arka kapak #evdekal güvende ol
ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ n AYDA BİR YAYINLANIR
NİSAN 2020 SAYI: 82
ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ
BİYOMETRİK SİSTEMLER
FOKUS: ŞEHİR İZLEME SİSTEMLERİ
NİSAN 2020 SAYI: 82
ÖZEL DOSYA: GÜVENLİKTE KABLO GEÇİŞ KONTROL SİSTEMLERİ
ÖZEL GÜVENLİK FEDERASYONU YAYINIDIR
Güvenlik Y KAPAK-81 ilanlı dikey.indd 1
13.04.2020 16:16
arka kapak
ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ n AYDA BİR YAYINLANIR
MART 2020 SAYI: 81
ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ
KAPAK:
MART 2020 SAYI: 81
PARA VE KIYMETLİ EŞYA TAŞIMA FAALİYETLERİ FOKUS: OTEL GÜVENLİĞİ ÖZEL DOSYA: CCTV YÖNETİM YAZILIMI
ÖZEL GÜVENLİK FEDERASYONU YAYINIDIR
Güvenlik Y KAPAK-80 ilanlı dikey.indd 1
05.03.2020 19:52
ön kapak içi
arka kapak içi
NİSAN 2020 SAYI: 82
Güvenlik Y KAPAK-81 ilanlı dikey.indd 2
13.04.2020 16:17
ön kapak içi
arka kapak içi
NİSAN 2020 SAYI: 82
Güvenlik Y KAPAK-81 ilanlı dikey.indd 2
13.04.2020 16:17
içindekiler 26
58
40 10 BAŞKANDAN
KAPAK KONUSU
26 Geçiş kontrol sistemleri
ÖZEL DOSYA
50 Elektriksel kısmi deşarj olayı
30 Biyometrik sistemler nedir ve karşılaşılan sıkıntılar nelerdir?
12 EDİTÖR
34 Corona virüs ve akıllı video izleme sistemleri
54 "Yeni teknolojilere öncülük etmeye devam ediyoruz."
38 Güvenliğiniz, biyometrik kimliğiniz
14 GÜNCEL
Sektör ile ilgili kısa haberler
ELEKTRONİK GÜVENLİK
FOKUS
58 "Teknolojiyle entegre güvenlik çözümlerine
ihtiyaç artacaktır."
40 Şehir izleme ve güvenlik sistemleri 46 Şehir izleme sistemleri
24 KÖŞE / Hayata Bakış
SEKTÖRDEN
48 Şehir izleme sistemlerinin önemi
60 Otellerde akıllı güvenlik teknolojileri 62 Otel güvenliği uzmanlık ister
Güvenlik Yönetimi ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ
Nisan 2020
AYDA BİR YAYINLANIR
Özel Güvenlik Federasyonu adına imtiyaz sahibi O. Oryal ÜNVER Yürütme Kurulu O. Oryal ÜNVER İsmail UZELLİ Murat KÖSEREİSOĞLU Levent Güler Alp Saul Genel Yayın Yönetmeni Devrim BOZKURT devrim@guvenlikyonetimi.com Yazı İşleri Müdürü Ezgi ÖZCAN ezgi@guvenlikyonetimi.com Reklam Koordinatörü Ergin KAPDAN ergin@guvenlikyonetimi.com Danışma Kurulu Alp SAUL Arzu YÜKSEL Doç. Dr. Gazi UÇKUN Deniz Gürkan Gültekin FİŞEK Hakan ÖZALP İsmail UZELLİ Murat KÖSEREİSOĞLU Okyay ŞENTÜRK O. Oryal ÜNVER Osman Levent CELASUN Prof. Abdurrahman KILIÇ Taner ALBAYRAK Yusuf Ziya ÖNCEL
64
GÜVENLİK HİZMETİ
64 Alışveriş merkezlerinde boy dedektörü
76 Abone Formu
Yayın Türü Yerel Süreli Yayın. Ayda bir yayınlanır.
77 Editöryel takvim
kullanma ve şahıs kontrol esasları
78 Reklam indeksi
YANGIN GÜVENLİĞİ
68 Endüstriyel tesislerde, yangında can
güvenliği olanaklarının bilgisayar
destekli simülasyon programları
kullanılarak performans bazlı tasarımı
Grafik Tasarım ve Baskıya hazırlık Derya BOZKURT derya@guvenlikyonetimi.com
Yönetim Adresi Arkhe Tanıtım Hizmetleri Perpa Ticaret Merkezi B Blok Kat:6 No:672 Okmeydanı / Şişli / İstanbul Tel: (212) 210 54 45 Tel: (533) 413 78 08 Baskı Net Copy 444 0 708 Özel Güvenlik Sektörünün sesi Güvenlik Yönetimi Dergisi, sektörü bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Bu dergide yer alan her türlü haber, bilgi ve yorumlar; güvenilir olduğuna inanılan kaynaklar tarafından hazırlanmış araştırma raporları, değerlendirmeler, atıflar, çeviriler ve istatistikî verilerden derlenmiştir. Dergide yer alan tüm reklamların sorumluluğu firmalara, yazılardaki ve söyleşilerdeki görüşler sahibine aittir. Dergide yer alan yazılar izin alınmadan ve kaynak gösterilmeden hiçbir şekilde kullanılamaz.
tanıtım hizmetleri
Perpa Ticaret Merk. B Blok Kat: 6 No: 672 Okmeydanı / Şişli / İstanbul Tel: (212) 210 54 45 Faks: (212) 210 54 45 Gsm: (533) 413 78 08
BAŞKAN
b
Yeni dünya Değerli Dostlar,
Bir dünyada uyuya kaldık, bir başka dünyada gözümüzü açtık. Aniden Disney büyüleyiciliğini kaybetti. Paris artık romantik değil, New York ayakta durmuyor. Çin Seddi artık koruyucu değil ve Mekke bomboş. Kucaklaşmak & öpüşmek birdenbire silah haline geldi, ebeveynleri ve arkadaşları ziyaret etmemek sevgi gereği oldu. Aniden güç, güzellik & para değersiz oldu ve almaya çalıştığınız oksijeni alamaz oldunuz. Aniden evde bulduk kendimizi, doğada yaşam sürüyor ve çok güzel. Sadece insanoğlunu kafese soktu. Yine de evden de olsa çalışmak zorundayız. Çabuk alışmayalım evin rahatına, ekmeğimizi kazanmaya çalışalım. Kazandığımız parayı hak edelim. Para kazanamayan işsizleri düşünelim. Dengeyi kuralım. Özellikle çalışanlarınızla yüz yüze görüşemediğiniz bu zamanlarda, angajman ve motivasyonu korumak için onları ortak bir gaye ve ortak değerler etrafında toplayalım. Şirketinizin neden var olduğunu unutmayalım. Sanırım doğa bize bir mesaj veriyor: "Hem hava, su, toprak ve gökyüzü sizsiz gayet iyi" diyorken, hem de çok bilinmeyenli bir dünyaya adım attınız." Diyor. "Pandeminin etkisi ne kadar sürecek, çalıştığınız sektör salgından nasıl etkilenecek?"gibi soruları tek başınıza yanıtlamanız mümkün değil. Yeni dünya oluşumunda, hayatta kalabilmek için şirketinizi çok iyi tanımalı, çevrenizdeki değişimi yakından takip etmelisiniz. Çünkü bu değişimin etkileri iş modellerinizden organizasyon yapınıza kadar her şeyi etkileyebilir. Hazırlıklı olun. Bu zor günlerde başta sağlık, lojistik ve vazgeçilmez olan güvenlik sektörünün önemi daha da ön plana çıktı. Sektörün tüm oyuncularının salgın öncesi hazırlığı, ekipmanı ve eğitimi acı tecrübelerle de olsa alternatif planların önemini ortaya koydu. En zor sıkıntılı şartlarda dahi güvenlik sektörünün görevinin sürdürüleceği gerçeğini yaşıyoruz. Şirketleri zor zamanlar bekliyor. Özellikle çalışanlarınızla yüz yüze görüşemediğiniz bu zamanlarda, angajman ve motivasyonu korumak için onları ortak bir gaye ve ortak değerler etrafında toplayalım. “Neden” işlerine devam ettiklerini bilirlerse zorlukları daha kolay aşabiliriz. Unutmayın zor zamanlar geçer, önemli olan zorluklar geride kaldığında aynı bağlılık ve itibarla devam edebilmektir. Sürekli iletişimi sağlayarak, kriz dönemlerinde açıklık ve şeffaflık büyük rol oynar, bunları da iletişimle sağlayabilirsiniz. Müşteriler, çalışanlar ve tedarikçiler başta olmak üzere bütün paydaşlarınızla sürekli iletişimde olun. Hem bilgi alın hem de bilgi sağlayın, farklı senaryolar üzerinde çalışın.
Güvenli ve sağlıklı günler dilerim
10 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
O. Oryal ÜNVER GÜSOD - GESİDER ONURSAL BAŞKANI
Aniden evde bulduk kendimizi, doğada yaşam sürüyor ve çok güzel.
Nisan 2020 GĂźvenlik YĂśnetimi n 11
m EDİTÖR
Bambaşka bir zaman
Merhaba, baharı coşkuyla karşılayacağımız şu günlerde tüm dünyayı ve ülkemizi esaret altına alan coronavirüsle mücadele ediyoruz. Bir sabah hiçbir sabaha benzemeyen bir güne, yeni bir hayata uyandık. Bilimkurgu filminin içindeymişiz gibi, dünyada ve ülkemizde, yaşam mücadelesi verenlerin, hayatını kaybedenlerin haberleriyle, vaka sayısını korkuyla takip ederek evlerimize kapandık. Yeni ve alışılmadık bir yaşam başlıyordu bizim için. İşe gitmek, sevdiklerimizle bir arada olmak, maskesiz ve eldivensiz sokağa çıkmak gibi lükslerimiz varmış. Alınan önlemlerle, sıradan olan her şeyin ne kadar değerli olduğunu deneyimleyerek keşfettik ve devam ediyoruz. Güvenlik çözümlerinin rolü değişti. Vaka tespitinde ve virüsün yayılması olasılığına karşı, termal kameraların ne denli önemli olduğunu gözlemledik. Coronavirüs bize durma, düşünme fırsatı da verdi. Sıradan bir alışverişte, bir buluşmada nasıl özgürmüşüz, şimdi evimize aldığımız her ürün büyük bir tehdit. Sıradan bir market alışverişinin bile büyük risk oluşturduğu günlerden geçmişe baktığımızda, tarihteki salgın vakalarının ortalama yüz yılda bir tekrar etiğini gözlemliyoruz. Tarih tekerrürden ibarettir sözü ve tarihe tanıklık etmemizi aynı anda tecrübe ediyoruz. Yüzyıl önceki salgınlar nasıl geçtiyse, bu veba da geçecek. Bizim için çalışan, sağlık mensuplarına, temizlik, market görevlilerine, hizmet için riskle burun buruna yaşayan bizim için çalışan herkese çok teşekkür ederiz. Millet olarak bu teşekkürü de şimdilerde evden çıkmayarak, bugünler geçtiğinde de onlara olan minnetimizi devam ettirerek yapacağız. Değerli teknik yazı, makale ve röportajlarıyla dergimize katkı sunan, görüşlerini paylaşan herkese teşekkür ederiz.
Sağlıklı günlerde, bir arada olmak dileğiyle.
12 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
Ezgi ÖZCAN
Sıradan olan her şeyin ne kadar değerli olduğunu deneyimleyerek keşfettik.
GÜNCEL
Gaziantep Mutlu Makarna Fabrikası’nda yangın algılama ve ihbar sistemi devrede Mutlu Makarna Tyco ZETTLER Yangın Algılama Sistemi ve XTRALIS hava emişli duman algılama sistemi tercih etti. Montajları BTS Yangın ekibince yapılan sistemin devreye alınma işlemleri bitirilmiş ve işletmeye teslim edilmiştir. Böylelikle Mutlu Makarna’da yangına neden olabilecek olaylar erken tespit edilerek fabrikanın can ve mal güvenliği için gerekli olacak önlemler zamanında alınabilecektir.
Termal kameralar virüse karşı tedbir almayı kolaylaştırıyor Yeni Coronavirüs salgını sonrasında özellikle halka açık mekanlardaki endişe artarken, normal değerlerin üzerindeki ısıyı algılayabilen termal kameralara yönelik talep artıyor. Noktasal ısı ve yüksek ateş tespitine yönelik bu kamera çözümü, ateşi olağan değerlerin üzerindeki kişileri tespit ettiğinde alarm veriyor. Termal kameralar, iç mekanlarda noktasal ısı ve yüksek ateş tespitine yönelik kullanımıyla bulaşıcı hastalıkların yayılma riskinin yüksek olduğu yerlerde stratejik noktalara konumlandırılarak vücut ısısı normal değerlerin üzerinde olan kişilerin riskli bölgeye girmeden engellenmesine olanak sağlıyor. Ortamdaki yüksek ısıları tespit edebilen termal kameralar hakkında konuşan Sensormatic Teknoloji Yönetimi Direktörü Dr.Serdar İnce, “Termal kameralar, noktasal ısı tespiti ve istendiğinde derece ölçüm özelliği ile toplumsal mekânlarda kullanımda fayda sağlıyor. Son dönemde maalesef ülkemizde de rastlanan Coronavirüs gibi üzücü olaylarda tedbir almayı
14 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
kolaylaştırabiliyorlar. Örneğin bu cihazları 36oC vücut sıcaklığına ayarlayarak, güvenli bir mesafeden kişilerin yüksek ateşi olduğunu anlamak mümkün oluyor” dedi. AVM, ofis, okul, hastane, havalimanı gibi ortamlarda yüksek riskin önüne geçiyor. Termal kameralar, kalabalık ortamlarda hızlı bir şekilde kontrol gerçekleştirebilmeleriyle yüksek risk oluşmasının önüne geçiyor. Isı bilgisini veriye dönüştürerek belirli bir nesne ya da görüntüyü analiz edebilen cihazlar,
AVM, ofis, okul, hastane, toplu taşıma istasyonları, havaalanları, iş yerleri ve diğer binalarda kontrol amacıyla kullanılabiliyor. Termal kameraların mobil, duvar ya da tavana monte edilebilen seçenekleri de var. Kameralar 5 metreye kadar güvenli bir mesafeden, 35 derecelik görüş açısı içerisinde noktasal ve bölgesel ölçüm yapabiliyor. Kesintisiz video kayıt özelliğine sahip termal kamera çözümleri, 6 farklı ısı sınırı belirleme olanağı sağlıyor ve her biri için alarm ile uyarı yapabiliyor.
GÜNCEL
Securitas MADEP Projesi ile olası depreme hazırlanıyor Securitas, olası depremlere MADEP Projesi ile hazırlanıyor.Son aylarda gerçekleşen küçük ve orta şiddetli depremlerin ardından kriz masası tatbikatı düzenleyen şirket, olası durumlarda alacağı aksiyonları gözden geçirerek,süreç güncellemesi yaptı. MADEP Projesi, öncelikli olarak Marmara Depremi’ne hazırlıklı olmak ve tüm depremlerin zararlarını azaltmak amacıyla gerçekleştirildi. Proje için çalışanların katılımıyla gönüllü çalışma grupları kurularak düzenli toplantılar gerçekleştiren Securitas, detaylı bir eylem planı oluşturdu. Dört evreden oluşan MADEP’te evreler içilerinde belirli aşamalara ayrılıyor. İlkevrenin içinde yer alan idari kadronun bilinçlendirilmesi ve Securitas ofislerinin depreme dayanıklılık konusunda değerlendirilmesi aşamaları tamamlandı. Kriz masası
hazırlıklarını tamamlanan MADEP projesi, Securitas gönüllülerinden ADME adı altında acil durum müdahale ekibini oluşturdu.İkinci aşamada saha ekibi, üçüncü aşamada iş ortaklarının bilinçlendirilmesi hedefleniyor. Dördüncü aşamada ise, elde edilen bilgi ve birikimin bir hizmete dönüştürülerek diğer şirketlerin kullanımına sunulması planlanıyor. Türkiye’de 76 ilde 20.000’e yakın çalışanıyla güvenlik sektörü liderlerinden biri olan Securitas’ın MADEP Projesi, öncelikli olarak olası Marmara depreminden ciddi olarak etkilenmesi öngörülen Marmara Avrupa ve Marmara Anadolu bölgelerini kapsıyor. Bu kapsamda öncesinde depreme hazırlık, planlama ve zarar azaltma, sonrasında ise, acil müdahale, kriz yönetimi ve iş devamlılığını sağlama planlamaları hazırlandı.
Kovid-19 mücadelesinde kişisel verilerin korunması
Time Türk’ün haberine göre: Kişisel Verileri Koruma Kurumu (KVKK) Başkanı Faruk Bilir, “Kovid-19 salgını ile mücadele sürecinde kamu sağlığının korunması esastır. Yetkili kamu kurum ve kuruluşları tarafından sağlık verilerinin işlenmesinin önünde bir engel yoktur.” dedi. Bilir, 7 Nisan Kişisel
16 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
Verileri Koruma Günü dolayısıyla AA muhabirine yaptığı açıklamada, bu günün amacının kişisel verilerin korunması konusundaki farkındalığın artırılması, veri koruma bilincinin zihinlere yerleştirilmesi ve veri koruma kültürünün bireyler arasında yaygınlaşmasının sağlanması olduğunu ifade etti. Hayatın ayrılmaz parçası olan kişisel verilerin korunmasının önemine dikkati çeken Bilir, “Kişisel verilerin korunması, kişinin bizzat kendisinin korunmasıdır.” diyerek şöyle konuştu:”Kişisel Verilerin Korunması Kanunu özünde yasaklayıcı değil, düzenleyici bir kanundur. Bireyin korunması ile veri temelli ekonomi arasında bir denge gözetmektedir. Dolayısıyla
teknolojiden faydalanırken insan onurunu merkeze alan, bireyin kişiliğini ve itibarını koruyan bir yaklaşımın tesis edilmesini gözetir.” Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadele sürecinde kişisel verilerin korunmasına yönelik değerlendirmelerde bulunan Bilir şunları söyledi: “Kovid-19 salgını ile mücadele sürecinde kamu sağlığının korunması esastır. Yetkili kamu kurum ve kuruluşları tarafından sağlık verilerinin işlenmesinin önünde bir engel yoktur. Yine yetkili sağlık kurum ve kuruluşları kişilere telefon, mesaj veya e-posta yoluyla halk sağlığı ile ilgili mesajlar gönderebilir. Bu hususta Kişisel Verilerin Korunması Kanunu açısından bir sakınca bulunmamaktadır.” Dedi.
GÜNCEL
İzinsiz araç girişini teleskopik road blocker ile önleyin Arma Kontrol tarafından geliştirilen “Teleskopik Road Blocker Sistemleri”, başta riskli ve altyapı problemi bulunan alanlar olmak yüksek güvenlik önlemi gerektiren tüm bölgelerde üst düzey güvenlik sağlıyor. İzinsiz araç girişini engellemek için güçlendirilen sistem, ihtiyaca uygun ölçülerde özel olarak üretiliyor. Riskli ve altyapı problemi olan bölgelerde dahi kullanılabilen sistem, ihtiyaca uygun ölçülerde özel olarak üretiliyor. Olası bir elektrik kesinti-
sinde yedek güç ünitesiyle kesintisiz olarak çalışmaya devam eden Teleskopik Road Blocker, -40° C - +75° C derecedeki zorlu hava koşullarında dahi güvenlik sağlamaya devam ediyor. Arma Kontrol’ün tüm road blocker sistemlerinde olduğu gibi izinsiz araç girişini engellemek için güçlendirilen Teleskopik Road Blocker; GSM, HGS-OGS, plaka tanıma, kart okuyucu, parmak izi her türlü access kontrol sistemine bağlanarak tam uyumluluk sağlıyor.
Türk Prysmian Kablo yangına karşı güvenli çözümler üretiyor
İstanbul Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığı’nın hazırladığı rapora göre, 2019 yılında, Türkiye genelinde yaklaşık 5 bin elektrik kaynaklı yangın meydana gelirken; bu sayı tüm yangınların %22’sini oluşturuyor.Türk Prysmian Kablo, ürettiği AFUMEX™ kablolar ile yangına karşı daha güvenli çözümler sunuyor. AFUMEX™ kablolar, olası bir yangın ortamında 180 dakikaya kadar işlevini sürdürürken, aynı zamanda alevin yayılmasını önlüyor, zehirli
18 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
gaz çıkarmıyor; ayrıca düşük duman yoğunluğu ve sıfır zehirli gaz salınımı ile olay yerinin boşaltılmasında yardımcı bir işlev görüyor. Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (CPR) konusundaki çalışmaları ile öne çıkan Türk Prysmian Kablo’nun Mudanya’daki fabrikasında ürettiği AFUMEX™ kablolar, binalarda elektrik tesisatından kaynaklı oluşan yangınlarda can ve mal güvenliğini sağlamak için etkili bir çözüm sunuyor.Türk Prysmian Kablo CEO’su Cinzia Farisè, ‘‘Yıllar önce sektörü-
müze de duyurduğumuz ‘Türkiye’yi Yarınlara Bağlıyoruz’ misyonumuzdan hareketle, ülkemizde yangına karşı güvenli kablo üretiminin ve kullanımının artırılmasına yönelik çalışmalarımız devam ediyor. Yangına karşı geliştirdiğimiz son teknoloji ve güvenli kabloların, özellikle insan sirkülasyonunun yoğun olduğu yapılar olan okullar, hastaneler, alışveriş merkezleri, sinema ve tiyatro salonları, hava alanları ve otel gibi yapılarda kullanılması olası bir yangında can ve mal sağlığını korumaya yardımcı oluyor. Yangın anında, can kaybının ya da zehirlenme vakalarının artmasında en önemli etmen, yangın sırasında çıkan duman ve zehirli gazlardır. Tam da bu konuyu çözmek adına geliştirdiğimiz ve Mudanya fabrikamızda ürettiğimiz Afumex™ kablolarımız, düşük duman yoğunluğu ve sıfır zehirli gaz salınımı ile insanlara yangından kaçmalarına imkan tanıyacak bir süre sağlıyor.” Dedi.
GÜNCEL
İBB metro istasyonlarına termal kamera yerleştiriyor İBB’den yapılan açıklamaya göre, Coronavirüs salgını nedeniyle metro istasyonlarına termal kamera yerleştirme çalışmaları yaygınlaştırılıyor. Daha önce termal kamera konulan Yenikapı, Üsküdar, Kirazlı metro istasyonlarından sonra şimdi de Aksaray, Şişli, Bağcılar, Ataköy, Taksim, Ünalan ve Zeytinburnu metro istasyonlarına da termal kameralar yerleştiriliyor. Termal kamera ile yüksek ateş tespit edilen yolculardan güvenlik görevlileri hemen maske takmalarını rica ediyor. Yolcuya, yüksek ateşle seyahat edemeyeceği belirtilerek, Alo 184 ile iletişim kurması veya en yakın sağlık kuruluşuna gitmesi isteniyor.
Zoom uygulaması kişisel verileri tehdit ediyor (Hürriyet’in haberine göre)Türkiye dâhil pek çok ülkede hem işyerleri hem de öğretmenler tarafından tercih edilen görüntülü konferans platformu Zoom’un kullancı sayısı son üç ay içinde günlük 10 milyondan 200 milyon kişiye kadar çıktı. Ancak bu hızlı yükseliş, pek çok sorunu da beraberinde getirdi. ABD’de New York Eğitim Departmanı, İngiltere’de Savunma Bakanlığı ve daha pek çok kuruluş, bu platformun kullanımını kısıtladı veya yasakladı. Siber güvenlik kuruluşu ESET’in tespitlerine göre sorunlar, özellikle güvenlik ve gizlilik konularında odaklandı. Firmanın kurucusu ve CEO’su Eric S. Yuan’da bir açıklama yaparak, beklenmedik kullanıcı artışından doğan sorunlardan ötürü özür diledi, şirketin tüm mühendislik kaynaklarını ‘güven, güvenlik ve gizlilik konularına odaklanmak‘ üzere yönlendirdiğini duyurdu.
20 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
Uygulamanın iOS sürümü, kullanıcıların Facebook hesabı olmasa bile Facebook’a istatistikler gönderiyor ve Zoom’un gizlilik anlaşmasında bundan hiç bahsedilmiyor. Şirket sorunu kabul etti ve iOS için Facebook Yazılım Geliştirme Kiti‘ni (SDK) kaldırdı. Aksi yöndeki iddialara rağmen ama bazı araştırmalara göre uygulama, video ve sesli toplantıları uçtan uca şifrelemeyi desteklemiyor. Zoom daha sonra özür diledi ve TLS olarak bilinen aktarım şifrelerini kullandığını açıklığa kavuşturdu. Uygulamanın aynı zamanda birkaç güvenlik açığı içerdiği tespit edildi, ancak hepsi kısa sürede düzeltildi. Windows istemcisi, kullanıcıların Windows oturum açma kimlik bilgilerini ortaya çıkarabilecek ve hatta cihazlarında keyfi komutların yürütülmesine yol açabilecek bir UNC yolu enjeksiyon kusuruna duyarlı bulundu.
Zoom ayrıca, toplantı sahibinin ekran paylaşımı modundayken katılımcıların gerçekten dikkat edip etmediğini kontrol etmesini sağlayan bir özellik olan ‘katılımcı izleme’ özelliğini de kaldırdı. ABD Fedenal Soruşturma Bürosu FBI, yetkisiz kişilerin özel toplantılar ve okul sınıflarına erişerek, rahatsız edici görüntüler yayabildikleri “Zoom Bombalama (Zoom-Bombing)“ adlı bir saldırı türüne karşı uyarıda bulundu.
GÜNCEL
ASELSAN güvenlik seviyesini yukarı çekecek İnsan vücuduna gizlenmiş silah ve kaçak eşyaları, yayılan doğal THz ışımalarını algılayarak tespit eden THz Gerçek Zamanlı Yolcu Görüntüleme Sistemi, ASELSAN tarafından ticarileştirilecek. Güvenlik ve kaçakçılık riski bulunan yerlerde kullanılan milli güvenlik çözümlerine bir yenisi ekleniyor. AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, ASELSAN ve TÜBİTAK
Marmara Araştırma Merkezi (MAM) arasında Terahertz (THz) Gerçek Zamanlı Yolcu Görüntüleme Sistemi Projesi’ne ait sözleşme imzalandı. Proje kapsamında, THz tümleşik alıcı dizisi TÜBİTAK MAM tarafından geliştirilecek, ASELSAN tarafından sistemin diğer donanım/yazılım birimlerinin geliştirilmesi ve sistem entegrasyonu yapılacak. Ürünün ticarileştirme hakları ASELSAN’a ait olacak. THz Gerçek Zamanlı Yolcu Görüntüleme Sistemi, insan
Fabrikanız siber saldırılara karşı güvende Hedefli saldırılar, kötü amaçlı yazılımlar ve içeriden güvenilir taraflardan gelen tehditler günümüzde endüstriyel tesislerin kâbusu oldu. Özel ve farklı koruma gerektiren tesislerde siber güvenliği sağlamak artık CyberX ile tamamıyla mümkün. IoT / ICS tehdit farkındalığı
22 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
için 2019 önemli bir yıl oldu. Özel sektör yöneticileri modern siber saldırıların sistem savunmalarını kolayca atlayabileceğini, üretim tesislerinin duruşuna sebep olabileceğine ve önemli güvenlik sonuçları da doğurabileceğine şahit oldu. Dünyanın en büyük ve en karmaşık IoT ağlarını koruyan dünyada sektörün lider firmalarından CyberX, IoT ve ICS Siber Güvenlik konusunda çözümler üretiyor.Dijitalleşme sürecinizde, ağ tehditlerinden, yönetilmeyen Nesnelerin Interneti (IoT) ve Endüstriyel Kontrol Sistemleri (ICS) cihazlarından kaynaklı risklerden korunmanız için en sağlam, en yalın ve patentli M2M bilinçli davranış analizi yetkinliğine sahip çözümlerle hizmet veriyor. Kurumsal IOT’den enerji sektörüne, petro gazdan kimyaya, madencilikten bina yönetim sistemine kadar çok farklı sektör ve tesislere yönelik hizmet sunan CyberX, Türkiye distribütörü IDA Proses’le Türk sanayine siber güvenlik sağlıyor.
vücuduna gizlenmiş, patlayıcı düzenekleri, tabanca, tüfek, bıçak gibi silahlar ile uyuşturucu, tütün, sigara, et, alkol gibi kaçak eşyalar ve benzeri nesneleri, insan vücudundan yayılan doğal THz ışımalarını algılayarak tespit ediyor. Pasif olarak çalışan cihaz, doğal THz ışımaları kullanarak tespit yaptığı için insan sağlığına zararı bulunmuyor. Cihaz, hamile ve çocuk yolcu kontrollerinde dahi güvenle kullanılabilecek.
Coronavirüsle gelen siber güvenlik tehlikesi Anadolu Ajansı’nın haberine göre; Corona virüs sonrası çok sayıda ücretli online platformun hizmetlerini ücretsiz sunmasını fırsat bilen siber saldırganlar, “üyelik kazandınız” e-postalarıyla ve ücretsiz mobil uygulamalarla kullanıcıların kişisel verilerini hedef alıyor. Bu durumu fırsata çevirmek isteyen siber saldırganlar ise, öne çıkan platformların isminin kullanıldığı “üyelik kazandınız” e-postalarıyla ve corona virüs içerikli ücretsiz mobil uygulamalarla kullanıcıların kişisel verilerini hedef alıyor. Oltalama yapılan e-postalarda kurumsal şablonunun aynısının kullanıldığınına dikkat çeken siber güvenlik uzmanları tıklanan linkin, kurumun gerçek sitesi olup olmadığına, güvenlik sertifikası taşıyıp taşımadığına dikkat edilmesi gerektiğinin altını çiziyor. Oltalamanın yanı sıra, corona virüsle ilgili saldırıların masaüstü ve mobil uygulamalar aracılığıyla da gerçekleştirilebileceğine dikkat çeken uzmanlar kullanıcıların, ücretsiz bir uygulama indirirken, uygulamanın üreticisine dikkat etmesi ve güvenilir bir uygulama olduğundan emin olması gerektiğini belirtiyor.
p HAYATA BAKIŞ
Okuma alışkanlığı “Karganın biri, ağzında peynirle bir ağaç dalına konar. Onu gören bir tilki koşup hemen ağacın altına gelir: -Karga kardeş der. Senin o güzel şarkılarını uzun süredir dinleyemedim. Bana bir şarkı söyler misin? Karga, ağzındaki peyniri bir güzel yedikten sonra tilkiye cevap verir: -Ben o hikâyeyi okudum dostum, der. Sen, okumayı sevmeyen gösteriş meraklısı birini ara..” Okuma alışkanlığını kazanmak için bizi harekete geçirecek en önemli şey, “okusam iyi olur ama okumadan da oluyor işte. İdare edip gidiyoruz.” veya “yaşım bilmem kaç, bizden geçti” yanlış anlayışına kapılmamak, okumanın gerekliliğine güçlü bir şekilde inanmak ve bu konu üzerinde düşünmektir. Okumak için size en kolay gelen yerden başlayın. Örneğin, bir bilge kişi; köylülerden her gün kitabın kapağını açıp kapatma sözü almış ve onlar açıp kapatırken zamanla, “içinde ne varmış bakalım” diyerek okumaya başlamışlar. Kitap okumaya, öncelikle hoşunuza giden ilgi ve merakınızı çeken konulardan başlayabilirsiniz. Eğer diğer kitapları okuyamıyorsanız, başlangıçta iyi yazılmış macera romanları, ardından klasikler size okuma alışkanlığı kazandırabilir. İlgi alanlarınıza, işinize ve gelecekteki hedeflerinize yönelik ilginç bilgiler veren dergiler de sizi kitapların dünyasına çok rahat götürebilir. Hemen her yerde okuyabilirsiniz. Otobüste, tramvayda, minibüste, vapurda, trende, uçakta, metroda, otururken ya da ayakta. Hatta ayakta ve kalabalık içinde dahi. Okumak için rahat ortam bulmayı beklemeyelim zaman akıp gidiyor hayatımızdan. Uzun veya kısa yolculuğa çıkarken yanınıza okuyabileceğiniz bir kitap almanız, çocuklara örnek olmak noktasında çok faydalı olur. Buna onları da teşvik edin. Uzun yolculuklarda gideceğiniz yerlerle ilgili rehber kitaplar okumak çocuklar için hem eğlenceli hem de eğitici olur. Duraklarda beklerken okumayı iyi değerlendirirseniz, belki evde okumaya ayıracağınız zamandan fazla olacaktır. Bu davranışınız söylemeseniz bile çocuğunuzu da etkileyecektir. Birçok kuyrukta, beklerken geçen zamanı okumayla değerlendirirsek, hem beklemenin sıkıntısını azaltmış hem de çok kitap okumuş oluruz. Hastalık dönemleri de, kitap okumaya alışmak için bir fırsat olarak kullanılabilir. Gergin olduğumuz, depresyona girdiğimiz dönemlerde de kitap okuduğumuz zaman dertlerimizin azaldığını ve bize yeni ufuklar açıldığını göreceğiz. Aile içinde de her gün bir araya gelip herkes beşer, onar dakika bir şeyler okuyabilir. Ya da çocuklar okur, siz dinlersiniz. Uygulayabilmeniz dileğiyle
24 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
Oğuz GÜLAY
Hastalık dönemleri de, kitap okumaya alışmak için bir fırsat olarak kullanılabilir.
KAPAK BİYOMETRİK SİSTEMLER
Geçiş kontrol sistemleri Biyometri, insanları birbirinden ayırt edebilecek fiziksel özellikleri ve sergiledikleri davranışları incelemektedir. Tunç PINAR / Satış Müdürü ÖLÇSAN TEKNOLOJİ A.Ş.
B
iyometrik sistemlerle hijyenik ve kontrollü işlem yapmak mümkün!
Güvenlik, geçmişten günümüze farklı süreçlerden geçerek değişim göstermektedir. Bu değişim sürecinde, güvenlikte kullanılan şifre, kimlik kartı gibi uygulamaların yerini bireye özel kimlik tespiti yapan biyometrik sistemler almaktadır. “Bio” (yaşam) ve “metron” (ölçüm), kelimelerinden türeyen biyometri, biyolojik veriyi ölçmekte ve istatiksel olarak analiz etmektedir. Biyometri, insanları birbirinden ayırt edebilecek fiziksel özellikleri ve sergiledikleri davranışları incelemektedir. Bilişim teknolojisi ile birlikte biyometri genel olarak insan vücudunun, parmak izi, parmak damar izi, retina ve iris, ses, yüz şekilleri, hareketleri gibi özellikleriyle ilgilenmekte ve bunları doğrulama ve/veya kimlik tespiti için kullanmaktadır. ÖLÇSAN, ayırt edici özelliğine sahip, kimlik belirleme uygulamalarında tercih edilmekte olan biyometri teknolojilerinin birçok alanında çözüm ve projeler üretmektedir. Biyometrik kimlik sistemi; bireyin gerçekten “KİM” olduğunu kanıtlamasına olanak sağlamaktadır. Kişi, kimliğini kanıtlarken; diğer bir yandan herhangi bir kart, kimlik taşıma ve şifre gibi bilgileri yanında bulundurmak ya
26 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
da hatırlamak zorunluluğunda da kalmamaktadır. Ayrıca, biyometrik kimlik, başkaları tarafından kullanılması mümkün olmayan kimlik onaylama sistemi olarak görülmektedir. Biyometrik tanıma sistemlerinin prensibi; farklı yöntemlerin okuyucularıyla alınan verilerin daha önceden alınmış değerlerle karşılaştırılmasına dayanmaktadır. Tanınacak kişiye ait bilgiler okuyucularla bilgisayar ortamına
aktarılmaktadır. Bu bilgiler özel algoritmalarla veri tabanına kayıt edilmektedir. Kişinin kimlik doğrulaması, okuyucuda anlık okunan verinin, veri tabanındaki bilgilerle karşılaştırılıp eşleştirilmesi ile yapılmaktadır. Yani, bireylerin parmak izi görüntüleri, algoritmalarla farklı şekilde kaydedilmekte ve depolanmaktadır. Kişilerin endişelendiği gibi, parmak izi görüntülerinin olduğu şekliyle saklanması söz konusu olmamaktadır. Veri-
Kişisel olarak sahip olduğumuz biyometrik unsurlarımız bizim hayattaki birçok alanda ki güvenlik anahtarımız olmaktadır. pek çok resmi ve özel işlemlerde kimliğimizi doğrulamak için kullanılacaktır.
Tunç PINAR
ler, algoritmalarla farklı şekilde yönetilmektedir. Bu sebeple deKişisel Verileri Koruma Kurulu (KVKK) genelgelerine uygun şekilde süreç ilerlemektedir. Biyometrinin her anlamda hayatımıza girişiyle güvenlik uygulamaları, bireysel doğrulamalar, bir nevi biyometrik imzalarımız ile işlem yapabilme konfor ve güvenliğine sahip olunmaktadır. Bunun yanı sıra perakende sektöründe müşteri tanıma, sayma, davranış tanıma, cinsiyet ve yaş ayırt edebilme gibi veriler de kullanılarak anlamlandırılmaktadır. Öte yandan, biyometrik kimlik tanıma, vatandaşların kimliklerinden, sağlık sektöründe biyometrik doğrulamaya veya bankacılık işlemlerine girişte kişinin biyometrik olarak tanımlanmasına kadar birçok alanda günlük hayatımıza girmiş durumdadır. Tüm bunların sonucunda diyebiliriz ki artık kişisel olarak sahip olduğumuz biyometrik unsurlarımız bizim hayattaki birçok alanda ki güvenlik anahtarımız olmaktadır. Bu örneklerden de anlaşılacağı gibi yakın gelecekte biyometri teknolojileri, gündelik hayatımızda çok daha fazla yer alacak,
Temassız ve hijyenik okutgeç dönemi Biyometrik sistemlerde avuç içi ya da parmak izi tanımlamalarında bulaşıcı hastalık olan Korona’nın dünyada etken olduğu günümüzde, kimlik tanıma sistemi olarak kontrollü geçişlerin sağlanması için MorphoWaveCompact ürünü ön plana çıkmaktadır. Kurumlar, hem çalışanlarının hem de ziyaretçilerinin sağlığını korumak ve hijyenin devamlılığını sağlamak için temassız geçişe izin veren Morpho Wave Compact ürününü biyometrik kimlik tanıma sistemlerinde kullanmaktadırlar. Morpho Wave Compact, elinizin sensörün üzerinden bir kez geçmesiyle maksimum doğruluk için dört parmağınızı 3D olarak göstermektedir. Bu ergonomik dokunmatik çözüm, benzersiz güvenlik, rahatlık ve verim kombinasyonu sunmaktadır. Morp-
hoWave Compact, farklı ürünlere göre küçük bir alan kaplamasına rağmen, hızla tanımlama yaparak, kişinin kimlik doğrulamasını gerçekleştirmektedir. Böylece, kişiler kimlik tanımlama için bekleme yapmamakta, vakit kaybetmemektedirler. Özellikle bekleme sürecinde kişiler, birbirleriyle sosyal mesafelerini koruyabilmekte ve birbirlerine bulaşma riski olan hastalıklardan korunmuş olmaktadırlar. Ayrıca, kart- şifre- parmak okutma gibi tanıma süreçlerinden geçilmediği için, kişi yüzeylere temas etmeden biyometrik kimlik doğrulamasını gerçekleştirmektedir. Temassız geçiş sağlandığı için, kişi hijyen ortamını devam ettirebilmektedir. Bu çözüm sayesinde, kurumlar artık farklı kullanım alanlarında basit bir el dalgasıyla temassız ve hijyen geçiş amacıylabu ürünü tercih etmektedirler. ÖLÇSAN’ın bu hijyene önem veren ürünü, kurumlarda hem alanlarda geçişin takibinin yapıldığı hem de personel devam kontrol sistemlerinin uygulandığı
Nisan 2020 Güvenlik Yönetimi n 27
KAPAK BİYOMETRİK SİSTEMLER
bir yazılımla desteklenmektedir. KIMO, yerli ve milli yazılım olma özelliğindedir. Geçişlerde fiziksel güvenlik için önemli olan hijyeni destekleyen Morpho Wave Compact ürünü ile siber güvenlikte yaşanılacak riskleri en aza indirgeyen yerli ve milli yazılım olan platform, kullanıcılarının dostu olma özelliğindedir. Güvenliğin yabancı bir yazılımla yönetilmesi, bu programın herhangi bir şekilde nasıl bir açık verebileceğinin yönetilmesindede zorluklar içermektedir. Oysa ki ülke menfaati ve çıkarları için yüzde yüz yerli, milli, Türk mühendisleri tarafından yazılmış kaynak kodlarına sahip olunan bir yazılım seçmek doğru olarak görülmektedir. ÖLÇSAN’ın birinci hedefi tüm yazılımlarını yerli ve milli olarak Türk mühendis kadrosuyla hayata geçirmektir. Bu hedefini şu ana kadar birçok kurum ve kuruluşta çalıştırdığıürün ve yazılımlarıyla sağlayan ÖLÇSAN, burada yazılım
28 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
Biyometrik sistemler, kişilerin günlük hayatta kullandığı bilgisayar ve internet teknolojisi araçlarının kullanılmasıyla ortaya çıkacak riskleri azaltmaktadır. ile donanım arasındaki tüm yolun güvenliği, kriptolaması gibi unsurları da yerli milli algoritmalarıyla elde etmektedir. KIMO, ÖLÇSAN’ın marka bağımsız çalışan, birden fazla teknolojinin aynı anda kullanılabildiği bir yazılımıdır. Online ve anlık hareketleri takip edebilmesi, anlık ekran görüntüleri ile geçiş anlarını kayıt altına alabilmesi ile Geçiş Kontrol Sistemi alanında büyük avantaj sağlamaktadır. Geniş raporlama seçenekleri, sınırsız ve esnek vardiya kullanım avantajları ve mobil cihaz destekleri ile KIMO, Fortune 500 Türkiye Araştırması verilerine göre belirlenen Türkiye’nin en
büyük ilk 3 şirketinden 2’sinin tercihi olmaktadır. Biyometrik sistemler, kişilerin günlük hayatta kullandığı bilgisayar ve internet teknolojisi araçlarının kullanılmasıyla ortaya çıkacak riskleri azaltmaktadır. Biyometrik sistemler, kişiyi doğrudan tanımladıkları ve tanıdıkları için, günümüzde #evdekal, #hayatevesığarsloganıyla yürüttüğümüz işlerimiz için yüksek güvenlik uygulamasını içermektedir. Böylece, kişi yaptığı işlemlerde birincil olarak yetkili olduğunu sistemlerde göstermekte ve siber güvenlik konusunu kapsayan birtakım risklerin önüne geçmektedir.
KAPAK BİYOMETRİK SİSTEMLER
Biyometrik sistemler nedir ve karşılaşılan sıkıntılar nelerdir? Güvenlik risklerinin yüksek olduğu yerlerde kimlik doğrulama için benzersiz bir kaynağa ihtiyacımız var. Bunun için dünyadaki her bireyin eşsiz uzuvlarını kullanırız. Engin ÖZER/ Mühendislik Müdürü EEC ENTEGRE BİNA KONTROL SİSTEMLERİ
M
odern binalarda tüm ana girişler kilitlenerek yetkisi olan kişilerin geçişine izin verilir. Kişilerin bu noktadan geçişi için kurulu sistemlerin çok büyük bir kısmında kart okuyucular kullanılıyor. Hatta bazılarına şifre bile girilebiliyor. Ama zamanla bu şifreler öğrenilebiliyor ya da insanlar puantaj yapılan yerlerde arkadaşının yerine de giriş çıkış yapabiliyor. Ya da kötü niyetli bir kişi bu kartı zorla ele geçirip tüm güvenlikleri aşabiliyor. Bu yüzden güvenlik risklerinin yüksek olduğu yerlerde kimlik doğrulama için benzersiz bir kaynağa ihtiyacımız var. Bunun için dünyadaki her bireyin eşsiz uzuvlarını kullanırız. Nedir? İnsanların ölçülebilir biyolojik özelliklerinin tanınarak metrik değerlere dönüştürüldüğü cihazlara “biyometrik cihazlar” deniliyor. Başlıcaları; Parmak izi okuma cihazları, damar okuma cihazları, avuç içi okuma cihazları, Göz (İris) Tanıma Cihazları, yüz tanıma cihazlarıdır. Temel çalışma mantığı bir Biyometrik Cihaz ile 1 adet örnek biyometrik kayıt (Enrolment) alınır. Kişi her cihazdan geçtiğinde alınan kayıt
30 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
ile biyometrik kayıt (Enrolment) arasında kıyaslama yaparak geçiş yapan kişinin kim olduğunu anlar ve yetkisi varsa geçişine izin verir. Günümüzde biyometrik sistemler sadece güvenlikte değil hastanelerde, cep telefonlarında, bankacılık işlemlerinde, sosyal medyada vb. her yerde kullanılmaktadır. Bir kere Enrolment verdikten sonra her yerde kullanılabilmektedir.
Nasıl çalışır? Yüz tanıma sistemlerinde yüzünüz, göz tanıma sistemlerinde gözleriniz, avuç içi tarama
sistemlerinde avuç içiniz vb. bu şekilde birkaç kez okuyucuya okutularak birden fazla biyometrik kayıt (Enrolment) alınır. Örnek olarak dünyada en çok kullanılan Parmak İzi Okuyucudan bahsedebiliriz. Eğer şirketinizde kullanılıyor olsaydı Enrolment yapılacak yere gidip en az 1 parmağınızı birkaç kez peş peşe okuyucuya girmeniz istenecekti. Akabinde T.C. numaranız, adınız, soyadınız, baba adınız vb. kimlik bilgilerinizi veri tabanına işleyeceklerdi. Bu işlem sadece 1 kere yapılmaktadır. Daha sonra tesisinizdeki tüm parmak izi okuyuculara sizin
Biyometrik bir sistemin başarılı olması için en önemli faktörlerden biri cihazın kullanıcı tarafından kabul edilmesidir.
bilgileriniz kopyalanır. Böylece siz herhangi bir kilitli kapıdan geçmek istediğinizde bu Biyometrik Parmak izi okuyucuya parmağınızı 1 kere okutmanız yeterli olmakta ve kapı hemen açılmaktadır. Sonrasında siz geçtikten sonra kapı otomatik olarak yine kilitlenecektir. Daha yüksek güvenlik gereken yerlerde şifre girme ekranı olan Enrolment bilgisinin bir kısmı kartta tutulur. Böylece kişinin kartı ve parmağı bir arada olmadan kapının açılmasına izin verilmez. Hatta daha da ileri gidersek şifre girilebilir bir okuyucu kullanabiliriz. Hem şifre hem kart hem de parmak izi bilgisi aynı anda doğru olduğunda kapının açılması sağlanabilir. Yalnız güvenlik arttıkça kapıdan geçme süresi uzadığından (5.000+ kullanıcı olan bir tesiste 5 sn ’ye yakın) yüksek adette personel bulunan tesislerde daha çok okuyucu kullanılmalıdır.
olması için en önemli faktörlerden biri cihazın kullanıcı tarafından kabul edilmesidir. Kullanıcı için herhangi bir rahatsızlık veya endişe yaratmamalıdır. İnsanlar cihazı kullanmaktan çekinirse, muhtemelen düzgün kullanmayacaklar ve bu da kullanıcıların içeri giriş çıkışlarında çeşitli sıkıntılar yaratacaktır.
Biyometrik sistemlerde veri güvenliği Biyometrik veriler, bireylerden edinilen ve bunları tanımlamak için kullanılabilecek bilgileri içerir. Bu
durum birçok projede gizlilik ve veri koruma konularını gündeme getirmektedir. Biyometrik veriler merkezi bir veri tabanına kaydedilirse ve veri tabanı güvenliği yeterince önemsenmemişse bu veri tabanı kolayca kopyalanabilir. Kopyalanan biyometrik veriler farklı amaçlar için kullanılabilir; örneğin, yüz görüntü verileri gözetim amaçlı olarak kullanılabilir veya parmak izi verileri, adli veri tabanlarına karşı kontrol edilebilir. Bu endişeler, biyometri kullanımına yönelik pek çok itirazın gelmesine neden olabilir. Bu tür kaygıların olduğu projelerde, EEC sunduğu çözümlerde biyometrik verileri bir veri tabanında kaydetmemektedir. Bu bilgiler kişisel kartlarda saklanıp biyometrik kontrol sırasında bu kartlar ile doğrulama yöntemi ile içeri girişler sağlanmaktadır.
Kullanıcı rızasının önemi Biyometrik bir sistemin başarılı
Nisan 2020 Güvenlik Yönetimi n 31
KAPAK BİYOMETRİK SİSTEMLER
Doğrulama zamanı
Doğruluk oranı Maalesef hiçbir cihaz mükemmel değildir. Biyometrik sistemlerde kalitesine ve cinsine göre doğru okuma oranlarına sahiptir. Doğru çalışan bir sistemde cihazın 1 tane majör görevi vardır, yetkili kişileri içeri sokar yetkisiz kişileri dışarıda tutar. Cihaz sürekli hatalı okumalar yapar, yetkili kişileri içeri sokmazsa müşteriler sistemi değiştirme yoluna gidecektir. Günümüzdeki en güvenilir ve en ekonomik biyometrik sistemler parmak izi okuyuculardır. Dünyada 2 ayrı kişinin aynı parmak izine sahip olduğu bir vaka gözlemlenmemiştir.
Temas zorluğu İnsan vücudunun dış derisinde bulunan her kıvrımda ter gözenekleri vardır. İnsan vücudunun
32 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
en yağlı yerlerinden biri parmak uçlarıdır. Bazı kullanıcılar özellikle parmak izi okuyucuların tarayıcı kısmına dokunmakta imtina etmektedir.
Güvenliği çok daha yüksek hale getirmek istersek, daha kombine işlemler yapmak gerekmektedir. Bunun için biyometrik okuyuculara şifre girme ekranları ve kart okuyucular eklenebilmektedir. Örneğin, parmak izi okuma sistemlerinde içeri girebilmek için aynı anda parmağınızı ve kartınızı okutup ön onay sonrası şifrenizi tuşlayarak içeriye girmenize izin alabilirsiniz. Bu çok yüksek bir güvenlik önlemi sağlar. Ama zayıf bir kısmı bulunmaktadır. Zaman! Her yapılan işlem ilave zaman gerektirmektedir. 5000 kullanıcının kaydının olduğu bir sistemde yukarıdaki işlem yaklaşık 5-10 saniye sürmektedir. Sabah mesai saati başlangıcında bu 5000 kişinin tesise hemen hemen aynı anda gelmesi durumunda kapılardaki kuyrukların uzunluğunu gözünüzün önüne getirmelisiniz. Bu tür gereksinimlerde EEC daha yüksek hızlı konfigürasyonlarhazırlayabilmekte ve kullanıcılarına özel çözümler sunmaya devam etmektedir.
Refleks hareketleri Günümüzdeki en güvenilir sistemlerden biri de iris tanımadır. Bir insanın gözü doğumunun 16.ayından itibaren bir daha değişmez. Fakat gözler göz kapakları ile korunduğu için koruma refleksi sürekli çalışır. Yani bir iris okuyucuya gözlerimizi yaklaştığımızda refleksimiz devreye girer ve sürekli göz kırpmaya çalışır. Bunu engellemek için günümüzdeki çözümlerimizde daha uzaktan bakılarak çalışan iris okuyucular kullanılmaktadır. Okuyucular kişisel alana girmediğinden, kişi daha rahat ve uzun süre gözlerini açık tutabilmektedir.
Doğru çalışan bir sistemde cihazın 1 tane majör görevi vardır, yetkili kişileri içeri sokar yetkisiz kişileri dışarıda tutar.
KAPAK BİYOMETRİK SİSTEMLER
Corona virüs ve akıllı video izleme sistemleri Analizleri yaptırmak için ikinci seçeneğin tercih edilmesi daha güçlü makinalar ile çok daha verimli analiz işlemi yapılabilen sistemler dizayn etmenize imkân tanıyacaktır. Cemil ÖZDEMİR/ Elektronik ve Haberleşme Mühendisi PCC GRUP CEO
V
ideo izleme sistemleri kamusal ve özel alanlarda, resmi ve sivil kullanımlarda önem kazanmış bir güvenlik tedbiridir. Kurum, tesis, bina ve benzeri alanlara yerleştirilmiş güvenlik kameralarından gelen görüntüler uygun nitelikte kayıt ve izleme donanımlarında kaydedilir, görevli personel veya kişiler tarafından izlemesi, takibi yapılır. İzlemeden sorumlu personelin uzun süreli olarak dikkatini izlemeye ve videoları analiz etmeye vermesi mümkün değildir. Bu yüzden birçok işlevi veya video analizini otomatik olarak yapabilen akıllı video izleme sistemleri geliştirilmiştir. Video izleme işlevlerinin otomatik hale getirilmesi gerçek zamanlı olarak alınan görüntülerdeki insanların ve objelerin eylemlerinin, etkileşimlerinin tanımlanmasını, tespit edilmesini gerekli kılar. Bunun için de insan tespiti, tanıma, hareket takibi, obje tanıma gibi değişik modüllerin kullanılması söz konusu olur. Ancak bu sistemler, sadece kayıt ve izleme yapılan sistemlerden otomatik şekilde video analizi yapan sistemlere evrildikçe büyük veri yığınlarının kaydı, analizi ve
34 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
depolanması için daha fazla sistem kaynağı ve güçlü donanımlar gerekeceği de açıktır. Akıllı IP video izleme sistemlerinde analiz işlem yükünü kamera donanımlarına aktararak hem sistem maliyetlerini düşürmeyi hem de kayıt cihazlarının yükünü azaltmayı hedefleyen video analiz destekli akıllı IP kameralar kullanılabileceği gibi video analiz işlemlerini doğrudan video izleme yazılımlarına yaptırmak da mümkündür. Kimi zaman bu analizleri yaptırmak için ikinci seçeneğin tercih edilmesi daha güçlü makinalar ile çok daha verimli analiz işlemi yapılabilen sistemler dizayn etmenize imkân tanıyacaktır. Günümüzde karşı karşıya
kaldığımız Coronavirüs salgını kapsamında alınan tedbirler doğrultusunda akıllı IP kamera sistemlerinin sağlık ve güvenlik açısından emniyetimizi artıracak şekilde kullanılması mümkündür. Hali hazırda kurulu sistemlerimiz varsa tedbirlere özgü yapılandırmalar yapılabileceği gibi, işlevler yetersiz kalıyorsa ilave modüller bu elim sürecin daha az hasarla atlatılması için sistemlerinize eklenebilecektir. Bunlar kamusal anlamda dış ortamları veya olabildiğince evde kalma zorunluluğundan hareketle kişisel alanlarınızı takip etmek üzere şekillendirilebilecektir. Kent güvenliği için şehirlerimizin genelinde önemli alanları, yolları, cadde ve sokakları görecek şe-
Cemil ÖZDEMİR
kilde güvenlik kameraları yerleştirilmiş durumdadır. Buna kamu veya özel kurum veya kuruluşların tesis ve binalarının güvenliğini takip için konuşlandırılmış olan kameralar da ilave edilerek düşünüldüğünde salgının yayılmaması adına gruplaşmaların, kalabalıkların tespiti ve zamanında müdahale edilmesi için akıllı video izleme sistemleri etkin bir şekilde kullanılabilir. Bu sistemlere eklenen veya eklenebilecek termal kamera, ateş/sıcaklık ölçer cihaz veya kameralar ile yüksek ateş durumu sergileyen kişilerin toplu veya tekil anlamda takip ve tespit edilmesi imkan dahilindedir. Bu tarz bir planlamanın turnike, bariyer, kontrollü geçiş noktaları gibi yerlerde yapılması sonuçları çok daha verimli hale getirecektir. Planlamanın bu şekilde yapılması halinde ateş durumu kontrolü işleminin yüz tanıma, biyometrik kimlik tanıma gibi modüllerle entegre bir şekilde kullanılarak durumu riskli kişilere daha çabuk ulaşılması ve destek verilmesini sağlayabilecektir. Salgın tedbirleri doğrultusunda alınan bazı kamusal tedbirlere uygun şekilde insanların toplu
olarak, sosyal mesafeyi korumaksızın dolaşmaması gereken alanlarda kontrolü sağlamak üzere insan algılama, sayma bazlı modüller kullanılabilecektir. Örneğin İçişleri Bakanlığı’nın son genelgesine uygun şekilde marketlerde marketin iç ölçümünün en fazla % 10’u kadar insanın içeride olması için insan algılama analizi modüllerinden faydalanılabilir. Benzer şekilde maskesiz veya koruyucu üniforma veya giysiler olmadan gezilmemesi gereken alanlarda personelin veya kişilerin kurallara riayet etmesi takip edilebilir. Salgından korunmak üzere evde kalmamızın önemi ortadadır ancak özellikle tek başına yaşayan yaşlı vatandaşlarımızın durumundan haberdar olabilmek üzere mahremiyetlerine uygun ayarlar yapmak suretiyle durumlarının iyi olduğunu takip etmek de olasıdır. Çift yönlü ses iletişimi sağlayan kameralar ile kişilerle iletişim kurmak, bilgi iletmek, geri bildirim almak imkan dahilindedir. Bu tarz bir sistemi genişleterek evde bırakmak olduğumuz diğer yakınlarımızın iyi olduklarından emin olmak için de kullanabiliriz. (çocuklar hatta evcil hayvanlar vb.) Video izleme sistemlerinin kendi modülllerini kullanabileceği-
Kontrolü sağlamak üzere insan algılama, sayma bazlı modüller kullanılabilecektir. miz gibi hareket, sıcaklık sensörü gibi cihazların entegresi ile alarm ve güvenlik sistemleri aracılığıyla kolektif bir kontrol sağlanabilecektir. Akıılı video izleme sistemlerinin modülleri sayesinde hareket olması gerekirken olmadığı takdirde veya olmaması gerekirken hareket var olan alanların tespit edilmesi, sınır ve bölgeler oluşturmak suretiyle salgının yayılmasını önlemek amacıyla kontrol altında tutulan alanlar oluşturmak imkan dahilindedir. Belli bir süre boyunca hareketsiz yatan bir şahsın fark edilmesi, hastalık nedeniyle şüpheli hareketler ve gezinme tarzı sergileyen bir kişi hakkında sistemden ikaz alınması, belli alanlara sadece belli koşulları taşıyan kişi veya objelerin girmesine izin verilmesi veya bu giriş çıkışların takip edilmesi (kişiler, diğer canlılar veya araçlar) örnek olarak verilebilecektir.
Nisan 2020 Güvenlik Yönetimi n 35
KAPAK BİYOMETRİK SİSTEMLER
Yüz tanıma ve mimik analizi modülleri ile hastalık belirtisi sergileyen kişilerin algılanması, sorumlu birim ve kişilerin haberdar edilmesi, ateş ölçer cihazlarla entegre edilmiş yüz tanıma ve benzer biyometrik tanıma sistemlerinin entegre kullanılması ile seyahat rutinlerinin kontrol altına alınması böylece salgının yayılmasının önlenmesi hedeflenebilecektir. Özellikle yurtdışından gelen ve 14 gün süresince kendini izole etmesi gereken kişilerin bu tedbiri ihlal etmeleri halinde tespit edilmeleri salgınla mücadeleye önemli katkı sağlayacaktır. Hatta bu tarz ihlalleri tespit amaçlı veya hastalıktan uzak durabilmek üzere alınmış bazı tedbirlere uyulma durumunu kontrol etmenin zor olduğu alanlarda (kırsal kesimler, piknik alanları vb.) denetim yapabilmek için insansız hava araçlarından (drone) gelen görüntüler de akıllı video izleme sistemlerine dahil edilebilecektir. Havalimanı, metro ve tren istasyonları gibi toplu ulaşıma yönelik alanlarda veya benzer yerlerde mini termal kameralar, sensörler vb. cihazlarla şüpheli vakaların tespitine yönelik tedbirler uygulanabilmektedir. Bu kamera ve cihazların verilerinin, videolarının akıllı video analiz sistemine dahil edilmesi halinde bunları harita
36 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
üzerine atarak vakalara kolektif bir bakış açısı ile yaklaşmak ve analiz yapmak ayrı bir yöntem olarak değerlendirilebilecektir. Akıllı video izleme sistemlerinde yer alan diğer bir modül olan raf doluluk kontrolü,stok ve POS sistemi gibi modüller sayesinde gıda trafiğinin kontrolü, ihtiyaç durum tespiti, halkın psikolojik durumunun analizi yani panik yaşanma hali, hatta stokçuluk, piyasa spekülasyonu gibi olumsuz durumların tespitine yönelik adımlar atılabilir. Kesinlikle arzu etmemekle ve yaşanmamasını temenni etmekle birlikte kaotik durumların ortaya çıkması, şiddet, saldırı, vandalizm gibi hallerde derhal ve ivedilikle gerekli tedbirlerin alınabilmesi için bir veya birden fazla modül tespit amaçlı kullanılabilecektir. Akıllı video izleme sistemlerinin SMS, eposta, sesli veya görsel alarmlarla bildirimde bulunma gibi özellikleri ile bu tarz vakalardan sorumlu ve yetkili kişi ve kurumlarının anında haberdar olması sağlanabilir. Akıllı video izleme sistemlerinin akıllı telefonlar, tablet vb. cihazlar üzerinden akıllı uygulamalar ile takibi sağlanabilmektedir. Ayrıca bu sistemlerin merkezi
Biyometrik tanıma sistemlerinin entegre kullanılması ile seyahat rutinlerinin kontrol altına alınması böylece salgının yayılmasının önlenmesi hedeflenebilecektir. yönetim ve bulut teknolojisi desteği sayesinde sistem takibini tamamen mobil ve sanal hale getirmek, sadece internet bağlantısına sahip olmak suretiyle dünyanın her yerinden sisteminizi takip edebilmek avantaj sağlamaktadır. Böylece bu sistemlerin uzaktan çalışma yöntemlerine uygun şekilde kullanma imkânı olacaktır. Bu bağlamda yetkili distribütörlüğünü yapmakta olduğumuz Trassir akıllı video izleme sistemi yazılımı ve analiz modülleri Coronavirüs salgını ile mücadelede bariz katkılar sağlayacaktır. Bu sürecin gerisinde kalmamak adına geleceğe yönelik planlamaların şimdiden şekillendirilmesi çok yerinde bir yaklaşım olacaktır.
KAPAK BİYOMETRİK SİSTEMLER
Güvenliğiniz, biyometrik kimliğiniz Cep telefonlarımızın güvenliğini bile parmak izi veya yüz gibi biyometrik verilerimiz ile sağlıyoruz. Berat DÜZENLİ / Pazarlama ve İş Geliştirme Yöneticisi ZKTeco TÜRKİYE
B
iyometri, en iyi şekilde şöyle açıklanabilir: tamamen biyolojik ve metriktir yani biyometri biyolojik ölçümlerdir. Bu ölçümlerin birçoğunun eşsiz doğası sayesinde, biyometri özellikle tanımlama için uygundur. Parmak izleri, yüz şemaları, damarlarınızın yaptığı desenler ve hatta yürüyüş şeklinizle birlikte tüm bu özellikler ve daha fazlası sadece size özgüdür. Bu güvenlik yöntemini, bankalar, hapishaneler, devletin tüm kurumları, aklınıza gelebilecek tüm işletmeler hali hazırda kullanıyor ve kullanım hacmi gün geçtikçe yukarı doğru ivme kazanıyor. Biyometrik sistemler sadece bilim kurgu filmlerinde değil günlük hayatta hatta evlerimizde doğrudan
38 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
kullandığımız sistemler haline geldi. Öyle ki cep telefonlarımızın güvenliğini bile parmak izi veya yüz gibi biyometrik verilerimiz ile sağlıyoruz.
de verimlilik ve güvence sağlar. Bundan dolayı tesis giriş güvenliğinizi, iç ve dış ortam tüm kapılarınızı, POS terminal ve X-ray cihazlarınızı dahi biyometrik güvenlik çatısı altına alabilirsiniz. Biyometrik güvenlik sistemlerini bir bütün olarak düşünür ve açıklamamız gerekirse; 3 ana kısım ile açıklayabiliriz. Bunlar: Biyometrik algoritma, donanım ve yazılım. Yüz tanıma, parmak izi, parmak damarı, avuç içi ve yeni olarak avuç içi damarını biyometrik doğrulama yöntemi olarak kullanabiliyor ve tüm bu doğrulama yöntemlerini çoklu biyometrik doğrulamayı destekleyen cihazlarımızda aynı anda yapabiliyor ve bu teknolojiyi kullanıcının tek bir yazılım üzerinden kontrol etmesini sağlayabilirsiniz.
Bu nedenle biyometrik verileriniz sadece size özgü ve taklit edilemez oldukları için, güvenlik zafiyeti oluşturmak şöyle dursun büyük bir güvenlik avantajı sunuyor. Biz de ZKTeco olarak biyometrik verileri ölçen ve kimlik doğrulamasına uygulayan teknolojilere odaklanıyoruz. Bazen bu, bir bilgisayarın sizin olduğunu ve e-postanıza erişmenize izin verildiğini kanıtlamak anlamına bazen ise dolandırıcıları ortaya çıkaran kolluk kuvvetleri anlamına gelir. Her durumda biyometri, kimlik doğrulama ile ilgili her işlem söz konusu olduğunda yüksek düzey-
Yeni geliştirdiğimiz vücut sıcaklığı ve maske tespiti yapabilen yüz tanıma cihazlarımız; ProfaceX[TD], SpeedFaceV5[TD]. Vücut sıcaklığı ölçebilen boy dedektörümüz ZKD-3180S[TD], termal kameralarımız ve bu sistemleri tek bir yerden yönetebileceğiniz ZKBioAccess IVS erişim kontrol yazılımımız ve antiepidemic yazılım modülümüzle virüse karşı geliştirildi. Günümüzün en büyük sorunu olan salgın için de yeni çözümler geliştirerek insan sağlığını her şeyden önce tuttuğumuzun da altını çizmek istiyoruz.
Berat DÜZENLİ
FOKUS ŞEHİR İZLEME
Şehir izleme ve güvenlik sistemleri Dünyada bilinen ismi ile “Homeland Security” olan ve 2005 yılında hizmete açılan Mobil Elektronik Sistem Entegrasyonu (MOBESE) dünyanın dokuzuncu en büyük metropolünde en geniş bilgisayar ağı ile hizmet veren entegre bir sistem olarak birçok ilke imza atıyor. Bayram BOYAM/ Kıdemli Kanal Satış Müdürü HIKVISION TÜRKİYE A.Ş.
T
ek bir kontrol merkezinden yirmi ayrı sistemi kontrol edebilen ve kuruluşundan bu yana İstanbul’daki suç oranını yüzde 60 oranında düşmesini sağlayan MOBESE örneklerin-
40 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
den birçok özelliği ile ayrışıyor. Türkiye’nin Avrupa Birliği kriterleri içerisinde yer alan e-devlet projesinin en büyük adımı olan MOBESE, alanında dünyanın en büyük ve en başarılı projesi özelliğine sahiptir.
Sokak, cadde ve kavşakların önemli yerlerine koyulacak kameralar ile bu bölgeler 7/24 gözlem ve kayıt altında tutulurlar. Şehir güvenlik sistemlerinde kullanılan güvenlik kameraları görüntülerini izleme merkezlerine fiberoptik
caydırıcılık özelliği kazanarak suç oranının azalmasına sebep olmaktadır.
Ne işe yarar?
Bayram BOYAM
kablo veya kablosuz aktarım yoluyla iletirler. İzleme merkezlerinde bu kamera görüntüleri biraraya toplanır ve kaydedilir.
MOBESE (Şehir izleme güvenlik sistemleri) nedir? MOBESE’nin klasik tanımı, Emniyet Genel Müdürlüğü araçları için tasarlanmış iletişim altyapısı olarak GPRS iletişim teknolojisini kullanan, yazılım ve mobil donanım birimlerinden oluşan, Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Bilgi Yönetim Sistemlerinin (GIS / MIS) entegrasyonudur. MOBESE kameraları ancak, ülkemizde MOBESE bu anlamının dışında amaçlar için kullanılmakta ve tanıtılmaktadır. MOBESE, kurulduğu bölge için (il, ilçe veya belde) kamera ile görüntüleme esasına dayalı güvenlik amaçlı kullanılan sisteme verilen isimdir. Kamera görüntüleme ve takip sistemi de diyebileceğimiz MOBESE kurulduğu alandaki görüntüleme alt yapısı sayesinde bölgede oluşmakta olan olayların vuku anında kolayca gözlenmesine olanak verdiği gibi görüntüleri kayıt altına alarak daha sonra etraflıca incelenmesini sağlamaktadır. Sistem bu yapısıyla
MOBESE kurulduğu bölgenin şehir merkezi ve işlek caddelerinin yanı sıra bölge giriş çıkışlardaki kavşak noktalarına yerleştirilen kameralar ile trafik kontrolü ve araç takibi konusunda da oldukça etkili bir çözümdür. Uygun alt yapının oluşturulması kaydı ile MOBESE kavşak noktalarından geçen tüm araçların kaydını görüntü olarak tutar ve hatta plaka tanıma sistemi sayesinde kavşak noktasından geçen tüm araçların plakalarını okuyarak veri tabanına yazar. Çalıntı araç bildirimi yapılan aracın plakası sisteme tanımlanır ise çalıntı aracın kavşak noktasından geçmesi anında sistem uyarı mesajı vererek komuta merkezini uyarır ve suçluların yakalanmasını sağlar. Sadece anında görüntüleme yapmak dışında plaka tanımlama yazılımı ile MOBESE kavşak noktalarında güçlü bir takip sistemidir. Toplumsal olayların oldukça yoğun olarak görüldüğü İstanbul’da, bu olayların en kısa sürede haber alınmasında, olayın büyüklüğünün belirlenmesinde ve gelişmelerin canlı olarak izlenmesinde olayın büyüklüğüne göre kuvvet kaydırılmasında ve yönlendirilmesin-
MOBESE kısaca bulunduğu bölgeyi güvenlik çemberi altına alarak güçlü caydırıcılık özelliği ile koruyan güvenlik sistemidir. de önemli yararlar sağlayan bir sistemdir.
MOBESE nasıl çalışır? MOBESE yapısal olarak kablo ağı üzerinde durmak zorunda değildir. Dalga teknolojisi sayesinde uzak noktalarda görüntü kaybına uğramaksızın kablosuz iletişime kolaylıkla izin verir. Hatta çok yeni bir teknoloji olan Wi-max (kablosuz digital erişim) teknolojisini destekleyerek daha güvenle daha uzağa veri aktarmaya da olanak verir. MOBESE kısaca bulunduğu bölgeyi güvenlik çemberi altına alarak güçlü caydırıcılık özelliği ile koruyan güvenlik sistemidir. Bölge görüntüleme sistemi, halkın yoğun olarak bulunduğu ve geçiş güzergahı olarak bilinen yerlere konulan kameralar ile bu kameralardan alınan görüntülerin merkeze sürekli olarak aktarılıp kaydedilmesinden oluşmaktadır. MOBESE sisteminin yararları: Bölge görüntüleme sistemi, kanunlara aykırı olarak yapıla-
Nisan 2020 Güvenlik Yönetimi n 41
FOKUS ŞEHİR İZLEME
Küresel kent izleme sistemleri günümüzde perakende sağlık, ulaşım ve turizm gibi çeşitli sektörlere de farklı fırsatlar sunmaktadır.
cak olan toplantı ve gösterilerde kimlik ve suç tespitine yönelik olarak kullanılabilmektedir. Plaka tanıma sistemleri ile de entegre olarak çalışabilmektedir. Asayiş hizmetlerine yönelik olarak da fayda sağlayan ve aşayişe yönelik suçlara karşı caydırıcı etkisi olan bir sistemdir. Başlıca MOBESE kullanım alanları: Beklenmeyen durumlar Toplumsal olaylar ve kanuna aykırı gösterilerde, bölge görüntüleme sistemi ile bölge hakkında ayrıntılı bilgi alınarak güvenlik önlemleri ile ilgili kararların hızlı şekilde alınması sağlanır. Adli olaylar Adli olaylar, kapkaç, hırsızlık, vb. polis birimleri tarafından sıcak takip yapılması gereken durumlarda Komuta Kontrol Merkezi Görevlileri, bölge görüntüleme sistemi ile aldığı bilgiler doğrultusunda saha ekiplerini yönlendirmektedir. Deprem Deprem ve doğal afetlerde, il
42 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
yönetiminin durumu anlaması, zarar tespit işlemleri, yardım ve kurtarma organizasyonları açısından, bölge görüntüleme sistemi önem taşımaktadır. MOBESE sisteminin bileşenleri: Araç takip sistemi Coğrafi bilgi sistemi Yerel/ulusal sorgu sistemi Karar destek sistemi Suç analiz sistemi Akıllı sistem MOBESE sisteminin önemli özellikleri: Olayların sayısal haritada analizi Gelişmiş veritabanı sorgulamaları yapabilme Kolay ve şifreli mesajlaşabilme Kolay ve etkin ekip koordinasyonu yapabilme Kolay ve doğru personel performans değerlendirmesi yapabilme Resim transferi yapabilme Terminal haberleşmelerinde 128 bit kripto kullanılması. SMS ile veri aktarımından çok
ucuz ve kesintisiz olması. Telsize hızlı ve aynı anda birçok işlem yapılabilir. GPRS maliyetini en aza indirecek önlemlerin alınması. Aracı kullanan kişilerin suistimalinin ortadan kalkması. Veri tabanına atılan her türlü tablodan terminallerin anında sorgu yapabilmesi. Ekiplerin sevk ve idaresinin kontrol altında tutulması. Mesajlaşma işlemleri sayesinde haberleşmede tasarruf sağlanması. Akıllı bir karar destek sistemi olması. Sınırsız grup oluşturma ve bunlara bağlı alt terminallerin tanımlanması. İletişim trafiğinin denetlenmesi. Sayısal harita üstünde sınırsız sembol tanımlanabilmesi.
Şehir güvenlik sistemlerinin asayiş alanındaki faydaları; Şehir güvenlik sistemleri kapkaç olaylarının önlenmesinde caydırıcı etki yapar. Meydana gelen kapkaç olaylarında zanlıların tespitini sağlar. Şehir güvenlik kamera sistemleri gasp olaylarının faillerinin yakalanmasında kullanılabilir. Şehir izleme sistemleri yağma olaylarının önlenmesi veya yağmacıların tespitinde kullanılabilir.
Tüm video içerikleri otomatik analiz edilmekte ve değişiklikler operatöre eş zamanlı olarak bildirilebilmektedir.
200.000.000’luk zarar önlenmiştir. Ayrıca küresel kent izleme sistemleri günümüzde perakende sağlık, ulaşım ve turizm gibi çeşitli sektörlere de farklı fırsatlar sunmaktadır.
Şehir güvenlik kameraları sokaklarda meydana gelen terör olaylarına karışanların tespitinde kullanılır. Şehir güvenlik sistemleri bombalama eylemlerinin faillerinin yakalanmasında kullanılır. Şehir güvenlik sistemleri suçluların takibi ve yakalanmasında kullanılabilir. Şehir güvenlik kameraları sokaklarda olabilecek uyuşturucu ve bağımlılık yapıcı madde satışlarını önler.
Akıllı yazılımlar ve yeni teknoloji entegrasyonu ile;
Şehir güvenlik sistemlerinin trafik alanındaki faydaları; Şehir güvenlik sistemleri trafik kazalarında hataların kimde olduğunun tespitinde kullanılabilir. Şehir güvenlik sistemleri trafik ışığı ihlallerinin tespitinde kullanılabilir. Şehir güvenlik sistemleri emniyet şeridi ihlallerinin tespitinde kullanılabilir. Şehir güvenlik kamera sistemleri yaya yolu ihlallerinin tespitinde kullanılabilir. Şehir güvenlik sistemleri köprü ve otoyollarda kaçak geçişleri tespit etmek için kullanılabilir. Şehir güvenlik kameraları hız ihlallerinin tespitinde kullanılabilir. Şehir güvenlik sistemleri çalıntı araba tespitinde kullanılabilir. Sokak,cadde izleme sistemleri yol durumun önceden bildirilmesinde kullanılabilir.
Bu sayede yoğun yollar sürücülere bildirilerek daha fazla trafik sıkışıklığının önüne geçilebilir
Kısaca dünyada kent güvenlik sistemleri; Küresel kent izleme pazarı 2005’den 2007’ye kadar 12%’lik bir hızlı büyüme gerçekleştirirken 2007’den 2011’e kadar yıllık 21%’lük bir büyüme göstermiştir. Emniyet ve güvenlik uygulamaları pazarın çoğunluk payının oluşturmaktadır. Günümüzde İngiltere’de yaklaşık olarak her 14 kişiye 1 kamera düşmektedir ve toplamda 4.2 milyon adet kamera kullanılmaktadır. Bu sayede İngiltere’de 10.000 suç çözüme kavuşturulmuş ve yaklaşık
Şehire giriş ve çıkışlar saat, plaka numarası ve şerit detayına varıncaya kadar kayıt altına alınarak araç bilgileri sürekli kontrol edilebilmektedir. Çağrı sitemine özel listeler tanımlanarak, sistem meşguliyeti en az seviyeye indirgenebilmektedir. Çağrı merkezindeki tüm aramalar kayıt altına alınabilmekte, yeni çağrılarda geçmiş bilgiler görüntülenebilmektedir. Bölgelere davranış algılama tanımlamaları yapılabilmekte ve bu sayede bölge kontrol altına alınabilmektedir. Davranış algılama ihbar alarmını tetikleyecek bir durum olması karşısında görüntü eş zamanlı
Nisan 2020 Güvenlik Yönetimi n 43
FOKUS ŞEHİR İZLEME
MOBESE sistemlerinde izleme yapabilmek için güvenlik kameraları kullanılmaktadır. olarak ekrana yansıtılabilmekte ve; • Kalabalık ihlal • Gezinme • Bölgeye giriş • Kaybolan cisim • Sahipsiz duran cisim • Duran araç tanımlaması yapılabilmektedir Araç takip sistemi ile emniyet araçları da eş zamanlı olarak harita üzerinde takip edilebilmektedir. Harita entegrasyonu yapılabilmekte ve böylelikle görüntülere daha hızlı ulaşılması sağlanabilmektedir. Tüm video içerikleri otomatik analiz edilmekte ve değişiklikler operatöre eş zamanlı olarak bildirilebilmektedir. Uygun kalibrasyon ayarları ile nesneler boyut/hız özelliklerine göre tanımlanabilmektedir. İçerik analizleri “Offline” olarak da yapılabilmekte ve böylece zaman ve insan gücü tasarrufu sağlanabilmektedir. GIS Harita Sistemi sayesinde özel tanımlı adreslerin, ekiplerin, ihbarların izlenebildiği ve yönetilebildiği bir arabirim sunar. Operatör bu aktör üzerinden ihbarları izleyebilir, ihbarlara ekip ya da ekiplere ihbar atayabilir. Ekiplerin ve ihbarların mevcut durumlarını farklı sembol ve renklerle takip edebilir.” Kameralar Ve izleme yazılımları ile ilgili olarak sunduğumuz en ileri teknoloji izleme çözümleri ile gerçek zamanlı görüntüler
44 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
kullanılarak; Emniyet şeridi ihlalleri Kırmızı ışık ihlalleri Araçlar arası güvenli takip mesafesi ihlalleri Ters yönde araç kullanımı Anlık hız ölçümleri Ortalama hız tespiti Hatalı park tespiti Ve pek diğer çok kural ihlalleri eş zamanlı olarak tespit edilmektedir. Anlık tespitlere ek olarak geçmişe yönelik herhangi bir zaman aralığına ait görüntülerde tekrar değerlendirilebilmektedir.
Bu ileri teknoloji yalnızca trafik kural ihlalleri değil; Şüpheli paket Aranan şahıs tespiti M.O.B.E.S.E. İstanbul Valiliği’nin desteği ile İstanbul Emniyet Müdürlüğü bünyesinde faaliyete geçirilen Kent Bilgi ve Güvenlik Sistemi’dir. İstanbul halkına sunulmakta olan kamu hizmetlerinin iyileştirilmesi, yönetim işlevinin kolaylaştırılması, muhtarlık hizmetlerinin düzenlenmesi ve suç sayısının düşürülmesi hedeflenmektedir. İstanbul’ un önemli noktalarına kurulan kurulan 4700 hareketli ve sabit güvenlik kamerasının emniyet müdürlüğüne bağlı noktalardan izlenerek oluşturulan sistem sayesinde suç sayısının düşürülmesi hedeflenmiştir. İstanbul’da kurulan MOBESE sistemi öncü olmuş ve birçok ilde şehir izleme sistemi kurulmuştur. Ulusal kanallarda ya da internet sitelerinde MOBESE kameraların-
dan alınmış birçok kaza ve hırsızlık görüntüsü bulunmaktadır, bu da sistemlerin ne kadar faydalı olduğunu göz önüne koymaktadır.
MOBESE sisteminin kurulması MOBESE sistemlerinde izleme yapabilmek için güvenlik kameraları kullanılmaktadır. Mevcut kurulum MOBESE sistemleri analog güvenlik kameraları ile kurulmuştur. Teknolojinin hızla ilerlemesi ile günümüzdeki mobese sistemleri ip kameralar ile kurulmaktadır. MOBESE sistemini oluşturan ürünler; 1- Hareketli (Speed Dome) güvenlik kameraları:360 derece dönebilen ve aşağı yukarı hareket edebilen aynı zamanda zoom yapma özelliği sayesinde görüntüyü yaklaştırıp uzaklaştırabilen güvenlik kameralarıdır. Hareket etme özelliği sayesinde takıldığı noktaya tamamen hâkim olabilir. 2- Sabit güvenlik kamerası: Koruyucu bir muhafaza içerisine konularak kullanılan, tek bir noktaya odaklanabilen güvenlik kameralarıdır. 3- Görüntü kaydedici ve uzak nokta aktarıcı: MOBESE kameralarının görüntülerinin kaydedilmesi ve merkez izleme noktasına aktarılması için kullanılır. Sistemin görüntüleri aktarması için internet hizmetine ihtiyacı vardır. 4- Görüntü kayıt ve izleme yazılımı: Bilgisayar aracılığı ile uzak noktalardaki güvenlik kamerası görüntülerini izlettirme ve kaydetme özelliğine sahip, şehir izlemesi için özel olarak programlanmıştır. Kamera kayıtları sisteme bağlı server bilgisayarlara yapılır.
FOKUS ŞEHİR İZLEME
Şehir izleme sistemleri Yüzü algılanan şüpheli şahıslar, yüz algılama kameraları üzerinden merkezi izleme sisteminden adım adım takip edilebilmekte, algılanan yüz fotoğrafı ve bulunduğu yer polis ekiplerinin üzerinde bulunan body kameralara iletilebilmektedir. OKİSAN GÜVENLİK TEKNOLOJİLERİ A.Ş.
S
anayi Devrimi’nin ardında oluşan teknolojik ilerlemeler ve makineleşme köylü nüfusun kentlere toplanmasına ve kent alanlarının genişlemesine neden olmuştur. Yaklaşık 82 milyon olan Türkiye nüfusunun yaklaşık olarak %85’i şehir veya ilçe merkezlerinde yaşamaktadır. Özellikle üç büyük şehir dediğimiz İstanbul, Ankara ve İzmir şehirlerinde sırasıyla 16 milyon 5 milyon ve 4.5 milyon insan yaşamakta. Bu şehirlerin yüksek standarda sahip sosyal imkânlarını da düşündüğümüzde 24 saat yaşayan şehirler olduğunu söyleyebiliriz. Bu denli nüfusun yığıldığı şehir merkezlerinde yönetimsel anlamda güvenlik önemli bir yer tutmaktadır. Şehirlerde görevli kolluk kuvvetleri belediyeler şehirde yaşayan insanların can ve mal güvenliğini sağlayabilmek için dünya genelinde kullanılan bir takım sistemleri uygulamaktadır. Bu doğrultuda belediyeler veya kolluk kuvvetleri kurmuş oldukları merkezi izleme sistemleri ile şehirleri 24 saat aralıksız kontrol edebilmekte, olası olumsuz durumlarda hızlı müdahale imkânı bulabilmektedirler. Sokak ve caddelere yerleştirilen plaka tanıma özellikli ve
46 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
yüz algılama özellikli kameralar sayesinde şüpheli araçların plakalarını okuyan kameralar, merkezi sistemden takip edilmekte kara listeye alınan plaka şehir içerisinde plaka okuma kameraları tarafından belirlenerek, merkezi izleme sisteminde görüntülenmekte aracın bulunduğu lokasyon kameradan gelen bilgi ile belirlenebilmekte izleme yazılımında bulunan takip özellikleri ile araç şehir içinde izlenebilmektedir. Aynı senaryo yüz algılama kameraları içinde geçerli olmaktadır. Yüzü algılanan şüpheli şahıslar yüz algılama kameraları üzerinden merkezi izleme sisteminden adım adım takip edilebilmekte, algılanan yüz fotoğrafı ve bulunduğu yer polis ekiplerinin üzerinde bulunan body kameralara iletilebilmektedir. Ekiplerin şüpheli ya da suçluyu
hızlı bir şekilde yakalayabilmesine olanak sağlamaktadır. Burada şüpheli kişilerin üzerlerinde suç unsuru bulunduran yaralayıcı ya da ölüme sebebiyet verebilecek bıçak ya da silah gibi materyalleri taşıyor olmaları yüksek olasılık olarak önümüze çıkmaktadır. Kolluk kuvvetleri şahsı yakalarken aynı zamanda kendi canını da korumak durumunda kalıyor kişi mukavemet gösterdiğinde polis aynı şekilde karşılık vermek durumunda kalıyor, bu durum bazen polisin orantısız güç kullandığına dair iddiaları gündeme getirmekte ve emniyet ekiplerini zor durumda bırakmaktadır. İşte bu noktada polislerin üzerinde bulunan body, yaka kameraları bu olayı anlık olarak kaydetmekte olup delil niteliği taşımaktadır. Özellikle ülkemizde son yıllarda kullanılmaya başlanan body
kamera, yaka kameralarına ayrı bir parantez açmak gerektiğini düşünüyorum. Bu kameraların her biri kolluk kuvvetlerinin üstlerinde taşıyabileceği boyutlarda olup üzerindeki Wifi veya 4.5G bağlantısı ile merkezi izleme sistemine anlık olarak görüntünün ve sesin transfer edilebildiği tele konferans mantığı ile merkezi sistem ve uç noktalardaki polisler ile çoklu görüntüleme ve sesli görüşme yapılabilmesi mümkün. Yine polislerin acil durumlarda ya da zor koşullarda yardıma ihtiyaç duyduğunda kamera üzerinden merkezi sisteme bildirim göndererek yardım çağrısında bulunabilmektedir. Kameralar üzerinde bulunan GPS yardımı ile polislerin anlık olarak bulundukları lokasyonlar tespit edilebilmekte ve takviye kuvvetler olay mahalline hızlı bir şekilde yönlendirilebilmektedir. Özellikle meydanlar, park ve bahçeler insanların yoğun olarak toplandığı yerler olarak göze çarpmaktadır. Burada kullanılan kamera sistemleri ile toplanan insanlar canlı olarak izleme merkezlerinde bulunan görevliler tarafından anlık izlenebilmektedir. Aynı şekilde toplumsal olayların mitinglerin olduğu bölgelerde de sabit kamera sistemleri ile anlık izlemeler yapılabildiği gibi kolluk kuvvetlerinin araçları üzerine
yerleştirilen mobil kameralar ile olaylara daha yakından müdahale edebilmek, istenmeyen eylemlerde bulunan kişileri tespit edebilmek mümkün olmaktadır. Büyük şehirlerde özellikle trafiğin yoğun problem olduğu hepimizin malumu belediyeler otoyollardan aldıkları anlık kamera görüntüleri ile birlikte trafik yoğunluk haritaları oluşturmakta trafiğin hangi bölgelerde yoğun olduğu hangi bölgelerde ise akıcı olduğunu kameralardan aldıkları görüntüler ile işleyebilmektedirler. Aynı şekilde bu kameralar vasıtasıyla oluşturulan EDS (Elektronik Denetleme Sistemi) ile trafik kurallarını ihlal eden araçların plakaları teşhis edilerek araç sahiplerine trafik ihlalinden dolayı cezai işlemler uygulanmaktadır. Toplu taşıma araçlarında otobüs, minibüs ve taksilerde kullanılmaya başlanan kamera sistemleri ile olası yolcu şoför ya da yolcular arasında oluşabilecek olumsuzlukları acil durum butonları ile merkezi sisteme anlık bildirebilmek ilgili aracın kamera görüntüsünü GPS verisi ile aracın bulunduğu lokasyonu görebilmek ve anlık takip ederek ilgili kolluk kuvvetlerini aracın bulunduğu noktaya yönlendirmek mümkün olmaktadır. Kamera sistemleri şehirlerin tarihi ve turistlik bölgelerinin tanıtımında da yine yardımcı olmaktadır. Şehirlerin tarihi,
kültürel ve turistlik bölgelerine konumlandırılan kameralar belediyelerin internet sayfalarında anlık izlemeye açılarak insanlar için güzel görüntüler oluşturmakta turist olarak gelmek isteyen kişiler ise önceden bu internet sayfalarından buraları izleyebilmekte ve buna göre kararlar verebilmektedir. Özetle şehirlerde kullanılan izleme merkezleri buralar da insanların refah ve huzurla yaşamalarına yardımcı olmakta olası problemlerin önüne geçmekte şehri yöneten ve koruyan kişilerin işlerini daha hızlı ve kolay yapmalarını sağlamaktadır. Son yıllarda oluşturulmak istenilen akıllı şehirler projeleri kapsamında güvenlik sistemlerinin de öneminin büyük olduğunu görmekteyiz gelişen teknoloji ile akıllı ve güvenli şehirler için yapılacak uygulamaları bu noktada yakından takip etmekteyiz.
Kameralar üzerinde bulunan GPS yardımı ile polislerin anlık olarak bulundukları lokasyonlar tespit edilebilmekte ve takviye kuvvetler olay mahalline hızlı bir şekilde yönlendirilebilmektedir. Nisan 2020 Güvenlik Yönetimi n 47
FOKUS ŞEHİR İZLEME
Şehir izleme sistemlerinin önemi Oluşan bir suçun aydınlatılması konusunda, en çok başvurulan yöntemlerin başında bu sistemlerin takibi gelmektedir. Ömür Şansal ÇEMBERLİ/ Proje Yöneticisi KEKOVA GÜVENLİK SİSTEMLERİ
G
elişmekte olan teknoloji ile birlikte özellikle elektronik güvenlik sektörüne olan talep daha da artmaktadır. İlgili suçları önlemek amacı ve caydırıcılık özelliğinden dolayı kamera sistemleri talebi günden güne artacaktır. Oluşan bir suçun aydınlatılması konusunda en çok başvurulan yöntemlerin başında bu sistemlerin takibi gelmektedir. Şehirlerde bulunan güvenlik sorununu çözebilmek amacı ile elektronik güvenlik sistemleri kurulması 2000’li yılların başlarına dayanmaktadır. Emniyet teşkilatı tarafından kurdurulan bu sistemler, olayların anlık izlenmesi, yetkililer tarafından anında müdahale imkânı ve oluşan suçun çözülmesinde çok büyük kolaylıklar sağlamıştır. Bahsettiğimiz üzere teknolojik elektronik ekipmanlar olan analog kamera sistemleri, kayıt cihazları ve merkezi yönetim yazılımı kullanılmaktaydı. Bu kameralar kayıt cihazlarına yerel kayıtlar yaparken merkeze real-time MPEG4 yayın yapabiliyordu. Çözünürlük CIF (352x288) kalitedeydi. Böylece şehirlerin izleme sistemleri tek bir merkezden yetkililer tarafından izlenip ve şehirlerin güvenliği sağlanmaktaydı. Teknolojinin giderek hızlanması
48 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
ile birlikte IP kamera ve özellikleri nedeni ile daha da popüler bir hale gelmiştir. Şehirlerin önemli noktalarından güvenliği sağlamak amacı ile daha kaliteli görüntülerin izlenebilmesi amacı ile kısım kısım IP kamera kullanılması sağlanmıştır. İnternet teknolojisinin gelişmesi ile internet hızları daha çok artarak kaliteli görüntülerin merkeze taşınması ve kayıtların yapılması ilgili yazılımlar kullanılarak sağlanılmıştır. Bu sistemlerin kurulması ile; Kamera görüntüleme sistemi Plaka algılama sistemi Araç takip sistemi ve sorgulama Operasyon yönetim sistemleri
kurulmuştur. Günümüzde sokaklarda gördüğümüz direkler üzerinde birden çok kameranın konumlandırılması ile bu sistemlerin varlığını görmekte ve kendimizi güvende hissetmekteyiz. Ayrıca bazı belediyelerin kurmuş olduğu şehir izleme sistemler ile birlikte birçok noktadan turistik kamera görüntüleri izleyicilere aktarılmaktadır. 2016 Yılında yapılan ihale ile birlikte Türkiye’de yeni bir kent güvenlik yönetim sistemi oluşturulmuştur. Tüm Türkiye şehirleri kamera ve plaka tanıma sistemleri modernize edilerek yeni teknoloji ile birlikte milli bir yazılım ile kontrolü sağlanacaktır.
ÖZEL DOSYA GÜVENLİKTE KABLO
Elektriksel kısmi deşarj olayı Elektriksel kısmi boşalma olarak da tanımlanan kısmi deşarj nedir? Orta gerilim ve yüksek gerilim ekipmanlarında kısa ya da uzun sürede oluşan, hatta yıkıcı düzeylere ulaşan bu fiziksel hasarların izleme ve zamanında tespit ile önüne geçilebilir mi? Kök sebepleri, türleri, detaylı analizleri, testleri, diğer tüm etkileri ve sonuçları ile kısmi deşarjı anlamaya çalışalım. PRYSMIAN GROUP TÜRKİYE
E
lektriksel kısmi deşarj nedir?
Elektriksel kısmı deşarj, iki iletken elektrot arasındaki dielektrik malzemenin yapısındaki boşluklar ya da devamlılığındaki problemler sebebiyle, tam bir köprü oluşturamaması sonucu oluşan elektriksel boşalma ya da kıvılcımlardır. IEC 60270’deki tanımına göre; iletkene bitişik veya ayrık izolasyonu sadece kısmi olarak aşarak iletkenler arasında oluşan elektriksel boşalmadır. Diğer bir deyişle, iki aktif iletken arasındaki izolasyon malzemesindeki kısmi bozulmadır.
50 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
Nerelerde ve nasıl meydana gelir? IEEE’nin yaptığı araştırmaya göre; orta gerilim ve yüksek gerilim sistemlerinde meydana gelen yıkıcı hataların büyük bir oranı (%80’i) elektriksel kısmi deşarj kaynaklıdır. (Resim 2) Dielektrik malzemeyi deforme edebilecek kadar güçlü elektrik alanın olduğu her yerde (şaltlarda, kanallarda, kablolarda, kablo başlıklarında, kablo eklerinde, transformatörlerde) elektriksel
kısmi deşarj oluşabilir. Genelde 1 mikro saniyeden daha kısa süreli darbeler (puls’lar) şeklinde görülür. Darbeler çok kısa süreli olmalarına karşın, darbe sırasında ortaya çıkan enerji iletkeni saran dielektrik malzemenin bozulmasına, kontrol edilmeden bırakılması durumunda ise izolasyon hataları ile sonuçlanabilecek kadar güçlüdür. Elektriksel kısmi deşarj, yüksek gerilim ile çalışan ya da yüksek gerilim taşıyan cihaz ve
Genelde 1 mikro saniyeden daha kısa süreli darbeler (puls’lar) şeklinde görülür.
malzemelerde normal çalışma koşullarında dahi yaşlanma kaynaklı bozulmalar, ısıl veya aşırı elektriksel stresler, uygun olmayan kurulumlar, hatalı işçilik veya uygun olmayan tasarımlar sebebiyle oluşabilir. Dielektrik malzeme içinde ilerleyip büyümesi (elektriksel ağaçlanma; Resim 4 ve 5’te görüldüğü gibi) sonucu, izolasyonu yeterince zayıflatıp 3 fazlı sistemlerde fazlar arası ya da faz-toprak arasında kısa devre ile sonuçlanabilir. Bilindiği üzere bazı elektriksel kısmi deşarjlar, izolasyonun ve dolayısı ile toplam sistemin (örnek: polimerik kablolar ve aksesuarları) sağlığı açısından aşırı derecede tehlikeli iken, yüksek gerilim havai hatlarındaki açık ve keskin noktalarında oluşan corona olayları veya açıkta kullanılan
kablo sonlandırma uçlarının dış yüzeyindeki elektriksel kısmi deşarj olanları ise nispeten daha tehlikesizdir. Bazı durumlarda bozulmuş izolasyon yapıları gerilim izolasyon testini başarıyla geçmektedir. Her ne kadar kablo ve aksesuarları işletme gerilimlerinin üzerinde çok daha zorlayıcı koşullarda test edilselerde, izolasyon yapısının sağlıklı olup olmadığını anlamanın en iyi yöntemi kısmi deşarj testidir. Kısmi deşarj hata tespiti Kısmi deşarj ve ilgili hataların tespiti, kısmi deşarj olayının
kritik seviyede olup olmadığına karar verilmesi prensibine dayanır. Düşük seviyedeki kısmi deşarj olayı, “kritik olmayan”, “kabul edilebilir” ya da “kısa zamanda orta seviyede bir kısmi deşarj olayına mahal vermez” olarak değerlendirilir. Arızaların tespiti, kısmi deşarj olayının eşik değerlerini (Tablo 1) aşarak kritik seviyede olup olmadığını testler ile belirleyerek gerçekleşir. Eşik değerleri; 1. Kısmi deşarj olayı mevcut değil ya da kritik seviyelerin altındadır. 2. Kısmi deşarj olayı var ve hatanın ilerleyeceğini, daha detaylı incelemeye ve izlemeye ihtiyaç duyduğunu gösteren bir seviyededir. 3. Kısmi deşarj olayının çok ilerlediğini, arızanın gerçekleşmek
Nisan 2020 Güvenlik Yönetimi n 51
ÖZEL DOSYA GÜVENLİKTE KABLO
Kısmi deşarj olayı sırasında deşarjın olduğu kısımdan elektromanyetik (radio) dalga yayılımı gerçekleşir.
üzere olduğunu ve tehlike arz ettiğini gösteren bir seviyededir. Bu seviye, acil inceleme ve müdahale gerektirir. Kısmi deşarj olayı sırasında birçok enerji türü (elektromanyetik, akustik, termal ve ışık enerjileri) açığa çıkar. Çıkan bu enerjiler ve ilgili enerji türüne ait test metotları ile kısmi deşarj olayı algılanabilir.
deşarj darbelerinin (puls’larının) yüksek frekanslı olması sebebiyle, topraklanan metalin empedansı küçük voltajlar yaratacak kadar büyük olur. Bu vaka, 1980’lerde keşfedildi ve günümüzde Transient Earth Voltages (TEV) (Değişken toprak voltajı) olarak bilinir. Algılama, el dedektörü şeklindeki metalin yüzeyine kapasitif bir probun temasıyla olur. TEV, izolasyonun içinde oluşan kısmi deşarjı algılamak için kurulmuş bir yöntemdir. Çoğunlukla 200 MHz olmasına karşın, kısmi deşarj kaynaklı elektromanyetik dalganın frekansı 1 GHz fazla olabilir. Bu enerji, Ultra High Frequency (UHF) ekipmanı kullanılarak algılanabilir. Çoklu antenler, “Time-of-Flight” tekniği ile kısmi deşarj kaynağının yerini tespit edebilir.
Elektromanyetik metot
Akustik metot
Kısmi deşarj olayı sırasında deşarjın olduğu kısımdan elektromanyetik (radio) dalga yayılımı gerçekleşir. Bu dalgalar, metal muhafaza içinde akım endüklenmesine sebep olur. Oluşan kısmi
Hem duyulabilen hem de ultrasonik aralıklarda, yalıtkan yüzeyindeki kısmi deşarj olayı, çevresindeki havanın ani genleşmesine sebep olur ve bunun sonucu olarak bir basınç dalgası oluşturur. Duyu-
52 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
labilir aralıkta gelen ses, tava üzerinde yağda kızartılan bir et parçasından gelen sese benzer. Ultrasonik ise 20kHz’lik bir ses dalgasıdır. Algılama, 20kHz’e ayarlanmış hassas bir mikrofon yardımıyla yapılır ve duyulabilir frekansta bir sese dönüştürülerek bir kulaklık vasıtası ile duyulur. Bu teknik, metal muhafazanın içindeki ses enerjisinin dışarı çıkabileceği bir aralık olduğunda çok faydalıdır.
Termal metot Kısmi deşarj olayı sırasında, deşarjın olduğu kısımda yüksek akım yoğunluğu sebebiyle sıcak noktalar oluşur. Termal görüntüleme yöntemiyle tespiti mümkündür. Ancak çoğu yüksek gerilim elemanı metal kaplı olduğunda dolayı, termal yöntem ile sıcak noktalara erişim zordur. Bu nedenle termal görüntüleme çoğunlukla pratik değildir.
Işın metodu Kısmi deşarj olayı sırasında, elektronların iyonizasyonu ve rekombinasyon süreci sebebiyle, fotonlar harekete geçer. Işık yoğunluğu, esas olarak deşarjın büyüklüğüne ve izolasyon ortamına bağlıdır. Bu olay sırasında ışığın spektrumu, görülebilir aralıktan kızıl ötesine kadar geniş olabilir. Havadaki kısmi deşarj sırasında azot bolluğu hakimdir. Sonuç olarak, optik enerjinin %90’ı mor ötesi bölgede oluşturulurken, bir kısmı
da karanlık ortamda görülebilir aralıkta oluşur. Tabiki tespitinin mümkün olması için, kısmi deşarj olan ekipman görüş mesafesinde olmalıdır.
Prysmian Group’un kısmi deşarj tanıları üzerine teknolojileri Pry-Cam Anlık kısmi deşarj ölçümleri için tasarlanmıştır. Taşınabilir ve kablosuz tasarımıyla kolay, hızlı ve güvenilir; patentli elektromanyetik hassasiyet teknolojisi ile ileri seviyede kısmi deşarj darbe modellemesi yapar. Galvanik izolasyonu sayesinde operatör için azami güvenlik sağlar, online ölçüm yaptığı için sistemin kapatılmasına ihtiyaç duymaz. Ayrıca birçok ekipmanın ölçümünü aynı günde yaparak test esnekliği sağlar. Pry-Cam Grids Sisteme sabitlenerek kısmi deşarj ve sıcaklığı sürekli olarak izlemeyi sağlar.
sıcaklık ve kısmi deşarj parametrelerinin ölçümü sağlayan sensördür. İstenilen her cihazın üzerine yapıştırılarak kolay ve hızlı ölçüm yapar. Çalışmak için ihtiyaç duyduğu enerjiyi, kurulum yapıldığı tesisten sağlayamadığı taktirde Prysmian Harvesting Device (Enerji sağlama cihazı) sayesinde kolayca sağlar.
Analog sinyaller izlemek için 4 adet girişe sahiptir, programlanan herhangi bir zamanda ölçüm yapabilir. Prysmian Group’un tüm kısmi deşarj ölçüm teknolojileri, kritik parçalarda oluşabilecek hataları önlemek için rahatlıkla kullanılabilir. Yine tüm ürünlerinde, ölçüm yapabilmek için sistemin enerjisinin kesilmesine ihtiyaç duymazlar. Anlık ya da sürekli izleme ile ölçüm sonuçlarını saklar ve dilendiği zaman kullanılmasına ve değerlendirilmesine imkân sağlar. İstenildiği takdirde iki cihaz uydular üzerinden birbirleri ile de haberleşebilir.
DLog Analog sinyalleri (sıcaklık, basınç, akım, gerilim gibi.) uzaktan izleme imkânı sunar.
Hassas ve gelişmiş tanı sistemine sahiptir. Sisteme sabitlenerek web tabanlı uzaktan izleme imkanı sunar. Tıpkı Pry-Cam gibi galvanik izolasyona sahip olup, gelişmiş kısmi deşarj darbe modellemesi yapar.
Analog sinyaller izlemek için 4 adet girişe sahiptir. Programlanan herhangi bir zamanda ölçüm yapabilir. Uzaktan izleme için web tabanlı bir ara yüzü vardır.
Pry-Cam Wings Sensör Kurulacağı ekipman üzerinde
Nisan 2020 Güvenlik Yönetimi n 53
SEKTÖRDEN
nolojiler öncülük “Yeni teknolojilere öncülük etmeye devam ediyoruz.”
"Geleneksel CCTV'nin ötesini keşfetmek ve en son teknolojileri benimsemek, işimizin en ileri noktasında kalmamızı sağlamaktadır."Diyen Efiks Bilgisayar Teknolojileri Tic . Ltd. Şti Genel Müdürü Hakan ÖZKOÇ ile güvenlik teknolojilerini konuştuk.
Efiks Teknoloji’den bahseder misiniz? 2005 yılında kurulan Efiks Bilgisayar Teknolojileri Tic. Ltd. sektörde 15 yılını geride bırakmış bulunmaktadır. Elektronik güvenlik sistemleri alanında faaliyet gösteren firmamız çeşitli ürün distribütörlükleri, temsilcilikler ve iş ortaklıkları ile çalışmalarına devam etmektedir. Elektronik güvenlik sistemleri konusunda ürün ve çözüm tedariği ile teknoloji danışmanlığı alanlarında hizmet vermekteyiz. Müşterilerimizin ihtiyaçlarına yönelik; projelendirme, uygun sistemlerin seçimi ve danışmanlık hizmetleri, altyapı kurulumları, sistem montajı ve devreye alma, bakım ve destek hizmetleri dâhil
54 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
anahtar teslimi projeler geliştirmekteyiz. Üst düzey elektronik güvenlik ekipmanlarını kullanarak kritik tesisler için Çevre Güvenlik Yönetim Sistemi olarak adlandırdığımız güvenlik sistemlerini gerçekleştirmekteyiz. Çözümlerimiz arasında, uzak ve insansız bölgelerdeki tesislerin güvenliği için oluşturulmuş, zorlu arazi koşullarında, hatta enerji ve iletişim altyapısı dahi bulunmayan ortamlarda çalışabilecek şekilde tasarlanmış özel sistemler bulunmaktadır. Gelişmiş teknik özellikleri yanı sıra fiyat avantajlarıyla tercih edilen sistemlerimiz birçok kurumda yıllardır kullanılmaktadır. Kamu kurum ve kuruluşları, endüstri
ve sanayi tesisleri, askeri tesisler ve üst düzey güvenlik gerektiren tüm projelerde kullanıma uygun standartlarda oluşturulmuş sistemlerdir. Ürün ve çözümlerimiz ile enerji, üretim ve ulaşım başta olmak üzere birçok sektördeki kurum ve kuruluşların ihtiyaçlarını karşılıyoruz. Sektöründe lider olan markalar ile çalışarak kalite ve hizmet anlayışımızı çok yüksekte tutuyoruz.
Efiks Teknoloji’yi markalaştıran proje ve yatırımlar nelerdir? Günümüzde elektronik güvenlik sistemleri, geleneksel CCTV görüntüleme ve izleme sistemlerinden, tehditleri önceden algılayan ve oluşmasını engelleyen akıllı
Spectra Radar Tabanlı Güvenlik sistemi kritik tesislerin güvenliği için entegrasyonunu sağladığımız sistemlerdir.
Hakan ÖZKOÇ
re k
Sistemlerimiz, klasik kamera güvenlik sistemlerinde yaşanan olumsuzlukları önleyen, son teknoloji ürünler ve yazılımdan oluşmaktadır.
sistemlere evrilmiştir. Geleneksel CCTV’nin ötesini keşfetmek ve en son teknolojileri benimsemek, işimizin en ileri noktasında kalmamızı sağlamaktadır. Teknik olanakların artması ile güvenlik teknolojisi alanında da yeni çözümlere olan talep artmaktadır. Bu da yenilikçi yaklaşımların kullanılmasını ve geliştirilmesini gerektirmektedir. Sınır ve tesislerin korunmasında; akıllı sensör teknolojileri, video analizi sistemleri, termal görüntüleme, radarlar ve diğer gelişmiş teknolojileri kullanarak, ihtiyaca uygun tasarım ve entegrasyonlarla yeni teknolojilere öncülük etmeye devam ediyoruz. Distribütörü olduğumuz Peridect marka çit üzeri ve toprak altı algılama sensörleri kullanarak oluşturduğumuz Çevre Güvenlik Sistemi ve yine Türkiye distribütörü olduğumuz mikrodalga radar teknolojisini kullanan
Distribütörü olduğunuz çözümlerden daha detaylı söz eder misiniz? Sistemlerimiz, klasik kamera güvenlik sistemlerinde yaşanan olumsuzlukları önleyen, son teknoloji ürünler ve yazılımdan oluşmaktadır. Kritik tesislerin korunması için önceden tanımlanan senaryolar dâhilinde davranabilen, radar ile algılama, çeşitli tel örgü üzeri, toprakaltı sensörler ve özel güvenlik ekipmanlarıyla oluşturulan, alarm noktasını anında tespit edebilen ve kamera entegrasyonu ile izlenebilen bir güvenlik yönetim sistemidir. Spectra Radar Tabanlı Güvenlik Sistemi’nde amaç herhangi bir saldırı girişiminin radar ile erken algılanması, hareket halindeki canlı cansız objelerin otomatik olarak takip edilmesi ve kayıt altına alınmasıdır. Tek bir radar
ve hareketli kamera ile sürekli yüzey taraması ve gözetimi yaparak 200 metre yarıçaplı toplamda 120.000 m2 alanda algılama yapar. Sistem her türlü çevresel şartlarda ve hava koşullarında performanslı çalışabilen üst düzey bir güvenlik sistemidir. Sistem hareketleri algıladığında harita üzerinde sesli ve görüntülü olarak alarm verir ve hareketli kameralar ile takip eder. Kullanılan kamera sayısının az olması, aydınlatma ve diğer yardımcı ekipmanlara olan ihtiyacı azaltacağından daha az bakim maliyeti ve kuruluş maliyeti sağlayarak yatırımını çok kısa sürede amorti eder. Kamera sayısının az olması güvenlik personelinin çok sayıda kamerayı izleme zorluğunu da ortadan kaldırarak gelen bilgi akışını optimize eder. Mikrodalga radar teknolojisi, diğer teknolojilerle karşılaştırıldığında her türlü hava koşulunda (yağış, rüzgâr, sis, ışık değişimi) gece / gündüz çalışma özelliği sunar.
Mikrodalga radar teknolojisi, diğer teknolojilerle karşılaştırıldığında her türlü hava koşulunda (yağış, rüzgâr, sis, ışık değişimi) gece / gündüz çalışma özelliği sunar.
Nisan 2020 Güvenlik Yönetimi n 55
SEKTÖRDEN
Tek bir sistemde 1.000 adede kadar dedektör kullanılabilir. Bu sayede geniş alanların 3000 m’ye kadar olan çevre güvenliği tek bir sistem ile sağlanır.
Peridect Çit Üzeri Algılama Sisteminde tüm hat boyunca titreşim algılayan dedektörler kullanılmaktadır. Dedektörler tüm genel çit türlerine monte edilebilir. Üç aşamalı olarak tesis dışı, tesis sınırı ve tesis içinde oluşacak tehditlere henüz saldırı oluşmadan uyarı verecek şekilde bir güvenlik sağlar. Modüler mimarisi sayesinde, kamera ve kontrol sistemlerine de kolayca bağlanarak kameralar ile hedef takibi yapılabilir. Peridect çit üzeri algılama sistemi, toprak altı algılama sistemi ile bir arada kullanıldığında, saldırılara karşı sıradan güvenlik sistemlerinin üstesinden gelemeyeceği mükemmellikte bir koruma sağlanır. Tırmanma, kesme, asılma, çitin altından sürünme gibi mekanik darbelerden kaynaklanan titreşimleri algılar. Yağmur, rüzgar, dolu, şimşek gibi hava koşullarının oluşturduğu yanlış alarmları radikal bir şekilde azaltan diferansiyel mantık algoritması kullanır. Bu tür hava koşullarında sistem hassasiyetini değiştirmeye gerek kalmadan çalışmaya devam eder. Tek bir sistemde 1.000 adede kadar dedektör kullanılabilir. Bu sayede geniş alanların 3000
56 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
m’ye kadar olan çevre güvenliği tek bir sistem ile sağlanır.
Güvenlik sektörünü etkileyen unsurlar nelerdir? Güvenlik ürünleri ve hizmetleri büyük bir sektörü oluşturmaktadır. Pazardaki büyüme; ekonomik kalkınma, artan kentleşme, kişisel gelirlerin artması, suç ve kamu güvenliği iledoğrudan ilgilidir. Bu bakımdan güvenlik sektörüne olan talep artarak devam edecektir. Her sektörde olduğu gibi güvenlik sektörü de yaşanan ekonomik krizlerden, durgunluklardan ya da son dönemde yaşadığımız coronavirüs gibi tüm dünyayı etkileyen küresel bir krizden etkilenmektedir. Genel olarak, güvenlikle ilgili piyasalar, ekonomik genişleme dönemlerinde daha iyi performans göstermektedir. Yaşanan bu kriz atlatıldığında ve ileriye baktığımızda, güvenlik piyasalarının yeni teknolojiler doğrultusunda artan talepten faydalanacağı görülmektedir. Teknolojik yenilikler ve rekabetçi fiyatlar pazarı şekillendirecek, tüketiciye işletme verimliliği sağlayan akıllı çözümler pazarda daha çok yer alacaktır.
2019 senesini değerlendirip, 2020 yılına dair hedeflerinizi bizimle paylaşır mısınız? Geçtiğimiz yıl önemli yatırımlar
Sistemlerimizin ülke çapında yaygın kullanımını hedeflemekteyiz. gerçekleştirip, yeni anlaşmalara imza atarak ürün ve çözüm portföyümüzü genişlettiğimiz bir yıl yaşadık. Gerçekleştirdiğimiz projelerle referanslarımızı arttırdık. 2020 yılına girerken bu yıldan beklentilerimizi ve büyüme hedeflerimizi belirledik. Öncelikli olarak, yeni çözümlerimizin tanıtımına yoğunlaştık ve ilk siparişlerimizi almaya başladık. Sistemlerimizin ülke çapında yaygın kullanımını hedeflemekteyiz. Hedeflerimiz doğrultusunda sağlam adımlarla ilerlediğimiz yılın ilk çeyreğini bitirirken, tüm dünya ile birlikte ne yazık ki ülkemiz de büyük coronavirüs salgınından etkilendi. Şu an tüm dünyada olduğu gibi biz de yeni iş kurallarına uyum sağlamaya ve tüm faaliyetlerimizi kesintisiz olarak sürdürmek için buna uygun düzenlemeye çalışmaktayız. En büyük isteğimiz bu sıkıntılı günleri biran önce atlatmaktır. Yılın geri kalanında ülkemiz ve tüm insanlık için öncelikle sağlık diliyoruz.
ELEKTRONİK GÜVENLİK
“Teknoloji ile entegre güvenlik çözümlerine ihtiyaç artacaktır.” "Kişisel izolasyonun çok mühim olduğu bu kritik süreçte, insanların evden çalışması; AVM, kütüphaneler, cafeler gibi sosyal alanların kapanması gibi durumlardan dolayı bazı yerlerde güvenlik ihtiyacı azami seviyeye çıkarken bazı yerlerde ise form değiştirmektedir." Diyen G4S Ülke Müdürü Kağan Gümüş ile Koronavirüse karşı planlanan güvenlik tedbirlerini konuştuk. Kağan GÜMÜŞ/ Ülke Müdürü GS4 TÜRKİYE
T
üm dünyada salgın haline gelen Koronavirüs etkilerini yorumlar mısınız?
Yeni Koronavirüs (COVID-19), ilk olarak Çin’in Vuhan Eyaleti’nde Aralık ayının sonlarında solunum yolu belirtileri (ateş, öksürük, nefes darlığı) gelişen bir grup hastada yapılan araştırmalar sonucunda 13 Ocak 2020’de tanımlanan bir virüsken çok hızlı bir şekilde tüm dünyaya yayıldı ve hemen hemen her ülkede 100lerce 1000lerce ölüme neden oldu. Maalesef halen devam eden bu salgın hayatlarımızı da çok başka bir eksene kaydırdı. Gerek virüsün yayılma yolu ve hızı gerek engellemek üzere alınan tedbirler tüm dünya ekonomisinin her sektörünü farklı bir konjonktüre taşıdı. Örneğin Çin tüm dünyada kullanılan teknolojik cihazların % 90’ını, klimaların %80’ini, ayakkabıların % 65’ini, çimentonun %60’ını üretmekle birlikte birçok sektörün de yan ürünlerini sağlamaktadır. Dolayısıyla ülkenin, tüm üretim faaliyetlerini durdurması, lojistiğinin durması bir dişlinin tüm çarkı
58 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
durdurması gibiydi ve sadece Çin değil tüm dünya üretimini de etkiledi. Salgının küresel ekonomiye etkisinin 1,1 trilyon dolar olacağı tahmin edilirken IMF ise Çin’in büyüme oranını yüzde 5,6’ya düşürdü.
Türkiye ve Türkiye’de güvenlik sektörüne etkileri neler olur? Bulunduğumuz coğrafya içinde, bölgenin diğer ülkelerine göre daha geç ve alınan tedbirlerle daha kontrollü enfekte olduğumuz için önce sağlık, sonra ekonomik olarak da etkilerini biraz daha geriden hissettik. Buna rağmen Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, 2020’nin ocakşubat döneminde yabancılar, hisse senedi ve tahvil piyasasından net 3,4 milyar dolarlık çıkışa imza attı. 2019’da, kriz yılında, Türkiye’nin 30 milyar dolar gibi önemli bir döviz geliri elde ettiği turizm sektörü de Corona’dan en çok etkilenen sektörlerin başında geliyor. Hizmet sektörü ise; tüm alt kollarıyla beraber, en çok etkilenen
sektörlerden. Bu salgının kontrol altına alınıp, virüsün etkisi bittiğinde, küresel uzmanların da belirttiği gibi bizleri bambaşka süreçler bekliyor olabilir. Dijital kanalların daha fazla kullanımı, hizmet ve lojistik sektörünü doğrudan etkileyecektir. Bir tür tedbir olarak, bugünlerde çok dikkat ettiğimiz “sosyal mesafe” bile iş akışlarımızı değiştirecek belki de firmaları, insan gücünden teknolojiye daha fazla yöneltecektir. Tüm bu gelişmeler doğrultusunda güvenlik sektörü içinde teknoloji entegre güvenlik çözümlerine ihtiyaç artacaktır. Özellikle kişisel
Kağan GÜMÜŞ
izolasyonun çok mühim olduğu bu kritik süreçte, insanların evden çalışması; AVM, kütüphaneler, cafeler gibi sosyal alanların kapanması gibi durumlardan dolayı bazı yerlerde güvenlik ihtiyacı azami seviyeye çıkarken bazı yerlerde ise form değiştirmektedir.
Salgın ile birlikte şirketinizin aldığı aksiyonlar neler oldu? Tüm dünyada 100’e yakın ülkede 550.000 çalışanımızla hizmetler sunarken, çalışan ve müşteri güvenliği, G4S için büyük önem taşımaktadır. Faaliyet gösterdiğimiz her ülkede olduğu gibi Türkiye’de de kamu sağlık otoritelerinin rehberliğini takip ediyor ve önerilen tavsiyelerin iş arkadaşlarımıza ve iş ortaklarımıza iletilmesini sağlıyoruz. Müşterilerimize yüksek hizmet standartlarımızı güven içinde sunmaya devam edebilmek için iş sürekliliği planları oluşturduk. Ekiplerimizin ihtiyaç duydukları koruyucu ekipman ve rehberliği kendilerine tüm imkanlarımızı seferber ederek ulaştırdık. Tüm çalışma arkadaşlarımızın bu dönemde gösterdikleri olağanüstü cesaret, esneklik ve profesyonel bağlılıktan dolayı onlara da bir kez daha teşekkür ediyoruz. Müşterilerimizin esnek çalışma
saati uygulamalarına geçmesi, vardiyaları, üretim planları vb. değişiklikler ile mevcut güvenlik ihtiyaçları ve planlamalarında oluşan değişikliklere hızlı ve esnek yanıt vermek için çalıştık. Sektörel bazda çalışma arkadaşlarımızın, müşterilerimize sunduğumuz hizmetin sürekliliğini sağlamaya yardımcı olacak kilit çalışanlar olarak belirlenmeleri amacıyla sektörler, sendikalar ve devlet daireleri ile birlikte çalışmaya devam ediyoruz. Global olarak şirketimiz içinde Covid-19 ile ilgili durum her gün değişen durumları takip ve uygulama planlarımızı koordine etmek üzere küresel bir Covid-19 Yönlendirme Komitesi kuruldu. Gerek Küresel Komitemizin yönlendirmeleri gerek yurtiçinde Sağlık Bakanlığı kararlarını sıkı takip ederek çalışanlarımıza tüm gelişmeleri, bilgilendirmeleri, uyulması gereken kuralları, dikkat edilmesi gereken hususları sürekli ve hızlı iletişim planlarıyla ulaştırdık. Aynı zamanda gerek çalışmalarını aynı şekilde devam ettirmek zorunda olan gerekse evden devam ettirebilen iş ortaklarımız için mevcut duruma uygun güvenlik çözümleri geliştirdik.
Bu konuda müşterilerinize sunabileceğiniz en yeni ürünleriniz nelerdir? Olağan hallerdeki güvenlik yaklaşımımızın mutlak başlangıç noktası olan doğru risk analizini bu olağanüstü durum içinde de fazlasıyla önemseyerek; ihtiyacın doğduğu tesis tipi, insan yoğunluğu gibi faktörlere göre farklı çözümler sunuyoruz. Bunlardan son dönemde öne çıkan birkaçını; Resepsiyonda görevli bir kişi yardımıyla 1 sn gibi çok kısa bir sürede tüm giriş yapan, her yaş-
tan çalışan ve ziyaretçinin ateşini ölçerek hızlı çözüm sunan Sıcaklık Tespit El Dedektörü, 0.3 dereceye kadar yüksek hassasiyeti ile riskli sıcaklıklar için alarm veren ve çoklu geçişlerde hata yapmadan sıcaklık ölçen, bu vesileyle de yoğun giriş/çıkış olan tesisler için etkili termal vücut sıcaklığı taramalı kamera çözümleri Yine çoklu giriş çıkışları olan özel tesis tipleri için 0.5 dereceye kadar hassas ölçüm yapabilen, anında uyarı veren, video konferans ile entegre olabilen Resepsiyon stand termal tarama çözümü Tüm turnike sistemleri ile entegre olabilen, 20.000 yüzü tanıma ve arşivleme kapasiteli, yüksek sıcaklıkta anında uyarı verip, geçiş izni tanımayan termal yüz tanıma entegreli geçiş sistemleri Bunların dışında tüm Türkiye’ye evde kal dediğimiz bu günlerde işyeri sahiplerinin iş yerlerinin güvenliğini sağlamak, onlara uzaktan izleme imkanı sunmak için tasarladığımız, Kameralı Hareket Dedektörü ile ihlal olduğu anda 10-15 sn arasında değişen video klip ile anlık görüntülü alarm oluşturarak cep telefonlarına bu klipleri gönderen aynı zamanda G4S Risk Operasyon Merkezi tarafından 7/24 izleme yapılabilen görüntü doğrulamalı alarm çözümlerimiz olarak sayabiliriz.
Nisan 2020 Güvenlik Yönetimi n 59
ELEKTRONİK GÜVENLİK
Otellerde akıllı güvenlik teknolojileri Yeni nesil akıllı güvenlik teknolojileri, turistik beldelerde ve şehirlerde bulunan otellere kapsamlı güvenlik ile birlikte, personel operasyonlarında verimlilik ve gelişmiş müşteri deneyimi sağlıyor. SENSORMATIC TÜRKİYE
Y
az döneminin yaklaşmasıyla birlikte konaklama sektöründe hareketlilik artıyor ve sayıları her geçen gün artan misafirlere en iyi şekilde hizmet vermek için çalışmalar hızlanıyor. Bu çalışmalar özellikle müşterilere daha konforlu ve daha güvenli konaklama deneyimi yaşatmak üzerine yoğunlaşıyor. Artık birçok kişi kalacağı oteli ya da ziyaret edeceği yeri İnternet üzerinden buluyor ve araştırıyor. Sosyal medyada ve İnternet sitelerinde yer alan yorumlar konaklanacak ve ziyaret edilecek yerlerin belirlenmesinde büyük rol oynuyor. Bu da otellerde ve diğer turistik tesislerde müşteri deneyiminin daha fazla önem kazanmasına neden oluyor.Ancak misafirlere en iyi müşteri deneyimi yaşatılırken, turizm sektörüne yönelik yasal yönetmelikler ve kanunlarla tam uyum sağlanması ve tesis içindeki tüm güvenlik önlemlerinin dört dörtlük olması gerekiyor.On binlerce misafiri ağırlayan konaklama tesislerinde güvenliğin en verimli şekilde sağlanabilmesinde en önemli rolü akıllı güvenlik teknolojileri üstleniyor. Kullanılan güvenlik teknolojilerinin misafirleri güvende hissettirirken müşteri deneyimini
60 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
olumsuz yönde etkilememesi gerekiyor.
Akıllı görüntüleme teknolojileri ve video analiz çözümleri öne çıkıyor Yasal yönetmelikler gereği tüm otellerde giriş ve çıkış kayıtları titizlikle tutuluyor. Ancak özellikle tatil beldelerinde otele giriş ve çıkışlarda X-ray denetimi ya da konaklama deneyimini kesintiye uğratan diğer güvenlik önlemleri misafirlerin konforunu olumsuz
yönde etkileyeceği için, turizm sektöründe güvenlik süreçleri büyük oranda görüntüleme sistemleri üzerinden yürüyor. Görüntüleme sistemlerinde algılanan verinin doğru anlamlandırılması ve yaşanabilecek olumsuzlukların erken aşamada tespit edilerek, güvenlik senaryolarının işleme alınması hayati önem taşıyor. Yapay zeka destekli video analiz teknolojileri, otellerde veya turistik tesislerde kaydedilmiş
saatlerce uzunluktaki görüntüler üzerinde hızlı tarama yaparak kişi veya nesne tespitinde bulunabiliyor. Örneğin, insan trafiğinin yoğun olduğu lobi, restoran ve asansör gibi kilit noktalarda kaydedilen görüntüler üzerinde yaptığı derin analizler sonucunda unutulan çantalar ya da ailesinden ayrı kalan bir çocuk hızlıca tespit edilerek, güvenlik ekipleri uyarılabiliyor. Bugüne kadar kullanılan video analiz sisteminde seçilen nesnenin, yani örnekteki çantanın oraya ne zaman bırakıldığı görülebiliyordu. Bu çözüm sayesinde aynı alandaki farklı kameraların aldığı görüntüler içinde arama yapılabiliyor ve çantayı bırakan kişinin nereden geldiği, ne zaman bıraktığı ve sonrasında nereye gittiği anbean izlenebiliyor.
Güvenlik kadar mahremiyet de önemli İş veya tatil amaçlı otelde konaklayan kişilerin emniyetlerinin yanı sıra mahremiyetlerini de sağlamak otel yönetiminin öncelikli görevleri arasında yer alıyor. Tesis içinde kaydedilen görüntülerin saklandığı odaların iyi korunması ve bu görüntülere ulaşacak insanların yetkilendirilmesinin doğru yapılması gerekiyor. Otel misafirlerinin kendilerini güvende hissetmeleri için vazgeçilmez bir unsur olan mahremiyet, geçiş kontrol çözümlerinin sunduğu gelişmiş yetkilendirme ve denetim sistemleriyle sağlanıyor.
lerden başlıyor. Misafirlerin oda kartları ileodalarının bulunduğu kat numarası eşleştiriliyor. Bu şekilde kişi sadece kendi odasının bulunduğu kata çıkabiliyor ve kötü niyetli kişilerin farklı katlarda dolaşması engellenmiş oluyor. Bununla birlikte mobil geçiş kontrol sistemleri sayesinde, oda numarası misafirin mobil cihazına tanımlanıyor. Bu şekilde misafirin odasına girmek için yanında kart yada anahtar taşımasına gerek kalmıyor.
Yangın riskine karşı gerekli önlemleri almak şart Otel yönetimleri misafir döngüsünün çok yoğun olduğu, müşterinin yangın ve benzeri riskler için eğitiminin mümkün olmadığı yerleşkelerde en ufak olumsuzluklara anında müdahale etmekle yükümlü bulunuyor. Güvenlik sistemlerinin kesintisiz biçimde çalışarak, akıllı uyarılar oluşturması sayesinde bina içinde yaşanan olumsuzluklar oda bazında tespit edilerek, gerekli güvenlik senaryoları işletilebiliyor. Sunulan yangın sistemi uzaktan
Güvenlik kadar mahremiyet de önemli. takip hizmeti ile daha yüksek performansta algılama imkânı sunulurken, bakım ve yönetim maliyetleri azalıyor. Uzaktan izleme hizmeti, güvenli ve verimli bir şekilde yangın algılama ekipmanlarını izlemeye, bakımını ve servis işlemlerini yapmaya yardımcı oluyor. Sistemlere uzaktan internet bağlantısı ile ulaşan teknolojiyle, tesise ait yangın sistemi verileri canlı olarak izlenebiliyor ve sistem bakımı yapılabiliyor. Güvenliği sağlamak ve servis ihtiyaçlarını çözmek için, ilgili birimler yangın sistemlerinden anında SMS ve e-posta bildirimleri alabiliyor. Bu şekilde servis aramaları en az %25 daha verimli hale geliyor. İhtiyaç halinde daha hızlı ve zamanında müdahale edildiğinden müşteri memnuniyeti de artıyor.
Otel odalarına anahtarsız ve kartsız giriş yöntemleri yaygınlaşıyor Özellikle şehir otellerinde odalara ve oteldeki ofislere güvenli giriş çıkış için kartlı geçiş kontrol sistemleri kullanılıyor. Bazı otellerde, erişim güvenliği asansör-
Nisan 2020 Güvenlik Yönetimi n 61
ELEKTRONİK GÜVENLİK
Otel güvenliği uzmanlık ister Otelcilik sektöründe uygulanan güvenlik uygulamaları, yeni gelişmeler ile devamlı olarak gelişiyor ve müşteri memnuniyetini hiç olmadığı kadar ön planda tutuyor. Seçkin ÖZDEMİR/Akdeniz Bölge Müdürü SECURITAS TÜRKİYE
T
urizm özellikle de otelcilik kendine has dinamikleri olan ülkedeki güvenlik zaaflarından en fazla etkilenen sektörler arasında. Sunulan güvenlik çözümlerinin hem müşteri konforunun önüne geçmemesi, hem de müşterilerinin kendisini güvende hissetmesini sağlayacak şekilde düzenlenmesi gerekiyor. Securitas olarak turizm sektöründe global tecrübe, sektörel uzmanlık ve teknolojiyi bir araya getirerek projelere özel çözümler geliştiriyoruz. Securitas olarak öncelikle güvenlik hizmeti vereceğimiz projenin risk analizleri yaparak sahanın güçlü ve zayıf yönlerini ortaya çıkartıyoruz. Securitas Güvenlik Metodolojisi’ni kullanarak, o projeye özel çözümler geliştiriyoruz. İnsanlı güvenlik ile teknolojinin bir araya geldiği entegre güvenlik çözümleri ile de minimum maliyetlerde optimum çözümler sunuyoruz. Hedefimiz insan ve teknolojinin bir araya geldiği bu hizmet anlayışını turizm sektörüne yaymak.
Güvenli otel belgesi Son dönemde yaşanan güvenlik hassasiyetleri ile birlikte otel misafirlerinin konforu ve “güvenli otel” belgesi arayışı arttı. Bu sertifika, otel seçimlerini ciddi oranda etkiler hale geldi. Bu kapsamda otellerde uygulanan birtakım özel uygulamalar ve dikkat edilen noktalardan bazıları şunlardır: Otel sınırlarına gelen araçların fiziki ve elektronik kontrole tabi tutulması, 62 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
neticilerinin de her an erişebildiği internet tabanlı iş yönetim platformu sayesinde otelde yaşanan vakaları da anlık olarak izleyebiliyor ve ilave tedbirleri anında alabiliyor.
Özel itfaiye hizmetleri ile oteller güvende
Seçkin ÖZDEMİR
Araç altı aramalarında arama cihazı ve görüntüleme sistemlerinin etkin olarak yararlanılması Araç Plaka Okuma Sistemlerinin kullanılması, Misafir giriş noktalarında x-ray, kapı dedektörü, bomba iz dedektörlerinin bulundurulması
Hırsızlık riskine karşı teknoloji Otellerin öncelikli riskleri arasında yer alan hırsızlık vakalarına karşı da teknoloji destekli pek çok tedbir bulunduruyoruz. Söz konusu tedbirlerin,otelcilik sektörüne sunduğu çözümlerin standart güvenlik uygulamaları içinde yer alıyor. Tüm otel kullanıcılarının hareketliliği bir giriş -çıkış otomasyonu tarafından kontrol ediliyor ve misafir odalarına geçişler enkoder sistemi ile kısıtlanıyor. Hizmet personelinin anahtar kullanımını da elektronik olarak takip eden Securitas, otel güvenlik yö-
Securitas’ın oteller için sunduğu bir diğer çözüm ise İtfaiye Hizmetleri. Otelcilik sektörünün önde gelen firmaları, tesis ve binalarının güvenlik hizmetlerine ek olarak itfaiye hizmeti aldıklarında ciddi tasarruflar elde ediyor ve riskleri en doğru şekilde minimize ediyor. Özel eğitimlerden geçirilen güvenlik elemanlarını aynı zamanda itfaiye yardımcı elemanı olarak kullanıyor. Böylece hem özel itfaiye hizmetlerinde yüzde 30’a varan tasarruflar sağlanıyor hem de müşterilerin konforlu bir deneyim elde etmesi garanti altına alınıyor.
GÜVENLİK HİZMETİ
Alışveriş merkezlerinde boy dedektörü kullanma ve şahıs kontrol esasları AVM’ler yapısal, amaç ve işleyiş açısından birbirleri ile birebir uyum gösterirler. Temel amaç, insanların huzurlu bir ortamda alışveriş yapmaları ve olabildiğince fazla sayıda ziyaretçi ağırlamaktır. Süha YÜRET/ OPERASYON VE SAHA MÜDÜRÜ ŞAHİN KORUMA VE GÜVENLİK HİZMETLERİ
A
VM’lerde uygulanan kurallar ve güvenlik uygulamaları her yerde aynıdır. Farklılıkları bölgesel özellikler ve öncelikler belirler. ( Yörenin kültürel özellikleri ve ziyaretçi profili belirleyicidir.) Çalışanlar açısından ise AVM’ler her zaman stresli bir iş ortamıdır. AVM lerde uygulanan her tasarrufun amacı koşulsuz müşteri memnuniyeti ile markayı en iyi şekilde temsil etmektir. Temel Birincil Görev Meydana gelebilecek tehlikeli durumları olmadan önlenmektir. Bu kapsamda şüpheli şahıs, şüpheli araç ve nesneleri kontrol noktalarında erken teşhis ederek 5188 sayılı yasa ve yönetmeliği ile işletmenin prosedürleri doğrultusunda uygun müdaheleler de bulunmaktır. Oluşabilecek tehdit ve tehlikeleri önlemenin yollarından birisi de AVM ye giren ziyaretçi ve müşterileri BOY dedektöründen geçirmek ve eğer bir tehlike varsa üzerini El dedektörü ile kontrol etmektir.
Boy dedektörü AVM giriş kapıları tesise ya da AVM’ye gelen ziyaretçilerimizle ilk teması kurduğumuz, görevli personellerin tavır ve davranışları
64 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
ile tesisin ya da AVM’ nin ön yüzünü oluşturduğumuz alanlar olmaları sebebi ile maksimum özen ve dikkat gösterilmesi gereken noktalardır. Ayrıca, olumsuz profile sahip şahısların içeriye girişlerinde yeterli dikkat gösterilmediği takdirde, bahsedilen şahısların daha sonra iç alanda bulunması ve kontrolü oldukça zorlaşmaktadır. Bu sebeple, yeterli dikkat gösterilerek güvenlik prosedürlerine göre içeriye girişi olumlu bulunmayan şahısların bu alanlarda engellenmesi ya da şahısın içeriye girişini engellemek adına somut
bir veri olmamasına rağmen, şüphe duyulması halinde boy dedektörü görevlisi, CCTV ve kat devriyeleri tarafından takibe alınacaklardır. Kontrol noktasında görevli personeller, gelen ziyaretçiler üzerinde otorite oluşturabilmeleri ve güvenlik prosedürlerini uygulayabilmeleri için, öncelikle disiplinli ve dik bir duruş, etkileyici ses tonu, güler yüz, kendine güven ve gerçekleştirilen güvenlik uygulamaları sebebi ile ziyaretçilerimiz üzerinde olumsuz bir intiba bırakmamak adına doğru karşılama cümle-
lerini kullanacaklardır. Güler yüz ve karşılama-uğurlama sözcükleri işinizi kolaylaştıracaktır. Güvenlik görevlisi bu sözcükleri kullanmaya azami dikkat edecektir. Kim gelirse gelsin günaydın efendim, beyefendi, hanım efendi, küçük hanım, küçük bey, hoş geldiniz, İyi alışverişler, iyi akşamlar sözcüklerinden başka ifade kullanmayacaktır. Boy dedektörü elektromanyetik dalga sistemine göre çalışan bir cihazdır. Boy detektöründe önemli olan gelen sestir. Her sinyal eşit düzeyde tehlike demektir. Özel güvenlik görevlisi gelen sinyal sesine göre pozisyon alacaktır. Özel güvenlik görevlisi boy dedektörünün tam karşısında müşterinin yüzünü net olarak görebileceği pozisyonda duracaktır. Sürekli olarak gözetimtakip yapacak, gelen ziyaretçiler üzerinde şüpheli profili (prosedür esaslarına göre) ve pozitif profil uygulamasına dikkat edecektir. Kontrol noktasında görevli personeller uyum içerisinde olacak, asla birbirleriyle tartışmayacaktır, gerekli hallerde ziyaretçi trafiğini yönetecek, durduracak, bekletecek ve yönlendireceklerdir. Yoğunluk durumlarında müşteri boy dedektörüne girmeden önce kontrol edecektir. Ziyaretçi karşılama ve kontrollerinde yaşanabilecek olası sıkıntılarda, noktadaki görevli ÖGG tarafından ziyaretçiler uygun bir alanda bekletilecek, vardiya amirine bilgi verilerek bölgeye gelmesi sağlanacak, güvenlik personeli oluşan problemlerle ilgili ziyaretçinin muhatabı konumuna gelmeyecektir. Temel Hedef; tesise,alışveriş merkezine giren herkesi, rahatsız etmeden kontrol etmektir (gözlem) gerginlik yarat-
Özel güvenlik görevlisi boy dedektörünün tam karşısında müşterinin yüzünü net olarak görebileceği pozisyonda duracaktır. madan iyi niyetlilere güven, art niyetlilere tedirginlik verilecektir. Şüpheli şahıslara “Seni gördüm”, “Bir tek olumsuz davranışın olursa sana müdahale edeceğiz!” mesajını verecektir. Alışverişe gelen müşterilere ise rahatlıkla alışveriş yapabilirsiniz, AVM’de güvenliğiniz sağlanmaktadır mesajını verecektir. Alışveriş Merkezi’nin sadece ve sadece iyi niyetli insanların hizmetinde olduğunu gösterecektir. Kapkaççıların, yankesicilerin, dolandırıcıların, tacizcilerin vb. burada barınamayacaklarını hissettirecektir. AVM ye gelen ve yaya giriş noktalarından geçen tüm şahısları boy metal dedektöründen geçirecektir. Boy metal dedektöründen geçiş esnasında aramaya tabi şahısların cihaz aralığından 1 metre arayla geçmelerini sağlayacaktır. BMD’nün üst ortasındaki kontrol panelindeki ışıklı göstergede 4
adet yeşil ve 4 adet kırmızı ışık bulunmaktadır. Durma pozisyonunda her hangi biri yanmaz. Metal geçişlerinde yeşilden kırmızıya doğru metal ağırlığına gore artan ışıklı uyarı görünür. 1-2-3-4 yeşil ışık zararsız uyarıdır, böyle durumda şahısı geçirecektir. Eğer yeşil ışıklarla beraber kırmızı ışıklar da sırasıyla 1-2-3-4 olarak yanarsa geçen metal zararlıdır. Bu durumda şahısı kibarca metalleri yan taraftaki bölüme koyması için ikaz edecektir. Tekrar kapıdan geçirecektir. Halen sinyal geliyorsa el metal dedektörüyle bölgesel arama gerçekleştirecektir. Sinyalin kırmızıya ulaşmaması (arama düzeyi) gelmediği takdirde şahısa teşekkür ederek. Alışveriş merkezine girişine izin verecektir. Sinyal kırmızıya geldiği takdirde şahısa ‘unutmuş olabileceğiniz metal yoğunluğu olan malzemesinin bulunup bulunmadığı’ ifadesiyle tekrar geçmesi hususunda nazik-
Nisan 2020 Güvenlik Yönetimi n 65
GÜVENLİK HİZMETİ
Kontrol noktalarında bazı kişiler özel ilgiye ihtiyaç duyabilir. çe ikaz edecektir. Sinyale sebep olan durumu tespit ettikten sonra şahısa teşekkür ederek geçiş izni verecektir. Şüpheli hal ve hareket içerisinde bulunan şahıslara acil durum prosedürüne uygun olarak müdahale edecektir. Durumu derhal vardiya amirine bildirecektir. AVM ye sadece taşıma ruhsatı bulunan şahıslar silahlı giriş yapabilir. Bunun dışında bulunan ruhsatlar geçerli kabul etmeyecek ve şahısların girişine izin vermeyecektir. AVM’ye delici ve kesici silahlar (Kama, ekmek bıçağı, et bıçağı, sofra bıçağı v.b.) sokulması yasaktır. Kontrol noktalarında bazı kişiler özel ilgiye ihtiyaç duyabilir veya kontrollerinin normal kişilere göre daha farklı olması gerekebilir. ÖGG şu hususlara dikkat edecektir; 65 yaş üstü ve yaşlı bireyler: Bunlar risk dışıdır. Pozitif profil uygulaması yapılacaktır. Kapı dedektöründen geçirilecek, ‘şüpheli durum belirtileri’ taşımamaları durumunda yüzeysel kontrol işlemlerine tabii tutulacaklardır. Yani sadece gözlem yapılacaktır.
66 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
Sinyal verseler bile geçişlerine izin verilecektir. Personel: Tüm müşteriler gibi mağazalarda çalışan personel ve diğerleri kontrole tabidir. İşletme prosedürleri (karşılama, arama- kontrol, kimlik sorma) saygı ölçüleri içerisinde taviz vermeksizin uygulanacaktır. Personel olmayanların girişi engellenecektir. İşletme personeli ve taşeron personel tarafından gerçekleştirilebilecek hırsızlıklara karşı duyarlı olunacaktır. Personel girişleri AVM tarafından belirlenen girişlerden yapılacaktır. AVM’de mağazalarda, yönetimde çalışan tüm personel AVM yönetimince verilen giriş kartını göstermek ve kontrol edilmek şartıyla AVM’ye erken giriş yapabilirler. Kartı olmayan içeri alınmayacaktır. Yönetimce girişine izin verilmek suretiyle de içeri alınabilir. İçeri alınmak demek kontrolsüz giriş yapabilir demek değildir. Cihaz kontrollerinden geçirilerek kontrol edilecek ve usulen uygun olanlara giriş izni verilecektir. Personel girişleri için giriş noktası açılış saati yönetimce belirlenir. Kolluk kuvveti ve askeri şahıslar: AVM’ye giriş yapan üst düzey bürokratlar sivil bürokratlar sivil kolluk kuvvetleri- savcı- hâkimavukatlar kimliklerini ibraz ettikten sonra arama işlemine tabi tutulmadan içeri alınacaktır. Resmi kolluk kuvvetleri, belediye zabıtaları aranma işlemine tabi tutulmadan içeri alınacaktır. Bu gibi kişiler hakkında vardiya amirine CCTV odasına ve AVM yönetimine anında bilgi verecektir. Hangi alanlara gittikleri kontrol edilecektir. Makul yardım (adli görevler de yardım zorunludur.) taleplerini yerine getireceklerdir. Öğrenci grupları: Kalabalık öğrenci guruplarının öğretmenleri
nezaretinde AVM’ye gelişlerinde mümkün olduğunca insiyatif kullanacaktır. Yüzeysel kontrol işlemlerine tabii tutulmaları yeterlidir. 12 yaş altı çocuklar: Risk dışıdır. Pozitif profil uygulamasına tabidirler.12 yaşın altındaki çocukları velisi olmadan AVM ye almayacaktır. Gelirlerse vardiya amirine soracaktır. Çocukların velileri kontrole tabidir. Eğer annesinin kucağında bebek varsa ve kapıda bir erkek bir bayan güvenlik duruyorsa annenin kucağından çocuğu bayan güvenlik alacak. Anne kapıdan geçecektir.12 yaş altı çocuklara kesinlikle el dedektörü tutmayacaktır. Bebek arabaları dedektör alanının yan tarafından alınarak girişi sağlanacak, bebek arabasının içerisini kontrol edecektir. Bebek arabasının içi görülemiyorsa ebeveynden nazikçe bebeği kapatan cismi rahatsızlık vermeyecek şekilde kaldırmasını rica edecektir. Gerekiyorsa Bebek arabası el metal dedektörüyle kontrol edilecektir. Engelliler, hamileler dışındaki herkes standart kontrolden geçeceklerdir. Engelli ziyaretçilerin aranmasını kendilerini incitmeden yapacaktır. Arabasının sağına soluna mutlaka bakacaktır. Tekerlekli sandalyede bulunan şahısları el metal dedektörüyle kontrol edecektir. Hamile kişi ise el metal dedektörüyle bayan personel tarafından kontrol edilecektir. Vücudunda platin olan ziyaretçilerin kapı dedektöründen geçişi sırasında sinyal alındığı taktirde el dedektörü ile sinyalin geldiği noktayı tespit edecektir. Yapılan diyalog neticesinde inandırıcı olduğu taktirde geçişine izin verecektir. Kalp pili vb. manyetik alanlardan etkilenen hayati cihazlar taşıyan ziyaretçilerimiz bunu belgeleyemezlerse yapılan diyalog
neticesinde genelde olumlu insiyatif kullanılarak girişlerini sağlayacaktır. Bu kişilerin yaş guruplarını (yaşlı kişiler) göz önüne alacaktır. Şüpheli bir durum algılandığında Vardiya Amirine bilgi verecektir. Hamile bayanların Kapı dedektörüne girmesi kendi kararlarına bağlıdır. Hamile görüntüsü veren bayanlara dikkat edecektir. Genel kolluk ve askeri personel dışında silahlı personel: Silahlı şahısların girişlerinde, mutlaka silah ruhsatını kontrol edecek, ruhsatsız silah ile giriş yapmak isteyen ziyaretçilerin içeriye girişlerini engelleyecektir. Şahısın silahını AVM dışına veya aracına bırakması durumunda AVM’ ye giriş yapmasında bir olumsuzluk bulunmamaktadır. Ayrıca, şahsın üzerinde bıçak, çakı, sustalı, çelik job, biber gazı vb. taşınması sakıncalı eşyaların bulunması halinde, AVM yönetiminin görüşü alınmak üzere, şahısların içeriye girişlerine müsaade edilmeyebilir, ilgili malzemeler emanet bölümüne alınabilir ya da belirli ebatlarla sınırlandırma getirilebilir. (Bahsedilen malzemelerin AVM içerisinde satılan malzemeler olması halinde, içerden de tedarik edilebileceği göz önünde bulundurulmalı, güvenlik amiri tarafından profil analizi yapılarak, şahısın girişi hakkında karar verilmelidir.) ÖGG Kontrolü şu şekilde yapacaktır; Ziyaretçileri güler yüzle karşılayacak, ziyaretçiyi beraberindeki çanta, paket, poşet ve benzeri eşyalar X - Ray cihazına bırakılması yönünde ikaz edecek, (Lütfen üzerinizdeki metal eşyalarınızı yandaki kutuya bırakır mısınız?) Ziyaretçilerin üzerinde bulunan ve sinyal vermesi muhtemel metal aksamlı eşyalar telefon, bozuk
Resmi kolluk kuvvetleri, belediye zabıtaları aranma işlemine tabi tutulmadan içeri alınacaktır. para, çakmak, sigara, jeton, anahtar, saat vb.) kapı detektörü yanına bıraktırıldıktan sonra geçişlerine izin verecektir. Ziyaretçiler kapı detektöründen geçtiğinde cihaz sinyal veriyorsa, kişilerin üzerinde kalan metal eşyaların çıkartılmasını rica edecek, kapı detektöründen tekrar geçmelerini sağlayacaktır. (Lütfen diğer metal eşyalarınızda çıkartıp tekrar geçiniz) Buna rağmen sinyal devam ediyorsa el detektörü ile üst araması yapılarak sinyal kaynağını tespit edecektir. (Sinyalin kaynağı bulunana kadar devam edilir.) Ziyaretçi beraberinde suç işlemeye elverişli nesneler (Çakı, bıçak, tornavida, maket bıçağı, yan keski, pense vb. işletmenin talebi üzerine emanet bölümüne alacaktır. İşçi, idari personel ve taşeron firma çalışanlarını da aynı titizlikle ve taviz vermeden kontrol edecektir. Metal kapı detektörlerinin hassasiyet ayarları oldukça önemli bir konudur. En hassas ayarda çalışmakta olan bir cihaz risk olarak tanımlanmayan metal yoğunluklarına sinyal vereceğinden kontrolün gereksiz nedenle uzamasına ve güvenlik görevlisinin hatalı odaklanmasına neden olacaktır. Aynı zamanda tutarsız nedenlerle uzayan güvenlik kontrolü “müşteri ilişkileri” kavramına da ters düşecektir. Hassasiyet ayarı gereğinden fazla düşürülmüş cihazlar ise güvenlik riski yaratmaktadırlar. Bir metal kapı detektörün hassasiyet ayarı asgari 7.65 mm tabanca gövde ağırlığı ve üzerinde metal yoğunluklarına sinyal verecek
şekilde ekipman firmasına yaptırılmalıdır. Hassasiyet kalibrasyonu sırasında standart (içi boş) kemer tokası, fermuar türü giyim metal aksamları sinyal kapsamı dışında bırakılmak zorundadır. Belirlenen ölçü birimi güvenlik sorumlusu nezaretinde denenmeli ve noktalardaki gösterge ölçüsü korunmalıdır. Ölçü biriminin geçerliliğinden (deneme tekrarlanarak) emin olunması amacıyla her gün AVM açılışında kapı detektörlerinin kontrolleri gerçekleştirilmelidir. Kapı tipi metal detektöründen tekrar tekrar geçirilen ziyaretçilerin tepki göstermeleri kaçınılmaz bir durumdur. Bundan dolayı tavsiye edilen davranış tarzı metal kapı dedektöründen iki kez geçirilen bir ziyaretçinin üzerinden hala sinyal alınması durumunda, nihai aramanın el tipi metal dedektörü kullanılarak gerçekleştirilmesidir. AVM’ ye gelen hiçbir müşteri ÖGG’ lerin tutum ve davranışları nedeniyle geri dönmeyecektir. Bundan ÖGG’ler sorumludurlar.
Nisan 2020 Güvenlik Yönetimi n 67
YANGIN GÜVENLİĞİ
Endüstriyel tesislerde, yangında can güvenliği olanaklarının bilgisayar destekli simülasyon programları kullanılarak performans bazlı tasarımı Endüstriyel tesisler değişen teknoloji ve ihtiyaçlar neticesinde, yönergesel standartlarlara uygun dizayn edilemeyen tipte mimariye sahip binalara ihtiyaç duyabilmektedir. Koray ULUÇ / Makine mühendisi, CFPS, CHRS sertifikalı yangından korunma ve tehlike tanıma Uzmanı VİZYON PROJE LTD. ŞTİ.
Ö
ZET
Endüstriyel tesisler hizmet ettiği konuda en verimli çalışabilecekleri binalar içerisinde teçhiz edilmektedir. Bu tip binalarda ise yönergeseltasarım metodları ile yangından korunum sistemleri tasarlanması kimi durumlarda mümkün olmamakla birlikte kimi durumlarda endüstriyel binanın verimliliğinden fedakârlık yapılması gerekliliğini doğurmaktadır. Yönergesel standartlar bu tip yerleşkelerde uygun tasarımların yapılabilmesine olanak sağlamak için kimi zaman yetersiz kalmaktadırlar. Bunun sebebi bu tip tasarım kriterlerininsınırlı testler sonucu veya olaylar sonucu geneli dikkate alarak kriterlerin oluşturulmasıdır. Endüstiriyel tesisler değişen teknoloji ve ihtiyaçlar neticesinde, yönergesel standartlarlara uygun
68 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
dizayn edilemeyen tipte mimariye sahip binalara ihtiyaç duyabilmektedir. Bunlara yüksek tavanlı otomatik depolar,online satış siteleri depoları, yangın kompartmanı tesis edilemeyecek imalat alanları örnek verilebilir. Bu tip tesisler kimi zaman ise yönergesel standartların henüz ön görmediği yabancı tehlikeleri barındırabilmektedir. Çoğu yönergesel standart “eşdenik tasarım” veya “alternatif metodlar” gibi başlıklar altında performans bazlı tasarım yapılmasının yolunu açarak yangın güvenliğinin uzmanlar tarafından mevcut standartların sınırlamaları dışında da sağlanabilmesine olanak tanımıştır. Yangın mühendislerinin performans bazlı tasarımlarda kullanabilecekleri araçlar gün geçtikçe gelişmektedir. Günümüzde performans bazlı tasarım hesap-
larında kullanılabilecek gelişmiş bilgisayar yazılımları yapılması gereken iş yükünü kayda değer biçimde hafifletmektedir. Ayrıca, hesaplamalarda kullanılacak girdi verilerini iyileştirmeye yönelik birçok test ve deneysel çalışma devam etmektedir. Gün geçtikçe bu konuda bilgi yeni araştırmalar ve yayınlar ile genişlemektedir. Bu çalışma can güvenliği bakımından endüstriyel tesislerde yönergesel tasarım metodlarının alternatifi, performans bazlı tasarım yöntemi konusunda bilgi sunmak ve bu yöntemin sunduğu esneklikleri gösterebilmek için hazırlanmıştır. Anahtar Sözcükler: Endüstriyel yapılar, performans bazlı tasarım,simülasyon, CFD, yönergesel,tahliye olanakları, tahliye simülasyonu, duman kontrol,
Günümüzde yapılan mühendislik çalışmalarında, artık geçtiğimiz on yıla nazaran kullanılabilecek araçlar ve veri kaynakları bakımından da hayli etkili olanaklar mevcuttur.
Koray ULUÇ
duman simülasyonu, yangın simülasyonu, FED (Fractional effective dose), FIC (Fractional Irritant Concentration),can güvenliği.
Giriş Endüstriyel tesislerin en verimli şekilde tasarlanması ve olası risklerin daha net tespit edilebilmesi için performans bazlı analizlerin yapılarak, edinilen sonuçlar ile yangından korunum sistemleri tasarımlarının yapılması günümüz koşullarının bir gerekliliği haline gelmiştir. Yaklaşık 100 yıla
yakın geçmişi olan yönergesel tasarım metodlarının günümüzde kimi özel koşullarda kullanımı mümkün olamamakla beraber kimi zaman da tehlikeyi bertaraf etmekte yetersiz kalabileceği görülmektedir. Günümüzde yapılan mühendislik çalışmalarında, artık geçtiğimiz on yıla nazaran kullanılabilecek araçlar ve veri kaynakları bakımından da hayli etkili olanaklar mevcuttur. Yangın ve tahliye simülasyonları yangından korunum mühendisliğinin ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir, hem kurulmuş veya kurulacak sistemlerin yeterlilikleri bu araçlar yardımı ile analiz edilebilmekte, hem de oluşmuş yangınların nedenlerinin araştırıldığı çalışmalarda yangın koşullarını simüle edebilmek için kullanılmaktadırlar.
Ayrıca yangından korunum sistemleri gibi tasarım kriterlerinin oluşturulabilmesi için çoğu zaman maliyetli gerçek boyutta testlere ihtiyaç duyulan sistemlerin irdelenmesi ve başarısız olabilecek test senaryolarının elimine edilebilmesi için de bilgisayar destekli simülasyonlar kullanılmaktadır. Bu sayede makul sayıda ve maliyette testler yapılabilmektedir.
1- Performans bazlı proje tasarımı Performans bazlı tasarımın en basit olarak ifadesi olası yangında ortamdaki Mevcut Güvenli Tahliye Süresi (MGTS) ile Gereken Güvenli Tahliye Süresinin (GGTS) bilimsel yöntemler ile hesaplanarak yerleşkenin yangına karşı güvenli olmasını sağlamaktır. MGTS > GGTS koşulu yerleşkenin
Şekil 1- Mevcut ve gereken güvenli tahliye süresi kademeleri
Nisan 2020 Güvenlik Yönetimi n 69
YANGIN GÜVENLİĞİ
güvenli olduğu durumdur. Performans bazlı tasarım aşamaları aşağıdaki gibidir; Proje konusu Bu bölümde çalışma yapılacak bina mimarisi ve özellikleri tanımlanır (kullanım amacı, yüksekliği, yapı elemanları vs.) Maksatın belirlenmesi Mimari estetiğin sağlanması, duman kontrolünün sağlanarak hasarın minimize edilmesi bu bölümde yer alabilecek birbirine tezat iki hedefe örnek olarak gösterilebilir. Amaçların tanımlanması Örnek olarak bir atrium alanında dumanın controleidlebilmesi için alınacak farklı önlemler gösterilebilir. Dumanın atrium dolamasına müsade edilerek daha yüksek bir debi ile duman tahliyesi yapılabileceği gibi katlarda hapsederek daha düşük debilerde duman tahliyesi yapılabiir veya yangın yükü atrium alnında sınırlandırılabilir. Yangın senaryolarının oluşturulması Bina karaktreistik özellikleri, kullanıcı özellikleri ve olası yangın özellikleri senaryoların oluşturulmasında irdelenmesi ve kullanılması gereken hususlardır. Atriyum yangınından örnek vermek gerekirse bina özelliği olarak atriumun yüksekliği, genişliği, en üst kullanılır alan ile tavan arasındaki mesafe gibi veriler kullanılır, kullanıcı yoğunluğu ve davranış karakteri değerlendirilir, olası yangın yükü, yanıcı malzeme miktarı, tipi, yangın hızı, söndürme sistemleri, emisyon gazları değerlendirillir. Deneme tasarımının geliştirilmesi Tüm proje katılımcıları ile yapılacak değerlendirmeler sonucunda
70 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
Bina karakteristik özellikleri, kullanıcı özellikleri ve olası yangın özellikleri senaryoların oluşturulmasında irdelenmesi ve kullanılması gereken hususlardır. kurulması gereken sistem ve boyutları hakkında çalışma yapılarak analiz edilecek tasarımlar belirlenir. Deneme tasarımlarının sınanması Bu aşamada hem duman hemde tahliye simülasyonları çalışmaları yapılarak çeşitli sistemler için performans analizleri yapılarak sonuçlar çıkarılır. Final tasarımın seçilmesi Yapılan denemeler sonucunda tasarlanacak sistem seçilir. Örnek olarak atriumda çıkan bir yangın için duman kontrolünün cebri veya doğal duman atım sistemleri ile atılması veya atriumun bir duman rezervuarı olarak duman kontrolü yapılmaksızın kullanılması gibi tasarımlar eğer yapılan analizlerde başarılı olmuşlar ise değerlendirilerek seçilirler. Dizayn dokümanlarının oluşturulması Bu aşamada dizayna konu olan alan ve girdi verilerinin belirlenerek tüm katılımcılarca onaylanması sağlanır, bu veriler içerisinde mekânda bulunabilecek maksimum kullanıcı, ortamda bulunabilecek maksizmum yanıcı malzeme miktarı, bulundurulma biçimi ve yeri gibi veriler ve analiz sonuçları yer alır. Performans bazlı tahliye simülasyonu ile yönergesel bazlı tasarım metodunun mukayese örneği Yönergesel tasarımların önerdik-
YANGIN GÜVENLİĞİ
Performans bazlı tasarımlarda kullanılan en önemli enstrümanlar yangın ve duman simülasyon programları ile yangın tahliye simülasyon programlarıdır. de iki binanın tahliye olanakları bakımından kıyaslanması her iki tasarım metoduna göre yapılmıştır. Her iki bina içinde binaların yangından korunması hakkındaki yönetmelik gereklilikleri yukarıda belirtilen tahliye olanakları ile sağlanabilmektedir. Bu binalar için tahliye simülasyonu yapıldığında ve merdivende oluşabilecek sıkışıklığın gözlemlenebileceği en üst katın bir altındaki kat için kattaki kullanıcıların tahliye süresi ölçüldüğünde aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır. Tahliye hareket modeli olarak SFPE hareket modeli kullanılmıştır. Yapılan çalışmada her ikisi de yönergesel tasarım metoduna göre aynı tahliye olanakları gerektiren iki binanın tahliye süresi simülasyonun iki katından daha fazla bir fark oluşturabileceğini göstermiştir.
leri genel prensipler kullanılarak modellenen binalarda tahliye simülasyonlarıkullanıldığıda dikka-
72 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
te değer farklıkların oluşabildiği durumlar gözlemlenebilmektedir. Bu bölümde aşağıdaki özellikler-
3 Performans bazlı tasarımda kullanılan enstürmanlar Performans bazlı tasarımlarda kullanılan en önemli enstrümanlar yangın ve duman simülasyon programları ile yangın tahliye
simülasyon programlarıdır. Günümüzde bu iki simülasyonun birleştirilerek birbirleri ile entegre olmaları kısmen sağlanabilmektedir. Yangın simülasyonları ile dumanın muhteviyatı, hareket tarzı, ortamda oluşan ısı transferleri sıcaklık ve hava hareketleri gibi perfromans bazlı tasarımda çok önemli olan veriler deney yapılmaksızın sağlanabilmektedir. Bu tip simülasyonlara artık otomatik sondürme ve algılama sistemleri, duman kontrol sistemleri de tanımlanarak olası yangında aktif yangından korunum sistemlerinin olumlu etkisi hesaba dâhil edilebilmektedir. Yapılan çalışmalarda bu tip yazılımların sonuçları gerçek testler ile karşılaştırılmış ve sonuçlarının gerçeğe çok yakın olduğu görülmüştür. Tabi ki bu tip çalışmaların konusunda uzman yangın mühendisleri tarafından yapılması ve ikinci bir denetim mekanizması tarafından denetlenmesi güvenli tasarım için bir mecburiyettir. Mevcut yapılar için yangın ve duman simülasyonları ile birlikte yerleşkede sıcak duman testlerinin de yapılması sistem tasarımının yeterliliğinin değerlendirilmesi kapsamında ek veriler elde edilmesini sağlamaktadır. Yeni yapılan binalar için bu testler
tasarımın doğrlanması için imalat sonrası devreye alma aşamasında yapılmaktadır. Tahliye simülasyonları binada Gereken Güvenli Tahliye Süresinin (GGTS) tespiti için yeri doldurulamaz bir enstrüman niteliğindedir. Zira özellikle kalabalık alışveriş merkezleri, stadyumlar, yüksek katlı binalar gibi tam ölçekli tahliye tatbikatı yapılmasının kimi durumlarda mümkün olmadığı binalarda bu tip simülasyonlar kullanılarak tahliye süreleri konusunda veri elde edilebilmektedir. Son yıllarda tahliye simülasyon programları yangın ve duman simülasyonları ile entegre çalışabilmekte, onlardan aldığı duman, zehirli gaz gibi verileri kullanarak bunu tahliye eden kişiler üzerinde değerlendirerek tahliye edenlerin dumandan etkilenme derecesini bir veri olarak yangın mühendisine sunabilmektedir. 4 Performans bazlı tasarımda kullanılan yeni girdiler lk başlarda bu tip analizler yapılırken sıcaklık ve görüş mesafesi (vizibilite) üzerinden yaşanabilir ortam sınırı değerlendirmeleri yapılmakta idi, görüş mesafesi kriteri bir anlamda dumanın etkisi olarak değerlendirilmekteydi, hali hazırda görüş
Günümüzde yapılan analizlerde artık FED (FractionalEffectiveDose) yani kısmi etkili doz ve FIC (Fractional Iritant Concentration) kısmi irrite edici konsantrasyon değerleri de izlenmektedir. mesafesinin 5 ila 10 metre aralığında sağlanabilmesi çeşitli standartlarca kabul gören bir hedef ve gerek kriterdir. Daha sonraları yapılan çalışmalar ve yangın analiz yöntemlerinin çeşitlenmesi ile yangında oluşan gazların boğucu ve zehirleyici etkileri irdelenebilir oldu. Kimi durumlarda görüş mesafesinin insan can güvenliğini tehdit etmemesi sadece tahliye hızını düşürmesi dikkate alınarak yaşanabilir ortam sınırı daha da fazla arttırıldı.
Nisan 2020 Güvenlik Yönetimi n 73
YANGIN GÜVENLİĞİ Günümüzde yapılan analizlerde artık FED (FractionalEffectiveDose) yani kısmi etkili doz ve FIC (Fractional Iritant Concentration) kısmi irrite edici konsantrasyon değerleri de izlenmektedir. Çeşitli kaynaklara göre FED ve FIC değerlerinin Kabul edilebilir sınırları değişiklik göstermektedir. ISO 13571’e göre FIC > 1 koşulunda maruz kalan popülasyonun %50 sinde hareket kabiliyetinde kayıp yaşamaktadır. Yukarıdaki tablolardan anlaşılacağı üzere artık yangının nasıl bir emisyon oluşturduğu da analizlere dahil edilmesi gereken bir veri olmuştur. Zira sadece yangın
yükü, ısı ve görüş mesafesi kriterleri üzerinden yapılan analizler ya çok töleranslı yada kimi zaman hatalı sonuçlar verebilmektedir. CO ve CO2 genelde etkili olacağı düşünülen emisyon gazları olmasına rağmen, yanan malzeme ve söndürme ajanına bağlı olarak kimi zaman NOx (Azot oksit), HCN (Hidrosiyanik asit) etkili emisyon gazları olabilmektedir. Sonuç Performans bazlı tasarım metodlarının giderek yaygınlaşması ve bu tip araçların hem tasarımcı hem de onay mekanizması tarafından kullanılması ile özellikle endüstri-
Zira yetkin mühendislerin yeterli sayıda mevcut olmadığı bir ülkede sadece standart ve yönetmeliklerin geliştirilerek ilerleme sağlanması mümkün değildir. yel binalarda daha verimli binaların inşa edilmesi sağlanabilecektir. Bu yöntemler mimari çalışmaların daha özgür yapılabilmesine olanak tanıyacağı gibi kararalma aşamasında yangın danışmanları için önemli bir bir yardımcı gereç olarak görev yapacaktır. Bu konuda akademik platformda test, deneme ve eğitim hizmetlerinin verilebilmesi, ileride tasarımcı veya kontrolör olarak görev alacak yetkin yangın mühendislerinin yetiştirilmesi için gerek şart olup, yönetmeliğimize performans bazlı tasarım olanağının girebilmesi için ön koşuldur. Zira yetkin mühendislerin yeterli sayıda mevcut olmadığı bir ülkede sadece standart ve yönetmeliklerin geliştirilerek ilerleme sağlanması mümkün değildir. Kaynaklar 1 BYKHY (2009), “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”, Bakanlar Kurulu kararı: 10.08.2009 tarihli 2009/15316 sayılı karar Resmi Gazete yayını: 09.09.2009 tarihli 27344 sayılı sayı 5. BYKHY (2015), “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”, Bakanlar Kurulu kararı: 16.03.2015 tarihli 2015/7401 sayılı karar Resmi Gazete yayını: 09.07.2015 tarihli 29411 sayılı sayı 2 SFPE Handbook of Fire ProtectionEngineering 3 Fire ProtectionHandbook 20 thedition 2008 National Fire ProtectionAssociation 4 NFPA 1 Fire Code 2018 National Fire ProtectionAssociation
74 n Güvenlik Yönetimi Nisan 2020
ABONE FORMU
ABONELİK BİLGİLERİ GÜVENLİK YÖNETİMİ DERGİSİNE 1 YILLIK ABONE OLMAK İSTİYORUM. ADI, SOYADI : FİRMA ADI : DOĞUM TARİHİ/YERİ: DERGİ TESLİM ADRESİ ADRES
:
POSTA KODU / SEMT / ŞEHİR DİĞER BİLGİLER: MESLEK
:
:
TEL
:
FAX
:
GSM
:
FATURA ADRESİ: ADRES:
POSTA KODU / SEMT /ŞEHİR VERGİ NO / DAİRESİ Güvenlik Yönetimi Dergisi’nin 1 yıllık abonelik bedeli 120 TL. + KDV’dir. Abonelik bedelini İş Bankası - Perpa Şubesi - Hesap No: 1188 0542685 IBAN: TR76 0006 4000 0011 188054268 yatırdıktan sonra dekontun fotokopisi ile birlikte bu formu doldurarak 0212 210 54 45’e fakslayabilir ya da info@guvenlikyonetimi.com adresine mail atarak hemen abone olabilirsiniz. 76 n Güvenlik Yönetimi Eylül 2019
R
E
K
75
L
A
23
M
I
N
D
E
19
25
1-ÖKİ
39
63
80
2-3
49
17
4-5
ÖK
57
11
71
13
A.K.
21
37
33
79
6-7
15
29
45
K
S