Puntuazio-markak (I)

Komak eta puntu eta komak etenaldiak adierazten dituzte.

Komak ( ,) etenaldi laburra adierazten du. Erabili kasu hauetan:

• Hitz­zerrenda bateko elementuak bereizteko: Londres , Brusela , Paris eta Berlin bisitatu ditut

• baina hitzaren aurrean: Laranja gustuko dut , baina nahiago dut anana

• Lokailuak koma artean joaten dira: berriz, ordea, aldiz... Adibidez: Ni Bilbon bizi naiz Marta , aldiz , Donostian

Puntu eta koma k ( ; ) komak baino etenaldi luzeagoa adierazten du. Erabili kasu hauetan:

• Elkarren aurkako ideiak bereizteko: Atzo okela jan nuen ; gaur , arraina

• Nolabaiteko lotura duten perpausen artean: Berandu heldu naiz ; trena aspaldi irten da

1 Nire lehengo eta oraingo iritzia  Inguratu komak eta puntu eta komak . Gero, azaldu zergatik erabili den bakoitza.

– Dendan armairua, ohea, aulkiak eta mahaia erosi ditugu.

– Txirrinak jo du; jolas­ordua amaitu da.

Peruk ile luzea atsegin du; Jonek, aldiz, ile laburra.

Olerkiak maite ditut, baina komikiak ez.

2 Lotu esaldi zatiak puntu eta komak erabiliz.

Gaur hondartzan izan gara mutilak, aldiz, bost dira.

Lehenengo, euskara ikasi nuen bihar, berriz, etxean geldituko gara. Dantza­taldean neskak hamabi gara ni, berriz, hiri handi batean.

Kora naturaz inguratuta bizi da gero, gaztelania.

3 Jarri komak eta puntu eta komak.

– Eguraldi ona dago baina etxean geldituko naiz.

Ni poz­pozik nago Aitor ordea haserre bizian.

Gorka Leire Xabi eta Udane plazan daude. – Ni ados nago zurekin Ander aldiz ez.

Izena

1 Sailkatu izen hauek, zer izendatzen duten kontuan hartuz: gorbata, izeba , arrosa , belea , katilua , otsoa , musikaria , mitxoleta . Gero, idatzi beste bina adibide.

pertsonak animaliak landareak gauzak

Izen bereziak eta izen arruntak

Izenak pertsonak, animaliak, landareak, gauzak… izendatzeko erabiltzen ditugu. Bi motatakoak izan daitezke:

Izen bereziak: izaki, leku eta gauza zehatzak izendatzen dituzte. Adibidez: Basajaun, Amaia, Paris , Tafalla

Izen arruntak: mota guztietako izakiak, gauzak eta lekuak izendatzen dituzte.

Esaterako: dantzaria, sugea, bitxilorea… heroia idazlea herria ozeanoa filma aktorea

2 Idatzi bi izen berezi izen arrunt bakoitzerako.

3  Bilatu informazioa eta idatzi izen bereziak: a) Europako erdialdean dagoen mendikatea: … b) Bizkaiko eta Arabako mendirik garaiena: … c) Obabakoak liburua idatzi zuen euskal idazlea: … d) Ottawa hiriburu duen herrialdea: …

Lotu irakurgaiko izenak

Lotu irakurgaiko izen arrunt eta berezi hauek: e) Donostian itsasoratzen den ibaia: … f) Disneyren sagu ospetsua: … g) Euskal mitologiako jainkosa: ... h) Argentinako hiriburua: ...

Izen bizidunak eta izen bizigabeak

Izenak bizidunak eta bizigabeak izan daitezke:

Izen bizidunak pertsonak eta animaliak dira: alkatea, neska, lehoia, tximeleta

Izen bizigabeak gainerako gauza guztiak dira: trena, sagarra, alkandora… Landareak, zuhaitzak eta loreak, euskaraz, bizigabeak dira.

4 Kopiatu taula koadernoan eta sailkatu esaldiotako izenak:

– Enekok ohe azpian utzi ditu zapatak.

– Zuek autobusa hartu duzue Bilbora joateko.

– Lorategian arrosak eta krabelinak daude.

– Amak emandako euritakoa galdu dut.

– Basahuntzak haitzetik haitzera saltoka dabiltza.

Junek gogoko du perretxikoak batzea.

Baserritarrak hiru azenario eman dizkio astoari.

Izen bizidunak Izen bizigabeak

5 Osatu esaldiak, parentesi barrukoa kontuan hartuz.

– Sei … (izen arrunta, bizigabea) landatu ditu basozainak.

– Non aurkitu dituzu … (izen arrunta, biziduna)?

… (izen berezia, biziduna) ziztu bizian sartu da trenera.

Gure … (izen arrunta, biziduna) onik heldu dira … (izen berezia, bizigabea).

– ... (izen arrunta, bizigabea) erein ditut balkoiko loreontzietan.

– Nire ... (izen arrunta, biziduna) kontzertu batera joan zen atzo.

1-2-4 Sortu lau izen bizidun, izen bizigabe hauetan sobera dauden silabak erabiliz: