowych w szkielecie stropowym. dźwig powoli opuszcza segment, a pracownik precyzyjnie go mocuje

pionowe stalowe elementy mają u dołu po cztery otwory – tu znajdą się śruby, którymi słupy te zostaną przykręcone do fundamentu

fot. Tadeks Fertig Haus

montażowych dla tego typu budownictwa, później każdy element i łączenie jest dokładnie uszczelnianie specjalistycznymi taśmami (np. SIGA) lub pianką uszczelniającą. Do kotwienia budynku przez podwalinę stosowane są metalowe kotwy lub kątowniki. Później ściany są uszczelniane od zewnątrz (w tym ich połączenie z płytą fundamentową) i od wewnątrz. Ściany działowe wykonane są tak samo, jak ściany zewnętrzne, ale w innym przekroju (60 x 100 mm). Wypełnione są wełną izolacyjną 100 mm, poszyte z obu stron płytą OSB 12 i wykończone płytami g-k, co umożliwia wieszanie na nich półek lub szafek przeznaczonych do przechowywania ciężkich rzeczy.

fot. Tadeks Fertig Haus

duży, nowoczesny dom został wzniesiony w niecały tydzień. Konstrukcja budynku została ukończona, elewacje – wykończone, trwa wstawianie stolarki otworowej

fot. Tadeks Fertig Haus

ku to 319,74 m² (w tym użytkowa 268,69 m²). Parter ma 201,42 m², a piętro 113,03 m². – Taka technologia to nowość – nie tylko na polskim rynku – wskazuje ekspert z firmy Tadeks Fertig Haus. – Spotkać można budynki w systemie podobnym, ale wykonywanym z giętych na zimno profili aluminiowych. Tutaj mamy pełny szkielet stalowy z przekrojami HEB i IPE – to naprawdę solidna konstrukcja nośna, później wypełniana gotowymi ścianami. Narzuca się pytanie: skoro większość domów prefabrykowanych w Polsce powstaje w całości z drewna, dlaczego tu zastosowano inną technologię? – Było możliwe postawienie tego domu również w szkielecie drewnianym, ale z względu na obciążenia i statykę budynku wybraliśmy wariant z stali jako pewniejszy – tłumaczy Kamil Kępa. – Znaczenie miała m.in. liczba przeszkleń w budynku – około 50% powierzchni ścian to przeszklenia – brak ścian działowych na parterze i otwarta antresola do połaci dachu. To wszystko wpływa na to, że przy drewnie przekroje BSH/KVH osiągałyby gigantyczne rozmiary, co z kolei generuje dodatkowe problemy do rozwiązania (np. z wysokościami pomieszczeń). Konstrukcja garażu została natomiast wykonana w szkielecie całkowicie drewnym – wyłącznie główny budynek posiada szkielet stalowy, przy garażu nie było to konieczne. W szkielecie stalowym osadzane są ściany składające się z drewna konstrukcyjnego KVH importowanego z tartaku w Niemczech, wypełnione wysokiej klasy wełną o współczynniku lambda 0,033 firmy Isover. Elementy połączone są ze sobą za pomocą specjalistycznych śrub

focus

fot. Tadeks Fertig Haus

technologie budowlane

szKielet stalowy gotowy – teraz osadzane są w nim ściany (drewniany szkielet wypełniony wełną mineralną)

12/2015 Własny Dom

focus

technologie budowlane

To dom? To śmigłowiec?

fot. Tadeks Fertig Haus

dom na wyspie. U wybrzeży Szwecji i Norwegii jest wiele mniejszych i większych wysp będących prywatną własnością, na których nie ma lub prawie nie ma dróg – a ich właściciele często chcą postawić na takiej wyspie całoroczny lub letni dom. Budowa za pomocą śmigłowców ma więc przed sobą przyszłość

fot. Tadeks Fertig Haus

Jeżeli lokalizacja placu budowy utrudnia dojazd dźwigiem i dużymi ciężarówkami wiozącymi elementy domu, rozwiązaniem może się okazać... śmigłowiec. Choć lot helikopterem jest drogi, w niektórych sytuacjach może to być nie tylko efektowne, ale też po prostu najbardziej opłacalne – a niekiedy potrafi w ogóle warunkować możliwość montażu domu. – Ostatnio montowaliśmy budynek w Szwecji na wyspie – opowiada Kamil Kępa – Ze względu na brak możliwości dojazdu samochodami typu TIR z uwagi na bardzo wąskie drogi musieliśmy wybrać wariant, który w ogóle umożliwiałby nam montaż. Przygotowaliśmy prefabrykat do montażu za pomocą helikoptera – tzn. małe elementy do 1 tony, ponieważ taki był wymóg od operatora helikoptera. Mieliśmy duże wątpliwości co do możliwości wjazdu dźwigu na teren budowy i podania elementu/prefabrykatu na dużą odległość. Jednak z względu na to, że nasze elementy zostały ograniczone do 1 tony, dźwigowi udało się wszystko zmontować bez problemu. W krajach skandynawskich montaż przy pomocy śmigłowców bywa już praktykowany – na północy Szwecji czy Norwegii są rejony na stałym lądzie oraz wyspy, gdzie dojazd ciężarówkami i dużym dźwigiem jest w ogóle niemożliwy.

esTeTyka Tego domu odwołuje się do tradycyjnego skandynawskiego budownictwa drewnianego (choć jego konstrukcja jest odmienna)

Na tym zdjęciU ściaNę opUSzcza dźwig – ale równie dobrze mógłby to być śmigłowiec o odpowiednim udźwigu

NASZ EKSPERT

Czy tempo budowy to zaleta sama w sobie? Po pierwsze – warto nie ekscytować się wyłącznie szybkością budowy. Firmy stawiające domy prefabrykowane rywalizują ze sobą, u kogo prefabrykacja jest dalej posunięta i kto wybuduje dom szybciej. A w którymś momencie traci to sens. 2-3 dni dłużej nie ma aż takiego znaczenia, bo to wciąż jest znacznie szybciej niż w technologii tradycyjnej – a po co ryzykować straty na jakości? Postawienie budynku nie zajmuje dużo czasu, ale późniejsze wykończenie i (najważniejsze) uszczelnienie nie mogą być wykonywane w pośpiechu, bo skutki brakoróbstwa mogą

Własny Dom 12/2015

być nie do naprawienia. My prefabrykujemy w takim zakresie, w jakim ma to sens – najważniejsze jest dobro klienta. Po drugie – gdy mówimy o ekologiczności domów prefabrykowanych, warto pamiętać, że nie chodzi tu wyłącznie o to, że materiały budowlane nie zawierają szkodliwej chemii. Ekologiczność polega też na tym, że wyprodukowanie materiałów, z których wykonywane są te domy, nie wymaga na ogół zbyt dużo energii – wyjątkiem jest wełna mineralna. Natomiast dom tradycyjny wymaga wielu materiałów, których produkcja pochłania energię. Ponadto nasadzamy drzewa na miejsce

Kamil Kępa Tadeks Fertig Haus

tych wyciętych. Drzewa dojrzałe nie pochłaniają tyle CO 2 , co drzewa młode. Nasadzając więc młode drzewa w miejsce wyciętych, zwiększamy ilość CO2, którą te drzewa przetwarzają. Ponadto wiele z tych materiałów można ponownie wykorzystać – np. drewno do produkcji płyt OSB. Ekologiczne jest też to, że jest mniej prac na placu budowy, w tym mniej prac mokrych.

komin

focus

fot. Wienerberger

s cu fo

Wentylacyjny i dymowy – oba wymagają przemyślanego zaplanowania i starannego wykonania, gdyż błędy mogą być trudne lub niemożliwe do naprawienia

Kominy D

zieci sądzą, że służy on do tego, by przeciskał się przez niego Święty Mikołaj lub by Aniołek, Gwiazdor czy Dziadek Mróz (w zależności od tradycji w danej rodzinie) wrzucali przez niego prezenty. Gdyby faktycznie tak było, powinien być jedynie odpowiednio szeroki, a to ułatwiałoby jego wybudowanie lub montaż. Niestety – musi on spełnić szereg bardziej przyziemnych wymogów i trzeba się przy nim bardziej napracować. Komin, w zależności od rodzaju przewodów, które się w nim znajdują (wentylacyjne, spalinowe, dymowe), może odprowadzać na ze-

Tekst: arch. Aleksandra Sikora, arch. Barbara Trznadel-Kluz, Marek Misiak

wnątrz produkty spalania z kotłów lub kuchenek bądź zużyte powietrze z wnętrza domu. Powinien mieć stabilną konstrukcję, być odporny na wysoką temperaturę, kwasy i pożar sadzy, a przede wszystkim zapewniać dobry ciąg. Występuje w wariancie jednokanałowym lub wielokanałowym zbiorczym. Wykonać go można z różnych materiałów, instalować wewnątrz i na zewnątrz domu. Komin jest zarówno elementem użytkowym, jak i dekoracyjnym. Odpowiednio wykończony, będzie zdobił dach. Możemy również zdecydować się na wyeksponowanie zewnętrznego komina

na ścianie poprzez np. obłożenie go klinkierem. Komin jako element dekoracyjny we wnętrzach to zaś przede wszystkim domena tych przewodów kominowych, które odprowadzają dym z kominka.

Więcej informacji www.schiedel.pl www.brata.info/pl www.plewa.net.pl www.mkzary.pl www.presto-kominy.pl

www.wobex.com.pl www.spiroflex.pl www.zapel.com.pl www.kominflex.com.pl www.semifinland.pl

12/2015 Własny Dom

focus

komin

Kominy wentylacyjne takie kominki wentylacyjne mogą służyć np. do odprowadzania zużytego powietrza z kuchni. Nawet jeśli nie dysponujemy okapem wyposażonym w wentylator wyciągowy, kominek ma własny wentylator – a jednocześnie będzie ciszej, gdyż pracujący wentylator będzie dalej od pomieszczeń mieszkalnych

fot. Vilpe

Kominy wentylacyjne umożliwiają wentylację grawitacyjną tj. odprowadzanie na zewnątrz zużytego powietrza, wykorzystując zjawisko ciągu kominowego. Liczbę kanałów ustala architekt na etapie projektowania domu. Polskie przepisy określają, że wloty do kominów wentylacyjnych należy umieszczać w kuchniach, łazienkach, toaletach, pomieszczeniach bez okien lub tych zlokalizowanych na poddaszu użytkowym. Kanały wentylacyjne umieszcza się w kominach zarówno przy ścianach nośnych zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Należy jednak pamiętać, że gdy przewody narażone są na wychłodzenie, konieczne jest ich ocieplenie, które zapewni podtrzymanie koniecznej siły ciągu.

Polskie przepisy określają wartość strumienia zużytego powietrza usuwanego z danego pomieszczenia: • dla kuchni z oknem wyposażonej w kuchenkę węglową lub gazową wymagany jest strumień wynoszący 70 m³/h. W przypadku kuchni z oknem i kuchenką elektryczną w mieszkaniu dla 3 osób powinien mieć wartość 30 m³/h. Gdy w mieszkaniu mieszka więcej osób, konieczne jest uzyskanie wentylacji na poziomie 50 m³/h. • jeśli kuchnia nie posiada okna, a znajduje się w niej kuchenka węglowa lub gazowa, należy zastosować wentylację mechaniczną nawiewno-wywiewną o wartości strumienia 70 m³/h. Kuchnia bez okna, ale z kuchenką elektryczną bazuje na wentylacji grawitacyjnej na poziomie 50 m³/h.

Własny Dom 12/2015

NiskociśNieNiowa dachowa Nasada wentylacyjna może być stosowana zarówno z wentylacją grawitacyjną, jak i mechaniczną

fot. Aereco

Normy dla kominów wentylacyjnych

nasada na komin wentylacyjny wymuszająca ciąg powietrza wywiewanego – elektrycznie lub pod wpływem wiatru

rys. Elektra

Do budowy kominów wentylacyjnych stosuje się pustaki ceramiczne i silikatowe, cegły pełne lub prefabrykowane pustaki np. keramzytobetonowe. Nie wykorzystuje się natomiast cegieł szczelinowych i kratówek. Do spajania poszczególnych elementów stosowana jest zwykle zaprawa cementowa. Kanały wykonane z silikatów i keramzytobetonu nie wymagają obmurowania.

fot. J. Szydłak

Materiały

schemat systemu wentylacji mechaNiczNej w domu jednorodzinnym. komin wentylacyjny znajduje się nad centralą went.

komin

focus

• z łazienki odprowadza się strumień min. 50 m³/h, z WC – min. 30 m³/h, z garderoby i pomieszczeń pomocniczych – min. 15 m³/h.

fot. Vilpe

Właściwie wykonany komin wentylacyjny posiada kanały o długości wynoszącej min. 2 m dla przekroju przewodu 14 cm x 21 cm lub 3 m przy przewodzie 14 cm x 14 cm (w krótszym nie ma odpowiedniej siły ciągu). Pole przekroju kanałów jest takie samo na całej długości, ich ścianki są gładkie i nieotynkowane. Jeśli komin znajduje się w pomieszczeniu nieogrzewanym, powinien być docieplony. Minimalne pole przekroju kanału wentylacyjnego to 0,016 m². W wariancie przekroju prostokątnego najmniejszy wymiar to 10 cm.

fot. H. Tomasiewicz

Prawidłowe wykonanie

Prefabrykowany komin wentylacyjny osadzony w specjalnym pustaku – nie ma potrzeby obmurowywania go

kominy wentylacyjne oferowane są w wielu kolorach, aby można je było bez problemu dopasować do pokrycia dachowego

Najpierw należy podjąć decyzję, w jaki sposób i jakim paliwem będziemy ogrzewać nasz dom. Spaliny każdego z nich mają różne właściwości i stąd wynikają podstawowe różnice między stosowanymi przewodami kominowymi. Kotły na opał stały produkują dym o bardzo wysokiej temperaturze, stąd wymóg odprowadzania ich przewodami żaroodpornymi. Idealnie nadaje się do tego komin murowany. Kotły na paliwo płynne i gazowe wymagają kanałów odpornych na działanie kwasu, który tworzy się w wyniku wykraplania spalin w kominie. Kwasoodporne są kominy prefabrykowane i stalowe. Ze względu na kondensację spalin dzielimy je na kominy na spaliny suche i na spaliny mokre. Ze względu na temperaturę pracy – na: • kominy wysokotemperaturowe temp. pracy 450-650°C (piece węglowe, koksowe i na drewno tradycyjne, kominki), • kominy średniotemperaturowe (gaz, olej opałowy, kotły węglowe retortowe), • kominy niskotemperaturowe do temp. 250°C (gaz, olej opałowy).

Przeznaczenie – do jakich źródeł ciepła Decyzja dotycząca wyboru źródła ciepła oraz rodzaju komina powinna być podjęta przez inwe-

stora i projektanta na początku inwestycji, jeszcze w fazie projektowania. Materiał, z którego zostanie wykonany komin, a w szczególności przewód odprowadzający dym lub spaliny, zależy bowiem od rodzaju kotła i paliwa, jakie w nim będzie spalane. Urządzenia grzewcze na paliwa stałe, opalane np. węglem, wytwarzają gazy o wysokiej temperaturze (ponad 200°C), które są suche. Przewód kominowy musi więc być żaroodporny. Kotły gazowe i olejowe, w tym kotły kondensacyjne, wytwarzają spaliny wilgotne i dodatkowo agresywne chemicznie. Spaliny pochodzące z nich są znacznie chłodniejsze niż z kotłów na węgiel czy koks. W niższej temperaturze wykrapla się woda, która w połączeniu ze spalinami tworzy kwasy niszczące komin. Jeżeli więc przewód kominowy nie będzie na nie odporny, w niedługim czasie ulegnie rozszczelnieniu i uszkodzeniu. Kominy współpracujące z kotłem z zamkniętą komorą spalania wymagają zastosowania przewodów powietrzno-spalinowych, a więc takich, które spoza budynku zasysają powietrze potrzebne do spalania.

Kominy murowane Komin murowany to najpowszechniejszy i najtańszy sposób na odprowadzanie produktów

fot. Presto

Jaki komin wybrać?

fot. CJ Blok

Kominy odprowadzające dym i spaliny

Podobne, ale bynajmniej nie takie same – dwa kominy prefabrykowane spalinowe. Komin po lewej może służyć do odprowadzania spalin z kotłów każdego typu; komin po prawej nie może być stosowany do kotłów kondensacyjnych

spalania i zużytego powietrza. Wykonuje się go z wytrzymałych na wysoką temperaturę cegieł, które łączy się zaprawą cementowo-wapienną. Bardzo ważna jest precyzja wykonania spoin ze względu na wymaganą szczelność i bezpieczeństwo użytkowania. Z uwagi na ciężar materiału, z jakiego jest wykonywany, konieczne jest posadowienie go na oddzielnym funda-

12/2015 Własny Dom

komin

fot. LZMO

focus

komin do kotła kondensacyjnego musi mieć podwyższoną wytrzymałość na kwasy, gdyż spaliny takie mają silnie kwaśny odczyn

Komin prefabrykowany występuje w wielu wariantach, ułatwiających dopasowanie go do indywidualnych potrzeb. W ofertach producentów dostępne są modele do kotłów na paliwo stałe, płynne i gazowe, a także do kotłów kondensacyjnych. Można je montować wewnątrz budynku, jako systemy przyścienne, oddylatowane lub jako zewnętrzne, wolno stojące (po zastosowaniu otuliny z wełny mineralnej). Podobnie jak komin murowany, ten z prefabrykatów posadowimy na oddzielnym fundamencie. Na nim ustawiamy cokół np. z bloczków keramzytobetonowych, który powinien osiągać wysokość 20-30 cm. Na tak przygotowanym podłożu montujemy elementy systemu komina: bloczki keramzytobetonowe łączymy zaprawą cementową albo cementowo-wapien-

ną. Wewnętrzne kształtki ceramiczne spajamy kitem i obudowujemy wełną mineralną. Część komina znajdującą się powyżej dachu można obudować wieloma różnymi materiałami wykończeniowymi, np. blachą, tynkiem, łupkiem czy płytkami klinkierowymi. Jego szczyt wieńczymy płytą, na której montujemy stożek wylotu spalin. Jeśli komin odprowadza spaliny z kotła na paliwo płynne, konieczne jest zainstalowanie nad nim daszku. Koszt budowy komina prefabrykowanego renomowanego producenta to ok. 1500 zł. Jest on droższy od murowanego, jednak jego niezawodność, możliwość dostosowania go do każdego typu kotła oraz mniejsze gabaryty (nawet przy wariancie wielokanałowym) zachęcają do zakupu.

Własny Dom 12/2015

Przygotowywanie cokołu komina prefabrykowanego – do pustaka włożono element cokołowy, trwa wypełnianie pustaka betonem

zewnętrzny komin stalowy może zastąpić nienadający się już do użytku stary komin wewnątrz domu. u dołu widoczna wyczystka

fot. Brata Systemy Kominowe

komin murowany zewnętrzny do kominka zlokalizowanego w ogrodzie zimowym, obłożony ręcznie formowaną cegłą klinkierową

fot. Brata Systemy Kominowe

Budowa komina z prefabrykatów jest dużo mniej skomplikowana i szybsza od tradycyjnego komina murowanego. Komin jest systemem elementów, które montuje się według załączonej instrukcji, co znacznie ułatwia jego wykonanie. Stąd też mniejsze ryzyko popełnienia błędu. Cały zestaw kominowy składa się z wkładu wewnętrznego wykonanego z ceramicznych lub kamionkowych rur żaro- i kwasoodpornych, ocieplenia z wełny mineralnej (opcjonalnie) i obudowy zewnętrznej – np. z pustaków keramzytobetonowych, które mogą również zawierać dodatkowe kanały wentylacyjne. Przy zakupie otrzymujemy także niezbędne akcesoria: odstojnik kondensatu z odpływem skroplin, drzwiczki rewizyjne, czapkę kominową, kratkę wentylacyjną oraz elementy mocujące.

fot. M. Misiak

Kominy prefabrykowane

fot. Komin-Flex

mencie. Może być związany ze ścianą nośną lub funkcjonować jako konstrukcja samodzielna. Kanały obudowane cegłą, jako że są odporne na wysoką temperaturę dymu, mogą obsługiwać kotły na paliwo stałe. Sprawdzają się też jako kanały wentylacyjne. Jeśli chcemy do komina murowanego podłączyć kocioł na paliwo płynne lub gazowe, produkujące wykraplające się kwaśne spaliny, musimy umieścić w istniejącym przewodzie kwasoodporny wkład stalowy. Komin murowany to najtańszy komin spośród dostępnego asortymentu – za jego wymurowanie zapłacimy 800-1000 zł.

łączenie segmentów komina prefabrykowanego przy pomocy zaprawy lub kitu kwasoodpornego nakładanego szpachelką

komin

focus

fot. K. Fiedorow

prefabrykowany komin do kominka z dgp i komin wentylacyjny idące obok siebie – już obudowane, jeszcze niewykończone

Normy i wymagania

linowych o ciągu naturalnym i przewodów dymowych powinna wynosić co najmniej 0,14 m (14 x 14 cm dla przekroju kwadratowego, 15 cm dla kołowego), • dopuszcza się przewody o mniejszych średnicach (np. 12 cm), których zastosowanie wynika z nowych technologii i postępu w technice spalania (średnicę można dobrać do odpowiedniego typu paleniska i przewidywanej mocy), • kominy, które mają przekrój większy niż 0,075 m², powinny być wydzielone z konstrukcji budynku, • przewody i kanały spalinowe odprowadzające spaliny od kotłów grzewczych z palnikami na paliwa gazowe o obciążeniu powyżej 35 kW powinny mieć przekrój wynikający z obliczeń, • trzony kuchenne na paliwo stałe oraz paleniska otwarte (kominki) o wielkości otworu paleniskowego kominka do 0,25 m² mogą być

Po pierwsze, trzeba pamiętać, że przewody dymowe i spalinowe powinny być prowadzone w taki sposób, mieć takie wymiary przekroju i wysokość, aby wytworzyć potrzebny ciąg zapewniający wymaganą przepustowość. Konieczne jest również, aby spełniały wymagania określone w Polskich Normach. Przewody i ich obudowa powinny być wykonane z materiałów niepalnych, a ich wymagana odporność ogniowa obudowy kanałów wynosić min. 60 minut. Między wylotem przewodu spalinowego i dymowego a najbliższym skrajem korony dorosłych drzew należy zachować odległość co najmniej 6 m.

Wymiary przewodów

fot. Koperfam

• najmniejszy wymiar przekroju lub średnica murowanych przewodów kominowych spa-

nasada kominowa do komina odprowadzającego dym z kominka, wyposażona w wentylator wymuszający sprawne usuwanie spalin

wyeksponowany komin do kominka musi być estetyczny i nie może rozgrzewać się do wysokiej temperatury

schemat przebiegu komina odprowadzającego spaliny z kominka. nasada kominowa (czarna) zapobiega zawiewaniu dymu z powrotem do domu np. przez okna

12/2015 Własny Dom

rys. Koperfam

stalowy komin do kominka z płaszczem wodnym, przeznaczony do ukrycia w obudowie kominka

fot. Koperfam

Komin stalowy to najszybszy w montażu rodzaj komina. Stosuje się go jako wkład kominowy umieszczany np. w obudowie murowanej lub jako samodzielny – wolno stojący. Stal, z której jest produkowany, ma właściwości kwasoodporne i często również żaroodporne. Dlatego może służyć do odprowadzania spalin z kotłów na paliwo stałe, płynne i gazowe. Stalowe przewody kominowe występują w wariancie jednowarstwowym i dwuwarstwowym. Model jednowarstwowy (jednościenny) wymaga obudowy z cegieł, pustaków keramzytobetonowych lub ceramicznych. Jeśli kupujemy systemową wersję, otrzymujemy niezbędne do montażu akcesoria, również stalowe, o odpowiednich właściwościach. Wariant dwuwarstwowy (dwuścienny) to połączenie rurowego wkładu stalowego kwaso- i żaroodpornego, otuliny z wełny mineralnej i zewnętrznej rury stalowej odpornej na działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych. Stosuje się go jako komin zewnętrzny lub w pomieszczeniach nieogrzewanych. Poszczególne elementy takiego systemu łączy się kielichowo i usztywnia za pomocą obejm uciskowych. Warto wspomnieć też o tzw. giętkim przewodzie stalowym. Jest rurą o budowie harmonijkowej, dlatego jest elastyczny i dający się wyginać. Idealnie nadaje się jako wkład do istniejących już murowanych kominów, które nierzadko posiadają liczne załamania i odchylenia od pionu. Komin stalowy jest najdroższym rodzajem z dostępnych na rynku kominów. Jego cena, w zależności od parametrów, na jakie się zdecydujemy, mieści się w przedziale 2800-4000 zł (a zdarzają się modele jeszcze droższe).

fot. Instalmark

Kominy stalowe

focus

komin

przyłączone wyłącznie do własnego, samodzielnego przewodu dymowego, posiadającego wymiary co najmniej 0,14 x 0,14 m; • w przypadku kominków o większym otworze paleniskowym – co najmniej 0,14 x 0,27 m, • piece na paliwo stałe, posiadające hermetyczne zamknięcie, mogą być przyłączone do jednego przewodu dymowego o przekroju co najmniej 0,14 x 0,14 m, pod warunkiem zachowania różnicy poziomu włączenia co najmniej 1,5 m oraz nieprzyłączania więcej niż trzech pieców do tego przewodu,

• długość przewodów spalinowych poziomych (czopuchów) nie powinna wynosić więcej niż 1/4 efektywnej wysokości komina i nie więcej niż 7 m.

Komin do kominka Typ przewodu odprowadzającego spaliny zależy od rodzaju paliwa, jaki zastosujemy. Opał stały wymaga przewodu dymowego żaroodpornego. Jeśli już na etapie projektowania domu planujemy wykonanie kominka, ze względów ekonomicznych najlepiej podłączyć go

do planowanego zbiorczego komina wielokanałowego. Jeśli z uwagi na efekt wizualny bądź z innych pobudek zechcemy zlokalizować go pośrodku wnętrza, jest to możliwe – jednak architekt, przewidując dokładne położenie komina, będzie musiał uwzględnić układ konstrukcyjny stropu i więźby dachowej – stabilny komin musi po prostu trochę ważyć i nie każdy strop w każdym swoim punkcie go udźwignie. Prostszym rozwiązaniem jest zastosowanie nowoczesnych kominków (wolno stojących lub podwieszanych) o konstrukcji stalowej.

Zewnętrzne materiały wykończeniowe Komin to wyróżniający się element w bryle dachu. Dlatego warto zainwestować w efektowne i spójne stylistycznie jego wykończenie materiałami trwałymi i niepalnymi.

Cegły, tynki, blacha

fot. H. Tomasiewicz

wykończenie płytkami Struktonitowymi – inwestor wybrał je, aby pasowało do pokrycia dachu gontem bitumicznym

fot. J. Szydłak

komin wykończony cegłą klinkierową, której czarny kolor dopasowano do pokrycia dachowego i podbitki dachowej

fot. Dzikie Krycie

wielu producentów dachówek oferuje też produkty do wykańczania kominów i uszczelniania dachu wokół nich oraz nasady kominowe

fot. M. Misiak

fot. Wienerberger

Jego wytrzymałość zwiększy pomalowanie go farbą silikonową. Blacha cynkowo-tytanowa dobrze sprawdzi się jako wykończenie komina. Jej bardzo dobre właściwości antykorozyjne, wysoka wytrzymałość i brak potrzeby okresowej konserwacji to ważniejsze przemawiające za nią argumenty. Jej metaliczny, grafitowy lub szaroniebieski kolor może dać bardzo interesujący efekt w domu o nowoczesnym i industrialnym charakterze.

fot. Braas

Uniwersalnym materiałem, świetnie komponującym się z prawie każdym rodzajem wykończenia połaci, jest cegła ceramiczna, klinkierowa i licówka. Czas nadaje jej waloru szlachetności,

a osadzający się brud nie jest widoczny – to bardzo duże jej atuty. Wygodną w montażu imitacją cegły są płytki klinkierowe przyklejane odpowiednim klejem. Jeśli nasz dom wykończony jest tynkiem, można go również zastosować na kominie. Godny polecenia jest odporny na wilgoć tradycyjny tynk cementowo-wapienny. Gdy zależy nam na trwałości, zainwestujmy w tynk cienkowarstwowy (silikonowy, mineralny, akrylowy).

komin prefabrykowany wykończony od zewnątrz blachą – okładziną trwałą i pasującą to zgeometryzowanych dachówek ceramicznych

komin wykończony łupkiem kamiennym ułożonym w technice krycia dzikiego. pokrycie dachowe płynnie „wchodzi” na komin

komin wykończony imitacją kamienia, a blisko wylotu – cegłami. Staroświecka w stylu jest też nasada kominowa

Własny Dom 12/2015

focus

Profesjonalna obróbka blacharska wokół komina zapobiega przeciekaniu lub przemarzaniu w tym miejscu pokrycia dachu

Rzadziej spotykane materiały

palne, wymagają impregnacji. Odpowiednio zabezpieczone, mogą służyć bardzo długo.

Akcesoria Ciekawym akcentem na kominie może okazać się nasada kominowa. Poza tym, że pełni ważną funkcję wyrównywania ciągu kominowego, sprawdzi się idealnie jako element nadający domowi niepowtarzalny, nieco industrialny charakter. Dostępne są nasady stałe, samonastawne i obrotowe – każda z nich jest stalowa. zapewenienie dostępu do komina jest obowiązkiem – kominiarz musi móc się do niego dostać. służą do tego stopnie i ławy kominiarskie

wyczystka służy do usuwania popiołu, sadzy oraz zlepionych wodą zanieczyszczeń, które zalegają na dnie komina, oraz do jego kontroli

komin otynkowany mniej rzuca się w oczy na połaci dachu – to rozwiązanie trwałe, a jednocześnie dobre, jeśli nie chcemy go eksponować

fot. M. Misiak

fot. H. Tomasiewicz

Wart polecenia jest także łupek. Stosuje się go zarówno jako pokrycie dachu, jak i samego komina. Obecnie w ofertach producentów pojawiają się kolory: purpurowy, zielony, grafitowy. Asortyment zawiera różne ich kształty: prostokątne, zaokrąglone czy ośmiokątne. Materiałem podobnym wizualnie do łupka, ale o lepszych właściwościach wytrzymałościowych, są płytki włóknocementowe. Rzadkie, ale jakże niepowtarzalne, są gont, dranica oraz wióry. Niegdyś używane w tradycyjnym regionalnym budownictwie, dziś chętnie stosowane są w nowoczesnych i minimalistycznych realizacjach. Jako że są łatwo-

fot. M. Misiak

kominy z daszkami pokrytymi dachówką ceramiczną są nie tylko stylowe, ale też lepiej chronione przed opadami

fot. Braas

fot. Jopek

fot. Mdach Marcin Solarek

komin

szczyt murowanego komina obłożonego ręcznie formowanym klinkierem wyłożono blachą, aby lepiej zabezpieczyć go przed osadzaniem się sadzy, gorącym dymem i wpływem warunków atmosferycznych. uwagę zwraca też ozdobna nasada kominowa

12/2015 Własny Dom

fot. Kratki.pl Marek Bal

dylematy dach

KomineK z DGP K

ominek bez systemu dystrybucji gorącego powietrza (DGP) lub płaszcza wodnego ogrzewa tylko pomieszczenie, w którym się znajduje (najczęściej salon, choć spotyka się też kominki w sypialniach, większych łazienkach, a nawet jadalniach i kuchniach). Włączenie kominka do instalacji ogrzewającej dom i przygotowującej c.w.u. to więc z definicji dobry pomysł – dlaczego wytworzona podczas korzystania z tego urządzenia energia cieplna ma być tylko częściowo wykorzystywana? W przypadku kominka z systemem DGP nie narzuci to żadnych ograniczeń co do korzystania z kominka – będziemy mogli w nim palić, kiedy najdzie nas na

Własny Dom 12/2015

to ochota, ale nigdy nie będziemy musieli tego robić (instalacja grzewcza poradzi sobie i bez wsparcia kominka). W przypadku kominka z płaszczem wodnym nie będziemy mogli z niego korzystać w razie braku prądu (ale współcześnie takie sytuacje zdarzają się dość rzadko). Skoro już jednak wydajemy pieniądze na opał do kominka i na konserwację urządzenia i przewodu kominowego – niech te pieniądze zapewnią nam nie tylko nastrojowe wieczory w gronie rodziny i znajomych, ale także przyczynią się do zmniejszenia rachunków za ogrzewanie. Oba sposoby wspierania przez kominek ogrzewania domu różnią się pod względem zakresu

czy

ingerencji w system grzewczy, konstrukcji wkładu kominkowego, nośnika ciepła (powietrze w DGP, woda w płaszczu wodnym) oraz możliwości przygotowania c.w.u. Warto pamiętać, że polskie prawo zakazuje traktowania kominka jego jedynego źródła ciepła w domu przeznaczonym do całorocznego zamieszkiwania (jest to natomiast dozwolone w domach letnich, nawet dużych). Wymagałoby to bowiem ciągłego podtrzymywania palącego się ognia – nawet bardzo nowoczesne kominki wymagają dokładania opału co kilka godzin, a główne źródło ciepła w domu musi być stabilne. Niezależnie więc od tego, czy zdecydujemy

fot. Makroterm

dach dylematy

z płaszczem woDnym? się na kominek z płaszczem wodnym, czy z systemem DGP, będzie to zawsze tylko uzupełnienie źródła ciepła innego typu – kotła, pompy ciepła lub innego urządzenia.

Konstrukcja i zasada działania

DGP. Jeśli kominek podłączymy do instalacji dystrybuującej ciepło, czyli systemu DGP, ciepło z kominka będzie ogrzewać również inne wnętrza domu. Tego typu system składa się z zaizolowanych, stalowych rur, którymi powietrze ogrzane przez kominek rozprowadzane jest do pozostałych pomieszczeń. Dla bardziej efektywnego rozprowadzania ciepła z kominka w syste-

Tekst: marek misiak

mie DGP stosuje się specjalny wentylator, który wymusza ruch ciepłego powietrza. W kominkach z wkładem powietrznym dzięki odpowiedniemu wykonaniu obudowy, powietrze wpływa od dołu lub bokami i opływa wkład, po czym – ogrzane – wydostaje się w górnej części obudowy. Powietrze cyrkulujące na zasadzie konwekcji może w ten sposób ogrzać również pomieszczenia na wyższej kondygnacji (w bezpośrednim sąsiedztwie komina). Najlepiej w tym celu przewidzieć dodatkowy przewód wentylacyjny podczas stawiania nowego komina. Warto przewidzieć również komorę dekompresyjną w górnej części obu-

dowy, która nie pozwala na kontakt gorącego powietrza ze stropem. Ciepłe powietrze można grawitacyjnie doprowadzić również do pozostałych pomieszczeń za pomocą zaizolowanych termicznie, elastycznych lub sztywnych kanałów (ich długość nie może przekraczać 3 m). Gdy zależy nam na doprowadzeniu ciepłego powietrza do bardziej oddalonych pomieszczeń (do 10 m), należy zastosować mechaniczny aparat nawiewny. Równocześnie trzeba pamiętać, aby prowadzić przewody jak najkrótszą drogą możliwie bez załamań, powodujących zwiększenie oporów powietrza. W systemie DGP przewody najlepiej jest umieszczać w przestrzeniach tech-

12/2015 Własny Dom

KonstruKcja i zasada działania

2 schemat systemu dystrybucji gorącego powietrza w domu z poddaszem użytkowym. obieg powietrza wymusza turbina 3

kratki do rozprowadzania gorącego powietrza w systemie dgp mogą być eleganckie, dopasowane do stylistyki wnętrz danego domu

4 kanały rozprowadzające gorące powietrze są ocieplone, by straty ciepła podczas transportu powietrza była niewielkie 5 wkład kominkowy do zasilania systemu dgp może być żeliwny lub stalowy. musi być wyposażony w króciec do podłączenia kanału nawiewnego

nicznych (jak np. nieużytkowe poddasze). W istniejącym domu rury zabudować można np. płytami g-k na stelażu w przestrzeni pod stropem. Warunkiem prawidłowego funkcjonowania takiego rozwiązania jest swoboda przepływu powietrza pomiędzy pomieszczeniami a kominkiem. Aby ją zapewnić, w drzwiach wewnętrznych montuje się kratki, wierci otwory lub podcina dolną krawędź skrzydeł. Ze względu na możliwość przenoszenia zapachów, wlotów powietrza grzewczego nie umieszcza się w toalecie ani w kuchni i zapewnia w tych pomieszczeniach inny sposób ogrzewania.

Płaszcz wodny. Obok ogrzewania domu kominek z płaszczem wodnym może także przygotowywać ciepła wodę użytkową lub tą zasilają-

Własny Dom 12/2015

cą grzejniki. Takie rozwiązanie wymaga specjalnego wkładu kominkowego z płaszczem wodnym. Kominek wyposażony jest w wymiennik ciepła, w którym gorące spaliny podgrzewają wodę, przepływającą przez rurę znajdującą się nad urządzeniem. Instalacja kominka z płaszczem wodnym jest dobrym pomysłem wtedy, gdy w domu ma być zainstalowane ogrzewanie wodne zasilane z innego źródła (np. kocioł węglowy czy gazowy), a kominek będzie służył jedynie jako element wspomagający główne urządzenie grzewcze. Zgodnie z przepisami kominek z płaszczem wodnym musi być podłączony do otwartego systemu ogrzewania, a więc nie może bezpośrednio zasilać ogrzewania podłogowego czy też grzejników panelowych. Do miejsca zainstalowania kominka z płasz-

rys. Kratki.pl Marek Bal

fot. Koperfam

1 czysto grawitacyjny system dystrybucji gorącego powietrza – ogrzane we wkładzie kominkowym powietrze rozchodzi się konwekcyjnie do góry, a do pomieszczenia, w którym stoi kominek, trafia przez jedną kratkę oraz promieniując od samego urządzenia

fot. Ł. Rajchert

fot. Leroy Merlin

rys. Kratki.pl Marek Bal

dylematy dach

czem wodnym musimy doprowadzić rury – nie tylko instalacji c.o., ale również wodociągowe i kanalizacyjne. Jest to niezbędne do napełniania instalacji oraz odprowadzania wody, aby umożliwić działanie układu zabezpieczającego instalację przed przegrzaniem. Układ ten powoduje otwarcie sterowanego termostatem zaworu, przez który przepływa woda wodociągowa. Schładza ona płaszcz kominka i odpływa do kanalizacji. Kominek z płaszczem wodnym może także podgrzewać wodę użytkową. Jednak w tym wypadku konieczne jest zamontowanie zasobnika ciepłej wody z wężownicą zasilaną z instalacji c.o. Gdy instalacja działa w systemie zamkniętym (z przeponowym naczyniem wzbiorczym), jak w przypadku kotłów gazowych, konieczne

dach dylematy

6 wkłady kominkowe z płaszczem wodnym mają charakterystyczną pękatą obudowę – kryją się w niej rurki z wodą obiegające komorę spalania. płaszcz wodny nie ogranicza kształtu szyby – wkład może być zwykły, ale też narożny lub trójstronny

fot. Makroterm

fot. Koperfam

7 wkład z płaszczem wodnym zainstalowany i w trakcie testów – już rozpalono w nim ogień, ale jeszcze go nie obudowano. po lewej i prawej stronie przewodu kominowego widać rurki, którymi zimna woda wpływa do płaszcza wodnego, a ogrzana go opuszcza

jest zastosowanie wymiennika ciepła. Niektóre wkłady mają wbudowany rurowy wymiennik, inne wymagają zastosowania zewnętrznego płytowego wymiennika. Układy zamknięte wymagają zastosowania zabezpieczeń przed nadmiarem ciepła – np. w przypadku braku zasilania, gdy pompy cyrkulacyjne przestają działać. Brak cyrkulacji wody spowodowałby wzrost temperatury i ciśnienia grożący wybuchem urządzenia. Zastosowac można tu wbudowanę chłodnicę lub zbiornik buforowy (wężownicę zanurzoną w płaszczu wodnym) z dopływem zimnej wody.

Zastosowanie

DGP. System DGP wchodzi w grę właściwie tylko w budynkach nowych bądź poddawanych

rys. Kratki.pl Marek Bal

fot. Instalmark

kapitalnemu remontowi – trzeba przecież rozprowadzić przewody (najczęściej o średnicy 125 mm), którymi ciepłe powietrze będzie dostawać się do ogrzewanych pomieszczeń. Kanały DGP układa się najczęściej na stropie nieużytkowego poddasza, wprowadzając ciepłe powietrze od strony sufitu (podobnie jak kiedyś doprowadzało się rurkę do grzejnika w wodnych instalacjach centralnego ogrzewania z rozdziałem górnym). To oznacza konieczność ułożenia kanałów na podłodze poddasza (i ich solidnego ocieplenia) oraz wycięcia otworów w stropie. System DGP wspomaga centralne ogrzewanie, pracując równolegle z nim – nie ma możliwości zastosowania go do wytwarzania c.w.u. W wersji bez wentylatora najlepiej sprawdzi się jako uzupełniające źródło ciepła w niewielkich,

8 Turbokominek to kominek z płaszczem wodnym wyposażony dodatkowo w turbinę nadmuchową, która dostarcza powietrza z zewnątrz domu do komory spalania, wymuszając szybsze spalanie drewna i tym samym zwiększając moc wkładu 9 schemaT insTalacji grzewczej, w której kominek z płaszczem wodnym współpracując z kotłem gazowym zasila ogrzewanie podłogowe (w jadalni na parterze i w łazience na poddaszu) oraz grzejniki (w kuchni na parterze i w sypialni na poddaszu). czerwone linie to rury dostarczające ciepłą wodę do odbiorników ciepła, niebieskie – rury odprowadzające chłodną wodę do ponownego ogrzania. centrala sterowania znajduje się w kotłowni na parterze

wąskich i wysokich budynkach (np. typowych szeregowcach). Poziome odcinki kanałów powinny być jak najkrótsze, natomiast długie odcinki pionowe są pożądane, bo intensyfikują ruch powietrza (tzw. efekt kominowy). Instalacja DGP służy więc do dogrzewania pomieszczeń wiosną i jesienią, gdy nie uruchamiamy centralnego ogrzewania. Może też pracować równocześnie z c.o. w czasie największych mrozów, bo moce grzewcze instalacji DGP i centralnego ogrzewania się sumują. Nadmuch ciepłego powietrza jest także dobrym uzupełnieniem ogrzewania podłogowego lub ściennego – pozwala szybko podnieść temperaturę w pomieszczeniach, a ogrzewanie płaszczyznowe reaguje wolno i by odczuć wyraźną różnicę, trzeba często kilku godzin.

12/2015 Własny Dom

Zastosowanie

dylematy dach

10 wąski i wysoki dom znakomicie nadaje się do zamontowania w nim kominka z systemem DGP – gorące powietrze będzie się rozchodziło po domu w dużej części grawitacyjnie 11 ogrzewanie podłogowe wodne lepiej sprawdzi się jako odbiornik ciepła wspomagany przez kominek z płaszczem wodnym niż grzejniki

niski dom o rozłożystej bryle należy wyposażyć raczej w kominek z płaszczem wodnym – aby rozprowadzić gorące powietrze po tak obszernych kondygnacjach, potrzebne byłyby silne wentylatory, a i tak nie byłoby gwarancji, że ciepło rozchodziłoby się równomiernie

Systemy DGP można często spotkać w domach i domkach rekreacyjnych, odwiedzanych tylko w weekendy i podczas urlopów, bo dla instalacji DGP niegroźny jest spadek temperatury w budynku poniżej 0°C, gdyż nie ma w niej wody, która mogłaby zamarznąć (jak w ogrzewaniu wodnym) – dom może stać nieużywany np. przez całą zimę. Ponadto DGP można bardzo szybko uruchomić – może to być ważne, gdy np. przyjeżdżamy w piątek wieczorem do naszego domu letniego, wieczór jest już chłodny, a chcemy jak najszybciej się rozgościć. W sposób naturalny powietrze może być rozprowadzone tylko na odległość nie większą niż 3 m w poziomie. Trudniej jest też równomiernie rozprowadzić ciepło po całym domu. Jeśli kanały są dłuższe, albo chcemy doprowadzić je

Własny Dom 12/2015

fot. Instalmark

do większej liczby pomieszczeń, to w instalacji trzeba zainstalować wentylator wymuszający ruch powietrza. Taki wentylator w katalogach nazywany jest aparatem nawiewnym, a potocznie turbiną. Dzięki niemu ruch powietrza staje się o wiele intensywniejszy, co poprawia wydajność ogrzewania. Ten rodzaj instalacji DGP może ogrzewać nawet rozległy budynek, choć wraz ze wzrostem długości kanałów rosną także opory przepływu, a liczne, długie kanały trudniej ukryć. DGP z dmuchawą, choć niezależna od c.o., wymaga jednak do działania zasilania elektrycznego. W związku z tym nie można go traktować jako niezawodnego ogrzewania awaryjnego – po pierwsze może nie zapewnić komfortu cieplnego w całym domu, a po drugie przy braku prądu w ogóle nie zadziała.

fot. Velux

fot. Wienerberger

podczas prawdziwej zimy pomocny może być zarówno system DGP, jak i płaszcz wodny – oba pomogą zmniejszyć rachunki za ogrzewanie (w kominku i tak będziemy palić, zatem i tak wydamy pieniądze na drewno)

fot. Röben

Płaszcz wodny. Kominek z płaszczem wodnym działa jak drugi kocioł przyłączony do instalacji. Od prostego kotła na drewno różni się dużą szybą i estetyczną obudową. Ponadto można go postawić w salonie, na co w przypadku kotła przepisy nie pozwalają. W przeciwieństwie do kominka z DGP nie musimy wykonywać odrębnej instalacji rozprowadzającej ciepło. Oznacza to jednak, że kocioł i kominek nie mogą pracować równocześnie (wyjątkiem są instalacje z buforem ciepła). Moc grzewcza kotła i kominka nie sumuje się, a uszkodzenie rurociągów lub grzejników uniemożliwia ogrzewanie przynajmniej części domu. Kupno kominka z płaszczem wodnym jest uzasadnione przede wszystkim wtedy, gdy korzystamy z drogiego nośnika ciepła (prąd, gaz

fot. Brunner

fot. K. Czaja

dach dylematy

14 w domu letnim, który odwiedzamy tylko późną wiosną, latem i wczesną jesienią, lepiej sprawdzi się kominek z systemem DGP – wieczory i noce w kwietniu, maju czy wrześniu bywają dość chłodne, a taki kominek umożliwi szybkie ogrzanie niewielkiego domu 15 centrala grzewcza umożliwia synchronizację pracy różnych urządzeń grzewczych w domu – np. kominka z płaszczem wodny, kotła gazowego i kolektorów słonecznych

18 instalacJa Dla kominka z Płaszczem woDnym współpracującego z kotłem gazowym. Układ zaworów, pomp obiegowych i zbiorników buforowych (czerwony i niebieski zbiornik u góry) pozwala optymalnie wykorzystać pracę obu urządzeń, a zasobnik (szary) gromadzi c.w.u.

płynny, olej opałowy) i paląc drewnem, chcemy ograniczyć koszty ogrzewania. Opłacalność tego rozwiązania zależy oczywiście od ceny drewna opałowego. Kominek z płaszczem wodnym stanowi też rezerwowe źródło ciepła na wypadek awarii kotła lub jego osprzętu (np. pompy obiegowej). Nie zapominajmy jednak, że praca kominka wymaga zasilania elektrycznego, więc jeśli zabraknie prądu, i tak nie będziemy mogli w nim palić (groziłoby to wybuchem instalacji – ryzyka tego nie wolno lekceważyć). Kominek z płaszczem wodnym można wykorzystywać do przygotowywania ciepłej wody użytkowej. Nie będzie on w tym tak wydajny, jak kocioł, ale oszczędność będzie zauważalna przy bilansowaniu rachunków. Instalację taką można wyposażyć w kilkusetlitrowy zasobnik

rys. Elektra

17 pompa z zasilaczem awaryjnym ups jest w stanie zapewnić obieg ciepłej wody w instalacji jeszcze przez jakiś czas, gdy zabraknie prądu. Jeśli taka przerwa nie będzie długa, możemy nie odczuć różnicy; jeśli dłuższa – kominek będzie miał czas wygasnąć

wody grzewczej. Magazynuje on nadmiarowe w danej chwili ciepło, co pozwala palić w kominku z pełną mocą, a więc efektywnie (duża sprawność) i efektownie (piękne płomienie za czystą szybą). Jednocześnie ciepło przekazane wodzie użytkowej nie marnuje się. Kominek zapewni też wówczas ogrzewanie domu bądź zapas c.w.u. jeszcze przez kilka godzin po wygaśnięciu ognia. Rzecz jasna możliwa jest również wtedy współpraca z trzecim źródłem ciepła do pozyskiwania c.w.u. – np. kolektorami słonecznymi. Instalacja tego typu wymaga też zabezpieczeń na wypadek awarii pompy obiegowej lub przerwy w dostawie prądu. Jeśli pompa rozprowadzająca ciepło w instalacji c.o., to nie tylko w domu będzie zimno, ale może też dojść do zagotowania wody w płaszczu wodnym, co

fot. Instalmark

fot. Ferro

fot. Grundfos

16 pompa obiegowa wymusza cyrkulację ciepłej wody w instalacji – w przypadku c.o. zapewnia to jednakową temperaturę w każdym odbiorniku ciepła (woda nie zalega w rurach czy w ogrzewaniu podłogowym, zatem się nie wychładza)

może skończyć się nawet rozsadzeniem płaszcza. Dlatego instalacja musi być zaopatrzona w zawory bezpieczeństwa i zbiorniki buforowe, a przede wszystkim w zasilacz awaryjny (tzw. kotłowy UPS), pozwalający na zasilanie pomp i automatyki przynajmniej przez czas potrzebny do wypalenia jednej porcji załadowanego drewna. Jeśli uwzględnimy również to, że w przypadku współpracy z nowoczesną, zamkniętą instalacją c.o. kominek musi być właściwie z nią połączony (poprzez wymiennik ciepła) albo spełniać dodatkowe warunki, pozwalające na pracę w układzie zamkniętym, okaże się, że sam zakup odpowiedniego wkładu to tylko ułamek kosztów wykonania sprawnej i bezpiecznej instalacji grzewczej z jego wykorzystaniem.

12/2015 Własny Dom

Zalety i wady

dylematy dach

fot. Brunner

21 dotykowy panel umożliwiający sterowanie zarówno kominkiem z systemem DGP (poprzez regulowanie dopływu powietrza), jak i kominkiem z płaszczem wodnym współpracującym z kotłem. Ustalamy, jaka temperatura ma panować w pomieszczeniu, a system dostosowuje do tego pracę kominka

23 schemat instalacji Grzewczej, w której dzięki integratorowi turbokominek z płaszczem wodnym współpracuje z kotłem gazowym i kolektorami słonecznymi, dostarczając c.w.u. oraz zasilając grzejniki i podłogówkę

Zalety i wady

DGP W wersji bez wymuszonego obiegu powietrza system działa bezgłośnie, gdyż nie ma w nim ruchomych elementów czy urządzeń, które mogłyby generować hałas. W wersji z jednym lub kilkoma wentylatorami musimy liczyć się z wytwarzanym przez nie szumem, choć nie jest on zbyt głośny. Kominek z DGP także to system mało awaryjny – w wersji z obiegiem grawitacyjnym nie ma co się zepsuć. Z drugiej strony trudno regulować wydajność systemu. Zastosowanie wymuszającego cyrkulację powietrza wentylatora o regulowanej prędkości umożliwia już jednak zmniejszanie i zwiększanie ilości transportowanego ciepła. Można też regulować intensywność spalania paliwa w kominku, sterując dopływem powie-

Własny Dom 12/2015

trza do komory spalania za pomocą przepustnicy we wkładzie (bądź w przewodzie doprowadzającym do niego powietrze) i szybra w przewodzie dymowym. Można też przymykać bądź otwierać poszczególne nawiewniki - jest to jednak kłopotliwe i mało precyzyjne. Po spaleniu paliwa w kominku ogrzewanie od razu przestaje działać – ciepło nie jest akumulowane.

Płaszcz wodny. W okresie wiosennym i jesiennym sprawny wkład z płaszczem wodnym może całkowicie zastąpić główne źródło ciepła – wtedy już palimy w kominku, ale kocioł lub inne źródło ciepła nie pracuje jeszcze w trybie ciągłym. Zaletą instalacji wodnej jest możliwość łatwej i dość precyzyjnej regulacji temperatury w poszczególnych pomieszczeniach za pomo-

rys. Makroterm

22 leniwe PoPołUDnia czy wieczory Przy kominkU mogą skutkować również zgromadzeniem sporej ilości c.w.u. w zasobniku, jeśli dysponujemy kominkiem z płaszczem wodnym

cą zaworów grzejnikowych z termostatami. Bezwładność cieplna systemu wodnego jest większa niż powietrznego, więc temperatura w pomieszczeniach jest stabilniejsza, a cały dom – równomiernie ogrzany. Z drugiej jednak strony ogrzanie domu wymaga więcej czasu, ponieważ najpierw grzeje się woda wokół wkładu kominkowego. Płyn przepływa przez rury instalacji, tracąc część ciepła. Potem dopiero ogrzewane są grzejniki i następnie te oddają ciepło do pomieszczenia. Z tego powodu w domach na działkach rekreacyjnych kominek z płaszczem wodnym nie jest dobrym rozwiązaniem – przede wszystkim z powodu ryzyka zamarznięcia wody w rurach, gdy przez dłuższy czas ogrzewanie nie działa.

Koza K5 od KraTKi.pl w czterech nowych, wygodnych wersjach

Nowe modele z serii Koza K5 wyróżniają się na tle innych pieców wolno stojących nie tylko nowoczesnym designem i opływowymi kształtami, ale również rodzajem materiału, z którego zostały wykonane. Mimo swoich niewielkich rozmiarów posiadają doskonałe parametry cieplne.

Koza idealnie dopasowana

Nowości od Kratki.pl różnią się od siebie wyglądem i funkcjonalnością. Koza K5/S to klasyczny piec wolno stojący z ulokowaną blisko podłogi komorą spalania. Model K5/S/N utrzymuje korpus pieca na stabilnej, stalowej nodze – dzięki takiemu podwyższeniu ogień jest lepiej widoczny dla domowników. Inne modele z serii K5 – K5/S/N/W i K5/S/N/W/D – posiadają wygodną wnękę do przechowywania zapasu opału, przy czym w tym ostatnim urządzeniu komora na drewno znajduje się za drzwiczkami. Modele K5/S, K5/S/N/W i K5/S/N/W/D posiadają niewielkie nóżki, ukryte za żeliwną podstawą. Pozwalają one na wygodną regulację wysokości piecyka – szczególnie tam, gdzie problemem jest nierówna podłoga.

Niewielkie rozmiary – wielka moc

Wszystkie piece z linii Koza K5 mogą znaleźć zastosowanie zarówno w dużych, jak i niewielkich wnętrzach. Zakres mocy urządzeń wynosi od 5 do 9 kW i przekłada się na wysoką skuteczność grzewczą, która wynosi aż 78%. Nowe modele dostępne w ofercie Kratki.pl zawdzięczają doskonałe parametry techniczne swojej budowie. Korpus pieca, komora spalania oraz płyta główna są wykonane ze stali przeznaczonej do pracy w wysokich temperaturach.

Technologicznie: majstersztyk

reklama

Nowe modele posiadają duże przeszklenia, odporne na działanie bardzo wysokich temperatur. Dodatkową zaletą pieców jest ich mobilność – można je przestawiać bez konieczności dodatkowego wzmacniania stropu. Należy przy tym pamiętać, że urządzenie musi mieć

dojście do komina, który można podłączyć zarówno od góry, jak i z tyłu. Wszystkie produkty z serii Koza K5 wyłożone są ceramicznymi formatkami ACUMOTTE, które akumulują ciepło i podwyższają temperaturę we wkładzie. Urządzenia posiadają trójstronny system dopowietrzenia komory spalania – powietrze pierwotne dostaje się do pieca przez otwór zamontowany w podstawie paleniska. Powietrze wtórne wpływa przez system otworów w tylnej ścianie, natomiast to z przestrzeni poniżej płyty górnej, skierowane przez kierownicę, omiata szybę, powodując odsuwanie się od niej ognia i dymu, co znacznie ogranicza osadzanie się na niej sadzy.

kratki.pl Marek Bal Wsola ul. Warszawska 66, 26-660 Jedlińsk tel. 48 384 44 88 www.kratki.pl, www.facebook.com/kratkipl

temat miesiąca kształt dachu 1 Więźba, stropy, temat miesiąca | Dom ekologiczny

Założenia projektowe architektów, przemyślane zagospodarowanie działki, nowoczesna technika – wiele rozwiązań może brać udział w ochronie naszego mienia. Które z nich wybrać? Jak je zaplanować i w jakiej kolejności wykonać? fot. Somfy

Tekst: inż Maciej Madeła, inż. Rafał Żyła

1 elementy bezpiecznego domu

Jak wybrać bezpieczną działkę. Bezpieczny projekt. Oświetlenie strefy wejściowej. Zabezpieczenie basenu. Wideodomofon i domofon. Ogrodzenie. Furtka i brama 48 50 Własny Dom 10/2014 str.

2 idea domu inteligentnego Dom inteligentny. System inteligentny. Kiedy zdecydować się na dom inteligentny.Rodzaje systemów sterowania. Systemy zintegrowane str.

3 rozwiązania inteligentne, alarm i monitoring

Instalacja alarmu. Przycisk paniki i sytuacji. Dobrze zaprojektowany system alarmowy. Rozwiązania systemów inteligentnych. Sieć inteligentna. Powiadomienia GSM i systemy bezprzewodowe. System CCTV. System EIB/KNX. Sterowanie oświetleniem str.

temat miesiąca | Dom ekologiczny

Więźba, stropy, kształt dachu

dom Bezpieczny i inteligentny

4 bezpieczne ogrzewanie

Automatyczna regulacja pracy kotła. Wydajne zarządzanie energią. Ogrzewanie podłogowe. Zdalnie sterowana pompa ciepła. Inteligentny rekuperator. Kolektory słoneczne. Temperatura pomieszczeń a obecność mieszkańców w domu. Warunki pracy pomp ciepła str.

5 bezpieczna stolarka otworowa

Prawidłowy montaż drzwi i okien. Drewno czy PVC. Napęd solarny. Okno ze zintegrowanym systemem wentylacji. Klamki okienne. Zamki bez klucza. Zautomatyzowane otwieranie i zamykanie okien. Kiedy warto zautomatyzować otwieranie rolet str. 72

10/2014 Własny Dom

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

elementy bezpiecznego domu

Wybór działki ma wielkie znaczenie dla poczucia bezpieczeństwa, podobnie jak jej plan zagospodarowania (to część integralna projektu budowlanego). Już na tym etapie podstawowym kryterium nie powinna być jedynie estetyka czy wygoda, ale również ochrona naszego mienia

Jak wybrać bezpieczną działkę? Miejsce odległe od domu i zasłonięte roślinami. Ażurowe ogrodzenie może nie spełniać swojej funkcji, zastosujmy raczej proste i pełne

W pobliżu domu, jednak niewidoczne z okien – pełne ogrodzenie + oświetlenie reagujące na ruch Miejsce widocz ne z okien domu. Niska roślin ność + ażuro we ogrodzenie, dzięki któremu uzyskamy wi dok poza granice działki, a sąsiad będzie mógł do strzec intruza

W tym miejscu można uzyskać per spektywę – war to wybudować ażuro we ogrodzenie. Jeśli pełne, to z elemen tem ozdobnym. W celach estetycznych warto zamontować stałe oświetlenie nocne

Miejsce doskonale widoczne z okien domu. Ogrodzenie raczej ażurowe z widokiem na sąsiednią działkę lub ulicę

Front działki – jeśli nie mamy czegoś szczególnego do ukrycia, wybudujmy ogrodzenie ażurowe oraz zastosujmy podświetlenie furtki i bramy

Inwestorzy zamawiający projekt indywidualny są w o wiele lepszej sytuacji od tych, którzy kupują projekt typowy. Wówczas architekt będzie mógł zaprojektować dom najlepiej wpisujący się pod względem bezpieczeństwa w teren, a także dostosować budynek do potrzeb konkretnej rodziny. Może to oznaczać wykonanie skromnej, nierzucającej się w oczy frontowej elewacji. Z kolei elewacja ogrodowa może urzekać wykończeniem, drogimi okładzinami czy dużymi przeszkleniami. Należy zwrócić uwagę, że poczucie bezpieczeństwa czym innym będzie dla licznej rodziny, która stale przebywa w domu (bezpieczeństwo przede wszystkim dzieci), a czym innym dla często wyjeżdżającego singla (bezpieczeństwo przed włamaniem). Słabymi punktami domu zawsze są: okna i drzwi niewidoczne z sąsiednich posesji, duże, nisko położone przeszklenia i wewnętrzne przejście z garażu do domu. Jednak trudno rezygnować z tych wszystkich rozwiązań. Należy je więc zabezpieczyć oświetleniem lub alarmem.

10/2014 Własny Dom 12/2015

fot. Krispol

Co to znaCzy bezpieczny projekt?

rys. Dorota Szmit

Przy wyborze działki znaczenie ma nie tylko urokliwa lokalizacja i cicha okolica. Kluczową sprawą powinno być również bezpieczeństwo. Można je różnie rozumieć. Jeśli prowadzimy firmę, która może być postrzegana przez postronnych jako bardzo dochodowa (np. zakład jubilerski) lub też źle czujemy się w samotności, lepiej wybierzmy działkę znajdującą się w zwartym kompleksie budynków, ze wspólnym ogrodzeniem i z kontrolowanym wjazdem, a nawet ochroną patrolującą od czasu do czasu osiedle. Zdecydowanie bardziej narażone na włamanie są domy oddalone od innych zabudowań, jednak taka lokalizacja ma wiele innych walorów (np. wspomniany spokój). Bezpieczeństwo to również wygodny dojazd do działki w każdych warunkach pogodowych – w przypadku samotnej działki oddalonej od asfaltowej jezdni być może sami będziemy musieli odśnieżyć sobie do niej drogę.

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

elementy bezpiecznego domu

Oświetlenie strefy wejściowej

Przed drzwiami froNtowymi. Ścieżka została oświetlona lampami stojącymi, które również doświetlają schody – to bardzo ważne. Wejście rozjaśniają po zmroku dwa kinkiety

fot. Osram

Podjazd oświetlony taśmami led. ich ważną cechą jest możliwość cięcia na odcinki dowolnej długości. do zewnętrznego zastosowania służą jedynie taśmy wodoodporne

fot. Klus Design

pod dachem). Możemy wykorzystać w tym celu podświetlany numer domu (jako lampę lub przestrzenne cyfry oświetlone światłem punktowym). Gdy obawiamy się niepożądanych gości na naszej działce, możemy zamontować halogen skierowany na przestrzeń przed domem, uruchamiany czujnikiem ruchu. W tym przypadku ważne jest odpowiednie ustawienie zasięgu i kąta czujnika, aby nie włączał ostrego światła np. przy przejściu zwierząt domowych.

fot. Osram

Musi ono zapewnić przede wszystkim wygodne i bezpieczne dojście do domu. Stosuje się tu delikatne światło włączane programatorem czasowym lub sterowane czujnikiem ruchu (powodującym włączenie światła lub zwiększenie jego jasności). Ważne, aby cała strefa komunikacyjna, a w szczególności wszelkie stopnie i uskoki, były bardzo dobrze widoczne. Na schodach świetnie sprawdza się punktowe oświetlenie stopni, a na podjazdach i pochylniach – lampki nawierzchniowe. Wysokość i liczba lamp stojących wzdłuż chodnika dobieramy stosownie do długości dojścia. Ciekawym rozwiązaniem jest zastosowanie światła odbitego np. od ściany budynku lub murowanego ogrodzenia. Drzwi wejściowe do domu wymagają zaakcentowania – np. lampą (ścienną lub podwieszoną

OŚWietlenie sChOdóW zewnętrznych. najlepiej, by każdy stopień został podświetlony dyskretnym, nierażącym w oczy światłem. Mogą to być halogeny lub diody led

ZabeZpiecZenie basenu nując dwie czynności jednocześnie. Zapewnia to ochronę dzieci, ponieważ nie są one w stanie same otworzyć bramki. Dobrze, gdy istnieje możliwość wyboru automatycznego zamykania ogrodzenia. Gdy dzieci podrosną, można je łatwo zdemontawać i nie pozostawiają trwałych śladów np. na obudowie tarasu.

fot. Betafence

Wpuszczony w grunt basen ogrodowy stanowi poważne zagrożenie dla małych dzieci. Rodzice muszą być stale czujni, by ich pociecha nie wpadła do wody. Niebezpieczeństwo to można zminimalizować, stosując systemy ogrodzeniowe przeznaczone właśnie do basenów. Powinny posiadać furtkę wyposażoną w zamek bezpieczeństwa – można ją otworzyć jedynie wyko-

12/2015 Własny Dom

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

elementy bezpiecznego domu

Co wybrać – wideodomofon czy domofon?

fot. Zamel

Wideodomofon przyda się tam, gdzie furtki czy bramy nie widać z domu. może służyć nawet do nagrywania (dźwięku i obrazu) zdarzeń w okolicach ogrodzenia fot.

GDE

fot. Gira

słupek wyposażony w oświetlenie, domofon i czujkę ruchu ułatwia wpuszczanie gości przyjeżdżających samochodem – nie muszą z niego wysiadać lub posługiwać się telefonem komórkowym

Wideodomofon war to wybrać, gdy bramy i furtki nie widać z domu. Jeśli jest wyposażony w podświetlacz na podczerwień, uzyskamy wyraźny obraz nawet w bezksiężycową noc i bez oświetlenia ulicy. Kamera wideofonu może być ukryta w słupku ogrodzenia lub skrzynce na listy. Włącza się automatycznie po naciśnięciu przycisku dzwonka przy furtce. Warto wybrać model, który umożliwia rejestrację obrazu, dzięki czemu można sprawdzić, kto próbował odwiedzić posesję podczas naszej nieobecności.

fot. Zamel

Jeśli niezależnie od pory dnia możemy zobaczyć, co dzieje się przy furtce, wystarczy domofon, a nawet zwykłe sterowanie otwieraniem furtki z domu. Dobrze jest zamontować solidny elektrozamek z atestem oraz aparaty zewnętrzne (tzw. unifony) wyposażone w sygnalizację pozwalającą na sprawdzenie bez wychodzenia z domu, czy furtka jest zamknięta (np. po wyjściu gości). Funkcje domofonu można dostosować do potrzeb użytkowników. Warto wybrać specjalny system obsługujący kilka wejść do budynku i bramę wjazdową, z możliwością indywidualnego określania czasu otwarcia drzwi wejściowych, bramy czy furtki oraz czasu dzwonienia lub rozmowy, a całość połączyć z ochroną elektroniczną.

Otwórz wszystkO jednym pilotem

Własny Dom 12/2015

i gipsu – od 5 do 20%, betonu zbrojonego – od 40 do 80%, metalu – od 90 do 100%, szkła – od 10 do 20%.

siłowniki, których nie mOżna ukraść

nadajnik to urządzenie wysyłające sygnał umożliwiający sterowanie oświetleniem, pracą rolet okiennych oraz bram wjazdowych i garażowych

fot. Zamel

Na rynku dostępne są radiowe odbiorniki bramowe, współpracujące z każdą bramą garażową czy wjazdową i podobnym napędem dowolnego producenta. Umożliwiają sterowanie ich pracą za pomocą nadajników, np. Exta Free. Dodatkową korzyścią jest możliwość wspólnego sterowania bramą wjazdową, garażową, oświetleniem pomieszczenia itp. za pomocą jednego pilota. Nadajniki mają duży zasięg działania (do ok. 250 m), który można zwiększyć za pomocą dodatkowych urządzeń – transmiterów. Warto zwrócić uwagę, że podawany zasięg działania dotyczy przestrzeni otwartej, czyli warunków idealnych, bez przeszkód. Jeżeli pomiędzy nadajnikiem a odbiornikiem znajdują się przeszkody, należy przewidzieć zmniejszenie zasięgu działania odpowiednio dla: cegły – od 10 do 40%, drewna

Gdy złodziej nie jest w stanie wejść do domu, czasem zadowoli się wyposażeniem znajdującym się na zewnątrz domu, np. siłownikami bram wjazdowych. Można się zabezpieczyć przed tego typu kradzieżą, montując napędy podziemne, zupełnie niewidoczne w czasie pracy. Polecane są szczególnie do bram ozdobnych (np. kutych), ponieważ nie zmieniają ich walorów estetycznych. W czasie awarii otwieranie ręczne zapewnia mechanizm odblokowujący z kluczem indywidualnym.

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

elementy bezpiecznego domu

Po zAmocowAniu furtki do słupka warto ją zabezpieczyć przed ściągnięciem, wykonując spaw na tulei obejmującej zawias

fot. Krispol

Wbrew pozorom wysokość wcale nie jest najważniejsza (prócz sytuacji, gdy właściciele posesji chcą się zabezpieczyć w sposób szczególny). Już płot o wysokości ok. 150 cm jest trudną do pokonania przeszkodą – szczególnie, gdy jego elementy są ułożone w pionie, a nie w poziomie (bo wówczas pełnią rolę drabinki, po której łatwo można się wspiąć). Ogrodzenie takiej wysokości gwarantuje również, że posesja będzie łatwo widoczna z sąsiednich działek czy z ulicy – można wówczas liczyć na interwencję sąsiadów. Aby jeszcze lepiej się zabezpieczyć, ogrodzenie może być wyższe, nawet do 2,2 m, ale niech wciąż pozostanie ażurowe. Pełny mur stanowić może znakomitą zasłonę dla złodziei, którzy już go pokonają. Ze względu na bezpieczeństwo ludzi i zwierząt drut kolczasty, tłuczone szkło i inne ostro zakończone elementy nie mogą być umieszczane na ogrodzeniu niższym niż 1,8 m. Jeśli jednak jest ono wyższe, można w ten sposób zabezpieczyć jego zwieńczenie. Ze względów estetycznych trudno dziś jednak polecać to rozwiązanie.

fot. Art-Met

WYSokoŚĆ i CHaraktEr OGRODZENIA

Pełne i wysokie ogrodzenie nie zawsze dobrze służy bezpieczeństwu. Poziome elementy mogą ułatwić wspinanie się i pokonanie takiej przeszkody. Ponadto teren działki nie jest widoczny ani z ulicy, ani dla sąsiadów, co znacznie ułatwia penetrację posesji

fot. Joniec

Przede wszystkim powinniśmy pamiętać o ich zamknięciu. Zatrzaskiwane na elektromagnesy i sterowane pilotem współczesne bramy i furtki na szczęście od razu zabezpieczone są przed otwarciem od zewnątrz i od wewnątrz – pod warunkiem, że złodziej nie znajdzie w domu pilota. To umożliwiłoby mu szybkie opuszczenie posesji wraz z naszym samochodem. Piloty powinny znajdować się w sejfie na czas naszej nieobecności, podobnie jak i pozostałe piloty sterujące np. systemem inteligentnym. Rada ta jest cenna, ale prawie nikt jej nie przestrzega. Rozwiązaniem jest uruchamianie pilota za pomocą PIN-u. Wówczas stanie się on nieprzydatny dla złodzieja.

fot. sxc.hu

Furtka i brama na pilota

wystArczy Prosty wideodomofon, aby zobaczyć kto do nas idzie. Jest to przydatne, jeśli furtka jest pełna i nie możemy przez nią ocenić kto dzwoni do domu

oświetlenie z czuJką ruchu zamontujmy przy bramie wjazdowej i furtce. uruchomi się ono w nocy, gdy człowiek lub zwierze podejdzie do ogrodzenia

12/2015 Własny Dom

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

idea domu inteligentnego

Inteligentny dom oznacza integrację wielu instalacji i koordynowanie działań większości urządzeń np. za pomocą tableta lub smartfonu. Dzięki takiemu podejściu możliwa jest też automatyzacja działania poszczególnych urządzeń w domu w stopniu znacznie większym niż w sytuacji, gdyby miały one funkcjonować odrębnie

Dom inteligentny – co to takiego? Inteligentny dom to zintegrowany system umożliwiający komunikację pomiędzy urządzeniami zainstalowanymi w jego przestrzeni oraz pełną kontrolę nad nimi. Jest znakomitym połączeniem najnowszych rozwiązań technicznych z funkcjonalnością. Daje możliwość precyzyjnej kontroli temperatury pomieszczeń, oświetlenia, multimediów oraz systemów zapewniających bezpieczeństwo całego obiektu. Budynek, dzięki zastosowaniu nowoczesnych rozwiązań i integracji wszystkich systemów, jest w stanie reagować na zmiany środowiska zarówno wewnątrz (np. nagromadzenie pary wodnej

w łazience), jak i na zewnątrz domu (np. spadek temperatury). Czujki i detektory znajdujące się w budynku reagują na każdą zmianę, ale tylko wtedy, gdy zostały precyzyjnie zaprogramowane w taki sposób, aby cały obiekt był całkowicie dostosowany do potrzeb jego właściciela. Sterowanie inteligentnym domem jest łatwe i intuicyjne – umożliwia zmianę poszczególnych parametrów w sposób automatyczny, zdalny lub lokalny. Dodatkowo ułatwiają to urządzenia mobilne (tablety i smartfony) z wgranymi specjalnymi programami, których obsługa również jest prosta i intuicyjna.

Kolejną zaletą systemu inteligentnego domu jest to, że można nim sterować w czasie pobytu w pracy, na wycieczce, a nawet będąc na wakacjach na drugim końcu świata. Właścicielowi wystarczy jedynie specjalna aplikacja i dostęp do internetu, dzięki któremu może wydawać polecenia. Jest to szczególnie pomocne w sytuacji, gdy wracamy np. z pracy i chcemy, aby do czasu naszego powrotu pomieszczenia w domu zostały nagrzane. Inteligentny dom pozwala nawet na symulację obecności domowników w czasie długiej nieobecności i posiada wiele innych funkcji, których wykorzystanie zależy od pomysłowości właścicieli. system inteligentnego domu synchronizuje działanie różnych instalacji w domu – schemat pokazuje możliwości związane z systemem grzewczym, ale można też na podobnej zasadzie powiązać elementy systemu alarmowego, wentylacyjnego, instalację wod-kan i inne

sterownik systemowy

kolektory słoneczne

fot. Ariston

kocioł gazowy

pompa ciepła powietrze-woda moduł strefowy zapewniający strefę gorącą i zimną

Własny Dom 12/2015

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

idea domu inteligentnego 2

inteligentny budynek to przede wszystkim wygoda zarządzania. Posługując się np. tabletem, z salonu możemy decydować np. o podlewaniu ogrodu, oświetleniu posesji, a także zautomatyzować wszystkie te procesy

fot. Somfy

Inteligentne instalacje kojarzone są często jedynie z dużym wydatkiem, dlatego rozwiązania te są wciąż mało popularne w polskich domach. Należy jednak zaznaczyć, że ich montaż, oprócz zwiększenia wygody i komfortu mieszkańców, pozwala na znaczne oszczędności w zużyciu energii oraz ekonomiczne ogrzewanie budynku. Inteligentne systemy to również stała kontrola oraz zabezpieczenie pracy współpracujących z nimi urządzeń i instalacji. Jeżeli nasze fundusze są ograniczone, możemy podzielić inwestycję na etapy, rozpoczynając od rozprowadzenia sieci przewodów magistralnych, do których w przyszłości z łatwością podłączymy kolejne urządzenia. Co za tym idzie, inwestycja w taki dom może zostać rozłożona na lata i sukcesywnie rozbudowywana wraz z powiększaniem się rodziny i zmienianiem się potrzeb domowników. Najistotniejsze jest jednak to, że – bez względu na to ile wydamy na początku – inwestycja w inteligentną instalację może zwrócić się z nawiązką, chroniąc nasz dom przed zalaniem, pożarem czy włamaniem, a przede wszystkim uprzyjemniając nam codzienne funkcjonowanie. Bez problemu w dowolnym momencie sprawdzimy też, czy dom jest właściwie zabezpieczony, co zapewni nam spokój podczas wyjazdów urlopowych czy delegacji służbowych. Inteligentne instalacje to również inwestycja w oszczędność czasu, który możemy spożytkować na wypoczynek i przyjemności. Większość dotychczasowych obowiązków zrealizuje za nas automat. Z biegiem lat ta tendencja będzie się nasilała, tzn. będziemy chcieli, aby większość prostych czynności, jak np. włączanie ogrzewania czy wietrzenie, odbywała się niejako na drugim planie, tak aby domownicy mieli czas na cieszenie się z czasu wolnego. W przypadku wystąpienia przekroczeń zadanych parametrów system poinformuje o zbliżającej się awarii, co może uchronić nas przed uszkodzeniem kotła, wentylatora czy klimatyzatora. Możemy również podtrzymać pracę wymagających tego urządzeń w razie przerw w dostawie energii. Wzajemne połączenie komponentów inteligentnych systemów, takich jak czujniki, regulatory, przyciski i detektory, powoduje, że są to systemy wielofunkcyjne, z możliwością ciągłej rozbudowy. Inwestując w inteligentny dom, inwestujemy głównie w bezpieczeństwo, chroniąc mieszkańców przed włamaniem, zalaniem, zaczadzeniem czy pożarem.

fot. Somfy

System inteligentny – korzyści dla inwestora

zarówno w dużych domach, jak i tych mniejszych system inteligentnego domu doskonale się sprawdzi. nie ma obaw, że dom będzie przesadnie zautomatyzowany – dla każdego domu można przygotować system niemal „skrojony na miarę” i odpowiadający potrzebom domowników

12/2015 Własny Dom

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

idea domu inteligentnego

dom inteligentny – kiedy i dlaczego warto się na niego zdecydować?

fot. Nexwell

na etapie budowy domu. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by zamontować je w istniejących obiektach, np. podczas planowanego remontu.

fot. SNG Home

nych urządzeń i instalacji, ich rozmieszczenia oraz możliwości połączenia z centralnym systemem sterowania. Wykonanie inteligentnych instalacji często wiąże się z ułożeniem sieci przewodów komunikacyjnych, dlatego najlepiej przewiedzieć je już

Na montaż nowoczesnych systemów nigdy nie jest za późno. Należy jednak pamiętać, że projekt inteligentnego domu łączy ze sobą wiele elementów. Jego tworzenie należy rozpocząć od analizy naszych potrzeb, zestawienia sterowa-

Własny Dom 2/2015

w wykończonym budynku jedynymi widocznymi elementami systemu inteligentnego domu są estetyczne panele sterujące. można je wkomponować w każde wnętrze

w trakcie budowy domu w bruzdach w ścianach prowadzone są przewody, a w nich umieszczane czujniki, dzięki którym możliwe jest włączanie i wyłączanie światła za pomocą pilota

Inteligentny dom to nie tylko wygoda, ale przede wszystkim oszczędność. W opinii użytkowników po zainstalowaniu magistrali sterującej można zaoszczędzić nawet do 30% na opłatach za energię wykorzystywaną do ogrzewania i oświetlenia domu. Inteligentne systemy przeznaczone są zarówno do domów jednorodzinnych i wielorodzinnych, jak i wszelkiego rodzaju budynków użyteczności publicznej, takich jak hotele, biurowce, biblioteki czy hale przemysłowe. Nowoczesne instalacje to doskonałe rozwiązanie dla osób, które cenią sobie komfort życia codziennego oraz precyzyjną kontrolę nad całym budynkiem. Inteligentne systemy czujników i detektorów powodują, że budynek samoczynnie dostosowuje się do obecności domowników, warunków atmosferycznych, nasłonecznienia czy wilgotności powietrza. Nowoczesne instalacje zwiększają bezpieczeństwo dzieci i umożliwiają wygodne sterowanie oświetleniem czy dopływem prądu do pomieszczeń. Inteligentny dom to również doskonała odpowiedź na potrzeby osób starszych i niepełnosprawnych, mających trudności się z poruszaniem po budynku.

Własny Dom 12/2015

fot. Nexwell

Dla kogo przeznaczony jest dom inteligentny?

ustawianie parametrów systemu przy pomocy komputera. po zalogowaniu użytkownik może zarówno definiować sposób działania różnych urządzeń i instalacji podłączonych do systemu, jak i decydować, w jaki sposób komunikaty będą wyświetlane na panelach sterujących

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

idea domu inteligentnego 2

fot. Eaton

exw fot. N

Na rynku dostępna jest szeroka gama systemów sterowania inteligentnym domem. Oprócz ceny, systemy różnią się przede wszystkim funkcjami, rodzajem połączenia, kompatybilnością z poszczególnymi urządzeniami, liczbą wejść i wyjść oraz możliwością rozbudowy. Systemy sterowania dzielą się na przewodowe, które wymagają wykonania dodatkowej instalacji kablowej, systemy przewodowe wykorzystujące istniejącą instalację elektryczną (LCN) oraz systemy bezprzewodowe, komunikujące się dzięki modułom radiowym. Sercem każdego systemu jest jednostka centralna, która odbiera i przetwarza sygnały pochodzące z różnego rodzaju czujników (sensorów) i przekazuje je do elementów wykonawczych (aktorów). Wybór rodzaju sterowania uzależniony jest głównie od naszych możliwości finansowych, zakresu automatyki oraz rodzaju sterowanych urządzeń. Wyróżniamy systemy oparte na stosunkowo taniej technice przekaźnikowej lub droższej, lecz umożliwiającej szeroką gamę ustawień technice cyfrowej. W wyniku współpracy wielu firm powstał uniwersalny i najbardziej rozpowszechniony system sterowania o nazwie KNX/EIB, zrzeszający ponad 80% europejskiego rynku instalacji inteligentnych. System ten opiera się na tzw. inteli-

ell

Rodzaje SyStemów Sterowania domem inteligentnym

przEwodowy moduł sTErująCy ośwIETLENIEm umożliwia podłączanie ściemnialnych źródeł światła, takich jak żarówki tradycyjne i halogenowe

BEzprzEwodowy włąCzNIK śwIaTła składa się z klawisza, nadajnika, ramki chroniącej przed wnikaniem kurzu do wnętrza włącznika i elementu mocowanego do ściany

gencji rozproszonej, minimalizując ryzyko awarii. Konkurencją na rynku jest np. bezprzewodowy radiowy system xComfort, prosty w montażu i programowaniu, umożliwiający łatwą rozbudowę bez konieczności kucia ścian.

czym są SyStemy zintegrowane? wygodny podgląd i indywidualną zmianę wszelkich ustawień. Zintegrowane systemy zarządzania domem projektowane są z myślą o wzajemnej komunikacji i wymianie informacji pomiędzy wszystkimi instalacjami. Jednocześnie, aby system był niezawodny, oprócz sygnalizacji usterki powinien on gwarantować stabilną pracę pozostałych elementów w przypadku uszkodzenia jednego z modułów.

fot. SATEL

W inteligentnych budynkach zintegrowany system BMS (Building Management System) zarządza systemami automatycznego sterowania i spaja wszystkie podsystemy odpowiadające za oświetlenie, ogrzewanie, wentylację i klimatyzację, układy zasilania awaryjnego, systemy alarmowe, monitoring, sterowanie systemem audio-wideo oraz pracę sprzętu AGD wchodzącego w skład wyposażenia naszego domu. Zintegrowany system zarządzania gwarantuje nieograniczone możliwości modyfikacji i rozbudowy. Oprócz kontroli pracy poszczególnych urządzeń, system informuje nas o przekroczeniach zadanych parametrów, zbliżających się problemach oraz wystąpieniu ewentualnych awarii. Sterowanie przez użytkownika odbywa się dzięki nowoczesnym panelom dotykowym wyposażonym w interfejs graficzny, umożliwiający

panel Sterowania systemu zintegrowanego umożliwia wydawanie dyspozycji różnym systemom i urządzeniom z jednego miejsca. Takich paneli może być w domu kilka lub jeden

12/2015 Własny Dom

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

rozwiązania inteligentne, alarm, monitoring

Alarmy to dziś jedno z podstawowych i bardzo skutecznych zabezpieczeń domu. Systemy inteligentne, z powodu wysokiej ceny, cieszą się mniejszą popularnością. Oferują jednak znacznie więcej niż bezpieczeństwo...

Najlepiej, gdy jedna firma zajmuje się projektem alarmu i zakupem urządzeń oraz montażem. Może to być agencja ochrony. Kompleksowe zamówienie na ogół zawsze oznacza dla klienta atrakcyjne zniżki. Takie rozwiązanie daje gwarancję, że system alarmowy będzie współpracował bez problemów z urządzeniami monitorującymi w siedzibie ochrony. Inaczej może być konieczny, na szczęście nie zawsze, zakup dodatkowych modułów do alarmu, co zwiększa ich cenę. Jednak uwaga! Czasem agencja proponuje niższą cenę, ale nie będzie można wypowiedzieć umowy przez rok, a nawet dłużej. Zerwanie kontraktu wiąże się z wysoką karą. Produkty reklamowane jako łatwe w montażu na ogół są bardzo prostymi alarmami, które stwarzają później domownikom więcej problemów niż pożytku i w efekcie są wyłączane na stałe. Umieszczenie np. czujki aktywnej podczerwieni tak, by wiązka nie odbijała się wzdłuż ścian, albo czujki mikrofalowej na tak stabilnej podstawie, by nie powodowała fałszywych alarmów, wymaga doświadczenia.

kontaktrony

czujki podczerwieni

rys. archwium WD

instalacja alarmu – co każdy inwestor wiedzieć powinien?

kontaktrony i Czujki PodCzerwieni. Pierwsze zabezpieczają okna, drzwi i bramy garażowe. Czujka podczerwieni zabezpiecza salon – włączy się, gdy wykryje w nim ruch. Projekt takiej instalacji należy zlecić specjalistom, mimo że wydaje się prosty

Centralny wyłąCznik umożliwia wyłączenie wszystkich zaprogramowanych urządzeń np. przed wyjściem z domu

Własny Dom 12/2015

To alarmowe włączenie wszystkich świateł za pomocą nadajnika radiowego. Po usłyszeniu nocą niepokojących odgłosów możemy spowodować natychmiastowe zapalenie się wszystkich świateł w domu i ogrodzie za pomocą pilota znajdującego się tuż obok łóżka. Powinno to spłoszyć intruza, a nam zapewnić poczucie bezpieczeństwa oraz możliwość łatwego sprawdzenia, czy wszystko jest w porządku w domu i na posesji. Istnieje znacznie więcej takich specjalnych przycisków, np. „wyłącz wszystko”, który wyłącza wszystkie urządzenia elektryczne, których działanie jest w danej chwili zbędne. Odpowiednie czujki mogą także symulować naszą obecność.

fot. Ospel

fot. Gira

przycisk paniki i sytuacji – co to takiego?

Tryb random. Czujnik załącza światło po zapadnięciu zmroku w losowo wybranym czasie na ustawiony przez użytkownika czas

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

rozwiązania inteligentne, alarm, monitoring

dobrze zaprojektowany system AlArmowy Aby nasz dom oraz cała posesja były bezpieczne, należy we właściwym miejscu umieścić odpowiednie czujki. Będą one chroniły nie tylko przed wtargnięciem złodzieja do wnętrza domu, ale uniemożliwią dokonanie kradzieży np. mebli ogrodowych, narzędzi czy drogich ozdobnych roślin.

kontaktrony w oknie, na ścianie czujka dualna: kontaktrony wykryją otwarcie drzwi i okna, czujka zabezpiecza front posesji – uruchomi alarm, gdy przed domem pojawi się nieproszony gość

System powinien być projektowany przez specjalistów, którzy nie tylko potrafią we właściwy sposób zastosować wiele czujek, ale także wcześniej ocenić warunki lokalne oraz związane z tym zagrożenia.

kontaktrony w oknie, czujka Pir na ścianie: kontaktrony wykryją otwarcie drzwi i okna, czujka PIR uruchomi alarm po wykryciu zmiany temperatury

oświetlenie reagujące na ruch: zabezpieczy podjazd – światło zostanie włączone przy wykryciu jakiegokolwiek ruchu

wideodomofon: umożliwi podgląd i otwarcie furtki z domu

czujki mikrofonowe stłuczenia: zabezpieczą przed próbą wejścia do domu przez ogród zimowy, uruchomią alarm w momencie stłuczenia szyby

fot. RuppCeramika

czujki aktywne: tworzą bariery w postaci niewidocznych wiązek, których przecięcie uruchamia alarm

KonKretne rozwiązania systemów inteligentnych Zaledwie część z nich prezentujemy poniżej. Interfejs wizualizacyjny. Umożliwia zdalne sterowanie domem z każdego miejsca na świecie, pod warunkiem, że jest tam internet. Plan domu i jego wyposażenie prezentowane jest w technologii Flash (takiej, w której wykonane są m.in. banery reklamowe w internecie), w pełni animowanej. Panel wizualizacyjny przedstawia w przejrzystej formie plan sytuacyjny budynku oraz znajdujące się w nim urządzenia. Pozwala to na sterowanie nimi z najdalszych zakątków świata za pomocą notebooka, palmtopa czy choćby telefonu komórkowego poprzez klikanie (np. zgaszenie i zapalenie żarówki) lub przesuwanie myszą (np. ustawienie temperatury grzejnika w zadanych granicach).

Kod napadowy. Element modułu „Bezpieczeństwo”. W momencie zagrożenia system alarmowy alarmuje agencję ochrony (lub dzwoni na inny, zdefiniowany przez nas numer telefonu). Na ogół moduły bezpieczeństwa oferują zaawansowane systemy alarmowe, współpracujące z typowymi detektorami dymu, gazu, kontaktronami czy kurtynami podczerwieni oraz umożliwiają ochronę domu wg kilku stref. Terminarz. Światłem lub dźwiękiem może on przypominać o ważnych datach czy czynnościach do wykonania. Można sobie wyobrazić taką sytuację: z pracy przesyłamy do domu informację do terminarza, by pulsowaniem światła o godz. 21.00 przypomniał nam o np. kontakcie z ważnym klientem. Nawadnianie. W połączeniu z systemem inteligentnym uruchamia się tylko wtedy, gdy rzeczywiście

jest taka potrzeba. System może odbierać sygnały z czujek (mierzących wilgotność gleby) oraz stacji pogodowej (analizującej aktualne warunki meteorologiczne). oświetlenie. Sterowaniem nim może uwzględniać pory dnia (dzień, noc), a także aktualne nasłonecznienie, obecność użytkownika w pomieszczeniu, tworzenie scen świetlnych (aranżację oświetlenia według indywidualnych preferencji). Może to być sprzężone z innymi urządzeniami, np. kinem domowym (scena do oglądania filmów) czy wentylacją (w przypadku wizyty większej liczby gości). System może również włączać światło o takim natężeniu, by jedynie uzupełniało światło dzienne, co oznacza, że np. żarówki nie będą świeciły z mocą 100%.

12/2015 Własny Dom

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

rozwiązania inteligentne, alarm, monitoring

fot. Siedle

Osobom, które nie chcą inwestować w montaż monitoringu, a zwykła kamerka internetowa jest dla nich niewystarczająca, może przydać się nowa wideousługa SmartCam. Umożliwia ona zobaczenie i usłyszenie na żywo tego, co dzieje się w domu podczas naszej nieobecności. Kamera przesyła obraz i dźwięk do komputera, na tablet lub telefon komórkowy w dowolne miejsce na świecie. Jej oprogramowanie umożliwia podłączenie do internetu praktycznie bez instalacji. Po przyłączeniu kamery do internetu klient uzyskuje dostęp do niej przez panel użytkownika na stronie www.smartcam.pl. Wszystkie usługi – dostęp do kamer, archiwizacja zdarzeń, powiadomienia o zdarzeniach oraz wiele innych – realizowane są przez serwery usługodawcy, dzięki czemu kamera nie wymaga instalacji przez komputer, a jest przyłączana bezpośrednio do Internetu. Zależnie od wybranej opcji abonamentu użytkownicy SmartCam mogą skorzystać z wielu dodatkowych opcji, np. nagrywania transmitowanych wydarzeń czy prowadzenia rozmów za pośrednictwem urządzenia. Co więcej, system może automatycznie wysyłać SMS-em lub e-mailem informację o rejestrowanych zdarzeniach wraz ze zdjęciem wykonanym przez kamerę. Dzięki rozbudowanemu archiwum nagrania są przechowywane na serwerze SmartCam do 30 dni, a w dowolnym momencie można je zgrać na dysk własnego komputera.

Czym charakteryzuje się sieć inteligentna? Dom inteligentny to integracja wszystkich elementów: automatycznego otwierania bram wjazdowych, garażowych, rolet i okien oraz oświetlenia zewnętrznego. Integracja to stworzenie takich mechanizmów, które współdziałają ze sobą i reagują na wiele bodźców. Jednak systemy inteligentne to coś znacznie więcej – nie tylko dlatego, że sterują wieloma innymi urządzeniami (m.in. ogrzewanie, wentylacja, klimatyzacja, alarm). Wprawdzie poszczególni producenci wyżej wymienionych urządzeń wciąż starają się podnieść ich standard i zaawansowanie technologiczne i tworzą coraz doskonalsze systemy sterowania, ale ograniczają się one do jednego, czasem do kilku urządzeń. Za to system inteligentny za pośrednictwem jednej sieci steruje niemal całym domem i niemal każdą jego poszczególną częścią niezależnie od innych części. Jeśli decydujemy się na ten system, szczególnie ważna jest ocena przydatności oferowanych funkcji. Jeśli mamy akwarium z rybkami, to sterowanie ich karmieniem (podawanie pożywienia) będzie

przydatne wtedy, gdy mamy w zwyczaju wyjeżdżać na kilka dni, ale dla zatwardziałych domatorów to zbędna funkcja. Dokładne sterowanie temperaturą w poszczególnych pomieszczeniach przyda nam się wtedy, gdy większość z nich jest zamknięta, a ściany pomiędzy nimi dość dobrze zaizolowane. Na pewno warto zdecydować się na inteligentny system, gdy: • chcemy zautomatyzować przynajmniej kilka urządzeń (np. rolety, bramy, oświetlenie) – raczej nie warto wówczas kupować zaawansowanych rozwiązań u poszczególnych producentów. • pobór energii może być duży, gdy nie zostanie zautomatyzowany. W domach o dużych przeszkleniach warto, by reagował on zimą na stopień nasłonecznienia. Systemy inteligentne warto też montować w domach o skomplikowanym systemie ogrzewania, np. kominek z rozprowadzaniem gorącego powietrza + kocioł na gaz itp. • zależy nam na wysokim komforcie, zaawansowanym bezpieczeństwie i nowoczesnym budynku.

sterowanie urządzeniami odbywa się przez czytelny panel LCd. wyobrażenie skali możliwości daje zrzut ekranu, na którym uwidocznione są wyłącznie urządzenia w kuchni. znajdziemy tu możliwość sterowania oświetleniem, wiatrakiem, temperaturą, roletami czy tosterem

fot. Fibaro

jak realizowany jest podgląd?

fot. Fibaro

sterowanie małym aGd na przykładzie tostera. w zakładce „ogólne” istnieje możliwość wysyłania powiadomienia sms lub e-mail o włączeniu lub wyłączeniu urządzenia

Własny Dom 12/2015

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

rozwiązania inteligentne, alarm, monitoring

Powiadomienia GSM i systemy bezprzewodowe

fot. Nexwell

duże, CzyTelne ikony – możliwość wyboru ich wyglądu powoduje, że sterowanie domem jest możliwe również poprzez smartfon

fot. SNG Home

Jeżeli wykonanie okablowania niezbędnych podzespołów instalacji alarmowej jest dla nas uciążliwe lub utrudnione, dobrym rozwiązaniem są nowoczesne systemy bezprzewodowe. Czujki wysyłają sygnał do centrali alarmowych, wykorzystując dwukierunkową łączność radiową. Poziom zabezpieczenia takich rozwiązań nie odbiega od tradycyjnych systemów przewodowych. Komunikacja pomiędzy urządzeniami jest całkowicie bezpieczna, ponieważ informacje przesyłane drogą radiową są szyfrowane. Czujki zasilane są bateriami zapewniającymi długotrwałą eksploatację bez konieczności wymiany nawet przez 5 lat. Bezprzewodowe urządzenia posiadają duży zasięg łączności z centralą, który może dochodzić nawet do 500 m, co jest odległością w zupełności wystarczającą w domach jednorodzinnych. Dodatkowym wyposażeniem systemu alarmowego mogą być moduły GSM, wysyłające informacje alarmowe bezpośrednio na nasz telefon w postaci wiadomości tekstowej. Zaawansowane urządzenia GSM umożliwiają także zdalne sterowanie alarmem, a przy połączeniu wideodomofonem – nawiązywanie połączenia głosowego pomiędzy gościem stojącym przed furtką a właścicielem obiektu w momencie, kiedy nie ma go w domu.

puSzka zinTeGrowanej inSTalaCji elekTryCznej. okrągły element to moduł wielofunkcyjny, umożliwiający synchronizację działania różnych instalacji

SyStem CCTV – Co To TakieGo? System monitoringu CCTV przeznaczony jest do przesyłania i rejestracji obrazu za pomocą rozmieszonych kamer i obiektywów. Jest to doskonałe uzupełnienie instalacji alarmowej, zapewniające nam dodatkowe bezpieczeństwo bez narażania się na bezpośredni kontakt z włamywaczem. Obraz z monitorowanych pomieszczeń możemy odbierać w telewizorze, komputerze, tablecie lub smartfonie za pośrednictwem sieci internetowej. Ciągła rejestracja obrazu może być uciążliwa, dlatego systemy monitoringu łączy się z czujkami ruchu, co umożliwia nagrywanie dopiero w chwili wykrycia obecności intruza. Monitoring zapewnia nam komfort w postaci możliwości stałego podglądu pomieszczeń oraz otoczenia całego budynku.

fot. Fibaro

na ekranie SMarTfona wyświetlają się zminiaturyzowane podglądy z wielu kamer

12/2015 Własny Dom

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

rozwiązania inteligentne, alarm, monitoring

wideodomofony współpracujące z siecią inteligentną pokazują obraz z dowolnej kamery zewnętrznej

Własny Dom 12/2015

fot. Futurial2020

System KNX opiera się na bezpiecznym okablowaniu magistralnym. Jak to wygląda w praktyce? W domu/mieszkaniu zostaje położony kabel magistralny (EIB/KNX), do którego podłączane są włączniki, przyciski, panele dotykowe czy stacja pogodowa, czyli tzw. sensory (urządzenia wydające polecenia) oraz aktory, czyli urządzenia wykonujące polecenia, takie jak lampy, grzejniki, rolety, kamery, system alarmowy, brama garażowa i wiele innych. To, jakie urządzenia podłączymy do systemu, zależy wyłącznie od nas. Co daje magistrala (przewód EIB/KNX)? Przede wszystkim niezawodność. Komunikacja przewodowa jest sprawdzona, pewna i odporna na zakłócenia. Sytuacja, w której sygnał wysyłany przez włącznik (sensor) nie dotrze do danej lampy (aktora), jest praktycznie niemożliwa. Co więcej, przewód EIB/ KNX daje nieograniczoną możliwość programowania systemu, tzn. że możemy zaprogramować przycisk

fot. Elfon

fot. Futu

rial202

System eiB/KnX – jego architektura oraz możliwości

Sterowanie jest możliwe za pomocą urzadzeń mobilnych: pilota czy telefonu komórkowego

w dowolnym momencie; czy to na etapie wprowadzania się do domu/mieszkania, czy później, kiedy stwierdzimy, że zaprogramowane przyciski nie do końca współgrają z naszym trybem życia. Czemu jest to ważne? Często klient na etapie budowy i projektowania nie wie, czy dany włącznik będzie mu włączał lampę górną w salonie, czy lampę boczną przy sofie… W okablowaniu standardowym trzeba myśleć o tym na samym początku. W systemie KNX – nie! Takie kwestie są tak zwaną wisienką na torcie, końcowym etapem budowy. A koszty? Koszt okablowania magistralnego jest około 10-15% wyższy od okablowania standardowego, natomiast jego możliwości znacznie większe, a koszty energii elektrycznej zużywanej przez cały funkcjonowania obiektu – znacznie niższe (do 40%). Komfort życia w inteligentnym domu wynika z tego, że można dowolnie sterować całymi grupami oświetleniowymi, a nie tylko pojedynczymi punktami oświetlenia, jak to ma miejsce przy tradycyjnej instalacji. KNX ułatwia życie jeszcze bardziej, bo pozwala jednym naciśnięciem klawisza uaktywnić tzw. „scenę” czyli zestaw konkretnych ustawień ogrzewania, oświetlenia czy muzyki.

sceny świetlne w praktyce Scena świetlna to zestaw kilku zaprogramowanych źródeł światła włączonych równocześnie, a każde z nich ustawione jest z indywidualną mocą. Przykłady: • Scena „Goście” – wyłączanie wszystkich inteligentnych funkcji włącznika przed przyjściem gości i zaprogramowanie go w taki sposób, że bez względu na to, który przycisk gość naciśnie – tylko włączy lub wyłączy światło. Scena ta świetnie sprawdza się również przy personelu sprzątającym. • Scena „Wieczór”– zasłanianie zasłon, oświetlenie elewacji i ogrodu oraz iluminacja ozdobna. • Scena „Kino” – wysuwanie ekranu projektora, opuszczenie projektora, uruchamianie dźwięku, zasłanianie zasłon, pozostawienie kameralnego oświetlenia.

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

rozwiązania inteligentne, alarm, monitoring

Zdalne sterowanie oświetleniem to komfort, oszczędność energii i bezpieczeństwo. Możliwe jest ono dzięki zastosowaniu technologii radiowych, modułów GSM lub internetowych stacji kontroli. Zestaw sterowania radiowego składa się z pilota z dwoma lub czterema niezależnymi kanałami oraz odbiornika o zasięgu ok. 200 m. Sterownik umożliwia zdalne załączanie i płynną regulację natężenia oświetlenia w obrębie naszego domu. Współczesne piloty i panele kontrolne posiadają wygodny interfejs wyświetlany na ekranie LCD, umożliwiający planowanie i programowanie komend dla poszczególnych źródeł światła. W przypadku zastosowania systemów połączonych z siecią internetową kontrola instalacji oświetleniowej może odbywać się z dowolnego miejsca na świecie za pomocą laptopa z poziomu przeglądarki internetowej lub aplikacji dedykowanej na smartfony i tablety. Internetowa stacja kontroli podłączana jest bezpośrednio do domowego routera z dostępem do internetu. Umożliwia ona obsługę ok. 10 sekwencji (komend) w korelacji z programem czasowym. Najprostsze zestawy zdalnego sterowania składają się z pilota i łatwego w montażu konwertera, włączanego bezpośrednio do gniazda sieciowego zasilającego poszczególne źródła światła.

fot. Eaton

Zdalne sterowanie oświetleniem

Dzięki nowoczesnym urząDzeniom, takim jak tablet, istnieje możliwość nie tylko włączania i wyłączania światła, ale przede wszystkim sterowania jego natężeniem. jest to bardzo proste i wymaga jedynie przesunięcia palcem po pasku wyświetlanym na tablecie

ustawianie natężenia oświetlenia sterowanie oświetleniem przez smartfon może oznaczać regulację zarówno jego natężenia (ekran po lewej), jak i kolorystyki (ekran po prawej). liczba możliwych kombinacji jest bardzo duża – mogą zostać zaspokojone wszelkie indywidualne upodobania

fot. Nexwell

Inteligentny system sterowania oświetleniem dzięki zastosowaniu odpowiednich konwerterów umożliwia płynną regulację natężenia oświetlenia w poszczególnych pomieszczeniach. Konwertery i regulatory przeznaczone są do ściemniania lub rozjaśniania obwodów oświetleniowych wyposażonych w żarówki zwykłe lub energooszczędne czy diody LED. Za pomocą panelu sterującego użytkownik definiuje w pomieszczeniach indywidualne ustawienia natężenia światła, dostosowane do danej pory dnia. Inteligentne systemy umożliwiają dowolną regulację, która najczęściej dąży do osiągnięcia kompromisu pomiędzy właściwym oświetleniem stanowisk pracy czy miejsc wypoczynku a zużyciem energii elektrycznej. Czujniki nasłonecznienia umożliwiają automatyczne utrzymanie stałego natężenia oświetlenia pomieszczeń. Na bieżąco dostosowują one poziom sztucznego światła do poziomu światła dziennego.

12/2015 Własny Dom

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

rozwiązania inteligentne, alarm, monitoring

fot. SATEL

Czujka wiatru. Steruje przede wszystkim markizami, ale również oknami – może je zamykać, gdy siła podmuchów przekroczy określoną wartość

Sygnalizator akuStyCzny można umieścić także wewnątrz domu – jeśli jego obudowa jest estetyczna i nie rzuca się w oczy

Czujki dualne to połączenie czujek mikrofalowych i pasywnych na podczerwień. Uruchamiają alarm, gdy obie wykryją ruch w przeciągu np. 10 sekund. Mogą nawet uruchomić w pierwszych 10 sekundach przedalarm – ciche ostrzeżenie, że za chwilę włączy się alarm. Złodziej na ogół wtedy niezwłocznie ucieka, sygnał dźwiękowy się nie włącza i nic nie niepokoi mieszkańców.

Czujka Pir może posiadać styk sabotażowy, reagujący na oderwanie od podłoża – zalecany jest montaż bezpośrednio do ściany

Własny Dom 12/2015

fot. SATEL

Czujka ruChu umieSzCzona na klatCe SChodowej może włączać światło każdej schodzącej osobie – nie trzeba szukać włącznika

Gdy złodziejowi uda się pokonać ogrodzenia, rolety i okno – na straży domu pozostanie alarm. Obecność intruza powinny wychwycić czujki. Nawet dokładne zapoznanie się z ich możliwościami i ograniczeniami nie doprowadzi nas do właściwego wyboru. Nie istnieje bowiem uniwersalna recepta na ich zastosowanie. Wszystko zależy od indywidualnych cech domu, a nawet przyzwyczajeń domowników oraz obecności dzieci lub zwierząt. Warto jednak znać w zarysie sposób działania najważniejszych czujek. Najpopularniejsze są czujki podczerwieni. Dzielimy je na aktywne i pasywne. Pierwsze posiadają nadajnik i odbiornik, a pomiędzy nimi przebiega wiązka promieni – przy zakłóceniu jej przepływu włącza się alarm. Drugie reagują na różnego rodzaju zmianę parametrów na danym obszarze, np. włączają się w momencie wykrycia obiektu o znacznie wyższej temperaturze niż powietrze. Czujki podczerwieni mogą być tak zaprogramowane, by nie reagowały na np. ruch małych zwierząt. Pewną wadą tych czujek jest fakt, że mogą chronić jedynie to pomieszczenie, w których zostały zamontowane. Tych wad pozbawione są czujki mikrofalowe. Emitują one falę, która przenika przez ściany i szkło. Każde zakłócenie tej fali włącza alarm. Są kłopotliwe w instalacji, gdyż mogą zareagować np. na zmiany występujące za oknem. Czujki ultradźwiękowe wysyłają falę dźwiękową niesłyszalną dla człowieka. W momencie gdy w pomieszczeniu pojawią się ludzie, fala ulega załamaniu, a alarm się włącza.

fot. SATEL

fot. Nice

Czujki i ich działanie

Czujka zalania służy do wykrywania obecności wody w pomieszczeniach zagrożonych zalaniem

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

rozwiązania inteligentne, alarm, monitoring

Jak działają bariery podczerwieni?

fot. Siedle

Bariera podczerwieni, nazywana również obwodową, pełni funkcję ochrony zewnętrznej budynku. Aktywne bariery wykrywają obecność intruza w momencie przerwania wiązki promieniowania optycznego z zakresu długości fal od 750 do 2500 nanometrów. Bariery zbudowane są z nadajnika opartego na technice luster i soczewek, emitującego wiązki fal, oraz odbiornika, reagującego na ich tłumienie. Emisja promieniowania charakteryzuje się pracą impulsową. Nadajniki umożliwiają regulację czasu przerw między impulsami w zakresie od 50 do 500 milisekund. Krótka przerwa sygnału sygnalizuje szybciej poruszające się obiekty. Zatem poprzez wydłużenie czasu przerwy fali uzyskamy selektywną reakcję systemu jedynie na wybrane zjawiska.

fot. SATEL

pasy promieniowania podczerwonego mogą chronić nie tylko parter posesji, ale także okna lub drzwi balkonowe na wyższych piętrach. na parterze umieszcza się je na takiej wysokości, aby alarm w ogrodzie był wzbudzany przez ludzi, a nie np. koty czy gryzonie

aktywna bariera podczerwieni może zostać zamontowana do ochrony furtki wejściowej. niewielki nadajnik i odbiornik nie zepsują estetyki ogrodzenia

Sygnalizatory optyczno-akustyczne Sygnalizator optyczno-akustyczny jest urządzeniem wykonawczym w systemie alarmowym powiadamiającym o ewentualnym włamaniu czy napadzie. Sygnalizatory różnią się od siebie natężeniem dźwięku (ok. 120 dB), barwą oraz rodzajem emitowanego światła. Montowane najczęściej na zewnątrz budynku, wykonane są z impregnowanych układów elektronicznych obudowanych pokrywą z poliwęglanu wytrzymałego na czynniki atmosferyczne. Światło alarmowe wydobywa się z wysokiej jakości diod LED, a sygnał dźwiękowy ze specjalnych przetworników pizoelektrycznych. Istotne jest również umieszczenie przy bramie lampy sygnalizującej błyskami jej ruch.

sygnalizator świetlny

fot. Nice

sygnalizacja ma na celu powiadomienie o włamaniu nie tylko mieszkańców posesji, ale również sąsiadów i osób na ulicy

12/2015 Własny Dom

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

bezpieczne ogrzewanie

System inteligentnego domu umożliwia połączenie ze sobą instalacji grzewczej i wentylacyjnej, co zwiększa wydajność ich pracy, a przede wszystkim pozwala na oszczędność energii – korzyści płynące z instalacji systemu będą widoczne już po pierwszym sezonie grzewczym SpoSoby automatycznej regulacji pracy kotła

Własny Dom 12/2015

sterownik ogrzewania umożliwia zarządzanie pracą kotła i kolektorów solarnych, a także regulację temperatury w strefach grzewczych. Daje też możliwość programowania czasów ogrzewania i produkcji c.w.u.

iso

sterownik ogrzewania wraz z centralą sterującą. wyglądają estetycznie, a przede wszystkim oba urządzenia są bardzo małe, co pozwala znakomicie zamaskować je w każdym miejscu

Montaż siłownika utrzymującego stałą temperaturę wody zasilającej instalację c.o. lub c.w.u. Jego działanie jest sterowane dzięki informacjom z czujników temperatury rozmieszczonych zarówno w całym domu, jak i na zewnątrz. Dzięki temu woda – zarówno w grzejnikach, jak i w kranach – będzie miała odpowiednią temperaturę

fot. Afr

fot. Ariston

Automatyczne sterowanie ogrzewaniem w inteligentnym domu odbywa się dzięki odpowiednio rozmieszczonym czujnikom temperatury, umożliwiającym podział budynku na strefy grzewcze. W zależności od indywidualnych preferencji wydzielamy w naszym domu dowolną liczbę stref – np. dzienną, wypoczynkową czy kuchenną. Czujniki bez przerwy analizują wartość temperatury pomieszczeń i przekazują odczyty bezpośrednio do systemu wyposażonego w regulator pracy kotła oraz termozawory, dzięki którym możliwa jest regulacja temperatury poszczególnych grzejników. W zależności od rodzaju kotła regulator steruje wentylatorem nadmuchu i pompą obiegu c.o., obsługując również pompę zasilającą zasobnik c.w.u. Dzięki takiej automatyce kocioł jest bardziej wydajny i sprawny. Inteligentne i energooszczędne sterowanie ogrzewaniem, oprócz analizy temperatury wewnątrz budynku, wymaga stałej kontroli warunków atmosferycznych na zewnątrz. Kontrola ta realizowana jest przez regulatory pogodowe umieszczane przed domem, wyposażone w czujniki temperatury, wilgotności powietrza oraz nasłonecznienia pomieszczeń. W bardziej rozbudowanych systemach pojawiają się również czujniki otwarcia okien oraz czujniki nasłonecznienia wewnątrz pomieszczeń. Zapobiegają one stratom energii poprzez ograniczenie mocy grzewczej urządzenia o taką ilość energii, która odpowiada obniżeniu temperatury wywołanemu zmianą nasłonecznienia. Dane z czujników przekazywane są do odpowiednich modułów wykonawczych, a dalej do zaworów termostatycznych, zastępując ręczne przykręcanie grzejników.

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

bezpieczne ogrzewanie 4

Czy możliwe jest wydajne zarządzanie energią w domu?

fot. Fibaro

Nowoczesne budownictwo dąży do maksymalnego ograniczenia zużycia oraz zapotrzebowania na energię cieplną i elektryczną. Coraz bardziej popularne są domy energooszczędne lub wręcz zeroenergetyczne. Dodatkowo Unia Europejska narzuca na nas obowiązek stopniowego zwiększania wymogów dotyczących zużycia energii przez nowo powstające obiekty. Racjonalne zarządzanie energią powinno korelować z wymaganiami i komfortem wszystkich mieszkańców. Inteligentne systemy kontroli instalacji elektrycznych i grzewczych umożliwiają optymalne wykorzystanie energii w naszym domu. Systemy te potrafią łączyć pracę urządzeń grzewczych, powodując zwiększenie ich efektywności i sprawności. Czujki oraz detektory w sposób precyzyjny dostosowują działanie urządzeń do warunków otoczenia. Ich załączanie może odbywać się w odpowiednich przedziałach czasowych. Pozwala to na dużą oszczędność – biorąc dodatkowo pod uwagę, że działanie poszczególnych urządzeń wpasowuj się w najtańszą taryfę opłat za zużycie danego rodzaju energii. System sterowania umożliwia także prowadzenie analizy wraz z pełną statystyką zużycia energii. Na podstawie takich danych z łatwością można zidentyfikować urządzenia zużywające szczególnie dużo prądu i podjąć działania w celu zmniejszenia tego zużycia, bądź też – w ostateczności – wymienić całe urządzenie. Koszt takiej wymiany niejednokrotnie będzie się bardziej opłacał aniżeli dopłacanie do urządzenia zużywającego znacznie więcej energii niż powinno. Zarządzanie energią pozwala na wysokie oszczędności kosztów eksploatacji całego budynku. Dodatkowym atutem inteligentnego systemu kontroli energii w naszym domu jest korzystny wpływ na środowisko naturalne.

zużycie eneRgii przez instalacje w domu może być prezentowane przez system inteligentnego domu na różnego typu wykresach – możemy wybrać takie, które są dla nas najbardziej czytelne

Fiba

fot. Eaton

fot.

Na wykresie poszczególne słupki oznaczają pobór mocy przez lodówkę w poszczególnych godzinach w ciągu doby. Pozwala to na zorientowanie się, jak można zaoszczędzić energię elektryczną

wall Plug pełni funkcję włącznika danego urządzenia, a jednocześnie pozwala na dokładny pomiar poboru mocy w gniazdku. Jest to rozwiązanie wygodne i pomocne szczególnie w domu, w którym jest dużo dzieci i wiele urządzeń elektrycznych

12/2015 Własny Dom

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

bezpieczne ogrzewanie

fot. Kan-Therm

ogrzewanie podłogowe w łazience. Tu najczęściej chodzimy boso. warto połączyć ogrzewanie podłogowe np. z grzejnikiem – umożliwi on suszenie ręczników i szybkie podniesienie temperatury w pomieszczeniu

fot. REGULUS-system

różne rodzaje ogrzewania płaszczyznowego w przemyślany sposób rozmieszczone w całym domu umożliwią ogrzanie każdego pomieszczenia do zadanej temperatury. grzejnikami dogrzewane są dodatkowo łazienki i miejsca przy przeszkleniach

fot. H. Tomasiewicz

Wykonanie instalacji ogrzewania podłogowego polega na ułożeniu w konstrukcji posadzki pętli grzejnych zgodnie z przygotowanym wcześniej projektem hydraulicznym. Ważne jest, aby podłoże, na którym zamierzamy ułożyć przewody, było gładkie i starannie wypoziomowane. Montaż rozpoczynamy od przymocowania taśmy brzegowej wzdłuż ścian – oddziela ona od nich konstrukcję płyty grzewczej i zabezpiecza przed utratą ciepła przez przegrody pionowe. Następnie układamy warstwę izolacji przeciwwilgociowej i termicznej w postaci styropianu lub wełny mineralnej z warstwą laminatu. Całość przykrywamy specjalną folią, na której nadrukowana jest siatka lub okładziną z wypustkami ułatwiającymi symetryczne ułożenie przewodów. Po przygotowaniu podłoża przystępujemy do montażu szafki wraz z rozdzielaczem, do którego podłączamy przewód grzejny. Ostatnim etapem jest ułożenie zgodnie z projektem pętli przewodów i przymocowanie ich do podłoża specjalnymi klipsami. Konstrukcję płyty grzewczej zabezpieczamy przed ewentualnym pękaniem poprzez montaż profili dylatacyjnych, za pomocą których ograniczamy powierzchnię grzejną odpowiadającą poszczególnym pętlom przewodów. Kolejnym etapem jest wylewka warstwy jastrychu, na którym położymy warstwę okładziny w postaci płytek czy wykładziny. Zaletą instalacji ogrzewania podłogowego jest przede wszystkim optymalny rozkład temperatury w pomieszczeniu, energooszczędność, higiena, trwałość i estetyka. Do wad zaliczamy skomplikowane wykonanie oraz dużą bezwładność cieplną, która znacznie utrudnia płynną regulację temperatury w pomieszczeniach.

fot. Rotex

Ogrzewanie podłogowe

aparaTura do próby ciśnieniowej instalacji ogrzewania podłogowego wodnego przy pomocy sprężonego powietrza

Własny Dom 12/2015

grzejniKi Kanałowe to dobre rozwiązanie, gdy w pomieszczeniu nie ma ogrzewania podłogowego, a jednocześnie duże przeszklenia powodują znaczne straty ciepła. stworzą one przed tymi przeszkleniami kurtyny cieplne

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

bezpieczne ogrzewanie 4

fot. Vaillant

SkRzynka dO kOMunikacji inteRnetOWej. dzięki niej można podłączyć się do sieci i poprzez nią kontrolować pracę pompy, a nawet być informowanym o nieprawidłowościach pracy całego systemu grzewczego. pompy wyposażone są również w wyświetlacz Lcd

fot. Vaillant

Pompę ciepła, jak i każde inne zaawansowane urządzenie grzewcze (np. kocioł kondensacyjny), warto wyposażyć w dodatkowy moduł komunikacji internetowej. Można go przymocować do obudowy pompy ciepła. Antena wysyłająca informacje zazwyczaj nawet nie musi być umieszczona na dachu. Dzięki temu serwis pomp ciepła może zdalnie dbać o instalację. To oznacza, że właściciel nie musi do nikogo dzwonić, z nikim się umawiać – wszystko odbywa się w sposób „niewidzialny”. System m.in. wysyła komunikat (pocztą elektroniczną lub wiadomością SMS) o ewentualnej awarii do instalatora. Wówczas serwisant loguje się do układu sterowania systemu za pomocą komputera i bada przyczynę usterki. Od odbioru sygnału zakłócenia do ustalenia przyczyn upływa zaledwie kilka minut. Gdy serwisant przyjeżdża do klienta, jest już świetnie przygotowany do usunięcia awarii. Ponadto cała instalacja podlega szczególnie dokładnej obserwacji przez pierwszy okres funkcjonowania. Zdalne sterowanie dostępne jest nie tylko dla serwisu, ale również dla użytkownika. Ma on możliwość włączania, wyłączania lub ustalania temperatury w pomieszczeniach z każdego miejsca na Ziemi.

fot. Vaillant

Zdalnie sterowana pompa ciepła?

zRzut ekRanOWy systemu, który pozwala na zdalny monitoring pompy ciepła. Widoczne są podstawowe parametry pracy urządzenia. na podstawie tych i innych danych serwisant może zdalnie ocenić, czy pompa ciepła pracuje prawidłowo

inteligentny rekuperator RekupeRatOR może zostać wyposażony w inteligentne sterowanie, zapewniające uzyskiwanie wymaganego strumienia przepływu powietrza przy zmiennym ciśnieniu kanałowym

fot. Renovent

Rekuperator może być wyposażony w automatyczny by-pass oraz system przeciwzamrożeniowy. By-pass uruchamia się w zależności od temperatury wewnątrz i na zewnątrz budynku. Powoduje zatrzymanie procesu odzysku ciepła, gdy jest on niepożądany (np. w okresie letnim lub w nocy). Inteligentny system ochrony przed zamarzaniem z nagrzewnicą wstępną gwarantuje wysoką wydajność urządzenia niezależnie od temperatury na zewnątrz. Centrala ma możliwość podłączenia czujników CO2 oraz czujnika wilgotności. Ponadto rekuperator może zostać włączony, podobnie jak urządzenia AGD czy RTV, do bardziej rozbudowanej sieci inteligentnej. Wówczas może automatycznie zwolnić bieg lub w ogóle zaprzestać wentylacji, np. gdy zostanie włączony alarm oznaczający, że w domu nikogo nie ma.

12/2015 Własny Dom

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

bezpieczne ogrzewanie

Kolektory słoneczne – rodzaje obudowę. Czynnikiem grzewczym przepływającym przez przewód cieplny i transportującym energię w wymienniku ciepła może być ciecz lub gaz. Najbardziej popularne ze względu na łatwość montażu oraz prostą i tanią konstrukcję są kolektory płaskie. Idealnie nadają się do podgrzania ciepłej wody użytkowej. Aby wyeliminować straty ciepła powstające na skutek konwekcji, zaprojektowano kolektory płaskie, gdzie w przestrzeni wewnątrz obudowy pomiędzy transparentną szybą a wanną

kolektora wytworzona została wysokociśnieniowa próżnia. Dzięki takiemu rozwiązaniu kolektor płaski próżniowy pozwala na uzyskanie znacznie większego zysku temperatury – szczególnie w okresie zimy, kiedy maleje intensywność promieniowania słonecznego. aby utrzymać sprawność kolektorów słonecznych płaskich i rurowych zimą, musimy zadbać o stały dostęp promieni słonecznych poprzez oczyszczenie powierzchni kolektora podczas intensywnych opadów śniegu.

kolektory słoneczne na połaci dachu – taki sposób stosowany jest zwłaszcza wtedy, gdy są one umieszczane na dachu już wykończonym i całkowicie pokrytym (konieczny jest demontaż tylko kilku dachówek)

fot. Fakro

fot. Atlantic Polska

Ze względu na konstrukcję kolektory słoneczne dzielimy na płaskie, rurowe, próżniowe, skupiające i specjalne. Ich zadaniem jest przechwycenie i przekształcenie energii promieniowania słonecznego w ciepło użytkowe, które wykorzystywane jest najczęściej do podgrzania wody lub wspomagania centralnego ogrzewania. W budowie kolektorów możemy wyróżnić podstawowe elementy: szybę solarną lub szklaną rurę, blaszany absorber, wymiennik ciepła, przewód cieplny, izolację oraz trwałą

kolektory zespolone z oknami. oszczędzamy w ten sposób miejsce – gdybyśmy chcieli zamontować na jednej połaci okna i kolektory, mogłyby one zająć większość tej połaci

KoleKtory słoneczne – Które lepiej sprawdzają się zimą?

Własny Dom 12/2015

śledzenie). Dodatkowo w przypadku ewentualnego uszkodzenia istnieje możliwość wymiany pojedynczego elementu kolektora, co nie jest możliwe w przypadku kolektorów płaskich. Natomiast kolektory płaskie są tańsze i jednocześnie bardziej odporne na trudne warunki atmosferyczne, przez co łatwiej uchronić je przed oszronieniem czy zaśnieżeniem. kolektory ruroWe na stelażu są bardzo wygodne jeżeli nie mamy możliwości zamontowania ich na dachu, a dysponujemy jednocześnie dużym ogrodem

fot. Hoven

Kolektory słoneczne powszechnie wykorzystywane są do ogrzania ciepłej wody użytkowej oraz (rzadziej) jako wspomagające źródło ciepła instalowane w układach mieszanych, gdzie część ciepła pochodząca z kolektora słonecznego dostarczana jest do podstawowej instalacji centralnego ogrzewania naszego domu. Inwestycja ta staje się opłacalna, gdy instalacja zostanie dobrze dobrana, gdy kolektor będzie wspomagać niskotemperaturowy system ogrzewania oraz gdy nasz dom jest dobrze ocieplony. Kolektory znalazły również zastosowanie w systemach podgrzewania wody basenowej. Prawdziwym sprawdzianem dla kolektorów słonecznych jest okres mroźnej i śnieżnej zimy. W trudnych warunkach kolektory rurowe są w stanie przechwycić większą ilość promieni słonecznych padających pod różnym kątem w poszczególnych porach dnia (tzw. pasywne

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

bezpieczne ogrzewanie 4

Dostosowanie temperatury pomieszczeń do obecności mieszkańców w domu zarejestrowany ruch. Takie rozwiązanie pozwala na optymalne zużycie energii. Kiedy mieszkańcy opuszczą dom, inteligentny dom obniża automatycznie temperaturę o kilka stopni, co powoduje oszczędność na ogrzewaniu od 6 do 10% w sezonie grzewczym. Czujniki obecności charakteryzują się dużą czułością detekcji ruchu i są łatwe w montażu.

Producenci oferują szeroką gamę czujników naściennych czy sufitowych, które doskonale wkomponujemy w każde wnętrze. Czujniki posiadają kilka wyjść przekaźnikowych, odpowiedzialnych za poszczególne systemy inteligentnego domu. Oprócz automatycznego działania, czujniki umożliwiają przejście w tryb manualnego sterowania temperaturą po wykryciu ruchu.

fot. SATEL

Jednym z innowacyjnych rozwiązań efektywnego wykorzystania energii w inteligentnym domu jest wykorzystanie czujników obecności mieszkańców do sterowania temperaturą całego budynku. Zespolenie czujnika z systemem grzewczym pozwala na obniżenie temperatury w pomieszczeniach, gdzie przez dłuższy czas nie został

Ustawienie maksymalnej temperatUry, do jakiej ma się nagrzać mieszkanie, jest bardzo pomocne w okresie jesiennozimowym, kiedy wracamy z pracy np. wraz z dziećmi odebranymi z przedszkola. Dzięki wcześniejszemu ustawieniu temperatury w pomieszczeniu jest ciepło i przyjemnie

Duże, czytelne ikony znacznie ułatwiają korzystanie z interfejsu, za pomocą którego możemy sterować ogrzewaniem w domu

Parametry, dobór i warunki pracy pomp ciepła Poziome wymienniki ciepła pobierają energię bezpośrednio z gruntu za pomocą systemu sond wykonanych z rur polietylenowych o średnicy 1 lub 3/4 cala, układanych w odległości 0,5 do 0,9 m od siebie. Ich wielkość jest ściśle uzależniona od warunków klimatycznych, jak również od zalegających warstw profilu gruntowego. Najlepszym otoczeniem dla kolektora poziomego, które nie powoduje niekorzystnych wahań temperatur, jest wodonośny żwir, wilgotny piasek lub mocno wilgotna glina. W przypadku sond pionowych bardzo istotna jest lokalizacja miejsca odwiertu, która wymaga geologicznego rozpoznania warstw zalegającego gruntu, określenie jego oporu oraz zbadanie głębokości zalegania wody gruntowej. Standardowa instalacja to dwa odwierty o głębokości do 100 m z zapuszczoną sondą o średnicy fi 40 mm.

pompę ciepła trzeba dobrać bardzo starannie – zły wybór będzie skutkował tym, że pompa nie ogrzeje nam domu lub ogrzeje, ale zużyje do tego bardzo dużo energii elektrycznej

fot. De Dietrich

Dobór pompy ciepła zaczynamy od określenia, czy będzie pracować ona w układzie pojedynczego źródła ciepła bądź w układzie biwalentnym, jako źródło wspomagane lub dodatkowe. Kolejnym krokiem jest określenie sumarycznego zapotrzebowania domu na ciepło. W zależności od potrzeb w obliczeniach możemy uwzględnić energię niezbędną do ogrzania wody użytkowej lub nie. Jeżeli nie posiadamy odpowiednich danych projektowych, możemy wspomóc się poradą fachowca lub darmowym programem komputerowym, który wyliczy za nas zapotrzebowanie na podstawie powierzchni grzewczej oraz wskaźników cieplnych zależnych od izolacji termicznej budynku. Kiedy przebrniemy przez niezbędne obliczenia przystępujemy do wyboru rodzaju pompy ciepła. Na rynku dostępne są pompy gruntowe poziome i pionowe, pompy wodne umieszczane w studniach głębinowych oraz pompy powietrzne.

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

bezpieczna stolarka otworowa

Okna i drzwi o wysokiej klasie antywłamaniowej mogą nie wystarczyć. Rozwiązań zabezpieczających jest znacznie więcej, takich jak kurtynowe czujki czy specjalne mechanizmy w klamkach. Do wciąż rzadko spotykanych należą napędy okiennic prawidłowy montaż drzwi i okien zbudowana jest np. silikatów, mogą być to kotwy wchodzące na 10 cm w głąb. Gdy są to materiały poryzowane, kotwa musi wejść nawet do 20 cm. Pianka montażowa służy jedynie do uszczelnienia połączeń framugi ze ścianą. Jeśli będzie stosowana zamiast kotew, nawet najdroższe antywłamaniowe drzwi będzie można po prostu wypchnąć z ościeży.

fot. Oknoplus

Najlepiej zatrudnić autoryzowaną ekipę, której powierzymy zarówno zakup drzwi, jak i ich montaż. Dzięki temu uzyskamy gwarancję, a nawet usługę całodobowego serwisu w razie awarii czy zacięcia. Gdy jednak podejmujemy się samodzielnego montażu, należy pamiętać, że ościeżnica powinna być solidnie zakotwiona w ścianie. Jeśli ściana

fot. Sokółka

ościeżnicę osadzamy wstępnie w murze za pomocą klinów umieszczonych w narożach. posługując się poziomicą, ustawiamy dokładny pion i poziom framugi oraz dociskamy kliny

fot. Sokółka

Aby przykręcić oknA do ściany, należy użyć dostarczanych w komplecie stalowych kotew lub dybli

co lepsze – drewno czy PVc?

drewno to jednorodna struktura. zamocowanie w nim wkrętów od zaczepów antywyważeniowych jest bardzo łatwe

Własny Dom 12/2015

profile pVc o wysokiej klasie antywłamaniowej ukrywają pod plastikiem metalowe wzmocnienia, które są tak skonstruowane, by nie przewodziły ciepła

rys. Gerda

fot. Oknoplast

Nieprawdą jest, że okna plastikowe można łatwiej podważyć, bo są mniej „sztywne” od drewnianych czy (dość rzadko stosowanych w domach jednorodzinnych) aluminiowych. Owszem, plastik łatwiej poddaje się naciskowi, ale właśnie dlatego jego ramy, by ukryć usztywniające je elementy, są nieco szersze od pozostałych. Rzecz zatem nie tyle w rodzaju materiału, co w klasie okna. Najlepsze okna antywłamaniowe to takie, które posiadają atest – jeden dla okien antywłamaniowych (co oznacza, że okno jako całość uznawane jest za antywłamaniowe) lub kilka dla okien z elementami antywłamaniowymi (osobno dla ramy, okucia i przeszklenia).

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

bezpieczna stolarka otworowa

napęd solarny Napędy solarNe można porównać do nawiewników okiennych. Jedne i drugie są małe, stosunkowo łatwe w instalacji i nie tak kosztowne, jak na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać. Jednocześnie wykonują, niejako w tle, bardzo ważną i niezwykle przydatną pracę, którą domownicy już po kilku tygodniach korzystania zaczynają bardzo doceniać

fot. D+H Polska

Ciekawym rozwiązaniem, znacznie ułatwiającym korzystanie z okien znajdujących się w miejscach trudno dostępnych, jest zamontowanie napędów solarnych. Pomagają one sterować oknami fasadowymi czy połaciowymi. Instalacja takich napędów nie wymaga skomplikowanych prac, a co więcej – z racji tego, że są napędzane energią słoneczną – nie wymagają dodatkowych źródeł zasilania i prowadzenia różnego rodzaju przewodów. Panel słoneczny takiego napędu montuje się na zewnątrz okna. Cały napęd jest urządzeniem niewielkim, zupełnie niewidocznym i dostępnym w wielu kolorach. Składa się na niego ogniwo, akumulator i ramię wraz z mechanizmem łańcuszkowym służące do otwierania okna. Zadaniem panelu jest pochłanianie promieni słonecznych, które następnie magazynowane są w specjalnym akumulatorze. Jego pojemność pozwala na obsługę okien nawet wtedy, gdy jest pochmurno lub w nocy. Otwieraniem lub zamykaniem okien za pomocą systemu radiowego steruje się poprzez specjalnego pilota dołączanego przez producentów do całego zestawu. Jeden pilot jest w stanie obsługiwać wszystkie okna – nawet gdy jest ich kilka czy kilkanaście – dzięki czemu nie jest konieczne nabywanie kilku urządzeń. Najprostsze napędy solarne mają niewiele funkcji – najczęściej są one ograniczone do otwierania i zamykania okna. Natomiast modele już niewiele droższe mogą być zaprogramowane w taki sposób, aby np. otwierały okna tylko na kilka minut w celu przewietrzenia domu. Dają ich użytkownikom również możliwość decydowania o rozwartości okna, czyli regulowania, na ile ma być otwarte.

fot. Fakro

korzystaNie z Napędów solarNych nie sprawia żadnych trudności i pozwala bez problemu używać okna, wykorzystując jego pełne możliwości

okno ze zintegrowanym systemem wentylacji Zaletą wentylacji tego typu jest to, że nie wymaga ona dodatkowych prac montażowych i możną ją zainstalować bez większych nakładów pracy, a z powodu krótkich przewodów powietrznych jest łatwa w czyszczeniu i bardzo higieniczna. Co więcej, wentylacja zintegrowana z oknem pozwala, aby każde pomieszczenie było wentylo-

wane niezależnie od innych. Daje to np. możliwość wietrzenia łazienki pod kątem określonej (mniejszej) wilgotności, przy jednoczesnym zwiększeniu wilgotności powietrza czy też jej utrzymaniu (np. w salonie).

fot. Internorm

rys. Internorm

Interesującym rozwiązaniem jest okno zintegrowane z systemem wentylacji, który znajduje się w ramie okiennej. Wentylacja funkcjonuje przez cały czas, a świeże powietrze dostarczane jest nawet wtedy, gdy okna są zamknięte, co pozwala zapewnić w pomieszczeniach optymalny klimat.

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

bezpieczna stolarka otworowa

Przesunięcie okucia okiennego od zewnątrz to metoda często stosowana przez wyspecjalizowanych amatorów cudzego mienia. Odpowiednio podważając skrzydło śrubokrętem, potrafią otworzyć okno w kilka sekund, nie robiąc hałasu i w zasadzie nie pozostawiając śladów. Receptą na ich praktyki jest klamka wyposażona w opatentowany mechanizm blokujący. Zwiększa to zabezpieczenie okna przed fachowym otwarciem od zewnątrz, nazywanym także inteligentnym włamaniem.

fot. Winkhaus

Patent na złodzieja – klamki okienne

Gdy obracamy klamkę prawidłowo od środka pomieszczenia – okucie się przesuwa. Gdy próbujemy popchnąć okucie, wkładając śrubokręt od zewnątrz, mechanizm taki blokuje przesuw okucia, utrudniając otwarcie okna w niepożądany sposób. To rozwiązanie ma za zadanie zaskoczyć włamywaczy i spowodować, że zrezygnują z próby spenetrowania domu. Dodatkową właściwością takiej klamki jest charakterystyczny dźwięk, powstający podczas jej przekręcania. Przypomina on odgłos wydawany przez zamek cyfrowy sejfu. Dźwięk ten upewnia nas, że mechanizm blokujący jest aktywny.

mechaniZm Blokujący. W klamkach tych zastosowano mechanizm blokujący ich obrót, który zabezpiecza okno przed próbami włamania przez przesunięcie z zewnątrz elementów ryglujących okucia

fot. Roto

Coraz popularniejsze są zamki połączone z urządzeniami elektronicznymi, które można indywidualnie zaprogramować zgodnie z ustalonym szyfrem lub nawet układem linii papilarnych domowników. Tego typu urządzenia są zazwyczaj elementem instalacji alarmowej, która przy próbie sforsowania przez osoby nie zarejestrowane w systemie włącza sygnał świetlny i/lub dźwiękowy na terenie posesji, albo wysyła do firmy ochroniarskiej informację o włamaniu. Zamki szyfrowe wyposażone są w umieszczoną przy drzwiach klawiaturę, pozwalającą wpisać ustalony kod cyfrowy. Zamki z kluczem dotykowym mają czytnik, rozpoznający do 15 metalowych pastylek z indywidualnym zapisem elektronicznym. Zapadka w drzwiach najczęściej zwalnia się na 10 sekund po odczytaniu kodu. Gdy pozostaną otwarte dłużej – uruchomi się alarm.

Własny Dom 12/2015

fot. Roto

NowoczesNe zamki bez klucza

Zamki z ryglowaniem łączonym: idealnie szczelne drzwi zapewniają dobrą termoizolację i bezpieczeństwo

temat miesiąca | dom bezpieczny i inteligentny

bezpieczna stolarka otworowa 5

dlaczego warto zautomatyzować otwieranie/zamykanie okien?

fot. Roto

Najbardziej popularne okna sterowane w ten sposób to okna połaciowe. Otwierają i zamykają się za pomocą pilota lub przycisku zamontowanego w ścianie. Automatyczny czujnik deszczowy zamyka okno, gdy zaczyna padać deszcz. Instalacja elektryczna przystosowana jest do napięcia 220/230 V, wystarczy więc podłączyć ją do puszki elektrycznej lub nawet – za pomocą wtyczki – do zwykłego gniazdka. Wszystkie elementy sterujące wbudowane są w ramę skrzydła i ościeżnicę, dzięki czemu są niewidoczne na zewnątrz. Mechanizm sterujący oknem i pilot wyposażone są w specjalne kody zabezpieczające przed otwarciem okna z zewnątrz za pomocą obcego pilota. Dodatkowe wyposażenie mogą stanowić elektryczne żaluzje.

siłowniki okna połaciowego ukryte są w listwie w dolnej części ramy. w zaawansowanych systemach można sterować stopniem otwarcia okna

fot. Roto

czujnik deszczu montowany jest na otwartej połaci dachu. w momencie gdy spadną na niego krople deszczu, uruchomi siłownik okna połaciowego

kiedy warto zautomatyzować otwieranie rolet? Mimo że ich funkcja jest trochę inna niż bramy wjazdowej czy garażowej, sposób otwierania jest bardzo podobny. Do wyboru mamy obsługę ręczną, elektryczną za pomocą stacjonarnego przycisku i elektryczną za pomocą mobilnego pilota, dysponującego różnymi funkcjami. Kiedy zatem zdecydować się na najbardziej zaawansowane rozwiązanie (z pilotem)? • kiedy w domu jest dużo rolet – ich codzienne zamykanie i otwieranie może być naprawdę kłopotliwe bez centralnego punktu ich sterowania – wówczas przyda się funkcja wyświetlająca na ekranie pilota status poszczególnych rolet (np. „zamknięta”, „otwarta”); • gdy dom wyposażony jest w okna trudno dostępne – mogą to być np. umieszczone wysoko okna połaciowe albo duże przeszklenia, w których stosowane są wielkie gabarytowo rolety. Aby ograniczyć koszty, czasem wystarczy automatyczne sterowanie ograniczyć tylko do tych rolet. Przy tych oknach przyda się funkcja „częściowego otwarcia”;

• gdy mamy w domu zamontowany alarm – możemy korzystać z funkcji „wentylacja” – okno połaciowe otwiera się do zaprogramowanego kąta otwarcia, a alarm zabezpiecza dom przed złodziejem. Możemy również korzystać z funkcji „Uwaga deszcz!” – czujnik deszczu zamknie okno w przypadku opadu. Funkcje te są przydatne dla tych rodzin, które opuszczają dom na wiele godzin. Jeśli jest inaczej, są raczej zbędne; • gdy łóżka w sypialniach umieszczone są pod oknami połaciowymi – okna wpuszczają dużo światła naturalnego, co czasem może być pożądane (np. w dni robocze żaluzja uniesie się o określonej porze, a nas obudzi słońce). Czasem chcemy tego uniknąć (w weekend czy też w sypialniach małych dzieci – wówczas roleta może działać inaczej. Czujnik natężenia światła zamknie ją, gdy np. będzie świtać lub w tej części poddasza pojawi się zachodzące słońce); • w gabinetach – szczególnie wtedy, gdy pracujemy długo i w skupieniu przy komputerze. Okno może zostać zasłonięte, gdy czujnik natężenia

światła (znajdujący się tym razem wewnątrz pokoju) uzna, że jest w nim za jasno, • przy dużych markizach – warto je montować na automatycznych wysięgnikach zintegrowanych z czujnikiem wiatru. Opuszczając dom, możemy zostawić markizę rozłożoną, by chroniła przed zbytnim nagrzaniem, a gdy pojawią się mocne podmuchy wiatru grożące jej uszkodzeniem, czujnik wiatru złoży ramię markizy. • na posesjach nieogrodzonych lub z niskim płotem – warto wówczas zdecydować się na funkcję „intruz”. Gdy nieproszony gość zbliży się do domu, wszystkie rolety zaczną się opuszczać. Symuluje to nie tylko obecność domowników w domu, ale i sprawia wrażenie, że zostało się zauważonym.

12/2015 Własny Dom

kronika budowy etap 28

rozbudowa i modernizacja bliźniaka

PRojekt: arch. Roman Rutkowski, Roman Rutkowski Architekci, www.rr-a.pl

etap 28. Instalacja elektryczna (cz.2)

Tekst: Agnieszka Rudomino Zdjęcia i ilustracje: A. Rudomino, archiwum rr-a

Niewielki dom, prosta instalacja, a jednak... dość skomplikowana dla laika. Najważniejsze, by montaż powierzyć elektrykowi z ważnymi uprawnieniami W 10 odcinku przedstawiliśmy pierwszą część opisu montażu instalacji wraz z kosztami. W tym numerze Marek Graczykowski, elektryk, którego spotykałam na każdym etapie opisywanej przebudowy, przedstawi wszystko to, co inwestor powinien o niej wiedzieć.

Decyzja – ile obwodów Budynek jest wyposażony w instalację elektryczną zapewniającą zasilenie odbiorników o napięciu 230 oraz 400 V (jedyny taki to kuchenka indukcyjna). Posiada ona dedykowane gniazda wtykowe dla szczególnych odbiorników energii elektrycznej, takich jak kocioł gazowy, pralka automatyczna, zmywarka, system alarmowy oraz zasilanie punktów dostępowych multimediów (zasilanie routera punktu dostępowego telefonicznego, który zapewnia dostawę internetu, i multiswitcha telewizyjnego, odpowiedzialnego za sygnał telewizyjny i satelitarny do gniazd w budynku). Gniazda dedykowane są wydzielone albo ze względu na priorytet ważności (system alarmowy, telewizja i telefony), albo mają duży prąd znamionowy. Chodzi o to, by na tym samym obwodzie nie

76 Własny Dom 12/2015

Inwestorzy: Maja i Robert z córeczką

etap 28 kronika budowy

początek prac pracowały dwa odbiorniki o dużych mocach znamionowych, by nie spowodować przeciążenia obwodu i przykrych tego konsekwencji w postaci samoczynnego odłączenia obwodu. Pozostałe obwody gniazd wtykowych są podzielone w ten sposób, by nie powodować na danym obwodzie dużego obciążenia. Zdecydowaliśmy, że będzie maksimum 5 gniazd wtykowych na jednym obwodzie. W rezultacie na piętrze są 3 obwody gniazd wtykowych, a na dole, oprócz gniazd dedykowanych, również 3 obwody. Do tego mamy 2 obwody w piwnicy.

Instalacja oświetleniowa Została również podzielona na kilka obwodów, by w razie awarii jednego z nich, pozostałe pracowały nadal. W budynku zastosowano centralną linię zasilającą sterowaną czujnikiem zmierzchowym do zewnętrznych lamp oświetleniowych, których praca jest wymagana tylko po zmierzchu. Sterowanie centralne jest wygodniejsze, ponieważ trudno byłoby wyregulować pojedyncze punkty oświetleniowe (reagujące też na czujnik ruchu) tak, by zapalały się w tym samym momencie. Możemy sterować oświetleniem ścieżki lub reflektorkami zewnętrznymi.

Dokumentacja fotograficzna. Przed położeniem tynków instalacje zostały dokładnie sfotografowane, a zdjęcia przekazane inwestorom. Warto znać przebieg kabli – przyda się to podczas przyszłej aranżacji wnętrz i w późniejszym czasie

granica domu

Podgrzewane rury spustowe Budynek jest również wyposażony w układ podgrzewania rur spustowych i rynien. Ponieważ dom posiada płaski dach i np. pod wpływem słońca śnieg na dachu będzie rozmarzał i zbierze się tam sporo wody, jeśli nie będzie ona mogła zostać odprowadzona ze względu na zatkane lodem rury spustowe. Układ jest sterowany ręcznie (może być również automatycznie, co stanowi droższą opcję). zŁącze kabloWe i Pomiar zużycia energii, wspólne dla opisywanego domu oraz bliźniaczego (sąsiadów)

oświetlenie tarasu na piętrze

montaż okabloWania anteny satelitarnej i telewizyjnej oraz podgrzewania rur spustowych odwadniających dach

Łącznik instalacyjny wraz z instrukcją montażu

12/2015 Własny Dom

kronika budowy etap 28

montaż Układ sterowania – łazienka W łazience – ze względu na dużą wilgotność powietrza i lustro o bardzo dużej powierzchni – zwykły wentylator kanałowy nie byłby wystarczająco skuteczny. Zastosowaliśmy więc wentylator zamontowany na kominie (typu wd 1) sterowany czasowym łącznikiem w łazience. W późniejszym czasie podobny wentylator kominowy zastosowaliśmy do przewietrzania wilgotnej piwnicy.

Uwaga! Alarm! Dom wyposażony został w system alarmowy, chroniący pomieszczenia, w których znajdują się okna wyposażone w czujki alarmowe ruchu. Oprócz tego w salonie zastosowaliśmy czujkę zbicia szyby ze względu na ogromne przeszklenie. Z kolei w oknach, które są dostępne z poziomu ziemi, czy z poziomu tarasu, zastosowane są czujniki kontaktronowe w futrynach okien.

zestaw łączników przy drzwiach

łączniki instalacyjne oświetlenia zewnętrznych schodów wejściowych i holu przy drzwiach wejściowych

Instalacja internetowa i telewizyjna Sieć LAN jest prowadzona skrętką UPT klasy 5E. Do każdego gniazda RJ-45 od punktu dostępowego, który znajduje się w piwnicy, prowadzone są dwie skrętki. Instalacja telewizyjna jest wykonana na układzie RTV Sad-Sad, tzn. do każdego gniazda telewizyjnego doprowadzone są 2 przewody koncentryczne z punktu dostępowego dystrybucji telewizji (również w piwnicy budynku). W punkcie tym zamontowany jest multiswitch, który zapewnia rozdział sygnału. Przewody z anteny satelitarnej i z anteny telewizji naziemnej ogólnodostępnej prowadzone są w wolnym przewodzie kominowym w rurze arot i są to przewody żelowane (w sumie 7). Nie są to białe przewody, których izolacja niszczeje pod wpływem promieni UV i po

Montaż łączników przy drzwiach już po otynkowaniu i pomalowaniu ścian oraz zamontowaniu drzwi

kable oświetlenia zewnętrznego i podświetlenia dekoracyjnego budynku, widoczny też przewód do kamery przy drzwiach wejściowych

Własny Dom 12/2015

Praktyczna wyliczanka – ustalanie liczby ramek do łączników instalacyjnych

rozdzielnia ok. 2-3 latach byłyby do wymiany. Dlatego przewody, które wychodzą na zewnątrz i są narażone na działanie promieniowania ultrafioletowego i zmiennych warunków atmosferycznych, są żelowane i najczęściej koloru czarnego.

Instalacja domofonowa Inwestorzy zdecydowali się na prostą instalację domofonową z możliwością rozbudowy. Wykonana jest z żelowanej skrętki UPT klasy 5E na odcinku biegnącym do słupka bramy wejściowej, a wewnątrz budynku – ze zwykłej skrętki komputerowej. Do punktu dystrybucji internetu i telefonu wyprowadzono w rurze osłonowej przewód żelowany na zewnątrz budynku do najbliższej studzienki TP SA. Na ścianie budynku mamy złącze mediów, do którego dochodzi również przewód TV kablowej (na wszelki wypadek).

Rozdzielnia elekTRyczna już osadzona, z boku przewody do instalacji alarmowej, przewody sieci wewnętrznej lan (w worku)

Rozdzielnia elektryczna Jest zbudowana w obowiązującym systemie TNS, czyli pięcioprzewodowym, dla obwodów trójfazowych i jednofazowych. Co nam daje? Nie ma przewodu neutralnego roboczego, który jest zarazem

Fragment rozdzielni elektrycznej i systemu alarmowego

Przewody elektryczne, alarmowe i do sieci komputerowej znajdują się w piwnicy. Tu będzie rozdzielnia

Widok na Rozdzielnię elekTRyczną i alarm po zakończeniu montażu

12/2015 Własny Dom

kronika budowy etap 28 słupki tarasowe

zabezpieczenia przewodem ochronnym. Mamy za to wydzielony przewód neutralny roboczy koloru niebieskiego i przewód ochronny koloru zielono-żółtego. Pozostałe przewody są różnych kolorów (zazwyczaj brązowy, czarny, szary) – i są to przewody fazowe robocze. Dla zapewnienia dodatkowej ochrony przeciwporażeniowej zastosowano wyłączniki różnicowoprądowe o prądzie znamionowym wyłączenia 30 mA (miliamperów) i czasie wyłączenia maks. 25 nanosekund. Odłącza on dany obwód elektryczny od napięcia w momencie wystąpienia prądu różnicowego spowodowanego np. włożeniem palca do gniazdka. Dla ochrony przeciwprzepięciowej (związanej z przepięciami spowodowanymi przez wyładowania atmosferyczne w okolicy) oraz przełączeniowe, w szczególności dla ochrony urządzeń elektronicznych, zastosowano ogranicznik przepięć klasy B+C zapewniający odcięcie napięcia na poziomie 278 V. Z mojej praktyki wynika, że jest to bardzo przydatne urządzenie. Zgodnie z normą przewód neutralny oraz rozdzielnia powinny zostać uziemione (od głównej szyny wyrównawczej) ze względu na ochronę przeciwporażeniową i przeciwprzepięciową. Tańszym sposobem jest wprowadzenie uziemienia do ławy fundamentowej. Główna szyna wyrównawcza służy do wprowadzenia wszystkich dostępnych części przewodowych (rur przewodowych, rozdzielaczy c.o. itp.) do jednego potencjału. W rozdzielni jest ok. 40 obwodów zabezpieczonych.

Układanie kabli ziemnych do zasilania systemu nawadniania ogrodu oraz gniazd wtykowych do grilla (w głębi ogrodu)

Umowa i odbiór Jeżeli inwestor ma już zgodę na budowę, to ma także warunki przyłączeniowe. Wtedy możemy zawrzeć umowę przyłączeniową i wnieść opłatę partycypacyjną (za moc przyłączeniową). Najczęściej w domu jednorodzinnym mamy moc przyłączeniową na poziomie 13-14 kW. Mniej nie ma co brać – choćby ze względu na agregat do tynkowania maszynowego, który potrzebuje dużego zabezpieczenia.

w dniU wprowadzenia się – widoczny jeszcze kabel do domofonu, włącznik schodowy oraz lampki na korytarzu i w łazience (w głębi)

Własny Dom 12/2015

lampy oświetleniowe tarasU – reflektorki już zamontowane. na dole przydatne gniazdo wtykowe

montaż oświetlenia ścieżki ogrodu. lampki w formie słupków widoczne są również w głębi

etap 14 kronika budowy

dokumentacja Kiedy już opłaciliśmy przyłączenie, zakład energetyczny stawia na posesji szafkę, w której jest miernik energii i stąd prowadzimy zewnętrzną linię zasilającą do budynku (do własnej rozdzielni) czarnym kablem YKY o odpowiedniej średnicy żył (w zależności od długości kabla). Fachowiec powinien dobrze to wyliczyć.

Tylko elektryk z uprawnieniami Instalację elektryczną może wykonywać tylko elektryk z ważnymi uprawnieniami. Po wykonaniu i sprawdzeniu instalacji elektryk powinien do odbioru sporządzić dokumentację powykonawczą, która będzie się składała z opisu instalacji, schematu rozdzielni i wyników pomiarów oraz załączyć oświadczenie wykonawcy, że instalacja jest wykonana zgodnie z obowiązującą normą i sztuką budowlaną, a następnie ją podpisać i podać numer uprawnień (są one ważne przez 5 lat, co należy dokładnie sprawdzić).

pokóJ dziecinny – montaż łączników instalacyjnych po pomalowaniu ścian

pRóbnik instalacJi elektRyczneJ – niezbędne i ulubione narzędzie. na zdjęciu – wyszukiwanie zaginionego obwodu

zespół łączników

gniazdo wtykowe Gniazdo podłoGowe typu scanbox 230 V (gniazda wtykowe) plus 2 x RJ 45 (internetowe) znajduje się na środku salonu

w salonie pRzy wyJściu na taRas: zespół łączników instalacyjnych do sterowania 5 obwodami: oświetlenie zewnętrzne (x 2), salon, kuchnia i hol

12/2015 Własny Dom

Z PRAKTYKI ogrzewanie

Jak pan Robert samodzielnie ułożył

ogrzewanie podłogowe pod posadzką betonową Podłoga całego parteru wykończona będzie jednakowym rodzajem posadzki, w której ukryto rurki wodnego ogrzewania płaszczyznowego

Tekst: Sylwia Makowska-Rzatkiewicz Zdjęcia: Sylwia Makowska-Rzatkiewicz, Andrzej Daczkowski

12 tys. zł

orientacyjny koszt materiałów systemu ogrzewania podłogowego na pow. ok. 120 m2

2 styropian 600 zł 500 zł

folie izolacyjne i taśmy

2 100-150 zł/m posadzka betonowa (materiały + robocizna)

Własny Dom 12/2015

ogrzewanie z praktyki

om pani Agnieszki i pana Roberta ogrzewany będzie pompą ciepła. To nowoczesne urządzenie pozwoli wykorzystywać ciepło gruntu i dzięki temu znacznie obniży rachunki za eksploatację budynku. Wykonane są pionowe odwierty na działce, a instalacja doprowadzona jest do budynku. – Zdecydowaliśmy się na pompę ciepła z uwagi na wygodę użytkowania – wyjaśniają. – Jest praktycznie bezobsługowa. Słyszy się też obecnie dużo na temat wprowadzenia zakazu ogrzewania domów paliwami kopalnymi. Pompa ciepła pozwoli nam uniknąć takich problemów.

Podłogówka plus grzejniki Przy niskotemperaturowym źródle ciepła naturalny był wybór wodnego ogrzewania podłogowego, dzięki któremu pompa ciepła będzie najbardziej wydajna. Właściciele postanowili więc cały parter ogrzewać właśnie tak. – Dzięki ukryciu systemu grzewczego pod posadzką uniknęliśmy konieczności wieszania na ścianach tradycyjnych grzejników, co ma znaczenie wizualne – dodaje pani Agnieszka. – Tradycyjne grzejniki będą na poddaszu. Dom kupiliśmy w stanie surowym, z już istniejącym stropem drewnianym. Kondygnacje dzieli strop drewniany. Odrzuciliśmy pomysł ogrzewania podłogowego w tzw. suchej zabudowie ze względu na obniżenie wysokości pomieszczeń. Rozważaliśmy zastosowanie klimakonwektorów, jednak nie podobał się nam ich wygląd. Ostatecznie zdecydowaliśmy się na grzejniki,

3 UkłAdAnie izolAcji – zastosowano styropian knauf Therm gr. 6 mm, który jest bardzo twardy (eps 200), co ma znaczenie przy dużym obciążeniu, jakim jest posadzka betonowa

1-2 Parter domu ma powierzchnię blisko 120 m2 znajdują się na nim salon, jadalnia i kuchnia, dodatkowy pokój, łazienka, hol, wiatrołap, pralnia, pomieszczenie gospodarcze oraz garaż. we wszystkich tych pomieszczeniach ułożone zostało ogrzewanie podłogowe. specjalista z firmy Aspol-FV przygotował projekt instalacji, w którym podzielił tę powierzchnię na 11 obiegów. każdy z nich nie powinien mieć więcej niż 120 mb przewodu grzewczego

4 nierówności podłożA, wynikające np. z biegnącej w podłodze instalacji wody użytkowej, zniwelowano przy pomocy warstwy piasku. keramzyt mógłby ulec zgnieceniu przez beton

12/2015 Własny Dom

Z PRAKTYKI ogrzewanie

5 Taśma dylatacyjna, wchodząca w skład systemu Hotterfield, ułatwia wykonanie niezbędnej dylatacji na styku podłogi ze ścianami. Wykonana jest z wodoszczelnej pianki polietylenowej o zamkniętej strukturze komórkowej

czarna folia

piasek kwarcowy

styropian ePs 200

folia z ekranem aluminiowym

systemowa płyta styropianowa

rurki ogrzewania podłogowego 7-8 PrzeWód grzeWczy Hotterfield PP-rcT ma jednowarstwową budowę. dzięki tworzywu nowej generacji nie wymaga dodatkowych warstw, m.in. oplotu aluminiowego. rurki dostarczono w zwojach po 200 mb

6 WszysTkie WarsTWy izolacji i systemu ogrzewania podłogowego. Na oczyszczonym „chudziaku” rozłożono czarną folię, nierówności wyrównano piaskiem kwarcowym i dopiero na tak przygotowanym podłożu ułożono styropian, dodatkową folię z warstwą odbijającą ciepło, systemowe płyty styropianowe, a w nich rurki grzewcze

Własny Dom 12/2015

które przy zasilaniu pompą ciepła będą musiały być większe i przystosowane do pracy w systemie niskotemperaturowym.

Rurki o homogenicznej strukturze O ile samo zainstalowanie ogrzewania podłogowego na parterze nie budziło wątpliwości, o tyle inwestorzy poświęcili sporo czasu wyborowi konkretnego systemu. – Naszą uwagę zwrócił system Hotterfield firmy Aspol-FV, który bazuje na rurkach innych niż standardowo stosowane – mówi pan Robert. – Nie mają one aluminiowego oplotu, są w całości zbudowane z tworzywa jednolitego na całej grubości. Samodzielnie sprawdziłem wytrzymałość tych rurek, próbowałem je złamać, podgrzewać ogniem i nie udało mi się ich zniszczyć. Utwierdziło mnie to w przekonaniu, że jest to dobre i trwałe rozwiązanie. Rurki PP-RCT zbudowane są z nowej generacji materiału – kopolimeru polipropylenu typu random ze zmodyfikowaną strukturą krystaliczną. Zwiększa to ich odporność na naprężenia hydrostatyczne i podwyższa wytrzymałość termiczną. Dzięki temu okres ich eksploatacji wydłuża się.

ogrzewanie z praktyki

Prostszy montaż w płytach systemowych Drugim elementem, który zwrócił uwagę inwestora, była styropianowa płyta systemowa. Wykonana jest ze spienionego polistyrenu i posiada wypustki, pomiędzy którymi układa się przewody grzewcze. Pełni więc nie tylko funkcję izolacji, ale też znacznie ułatwia i przyspiesza układanie. Pozwala w prosty sposób precyzyjnie rozmieścić rurki w równych odległościach od siebie (wypustki rozmieszczone są co 75 mm). Przewody umieszczone w płycie są też zdystansowane od jej powierzchni, co umożliwia aplikację jastrychu (lub – w tym wypadku – betonu) wokół rurki i gwarantuje prawidłowy sposób przekazywania temperatury. Ułatwienie montażu w postaci płyt systemowych miało dla właściciela duże znacznie, ponieważ zdecydował się na samodzielne ułożenie instalacji. – Po przeanalizowaniu cen, jakie zaproponowały nam różne ekipy wykonawcze, doszedłem do wniosku, że jeśli prace te wykonam sam, zaoszczędzimy naprawdę dużo – tłumaczy. KOSZT! – Wykonawcy żądali ok. 140-180 zł za 1 m2 za materiały wraz z robocizną. Okazało się, że same materiały kosztowały nas ok. 50 zł/m2. Oszczędności są więc naprawdę znaczące! Razem z pomocnikiem pan Robert układał ogrzewanie podłogowe w pomieszczeniach o łącznej powierzchni 118 m2 przez 10 dni (łącznie z ociepleniem „chudziaka” styropianem).

9 Pętle ogrzewania Podłogowego ułożone są w z góry zaplanowanych sektorach. istnieje możliwość sterowania każdym z takich obiegów osobno i regulowania temperatury w poszczególnych częściach domu

10 Miejsce Pod koMinek zostało celowo ominięte w trakcie układania przewodów grzewczych. Podobnie stało się z powierzchnią przeznaczoną pod szafki kuchenne

11 rurki są wciśnięte pomiędzy wypustki styropianowej płyty systemowej. w newralgicznych miejscach właściciel dodatkowo przymocował je specjalnymi spinkami

12/2015 Własny Dom

Z PRAKTYKI ogrzewanie

12 DwUnasty obwóD na rozdzielaczu podłogówki właściciel przewidział dla grzejnika drabinowego w łazience na parterze

12 13

13 Betoniarka w dwóch kursach przywiozła ok. 12 m3 betonu. Został on przygotowany w lokalnej betoniarni wg ścisłej receptury. Uwzględniono w niej m.in. to, że w podłodze będzie ułożone ogrzewanie, co będzie się wiązało z narażeniem betonu na wahania temperatury

10-centymetrową warstwę betonU rozprowadzono po całej powierzchni parteru. Poziom posadzki wytyczono za pomocą niwelatora laserowego

Własny Dom 12/2015

Nietypowa posadzka Wiedząc, że parter będzie ogrzewany przez podłogówkę, inwestorzy musieli wybrać odpowiednie wykończenie podłogi. – Zależało nam na tym, aby na całym parterze, łącznie z łazienką, był jeden rodzaj posadzki – podkreśla pani Agnieszka. – Kuchni, jadalni, salonu, holu i miejsca na schody nie rozdzieliliśmy ścianami – zrezygnowaliśmy z tych, które były w projekcie, gdyż zależało nam na jak największej przestrzeni. Zatem posadzka miała być jednolita. Rozważaliśmy różne materiały wykończeniowe i szukaliśmy takiego, który nadawałby się do wszystkich pomieszczeń, a jednocześnie dobrze sprawdzał się na ogrzewaniu podłogowym. Okazało się, że znacznie lepiej niż płytki czy panele nasze wymagania spełni posadzka wylewana. Wybór ostatecznie padł na beton. Szybko się nagrzewa, a długo oddaje ciepło. Przyjmuje też temperaturę otoczenia, dzięki czemu wiosną i latem posadzka, w przeciwieństwie do płytek, jest przyjemnie ciepła. Beton można też zastosować przy planowanym w łazience odpływie liniowym w bezbrodzikowej kabinie prysznicowej. Nie ma zabrudzonych fug, nie kruszy się i można go odnowić. Trzeba wówczas zetrzeć warstwę wierzchnią i dotrzeć kruszywo. Inwestorka długo szukała firmy, która wykonałaby prace profesjonalnie i w przystępnej cenie. W końcu trafiła na firmę Benon, która spełniła jej oczekiwania w stu procentach. – Firma ta od samego początku wzbudziła nasze zaufanie – mówi inwestorka. – Właściciel kilkakrotnie informował nas nie tylko o zaletach, ale i wadach takiej posadzki, bo przecież nie ma idealnych rozwiązań. Jednak informację, że wraz z upływem czasu posadzka zmienia swój wygląd, traktujemy jako zaletę. Podobnie jak drewno, beton, naturalnie się starzejąc, zyska na wyglądzie. – Posadzka przemysłowa utwardzana powierzchniowo metodą DSF, bo z taką technologią mamy tu do czynienia, od dawna jest stosowana w dużych obiektach przemysłowych – wyjaśnia właściciel firmy. – Obserwujemy jednak coraz większe zainteresowanie tego typu podłogami również w domach jednorodzinnych. Dzieje się tak z powodu rosnącej popularności nowoczesnej architektury, która chętnie korzysta z takiej surowej, industrialnej stylistyki.

ogrzewanie ogrzewaniez praktyki z praktyki

Wylewanie Wylewaniebetonu betonu Beton Betonwylewany wylewanybyłbyłmetodą metodąniwelacji niwelacjilaselaserowej. rowej.Ustawiono Ustawiononiwelator niwelatori i przy przypomocy pomocy czujnika czujnikalaserowego laserowegookreślono określonodocelowy docelowypo-poziom ziom posadzki. posadzki. NaNa świeżym świeżym betonie betonie oznaczono oznaczono punkty, punkty, pomiędzy pomiędzy którymi którymi łatą łatą ściągano ściągano beton, beton, bybyutworzyć utworzyćgładką gładkąpowierzchnię. powierzchnię.Pozwala Pozwalatoto nana precyzyjne precyzyjne ustalenie ustalenie poziomu poziomu posadzki, posadzki, bez bez wcześniejszego wcześniejszego jego jego ustawiania, ustawiania, a także a także utwoutworzenie rzeniepotrzebnych potrzebnychspadków spadków– –tutuprzy przyodpłyodpływie wie kabiny kabiny prysznicowej prysznicowej w łazience. w łazience. PoPowyschnięciu wyschnięciubetonu betonunanatyle, tyle,aby abystopy stopy 15 15 robotników robotnikówsięsięw w nim nimnieniezapadały, zapadały,nastęnastę15 15Wszystkie Wszystkie prace prace przy przy posadzce posadzce betonoWej betonoWej przeprowadzono przeprowadzono ręcznie. ręcznie. DoDo pierwszego pierwszego puje pujewstępne wstępneprzetarcie przetarcie„talerzem”, „talerzem”,przez przezcoco wyrównania wyrównania powierzchni powierzchni użyto użyto długiej długiej łaty łaty wydobywa wydobywasięsięnanapowierzchnię powierzchniętzw. tzw.mleczko mleczko cementowe. cementowe. szczelinybędą będąnierówne, nierówne,gdy gdyzaczeka zaczekasięsię w przypadku w przypadku palety palety RAL RAL dladla farb. farb. Powierzchnia Powierzchnia szczeliny zbytdługo, długo,beton betonsamoczynnie samoczynniepopęka. popęka. określana określana jest jest jako jako marmurkowa, marmurkowa, a jej a jej końcowy końcowy zbyt Pracew w domu domupani paniAgnieszki Agnieszkii pana i panaRoberta Roberta wygląd wyglądbędzie będziezależał zależałm.in. m.in.ododskładu składubetonu betonu Prace Czasochłonne Czasochłonneprace prace prowadzone były były przez przez dwie dwie doby, doby, także także w now nowarunków, warunków, w jakich w jakich wykonywane wykonywane sąsą prace. prace. prowadzone NaNataktakprzygotowany przygotowanybeton betonrozsypuje rozsypujesięsiępo-po- czyczy Wykonawcymusieli musielibyć byćnanamiejscu miejscuprzez przez sypkę sypkę– –proszek proszekprzypominający przypominającycement, cement,za-za- PoPoponownym ponownymrozsypaniu rozsypaniuposypki posypkinastępuje następuje cy.cy.Wykonawcy całytentenczas, czas,także takżepodczas podczasprzerwy przerwynanawywywierający wierającykruszywo. kruszywo.W W domu domupani paniAgnieszki Agnieszki najbardziej najbardziejpracochłonny pracochłonnyetap, etap,czyli czylizacierazaciera- cały sychania betonu, betonu, długości długości tego tego procesu procesu nienie dada i pana i panaRoberta Robertazastosowano zastosowanoposypkę posypkęz z miemie- nieniepowierzchni powierzchniprzy przypomocy pomocyłopatki. łopatki.Gdy Gdy sychania bowiem bowiem z góry z góry przewidzieć. przewidzieć. szanką szankąbazaltu bazaltui kwarcu. i kwarcu.Zadaniem Zadaniemposypki posypki posadzka posadzkajest jestgładka, gładka,przeprowadza przeprowadzasięsięjejjej sięsię KOSZT! KOSZT!Pani jest jestzwiększenie zwiększeniewytrzymałości wytrzymałościpowierzchpowierzch- impregnację. impregnację. PaniAgnieszka Agnieszkazauważa, zauważa,żeżewbrew wbrew ni,ni,alealejejjejdobór dobórw dużej w dużejmierze mierzezadecyduje zadecyduje – –Kiedyś obiegowej obiegowej opinii opinii taka taka posadzka posadzka wcale wcale nie nie mumuKiedyśbeton betonprzykrywano przykrywanofolią, folią,żeby żebyzbyt zbyt o o uzyskanym uzyskanymefekcie efekcieestetycznym. estetycznym.W W tym tym szybko droga.Oszacowała, Oszacowała,żeżewydadzą wydadząnananiąnią szybko nienie wysychał wysychał – mówi – mówi specjalista. specjalista. – Dziś – Dziś si sibyćbyćdroga. wypadku wypadkuwłaścicielom właścicielomzależało zależałonanajasnym jasnym stosujemy mniejniżniżwyniósłby wyniósłbykoszt kosztwylewki wylewkijastrychojastrychostosujemyimpregnację impregnacjęchemiczną. chemiczną.Użyliśmy Użyliśmy mniej odcieniu, odcieniu, jednak jednak kolory kolory betonowej betonowej posadzki posadzki roztworu weji standardowej i standardowejwarstwy warstwywykończeniowej. wykończeniowej. roztworużywicy żywicyakrylowej, akrylowej,która którazabezpiecza zabezpiecza wej mogą mogą być być różne. różne. Wykonawca Wykonawcapodkreśla, podkreśla,żeżew w przypadku przypadkuwywyi pielęgnuje i pielęgnuje powierzchnię. powierzchnię. konywaniaposadzki posadzkiprzemysłowej przemysłowejw domach w domach – –Mamy Mamypróbniki próbnikipokazujące pokazującekolorystykę, kolorystykę,jaką jaką PoPokilkunastu-kilkudziesięciu kilkunastu-kilkudziesięciugodzinach godzinachododza-za- konywania jednorodzinnychjejjejcena cenatotobardzo bardzoindywiduindywidumożemy możemyuzyskać uzyskaćprzy przyzastosowaniu zastosowaniuróżnych różnych kończenia kończenia zacierania zacierania wykonuje wykonuje sięsię nacięcia nacięcia dy-dy- jednorodzinnych alnakwestia. kwestia.Przyjąć Przyjąćmożna możnaorientacyjną orientacyjnącenę cenę posypek posypek– –mówi latacyjne.Trzeba Trzebazrobić zrobićtotow w odpowiednim odpowiednim alna mówiwykonawca. wykonawca.– –Jednak Jednakkoloru koloru latacyjne. 2. 2. netto w granicach w granicach ok.ok. 100-150 100-150 zł/m zł/m momencie– –jeśli jeślizrobi zrobisięsiętotozazawcześnie, wcześnie, netto nieniedadasięsięprzewidzieć przewidziećtaktakprecyzyjnie, precyzyjnie,jakjaknp.np. momencie 16 16WyróWnana WyróWnana posadzka posadzka musi musi schnąć schnąć przez przez kilka-kilkanaście kilka-kilkanaście godzin godzin zanim zanim można można przystąpić przystąpić dodo kolejnego kolejnego etapu, etapu, jakim jakim jest jest przetarcie przetarcie jejjej powierzchni powierzchni i rozsypanie i rozsypanie specjalnej specjalnej posypki posypki

16 16

17 17posadzka posadzka popo kilkunastu kilkunastu dniach dniach odod Wylania Wylania betonu betonu – można – można sięsię jużjuż popo niej niej poruszać, poruszać, aleale nana ostateczny ostateczny efekt efekt wizualny wizualny trzeba trzeba jeszcze jeszcze poczekać poczekać kolejne kolejne kilkadziesiąt kilkadziesiąt dnidni

17 17

12/2015 12/2015Własny Własny Dom Dom 8787

MODERNIZACJA instalacje

Modernizacja Grawitacyjna • usprawnienie • wentylacja a adaptacja pomieszczeń

Rekuperator to serce systemu nawiewnowywiewnego. Tłoczy powietrze, które jest uprzednio ogrzewane i oczyszczane. Należy pamiętać o okresowych przeglądach i wymianie filtrów średnio co 3-4 miesiące

Wentylacja Tekst: arch. Justyna Bąbarska

Sygnały do działania: • niezdrowy klimat wnętrza, ,,stojące powietrze", złe samopoczucie mieszkańców: bóle głowy, zmęczenie, alergie związane z brakiem dopływu świeżego powietrza •ciąg wsteczny – nawiewanie powietrza kratkami wentylacyjnymi przejawiające się utrudnionym usuwaniem zapachów •skraplanie się pary wodnej na szybach •zawilgocenie pomieszczeń, grzyby i pleśń na ścianach

Własny Dom 12/2015

rawidłowa wentylacja to taka, która zapewnia optymalną cyrkulację i wymianę powietrza w domu. Warto zwrócić na nią szczególną uwagę, ponieważ to ona ma za zadanie usuwać wilgoć z powietrza. Co się z tym wiąże? Zapewnia zdrowy klimat i decyduje o dobrym samopoczuciu mieszkańców. Od rodzaju przyjętego rozwiązania zależeć będzie sprawność wymiany powietrza w domu, a także jego jakość. Przyjmuje się, że w domu spędzamy znaczną większość swojego czasu. Warto więc zainwestować w modernizację wentylacji, szczególnie w przypadku występowania u mieszkańców domu alergii. Należy jednak pamiętać, że nawet najlepiej działający system nie jest niezawodny. Stąd też niezbędna jest kontrola i systematyczna konserwacja wentylacji.

Wentylacja grawitacyjna Najczęściej stosowanym rozwiązaniem w budownictwie mieszkaniowym pozostaje nadal wentylacja grawitacyjna. Usuwanie powietrza odbywa się poprzez system pionowych kanałów wentylacyjnych. Różnica temperatur we wnętrzu i na zewnątrz wymusza cyrkulację powietrza. Sprawność działania tego rozwiązania w dużej mierze zależy od warunków atmosferycznych panujących na zewnątrz. Jeśli chcemy mieć kontrolę nad działaniem wentylacji, nie możemy ograniczyć się jedynie do zbudowania przewodów wentylacyjnych. Wentylację grawitacyjną można usprawnić na kilka sposobów, jednak możliwość pełnej kontroli nad systemem zapewni jedynie wentylacja mechaniczna.

fot. Rekuperatory.pl

Montaż wentylacji nawiewnowywiewnej • budowa systemu • rekuperacja • z gruntowym wymiennikiem ciepła

instalacje modernizacja

W zależności od sposobu wymuszania przepływu powietrza, można wyróżnić trzy typy wentylacji mechanicznej. Nawiewna polega na zapewnieniu powietrza z zewnątrz do wnętrza za pomocą wentylatorów nawiewnych. W wyniku takiego działania w pomieszczeniu wytwarza się nadciśnienie, powodujące naturalny wywiew. Drugim rozwiązaniem jest wentylacja wywiewna. Polega na zastosowaniu wentylato-

podciśnienie

Wentylacja WyWieWna. Wentylator wyciąga powietrze z pomieszczeń, powodując napływ świeżego przez nawiewniki okienne lub ścienne

rów wywiewnych, które ,,wyciągają” nieświeże powietrze z wnętrza. W wyniku ich działania powstaje podciśnienie, które „zasysa” powietrze z zewnątrz poprzez nieszczelności przegród lub specjalne kratki wentylacyjne. Z połączenia dwóch pierwszych rozwiązań otrzymamy system nawiewno-wywiewny. Sercem takiego systemu jest centrala wentylacyjna zarówno tłocząca, jak i usuwająca powietrze z pomieszczeń, która powoduje ciągłą cyrkulację.

Wentylacja graWitacyjna działa dzięki różnicy między temperaturami wnętrza domu i powietrza atmosferycznego

nadciśnienie

Wentylacja naWieWna. Wentylator nawiewa powietrze do wnętrza, powodując ,,wypychanie” zużytego powietrza

rys. A. Czerwonka

Wentylacja mechaniczna

Wentylacja naWieWno-WyWieWna wyciąga i wtłacza powietrze, powodując ciągłą cyrkulację

Wentylacja grawitacyjna elementy. Modernizacja systemu wentylacyjnego jest konieczna przy każdej przebudowie, szczególnie w przypadku zmiany lokalizacji pomieszczeń (kuchni, łazienek, sypialni).

fot. H. Tomasiewicz

Nie zawsze modernizacja systemu wentylacyjnego polega na wprowadzeniu pełnej mechaniki. Układ grawitacyjny może być rozwiązaniem wystarczającym. Warto jednak zadbać o kilka udogodnień i wyposażyć układ w odpowiednie

Usprawnienie istniejącej wentylacji Przed przystąpieniem do modernizacji wentylacji powinniśmy sprawdzić jej drożność. Po przeczyszczeniu kanałów wentylacyjnych może okazać się, że system działa skutecznie i modernizacja nie jest konieczna. Do czyszczenia wentylacji najlepiej wynająć wyspecjalizowaną ekipę. Czyszczenie elementów takich jak kratki wentylacyjne powinniśmy przeprowadzać regularnie i dość często.

Docieplenie komina Częstym problemem przy słabej wymianie powietrza jest nadmierne wychłodzenie kanału, zmniejszające ciąg. W takim wypadku może okazać się, że wystarczy ocieplić przewody wentylacyjne. Ilość niezbędnych prac i koszty zależą od naszych oczekiwań. Wentylacja grawitacyjna jest rozwiązaniem stosunkowo tanim – zarówno w budowie, jak i eksploatacji (związanej jedynie

z okresowym udrażnianiem). Efektem niepożądanym może okazać się niewydolność układu w okresach szczególnie gorących lub zimnych. Dodatkowo niefiltrowane powietrze nie będzie najwyższej jakości. Przeciągów i niedostatecznej wymiany powietrza unikniemy, stosując wentylację mechaniczną, która zapewni także jego osuszanie i filtrowanie. Pamiętajmy jednak o podniesionych kosztach.

12/2015 Własny Dom

MODERNIZACJA instalacje

Dodatkowe wentylatory

W wentylacji grawitacyjnej napływ świeżego powietrza jest możliwy dzięki szczelinom w przegrodach. Obecnie coraz większą uwagę przywiązuje się do termoizolacyjności budynku. W związku z tym ilość szczelin w przegrodach zewnętrznych sprowadza się do minimum, przez co wymiana powietrza staje się wręcz niemożliwa. Aby zapewnić dopływ powietrza do wnętrza, warto stosować nawiewniki okienne. Urządzenia te montuje się w ramie okiennej lub w ościeżnicy. Budując dom, możemy od razu zakupić okna wyposażone w nawiewniki. Jeśli jednak posiadamy już okna pozbawione tych urządzeń, możemy zamontować je, korzystając z usług fachowej firmy. Nawiewniki mogą być regulowane ręcznie lub automatycznie. Do tych drugich zaliczamy nawiewniki ciśnieniowe, gdzie regulacja przepustnicy zależy od różnicy ciśnień w domu i na zewnątrz, oraz higrosterowane – regulacja zależna jest od wilgotności powietrza.

System grawitacyjny można także wspomóc, montując w miejscu kratki wentylacyjnej wentylator. W tym celu niezbędne jest doprowadzenie przewodu elektrycznego do miejsca montażu wentylatora. Przed zakupem urządzenia należy wymierzyć także otwór wentylacyjny. Włącznik urządzenia może być autonomiczny lub połączony z włącznikiem światła (częste rozwiązanie dla łazienek i toalet). Na rynku dostępne są także urządzenia automatyczne, wyposażone w czujniki ruchu czy wilgotności powietrza. Decydując się na wentylator, należy pamiętać, że nie wszędzie można go zastosować. W kotłowni lub pomieszczeniach, gdzie zamontowane są kotły gazowe z otwartymi komorami spalania, wentylator może zakłócić proces odprowadzenia spalin. Jeśli modernizując wentylację grawitacyjną, zdecydujemy się na zastosowanie nawiewników, warto jednocześnie uzupełnić system o wentylatory i odwrotnie. Działanie obu urządzeń wza-

jemnie się uzupełnia. Sprawne działanie wentylacji jest możliwe przy sprawnie działającym doprowadzaniu i odprowadzaniu powietrza.

Poprawianie ciągu Jeśli podczas wietrznej pogody mamy problem z wentylacją pomieszczeń, warto zastosować nasady kominowe. Ich zadaniem jest ochrona kominów wentylacyjnych przed zawirowaniami wiatru i jednoczesnym wytworzeniem podciśnienia w przewodzie. Powstały ciąg „wysysa” powietrze z pomieszczeń na zewnątrz. Szczególnym rozwiązaniem jest nasada hybrydowa. Uzupełniona jest o silnik, który automatycznie uruchamia się przy bezwietrznej pogodzie.

fot. H. Tomasiewicz

Kiedy nawiewniki?

wentylator jest rozwiązaniem okresowo usprawniającym wentylację. Może się włączać np. przy zwiększeniu wilgotności

fot. H. Tomasiewicz

komin z nieczynnym przewodem dymowym

Przewody sPalinowe i dyMowe są zwykle grupowane z kanałami wentylacyjnymi. Pozwala to zmniejszyć liczbę kominów na dachu i poprawia ciąg wentylacyjny. nieużytkowany i nieocieplony komin zmniejszy ciąg i spowoduje złe działanie wentylacji grawitacyjnej

Własny Dom 12/2015

fot. Vilpe

nasada koMinowa wspomaga usuwanie powietrza i uniezależnia od warunków zewnętrznych (temperatura, podmuchy lub brak wiatru)

instalacje modernizacja

fot. Istpol

naWieWniki mogą być montowane na nowych, ale także istniejących oknach – zarówno z PVC, jak i drewnianych

rys. Fakro

naWieWniki okienne zapewniają dopływ powietrza. Mogą być regulowane ręcznie lub automatycznie – na podstawie różnicy ciśnień lub wilgotności

Niezależnie od rodzaju zastosowanej wentylacji, zasada ruchu powietrza we wnętrzu domu musi pozostać niezmieniona. „Nieświeże” powietrze przepływa z pomieszczeń najczystszych do tych o najbardziej zabrudzonym powietrzu. Ruch odbywa się zatem od pokojów, poprzez korytarze i hole, do kuchni i łazienek, gdzie znajdują się wejścia do kanałów wentylacyjnych. Po przebudowie domu układ ten nie może ulec zniekształceniu. Zmieniając więc lokalizację łazienki, musimy „przenieść” także komin wentylacyjny w jej sąsiedztwo. Układ nawiewników i otworów wywiewnych także należy dostosować do nowego rozplanowania domu. Nawiewniki świeżego powietrza umieszczamy w salonach, sypialniach i jadalniach, natomiast otwory wywiewne – w łazienkach, kuchni, garderobach i pomieszczeniach technicznych. Pamiętajmy, że wewnętrzna stolarka drzwiowa nie może być bardzo szczelna, a w pomieszczeniach pozbawionych okien należy zwiększyć powierzchnię otworów wentylacyjnych.

Budowa komina wentylacyjnego Kominy wentylacyjne zawsze umieszcza się przy ścianach nośnych. Jeśli komin ten przebiega

W pomieszczeniach adaptoWanych na kuchnie i łazienki należy wybudować kominy wentylacyjne lub podłączyć się do istniejących wolnych przewodów

Wyroby z keramzytobetonu zapewniają większą izolacyjność termiczną i akustyczną

fot. Presto

Właściwa cyrkulacja

przez pomieszczenia nieogrzewane lub „opiera” się o zewnętrzną ścianę, musimy pamiętać o wykonaniu jego ocieplenia. Do budowy kominów możemy użyć specjalnych pustaków wentylacyjnych (ceramicznych, keramzytobetonowych, silikatowych). Posiadają one od jednego do kilku kanałów wentylacyjnych. Do obudowy komina możemy używać jedynie elementów pełnych. W przypadku domu o więcej niż jednej kondygnacji budowany jest osobny przewód wentylacyjny dla każdej z nich. Mając w domu dwie łazienki jedną nad drugą, dla każdej z nich powinno się zaprojektować osobny przewód wentylacyjny. Pamiętajmy, że kominy wentylacyjne nie mogą być w żaden sposób obciążane. Średnice przewodów, wielkości kratek wentylacyjnych, odchylenia od pionu i grubości ścian kanałów określają normy budowlane.

fot. CJ Blok

W przypadku gdy rozbudowujemy dom lub zmieniamy lokalizację pomieszczeń, modernizacja wentylacji może przysporzyć kilku problemów. Przede wszystkim nie należy przystępować do prac bez wcześniejszego projektu nowej wentylacji.

fot. H. Tomasiewicz

Wentylacja w adaptowanych pomieszczeniach

kominy Wentylacyjne z pustakóW usprawniają i przyspieszają montaż komina. Należy dostawiać je do istniejącej ściany

12/2015 Własny Dom

MODERNIZACJA instalacje

rys. Iglotech

Montaż wentylacji nawiewno-wywiewnej wentylacja nawiewno-wywiewna. Centrala umieszczana jest w przestrzeni technicznej, np. na poddaszu. Anemostaty nawiewne umieszczane są w pomieszczeniach czystych (sypialnie, salony), wywiewne – w kuchniach, łazienkach, garderobach itp.

Wentylacja mechaniczna daje kontrolę nad wymianą powietrza w domu. Możemy ustawiać jej parametry dogodnie i niezależnie od warunków atmosferycznych panujących na zewnątrz. Decydując się jednak na wentylację mechaniczną nawiewno-wywiewną, nie możemy łączyć jej z wentylacją grawitacyjną, zakłócałaby bowiem jej pracę.

Budowa systemu

fot. Rekuperatory.pl

przewody ze sztywnych kanałów wymagają dodatkowego zaizolowania wełną. Są trwalsze i solidniejsze, ale bardziej kosztowne

Montaż wentylacji nawiewno-wywiewnej polega na zamontowaniu w wyznaczonym pomieszczeniu technicznym (zazwyczaj jest to poddasze, garaż, korytarz itp.) centrali wentylacyjnej. Jednostka generuje słyszalny hałas, dlatego dobrze jeśli będzie oddalona od sypialni. Jeśli jest to miejsce nieogrzewane, urządzenie musi być ocieplone. Należy również umożliwić odpływ skraplającej się w nim wody. Do urządzenia podłącza się elastyczne lub sztywne przewody (ocieplone wełną) w pomieszczeniach zakończone anemostatami i kratkami wentylacyjnymi. Wentylatory mają za zadanie odprowadzać zużyte powietrze z pomieszczeń ,,brudnych” (kuchnia, łazienka, garderoba itd.) i tłoczyć powietrze do pomieszczeń ,,czystych”. Jeśli wentylację mechaniczną tworzymy w miejsce grawitacyjnej, możemy wykorzystać istniejące już kanały i poprowadzić w nich przewody. Wyrzut powietrza

umiejscawiamy w przewodzie wypuszczonym nad powierzchnię dachu lub w ścianie domu (musi być oddalony od czerpni).

Jaki wybrać?

doprowadzenia dodatkowej energii spoza układu. Może jednak dochodzić w nich do zjawiska szronienia – rozwiązaniem może być podłączenie szeregowo drugiego wymiennika. • wymienniki obrotowe mają postać bębna, w którym wirnik obraca się z prędkością 10-20 obrotów na minutę. Ich

Prowadzenie przewodów Decydując się na wentylację mechaniczną, należy zdawać sobie sprawę z konieczności ukrycia przewodów, które nie zawsze mogą być schowane w przestrzeniach technicznych czy nieużytkowych. Często prowadzi się je w pomieszczeniach i zabudowuje płytami g-k. Może to być okazja do zamontowania efektownego oświetlenia w przestrzeni sufitu podwieszonego. Montaż wentylacji to również często kucie w stropie i ścianach otworów na kratki i anemostaty, przejść i kanałów. Jest to równoznaczne z większym remontem, jednak w efekcie pozwoli uzyskać komfortowe warunki mieszkania.

Rekuperacja Rozwiązaniem najbardziej komfortowym jest system nawiewno-wywiewny z zamontowanym wymiennikiem ciepła. Wymiennik ciepła (rekuperator) to urządzenie, które pobiera ciepło z powietrza wywiewanego i oddaje je powietrzu tłoczonemu do domu. Kontrola przepływu powietrza i jego podgrzewanie daje realne korzyści w ogrzewaniu pomieszczeń.

Własny Dom 12/2015

Decydując się na wentylację z rekuperacją, warto zapoznać się z różnymi typami wymienników różnych producentów. Urządzenia różnią się parametrami, (m.in. stopniem odzysku ciepła), budową i ceną. • wymienniki krzyżowe są najpopularniejsze. Mają prostą budowę i nie wymagają

fot. Rekuperatory.pl

instalacje modernizacja

czerpnia powietrza powinna znaleźć się na nienasłonecznionej elewacji. Może być umieszczona na dachu (odległość od wywiewek kanalizacyjnych min. 6 m) lub na ścianie zewnętrznej (odległość od wyrzutni min. 1,5 m)

sprawność dochodzi do 80%. Pozwalają także odzyskiwać wilgoć z usuwanego powietrza, co jest istotne zwłaszcza w zimie, gdy powietrze jest bardzo przesuszone. Mają skomplikowaną budowę, mogą więc być bardziej awaryjne i generować większy hałas. • wymienniki przeciwprądowe działają na tej samej zasadzie co wymienniki krzyżowe, tutaj jednak powietrze przepływa równolegle w przeciwnych kierunkach, co pozwala uzyskać sprawność do 90%. Nie pojawia się tu również szronienie. Są zwykle droższe i mają większe gabaryty od innych typów. W okresie letnim bardzo przydatny okaże się kanał obejściowy (by-pass), którym powietrze wywiewane jest z pominięciem wymiennika ciepła. Jeśli system nie jest wyposażony w kanał obejściowy, można zastosować kasetę letnią, która zwiększa przepływ powietrza i niweluje odzysk ciepła do minimum. Zastępujemy nią wymiennik ciepła w okresie lata (w tym czasie sam wymiennik można poddać czyszczeniu i konserwacji).

Wentylacja z GWC Ciekawym i bardzo skutecznym uzupełnieniem wentylacji mechanicznej jest gruntowy wymiennik ciepła. Powietrze nie musi być czerpane bezpośrednio z zewnątrz – może uprzednio przepłynąć przez system rur i kanałów umieszczonych pod ziemią (na gł. 1,2-1,8 m). Dzięki stałej temperaturze gruntu na tej głębokości powietrze w mroźne dni może być ogrzane do dodatniej temperatury. W lecie z kolei taki system będzie stanowić naturalną klimatyzację.

System musi być wyposażony w by-pass, który pozwoli regulować wielkość strumienia i przekierowywać go w zależności od panującej na zewnątrz temperatury. Gdy nie ma potrzeby dogrzewania powietrza lub jego chłodzenia (temp. na zewn. ok. 10-20°C), by-pass automatycznie doprowadza powietrze bezpośrednio z zewnątrz. Można wyróżnić kilka rodzajów gruntowych wymienników, każdy jednak wymaga wykonania wykopu. Należy przewidzieć również jego lokalizację – system rur zajmuje znaczną powierzchnię, której nie należy obsadzać roślinami o głębokim systemie korzeniowym.

rekl aM a

W zimie i latem

12/2015 Własny Dom

Sposoby na śnieg i lód

fot. Gardena

wokół domu zima

Tekst: Agnieszka Rudomino

Śnieg i lód na chodniku, podjeździe czy na schodach? Komfort i bezpieczeństwo może zapewnić prosta instalacja

hoć zimowych, śnieżnych dni bywa ostatnio mniej, jednak śnieg na posesji potrafi dać się we znaki. Skuwanie lodu z podjazdu, schodów zewnętrznych czy tarasu, odgarnianie śniegu, sypanie soli lub piasku – to nie są ulubione zajęcia, a już na pewno nie rano, przed wyjściem do szkoły czy pracy. Jeżeli nie możemy lub nie chcemy zainstalować na podjeździe czy ścieżce wiodącej od furtki do drzwi wejściowej instalacji podgrzewającej nawierzchnię, producenci maszyn i narzę-

Własny Dom 12/2015

dzi ogrodowych oferują spory wybór urządzeń ręcznych, elektrycznych i spalinowych, które pozwolą nam pozbyć się śniegu i lodu z posesji. Na małych działkach sprawdzą się szufle czy niewielkie odśnieżarki, na większych celowe może się okazać podczepienie lemiesza do traktorka ogrodowego. Zdecydowanie bardziej komfortowo, ale i bezpieczniej przeżyjemy zimowe dni, jeśli skorzystamy z systemu antyoblodzeniowego – na gruncie i na dachu. Na gruncie – abyśmy nie poślizgnęli się,

idąc po ścieżce lub po schodach i aby móc wyjechać samochodem, nie buksując kołami w śniegu. W rynnach i na dachu – aby zalegający śnieg i lód ich nie zniszczył, a nam nic nie spadło na głowę.

Więcej informacji www.elektra.pl devi.danfoss.com www.dolejsz.pl www.polcontact.pl www.eltom.org.pl

www.ensto.com/pl www.luxbud.com.pl www.gardena.com/pl www.stiga.pl husqvarna.com/pl

zima wokół domu

Odśnieżanie tradycyjne Wybór odpowiedniego narzędzia do odśnieżania wydaje się prosty. Nierzadko jednak zima weryfikuje jego przydatność i często okazuje się, że wybrana łopata czy zgarniacz są niepraktyczne. Warto więc, oprócz ceny, zwrócić uwagę na wygląd, wymiary oraz materiał, z jakiego wykonane jest narzędzie. Łopaty sprawdzą się przy zgarnianiu śniegu z niedużych powierzchni, przy większym terenie lepszym rozwiązaniem będzie bardziej wybór praktycznego zgarniacza. Ma on szeroką szuflę i poręczny szeroki uchwyt, zapewniający dużą wydajność i wygodę pracy. Łopaty do śniegu wykonuje się z tworzywa sztucznego lub stali bądź aluminium. Szufle zgarniaczy do śniegu zwykle są plastikowe. Łopaty, których szufle wykonane są z tworzywa sztucznego, z reguły kosztują mniej niż ich stalowe czy aluminiowe odpowiedniki, nie są jednak tak trwałe. Łopaty z szuflami stalowymi i aluminiowymi są bardziej wytrzymałe i poradzą sobie dobrze nawet ze zlodowaciałym śniegiem. Decydując się na łopatę z tworzywa sztucznego, warto wybierać modele, w których krawędź szufli wykończona jest listwą

aluminiową. Zwiększa ona wytrzymałość tego elementu, dzięki czemu w razie trafienia podczas odśnieżania na duży kamień czy inną twardą przeszkodę szufla nie ulegnie zniszczeniu, nawet przy silnym uderzeniu, nie będzie się też tak szybko ścierała. Taki sprzęt sprawdzi się dobrze w przypadku stosunkowo równej nawierzchni, jak asfalt czy beton. Do odśnieżania podjazdu czy chodnika o nierównej nawierzchni, np. z kostki brukowej, lepiej wybrać łopatę z gumowym wykończeniem szufli – odśnieżanie takim narzędziem nie będzie generowało nieprzyjemnego hałasu. Istotna przy wyborze łopaty do odśnieżania będzie szerokość szufli. Im jest ona szersza, tym więcej śniegu można zgarnąć przy jednokrotnym ruchu narzędziem. Zbyt szeroka szufla wypełniona śniegiem może przy podnoszeniu być trudna do utrzymania w pozycji poziomej. Jeśli zależy nam na szerokiej powierzchni odśnieżania, lepiej zdecydować się na zgarniacz. Narzędzia te wyposaża się w kółka bądź odpowiednio wyprofilowane rolki, co jest to bardzo praktycznym rozwiązaniem, ułatwiającym transportowanie zgarniętego śniegu.

Wybierając narzędzie do odśnieżania warto też zwrócić uwagę na jego wysokość, która również wpływa na jakość i komfort pracy. Dobrze jest przed zakupem „przymierzyć” do siebie daną łopatę czy zgarniacz – wyższe osoby powinny sięgnąć po dłuższe narzędzia. Wybierając łopatę, dobrze jest sprawdzić też jej ciężar. Przy długotrwałym odśnieżaniu lepiej sprawdzą się łopaty lżejsze – najlepiej z tworzywa sztucznego i z aluminiowym uchwytem, dzięki któremu odśnieżanie nie będzie tak męczące. W łopatę lub zgarniacz do śniegu warto zaopatrzyć się jeszcze przed nadejściem intensywnych opadów.

fot. Gardena

Odśnieżanie ręczne

fot. Gardena

skuwacz do lodu pozwala rozbić zwartą pokrywę lodową na ścieżce lub podjeździe na mniejsze kawałki i odłupać lód od nawierzchni

komplet łopat i skuwaczy – wybór konkretnego urządzenia przez konkretnego domownika będzie zależał nie tylko od ilości śniegu lub lodu do usunięcia, ale także od siły fizycznej danej osoby – szersza łopata lub skuwacz mogą wymagać większej siły

ręczny pług śnieżny jest bardziej wydajny niż łopata. urządzenie jest składane, więc łatwo je przenosić i przechowywać

12/2015 Własny Dom

odśnieżarka pozwala szybko odśnieżyć niewielki podjazd lub taras. Warto pamiętać, że śniegu nie wolno przerzucać na posesję sąsiada

Maszyny do odśnieżania

traktorek ogrodoWy z doczepionym lemieszem może funkcjonować w zimie jako pług śnieżny

i większa moc. Umożliwiają one także odśnieżanie rozległych posesji (gdyż ich zasięgu nie ogranicza żaden przewód) oraz grubych pokryw śnieżnych. Wśród odśnieżarek spalinowych do wyboru są urządzenia jedno- i dwustopniowe. Do odśnieżania utwardzonych nawierzchni chodników i podjazdów można z powodzeniem wybrać odśnieżarkę jednostopniową. Wyposażona jest ona w świder, który odpowiada za jednoczesne zbieranie i odrzucanie śniegu. Ma on bezpośredni kontakt z podłożem, dlatego lepiej, aby było ono wykończone

nawierzchnią twardą – kostką, betonem czy asfaltem. Do odśnieżania powierzchni żwirowych czy usuwania grubszych pokryw śnieżnych lepszym rozwiązaniem będzie wybór odśnieżarki dwustopniowej. Takie urządzenia – poza świdrem zbierającym śnieg – wyposaża się również w wirnik, który odrzuca go na ustaloną odległość. Odśnieżarki dwustopniowe mają też koła, dzięki czemu świder nie styka się z podłożem – sprawdzą się więc dobrze na każdej nawierzchni.

fot. Stiga

Właściciele dużych posesji, na których garaż jest znacznie oddalony od bramy, a powierzchnia do odśnieżania dość duża, powinni rozważyć zakup odśnieżarki. Wybierać można wśród odśnieżarek spalinowych lub elektrycznych. Urządzenia elektryczne są tańsze i lżejsze niż spalinowe. Nie generują też tak dużego hałasu. Zasięg takiej odśnieżarki ogranicza jednak długość kabla, który może uprzykrzać nieco wykonywanie prac porządkowych. Zaletą dobrej jakości odśnieżarek spalinowych jest z kolei ich niezawodny silnik

fot. Stiga

wokół domu zima

fot. Stiga

do traktorka możemy również podczepić z tyłu urządzenie umożliwiające posypywanie podjazdu lub prywatnej drogi piaskiem lub solą

zamiatarka do śniegu pozwala odgarnąć sypki śnieg, który nie zdążył jeszcze przywrzeć do podłoża

Własny Dom 12/2015

fot. Stiga

odśnieżarka wyposażona jest w obracające się, ustawione pod kątem ostre tarcze, które rozdrabniają śnieg

łańcuchy na kołach traktorka przydadzą się, jeśli pod usuwanym śniegiem jest lód – inaczej traktorek może się ślizgać

zima wokół domu

Jak to działa Sposób działania systemu przypomina elektryczne ogrzewanie podłogowe, które składa się z kabli lub mat grzejnych oraz odpowiednich sterowników (termostatów). Za sprawą przepływającego w przewodach prądu wzrasta ich temperatura, dzięki czemu np. na chodniku czy podjeździe topi się śnieg. Nie trzeba go więc odgarniać ani posypywać solą, która ma działanie korozyjne. Dodatkowo nawierzchnia chroniona jest przed popękaniem wywołanym zmianą objętości zamarzającej wody, a system jest bezpieczny dla środowiska.

Sterowanie

regulator umożliwia zaprogramowanie parametrów pracy instalacji lub ręczne jej włączenie, jeśli nie załączyła się sama, ale my uważamy, że dla bezpieczeństwa domowników lub gości powinna już pracować

fot. Elektra

Warunkiem optymalnego działania jest właściwe zaprojektowanie oraz wykonanie instalacji. Nowoczesne systemy mogą być wyposażone w sterowanie automatyczne, które dostosowuje jego działanie do panujących warunków atmosferycznych. Poprzez zastosowanie mikroprocesorowych regulatorów i czujników wilgotności oraz temperatury system może określić potrzebę rozmrożenia danej powierzchni. Samoczynnie może się włączać i wyłączać, przechodząc w stan

czuwania. Dolny i górny próg działania, czyli przedział temperatury, ustawia użytkownik danego systemu. Można też zdecydować się na ręczną obsługę instalacji. Koszt instalacji nie jest wysoki, zaś eksploatacji zależy od konfiguracji sterowania, czyli ustawienia progów granicznych termostatu oraz czujników wilgotności. Przy sterowaniu ręcznym to właściciel włącza i wyłącza system. System taki zużywa niewiele energii elektrycznej i jest w pełni bezpieczny (specjalne membrany na instalacji zabezpieczają przed porażeniem prądem). Jego montaż warto zlecić profesjonalnemu wykonawcy z niezbędnymi uprawnieniami i autoryzacją producenta, również ze względu na koszty realizacji i późniejszej eksploatacji. Wybór sposobu zabezpieczenia wybranych elementów wokół własnego domu warto skonsultować ze specjalistą i jemu powierzyć wykonanie projektu oraz realizację. Systemy antyoblodzeniowe pobierają prąd o napięciu elektrycznym 230 V. Każda rozdzielnica zasilająca powinna być wyposażona w odpowiednie zabezpieczenia różnicowoprądowe oraz nadprądowe.

fot. Elektra

Systemy antyoblodzeniowe

fot. Fakro

fot. Devi

instalacja antyoblodzeniowa mocno przypomina elektryczne maty grzewcze przeznaczone do montażu np. w łazienkach – kabel zamocowany jest na stałe do maty zapewniającej jego właściwe ułożenie

usuwanie śniegu z dachu może warunkować możliwość otwierania okien połaciowych czy działanie kolektorów słonecznych – nawet płotki śniegowe i rozbijacze śniegu nie zapewnią, że śnieg zniknie z dachu (będą go tylko rozdrabniać)

termostat współpracujący z czujnikami w rynnach i w nawierzchni podjazdu lub ścieżki sam wykrywa spadek temperatury i włącza instalację antyoblodzeniową. Możemy ją też włączyć ręcznie

12/2015 Własny Dom

wokół domu zima

Gdzie stosować? Instalacje antyoblodzeniowe stosować można na chodniku czy podjeździe, pod nawierzchniami z betonu, asfaltu, kostki lub płyt chodnikowych, jak również na schodach zewnętrznych pokrytych płytkami, w systemach rynnowych oraz na fragmentach poszycia dachowego, zwłaszcza blisko krawędzi dachu. Czasem spotkać je można pod ścieżkami w ogrodzie (zwłaszcza biegnącymi wokół domu lub do domku narzędziowego).

Własny Dom 12/2015

fot. Dolejsz.pl Marcin Dolejsz

kable grzewcze na dachu montowane są najczęściej przy jego krawędzi. Śnieg prędzej czy później się tu zsunie, więc tu są najbardziej wydajne, a jednocześnie chronią rynny przed obciążeniem śniegiem, a inwestorów – przed spadającymi na głowę bryłami śniegu i lodu

instalacja antyoblodzeniowa na silnie nachylonym podjeździe – gdyby nie ona, w zimie mogłoby się tu w ogóle nie dać wjechać

fot. Polcontact

kable grzewcze w rynnach chronią je przed przeciążeniem śniegiem i lodem oraz zapewniają im drożność również w zimie. Zabezpieczają nas też przed powstawaniem sopli – uderzenie spadającym dużym soplem może być śmiertelne (o czym mało kto dziś pamięta)

fot. Elektra

Przeciwoblodzeniową instalację dachową dobiera się ze względu na rodzaj konstrukcji dachu, systemu rynnowego, usytuowanie budynku względem stron świata oraz położenie w określonej strefie klimatycznej kraju. W górnej części budynku systemy grzejne montowane są głównie w rynnach wewnętrznych oraz pionowych rurach spustowych. Ich działanie polega na wytworzeniu ciepła, które powoduje szybsze rozpuszczanie śniegu oraz chroni przed zaleganiem lodu. Dzięki temu rury są drożne i swobodnie może nimi spływać woda z dachu. Zapobiega to tworzeniu się nawisów i sopli. Instalacją można też objąć krawędzie dachu. Dobrze działający system zabezpiecza poszycie dachu, rynien i rur spustowych przed działaniem zamarzającej wody nagromadzonej pod zalegającym śniegiem. Właściwy montaż kabli grzejnych umożliwiają specjalne taśmy i uchwyty. Przewody zasilające powinny być prowadzone kablami odpornymi na promieniowanie UV. Nie należy ich montować w rynnach wzdłuż przewodów grzejnych. W przypadku dachu o dużym nachyleniu warto zamontować przewód grzejny na połaci w najniższej części dachu. Kable mocuje się za pomocą haków na szerokości ok. 50 cm od krawędzi dachu. Może to być miejsce np. pomiędzy rynną a płotkiem śniegowym. Przewody grzejne tworzą pętle prowadzone naprzemiennie w górę i w dół, wzdłuż linii spadku dachu. Instaluje się je także wzdłuż rynny. Im bardziej skomplikowany dach, tym instalacja trudniejsza – do montażu w rynnach wewnętrznych niezbędne będą szyny montażowe, a w spustowych – taśmy.

fot. Elektra

Na dachu

instalacja antyoblodzeniowa na małym tarasie – w zimie będzie tu można wyjść, nie ryzykując poślizgnięciem

zima wokół domu

fot. Elektra fot. PPHU El-Tom Tomasz Walczak

Do ogrzewania wybranych powierzchni stosuje się stałooporowe przewody, maty grzejne lub przewody samoregulujące. Te ostatnie to kable z samoczynnym ograniczaniem mocy. Nie wymagają one instalowania specjalistycznych czujników, ponieważ samoczynnie regulują wydzielaną ilość ciepła (mocy) w zależności od panujących warunków na zewnątrz. Regulacja temperatury kabla odbywa się na całej jego długości. Choć stosuje się je głównie do zabezpieczenia rynien i dachów, można ich użyć również na niewielkich powierzchniach typu schody. Instalacja systemu może ułatwić mieszkańcom poruszanie się w zimowe, śnieżne dni po podjeździe, chodniku, schodach, tarasie czy innych ścieżkach. Stosując go, zmniejszamy ryzyko poślizgnięcia się i ewentualnego upadku. Na większych powierzchniach dobrze sprawdzają się maty grzejne, dlatego stosuje się je na ścieżce czy chodniku prowadzącym od furtki do domu, ewentualnie z domu do garażu, na podjeździe, a także na tarasie. Większe powierzchnie dzieli się na mniejsze poprzez wyznaczenie i wykonanie odpowiednich szczelin dylatacyjnych. W powstałych mniejszych polach układa się przewód. Podjazd do garażu można zabezpieczyć systemem antyoblodzeniowym na dwa sposoby – montując go na całej jego powierzchni, lub, w wersji oszczędniejszej, układając instalację wzdłuż pasów jezdnych pod kołami samochodu. Odległość między tymi pasami dopasowujemy do rozstawu kół. Dzięki temu wjazd i wyjazd z garażu stanie się łatwiejszy i bezpieczniejszy. Maty grzejne lub kable można układać w podsypce piaskowej (np. pod kostką brukową), a na podjazdach z zaprawy betonowej – w warstwie samej wylewki. Na schodach zewnętrznych zasadniczo stosujemy przewody grzewcze, które układa się na powierzchni stopni oraz – w przypadku schodów zabiegowych – również na płycie spoczynkowej. Podstopnice nie są ogrzewane, dlatego zaleca się skrajne odcinki kabla umieszczać blisko krawędzi stopni oraz na powierzchni przed schodami. Przewody umieszcza się w warstwie betonu, w odpowiedniej odległości od nawierzchni wykończeniowej schodów. Może ono być wykonane z gresu, terakoty, marmuru itp. Przewody można także umieścić w warstwie zaprawy klejowej,

jeśli np. płyty z kamienia stanowią wykończenie schodów i podestów. Grubość warstwy zaprawy lub kleju oraz głębokość, na jakiej umieszcza się elementy instalacji mają znaczenie, dlatego warto wybrać sprawdzonego wykonawcę. Błędy popełnione na tym etapie mogą podnieść koszt realizacji inwestycji oraz późniejszej eksploatacji systemu. Odpowiednio dobrana i wykonana instalacja antyoblodzeniowa zapewni mieszkańcom maksimum bezpieczeństwa przy jak najniższych kosztach eksploatacyjnych. Przykładowy układ warstw w sytuacji, gdy sysścieżka do drzwi podgrzewana od spodu – tem montowany jest pod kostką brukową, jest wokół piętrzą się zaspy, ale przejście dla nas jest następujący. Na podłożu usypujemy warstwę wolne od śniegu i lodu 5-7 cm podsypki żwirowo-piaskowej. W odległości 2-3 cm poniżej warstwy wykończeniowej z bruku układamy taśmę montażową oraz kable grzejne i zasypujemy piaskiem. Kostka brukowa, stanowiąca najwyższą warstwę, nie powinna być grubsza niż 8 cm.

podgrzewana ścieżka wokół domu – dzięki temu możemy rozejrzeć się po ogrodzie, nie brodząc w śniegu po kolana

rys. Ensto

Na gruncie

instalacja antyoblodzeniowa na schodach jest szczególnie ważna – to tu najczęściej zdarzają się poślizgnięcia, nierzadko prowadzące do złamań i innych poważnych urazów. jej montaż należy rozważyć zwłaszcza wtedy, gdy w domu mieszka osoba starsza lub poruszająca się o kulach albo lasce, niemająca tak dobrego wyczucia równowagi

12/2015 Własny Dom

wokół domu zima

Efektywne odprowadzanie wody Jest to element niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania systemu. Roztopiony śnieg w postaci wody z dachu, rynien czy nawierzchni musi mieć odpowiednie odprowadzenie, które zagwarantuje zachowanie właściwego spadku terenu, oraz dobrze dobrane średnice odpływów. Niestety, wszelkie nierówności na podjeździe czy chodniku powodują zaleganie wody i niszczenie nawierzchni.

fot. Polcontact

jeśli podjazd jest podgrzewany, musi być też wyposażony w wydajny system odwadniający, aby woda ze stopionego śniegu lub lodu miała gdzie spłynąć – inaczej może wciąż od nowa zamarzać, zmuszając system do ciągłej pracy, a nas narażając na wydatki za energię elektryczną

kratki systemu odwadniającego na podgrzewanym tarasie – po zalaniu kabli grzewczych betonem kratki będą zlicowane z nawierzchnią tarasu lub nawet minimalnie w niej zagłębione, aby umożliwić spływanie wody

100

Własny Dom 12/2015

Należy również pamiętać o tym, aby woda była prawidłowo odprowadzana z dachu. Potrzebne do tego są czyste i drożne rynny oraz rury spustowe. Ponieważ po jesieni mogą w nich zalegać liście, piasek lub igły, zanieczyszczenia te mogą w znaczny sposób utrudnić odpływ wody. Jeżeli nie zadbamy o czystość rynien i rur spustowych, woda, która nie będzie mogła swobodnie spływać systemem rynnowym, może zacząć spływać po ścianach domu. W konsekwencji może to doprowadzić do ich zawilgocenia, a w ten sposób obniżyć właściwości termoizolacyjne domu. Do wyczyszczenia rynien można użyć myjki ciśnieniowej lub specjalnie do tego przeznaczonych, prostych narzędzi. Podczas czyszczenia zwróćmy uwagę, by nie uszkodzić rynny.

fot. Blachotrapez

fot. Hauraton

Drożne rynny

należy dbać o drożność rynien jesienią, aby w zimie system je podgrzewający działał z maksymalną wydajnością

zima wokół domu

oczko wodne warto wyposażyć w sztuczną przerębel. kanały powietrzne zapewniają wymianę tlenu i umożliwiają uwalnianie gazów powstających w oczku w wyniku procesów gnilnych. wypełnione komory zapobiegają wynurzaniu się urządzenia w przypadku utworzenia się lodu

fot. Schell

Pierwszy i najważniejszy zabieg, jaki należy wykonać po lecie, gdy zakończyliśmy już sezon podlewania ogrodu, to usunięcie wody ze wszystkich elementów systemu nawadniania, tzn. z rur, zraszaczy, pistoletów i węży ogrodowych. Zawór odwadniający montujemy w najniższym punkcie instalacji. W ten sposób po zakończeniu pracy system nawadniania pozbywa sie wody pozostającej w rurach. Jest to konieczne, aby zapobiec zamarznięciu wody w sezonie zimowym, gdy panują ujemne temperatury. Jeśli tego nie zrobimy, zalegająca woda podczas zamarzania rozszerzy swoją objętość i może uszkodzić poszczególne części systemu. Jeśli nie posiadamy takiego zaworu, możemy podłączyć do instalacji kompresor i przy pomocy sprężonego powietrza usunąć niepotrzebną wodę. Sterowniki i elektrozawory są najwrażliwszymi i najważniejszymi częściami automatycznego systemu nawadniania. Te montowane do kranu należy odłączyć i przechować przez zimę w ogrzanych pomieszczeniach. Z kolei zawory elektromagnetyczne zamontowane w skrzyniach w ziemi należy zdemontować albo ręcznie usunąć z nich wodę, używając sprężonego powietrza. Na koniec pozostał demontaż reduktorów ciśnienia i filtrów, które przechowujemy w suchym i bezpiecznym miejscu aż do pierwszych dni wiosny.

fot. Gardena

Zabezpieczenie systemu nawadniającego przed mrozem

producenci oferują zawory zewnętrzne wyposażone w fabryczne zabezpieczenia zimowe, dzięki czemu nie trzeba ich opróżniać – zawór samoczynnie się napowietrza i odwadnia przy każdym zamknięciu. aby zabezpieczyć zawór na zimę, wystarczy wyjąć jego wrzeciono

NASZ EKSPERT

Jaki dach jest odporny na obciążenie śniegiem? Konstrukcja dachu musi uwzględniać ciężar śniegu i lodu, który w czasie śnieżnej zimy może na niej zalegać. Wystarczy, że pod ciężarem śniegu dach minimalnie się ugnie, a płyty g-k stanowiące element wewnętrznego wykończenia mogą popękać. Czasami na budynkach widać, że miejscami leży śnieg, zwykle na okapach, a w innych miejscach widać połać. Oznacza to, że w tych miejscach występują mostki termiczne, czyli jest za mało ocieplenia między krokwiami. Śnieg się topi, gdy dach jest ciepły od środka.

Dlatego leżący na dachu śnieg to świadectwo tego, że całe ciepło zostaje w domu, a nie ucieka przez przegrodę dachową, gdzie wytapia śnieg. Jedynym czynnikiem powodującym topnienie śniegu powinno być słońce. Może się jednak zdarzyć tak, że dach ma od północnej strony miejsca, w których śnieg będzie zalegał do późnej wiosny – np. komin wchodzący w kosz, albo inne „ciasne miejsca”. W tych przypadkach można pomyśleć o kablach grzewczych mających za zadanie roztopić ten zalegający śnieg.

Andrzej Bylski dekarz, finalista programu Superdekarz Zabezpieczenia przeciwśniegowe – płotki i rozbijacze, zwłaszcza od uznanych producentów – to bezpieczeństwo dla mieszkańców, rynien i samochodów. Grunt, by mieć pewność, że konstrukcja dachu została zaprojektowana tak, by wytrzymać obciążenie zalegającym za płotkami śniegowymi śniegiem i lodem.

12/2015 Własny Dom

101

ARCHITEKTURA bryła domu

ARCHITEKTURA • lokalizacja kuchni • otwarta czy zamknięta

• ergonomia • blaty kuchenne • ile łazienek w domu

• wyposażenie

fot. L. Kwartowicz

i wykończenie łazienki

NASZ EKSPERT

BRyłA

zwarta czy arch. Agnieszka Kubit, Kubit sp. z o.o. Właścicielka działającej od ośmiu lat autorskiej pracowni projektowej, oferującej kompleksową obsługę inwestycji: od projektu, przez realizację, po wykończenie i aranżację wnętrz. Projektuje i wykonuje domy jednorodzinne, budynki wielorodzinne, obiekty użyteczności publicznej i przemysłowe. Architekturę tworzy z przyjemnością i pasją

www.kubit.net

102

Własny Dom 12/2015

Każde dzieło wyróżnia się czymś spośród innych dzieł takiego samego typu. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że dwa podobne pejzaże różnią się użytą kolorystyką, sposobem prowadzenia pędzla czy rzuconym światłocieniem, a np. dwa utwory literackie – nawet na podobny temat – będą różnić się sposobem narracji, językiem lub stylistyką. Cechy te są przykładowymi wyróżnikami stylu.

Co stanowi takie wyróżniki w przypadku budynku – dzieła architektonicznego? Otóż właśnie jednym z takich zasadniczych wyznaczników stylu jest bryła budynku. Budownictwo – zwłaszcza jednorodzinne – podporządkowane jest zasadniczo funkcji utylitarnej i to najczęściej wola inwestora bądź jego konkretne potrzeby kształtują ostateczny efekt architektoniczny. Nie bez znaczenia (a w polskich

domu

fot. K. Czaja

bryła domu ARCHITEKTURA

Tekst: arch. Agnieszka Kubit

rozczłonkowana? warunkach może nawet pierwszoplanowa) jest również rola budżetu przeznaczonego na planowaną inwestycję. Jednakże pomimo tych zastrzeżeń bryła budynku pozostaje tym, co przede wszystkim wyróżnia go spośród innych domów, na co zwracamy uwagę w pierwszej kolejności, o czym dyskutujemy, tym, co nam się podoba bądź nie. W przypadku dzieł architektury wyróżnia-

jących się wartością artystyczną bryła budynku bez wątpienia reprezentuje styl jego twórcy. Jednakże w pozostałych przypadkach znacznie częściej zdarza się, że bryła wskazuje jedynie na styl, a może raczej trend panujący w danym regionie i/lub w danym czasie. Przede wszystkim nie zapominajmy jednak, że bryła jest często wynikiem kompromisu pomiędzy potrzebami inwestora i jego rodziny

a koncepcją architekta jako artysty. I na tym właśnie aspekcie oprzemy dalsze rozważania na temat rozwiązań architektonicznych w tym zakresie i konsekwencji płynących z nich dla przyszłych domowników. Bo dom powinien być zarówno funkcjonalny, jak i piękny – te dwie cechy naprawdę nie muszą stać ze sobą w sprzeczności.

12/2015 Własny Dom

103

ARCHITEKTURA bryła domu

Inwestorzy, którzy decydują się na projekt indywidualny, zazwyczaj mają indywidualne potrzeby, które uwzględniają architekci. Jeśli właśnie funkcja poszczególnych pomieszczeń w budynku odgrywa decydującą rolę, proponują inwestorom bryły bardziej rozczłonkowane, przeważnie o charakterze współczesnym. Przykładem są budynki parterowe z wydzielonymi strefami dziennymi-gościnnymi i prywatnymi mieszkańców, na rzucie w kształcie litery C lub L, nie zaś katalogowego prostokąta. Projektując obiekt dla inwestora, któremu zależy na funkcjonalności obiektu, czyli na odpowiednio usytuowanych pomieszczeniach o ergonomicznie dopasowanej wielkości i kształcie, optymalnie usytuowanych zarówno względem pozostałych pomieszczeń, jak i stron świata, nacisk kładziemy na jak najlepsze dopasowanie do potrzeb i funkcji, a bryła budynku jest niejako pochodną tych wymagań. Efektem są najczęściej bryły rozczłonkowane, asymetryczne, skomplikowane, ale przez to również niesztampowe i nowatorskie.

fot. M. Misiak

Kiedy bryła rozczłonkowana

Rozczłonkowana, szeRoka bRyła domu pozwala zarówno nadać budynkowi wygląd rezydencji, jak i wydzielić strefę wypoczynku w ogrodzie zimowym będącym osobnym budyneczkiem

Oczywiście przeciwieństwem budynku o bryle rozczłonkowanej będzie budynek o bryle zwartej, najczęściej na podstawie prostokąta, z dwu- lub czterospadowymi dachem. Takich budynków jest w polskim krajobrazie znacznie więcej, gdyż łatwo wpasowują się w małe, prostokątne działki, wydzielone zazwyczaj w równych częściach z podmiejskich działek rolnych. Popyt na budynki o prostej formie i typowym układzie pomieszczeń jest bardzo duży, stąd też projekty katalogowe są do siebie z reguły łudząco podobne – różnią się zazwyczaj jedynie niuansami. Takie budynki mogą zapewnić spełnienie jedynie podstawowych wymagań domowników. Spożywanie posiłków, oglądanie telewizji, praca we własnym gabinecie, higiena, sen – ot, codzienny rytuał. Zazwyczaj w takich budynkach jest jeszcze miejsce na pozostawienie jednego lub dwóch samochodów w ogrzewanym garażu. Takie budynki – niezbyt skompliko-

104

Własny Dom 12/2015

wane i umiarkowanie dopasowane do indywidualnych potrzeb domowników – najczęściej mają zwartą i nieskomplikowaną bryłę. Najczęściej strefa ogólnodostępna z salonem, aneksem kuchennym i wc znajduje się w takim przypadku na parterze budynku. Strefa wejściowa jest usytuowana centralnie, a obok (albo co gorsza na pierwszym planie) znajduje się garaż albo jakieś pomieszczenie gospodarcze. Część prywatna znajduje się zwykle na piętrze budynku, które zazwyczaj jest poddaszem użytkowym. Sypialnie, łazienka, rzadziej garderoba – wszystko przynajmniej częściowo ze skośnymi sufitem. Tu raczej funkcję dopasowuje się do bryły niż odwrotnie. Opisane powyżej zwarte bryły budynków stały się w polskim krajobrazie formą dominującą, przez co banalną i niewyróżniającą się, ale zarazem neutralną i dobrze wpisującą się w otoczenie – zarówno miejskie, jak i wiejskie.

rys. Roto

Kiedy bryła zwarta

funkcjonalne rozplanowanie pokoi jest możliwe również w domu o zwartej bryle. Jednak w takim domu nie osiągniemy nigdy takiego poziomu prywatności jak w budynku, w którym np. nasza sypialnia znajduje się w osobnym skrzydle

bryła domu ARCHITEKTURA

Model pośredni walory funkcjonalne wnętrza budynku. Są to problemy, z którymi jako architekci spotykamy się niemal codzienne podczas projektowania budynków indywidualnych na małych, typowych działkach budowlanych, z ograniczeniami zapisów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dodatkowo niesprzyjającymi zarówno wizji twórczej, jak i potrzebom inwestorów.

fot. L. Kwartowicz

fot. Velux

ten dom składa się z dWóch brył, ale ta druga, mniejsza, została dostawiona nie obok głównej bryły, ale za nią. dzięki temu dom jeszcze lepiej wpasowuje się w nachylone zbocze

fot. Gerda

Sytuacja przejściowa pomiędzy opisanymi przypadkami skrajnymi należy zapewne do równie częstych – bryła w miarę regularna, z „dostawionym” garażem czy innym wybrzuszeniem na jednej ze ścian. Powód takich rozwiązań jest zazwyczaj związany z chęcią poprawienia funkcjonalności pomieszczeń w budynku i wypracowania kompromisu między jego zwartą, prostą bryłą a potrzebami użytkowników. Powyższe rozwiązania niejednokrotnie nie są przemyślane architektonicznie. Nie jest to oczywiście regułą, bowiem odpowiednio zaprojektowane podziały bryły zwartej mogą ją architektonicznie uszlachetnić, jednocześnie podwyższając

ogród zimowy częściowo zagłębiony w bryle domu – dzięki temu od tej strony jest ona tylko lekko rozczłonkowana, a jednocześnie inwestorzy mają do dyspozycji oranżerię wysoką na dwie kondygnacje

w wypadku tego domu to część prywatna stanowi dostawiony element – została jakby nasadzona na bryłę parteru, obejmującą część dzienno-gościnną (po lewej) i garaż (po prawej). W dodatku jest w stosunku do nich zwrócona prostopadle – z salonu mamy widok inny niż z sypialni

fot. Schueco

fot. WIŚNIOWSKI

dom z dostaWionym z boku garażem to częste rozwiązanie, gdy sam dom jest niewielki. odpowiednie proporcje garażu w stosunku do domu powodują, że nie zniekształca on całej kompozycji

ogród zimowy dostawiony jako mniejsza, osobna bryła do niemal kwadratowej bryły domu pasuje do niej, gdyż sam jest niemal kwadratowy, a nachylenie jego dachu współgra z nachyleniem jednospadowego dachu domu. rozrzeźbienie bryły pogłębia duży balkon i podciąg po lewej

12/2015 Własny Dom

105

ARCHITEKTURA bryła domu

Jednym z ważniejszych obecnie wymogów, jakie powinny spełniać nowo budowane domy jest ich odpowiednia energooszczędność. Jest to spowodowane z jednej strony przepisami prawa, a z drugiej – rosnącymi kosztami paliw grzewczych. Kształt budynku, a zwłaszcza jego zwarta bryła bardzo wpływa na energooszczędność budynku. Niezależnie od tego, jak bardzo ocieplimy ściany zewnętrzne, posadzkę i dach budynku, to i tak jego kształt będzie miał istotny wpływ na zapotrzebowanie energetyczne. Im rzut budynku będzie bardziej zbliżony do kwadratu (lub też – zależnie od intensywności jednostronnych wiatrów w danej okolicy – do prostokąta), tym jego wyjściowa energooszczędność będzie większa. W tym kontekście każde zaburzenie obrysu zewnętrznego budynku zwiększa powierzchnię styku wnętrza z otoczeniem, zwiększając utratę ciepła, również przez istotne zwielokrotnienie potencjalnych miejsc mostków termicznych na stykach ścian. Przy bryłach skomplikowanych jakość i precyzja wykonania połączeń ścian oraz dociepleń muszą być perfekcyjne, co znacznie podraża proces budowlany.

fot. Internorm

Energooszczędność a bryła domu

energooszczędna bryła domu – zwarta, na rzucie zbliżonym do kwadratu, o jednospadowym dachu. Jedynym potencjalnym mostkiem termicznym są duże narożne okna, ale współczesna stolarka otworowa ma już tak wysokie parametry szczelności, że utrata ciepła nie będzie duża

Kolejnym ważnym elementem bezpośrednio wpływającym na energooszczędność budynku jest kształt jego dachu. Trudno jednoznacznie potwierdzić przewagę jednej formy dachu nad drugą. Na tradycyjnych dachach dwu- i wielospadowych gromadziło się mniej śniegu, a bardziej prostopadły w ich przypadku kąt padania zimowych promieni słonecznych ułatwiał ich nagrzewanie w okresach chłodu. Warto jednak podkreślić że im bardziej skomplikowany kształt dachu, tym większe prawdopodobieństwo powstania licznych, trudnych do zlokalizowania mostków termicznych, które mogą zniweczyć energooszczędność domu. Dlatego też proste, zwarte dachy znacznie wpływają na energooszczędność budynku, w przeciwieństwie do skomplikowanych form.

106

Własny Dom 12/2015

fot. Braas

Energooszczędność a kształt dachu

dach bardzo energooszczędny – dwuspadowy, bez lukarn ani innych elementów będących potencjalnymi mostkami cieplnymi. w połaci od strony ulicy są tylko dwa małe okna i zamontowane w połaci kolektory słoneczne

bryła domu ARCHITEKTURA

Lukarny dodają szyku budownictwu tradycyjnemu, ale potrafią również idealnie odnaleźć się w budownictwie współczesnym – zarówno o bryle zwartej, jak i rozczłonkowanej. W Polsce mamy coraz więcej przykładów umiejętnie wkomponowanych lukarn, które stają się ozdobą całego budynku. Należy jednak pamiętać, że zastosowanie lukarn każdorazowo negatywnie wpływa na energooszczędność

budynku, przyczyniając się do skomplikowania bryły dachu i tym samym zwiększenia liczby potencjalnych mostków termicznych.

fot. Ventana fot. Oknoplast

Z jednej strony dobrze usytuowane, proporcjonalne i odpowiedniej wielkości lukarny zazwyczaj wzbogacają monotonną bryłę budynku o bryle zwartej, z drugiej zaś – powiększają i ulepszają użytkowo pomieszczenia poddasza, w których się znajdują. Dlatego też są chętnie stosowane w miejscach, w których ograniczają nas zapisy miejscowych planów dotyczące wysokości zabudowy. Lukarny

fot. T. Augustyn

lukarna może nie tylko doświetlać wnętrze, ale także wzbogacać je czysto estetycznie – ta łazienka dzięki lukarnie robi pałacowe wrażenie dom w Stylu ruStykalnym nie może obejść się bez stylowych lukarn typu wole oko i innych elementów rozrzeźbiających dach

duży taraS na dachu garażu przylegającego do domu – zadbano o jego izolację

fot. Uzin

Wiemy już, że regułą jest spadek energooszczędności wraz ze wzrostem skomplikowania bryły. Również tarasy nie stanowią tu wyjątku. Im więcej tarasów – szczególnie nad pomieszczeniami mieszkalnymi – tym większa utrata ciepła. Nie bez znaczenia jest tu fakt, że ciepłe powietrze, przemieszczając się do góry, jest łatwiej tracone przy niedostatecznie precyzyjnie wykonanych i docieplonych tarasach.

fot. M. Misiak

Taras

taraS na dachu domu wymaga jeszcze lepszej izolacji niż taras na dachu garażu

Podcienie – szczególnie gdy chcemy uzyskać optymalną funkcjonalność przy jednoczesnym zminimalizowaniu niepotrzebnych strat ciepła.

fot. Akademia Drewna

Częstym rozwiązaniem, które najczęściej stosowane jest przed wejściami głównymi do budynku, są podcienie, chroniące nas podczas otwierania drzwi do domu przed słońcem czy deszczem. Funkcja chroniących podcieni jest jak najbardziej uzasadniona, jednakże ich usytuowanie, forma i rozmiary powinny być wynikiem przemyślanej pracy architekta

podcień umożliwia wypoczynek na tarasie w czasie deszczu. Straty ciepła ogranicza fakt, że nad podcieniem jest drugi taras, a nie pokój

12/2015 Własny Dom

107

ARCHITEKTURA bryła domu

Budownictwo zrównoważone zwane jest inaczej zielonym lub ekologicznym, a polega na optymalizacji całego cyklu życia budynku – począwszy od jego powstawania, poprzez użytkowanie, a skończywszy na rozbiórce. Podstawą koncepcji zrównoważonego rozwoju w budownictwie jest tworzenie budynków bezpiecznych, zdrowych, energooszczędnych i ergonomicznych, o jednocześnie możliwie jak najmniejszym negatywnym wpływie na środowisko przyrodnicze. Do zadań architekta należy tutaj opracowanie projektów budynków użytecznych oraz zharmonizowanych z otoczeniem kulturowym, krajobrazowym i przyrodniczym.

fot. Ventana

Bryła budynku a koncepcja zrównoważonego rozwoju

bryła zgodna z koncepcją zrównoważonego rozwoju nie musi być nowoczesna – przy wysokiej jakości materiałach i starannym wykonaniu również taki dom będzie z nią zgodny

fot. Wienerberger

transport materiałów budowlanych na plac budowy powinien wiązać się z zużyciem jak najmniejszej ilości paliwa i wytworzeniem jak najmniej ilości spalin. w związku z tym należy wybierać materiały możliwie wydajne, by na naszą działkę mogło je przywieźć np. kilka ciężarówek, a nie kilkanaście

108

Własny Dom 12/2015

dany materiał budowlany jest ekologiczny, gdy podczas jego produkcji nie są zużywane nadmierne ilości surowców ani energii oraz nie powstają toksyczne odpady. ceramika i ceramika poryzowana są tu dobrymi przykładami – wyłącznie naturalne surowce, mało odpadów i stosunkowo niewielki wydatek energii (najwięcej zużywa jej piec do wypalania)

bryła domu ARCHITEKTURA

Aspekt ekonomiczny w teorii zrównoważonego rozwoju zwraca uwagę przede wszystkim na minimalizację zużycia energii – zarówno podczas produkcji materiałów budowlanych niezbędnych do wybudowania budynku, transportu tych materiałów na budowę, czy wreszcie na minimalizację zużycia energii zużywanej podczas użytkowania domu do ogrzania jego samego, jak i wody użytkowej. Kolejnym ważnym elementem w ujęciu ekonomicznym jest minimalizacja kosztów materiałów budowlanych niezbędnych do wybudowania domu. Wszystkie powyższe cechy skłaniają architekta do projektowania budynków o bryle zwartej, z mniejszą liczbą wnęk, podcieni czy podziałów, które zawsze wpływają na zwiększenie zapotrzebowania materiałowego i kosztów budowy, a następnie kosztów użytkowania budynku.

fot. SATEL

Ekonomia

W domu o bryle zgodnej z zasadą zróWnoWażonego rozWoju łatwiej jest oszczędzać na jego eksploatacji – sterowanie ogrzewaniem za pośrednictwem systemu inteligentnego domu pozwala precyzyjnie kontrolować zużycie energii cieplnej

fot. Osram

Ekologia

fot. Braas

ośWietlenie ledoWe pozwala na efektowną iluminację elewacji i funkcjonalne doświetlenie wejść do domu przy zaskakująco niewielkim zużyciu prądu

ogrzanie domu w zimie może się odbyć w sposób szkodliwy dla środowiska (np. generujący smog) albo w pełni dla niego przyjazny (np. przy pomocy pompy ciepła)

Z kolei aspekt ekologiczny w teorii zrównoważonego rozwoju w wymiarze globalnym nakazuje ograniczać emisję zanieczyszczeń przedostających się do atmosfery w trakcie produkcji materiałów budowlanych, ich transportu, jak również podczas użytkowania (np. ogrzewania) obiektu. W wymiarze lokalnym zaś ma za zadanie poprawić parametry użytkowe budynku, m.in. zapewniając odpowiedni mikroklimat pomieszczeń czy ich właściwą temperaturę. Łatwo zauważyć, że cechy te wpływają również na propagowanie budynków o bryle zwartej, której części składowe minimalizują zwiększoną utratę ciepła. Niemniej jednak należy pamiętać, że zrównoważony rozwój polega również na zapewnieniu w budynku odpowiedniej ergonomii i funkcjonalności, co z kolei niejednokrotnie przemawia za potrzebą rozczłonkowania bryły budynku o elementy takie jak dodatkowe zadaszenia, podcienie i wykusze, czy wreszcie powiększające powierzchnię poddasza lukarny.

12/2015 Własny Dom

109

FINANSE kredyty

Kredyty hipoteczne: – 15% wkładu własnego NASZ EKSPERT

Od stycznia 2016 r. zgodnie z rekomendacją Komisji Nadzoru Finansowego banki zwiększą standardowo wymagany wkład własny przy kredytach hipotecznych

o, co klient wnosi z własnej kieszeni – bez ustanawiania dodatkowych zabezpieczeń – będzie musiało odpowiadać 15% wartości nieruchomości. Z informacji uzyskanej przez Bankier.pl wynika, że poza gotówką wnoszoną przez klienta w zakup nieruchomości, banki zaakceptują również inne formy wkładu własnego. Działka, rządowe dofinansowanie, już poniesione koszty – to tylko wybrane przykłady, o jakich mówią bankowcy. Katarzyna Wojewoda-Leśniewicz Redaktor obszaru finanse osobiste w portalu Bankier.pl. Ekspert produktów bankowych dla klientów indywidualnych. Specjalizuje się zarówno w bankowych produktach oszczędnościowych (lokaty, konta oszczędnościowe), jak i kredytowych, w tym szczególnie w kredytach hipotecznych i kredytach w ramach preferencyjnych programów państwa. Autorka cyklicznych rankingów produktów bankowych. Z zainteresowaniem śledzi również współpracę banków i ubezpieczycieli w ramach bancassurance

110

Własny Dom 2/2014

Inne środki pieniężne, ale przeznaczone na inwestycję Wkładem własnym przy kredycie hipotecznym mogą być nie tylko oszczędności zgromadzone w przysłowiowej skarpecie czy na rachunkach bankowych – mogą to być również środki pochodzące z likwidacji tzw. książeczek mieszkaniowych, z akcji, obligacji, a nawet ulokowane w nieruchomościach – pod warunkiem jednak, że docelowo będą przeznaczone na kredytowaną inwestycję. – PKO Bank Polski dopuszcza różne formy dokumentowania środków własnych wnoszonych

docelowo w inwestycję – m.in. środki pieniężne gromadzone na rachunkach bankowych, pochodzące z obligacji skarbowych lub bonów skarbowych, środki zgromadzone w jednostkach uczestnictwa albo akcjach spółek giełdowych, środki ulokowane w nieruchomościach (jeżeli klient deklaruje zamiar ich sprzedaży) oraz inne udokumentowane środki. Forma i moment wpłaty środków własnych zależy od konkretnej transakcji – wyjaśnia Iwona Radomska, PKO Bank Polski. – Podobne rozwiązania będą stosowane również w innych bankach. Za wkład własny banki uznają także już wniesione przez klienta zaliczki i wpłaty dla dewelopera lub zbywcy nieruchomości. – Klienci nie muszą wnieść wkładu własnego w zakup nieruchomości wyłącznie w postaci gotówki. Za wkład własny uznajemy także już wniesione zaliczki, których wysokość określona jest w zaświadczeniu dewelopera lub spółdzielni mieszkaniowej – w przypadku rynku pierwotnego; wpłaty na rachunek zbywcy potwierdzone oryginałami dowodów wpłat oraz wpłaty na rzecz zbywcy, których fakt wniesienia wynika z aktu notarialnego przedwstępnej umowy sprzedaży lub umowy

sprzedaży – informuje biuro prasowe Credit Agricole Bank Polska.

Dofinansowanie z programu „Mieszkanie dla młodych” – rozwiązanie dla wybranych Osoby spełniające założenia programu „Mieszkanie dla młodych” mogą środki na wkład własny pozyskać w ramach rządowego dofinansowania. Będzie to możliwe przy skorzystaniu z oferty jednej z 14 instytucji, które współpracują z obsługującym program Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Po wprowadzonych we wrześniu br. zmianach dofinansowanie w ramach programu wynosi 10% w przypadku bezdzietnych wnioskodawców oraz 15–30% w przypadku rodzin z dziećmi. Programem dopłat są objęte zarówno zakupy dokonywane na rynku pierwotnym, jak i wtórnym. Dostęp do wsparcia jest jednak ograniczony dodatkowymi warunkami – m.in. odpowiednią ceną mieszkania, wielkością lokalu i wiekiem kredytobiorcy.

Przy kredytach na budowę domu: działka, materiały budowlane i koszty wykonanych prac Jeśli klient korzysta z kredytu na budowę domu i dysponuje własną działką, jej war-

Banki współpracujące z BGK w ramach programu „Mieszkanie dla młodych” PKO Bank Polski Bank Pekao Getin Noble Bank Bank Polskiej Spółdzielczości Alior Bank SGB-Bank BOŚ Bank Bank BGŻ BNP Paribas Bank Millennium Euro Bank SA Deutsche Bank Bank Zachodni WBK Raiffeisen Polbank Credit Agricole Bank Polska Źródło: BGK

tość będzie mogła być uznana jako część wkładu własnego. W zależności od polityki i podejścia banku, jako taki mogą być uznane także koszty zakupionych materiałów budowlanych i prac poniesionych w przypadku budowy domu. Muszą być one odpowiednio udokumentowane. – Bank Zachodni WBK jako wkład własny klienta, oprócz kosztów już poniesionych na poczet inwestycji, przyjmuje również wartość rynkową działki, zakupionych materiałów budowlanych i wykonanych robót budowlanych – wyjaśnia Tomasz Borkowski, Obszar Segmentu Klienta Indywidualnego Banku Zachodniego WBK. Podobne podejście prezentuje także miedzy innymi Bank Millennium, który wprost przyznaje, że obecnie jako wkład własny mogą być tu uznane udokumentowane, już poniesione koszty budowy, wykonane roboty budowlane, zgromadzone materiały do budowy, działka, na której ma być prowadzona inwestycja oraz koszty przygotowania inwestycji.

Skąd jeszcze pieniądze na wkład własny? Istnieją jeszcze inne sposoby na zorganizowanie wkładu własnego, o których jednak banki nie wspominają, a na które wpadają pomysłowi kredytobiorcy. Pożyczka od rodziny lub od pracodawcy (często dostępne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych) to jeden z tych mniej typowych sposobów zorganizowania środków przeznaczonych na wkład własny. Pojawiają się także pomysły zaciągnięcia innego kredytu gotówkowego lub pożyczki, z których można pokryć wymagane 10 czy 15% ceny mieszkania. Obecne, dość atrakcyjne warunki oprocentowania kredytów mogą jednak skłaniać do zbytniego zadłużania się. Trzeba pamiętać, że pomimo korzystniejszych ze względu na niski poziom stóp procentowych warunków kredytów i pożyczek, jest to zawsze droższe finansowanie niż to zabezpieczone hipotecznie. Poza tym, osobom, które balansują na granicy zdolności kredytowej, takie rozwią-

fot. Baumit

kredyty FINANSE

okazały dom o rozczłonkowanej bryle – koszt jego postawienia przekroczył zapewne milion złotych (wliczając koszt zakupu działki). warto urealnić swoje oczekiwania dotyczące rozmiarów i luksusowości rodzinnego siedliska

zanie może skutecznie zamknąć drogę do kredytu na własne M.

Nie masz całych 15%? Nie szkodzi Rekomendacja S Komisji Nadzoru Finansowego, która zwiększa do 15% standardowo wymagany minimalny wkład własny w 2016 roku, pozostawia jednak pewną furtkę. Bezwzględnie wymagane będzie nadal wyłącznie 10% wartości nieruchomości i banki będą mogły udzielić takich kredytów przy zastosowaniu dodatkowego zabezpieczenia lub ubezpieczenia. Niektóre banki – dziś oferujące kredyty do 90% wartości nieruchomości – już teraz deklarują, że nie zamierzają wycofywać ich ze swojej oferty. Jako dodatkowe zabezpieczenie dla osób, które z własnych środków będą w stanie zapewnić wyłącznie 1/10 wartości kredytowanej nieruchomości, KNF zaleca ustanowienie dodatkowego zabezpieczenia w odpowiedniej formie lub ubezpieczenia niskiego wkładu własnego. Jako jedno z zalecanych przez KNF właściwych zabezpieczeń, banki będą mogły uznawać rezerwy zgromadzone przez kredytobiorcę na IKE lub IKZE, czyli rachunkach stanowiących tzw. III filar systemu emerytalnego.

12/2015 Własny Dom

111

WŁasny dom z konceptem Projekty, Budowa, Eksploatacja, Modernizacja miesięcznik • nr 12 (150)/2015 • grudzień ISSN 1509-3042 • INDEX 353752

następny numer 1/2016

DziaŁ Prenumeraty: tel. 71/337 47 40 prenumerata@wlasnydom.pl

w sprzedaży od

25 stycznia

TemaT miesiąca

fot. Brunner

Ciepły dom

Różne sposoby na ogrzanie domu – kominek z płaszczem wodnym i z DGP, pompy ciepła, kolektory słoneczne, kotły. Grzejniki i ogrzewanie płaszczyznowe. Zintegrowane systemy grzewcze. Wentylacja mechaniczna z rekuperacją. Ocieplenie ścian – wełna mineralna, różne rodzaje styropianu, płyty PIR i inne materiały. Ocieplenie dachu i poddasza. Czym są mostki cieplne. Ciepłe materiały ścienne. Ciepłe okna i drzwi – co zrobić, aby elementy stolarki nie były mostkami cieplnymi. Inteligentne sterowanie instalacją grzewczą w domu jednorodzinnym

ponadto

energooszczędny centralny

• ogród

fot. Homebook.pl

drzwi

Przegląd oferty producentów drzwi zewnętrznych i wewnętrznych. Przejrzysta prezentacja ułatwi dokonanie wyboru

zimowy

ModerniZacja

• Zwiększenie

termoizolacyjności domu

architektura • poddasze

Wokół domu

posesji fot. Porta

• Granica

stali współpracownicy: Agnieszka Kubit, Rafał Żyła reklama: tel. 71/348 38 09

raporT z rynku

Z praktyki • Kocioł

redakcja: Mateusz Kozłowicz mateusz.kozlowicz@wlasnydom.pl korekta: Marek Misiak grafik: Bożena Skupińska bozena.skupinska@wlasnydom.pl Agnieszka Wasilionok Mirosław Nogaj

druk Techgraf

To pomieszczenie w domu stanowi nasz najprywatniejszy (może poza łazienką) azyl, gdzie nie zapraszamy gości – tu nie pracujemy, ale wypoczywamy, śpimy, czytamy, oglądamy filmy. To miejsce może zatem najmocniej wyrażać nasze upodobania estetyczne i nasz charakter – może być radosne lub stonowane, staroświeckie lub ultranowoczesne, bogato umeblowane i udekorowane lub minimalistyczne. Prezentowane tu przykłady udowadniają, że nowoczesny nie zawsze znaczy chłodny, a tradycyjny – zagracony

• odkurzacz

redaktor naczelna: Agnieszka Rudomino agnieszka.rudomino@wlasnydom.pl zastępca redaktor naczelnej: Marek Misiak marek.misiak@wlasnydom.pl

zDjĘcia na okŁaDce Somfy, Studio Atrium

Sypialnie

• dom

aDres reDakcji i Biura HanDloWego ul. Belwederczyków 29, 51-688 Wrocław tel. 71/337-47-40, fax 71/337 83 87 redakcja@wlasnydom.pl informacje PR: nowosci@wlasnydom.pl

Monika Łagoda monika.lagoda@wlasnydom.pl

inspiracje

Focus

WydaWca Grabek Media sp. z o.o., ul. Belwederczyków 29, 51-688 Wrocław tel. 71/337 47 40, fax 71/337 83 87 Dyrektor Wydawnictwa: Krzysztof Grabek, krzysztof.grabek@wlasnydom.pl

Redakcja nie zwraca niezamówionych materiałów oraz zastrzega sobie prawo do ich skracania w przypadku publikacji. Wszystkie materiały są objęte prawem autorskim. Przedruk w jakiejkolwiek formie bez wcześniejszej pisemnej zgody Dyrektora Wydawnictwa jest zabroniony. Wszelkie przedstawione projekty podlegają ochronie prawa autorskiego i należą do osób wymienionych przy każdym z nich. Prawa autorskie do opracowania plastycznego czasopisma należą wyłącznie do wydawcy. Powielanie i wykorzystywanie w jakikolwiek sposób bez zgody wydawcy jest zabronione. Sprzedaż bezumowna numerów bieżących i archiwalnych jest zabroniona. Działanie wbrew powyższemu zakazowi skutkuje odpowiedzialnością prawną. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ma prawo odmówić publikacji bez podania przyczyny. Czasopismo niniejsze nie stanowi ofer ty w rozumieniu prawa i jest publikowane jedynie dla celów informacyjnych.

zobacz

jak łatwo znajdziesz, porównasz

i właściwie

wybierzesz

materiały budowlane internetowy

TWÓJ ULUBIONY MIESIĘCZNIK DOSTĘPNY TAKŻE W WERSJI

ELEKTRONICZNEJ!

MAGAZYN ROWEROWY

TAKŻE W WERSJI ELEKTRONICZNEJ!

Możesz go czytać, kiedy i gdzie zechcesz na komputerach z systemem Windows, na iPadach oraz na urządzeniach z systemem Android. Dostępne są zarówno wydania pojedyncze, jak i prenumerata, a każde wydanie jest przechowywane w Twojej własnej bibliotece. Po ściągnięciu połączenie internetowe nie jest konieczne.

Aby kupić Magazyn Rowerowy, wejdź na www.e-kiosk.pl/magazyn_rowerowy Pojedynczy numer już od 7,90 zł!