ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ n AYDA BİR YAYINLANIR
EKİM 2017 SAYI: 52
ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ
BİYOMETRİK SİSTEMLER
FOKUS: AVM GÜVENLİĞİ EKİM 2017 SAYI: 52
ÖZEL DOSYA: DUMAN KONTROL VE TAHLİYE SİSTEMLERİ YANGIN GÜVENLİĞİ RİSK YÖNETİMİ ÖZEL GÜVENLİK FEDERASYONU YAYINIDIR
ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ n AYDA BİR YAYINLANIR
EKİM 2017 SAYI: 52
ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ
BİYOMETRİK SİSTEMLER
FOKUS: AVM GÜVENLİĞİ EKİM 2017 SAYI: 52
ÖZEL DOSYA: DUMAN KONTROL VE TAHLİYE SİSTEMLERİ YANGIN GÜVENLİĞİ RİSK YÖNETİMİ ÖZEL GÜVENLİK FEDERASYONU YAYINIDIR
EKÄ°M 2017 SAYI: 52
EKÄ°M 2017 SAYI: 52
içindekiler 26
42
36 8
BAŞKANDAN
10 EDİTÖR
KAPAK KONUSU
ÖZEL DOSYA
26
Çalışan verimliliğini artırmak için biyometrik çözümler
42
Duman kontrol esasları
32
Biyometri kopyalanamayan bir anahtardır
SEKTÖRDEN
52
“Güvenlik operasyonu sadece projeye
34
İris tanıma ile yüksek güvenlik
12 GÜNCEL
Sektör ile ilgili kısa haberler
24 KÖŞE / Hayata Bakış
FOKUS
36
AVM güvenliği açısından
video yönetim yazılımı
38
AVM güvenlik planlaması
yatırımla eşzamanlı başlamalı
personel yerleştirmek değildir” 54
“Güvenlik teknolojilerinde önemli gelişmeler
yaşanıyor”
ELEKTRONİK GÜVENLİK
56
Güvenli alanların bugünü yarını
58
Panik butonu ile yardıma
60
“Karakter eğitimi”
40
AVM güvenliğinde tehdit unsurları
en hızlı şekilde ulaşım Yeni nesil bilgi ekranları artık çok daha yetenekli
Güvenlik Yönetimi ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ
EKİM 2017
76
AYDA BİR YAYINLANIR
Özel Güvenlik Federasyonu adına imtiyaz sahibi O. Oryal ÜNVER Yürütme Kurulu O. Oryal ÜNVER İsmail UZELLİ Murat KÖSEREİSOĞLU Yusuf Vehbi DALDA Genel Yayın Yönetmeni Devrim BOZKURT devrim@guvenlik-yonetimi.com Yazı İşleri Müdürü Yeşim ÖZDEMİR yesim@guvenlik-yonetimi.com Reklam Koordinatörü Çiğdem ÖZCAN cigdem@guvenlik-yonetimi.com Danışma Kurulu Alp SAUL Arzu YÜKSEL Doç. Dr. Gazi UÇKUN Füsun KOCAMAN Gültekin FİŞEK Hakan ÖZALP İsmail UZELLİ Murat KÖSEREİSOĞLU Okyay ŞENTÜRK O. Oryal ÜNVER Osman Levent CELASUN Prof. Abdurrahman KILIÇ Taner ALBAYRAK Yusuf Ziya ÖNCEL
70
BİNA OTOMASYONU
62
Akıllı bina sistemleri hayatımızı
86 Editöryel Takvim
Yayın Türü Yerel Süreli Yayın. Ayda bir yayınlanır.
Kolaylaştırıyor
88 Abone Formu
BİLGİ GÜVENLİĞİ
70
Robot güvenlik sistemleri
GÜVENLİK HİZMETİ
76
Güvenlik görevlisi görev çizelgesi
78
Özel güvenlik görevlilerinin
zor kullanma yetkisi
YANGIN GÜVENLİĞİ
80
Yangın güvenliği risk
Grafik Tasarım ve Baskıya hazırlık Derya BOZKURT derya@guvenlik-yonetimi.com
90 Reklam İndeksi
Yönetim Adresi Arkhe Tanıtım Hizmetleri Perpa Ticaret Merkezi B Blok Kat: 12 No:2049 Okmeydanı / Şişli / İstanbul Tel: (212) 210 54 45 Tel: (533) 413 78 08 Baskı İZFORM MAT. KAĞ. REK. SAN. Ve TİC. LTD. ŞTİ. 0 (212) 429 0202 Özel Güvenlik Sektörünün sesi Güvenlik Yönetimi Dergisi, sektörü bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Bu dergide yer alan her türlü haber, bilgi ve yorumlar; güvenilir olduğuna inanılan kaynaklar tarafından hazırlanmış araştırma raporları, değerlendirmeler, atıflar, çeviriler ve istatistikî verilerden derlenmiştir. Dergide yer alan tüm reklamların sorumluluğu firmalara, yazılardaki ve söyleşilerdeki görüşler sahibine aittir. Dergide yer alan yazılar izin alınmadan ve kaynak gösterilmeden hiçbir şekilde kullanılamaz.
yönetimi esasları
tanıtım hizmetleri
Perpa Ticaret Merk. B Blok Kat: 12 No: 2049 Okmeydanı / Şişli / İstanbul Tel: (212) 210 54 45 Faks: (212) 210 54 45 Gsm: (533) 413 78 08
BAŞKAN
Kamu kuruluşlarında özel güvenlik hizmeti alımları hakkında bazı değerlendirmeler
k Değerli okurlarımız;
Kamu kuruluşlarında özel güvenlik hizmetlerinin alımında karşılaştığımız veya karşılaşabileceğimiz bazı kritik hususları ve önerilerimi sizlerle paylaşmak istiyorum. 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmesi Kanunu; kamu hukukuna tâbi olan veya kamunun denetimi altında bulunan veyahut kamu kaynağı kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri düzenlemektedir. Bahse konu kanunların uygulanma süreçlerinde kamuda özel güvenlik hizmet alımlarına ilişkin olarak; 5188 Sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun ve ilgili Yönetmeliği’nin yanı sıra 4857 Sayılı İş Kanunu hükümlerinin de dikkate alınması konusu da hiç şüphesiz önem arz etmektedir. Şöyle ki; Özel güvenlik hizmet alım ihalelerinde; kanunlar arası ilişkilendirmelere ve bağlayıcı hükümlere şartname ve sözleşmelerde yer verilmesi (fazla mesai uygulama ihtiyaçları, çalışma saatleri süreleri, hafta sonu – bayram tatilleri vb.) İhale sonrası istenen fiyat açıklama (aşırı düşük sorgulaması) tevsik belgelerinin teklif mektubu ile birlikte ihale sonrasına kalmaksızın ihale dosyası ile birlikte verilmesi,
O. Oryal ÜNVER ÖGF (Özel Güvenlik Federasyonu) Yönetim Kurulu Başkanı
Hesaplamalarda; özel güvenlik görevlilerine ilişkin olarak; kıyafet maliyetlerinin, yol ve yemek ücretleri gibi haklarının standart hale getirilmesi, Sözleşme ve karar pul bedeli vb. yasal ödemelerin net olarak belirlenmesi, Hak edişlerden kesilen damga vergisinin sözleşme ve şartnamede net olarak belirlenmesi,
Aynı tip tekliflerin ortadan kaldırılabilmesi amacıyla Kamu İhale Kurumu hesaplama modülünün kaldırılması, E -ihale sistemine geçilerek firmaların birbirleriyle irtibatının kesilmesi,
Kamu İhale Kurumu’na yapılacak itirazlarda haklı itirazda bulunan firmanın ödediği müracaat bedelinin iadesi ile haksız bulunan firmaya belirli bir miktarda ceza ödetilmesi, Kamu kurumlarında yapılacak denetimlerin eğitim öncelikli olması Emniyet Genel Müdürlüğü Özel Güvenlik Denetleme Başkanlığı tarafından buna ilişkin bir prosedür geliştirilmesi, Özel güvenlik hizmet alımlarına yönelik olarak davet usulü yapılabilmesinin önünün açılması, Özel güvenlik görevlisinin ihtisas gerektiren işlerden sayılarak asgari ücretin üzerinde ücret almasının sağlanmasına yönelik düzenlemenin yapılması, Hizmetin yapılacağı yerin ihale tarihinden belirli bir süre öncesinde görülmesi, incelenmesi ve buna ilişkin idareden yer görme belgesi alınmasının şartnamelere ilave edilmesi, Tekliflerin ihale gününden birkaç gün öncesinden verilebilmesinin sağlanmasıdır.
Sağlıklı, mutlu, huzurlu ve güvenli günler temennisi ile…
8 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
4734 Sayılı
Kamu İhale Kanunu ve 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmesi Kanunu; kamu hukukuna tâbi olan veya kamunun denetimi altında bulunan veyahut kamu kaynağı kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri düzenlemektedir.
s EDİTÖR
Biyometri yüksek güvenlik sağlıyor
Son dönemlerde hayatımızın her alanında kullanmaya başladığımız biyometrik sistemler hayatımızı kolaylaştırıyor. Biyometri ile şifre mi unuttum dönemi tarih olmaya başladı. Akıllı telefonlardan iş yerlerine kadar birçok alanda parola ve pin yerine kullanımı tercih edilen bu teknolojiler; özellikle sağlık ve finans gibi alanlarda güvenlik amaçlı olarak çok yoğun bir şekilde kullanılıyor. Biyometri teknolojilerinin parola ve şifreye göre kırılabilme olasılığı çok daha az olarak görülüyor. Güvenlik alanında yaygın bir şekilde kullanılmaya başlanmasının en önemli nedenlerinden birisi de budur. Örneğin; halk arasında göz tanıma sistemleri dendiğinde "retina ve göz bebeği" akla gelmesine rağmen iris, gözün bu sayılanlardan farklı bir kısmını ifade eder. Göz irisinin en yaygın biyometrik teknolojilerden biri olarak kullanılmasının en önemli sebebi insan gözünün eşsiz olmasıdır. Dünyada aynı irisin olma olasılığı 1/1078 'dir. Biyotmetri teknolojileri yaygınlaşmaya devam ediyor. Geçtiğimiz yıllarda pasaportlarda biyometrik fotoğraf kullanımına artık ehliyetler de eklendi. Kimlik kartlarında da biyometrik fotoğraflar kullanılacak. Kamu kurumlarından havaalanlarına, bankalara kadar önümüzdeki yıllarda uygulamaların sayısının hızla artması bekleniyor. Bu sayıda Kapak Konumuzu “Biyometrik Sistemler” oluşturuyor. Kapak konumuzda yer alan teknik makalelerde biyometrik sistemlerdeki güncel gelişmeleri takip edebilirsiniz. Bu sayıda Fokus Konumuz ise “AVM Güvenliği”. AVM’ler günlük insan sirkülasyonun oldukça yoğun olduğu ve yüksek güvenlik önlemleri gerektiren yerlerdir. AVM’lerde fiziki güvenliğin ve elektronik güvenliğin entegre bir şekilde işlemesi gerekmektedir. Yapılan araştırmalara göre sürekli yapılan bir faaliyette güvenlik anlamında zafiyet oluşması elzemdir. İnsan algısını sürekli yüksek olması mümkün değildir. Fokus konumuzda yer alan teknik yazılarımızı ilgiyle okumanızı diliyorum. Özel Dosya Konumuz ise “Duman Kontrol ve Tahliye Sistemleri”. Sektörden sayfamızın bu sayıda iki konuğu var; Process Turkey Genel Müdürü Erhan KIZILER ve Novatel Genel Müdürü Cem ANKARA. Elektronik güvenlik, bilgi güvenliği, bina otomasyonu, güvenlik hizmeti, yangın güvenliği disiplin başlıklarımız da yine ilginizi çekecek teknik yazılar ve makalelerle dolu…
İlgiyle okumanız dileğimle
10 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
Yeşim ÖZDEMİR
Halk arasında
göz tanıma sistemleri dendiğinde "retina ve göz bebeği" akla gelmesine rağmen iris, gözün bu sayılanlardan farklı bir kısmını ifade eder. Göz irisinin en yaygın biyometrik teknolojilerden biri olarak kullanılmasının en önemli sebebi insan gözünün eşsiz olmasıdır. Dünyada aynı irisin olma olasılığı 1/1078 'dir.
GÜNCEL
Y3K ISAF’ta iş ortakları ile buluştu
Y3K Güvenlik Teknolojileri; 14-17 Eylül tarihlerinde gerçekleştirilen İSAF Fuarı’nda iş ortakları ile buluştu. Tedarik ve dağıtım alanında verdiği hizmetler ile sektörün lider elektronik güvenlik sistemleri distribütörü olan Y3K; geçiş kontrol, video izleme ve biyometrik sistemlerde öne çıkan teknolojilerini ziyaretçileri ile paylaştı. Güvenlik sektörünün ülkemizdeki en önemli etkinliklerinden biri olan İSAF, bu yıl güvenlik sistemleri hizmetleri ekipmanları, bilgi ve ağ güvenliği, akıllı binalar ve bina otomasyonu, iş sağlığı ve iş güvenliği, yangın, acil durum ve arama kurtarma alt fuarları ile birlikte gerçekleştirildi. 10 yılı aşkın tecrübesi, video izleme, geçiş kontrol, manyetik kilit, alarm, yangın algılama, kablolu ve kablosuz ağ çözümleri, aydınlatma, depolama ve veri aktarım gibi farklı elektronik güvenlik sistemlerinden oluşan zengin ürün gamı ile 30’dan fazla uluslararası markanın distribütörü olarak hizmet veren Y3K, binler-
12 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
ce sektör profesyonelinin ziyaret ettiği ISAF 2017’deki standı ve sunduğu teknolojilerle dikkatleri üzerine çekti. İSAF 2017’deki standında ziyaretçileri ile en yeni güvenlik teknolojileri çözümleri ile ilgili bilgiler paylaşan Y3K, her ölçekteki projeye çözüm sağlayan Pixus Black, Pixus Excel serileri, dünyanın en yüksek çözünürlüklü kamerasına ve dünyanın en küçük dome kamerası ile Avgilon, yine Avigilon’un arama motoru gibi çalışabilen Appearance Search yazılımı, mobil cihazlarla entegre çalışabilen HID okuyucular, ekonomik ve güvenli CMITech iris okuyucular ve sahte parmak izini ayırt edebilen Virdi parmak izi okuyucularını ziyaretçilere anlattı. Kamera ve okuyucularla birlikte çalışan ve ziyaretçi giriş çıkışlarını anlık olarak raporlayabilen Passware yazılımı da büyük ilgiyle karşılandı. İki yüzünde de LCD panel bulunan ve aynı anda farklı iki içerik görüntülenebilen DF-55 bilgi ekranı dikkat çekti.
B2B sitesiyle daha hızlı dönüş Verdiği eğitimlerle de iş ortaklarını destekleyen bir yapı kuran Y3K, yeni devreye aldığı B2B portalını da İSAF 2017 ziyaretçilerine tanıttı. Y3K, bu yeni portal sayesinde müşterilerinin talepleri daha da hızlı yanıtlanabilecek. Ürünlerinin yanı sıra sektörel yaklaşımı, hizmet anlayışı ve müşteri ilişkileri konusunda ziyaretçilerine gelişmeleri aktaran Y3K, genişleyen satış ekibiyle birlikte ulaşılabilirliğini artırdığını, satış ve mühendislik ekiplerinin nasıl her projeyi titizlikle ele alıp en doğru çözümü önerdiğini örneklerle paylaştı. Y3K Satış Direktörü Hakan Yağcı, sektörün ve pazarın doğru yönde gelişmesini desteklemek için sektör çalışanlarına ve sektöre fayda sunma noktasındaki önceliklerine değinerek sektörle birlikte büyüme prensibine dikkat çekti ve “En önemli misyonumuz, iş ortaklarımızın uzmanlık alanlarını geliştirmek, sürdürülebilir büyüme hedeflerine destek olabilmektir” dedi.
GÜNCEL
“Konutlarda Yangın Güvenliği” paneli yapıldı TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, TMMOB Makina Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi ve Türkiye Yangından Korunma ve Eğitim Vakfı ve Derneği (TÜYAK) tarafından düzenlenen “Konutlarda Yangın Güvenliği” paneli gerçekleşti. Perpa A Blok konferans salonunda gerçekleşen panel Prof. Dr. Abdurrahman Kılıç’ın “Konutlarda ne kadar güvendeyiz” sunumuyla başladı. Yangın güvenliğinde halkın eğitim seviyesinin oldukça önemli olduğunu belirten Kılıç; İstanbul’daki alt yapı eksikliklerinin
üzerinde durdu. Oturum Başkanlığını EMO İstanbul Şubesi’nden Hayri Kartopu’nun yaptığı panelde TÜYAK Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Kabaoğlu “Konutlarda Söndürme Sistemlerinin Tasarımı, Uygulaması ve hatalar” sunumunu gerçekleştirirken; Makine Mühendisleri Odası’ndan Serhat Göke ise “Konutlardaki Söndürme Sistemleri ve Duman Kontrol Sistemlerinin Kontrolü Denetimi Bakımları” sunumunu gerçekleştirdi. Perpalıların yoğun ilgi gösterdikleri panel plaket sunumlarının ardından sona erdi.
Tepe güvenlik 25’inci yılını kutladı
Tepe Savunma ve Güvenlik Sistemleri 26 Eylül 2017 tarihinde İstanbul Divan Otel’de düzenlediği etkinlikle 25’inci yılını kutladı. Etkinlikte kısa bir sunum yapan
14 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
Tepe Savunma ve Güvenlik Sistemleri Genel Müdürü Bora Doğualp; ülke coğrafyasında 56 AVM, 541 muhtelif sanayi tesisi, 21 deniz limanı, 72 otel, 50 adet
konut ve yaşam alanı ana hizmet alanları olmak üzere; birçok alanda hizmet verdiklerini ifade etti. Doğualp; Tepe Savunma ve Güvenlik Sistemleri’nin, hizmet verdiği kurumlarla, kendi çalışanları arasında, çalışanlarıyla şirket arasında, marka ile kamuoyu arasında kurduğu güçlü bağın, Tepe Savunma ve Güvenlik Sistemleri’nin 25 yıllık başarısındaki önemini vurguladı. Özel güvenlik sektörüne ait ekonomik verilerin paylaşıldığı toplantıda, ayrıca Tepe Savunma ve Güvenlik Sistemlerinin, 25 yılına girmeye hazırlandığı süreçte, 26 Eylül 2017 tarihi itibari ile başlayacak yeni reklam kampanyasına ait bilgiler de aktarıldı. Toplantı Tepe Savunma ve Güvenlik Sistemlerinin “Aramızdaki bağı görebiliyorsunuz” sloganıyla yola çıktığı reklam filmi gösterimiyle sona erdi.
GÜNCEL
ISAF Fuarı kapılarını kapattı Güvenlik, iş güvenliği, yangın, akıllı bina ve siber güvenlik sektörlerinin tüm yıl heyecanla beklediği buluşma noktası olan ISAF 2017, 14-17 Eylül’de İstanbul Fuar Merkezi’nde ziyaretçilerini karşıladı. Konferansların, ürün gösterilerinin, workshopların ve çalışma gruplarının düzenlendiği fuar; sektör profesyonellerini bu yılda tek çatı altında topladı. 18 yıldır İstanbul’u Avrasya bölgesinin güvenlik ve emniyet sektörlerinin ticari merkezi haline getiren ISAF fuarı, bu sene yaptığı Yurtdışı Alım Heyeti ve Yurtdışı Ziyaretçi Organizasyonu çalışmaları ile 2017’de fark yarattı. Fuar 17 Eylül 2017 tarihinde kapılarını kapattı.
Telsiznet kesintisiz iletişim sağlıyor Haberleşme sektörüne sunduğu ürün ve çözümlerle kendi alanının lideri olmaya devam eden Novatel; geleneksel telsiz sistemlerini ve yenilikçi genişbant multimedya özelliklerini, cep telefonu şebekeleri üzerinden sağlayan haberleşme servisi Telsiznet’i piyasaya sunarak; sektörde dikkat çeken bir yeniliğe imza attı. Telsiz; haberleşmesi alanında hızla gelişen teknolojiyi yakından takip ederek; mümkün olan en verimli çözümleri Türkiye pazarına yüksek servis ve hizmet kalitesiyle sağlayan Novatel; haberleşme sektöründe fark yaratacak yeni ürünü Telsiznet’i piyasaya sundu. Telsiz sistemleri için gerekli frekans tahsisi ve altyapı kurulumu maliyetlerini ortadan kaldıran, kullanıcılara cep telefonu şebekeleri (GPRS, 3G ve 4.5G) ya da wifi kablosuz yerel ağları kullanarak kapsama alanı içinde kesintisiz iletişim imkânı sağlayan Telsiznet’in
16 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
İstanbul tanıtımı ISAF 2017 Fuarı paralelinde düzenlenen bir toplantıyla gerçekleştirildi. ‘Hoşgeldiniz’ konuşmasıyla toplantının açılışını yapan Novatel Genel Müdürü Cem Ankara Telsiznet’in kullanım özelliklerinden bahsederek şunları söyledi: “Benzer hizmetlerin akıllı telefonlar üzerinden sunulmaya çalışıldığı sektörde Telsiznet’in kurumsal pazara ve saha kullanımına uygun özel tasarım cihazlar olması gibi önemli bir farkı var. Tüm operatörlerle uyumlu, alışılmış telsiz sistemleri altyapısı kurulumu gerektirmeyen Telsiznet cihazları telefon olarak da kullanılabiliyor. Telsiznet hizmetlerinden faydalanmak için, Telsiznet aboneliği yanında kullanılacak cep telefonu şebekesi operatörü tarafından sağlanan SİM kart yeterli oluyor. Aynı zamanda wifi servisi kullanılarak haberleşme hibrit veya sadece sim kart ve sadece wifi üzerinden sağlanabi-
liyor. Dikkat çeken bu kazanımları sayesinde Telsiznet’in piyasada hızla yaygınlaşacağını öngörüyoruz.” Telsiznet Network Operasyon Müdürü Mustafa Onay ise katılımcılara yeni haberleşme servisi Telsiznet’in teknik özelliklerinden bahsetti.
GÜNCEL
Hanwha Techwin Cyber Essentials Sertifikasını kazandı Hanwha Techwin; Cyber Essentials Sertikasını kazandı. Hanwha Techwin iş, enerji ve endüstriyel strateji departmanı tarafından yürütülen endüstri destek programı; kurum ve kuruluşların kendilerinin yaygın siber saldırılara karşı korumalarına yardım etmek için tasarlandı. Hanwha Techwin Europe’a verilen sertifika; şirketin Chertsey, Surrey’deki merkezindeki BT altyapısına gelebilecek bir saldırı tehlikesini minimize edecek prosedürlere sahip olduğunu ve bu prosedürlerin saha bazlı çalışanların kullandığı dizüstü bilgisayarları kapsayacak bir şekilde genişletildiğini kanıtlıyor. “İşimiz veya iş ortaklarımıza gelebilecek zarar riskini ortadan kaldırmak
için biz sürekli BT güvenliğimizi değerlendiriyor ve güncelliyoruz” diyen Hanwha Techwin Europe’un Genel Müdür Dr. Bob (H.Y.) Hwang sözlerini şu şekilde sürdürdü: “Siber güvenlik programımız bizim ‘Güvenle ilerliyoruz’ felsefemizin temel unsurudur ve gizli bilgileri korumak için önceden davranma duruşumuzu temsil etmektedir. Cyber Essentials programı kapsamının ötesinde varlıkları, insanları ve mülkiyeti korumak için güvendiğiniz Samsung Wisenet kameralarının, kayıt cihazlarının ve yazılımının siber saldırıların tehlikesini minimize edecek bir şekilde donatılmasını sağlamak için her şeyi yapacağız. Bizim çözümlerimizin güvenliğini riske atan yeni tehditleri belirlemek için
tasarlanmış olan sürekli bir test ve izleme programımız bulunmaktadır. Yeni siber güvenlik tehlikeleri tespit edildiğinde müşterilerimizle açık ve dürüst olmaya azimliyiz ve onlarla mücadele etmek için yazılımımızın daha da gelişmiş sürümlerini hızlıca geliştireceğiz.”
Data Market Yılın LSP İş Ortağı Ödülü’nü aldı Microsoft Türkiye; 12 Eylül’de Swissotel İstanbul’da gerçekleştirdiği geleneksel “Microsoft İş Ortakları Zirvesi”nde iş ortaklarıyla bir araya geldi. Etkinlikte dijital dönüşüm, yeni iş ortaklığı yapısı ve Microsoft’un vizyonunun sunduğu fırsatlar gibi birçok konu değerlendirildi. Data Market, kurumlara dijital dönüşümü gerçekleştirirken mevcut lisans yatırımlarından da en yüksek geri dönüşü sağlamalarına yönelik sunduğu kurumsal hizmetlerle yılın en iyi LSP İş Ortağı ödülüne layık görüldü. Data Market Genel Müdürü Murat Boyla “Data Market olarak 2018 yılında bulut teknolojileri konusundaki yatırımlarına Direct CSP iş ortağı olarak devam
18 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
edeceğiz. Bu dönüşüm sürecinde LSP kimliğimizle aldığımız bu ödülü hem kendi adımıza hem de müşterilerimiz adına değişimi iyi
yönettiğimize dair yorumluyoruz” dedi. Data Market son 8 senede 6 kez yılın en iyi LSP İş Ortağı ödülüne layık görülmüştür.
GÜNCEL
Panasonıc “Bizden Bize” toplantısında 100 ödül dağıttı
Panasonic Eco Solutions Türkiye, her yıl geleneksel olarak gerçekleştirdiği “Bizden Bize Paylaşım Toplantısı” kapsamında tüm çalışanlar ve ailelerinin katılımı ile muhteşem bir organizasyon düzenledi. Yaklaşık 1.300 kişinin katılımı ile gerçekleşen, sunuculuğunu ise Neslihan Maltepe’nin yaptığı programa, Yönetim Kurulu Başkanı Takaki Oguri, Genel Müdür Nusret Kayhan Apaydın, yönetim kurulu
üyeleri, yöneticiler, çalışanlar ve aileleri katıldı. Polonezköy’de gerçekleştirilen organizasyonda Panasonic Eco Solutions Türkiye’nin çalışanları ve ailelerinden oluşan 1.300 konuk, gurur verici bir birlikteliğe imza attı. Kutlamalar Genel Müdür Nusret Kayhan Apaydın’ın açılış konuşması ile başladı. Apaydın, konuşmasında “Sizlerle birlikte olduğumuz her bir toplantı, sürekli olarak vurguladığımız değerlerimizden olan çalışan
odaklılığın adeta en net yansıması gibi. Biz birlikte başaran, birlikte sevinen ve hedefleri için birlikte çalışan dinamik, birbirine bağlı ve örnek bir aileyiz. Bugün, 100 çalışanımıza kıdem teşvik ödüllerini takdim edecek ve şirketimize sağladıkları katkı için onlara teşekkürlerimizi sunacağız. Bu arkadaşlarımızın yaşadığı gurura şahitlik edeceğiz. Önümüzdeki dönemde, sizlerin değerli gayretleri ile şirketimizin sürdürülebilir büyüme hedeflerine ulaşması için hep birlikte kesintisiz bir dinamizm içerisinde olacağız.” dedi. “Tanıma Takdir Ödüllendirme Sistemine” göre belirlenen ve “Kıdem Teşvik” kapsamında yer alan 100 ödül, Bizden Bize organizasyonunda sahiplerini buldu. Bu kapsamda 5, 10, 15, 20 ve 30. yılını dolduran çalışanlara, üst yöneticiler tarafından birer plaket takdim edildi, aileleri ile birlikte sahneye çıkan Panasonic Eco Solutions Türkiye çalışanlarının yaşadığı gurur ve mutluluk ise görülmeye değerdi. Ödül töreninin ardından gerçekleşen konserle devam eden organizasyonda, tüm konuklar gün boyu çeşitli animasyon ve aktiviteler eşliğinde doyasıya eğlendi.
“Yangın ve Güvenlik Sempozyumu ve Sergisi”nin beşincisi gerçekleşiyor TÜYAK (Tüyak Türkiye Yangından Korunma Ve Eğitim Vakfı) tarafından 2 yılda bir düzenlenen “Yangın ve Güvenlik Sempozyumu ve Sergisi”nin beşincisi 9 – 10 Kasım 2017 tarihlerinde İstanbul Cevahir Otel’de gerçekleşecek. Uluslararası sempozyum; ulusal ve uluslararası
20 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
kuruluşların destekleri, yurt içi / yurt dışı üniversite ve firma temsilcilerinin katkıları ile gerçekleştirilecek olan sempozyumun bu yıl ana teması “Yangında Can Güvenliği ve Risk Yönetimi” olacak. Sempozyumda; yangın ve güvenlik alanında bilimsel ve
teknolojik gelişmelerin tartışılacağı, tasarımcı, uygulayıcı, araştırmacı ve işletmecilerin bir araya geldiği, teknolojik gelişmelerin tanıtılacağı ve yeni ürünlerin sergileneceği TÜYAK-2017 10 Kasım 2017 tarihinde sona erecek.
GÜNCEL
Çin’den tüm ülkeyi kapsayan yüz tanıma sistemi Çin, tüm ülkeyi kapsayacak yüz tanıma sistemi geliştiriyor.”South China Morning Post” gazetesinin haberinde, Kamu Güvenliği Bakanlığı bünyesinde 2015’te başlatılan ulusal yüz tanıma projesinin, merkezi Şanghay’da bulunan Isvision firması tarafından yürütüldüğü belirtildi. Yüz tanıma sisteminin ne zaman tamamlanacağına ilişkin bilgi verilmezken; söz konusu sistemin kimlik fotoğrafı ile kameradan elde edilen fotoğrafı eşleştirmesi amaçlanıyor. Güvenlik kameraları, bulut veri tabanı ve bilgi merkezleriyle veri iletişimi yapacak yüz tanıma sisteminin, talep edilen bilgiyi ülkede tüm ilgili yetkili birimlere dağıtması hedefleniyor. Dünyada 1 milyar 300 milyondan
fazla nüfusuyla en kalabalık ülke olan Çin’de, yüz hatları birbirine benzeyen insanların çokluğunun projeyi zorlaştırdığı belirtiliyor. Öte yandan Çinli uzmanlar, yüz tanıma teknolojisiyle toplanan milyonlarca kişiye ait kimlik bilgilerinin dijital ortama aktarılması durumunda güvenlik riskleri oluşacağı uyarısında bulundu. Çin’de yaygın kullanılan yüz tanıma sistemi, banka ATM’leri, restaurantlar, üniversitelerdeki kız yurtları ve umumi tuvaletlerde kullanılıyor. Ülkenin Şangdong, Hınan, Ciangsu, Guangdong eyaletlerinde bazı işlek caddelere, yayaların trafik kurallarına riayet etmesini sağlamak amacıyla içerisinde kamera ve fotoğraf makinesinin bulunduğu yüz tanıma sistemi yerleştirilmiş, yaklaşık
20 dakika içinde, ihlali yapan yayanın kimlik numarası ve ev adresi, yaya geçidinin üzerine yerleştirilen ekrandan “trafik kurallarını ihlal etti” uyarısıyla halka teşhir edileceği açıklanmıştı. Ayrıca başkent Pekin’deki ünlü Cennet Tapınağı parkı içindeki tuvaletlerde yaşlıların tuvalet kağıtlarının evlerine götürmesini engellemek için tuvalet girişlerine yüz tanıma teknolojisi kullanan kameralar koyulmuş ve tuvalet kağıdı hırsızlığı önlenmeye çalışılmıştı.
Android telefonlardaki virüs banka bilgilerini çalıyor
Android telefonu olanlar tehlikede. Son yıllarda artan dolandırıcılık yöntemleri artık cep telefonlarında da virüs olarak karşımıza çıkıyor.
22 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
Android işletim sistemli cep telefonları için Rus siber güvenlik geliştiricisi Kaspersky Lab şirketinden önemli bir açıklama geldi. Ortaya çıkan bir virüsün banka kartlarıyla ilgili verileri çaldığı açıklandı. Uzmanlar, cihaz yazılımlarını güncel tutmanın bu zararlı yazılımdan korunmak için bir işe yaramadığı uyarısında bulunuyor. Kaspersky Lab araştırmacıları, sahte Flash oynatıcısı olarak yayılan Svpeng’in genel olarak engelli kullanıcılara destek olmak amacıyla tasarlanan kullanıcı arayüzü iyileştirmeleri kötüye kullanarak cihazlarda kullanılan uygulamalarda yazılan metinleri çalabildiğini ve ayrıca ek bir takım
hakları kendisinde toplayabildiğini ortaya çıkardı. En büyük tehlike ise banka uygulamaları kullanılırken kendiliğinden ekran görüntülerini kopyalayıp saklaması ve bu verilerin daha sonra kötü niyetli kişiler tarafından kullanılabiliyor olması. Svpeng yüklendiğinde, program erişilebilirlik hizmetlerini kullanmak istiyor ve buna onay verilince yönetici hakları kazanıp cihazdaki varsayılan SMS uygulaması haline geliyor. Kaspersky Lab uzmanları, zararlı yazılımın yönetici haklarını kapatmaya yönelik tüm çabaları boşa çıkardığı için yeni virüsle mücadele emenin son derece zor olduğunu belirtiyor.
HAYATA BAKIŞ
k
“Karakter eğitimi” Karakterli insan olmanın yolu sadece yanlış ve kötü olan şeyler üzerine odaklanmak, kötüden uzak durmaya çalışmak değildir. Mükemmel insan olmak için doğru ve iyi olana odaklanmak ve bunların peşinden gitmek gerekir. Sadece kötülüklere hayır demek insanı karakterli yapmaz. Her insanın iç dünyasında bir erdemler bahçesi vardır. Bu bahçede yetiştirilenler insanın tutum ve davranışlarıyla görünür. Birey kendi erdemler bahçesine ve karakter kimliğe uygun güzellikleri ekerse iyi insan olur. İnsanlar düşünce ve enerjilerini erdemlerini geliştirmeye odaklarsa o zaman karakterli insanlar çoğalacaktır. Örneğin; demokrasinin işlememesi, kişilerin erdemli davranışlara sahip olmaması ile doğru orantılıdır. İnsanın ahlaki bir varlık olduğunu bilen ve bireyde karakter gelişimine önem veren eğitim süreci başarılı olma şansına sahiptir; çünkü eğitim ortamı erdemli insanların yetiştirilip yaşatılabildiği takdirde medeniyete beşiklik eder. Fırsatçı ve sadece kendini düşünen birey, kurallara muhalefet etmeksizin haksız ve zarar verici biçimde başkalarının maddi manevi değerlerini sömürebilir. Bunun anlamı kişi mevcut kurallara uygun davranmasına rağmen kötü ahlak sahibi olabilir. Sınırların çizili olmadığı yerde bile sınır çizebilecek erdeme sahip olmak, ahlaki karakter mükemmelliğinin önemli bir göstergesidir. Çok zaman hukuki olan bir şeyin ahlaki olmadığını görürüz işte hukukilik ile ahlakilik arasındaki ince çizgiyi, ancak karakter sahibi kişiler çözebilir. Çocuğun kişilik gelişiminin ne denli önemli olduğu anne-babalar ve öğretmenler tarafından bilinen bir gerçektir. Çocuk birçok kritik konuyu ilk olarak okulda yaşar. İlk sorumluluklar, ilk çatışmalar, ilk büyük öfkeler ve ilk kendini ifade edişler genelde okulda yaşanır. Bu yaşananlar büyük birer eğitim fırsatıdır. Öğretmenler gösterdikleri tepkilerle çocuğun ilerideki davranışlarını büyük ölçüde etkiler. Yaşananların çoğu doğal süreçte geliştiği için öğretmenlerin tepkileri farklı, belirsiz veya yıkıcı olabilmektedir. Oysaki tüm okullarda temel amaç akademik becerilerde olduğu kadar yaşam beceriyle de nitelikli ve özel bireyler yetiştirmektir. Tüm öğrencilerin niteliklerinin bir de insani boyutu vardır. “ Karakter Eğitimi” ile okullarımızda zaten belli prensiplerle yürütülen “insan yetiştirme” konusundaki uygulamalar planlı ve kontrollü bir biçime sokulmuş olur. Bizler karakter eğitimini almış şahsiyetli insanlar yetiştirdiğimizde tekrar, sesi ve soluğu duyulan ve milletler arası platformlarda sözü dinlenen ülkeler arasına gireriz. Bu da okullarımızda karakter eğitimine önem vermeğe ve örnek rol modeller üzerinden çocuklarımıza güzel değerler aktarabilmeğe bağlıdır.
Uygulanabilmesi dileğimle…
24 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
Oğuz GÜLAY
Demokrasinin işlememesi, kişilerin erdemli davranışlara sahip olmaması ile doğru orantılıdır. İnsanın ahlaki bir varlık olduğunu bilen ve bireyde karakter gelişimine önem veren eğitim süreci başarılı olma şansına sahiptir; çünkü eğitim ortamı erdemli insanların yetiştirilip yaşatılabildiği takdirde medeniyete beşiklik eder.
KAPAK BİYOMETRİK SİSTEMLER
Çalışan verimliliğini artırmak için biyometrik çözümler Biyometrik tanımlama yapılmaksızın; şirketler halen çok fazla zaman harcanan elle personel çalışma saatleri yöntemlerine güveniyorlar; ancak aynı zamanda hata riski taşıyorlar. Bu manuel yöntemlere kıyasla, biyometrik katılım sistemleri hatasız, kurulumu hızlı, kullanıcı dostu ve son derece doğrudur. Ümit Hakkı BAYKAL / Genel Müdür BİO BİLİŞİM BİYOMETRİK TEKNOLOJİ ÇÖZÜMLERİ
B
üyük ve çoğu küçük ölçekli işletmelerde iş gücü yönetimi ve bordro toplam bütçelerinin % 50 kadarını tüketir. Mevcut küresel ekonomik ortam,
26 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
her sektörde kesintilere neden olmuş, üretkenliğini ve sürdürülebilirliğini sürdürmek için yöneticilere zorlu seçimlerle karşı karşıya kalmış durumdadır. Birçok işletme işten çıkarmalara başvurarak;
işgücü yönetim maliyetlerini azaltmak zorunda kalırken diğerleri yatırım verimliliğini en üst düzeye çıkarmak için çalışan verimliliğini ve hesap verebilirliğini artırmaya çalışmaktadır.
Ümit Hakkı BAYKAL
Tüm zaman kazandıran yazılımlarda olduğu gibi, biyometrik zaman ve devam cihazları da, çalışan verimliliği ve hesap verebilirliği sayesinde kar marjınızı artırabilir. Biyometrik yazılım, çalışanlarınızın verimliliğini artırmanıza yardımcı olur ve yalnızca çalıştığınız zamana para ödersiniz. BIONET zamanı ve katılımı ile etkili bir iş süreci oluşturmak, insan kaynakları çalışanlarınızın ayrılan zaman aralığında daha fazla görevi tamamlamasını sağlar. Birçok şirket, işgücü verimliliğini, verimliliği ve emek yönetimini iyileştirmek için biyometrik zaman ve personel devam sistemleri benimsiyor. Biyometrik tanımlama yapılmaksızın; şirketler halen çok fazla zaman harcayan elle personel çalışma saatleri yöntemlerine güveniyorlar, ancak aynı zamanda hata riski taşıyorlar. Bu manuel yöntemlere kıyasla, biyometrik katılım sistemleri hatasız, kurulumu hızlı, kullanıcı dostu ve son derece doğrudur.
Tüm biyometrik uygulamalar tek yazılımda Ayrıca BIONET yazılımımız tek bir ara yüz ekranından tüm Biyomet-
rik sistemleri yönetiyor. Yani kurulan bir kartlı geçiş, iris, damar tanıma, yüz tanıma sistemleri ile yazılım full entegrasyonunu sağlayıp personel ve ya ziyaretçi için tüm kayıtlar tek bir ekran üzerinden yönetiliyor. Aynı şekilde farklı bir sekmeden de bu sistemler ile ilgili güvenlik ve insan kaynakları raporlamaları alınabiliyor. İşgücü verimliliğini, verimliliği ve emek yönetimini dünya çapında iyileştirmek için biyometrik zaman ve devam sistemleri hayata geçiriliyor. Bir ödeme döneminin sonunda personel çalışma saatleri ile hesaplanan bordro ve ya raporlamanın tam zamanı geldiğinde, manuel bir süreç kullanıyorsanız, zaman verilerinin toplanması, verilerinizin hesap çözümünüze tekrar girilmesi ve bordroyu tüm kurum için işlemek için zaman ve zahmet gerekebilir. Manuel personel hareket detayı sorgulama (ilk giriş ve son çıkış, normal çalışma, eksik çalışma, fazla mesai, hafta sonu çalışması vb.) personel devam takip işlemleri yapan kuruluşların, her bir ödeme döneminin sonunda beş saatten daha fazla veya daha fazla çalışan ile yapılması süreci ve iş gücünü arttırmakta. Bir kişinin sorumluluğu olsa bile, ücret periyodu başına beş saat, doğrudan masrafla (kişinin saatlik ücreti ile) çok verimlilik saati katmaktadır. Mesele şu ki elle çalıştırılan zaman ve devamlılık verilerinden faydalanmak için geçen süre, bir biyometrik süre ve devam sistemi ile birkaç dakika azaltılabilir. Elle işlemlerin bir kısmını ortadan kaldırdıktan sonra, kaydedilen verimlilik saatleri ve ilgili personel ücretleri başka bir yere yeniden tahsis edilebilir. Zaman verilerini toplamanın veri toplama cihazları vasıtasıy-
Türkiye’ de birçok kapalı ve açık ceza infaz kurumunda BIONET ziyaretçi ve hükümlü takip sistemi yazılımımız faaliyet göstermektedir. Bu yazılım İris okuyucu ve damar tanıma vb. biyometrik sistemler ile full entegre çalışmakta olup cezaevlerinde olası firar durumlarına engel olmaktadır. la otomatikleştirilmesi, zaman kayıtlarının elektronik bir biçimde yapılmasını sağlar. Bu, o verilerin raporlamaya işlemesi için otomatik olarak Bordro çözümünüze eksiksiz ve hatasız gönderilmesini sağlar. Biz biyometrik sistemler ile toplama yoluyla veri doğruluğunu artırırken, personel çalışma saatlerinin ve ya raporlama çalışması için gereken sürenin azaltılmasını hem üretkenlikte hem de maliyet tasarrufunda artış gerektirecek sonuç odaklı çalışmalarımız ile sorunları çözümler ile buluşturuyoruz. Personelin günlük, aylık çalışma saatlerini biyometrik sistemler kullanarak raporluyor ve bu datayı otomatik olarak bordro programına entegre edebiliyoruz. Bu yöntem birçok insan kaynakları personellerinin işlem ve zaman durumlarının da çözümü oluyor.
Ekim 2017 Güvenlik Yönetimi n 27
KAPAK BİYOMETRİK SİSTEMLER
Doğru biyometrik sistemi seçimi doğru yazılım Biyometrik sistemler devam kaydı ve tanımlama, zaman ve uyum verilerinin bordro sistemine manuel olarak tekrar girilmesi ihtiyacını ortadan kaldırır veya ortadan kaldırabilir; bu ikisi entegre edildiğinde. Sonuç, ödeme periyodu başına en az 20 dakika sürebilecek doğru ve hatasız bordro işleme işlemidir. Bir iş olarak, odaklanmanın ekip oluşturma, artan üretkenlik ve büyüme üzerinde olması ve çalışanlarınızın zaman ve katılımlarını yönetmemesi gerekir. Gerçekten gerekli bir egzersiz olsa da; Bu, zaman ve emek harcamak zorunda kalmadığınız bir şey. Bu yön, iyi bir katılım yazılımı ve biyometrik sistemi ile kusursuz bir şekilde halledilebilir. Türkiye’nin personel devam sistemleri sektöründe faaliyet gösteren Bio Bilişim Biyometrik Teknoloji Çözümleri; raporlama ve biyometrik sistemler entegrasyonu konusunda sektörün en köklü şirketleri arasındadır. 11 senelik nitelikli iş gücü ile bu iş gücüne ihtiyaç duyan yurt içi ve yurtdışı bankalar, finans kurumları, maden sahaları, parakende ve zincir mağazalar, uluslararası firmalar, holdingler, konut ve yaşam alanlarına Biyometrik sistem ve raporlama entegrasyonlarımız ile hizmet veriyoruz. Sahip olduğumuz müşteri portföyünün ihtiyaçları doğrultusunda gelişmiş ve ihtiyaç duyulan çözümler konusunda geliştirilebilen BIONET personel devam takip, ziyaretçi ve raporlama sistemimiz biyometrik sistemler konusunda hem insan kaynakları hem de güvenlik departmanlarının aktif olarak kullandığı bir çözüm olmuştur. Biyometrik
28 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
sistemler kapsamında hali hazırda entegre olduğumuz birçok panel, okuyucu ve ya cihaz bulunmaktadır. Entegre olunması talep edilen marka; model farkı olmadan biyometrik sistem cihazları, cihaz ile ortalama 1 günde yazılımımızı full entegrasyon sağlayarak İnsan kaynakları ve güvenlik departmanlarının çözümleri sağlanmaktadır. İris tanıma sistemleri Kartlı geçiş sistemleri Parmak izi tanıma sistemleri Avuç içi (Damar) tanıma sistemleri Yüz tanıma sistemi
İris ve damar tanıma cihazı Türkiye’ de birçok kapalı ve açık ceza infaz kurumunda BIONET ziyaretçi ve hükümlü takip sistemi yazılımımız faaliyet göstermektedir. Bu yazılım İris okuyucu ve damar tanıma vb. biyometrik sistemler ile full entegre çalışmakta olup cezaevlerinde olası firar durumlarına engel olmaktadır. Biz bu çözümü geliştirmeden önceki süreçlerde, ziyaretçi hiçbir biyometrik doğrulama olmadan görüşe giriyor ve görüşe gelen ziyaretçi ile hükümlü yer değiştirip; ziyaretçi hükümlü yerine hükümlü ziyaretçi konumunda bulunuyordu. Bu durumda firar kaçınılmaz duruma geliyordu.
Abone Sayısı
Mahkuma yapılan ziyaret Personele yapılan ziyaret Personel giriş çıkış İçerdekiler listesi Hükümlü listesi Hükümlü tahliye listesi Ziyaretçi detay
Ceza infaz kurumuna hükümlüye gelinen ziyaretçilerin kayıtları elektronik ortamda saklanıyor; daha sonrasında kurumun seçimine göre montajı gerçekleşen parmak izi, öncelikli kullanım İris veya kartlı geçiş biyometrik sistemleri ile kaydı BIONET yazılım üzerinden gerçekleştiriliyor. Ceza infaz kurumu yazılım çözümü Ceza infaz kurumuna hükümlüye gelinen ziyaretçilerin kayıtları elektronik ortamda saklanıyor; daha sonrasında kurumun seçimine göre montajı gerçekleşen parmak izi, öncelikli kullanım İris veya kartlı geçiş biyometrik sistemleri ile kaydı BIONET yazılım üzerinden gerçekleştiriliyor. İlgili ziyaretçi alınan biyometrik kayıt ile giriş yapıyor görüşünü gerçekleştiriyor ve çıkışını yapıyor.
Gerekliler Personel detay Hükümlü detay Ziyaretçi tipine göre rapor Hükümlü ziyaret listesi Yasaklı hükümlü listesi Koğuş listesi
KAPAK BİYOMETRİK SİSTEMLER
Bu ziyaret sürecinde hükümlü ve ziyaretçinin yer değiştirilmesi durumunda biyometrik kayıt hükümlü için olmadığından turnike de takılıyor. Aynı zamanda biyometrik kaydı alınan bir ziyaretçi içeriye başkasını kendi kimliği ile sağladığında bir sonraki giriş hamlesine yazılım tarafında engel oluyoruz. Bu işlem de giriş yapmadan çıkış yapamaz kuralını tetikliyor. Eğer bu şekilde girişlerin olması durumunda, bu aşamadan sonra adli süreci ilgili makamlar devreye giriyor. Gerçekleşen bu biyometrik çözümümüz ile birlikte gelen başlıca raporlamalar da yine kurumun tüm sorularının cevabı oluyor.
kendi çözümlerimiz ile kuruma destek sağlamaktayız. İlgili denetim serbestlik personeli hükümlünün parmak izini alıp, gideceği karakol seçimini BIONET yazılımı üzerinden gerçekleştiriyor. Bir sonraki aşamalarda da parmak izi okutma çizelgesini oluşturuyor (Örnek: Pazartesi, Salı, Çarşamba günleri 00:00 – 23:59 saatleri arası). Hükümlü karakola gittiğinde parmak izi okuyucusuna parmağını okutarak yoklamasını BİONET sisteminden ilgili memur alıyor. Okutmamalar ve ya saat dışı okutma var ise mail ve ya SMS özellikleri ile kuruma bilgilendirmede bulunuyoruz.
Denetimli serbestlik kurumu
Yüz tanıma sistemi biyometrik yazılım çözümü
Yeni çıkan kanunla beraber hüküm süresi 2 yıla gelen personeller hüküm durumunu sivil hayatta denetim serbestlik kurumunun atadığı karakollara günlük imza atarak devam ediyor. Biz bu yönetimi kurumun iş yükünden ve takip zorlaştırmasını engellemek amacı ile devre dışı bırakarak
30 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
Gelişen teknolojide Yüz tanıma sistemlerini de çözümsüz bırakmadık. Tercihe göre standart personel ve ya VIP kişilerde yüz tanıma biyometrik sistemi kullanarak ilgili kişi turnikeye yaklaştığında yüz seçimi yaparak turnikeyi otomatik olarak
açıyoruz. Bu da ilgili kişinin kart okutma, parmak izi okutma sistemlerindeki zaman kaybını ortadan kaldırıyor. Aynı şekilde yasaklı ziyaretçi ve ya VIP ziyaretçilerde de firma girişine kurulan kameralardan gelen ziyaretçi bilgisini alıyor, eğer yasaklı ziyaretçi ve ya gerçekten VIP bir kişi ise güvenlik müdürlerine ve ya talep edilen kişilere E-Mail ve ya SMS gönderimi sağlıyoruz. Biyometrik sistemler hayatımıza daha çok girecek ve biz çözümlerimiz her zaman size destekçiniz olacağız. Gelişen teknoloji sistemlerinin sürekli kontrollerini sağlıyoruz. Çünkü bu tür biyometrik sistemler son kullanıcıların raporlama ve ya belli başlı ihtiyaçları üzerine değil de güvenlik üzere üretildiğini biliyoruz. Sadece güvenlik ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile alınan sistemlerden insan kaynaklarından güvenlik departmanına kadar tüm birimleri etkileyen Know-how’ a dayalı birçok raporu son kullanıcı ile kullanıcı arayüzü BIONET yazılımında topluyoruz.
KAPAK BİYOMETRİK SİSTEMLER
Biyometri kopyalanamayan bir anahtardır İnternet üzerinden ilerleyen işlerin hızlı bir şekilde yürümesi, üyelik ya da hesaplara erişirken ihtiyaç duyulan tam doğrulama gereksinimi için biometri en uygun ve en kolay çözümdür. Benzersiz ölçülebilir özellikleri sayesinde de bankacılık, e- ticaret başta olmak üzere birçok sektörde bu sistem güvenilirlik sağlar. POLİMEK KONTROL VE GÜVENLİK SİSTEMLERİ
32 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
K
ontrol ve güvenlik sektöründe; 22 yıllık tecrübe sonucu elde edilen deneyimlerimiz sayesinde Polimek Elektronik olarak hizmet kalitemizi ve müşteri memnuniyetimizi arttırmak adına her geçen gün kendimizi geliştirmeye ve tamamladığımız projelerin daha iyilerini yapmaya çalışıyoruz. Piyasada kullanılmakta olan ve mühendislerimiz tarafından sürekli geliştirilen ürünlerimize biometrik cihazlar arasında değerlendirilebilecek; Polimek el terminalini de eklemek üzereyiz. Bireyin fiziksel ya da davranışsal benzersizliğini ölçen ve mevcut kayıtlarla karşılaştırarak tanımlama işlemi yapan biometrik sistem; kullandığımız personel kimlik kartları, manyetik kartlar, anahtarlar veya şifrelerin kullanımı yerine kolay ve rahat doğrulama yöntemiyle bireyin parmak izlerini, yüzünü, irisini, avuç içi izlerini, imzasını, DNA ve retinasını belirleyebilir. İnternet üzerinden ilerleyen işlerin hızlı bir şekilde yürümesi, üyelik ya da hesaplara erişirken ihtiyaç duyulan tam doğrulama gereksinimi için biometri en uygun ve en kolay çözümdür. Kalıcı, evrensel ve benzersiz ölçülebilir özellikleri sayesinde de bankacılık, e- ticaret başta olmak üzere birçok sektörde bu sistem güvenilirlik sağlar. Biometrik sistemler sayesinde, şifre unutma ve çalınma sıkıntısı ortadan kalkar. Kişilere parmak izi, el geometrisi veya iris tanımlanır. Toplanan veriler transfer edilemeyen ve kopyalanamayan bir anahtar olarak kullanıcılara hizmet verir.
El terminali yaşamımızı kolaylaştırıyor Polimek el terminali, tüm bunları göz önünde bulundurarak; tek bir
cihaz ile çok sayıda alanda hizmet verebilmek için tasarlanmıştır. Günümüzde kullanılan birçok cep telefonu ile aynı boyutlara sahip olan bu cihaz, hem sahada kullanıcıların el terminali olarak hem de binalarda, kapalı alanlarda belirlenen yerlere yerleştirilerek personel devam kontrolü, giriş çıkış kontrolü gibi sistemlerde kullanılması için geliştirilmiştir. Kablosuz haberleşme özelliği (wi-fi); istendiğin de parmak izi veya yüz tanıma özelliği ile cihazın açılabilmesi olanağıyla piyasadakilerden çok farklı bir cihaz olarak tasarlanmıştır. 5inç 800x480 piksel kaliteli dokunmatik LCD ekran başta olmak üzere birçok eşsiz özelliğe sahip olan Polimek el terminali, bina içi kullanımlarında ise adaptör desteği ile çalıştırılabilmektedir. Cihaz üzerindeki donanımlar sayesinde saha kullanım alanlarında batarya desteği ile birlikte sahadaki personellerin görev süreleri boyunca el terminalinin kullanılması mümkündür. Çalışmalar sürdürülürken bir yandan doğabilecek ihtiyaçlar göz önünde bulundurulmuş, diğer yandan ise zorlu çalışma şartlarında cihazın kolayca yeni görevlere uyum sağlayarak; çalışması hedeflenmiştir. Kablosuz ağ bağlantısı sayesinde uzak bilgisayar ve sunuculara bağlanıp; gerçek zamanlı (online) çalışılabilmektedir. Cihazlar arasında ortak bir yayın kurularak birden fazla cihazın birbiriyle iletişim kurup; mesajlaşması da planlanmıştır. Polimek el terminaline bir veya daha fazla program yüklenebilir. Görevler arası geçiş yapılarak tek cihaz ile farklı alanlarda hizmet verilmesi mümkündür. Cihazın üretiminde emeği geçen personellerimizin özverili ve titiz çalışmaları devam ederken; bir yandan da yetkililerimiz ürünün müşteriler ile buluşmasının planlanan tarihten
Biometrik sistemler sayesinde, şifre unutma ve çalınma sıkıntısı ortadan kalkar. Kişilere parmak izi, el geometrisi veya iris tanımlanır. Toplanan veriler transfer edilemeyen ve kopyalanamayan bir anahtar olarak kullanıcılara hizmet verir. daha erken olacağını dile getirmektedir. Polimek el terminalinde parmak izi tanımlama ve bu tanımlama ile yaratılacak sistemlerde parmak izi ile geçiş özelliği bulunacaktır. Gerekli gördüğünüz nokta ve alanlarda geçişleri sınırlandırma yapabilecektir.
El terminalinin başlıca kullanım alanları; Fabrika, şantiye, küçük, orta ve büyük işletmelerde denetimi kontrol altında tutabileceğiniz personel devam kontrol sistemleri, Kantin, yemekhaneler, okullar ve restoranlarda kurulacak ödeme kontrol sistemleri, Günlük, haftalık ya da aylık olarak personellere tanımlanan hakların kontrol edilebileceği personel yemekhane yönetim sistemleri, Market, restoran, kafeterya vb. yerlerde oluşturulan sipariş takip sistemleri, sosyal tesisler, kamu kurumları, hastaneler gibi yerlerin geçiş kontrol sistemleri.
Ekim 2017 Güvenlik Yönetimi n 33
KAPAK BİYOMETRİK SİSTEMLER
İris tanıma ile yüksek güvenlik Sistem, kullanıcıya yüzünü ekrandaki “çerçeveli kutuya” sığdırması için ileri veya geri gitmek gibi anlaşılabilir; yönlendirmeler veriyor. Uygun görüntü yakalama aralığına girmesini sağlıyor. İstenen konum sağlandığında, iris biyometrik görüntüleri otomatik olarak kaydediliyor ve tanıma sağlanıyor. SENSORMATİC GÜVENLİK HİZMETLERİ
modeli, pratik kullanım sunmasının yanı sıra, ekonomik olması ve farklı teknolojik özellikleriyle, piyasadaki rakiplerinden ayrılıyor.
Sezgisel yüz konumlama ile selfie çekimi kadar kolay iris tanıma
G
eçiş kontrol sistemleri arasındaki en güvenli çözüm olan iris tanıma, Sensormatic’in yeni ürünü CMITech EF-45’le kuruluşlar için çok daha ekonomik hale geliyor. Kullanım ve kurulum açısından da iris tanımayı çok daha pratik hale getiren bu çözüm, yüz konumlama özelliğiyle 35 ile 45 santimetrelik mesafede sıra dışı bir kullanım kolaylığı sunuyor. Cep telefonlarına kadar giren iris tanıma teknolojisi; yüksek güvenlik sunması, hızlı tarama becerisi ve daha düşük maliyetli oluşuyla diğer biyometrik geçiş sistemlerinin önüne geçiyor. Taklit ile kandırılması imkansız olan iris tanıma, diğer biyometrik sistemlere göre dış etkenlerden daha az etkileniyor ve hijyenik bir kullanım sunuyor. Kurumlar için pek çok avantajı sebebiyle tercih edilen bu teknoloji, Sensormatic’in sunduğu yeni çözüm ile çok daha pratik bir kullanıma kavuşuyor. Sensormatic’in CMITech markalı yeni EF-45 İris Tanıma Sistemi 34 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
Yüzlerini 5 inçlik, yüksek çözünürlüklü ve renkli ekranda görebilen kullanıcılar, ekrandaki kutu içine basitçe yüzlerini ortalayarak ve boyutlayarak doğal ve sezgisel bir biçimde pozisyonlarını ayarlıyorlar. Sistem, kullanıcıya yüzünü ekrandaki “çerçeveli kutuya” sığdırması için ileri veya geri gitmek gibi anlaşılabilir; yönlendirmeler veriyor. Uygun görüntü yakalama aralığına girmesini sağlıyor. İstenen konum sağlandığında, iris biyometrik görüntüleri otomatik olarak kaydediliyor ve tanıma sağlanıyor. Tüm bu süreci 1 saniye gibi bir sürede tamamlayan arabirim, akıllı telefonların “selfie” çekim modu gibi oldukça hızlı ve son derece anlaşılabilir yapıya sahip.
Son derece hızlı ve basit Bu sistem ayrıca kullanıcı kaydı modunda 35 cm’den 45 cm’ye kadar geniş bir görüntü yakalama mesafesini destekliyor. Artık yüksek kaliteli iris biyometrik görüntüleri yakalamak hızlı, alışkın olmayan kullanıcılar da dâhil olmak üzere herkes için son derece basit. Sistem ayrıca iris görüntüsü yakalamakla beraber kullanıcı yüzünün tamamını da kaydedebiliyor. Bu şekilde isterseniz cihazın yüz tanıma özelliğini de kullanabilirsiniz.
Öne çıkan özellikler Son teknoloji görüş tasarımı: En yüksek kalitede optikler ve çok süratli deklanşör hızları içeren görüş tasarımı sayesinde görüntü kalitesi kabul gören endüstri standartlarının üstüne çıkılıyor. Stereoskop göz konumlama: EF-45, kullanıcının kendini kolayca konumlandırması ve kaliteli iris kaydı için iki gözün de konumunu etkin bir şekilde tespit eden gerçek zamanlı ve üç boyutlu tarama yapıyor. Bu özellik, ekran üzerinde çıkan mavi, yeşil ve kırmızı renklerden oluşan anlaşılır uyarı kodlarıyla kullanıcıları hızlı ve doğru bir şekilde konumlandırıyor. En yüksek görüntüleme kalitesi: ISO 19794-6 2011 iris görüntüleme standartlarını karşılıyor ve hatta aşıyor.
Passware yazılım entegrasyonuyla tam kontrol Bu çözümün, dikkat çeken donanım yapısını destekleyen ve kullanıcı açısından artılar sağlayan önemli bir yazılım avantajı da bulunuyor. Sensormatic tarafından geliştirilmiş olan Passware yazılım entegrasyonu sayesinde, EF-45 İris Tanıma Sistemi’ni kullananlar, sadece giriş çıkışları takip etmekle kalmıyor; bordrolamaya veri sağlıyor, kişilerin ofis içindeki yol haritalarını görüyor, lokasyonlarını belirliyor, acil durumda yoklama yapabiliyor, gelen ziyaretçiden anında e-posta ile haberdar oluyor ve hatta otopark yönetimi bile yapabiliyor.
FOKUS AVM GÜVENLİĞİ
AVM güvenliği açısından video yönetim yazılımı Araştırmalar göstermiştir ki sürekli yapılan bir faaliyette monotonlaşmanın hakim olması ve güvenlik anlamında gözden kaçırılmaması gereken detayların kaçması; önüne geçilemeyecek bir durumdur. İnsan faktörünün kendisini ikaz etmeyen bir sistem karşısında dikkatini, algısını sürekli yüksek tutabilmesi mümkün değildir. PCC ELEKTRONİK ELEKTRİK BİLGİSAYAR KONTROL SİSTEMLERİ İTHALAT PAZARLAMA SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ.
A
lışveriş merkezleri (AVM) farklı kesimlerden tüketici gruplarının ihtiyaçlarını karşılamak, vakit geçirmek ya da sosyal bir etkinlik için bir araya geldikleri oldukça kozmopolit bir yapıya sahip tesislerdir. Büyüklüklerine göre, bulunduğu bölgenin demografik yapısına göre ya da işlek bir bölgede olup olmamasına bağlı olarak ziyaretçi sayıları değişmesine karşın vazgeçilmez ve en önemli unsur güvenliktir. Tüketiciler, eczaneden yapı markete, tekstilden sinemaya, kişisel bakımdan evcil hayvan dükkânlarına kadar birçok
36 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
ihtiyaçları için AVM’lere gelmekte ve kendilerini güvende hissetmektedirler. AVM’den girdiğiniz andan itibaren tesisin güvenliğiniz için hangi önlemleri aldığı önem arz etmektedir. AVM’den girdiğiniz andan itibaren tesisin güvenliğiniz için hangi önlemleri aldığı önem arz etmektedir. Saldırgan bir tutum, hırsızlık ya da kendinizi içinde bulabileceğiniz bir yangının veya benzeri bir felaketin önlenmesi; sonrasında gerekli tedbirlerin alınması dahası bu tür elim olayların gerçekleşmesi ardından gerekirse en azından görsel bir şekilde ispatlayıcı materyallerin ortaya konabilmesi için
neler yapılmış olduğu o AVM’nin kalitesini, cazibesini bir adım öteye taşıyacaktır. Teknolojinin kullanımı ile her geçen gün ortaya çıkan yeni gelişmeler arasında en önemlilerinden biri CCTV sistemlerinin akıllı hale dolayısıyla daha kolay yönetilebilir hale gelmesidir. Video yönetim sistemleri kullanılmaya ilk başladıklarında sadece çok sayıda kameranın tek bir merkezden yönetilebilmesi, izlenmesi, arşivlenmesi gibi kısıtlı bir kullanıma sahip iken günümüzde kazandığı analitik işlevlerle akıllı birer sistem haline gelmiş, devasa video arşivleri içerisinde bile kullanıcıların istediklerini daha kolay arayıp bulabilecekleri etkin sistemler olmuşlardır. Bu sistemler (yazılımlar) ile yapacağınız video ve ses arşivi, güvenliğin yanı sıra size AVM içerindeki otopark, oyun alanlarındaki durumu, ziyaretçi trafiğini, akışını, yoğunluk bölgelerini, kargaşa hallerini, hırsızlık, dolandırıcılık vb. suç hallerini, kayıp ve şüpheli obje durumlarını, hatta ciddi bir suçtan aranan veya takip edilen
bir zanlının veya aracının yüz tanıma ve plaka tanıma sistemi sayesinde AVM içerisinde varlığının veya yerinin tespit edilmesini, belki muhtemel bir terör eyleminin önüne geçmenizi sağlayacaktır.
İnsan algısı sürekli yüksek tutulamaz Araştırmalar göstermiştir ki sürekli yapılan bir faaliyette monotonlaşmanın hâkim olması ve güvenlik anlamında gözden kaçırılmaması gereken detayların kaçması önüne geçilemeyecek bir durumdur. İnsan faktörünün; kendisini ikaz etmeyen bir sistem karşısında dikkatini, algısını sürekli yüksek tutabilmesi mümkün değildir. Bu yüzden hareket algıladığında, yasaklanan bir bölge veya hat ihlal edildiğinde, bina içinde ya da dışında ateş veya duman tespit edildiğinde ya da benzer durumlarda kullanıcıyı alarma geçirerek tetiklemeyen bir sistem faydasız bir sistem olarak algılanmaya başlayabilecektir. Kamera sistemlerinde analogtan IP platforma geçişin de hız kattığı bu değişim video ve ses kayıtlarının en ince ayrıntılarına kadar indekslenebilmesini, değişik parametrelerle sorgulanabilmesini, filtrelenebilmesini beraberinde getirmiştir. Bu sayede; Giriş ihlali olmaması gereken yerlerde bulunanların tespiti,
İhlal yapıldığına dair AVM yetkililerini ve ihlal yapanları ikaz eden uyarı sistemleri, Yüz tespit ve tanıma, plaka tespit ve tanıma gibi hem giriş kontrolü sağlayan hem de ispatlayıcı bir araç olarak kullanılabilen modüllerin kullanımı, İhtiyaç duyduğunuz bir anı, hatırladığınız obje niteliklerine göre bazı video kesitlerini bulabileceğiniz bir interaktif arşiv arama modülü, Açık alanda ateş veya duman algıladığında tetikleyen, erken harekete geçilmesini sağlayan bir yangın tespit modülü
AVM ziyaretçilerinin olduğu kadar yetkililerinin de kendilerini daha güvenli bir AVM ortamında hissetmelerini sağlayacaktır. VMS yazılım veya donanımları bu gereksinimi haklı kılacak şekilde saymakla bitmeyecek faydalar sunmaktadır. Güvenliğin yanı sıra gelişen teknolojinin ortaya koyduğu analitik yetenekler ve raporlama imkânları kamera sistemlerinin kayıtlarının analiz amacıyla kullanılabilmesini, ticari stratejiler geliştirilebilmesini de sağlayabilmektedir. VMS yazılım ve donanımlarının mevcut sistem ve ekipmanlarla entegrasyonu neticesinde dağıtık mimariye sahip sistemlerin tek bir merkezden erişime ve
Video yönetim sistemleri kullanılmaya ilk başladıklarında sadece çok sayıda kameranın tek bir merkezden yönetilebilmesi, izlenmesi, arşivlenmesi gibi kısıtlı bir kullanıma sahip iken günümüzde kazandığı analitik işlevlerle akıllı birer sistem haline gelmişlerdir. yönetime açılması, sürekli yapılan iş ve işlemlere otomasyon sağlaması, gerçek zamanlı bir görünürlük ve denetlenebilirlik sunması, tüm sistemde üretilen verilerin otomatik senkronizasyonu, detaylı analitik ve raporlama yapılabilmesi mümkün olmaktadır. Macroscop dahili ve harici akıllı analiz modülleri ile belirttiğimiz işlevlerin hepsini yerine getirebilmekte, ayrıca mevcut özellikleri ile veya müşteri beklentilerine göre geliştirilebilen işlevleri ile diğer güvenlik sistem ve işlevlerine entegre edilebilmektedir. Bu şekilde analiz desteği olan işlevsel bir sistem kurmanız beraberinde getireceği caydırıcılık, 24 saat esaslı güvenlik kaydı, olayların delillendirilebilmesi, arşiv yapılıp tekrar tekrar izlenebilmesi, yüksek maliyetler getirmemesi açısından da tercih sebebidir.
Ekim 2017 Güvenlik Yönetimi n 37
FOKUS AVM GÜVENLİĞİ
AVM güvenlik planlaması yatırımla eşzamanlı başlamalı Verimlilik için insan ve teknolojinin entegre çalışması gerekiyor. Hatta bazen kurulan kamera sistemleri AVM işletmeye açıldığı zaman yeterli gelmiyor ya da elemanlı güvenliği destekleyecek şekilde kurgulanmamış oluyor. Hüseyin Erim / GÜVENLİK SÜREÇLERİ KALİTE KOORDİNATÖRÜ SECURİTAS GÜVENLİK HİZMETLERİ
38 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
Hüseyin Erim
S
ecuritas; alışveriş merkezlerinde güvenlik planlamasının yatırımla eş zamanlı gerçekleştirilmesi gerektiğini, böylece maliyet ve zamandan ciddi tasarruflar elde edileceğine dikkat çekiyor. AVM’ler kurulurken; milyonlarca dolarlık kamera yatırımları yapılırken, elemanlı güvenliğin genellikle işletme safhasında devreye girdiğine dikkat çeken Securitas Türkiye Güvenlik Süreçleri Kalite Koordinatörü Hüseyin Erim sözlerini şu şekilde sürdü: “Verimlilik için insan ve teknolojinin entegre çalışması gerekiyor. Hatta bazen kurulan kamera sistemleri AVM işletmeye açıldığı zaman yeterli gelmiyor ya da elemanlı güvenliği destekleyecek şekilde kurgulanmamış oluyor. Oysa yatırım safhasında teknoloji alt yapısı oluşturulduğunda; güvenlik hizmetini veren firma da devreye girse, yapılan risk analizleri sonucu daha az kamerayla daha verimli bir proje ortaya çıkabilecek ve böylece teknoloji yatırımlarının maliyetleri düşecek. Bu nedenle AVM yatırımı başladığında siste-
me dâhil olmamız ve yönlendirmemiz en doğru kurgu oluyor” dedi. Teknolojinin gelişmesi ile AVM’lerde görünür önlemlerin dışında, görünmeyen ve arka planda çalışan sistemlerin kullanıldığına dikkat çeken Erim açıklamasına şu şekilde devam etti: “Asıl analiz ve müdahale kararı bu sistemler aracılığıyla alınıyor. Üzerinde özel yazılımlar bulunan kameralarla tarama yaparak; şüpheli paketler, bizim “aylak dolaşan adam” olarak adlandığımız şüpheli şahıslar anında tespit ediliyor ve operatörlerimizin önüne getiriliyor ve ihtiyaca göre o bölgeye güvenlik görevlisi yönlendiriliyor. Biz Securitas olarak; Türkiye’nin önde gelen AVM’lerini bu sistemlerle koruyoruz ve iyi sonuçlar alıyoruz. Bu konuda dünyaya örnek olacak uygulamalar yapıyoruz. Tabi AVM misafirlerine, bu teknolojileri anlatmak çok mümkün olmuyor, o nedenle girişlerdeki X raylar halen kullanılıyor. AVM’lerde uzaktan izleme hizmetleri kapsamında RVS teknolojisi ile hem riski minimize ediyor hem de orta vadede AVM işletmelerine büyük maliyetler getirmiyor” dedi.
Uzmanlar ve segment liderleriyle sektöre özel çözümler Securitas; tüm güvenlik çözümlerine bütünleşik yaklaşıyor. Buna AVM ve mağaza güvenliği de dahil sektör bazında uzmanları ve segment liderleri bulunuyor. Bir projeye başladıklarında önce risk analizi yaptıklarını belirten Hüseyin Erim, “Öncelikle muhtemel riskleri ve bunlara karşı alınması gereken önemleri belirliyoruz. Entegre güvenlik çözümleri olarak adlandırdığımız modelimiz ile daha güçlü ve
Üzerinde özel yazılımlar bulunan kameralarla tarama yaparak; şüpheli paketler, bizim “aylak dolaşan adam” olarak adlandığımız şüpheli şahıslar anında tespit ediliyor ve operatörlerimizin önüne getiriliyor ve ihtiyaca göre o bölgeye güvenlik görevlisi yönlendiriliyor. daha uzun süreli iş birlikteliklerini sağlıyor. Tek çözüm, tek sözleşme, tek muhatap bilinciyle geliştirilen entegre güvelik çözümleri, iş ortaklarına uzman güvenlik hizmeti, danışmanlık, resepsiyon, itfaiye, güvenlik alanındaki teknoloji yatırımları ve teknik destek konularını tek bir çözümde birleştirerek sunuyor. Böylece iş ortaklarının ihtiyaçları dışında bir yatırım yapmalarının önüne geçilerek hem riskleri hem de maliyet optimize ediliyor” dedi. Telekomünikasyondan finansa, havacılıktan madenciliğe, enerji sektöründen endüstriyel tesislere kadar 21 farklı sektörden 736 kurum ve kuruluşa, 74 ilde, 2284 hizmet noktasında güvenlik hizmeti veren Securitas Türkiye’nin 9 bölge müdürlüğü, 51 şube müdürlüğü ve 13 bin 900 çalışanı bulunmaktadır.
Ekim 2017 Güvenlik Yönetimi n 39
FOKUS AVM GÜVENLİĞİ
AVM güvenliğinde tehdit unsurları AVM’ye gelen konukların ağırlıklı bir bölümünün, giriş güvenlik önlemlerini ve üst kontrollerini “sevimsiz” bulması ve “sabırsız” davranması tecrübelerimiz ile sabit bir olgudur. Beden dilini iyi kullanabilen profesyonel bir özel güvenlik görevlisi, ziyaretçiyi kurallara uygun bir biçimde kontrolden geçirip sorunsuz bir şekilde çarşıya girişini sağlayabilir. GUTS ÖZEL GÜVENLİK VE EĞİTİM HİZMETLERİ
A
VM güvenliği gerek toplumsal olaylar, gerek terör olayları ve gerekse hırsızlık, gasp gibi adi suçların sıklıkla yaşanabileceği bir potansiyele sahiptir. Bu nedenle işletmenin
40 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
talepleri doğrultusunda işletmeyi, çalışanlarını, müşteri ve ziyaretçilerini her türlü tehdide karşı korumak ve alınması gerekli her türlü önleyici tedbirleri alıp, geniş kapsamlı bir güvenlik ağı oluşturarak hizmet vermekteyiz. AVM
güvenliği; alışveriş merkezi giriş güvenliği, otopark güvenliği, katların güvenliği, mağaza güvenliği, müşteri ve personel güvenliği vb. olmak üzere ayrı ayrı ele alınması gereken ve bu alanda profesyonellik gerektiren önemli bir konu-
dur. AVM’lerdeki başlıca tehdit unsurları şu şekilde sıralanabilir: Toplumsal olaylar, Direniş ve grev Terör olayları, Hırsızlık, Gasp, Sorunlu müşteri “Giriş ve çıkışların yoğun olduğu kalabalık yerleşkelerin güvenliği” ile “giriş ve çıkışların yetkilendirildiği kuruluşların güvenliğini” temin etmek arasında önemli farklılıklar bulunmaktadır. Alışveriş merkezlerinde “işletme kurallarına aykırı hareket eden müşteri” dahi kendisine en üst düzeyde muhatap bulabilme ve ayrıntılı bir şekilde bilgilendirilme şansına sahip olup, genel davranış şekli açısından müşteri memnun edilmeye çalışılır. Bununla birlikte sınırları belirlenmiş ve girişlerin yetkilendirildiği kuruluşların güvenliğini sağlarken, nezaket sınırları çerçevesinde hiçbir hareketin kuralların önüne geçmesine izin vermemelisiniz. Halka açık işletmelerde, “işveren statüsündeki AVM yönetimi, güvenlik politikaları ve güvenlik anlayışları birbirinden farklı olan kiracılar ve mağazalar, alışveriş amacıyla gelen ziyaretçiler, dolaşmak amacıyla gelenler ve AVM’ne bağlı personel (temizlik, teknik vs…)” gibi “yaptığınız işten memnun olması” gereken birçok gurupla aynı mekânda altında çalışılır. Bu nevi karmaşık bir yapının güvenliğini sağlamak için özel güvenlik firması tarafından çalıştırılan güvenlik görevlilerinin konsantrasyon sorunu yaşamayan, soğukkanlı ve kendini çok iyi ifade edebilen kişiler arasından seçilmesi gerekir. AVM’lerinde konuk ile ilk temas noktası olan güvenlik noktalarında görevlendirilen güvenlik ekibinin, AVM’nin
imajına ve kurum kültürüne uygun kişilerden oluşması gerekir. Müşterinin kapıdan girerken edindiği yargı, AVM ile ilgili düşüncelerinin olumlu ya da olumsuz olarak şekillenmesine sebep olduğu, AVM’ye gelen konukların ağırlıklı bir bölümünün, giriş güvenlik önlemlerini ve üst kontrollerini “sevimsiz” bulması ve “sabırsız” davranması tecrübelerimiz ile sabit bir olgudur. Fakat beden dilini iyi kullanabilen profesyonel bir özel güvenlik görevlisi, ziyaretçiyi kurallara uygun bir biçimde kontrolden geçirip sorunsuz bir şekilde çarşıya girişini sağlamak ve güvenliğin yanı sıra müşteri memnuniyetine de odaklanmak durumundadır. Kaldı ki çoğu alışveriş merkezinde güvenlik personelinin müşteriye danışmanlık fonksiyonu olduğu da gözardı edilmemelidir. Bu nedenle biz GUTS Özel Güvenlik ve Eğitim Hizmetleri olarak; AVM sektöründe iyi güvenlik sağlamak için, standartların net olarak belirlenmesini ve görevde uzmanlık seviyesine
gelmiş (sertifikasyon) personelle çalışmak gerektiğini düşünüyoruz. Buna ek olarak; AVM’lerde oluşturduğumuz güvenlik kontrol merkezlerinde “suçla mücadele” ve “kalabalık yönetimi” konularında uzman ve tecrübeli profesyonel personeller ile çalışmayı uygun görüyor, bu konuda çalışanlarımıza gerekli görülen profesyonel AVM güvenliği oryantasyon eğitimini titizlikle veriyoruz.
AVM’lerde konuk ile ilk temas noktası olan güvenlik noktalarında görevlendirilen güvenlik ekibinin, AVM’nin imajına ve kurum kültürüne uygun kişilerden oluşması gerekir. Ekim 2017 Güvenlik Yönetimi n 41
ÖZEL DOSYA DUMAN KONTROL VE TAHLİYE SİSTEMLERİ
Duman kontrol esasları Can güvenliğinin sağlanması için duman kontrol sistemleri acil bir gerekliliktir. Duman kontrol sistemlerinin yapılması ile duman ve yangın gazlarından gelen risk azaltılabilir. Yapısal yangın koruma, bina düzenlemeleri bakımından önemli gelişmeler kaydetmiştir, fakat kullanımdan ve estetikten kaynaklanan sınırlamalar olduğundan istenilen yangın/duman zonları oluşturulamamaktadır. Prof.Dr. Abdurrahman KILIÇ /Onursal Başkan TÜYAK TÜRKİYE YANGINDAN KORUNMA VE EĞİTİM VAKFI
42 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
ÖZEL DOSYA DUMAN KONTROL VE TAHLİYE SİSTEMLERİ
D
uman, yangında insan hayatı açısından en büyük tehlike kaynağını oluşturur. Dumanın yayılmasının önlenmesi ve hacımların dumandan arındırılması; hem can güvenliği bakımından, hem kısımlara dumanın verdiği maddi zararın azaltılması ve ayrıca yangına kolay müdahale edilebilmesi açısından yangın güvenliğinin en başta gelen önlemlerindendir. NFPA 92A Standardı’na göre duman; havada taşınan katı ve sıvı parçacıkları ile malzemelerin bir miktar havayla yanmasıyla oluşan gazlardan meydana gelen bir karışımdır. Dumanın yapısında tehlike oluşturan maddeler iki grupta toplanabilmektedir. Birinci grupta boğucu ve zehirleyici etki taşıyan gazlar olup bunlar insan hayatını doğrudan tehdit etmektedir. İkinci grupta ise havada uçuşabilen mikron büyüklüğündeki katı ve sıvı tanecikler olup bu maddeler görüş mesafesini azaltarak; zehirli gazlar içinde kalınan süreyi artırır ve dolaylı tehlikeye yol açar.
Dumanın etkileri Medeniyetin başlangıcından günümüze, ateş insanlık için en önemli araç olmasının yanında, aynı zamanda insanlığın en büyük düşmanı olmuştur. Sadece mal varlığına zarar vermekle kalmayıp, sayısız insanın ölümüne de yol açmıştır. Bir yangın durumunda, yangın ve sıcaklıktan daha çok, yanma sonucu oluşan duman ve zehirli gazlar tehdit oluşturur. Günümüzde taşıyıcı sistemde kullanılan yapı malzemeleri sağlam inşaat malzemelerinden yapılmış olduğundan, yanan bir binada, nadiren çok az insan çökme veya direkt yangın nedeniyle ölmekte ya da yaralanmaktadır. Ölüm ve yaralanmaların esas nedeni, yangından yayılan son derece zehirli gazlar
44 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
Prof.Dr. Abdurrahman KILIÇ
olmaktadır. İstatistiki çalışmalarda; ölümlerin % 90’ından fazlasına zehirli dumanın neden olduğu görülmüştür. Duman; standartlara göre havada taşınan katı ve sıvı parçacıkları ile malzemelerin bir miktar havayla yanmasıyla oluşan gazlardan meydana gelen bir karışımdır. Yanma ürünleri genellikle partiküller, yanmamış yakacaklar, su buharı, karbondioksit ve karbonmonoksit ile diğer zehirleyici ve korozif gazları içerir. Yanma malzemeleri hidrojen, doğalgaz, alkol gibi hiç parçalanmayan veya az parçalanan ürünler üretmeleri durumunda görülmeyen duman oluşur. Bazı malzemeler alevsiz yandıkları halde çok yoğun duman çıkarmalarına karşılık; bazıları da bunu ancak alevle yandıkları sırada çıkarırlar. Oluşan yoğun duman ve yüksek sıcaklık paniğe neden olmakta, deri ve solunum sisteminde meydana gelen ağır hasar nedeniyle insanlar yollarını kaybetmekte paniğe kapılmaktadır. Çevredeki eşyaların yanması, karbonmonoksit ve diğer zehirli gaz konsantrasyonunu artırmakta ve buna bağlı zehirlenmeler görülmektedir. Oksijen azlığı gaz
Kokusuz olması ve fark edilmemesi nedeniyle, karbonmonoksit gazı zehirlenmelerine daha çok rastlanılır. Yangınlardaki ölüm sebepleri incelendiğinde toplam ölümlerin kabaca % 50’sinin karbonmonoksit zehirlenmesinden olduğu tespit edilmiştir. zehirlenmesinde özel bir durumdur. Oksijen seviyesi yaklaşık % 10’a düştüğünde solumada güçlüklerin oluştuğu görülmektedir. Kuşkusuz yangın sırasında sadece oksijen seviyesi azalmaz. Oksijen seviyesindeki azalmanın yanı sıra karbondioksit, karbonmonoksit ve diğer zehirli gazların etkisi artar. Kurum parçacıkları üzerinde bulunan maddeler ve katı aerosoller de zehirlenmeye yol açar. Tahriş edici maddeler yakıcıdır. İnsan vücudunun yüzeyindeki mukozaya zarar verirler. Suda erime yeteneğine sahiptirler ve nefes borusunun üst kısmına hücum ederler. Asit kloridrik, asit fluorik, sülfür dioksit bunlara örnektir. Halojenler (flor, klor, brom), ozon, triklorik fosfor, mentaklorik fosfor, fosgen, nitrik oksit, nitrojen tetroksit gibi
ÖZEL DOSYA DUMAN KONTROL VE TAHLİYE SİSTEMLERİ
gazlar suyun içinde kolay erimez; ama nefes borusunun içine girebilir. Yangınlarda, karbonmonoksit kokusuz olduğundan fark edilmez; fakat diğer gazlar kokuları nedeniyle fark edilebilir. Kokusuz olması ve fark edilmemesi nedeniyle, karbonmonoksit gazı zehirlenmelerine daha çok rastlanılır. Yangınlardaki ölüm sebepleri incelendiğinde toplam ölümlerin kabaca % 50’sinin karbonmonoksit zehirlenmesinden olduğu tespit edilmiştir. Diğer yarısı doğrudan yanma, artan basınç ve çeşitli zehirli gazlardan dolayıdır. Duman içerisinde boğucu gazlar da bulunur. Başta karbondioksit olmak üzere hidrojen siyentik, anilin, nitrobenzen, sodyum nitrat ve hidrojen sülfat gibi gazlar solunduğu zaman boğucu etki yaratır. Diğer taraftan yüksek sıcaklık yanıklara yol açar. Fizyolojik olarak ortam sıcaklığındaki artması, kan veya vücut ısısının artmasına, deri dokusunda, veya solunum sisteminde yanıklara sebep olabilir. Nem ve sıcaklık yüzde deri yanmalarına sebep olacak kadar yüksek değilse; solunum sisteminde yanmalar görülmeyecektir. Yüksek sıcaklıktaki nemli hava ya da buharın solunum sisteminde yanmalara
46 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
sebep olabilmesi için 100 °C civarında olması yeterlidir. Sıcaklığı 300 °C olan kuru hava, gırtlakta birkaç dakika sonra yanmaya sebep olur. Pratikte solunarak içeri çekilen tahriş edici duman ve zehirli gazlar 30 dakika içinde öldürücü etki gösterir.
Dumanın tahliyesi Temel prensip duman üretimine izin verilmemesi olmalıdır. Dumanın üretimi olmazsa; duman kontrolüne de gerek kalmayacaktır. Dumanın üretiminin önlenmesi ise duman çıkarmayan malzemelerin kullanılması veya yangının daha başlangıçta söndürülmesi ile sağlanabilir. Kuşkusuz, her yerde duman çıkarmayan malzemelerin kullanılması mümkün olmaz. O halde, duman üretiminin engellenmesi için hızlı ve etkili söndürme sistemi olmalıdır. NFPA tarafından hazırlanan raporda ofis binalarında meydana gelen toplam 610 yangından 570’inde yangın ve dumanın yangının çıktığı odada sınırlı kaldığı, 20’sinde yangın ve dumanın yangının çıktığı kata ve 20’sinde yangın ve duman yangının çıktığı katın ötesine ulaştığı belirtilmiştir. Raporda, dumanın etkisi ve hasarı irdeleniş ve yangın çıkan 610 binanın
80’inde dumanın hiç zarar vermediği, 310’unda dumanın sadece yangın çıkan odaya zararı olduğu, 100’ünde dumanın verdiği zarar yangının çıktığı katla sınırlı kaldığı ve 120’sinde dumanın verdiği zararın yangının çıktığı katın dışında da taştığı belirtilmektedir. Duman üretimi azaltılsa ve hızlı söndürme sistemi oluşturulsa da duman kontrolünün gerekliliği hiçbir zaman tartışılamaz. Otomatik yağmurlama sistemi gibi sıcaklık kontrollü söndürme sistemi, devreye girinceye kadar dumanın her tarafı kapladığı çok görülmüştür. Duman kontrol sisteminin amacı can güvenliğini sağlamaktır. Bir yangın durumunda, duman kısa sürede binanın diğer bölümlerine yayılabileceğinden, bu bölümlerde güvenli tahliyeyi gerçekleştirecek önlemler olmalıdır. Komşu hacımlardan tahliyeyi gerçekleştirebilmek için kaçış yollarını koruyacak bir duman kontrol sistemi mevcut olmalıdır. Bunun yanında, duman kontrol sistemleri yangına müdahale edecek itfaiye elemanlarına da yardımcı olacaktır. Bu yüzden duman kontrol sistemi insanların tahliyesi için gerek duyulan süreden daha uzun bir süre fonksiyonunu devam ettirmelidir. Duman yayılımının önlenmesi için yangın/duman zonları oluşturulabilir, belirli bir hacımlara girmemesi basınçlandırma yapılabilir, bir hacim içinden doğal veya mekanik yolla egzoz yapılarak yayılması önlenebilir veya duman damperleri ve/veya perdeleri kullanılarak belirli bir hacım içinde hapsedilebilir. Duman kontrolünde ilk düşünülecek husus; komşu alanlarda meydana gelebilecek muhtemel bir yangın durumunda, dumanın yayılımının engellemesidir. Bunu gerçekleştirmenin en kolay yolu ise, komşu hacımlar arasındaki sınırın duman sızdırmaz ve
ÖZEL DOSYA DUMAN KONTROL VE TAHLİYE SİSTEMLERİ
yangına dayanıklı yapılmasıdır. Bu sayede yangın kontrol altında tutulabilir, mekan veya bina içindekiler korunabilir, eşyalara gelecek hasar azaltılabilir ve binanın eski haline getirilebilme olasılığı arttırılabilir. Fakat, bu durum kullanımı çok sınırlamakta ve bu yöntem zaman zaman kullanılmasına rağmen, mimari sınırlamalar nedeniyle istenmemektedir. Binalar genişledikçe yangın bölümlendirmesi yapmak, yangına dayanıklı duvar ve kapılar oluşturmak zorlaşmaktadır. Yangın zonlarının bütünlüğünün sağlanabilmesi, gerçekten karmaşık bir konudur. Modern binalar farklı donanımlara sahiptir. Boru tesisatı, elektrik ve veri kabloları, ısıtma ve havalandırma kanalları ve diğer tüm tesisatlarla ilgili donanımlar yangın duvarlarını keser. Kanalların yangın duvarlarını geçtikleri noktada dampere gereksinim vardır. Diğer tesisatlarda ise yangına dayanıklı sızdırmazlığa veya yalıtım amaçlı kaplamaların yapılması zorunludur. Kanal sistemi yangının bulunduğu bir bölmedeki dumanı yangın çıkmamış bölümlere iletebilir. Dahası, kanalın kendisi yangının yayılmak için kullanacağı bir yol veya araca dönüşebilir. Bu nedenle bu tür kanalların geçtiği yerlerdeki yangından hasar görmesi ve dumanı yayması önlenmelidir. Çoğu yerde, HVAC kanal sisteminin dönüş kanalı aynı zamanda duman egzoz kanalı olarak kullanılır. Kuşkusuz bu iki amaçlı kanallar, komşu yangın zonundan geçiyorsa yalıtılmak zorundadır. Ayrıca bu sistemlerde kullanılan fanlar yangına dayanıklı özel fanlar olmalıdır. Geniş binalarda duman kontrolü nispeten daha kolaydır. Yüksek duman bariyerleri ve çatının eğimi duman yayılımını kısıtlayacaktır. Bu gibi mekânlarda, mekanik veya doğal
48 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
yollardan sağlanan havalandırma sistemleriyle ile dumanı dışarı atılabilir. Genellikle fabrikalar, depolar, spor karşılaşmalarının gerçekleştirildiği alanlar, havaalanları ve demiryolu istasyonlarında bu yöntem uygulanır. Duman ve sıcak yanma gazları; bir oda içinde yükselerek, tavanın hemen altında bir duman ve yanma gazları tabakası oluşturur. Yangın yanmaya devam ettikçe, bu duman gazı tabakası gittikçe kalınlaşır ve çok kısa bir zaman içinde tüm oda bu gazla dolar. Doğal duman tahliyesinde, bu tabaka yangının daha oluşum aşamasından başlayarak, sıcak gazların kaldırma kuvveti etkisiyle yükselerek direk olarak dışarı atılır. Özellikle büyük odalardaki yangın durumunda, duman gazlarının yayılması ve boşaltılması büyük ölçüde odadaki hava akımına bağlıdır. Diğer taraftan duman atma kapakları rüzgârın etkisinden korunmalıdır. Doğal duman tahliyesi rüzgâr basıncından etkilenir. Rüzgarın etkisi göz önünde bulundurularak; duman kapaklarının yeri hakim rüzgar yönüne göre belirlenmelidir. Doğal duman tahliyesinin avantajı, artan sıcaklıkla birlikte daha yüksek hızda dumanın boşaltılabilmesidir. Çok katlı ve çok bölmeli binalarda dumanı kontrol etmek çok daha zordur. Bina dışına güvenli tahliye yapılabilmesi için yangın bölgesinden dumanın uzaklaştırması genellikle mekanik sistemlerle sağlanır. Bir başka yöntem ise, komşu hacımlardan duman girişini engellemek için basınçlandırma yapmaktır. Komşu hacımlar arasındaki açıklığın büyük olması durumunda bu yöntem sonuç vermemektedir.
Duman kontrol senaryosu Duman havalandırma sistemi, duman kontrol bölgesi dâhilindeki
Duman ve sıcak yanma gazları; bir oda içinde yükselerek, tavanın hemen altında bir duman ve yanma gazları tabakası oluşturur. Yangın yanmaya devam ettikçe, bu duman gazı tabakası gittikçe kalınlaşır ve çok kısa bir zaman içinde tüm oda bu gazla dolar. duman algılayıcıları tarafından harekete geçirilecektir. Duman algılayıcıları, duman yayılması ya da başka bölgelerden duman sızıntısı meydana gelmesi yüzünden yangın olmayan bölgelerde kazara ya da zamanından önce devreye girmesinin önlenebilmesi açısından, duman havalandırma sistemi duman kontrol bölgesi dâhilindeki algılayıcılar tarafından harekete geçirilmelidir. Yangın damperinin, atrium duman kontrol sistemi kanalına monte edilmesine müsaade edilmemektedir. Yangın durumlarında, egzoz kanalları ve temiz hava kanalları, yangın süresince açık olmalı, temiz hava ve egzoz fanları çalışmalıdır. Kanal içerisine yangın damperi tesis edilmesi, duman kontrol sisteminin başarısız olmasına yol açacaktır. Ancak, her katta olağan mekanik duman tahliyesi bulunan binalarda, etkilenmeyen tüm katlardaki tüm egzoz kanalları, dumanın ve yangının yayılmasını önlemek amacı ile kapatılmalıdır.
ÖZEL DOSYA DUMAN KONTROL VE TAHLİYE SİSTEMLERİ
Duman algılayıcıların arıza yapması durumunda atrium duman egzoz sistemi; etkilenen alanlardan dumanın çıkarılması için, ilgili cihazların devreye sokulmasında, duman algılayıcı işlevini gerçekleştiren ve el ile kumanda edilen bir anahtar vasıtası ile harekete geçirilebilir. Yangın katındaki egzoz kanalına giden yangın damperi açık kalmalı; öte yandan, diğer katlarda, yangın damperleri kapalı konumda olmalıdır. Bir duman bölgesi içindeki duman tahliye sisteminin tamamen çalışır hale gelmesi, algılama sisteminin aktivasyonunu müteakip 60 saniyeyi geçmemelidir. Doğal duman tahliye sistemlerinin elektrik kesinti/ sistem arızası durumunda “açık” konumda kalmalıdır ve pozitif rüzgar basıncından olumsuz olarak etkilenmeyecek şekilde konumlandırılmış olmalıdır. Çatı vantilatörlerinin konumlandırılmasının yanlış olarak yapılması durumunda, hava, atrium çatı alanına doğru yönlenecek ve dolayısı ile dumanı, binanın içine doğru itecektir. Temiz hava fanlarının dışarıdan hava emiş ağızlarına kanal tipi duman dedektörü yerleştirilmeli ve bu
50 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
dedektörlerin duman algılaması durumunda gecikme olmaksızın ilgili fanın otomatik olarak durması sağlanmalıdır. Yangın kontrol merkezi bünyesine, yangın kumanda merkezinin bulunmadığı durumlarda ise ana yangın gösterge panosuna, duman havalandırma sistemini uzaktan el ile harekete geçirme ve kumanda anahtarlarının yanı sıra sistemin işleyiş durumunu gösteren göstergeler de dâhil edilmelidir. Yangın kontrol merkezi ya da yangın gösterge panosunda uzaktan el ile harekete geçirme ve kumanda anahtarlarının bulunuyor olması, duman havalandırma sisteminin daha iyi bir şekilde izlenmesine olanak sağlayacaktır. Duman algılayıcıların arıza yapması durumunda, atrium duman egzoz sistemi, etkilenen alanlardan dumanın çıkarılması için, ilgili cihazların devreye sokulmasında, duman algılayıcı işlevini gerçekleştiren ve el ile kumanda edilen bir anahtar vasıtası ile harekete geçirilebilir. Fanlar ve ilgili duman kontrol ekipmanın kablo tesisatı, bir yangın durumunda çalışmaya devam edebilmelerini temin etmek amacı ile korunmuş olmalıdır. Binada bulunanların tahliyesine ve yangınla mücadele girişimlerine yardımcı olmak üzere binadan dumanın tahliye edilmesi amacı ile duman kontrol sistemi monte edilmiş olduğu için; sistem devreleri, bir acil yangın durumunda güvenilirlik ve devamlılığın sürdürülmesini temin etmek üzere korunmalıdır. Bunun için kablolar en az 1 saat süre ile yangına dirençli olmalıdır.
Sonuç Can güvenliğinin sağlanması için duman kontrol sistemleri acil bir gerekliliktir. Duman kontrol sistemlerinin yapılması ile duman ve
yangın gazlarından gelen risk azaltılabilir. Yapısal yangın koruma, bina düzenlemeleri bakımından önemli gelişmeler kaydetmiştir, fakat kullanımdan ve estetikten kaynaklanan sınırlamalar olduğundan istenilen yangın/duman zonları oluşturulamamaktadır. Buna karşın, teknolojik çözümler daha fazla yenilik ve esneklik sunabilmektedir. Yeni teknolojiler ve metotlar geliştikçe, yangın yönetmeliklerinde değişiklik olacak ve duman kontrolü ile ilgili standartlar yenilenecektir. Duman kontrolü ile ilgili öncelikler ve tasarım şekilleri değişecek fakat duman kontrolü her geçen gün daha fazla önem kazanacaktır.
Kaynaklar • British Standard Institution. BS5588: Fire precautions in the design, construction and use of buildings. Part 7: Code of practice for the incorporation of atria in buildings. London, BSI, 1997. • Morgan H P. Comments on “A note on smoke plumes from fires in multi-level shopping malls”. Letters to the Editor, Fire Safety Journal, 12, pp 83-84, 1987. • Klote, J.H. ve J.A.Milke, Design of smoke management systems. American Society of Heating, Refrigerating and AirConditioning Engineering (1992). • Yamana, T. ve T.Tanaka, Smoke control in large scale spaces (Part 2. Smoke control experiments in a large scale space): Fire Science and Technology 5(1) s.41-54 (1985). • National Fire Protection Association. Smoke management systems in malls, atria and large areas.. Publication No.92B. Quincy MA, NFPA, 2006. • Dillon, M.E., Determining effectivenes of atria smoke control systems, ASHRAE Journal, 37-41 (1994). • Milke J A. Smoke management for covered malls and atria. Fire Technology, vol 26 (3), pp 223-243, 1990. • Klote J H. An overview of atrium smoke management. Fire Protection Engineering, No 7, SFPE, pp 24-34, 2000. • Law M. A note on smoke plumes from fires in multi-level shopping malls. Fire Safety Journal, 10, pp 197-202, 1986. • Thomas P H. On the upward movement of smoke and related shopping mall problems. Fire Safety Journal, 12, pp 191-203, 1987.
SEKTÖRDEN
Güvenlik sadece “Güvenlik operasyonu sadece projeye personel yerleştirmek değildir”
Her projenin ayrı bir yapısı olduğunu ve ÖGG’lerin bu noktada yetiştirilmesi gerektiğini ifade eden Process Turkey Genel Müdürü Erhan KIZILER; güvenlik sektöründe branş eğitimlerine önem verilmediğini belirtti. Kızıler “Güvenlik operasyonu sadece projeye personel yerleştirmek değildir” dedi. Firmanız hakkında sizden bilgi alabilir miyiz?
Process Turkey uzun yılların ve tecrübelerin birikimi diyebiliriz. Profesyonel çalışma hayatımın nerdeyse tümünü hizmet sektöründe geçirdim. Uzun yıllar farklı firmalarda üst düzey yönetici olarak; çalıştıktan sonra oluşan tüm bilgi ve birikimi artık kullanma zamanının geldiğini düşünerek 2010 yıllarının başında yurt dışından gelen teklifi değerlendirerek Process Turkey’i kurmaya karar verdik. Maalesef Türkiye’de güvenlik hizmetleri olgusunun tam olarak oturmadığı bir ortamda, güvenlik sektörüne her zaman farklı bir vizyondan baktık. Amacımız; butik hizmetler kapsamında müşterilerimize kendilerini özel hissettirmek ve bu çizgide ilerlemek oldu. Yaptığımız işin sadece “ticari faaliyet icra ediyorlar” şeklinde algılanmaması gerektiği ilkelerimizin başında geliyor. Gelişen teknoloji ağında fiziki güvenliği, farklı elektronik eğitim ve denetim
52 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
konseptleri ile entegrasyonunu sağlayıp, raporlama konusunda farklılıklar getirdik. İleri personel mülakatları, görsel eğitimler, elektronik denetim… Kısacası her zaman yenilikçi, çözüm odaklı tüm Türkiye’de ve Orta Doğu’da hizmet veren bir kurumuz.
ÖGG’lere verilen eğitimler sizce yeterli mi? Alan eğitimleri konusunda hangi çalışmalar yapılmalı? Maalesef eğitimleri yetersiz buluyorum. Her projenin ayrı bir yapısı vardır ve uygulanan prosedürler farklıdır. Örneğin; alış veriş merkezi, hastane, site, banka ve mağaza güvenliğinin temel bilgilerinin aynı olmasına rağmen hepsinin aslında işleyişi farklıdır. Bu da karşımıza branş eğitimlerini çıkarır. Mutlaka konusunda uzman olan kişiler tarafından eğitimler verilmeli ve personel projeye buna göre hazırlanmalıdır. Branş eğitimleri düzenleyen yapımız ile projelerin bağlı olduğu
sektöre göre de ilgili konular işleyerek her personelin konusunda uzman olmasını sağlıyoruz.
Güvenlik ile ilgili teknolojik gelişmeleri takip ediyor musunuz? Bu gelişmelerin uygulamalarına nasıl ve ne kadar sürede karar veriyorsunuz? Zaten farklılığımızı ortaya çıkaran en önemli unsurlardan birisi, gelişen teknoloji ile fiziki güvenliği birbirine entegre etmek. Bu gelişmeleri takip eden, mevcut sistem ile yeni ürün ve araçlarının birlikte çalışması için projeler geliştiren ARGE departmanımız var. Geçen sene yaptığımız yenilikler sayesinde denetim alanında elektronik ve fiziki güvenliği birleştirip; kayıp önleme konusunda çok ciddi yol aldık. Şu anda tüm projelerimizde bu sistemler uygulamaya geçmiş durumda.
Son zamanlarda yaşanan terör olayları nedeniyle giriş güvenlik önlemlerini ve üst kontrollerini
k
Kalabalık ortamlarda yaşanabilecek kötü senaryoların ve risk seviyesinin en aza indirilmesi gerekir. Konuklara, yapılan bu kontrollerin aslında kendi güvenlikleri için olduğu bilincini kazandırmamız gerekiyor.
Erhan KIZILER
müşteriyi güler yüzlü karşılarken işinin ciddiyetinin ne olduğunu da bilmelidir.
“sevimsiz” bulması ve “sabırsız” davranması genel olarak dile getirilen sabit bir olgu. Bu konuda ne söylemek istersiniz? Bu konuda maalesef genel olarak sabırsız bir yapıya sahibiz. Kalabalık ortamlarda yaşanabilecek kötü senaryoların ve risk seviyesinin en aza indirilmesi gerekir. Konuklara, yapılan bu kontrollerin aslında kendi güvenlikleri için olduğu bilincini kazandırmamız gerekiyor. Bu konuda yaşanan birçok kötü emsal olmasına rağmen; ben gerekli hassasiyetin gösterilmediğini düşünüyorum. Bugüne kadar gittikleri kalabalık ortamlarda herhangi kötü bir durum yaşanmaması, bundan sonrada yaşanmayacağı anlamına gelmemektedir. Hem müşteri memnuniyeti hem de asayişi sağlamak; gerçekten profesyonelce yapılması gereken bir iştir. Yine bu konuda en büyük görev noktalarda görev yapan personellerimize ve bizlere düşüyor. Gerekli eğitimler sürekli verilerek, buralarda görev yapan güvenlik personeli
Bildiğimiz kadarı ile tüm sektörlerde hizmet veriyorsunuz ama ağırlıklı olarak özellikle mağazacılık tarafında Türkiye’nin önde gelen kurumları ile çalışıyorsunuz. Mağazaya gelen konuk ile ilk temas noktası olan güvenlik noktalarında görevlendirilen güvenlik ekibinin, hizmet verilen yerin imajına ve kurum kültürüne uygun kişilerle istihdam edilmesi çok büyük önem arz ediyor. Bu konuda kıstaslarınız ve eğitimleriniz nedir? Konunun özel güvenlik hizmetlerinin verildiği her sektör için geçerliği olduğunu düşünüyorum. İçeride verilen hizmet ne kadar üst düzeyde olursa olsun, giriş noktasında oluşabilecek kötü bir intiba maalesef asla düzelemeyecek bir imaj yaratıyor. Özellikle İstanbul’da yaşanan istihdam sıkıntısının artması nedeniyle güvenlik operasyonu sadece “projeye personel yerleştirme” olgusu haline geldi. Güvenlik operasyonu sadece projeye personel yerleştirmek değildir. Doğru personeli tespit edip, gerekli oryantasyon eğitimlerini eksiksiz vermek, kurum kültürünü aşıladıktan sonra adaptasyonunu sağlamaktır. Her personel her projede başarılı ola-
cak diye bir kural yoktur. Bizlerin görevi günü kurtarmak değil, tecrübelerimizle tespitlerimizi doğru yapmaktır. Noktalara seçtiğimiz personellerin fiziki yeterlilikleri ve beşeri ilişkilerinin kuvvetli olması ile birlikte “eşkal tanıma, kişisel gelişim, etkili iletişim, inisiyatif yönetimi, işletme körlüğü yönetimi” gibi eğitimlerimizle de desteklemeliyiz.
Firmanızın 2018 yılında sektörden beklentileri ve büyüme hedefleriniz neler? Son üç yılda kuruluşumuz %91,2 oranında çok ciddi bir büyüme gerçekleştirdi. Bunun sebebinin hem çok iyi bir ekibe sahip olmamızdan hem de geldiğiniz nokta da yüksek kalitede verdiğimiz hizmeti koruyabilmeyi yeteneğimizden kaynaklı olduğu düşünüyorum. Bundan 5 yıl önce hizmet vermeye başladığımız bir kuruma, bugün o ilk günkü heyecan ve özveri ile yaklaşıyoruz. Sanırım bu kadar başarılı olmamızın özünde de bu yatıyor. Her zaman yaptığımız işi doğru temeller üzerine kurup; gayret, özveri ve işinde profesyonel olan kişiler ile yapmaya devam ediyor olacağız. 2018 yılı hedeflerimiz ve beklentilerimiz; geçen yıllarda da olduğu gibi sadece müşteri memnuniyeti. Bunu başardığımızda hedefler zaten istenilen rakamların çok üzerine çıkıyor.
Ekim 2017 Güvenlik Yönetimi n 53
SEKTÖRDEN
Güvenlik ilerinde “Güvenlik teknolojilerinde önemli gelişmeler yaşanıyor”
Güvenlik sektörünün ihtiyaçlarının ses haberleşmesinin üzerine çıkmaya başladığını ifade eden Novatel Genel Müdürü Cem ANKARA “Sektör ihtiyaçlarına özel mobil uygulamalar güvenlik operasyonlarının önemli bir unsuru olacaktır; buna paralel olarak kullanılacak terminal cihazları da mobil uygulamaları destekleyen özelliklerde tercih edilecektir.” dedi. Ankara; sektöre ilişkin değerlendirmelerini dergimizle paylaştı.
Firmanız hakkında sizden bilgi alabilir miyiz? Haberleşme çözümlerinizden bahsedebilir misiniz?
Haberleşme sektörüne ürün ve çözümler sunan şirketimizi 1998 yılında kurduk. Novatel olarak kablosuz veri ve ses haberleşmesi çözümleri sunan bir şirket olarak anahtar teslim sistem altyapılarının yanı sıra tarafımızca kurularak işletilen altyapılar üzerinden de servis sağlıyoruz. Aynı zamanda BTK tarafından yetkilendirilmiş bir operatör olarak 14 ilde kurulu telsiz altyapılarıyla kullanıcılarımıza servis sunuyoruz. 2016 yılında piyasaya sunduğumuz dedike telsiz altyapısı gerektirmeyen, mobil şebekeler üzerinden telsiz haberleşmesi yapılmasını sağlayan Telsiznet servisini müşterilerimize sunmaya başladık.
Telsiznet’in kullanıcılara sunduğu avantajlar nelerdir? Telsiznet mobil ağlar üzerinden servis veren bir PoC (Push to 54 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
Talk over Cellular) servisi. Tek düğme ile anlık, grup veya birebir haberleşme imkânı sunan Telsiznet; yazılı mesaj, resim, video iletme ve canlı yayın yapma gibi özelliklerinin yanında görüşmelerin dinlenerek kaydedilebilmesi ve haritada kullanıcıların konumunun görüntülenebilmesi gibi iş verimini artıracak olanaklar sunuyor. Benzer hizmetlerin akıllı telefonlar üzerinden sunulmaya çalışıldığı sektörde Telsiznet’in kurumsal pazara ve saha kullanımına uygun özel tasarım cihazlar olması gibi önemli bir farkı var. Tüm operatörlerle uyumlu, alışılmış telsiz sistemleri altyapısı kurulumu gerektirmeyen Telsiznet cihazları telefon olarak da kullanılabiliyor. Telsiznet hizmetlerinden faydalanmak için, Telsiznet aboneliği yanında kullanılacak cep telefonu şebekesi operatörü tarafından sağlanan simkart yeterli. Aynı zamanda wifi servisi kullanılarak haberleşme hibrit veya sadece simkart ve sadece wifi üzerinden sağlanabiliyor.
Türkiye’de güvenlik sektörünü nasıl değerlendiriyorsunuz?
Dünyada olduğu gibi ülkemizde de güvenlik sektörünün hızlı bir büyüme içinde olduğunu gözlemliyoruz. Kentsel dönüşüm, raylı sistemler, havaalanı ve otel yatırımları, AVM’ler ve iş merkezlerinin artması sektöre ivme kazandırıyor. Gerek kamu gerekse özel sektörde güvenlik algısının değişmesi de bunu pekiştiriyor ve özel güvenlik hizmetlerine duyulan ihtiyaç gün geçtikçe artıyor. Önemli bir pazar ve istihdama büyük katkı sağlıyor. Sektörün büyümesine paralel olarak güvenlik teknolojilerinde de önemli gelişmeler yaşanıyor.
Haberleşme çözümleri güvenlik sektöründe hangi noktada duruyor? TOBB tarafından yayınlanan 2014 yılı istatistiklerine göre ülkemizde güvenlik sektöründe istihdam edilen personel sayısı 200 binin üzerindedir. Bu personelin büyük bölümü sahada görev yapan gü-
Cem ANKARA
k venlik elemanlarından oluşuyor. Güvenlik noktaları, saha yöneticileri, bölge müdürlükleri ve genel merkezlerden oluşan kompleks hiyerarşi ve organizasyonlar için haberleşme önemli bir yer tutuyor. Öncelikle bu kadar geniş bir ekibi birebir haberleşme ile yönetmek mümkün değil; diğer taraftan ihtiyaç anında gerekli iletişim sadece bir butona basacak kadar kısa zamanda tesis edilmeli. Haberleşecek gruplar sabit olabileceği gibi, gerekli durumlarda belirli kullanıcılar grup haline gelip haberleşme yapabilmeli; özellikle acil durumlarda amir konumundaki kişilerin diğer kullanıcılardan öncelikli olarak anons yapabilmesi yine önemli bir gereklilik. Bunların yanında kullanılan cihazların zor saha koşullarına dayanıklı, yüksek gürültülü ortamlarda uygun ses gücü ve mikrofon özellikli olması, uzun mesaileri destekleyecek yüksek batarya kapasitesi, profesyonel kulaklık-mikrofon aksesuarları gibi donanımsal ihtiyaçların da
TOBB tarafından yayınlanan 2014 yılı istatistiklerine göre ülkemizde güvenlik sektöründe istihdam edilen personel sayısı 200 binin üzerindedir. Bu personelin büyük bölümü sahada görev yapan güvenlik elemanlarından oluşuyor. Güvenlik noktaları, saha yöneticileri, bölge müdürlükleri ve genel merkezlerden oluşan kompleks hiyerarşi ve organizasyonlar için haberleşme önemli bir yer tutuyor.
yine göz önünde bulundurulması gerekiyor. Bu unsurları alt alta sıraladığınızda Güvenlik sektörü için dayanıklı ve gelişmiş cihazların yanında gelişmiş servisleri destekleyen bir haberleşme çözümü gerekliliği öne çıkıyor.
Güvenlik sektöründe iletişim ihtiyaçları açısından nasıl gelişmeler yaşanacağını öngörüyorsunuz? Güvenlik sektörünün ihtiyaçları sadece ses haberleşmesinin üzerine çıkmaya başladı. Sektör ihtiyaçlarına özel mobil uygulamalar güvenlik operasyonlarının önemli bir unsuru olacaktır; buna paralel olarak kullanılacak terminal cihazları da mobil uygulamaları destekleyen özelliklerde tercih edilecektir.
Novatel’in gelecek döneme dair projeleri nelerdir? Telsiznet servislerini mümkün olduğu kadar geniş kullanıcı kitlesine ulaştırmak ilk hedeflerimizden. Özellikle Telsiznet servis ve cihaz-
larımızı belediyelerimizin bilgisine sunmak yakın dönem hedeflerimiz arasında yer alıyor. Ayrıca 2017 yılı içerisinde 50 kullanıcıya kadar taksi durakları gibi küçük kullanıcı gruplarının haberleşmesi için yeni bir servis ve cihazımızı da pazara sunacağız. Ekim 2017 Güvenlik Yönetimi n 55
ELEKTRONİK GÜVENLİK
Güvenli alanların bugünü yarını Dünyada özellikle 11 Eylül saldırısından sonra oluşan yüksek seviyede güvenlik bilinci, şehirlerimizi akıllı şehirler seviyesine getirmeden önce güvenli bir şehir haline getirebilmeyi gerekli kılmaktadır.11 Eylül olayları, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de şehir güvenliği konusunda önemli bir toplumsal algının oluşmasını sağlamıştır. Furkan ÇELEBİ / Yurt Dışı Yatırımlar Direktörü PROLİNE BİLİŞİM SİSTEMLERİ
D
ünyada yaşanan son olaylar bizlere insan, şehir ve ülke güvenliğinin son yılların en önemli konusu haline geldiğini gösteriyor. Son bir senede şehir merkezleri ve kalabalık alanlarda gerçekleştirilen saldırılar güvenlik kaygılarını ve kriterlerini de her geçen gün artırmaktadır. Kültürel, sosyal, siyasal ve ekonomik alanlarda ülkelerin iş birlikleri, etkileşime ve bağlılığa dayalı küreselleşmeyi ortaya çıkarırken artan güvenlik hassasiyetleri de gelecek tehditlere karşı birlikte hareket etmeyi gerektirmektedir. Bu da güvenliği, günlük yaşamda çok sık kullanılan bir kavram haline getirmiştir. Gündelik hayatın bir parçası haline gelen bu yeni güvenlik algısıyla birlikte hem bireyler hem de ülkeler için ekonomi, iklim değişikliği, enerji talebinin devamlılığı, çevre kirliliği, iletişim güvenliği, sanal ortamdaki tehditler gibi birçok alanda yeni güvenlik endişeleri de ortaya çıkmıştır. Güvenlik konusu bir bütün olarak ele alınmaya başlanmış ve çevresel güvenlik kavramı
56 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
hayatımıza girmiştir. Kısacası günümüzün modern dünyasında güvenliği ilk olarak çevresel güvenlik çerçevesinde görüyor ve yaşanılan alanı tehdit eden her türlü etkiyi bu kavram içerisine dâhil ediyoruz. Dünyada özellikle 11 Eylül saldırısından sonra oluşan yüksek seviyede güvenlik bilinci, şehirlerimizi akıllı şehirler seviyesine getirmeden önce güvenli bir şehir haline getirebilmeyi gerekli kılmaktadır.11 Eylül olayları, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de şehir güvenliği konusunda önemli bir toplumsal algının oluşmasını sağlamıştır. Son dönemde artan saldırılar ile birlikte daha güvenli şehirler için akıl ve teknolojinin kullanılması daha hayati hale geldi. Buna göre önce altyapıdan kişisel kullanıma sunulan hizmetler sonra da şehirlerimiz ve çevremizi koruyacak güvenlik çözümlerinin akıllanmaları gerekmekteydi. Bu bağlamda Proline’ın uzun yıllardır çalışmalarını yoğunlaştırıp uzmanlaştığı “Güvenli ve Akıllı Şehirler” konseptine baktığımızda özellikle sensörler, kameralar ve benzeri donanımlar aracılığıyla toplanan
verilerin anında tek noktada toplanarak analiz edilmesi ve buna bağlı alarm üretilmesini ele almaktayız. Diğer taraftan “Güvenli ve Akıllı Şehirler” in en önemli unsurlarından bir tanesi olan biyometri kavramı da yüz tanıma uygulamalarından parmak izi okuyucularına çeşitli uygulamalar ve geliştirilen teknolojiler ile hayatımızda daha fazla yer almaya başlamıştır. Biyometri, bireyleri birbirinden ayıran biyolojik ve/veya davranışsal karakteristikleri ifade etmekte olup, kimlik tespitinde kullanılan işlemci kontrollü sistemler ile gündelik yaşantımızda güvenli alanlara erişmemizi daha verimli hale getirmektedir. “Güvenli ve Akıllı Şehirler”in diğer bileşenleri ise entegre sistemler, çok sensörlü iş birliği, durumsal bilinç, video ve veri analizi, son olarak da otomatikleştirilen süreç ve iş akıllarıdır. Özellikle sensörler, kameralar ve benzeri donanımlar aracılığıyla toplanan verilerin hızlı bir şekilde tek noktada toplanması, yorumlanıp analiz edilmesi, suç ile mücadelede artık yerel yöneticilere ve kolluk kuvvetlerine çok daha hızlı karar vermelerini sağlamaktadır. Bilginin ve verinin anlık paylaşımı ile birlikte
Alan-sınır güvenliği
Furkan ÇELEBİ
iletişim olanaklarının artırılması şehirdeki birçok sorunun daha ortaya çıkmadan ilgili paydaşlara anında bilgilendirilmesine olanak tanımaktadır.
Kent güvenlik yönetimi sistemleri Kent güvenlik yönetimi sistemleri alanında Türkiye, Kuzey Afrika, Orta Doğu ve Asya’da çözümler sunan Proline, stratejik alan güvenliği çözümlerini şehir izleme sistemleri konusunda yoğunlaştırıyor. Buna göre önce stratejik alan güvenliği sağlayan çözümleri ile havaalanları, limanlar, finans merkezleri, konsolosluk binaları, askeri bölgeler ve cezaevleri gibi insan trafiğinin yoğun olduğu ve sınır güvenliğinin ön planda olduğu alanlarda güvenliğin sağlanabilmesi için yeni nesil teknolojik ürünler kullanılıyor ve güvenlik önlemleri en üst seviyeye çıkarılıyor. Stratejik alan güvenliği çözümümüz; alan–sınır güvenliği ve giriş– çıkış güvenliği olmak üzere iki ana bileşenden oluşuyor. Her bir bileşen altında farklı ve yenilikçi teknolojik ürünleri birbirine entegre ederek komple bir güvenlik çözümü oluşturuyoruz.
Alan- sınır güvenliği bileşeninde akıllı çit, radar, tünel tespit, gömülü kablo ve kamera sistemleri gibi teknolojiler kullanıyoruz. Bu teknolojiler ile sınıra yaklaşan tehditler algılandığı gibi, güvenlik ihlaline yol açabilecek her türlü tırmanma, sızma gibi tehditler algılanıp etkisiz hale getiriliyor. Bu teknolojilere ek olarak belirli alanlar içindeki izinsiz telefon görüşmelerinin ve veri transferinin engellendiği sinyal kesiciler de bulunuyor. Tüm bu sistemleri gözetleme ve anlamlandırma teknolojileri ile destekleyerek tam bir güvenlik alanı yaratıyoruz.
Giriş-çıkış güvenliği Giriş-çıkış çözümlerimiz ile de bir bölgeye girecek veya bir bölgeden çıkacak olan yayaların ve araçların güvenli geçiş kontrolünü gerçekleştiriyoruz. Bu kontrol; girişe veya çıkışa verilecek izin ya da engelleme, araç altı tarama, x-ray araç tarama, plaka tanıma, RFID izleme, biyometrik tanımlama, yol kesici bariyer ve turnike sistemlerinin bir arada entegrasyonuile güvenli geçiş sağlıyor. Proline arge mühendislerinin 2013 yılından itibaren şehirlerdeki güvenliğe akıl katmak amacıyla geliştirdiği iSIM (Intelligent Security Information Management) platformu, Proline’nın kent güvenlik yönetim sistemleri projelerindeki deneyimi ve uzmanlığı nedeniyle oldukça gelişmiş ve kapsamlı bir ürün olarak ortaya çıkmıştır. Bu yazılım; güvenliğin temeli olan stratejik bilgilerin üretilmesi, saklanması, iletilmesi ve işlem yapılmasını sağlayan bilgilerin, birbirleri ile ilişkisini kurarak çok kısa sürede aksiyon alınmasına olanak vermektedir. Kamera, sensör, radar gibi farklı konumlardaki farklı tek-
Alan- sınır güvenliği bileşeninde akıllı çit, radar, tünel tespit, gömülü kablo ve kamera sistemleri gibi teknolojiler kullanıyoruz. Bu teknolojiler ile sınıra yaklaşan tehditler algılandığı gibi, güvenlik ihlaline yol açabilecek her türlü tırmanma, sızma gibi tehditler algılanıp etkisiz hale getiriliyor. nolojileri bir araya getirerek ülke ve şehir genelindeki otel, alışveriş merkezi, stadyum, havaalanı gibi tüm stratejik noktalardaki veri kaynaklarını tek bir noktada kendi bünyesinde toplayarak, komuta kontrol merkezindeki ekranlardan yönetebilme esnekliği sağlamaktadır. Sınır güvenliği için de kullanılabilmesi mümkün olan ve harita kabiliyeti ile lokasyon verilerinin de sunulduğu iSIM’de, görüntü işleme algoritmaları ile elde edilen görüntüler de işlenmektedir. Karar vericilere anlamlı ve kullanışlı bilgiler sunulmaktadır. iSIM, sensörler ile iletişim becerisini artırarak akıllı binalardaki enerji ve ısınma gibi süreçlerin yönetilmesinin yanı sıra kampüs gibi alanlarda güvenliğin sağlanmasını da mümkün kılmaktadır. Proline bu yüzden stratejik Ar-Ge yapılanmasını “Akıllı Devlet”, “Akıllı Şehir”, “Güvenli Şehir” ve “Güvenli Alan” konseptleri doğrultusunda yürütüyor.
Ekim 2017 Güvenlik Yönetimi n 57
ELEKTRONİK GÜVENLİK
Panik butonu ile yardıma en hızlı şekilde ulaşım Evlerdeki hareket nem, ısı ve gaz detektörleri sayesinde 7/24 tetikte olan Pronet, herhangi bir tehlike anında kullanıcılarını dünya ortalaması olan 60 saniyenin çok üzerinde bir hızda, ortalama 10 saniye içinde arıyor. PRONET GÜVENLİK HİZMETLERİ
A
rtık tüm dünyada elektronik güvenlik sistemleri denilince, kullanıcıları yalnızca hırsızlığa karşı koruyan değil, yangın, su baskını, gaz kaçağı, acil sağlık ve panik hallerinde de onların yanında olan çok amaçlı sistemler anlaşılıyor. Pronet de, tüm bu alanlarda tam koruma sağlayan 5 Korumalı Güvenlik Hizmeti ile kullanıcılarının her an güvende olmasını garantiliyor. Evlerdeki hareket nem, ısı ve gaz detektörleri sayesinde 7/24 tetikte olan Pronet, herhangi bir tehlike anında kullanıcılarını dünya ortalaması olan 60 saniyenin çok üzerinde bir hızda, ortalama 10 saniye içinde arıyor. Ardından emniyet veya itfaiye gibi kurumlara haber vererek, olaya en hızlı şekilde müdahale edilmesini sağlıyor ve vakanın takibini yapıyor. Pronet elektronik güvenlik sistemleri kategorisinde, merkezi haber alma sistemine bağlı ev ve işyerlerinin yaklaşık yüzde 60’ına hizmet veriyor. Türkiye’deki bu lider pozisyonunu korumasının altında yatan nedenlerden biri de teknolojik yeniliklere sürekli
58 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
olarak yatırım yapması. Firmanın Ar-Ge birimi değişen kullanıcı ihtiyaçlarına ve dünyadaki son trendlere yönelik olarak, sürekli yeni çözümler geliştiriyor. İnteraktif güvenlik ve görüntüleme sistemleri, akıllı ev çözümleri ve enerji yönetimini aynı çatı altında buluşturan Pronet Plus, Türkiye’nin ilk akıllı güvenlik hizmeti olarak öne çıkıyor. Güvenlik kavramını konfor ile bütünleştirerek kullanıcılarının hayat standartlarını daha da yükseğe taşıyor. Pronet Plus’la dünyanın öbür ucunda olsanız bile eviniz ve iş yerinizi her an cep telefonunuzdan kontrol etme imkanınız oluyor. Bu uygulamayla kullanıcılar, alarm sistemlerini uzaktan kurup kapatabiliyor, cep telefonlarına alacakları anlık bildirimlerle evlerinde ne olup bittiğini takip edebiliyor.
Kullanıcı akıllı telefonuyla evini uzaktan yönetebiliyor Pronet Plus ile entegre çalışan akıllı ailesi de pek çok anlamda kullanıcıların içinin rahat etmesin sağlıyor. Akıllı Video ile kullanıcılar, evlerinde herhangi bir hareket algılandığında anlık videolarla
görüntülü şekilde evlerini kontrol edebiliyor. Akıllı zilin kamera sistemiyle, kapıya gelip zili çalan bir kişi olduğunda, akıllı telefon üzerinden kimin zili çaldığı görüntülenebiliyor, hatta karşılıklı konuşulabiliyor. Akıllı zilin, kapının önünde bir hareket algılandığında yanan ışığı sayesinde aynı zamanda kötü niyetli kişiler için caydırıcı bir etkisi bulunuyor. Akıllı Kilit ise, siz evde olmasanız bile kapıyı uzaktan açıp kilitleyebilmenizi sağlıyor.
Enerji tasarrufu ve konfor sağlıyor Ek olarak, akıllı termostat ile kullanıcılar eve gelmeden evin ısısını akıllı telefonu aracılığıyla uzaktan ayarlayabiliyor, böylece enerji tasarrufu yapabiliyor. Akıllı priz ile ise, ütüyü prizde mi bıraktım, su ısıtıcısını kapattım mı gibi sorunlar tarihe karışıyor. Kişisel sağlık veya panik hallerinde Pronet’e tek tuşla sinyal gönderme ve gereken yardıma en hızlı şekilde ulaşma imkanı sunan Panik Butonu ise, 5 Korumalı Güvenlik Hizmeti kapsamında opsiyonel olarak sunuluyor. Panik
İnteraktif güvenlik ve görüntüleme sistemleri, akıllı ev çözümleri ve enerji yönetimini aynı çatı altında buluşturan Pronet Plus, Türkiye’nin ilk akıllı güvenlik hizmeti olarak öne çıkıyor. Güvenlik kavramını konfor ile bütünleştirerek kullanıcılarının hayat standartlarını daha da yükseğe taşıyor. Butonu boyuna asılabiliyor veya kola saat gibi takılabiliyor, böylece evin her yerine taşınabiliyor ve her an kişinin yanında oluyor. Bu çözüm, özellikle ailesinde yaşlı, bedensel engelli ya da diyabet, epilepsi gibi kronik sağlık problemleri bulunanlar tarafından sıkça tercih ediliyor.
aksiyon hızlıca alınıyor. Üstelik Panik Butonu mobil uygulamasından Pronet abonesi olmayan kişiler de faydalanabiliyor. Pronet abonesi olmayan kullanıcılar, panik butonuna bastığında lokasyon bilgisi ve tehlike durumu kısa mesaj olarak yakınlarına bildiriliyor.
Mobil uygulama ile güvenlik
Kurumsal çözüm ve “güvende misiniz?” bildirimi
Her yıl 1 milyon çağrı karşılıyor
Bu hizmet kurumsal müşteriler için de bir adım öteye taşınmış durumda. 2016 yılında kullanılmaya başlanan ‘Kurumsal Panik Butonu’ uygulaması şirketlerin, çalışanlarının güvenliğini an be an takip edebilmelerini sağlıyor. Ayrıca, “Güvende misiniz” hizmetiyle, toplumsal olay, terör saldırısı, doğal afet gibi durumlarda, çalışanların cep telefonlarına, o an bulundukları konuma göre
Pronet Alarm Haber Alma Merkezi’ne abonelerden 1 yılda toplam 2,3 milyon ikaz sinyal geliyor ve merkez 1 milyon çağrı karşılıyor. Merkez, sadece geçtiğimiz yıl içerisinde 2000’e yakın hırsızlık ve 409 gasp vakasına müdahale edilmesini sağladı, 615 ambulansı olay yerine yönlendirdi, 312 su baskını ve 284 yangın vakasında ilgililere haber verdi.
Pronet, güvenlik ihtiyacının ev ve işyerleriyle sınırlı olmadığı bilinciyle, kullanıcıların dışarıdayken de her an Pronet koruması altında olması için Panik Butonu uygulamasını da geliştirdi. Pronet aboneleri, tehlikede olduklarında cep telefonlarından Panik Butonu uygulamasına bastıkları anda bulundukları lokasyon bilgisi ve tehlike durumu, Pronet Alarm Haber Alma Merkezi’ne iletiliyor ve durum tespiti yapılarak gereken
tetiklenen bir “Güvende misiniz?” bildirimi gönderiyor. “Güvende değilim” seçeneği seçildiğinde, kullanıcının güvende olmadığı bilgisi ve bulunduğu konum Pronet Haber Alma Merkezi’ne ulaştırılıyor. Merkez, gerekli müdahaleyi ve takibi yapıyor. Çalışanların güvende olup olmadıkları bilgisini an an firmaya iletiyor.
Ekim 2017 Güvenlik Yönetimi n 59
ELEKTRONİK GÜVENLİK
Yeni nesil bilgi ekranları artık çok daha yetenekli Bekçi ve devriye tur kontrol sistemlerinde klasik kalem tipi cihazların yerini GPRS teknolojisi ile çalışan bekçi ve devriye tur kontrol sistemleri almaktadır. Bu yeni sistemde birçok lokasyonu ve güvenlik görevlisini anlık olarak bir merkezden kontrol etmek, raporlamak ve güvenlik görevlisi ile canlı iletişim kurmak mümkün olmaktadır. SENSORMATIC GÜVENLİK HİZMETLERİ
A
lışveriş merkezi, hastane, havalimanı, otel ve tatil köyü gibi insan sirkülasyonunun yüksek olduğu yerlerde bulunan, bilgi verme amaçlı platformlar, Sensormatic tarafından sunulan Ag Neovo DF-55 sayesinde artık çok daha işlevsel. İki yüzünde de LCD panel bulunan bu yeni nesil bilgi ekranı sayesinde, aynı anda farklı iki konuda içerik görüntülenebiliyor. İnsan yoğunluğunun yüksek olduğu açık ve kapalı alanlara konumlandırılan bilgi ekranları sayesinde, müşterilerin aradıkları bilgiye kolayca ulaşması sağlanırken danışma personeli maliyetlerinde de tasarruf sağlanıyor. Hastane, alışveriş merkezi, havalimanı, otel ve okul kampüsü gibi alanlarda ihtiyaç duyulan tüm yazılı ve görsel bilgileri paylaşmaya imkân veren bu platformlar, artık teknoloji olarak da oldukça gelişmiş durumda.
Her iki yüzünde ayrı içerik Sensormatic tarafından sunulan yeni nesil AG Neovo DF-55 dijital bilgi ekranları pek çok avantajla geliyor. 55 inç boyutundaki iki ekrandan oluşan platformda
60 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
ekranların birbirinden bağımsız biçimde çalışması sayesinde, aynı anda farklı ihtiyaçlara yönelik farklı içerikler sunulabiliyor. İçerik gösterimi için Sensormatic tarafından endüstriyel medya oynatıcısı ve yazılımı ile birlikte paket olarak sunulan sistem, istenildiği takdirde işletmelerin mevcut medya oynatıcıları ve içerik yönetim yazılımlarıyla da uyumlu şekilde çalışabiliyor.
Donanım özellikleri en üst seviyede 23, 4 mm gibi oldukça ince bir yapıya sahip olan ekranlar, Full HD (1920x1080) çözünürlük kalitesi sunuyor. Platformda iki adet HDMI bağlantı girişi bulunuyor. Bu sayede iki ekranı farklı medya oynatıcı veya bilgisayara bağlamak mümkün hale geliyor. İşletmelerin farklı hedef kitlelere farklı mesajlar gösterebilme imkanı, DF-55 ile hayat buluyor. Metal gövdesiyle estetik görünümden ödün vermeden dayanıklılık sunan DF-55, halka açık ortamlar için tasarlanmış bir ürün. Kurulumu ve kullanımı da oldukça kolay olan panelin ayak kısımlarında bulunan, kilitlenebilir tekerler
sayesinde platformu taşımak çok kolay. Çok ince ve hafif olmasının da bu konforda etkisi büyük. Sensormatic’in yaygın satış ve servis ağı sayesinde işletmelerin bu ürüne erişmesi ve hızlı biçimde sahip olması mümkün.
Ekim 2017 Güvenlik Yönetimi n 61
BİNA OTOMASYONU
Akıllı bina sistemleri hayatımızı kolaylaştırıyor Akıllı bina sistemlerine ilişkin zayıf akım ve otomasyon çözümlerinde güvenlik ve konforun bir arada sağlanması hedeflenmekte ve bu çözümler, kullanıcı dostu ve hayatı kolaylaştıran özellikleri ile gelişen teknolojinin binalara yansıtılmasından oluşmaktadır. Umut Y.ŞENEL / Proje ve Satış Yöneticisi MATRİKS BİNA KONTROL SİSTEMLERİ
D
ünyamızı daha yaşanılır kılabilmek için insan hayatını kolaylaştırmaya yönelik her projede teknoloji sürekli kendini yenileyerek hızla ilerlemektedir. Duruma sektörel yönden baktığımızda gelişen bu yeni nesil teknolojiyi projelerimize hızla ve doğru bir şekilde aktarmamızın artık kaçınılmaz olduğu gözlenmektedir. Akıllı bina sistemlerine ilişkin zayıf akım ve otomasyon çözümlerinde güvenlik ve konforun bir arada sağlanması hedeflenmekte ve bu çözümler, kullanıcı dostu ve hayatı kolaylaştıran özellikleri ile gelişen teknolojinin binalara yansıtılmasından oluşmaktadır. İnsan hayatını kolaylaştıran ve hayatımızı idame ettirdiğimiz bu yapılarda entegre akıllı bina sistemleri artık keyfi bir ihtiyaçtan öte yaşamsal zorunluluk ve aynı anda maksimum konforu minimum ekonomiye sağlayan sistemler topluluğudur. Her şeyden önemlisi söz konusu sistemlerin doğru projelendirilmesi sağlanmak şartıyla insan hayatına konforu yaşatabilir; aksi halde sistemler doğru projelendirilip
62 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
uygulanmasa karmaşa, sarfiyat, konfor eksikliği ve hatta sağlığımızı olumsuz yönde etkileyecek şekilde hayatımıza yansırlar. Binalarda minimum düzeyde de olsa aşağıdaki sistemlerin olması içinde bulunduğumuz yüzyıl itibari ile gerekmektedir. Önemli olanları başlıklar halinde aşağıdaki gibi sıralayabiliriz; HVAC(Heating, Ventilation, Air Conditioning) ısıtma-soğutma mekanik otomasyon sistemi: BYS veya BOS diyerek kısalttığımız
sistemi projelerde, partneri olduğumuz Schneider Electric firmasının yeni jenerasyon Smart StruxureWare bina yönetim platformu kullanmaktayız. Merkezi çeşitli animasyonları, dahili kütüphanesine ek olarak eklenebilir yeni iconlar, veri akışı, veri kontrolü ve üst entegrasyon yapılabilen, grafik ekran destekli, kullanıcı dostu ve kolay anlaşılır olması sistemin özelliklerinden küçük bir bölümüdür. Bu merkezi sistem ile paket tipi mekanik cihazlar ya da paket olmayan direkt bizim
BİNA OTOMASYONU
Umut Y. ŞENEL
saha ekipmanları ile sisteme I/O ünitelerinin bağlı olduğu DDC (Direct Digital Controller) ile sisteme aktardığımız cihazların (Chiller, EF, AHU, Boyler, Isı Pompaları, VRV, HRU, Jetfan…) açık protokol haberleşme üzerinden (BACnet, Modbus, LON ) native network entegrasyonunu sağlamaktadır. Sistemin native networke dayalı olması arada bir gateway olmadan direkt haberleşmesi anlamına gelmektedir, mevcut uyguladığımız projelerimizde bu yapıyı uygularken tecrübelerimizden dolayı plug and play yani tak çalıştır seviyesine kadar indirmiş durumdayız. Enerji otomasyonu bir binadaki; elektrik, su, buhar, güneş, rüzgâr, gaz vb. maliyetlerinin gerçekçi bir şekilde hesaplanması neredeyse bir standart olmuş durumdadır. Günümüzde artan rekabet, maliyetler, çevre koşulları göz önüne alındığında daha yaşanabilir bir yaşam için olmazsa olmaz bir bütündür ve ayrıca enerji otomasyon sistemi kayıpları, verimliliği, kontrolü, izlemeyi ve faturalandırma işlemlerinin yapıldığı modüler bir sistemdir. Aydınlatma otomasyonu ilk
64 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
başlarda konfor amaçlı uygulansa bile daha sonra bina ve tesislerde artan enerji maliyetleri, diğer giderler ve insana bırakılan kontroller karşısında yeterli enerji tasarrufu sağlanamamıştır; ancak sektörde istenilen tasarruf noktasına ulaşmak için ilgili yasa ve yönetmeliklerle destek verilmiştir (Enerji Verimliliği Kanunu). Bu nedenle bina ve tesislerde aydınlatma otomasyonunun kullanılmasının nedenleri kısaca şöyle özetlenebilir; artan enerji ve sabit enerji maliyetlerine ek olarak çalışanların giderleri, enerji verimliliği kanuna bina ve tesislerin ilgili yönetim kısımları tarafından yönlendirilmesi, yeşil binalar kon-
septinin bina ve tesise katmış olduğu olumlu imaj vb. sayılabilir. Aydınlatma otomasyonu on/ off ve oransal olmak üzere 2 şekilde kontrolü yapılır, sistemin mimarisi yapı itibari ile diğer sistemler ile entegrasyonu oldukça kolay ve uygulanabilir düzeydedir ve belli başlı protokolleri şunlardır; (KNX,EIB,DALI,DMX vb.) Özetlemek gerekirse; StruxureWare platformu, merkezi kontrol ve olay yönetiminde yeni jenerasyon scada yazılımıdır. Gelişmiş hareketli grafik ekranlar, detaylı raporlama, grafik gösterim ekranları ve yazılım/donanım arabirimlerine ihtiyaç duymadan
BİNA OTOMASYONU
Aydınlatma otomasyonu ilk başlarda konfor amaçlı uygulansa bile daha sonra bina ve tesislerde artan enerji maliyetleri, diğer giderler ve insana bırakılan kontroller karşısında yeterli enerji tasarrufu sağlanamamıştır; ancak sektörde istenilen tasarruf noktasına ulaşmak için ilgili yasa ve yönetmeliklerle destek verilmiştir.
native network kontrolü sağlar. Aydınlatma otomasyonu, enerji otomasyonu, HVAC mekanik otomasyon, yangın-güvenlik sistemleri entegrasyonu, audio/ visual sistemler entegrasyonu tek platformda çözülmektedir. Kullanıcı ekranlarına dokunmatik paneller, IPAD, akıllı telefon veya PC üzerinden erişim sağlanabilmektedir. Uzak erişim yetenekleri, log bazında sms/email gönderebilme yetenekleri de işletmede destekleyici fonksiyonlar sağlamaktadır. StruxureWare ile yapılandırılacak yüksek performanslı çözümler kullanıcıya şu avantajları sağla-
66 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
maktadır: Her sistem için ayrı touch paneller veya yazılımlar kullanılmasına gerek kalmadığından hem
ekonomi hem de tam entegrasyon sağlamaktadır. Enerji yönetimi ve tasarrufu için tek elden yönetim sağlandığından daha yüksek enerji tasarrufu ile amortisman süreleri azaltılmaktadır. İşletme senaryoları ve talep edilen fonksiyonlar ek bir maliyet getirmeden yazılım revizyonları ile kolaylıkla uyarlanabilir. Entegrasyonda arabirim olarak third party donanım ve yazılımlar kullanılmadığından olası versiyon değişikliklerinde sistemin etkilenmesinin önüne geçilmektedir. Matriks Bina Kontrol Sistemleri; 20 yılı aşan bilgi birikimi, yenilikçi çözümleriyle ve akıllı bina projelerinde doğrudan ya da dolaylı olarak içinde bulunduğu her projeye günümüz ihtiyaçlarını ve standartları karşılayacak doğrultuda projelendirme hizmeti vermektedir. Ayrıca sektörde kendini ispatlamış üst entegrasyon çözümleri ile fark yaratmaktadır. Matriks, konusuna hakim kadrosu ile tasarım aşamasından, uygulamaya, sistem eğitimlerinden, servis-bakım çalışmalarına kadar projelerin başından sonuna tüm süreçleri yönetmektedir.
BİNA OTOMASYONU
Matriks içinde bulunduğu projelerde aşağıdaki hizmetleri sağlayarak yatırımcıya önemli faydalar sağlamaktadır: Uygulama projelerinin hazırlanması, Sistemler için optimizasyon ve değer mühendisliği, Sektörel yeniliklerde hızlı adaptasyon sağlanması için mühendislik çalışmaları, Sürdürülebilir can güvenliği, mal güvenliği ve konfor şartları için benzer proje deneyimlerinin yansıtılması, Enerji verimliliği için gerekli tedbirler, Yerel ve uluslararası standartlara göre acil durum kontrol fonksiyonlarının belirlenmesi, cause ve effect tablolarının hazırlanması, Projedeki zayıf akım ve otomasyon sistemleri ile ilişkili disiplinlerin koordinasyonu,
68 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
StruxureWare platformu, merkezi kontrol ve olay yönetiminde yeni jenerasyon scada yazılımıdır. Gelişmiş hareketli grafik ekranlar, detaylı raporlama, grafik gösterim ekranları ve yazılım/ donanım arabirimlerine ihtiyaç duymadan native network kontrolü sağlar. Servis bakım hizmetlerinde stoktan yedek parça sağlanması ve hızlı servis ile işletme sürekliliği. Türkiye genelinde yaygın çözüm ortağı yapısı ile hızlı ve ekonomik servis-bakım hizmetleri. Tecrübelerimizi yansıttığımız referanslarımızdan bazıları yandaki gibidir;
Ege Perla AVM-Konut - İş Merkezi Özdilek Plaza ve Otel ve AVM – İstanbul Nidakule Levent İş Merkezi Lionel Hotel Bayrampaşa – İstanbul Metsan Kartal Nexus Garanti Koza – Kozapark Watergarden Alışveriş ve Yaşam Merkezi Nidapark Seyrantepe Allure Tower – İstanbul Palladium AVM – Antakya Dedeman Hotel ve Convention Center - Bostancı/İstanbul Wyndham Grand Hotel Levent/İstanbul Le Meridien Hotel – Etiler / İstanbul Divan Otel – Taksim – Pendik – Çorlu Hilton Double Tree Hotel – Kuşadası, Zeytinburnu, Beylikdüzü, Kurtköy Crowne Plaza Hotel – Laleli, Bursa Accor Hotels – İbis Tuzla, İbis Konya, Novotel Konya, Mercure Topkapı Titanic Otel Bayrampaşa Jasmine Court Hotel Kıbrıs
BİLGİ GÜVENLİĞİ
Robot güvenlik sistemleri İkinci Dünya Savaşı sırasında Matematikçi Alan Turing ve nörolog GreyWalter gibi bilim adamları akıllı makineler üzerinde çalıştılar. Walter ilk robotları yaptı; Alan Turing ise kendi adını taşıyan Turing Testi’ni 1950 yılında oluşturdu. Füsun KOCAMAN
F
ransızca ve İngilizce robot “mekanik insan” sözcüğünden alıntıdır. Fransızca sözcük Çekçe robot “mekanik işçi” sözcüğünden alıntıdır. İlk kez Çapek’in R.U.R. adlı romanında kullanılmıştır. Bu sözcük Çekçe robota “mecburi hizmet, angarya, köle emeği” sözcüğünden türetilmiştir. Çekçe sözcük eski Slavca aynı anlama gelen rabota sözcüğünden alıntıdır. Slavca sözcük Hint Avrupa anadilinde
70 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
yazılı örneği bulunmayan orbh- biçiminden evrilmiştir. Bu etimolojik açıklamadan da anlaşılacağı gibi, insanların robot yapmak istemekteki amaçları çok akıllı makinelerle çok zor problemleri çözmek olduğu kadar; yorucu, sıkıcı, tehlikeli işleri de başlarından atacak araçlara sahip olmaktır. Ama bir yandan da bir gün gelip robotların dünyayı ele geçireceği korkusunu da üzerlerinden hiçbir zaman atamamışlardır.İşin magazin yanı da bilimsel
yanı da hep renkli gelişmiş, rüya ile kâbus iç içe geçmiştir. Bu yazıda sizlere 4 yıl önce piyasaya çıkan ve ünlü film karakteri Robocop olacağı iddia edilen bir robot polisi tanıtacak, robotun insan ilişkilerinden dem vurarak, işin biraz da mizah yönünü sunacağım. Her şeyin başı bilimkurgu İkinci Dünya Savaşı sırasında Matematikçi Alan Turing ve nörolog GreyWalter gibi bilim adamları akıllı makineler üzerin-
BİLGİ GÜVENLİĞİ
de çalıştılar. Walter ilk robotları yaptı; Alan Turing ise kendi adını taşıyan Turing Testi’ni 1950 yılında oluşturdu. Ve çalışmalar günümüze kadar aralıksız sürdü; kimi zaman umutlar kırıldı, kimi zaman mucizeler gerçekleşti, bilim insanları birbirlerinin hatalarından öğrenerek daima daha iyisini başardılar. Aynı dönemde Isaac Asimov “Üç Robot Yasası”, “Robot Konuşması”, “Uzay Güneş Enerjisi İstasyonları” gibi kavramların ilk defa zikredildiği öyküleri içeren, bilimkurgu ve hatta bilimin kendisi için bir devrim niteliğinde olan Ben, Robot kitabını yazdı. Asimov için robot, yapacağı iş için özel olarak tasarım ve üretim çalışmalarının sonucunda ortaya çıkan birer pozitronik beyin demekti. Pozitronik beyinlerin, günümüz bilgisayarlarından en büyük farkı, tüm devrelerin koordine çalışmaları sonucu ortaya çıkan bir “Robot Süper Egosu”nun varlığıydı. Her Asimov robotu, ayrı birer kişilik sahibiydi ve her ne kadar üretiminde insanoğlu taklit edilmiş olsa da, her biri özel birer üretim amacına hizmet etmekteydi. Ve dolayısıyla karakter sahibiydiler.
Örneğin çocuk bakıcılığı gibi önemli bir görevi üstlenen robot “Robbie” nin anlatıldığı öyküde, küçük bir kız çocuğunun bakıcı robota karşı duyduğu duygusal bağlılığı çok dramatiktir. “Mantık” adlı öyküde duygudan yoksun bir
72 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
Asimov için robot, yapacağı iş için özel olarak tasarım ve üretim çalışmalarının sonucunda ortaya çıkan birer pozitronik beyin demekti. Pozitronik beyinlerin, günümüz bilgisayarlarından en büyük farkı, tüm devrelerin koordine çalışmaları sonucu ortaya çıkan bir “Robot Süper Egosu”nun varlığıydı. robot, kendisini yaratanın ulu bir güç olduğuna inanarak kendini peygamber sanıp insanları küçümser. “Yalancı” adlı öykünün konusu, insanların mutlu olabilmeleri için yalan söyleyen robotun telepatik yeteneğiyle işleri büsbütün karıştırmasıdır. Her öykü farklı sorunlarla karşılaşan robotları konu ederken Asimov, çözüm için bir psikolog gibi yaklaşılmasını önerir. Ancak bu öykülerdeki asıl tema, robotların hareket serbestliğini kısıtlayan Asimov’un dünyaca ünlü Üç Robot Yasası’dır: Bir robot, bir insana zarar veremez ya da zarar görmesine seyirci kalamaz. Bir robot, birinci kuralla çelişmediği sürece bir insanın emirlerine uymak zorundadır. Bir robot, birinci ve ikinci kuralla çelişmediği sürece kendi varlığını korumakla mükelleftir. Üç Robot Yasası’nın daha sonra gerçek anlamda işlevsel olabilmesi ve tüm insanlık söz konusu olunca da robotların doğru davranabilmesi için bir başka yasanın daha gerekli olduğuna karar verdiren dördüncü bir yasa geliştirdi; bu yasaya “Sıfırıncı Yasa” adını verdi. Bir robot insanlığa zarar veremez ya da zarar görmesine
seyirci kalamaz. Bu yasanın literatüre girmesiyle, ilk yasa doğal olarak şöyle değişiyordu: Bir robot, sıfırıncı yasayla çelişmediği sürece bir insana zarar veremez ya da zarar görmesine seyirci kalamaz. Dünya barışı açısından çok iyi düşünülmüş olsa da sıfırıncı yasa bizi başka bir sorun ile baş başa bırakıyor: İnsanlığın esenliği söz konusu olduğunda bir bireyin öldürülmesinde sakınca kalmıyor mu? Ya da 2? Ya da kaça kadar çıkıyor bu sayı? Bir robot, “insanlık” gibi soyut bir kavramı nasıl yorumlayabilir?
Knightscope K5 robot polis Knightscope firması 2013 yılı sonlarında K5 isimli bir polis robot piyasaya sürdüler. Bu beta ürün, geleneksel anlamda silahlı değil ama 360 derece görüntülü, yüksek çözünürlüklü kameralar, termal kamera, hava durumu algılayıcısı, plaka okuyucu sistemi, mikrofonlar, lazer mesafe ölçer ve kişi tanıma sistemi gibi donanımlara sahip. Hayal edilenin aksine ne Robocop’a ne de üreticinin söylediği gibi Batman’a benzemeyen, yumurta biçimindeki, 150 santimetre boyundaki polis robot firmalara
BİLGİ GÜVENLİĞİ
uyuklamıyor ve hata yapmıyor. Ama biz buna hazır mıyız?
K5’e devriye sırasında saldırı!
hizmeti saati $6.50’den kiralanıyor; firmalar ikişerli kiralama yapıyorlar, biri şarj olurken diğeri devriye geziyor. K5 kendine devriye yolları belirliyor, şarjı azaldığında gidip kendi kendini şarj ediyor, bu sırada toplamış olduğu veri ve videoları da merkeze yüklüyor. Bir K5 yılda 90 terabyteveri gönderme kapasitesine sahip. Vandalizme karşı korumalı bir malzeme ile kaplı ve kendisine çok fazla yaklaşıldığında siren çalıyor. Şirketin kurucusu William Santana LiveortağıStacy Dean Stephens — eski polis —K5’in bulunduğu çevrede suçu % 50 azaltacağını düşünüyorlar. “Bu suçlular için caydırıcı olacak,” diyorLi “200 adet droid’in olduğu bir yerde suç işlemeye cesaret eder misiniz?” Uzmanlar %50 iddiasını biraz abartılı bulmakla beraber, bu durumu sigorta şirketlerinin olumlu değerlendireceğini, K5’lerin gezindiği alanları “güvenli bölge” olarak tanımlayarak sigorta primlerini düşürebilir diyorlar. Mahremiyet konusunu hala biraz tartışmalı, bir cihaz ortalıkta gezinerek sizin izninizi almadan sürekli resim ve videonuzu çekiyor, plakanızı okuyor ve konuşmalarınızı dinliyor. Bütün bu kayıtlar nereye yükleniyor? Elbette K5’in de, vazgeçilmez avantajları var. Her şeyden önce insanlı güvenlikten daha ucuz, yorulmuyor,
74 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
25 Nisan 2017 de MountainView, California’da bir şirketin otoparkında dolaşan bir K5’e bir kişi saldırmış! 41-yaşındaki Jason Sylvain kocaman bir yumurta şeklindeki K5 güvenlik robotunu devirmiş. Knightscope personeli polisi aramışlar. Polis raporuna göre Sylvain’in “kafası karışmış” ve hayli sarhoşmuş. Olayın sonunda, K5 saldırıyı birkaç sıyrıkla atlatıp devriye görevine geri dönmüş, Sylvain ise toplum düzenini bozmaktan ceza almış. Bu noktada kendinize şunu sorabilirsiniz. Kendini koruyamayan bir “güvenlik elemanı” ne işe yarar? Üretici firma diyor ki, saldırıyı tespit etti, rapor etti ve sesli alarmları çaldı, daha ne yapsın?
K5 bir çocuğu devirip ayağının üzerinden geçti iddiası HarwinCheng isimli 16 aylık çocuğun annesi TiffanyTeng 8 Temmuz, 2016 tarihinde çocuğuyla birlikte alışveriş merkezinde dolaşırlarken, devriye gezen bir K5’in, çocuklarına çarpıp devirdiğini ve ayağının üzerinden geçtiğini iddia etmiş. Çocukta ciddi bir yaralanma olmamakla beraber, ayağı morarmış, şişmiş ve derisi sıyrılmış. Teng ailesi, diğer anne babaları da robot güvenlik elemanlarına karşı dikkatli olmak konusunda uyarmak üzere bir kampanya başlatınca, alışveriş merkezi, olay tamamen aydınlatılıncaya kadar K5 uygulamasına son vermiş. Sıradışı davranışları ve bilinen suçluları yetkililere bildirmek üzere tasarlanmış, 30 sensörü ve lazer mesafe ölçerleri ile çevresinde 360 derece 91.44 metre görebilen bu Otonom Veri
Makinesi, böyle bir olaya nasıl sebep olabilmiştir sizce? Üretici firmanın, kayıtlara bakarak yaptığı açıklamaya göre, robot başlangıçta çocuktan uzaklaşmak istemiş. Anne-babasının yanından ayrılıp robota doğru koşmaya başlayan çocuğu algılayan robot sola çekilmiş, fakat çocuk pes etmemiş yine robota doğru bu defa tam ön cephesine doğru koşmuş ve bu durum karşısında robot durmuş, çocuk da çarpıp düşmüş. Anne ısrarla tazminat peşinde olmadığını ama hatanın giderilmesi için konunun takipçisi olduğunu dile getiriyormuş, annenin kararlı tutumu karşısında firma cihazı ayrıntılı olarak incelemeye almış, aileyi firmaya davet etmiş, teknolojilerini anlatmış ve gerekli revizyonlarıyapmışken aşağıdaki trajik olay gerçekleşmiş.
K5 bir alışveriş merkezinin havuzuna düştü 17 Temmuz 2017 de Georgetown’un Washington Harbour ofisi ve Perakende Merkezinin içindeki süs havuzuna bir K5 düşünce, polis robot konusu yeniden büyük bir soru işaretine dönüştü. O kadar kamera, sensörüyle havuzu görmeyip giren sonra da 3 basamak merdivenden geri çıkmak için insan yardımı bekleyen bir araç nasıl güvenlik görevi üstlenebilir ki? Roomba isimli elektrikli süpürge robotunun bile merdivenlerden kaçınma sensörü varken, K5’in neden yok onu anlamak mümkün değil. Tabii bu durum insanların kendilerine olan güvenini bir kez daha tazeledi ve interneti talihsiz robot için acımasız esprilerle doldurdular, en çok da henüz birkaç günlük olmasına rağmen, “yaptığı seviyesiz işlere dayanamadı intihar etti” esprisi retweet aldı.
GÜVENLİK HİZMETİ
Güvenlik görevlisi görev çizelgesi Basit görünse de; doğru olan şey doğru zamanda doğru olanı yaptırır. Ancak, programcının basit zamanlamanın karmaşık hale geldiğini anlaması yalnızca birkaç dakika sürüyor (çok karmaşık). Geri çekilerek zamanlama bulmacasına giren tüm parçalara bakmalıyız. Çeviri: Arzu YÜKSEL
G
üvenlik planlaması, bir güvenlik şirketinde basit görünse de maliyetli sonuçlar doğurabilir. Çizelge hazırlarken yapılacak hatalar, şirketi risk altına sokabilecek finansal cezalara neden olabilir. Fazla mesai, ücretsiz izin ve yasadışı planlama uygulamaları, toplu eylem talepleri, şirketlere milyonlarca dolara mal olabiliyor. Riski nasıl en aza indirebilirsiniz? Basit görünse de; doğru olan şey doğru zamanda doğru olanı yaptırır. Ancak, programcının basit zamanlamanın karmaşık hale geldiğini anlaması yalnızca birkaç dakika sürüyor (çok karmaşık). Geri çekilerek zamanlama bulmacasına giren tüm parçalara bakmalıyız. Tekrarlanan görevler: Her görev aynı temel eylemleri gerektirmektedir. Bir güvenlik görevlisinin görev planlama sürecince yöneticiler kolaylıkla ve etkili bir şekilde planlamanın sayısız ayrıntısını ele alınca daha geniş operasyonları gözlemlemeye vakit bulurlar. Daha da önemlisi programlar bir kez yapılıp rafa
76 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
kaldırılmaz. Her zaman aktiftir, bu yüzden değiştirmesi kolay ve doğru bir şekilde yapılmalıdır. Kurallar, kurallar ve yine daha fazla kural: İnsanları planlarken bilmeniz gereken birçok mikro koşulların var olduğudur; fazla mesai, izinler (ücretli ya da değil), site kuralları ve iş süreçleri. Haftanız pazar gecesi gece yarısı mı başlıyor? Çalışılan saatler, çalışılan haftaya mı, yoksa tamamlanan haftanın son gününe mi düşmektedir? Bunların cevaplarını bilmeniz ve takip etmeniz gerekmektedir.
Beceri setleri: En iyi satış elemanınızın bulunduğunuz şehirde yüksek profilli bir işe imza attığını düşünün. Bu yeni işte personelinizin çalışması için hangi becerilerin ve niteliklerin gerekli olduğunu açıkça belirlemeniz gerekmektedir. Örneğin, güvenlik görevlisinin eğitim gerektiren sistemleri veya ekipmanları kullanması gerekecek mi? Sergileme: Güvenlik görevlileri bazen görünmezler, kitap kiralanamıyor veya acil durumlarda başarısız oluyor. Müvekkilinizi ve kendinizi açık bir siteden koru-
mak için, nitelikli bir değiştirmeyi hızlı bir şekilde bulmanıza yardımcı olabilecek 7/24 uyarı mekanizmasına ihtiyaç duyarsınız. İstisnai durumlar: İstisnalar dünyasında yaşıyoruz-”evet-ama”. Örneğin: “Bu daima zamanlanmalıdır ...” veya “Beş gün üst üste çalışacağım, bunun dışında ne zaman ben ...” Zamanlamanın istisnaları yönetebilecek kadar esnek olması gerekmektedir. Basitçe belirtmek gerekirse, fazla mesai masrafı (Over Time =OT), çoğu güvenlik şirketinde zaten sıkı olan kar marjlarını zedeleyebilir. Mesai ödemesi, yetki alanına göre değişir, ancak genel olarak normal ücret oranının 1,5 veya 2 katı olabilir. Aylık ücretliler dahi OT hakkında sahip olabilirler (koşullara bağlı olarak, ABD’de OT eşiği haftalık 913 USD’dir). Sizin işlem uygulamalarınız yeniden planlama yaptığınız kişilerden koruyor mu? Yükümlülükler: Her ihtimal için hazır olsanız bile, yükümlülükler ortaya çıkacaktır. Ne yapacağını veya kime bilgi vereceğini bilmeyen bir güvenlik görevlisi zarara neden olabilir ya da yeni zamanlama yapan kişinin bir çalışanı önceden yasaklanmış olduğu bir siteye yerleştirdiğini düşünün, müşteri güvenine darbe vurursunuz. Büyük yoğunluk: Bir etkinlik oluştururken aynı anda birçok güvenlik görevlisine gerek duyulur, uygulamanızda birden fazla yönteme izin verilebilir. Olaylarda, güvenlik görevlilerinin mesajlarına gerekli talimatları eklemek çok önemlidir; Sürecin verimli olmalı açısından.
Özel kurallar: Ülkeler, eyaletler, iller ve hatta şehirlerin kendi kuralları vardır. Bunun için mümkün olduğunca, toplu sözleşmelerde dikkate alınması gereken özel kurallar vardır. Sıkıştırılmış çalışma haftaları yasal mı yoksa yasal değil mi? Vardiyalar arasında ne gibi dinlenme süreleri gerekmektedir?
Ekosistem: Güvenlik sektöründe birçok hareketli parça vardır: başvuru izleme, nakliye, güvenlik işlemleri, zamanlama, bordro, faturalandırma, muhasebe ve diğer işletme işlemleri. Bunların birbirleri ile sorunsuz bir şekilde bütünleşen sistemler olması akıllıca olacaktır. Sistem sekteye uğramamalıdır!
Her ihtimal için hazır olsanız bile, yükümlülükler ortaya çıkacaktır. Ne yapacağını veya kime bilgi vereceğini bilmeyen bir güvenlik görevlisi zarara neden olabilir ya da yeni zamanlama yapan kişinin bir çalışanı önceden yasaklanmış olduğu bir siteye yerleştirdiğini düşünün, müşteri güvenine darbe vurursunuz.
Planlamanın ve zaman işleyişinin kritik öneme sahip işlevini ele alan en açık yol, bir arka ofis (Back office) yazılım aracı edinmektir. Bu yazılım, tekrarlanabilirliği otomatikleştirmek, tüm kuralları göz önüne almak, kaynak atarken rehberlik sağlamak ve hizmet düzeyi sözleşmelerindeki işlevlere uydurmak için tasarlanmıştır. Gerçekten verimliliği artırmak için, sözleşme yönetimi ve faturalandırmada ve iş zekâsı verilerini kullanmada sistemlerin yalnızca programlamanın ötesinde bir şey yapması gerektiğinden bu sizi bir adım öne çıkarır. Operasyonlarınızdan tam olarak başarı sağlamak için, güvenlik firmaları tarafından
üretilen verileri kullanarak daha hesap verilebilir, güvenilir, şeffaf ve verimli genel hizmeti sağlayan bir ekosistem yaratmak için arka plan ofis araçlarını ön hat otomasyon araçlarıyla birleştirin. Davalara maruz kalmamak ve bunun yönetimi için para israf etmemek adına, sonuç olarak, bir güvenlik işletmesinin iş dünyasına yön veren faaliyetlere yatırım yapması gerekir. Mark Folmer, TrackTik firması Başkan yardımcısıdır. Aynı zamanda; ASIS Güvenlik Hizmetleri Konseyi Üyesi ve ASIS Bölge 6 Başkan Yardımcısı, Kanada. PSC.1 Teknik Komite ve Çalışma Grubu’nda görev yapmaktadır.
Zamanlama hataları: Aynı vardiya için birden fazla güvenlik görevlisi atıyorsanız, müşteri güvenini sarsabilirsiniz. Bu senaryoda görevliler hangi ücreti alır? Her ikisi de alır mı?
Ekim 2017 Güvenlik Yönetimi n 77
GÜVENLİK HİZMETİ
Özel güvenlik görevlilerinin zor kullanma yetkisi 5188 Sayılı Kanun’un 7. Maddesi’nin (k) bendi ile Türk Medeni Kanunu’nun 981. Maddesi, Borçlar Kanunu’nun 52.maddesi ve TCK’nın 24 ve 25. Maddeleri kapsamında özel güvenlik görevlilerine zor kullanma yetkisi verilmiştir. Kadir DALGIÇ / Güvenlik Müdürü PARK HOLDİNG A.Ş.
Ö
zel güvenlik hizmetleri kamu güvenliğini tamamlayıcı ve destekleyici mahiyetteki hizmetlerdir. Güvenlik hizmetlerinin doğası gereği, hizmet yerine getirilirken, bireysel hak ve özgürlüklere belirli ölçülerde müdahale edilmektedir. Özel güvenlik hizmetleri ile kişilerin bireysel hak ve özgürlüklerinin kesiştiği noktada özel güvenlik görevlilerinin yasa ile yetkilendirilmiş olması zorunluluktur. Kendisine kanun ile yetki tanınmadığı sürece, özel güvenlik görevlilerinin kişilerin temel hak ve özgürlüklerine giren alana müdahale etmesi düşünülemez. 5188 Sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde genel güvenlik birimlerine tanınan bazı yetkiler, sadece görevli oldukları süre ve görev alanlarında kullanmak şartıyla özel güvenliğe de tanınmıştır. 5188 Sayılı Kanun’un 7. Maddesi’nin (k) bendi ile Türk Medeni Kanunu’nun 981. Maddesi, Borçlar Kanunu’nun 52.Maddesi ve TCK’nın 24 ve 25. Maddeleri kapsamında özel güvenlik görevlilerine zor kullanma yetkisi verilmiştir. “Zor Kullanma Yetkisi” yetkiler içinde belki de en önemlisidir. Çünkü diğer görev ve
78 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
yetkilerin kullanımı ancak zor (kuvvet) kullanma yetkisinin varlığına bağlıdır.
Zor kullanma yetkisinin kullanımında yaşanan sorunlar Özel güvenlik hizmetleri, özel güvenlik görevlilerinin yetkileri ve bu yetkilerin sınırları kamuoyu ve medya tarafından her zaman tartışılan konular arasındadır. Bu yetkiler içerisinde en tartışmalı olanı “zor kullanma yetkisidir. ” Genel kollukta olduğu gibi özel güvenlikte de zaman zaman karşılaşılan bazı yanlış uygulamalar, çeşitli eleştiri ve tepkilere neden olmaktadır. Diğer görev ve yetkilerin kullanılmasının temel dayanağı-
nı oluşturan zor kullanma yetkisi amacına uygun ve kanuni sınırlar içerisinde kullanılmalıdır. Özel güvenlik görevlileri zor kullanma uygulamalarında; “kanunilik”, “zorunluluk” ve “orantılılık” ilkelerini de gözeterek kendilerine direnen ya da saldırıya geçen kişileri kontrol altına alabilmek için; İlk önce beden gücünü, beden gücünün yeterli olmaması durumunda kademeli olarak gücü arttırarak cop, göz yaşartıcı gazlar veya kelepçe gibi araçları, hatta şartlar oluştuğunda ateşli silahları kullanacaklardır. Amaç saldırganı cezalandırmak olmadığından, savunma
Kadir DALGIÇ
ile saldırı arasında orantı olacak, direncin kırıldığı noktada zor kullanmaya son verilecektir. Kasıtlı olarak ölçünün dışında kuvvet kullanılması durumunda özel güvenlik görevlisi ortaya çıkan sonuçtan hukuki olarak sorumlu olacak ve yasalara göre cezalandırılacaktır. Diğer taraftan gücün yeterli olarak kullanılmaması durumunda ise görevini yapmakta yetersiz kalacak, hem kendi ve hem de görev yaptığı kuruluştaki kişilerin hayatını riske atacaklardır. Bunun yanında özel güvenlik hizmetleri riskli meslek gruplarındandır ve doğası gereği tehlikelidir. Özel güvenlik görevlileri, kendilerini ve bölgelerini korumak durumundadır; her şeyden önce başkalarının güvenliğini sağlamakla görevli olanların, ilk önce kendi güvenliklerini sağlayabilmeleri gerekmektedir. Kendini koruyamayan bir güvenlik görevlisinin, çalıştığı kurumu korumasını beklemek anlamsızdır. Bu nedenle özel güvenlik personelinin hem kendini korumak, hem de zor kullanma uygulamalarını gerçekleştirmek için çeşitli taktik ve teknik bilgilere sahip olması zorunluluktur. Ancak; zorunlu eğitim müfredatında özel güvenlik personelinin hem kendini korumak, hem de zor kullanma uygulamalarını
gerçekleştirmek için çeşitli taktik ve teknik bilgiler ile donatılmasını sağlayan bir program ne yazık ki mevcut değildir. Bu durumda zor kullanma yetkisinin kullanımı ve personelin kişisel güvenliğinin sağlanmasının sorumluluğu, tamamen personelin inisiyatif ine ve becerisine bırakılmış olmaktadır. Dolayısıyla, özel güvenlik personelinin olası saldırılarda hem kendilerini, hem masum insanları koruyabilmesi, fiziki güç veya silah kullanmalarını gerektiren durumlarda ise yasaların verdiği yetki çerçevesinde, orantılılık ilkesini gözetmeleri gerekmektedir. Ayrıca ÖGG’ler temel insan hakları ve insan onuruna saygılı şekilde profesyonelce ve tereddütsüz olarak görevinin gereklerini yerine getirebilmesini sağlayacak; taktik, teknik ve bilgi kazandırmayı amaçlayan eğitim programlarının müfredata eklenmesi gerekmektedir. Bu programa “Güvenlik Savunma Taktikleri ve Orantılı Güç Kullanma Uygulamaları” adı verilebilir. Programda içeriğinde; kendini koruma ve zor kullanma uygulamalarında genel prensipler, saldırılara zihinsel hazırlık, teçhizat seçimi, kullanımı ve muhafazası, şüpheli ile görüşme prosedürü, taktik iletişim, yakalama, kelepçeleme, arama ve transfer yöntemleri, direnen şüphelilere müdahale yöntemleri gibi başlıklar olmalıdır. Programa katılan güvenlik personeli çeşitli simülasyonlar ve birbirinden farklı kötü durum senaryoları ile test edilmeli, yoğun baskı ve adrenalin deşarjı altında gerçeğe yakın deneyimler yaşatılmalıdır. Gerekli durumlarda simülasyonlar kayıt edilmeli ve örnek olaydaki müdahale seçenekleri üzerine tartışılmalıdır. Ayrıca programda kullanılan taktik ve teknikler, güce dayanmayan, her cinsiyet, boy ve kiloda personelin rahatça uygulayabileceği,
Kendini koruyamayan bir güvenlik görevlisinin, çalıştığı kurumu korumasını beklemek anlamsızdır. Bu nedenle özel güvenlik personelinin hem kendini korumak, hem de zor kullanma uygulamalarını gerçekleştirmek için çeşitli taktik ve teknik bilgilere sahip olması zorunluluktur. gerçek hayat koşullarında en fazla etkinlikte kullanılabilecek şekilde geliştirilmelidir. Güvenlik hizmeti bir kamu hizmetidir ve hizmetin sağlanması devletlerin temel amaç ve görevlerindendir. Bu durumda bir takım güvenlik hizmetlerinin özel güvenlik görevlileri aracılığıyla yerine getirilmesi devletin sorumluluğunu ortadan kaldırmayacaktır. Özel güvenlik görevlilerinin gereğinden fazla güç kullanarak; kişilere zarar vermesi durumunda devlette ortaya çıkan sonuçtan sorumlu tutulacaktır. Ayrıca 5188 Sayılı Kanun, özellikle zor kullanma ve zor kullanma yetkisinin son aşaması olan silah kullanmanın, hangi koşullarda ve ne şekilde kullanılacağının açıkça belirtilmemesi nedeniyle yetersizdir. Uygulamada oluşacak hataların ve tereddütlerin giderilmesi için kanun koyucunun bu eksikliği gidermesi gerekmektedir. Ekim 2017 Güvenlik Yönetimi n 79
YANGIN GÜVENLİĞİ
Yangın güvenliği risk yönetimi esasları Yangın güvenliğinin ana hedefleri olan; önleme (yanmayı önleme) ve korunma (yangın etkilerinin yöneltilmesi) ile ilgili olarak Amerikan Ulusal Yangın Korunma Birliği (National Fire Safety Association) tarafından hazırlanan NFPA 550 karar ağacı, yapılacak çalışmalarda çok önemli bir yol göstericidir. Cemal KOZACI / İst.Üniv. Teknik Bilimler M.Y.O. Yangın Güvenliği ve İtfaiyecilik Program Başkanı
G
enel yönetim tekniği açısından, risk; tehlike, maliyet, fayda gibi mühendislik projesi sistemini dengeleyen bir parametredir. Belirsizlik parametrenin doğal bir özelliğidir. Genel olarak, söz konusu dengeleme görevi karar teorisinin uygulanması, özellikle karar analizini içerir ve genişleyen bir mühendislik alanı oluşturur. Risk, genel olarak; özel bir tehlikenin gerçekleşmesi durumunda, özel koşullarda oluşan istenmeyen sonuçların meydana gelme olasılığı olarak tanımlanır. Yangın riski ise ISO /PDTS 1632 ile tanımlandığı şekilde: Bir olay senaryosunun riski, olayın gerçekleşme olasılığı ile sonuçlarının bileşkesi, Bir tasarımın (binanın) riski; bina ile ilişkili olay ve sonuçların gerçekleşme olasılıklarının bileşkesi, olarak iki farklı açıdan tanımlanmaktadır.
Yangın risk yönetimi Yangın güvenliğiyle ilgili çalışmaların tümü “Yangın risk yönetimi” olarak tanımlanabilir. Genelde herhangi bir riskin yönetilmesi; riskin analizi ile tüm bileşenlerinin bulunması ve bunların ortadan kaldırılma (kontrol edilme) yöntemlerini değerlendiren sistematik ve metodolojik çalışmaların bütünüdür.
Bu nedenle; yangın risk yönetiminin esası risk analizi ile önleme (kontrol) yöntemlerinin değerlendirilmesinden başka bir şey değildir. “Bütünleşik” bir sistemdir.
Tehlike: Çalışma ortamı ve şartlarında var olan ya da dışarıdan gelebilecek kapsamı belirlenmemiş, insana, işyerine ve çevreye zarar ya da hasar verme potansiyelidir. Risk: Tehlikenin gerçekleşmesi durumunda umulan zarardır. Risk (sonuç / birim zaman) = Frekans (olay / birim zaman) X Büyüklük (sonuç / olay) Kabul edilebilir risk: Yasal zorunluluklar, teknik gerekler, iş yerinin yangın güvenliği politika ve uygulamaları dikkate alındığında, kabul edilebilecek düzeye indirilmiş risk. Teknik bir sistemin risk değerlendirmesi ve risk analizi; çalışılacak sistemin alt ve üst yapısının tanımlanmasını takiben tehlikelerin belirlenmesi, riskin
80 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
YANGIN GÜVENLİĞİ
Hazop metodu tehlikelerin ve işletme problemlerinin tesis genelinde belirlenebilmesi amacıyla uygulanan bir tekniktir. Yeni tasarımı yapılan bir üretim sürecinin veya mevcut olan şartların değişmesi halinde olabilecek tehlikelerin belirlenmesi için kullanılır. Cemal KOZACI
nitelenmesi, işyerinin güvenli çalışması için gereken önlemlerin, “insan etkileri” ilişkili elemanların belirlenmesi, amacıyla bir dizi metodun sistematik uygulanmasıdır.
Bu çalışmalar aşağıdaki kriterleri kapsayacak şekilde olmalıdır: 1. Yangın tehlikelerinin belirlenmesi: Yanıcı madde kaynakları, cinsleri, miktarları Tutuşma nedenleri (ısı enerjisi kaynakları) Oksijen kaynakları
sonuçların gözden geçirilmesi. Yangın güvenliğinin ana hedefleri olan; önleme (yanmayı önleme) ve korunma (yangın etkilerinin yöneltilmesi) ile ilgili olarak Amerikan Ulusal Yangın Korunma Birliği (National Fire Safety Association) tarafından hazırlanan NFPA 550 karar ağacı, yapılacak çalışmalarda çok önemli bir yol göstericidir.
2. Risk altındaki insanların belirlenmesi: İncelenen yerdeki insan sayısı, özelliği (kadın, erkek, çocuk, hasta vb. 3. Değerlendirme : Yapısal özellikler, Aktif / Pasif yangın önlemleri (Yangına dayanıklılık,yangının yayılma özelliği, erken uyarı, söndürme, kaçış olanakları) Risk analizi, Azaltıcı önlemler, 4. ne
Uygulama: Risk azaltıcı düzeltici çalışmaların yapılması, Bulguların ve alınacak önlemlerin yazıldığı işyeriözel çalışma yönergeleri hazırlanması, “Acil Durum Planı” hazırlanması (tepki planı), İnsanların bilgilendirilmesi, eğitimi, tatbikatlar
5. Gözden geçirme: Gerektiğinde veya yılda bir kez değerlendirme ve
82 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
Tehlike belirlemek için kullanılacak metod, risk değerlendirmesi ile nicel (qualitative) veya nitel (quantitative) sonuç amaçlanmasına olmasına göre seçilmelidir. “…olursa ne olur?” (“…What if”) Kontrol listeleri (Checklists) Tehlike işletilebilirlik (HAZOP) İş analizi İndex (Dow, Mond) Hata noktaları ve etkileri analizi (FMEA)
YANGIN GÜVENLİĞİ Hata ağacı analizi varsayılan ve tanımlanan hata olaylarının, incelenen sistemi iş göremez duruma getirmesinin mantıksal yollarını inceleyen ve grafik gösterimi de içeren tümden gelim tekniğidir. Hazop metodu: Tehlikelerin ve işletme problemlerinin tesis genelinde belirlenebilmesi amacıyla uygulanan bir tekniktir. Yeni tasarımı yapılan bir üretim sürecinin veya mevcut olan şartların değişmesi halinde olabilecek tehlikelerin belirlenmesi için kullanılır. Üretim sürecinde, çeşitli parametrelerdeki olası sapmalar ve sonuçları sistematik olarak tahmin edilir, genellikle kimya sanayinde uygulanır. Uygulama sırasında sistem, işlevine göre parçalara ayrılır. Her parça için; üretim sürecine; sistemin tasarım kriterlerine ve işlevine göre olası sapmaların nasıl ve ne gibi uygunsuzluk veya tehlike nedeni olabileceği, sonuçları incelenir. Üretim sürecinin her safhası, her sistem ve otomasyonu (insana bağımlılık) özelinde sorular, rehber kelimelere (değişkenlere) göre düzenlenir. Tehlike önleyici / giderici hareketler belirlenir. Ekip çalışması gereklidir.
Hazop Matris örneği:
Tehlikeli madde ve üretim süreçleri için indeks Dow yangın ve patlama indeksi (F&EI) : Farklı üretim birimlerinde yangın ve patlama tehlikesi değerlendirilir. Mond yangın ve patlama indeksi: Dow indeksinin uzantısıdır. Bu indeksler yangın ve patlama tehlikelerine odaklanır.
84 n Güvenlik Yönetimi Ekim 2017
Yangın ve patlama indeksi: (F & E1) = MF x (GPH) (SPH) MF = Malzeme faktörü SPH= Özel üretim süreci tehlikesi GPH = Genel üretim süreci tehlikesi Hata ağacı analizi: Varsayılan ve/veya tanımlanan hata olaylarının, incelenen sistemi iş göremez duruma getirmesinin mantıksal yollarını inceleyen ve grafik gösterimi de içeren tümdengelim tekniğidir. Çok geniş kapsamlı olarak güvenlik ve risk analizlerinde kullanılır. Bir hatayı alt bileşenlerine ayırarak onu irdelediği için kullanışlıdır. Bu şekilde, sistemi oluşturan her parçanın değiştirilmesi, çıkarılması ya da ele alınmasına olanak sağlar. Tanımlamada, değiştirmede, operasyonda kullanılabilir. Özellikle hiçbir işletim geçmişi olmayan yeni teknik süreçlerin kullanımında çok yararlıdır. Mühendislik geçmişini inceler Olası hataları araştırır Nedenlerin olası izlerini araştırır Birçok farklı alanlardaki riske uygulanabilir Boolean matematik mantığı kullanır ( “ve/ veya”) Olay ağacı analizi: Olay ağacı analizi, başlangıçta seçilmiş olan olayın meydana gelmesinden sonra ortaya çıkabilecek sonuçların akışını diyagram ile gösteren bir yöntemdir. Hata ağacı analizinden farklı olarak bu metodoloji tümevarım mantığı kullanır. Yangın öncesi ve yangın sonrası durumları gösterdiğinden sonuç analizinde kullanılan başlıca tekniktir. Diyagramın sol tarafı başlangıç olay ile bağlanır, sağ taraf fabrikadaki/işletmedeki hasar durumu ile bağlanır en üst ise sistemi tanımlar. Eğer sistem başarılı ise yol yukarı, başarısız ise aşağı doğru gider. Olay ağacı analizinde kullanılan mantık, hata ağacı analizinde kullanılan mantığın tersinedir. Bu metot; sürekli çalışan sistemlerde veya “standby” modunda olan sistemlerde kullanılabilir. Bir olayla başlayan sistemi inceler, Bütün olası sonuçları tanımlar, Olasılık teorisi (istatistikten faydalanma), Karar verme sürecindeki analiz için yararlıdır. Mühendislik geçmişine kabaca uygulanabilir.
ABONE FORMU
ABONELİK BİLGİLERİ GÜVENLİK YÖNETİMİ DERGİSİNE 1 YILLIK ABONE OLMAK İSTİYORUM. ADI, SOYADI : FİRMA ADI : DOĞUM TARİHİ/YERİ: DERGİ TESLİM ADRESİ ADRES
:
POSTA KODU / SEMT / ŞEHİR DİĞER BİLGİLER: MESLEK
:
:
TEL
:
FAX
:
GSM
:
FATURA ADRESİ: ADRES:
POSTA KODU / SEMT /ŞEHİR VERGİ NO / DAİRESİ Güvenlik Yönetimi Dergisi’nin 1 yıllık abonelik bedeli 85 TL. + KDV’dir. Abonelik bedelini İş Bankası - Perpa Şubesi - Hesap No: 1188 0542685 IBAN: TR76 0006 4000 0011 1880542685 yatırdıktan sonra dekontun fotokopisi ile birlikte bu formu doldurarak 0212 210 54 45’’ye fakslayıp yada yesim@guvenlik-yonetimi.com adresine mail atarak hemen abone olabilirsiniz.
R
E
K
L
A
M
I
N
D
E
85
2-3
25
73
75
71
61
29
93
13
1
ö.K.İ
21
83
69
23
65
49
43
15
95
17
91
47
51
35
4-5
81
89
63
45
A.K.İ.
11
A.K.
67
87
92
Ö.K.
31
94
19
K
S
9 - 96