Grenzenloos Magazine 31 - November 2016 by Grenzenloos Magazine & Books

GRENZENLOOS MAGAZINE

Grenzenloos.nl

Voor emigranten, expats en tweedehuisbezitters

November 2016 Ingeborg van’t Pad In New York

ALS NEDERLANDER IN NEW YORK Ingeborg van ‘t Pad vertelt

EMIGREREN NAAR SLOWAKIJE Twee stoere meiden wagen de stap

PROVENÇAALSE PRAATJES Peter Hooft klapt uit de kroeg

Uitgeverij

Grenzenloos

Welkom

Colofon

GRENZENLOOS MAGAZINE Gratis online magazine voor emigranten, expats en tweedehuisbezitters. Verschijnt 11 x per jaar, rond de laatste vrijdag van de maand. Een uitgave van Uitgeverij Grenzenloos, een imprint van VanDorp Uitgevers Voor meer informatie of adverteren, kijk op www.grenzenloos.nl of mail naar info@grenzenloos.nl In dit nummer staan bijdragen van: Marielle Saegaert Ludique le Vert Stef Smulders Ingeborg van ‘t Pad-Bosch Sabine van der Laan Eric Jan van Dorp Coverfoto: Kalen Amsley Copyright©2016 VanDorp Uitgevers Op de teksten en foto’s in deze uitgave rust auteursrecht. Niets uit deze uitgave mag worden opgeslagen, gekopieerd of op andere wijze dan ook worden verveelvoudigd en/of verspreid, zonder uitdrukkelijke en schriftelijke toestemming van de uitgever.

EEN ANDERE CULTUUR

e afgelopen weken en maanden stonden in het teken van de Amerikaanse presidentsverkiezingen. De Verenigde Staten, een land waar we zoveel over horen en lezen en waarvan we het idee hebben toch aardig wat af te weten. Dat dit soms niet helemaal klopt, laat Ingeborg van ‘t Pad zien in haar boek Familie Jansen goes New York. Die Amerikanen hebben soms toch wel een heel andere cultuur dan wij in Europa gewend zijn. Heeft u bijvoorbeeld wel eens gehoord over de drie miljoen Amerikaanse ‘preppers’? Ingeborg legt het u uit. Veel leesplezier met alle artikelen in het magazine van deze maand! Uw reacties en tips worden altijd gewaardeerd: info@grenzenloos.nl Grenzenloos Magazine verschijnt 11 x per jaar, rond de eerste week van de maand.

Eric Jan van Dorp - Uitgever/hoofdredacteur Twitter: @ericjanvandorp

Inhoudsopgave

Provençaalse Praatjes

Marielle Saegaert: Octubre

de ‘Prepper’

Grenzenloos uitzicht

Ludique gaat plukken

Emigreren naar Slowakijke

Stef Smulders: Mangiarotti

PETER HOOFT

Provenรงaalse Praatjes

Provenรงaalse Praatjes PETER HOOFT

Uit de kroeg

geklapt

UITGEVERIJ GRENZENLOOS

Provence

Wees gerust, ik ben géén francofiel met zo’n tricolore loftrompet. Ik heb nooit gesnapt waarom zo ontelbaar veel miljoenen hun liefdesrelatie uitventen zodra ‘La Douce France’ op verjaardagen en zo aan de orde wordt gesteld. ‘t Gaat dan meestal over vakanties.

Mijn eerste ontmoeting met Frankrijk duurde niet lang. Zomervakantie, ik zal een jaar of tien geweest zijn. Binnen 24 uur besloot mijn moeder dat dit land niet deugt, wegwezen! Mijn tweede bezoek resulteerde meteen in arrestatie. Je had toen nog grenzen. Ik was als duo-passagier in slaap gevallen in de Peugeot 404 van een collega die voor de Belgisch-Franse grens werd tegengehouden. In Franse waarneming was ‘zogenaamd’ pitten kennelijk een oude truc in criminele smokkelkring. Ik werd uit de voiture gevist, kreeg handboeien om en werd naar een douanekantoor gesleept. Er werd vastgesteld dat er professionele fototoestellen in de Peugeot lagen. Die ‘aangegeven’ hadden moeten worden. Het werd 1.000 francs boete aftikken, in ruil voor herwonnen vrijheid. Tussen Frankrijk en mij zou het nooit meer écht goed komen.

Het is anders als je een tijdje in dat land rondhangt. Best aardig qua landschap en gevarieerd ook. Tegen een fles Franse wijn zeg ik niet bij voorbaat nee. Ook niet in een restaurant, ofschoon de bewierookte Franse keuken haar reputatie vooral aan ‘toen’ en slimme marketing te danken heeft. Iets te vaak krijg je na een krakkemikkige maaltijd een ‘addition’ voorgeschoteld waarvan je het eindbedrag met een succesvolle bankoverval associeert. Je mag het bijna niet zeggen, maar ook in Franse resto’s eet je lang niet altijd lekker. Een beetje véél Fransen presenteren zich als ‘chef’. Wat je trouwens ook niet mag zeggen: Frankrijk bestaat helemaal niet. Ik heb een paar keer door het land getuft en ik weet het zeker. Je hebt de overbevolkte en vuile gruwel-city Parijs met die armoedige toren van gevlochten Tomadostaaldraad, bedacht door ene Eiffel. Bij de aanleg van het Suez-kanaal was hij nuttiger en creatiever. En in elk geval sinds de Franse Revolutie denken ze in Parijs dat ze over het hele land gaan. Foutje, níet bedankt. Ze verzinnen er wetgeving die ze van toepassing verklaren op Bretagne waar halve Britten huizen, op het historisch dwarse Normandië van die ex-Noormannen, op Corsica dat gewoon onafhankelijk van welk land dan ook is. Nationale wetgeving die geen rekening houdt met regionale mentaliteitsverschillen van Olympische omvang? Hoe mislukt wil je ’t hebben? Ook in de Provence heb je nu een streven naar ‘libération’. Werd een keertje tijd.

Jaren later raakte ik verstrikt in de netten van een gereformeerde hugenote uit Rotterdam, die het ’t steeds over de Katharen had, iets met voorouders, godsdienstoorlogen en protestanten. Ik had geen idee, zodra het over religie gaat, maak ik me uit de voeten. Ik kreeg ingepeperd dat er ‘roots’ speelden en dat er naar de Provence geëmigreerd moest worden. Bovendien werd er in de huiselijke kring voortdurend propaganda gemaakt voor de charme van het klimaat in dat gebied, de lieve mensen daar, hun superieure rosé en hun méditerraan getinte voedsel dat zo gezond was. Allemaal goed, werd er verkondigd. Zou ‘t? Maar ja, ‘follow the leader’, er zat weinig anders op. Dan maar met een gedreven protestante naar het katholieke zuiden van altijd carnaval. Ik moest maar zien, je kon niet weten. Zo kwam ik terecht in een achenebbisj boerengehucht in de Provence. Een agrarische wijnen olijvengemeenschap, iets van 700 man. Ik beleefde

Provence

er van alles, maar ‘avontuur’ zou een beetje te ver gaan. Er gebeurde in het dorpje bijna nooit iets, even afgezien van een enkele ‘amour’gebonden moord en een bomaanslag. Maar via het plaatselijk café raakte ik na een tijdje min of meer ‘ingeburgerd’, natuurlijk nooit echt. Pas na een derde of vierde generatie tel je mee.

Wees gerust, ik ben geen francofiel met zo’n tricolore loftrompet. Ik heb nooit gesnapt waarom zo ontelbaar veel miljoenen hun liefdesrelatie uitventen zodra La Douce France op verjaardagen aan de orde wordt gesteld, schrijft Peter Hooft. Tegen zijn zin emigreerde hij naar de

Ook in een mortuarium moet je wat, qua bezigheidstherapie. Daarom heb ik af en toe een paar losse aantekeningen gemaakt over

diepe Provence waar hij belandde in

wat toch ‘mijn’ dorp werd. En is. Ondanks alle veranderingen, de import van het toeristisch grootkapitaal van de tweedehuizenbezitters met hun decadente suikertaart-‘palaces’, en nog zo het een en ander. Daar gingen de natuur en de stilte. Vaak liet ik me leiden door wat ik hoorde in de enige kroeg, de huiskamer van het dorp. Qua informatiebron een stuk sneller dan Twitter en bovendien veel betrouwbaarder. Dit boekje bevat wat van die notities, meer is het niet. Allicht is uw conclusie dat zelfs in de Provence het leven niet meevalt. Dat klopt dan. Wat de door ‘ons’ gevreesde vakantiegangers er in hun zomers enthousiasme ook van vinden, het is lang niet altijd ‘rosé’ in dit op zich niet eens zo verkeerde deel van Europa. Maar wèl anders. En een kelkje jenever of een broodje kroket mis ik al geruime tijd niet meer. Dat geeft toch te denken.

inwoners. Wijngaarden, olijvenplantages

een achenebbisj boerengehucht uit lang vervlogen tijden. Met iets van 700 en de vaak onbarmhartige zon. Maar ook een café dat hij al snel als de ‘huiskamer’ van het dorp ontdekte. Peter Hooft is journalist en columnist, levensgenieter en dwarsligger, en een rasmopperaar met ‘joie de vivre’. Hetgeen allemaal wonderwel blijkt samen te gaan, zoals dit boekje getuigt. Nu te bestellen op emigratieboek.nl

Tekst: Peter Hooft

NIEUW!

Nieuws EELCO KEIJ (D66) WIL TWEEDE KAMER IN MET HULP EXPATS SYMPATHIEK INITIATIEF BLIIJKT TWIJFELACHTIGE DUBBELE AGENDA TE HEB-

recies een jaar geleden kondigde Eelco Keij aan dat hij bezig was met het oprichten van een ‘politiek-neutrale belangenbehartigingsorganisatie voor Nederlanders én ‘onvrijwillige ex-Nederlanders’ in het buitenland’. Het moest een soort van ANWB voor Nederlanders in het buitenland worden, naar voorbeeld van een gelijksoortige Zwitsere organisatie. Op 1 december 2015 kwam de organisatie in de lucht. Een sympathiek initiatief voor Nederlanders in het buitenland, zo leek het.

duidelijk is geworden dat de D66 partijleiding plaats 39 voor Keij in gedachten heeft, roept hij de hulp van Nederlanders over de grens in om via voorkeurstemmen alsnog het door hem begeerde stoeltje in Den Haag te bemachtigen. Op zijn website vraagt hij aan expats om hem op drie manieren te helpen, waarbij het eerste punt is om geld te doneren op de bankrekening van E. Keij... Daarnaast worden expats opgeroepen hun netwerk te mobiliseren om allemaal op de nummer 39 van D66 te stemmen. Keij is blijkbaar de mening toegedaan dat de belangenorganisatie alleen succesvol kan zijn wanneer hij voor D66 in de Tweede Kamer plaatsneemt. Op z’n minst merkwaardig te noemen voor organisatie die beweert volledig politiek-neutraal te zijn.

Naar nu blijkt is de organisatie toch niet helemaal ‘politiek-neutraal’. Oprichter Eelco Keij had gehoopt op een verkiesbare plaats op de D66-lijst voor de aanstaande tweedekamerverkiezingen te komen. Nu

Een Spaanse maand

OCTUBRU

MARIELLE SAEGAERT D

e zomer heeft lekker lang geduurd, In Spanje dan. De herfst is nu wel maar bescheiden en rustig begonnen. Wat regenbuien hier en daar en pas aan het eind van de maand begonnen de temperaturen wat te zakken, kwamen er wat standvastigere wolken. Het officiële teken dat de zomer voorbij is, de klok een uur achteruit, was een broodnodige herinnering want het klimaat geeft die aanwijzingen niet meer, zo lijkt het. Heerlijk dat warme weer, de terrassen gezellig vol, zomergarderobe nog lekker niet hoeven om te wisselen voor de winterkleren. Jammer dat dat warme weer vooral in Madrid

ernstige gevolgen heeft gehad voor de kwaliteit van de lucht. Alarmfase 3 werd ingeluid: het verkeer mocht twee dagen achter elkaar niet harder dan 70km/ uur rijden in de ring rond de hoofdstad en dat is een hele opgave voor sommige Spanjaarden, geloof me. Toen werd er besloten dat alleen de auto’s met op even nummers eindigende nummerborden in de binnenstad mochten parkeren, de dag erop was het de beurt aan de oneven nummers. Ineens is die vuile werkelijkheid wel erg dichtbij gekomen… Niet alleen in Madrid overigens, ook Barcelona en vooral Zaragoza (licht lager) hebben te kampen met ernstige luchtvervuiling.

Marielle Saegaert Zit je dan nog wel zo lekker op dat terrasje van je drankje te genieten? Ik vraag het me af…

De Nederlandse onderhandelingen lijken wel het voorbeeld om te volgen als je terugkijkt op de afgelopen maanden hier… De enige partij die echt water bij de wijn heeft gedaan, is de PSOE geweest maar die partij is dan ook wel erg beschadigd uit deze regeringloze periode

kiezer de PSOE hard zou straffen in eventuele nieuwe verkiezingen. Daarbij lag en ligt de PSOE flink in de kreukels om het eufemistisch uit te drukken. Interne strubbelingen zijn alleen maar woester geworden en aan het begin van de maand is natuurlijk hun lijsttrekker weggestemd. Sindsdien wordt de partij door een comité bestuurd. De gekrenkte Pedro Sánchez heeft zelfs zijn parlementszetel opgezegd: hij kon het voor zijn geweten niet goed praten het gebod van zijn partij op te volgen dat dicteerde dat de PSOEers zich van stemming moest onthouden. Want zo heeft men geprobeerd de eer nog enigszins aan zichzelf te houden: het zich onthouden van stemmen is immers niet hetzelfde als vóór Rajoy stemmen, zo redeneerde men hoopvol. Maar het is ook niet hetzelfde als je verkiezingsbelofte “NO a Rajoy” te houden… Dus het “karakter” dat men nou zo graag van hem had gezien tijdens de woelige voorgaande maanden liet hij, een soort van, zien toen hij zijn parlementszetel opgaf, geëmotioneerd en de tranen weg slikkend voor een groep geharde en vermoeide journalisten. Het kwam voor hen een beetje te laat, zo leek het als je de uitdrukkingen op hun gezichten moest geloven. Daarbij was Sánchez nieuwswaarde sterk gedaald en maakte hij al niet meer deel uit van het dagelijkse politieke leven. Dus werd zijn

gekomen. Feit is dat zij geen keus hadden. Hadden ze hun met veel bombarie en diezelfde typische (of cliché-matige) Spaanse trots aangekondigde ‘NO a Rajoy’ volgehouden en was het dus tot derde verkiezingen gekomen, dan hadden zij ontegenzeggelijk de schuld gekregen van de patstelling waar het land in verkeert en waar de Spaanse burger helemaal mee klaar was. Het had lang genoeg geduurd en de problemen slepen zich maar voort dus… De peilingen lieten duidelijk zien dat de Spaanse

persconferentie braaf verslagen maar daar hield het ook wel mee op. Power to the people Maar niet alleen voor de PSOE zijn het maanden van interne strubbelingen geweest. Ook Podemos ruziede er wat af of was dat een wel erg hoopvolle interpretatie van de pers? De partij is en blijft de partij van behoorlijk veel en erg ontevreden Spaanse burgers. Spanjaarden die het gehad hebben met de economische problemen,

Hoop Gelukkig was er een klein, met de nadruk op ‘klein’, sprankje hoop. Eindelijk heeft het land weer een regering. Op twee maanden na is het nog net geen jaar geworden dat Spanje zonder regering heeft gezeten. Wat zou het leuk zijn als ik zou kunnen schrijven iets in de trant van ‘na een intense samenwerking is het tot een regeerakkoord gekomen’ of beter nog: ‘nieuwe regering kan gesterkt aan de slag’… Maar gelijk heb ik spijt van die uitdrukking ‘aan de slag gaan’ want de Spaanse politici zouden dat na deze slopende maanden nogal eens wat al te letterlijk kunnen nemen. Je weet het maar nooit met dat beroemde Spaanse temperament. “De enige partij die echt water bij de wijn heeft gedaan, is de PSOE”

Een Spaanse maand

“linkse” PSOE om daar een passend antwoord op te geven. De mensen van Podemos hebben er zin in en hebben al

La fiesta del Pilar We konden even bijkomen van al het politieke geworstel en dat was op de twaalfde van de maand als het de nationale feestdag van Spanje is, ook wel “La fiesta del Pilar” genoemd. In Madrid is dan de hele binnenstad zo ongeveer ontoegankelijk voor auto’s afgegrendeld (komt goed uit: kan al die smog wat afnemen) en een groots militaire parade wordt georganiseerd. De koning en zijn familie en een handvol bobo’s staan er om heen. Een dag met een behoorlijke politieke lading vandaag de dag want het is bij uitstek de dag dat Spanje als geheel gevierd wordt… Dat is met het Catalaanse onafhankelijheidsstreven nu natuurlijk een heikel punt: wel of niet vlag uithangen? Wel of niet opstaan bij afspelen van volkslied? (Over het kennen

aangekondigd geen millimeter te wijken van hun beloftes. Het was nog niet genoeg voor de lijdende PSOE toen het ook nog eens voor een van de meest populaire trending topics zorgde deze maand waar ze echter niet zo gelukkig van werden… Ze kregen namelijk de wind van voren van een Catalaanse parlementariër die behoorlijk scherp uit de hoek kwam en geen blad voor de mond nam. Die video is de dag erna heel wat keren afgespeeld op de Spaanse mobieltjes!

van de tekst en het mee kunnen zingen hoeft men zich hier gelukkig geen zorgen te maken: het Spaanse volkslied heeft geen tekst. De voetballers hebben het hier wat dit betreft dus makkelijker!) In het noordoostelijk gelegen Zaragoza is het een bijzonder geliefde dag daar Pilar, oftewel de heilige María, de beschermheilige van de stad is; de beroemde basiliek van de stad draagt ook haar naam en heeft overigens een adembenemend mooi altaarstuk. Even terzijde: de kogelgaten uit de Spaanse burgeroorlog van tachtig jaar

de werkeloosheid en de corruptie en bovenal het gevoel te hebben dat er eigenlijk niets verandert als het hele “systeem” niet eens flink wordt herzien. Een soort ‘power to the people’ en die power moet dan afgepakt worden van de corrupte politici, lees: de PP en de PSOE. Podemos heeft de rol van “echte” oppositiepartij op zich genomen en zal die niet zo snel meer afgeven. Wat blijft er dan nog over voor de PSOE die zogenaamd het tegengewicht van de PP wilde zijn en dat, in ieder geval in naam, al die decennia lang ook is geweest? Er is nog heel wat ‘brainstorming’ nodig voor de

Marielle Saegaert geleden zijn nog steeds te zien in enkele pilaren binnenin de kerk! In deze hoofdstad van Aragón, is het de traditie dat bloemen te ere van de heilige maagd aan de voeten van een groot beeld worden neergelegd: een prachtige toren van eindeloze kleuren prijkt dan op het plein voor de basiliek. (Die geuren zijn natuurlijk ook weer gunstig om de smog tegen te gaan!) Weer eens wat anders dan dat andere traditionele feest dat elk jaar in oktober gevierd wordt en allang niet meer exclusief Duits is: La Oktoberfest heeft hier zijn tentakels uitgeslagen en wordt in verschillende dorpen, zij het op een uiteraard veel bescheidener niveau met veel plezier en bijna net zoveel bier als in Duitsland gevierd! Feesten Nu ik het toch over feesten heb, dit is natuurlijk een buitengewoon Spaans begrip en daar zullen de Spanjekenners het met me over eens zijn,

en masse emigreerden naar het beloofde land. De Kelten hebben zich duizenden jaren geleden natuurlijk ook in Spanje gevestigd, vooral in het noordwesten en daar is hun invloed nog steeds te merken. Er worden vandaag de dag nog steeds de meest fantastische archeologische vondsten

aan het eind van de maand was het natuurlijk weer Halloween en ook dat was voor velen, jammer genoeg niet voor allen, een vrije dag. Niet iedereen is daar onverdeeld blij mee want ze zien het als commerciële import uit de VS en voegen er dan mopperend aan toe “dit is natuurlijk helemaal niet Spaans”… Kennelijk is de Duitse invloed van het Oktoberfest minder pijnlijk de Amerikaanse invloed van Halloween want dit feest is van oorsprong Keltisch. Het waren de Ieren die ‘Samaín’ mee hebben genomen toen ze

Al dat gemopper is soms dus helemaal overbodig… Ook ik klamp mij vast aan dat ene sprankje hoop dat opvlamde toen er eindelijk een nieuwe regering kwam. Geef nou toe: het is makkelijker Rajoy een (nieuwe) kans te geven dan aan Trump, toch? Trick or treat!!

gedaan, daterend uit de tijd van de Kelten. Je zou dus kunnen zeggen dat Halloween eigenlijk een beetje terug naar zijn ‘roots’ aan het komen is…

Tekst: Marielle Saegaert

Spanje

DE ‘PREPPER’ WONEN IN DE VERENIGDE STATEN

Familie Jansen goes NY

k dacht dat ik geen Trump stemmers in mijn kennissenkring had en eerlijk gezegd hoopte ik daar ook op. Het is misschien wel een tikkeltje naief maar ik kan me gewoon niet voorstellen dat er iemand is in mijn vriendenkring die stemt op een angstzaaier als Donald Trump. Maar niets is minder waar. We hebben wel degelijk zo’n vriend.

al heeft hij mij een keer met een glimlach ‘you European lefty’ genoemd. De eerste signalen dat er iets vreemds aan de hand was met onze vriend openbaarden zich toen we gingen carpoolen naar Lacrosse toernooien. Zijn grondige voorbereidingen vielen ons op. Stoelen met overkappingen tegen de zon, cupholders aan beide kanten en luchtdoorlatende zitpartijen gingen mee. Vier flessen met sunblock, petjes, regenjassen,

Hij is het met name tegen ‘criminal’ Hillary en tegen het beleid van Obama en vooral overtuigt van een positief effect op de economie van belastingverlaging. Hij is aardig, intelligent, open en behulpzaam en was een van de eerste Amerikanen die wij tegen kwamen die ons op sleeptouw nam. Een man waarmee je ook een leuke discussie kan voeren en een glas wijn kan drinken. Hij legde ons uit hoe de sportwereld er uit zag en nodigde ons uit voor dinertjes en snoepreisjes. We voelden ons welkom en op ons gemak. Een hele weldenkende verantwoordelijke vader met het hart op de juiste plaats een over het algemeen een open blik. Een man die voor ons een verademing was en is. Een man waarmee we op een veel directere verdiepende manier omgaan dan met de meeste Amerikanen. Ook

touwen en andere overlevingsvoorwerpen. Zijn auto was volgepakt met coolboxen met water, bananen en power repen. En in iedere cupholder (acht in totaal) stond nog een flesje water. Er lagen zaklampen en dekens in zijn achterbak maar ook een ‘nood’ airco voor in de auto.

USA De tweede keer dat hij ons verbaasde was tijdens een Thanksgiving diner. In zijn prachtig gedecoreerde eetkamer stonden de treetjes met flesjes water tot aan het plafond en de blikken soep, vis en bonen stonden in rijen van drie opgesteld in de kamer ernaast.

natuurramp gemiddeld 72 uur duurt voordat er hulp komt en je dus drie dagen aan eten, drinken, medicijnen, toiletspullen en kleding klaar moet hebben staan. Hij baseerde zich op het boek Wealth, War and Wisdom van econoom Barton Biggs. Hij vertelde hij dat hij ook nog een noodaggregaat in zijn schuur had staan, een derde auto voor je-weet-maarnooit, tien jerrycans met extra benzine, lampen op zonne-energie en een voedselvoorraad waarmee het gezin minstens twee maanden kon leven. En in zijn studeerkamer stond een kluis met 100.000 dollar cash voor als de normale geldtoevoer geblokkeerd zou raken.

â&#x20AC;&#x153;Het duurt 72 uur voordat er hulp komt na een grote rampâ&#x20AC;? Toen we vroegen of hij plannen voor een grote reis aan het maken was, moest hij lachen om vervolgens doodserieus te vertellen dat het na een grote nucleaire, terroristische of

Familie Jansen goes NY Verder had hij een huis aan een meer, ergens ‘upstate’, met voldoende vers water, brandhout, benzine en een voedselvoorraad voor een jaar. Daar kon hij met zijn gezin naartoe vluchten als de pleuris hier uit zou breken en de plunderaars uit The Bronx deze kant op kwamen.

Er zijn 3 miljoen Amerikanen die zich voorbereiden op een ‘breakdown’ van de geciviliseerde maatschappij...

Ik heb mijn ega, denk ik, nog nooit zo verbaasd aangekeken. Hij was een ‘prepper’! Een van de 3 miljoen Amerikanen die uit angst voor een mogelijke ‘breakdown’ van de geciviliseerde maatschappij door bijvoorbeeld terrorisme, extreme voorbereidingen treft om dergelijke rampen te overleven. Nadat we in Amerika neerstreken en de kinderen naar school gingen kreeg ik al snel door dat angst een grote rol speelt in de Amerikaanse maatschappij. Angst voor ongelukken, angst voor voedselvergiftiging, angst voor allergieën, angst voor aanklachten, angst voor rampen, angst voor vijanden, angst voor armoede. Ik kan alleen maar angst voelen voor wat er gaat

Lente 2010. Volslagen onverwacht wordt psycholoog Ingeborg van ’t Pad-Bosch een expat-vrouw en fulltime moeder. Wat volgt is een periode vol veranderingen, nieuwe ervaringen en vaak enorme verbazing. Amerika, hoewel een modern Westers land, blijkt dikwijls heel anders dan Nederland. Vanaf het begin schrijft Ingeborg haar ervaringen op. Het wordt een boeiende verzameling met persoonlijke ervaringen van een Nederlands gezin in een nieuwe omgeving. Een must-read voor wie aan de andere kant van de oceaan wil gaan wonen.

‘Familie Jansen goes New York’, is vanaf nu overal te bestellen. O.a. bij Emigratieboek.nl

gebeuren nu Trump president wordt. Ik moet toch eens vragen of we dan in het noodpaleisje van onze Amerikaanse vriend mogen wonen. Ver weg van alle realiteit.

NIEUW!

Tekst: Ingeborg van ‘t Pad-Bosch Foto’s: Michael Browning, Frank Köhntopp

Grenzenloos uitzicht Foto: Frank Mckenna

Ludique

LUDIQUE

HET PLUK-ZE-TEAM. MERDE!

udique is het pseudoniem van een ouddocent die na zijn pesionering samen met zijn vrouw Maria (Lief) emigreerde naar Zuidwest-Frankrijk. Het tweetal woont en ‘werkt’ in en rond hun oude boerderij op het Franse platteland. Ludique is een begenadigd verteller/schrijver die anderen laat meegenieten van zijn dagelijkse belevenissen.

zijn. Oh, die zullen er ergens ook best nog wel tussen zitten, maar het merendeel weet zich nog amper gesponsord door verschrompellende pensioenfondsen en een rap verdampende AOW. De Anti Ouderen Wet. Voila! Het hedendaags Dooienfonds. Schraalhans is Chef de Cuisine. Zo ontvang ik, in de aanstormende toekomst, de eerste ZES maanden ná mijn vijfenzestigste jaardag, geen rooie cent AOW van Vadertje Drees! Geen sous! En Lief, zo moet worden gevreesd, eerst pas vanaf haar negenentachtigste. Of postuum! Daar hadden Lief en ik destijds bij ons vertrek niet op gerekend. Nederlanders in Frankrijk. Hoezo

Ons Nederlanders wonen en leven, zo meent menigeen, als God in Frankrijk. En dat klopt. Zoveel is wel duidelijk. Echter, een bevallige dwaling is te veronderstellen dat alle Nederlanders in Frankrijk puissant rijk

Frankrijk rijk? Goddelijk, dat zéker wel, maar wij hebben hier toch waarachtig ook wel een héél erg zwaar leven. La vache est maigre! U bent dus gewaarschuwd, mocht u willen vertrekken. Er dreigen onvoorziene begrotingstekorten! Wij zullen als beunhazen, straatmuzikanten, colporteurs, appelplukkers, garnalen- of bollenpellers, stokbroodnodig aan de ouderwetse ‘schnabbel’ moeten. Poen! “Ik heb me meteen voor de appelpluk aangemeld,” meldde Lief kordaat en strijdlustig. Welnu, dat siert Lief, vond ik. Appelenpluk! De wereldberoemde appelen uit onze eigen Corrèze. U kent ze wel, die schier eindeloos voort glooiende kilometers appelengaard onder wittig gaasdoek. “Maar Lief, jij kúnt helemaal geen appelen plukken met die wrakke voorpoot van je!” meende ik. Lief laat, zoals u weet, van alles uit haar rechtervlerk ikkeren. Sinds de operatie liggen veger en blik hier ‘standby’ op het aanrecht tussen afwaskwast en vaatdoek. “Neu, niet echt hè?” pruilde Lief

die appels gaan plukken,” stelde Lief ineens opgetogen vast en hervatte nijver haar delicate handwerk. Een tikkeltje triomfantelijk klonk het ook wel, voelde ik ergens. “Eh, ik...,” stamelde ik. “Ja, de mensen hier vroegen zich OOK al af waarom JIJ eigenlijk niet plukt,” voegde ze er, zonder op te kijken, veelbetekenend aan toe. Code orange! Ik schrok me werkelijk het roodkoperenklarinetlazarus. Ik? Plukken? Godallemachtig! Ik heb een diepgewortelde schurft aan geklooi, geklauter en gekluun in grond, groen, bos en lommer! Peine Capitale! Ik werd er écht helemaal niet goed van. Maar oké, ik liet me uiteraard niet kennen!

meelijwekkend wapperend met d’r pijnlijke pols. “Echt niet?” “Nee, echt niet schat. Veul en veuls te zwaar voor je!” beaamde ik ferm. Er volgde een verontrustend broeierige stilte in huize Ludique. Geen pluk, geen poen. “Nou, dan moet JIJ dus

Ludique “Eh, nou..., oké,” piepte ik Spaans benauwd. Mijn bevreesde blik dwaalde onwillekeurig af naar het venster met uitzicht op triljoenen weldra door mij te plukken appelen. Ginder onder de kim. “Het is écht héél erg leuk!” juichte Lief opbeurend. “Je werkt samen in een équipe van zo’n twintig tot wel vijfentwintig of nog meer plukkers. Portugezen en Fransen. Echt dikke pret!” “Oh? Nou, daar knap ik nou echt van op!” bromde ik balsturig. Ik houd namelijk niet van groepswerk. Ik ben een splijtzwam in de kudde, een vreemde eend in de bijt. Samenwerken doe ik bij voorkeur in m’n eentje. “Enne..., hoelang gaat die pluk- en rukgrap duren?” vroeg ik narrig. “Drie weekjes,” beloofde Lief bagatelliserend. “Drie weken in het heerlijke Franse zonnetje.” “Ach ja, verrukkelijk!” verzuchtte ik cynisch. “En wanneer begint dat fruitrukfestival?” “Volgende week donderda,” wist Lief. “Zes dagen per week. Jullie beginnen in de kleine appelgaard.

Ene Fernando, een lokale Portugees-Franse jongeling, toonde de debutanten, waaronder ik, de ware kunstgrepen van de pluk. Met een enkele soepele handbeweging viste hij nonchalant en zonder te kijken, zomaar uit de losse pols, hopla, een appeltje uit de boom. Fluitje van een centime, zag ik al wel. Dat kan ik ook. Geen punt. “Zó moet dat,” verklaarde hij streng, kort en onverbiddelijk. “Behandel ze als eieren.” Einde oefening. Dat was Fernando’s complete, instructieve leermoment voor plukdummies. Elk kreeg een pluktrap. Een soort hoge huishoudtrap op drie poten. Die herkende ik wel. Lief en ik hebben thuis ook zo’n geval. Ideaal op bultrugterrein. Uiterst stabiel. Overal inzetbaar. Aanradertje! We kregen een soort zaaibak in de variant ‘oogstbak’ die vanaf de vette nek en brede schouders op de bolle buik bungelt. Daarin deponeert men gracieus de vers geplukte appeltjes. Met satijnen handschoentjes! Voelt de ongelukkige nu een acute nekhernia opzwellen, dan is de oogstbak vermoedelijk vol en leegt men deze in een absurd grote appelenkist. Let op: Zoals men pasgeborenen weekhartig en liefdevol te rusten legt! Die donder je ook niet zomaar pardoes op de lattenbodem. Moederlijk

Er volgde een verlammende reeks van afwachtende, zwijgzame, zwartgallige en somber gestemde etmalen. Van nachtmerries, groendepressies, appel auwtes, slaapmutsjes en paracetamol. En toen, op die eerste vermaledijde plukdag sjokte ik zwaar- moedig, met lood in de hoge laarzen en ondergedoken in een vettig glimmend zwart oliepak, getooid met zuidwester, naar de plukplek en voegde mij bij het équipe dat zich daar had verzameld. Een bont gezelschap in zomerse jeans en olijke t-shirts. Jong en oud. Ik meende een weinig uit de toon te vallen.

dus! Appeltjes zijn bespottelijk kwetsbaar. Het zijn tenslotte geen straatkeien. Plukkers worden geacht tenminste drie van die kolossale kisten per dag te vullen. Ruim duizend kilo! Ga d’r maar aan staan. Voor elke kist méér wordt een bescheiden premie uitgekeerd. Zo’n appelgaard is samengesteld uit lange, parallelle lanen. Rayons noemt men die hier. Welnu, dat kán. Ik vond het prima. We kregen elk een ‘eigen’ rayon plus gereedstaande appelkisten toegewezen. Ik ging aan de slag en

Frankrijk deed dik drie volle uren over het afvullen van één zo’n appelenkist. Ik ga voor kwaliteit moet u weten. Altijd! Snelheid, kwantiteit en premies spelen wat mij betreft geen enkele rol. Het zijn de Olympische Spelen niet, dunkt me. En laten we wel wezen; eenmaal rijp ikkeren die appels uiteindelijk toch ook heus wel vanzelf uit die bomen. Afgevulde kisten worden dagelijks gecontroleerd. Op kwaliteit. Jawel! Daartoe verscheen Annie, de frêle echtgenote van patron en teler Laurent, ten tonele. Zij viste uit de diepe, midden en hoger gelegen lagen een zooi appelen uit mijn kist en beoordeelde deze ter plekke op kwaliteit. Een soort pommes-CT of appelen-APK. Ik stond erbij en keek er naar. Vol vertrouwen. “Kijk Ludique,” vorderde ze, “dit zijn afdrukken

van je duim en vingers. En hier, hier is de appel langs een tak of twijg geschuurd. Hier langs een andere appel. En deze is mogelijk in je oogstbak gevállen. Deze kneuzingen komen van het vullen van de kist. En deze hier, dat zijn zonnebrandvlekken. Kijk, dit is vochtschimmel. En deze,” zo besloot ze, “is al half opgevreten door een frélon zo te zien. Of had je zelf trek?” Ik zag het. Merde! Had ik honderden kilo’s appels, met alle zorg en tederheid, toch nog te ruw uit de bomen gesjord en in de appelenkist gelazerd. Gekwetst, gekneusd, zonverbrand, ziek, rot of aangevreten en enkel nog geschikt voor zompige appelmoes of troebele appelcider. Putain! “Het is wel goed, Ludique,” verklaarde Annie geruststellend. “Het is je eerste pluk”.

Ludique “En vermoedelijk ook mijn laatste,” lispelde ik binnensmonds. De volgende ochtend kregen wij elk een papiertje met daarop het rapportcijfer van de controle. “Wat heeft u voor cijfer?” vroeg ik langs mijn neus weg aan een aanpalend collega. “Cinq,” antwoordde de man ijzig kalm en stak het papiertje achteloos in zijn zak. Een schraal vijfje dus. Magertjes, meende ik. Een kluns in de pluk, leek me. De stumper. “Et vous?” vroeg de man vanonder zijn plukmuts een sigaretje opstekend. “Dix!” juichte ik. Ik had een tien! Met een gri el! Geen zoen, maariIk was wel apetrots. Een tien! Ik toonde hem er het glorieuze resultaat van mijn plukdebuut.

“Hm...,” bromde de man. “Een ‘tien’ is zeker niet slecht, maar ook niet goed. Een tien is gemiddeld.” “Pardon?” beet ik hem hoogst verontwaardigd toe. “Monsieur Ludique, hoger dan tien is slecht. Een ‘nul’ is formidable! Een twintig is rampzalig. Dit cijfer, monsieur, staat voor het percentage beschadigde appels. Tien procent is minder goed! Niet echt slecht, begrijp me niet verkeerd, maar gewoon minder goed.” “Jij denkt teveel, zeiden Laurent en Annie tegen me,” noteerde Lief na mijn klaagzang. “Gewoon je verstand op nul en de blik op oneindig. Niet denken, maar plukken,” adviseerde ze me. De volgende dag volgde ik een geheel nieuwe, eigen pluktactiek. De duim delicaat op het sterretje tussen de appelbillen en de wijsvinger losjes in de holte van het steeltje. Rukken maar! Met de nieuwe techniek rukte ik hele takken uit de bomen. Niet nadenken! Ontwaarde ik een vlekje, smetje of puistje? Hopla, achteloos de natuur ingesmeten. Weg ermee! Doen! Aldus kwam ik die dag uit op een amper half gevulde appelenkist en een rayon aan weerszijden en over de volle lengte bezaaid met door mij geparachuteerde appeltjes. Ik scoorde bij de controle het cijfer ‘zestien’. Oeps!

Frankrijk “Ik heb er geen talent voor, vrees ik,” murmelde ik lichtelijk wanhopig. “Ludique is een binnenman, zeiden Annie en Laurent tegen me,” vertelde Lief. “Hij moet maar liever achter de schrijftafel blijven, hij is geen buitenman, zeiden ze.” verklaarde Lief. Ik legde het moede plukhoofd in de schoot. Ik legde me erbij neer. Geen talent. Welnu, het zij zo. Ik klaarde er bovendien ook zienderogen van op. Zo kuierde ik, de ochtend daarop, opgewekt, opgelucht en zorgeloos een nieuw rayon in. Een rayon in de Franse zon. Aan de boezem van het weiland van onze hoogbejaarde Marcel. Goudbruine jonge Limousin koeien kwamen me nieuwsgierig tegemoet. We maakten een praatje. Ik houd van koeien. We kunnen het heel goed met elkaar vinden. Neuriënd beklom ik mijn pluktrap en genoot, vanaf de hoogste trede, van het immens vrije uitzicht. Lucht, licht en zicht. Ik zag in de verte onze eigen boerderij schitteren in de vroege nazomerzon. Lief was daar, wist ik. Nabij, onder de kim. Ik hoorde onze beide honden Sophie en Sammie bla en. In het rayon naast me zong een zilveren vrouwenstem een Portugees lied over de zon, de zoete liefde en het vrije buitenleven. Toen ik in de namiddag weer thuis kwam, had Lief een glas mooie wijn voor me klaargezet. Ik was weer thuis en heb Lief een tien gegeven. Een echte tien. Thuis. Een tien met een gri el en een zoen. Tekst: Ludique le Vert

Dit is een van de verhalen die Ludique le Vert geschreven heeft over zijn belevenissen in Frankrijk. Er zijn reeds drie bundels uitgekomen met zijn meest hilarische gebeurtenissen, op een ongekend geestige en aanstekelijke wijze opgetekend.

NIEUW!

• Hilarisch Frankrijk • Kolderiek Frankrijk • Kaaskoppen in Frankrijk (nieuw!)

Archief

ALLE EDITIES VAN GRENZENLOOS MAGAZINE ALTIJD TERUG TE LEZEN

Nieuwe boeken

KIJK, NOG MEER ZUID-FRANKRIJK! RENEE VONK-HAGTINGIUS

“Ik eindigde m’n vorige boekje met de zin: Misschien wordt het tijd om te verhuizen. Inmiddels ben ik verhuisd, al viel het me zwaar afscheid te nemen van m’n oude’ dorp waaraan ik de herinneringen koester. Ze staan in dit tweede boekje. Plus m’n nieuwe ervaringen rondom het dorp waar ik nu woon.”

NIEUW!

Nu te bestellen

KAASKOPPEN IN FRANKRIJK!

LUDIQUE LE VERT

NIEUW!

De verhalen van auteur en emigrant Ludique werden gebundeld in een eerste boek genaamd Hilarisch Frankrijk (2014). Een tweede genaamd Kolderiek Frankrijk volgde (2015). Nu de derde in de uiterst succesvolle reeks. Kaaskoppen in Frankrijk (2016). Hilarisch, kolderiek, opmerkelijk en meeslepend. Nu te bestellen

PROVENCAALSE PRAATJES PETER HOOFT

NIEUW!

MAISON EN FRANCE KASTEELDAG 2016 Een dag voor eigenaren, kopers en dromers...

ok dit jaar organiseert Maison en France weer haar kasteeldag op zondag 27 november van 11.00 tot 17.00 uur. Wederom hebben we hiervoor een bijzondere en goed bereikbare locatie gevonden: Kasteel Kerckenbosch in Zeist (Utrecht). Een prachtige omgeving voor eigenaren van een (tweede) huis, kopers en dromers om zich te laten informeren over het (toekomstig) huis in Frankrijk. Een Franse dag • •

• •

Seminars, presentaties en workshops over praktische onderwerpen die van belang zijn voor huiseigenaren en voor kopers. Ervaringsverhalen van eigenaren en ondernemers waaronder auteurs (waaronder Ludique en Natasja Beumer!) van recente boeken over werken, leven en ondernemen in Frankrijk Professionele en particuliere aanbieders van onroerend goed in de populaire streken van Frankrijk. Verenigingen van Nederlanders en Belgen in Frankrijk alsmede verenigingen van eigenaren van parken en domaines.

Informatief maar tevens inspirerend want een bezoek aan de Maison en France Kasteeldag is ook een dagje Frankrijk met diverse aanbieders van wijnen en andere producten uit Frankrijk. En natuurlijk laten we u niet naar huis gaan zonder een gratis editie van Maison en France over uw favoriete regio. Entree met korting Entreetickets zijn verkrijgbaar voor € 15,- p.p. (kinderen t/m 16 jaar gratis). U kunt ze hier echter voordelig bestellen voor slechts € 12,50. Zondag 27 november a.s. Kasteel Kerckebosch Arnhemsebovenweg 31 3708 AA Zeist

Meer info op: www.maisonenfrance.com/huizenbeurs

Ontmoet onder andere de Grenzenloos auteurs Ludique le Vert en Natasja Beumer

Emigreren

DE BLAUWE STEEN EMIGREREN NAAR SLOWAKIJE

n het vroege voorjaar van 2016 werden Yvonne en Sabine, beide 38 jaar, verliefd op een boerderij in het midden van prachtig Slowakije. De plannen om een huis in Slowakije te gaan kopen waren er al wel. Ze hadden alleen niet verwacht dat ze zo snel het ‘ik wil het, ik wil het, ik wil het’ gevoel zouden krijgen. Ze vertellen hun verhaal.

voor punt af en zo zaten we wat op het oog een normale vrijdagavond was, onze toekomstige boerderij te keuren. We wilden graag aan de rand van een dorp wonen maar met het gevoel dat je terecht bent gekomen in ‘the middle of nowhere’. Wel met toegankelijke uitgaanswegen om binnen korte tijd bij een supermarkt, restaurant of nog belangrijker (vooral in het begin) de bouwmarkt, uit te komen. Ook niet geheel onbelangrijk is dat het huis ook in de winter nog bereikbaar is en blijft, want de winters in Slowakije kunnen behoorlijk koud zijn en er valt

Op internet vonden we ons droomhuis, waarbij ruim 70 foto’s waren te zien, die hebben we inmiddels vele malen ‘verslonden’. We hadden een behoorlijke lijst met ‘waar moet het huis aan voldoen’. Deze lijst vinkten we punt

Slowakije ook regelmatig een dik pak sneeuw. Prachtig zo’n winterwonderland. Alleen een stuk minder fijn als je de deur niet meer uit kan, al is het voor een aantal dagen natuurlijk wel super romantisch.

De boerderij stond al zo’n zeven jaar te koop en is dus heel wat jaren aan zijn lot over gelaten. Dat was te zien, de brandnetels kwamen tot aan de oksels. Wat we beide best vreemd vonden was het feit dat er in het woonhuis geen wateraansluiting zat, dus ook geen douche/wc of keuken. In de stal, tegenover het woonhuis, was er wel een kraantje. Het idee dat de mensen die hier gewoond hebben zelf geen water hadden maar de dieren wel, is wel een opmerkelijk feit. Maar daar gaat in de toekomst natuurlijk wel verandering in komen, wij houden wel van een douche op z’n tijd en onze toekomstige gasten denken wij ook wel.

We hadden beide het gevoel dat deze boerderij wel eens ons toekomstige thuis zou gaan worden en met dat besluit stapte we samen in het avontuur. Voordat we zelf gingen kijken hebben we een Nederlandse vriendin die daar in de buurt woont gevraagd om een kijkje te gaan nemen. Uiteraard kreeg ze een behoorlijke vragenlijst mee. Haar bevindingen waren precies wat wij hoopten en zo stapte wij midden maart in ons ienieminie Kia Picantootje, samen met hond Beau richting Modrý Kameň.

In de avond hebben we onder het genot van een drankje de eerste (ver)bouwtekeningen gemaakt. In de weken voor vertrek hadden we het koopcontract al laten opmaken, onder voorbehoud, mocht het uiteindelijk toch een NO GO worden. Maar het werd een YES en zo zaten we de volgende dag op 22 maart onze podpis (handtekening) onder het koopcontract te krabbelen. En was het een feit, de boerderij is van ons! Een dag later vertrokken we vol met plannen weer terug naar Hillegom en begonnen onze hersens overuren te

‘WAT EEN HOOP WERK MOET ER NOG VERZET WORDEN...’ We hadden besloten om eerst eens een kijkje te gaan nemen zonder makelaar. We moesten een serieus beroep doen op ons ‘probeer er doorheen te kijken’ talent, en gelukkig bezitten we beide over dat talent! Want WAUW, wat is het hier mooi! Maar WOW, wat een hoop werk moet er nog verzet worden om dit om te toveren in een mooi woonhuis met drie vakantiewoningen... Helaas konden we niet in alle ruimtes en omdat ons gevoel positief bleef belde we de makelaar om een afspraak te maken. Twee dagen later stonden we er weer en had hij de meeste sleutels bij zich. Elke ruimte werd bekeken en ondertussen werden de eerste verbouwingsplannen gemaakt die uiteindelijk nog een stuk of tig zijn aangepast.

Emigreren maken, doen we toch de badkamer daar, is er wel voldoende water in de bron om straks zoveel woningen te voorzien van water, hoe gaan we de komende jaren daar ‘logeren’. Gelukkig hadden we al een fijn contact met Nederlanders die zo’n 45 minuten van ons vandaan wonen en een naturistencamping hebben. Samen hebben we de bouwplannen doorgenomen en is er een start gemaakt met de tijdelijke badkamer in de stal en zijn er mensen ingehuurd om de tuin weer een beetje te fatsoeneren.

we door naar de overkant, naar wat het eerste vakantiehuis moet gaan worden. Vanuit Nederland bleven we in contact over de voortgang van de verbouwing. En met zoveel nieuws is ook onze Facebook pagina ontstaan: www.facebook.com/ wijvertrekkennaarslowakije. Inmiddels hebben we al meer dan 600 volgers en is het geweldig om te zien hoeveel mensen mee leven met ons avontuur! Hier in Nederland nam het normale leven ons weer in beslag en was het af en toe wel even switchen tussen de realiteit en onze toekomst. Onze handen begonnen na een paar maanden wel aardig te jeuken, we wilden zelf ook aan

Het plan is om eerst ons woonhuis te verbouwen en zodra deze klaar is schuiven

Slowakije de slag! En zo besloten we om eind juni voor twee weken die kant op te reizen. Het dorp waar wij gaan wonen heet Modrý Kameň, de vertaling hiervan is de Blauwe Steen. Na onze werkvakantie is dan ook de naam van ons verblijf “de Blaauwe Steen” ontstaan, met een oud Hollandsche twist en onder deze naam gaan we straks onze vakantiewoningen verhuren.

werklieden ons team versterken. De tuin is ook flink aangepakt daar zijn een aantal bomen omgehaald. Het gat waar de vleermuizen feest vierden is dichtgemaakt. We sloten elke werkdag af met een BBQ. Na een week waren we dit wel zat en smaakte een pasta bolognese als een delicatesse.

Na een nacht doorrijden arriveerden we rond het middaguur bij onze boerderij. We hadden verwacht dat er wel een aantal kamers bewoonbaar waren maar helaas was dit niet het geval. In de eerste kamer hingen de vleermuizen ons op te wachten en in de andere kamer waren er schimmel en vochtplekken ontstaan. We moesten even omschakelen en een nieuw plan bedenken. We belden een goede vriendin en mochten bij haar de eerste nacht logeren. ‘ER WAS NOG NIETS, GEEN KOPJE, GEEN STOEL, GEEN KOELKAST’ Na een goede nachtrust en ontbijt keerden we met frisse energie én met emmers schoonmaakmiddelen weer terug bij de boerderij. De eerste dagen stonden vooral in het teken van: shop till you drop. Er was nog helemaal niets, geen kopje, geen stoel, geen koelkast, niets... Na een aantal dagen schoonmaken, shoppen en acclimatiseren zijn we gestart met een doorgang te maken van een kamer (logeerkamer) naar de slaapkamer. Dat de muren in Slowakije dik zijn, zo’n 50 cm, dat wisten we. Dat er zulke grote stenen uit kwamen, dat was toch nog best een verrassing. Spannend was het wel en het is gelukt, de eerste doorgang is een feit! Er kwamen nog lokale

We zijn inmiddels weer een aantal weken in Nederland en is de volgende klusvakantie alweer geprikt. In de eerste 2 weken van oktober reizen we weer af naar “de Blaauwe Steen”. Niet met ons Picantootje, die hebben we de deur uit gedaan. Daarvoor in de plaats hebben we een busje gekocht, die we tot de nok kunnen vullen met leuke spullen die we aan het verzamelen zijn, waaronder een oud eiken keuken... Wordt vervolgd... Tekst & foto’s: Sabine van der Laan-Vooren

ItaliĂŤ

Tesoro STEF SMULDERS

tef Smulders trakteert de lezers van Grenzenloos Magazine elke maand op prachtige verhalen uit het alledaags leven in het mooie Italie.

gemeentehuis. Nog voordat we hier woonden waren we er al wezen lunchen en hadden kennisgemaakt met de vriendelijke gestori Pino en Grazia. In het begin (ons begin bedoel ik, het restaurant bestaat al sinds 1994) liepen de zaken niet geweldig: Pino dacht zelfs dat ze misschien beter konden sluiten. Dat vonden wij

HĂŠt restaurant van Montecalvo Versiggia, La Verde Sosta, ligt in het centrum, tegenover het

Stef Smulders niet leuk, maar toen kwam gelukkig Tripadvisor op en kon La Verde Sosta de ene na de andere prachtrecensie inboeken. Al snel stonden ze op nummer een... van Montecalvo Versiggia (vier restaurants rijk, waarvan de meesten agriturismi, die alleen in de weekenden open zijn)! Maar het werkte, het werd drukker en drukker bij de ’groene herberg’ en de juichende recensies volgden elkaar in steeds hoger tempo op. Totdat natuurlijk onvermijdelijk de eerste slechte beoordeling verscheen... Toen Pino er tegen ons over begon was hij nog steeds in alle staten. Het waren drie Italianen geweest (natuurlijk Italianen, klaagde Pino, alleen Italianen zijn zo schofterig) die zonder reservering waren komen binnenlopen en de enige nog vrije tafel toegewezen hadden gekregen. Bij het uitreiken van het menu bleek een van de drie speciale dieeteisen te hebben. Pino stelde daarop voor om aan alle drie gerechten te serveren die aan het dieet voldeden, speciaal voor hun bereid. Men ging akkoord. Het was druk, dus Pino stond gewoontegetrouw ook wat te converseren aan de andere tafels. Alles leek prima te verlopen, de drie dieetgangers betaalden en vertrokken in alle tevredenheid. Zo leek het. Maar toen kwam dus die recensie. Het was bijna een roman, zoveel tekst had de

ex-gast geproduceerd. Nog nooit was hij zo slecht behandeld als bij La Verde Sosta, liet hij de wereld weten. Ten eerste waren hij en zijn vrienden aan een tafeltje (scomodissimo, uiterst ongemakkelijk) bij de deur gezet. Dat hij niet geserveerd had en dat dit de enige nog vrije tafel was vermeldde hij niet en dat was nog tot daaraan toe (brieste Pino tegen ons), maar dat het gewoon een tafel aan de raamkant bij een deur was die helemaal niet meer gebruikt werd, dat was het toppunt! De ingang van het restaurant lag in de andere ruimte, bij de bar. Pino wees ons het locus delicti aan. Inderdaad: een tafel als alle anderen, niks geen hinder van een zogenaamde ingang of uitgang. Voor de vroegere deur hing dezelfde vitrage als voor de ramen. Het was ons zelfs nog nooit opgevallen dat er een deur was! Na deze klacht ging de auteur verder over het menu. Hij en zijn gasten hadden heel wat anders voorgeschoteld gekregen dan de andere aanwezigen! Die konden kiezen uit het menu en ze hoorden dat er gerechten besteld werden die hun helemaal niet aangeboden waren! Over de dieeteisen repte de beste man met geen woord. “Non è possibile,” riep Pino, nog steeds verontwaardigd, “non si crede!” Het was inderdaad ongelooflijk. De gast klaagde ook

Italië nog over het feit dat Pino zoveel met de andere klanten praatte en hun nauwelijks aandacht geschonken had. Nu biedt Tripadvisor de restaurateur de mogelijkheid om te reageren op recensies en doordat het de eerste keer was dat het hem overkwam had Pino zich niet kunnen inhouden. Inmiddels, enkele sporadische slechte recensies verder, weet hij dat het geen zin heeft om erop in te gaan. Negeren en de kritiek

Later hoorden we meer van dergelijke verhalen van gasten van eetgelegenheden die tevreden leken maar achteraf een vervelende recensie schreven. En als we zelf de beoordelingen van een volgens ons goed restaurant uit de omgeving bekeken, stuitten we ook vaak op hele lappen tekst van Italiaanse recensenten waarin omstandig werd uitgelegd wat er allemaal mis was gegaan.

laten verdwijnen tussen de vele goede beoordelingen is het beste. Maar deze eerste keer had Pino teruggeschreven, een heel epistel met daarin, fijntjes verwoord, zijn versie van het gebeurde. Een zinsnede uit het antwoord van Pino zal me altijd bijblijven: hij was superbeleefd gebleven en had de ’tips’ ter harte genomen, zo schreef hij. “Ne facciamo tesoro!” heette dat op zijn Italiaans, we zullen het als een ons geschonken schat behandelen. Prachtig.

Ook Roberto had uiteraard verhalen over ’bijzondere’ klanten. Zo was er ooit een geweest die eerst heel uitgebreid en lyrisch verhaalde over de smakelijke gerechten die Antonica had bereid, om uiteindelijk drie sterren te geven. Drie van de vijf. Roberto sloeg zijn handen voor zijn ogen. Wat zou je in godsnaam moeten doen om vijf sterren te krijgen? Over zijn avonturen gedurende zijn lange restaurateursleven zou Roberto een boek kunnen

Stef Smulders schrijven. Een hoofdstuk zou dan gaan over een deftig, ouder stel dat ieder jaar, vaste prik, precies één keer bij Amici Miei kwam dineren. Ze namen altijd plaats aan dezelfde tafel, die zo eigenlijk hun tafel geworden was, totdat... de tafel bezet was. Het moest een keer gebeuren natuurlijk, want het stel kwam altijd onaangekondigd. Toen ze zagen dat ‘hun’ tafel bezet was trokken ze een lang gezicht, namen plaats aan een andere tafel en aten hun maaltijd met duidelijk tegenzin. Wat kon ik doen? zei Roberto tegen ons. Een jaar lang iedere avond

die tafel vrij houden? Nee, dat kon niet, vonden wij. Vooral niet omdat die tafel ook ‘onze’ vaste tafel was. Maar wij kwamen bijna elke week en schreven geen slechte recensie! Nee, vijf sterren voor onze amici! Tekst en foto’s: Stef Smulders

NIEUW!

Italiaanse toestanden

Meer Italiaanse toestanden

Leven en overleven in Italië

Het dagelijks leven in Italië Humoristische korte verhalen over het emigreren naar Italië en de kennismaking met tal van karakteristieke Italianen.

De nieuste bundel met hilarische verhalen over

Oa te koop via Emigratieboek.nl

het leven van alledag in Italië.

Het volgende nummer van Grenzenloos Magazine verschijnt de eerste week van december. Schrijf u in op Grenzenloos.nl om op de dag van uitkomen een e-mail als herinnering te krijgen.

Emigratieboek.nl BOEKHANDEL VOOR LANDVERHUIZERS

GIDSEN TAALCURSUSSEN ERVARINGSVERHALEN

Kijk regelmatig op Emigratieboek.nl en ontvang ook onze wekelijkse nieuwsbrief Volg ons op Twitter (@emigratieboek) en Facebook (fb.com/emigratieboek)