Güvenlik Yönetimi 60 by Güvenlik Yönetimi

ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ n AYDA BİR YAYINLANIR

HAZİRAN 2018 SAYI: 60

ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ HAZİRAN 2018 SAYI: 60

GÜVENLİKTE KABLO ÖZEL GÜVENLİK FEDERASYONU YAYINIDIR

ÖZEL GÜVENLİK FEDERASYONU YAYINIDIR

FOKUS: DENİZ VE LİMAN GÜVENLİĞİ ÖZEL DOSYA: GÜVENLİK SEKTÖRÜNDE ALAN EĞİTİMLERİ (ISPS) DENİZ VE LİMAN GÜVENLİĞİNDEKİ GELİŞMELER 1

ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ n AYDA BİR YAYINLANIR

HAZİRAN 2018 SAYI: 60

ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ HAZİRAN 2018 SAYI: 60

GÜVENLİKTE KABLO ÖZEL GÜVENLİK FEDERASYONU YAYINIDIR

ÖZEL GÜVENLİK FEDERASYONU YAYINIDIR

FOKUS: DENİZ VE LİMAN GÜVENLİĞİ ÖZEL DOSYA: GÜVENLİK SEKTÖRÜNDE ALAN EĞİTİMLERİ (ISPS) DENİZ VE LİMAN GÜVENLİĞİNDEKİ GELİŞMELER 1

HAZÄ°RAN 2018 SAYI: 60

içindekiler 26

40 10 BAŞKANDAN

KAPAK KONUSU

26 32

Binalarda yangın güvenliği ve kablo malzemeleri Darbe ve suya dayanımlı geliştirilmiş yangın alarm kablosu

12 EDİTÖR

14 GÜNCEL

Sektör ile ilgili kısa haberler

24 KÖŞE / Hayata Bakış

FOKUS

(ISPS) Deniz ve liman güvenliğindeki

gelişmeler 1

Uluslararası Denizcilik Örgütü

(IMO)’da ISPS kod çalışmalarının

başlaması

SEKTÖRDEN

“Tüm kurum ve kuruluşlara ürün desteği

sağlıyoruz ”

“Güvenlik, bir bütün olarak ele

alınmalıdır”

ELEKTRONİK GÜVENLİK

Yüksek güvenilirlik için modüler switchler

Video izleme sistemlerinde insan tespit

ÖZEL DOSYA

özelliğinin önemi

Saygınlığın ve kalitenin yolu alan

Akıllı teknolojiler şehir hayatını nasıl

eğitimlerinden geçer

değiştirecek?

Güvenlik Yönetimi ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ

HAZİRAN 2018

AYDA BİR YAYINLANIR

Özel Güvenlik Federasyonu adına imtiyaz sahibi O. Oryal ÜNVER Yürütme Kurulu O. Oryal ÜNVER İsmail UZELLİ Murat KÖSEREİSOĞLU Yusuf Vehbi DALDA Genel Yayın Yönetmeni Devrim BOZKURT devrim@guvenlikyonetimi.com Yazı İşleri Müdürü Ezgi ÖZCAN ezgi@guvenlikyonetimi.com Reklam Koordinatörü Çiğdem ÖZCAN cigdem@guvenlikyonetimi.com

Danışma Kurulu Alp SAUL Arzu YÜKSEL Doç. Dr. Gazi UÇKUN Füsun KOCAMAN Gültekin FİŞEK Hakan ÖZALP İsmail UZELLİ Murat KÖSEREİSOĞLU Okyay ŞENTÜRK O. Oryal ÜNVER Osman Levent CELASUN Prof. Abdurrahman KILIÇ Taner ALBAYRAK Yusuf Ziya ÖNCEL

GÜVENLİK HİZMETİ

Grafik Tasarım ve Baskıya hazırlık Derya BOZKURT derya@guvenlikyonetimi.com

Saygınlığın ve vicdan rahatlığının

Yayın Türü Yerel Süreli Yayın. Ayda bir yayınlanır.

temeli disiplin

AVM’lerde güvenlik

YANGIN GÜVENLİĞİ

Otomatik sprinkler

sistemlerinde yangın pompaları

90 Abone Formu

Yönetim Adresi Arkhe Tanıtım Hizmetleri Perpa Ticaret Merkezi B Blok Kat: 12 No:2049 Okmeydanı / Şişli / İstanbul Tel: (212) 210 54 45 Tel: (533) 413 78 08 Baskı ÖZGÜN OFSET TİC LTD ŞTİ 0212 280 00 09 Özel Güvenlik Sektörünün sesi Güvenlik Yönetimi Dergisi, sektörü bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Bu dergide yer alan her türlü haber, bilgi ve yorumlar; güvenilir olduğuna inanılan kaynaklar tarafından hazırlanmış araştırma raporları, değerlendirmeler, atıflar, çeviriler ve istatistikî verilerden derlenmiştir. Dergide yer alan tüm reklamların sorumluluğu firmalara, yazılardaki ve söyleşilerdeki görüşler sahibine aittir. Dergide yer alan yazılar izin alınmadan ve kaynak gösterilmeden hiçbir şekilde kullanılamaz.

92 Editöryel Takvim 94 Reklam İndeksi tanıtım hizmetleri

Perpa Ticaret Merk. B Blok Kat: 12 No: 2049 Okmeydanı / Şişli / İstanbul Tel: (212) 210 54 45 Faks: (212) 210 54 45 Gsm: (533) 413 78 08

BAŞKAN

p Eğitim

Değerli okurlarımız;

Profesyonel bir yaklaşımla, müşterilere yüksek kalitede hizmeti aynı zamanda eğitimli özel güvenlik personeli ile sunmak hedef olarak belirlenmiştir. Özel güvenlik sektöründe çalışan herkesin en azından gelişmesini tamamlamış güncel, temel özel güvenlik eğitimi alması, görevlerini yaparken daha yetkin olmalarını sağlayacaktır. Bu bağlamda özel güvenlik görevlilerinin eğitimlerinin yükseltilmesi çok önemlidir. Bu husus sürekli güncellenen teknoloji ile uyum sağlayan, temel eğitim seviyesini zorunlu kılmakta ve tüm Avrupa çapında kabul edilebilir standartlarda özel güvenlik görevlileri yeterliğini karşılayabilecek bir çerçevede düzenlenmeyi dikte etmektedir. İstenmeyen ve oluşabilecek olayların tümüdür şeklinde tanımladığımız risk. Özel güvenlik sektörünün en öncelikle dikkate aldığı koruyucu güvenlik unsurudur. Bu bağlamda risk; akla gelebilecek her aktiviteyle veya olayla fiilen bağlantılıdır; yani risk aslında bir kayıptır bir başka ifade ile de değer kaybıdır. Bu neden ile özel güvenlik sektörü risk analizlerinin sürekliliğini sağlayıp analiz sonuçlarına göre güvenlik tedbirlerini geliştirmeleri gereklidir. Güvenlik tedbirlerinin gelişmesini sağlamak için; sektör çalışanlarının ve paydaşlarının temelde risk analizi kavramını ve esaslarını öğrenmesini zorunlu kılmaktadır. Mayıs ayında sizlere ABD’de güvenlik eğitimi ile ilgi çalışmaları paylaşmıştım. Bu paylaşımın özelikle hazırlık döneminde paylaşanlarının içinde yer alan paydaşları örnek alarak bizim de memleketimizde de uygulamayı oluşturmak için yurdumuza uygun bir çalışma gerçekleştirmeyi tüm güvenlik sektörüne öneriyorum. Emniyet Genel Müdürlüğü, üniversiteler, güvenlik sektöründe yer alan sivil toplum örgütleri ve hizmet ilgili kurumların katılımları ile bir dizi çalışma düzenleyelim. Bu çalışmalarda güvenlik elemanlarına, yöneticilerine yönelik, teknolojinin bize yarattığı olanakları da kullanarak eğitim modülleri oluşturalım. Özelikle uzun süredir geliştirilmesini ve eksikliğini tespit ettiğimiz, temel özel güvenlik eğitimi, risk analizi, alan eğitimleri, tatbikat esaslarının tespiti, silahlı güvenlik için eğitim, eğitimde kullanacağımız yayınları gözden geçirilmesi, konularında ortak çalışma ile bir müfredat oluşturalım. Ülkemizde 41 üniversitemizde 2 yıllık özel güvenlik programları yürütülmektedir. Federasyonumuz ile beraberce neden çalışmaya başlamıyoruz? Haydi kolları sıvayalım. Haydi iş başına. Güvenlik içinde yaşam dilerim.

10 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

O. Oryal ÜNVER ÖGF (Özel Güvenlik Federasyonu) Yönetim Kurulu Başkanı

Eğitimin sürekli

gelişimi; çalışanların performanslarını, kalite standartlarını, profesyonelliği arttırmakta ve aynı zamanda özel güvenlik sektöründeki çalışmaları hep ileriye taşıyan temel bir bileşen olduğu sonucu hepimizin bildiği gerçektir.

Haziran 2018 GĂźvenlik YĂśnetimi n 11

ş EDİTÖR

Güvenlikte kablonun önemi Şehirleşmenin, sanayileşmenin ve nüfusun her geçen gün artması güvenlikte yeni çözüm arayışlarına ve alınan önlemlerin artmasına sebep oluyor. Güvenlik deyince, fiziki, yangın, elektronik güvenlik gibi temel disiplin başlıkları aklımıza geliyor. Güvenlikte kablo başlı başına büyük bir alana sahip. Yangın güvenliğinden bina otomasyonuna, elektronik güvenlikten, CCTV ve kameralara kadar tüm güvenlik sistemlerin damarlarını kablolar oluşturuyor. Yalnızca güvenlik firmalarının değil, malzeme temin eden ve kablo üreten firmaların da ürettikleri ürünlerde yeniliklere gitmelerine ve ihtiyaca göre ürün üretmelerine, güvenli yaşam kelimesinin kökten donatılmasını kablo üreticileri "güvenle" sağlıyor. Bu sayımızda kapak konusuna taşıdığımız kablo güvenliğini, bundan sonra her sayımızda "Yapısal Kablolama ve Kablo’’ disiplin başlığımızda inceleyeceğiz. Kabloya dair bilgi ve deneyimlerini bizimle paylaşanlar; Kablo Sanayicileri Derneği ve Prysmian Türkiye teknik yazılarıyla, kapak konumuzda yerlerini aldılar. Fokus konumuz Deniz ve Liman Güvenliği, deniz ve liman güvenliği konusunda Özel Güvenlik Federasyonu Başkanı Oryal Ünver’in kaleme aldığı, Deniz ve Liman Güvenliğinde PC Belgesinin Önemi 1 başlıklı yazı dizisinin ilk makalesini okuyabilirsiniz. Tepe Güvenlik Savunma Sistemleri San. A.Ş. deniz ve liman güvenliği konusunda, Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO)’da ISPS kod çalışmalarının başlaması, başlıklı teknik yazısını inceleyebilirsiniz. Özel Dosya Konumuz Güvenlik Sektöründe Alan Eğitimleri, Profesör Doktor Gazi Uçkun, kaleme aldığı yazısında güvenlik hizmetlerinin eğitim materyallerini ve eğitim yerlerini inceledi. Sektörden bölümümüzün konukları ise; Ergosis Güvenlik Sistemleri Bilgisayar Sanayi ve Ticaret A.Ş. Genel Müdürü Ahmet Kerestecioğlu ile teknolojik yeniliklerle bütünleşen güvenlik sistemlerini, Cenova Bilişim Teknolojileri İhracat İthalat San. A.Ş. Yöneticisi İlker Söyük ile güvenliğin bilişim sektöründeki alanlarına dair bilgilendirici röportajlar gerçekleştirdik. Bu sayıda her sayıda olduğumuz gibi, güvenliğe dair birbirinden farklı temaları ve özel dosya konularını sizler için bir araya getirdik.

Keyifli okumalar dileriz

12 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

Ezgi ÖZCAN

Kablo

güvenliği başlı başına büyük bir alana sahip. Yangın güvenliğinden bina otomasyonuna, elektronik güvenlikten, CCTV ve kameralara kadar tüm güvenlik sistemlerin damarlarını kablolar oluşturuyor.

GÜNCEL

GÜSOD, Metprom web tabanlı, (ISPS) güvenli gemi ve liman eğitimini başlattı Güsod, Piri Reis Üniversitesi, World Maritime Üniversitesi,Boras Üniversitesi, Wismar Üniversitesi ve STS , ortaklığıyla Metprom Projesi oluşturuldu. Güsod bu projeyi Türkçeye çevirerek denizcilik sektörünün hizmetine sundu. Deniz limanlarında görev alacak güvenlik personeline, güvenlik eğitimi verilmesi ve bu eğitimde simülasyon tabanlı modüllerle geliştirilmiş olan yeniliğin transfer edilmesine olanak sağlayan proje, Avrupa standartlarında eğitimi Türkiye ile buluşturuyor. Metprom’la birlikte tüm Avrupa Birliği üye ülkelerinde çalışabilecek kalifiye eğitimciler yetiştirilecek, ISPS Code

ile uyumlu liman tesislerinde görev yapan eğitimli liman güvenlik personeli olacak, Avrupa Birliği liman güvenliği ve geliştirilmiş liman güvenliği standartlarında uygunluk sağlanacaktır. Dünya ticaretinin %90’dan fazlasının gerçekleştiği limanlarda, gemi trafiği yoğunluğu nedeniyle giderek daha karmaşık hale gelen operasyonlardan doğan güvenlik açıkları giderilmeye çalışılacaktır. Projenin ikinci amacı ise, Avrupa Birliği çapındaki farklı uygulamaların, standartlarla uyumlu hale getirilmiş eğitim programları vasıtasıyla üye ülkelerdeki liman güvenliği yöntemlerini transfer etmektir. Metprom Projesi; katılımcı-

ların, seyahat, kayıt danışman ücreti gibi tüm giderleri hesaplanarak, zamandan ve bütçeden kazanması için online eğitim programı olarak tasarlandı. Metprom web tabanlı liman güvenliği eğitim programına www.gusod.org adresinden çevrimiçi olarak katılabilirsiniz.

EDS Hanwha Techwin işbirliğiyle “Yeni ürünler ve çözümler eğitimi’’ gerçekleştirildi

Mayıs ayında çözüm ortaklarının katılımıyla “Yeni ürünler ve çözümler” eğitimini Ankara Divan Otel’de gerçekleştirildi. Eğitim, Hanwha Techwin’in Wisenet ürün ve yazılımlarını kapsayarak, yeni ürünler, endüstriyel çözümler, Wisenet Wave, Smartviewer, Wisenet SSM (v2.0) yazılım çözümleri, sektörel çözümler, kayıt cihazları başlıklarını

14 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

içeriyordu. Eğitimi veren Hanwha Teknik Müdürü Devrim Esentürk, ürünlerin öne çıkan ve entegrasyonu kolaylaştıran özellikleri detaylandırdı ve Hanwha Techwin’den yeni Wisenet WAVE video yönetim yazılımı (VMS) 64’e kadar yüksek çözünürlüklü video akışlarını görüntülemeyi neredeyse hiçbir çaba sarf etmeden kullanıla-

bilir hale getirdiğini anlattı. Wisenet WAVE’in başlıca tüm işletim sistemleri için uygulamaları bulunduğundan kullanıcılarının masaüstü bilgisayarlarında, mobil cihazlarında, raf yapısındaki sunucularında veya hatta düşük güçlü yerleşik cihazlarında kullanmayı tercih ettikleri işletim sistemi veya cihazlarla sınırlı kalınmayacağı belirtildi.

GÜNCEL

Norm Teknik eğitimlere devam ediyor

Norm Teknik, gelenekselleşen şirket içi eğitimlerine devam ediyor. İlgili eğitim semineri kapsamında

“İş Sağlığı ve Güvenliği” konusu Norm Teknik İstanbul merkez ofisinde sektör eğitmenleri tara-

Ayvaz’dan eğitime destek Yurt çapında gerçekleştirdiği eğitime destek faaliyetleriyle adından söz ettiren Ayvaz’ın sıradaki durağı Hakkari Çukurca oldu. Şirket, Çığlı Köyü’nde yer alan ilköğretim okulunun atıl durumdaki konferans salonuna koltuk ve perde; kütüphanesine ise masa, sandalye ve kitap bağışında bulundu. Hakkari Çukurca’da bulunan Çığlı Köyü Şehit Binbaşı Erdoğan Özdemir İlköğretim Okulu’ndan gelen destek mesajına olumlu yanıt veren şirket, okulun atıl durumdaki konferans salonuna iki yüz adet konferans koltuğu; kütüphanesine çok sayıda masa ve sandalye gönderdi. Okulun eğitim materyali açısından eksiklik çeken anaokulu bölümü için ise; Ayvaz çalışanları bir araya gelerek eğitici oyuncak ve çocuk kitabı alışverişlerinde bulundular. Yapılan tüm yardımlar şirketin Hadımköy’de

16 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

yer alan merkezinde toplanarak büyük bir kamyona yüklendi ve bağış birkaç gün süren zorlu yolculuktan sonra sınır köyünde bulunan okula ulaştı. Ayvaz’ın desteğine teşekkürlerini bildirmek isteyen okul yönetimi tarafından okulun konferans salonuna “Ayvaz Konferans Salonu” adı verildi.

fından gerçekleştirildi. Eğitimde; iş ekipmanlarının güvenli kullanımı, iş kazalarının sebepleri ve korunma prensipleri, iş kazaları, kimyasal fiziksel ve ergonomik risk etmenleri gibi birçok konu detaylı olarak işlenirken, performans analizleri, yıllık bütçe planlamaları, ekip içi motivasyon aktiviteleri gibi güncel konulara da değinildi. “bilgiyi paylaşın” yaklaşımı ile gerek şirket içi eğitimleri gerekse çalışanlarına verdiği önem ile yangın güvenliği sektöründe başarılı projelerin tercihi olmaya devam eden Norm Teknik, eğitim seminerlerine farklı konu başlıkları ile devam edeceğini belirtti.

GÜNCEL

Securitas Türkiye yılın tedarikçilerini seçti Securitas Türkiye bu sene dokuzuncusunu düzenlediği “Securitas Tedarikçiler Günü’nü 09 Mayıs 2018 tarihinde, İstanbul Divan Otel’de gerçekleştirdi. Organizasyon geleneksel hale gelen yılın tedarikçileri ödül töreni ile son buldu. Securitas yöneticilerinin, çözüm ortaklarının ve temsilcilerinin katıldığı etkinlik Securitas Türkiye Ülke Başkan Yardımcısı Kurtuluş Dönmezer’in açılış konuşması ile başladı ardından TEDAR (Tedarik Zinciri Yönetimi Derneği) Yönetim Kurulu Başkanı ve Siemens Tedarik Zinciri Yönetimi Direktörü Tuğrul Günal da “Tedarik zinciri yönetimi stratejisi ve geleceği” konulu sunumu ile yer aldı. Günal’ın sunumundan sonra söz olan Securitas Türkiye İdari İşler, Satın alma ve Lojistik Koordinatörü Uluç Kayhan ise şirketin satın alma ve lojistik süreçlerini anlattı. Securitas Tedarikçi Günü’nün ikinci bölümünde de sürdürülebilir hizmet başarısı

kapsamında belirlenen konulara gerek hizmetin sürekliliği, gerek çalışan aidiyetinin arttırılmasına katkıda bulunan çalışmaların paylaşıldığı sunumlar yapıldı. Güvenlik sektöründe bir ilk olan, Securitas’ın 13 bin çalışan için hayata geçirdiği “Securitas Çalışanları Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı” ve yangına ilk müdahalenin önemine dikkat çeken Securitas İtfaiye Hizmetleri’nin sunumu sürdürülebilir hizmette dikkat çeken konular oldu. Öte yandan endüstri 4.0’ın hayatımızdaki yerine güvenlik 4.0’la karşılık veren Securitas, bu süreçte

hayatlarına giren teknolojiyi nasıl kullandıklarını ve sürece nasıl entegre olduklarını tedarikçileri ile paylaştı. Securitas Engelsiz Projesi kapsamında tüm katılımcılara günün anısı olarak Securitas Ormanı’ndan birer ağaç hediye edildi. “Tedarikçi Günü 2018” toplantısı sonunda, Securitas Türkiye tarafından her yıl geleneksel olarak verilen “Yılın Tedarikçileri” ödülleri sahiplerini buldu. Bu yıl ödül almaya hak kazananlar Uçar Model Kalıp ve Tasarım, Sodexo Avantaj ve Ödüllendirme Hizmetleri A.Ş. ve BP Petrolleri’nin oldu.

Prysmian Kablo, Data Center 2018’deydi

Prysmian Kablo, 8 Mayıs günü, Bilişim Altyapı Sistemcileri Derneği’nin (BASİD) düzenlediği Data Center Türkiye 2018

18 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

Konferansı’na katıldı ve yapısal kablolama alanındaki yeni teknolojilerini ve OM5 yeni nesil fiber çözümlerini, konferansa katılan sektör yetkilileriyle paylaşma fırsatı buldu. Enerji ve telekomünikasyon kabloları üreten Prysmian Kablo’nun Altın Sponsor olarak katılım sağladığı Data Center Türkiye 2018 Konferansı, 08 Mayıs 2018 tarihinde Wyndham Grand İstanbul Levent’te düzenlendi. Konferans kapsamında fiber optik kablolamada Global Ürün Müdürü Tayfun Eren, “Yeni nesil fiber çözümleri” başlıklı bir sunum yaptı. Sektörün bir araya geldiği ve bu yıl 5. kez düzenlenen Data Center Türkiye 2018 Konferansı’nın ana teması,

“Veri merkezlerinin geleceği ve bulut teknolojilerinde hibrit yapılanma” idi. Bilişim Altyapı Sistemcileri Derneği (BASİD) ve Building Industry Consulting Service Industry (BICSI) iş birliğinde düzenlenen Data Center Türkiye Konferansı’nda, gün boyu, iki ayrı salonda hem ana temayla ilgili olarak teknik konular hem de geleceğin teknolojileri hakkında sunumlar yapıldı. Konferansa, teknoloji altyapısı sunan şirketlerin yöneticileri, bilgi işlem yetkilileri ve akademisyenler, veri merkezi entegratörleri ve yöneticileri, işletme müdürleri, BT yöneticileri, ağ, kablolama ve haberleşme mühendisleri, satınalma yöneticileri, mimarlar ve iş analistleri katıldı.

GÜNCEL

Tepe Savunma yaratıcı fikirleri ödüllendirdi

Tepe Savunma ve Güvenlik A.Ş. yenilikçilik politikasını şirket çalışanlarına yönelik başlattığı Ideathon maratonuyla güçlendirdi. Ideathon

Projesi ile hizmetlerini deneyim, hız, dijitalleşme, yetkinlik iyileştirmesi yaratmayı; uygulanabilir, özgün, fayda sağlayacak fikirlerle

Çipli kimlik almayanlar dikkat Çipli kimlik almayanlar dikkat! Siber suçlarla mücadele polislerinin 35 kişilik dolandırıcılık çetesine yaptığı operasyon, bir güvenlik açığını ortaya çıkardı. Çipli kimlikler için parmak ve avuç içi izi alan nüfus müdürlüklerinin, eski kayıtlar olmadığı için karşılaştırma yapamadığı ortaya çıktı. İstanbul Siber Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğü ekipleri, bilgilerini ele geçirdikleri banka müşterilerinin hesaplarını sahte kimliklerle boşaltan 35 kişilik bir çeteyi çökertti ve 22 çete üyesi tutuklandı. Çete liderinin, sahte belgelerle Hayrullah Y. adına çipli kimlik aldığı belirlendi. 1 milyon TL’yi aşan vurgun yapan çeteye bilgileri sızdıran bankacılar Hilal B. ile Eray A. da cezaevine konuldu. Savcılık çipli sahte kimliğe incelenmek üzere el koydu. Operasyon, yeni kimliklere yönelik bir güvenlik açığını da ortaya çıkardı. Firari çete lideri Osman Ö.’nün sahte belgelerle başkası adına ‘çipli kimlik’ aldığı belirlendi. Adına kendisinden önce sahte çipli kimlik alınan kişilerin kimlik başvurularında parmak izlerini verdiklerinde durumu fark edebilecekleri ifade ediliyor. Yeni kimliklerini almayan kişilerin kimlik başvurularını hızlandırmaları gerektiği bildirildi.

20 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

geliştirmeyi planlıyor. Fikir maratonunun ilk adımı olan Ideathon Projesi ile çalışanlarına fikirlerini özgür bir platformda anlatma fırsatı sundu. Ideathon Day’de dereceye giren çalışanların fikirleri, geliştirilerek Tepe Savunma’da hayata geçirilme şansını bulacak. Ideathon Day’de sunumlarını gerçekleştirerek ödül almaya hak kazanan Tepe Savunma çalışanları; birinci Emirhan Erdoğan, ikinci Murat Şaşmaz ve üçüncü İlker Gündoğdu ile Gökhan Altınok ödüllerini Genel Müdür Bora Doğualp’in elinden aldılar.

Securitas Türkiye ve Pronet güç birliği yaptı Securitas Güvenlik Hizmetleri ile Pronet Güvenlik ve Danışmanlık Hizmetleri, gelişmekte olan sektörel ihtiyaçlara hızlı çözüm üretmek ve her iki şirketin ortak değeri olan müşteri odaklı yaklaşımı daha ileri bir seviyeye taşımak hedefiyle güçlerini birleştirme kararı aldı. Sektörü yakından tanıyan iki şirketin birlikte attığı bu adımla beraber daha geniş bir çözüm yelpazesi ve yenilikçi bakış açıları oluşturulmasının yanı sıra sektör adına katma değer yaratılması hedefleniyor. Güç birliğine yönelik olarak iki şirket arasında 31 Mayıs 2018 tarihinde imzalanan anlaşmanın ardından her iki şirketin yönetiminde bir değişiklik yaşanmazken, idari kadro ve saha çalışanları görevlerine devam edecekler. Pronet’in ana faaliyet konusu olan, ev ve işyerlerine yönelik elektronik güvenlik, alarm sistemlerinin söz konusu anlaşmaya konu olmadığı ve bu şirketin mevcut ortaklık yapısıyla çalışmalarını sürdürdüğü ifade edildi.

GÜNCEL

Ateksis “Dünyanın En İyi Rezidansı” Ödüllü Quasar İstanbul Projesi’nde ‘Quasar İstanbul Mecidiyeköy’ Uluslararası Gayrimenkul Ödülleri’nde “Dünyanın En İyi Rezidansı” ödülü ile tescillendi. Ateksis Quasar İstanbul Projesi’nde, Bosch’un en üst seviye seslendirme ve acil anons sistemi olan Preasideo ile yer aldı. Seslendirme sisteminde her blok altında birbirinden bağımsız bir şekilde yer alan sistem merkezleri bulunmakta. Projede toplamda farklı güç çıkışlarına sahip 92 amplifikatör ve 277 adet ses bölgesi ile mimari tasarıma ve uluslararası standartlara uygun hoparlörler kullanıldı. Otel ve rezidans kulesindeki katlardaki zone mantığı ile çalışan konut - oda içi ayrı, koridor hatları ayrı olacak şekilde ve tasarlandı. İstenildiği takdirde asansör hatlarına müzik yayını yapılabilen ve 3 ayrı merkezin sistem odasından bina güvenlik merkezleriyle bağlantılı masaüstü anons mikrofonları bulunmaktadır. Bu mikrofonlar ile her bir kulenin istenildiği takdirde, bir katına koridor ve oda içlerine ayrı ayrı canlı

anons ve üzerindeki tuş takımına kaydedilmiş, acil durum veya tahliye kayıtlı mesajlarını gönderebilmektedir. Blokların yangın algılama sistemine entegrasyonu yapılan Bosch Preasideo sistemi, yangın anında, yangın çıkan bölgeye tahliye anonsu yapılarak acil bir durumda blokların güvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamaktadır. Ayrıca güvenlik merkezlerindeki anons mikrofonları

sayesinde herhangi bir tahliye gerektirecek acil durumda, istenilen bir kata veya tüm kule katına canlı anons veya kayıtlı tahliye anonsunu gönderebiliyor. Sistem merkezlerinde bulunan yedek amplifikatörler veya herhangi bir amfinin arızalanması durumunda, sistemde kayıp olmadan yedeği otomatik olarak devreye girmekte ve sistem çalışmasının sürekliliği de sağlanmaktadır.

Google güvenlik açığını bulana para veriyor

İnternet devi Google, bilgisayar korsanlarının şirketin sunucularına sızmalarını sağlayacak bir güvenlik açığını keşfettiği için Ezequiel Pereira dlı Uruguaylı gence 36 bin dolar para

22 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

ödülü verdi. Geçtiğimiz yıl 274 farklı güvenlik açığı bulan ‘beyaz şapkalı’ hackerlara toplamda 2.9 milyon dolar dağıtan Google, sistemde arka kapı bulan kişileri ödüllendirmeye devam ediyor. Uruguaylı 17 yaşındaki Ezequiel Pereira adlı genç, internet devinin güvenlik açığını bularak 36 bin dolarlık dev ödülün sahibi oldu. Üstelik bu para ödülü, Pereira için ilk değil. Google’dan daha önce de çeşitli meblağlarda para ödülleri kazanan Uruguaylı genç, ilk açığını 2016 yılında bulmuş ve 500

dolar kazanmış.İlk bilgisayarını 10 yaşında alan Pereira, 11 yaşından bu yana kodlama tekniğiyle ilgileniyor. Daha önce Google’ın merkezini de ziyaret etme şansı yakalayan lise öğrencisi, bulduğu ilk açıktan sonra çok şaşırdığını ve o zamandan beri sistemdeki açıkları tespit etmek için çabaladığını söyledi. Beşinci ve en karlı açığını bu yılın başlarında bulan ve incelemesi için Google’a ileten Pereira, şirket içi iletişim programlarında bulduğu arka kapı sayesinde 36 bin dolar kazanmayı başardı.

HAYATA BAKIŞ

“Dünden bugüne” Dünyada siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel alanlarda yaşanan hızlı değişimlere rağmen toplumsal yaşamın en temel kurumu olan aile önemini ve varlığını sürdürmeye devam etmektedir. İnsanlık tarihinin başlangıcından itibaren yapısı ve kapsamı zaman göre değişen yaşanılan toplumun kültürel yapısına göre şekillenerek varlığını sürdüren sosyal içerikli bir kavram olan aile, toplumlar için önemli bir yere sahiptir. Nasıl ki fizik için atom, biyoloji için hücre ne ise ve anlama geliyorsa toplumlar için de ailenin önemi öyledir. Bu nedenle aile toplumun kalbi ve temelidir diyebiliriz. Aile, bireyin yaşamı boyunca davranışlarını şekillendirmede etkili olabilen toplumsal bir kurumdur. Ailenin bireyi ve toplumu ilgilendiren pek çok işlevi bulunmaktadır. Aile doğduğumuz andan itibaren ilk öğrenme ortamımız olup aynı zamanda bireysel ve toplumsal yaşamın da şekillendiği yerlerdir. Her bir aile, geçmişten gelen uzun süre denenmiş alışkanlıklara sahiptir. Bu alışkanlıkları aile kurallarında ve kültüründe yer alır. Dolayısıyla birey bu alışkanlıkları ailede öğrenerek yaşamına devam eder. Ailede eğitim; bireye şahsiyetinin ve yaşam felsefesinin temelini oluşturacak davranış modelleri sunar. Ne var ki modernleşme sürecinde yaşanan sosyal, kültürel ve ekonomik dönüşümler aile yapı ve fonksiyonları üzerinde önemli değişiklikler meydana getirmiştir. Özellikle 21. yüzyılda hız kazanan bilimsel ve teknolojik gelişmeler, hızlı kentleşme, sanayileşme iç ve dış göç hareketleri gibi gelişmeler toplumumuzun temelini teşkil eden geleneksel aile yapısının rol ve işlevlerinde derin etkiler yapmıştır. Toplumun temeli ve çekirdeği olarak kabul edilen ailenin değerlerindeki zayıflama geçmişe nazaran daha belirgin hale gelmiştir. Bütün bunlar, aile kurumunun sorun çözme önemini her geçen gün kaybetmekte olduğuna ve bireylerin kimlik bunalımının yalnızlaşma ve yoksullaşmanın çatışma ve kavga kültürünün nesnesi haline geldiğini işaret etmektedir. Aile hangi çağda ve hangi kültürde olursa olsun, insan topluluklarının karakteristik bir özelliğini oluşturur. Son zamanlarda kültürler üzerinde yapılan bilimsel araştırmalar aile olmadan yeryüzündeki toplumların hiç birisinin varlık gösteremediği yönünde bulgular ortaya koymaktadır. Toplumsal ve politik hayatta çok çeşitli değişimlere sebep olan modernleşme, toplumun temeli kabul edilen aile yapı ve fonksiyonları üzerinde de büyük etkiler doğurmuştur. Yenileşmenin yol açtığı değişimler toplumsal kurumların diğer örneklerinde (siyaset-hukuk-sanat-ahlak vs.) olduğu gibi aile kurumunda da değişimlere yol açmıştır.

Aile yapısına önem vermemiz dileği ile…

24 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

Oğuz GÜLAY

Aile hangi çağda ve hangi kültürde olursa olsun, insan topluluklarının karakteristik bir özelliğini oluşturur.

KAPAK GÜVENLİKTE KABLO

Binalarda yangın güvenliği ve kablo malzemeleri Elektrik tesisatlarının, dolayısı ile kabloların kullanıldığı yerler, binalardaki yatay ve dikey alanları birbirine bağladıkları ve yüksek miktarda yanıcı malzeme barındırdıkları için yangın esnasında risk faktörü oluşturmaktadır. KABLODER (Kablo Sanayicileri Derneği)

lektrik tesisatlarının, dolayısı ile kabloların kullanıldığı yerler, binalardaki yatay ve dikey alanları birbirine bağladıkları ve yüksek miktarda yanıcı malzeme barındırdıkları için yangın esnasında risk faktörü oluşturmaktadır. Yapılan araştırmalar, yangın anındaki ölümlerin çok büyük bir kısmının dumandan ve zehirli gazların solunmasından kaynaklandığını göstermektedir. Elektrik tesisatında kullanılacak olan malzemelerin özelliklerine ve yangın esnasında gösterecekleri performansa bağlı olarak doğru kablo seçiminin yapılması; bu sayede yangın sırasında oluşabilecek yoğun dumanın, toksik ve korozif gazların ve alevin hızlı ilerlemesinin önüne geçilerek, binanın tahliyesi ve yangın söndürme çalışmalarının verimli bir şekilde yapılması, dolayısı ile can ve mal güvenliğinin sağlanması en önemli unsurlardan biridir. Günümüzde inşa edilen yapılarda, yüksek miktarda kullanılan malzemelerden biri olmalarından dolayı kabloların seçimi, “güvenli” yaşam alanlarının inşa edilmesinde çok kritik ve önemli bir rol oynamaktadır.

26 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

Bu yazıda, 1988 yılından bu yana üzerinde çalışılan Yapı Malzemeleri Yönetmeliği, “CPR - Construction Products Regulation (EU) No: 305/2011” ve bu yönetmeliğin kablo sektöründeki uzantısı olan ve güç, kontrol ve iletişim kablolarındaki uygulamaları düzenleyen “EN 50575” standardı ile testlerin detaylı olarak açıklandığı “EN 50399” standardı hakkında bilgiler verilmiştir. Anahtar Kelimeler: CPR, Yapı Malzemeleri

Yönetmeliği, kablo, yangın, EN 50575, EN 50399, EN 50399, elektrik, duman, gaz.

1 Binalarda yangın güvenliği Zamanımızın %90’ını binalarda geçiriyoruz. Evlerimiz, ofislerimiz, hastaneler, okullar, oteller ve kamu binaları gibi yangınların %90’ının meydana geldiği binalarda her yıl yangınlarda binlerce kişi hayatını kaybediyor ve son yıllarda yangının başlamasından yayılma-

KAPAK GÜVENLİKTE KABLO Günümüzde inşa edilen yapılarda, yüksek miktarda kullanılan malzemelerden biri olmalarından dolayı kabloların seçimi, “güvenli” yaşam alanlarının inşa edilmesinde çok kritik ve önemli bir rol oynamaktadır. sına kadar geçen ortalama süre 25 dakikadan 3 dakikaya kadar düşmüştür. Elektrik tesisatlarının, dolayısı ile kabloların kullanıldığı yerler, binalardaki yatay ve dikey alanları birbirine bağladıkları ve yüksek miktarda yanıcı malzeme barındırdıkları için yangın esnasında risk faktörü oluşturmaktadır. Yapılan araştırmalar, yangın anındaki ölümlerin çok büyük bir kısmının dumandan ve zehirli gazların solunmasından kaynaklandığını göstermektedir. Elektrik tesisatında kullanılacak olan malzemelerin özelliklerine ve yangın esnasında gösterecekleri performansa bağlı olarak doğru kablo seçiminin yapılması; bu sayede yangın sırasında oluşabilecek yoğun dumanın, toksik ve korozif gazların ve alevin hızlı ilerlemesinin önüne geçilerek, binanın tahliyesi ve yangın söndürme çalışmalarının verimli bir şekilde yapılması, dolayısı ile can ve mal güvenliğinin sağlanması en önemli unsurlardan biridir. Binaların inşasında kullanılan yapı malzemeleri önemli ölçüde gelişmesine rağmen, binaların yangın güvenliğini düzenleyen yönetmelikler bu gelişime ayak uyduramamıştır.

2 CPR nedir? Kapsamı ve amacı nelerdir? CPR, yapılarda kullanılan her türlü güç, kontrol ve iletişim kablolarının performans beyanlarını ve CE işaretlemesini zorunlu kılan; Avrupa pazarında ortak bir dil oluşturulmasını sağlayan yönetmeliktir. CPR’ın amacı, yapı

28 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

malzemelerinin temel karakteristikleri ile ilgili performans beyanlarının ve malzemelere CE işaretinin iliştirilmesinin kurallarını oluşturarak, yapı malzemelerinin piyasaya arz edilmesi ve piyasada bulundurulması ile ilgili usul ve esasları belirlemek, bununla birlikte yapı malzemelerinin performansları ile ilgili olarak güvenilir bir bilgi kaynağı oluşturmaktır. Şehirleşmenin ve dikey yapılaşmanın giderek arttığı ülkemizde, binalarda kullanılan kablo miktarı her geçen gün artarken, “Binaların yangından korunması hakkında yönetmelik” halen yapılarda kullanılacak kabloların sahip olması gereken yangın performansları ile ilgili kesin ve net tanımlamalar ve zorunluluklar getirmemektedir. Doğru kablo seçimi yapılarak yangın sırasında oluşabilecek yoğun dumanın, toksik ve korozif gazların ve alevin hızlı ilerlemesinin önüne geçilmesi ve bu sayede insanların güvenli bir şekilde yangın mahallinden tahliye edilebilmesi ve yangına müdahalenin güvenli bir şekilde yapılabilmesi amaçlanmaktadır.

3. EN 50575 ve EN 50399 standartları EN 50575 standardı, bina ve altyapı dâhil olmak üzere, herhangi bir yapıda kullanılan “güç, kontrol ve iletişim” kablolarının yangına tepki performansı gerekliliklerini, bu gerekliliklerle ilgili testleri ve uygunluk değerlendirmeleri ile ilgili kriterleri belirler. Bununla birlikte yapılarda kullanılan kabloların yangına karşı performans beyanlarını ve CE işaretlemesini zorunlu

kılar. EN 50399 standardında ise, CPR kapsamında bulunan kabloların Avrupa Sınıflarına göre sınıflandırılabilmesi için yangına tepki performanslarının ölçülebilmesini sağlayacak test yöntemleri, düzenekleri, bu düzeneklerin kalibrasyonu, testlerin uygulama işlemleri ve sonuçlarının raporlanması konuları detaylı olarak açıklanmıştır.

4. CPR ve CE işaretlemesi Ürün etiketlerine yapılacak olan CE işaretlemesinde, sadece CE işaretinin koyulması dışında hangi bilgilerin, hangi formatta ve nasıl ürünün etiketine yerleştirileceği EN 50575 standardında açık ve net olarak belirtilmiştir. Bugüne kadar sadece Low Voltage Directive (LVD) – Alçak Gerilim Direktifi altında yapılan ve imalatçının kendi beyanına göre yapılması yeterli olan CE deklarasyonu ve işaretlemesinin, CPR altında yapılmasına olanak sağlayan EN 50575 standardı birçok yeniliği de beraberinde getirmiştir. EN 50575 standardında bulunan yangına tepki sınıfları ile ilgili temel sınıflandırma kriterleri ve ilgili test metotları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Bunların yanı sıra, sınıflandırmada kullanılan ve duman oluşumu-(s), yanarak düşen parçacık-(d) ve asitlik derecesi-(a) gibi ek kriterler de standartta detaylandırılmıştır.

KAPAK GÜVENLİKTE KABLO

EN 50575 standardında belirtilen gereklilikler sağlandıktan sonra, kablonun etiketine aşağıda bir örneği görülen CE işareti ve ek bilgileri iliştirilir. CE işaretinin ürün etiketine iliştirilmesi için zorunlu olan performans

aşağıda bir örneği görülen DoP belgesi düzenlenir.

Güvenli yaşam alanlarının inşası için:

6 Sonuç

beyanı (DoP)’nun hazırlanması ile ilgili kritik noktalar ve gereklilikler de EN 50575 standardında açık ve net olarak tanımlanmıştır.

5 CPR ve Performans Beyanı (DoP) Her firma, EN 50575 standardı kapsamındaki ürününü ilgili pazara sürmeden önce yasal olarak, o ürünün kodu, kullanım amacı ve yangına tepki performansı bilgilerini de içeren bir performans beyanı (Declaration of Performance -DoP) düzenlemek zorundadır. Performans beyanı (DoP) düzenlemek isteyen üretici, ürünlerini Avrupa Komisyonu’nun NANDO sisteminde yayınlanan Onaylanmış Kuruluşlara veya onaylanmış test laboratuvarlarına göndererek, testlerini yaptırıp ilgili CPR sınıfına göre belgelendirir. Tüm bu bilgiler ışığında her bir ürün grubu için 30 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

aza indirmek ve standartlara uymayan düşük kaliteli ürünlerin piyasaya sürülmesinin ve kullanılmasının önüne geçmek isteyen üreticiler başta olmak üzere, proje firmaları, yüklenici firmalar, ilgili kamu kurum ve kuruluşları, toptancılar ve distribütörler tarafından da çok iyi anlaşılması ve uygulamaya koyulması için bu geçiş süresinde elimizden geleni yapmamız gerekmektedir.

10 Haziran 2016 tarihinden itibaren geçerli olmak ve bir yıllık geçiş süresinden sonra, 1 Temmuz 2017’den itibaren zorunlu olmak üzere Avrupa Birliği ülkelerindeki pazarlarda kablo pazarlamak, satmak veya dağıtımını yapmak isteyen firmalar, üreticilerden o ürüne ait bir Performans Beyanı (DoP) düzenlemesini ve ürünün üzerine veya etiketine ilgili formata uygun CE işaretlemesinin yapılmasını yasal olarak talep edebilecekler. Bu zorunluluk, Türkiye’de olduğu gibi, Avrupa Birliği ülkeleri dışındaki ülkelerde üretilen ve Avrupa Birliği ülkelerine satılmak istenen ürünler için de zorunlu olmakla birlikte, bu durumda o ürünü ilgili ülkeye sokmak isteyen ithalatçı veya dağıtıcı da aynı sorumlulukları üstlenmektedir. EN 50575 standardının, sadece Avrupa Birliği ülkelerine satış yapacak olan kablo firmaları tarafından değil, ülkemizdeki kablo standartlarını ve kalite bilincini artırmak, yangın güvenliğini sağlayarak oluşabilecek kayıpları en

Yangınlarda can ve mal güvenliğinin kullanılan malzemelerin yangın esnasında göstereceği performans ile doğru orantılı olmasına bağlı olarak, kabloların günümüzde yüksek miktarda kullanılan malzemelerden biri olması sebebiyle doğru kablo seçimine dikkat edilmelidir. Konu ile ilgili resmi yönetmeliklerin bir an önce yapılarda kullanılacak kabloların sahip olması gereken yangın performansları ile ilgili kesin ve net tanımlamalar ile zorunlulukları içermesi sağlanmalıdır. Mevcut koşullar altında, kullanılan kabloların can ve mal güvenliği açısından doğru ve uygun seçiminin temin edilmesi için kamuoyu bu hususun ciddiyeti ve önemi hakkında bilgilendirilmelidir. CPR ile ilgili daha fazla bilgi için : http://kabloder.org/cpr-teknikkilavuzu.pdf

Kaynakça 1. “Yapı Malzemeleri Yönetmeliği” (305/2011/AB) – Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 10 Temmuz 2013. Sayı :28703 2. Official Journal of European Union (OJEU) - http://eur-lex.europa.eu/homepage.html 3. TS EN 13501-6 :Yapı mamulleri ve yapı elemanları - Yangın sınıflandırması”, Türk Standartları Enstitüsü, 2014 4. Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik, 19.12.2007 tarih ve 26735 sayılı Resmi Gazete 5. TS EN 50575 “Güç, kontro lve haberleşme kabloları – inşaat işlerinde genel uygulamalar için yangın gerekliliklerine tepki vermeye tabi”, Türk Standartları Enstitüsü, 2014 6. TS EN 50399:11 “Yangın ortamlarındaki kablolar için ortak deney yönetmleri”, Türk Standartları Enstitüsü, 2011

KAPAK GÜVENLİKTE KABLO

Darbe ve suya dayanımlı geliştirilmiş yangın alarm kablosu Günümüzde yangın ortamında işlevini sürdüren, alevin yayılmasını önleyen, zehirli gaz çıkarmayan, düşük duman yoğunluklu, korozif ortam oluşturmayan, halojenden arındırılmış kablolar konutlarda, iş yerlerinde, altyapıda ve endüstride yoğunlukla kullanılmaktadır. PRYSMIAN GRUP TÜRKİYE

ullanım alanı günden güne daha da artan yangına dayanıklı bu kablolar sayesinde daha güvenli ve sağlıklı yaşam alanları oluşturulmaktadır. Yangın durumunda can ve mal kayıplarının önüne geçmek için bu kabloların kullanımı büyük önem taşımaktadır. Yangına dayanıklı kabloların kullanımının artması, kablo üreticilerini kabloyu daha da güvenli hale getirmek için çalışmalara yöneltmiştir. Yangın koşulları düşünüldüğünde yangın alarm kablolarının, alevlerin yanı sıra suya ve darbeye dayanımı tartışmasız büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada geliştirilmiş yangın alarm kablosunun yapısı ve uygulanan testler anlatılmaktadır. Geliştirilen kablo, yangına karşı dayanımın yüksek seviyede istendiği alanlarda kullanıma uygun olup, sektörün en zorlayıcı yangın test standartlarına karşı başarılı sonuçlar vermektedir.

Giriş Çeşitli nedenlerle meydana

32 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

çıkan yangınlar hem can hem mal kayıplarına yol açmaktadır. Yangınlar çoğu zaman bir kıvılcım ile başlayıp, hızlıca yayılarak büyümektedir. Günlük hayatta kullanılan birçok ürünün ana malzemelerinin alevi iletici özellikte olmasının, yangının yayılmasını kolaylaştırıcı bir etkiye sahip olduğu da bilinmektedir. Yangınla mücadele farklı şekillerde olmaktadır. Yangının tespiti ve ihbar süresi yangını söndürmek için önemli parametrelerdir. İhbar süresinin kritik olduğu öncelerden beri bilinmekte olup geleneksel yangın alarm butonları ve yangın söndürme aparatları okul, hastane vb. kalabalık ortamlarda yıllarca çözüm olarak düşünülmüştür. Geleneksel yangın alarm butonlarının yerini ısı, duman ve çeşitli sensörler aracılığı ile erken uyarıcı görevi gören yenilikçi elektronik yangın alarm sistemleri almaktadır. Elektronik yangın alarm sistemleri ile ihbar süresinin minimuma indirilmesi hedeflenmektedir. Bu sistemlerde kullanılan yangın alarm kablolarının yangın altında

devre bütünlüğünü sürdürmesi önem taşımaktadır.Yangının yayılmasını önlemek de yangının tespiti ve ihbar süresi kadar önemli bir parametredir. Gelişen teknolojiyle birlikte bina içlerinde kullanılan kablo çeşitliliği ve miktarları artmaktadır. Kabloların yangının yayılmasında aracılık yaptığı düşünüldüğünden, son yıllarda bina içi kabloların alev iletmeme özellikte olması aranan bir standart halini almıştır. Alınan tüm önlemlere rağmen yangının çıkması durumunda, yangının hızlıca söndürülmesi istenmektedir. Bunun için geliştirilen elektronik kontrollü, sensörlü yangın söndürme sistemleri insan gücünden bağımsız, risk taşımayan sistemler olarak güvenli çözüm sunmaktadırlar. Bu sistemlerde çok sayıda elektronik cihaz birbiriyle kablolar aracılığı ile bağlantılıdır. Bu noktada yangın alarm kablosu olarak kullanılan kabloların kalitesi kurulu sistemler kadar hayati öneme sahiptir. Yangın alarm sistemlerinin yanında, yangın söndürme sistemlerinin de yaygınlaşması alarm

KAPAK GÜVENLİKTE KABLO

Şekil 1 Yangın sonrası söndürme çalışmaları

sistemlerinde kullanılan kablolarda da farklılaşma ihtiyacı oluşturmuştur. Yangın ortamı simüle edildiğinde alevlerin dışında ortamda devrilen, düşen cisimlerin varlığı, yangın söndürme sistemleri tarafından püskürtülen suyun olduğu bilinmektedir. Bu koşullarda ortam kablolarının sinyal iletimini alev altında, hatta darbeli ve sulu ortamda da gerçekleştirmesi gerekmektedir. Geliştirilmiş yangın alarm kabloları olarak adlandırılan yeni nesil yangın alarm kabloları, daha güvenli yaşam alanlarının oluşturulmasında önemli yere sahiptirler. Darbeye ve suya dayanıklı olmayan kabloların yangın ve yangın söndürme esnasında iletimi sağlayamadığı, kısa devre arızalarının oluşmasına neden olabildiği yaşanan üzücü olaylar ile tespit edilmiştir. Yeni nesil yangın söndürme sistemleri yangın anında görüldüğü gibi yangını söndürmeye yönelik aktif olmaktadır. Yangın alarm kablolarında aranan diğer özellikler de, alev altında duman ve zehirli gaz çıkarmayan, halojensiz yapıda olmalarıdır. Yangın anındaki ölümlerin bir çoğunun boğulma ve zehirlenmelerden kaynaklı olduğu bilinmektedir. Yangın anında oluşan

34 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

duman ve alevler Şekil 1’de görülmektedir.

1. Kablo dizayn Yangın alarm kabloları yangın alarm sistemlerinde kullanılmaktadırlar. Bu kablolar alev altında çalışmasını sürdürecek özelliklere sahip, duman çıkarmayan, zehirli gaz ihtiva etmeyen, sinyal iletiminde kullanılan iç ortam kablolarıdır. Geliştirilmiş yangın alarm kabloları ile daha zorlu yangın ortamında çalışabilecek, daha güvenli kablo üretimi hedeflenmiştir. JE-H(St)H FE180 kablo rumuzu ile bilinen yangın alarm kablolarının yanında bina içi sinyal ve kontrol kabloları olarak kullanılan LiHCH FE180, LiHH FE180 gibi kablolarda da yangına dayanım

Şekil 2 JE-H(St)H FE180 PH120 Annex E kablo katmanları

performansı önem kazanmıştır. JE-H(St)H FE180 yangın alarm kablosunun yapısında, iç ortamda kullanıma uygun olarak izolasyon ve kılıf malzemeleri için duman ve zehirli gaz çıkarmayan LS0H malzeme kullanımı tercih edilmiştir. Bakır telden oluşan iletken üzerine alev bariyeri görevi üstlenen özel bant helisel olarak sarılır. Alev bariyeri üzerine folye sarıldıktan sonra elektriksel özellikleri karşılayacak kalınlıkta LSOH izolasyon malzemesi püskürtülerek damarlar elde edilir. 2 çift kablo için damarların birlikte yıldız dörtlü şeklinde bükülmesiyle, 4 çift ve üzeri kablo için üniteler oluşturulması ve demetler halinde bükülmesi ile kablo çekirdeği oluşturulur. Bu çekirdek üzerine tutucu ve koruyucu özellikte polyester bant (opsiyonel) sarıldıktan sonra üzerine, ekranın devamlılığını sağlamak üzere boylamasına kalay kaplı bakır toprak teli ve 1 kat metal kısmı içe dönük, alüminyum kaplı polyester bant ekran sarılır. Ekran üzerine turuncu renkli LSOH kılıf kaplanır. Kablo katmanları Şekil 2’de gösterilmektedir.

Yangin alarm kabloları, alev altında çalışmasını sürdürecek özelliklere sahip, duman çıkarmayan, zehirli gaz ihtiva etmeyen, sinyal iletiminde kullanılan iç ortam kablolarıdır.

KAPAK GÜVENLİKTE KABLO

Kablonun fiziki görünümü Şekil 3’te verilmiştir. Burada iletkenler, damarlar, topraklama teli, alüminyum folye ve kılıf katmanları detaylı görülebilmektedir.

Şekil 3 JE-H(St)H FE180 PH120 Annex E yangın alarm kablosu görünümü

2. Yanma testleri Standart yangın alarm kablolarına uygulanan; IEC 60754-1/2 halojen asit gaz testi, IEC 610341/2 düşük duman yoğunluğu testi, IEC 60332-1-2 alev yayılma testi, IEC 60331-21 yangına dayanıklılık testi, EN 50200 darbeli yangına dayanıklılık testinin yanında ilaveten EN 50200 test standardının ek E’si uygulanmıştır. Uygulanan testler aşağıda anlatılmaktadır: IEC 60754-1/2: Yanma esnasında açığa çıkan gazların korozifliği, pH ve iletkenlik değerlerini ölçmek için yapılır. Olması gereken değerler: HCl < 0.5 % , pH ≥ 4.3 , c ≤ 10µS/mm IEC 61034-1/2: IEC 610341/2 test standartı 1 metre boyundaki kablonun 3x3x3m (27m3) kübik kapalı test odasında %90 etanol, %4 methanol ve % 6 su karışımı yakıt ile yanması ile açığa çıkan dumanın ışık geçirgenliğinin ölçümüne dayanır. Işık geçirgenliği minimum %60 olmalıdır. IEC 60332-1-2: Yangın ortamında alev yayılmasını simüle eden bu testte, 25 mm den düşük kablo çapı için alev, kabloya 45 derece açı ile 60 sn boyunca

uygulanır. Yanan kısmın üst destek noktasının alt kısmından en az 50 mm mesafeyi koruması gerekmektedir. Aynı şekilde, alev ilerlemesi 540 mm’den fazla olmamalıdır. IEC 60331-21 : Yangın koşullarında devre bütünlüğünün test edildiği standart testtir. Bu testte en az 750 derecelik bir ortamda 90 dakika boyunca iletimin devamlılığı istenmektedir. Bu test Prysmian standardı olarak 180 dakika boyunca gerçekleştirilmiştir. EN 50200 : Bu standard, alarm, aydınlatma ve haberleşme amaçları için acil durum devreleri olarak kullanılması amaçlanan ve yangına karşı dayanıklılığa sahip olarak tasarlanmış kablolar için deney metodunu kapsar. Bu deney metodu, iletken boyutları en fazla 2,5 mm²’ye kadar olan metalik iletkenli, dış çapı 20 mm’ yi ve beyan gerilimi 600/1000 V’u geçmeyen kablolara uygulanabilmektedir. Deney sırasında ortam sıcaklığı 25 ± 15 °C olmalıdır. Deney düzeneği beş temel kısımdan oluşmaktadır. a) Çelik desteklere bağlanmış ısıya dayanıklı tutuşmayan malzemeden imal edilmiş, kablonun üzerine monte edildiği düşey bir duvar. b) Deney sırasında sürekliliği kontrol etmek için uygulanan akımın kaynağı olan transformatör. c) Deney sırasında numune

Şekil 4 EN 50200 test düzeneği

Yangin alarm kabloları, alev altında çalışmasını sürdürecek özelliklere sahip, duman çıkarmayan, zehirli gaz ihtiva etmeyen, sinyal iletiminde kullanılan iç ortam kablolarıdır. kabloya uygulanacak, yatay monte edilmiş alev kaynağı düzeneği. d) Ani darbe üreten bir cihaz. e) Su püskürtme düzeneği. Şekil 4’te deney düzeneği gösterilmektedir. Test edilecek numune en az 1200 mm uzunlukta olup, elektriksel bağlantı için her iki ucundan 100’er mm kadar açılmış olması gerekmektedir. Sembolik olarak “U” şekline getirilen kabloda büküm noktalarında, kablo için deklare edilmiş en düşük bükme yarıçapı esas alınır. Kablonun dikey kısımları arasındaki mesafe yaklaşık olarak 475 mm olacak şekilde kablo deney düzeneğine monte edilir. 842°C’lik sabit sıcaklıkta alev veren propan alev kaynağı düzeneği aktif edildikten sonra elektrik besleme kaynağı devreye alınmalı, ani darbe üreten cihaz çalıştırılmalı ve deney süresi zamanlayıcısı başlatılmalıdır. 25 ± 0,2 kg’lık ani darbe üreten cihaz çalıştırma işleminden 5 dakika ± 10 saniye sonra ve

Haziran 2018 Güvenlik Yönetimi n 37

KAPAK GÜVENLİKTE KABLO

Şekil 5 EN 50200 Annex E test simülasyonu

ardından 5 dakika ± 10 saniye aralıklarla deney duvarına darbe vurmalıdır. Kabloların yangına karşı dayanıklılık sınıflandırması Ek D’de anlatılmaktadır. Performans kriteri güç beslemesinin veya işaretin sürekliliğidir. Kablonun fonksiyonunu sürdürdüğü süre, (örnek olarak; 15, 30, 60, 90 veya 120 dakika gibi) kablo sınıfının belirlenmesini sağlamaktadır. Bu test sonucunda kablolar PH30, PH60, PH90 veya PH120 olarak sınıflandırılmaktadır. Darbe altında yangın testine ilave olarak EK E’de anlatılan kabloya su püskürtülmesi testi, kablonun sağlamlığını ve güvenilirliğini ileri seviyeye taşıyan bir testtir. Standarda göre alev ile ani darbe 15 dakika boyunca uygulandıktan sonra, 0,8 ± 0,05 l/dk. debi ile su püskürtme başlatılmalıdır. Suyun uygulanması deneyin son noktasına kadar devam etmelidir. Bu şekilde toplam 30 dakika olduğunda, kablo fonksiyonunu sürdürüyorsa testi geçiyor anlamına gelmektedir. Testin grafiksel açıklaması Şekil 5’te gösterilmektedir.

3. Sonuç

38 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

Can ve mal güvenliğinin sağlanması adına yangına karşı alınan önlemler günümüzde boyut değiştirmiştir. Yangın alarm ve yangın söndürme sistemlerindeki gelişmeler, yangına dayanıklı kablo ihtiyacını artırmıştır. Özellikle alarm sistemleri gibi kritik öneme sahip alanlarda kullanılacak kabloların, yangın ortamındaki etkiler göz önüne alındığında, tam bir uyumluluk içinde güvenle çalışması beklenmektedir.Mevcut yangın alarm kabloları EN 50200 standardına uygun yapılan darbeli, yangına dayanım testlerinde 120 dakika boyunca devre bütünlüğünü korumaktadır. Geliştirilen yeni ürün, standart yangın alarm kablolarının yanma performanslarının üzerinde, EN 50200 Ek E koşullarına da dayanım sağlamaktadır. Yangın ve darbe etkilerine ilave olarak yanma sırasında kablo üzerine su efekti uygulanmış, böylece 15 dakika boyunca darbe ve 15 dakika boyunca da darbe ve sulu ortamda toplamda 30 dakika devre bütünlüğü korunmuştur. Yangın ortamında itfaiyeci hortumlarından ve yan-

Özellikle alarm sistemleri gibi kritik öneme sahip alanlarda kullanılacak kabloların, yangın ortamındaki etkiler göz önüne alındığında, tam bir uyumluluk içinde güvenle çalışması beklenmektedir. gın söndürme sistemlerinden püskürtülen sular, kablonun alev ve darbenin yanında su ile temasına neden olmaktadır. Su efektlerine karşı çözüm olarak geliştirilen bu kablo, standart yangın alarm kablolarına kıyasla daha güvenli çözüm sunmaktadır.

4. Referanslar • IEC 60754-1/2 Halojen asit gazı miktarı testi, • IEC 61034-1/2 Duman yoğunluğu testi, • IEC 60332-1-2 Tek kablo yanma testi, • IEC 60331-21 Gerilim altında yanma testi, • EN 50200 Kablolar / acil durum devrelerinde kullanılan korumasız küçük boyutlu kabloların yangına karşı dayanıklılığı için deney metodu, • TSEK 173 Kablolar - haberleşme ve bilgi iletimi İçin

FOKUS DENİZ VE LİMAN GÜVENLİĞİ

(ISPS) Deniz ve liman güvenliğindeki gelişmeler 1 Avrupa Güvenlik Konfederasyonu CoEss’in Nisan 2018’de hazırladığı, yolcu gemilerinde görev yapan güvenlik görevlileri için ISPS kapsamında, hazırlanan resmi (White paper) rapor. Bu raporu liman ve gemi işletmecileri, Rso’lar ve Denizcilik Bakanlığı mensuplarının dikkatine sunuyorum. O. Oryal ÜNVER /ÖGF (Özel Güvenlik Federasyonu) Yönetim Kurulu Başkanı

sps uygulamalarında IMO tarafından liman tesislerindeki eğitim standartları ISPS Kod ve Mülga Müsteşarlığımızın LTGP formatı gereği yerine getirilmektedir. Liman tesisi güvenlik sorumlusu eğitim standartları MSC.1/Circ 1188, May 2006 kararları gereği eğitim standartları sertifikasyon eğitimi olarak İdarenin yetki vermiş olduğu kurumlar tarafından sağlanmaktadır. Liman tesisinde güvenlik sorumluluğu olan personel ve güvenlik sorumluluğu olmayan personel için ISPS Kod ve Mülga Müsteşarlığımızın LTGP formatında belirttiği eğitimler liman tesisi güvenlik sorumlusu yetkisinde liman tesislerimizde uygulanmaktadır. Liman tesisinde güvenlik sorumluluğu olan personel ve liman tesisinde güvenlik sorumluluğu bulunmayan personel için IMO tarafından MSC.1/Circ.1341, May 2010 kararları yayınlanmış ve mevcut eğitim standartları ile farklılıklar içermektedir. Liman tesislerinde denetim

40 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

standartları ISPS Kod ve Mülga Denizcilik Müsteşarlığı LTGD ve LTGP onay denetimleri ve periyodik denetim esasları çerçevesinde yapılmaktadır. IMO tarafından yayınlanan “MSC 89-INF.13 - Maritime Security Manual ¬ Guidance” da denetleme standartları olarak “Appendix 2.4 – Sample of a Port Facility Security Plan Approval Form”, “Appendix 2.11 – Sample of a Port Facility Security Inspection Report Form” ve “Appendix 3.8 – Implementation Checklist for Port Facility Operators” belirtilmiştir. Belirtilen denetim formlarının uygulanması önem arz etmektedir. Dünyada denizcilikte güvenliği kuvvetlendirilmesinde bölgesel anlaşmalar ve ülkelerin kendi kuralları da etkili olmaktadır. Bunlara Avrupa Birliği yetkilendirilmiş ekonomik operatör (AEO), Terörizme Karşı Özel Ticaret Ortaklığı(CTPAT), Singapur Güvenli Ticaret Ortaklığı (STP), Taşınan Varlıkları Koruma Birliği (TAPA), Konteyner Güvenlik Girişimi (CSI) gibi örnekler verilebilir. Ülkemizde

T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından AEO uyumu için genelge çıkarılmıştır. Dünyada kabul gören bir başka standart ISO 28000 (Tedarik Zinciri Güvenlik Yönetimi) standartıdır. Denizcilikte güvenliğin sağlanması sadece liman ve gemilerde alınacak güvenlik tedbirleri ile olamayacağından, üreticiden tüketiciye kadar bir güvenlik yönetimi sistemine ihtiyaç duyulmuştur. Özelikle risk analizinin hazırlanması yönünde ön görülen değişikler, IMO’nun dünyadaki bu ihtiyaçlar karşısında denizcilik sektöründe ve liman tesisi güvenlik değerlendirmesi ve planının hazırlanmasında ISO standartını uygulanmasını konusunda MSC/84/4/5, 5 march 2008, MSC/86/INF6, 25 march 2009, MSC/88/INF7, 14 September 2010 ve FAL/37/8/9, 1 July 2011 tarihli yayımları ile tavsiyelerde bulunmuştur.

Risk: Bugün ve yarın ISPS kodu, özellikle eğitim standartları ve çok uygulamalı güvenlik sistemi ile birlikte gemilerin güvenliğini büyük ölçüde geliştirdi. Fakat

O. Oryal ÜNVER

güvenlik tehditleri evrim geçirdiğinden ISPS güvenlik önlemlerine uymamaya başlamıştır. Batı’da hassas hedeflere karşı terörist saldırıların yükselişi, terörist grupların feribot gibi yolcu gemilerini hedef almaya başlaması bir zaman meselesidir. 2. nesil terörün örnek saldırıları, USS Cole, Pentagon ve WTC, Madrid’deki tren, Londra Toplu Taşımacılığı gibi daha az değerli fakat daha hassas hedeflere doğru kaymış durumdadır. Manchester ve Paris’de ki konser salonları gibi. Ulaştırma ve tatil aktiviteleri, 3. nesil terör örgütleri için öncelikli hedefler olarak görünmektedir. Ve sadece bir yolcu gemisi yerine, her ikisinin kombinasyonuna ne demeli? ISPS kodundaki çeşitli gelişmelere rağmen, özellikle ISPS yönetmeliklerinin çoğunun 2. nesil terörizmle başa çıkacak şekilde tasarlandığından hali hazırda hassas hedefler olarak görülmektedirler. Günümüzde, küçük terörist gruplar küçük yelkenli tekneler ya da motorlu tekneler gibi küçük sivil gemileri, yolcu trafiği hatlarına yakın limanlarda kiralamaktadır. 2015 Paris saldırılarında olduğu gibi daha az risk ve araçla kendi katliam gündem-

lerini doldurabilirler. Somali ya da Gine yerel korsanları bunu düzenli olarak yapmaktadırlar… Bunun Avrupa’da gerçekleşmemesi için hiç bir neden yok. Kapsamlı bir gözetim ağına sahip bir bölgede bile, uygun güvenliği sağlamak için yeterli kamu güvenlik kuruluşu bulunmamaktadır. Aslına bakılırsa, 2015 yılında Paris’te olduğu gibi, yetkililer, 1980’lerde olduğu gibi 1. veya 2. nesil terörist saldırılarla karşılaşmaya oldukça hazırlar. Özel Kuvvetler rehin alma veya kaçırma olaylarıyla başa çıkmak için iyi eğitilmişlerdir. Ancak, Bataclan Konser Salonu’nda olduğu gibi 3. nesil devasa terörist saldırısına ihtimal vermemişlerdi. En kötüsü, denizde veya nehirde, yolcular Paris’te olduğu gibi kaçamazlardı. Ölüm oranı daha da yükselecekti.

Ağır yük gemileri (ISPS) Yolcu gemileri, 1970’lerin Tanker ve Konteynır gemileriyle aynı devasa yolu izlemektedir. Yapım aşamasında ya da sipariş aşamasında ki 300 m’den fazla uzun gemiler hali hazırda hizmete alınmaktadır. Dünyanın en büyük yolcu gemisi olan gemi yakında 8000’den fazla kişiyi barındırarak “Oasis of the Seas” gibi bir geminin standardı olacaktır. (Aşağıya bakınız). Bu tür bir gemi, büyük kitle potansiyel kurbanın yanı sıra ekonomik sektörü de etkileyecektir. Avrupa’da ki feribotlar büyük değillerdir fakat büyüklüklerine göre daha fazla yolcu taşımaktadırlar ve her gün rutin gittikleri için daha kolay hedef seçilebilirler. Aynı deniz yolunu takip ederler bu fazla verimlilikle, yıkıcı bir saldırı

Haziran 2018 Güvenlik Yönetimi n 41

FOKUS DENİZ VE LİMAN GÜVENLİĞİ

planlamak için yeterli zaman ve veri sunmaktadırlar. Eğer, Ulusal Güvenlik Kuvvetleri’nin müdahalesi Avrupa sularında iki saatten daha kısa bir süre içinde olursa, örneğin; bu tür gemiler herhangi bir müdahale gücünden uzak bir şekilde kolayca hedef alınabilir ve saldırganlara görevlerini yerine getirmek için bolca zaman kalabilir. Uzunca bir süre için, aynı mesafe güvenlik önlemi olarak kabul edildi. Somali korsanları bunun yanlış olduğunu kanıtladı. Aşağıdaki resimlerdeki mavi noktalar yolcu gemilerini temsil etmektedir.

1.1.1 Bugünün feribotu:

Bugünün gezi gemisi

Teknik Data: Uzunluk: 362 m. En: 47 m. Su alma derinliği: 9.1 m. Yükseklik: 65 m. Standart Tonaj: ~100,000 T Brüt Tonaj: 226,000 UMS İtiş Gücü: Asea Brown Boveri yapımı 3 ayrı grup 1 den 18 MW’ye kadar Güç kaynağı: 96 MW den fazla Hız: 22.6 mil (41.9 km/h) Güverteler: 16 yolcu güvertesi Yolcular: 6 296 (2 706 kamara)

42 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

Norman Asturias Uzunluk: 187 m. Genişlik: 26 m. Su alma derinliği: 6.5 m. Standart tonaj:27,414 tons ISPS koduna uyan benzer büyüklükte ki kargo gemileri, güvenlik planlarına ve prosedürlerine sahip olsa da, yolcu gemilerinin konaklamaya ilişkin hala çok az işlemi vardır ya da hiç yoktur. Bunun sebebi büyük oranda yüksek riskli alan sularına yolculuk etmemesidir.

Avrupa’da ki feribotlar büyük değillerdir fakat büyüklüklerine göre daha fazla yolcu taşımaktadırlar ve her gün rutin gittikleri için daha kolay hedef seçilebilirler.

FOKUS DENİZ VE LİMAN GÜVENLİĞİ

Bugün için Yüksek Riskli Alan (HRA) nedir? 1.1.2 Risklere göz gezdirelim Avrupa sularındaki yolcu gemilerine bir korsan saldırısı ya da düşük-teknolojili bir terörist saldırısına ilişkin risk değerlendirmesine bir göz atalım ve İngiliz Kanalı ile başlayalım. İngiliz Kanalı çok yoğun bir bölgedir, güvenlik sebebiyle yoğun bir şekilde izlenir. Bu bölgedeki sorunlu bir gemi, felaketle sonuçlanan olaylara yol açabilir.

Bu bölge, Fransız Ulusal Operasyon Merkezleri ve Calais yakınlarındaki izleme ve kurtarma merkezlerinin yanı sıra kanalın diğer tarafındaki İngiliz istasyonları tarafından yakından takip edilmektedir. Güvenlik ağı, temel kolluk görevlerinin yerine getirilmesi için anlaşılır biçimde tasarlanmıştır. Birçok kontrol kaçakçılarla ve yasadışı balık avı ile uğraşan küçük teknelere yapılmaktadır. En yakın “özel kuvvetler ekibi” rehine ile başa çıkmak için eğitilmiştir ve Lille’de konumlandırılmıştır. Ekip denizdeki acil bir durumla başa çıkmak için niteliklidir. Bir müdahale için en uygun ve en yakın birimler, Paris ya da Güney-Brittany’ye 30 dakikalık mesafededir ve uyarı bildirimi yerleştirilmiştir. En iyi senaryoda,

44 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

kriz otoritesi tarafından özel kuvvetlerin dağıtımına karar verilmesiyle, bu müdahalenin ilk tehlike çağrısından 90 dakika sonra gerçekleşeceği anlamına gelir. İç sular ve ISPS’ye bağlı olmayan yolcu gemilerini ele alırsak; • Avrupa, dünyanın en büyük ISPS limanlarına ve dünya tedarik zincirindeki ikinci denizalanı olan kuzey aralığına doğrudan bağlı olup dünyanın en büyük iç su şebekelerinden birine sahiptir. ISPS kodu, öncelikli olarak insan yaşamı ve daha sonra çevreye ait risk değerlendirmesine dayanmaktadır. CEMT 2 (Avrupa Deniz Teknolojileri Derneği Konfederasyonu) sınıfı gemiler ve 500’den fazla şahsi sürat tekne ve botları ISPS kodunun kapsadığı liman ve kıyı sularında seyrediyor. Teknik olarak, kullandıkları suyollarında ISPS koduna uymaları gerekmektedir. Avrupa iç suyolları, dünyanın en kentleşmiş ve kalabalık bölgeleri haricinde, Avrupa başkentleri; Paris, Amsterdam, Strazburg, Brüksel, Berlin, Stockholm, Varşova, Bükreş, Budapeşte, Bratislava, Prag, Viyana gibi büyük başkentlerden doğrudan akmaktadır. ISPS kodu, gemilerin alt yapı güvenlik önlemleri yoksa bir etkileşime girilmesine izin verilmemesi gerektiğini belirtir. 2002 yılında CEMT, iç suyollarında terörün Avrupa’nın kalbine gitmek için ayrıcalıklı bir yol olduğunu belirtmiştir. Yolcu gemilerinde genellikle mavi sularda seyredenlerin saldırıdan kurtulma şansları daha azdır. İç sularda gemiler ve limanlar, iç gemi ve liman özelliklerine uygun olarak tasarlanan spesifik ürünlerle birlikte, Avrupa Birliği’nin CE 725/2004’sayılı yönetmeliğine uyumlu olmalıdır.

FOKUS DENİZ VE LİMAN GÜVENLİĞİ

Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO)’da ISPS kod çalışmalarının başlaması Amerika Birleşik Devletleri'nde 11 Eylül 2001 tarihinde meydana gelen terör olaylarının ardından, Kasım 2001 tarihinde IMO tarafından, denizde, limanda, karada güvenliği arttırmak, gemilere karşı terörist eylemleri önlemek/ bastırmak için mevcut uluslararası yasal ve teknik önlemlerin gözden geçirilmesi kararlaştırılmıştır. TEPE SAVUNMA ve GÜVENLİK SİSTEMLERİ SAN. A.Ş.

46 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

MO’nun amacı gemi ve limanlardaki yolcu gemileri, mürettebat ve liman personeli ile gemiler ve kargolarına olan riskleri azaltmak, gemi ve liman güvenliğini arttırmak, uluslararası terörizmin deniz taşımacılığını hedef olarak seçmesini azaltmaktır. A.924 (22) sayılı kararın kabul edilmesiyle, Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün (IMO), 09-13 Aralık 2002 tarihleri arasında Londra’da düzenlenen Diplomatik Denizcilik Konferansı’na 109 üye katılmıştır. Birleşmiş Milletler ihtisas ajansları, hükümetlerarası örgütler ve sivil toplum örgütleri de konferansa gözlemciler göndermiştir. Konferans sonucunda, yeni Uluslararası Gemi ve Liman Tesisi Güvenlik Kodu’nu (ISPS Kodu) en kapsamlı şekilde değiştiren, değiştirilmiş haliyle, 1974 tarihli, Denizde Yaşam Güvenliği Uluslararası Sözleşmesi’ne (SOLAS) bir dizi değişiklik kabul edilmiştir. Kurallar, Hükümetler, liman yetkilileri ve nakliye şirketleri için Zorunlu bölüm (Bölüm A) ile ilgili güvenlikle ilgili gereksinimleri ve isteğe bağlı bölümde (Kısım B) bu koşulların nasıl yerine getirileceğine dair bir dizi kılavuz içermektedir.

Dünya Gümrük Örgütü (WCO) ve uluslararası çalışma örgütü (ILO) ile işbirliği IMO ayrıca diğer kuruluşlarla işbirliği için faaliyetler üstlenmiştir. Konteynır muayenesi, çok modlu ulaştırma zincirinin bütünlüğü ve gemi/liman ara yüzüne ilişkin konulardaki işbirliğini güçlendirmek amacıyla Temmuz 2001’de Dünya Gümrük Örgütü (WCO) ile bir mutabakat zaptı

Deniz Güvenliği Komitesi’nin, SOLAS sözleşmesi ve ISPS yasası kapsamında zorunlu şartları yerine getirmek amacıyla standartların çerçevesi dikkate alınmaya başlanmıştır. imzalanmıştır. WCO görev gücü tarafından yürütülen çalışma, Haziran 2005’te 166 Gümrük İdaresi Genel Müdürleri tarafından, küresel ticaretin güvence altına alınması ve kolaylaştırılması için oluşturulan standartlar çerçevesi (WCO Standartlar Çerçevesi) oybirliğiyle kabul edilmiştir. WCO standartlar çerçevesi’nin akılda tutulması gereken dört prensibi vardır; Gümrük hizmetlerinin önceden elektronik bilgileri uyumlaştırmayı üstlenmesi, Tutarlı bir risk yönetimi yaklaşımı kullanmak, Müdahaleci olmayan tespit ekipmanlarını kullanmak, Gümrüklere, işlere ve nihayetinde milletlere faydaların tahakkukuna öncülük etmek. IMO Kolaylaştırma Komitesi, Temmuz 2005’teki 32. oturumunda (FAL 32), konuyla ilgili konuları tespit etmek ve böylece çalışmaları ilerletmek için standartların çerçevesini ayrıntılı olarak incelemeyi kararlaştırdı. Deniz trafiğini kolaylaştırmaya yönelik çabalarıyla bağlantılı olarak güvenliğin artırılması, ayrıca, Mayıs 2006’daki bir sonraki oturumunda Deniz Güvenliği Komitesi’nin, SOLAS sözleşmesi ve ISPS yasası kapsamında zorunlu şartları yerine getirmek amacıyla standartların çerçevesi

dikkate alınmaya başlanmıştır. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) işbirliği ile yeni bir denizcinin kimlik belgesinin geliştirilmesi ve kabul edilmesinde yürütülen çalışmalara ek olarak, limanlarda güvenlik konusunda ILO / IMO uygulama kuralları, ILO tarafından geliştirilmiştir.

Deniz güvenliği için düzenleyici çerçeve SOLAS bölüm XI, deniz güvenliği için özel önlemler içerecek şekilde değiştirilmiştir. Özellikle, SOLAS bölüm XI iki kısma ayrılmıştır. Bölüm XI-1; deniz güvenliğini artırmak için özel önlemler. Bölüm XI-2; deniz güvenliğini artırmak için özel tedbirler. İlke XI-2 bölümünde ise, tanımlar, gemiler ve liman tesisleri için gereklilikler ile ilgili yeni düzenlemeler bulunmaktadır. Bu düzenlemelerin zorunlu bir bölümü (Kısım A) ve bir öneri bölümü (Kısım B) olan Uluslararası Gemi ve Liman Tesisi Güvenlik Kodu (ISPS Kodu) tarafından desteklenmektedir. ISP Kodunun B Kısmında verilen kılavuz, SOLAS bölüm XI-2 düzenlemeleri ve Bölüm A hükümlerinin uygulanması sırasında dikkate alınmalıdır. Ancak, gemilerle ilgili kılavuzun ne ölçüde geçerli olduğuna geminin türü, kargoları ve /

Haziran 2018 Güvenlik Yönetimi n 47

FOKUS DENİZ VE LİMAN GÜVENLİĞİ

veya yolcuları, ticaret modeli ve gemi tarafından ziyaret edilen liman tesislerinin özelliklerine göre karar verilir. Benzer şekilde, liman tesisleri rehberliği ile ilgili olarak, bu kılavuzun ne ölçüde uygulanacağı, kargo ve / veya yolcu tiplerine ve ziyaret gemilerinin ticaret şekillerine bağlıdır.

ISPS gereksinimleri ve gerekçeleri Esas olarak, yeni SOLAS bölüm XI-2 ve ISPS Kodu, gemilerin ve liman tesislerinin güvenliğini sağlamanın bir risk yönetimi faaliyeti olduğunu ve hangi güvenlik önlemlerinin uygun olduğunu belirlemek için risklerin değerlendirilmesi gerektiğini temel bir anlayışla geliştirmiştir. ISPS kodunun amacı, riskleri değerlendirmek için standartlaştırılmış ve tutarlı bir çerçeve sağlamaktır. Bu durum, hükümetlerin, gemiler ve liman tesisleri için tehdit düzeylerindeki değişiklikleri telafi

48 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

etmelerini sağlamaktadır. Bu risk yönetimi konsepti, ISPS kodunda, gemiler ve liman tesisleri için bir dizi minimum fonksiyonel güvenlik gereksinimi ile yapılandırılmıştır. Gemiler için, bu şartlar şunları içermektedir. 1. Gemi güvenlik planları, 2. Gemi güvenlik görevlileri, 3. Şirket güvenlik görevlileri ve belirli tümleşik ekipmanlar. Liman tesisleri için, gereksinimler şunlardır. 1. Liman tesisi güvenlik planları ve liman tesisi güvenlik görevlileri. Ek olarak, gemiler ve liman tesisleri için gerekenler şunlardır. 1. Erişimi izleme ve kontrol etme, 2. İnsanların ve kargo faaliyetlerinin izlenmesi, 3. Güvenlik iletişimlerinin kolayca erişilebilir olmasını sağlama. Tüm bu gereksinimlerin uygulanmasını sağlamak için eğitim ve tatbikatlar açık bir şekilde önemli

bir rol oynayacaktır.

Sorumluluk yetkili iradenin SOLAS bölüm XI-2 ve Kod akit tarafların bölüm A’sı uyarınca, hükümet, güvenlik sorumluluklarını kurallar çerçevesinde üstlenecek şekilde yetkili makamlar kurabilir. Hükümetler veya yetkili makamlar ayrıca, hükümet dışındaki tanınmış güvenlik kuruluşlarına (RSO’lar) belirli sorumlulukların üstlenilmesini devredebilir. RSO’ların onaylanması için MSC / Circ.1074’de geçici rehberde ilave rehberlik sağlanmıştır. Belirli bir zamanda uygulanan güvenlik seviyesinin belirlenmesi, yetkili idarenin sorumluluğunda olup gemiler ve liman tesislerine uygulanacaktır. ISPS kod uluslararası kullanım için üç güvenlik seviyesini tanımlar. Güvenlik seviyesi 1: Normal, Güvenlik seviyesi 2: Güvenlik olayı riskinin yüksek olduğu zaman süresi, Güvenlik seviyesi 3: Bir güvenlik

FOKUS DENİZ VE LİMAN GÜVENLİĞİ

olayının muhtemel veya yakın bir riski olduğu süreçtir. SOLAS bölüm XI-2 ve ISPS Kodu, IMO’ya belirli bir bilginin verilmesini ve şirket /gemi güvenlik görevlileri ile gemilerinin hizmet verdiği liman tesisinden sorumlu liman tesisleri güvenlik görevlileri arasında etkili bir iletişimin sağlanması için sağlanacak bilgileri gerektirmektedir.

Şirket ve geminin; Kuralların uygulandığı gemileri kullanan herhangi bir nakliye şirketi, şirket için bir Şirket Güvenlik Görevlisi (CSO) ve gemilerinin her biri için bir Gemi Güvenlik Görevlisi (SSO) atayacaktır. Bu görevlilerin sorumlulukları, eğitim ve tatbikatlarının gereksinimleri gibi tanımlanmaktadır. SSO’nın eğitim ihtiyaçları ve gereksinimleri STCW Sözleşmesi kapsamında geliştirilmektedir. CSO’nın sorumlulukları arasında, bir Gemi Güvenlik Değerlendirmesi’nin (SSA) yapılmasını ve kuralların uygulandığı her gemi için bir Gemi Güvenlik Planının (SSP) hazırlanmasını içerir. Gemi Güvenlik Planı, geminin her zaman, yani güvenlik seviyesi 1’de çalışırken alması gereken asgari operasyonel ve fiziki güvenlik önlemlerini gösterir. Plan ayrıca, seviye 2’de geminin güvenliğe geçmek için alabileceği ek veya yoğunlaştırılmış güvenlik önlemlerini de içermektedir. Ayrıca, plan, geminin güvenlik seviyesi 3’te bir güvenlik olayına veya tehdidine yanıt veren makamlarca verilebilecek talimatlara hızlı bir şekilde cevap verebilmesi için geminin alabileceği hazırlık çalışmalarını da içermektedir. Gemi güvenlik planı, gemi idaresi tarafından veya onun adına onaylanmalıdır.

50 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

ISPS kodunun amacı, riskleri değerlendirmek için standartlaştırılmış ve tutarlı bir çerçeve sağlamaktır. Şirket ve gemi güvenlik görevlisi, bağımsız iç denetimlerin gerçekleştirilmesi de dâhil olmak üzere planın devam eden geçerliliğini ve etkililiğini izlemek zorundadır. Onaylanmış bir planın belirtilen öğelerinde yapılacak değişikliklerin onaylanması için revize edilen planın yeniden gönderilmesi gerekmektedir. SOLAS bölüm XI-2 ve ISPS Kodu, geminin, ilk, yenilenme ve ara denetimi Kod’un gerekliliklerine uygunluğunun doğrulanması ve onaylanması ile ilgili hükümleri içerir. Gemi, kurallara uygun olduğunu gösteren Uluslararası Gemi Güvenlik Sertifikası (ISSC) taşımalıdır. ISSC, Liman Devleti Denetimi (PSC) / deniz güvenlik kontrol ve uygunluk denetimlerine tabidir. Ancak bu denetimler, gemi güvenlik planının kendisini incelenmesini gerektirmemektedir. Geminin güvenliğinin veya hizmet verdiği liman tesislerinin tehlikeye düştüğüne ilişkin bir sebep varsa, gemi ek kontrol önlemlerine tabi olabilir. Geminin liman girişinden önce gemi, kargo, yolcu ve mürettebat hakkında bilgi vermesi istenebilir. Geminin mülkiyeti ve kontrolü ile ilgili güncel bilgilerin gemide mevcut olması şirketin sorumluluğundadır. Geminin kendisi veya daha önce uğradığı liman tesisi ya da daha önceki gemi faaliyetlerinin SOLAS bölüm XI-2 hükümlerine aykırı olduğu düşünülürse, limana girişin reddedilebileceği durumlar olabilir.

Liman tesisinin; Taraf devletlerin, liman tesislerinin liman tesis güvenlik değerlendirmelerini (PFSA) üstlenmeleri gerekmektedir. Bu değerlendirmeler, yetkili devlet, yetkili otorite veya tanınmış güvenlik organizasyonu tarafından üstlenilecektir. Liman tesisi güvenlik değerlendirmelerinin periyodik olarak gözden geçirilmesi gerekecektir. Liman tesisi güvenlik değerlendirmesinin sonuçları, hükümet veya yetkili otorite tarafından onaylanmak zorundadır ve liman tesis güvenlik sorumlusu atamak için hangi liman tesislerinin gerekli olduğunu belirlemeye yardımcı olmak için kullanılmalıdır. Liman Tesis Güvenlik Sorumlusunun (LTGS) sorumlulukları, ihtiyaç duydukları eğitim ve sorumlu oldukları tatbikatlar ISPS kodunda tanımlanmıştır. Liman Tesisi Güvenlik Planının (PFSP) hazırlanmasından liman tesisi güvenlik sorumlusu sorumludur. Gemi güvenlik planı gibi, liman tesisi güvenlik planı da liman tesisinin her zaman, yani güvenlik seviyesi 1’de çalışırken alması gereken asgari işletme ve fiziki güvenlik önlemlerini belirtecektir. Plan, liman tesisi güvenlik seviyesi 2 veya yoğunlaştırılmış güvenlik önlemlerini de içermelidir. Ayrıca, plan, liman tesisinin güvenlik seviyesi 3’te bir güvenlik olayına veya tehdidine yanıt veren makamlarca verilebilecek talimatlara hızlı bir şekilde cevap verebilmesi

FOKUS DENİZ VE LİMAN GÜVENLİĞİ

için alabileceği muhtemel hazırlık faaliyetlerini de kapsamalıdır. Liman tesisi güvenlik planı, liman tesisinin yetkili hükümeti veya yetkili otorite tarafından onaylanmak zorundadır. Liman tesisi güvenlik sorumlusu, hükümlerinin uygulanmasını sağlamalı ve planın uygulanmasına ilişkin bağımsız iç denetimlerin devreye sokulması da dâhil olmak üzere onaylanmış planın devam eden etkinliğini ve uygunluğunu izlemelidir. Planın etkinliği ayrıca ilgili makamlar tarafından da test edilebilir. Liman tesisini kapsayan liman tesisi güvenlik değerlendirmesi de gözden geçirilebilir. Bütün bu faaliyetler onaylanmış planda değişikliklere yol açabilir. Onaylanan bir plandaki büyük değişikliklerin, onay için yetkili makamlara sunulması gerekmektedir.

Konferans çözümleri 2002 yılında IMO’daki tartışmalar sırasında bir dizi daha uzun vadeli deniz güvenliği ile

52 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

ilgili sorunlar da gündeme getirilmiştir. Sonuç olarak, SOLAS değişikliklerini ve ISPS Kodunu benimseyen kararlar dışında, aşağıda belirtilen kararlar kabul edilmiştir. Denizcilik güvenliğinin artırılmasına ilişkin Uluslararası Denizcilik Örgütü tarafından daha fazla çalışma yapılması, 1974 SOLAS Konvansiyonu’nun XI-1 ve XI-2 bölümlerinde, deniz güvenliği ve güvenliğini arttırmak için özel önlemler hakkında gelecek değişiklikler, Teknik işbirliği ve yardımın desteklenmesi, Deniz güvenliğinin arttırılması için özel önlemlerin erken uygulanması, 1974 SOLAS Konvansiyonu’nun XI-2 bölümünün kapsamına girmeyen gemilerin, liman tesislerinin, mobil açık deniz sondaj birimlerinin ve sabit ve yüzer platformların güvenliğini arttırmak için uygun önlemlerin oluşturulması, Uluslararası Çalışma Örgütü

ile işbirliği içinde güvenliğin arttırılması, Dünya Gümrük Örgütü ile işbirliği içinde güvenliğin arttırılması, Uzun menzilli gemilerin tanımlanması ve takip uygulaması, Denizciler için insan unsuru ile ilgili kıyı tesisinde kolaylaştırıcı yönler.

Liman tesisi güvenlik sorumlusu, hükümlerinin uygulanmasını sağlamalı ve planın uygulanmasına ilişkin bağımsız iç denetimlerin devreye sokulması da dâhil olmak üzere onaylanmış planın devam eden etkinliğini ve uygunluğunu izlemelidir.

ÖZEL DOSYA GÜVENLİKTE ALAN EĞİTİMLERİ

Saygınlığın ve kalitenin yolu alan eğitimlerinden geçer 5188 Sayılı ÖGHD. Yasa 2004 yılında yürürlüğe girdi ve Özel Güvenlik sektöründe görev alacak kişilerin yetiştirilmesini, eğitim sürelerini, eğitim konularını, kimlerin eğitimlerde görev alabileceğini, eğitim materyallerini ve eğitim yerlerini belirledi. C. Gazi UÇKUN/ PROF. DR. Özel Güvenlik Koruma Bölüm Başkanı KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ

zel güvenlik eğitimleri ya da yetiştirilme biçimleri iki koldan olacak şekilde düzenlendi. Bunlardan ilki ve en yaygın olanı özel güvenlik eğitim kurumları yani girişimciler tarafından kâr elde etmek amacıyla kurulmuş eğitim işletmeleri. İkincisi üniversitelerin özel güvenlik ve koruma programı adı altında açtıkları, 2 Yıllık Meslek Yüksek Okullarındaki ön lisans programları. Sayısı 30 civarında olan, sırada açılmayı bekleyen veya yeterli öğrenci ve akademik kadro bulamadığı için kapanan, kapanmayı bekleyen programlar da mevcut. 14 yıldır bu sistemle yola devam edilmektedir… Ancak gerek gelişen teknoloji, gerek karmaşıklaşan iş ilişkileri, gerek ortaya çıkan veya yaygınlaşan yeni sektörler, artan nüfus, güvenlik ihtiyacı-

54 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

nı hem arttırdı hem de mevcut haliyle ihtiyaçlara cevap veremez hale getirdi. Özellikle bilimsel ve teknolojik alanlarda yaşanan gelişmeler sonucunda artık sanal ortam ve elektronik güvenlik yeni güvenlik algılaması olarak

günümüz dünyasında önemli bir yer bulmaya başladı. Ülkeler arasındaki enerji alışverişi, yeni ticaret yolları, deniz ve havayollarının daha sık ve yaygın olarak kullanılmaya başlanması, yeni güvenlik ihtiyaç alanlarını veya var

Prof. Dr. C. Gazi UÇKUN

olan güvenlikteki açıkları ortaya çıkarmaya başladı. Bir mal veya hizmetin iki bileşeni vardır, önce talep sonra arz gelir. Yani talep olursa mal veya hizmet üretilir ve piyasaya yani insanların ihtiyacına sunulur. Güvenlik ihtiyacındaki talep değişmesi veya güvenliğin niteliğinde istenen değişikler her geçen gün artar ve farklılaşırken maalesef arz kısmında aynı değişiklikler, yenilikler ve farklılıklar görülmemekte ya da istenilen boyutlara ulaşılmadığı tespit edilmektedir. Türkiye’de özel güvenlik eğitimi ikili bir eğitim sistemini içermekte demiştik. Bu ikili sistemin aslında birbirinden eğitim süresi ve ders sayısı çeşitliliği dışında pek farkı yok. Çünkü her ikisinde de sadece özel güvenlik temel eğitimi verilmektedir. Bu eğitimlerin sonucunda da alınan sertifika veya diploma temel eğitim sertifikası veya diplomasıdır. Özel güvenlik kimlik kartı da bunun bir çıktısıdır. Burada da bir uzmanlaşma, belli alanlarda branşlaşma yoktur. Hâlbuki iş hayatı uzmanlaşmayı, branşlaşmayı zorunlu hale getirmeye

başlamıştır. Ne iş olsa yaparım dönemi çoktan bitmiştir. Ancak mevcut durumda bizim özel güvenlik görevlimiz “ne iş olsa yaparım’’ durumundadır. AVM’de iş bulursa AVM güvenliğini yapar, otogarda iş bulursa otogar güvenliğini, hastanede iş bulursa hastane güvenliğini, bankada iş bulursa banka güvenliğini… Peki bunların hepsi aynı işi mi yapar? Örneğin petrol rafinesinde görev yapan neyi bilmelidir, hidroelektrik santralinde görev yapan neyi bilmelidir, üniversitede veya İlköğretim binalarında görev yapan neyi bilmelidir? Her meslek gurubunda (doğal olarak özel güvenlik mesleğinde de) branşlara ayrılma, uzmanlaşmayı, uzmanlaşma ise daha profesyonel bir iş anlayışını ve yapılan işe kaliteyi getirecektir. Güvenlik konusunda uzman kişiler tarafından yapılıyor olması ve hata riskinin azalması da toplumda imajı çok da iyi olmayan özel güvenlik mesleğinin itibarını arttıracaktır. Özellikle küçük ve orta ölçekli güvenlik şirketlerinin her alanda hizmet sunmaya çalışmaları yerine, spesifik (niş) alanlara kaymaları ve bu alanlarda uzmanlaşmaları, rekabet ortamının daha da artacağı ilerleyen dönemler için kendi öz güçlerini yaratmalarını (core competence) ve bu sayede uzun ömürlü olmalarını sağlayacaktır. Peki branşlaşmaya başka bir deyişle alanlara ayrılmaya karar veren özel güvenlik işletmelerinin eğitimli ve yetkin personel ihtiyacını şu anki eğitim müfredatı ve sistemiyle (ister özel güvenlik eğitim kursları, ister üniversitelerin MYO. programları) karşılamak mümkün mü? Tabii ki hayır.

Özellikle küçük ve orta ölçekli güvenlik şirketlerinin her alanda hizmet sunmaya çalışmaları yerine, spesifik (niş) alanlara kaymaları ve bu alanlarda uzmanlaşmaları, rekabet ortamının daha da artacağı ilerleyen dönemler için kendi öz güçlerini yaratmalarını (core competence) ve bu sayede uzun ömürlü olmalarını sağlayacaktır. Yukarıda bahsedildiği gibi şu an verilen eğitimler sadece temel eğitim kapsamındadır. Özel güvenlik hizmet alanına girmiş olan başlıca sektörleri şöyle sıralayabiliriz. Altyapı ve hat güvenliği (boru hattı, enerji nakil hattı, iletişim hattı) Türkiye’nin konumu itibariyle bir çok petrol, doğalgaz ve benzeri enerji nakil hatlarını bünyesinde barındırması ve bu alanların ekonomik değerleri sebebiyle özel bilgi birikimi isteyen alanlar, AVM güvenliği; özellikle büyükşehirlerde toplu yaşam alanı ola-

Haziran 2018 Güvenlik Yönetimi n 55

ÖZEL DOSYA ACİL ANONS VE SESLENDİRME

rak çok fazla kişinin kullandığı, riski yüksek, fazlasıyla dikkat edilmesi gereken alanlar, Banka güvenliği; gerek bina, gerekse para taşımacılığının yapıldığı, yüksek risk içeren alanlar, baraj ve maden güvenliği; özellikle kırsal alanlarla sabotaj ve terör saldırılarına maruz kalabilecek farklı güvenlik önlemleri alınması gereken alanlar, Deniz liman güvenliği; ISPS Code ve SOLAS gibi özellikli güvenlik şartlarının arandığı, 5188 Sayılı Özel Güvenlik Hizmetleri yasasının yetersiz kaldığı spesifik alanlar, Değerli eşya ve para nakil güvenliği, Destek unsurlu güvenlik (atlı güvenlik, köpek kullanımı) Etkinlik güvenliği (spor karşılaşmaları, sanatsal etkinlikler, kongre-sempozyum vs.) Endüstri-üretim güvenliği; sadece fabrika giriş çıkışlarının değil, bilgilerinin de korunması. Hatta mallarının sahteciliğe karşı korunması gereken alanlar, Havalimanı güvenliği; Uluslararası standartların uygulandığı özel alanlar,

56 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

Okul güvenliği; sadece okulun fiziki alanı değil, öğrenci giriş çıkışlarında temel trafik güvenliği sağlana bilecek alanlar, Turizm güvenliği; ziyaretçilerin, kayıp kaçaklarının engellenmesi gereken alanlar, Veri-bilgi güvenliği; sanal güvenliği kullanıldığı alanlar, VIP güvenliği, Demiryolu taşımacılığı güvenliği, Köprü, tünel ,metro güvenliği, Sağlık tesisleri güvenliği, Konut alanları güvenliği, Bu sayı daha da çoğaltılabilir. Değişen yaşam koşulları, şehirleşme, kalabalık nüfus, yeni alanların ortaya çıkmasına neden olacak ve yukarıda sayılanlara mutlaka her geçen zaman içinde eklemeler olacaktır. Alan eğitimleri ile ilgili olarak önerilerimiz şunlar olacaktır. 1. Özel güvenlik branşlarının belirlenmesi, 2. Belirlenen branşlara göre meslek standartlarının oluşturulması, 3. Özel Güvenlik Eğitim Kurumları’nda verilen temel Özel Güvenlik Eğitiminin yanında, yapılacak yasal düzenlemelerle

birlikte alan eğitimlerinin verilmesi, 4. ÖG Eğitim Kurumlarının Temel Eğitim, Alan Eğitimi gibi sınıflandırılması ve alan eğitimi vermeye yetkili kılınmış kurumların uzmanlaştıkları alanlara göre kategorilendirilmesi, 5. Üniversitelerdeki Özel Güvenlik ve Koruma Programlarının bulundukları bölgenin koşullarına göre eğitimlerinin yapılandırılması ve alan eğitimlerine yönelinmesi 6. Üniversitelerde “Güvenlik Yönetim’’ adı altında fakülte veya uygulamalı bilimler yüksek okulları bünyesinde (4 Yıllık) lisans bölümlerinin açılması, 7. Özel güvenlik görevlilerine aldıkları alan eğitimi ve buna göre girip başardıkları sınav sonuçlarına göre kimlik kartı verilmesi ve dolayısıyla herkesin her işi yapamaması, ya da herkesin her işe girememesi. Bu öneriler hayata geçtiğinde özel güvenlik sektörüne ve mesleğine önemli katkılar sağlayacağı değerlendirilmektedir. Sonuç olarak temel eğitim dışında, verilecek olan alan eğitimleri özel güvenlikçi olma süresini uzatacağı ve daha fazla emek gerektireceği için, dolaylı olarak mesleki saygınlığa da olumlu yönde etkileyecektir. Ayrıca personel uzmanlaştığı için özlük haklarında da iyileşmeler görülebilecektir.

Bu öneriler hayata geçtiğinde özel güvenlik sektörüne ve mesleğine önemli katkılar sağlayacağı değerlendirilmektedir.

SEKTÖRDEN

Tüm ku rum ve “Tüm kurum ve kuruluşlara ürün desteği sağlıyoruz”

"Savunma sanayi, emniyet güçleri, hastaneler sağlık merkezleri, sanayi fabrikaları, turistik oteller, üniversite ve toplu yaşam merkezleri ana ürün hizmeti verdiğimiz alanlardır." Diyen Cenova Bilişim Teknolojileri Yöneticisi İlker SÖYÜK ile güvenliğin bilişim sektöründeki alanlarını konuştuk.

Cenova Bilişim Teknolojileri hakkında bilgi alabilir miyiz?

“Cenova” Bilişim yurtdışındaki üreticiler ile distribütörlük temsilcilik anlaşmaları yaparak dünyadaki güncel güvenlik bilişim teknolojisini ülkemize taşımaktadır. Kaliteli ürünleri koşulsuz müşteri memnuniyeti ile beraber sunmaktadır. Yeni teknolojileri yakından takip ederek, Uzakdoğu’da sahip olduğu üretim kanalları ile katma değeri yüksek ürünlere sahip olmaktadır. Bütün bu çalışmaları ve yapılanmaları grup şirketleri ile kendi öz sermayesini kullanarak sağlamaktadır. Şu anda Türkiye’nin dört bir yanında toptancı, bayi ve çözüm ortakları ile çalışmaktadır. Türkiye’de en az on yıldır tanınmış üç adet kendi markası ve dünyada güvenlik ve bilişim alalında en üst sıralarda olan 3 adet profesyonel ürünün marka temsilciliği ile toplam altı adet markanın ürünleri bünyesinde yönetilmektedir.

60 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

Cenova Bilişim Teknolojileri’nin markalaşma sürecinden söz eder misiniz? Türkiye’de ya da dünyada hemen hemen tüm aile şirketleri ya da ortaklıklar gibi Cenova Bilişim de başlangıç yıllarında markalaşmada firma adı bilinirliği üzerinde yoğunlaşmıştır. Pazarlama tanıtım çalışmaları ile firma adının öne çıkartılması sonucunda üretilen ve temsil edilen ürün adının firma adı ile aynı konularak güçlü bir kimlik kazanılması sağlanmış istikrarlı yatırımlar ile marka adının firma ile özleşerek öne geçmesi kaçınılmaz olmuştur. Zaman içinde profesyonel ihtiyaçlar ürün çeşitliliğini artırarak yeni markalara yatırım ve yönetim ihtiyacını doğurmuştur. İhtiyaçlarımızı zorlayan, alımı özendiren, hayatımızı kolaylaştıran ürünlere sahip, mali açıdan güçlü, bilişimde dünya devi denilen üreticiler artık ürünlerini kendi belirlediği farklı marka adları ile kullanıcılara sunmaktadırlar. Son altı yıl içerinde Cenova

Bilişim’de dünyada ürün kalitesi yüksek ve marka bilinirliğinde söz sahibi olan üç büyük üretici ile yaptığı anlaşmalar sonucu Türkiye’de temsil ettiği profesyonel ürün yelpazesini genişletmiş temsil ettiği ve yönettiği marka sayısını yükseltmiştir. Cenova Bilişim yeni iş sürecinde güvenli marka mimarisi üzerinde çalışmaktadır.

Bilişim teknolojileri konusundaki en önemli husus nedir? Bilişim teknolojilerinin temeli yazılım, donanım, tasarım, geliştirme, uygulama gibi ana süreç ve faaliyetlerden oluşmaktadır. Bilişim teknolojilerinin amacı: Haberleşmeyi iletişimi hızlı olarak sağlamak, bilgilere kolay olarak erişim sağlamak, yatırım maliyetlerini azaltarak her alanda yaşamımıza kolaylaştırmaktır. Yaşamın tüm alanında olduğu gibi bilişim teknolojileri konusunun başındaki en önemli husus yine eğitimdir.

İlker SÖYÜK

u Eğitim ile kazanılan bilgi ve tecrübeler teknolojiden daha bilinçli ve verimli olarak yararlanılmasını sağlar. İnsanlığın ana görevlerinden biri çağa uygun eğitim düzeni sağlamak ve böylece teknolojik yaşam için gerekli donanımlardan yararlanabilecek iyi toplumlar oluşturmaktır. Firmalara düşen görev yeniden yapılanma süreçlerini güncel yenilikçi teknolojiden mahrum bırakmadan yapmalarıdır. Gerekli gördükleri inovasyonu özümseyerek olarak uygulayabilecek, konusunda eğitimli, teknolojiye uygun, çalışanlara destek vermelidirler.

Cenova Bilişim’in AR-GE ve inovasyon konularındaki çalışmalarını aktarır mısınız? Eğer teknolojik bir ürünün temsilcisi iseniz firmanızda temel uygulamalı araştırma ve deneysel geliştirme üzerinde çalışmak zorundasınız. Bu ölçütler AR-GE’nin temelini oluşturmaktadır. Cenova Bilişim her zaman üst derece-

lerde teknolojik güce rekabete sahip olabilmek için sistematik olarak kendi bünyesinde AR-GE çalışmaları yapmaktadır. ARGE’ye ayırdığı ekonomik yatırımı yalnızca bilgileri edinebilmek ve genel testler için değil, edinilen bilgileri uygulamalara dahil edebilmek için kullanmaktadır. İnovasyonu yaşamdaki başarılarımızın yenileyici kaynağı olarak görmekteyiz. İnovasyonu gelecekteki önemli bir stratejik çıkış noktalarından olduğunu bilerek yenilikçi, iyileştirilmiş tüm yöntemlerini çalışma süreçlerimiz ile birleştirdik. Müşterilerimize her zamankinden daha iyi bir ürün ve hizmet vermek için her türlü radikal yeniliklerle çalışmalarımıza devam etmekteyiz.

Hizmet verdiğiniz firmalar ve hedefleriniz nelerdir? Herhangi bir sektör ayrımı yapmadan tüm kurum ve kuruluşlara ürün desteği sağlamaktayız. Konusunda uzman olan farklı üreticilerle yaptığımız anlaşmalar sayesinde, geniş ürün çeşitliğine sahip bir temsilciyiz. Üst sekmen ürünlere sahip olduğumuzdan, çözüm aşamasında profesyonel sektörlere katkılarımız daha etkili olmaktadır. Savunma sanayi, emniyet güçleri, hastaneler sağlık merkezleri, sanayi fabrikaları, turistik oteller, üniversite ve toplu yaşam merkezleri ana ürün hizmeti verdiğimiz alanlardır. Projelerimizi profesyonel değerlere sahip olması için, dünya standartlarındaki teknoloji ile geliştirilip, sonuçlandırılabilmek için çalışmaktayız. Çalışan personelimizin tamamının konusunda yükseköğretim ve uzmanlıklarını tamamlamış olması, çalışma yürütme için gerekli tüm ticari

bilgilere profesyonelce sahip olması, eğitime bağlı olan hedeflerimizdendir. Kaliteli ürünleri kaliteli hizmetle birleştirerek müşteri memnuniyeti sağlamaktayız. Vardığımız memnuniyet hedefini üstün bir şekilde korumak en önemli hedefimizdir.

Türkiye ve dünyadaki bilişim teknolojilerini değerlendirir misiniz? Türkiye’de son 10 yıl zaman aralığında bilişim teknolojileri sektöründeki firmaların hızlı bir şekilde yükselerek ülke ekonomisinde etkin paylara sahip olduğunu görmekteyiz. Yeni açılan üniversite ve bilgisayar bilişim okulları sayesinde Türkiye’deki bilişim alanındaki insan kaynağının kalitesi çoğu ülkelere göre artmıştır. İşin aslı yükseköğrenim destekli bilgisayar yazılım mühendislerinin yetiştirilmesine verilen önemdir. Sağlam iş gücünün oluşumundan sonra devletin yatırımcılara yaptıracağı teşvik ve kaynaklar ile yeni pazar kapıları açılacaktır. Bir ülkenin ekonomideki gücü ifadesindeki tanımlanan özelliklerini değinirken yalnızca sanayideki ekonomik kalkınmadaki gücü değil teknolojik üretimindeki reel derecesini belirtmekte gereklidir. Yeşil enerji, mobil internet haberleşme, şehircilik uygulamaları ve sağlık bilgi denetimi, bilişim teknolojileri alanında yatırım isteyen kaynakların liste başlarına yerleşmiştir. Ağır sanayi, tarım ve donanım üretimi yapmadığı halde yapay zekâ, işletim sistemi ya da mikro beyin yazılımları teknolojisini ihraç edebilen, satan, kullandıran ülkelerin ileriki zamanlarda ekonomik olarak daha güçlü ülkeler olacağını söylemek artık öngörü değildir.

Haziran 2018 Güvenlik Yönetimi n 61

SEKTÖRDEN

Güvenlik bir bütü “Güvenlik, bir bütün olarak ele alınmalıdır”

"Ne kadar güvenli bir ortam kurarsanız kurun, o güvenli ortamın en ufak bir açığı varsa, yaptığınız tüm yatırımlar boşa gider." Diyen Ergosis Güvenlik Sistemleri Genel Müdürü Ahmet KERESTECİOĞLU ile teknolojik yeniliklerle bütünleşen güvenlik sistemlerini konuştuk.

Ergosis Güvenlik Sistemleri hakkında bilgi verir misiniz?

Yeni teknolojilerin ilk yeşerdiği ülkelerden biri olan ABD’de, 1999 yılında iki Türk mühendis tarafından temelleri atılan Ergosis, iris tanıma sisteminin bayiliğini alarak yola koyulmuş bir şirkettir. ABD’de birkaç proje gerçekleştirdikten sonra bu alanda Türkiye’deki açığı görerek 2000 yılında faaliyetlerine Türkiye’de devam etmiş daha sonra 2005 yılında Elor Holding bünyesine dâhil olarak ticari hayatını sürdürmüştür. Geçiş güvenlik, bariyer, kamera, yangın ihbar, acil anons sistemleri gibi alanlarda çözümler sunuyoruz. Ergosis olarak bugün küçük, orta ve büyük ölçekli birçok kurumsal şirkete hizmet vermekteyiz. Firmamızda kiralama ve abonelik ile ilgili satış modellerimiz de olduğu için her işletmenin bütçesine uygun çözümler sunabiliyoruz.

62 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

Ergosis Güvenlik Sistemleri’nin geliştirdiği Ar-Ge ve inovasyon konularındaki ürün ve çalışmaları nelerdir?

AR-GE departmanında yeni güvenlik sistemleri üzerine yoğun çalışmalar yürütmekteyiz. Son dönemde cloud teknolojileri üzerine odaklanmış durumdayız.

Biyometri teknolojisinin güvenlik sektöründeki konumundan bahseder misiniz? Yürüttüğümüz projelerimizi birkaç farklı gruba ayırıyoruz. Birincisi; komple zayıf akım sistemlerini içeren çözümler. Bunlar genelde plazalarda kullanılan çözümler oluyor. Sun Plaza, Veko Giz Plaza, Nef Projeleri, Bakü’de Demirci Tower, Maslak İş Kuleleri gibi yapılarda bu sistemler kullanılıyor. Şirketimizin ikinci olarak fabrikalara yönelik çözümleri mevcut. Arçelik, Toyota, Tofaş gibi birçok şirketin fabrikalarına

personel devam kontrol sistemleri kuruyor, çalışanların fabrikaya giriş-çıkış saatlerinden ne kadar saat fabrika içinde zaman geçirip çalıştıklarına kadar pek çok konu hakkında kurumları bilgilendiriyoruz. Ayrıca, ziyaretçi takibi, yemekhane takibi gibi entegre, gelişmiş birçok sistem de mevcut. Son dönemde daha maliyetli olmasına rağmen iris tanıma sistemi üzerine yoğun talep alıyoruz. Kartlı sistemler daha ekonomik olduğu için hala şirketler tarafından daha çok ilgi görüyor ama açık noktaları olan bir alan. Bir kişinin kartını başka bir kişi rahatlıkla kullanıp şirkete girebiliyor. Ama ileri teknoloji ürünü olan iris tanıma sistemi bütün bu zafiyetleri ortadan kaldırıyor. Adalet Bakanlığı gibi kuruluşlar kullanıyor, tam güvenlik sağlıyor. Parmak izi de karttan sonra yaygınlaşan ve birçok şirket tarafından tercih edilen güvenlik

Ahmet KERESTECİOĞLU

k, ün

sistemlerinden. Ancak hijyen ve yüksek güvenlik isteyen kuruluşlar tarafından tercih edilmiyor.

Türkiye ve dünyayı güvenlik konusunda değerlendirir misiniz? Sektörde Ergosis çapında 100 civarında oyuncu olduğunu tahmin ediyoruz. Ancak bunların haricinde yüzlerce küçük ölçekli ithalatçı firma daha mevcut. Perpa bu tür firmalar ile dolup taşıyor. Bizim sektörümüzde yapılan iş kısa vadeli olmadığından firmalar için önemli olan güvenilir, uzun soluklu ve güçlü finansal kaynaklara sahip çözüm ortakları ile çalışmaktır. Bu yüzden hizmet aldığınız şirketin her türlü teknik destek hizmetini ya da yazılım desteğini ihtiyaç doğduğu an karşılayabiliyor durumda olması gerekir. Sektörde Ergosis’in İlk 20’nin içinde olduğunu tahmin ediyorum. Firmamız Deloitte tarafından Türkiye’nin en hızlı

Sektörde Ergosis’in İlk 20’nin içinde olduğunu tahmin ediyorum. Firmamız Deloitte tarafından Türkiye’nin en hızlı büyüyen 50 firması arasında gösterilmiştir.

büyüyen 50 firması arasında gösterilmiştir. Elimizde herhangi bir reel veri olmasa da güvenlik sektörünün yaklaşık $500M’lık bir pazar büyüklüğüne sahip olduğunu tahmin ediyorum. Bizim Ergosis olarak hedefimiz, müşteri portföyümüze her sene 1000 yeni müşteri eklemek.

Ergosis Güvenlik Sistemleri’nin geleceğe dair hazırladığı çözümler nelerdir? Güvenlik, bir bütün olarak ele alınması gereken bir husustur. Ne kadar güvenli bir ortam kurarsanız kurun, o güvenli ortamın en ufak bir açığı varsa yaptığınız tüm yatırımlar boşa gider. Örneğin, bir mekânda tüm girişleri en yüksek düzeyde güvenlikle konumlandırın, ama sizin bilmediğiniz bir arka kapı varsa oraya yaptığınız tüm yatırımlar anlamsız. Dolayısıyla burada projelendirmenin önemi büyük. Ergosis’in doğru

projelendirmeleriyle farklı sektörlerde tasarruf eden birçok referans müşterisi bulunmaktadır, örneğin; üretim yapan ve vardiya sistemi ile çalışan firmaların gece vardiyalarında üretimde ki aksaklıklar firmaları ciddi zarara uğratabilir, bu bağlamda çalışmış olduğumuz kurumlardan bir tanesi kurmuş olduğumuz Personel Devamlık Takip Sistemi (PDKS) sayesinde %17’lik bir tasarruf sağladı. Bunun haricinde yine tarım sektörüne öncülük eden firmalardan biri ile yürüttüğümüz projede şirketin 9 tarlasına işçiler için iris tanıma cihazı kurduk, bu sayede işçilerin takibini, çalışma sürelerinin kontrol edilmesini ve işçi ücretleri konusunda tasarruf edilmesini sağladık. Bizim tüm çalışmalarımız firmaların gözden kaçırdıkları, aslında görünmeyen tarafta büyük zararlara uğradıkları kısımları iyileştirmek adına yapılan çalışmalar. Size bu konuda daha birçok örnek sayabilirim.

Haziran 2018 Güvenlik Yönetimi n 63

ELEKTRONİK GÜVENLİK

Yüksek güvenilirlik için modüler switchler Ethernet, endüstriyel alanda standart bir iletişim protokolü olarak yerini almış bulunmaktadır. Her geçen gün artan uygulama sayısı ve IP özellikli cihazlar, hem güvenilirlik ve esneklik gereksinimlerinin, hem de veri hacminin artmasına neden olmaktadır. MICROSENS EUROMICRON GROUP

üvenilirlik ve esneklik

Endüstriyel ethernet switchleri, otomasyon teknolojileri ile IP ağları güvenli, sağlam ve maksimum kapsama alanı sağlayacak şekilde birbirlerine bağlayan temel bağlantı noktalarıdır. Profi Line Modüler serisi, modern endüstriyel ortamlarda kullanılmak üzere geliştirilmiştir. Güvenilirlik ile esneklik için yeni standartlar ortaya koymaktadır. Sağlam ve modüler olarak genişletilebilir yapısı, maksimum erişilebilirlik oranı ve minimum düzeyde kurtarma süreleriyle Profi Line Modüler serisi, endüstriyel Ethernet için ideal seçimdir. Sınırlı alanda maksimum Gigabit performansı switch ana modülü halihazırda on üç gigabit port sunmaktadır. Bunlardan dördü SFP modüllü combo port olarak optik fiber bağlantılara dönüştürülebiliyor. Az yer kaplayan kompakt tasarımına rağmen

64 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

iki alarm girişi ve çıkışı vardır örneğin kabin izleme ya da sensör/aktüatör fiksajı için. Bakır portlar, düşük maliyetle ve ek kablolama işlemine gerek olmadan terminallerin güç ile beslenmesini sağlayacak şekilde PoE/PoE+ sağlar. Switch, kendi güç kaynağı olmadan çalışabilir ve PoE/PoE+ aracılığıyla güç kaynağı olarak çalıştırılabilir. Modüler tasarımın genişletilmesi kolaydır Profi Line ModularSwitch‘in modüler tasarımı, ihtiyaçlarınıza uygun şekilde genişlemeye imkân sağlar. Bu sayede ilk yatırımları gereken minimum seviyeye kadar sınırlayabilirsiniz. Gigabit Bakır Portlar (8x) 10/100/1000 Base-T, Energy Efficient Ethernet, PoE/ PoE+ (802.3at) bağlanan cihazlara güç sağlamak için çıkış (PSE), örneğin WLAN Access Point’ler, IP-Kameraları, Sensörler vb. Gigabit Combo Portlar (4x) 10/100/1000 Base-T, Energy Efficient Ethernet; bu bakır portlar, ilgili bir SFP Slot devre dışı bırakıldığında kullanılabilir. Optik Fiber Transceiver (4x) için SFP Slotları 100/1000Base-X (Dual Speed), SFP-Slotlar, yalnızca ihtiyaç duyulan Transceiverler takılmalıdır. Kullanılmayan SFP slotlar bakır portlar olarak kullanılabilir. Anahtar (2x) / Dijital Giriş (2x) Galvanik olarak ayrılan anahtar çıkışı, örneğin alarm kontağı. Galvanik olarak ayrılan giriş, örneğin kabin izleme. İşlev, switch yönetimi ile konfigüre edilebilir. Gigabit Bakır Port (1x) Ethernet portu üzerinden Switch’e uzaktan güç sağlamak için

Ethernet, endüstriyel alanda standart bir iletişim protokolü olarak yerini almış bulunmaktadır. Her geçen gün artan uygulama sayısı ve IP özellikli cihazlar, hem güvenilirlik ve esneklik gereksinimlerinin, hem de veri hacminin artmasına neden olmaktadır. 10/100/1000 Base-T, Energy Efficient Ethernet PoE+ girişi (PD). Terminal / Expansion Port (Terminal/genişleme portu) Command Line Interface’e (Out band yönetimi) erişim sağlamak için Seri (RS-232) Terminal Portu. Ek olarak aygıt sunucu işlevselliği sağlanmaktadır. USB portu desteklenen çevre birimlerini bağlamak için USB portu. Reset / Fabrika Ayarları reset düğmesine basılarak switch yeniden başlatılır. Fabrika ayarları düğmesine basılarak fabrika ayarlarına dönülür, özellikle hatalı konfigürasyon yapıldığında kullanışlıdır. LED Ekran Cihazla ilgili bütün fonksiyonlara genel bakış: Durum güç kaynağı, sistem durumu, yedek halkalar, I/O portları. Yedek güç kaynakları kesintisiz besleme için iki ayrı güç kaynağı, durum, yönetim tarafından kontrol edilmektedir. 24 ve 48/54 VDC (PoE) işletimi için geniş menzil girişi. SD Kartı Donanım yazılımı ve cihaz konfigürasyonu SD kartına kaydedilmektedir. Switch değişiminde SD kartın çıkartılıp yerleştirilmesi yeterlidir, mevcut cihaz ayarlarının tamamı aktarılır. Backplane-Modül Bağlantısı Modüler Genişleme Portu. Genişleme modülleri kolaylıkla temel switche takılabilir.

Maksimum ölçeklenebilirlik, kompakt tasarım Switch’in temel modülü, müşterinin bireysel gereksinimlerine göre tamamen özelleştirilebilir. Altı ya da on iki Gigabit Ethernet portuna sahip genişleme modülleri kolay bir şekilde yandan temel modüle bağlanır. Temel modül gibi genişleme modülleri, ek fiber bağlantıları için Gigabit Combo portlara sahiptir. Switch’in maksimum genişleme kapasitesi 25 Gigabit Ethernet portudur. Temel modülün halihazırda 13 Gigabit portu mevcuttur. Genişleme amacıyla üç farklı modül hazır olarak bulunmaktadır. Sağlam bir şekilde birbirine geçen ve merkezi olarak açılan bir mekanizma sayesinde mekanik stabilite, her genişleme işlemi sırasında korunur.

Profi Line modular Yüksek güvenilirlik için modüler switchler müşteri yalnızca kendi ihtiyacı kadar harcama yapar ve ihtiyaçlarına göre ölçeklenebilir switchi genişletebilir („pay as you grow“). Switchin genişleme konsepti, ilk kurulum sırasında büyük boy bir arka plan (backplane) kurulması gerekmeyecek şekilde tasarlanmıştır. Bu özelliği ile Profi Line Modüler

Haziran 2018 Güvenlik Yönetimi n 65

ELEKTRONİK GÜVENLİK

Fabrika ayarları düğmesine basılarak fabrika ayarlarına dönülür, özellikle hatalı konfigürasyon yapıldığında kullanışlıdır.

66 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

serisi kutu dağıtıcısında çok yer kaplamaz. Gelecekteki değişimlerden olumsuz yönde etkilenmeyecek cihaz mimarisi ProfiLine modüler switchlerin donanımı, gelecekte donanım yazılımı güncellemeleri aracılığıyla kolaylıkla etkinleştirilebilecek işlevlerle tasarlanmıştır. Bunu mümkün kılansa, yüksek performanslı ARM işlemcisiyle birlikte yeni nesil yüksek performanslı Switching Chipset’lerdir. Sağlamlığı kanıtlanmış bir işletim sistemi olan Linux; akıllı, açık ve uzun vadeli güvenilir bir platform için sağlam bir temel sağlamaktadır. Donanım yazılımı ve konfigürasyon için SD kartı yönerge: Switch işletim sistemi, donanım yazılımı ve konfigürasyon verileri temel modüldeki bir SD kartta depolanır. Bir switchin ana modülünün değiştirilmesi gerekiyorsa mevcut SD kartı, tüm ayarları otomatik olarak devralan yeni modüle takılır. Böylece yeniden konfigürasyon gibi karışık süreçlerin yinelenmesine veya yazılım görüntülerinin oynatılmasına gerek kalmaz, kurtarma süreleri en aza indirilir. SD kartın değişimi, BT alanında özel bir bilgi birikimine sahip olmaksızın şirketin kendi bakım ekibi tarafından yapılabilir, arıza durumunda herhangi bir uzmanın başında durmasına gerek yoktur. Böylece işletme maliyetleri de düşmektedir. Profi Line Modular serisinin tasarımı, donanım ve yazılımdan sorumlu özel geliştirme ekibi ve kendine özgü know how (teknik bilgi) imkanlarıyla birlikte en temelden itibaren Almanya‘da geliştirildi. İster etkili ofis ağında, ister endüstriyel üretimde olsun, Profi Line Modular serisi, arıza güven-

ELEKTRONİK GÜVENLİK

Sağlam bir şekilde birbirine geçen ve merkezi olarak açılan bir mekanizma sayesinde mekanik stabilite, her genişleme işlemi sırasında korunur. lik sistemi ve mümkün olan en kısa kurtarma süresine yüksek taleplerin bulunduğu her alanda ideal bir seçimdir. Yazılım özellikleri Gelecekteki değişimlerden olumsuz yönde etkilenmeyecek mimari Fonksiyon modüllerinin enkapsülasyonuyla yüksek sistem kararlılığı için yüksek performanslı CPU ve Linux işletim sistemi Donanım yazılımı güncellemeleriyle işlevlerin genişletilmesi • IPv4 ve IPv6 Dual Stack • 256 VLANs desteği Spanning Tree Protocol (STP/RSTP/MSTP) Port başına 4 önceliğe sahip Quality-of-Service (QoS) 10 kilobayta kadar JumboFrames Topoloji tespiti için LACP, LLDP ve LLDP-MED yönetim ara yüzü Verimli grafik kullanıcı arayüzüne sahip web yöneticisi Yönetim sistemi platformlarının entegrasyonu için SNMP

68 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

Skript aracılığıyla otomasyon için kullanışlı CLI Logfile, konfigürasyon, CLI-Skript gibi cihaz dosyalarına doğrudan erişim için entegre SFTP Server NMP (Ağ Yönetim Platformu) Ağların kolay ve verimli konfigürasyonu, yönetimi ve izlenmesi için Microsens NMP yazılımı ile entegrasyon. Güvenlik Özellikleri Dinamik VLAN tahsisi ile port tabanlı 802.1X kimlik doğrulama Ayrı ayrı devre dışı bırakılabilen, aygıt yönetimi için güvenli protokoller Tüm sistem olaylarını kayıt altına almak için dahili log dosyası Cihaz yönetimi İçin yüksek Ggvenlikli protokoller Web-yönetimi ve NMP için HTTPSnn Yönetim entegrasyonu için SNMPv3 Command Line Interface

(Komut Satırı Arayüzü) (CLI) için SSH Dosya erişimi için SFTP

Öne çıkan özellikler Energy Efficient Ethernet ile Gigabit Performans Power-over-Ethernet+ (802.3at), port başına maks. 30 W, her bir alternatif port başına opsiyonel 60 W Genişletilmiş sıcaklık aralığı DIN ray montajı için kompakt metal yuvalar Sağlam tasarım, genişleme modülüne açık Yedek güç Kaynakları Donanım yazılımı ve konfigürasyon için değiştirilebilir SD kartı En kısa kurtarma sürelerine sahip arıza güvenlik sistemi 19” montaj veya 7 port versiyonu olarak mevcut Demiryolu uygulamaları ve enerji dağıtım sistemleri için sertifikasyon (isteğe bağlı) 10G Uplink

ELEKTRONİK GÜVENLİK

Video izleme sistemlerinde insan tespit özelliğinin önemi Ülkemiz genelinde ve dünya çapında suç oranları artıkça video izleme sistemleri daha da önemli hale gelmektedir. Cemil ÖZDEMİR / Elektronik – Haberleşme Mühendisi / CEO PCC GRUP

ideo izleme sistemleri CCTV yani kapalı devre TV sistemi olarak da anılan, analog veya IP kameralardan oluşan, bu kameraların görüntülerinin dijital veya analog kayıt cihazları üzerine veya sunucu tabanlı donanımlar üzerine kaydedildiği, belirlenen erişim yetkileri dahilinde kullanıcıların arşiv kayıtlarını ve canlı görüntüyü izleyebildiği sistemlerdir.Teknoloji geliştikçe video izleme sistemlerindeki kabiliyetler de günden güne artmaktadır. Analog kameralardan IP kameralara, CIF çözünürlüklerden 30 megapiksel ve üstü çözünürlüklere, basit video izlemeden akıllı video analitiklerine, kablolu ağlardan kablosuz olanlarına geçiş yaşanmış bir süreç önümüzde durmaktadır. Bu süreçteki en önemli gelişmelerden biri hiç şüphesiz video analiz analitik modüllerinin geliştirilmiş olmasıdır. Personel veya vardiya sayısını artırsanız da, kaçırılan önemli olaylar için yaptırımlar öngörseniz de video izleme sistemlerinde oluşan video veri yığınlarının analitik modüllerin yardımı olmadan, tek başına verimli bir şekilde takip edilebilmesi mümkün gözükme-

70 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

Şekil 1: İnsan Tespit Özelliği

mektedir. Söz konusu video kayıtlarının çoğu insan dikkatinden kaçmayı başarabilen çok sayıda ayrıntıya sahiptir. Bu ayrıntılar netice itibariyle telafisi mümkün olmayan durumlara neden olabilecek güvenlik sorunlarını ya da işletmenizin karlılığını artıracak çözüm önerilerini içeriyor olabilirler. Video analitikler oldukça çeşitlilik göstermektedir. Yangın ve duman tespiti, güvenli bölge ve hat ihlali, sabotaj tespiti, yoğunluk/ısı haritaları oluşturma, insan tespit ve sayma, plaka veya yüz tespit ve tanıma vb. bir çok analiz modülü örnek olarak verilebilecektir. Bunların bir kısmı farklı

algoritmalar, teknik ve yöntemler üzerine dayalı iken bir kısmı ise benzer yöntemleri çözüm aracı olarak paylaşmaktadır. Cinsiyet belirleme, bölge ihlali, kuyrukta insan sayma, ziyaretçi sayma gibi analitik modüllerinin ortak paylaşım noktalarından biri “insan tespiti” özelliğidir. İngilizce adıyla “human detection” olarak geçen bu özellik video izleme sistemlerinin insan harici objelere yönelik hatalı tespitlerini en aza indirgemek için oldukça önemli bir özelliktir. Bazı modüllerin başarısı için insan tespitinin başarılı bir şekilde yapılabiliyor olması bir ön şart

Video kayıtlarının çoğu insan dikkatinden kaçmayı başarabilen çok sayıda ayrıntıya sahiptir. Bu ayrıntılar netice itibariyle telafisi mümkün olmayan durumlara neden olabilecek güvenlik sorunlarını ya da işletmenizin karlılığını artıracak çözüm önerilerini içeriyor olabilirler.

Cemil ÖZDEMİR

durumundadır. İnsan tespiti özelliğinde de ilk adım obje tespiti ile başlar ardından obje sınıflandırma ile devam eder. Bu süreç hâlihazırda kullanılan yöntemlere göre en özet haliyle aşağıdaki şekilde ifade edilebilir. Bu konuda yapılan araştırmalar ve geliştirme süreçleri paralelinde bu aşamalar daha da çeşitlenebilmektedir.

Şekil 2: İnsan Tespit Özelliği Aşamaları

İnsan tespit özelliğine sahip bir video izleme sisteminden en az aşağıda sıralanan faydaları elde etmeniz mümkün olacaktır. 1. Yangın riskine karşı izlenen bir alanda objelerin güvenliğin-

den daha ziyade insan hayatının korunması açısından insan varlığının tespit edilmesi 2. Ziyaretçi giriş çıkışlarının takip edildiği yerlerde insan harici objelerin sayılmaması 3. Raf veya kasa önlerindeki insan varlığı ve kuyruklarının düzgün bir şekilde tespit edilmesi Güvenlik sorununa neden olabilecek şüpheli davranışlara sahip insanların tespit edilmesi Kalabalık ve kargaşa ortamlarının önlenmesi için insan varlığının tespit edilmesi Engelli, yaşlı, çocuk vb. özel duruma sahip yayaların tespiti ve korunması Firmanızın, mağazanızın performansının hangi düzeyde olduğunun tespiti, Müşteri akışı yönetiminin iyileştirilmesi, Personel dağılımı ve görevlendirmelerinin uygunluğunun ölçülmesi, Müşteriye dönüşen ziyaretçi oranının tespiti, Satış, pazarlama süreçlerinin iyileştirilmesi, Müşteri memnuniyetinin artması vb. Bu faydalar insan tespitinin diğer analitiklerle ilişkisi nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak elde edebileceğiniz faydalardır. Mevcut ihtiyaçlarınız ve beklen-

tileriniz doğrultusunda insan tespiti odaklı daha birçok fayda sağlayabileceğiniz proje tasarlamak imkân dâhilindedir. İnsan tespiti özelliği tesislerinizde içeri giren fakat çıkmayarak güvenlik riski doğuran kişilerin tespiti, vardiya kontrolü yapılması, belli sayıda kişinin girebileceği alanlara giren fazla kişilerin bulunması, dolayısıyla güvenlik ihlallerinin anlaşılması ve güvenlikle ilgili kişilerin zamanında ikaz edilmesi gibi farklı amaçlar için kullanılabilecektir.

Şekil 3: Bölge ihlalinde insan tespit özelliği

Özellikle perakende sektöründe mağaza deposuna, kabinlere, kasalara, danışma ve servis masalarına, reyonlara, vitrinlere, değişik görsellere (broşür, reklam, afiş vb.), mağaza giriş ve çıkışlarına yönelik kişi sayı-

Haziran 2018 Güvenlik Yönetimi n 71

ELEKTRONİK GÜVENLİK

larının tespiti, verilerin analizi ile bu alanlara yönelik iyileştirme ve geliştirmelerin yapılması mümkün olacaktır. Mağazadaki trafik, dönüşüm oranı olarak da tabir edilen ziyaretçilerin müşteriye dönüşüm oranı mağazanın önemli performans göstergelerinden biridir. Ciro artışı sağlama, operasyonel giderlerin iyileştirilmesi için trafiğin, mağaza ziyaretçi sayısının düzenli olarak takibi ve analizi oldukça elzemdir. Müşterilerin neden ürün almadıklarının analizi (kuyruklar, ürün bulamama, kaybolma vb.), personelin analiz sonuçlarına göre mağazada doğru konumlandırılmaları etkili stratejiler olacaktır. Araştırmalar göstermiştir ki sürekli yapılan bir faaliyette monotonlaşmanın hâkim olması ve güvenlik anlamında gözden kaçırılmaması gereken detayların kaçması önüne geçilemeyecek bir durumdur. İnsan faktörünün kendisini ikaz etmeyen bir sistem karşısında dikkatini, algısını sürekli yüksek tutabilmesi mümkün değildir. Bu yüzden hareket algıladığında, yasaklanan bir bölge veya hat insanlar tarafından ihlal edildiğinde ya da benzer durumlarda kullanıcıyı alarma geçirerek tetiklemeyen bir sistem faydasız bir sistem olarak algılanmaya başlayabilecektir. İnsan tespiti analitiğinin bizzat kendisi veya bağlantılı olarak üretilmiş diğer tüm analitik modüller sayesinde ister ticari anlamda olsun isterse de güvenlik anlamında olsun elde edilecek getirilerin kurumunuzun, işletmenizin performansına, verimine, kârlılığına ciddi katkısı olacağı mutlaktır. Diğer analiz modüllerinin sonuçları ile birlikte değerlendirildiğinde ise bu katkının çok daha fazla olacağı, yüz tanıma-tespit, plaka tanıma, hareket takibi, otomatik zumlama,

72 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

kalabalık tespiti gibi modüllerle çok yönlü bir sistem kurulabileceği ortadadır. Bağımsız bir video izleme araştırma grubu tarafından yapılan araştırmaya göre video analitikleri 2018 yılında ve sonrasında bir trend olarak yükselmeye devam edecek hatta kendi tesislerine kurulum yapmak yerine analitik işlevleri bulut sistemleri üzerinden bir servis olarak alınmaya başlanacaktır şeklinde haklı bir öngörüde bulunmaktadır.1 PCC Elektronik olarak firmamız distribütörlüğünü yaptığı Trassir video izleme yazılım ve donanımları insan tespiti dahil çok sayıda analitik modül üzerinden yüksek başarı oranları ile bu hizmeti

müşterilerine sunmaktadır. Trassir’da insan tespit özelliği insan sayma, kuyrukta veya kalabalıkta insan sayma, bölge ve hat ihlali, şüpheli davranış tespiti gibi birçok analitiğin bir parçası olarak etkin bir şekilde kullanılmaktadır. Araştırma sonuçlarını doğrular şekilde vizyon ve basiret sahibi, stratejik düşünüp projeli hareket edebilen bir çok işletme ve kurumun akıllı analiz teknolojilerinden faydalanarak muadillerine göre bir adım önde hareket etmeye çalıştıkları hatta bununla yetinmeyip daha fazla işlevsellik için üretici firmaları cesaretlendirdikleri görülmektedir. Gelecek onu görmeyi başarabilenlerin olacaktır.

Şekil 4, 5 ve 6: Trassir insan tespit özelliğinin kullanımı

1 “IHS Markit’s Top Video Surveillance Trends For 2018” Raporu, s. 9, erişim: “https://ihsmarkit.com/Info/1217/top-video-surveillance-trends-2018.html”

ELEKTRONİK GÜVENLİK

Akıllı teknolojiler şehir hayatını nasıl değiştirecek? Gelişmiş otomasyon ve tahmin analitikleri, Pelco’nun, IBM'in yapay zeka alanındaki liderliği ile oluşturduğu teknoloji işbirliği sayesinde artık mümkün kılıyor. Evren ÖZKAN /Proje Satış Müdürü PELCO BY SCHNEIDER ELECTRIC

er geçen gün dünya daha akıllı hale geliyor, gelişen akıllı teknolojiler ile önümüzdeki 10 ila 20 yıl içinde şehir yaşantımızın önemli ölçüde değişeceği, çok büyük bir olasılık. Hayatımızın yarısını akıllı telefonlara verdiğimiz gerçeğinin ötesinde, kamu ve özel sektör şirketlerinin kullandığı akıllı teknolojiler ve sistemler sayesinde kentsel yaşam çoktan değişmeye başladı. Birçok kentsel ulaşım aracı örneğin otobüsler, metrobüs ve metrolar İstanbul ve birçok şehirde hali hazırda durak bilgi sistemi, coğrafi bilgi sistemi ve mobil uygulamalar ile iletişim halindeler. Bu sayede bir otobüsün durakta ne zaman olacağı ya da bir sonraki metroya ne kadar süre kaldığı rahatlıkla bilinebiliyor. Ve henüz bu şekli ile akıllı devrime sadece parmağımızı dokundurduk. Sürücülerin gerekmediği kadar akıllı ve birbirine bağlı bir ulaşım sistemi düşünün. Hayır! sadece kendi başına gidebilen bir araç olarak değil, birbirleriyle iletişim halinde olan ve etrafındaki sayısız nesneler ile çalışan kendi kendini süren taşıtlar sisteminin bütününden bahsediyoruz. Bu taşıtlar, şehirdeki trafik koşulları hakkında sürekli bilgi alacak ve en verimli güzergâhı seçecekler. En uygun

74 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

Evren ÖZKAN

park yerinin nerede olduğunu bilmeleri için park yapıları ile iletişim kuracaklardır. Aynı zamanda, başka bir yöne giden bir araç yoksa yeşil renkte değişecek olan akıllı trafik ışıkları ile iletişim kuracaklardır. Bunun dışında akıllı teknolojilerin, elbette suçları önleme ve çözme konusunda büyük etkileri olacak. Güvenlik güçlerinin kullandığı Mobese sistemleri ile sadece suçları araştırmaktan ziyade suçla bağlantılı kırmızı bir araç için hızlı bir şekilde arama yapabildiği bu aramayı gerçekleştirdiği kameralar ve sensörlerden oluşan bir gözetim sistemini düşünün. Ve sonuç olarak mavi gömlek, gözlük ve şapka takan kişiler… Neyse ki, yeni video gözetimi

çağında bu mümkün. Gelişmiş otomasyon ve tahmin analitikleri, Pelco’nun, IBM’in yapay zeka alanındaki liderliği ile oluşturduğu teknoloji işbirliği sayesinde artık mümkün kılıyor. IBM Intelligent Video Analytics (IVA) Eklentisi ile IBM’in derin öğrenim analizlerini Pelco’nun video yönetim sistemi VideoXpert’e entegre edildi. Bu eklentiyle, IBM Analytics anlık uyarılara yönelik canlı görüntüler üzerinde meta veriler oluşturarak olası riskleri veya olayları daha hızlı tanımlama ve yanıtlamaya imkan tanımaktadır. Ek olarak, ilave analizler ile insanların ve ilgi alanlarının yanı sıra hareket ve davranış kalıplarını tanımlamak için çok sayıda arşivlenmiş kayıtlı görüntüden hızlıca arama yapabilmektedir. Başka bir deyişle, suç faaliyetlerinde veya çeşitli adli vakalarda adli araştırmalar için gereken süreyi önemli ölçüde düşürmektedir. Ulaşım ağımızın güvenliğini sağlamak, ulaşım ağımızı güvenceye almak, kentleri daha güvenli kılmak ve olası sorunları belirleme ve tahmin etme yeteneğimizi büyük ölçüde ilerleterek bireylere güven veren sistemler yaratmak için önümüzde büyük bir fırsatımız var. Bireylerin mahremiyetini korumaya özen göstererek bunu yapmak mümkün. Akıllı teknolojiler konusunda akıllı olursak, gelecek parlak görünüyor.

GÜVENLİK HİZMETİ

Saygınlığın ve vicdan rahatlığının temeli disiplin Disiplin Nedir? Çok kısa ve genel kabul görmüş bir cümle ile "kanunlara, nizamlara, riayet, amirlere ve emirlere itaat etmektir’’ şeklinde tanımlanabilir. C. Gazi UÇKUN/ PROF. DR. Özel Güvenlik Koruma Bölüm Başkanı KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ

018 yılındayız ve 5188 Sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine dair yasa çıkalı 14 yıl olmuş. Tabi bunun evveliyatı da var. 5188 sayılı yasa ve ona bağlı çıkan yönetmelik, genelgeler, talimatlar, yasada yapılan değişiklikler, eklemeler, çıkarmalarla geçen bir 14 yıl. Peki bu süre içinde her şey yerli yerine oturdu mu? Yoksa işler daha karmaşık hale mi geldi veya başka bir deyişle sorunlar çözüldü mü, yoksa düğüm mü oldu? Bu soruyu özel güvenlik sektörünü oluşturan taraflara sorduğunuz da

76 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

her birisinden ayrı yanıtlar alacağımız kesin. Örneğin sektörün işverenlerine sorun, başka yanıtlar alırsınız, sektörden hizmet satın alan işletme yöneticilerine sorun, başka. Sektör çalışanlarına sorun ki bunu da kamu da çalışanlar, özel sektörde çalışanlar diye ayırmak gerek, başka yanıt alırsınız. Eğitim kurumlarına sorun, ki bunları da ikiye ayırmak gerek, üniversiteler ve özel güvenlik eğitim kurumları olarak, onlardan da başka yanıtlar alırsınız. Gözleri kapalı insanların fili tariflerine benzer. Filin kulağınızı tutan

başka, hortumunu tutan başka, kuyruğunu tutan başka anlatır. Bizim Özel Güvenlik Sektöründe böyle. Devlet ise yani özel güvenlik sektörünü denetleyen, kurallarını koyan birimler daha farklı pencereden bakar olaya. Ama ne olursa olsun sektör belki de Türkiye’de hiç görülmedik bir hız ve büyüme ile bu on dört seneyi yaşamış, 300 binler civarında sektör çalışanı, binleri aşan eğitim kurumu ve hizmet üreten işletme ortaya çıkmış, 5 milyar dolarlık bir ekonomik pasta oluşmuştur. Tamam güzel gelişmeler

Prof. Dr. C. Gazi UÇKUN

olmakta ama es geçilen veya hiç akla gelmeyen ya da gelse bile çözüm bulunamayan konular var. Örneğin disiplin konusu, disiplin Nedir? Çok kısa ve genel kabul görmüş bir cümle ile “kanunlara, nizamlara, riayet, amirlere ve emirlere itaat etmektir’’ şeklinde tanımlanabilir. Özel güvenlik görevlilerinin bir yerde meslek kanunu diyebileceğimiz 5188 Sayılı yasa ve buna bağlı çıkarılan yönetmelik ve genelgelerde disiplin ile ilgili olarak hiçbir düzenleme yoktur. Sadece 4857 Sayılı iş kanunu 38. Maddesinde ücret kesme cezasından bahsediliyor ki bu bütün iş görenleri kapsayan bir maddedir. 680 Sayılı KHK’nın 69. Maddesinde de 5188 Sayılı yasanın 10. Maddesinin 1. Fıkrası (d) bendi değiştirilmiştir. Bu değişiklikte yer alan düzenlemeler özel güvenlik görevlisi olma ve kadroya geçmeyle ilgili düzenlemelerdir. Benim kastetmeye çalıştığım husus, günlük işin akışı içerisinde bir ÖGG. kurallara uymazsa veya uymakta aksaklılık yaşarsa ne olacağıdır. Örneğin görev esnasında sigara içerse, sakal bırakırsa, saçını kuyruk yaparsa, küpe takarsa, yırtık-boyasız ayakkabı ile göreve gelirse, sandalet giyerse, görev alanında devamlı cep telefonu ile oynarsa, ütüsüz pantolonla göreve gelirse, görev alanı içerisindeki

talimatlara tam olarak uymazsa, üçüncü şahıslara (gelen misafir, iş takipçisi, ziyaretçi, vs.) düzgün davranmazsa yaptırımı ne olacak? Yasa koyucunun yasaya özellikle disiplinle ilgili bir düzenleme koymadığını düşünüyorum. Çünkü adı üstünde Özel güvenlik ve özel sektör tarafından üretilen bir hizmet var ortada, dolayısıyla TSK veya genel kolluktaki gibi disiplin kanunlarına, yönetmeliklerine ihtiyaç duymamış veya müdahale edilmek istenmemiş. Bu benim kişisel düşüncem. Disiplin konusunu her işletmenin, her kuruluşun kendi düzenlemesine bırakmışlar veya düzenlesin istemişler. Ancak 14 yılda ortaya büyük bir boşluk çıkmış. Kurumlar, örneğin üniversiteler “özel güvenlik hizmeti Uygulama talimatı’’ adı altında talimatlar yayınlamışlar. Bunların tamamına bakıldığında hep uygulanacak kurallar yazılı. Örneğin nöbet yerinde nelere uyacağız, kapıda nelere uyacağız, kılık kıyafetle nelere uyacağız, vs. Peki uymasak ne olacak sorusunun yanıtı yok. İsteyen Hacettepe Üniversitesi’nin, Dumlupınar Üniversitesi’nin talimatına bakabilir. Kurallar var ama yaptırım yok. Çünkü ÖGG’lerin disiplin yönetmeliği yok. 696 sayılı KHK ile taşeron işçiler kadroya geçirildi ve en son 1 NİSAN 2018 tarihi itibariyle işlem sonuçlandırıldı. Kesin rakam elimizde olmamakla birlikte yaklaşık 130 bin civarında bir rakama ulaşıldı. Bu geçiş ile aslına bakarsanız sorunlu alanlara yeni sorunlu alanlar eklendi. Kadroya geçirilen taşeron ÖGG’ lileri 3’e ayrıldı. Birincisi kamu kuruluşlarında olanlar ki bunlar (devlet üniversiteleri, kamu hastaneleri

, MEB’e bağlı okullar vs. ) İkincisi belediyeler ki bunlar da belediyelerin kendi kurdukları özel güvenlik şirketi bünyesine geçirildi. Üçüncüsü KİT’ler. Bunlarda KHK’da tek tek sayıldı. Toplam 12 kit var. Örneğin Atatürk Orman Çiftliği, Kalkınma Ajansları, Spor Toto Teşkilatı, Milli Piyango İdaresi gibi. Ayrıntısını görmek isteyen ilgili kararnameye bakabilir. Disiplin konusu yine belirsizlikte kaldı. Peki ne yapmalı ? Önerim şudur; bütün bakanlıklar kendilerine ait birer ÖGG. Disiplin yönetmeliği çıkararak teşkilatlarına yayınlamalı ve bu konuyu belirsizlikten çıkarmalı, çok başlılığa meydan vermemelidir. Örneğin YÖK Başkanlığı, Üniversiteler için, Milli Eğitim Bakanlığı, okulları için, İçişleri Bakanlığı, Belediyeler için, Sağlık Bakanlığı, hastaneler için, ÖGG. disiplin yönetmeliği çıkarmalıdır. Çıkartılmazsa ve mevcut haliyle devam ederse ne olur? Örneğin üniversitede görev yapan ve dolayısıyla kadroya da geçmiş olan bir ÖGG. sorunlu bir kişilik ve görev anlayışına sahip olduğu halde kendisine hiçbir işlem yapılamaz ancak yerini değiştirirsiniz o kadar. Zaten, halen olan da bu. Özel güvenliğin toplum nezdinde saygınlığının ve caydırıcılığının olabilmesi için öncelikle dış görünüşünün, davranışının, hal ve hareketlerinin, kılık ve kıyafetlerinin temiz, düzgün, bakımlı olması ve disiplinli bir meslek mensubu olduğu imajının karşı tarafa vermesi önemlidir. Yazımı Fuzuli’nin bir sözü ile bitireyim. “ Söylesem tesiri yok; sussam gönül razı değil.’’ KAYNAKÇA 5188 Sayılı Kanun 4857 Sayılı Kanun 680 Sayılı KHK. 696 Sayılı KHK.

Vazifesini tam yerine getirememiş olanın vicdan yarasına, ne mazeretin devası, ne ilacın şifası deva getirir. Mevlana Haziran 2018 Güvenlik Yönetimi n 77

GÜVENLİK HİZMETİ

AVM’lerde güvenlik Ülkemizdeki alışveriş merkezleri sayılarının artması, sevilerek alışveriş yapılan bu noktaların ekonomik gelir açısından fırsatlar doğurması manasına gelebileceği gibi, ülke için büyük riskler oluşturabileceği manasına da gelmektedir. Şenol MIDIK / Güvenlik Amiri

üm dünyada alışveriş merkezleri iki kategoriye ayrılmaktadır bunlar: Bina içi (galeri modeli) ve şerit tipi (outdoor) alışveriş merkezi olarak adlandırılan, mağazaların park yeri etrafına yapıldığı ve mağaza içi koridorların olmadığı alışveriş merkezleridir. Her iki durumda da alışveriş merkezlerinde yapılan alışveriş büyük bir işletme haline geldi. Birçok insan yanlış

78 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

bir şekilde alışveriş merkezlerini şehrin tüm problemlerinden uzak güvenli bir yer olarak görürken, bu gerçekte böyle olmamaktadır. Dünya genelinde alışveriş merkezleri sadece hırsızlık ve çalma gibi sorunlarla değil; aynı zamanda çetelerin zorbalığı ve terörizm gibi sorunlarla da uğraşmaktadır. Ülkemizde de aynı şekilde alışveriş merkezlerinde sorunlar aynıdır. Alışveriş merkezlerinin güvenli-

ğiyle alakalı düşünülecek birkaç nokta var. Bu noktaların birçoğu aynı zamanda kamuya açık noktaların güvenliği ve cazibesi için de geçerli olmaktadır.Ülkemizdeki alışveriş merkezlerinde birbirinden farklı özel güvenlik uygulamaları yapılmaktadır, örneğin istanbuldaki AVM’lerin bazıları ruhsatlı silah girişine izin verirken, bazıları özel mülkiyet deyip emanete alıyor. Kamuya açık alanlarda

GÜVENLİK HİZMETİ

özel mülkiyet uygulaması yapmak yanlış ve düzeltilmelidir. Çetelerin zorbalığı ülkemizdeki AVM’lerin de en büyük problemidir. Önlemlerini alamazsanız can kayıplarına sebebiyet verebilir. Alışveriş merkezleri önemli olaylar karşısında, çaresiz ve etkisiz kalmaması için AVM olay komitesi oluşturmalıdır. Bir polis karakolunun veya bir polis görevlisinin telefon numarasına sahip olmak demek, bir acil eylem planına sahip olma anlamına gelmez. Bunun yerine alışveriş merkezi yetkilileri, özel güvenlik amirleri ve kolluk kuvvetleri amirleri olay olmadan önce hep beraber bir işbirliği oluşturmalılar. Alışveriş merkezinde gerçekleşebilecek bir güvenlik krizinin sonuçları sadece o alışveriş merkezi’nin gelirlerini etkilemekle kalmayıp, aynı zamanda ününü ve tabii ki ölüm olursa insanların hayatlarını etkileyecektir.

Örnek Cevahir AVM 2006 Terörizm çağında alışveriş merkezlerini, aşırı zenginliği ve kapitalizmin yüksek seviyelerini sembolize ettiği için kolay hedefler gibi görmek büyük bir hata olacaktır. Alışveriş merkezleri güvenlik açısından öncelikli yerlerdir. Birçok kişi ve yetkili alışveriş merkezlerinde bir olay olmadan önce herhangi bir şey olabileceğine inanmazlar. Alışveriş bir numaralı turizm sporudur ve alışveriş merkezlerinde ne olursa bu durum tüm ekonomiyi ve toplumun imajını etkileyecektir. Bir terör olayı sonucu herhangi bir alışveriş merkezinin yitirilmesi toplum üzerinde ekonomik şoklar oluşturur.

Örnek Mavi Çarşı 1999 Bu duruma ilaveten, birçok mağaza işletmecisi yanlış bir şekilde

80 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

Şenol MIDIK

ziyaretçilerin ve alışveriş yapanların üzerindeki sıkı güvenlik önlemlerinin kaldırılmasına inanıyor. Aslında doğru olan tam tersi, alışveriş yapan insanlar korundukları için değil; aksine güvenlik önlemlerinin eksikliğinden dolayı AVM’lere ve mağazalara gelmiyorlar. Alışveriş merkezi giriş ve çıkış kapıları en önemli güvenlik noktasını oluşturmaktadır,alışveriş merkezlerinin giriş ve çıkış kapılarında emin ve güvenilir bir izlenim oluşturmak için çevresel

dizayn vasıtasıyla suç ve terörizm önleme metodunu kullanacak cihaz ve yollar düşünülmelidir. Örnek (x-ray cihazları, metal kapı dedektörleri, CCTV) Outdoor mağazalar (şerit tipi mağazalar) da ayrıca mağazayı nereye kuracaklarını, dinlenme odalarının girişleri nasıl güvenilir hala getirileceğini ve park alanlarının nasıl korunup ve nasıl çabucak tahliye edileceğini düşünmelidirler. Bir kriz olursa AVM’lerdeki personelin eğitimli olduğundan emin olmalısınız. Amerikan Endüstri Güvenlik Topluluğu-ASIS tarafından yapılan son bir araştırmaya göre AVM güvenlik yöneticilerinin yarısından fazlası özellikle terörden korunma konularında AVM’lerdeki personellerin yetersiz eğitimli olduğunu raporlarında belirtmişlerdir. Bu durumu daha kötü yapan ise, birçok AVM’deki mağazalarda personellerin çabucak işten çıkartılıp yerine yeni personel alınması (işçi sirkülasyonu) ve mağazalarda çalışan insanların büyük çoğunluğunun hiç ya da çok az güvenlik eğitimine sahip olmasıdır, bu bizim ülkemizde de aynı durum-

GÜVENLİK HİZMETİ

dadır. 5188 Sayılı Kanunu’na göre özel güvenlik alan eğitimleri bir an evvel özel güvenliğe verilmelidir. ASIS tarafından yapılan çalışmada güvenlik direktörleri bir numaralı problemlerinin başıboş dolaşanlar olduğunu belirtmişler; bunları terör saldırısı korkusu, çalma, soygun, hırsızlık ve yağmalama takip etmiştir. Algılanan tehdit ile gerçekleşen tehdit arasında genellikle bir fark olduğunun farkına varmak çok önemlidir. Politik ve ekonomik şartlara bağlı olarak büyük ihtimalle hangi tehdidin olacağını kestirmek de çok ama çok önemlidir. Özel güvenlik amirinin görev yaptığı AVM’nin yönetimi ve mağaza yetkilileri ile konuşup, hangi tehditleri en tehlikeli olarak gördüklerini ve bu konuda özel güvenliğin onlara nasıl yardımcı olabileceğini beraberce analiz etmek çok önemlidir. Koruduğunuz A.V.M’ye karşı olan büyük riskleri ve tehlikeleri bilmeniz gereklidir. AVM çalışanları AVM özel güvenliğiyle ne kadar iyi iletişim kurabiliyor? Polis ne sıklıkla AVM güven-

82 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

liğiyle beraber çalışıyor? Polisin AVM’deki mağazalarda kimlerin çalıştığı hakkında veya tahliye planının ne olabileceği hakkında bir bilgisi var mı? ilçe Polis merkezi amiri, AVM özel güvenlik amiri arasında koordineli bir plan var mı? Bu hususlar alışveriş merkezinin güvenlik konusunda huzurlu, rahat ve nezih bir yer olması için önemlidir.

Sonuç Ülkemizdeki en güvenli alışveriş merkezlerini sunmak için; sadece terörizm konularında değil,aynı zamanda AVM’lerdeki suç oranlarında, başıboş dolaşmada ve müşteri tatmininde de açıkça başarılı olmak gerekmektedir. Şahsım adına alışveriş merkezi güvenliğini yönetmenin bir

şehrin yönetilmesi kadar zor ve meşakatli olduğuna inanıyorum. Başarılı olmak için gerektiğinde 24 saatinizi bu işe vermeniz gerekebilir. Uygulanması gereken güvenlik sistemlerinin bazıları şunlardır; Alışveriş merkezi özel güvenliği, mal varlığını, işletmeyi ve müşterileri korumak için aktif ve tepkisel metotlar kullanmalıdır. Suç ve terörizmi önlemek için teknolojik güvenlik sistemleri kullanılmalı (x-ray cihazları, metal kapı dedektörleri, CCTV, v.b.) Sivil özel güvenliklerin kullanımı, üniformalı özel güvenlik ekipleri tarafından desteklenmelidir. Araç kontrolünün ve giriş kontrol yerinin kullanımı. (LPG’li araçların kapalı garajlara alınmaması) Özel güvenlik personeli, mağaza çalışanları ve ziyaretçiler arasında yüz yüze iletişim. Periyodik risk değerlendirmesi yapılmalı. Düzenli AVM ve mağaza güvenlik talimleri yapılmalıdır. (Yangın ve tahliye talimleri gibi.) AVM’nin acil eylem planlarına hazır olması ve sürekli güncellenmesi. Güvenlik, risk yönetimi ve tahliye planlarının düzenli olarak kontrol edilmeli. Alışveriş merkezi olay komitesi kurulması. KAYNAKLAR: Asis international

Alışveriş merkezi özel güvenliği, mal varlığını, işletmeyi ve müşterileri korumak için aktif ve tepkisel metotlar kullanmalıdır.

YANGIN GÜVENLİĞİ

Otomatik sprinkler sistemlerinde yangın pompaları Otomatik sprinkler sistemlerinde en önemli kısımlardan biri su beslemesidir. Basınç ve debi ihtiyacı, yerel su kaynağının (güvenilir şebeke suyu) sağlayabileceği değerlerin üzerine çıktığında, bu kapasitenin sağlanabilmesi için yangın pompalarına ihtiyaç duyulur. Serkan CEYLAN / Satış ve Mühendislik Departmanı Ekip Lideri NORM TEKNİK A.Ş.

iriş Yapı türü, uygulama nitelikleri, ihtiyaç duyulan kapasite, pompa dairesi ve su deposu için kullanılabilir alanlar gibi pek çok faktör dikkate

84 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

alınarak farklı türde pompalardan biri veya birden fazlası seçilir ve projede uygulamaya dahil edilir.

Yangın pompasının seçimi Bir otomatik sprinkler sisteminde yangın pompalarının seçimi genel

olarak 5 adımda yapılır. 1- Pompa çıkışındaki sistemin su ihtiyacı hidrolik hesap yöntemiyle belirlenir. 2- Pompa emme tarafındaki basınçlar hesaplanır. 3- Üreticinin yangın pompası

eğrileri kullanılarak sistem ihtiyacı olan debi noktasındaki net basınç değeri seçilir. 4- Emme tarafındaki basınç, sistem debi ihtiyacına karşılık gelen net basınca eklenir ve pompanın ihtiyaç duyulan debideki basıncı belirlenir. 5- Eğer pompa çıkış basıncı sprinkler sistemi için hidrolik hesapla belirlenen en yüksek değerden düşükse pompa seçimi buna göre düzeltilerek, aynı veya daha yüksek bir değer sağlanarak pompa seçilir. Pompalar, aşağıda verilenlere uygun olarak gerekli maksimum gücü temin edebilen elektrik veya dizel motorla çalıştırılmalıdır: (a) Aşırı yükleme yapılmayan karakteristik güç eğrili pompalar için, güç eğrisinin tepe noktasındaki gerekli maksimum güç. (b) Karakteristik güç eğrisi artış gösteren pompalar için, herhangi bir pompa yükü durumu için gerekli maksimum güç. Sistemde bir pompa kullanılması halinde aynı kapasitede yedek pompa olmalıdır. Birden fazla pompa olması halinde toplam kapasitenin en az %50’si yedeklenmek şartıyla yeterli sayıda yedek pompa kullanılmalıdır. Yangın pompaları, sulu söndürme sistemlerine basınçlı su sağlayan, anma debi ve anma basınç değeri ile ifade edilen pompalardır. Pompalar, kapalı vana (sıfır debi) basma yüksekliği anma basma yüksekliği değerinin en fazla %140’a kadar olmalı ve %150 debideki basma yüksekliği, anma basma yüksekliğinin %65’inden daha küçük olmamalıdır. Bu tür pompalar, istenen basınç değerini karşılamak koşuluyla, anma debi değerlerinin %130’u kapasitedeki

Şekil 1. Tipik pompa eğrisi sistem talepleri için kullanılabilir. Pompa, kararlı bir basınç-debi eğrisine sahip olmalıdır. Bu eğride kapalı vana (sıfır debi) basma yüksekliği ve en büyük basınç ve debinin artmasıyla birlikte toplam basınç azalır. Pompalar uygulanabilir karakteristik basınç-debi eğrilerine sahip olmalı ve mümkün olan bütün debilerde çalıştırılabilmelidir. Pompanın anma debisi, kritik hidrolik tasarım alanı için hidrolik hesap ile belirlenen debi-basınç eğrisinin bir fonksiyonudur. Pompa test eğrisi, kritik hidrolik tasarım alanında gerekli olan basınç değerinden, en az 0,5 bar daha yüksek bir basınç sağlamalıdır. Pompa debisi: Kritik hidrolik tasarım alanı için gerekli debi Pompa basıncı: Kritik hidrolik tasarım alanı için gerekli basınç + 0.5 bar Pompa; hidrolik olarak en çok su gerektiren alanın basınç debi grafiğindeki debi ve basıncı, tüm su deposu su seviyelerinde karşılayabilmelidir.

Yangın pompası sürücüleri Yangın pompası sürücüleri yangın pompalarının gücünü sağlayan birincil hareket kaynağıdır. Yangın pompaları sürücüsü seçiminde önemli olan unsurlar, maliyet,

bakım kolaylığı ve güvenilir güç beslemesinin mevcut olup olmadığıdır. Şebeke ve jeneratör gibi birincil ve ikincil elektrik kaynaklarına sahip tesislerde tümüyle elektrik motorlu pompalar ilk tercihtir. Dizel sürücüler, ikincil bir elektrik kaynağı bulunmadığında veya uzun mesafelerden güç beslemesi gerektiğinde tercih edilmektedir. Dizel sürücüler, yangın pompaları için güvenilir bir güç kaynağı olarak dikkate alınır. Dizel sürücüler kullanıldığında, yakıt depolama, egzoz tahliyesi ve havalandırma, sürücünün soğutulması ve bir akü şarj sistemi gibi ilave sistemler gerekmektedir. Tasarımcıların, pompa dairesine

Yangın pompaları sürücüsü seçiminde önemli olan unsurlar, maliyet, bakım kolaylığı ve güvenilir güç beslemesinin mevcut olup olmadığıdır.

Haziran 2018 Güvenlik Yönetimi n 85

YANGIN GÜVENLİĞİ

yeterli taze havayı sağlayacak düzenlemeleri ve egzoz havasını tahliye edecek önlemleri sağlaması son derece önemlidir. Dizel sürücünün bulunduğu tesislerde, pompa dairesi sprinklerle korunmayan alanlar için minimum 2 saat, korunan alanlar için minimum 1 saat yangına dayanıklı bölme ile binanın diğer bölümlerinden ayrılmış olmalıdır. Elektrik motorlu yangın pompaları, güç kaynağına bağlantı açısından özel düzenlemeler gerektirmektedir. Elektrikli yangın pompa dairesi de Dizel yangın pompaları ile aynı şekilde binanın diğer bölümlerinden ayrılmış olmalıdır. Ana güç beslemesi ile yangın pompası kontrol panoları arasında herhangi bir kesici veya sigorta bulunmaz. Bu durum elektrikli yangın pompaları için sağlanması gereken özel bir durumdur. Elektrikli yangın pompalarının güvenilirliğini artırmak üzere kontrol panolarında aşırı akım koruması özelliklerini sağlayacak donanım bulunmalıdır. Kablo kesiti aşağıdaki özelliklere göre belirlenmelidir. Motorun gücü Ana besleme noktasından pompa odasına olan mesafesi Bu hat üzerindeki gerilim düşümü hesabı yapılır. Muayene, test ve bakım Yangın pompası kurulumundan sonra sürekli ve periyodik olarak muayene, test ve bakımdan geçirilmelidir. Tablo 1’de muayene, test ve bakım prosedürlerinin özet halinde bir listesi görülebilir.

İzleme ve basıncın sürekliliği Modern otomatik sprinkler sistemlerinde su beslemesinin sürekliliği, sistemin hızlı devreye girmesi açısından son derece önemlidir. Yangın pompasının otomatik olarak çalıştırılabilmesi için sistem basıncındaki azalma-

86 n Güvenlik Yönetimi Haziran 2018

Tablo 1. Yangın pompaları test, muayene ve bakım periyotları (Kaynak: NFPA 25) nın hissedilmesi için bir yöntem gereklidir. Sistem basıncındaki azalma su akışının bir göstergesidir ve yangın pompasının çalışması gerektiğini gösteren bir işarettir. Sistemlerin çoğunda tesisatın genleşmesinden, küçük vana kaçaklarından ve diğer küçük sistem kaçaklarından kaynaklı basınç düşümünü karşılayan jokey pompalar bulunmaktadır. Jokey pompalar genelde 1 ila 20 GPM kapasite aralığında olup yangın pompası ile uyumlu anma basıncı değerlerinde seçilir. Yangın durumu haricinde sistemdeki basıncı sürekli tutmak için devreye girip çıkan jokey pompalar sayesinde, ana yangın pompalarında gereksiz çalışma nedeniyle aşınma ve hasar oluşmasını önlemektedir. Standartlarda jokey pompa ve ana yangın pompalarının basınç algılama hattının ayrı bulunması ve bu sayede farklı basınçlarda birbirinden bağımsız devreye girmeleri sağlanmaktadır.

Sonuç Otomatik sprinkler sistemlerinde doğru yangın pompası seçimi için pek çok değişkenin dikkate alınması son derece önemlidir. Bunlar temelde ihtiyaç duyulan su debisi ve basıncı ile sürücü tipi, pompa konumu, boru yerleşimi ve güç bağlantıları gibi pek çok unsurdan oluşur. Güvenilir bir yangın sistemini sağlamak adına pompa-

ların seçimi, kurulumu, işletmesi ve bakımı ile ilgili adımlar, yerel yönetmeliklerin yanında, uluslararası standartlar ışığında belirlenmeli ve hayata geçirilmelidir. Kaynaklar 1- Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik, 2009 / 27344 2- Turanlı, İ. ve Karadal, Ö., “Yangın Söndürme Sistemleri Uygulama El Kitabı”, İstanbul, 2009 3- Designer’s Guide To Automatic Sprinkler Systems, NFPA, 2005 4- NFPA 20: Standard for the installation of stationary pumps for fire protection, 2013 5- NFPA 25: Standard for the inspection, testing, maintenance of water-based fire protection systems, 2011

Standartlarda jokey pompa ve ana yangın pompalarının basınç algılama hattının ayrı bulunması ve bu sayede farklı basınçlarda birbirinden bağımsız devreye girmeleri sağlanmaktadır.

ABONE FORMU

ABONELİK BİLGİLERİ GÜVENLİK YÖNETİMİ DERGİSİNE 1 YILLIK ABONE OLMAK İSTİYORUM. ADI, SOYADI : FİRMA ADI : DOĞUM TARİHİ/YERİ: DERGİ TESLİM ADRESİ ADRES

POSTA KODU / SEMT / ŞEHİR DİĞER BİLGİLER: MESLEK

E-MAİL

TEL

FAX

GSM

FATURA ADRESİ: ADRES:

POSTA KODU / SEMT /ŞEHİR VERGİ NO / DAİRESİ Güvenlik Yönetimi Dergisi’nin 1 yıllık abonelik bedeli 85 TL. + KDV’dir. Abonelik bedelini İş Bankası - Perpa Şubesi - Hesap No: 1188 0542685 IBAN: TR76 0006 4000 0011 188054268 yatırdıktan sonra dekontun fotokopisi ile birlikte bu formu doldurarak 0212 210 54 45’e fakslayabilir ya da info@guvenlikyonetimi.com adresine mail atarak hemen abone olabilirsiniz.

6-7

4-5

2-3

57-58

19-27

35-36

A.K.İ.

A.K.

ÖK

ÖKİ - Banner