Kun je spreken met de doden 2017

KUN JE SPREKEN MET DE DODEN SAUL EN DE HEKS VAN ENDOR

1

KUN JE SPREKEN MET DE DODEN? SAUL EN DE HEKS VAN ENDOR Guido Biebaut, 12 / 12 / 2017 Alle rechten voorbehouden (enkele aanpassingen)

SAUL EN DE HEKS VAN ENDOR uit 1828, van William Sidney Mount (1807-1868) OLIE OP DOEK, Smithsonian Institution, Washington D.C.

We schreven LANG GELEDEN IN EEN TIJDSCHRIFT: 'Aangezien we vanuit de Schrift geen enkele aanwijzing hebben dat we echt kunnen converseren met 'zielen' van de doden, is het geen bewijs dat dit zo zou zijn in een Bijna Dood Ervaring.' Iemand vroeg me of er in 1 Samuël 28 geen sprake is van een gesprek tussen de opgestane profeet Samuël en koning Saul. Bekijk het verhaal

KUN JE SPREKEN MET DE DODEN SAUL EN DE HEKS VAN ENDOR

2

voorafgaand aan het lezen van dit artikel.

DE ACHTERGROND Laten we beginnen met een aanhaling uit de Willibrordvertaling' van 1995, voetnoot n°7 bij deze Bijbelpassage: 'Deze episode is het enige geval van dodenoproeping dat in het OT verhaald wordt, latere teksten gaan ervan uit dat de dodenoproepingen zwendel waren; daarom vertalen ze op alle plaatsen waar van de schim van een dode gesproken wordt, het betreffende woord met buikspreken' (wij onderlijnen). Dat wil zeggen dat deze tekst uit eigen zeggingskracht moet aangeven of men met de mensen na hun overlijden al dan niet kan praten. Er zijn géén andere teksten in dit verband, ook niet in het NT. Vanuit dit Bijbelgedeelte redeneren 'spiritisten' (of spiritualisten) dat er leven is na de dood en dat het mogelijk is contact op te nemen met de overledenen. Wanneer dit contact lukt, kan men ze ook alles vragen over verleden, heden en toekomst. Natuurlijk is er leven na de dood. Maar deze vorm van omgaan met de doden krijgt nergens een goedkeurend woord in de Schrift. Dan zijn we nog veel te mals in onze beschouwing erover: het is categoriek verboden met de doden om te gaan, het is een gruwel in Gods ogen.

VERKEERD VERBONDEN Aan het eind van zijn leven grijpt koning Saul naar een macht die hij zelf eerder heeft verbannen; waarzeggerij. Het merendeel van de doden bezweerders was verbannen, maar in zijn hart was waarzeggerij nog niet uitgebannen. In wezen is dit een samenvatting van de manier waarop hij zijn koninklijk ambt heeft uitgeoefend, steeds handelen naar eigen behoefte en belang. Met deze tegenstelling worstelt Saul wanneer hij in Endor zogenaamd wordt geconfronteerd met een overleden profeet. Zelfs met een beroep op YaHWeH kun je de doden niet raadplegen. Dat zou Saul moeten geweten hebben, maar hij heeft geen hout meer om pijlen van te maken. De wet in Deuteronomium is duidelijk: het raadplegen van doden levert niets op dan ontrouw aan Gods verbond. Deuteronomium 18:10,11 leert dit: 'geen bezweerder, niemand, die de geest van een dode of een waarzeggende geest ondervraagt of die de doden raadpleegt.

Want ieder die deze dingen doet, is de HERE een gruwel, en ter wille van deze gruwelen drijft de HERE, uw God. hen voor u weg.' Een Jood gaat niet naar 'de waarzegger'; niet naar Madame Soleil of een orakel om vat op de toekomst te krijgen. Lees ook: Lev.19:26b / Lev.19:31 / Lev.20:6.

Samuël kan niet zomaar met Gods goedkeuring 'onverwachts opgewekt' worden.

Het gaat hier om de krachten van de 'duisternis.' We kunnen God en de demonen niet tegelijkertijd dienen (Col.3:5 / Eph.5:5 / Opb.9:20). Het geestelijke van God en het geestelijke van de Satan hebben met elkaar geen uitstaans. We zullen niet tot de demonen gaan wanneer God ons het antwoord kan geven. En als God zwijgt dan moeten we er ons bij neerleggen.

HET PROBLEEM

KUN JE SPREKEN MET DE DODEN SAUL EN DE HEKS VAN ENDOR

3

Saul zit in moeilijkheden. Hij ligt met zijn leger op het gebergte Gilboa en is vreselijk bang voor de Filistijnen, want die zijn nog groter in aantal en hij weet niet wat hij moet doen, want God zwijgt. Bij God, de hogepriester en de profeten kan hij niet terecht, want ze geven hem geen antwoord meer. Lees het maar in 1 Samuël 28:6. De carrière van Saul is iets als een neerwaartse spiraal. Het is een man van angstige aard, hij is argwanend en haatdragend. Het eerste boek van Samuël geeft er ons een indruk van: hij is roekeloos in zijn handelen (14:24), ongehoorzaam aan God (15:23), heeft vlagen van bezetenheid (16:14), is jaloers en toornig (18:8) en heeft moordzuchtige plannen wat David betreft (20:31). Het is ten slotte op zelfmoord uitgedraaid (31:4). Saul werpt zich in zijn eigen zwaard, want zijn knecht wil hem niet doden. Het is donker als Saul naar de heks van Endor gaat. Saul wil van de profeet Samuël, zijn vroegere adviseur, weten of hij de slag tegen de Filistijnen morgen kan winnen.

De bezweerster van geesten zegt NIET dat zij Samuël ziet opkomen, we denken dat er allemaal bij. Ze zegt: 'Ik zie een bovennatuurlijk wezen uit de aarde opkomen' (1 Sam.28:13). De vrouw ziet een oude man gehuld in een mantel en dat moet Samuël zijn, is de conclusie van Saul. Alles wat de bezweerster van geesten zal zeggen is voor Saul vanaf nu ontvankelijk. Hij mag haar onvoorwaardelijk vertrouwen. Elke suggestie van de vrouw, ware het bedrog of gewoon buikspreken, dat interesseert Saul niet. Hij zou zelf de waarheid niet kunnen schatten. De laatste strohalm die hem over blijft is de vrouw! Zijn geloof in de levende God en het woord van Gods profeten wil Saul ontfutselen aan een vrouw die er eigenlijk volgens de wet van Mozes niet kan zijn. Contradictie en hopeloosheid troef. 'Saul vond de dood omdat hij de Heer ontrouw was geworden en de woorden van de Heer in de wind had geslagen. Het ergste was dat hij de geest van een dode om raad was gaan vragen in plaats van de Heer te raadplegen. Daarom had de Heer hem gedood en het koningshuis overgedragen aan David, de zoon van Isaï” (1 Kron.10:13,14).

EEN DODE OF EEN DEMON Gaat het hier om het raadplegen van de geest van een dode? Of is er een boze geest aan het werk die zich voordoet als Samuël? Voor deze twee uitleggingen zijn er zowel voor- als tegenstanders. Er is ook een derde uitleg: een spreken van de waarzegster zelf, met een veranderde stem. Dat doet ze trouwens volgens de Septuagintavertaling. Neen, de waarzegster heeft niet slechts verbeeld een verschijning te zien. We denken, omdat het de enige niet tegenstrijdige uitleg is, dat het een demon was. Mogen we zeggen dat Samuël verscheen omdat God het op dat moment toeliet. Nee ook dat niet! God zou dan een verkeerd signaal geven aan Zijn volk. Je kunt toch niet iets met zoveel woorden verbieden en het dan oogluikend toestaan.

Het is waar dat de Bijbelschrijver niet van de verschijning van een geest verhaalt, wel van een 'god', maar van Samuël zelf (28:12,14,15,16,20). De indruk wordt gewekt dat hier Samuël aan het woord is, maar die stem komt doorheen de vrouw tot koning Saul. In de verzen 16-20 noemt

KUN JE SPREKEN MET DE DODEN SAUL EN DE HEKS VAN ENDOR

4

Samuël (?) zeven keer de verbondsnaam YaHWeH. Maar ook boze geesten kunnen de naam van God gebruiken en ook misbruiken. Een boze geest, kan de tovenares langs telepathische weg alles inplanten wat nodig is om het gesprek Samuël/Saul vlot te laten verlopen.

Necromantie of dodenorakel is een vorm van spiritisme. Ja, er bestaat in het licht van de vele Bijbelse waarschuwingen tegen dodenbezwering een steeds geldend verbod, ook voor christenen, zodat we daarbij uiterst voorzichtig moeten zijn en niet naïef. Wat daar gezegd wordt door de heks, komt niet van God. Vergeet niet dat het de demon is die praat in de heks. Dit verhaal doet de Bijbel geen recht aan wanneer we hier een ware profeet, namelijk Samuël laten spreken. Dat er een werkelijke, gevaarlijke geestenwereld bestaat waar een gelovige zich niet mee inlaat, wordt ons meerdere malen duidelijk gemaakt in de Schrift. Waarom slaakte de vrouw een ijselijke kreet (28:12) dan dat ze in de ban komt van een demon. Haar geest is overgenomen door de geest van een kwade geest. Er zijn zo genoeg voorbeelden, ook nog in het Nieuw Testament.

Zo is er in Marcus 9:25 een geest die niet spreekt. Maar het merendeel van de door demonen bezeten mensen heeft een grote mond. Zie Marcus 1:23 en Lucas 8:28. In de laatste tekst staat zelfs dat de demon Jezus aanspreekt met: 'wat is er tussen mij en jou, Jezus, Zoon van God de Allerhoogste? ik smeek je: pijnig me niet!' En dat demonen zich kunnen voordoen als geleerde Bijbelexegeten, kijk eens naar de verzoeking van Jezus in de woestijn. De Satan citeert er tot driemaal toe de Bijbel, alleen misbruikt hij hem in een verkeerde context.

ACHTERAF BEKEKEN Hoe moeten we de boodschap van de vrouw (= de demon) aan Saul interpreteren? Iemand die op dat moment de situatie goed ingeschat heeft van de twee legers die tegenover elkaar staan, weet dat Saul geen kansen heeft. Als God niet aan zijn zijde staat is het morgen met hem gedaan!

Je hoeft echt geen profeet te zijn om te voorzien dat Saul de Filistijnse overmacht niet aankan.

Wanneer in de voorspelling dus de dood van Saul en zijn zonen aangekondigd wordt, is dat nog geen echte voorspelling. Dat een voorspelling uitkomt die een waarzegger gegeven heeft, is geen garantie van goddelijke inmenging (Deut.13:1-5). Beproef de geesten zegt 1 Joh.4:1 ons en dat moeten we dus doen. Waarzeggerij door het oproepen van een dode en hem bevragen over de toekomst was een praktijk onder Kanaanieten, Egyptenaren, Grieken en Romeinen (Deut.18:11 / Jes.19:3 / Hand.16:16). In Handelingen 7:41,42 wordt ons geleerd dat wie afgoden dient in werkelijkheid de demonen dient. Het leger des hemels is het gevallen hemelse leger (Grieks 'stratos'). In mijn visie is het verhaal zoals de spiritisten het uitleggen; 1) immoreel (Ex.22:18 / Lev.19:26), 2) opzoeken van demonische invloeden 3) een theologisch illegale praktijk.

De vraag was: kunnen we praten met iemand die overleden is? Kan een overleden persoon raad geven tijdens een bijna-dood-ervaring? Neen, er is géén goddelijk ingrijpen bij een seance. Ook

KUN JE SPREKEN MET DE DODEN SAUL EN DE HEKS VAN ENDOR

5

niet bij een bijna-dood-ervaring. God laat niet eventjes je grootvader of je moeder aan het eind van de tunnel vertellen: kind, je tijd is nog niet gekomen, je mag nog terug naar de aarde.

The Witch of Endor, William Blake, circa 1800, National Gallery of Art, Washington ********** APPENDIX Gevonden op het net/ iets over de interpretatie van kerkvaders over de heks van Endor. van http://www.sage.edu/faculty/salomd/nyssa/endor.html Gregory, Bishop of Nyssa, A Letter concerning the Sorceress, to Bishop Theodoxios I. Saul was resuscitated by a woman: -Justin Martyer (Dialogues with Trypho: PG6.721) -Origen (In Librum Regum homilia ii; Com. on Jn.20.42) -Zeno of Verona -Ambrose (Com. on Lk 1.33, PL15.1547) -Augustine (De diversis quastionibus ad Simplic., De cura gerenda pro mortuis, De octo Dulcitii quastionibus, PL40.162f, De doctrina Christiana II, xxiii,35, Epistle 43) -Anastasius Sinaita (PG89.581ff & 746).

KUN JE SPREKEN MET DE DODEN SAUL EN DE HEKS VAN ENDOR

6

II. Either Samuel or a demon in his shape appeared at God's command: -John Chrysostom (Com. on Mat vi,3 (PG57.66), Com. on letter to Titus III,2 (PG62.67 -Theodoret of Cyrrhus (Quast. in I Reg.28, PG.80.590; Quast. in I Paral., PG80.808 -Pseudo-Hippolytus -Theodore bar Koni -Isho'dad of Merv III. A demon deceived Samuel and gave him a forged prophecy: -Tertullian, (De Anima 57,8f) -Pseudo-Hippolytus -Ephrem (Com. on Sam.28 (in Opera Omnia, ed. P. Benedictus, ser. Syr.I (Rome 1737), p.387-90; n.3--Nisbian Hymn, 42,6 (CSCO 240,38f) & 57,15f(CSCO) 363,63) -Evagrius Ponticus (Cephaleia Gnostica vi,61 (Patr.-Or.28,242f -Pseudo-Basil (Com. on Is.8,19 (PG30.497) -Jerome (Com. on Mat.6,31, PL26.46; Com. on Is.iii,7,11 (PL24.106) -Philastrius -Ambrosiaster (Quaestiones Veteri & Novi Testamenti -Pseudo-Augustine, De mirabilibus Sacrae Scripturae ii,11(PL35.2179) **********