arka kapak
ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ n AYDA BİR YAYINLANIR
AĞUSTOS 2019 SAYI: 74
ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ
FOKUS: OKUL ÖĞRENCİ VE KAMPÜS GÜVENLİĞİ ÖZEL DOSYA: HEMŞİRE ÇAĞRI SİSTEMLERİ FABRİKA YANGINLARINI ÖNLEMEK İÇİN KAMUSAL DENETİM ŞART
BİNA OTOMASYON SİSTEMLERİ AĞUSTOS 2019 SAYI: 74 ÖZEL GÜVENLİK FEDERASYONU YAYINIDIR
Gu�venlik Y KAPAK-74 ilanlı dikey.indd 1
9.08.2019 18:09
arka kapak
ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ n AYDA BİR YAYINLANIR
AĞUSTOS 2019 SAYI: 74
ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ
FOKUS: OKUL ÖĞRENCİ VE KAMPÜS GÜVENLİĞİ ÖZEL DOSYA: HEMŞİRE ÇAĞRI SİSTEMLERİ FABRİKA YANGINLARINI ÖNLEMEK İÇİN KAMUSAL DENETİM ŞART
BİNA OTOMASYON SİSTEMLERİ AĞUSTOS 2019 SAYI: 74 ÖZEL GÜVENLİK FEDERASYONU YAYINIDIR
Gu�venlik Y KAPAK-74 ilanlı dikey.indd 1
9.08.2019 18:09
ön kapak içi
arka kapak içi
AĞUSTOS 2019 SAYI: 74
Gu�venlik Y KAPAK-74 ilanlı dikey.indd 2
9.08.2019 18:09
ön kapak içi
arka kapak içi
AĞUSTOS 2019 SAYI: 74
Gu�venlik Y KAPAK-74 ilanlı dikey.indd 2
9.08.2019 18:09
guvenlik yonetim 73.indd 1
9.08.2019 18:12
guvenlik yonetim 73.indd 2
9.08.2019 18:12
guvenlik yonetim 73.indd 3
9.08.2019 18:12
guvenlik yonetim 73.indd 4
9.08.2019 18:12
guvenlik yonetim 73.indd 5
9.08.2019 18:12
guvenlik yonetim 73.indd 6
9.08.2019 18:12
guvenlik yonetim 73.indd 7
9.08.2019 18:12
içindekiler 28
56
46 10 BAŞKANDAN
KAPAK KONUSU
FOKUS
46 Okul servisleri ne kadar güvenli? 28 Bina yönetim sistemlerinde siber güvenlik
12 EDİTÖR
32 Bodrum Marriott Edition Otel’de bina
otomasyon sistemlerinin kullanımı
50 Güvenlik teknolojileri okulların hizmetinde 52 Okul öğrenci kampüs güvenliği 54 Eğitim kurumlarında CCTV sistemlerini kullanmanın avantajları
36 Bina otomasyon sistemleri
14 GÜNCEL
40 Video yönetim sistemi ile entegre sistemler
56 Hemşire çağrı sistemi entegrasyonu güvenlikte fark yaratıyor
42 Akıllı asansör entegrasyonu ile verimlilik,
58 Hemşire çağrı sistemi nasıl çalışır?
Sektör ile ilgili kısa haberler
26 KÖŞE / Hayata Bakış
guvenlik yonetim 73.indd 8
ÖZEL DOSYA
güvenlik ve yönetim kolaylığı bir arada
44 Akıllı bina
SEKTÖRDEN
60 Güvenlik sistemlerinin seçiminde kriter fiyat olmamalı
9.08.2019 18:12
Güvenlik Yönetimi ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ
AĞUSTOS 2019
82
AYDA BİR YAYINLANIR
Özel Güvenlik Federasyonu adına imtiyaz sahibi O. Oryal ÜNVER Yürütme Kurulu O. Oryal ÜNVER İsmail UZELLİ Murat KÖSEREİSOĞLU Levent Güler Alp Saul Genel Yayın Yönetmeni Devrim BOZKURT devrim@guvenlikyonetimi.com Yazı İşleri Müdürü Elif YEŞİL elif@guvenlikyonetimi.com Reklam Koordinatörü Çiğdem ÖZCAN cigdem@guvenlikyonetimi.com Danışma Kurulu Alp SAUL Arzu YÜKSEL Doç. Dr. Gazi UÇKUN Füsun KOCAMAN Gültekin FİŞEK Hakan ÖZALP İsmail UZELLİ Murat KÖSEREİSOĞLU Okyay ŞENTÜRK O. Oryal ÜNVER Osman Levent CELASUN Prof. Abdurrahman KILIÇ Taner ALBAYRAK Yusuf Ziya ÖNCEL
64
ELEKTRONİK GÜVENLİK
64 Acil Anons ve Seslendirme Sistemini
çalıştırmanın en akıllı ve en kolay yolu
68 Hırsız alarm sistemleri sadece hırsızlara karşı
kullanılmıyor
70 T.C. Adalet Bakanlığı Mersin Bölge Adliye
Mahkeme Binası projesi
GÜVENLİK HİZMETİ
72 Fiziksel koruma sistemlerinin gereklilikleri
YANGIN GÜVENLİĞİ 76 Grup I hangarlarda köpüklü söndürme sistemi 82 Fabrika yangınlarını önlemek için endüstriyel yangın güvenliği önlemleri ve kamusal denetim şart 86 Yangın korunumunda temiz gazlı söndürme sistemlerinin kullanımı 88 Uçak hangarlarındaki yüksek genleşmeli köpüklü söndürme sistemi uygulamaları
91 Abone formu 93 Editöryel takvim 94 Reklam indeksi
Grafik Tasarım ve Baskıya hazırlık Derya BOZKURT derya@guvenlikyonetimi.com Yayın Türü Yerel Süreli Yayın. Ayda bir yayınlanır. Yönetim Adresi Arkhe Tanıtım Hizmetleri Perpa Ticaret Merkezi B Blok Kat:6 No:672 Okmeydanı / Şişli / İstanbul Tel: (212) 210 54 45 Tel: (533) 413 78 08 Baskı ÖZGÜN OFSET TİC LTD ŞTİ 0212 280 00 09 Özel Güvenlik Sektörünün sesi Güvenlik Yönetimi Dergisi, sektörü bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Bu dergide yer alan her türlü haber, bilgi ve yorumlar; güvenilir olduğuna inanılan kaynaklar tarafından hazırlanmış araştırma raporları, değerlendirmeler, atıflar, çeviriler ve istatistikî verilerden derlenmiştir. Dergide yer alan tüm reklamların sorumluluğu firmalara, yazılardaki ve söyleşilerdeki görüşler sahibine aittir. Dergide yer alan yazılar izin alınmadan ve kaynak gösterilmeden hiçbir şekilde kullanılamaz.
tanıtım hizmetleri
Perpa Ticaret Merk. B Blok Kat: 12 No: 2049 Okmeydanı / Şişli / İstanbul Tel: (212) 210 54 45 Faks: (212) 210 54 45 Gsm: (533) 413 78 08
guvenlik yonetim 73.indd 9
9.08.2019 18:12
BAŞKAN
d
SAĞLIK’lı görev yapma bilinci Değerli arkadaşlar,
Dergimizin 73. sayısında, değerli yazarlarımızdan Gözde YANA’nın çok güzel açıkladığı özel güvenlik görevlilerinin kriz yönetimindeki davranış yöntemlerine ben, bu yazımda başka bir açıda bakacağım. Özel Güvenlik yöneticileri, ekibinin “STRES YÖNETİMİ VE ÇALIŞANLAR İÇİN ÇALIŞMA GÖREV SORUMLULUKLARINI” bilimsel yöntemlerle, uzmanından destek alarak çözmelidir. Özelikle bu destek kritik olaylarda, kriz yönetimin sağlıklı çözüm üretilmesine destek olur. “Aşırı stres yüklenmiş ekibin sağlıksız yönetimini nasıl önleyebilirim? sorusu en önemli başlangıç noktasıdır. Sorun çağdaş iş dünyasında güvenlik yöneticileri için artan bir ivmeye sahiptir. Yöneticiler de giderek artan sayıda güvenlik tehdidiyle karşı karşıyalar. Toplu etki ciddi stres aşırı yükü olabilir. Bu stres yükünü azaltmak için birinci vazgeçilmez başlangıç noktası da sağlıklı düşünmeyle başlar. Bilim, stresin performans üzerinde yoğun bir etkisi olabileceğini gösteriyor. Stresin insan fizyolojisini nasıl etkilediğinin incelenmesi çok geniştir ve yapılan bilimsel çalışmaların çoğu davranışları daha iyi anlamayı sağlar, bizim de yönetimde en önemli destekleyicimizdir.
O. Oryal ÜNVER GÜSOD- GESİDER ONURSAL BAŞKANI
Stres metabolik açıdan kırılganlığı arttır. Bir görevden diğerine geçiş yaptığınızda, saniyenin çeyreğinde veya daha uzun sürebilen bilişsel bir gecikme yaşarsınız. Bu gecikme genelde fark edilmez, ancak sonuçta hatayı ortaya çıkarır. Bunun en iyi çözümü istirahattir. Yeterli istirahati sağlanmamış bireyin kritik çözümlerde hata oranını arttır. Peki bir yönetici nasıl ilerlemeli? Fizyolojik stres tepkisi ile bilişsel kapasite azalır. Bunun yerine, yöneticiler ilk önce çalışanları çoklu görev yapmanın bilişsel odaklanma ve net karar vermeyi nasıl tüketeceği konusunda eğiterek sorunla başa çıkarabilir. Yöneticiler ayrıca ekip üyelerinin belirli görevlere ve bilgi türlerine odaklanması için zaman blokları oluşturabilir ve ekiplerin zamanlarını daha verimli bir şekilde planlamalarını sağlayabilir. Ancak çalışanlar optimum seviyede uyku almazlarsa, istirahat zamanı yok ise bağışıklık sistemlerini tehlikeye atarlar ve bu da hastalığa daha yatkın hale gelir. Uygulayacakları uygun prosedürleri hatırlamaları onlar için daha zordur. Uykusuz kalan insanlarda insüline tepki verme yeteneğinin bozulmasına neden olur. Doğru dengeyi desteklemek için yöneticiler, uygun miktarda uyku almanın ekip üyelerini daha keskin, daha az sinirlenebilir ve daha etkili hale getireceğini vurgulayabilir. Taktiksel keskinlik, operasyonel etkinlik, iş-yaşam dengesi veya kişisel bakım açısından sunsalar da, yöneticiler ekip üyelerinin yorulmadan ve ödün vermeden çalışmamalarını sağlamak için ellerinden geleni yapmalıdır. Bunu yapmanın bir anahtar yolu istirahati destekleyen bir kültürü tutarlı bir şekilde desteklenmelidir. Sonuç olarak güvenlik yöneticileri bilimi takip etmek için çaba sarf etmeli ve yönetim uygulamalarının beyin ve beden hakkında bildiklerimizle tutarlı olmasını sağlamalıdır. Uyku ve istirahat zamanların için, çalışanlara yönelik olarak , güvenlik liderleri öz kişisel bakımı özendirmek, sağlıklı yaşamı artırmak ve molaları teşvik etmek için departman veya şirket genelinde stratejileri entegre etmelidir. Yük altında çatlama riskini artırmak yerine çalışanların gelişmesine yardımcı olmak yöneticinin görevidir.
Bilim, stresin performans üzerinde yoğun bir etkisi olabileceğini gösteriyor. Stresin insan fizyolojisini nasıl etkilediğinin incelenmesi çok geniştir ve yapılan bilimsel çalışmaların çoğu davranışları daha iyi anlamayı sağlar, bizim de yönetimde en önemli destekleyicimizdir.
Güvenli günler dilerim.
10 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 10
9.08.2019 18:12
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 11
guvenlik yonetim 73.indd 11
9.08.2019 18:12
EDİTÖR
a
Bina otomasyon sistemleri ve güvenlik
Ağustos sayımızdan merhaba. Bu sayımızda kapak konumuz Bina Otomasyon Sistemleri. Günümüzün trend kavramlarından biri otomasyon. Hayatın hemen her alanında etkili olmaya başlayan otomasyon sistemleri günlük hayatımızda rezidanslarda, alışveriş merkezlerinde, fabrikalarda, stadyumlarda, eğlence merkezlerinde ve plazalarda karşımıza çıkıyor. Bina otomasyon sistemleri bu yapıların tamamında hayatı kolaylaştırırken, tek merkezden gerekli kontroller ile müdahalelerin otomatik olarak yapılmasını da sağlıyor. Yeni yapılan binaların çoğunda devreye alınan bu otomasyon sistemleri yangın, hırsızlık vb. gibi güvenliği tehdit edici olaylarda hem binayı koruyor hem de bina içinde bulunan insanların can güvenliklerini… Tanımlanmamış kişilerin binaya girmesini engelleyen, kişinin asansörde sadece izin verilen kata çıkmasını sağlayan, yangın anında yangın söndürme sistemlerini devreye sokan, bir hırsızlık anında güvenlik ekiplerini uyaran ve şüpheli şahısın çıkmasını engellemenin yanı sıra daha birçok fonksiyonu bulunan tüm bu sistemler güvenliği dolayısıyla da yaşam kalitesine doğrudan etki ediyor. Konunun uzmanları otomasyon sistemlerini anlatan teknik ve bilgilendirici yazıları ile sayfalarımızın konuğu oldular. Fokus konumuz ise çocuklarımızın evlerinden daha çok vakit geçirdikleri okul ve kampüsleri ile kendi güvenliklerini irdelediğimiz “Okul- Öğrenci ve kampüs güvenliği.” Bu konuda akademisyenlerden, güvenlik sistemleri üreticileri ile uygulayıcılarından “öğrenci güvenliği nasıl sağlanır” sorusunun cevabını aldık. Özel dosya konumuzda ise hastaların acil durumlarda ihtiyaç duydukları hemşirelere ulaşmalarını sağlayan “Hemşire çağrı sistemlerini” mercek altına aldık, bu alandaki yeni teknolojileri anlatan yazıları sayfalarımıza taşıdık. Elektronik güvenlik, yangın güvenliği ve fiziki güvenlik başlığındaki makalelerimiz de sayfalarımızda sizleri bekliyor. Güvenli bir dünyada yaşamak herkesin en doğal hakkı.
Elif YEŞİL
Yeni yapılan binaların çoğunda devreye alınan otomasyon sistemleri yangın, hırsızlık vb. gibi güvenliği tehdit edici olaylarda hem binayı koruyor, hem de bina içinde bulunan insanların can güvenliklerini…
Keyifli okumalar ve güvenli günler dileğiyle.
12 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 12
9.08.2019 18:12
guvenlik yonetim 73.indd 13
9.08.2019 18:12
GÜNCEL
Özel Güvenlik Federasyonu’nun Yeni Başkanı İsmail Uzelli oldu
Özel güvenlik sektörünün gelişim sürecine etkin bir katkı sağlamak, üstlendiği misyona uygun olarak sektörün en önemli sivil toplum kuruluşu hedefine erişmek ve bu konuda sektörün vizyonunu oluşturmak amacıyla 2011’de beş sektör derneği tarafından İstanbul’da kurulan Özel Güvenlik
Federasyonu’nda bayrak değişimi yaşandı. Türkiye’de özel güvenlik sektörünün ve özel güvenlik hizmetlerinin gelişmesine katkı sağlamak amacıyla kurulan ÖGF’nin yeni başkanı İsmail Uzelli oldu. ÖGF’nin 26 Nisan Cuma günü yapılan olağan genel kurulunda Sensormatic CEO’su İsmail Uzelli başkanlığa seçildi. İsmail Uzelli, başkanlık görevini Oryal Ünver’den devraldı. GÜSOD ve ÖGF Kurucu Üyesi Oryal Ünver, görevi devrederken yeni başkan Uzelli ve yönetim kurulu üyelerine başarı diledi ve sektörün ilerlemesi noktasında çeşitli tavsiyelerde bulundu. İsmail Uzelli de
Oryal Ünver’e teşekkür ederek değerli fikir ve önerilerinden faydalanacağını bildirdi. “Özel güvenlik sektöründe sinerji yaratacağız” Önümüzdeki süreçte Özel Güvenlik Federasyonu Başkanlığını yürütecek olan İsmail Uzelli, genel kurul sonrasında yaptığı açıklamada “Dijitalleşen dünyada sektörlerin ve kurumların yeni nesil güvenlik ihtiyaçlarını karşılamak için tüm güvenlik ekosisteminin uyum içinde çalışması gerekiyor. ÖGF, sektör oyuncularının referans noktası ve birleştirici gücü olarak bu sinerjiyi korumaya ve özel güvenlik sektörünün gelişim sürecine katkı sağlamaya devam edecektir” dedi.
Bosch Güvenlik Sistemleri’nin Proje Tasarım ve Teknoloji Buluşması gerçekleştirildi Bosch Güvenlik Sistemleri, Proje Tasarım ve Teknoloji Buluşması’nı, 25 firmadan temsilcilerin katılımıyla İstanbul’daki Bosch Türkiye ve Orta Doğu Genel Merkezi’nde gerçekleştirdi. Buluşmada Bosch Güvenlik Sistemleri’nin güvenlik, emniyet ve iletişim sistemleri alanındaki entegre çözümleri tanıtılırken, etkinliğin sonunda yapılan canlı demo gösterimleri katılımcılardan büyük ilgi gördü. Etkinliğin açılış konuşmasını yapan Bosch Türkiye ve Ortadoğu Başkanı Steven Young, katılımcılara Bosch’un faaliyet alanları, geleceği şekillendiren vizyonu ve makro trendler hakkında bilgiler verdi. Young, “Bosch içinde bulunduğumuz dijital çağda fark yaratmak ve global bir IoT lider olmak için çalışmalarını yoğun şekilde sürdürüyor. Türkiye genelinde 4 Ar-Ge Merkezimiz, 700
Ar-Ge Mühendisimiz ve 15 Tasarım Mühendisimiz var” diyerek, Ar-Ge’ye verilen önemi vurguladı. Bosch Güvenlik Sistemleri Türkiye Ülke Direktörü Altuğ Kökdemir ise Bosch Güvenlik Sistemleri’nin, güvenlik, emniyet ve iletişim sistemleri alanında güvenilir, entegre ve eksiksiz çözüm sunabilen, sektörün en geniş ve yenilikçi ürün gruplarına sahip önde gelen üreticilerden biri olduğunu söyledi. Son kullanıcı penceresinden Bosch Güvenlik Sistemleri Etkinlikte konuşan ve son kullanıcı penceresinden güvenlik sistem ihtiyaçlarını anlatan Hilton İstanbul Güvenlik ve Emniyet Direktörü Faruk Güven ve Kıdemli Teknik Operasyon Müdürü Nurettin Yaktubay, son kullanıcı ihtiyaçlarının
anlaşılmasına yönelik iş birliğinin sağlanması için bu etkinliğe davet edilmekten dolayı çok memnun olduklarını ifade etti. Rönesans Sağlık Yatırım Tesisler Müdürü Özgür Özdemir ise Bosch tarafından şehir hastanelerine sunulan entegre çözümler hakkındaki görüş ve değerlendirmelerini paylaştı.
14 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 14
9.08.2019 18:13
guvenlik yonetim 73.indd 15
9.08.2019 18:13
GÜNCEL
Securitas Türkiye büyüyor
Türkiye’nin en büyük 500 şirketinin belirlendiği “Fortune 500” listesinde yüzde 26 büyüme kaydeden Securitas Türkiye , 361. sırada yerini aldı. Şirket, istihdamda ise 12. sıraya yükseldi. Securitas’ın 2018’de sektör lideri konumunu güçlendirdiğine dikkat çeken Securitas Türkiye Finans Koordinatörü Hakan Ilgar, “,Geçen yıl pek çok önemli oyuncuyu
portföyümüze dahil ettik. AVM, Ofis/rezidans ve endüstriyel tesisler, öne çıkan segmentlerimiz arasında. İstihdamda ise ciddi bir sıçrama yaparak, 2018’i yaklaşık 20 bin çalışan ile kapattık” dedi. Bu yıl için yüzde 25 oranında bir büyüme hedeflediklerini kaydeden Ilgar, “Ciro hedefimiz 1.2 milyar TL civarında olacak. Teknoloji yatırımlarımıza devam edeceğiz ve Entegre Güvenlik Çözümleri olarak adlandırdığımız teknoloji ağırlıklı çözümlerimiz yine önceliğimiz olacak. Son 5 yılda teknolojiye yaklaşık 20 milyon TL yatırım yaptık, bu yıl ise 6 milyon TL civarı bir yatırım öngörüyoruz. Ayrıca 2019 yılı için bin 500 yeni istihdam yaratma hedefimiz var” dedi.
Sensormatic, Bilişim 500’de yine zirvenin sahibi oldu Türkiye’nin en büyük bilişim şirketlerini belirleyen Bilişim 500 listesinde 50. sırada yer aldı ve bir kez daha Güvenlik Donanımı Kategorisi lideri olmayı başardı. Sensormatic ayrıca Sistem Entegratörü ve İş Ortağı kategorisinde 11. sırada konumlandı. BThaber Gazetesi tarafından hazırlanan ve 20 yıldır Türkiye’nin en büyük 500 bilişim şirketini belirleyen araştırmanın 2019 yılı sonuçları, 2018 ciroları baz alınarak hazırlandı. Türkiye’de bilişim sektörüne öncülük eden kuruluşlardan biri olmanın gururunu yaşadıklarını ifade eden Sensormatic CEO’su İsmail Uzelli, “Kurulduğumuz 1994 yılından bu yana gelişen teknolojiyle birlikte kendimizi yeniliyor, güvenlik teknolojileri sektörüne ve Türkiye’ye, yeni nesil teknolojilerle değer üretiyoruz. Sensormatic olarak 25. yılımızda Bilişim 500’de lider olarak listelenmenin mutluluğunu yaşıyor, araştırmayı yapan BTHaber ve M2S’e teşekkür ediyoruz” diye konuştu.
Pronet “Akıllı Priz” ile yüksek güvenlik
Pronet Plus Akıllı Güvenlik Sistemi ile entegre çalışan Akıllı Priz, hem güvenlik hem de tasarrufu birarada sunuyor. Akıllı Priz’e bağlı olan cihazın ne kadar enerji harcadığı sistem üzerinden kolayca izlenebiliyor. Enerji ölçüm özelliği sayesinde ay sonunda yüksek gelen elektrik faturasının sebebinin hangi cihaz olduğu tespit edilebiliyor. Kullanım alışkanlıkları bu verilere göre yeniden düzenlenebiliyor. Ütüyü fişten çektim mi derdine son Akıllı Priz’in sunduğu çözüm yalnızca tasarrufla sınırlı değil. Günlük hayatta yoğunluk nedeniyle çoğu kişi bazen dalgınlık yapabiliyor. Evden çıktıktan sonra, “ütüyü fişten çektim mi, kahve makinasını kapattım mı” gibi sorular akla gelince, çoğu zaman onca yolu geri gidip evi kontrol ettiğimiz bile oluyor. Akıllı Priz çözümü, sunduğu teknolojik kolaylıkla, bu gibi yangın tehlikesi taşıyan durumların önüne geçilmesine de imkan tanıyor. Akıllı Priz kullanıcıları evden çıktıktan sonra sistemi Pronet Plus ile cep telefonu üzerinden kontrol ederek, prize gelen elektrik akışını kesiyor. Pronet’in “akıllı” ailesinin üyesi Akıllı Priz, Pronet Plus kapsamındaki diğer akıllı güvenlik çözümleri gibi, kullanıcıların günlük hayat senaryolarına göre kişiselleştirilebiliyor. Böylece kullanıcıların aklı evlerinde kalmıyor, içleri hep rahat ediyor.
16 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 16
9.08.2019 18:13
guvenlik yonetim 73.indd 17
9.08.2019 18:13
GÜNCEL
Wisenet XNP-6550RH, GIT Award/GIT SICHERHEIT final listesine kaldı Wisenet XNP-6550RH 55x IR PTZ dome kamera GIT SECURITY (GIT SICHERHEIT) Ödüllerinin Videolu Güvenlik Sistemleri (VSS) kategorisinin finalisti olarak seçildi. Endüstri dernekleri, sistem entegratörleri ve son kullanıcıların temsilcilerinden oluşan bir jüri altı ödül kategorisinin her biri için bir final listesini seçerken GIT SECURITY (GIT SICHERHEIT) dergisinin
okurları da 23 Ağustos 2019 tarihine kadar www.security-award.com sitesinden kendi tercihlerini oylama fırsatına sahip. “Biz GIT SECURITY (GIT SICHERHEIT) jürisindeki uzmanların bu kameranın zorlu koşullarda çalışmak zorunda olan bir kameralı güvenlik sistemine getirebileceği avantajları takdir etmesinden memnun kaldık” diyen Hanwha Techwin Europe Ürün ve
Tepe Savunma’ya anlamlı ödül Güvenlik sektöründe yenilikçi ve yaratıcı çözümlerle faaliyetlerini sürdüren Tepe Savunma ve Güvenlik, Özel Güvenlik Bilgi Sistemi Otomasyon Projesi’ne (ÖGNET) verdiği katkılardan dolayı ödüllendirildi. Tepe Savunma ve Güvenlik, Haliç Kongre Merkezi’nde düzenlenen projenin tanıtım toplantısında teşekkür belgesini İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’dan aldı. Teknoloji alanında yaratıcı fikirlerin desteklenerek, katma değerli ürün ve hizmetlere dönüştürülmesi için çalışmalarını sürdüren Tepe Savunma ve Güvenlik, ÖGNET kapsamında özel güvenlik bildirimlerini kolaylaştırmak için proje ekibi ile iş birliği kurarak destekte bulundu. Bu katkılarından dolayı da teşekkür belgesi takdim edildi. Tepe Savunma ve Güvenlik Genel Müdürü Bora Doğualp aldıkları ödül ile ilgili duygularını şu şekilde ifade etti: “Tepe Savunma olarak 25 yıllık tecrübemizle Türkiye’de güvenlik sektörünün gelişimi ve güçlenmesi için ÖGNET’e destek vermekten çok mutluyuz. Önleyici güvenlik hizmetlerinin kalitesinin en yüksek seviyeye çıkarılması için hayata geçirilen ÖGNET ile emniyet, jandarma ve özel güvenlik birimlerinin birbiriyle olan iletişimini kolaylaşacak. Türkiye genelinde faaliyete giren ÖGNET projesine verdiğimiz katkılardan dolayı da Sayın İçişleri Bakanımız Süleyman Soylu’dan teşekkür belgesi almak bizim için çok değerli. Sektörün gelişimine katkı sağlayacak projelerde yer almaya devam edeceğiz”.
Pazarlama Müdürü Uri Guterman açıklamasına şöyle devam etti: “Bu adaylık Wisenet XNP-6550RH’yi güvenlik personelinin havalimanlarında, araç parklarında, endüstriyel alanlarda, stadyumlarda ve şehir merkezi türü ortamlarda uzun mesafeler üzerinden şüpheli aktiviteleri tespit etmek ve gözlemlemek için ihtiyaç duyduğu özelliklerle donatma çabalarımızı da haklı çıkardı.”
BTS “Yolsuzlukla mücadele yönetim sistemi belgesi”ni aldı Kurulduğu günden bu yana hizmet kalitesine özel bir önem veren ve bu hususu şirket yönetiminin en tepe noktasından başlayarak benimseyerek ortak bir değer haline getiren BTS Yangın Güvenlik Yapı Teknolojileri, ‘‘YolsuzluklaMücadele Yönetim Sistemini’’ uygulama ve sürdürmesine yardımcı olmak amacıyla Ekim 2016 yılında yayınlanan ISO 37001: 2016 belgesini aldı. Sadece yolsuzluk için geçerli olan ISO 37001:2016 bir organizasyona yolsuzluğun önlenmesi, tespit edilmesi ve bunlara tepki vermesine ve faaliyetlerine uygulanacak yolsuzluk karşıtı yasalara ve gönüllü taahhütlere uymasına yardımcı olmak üzere tasarlanmış bir yönetim sistemi için şartları belirler ve rehberlik eder. ISO 37001:2016, dolandırıcılık, kartel ve diğer anti-tröst / rekabet suçlarını, para aklamayı veya yolsuzluklarla ilgili diğer faaliyetleri özellikle ele almadığı halde, bir kuruluş bu tür faaliyetleri içerecek şekilde yönetim sisteminin kapsamını genişletmeyi seçebilir. ISO 37001:2016 gereklilikleri jeneriktir ve etkinlik tipi, boyutu ve niteliği göz önüne alınmaksızın ve kamuda, özel veya kar amacı gütmeyen sektörlerde olmasına bakılmaksızın, tüm kuruluşlara (veya bir organizasyonun bölümlerine) uygulanabilir.
18 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 18
9.08.2019 18:13
guvenlik yonetim 73.indd 19
9.08.2019 18:13
GÜNCEL
Tepe Servis Yöneticileri 1 günlüğüne temizlik, taşıma, yönlendirme personeli oldu
Tepe Servis ve Yönetim, empatiyi artırmak amacıyla çok anlamlı bir projeye imza attı. “Bizim için unvanların bir önemi yok” diyerek üniformalarını giyen Tepe Servis üst yönetim kadrosu, 1 gün boyunca oda destek, temizlik, resepsiyon, taşıma ve hasta yönlendirme pozisyonlarında görev aldı. Tepe Servis, “Biz1iz Üniformalı Proje Ziyaretlerinin” ilkini destek hizmet-
lerini sağladığı Avrupa’nın en büyük, dünyanın ise tek seferde inşa edilen en büyük hastanesi olan Ankara Bilkent Şehir Hastanesi’nde gerçekleştirdi. Ankara Bilkent Şehir Hastanesi’nde görevli personel ile birlikte çalışmaktan büyük keyif aldıklarını belirten Tepe Servis ve Yönetim Genel Müdürü Canan Çakmakcı,“Tüm çalışmalarımızda ortak amacımız en
iyi hizmeti müşterilerimize sunmak ve “insan” bunun en temelinde. Bu proje ‘insan’ odaklılığımızın bir göstergesi olarak tamamen yönetici arkadaşlarımın gönüllü katkısı ile gerçekleşti ve tüm şirket çapında çok mutlu bir gün yaşattı bizlere. Hem sahadan hem çevremizden hem de kendi aramızda aldığımız olumlu görüşler, tepkiler bizi çok motive etti, tüm ekibe başka türlü bir heyecan yaşattı. İlk durağımız Ankara Bilkent Şehir Hastanesi oldu. Bugün tüm yönetim kadromuzla yönlendirmeden resepsiyona, temizlikten oda desteğine ve taşıma hizmetine kadar çeşitli departmanlarda iş kıyafetlerimizi giyip, sahada görev yapan çalışma arkadaşlarımızla birlikte görev aldık. Hedefimiz “En iyi Hizmeti Vermek” ve bizim için unvanların önemi yok çünkü Biz1İz” açıklamasında bulundu.
TAV uçak özel güvenlik hizmetini yaygınlaştırıyor TAV Güvenlik, uçak özel güvenlik hizmeti verdiği havalimanı sayısını sekize çıkarttı. Türkiye’de bu alanda yetki sahibi üç firma arasında yer alan TAV Güvenlik, yetkin insan kaynağıyla uluslararası standartta hizmet sunuyor. TAV Havalimanları iştiraki TAV Güvenlik, İstanbul Havalimanı’nın yanı sıra Sabiha Gökçen, Antalya ve Milas-Bodrum havalimanlarında da havayollarına ve ilgili kuruluşlara uçak özel güvenlik hizmeti vermeye başladı. Şirket 2012’den bu yana İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa, İzmir Adnan Menderes ve Gazipaşa-Alanya havalimanlarında aynı hizmeti veriyor. TAV Güvenlik aynı zamanda 10 özel eğitimli köpekten oluşan K9 birimiyle
kargo ve bagaj patlayıcı tespit hizmeti de sunuyor. TAV Güvenlik Genel Müdürü Turgay Şahan “Özel güvenlik sektöründe sahip olduğumuz 22 yıllık tecrübeyle operasyonel yeteneklerimizi ve faaliyet alanlarımızı geliştirmeye devam ediyoruz. Şu anda İstanbul’daki üç havalimanı da dahil olmak üzere Türkiye’de sekiz uluslararası havalimanında sivil havacılık güvenliği ve uçak özel güvenlik hizmeti veriyoruz. Aynı zamanda üniversite, hastane, alışveriş merkezi ve fabrika gibi yaklaşık 90 farklı lokasyonda da tesis güvenliği hizmeti sunuyoruz. Geçen yıl 11 farklı havayolu şirketinin yaklaşık 6 bin uçuşunda uçak özel güvenlik ve K9 hizmeti verdik. Bu yıl dört havalimanında daha bu hizmetlerimi-
zi sunarak bu sayıları daha da yukarıya taşımayı hedefliyoruz” dedi. TAV Güvenlik, Air France/KLM, Saudi Arabian Airlines, Air Algerie, Kuwait Airways, IndiGo’nun da aralarında olduğu havayollarının yanı sıra Birleşmiş Milletler’e bağlı luslararası Göç Örgütü (IOM) gibi kuruluşlara da hizmet veriyor.
20 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 20
9.08.2019 18:13
guvenlik yonetim 73.indd 21
9.08.2019 18:13
GÜNCEL
Togo Kuleleri’nde Wilo’nun yangın pompaları tercih edildi Wilo’nun yangınla mücadele için kendi fabrikasında ürettiği UL listeli ve FM onaylı yangın pompaları, Ankara’nın ticari hayatında hem AVM hem ofis olarak dikkat çeken Togo Kuleleri tarafından tercih edildi. Togo Kuleleri’nde 7 bodrum kat, zemin kat ve 28 kule katı olmak üzere her bir kulede toplam 36 kat bulunuyor. Bir yatay AVM ve iki dikey ofis kulesinin yer aldığı, 12 bin metrekare arazi üzerine kurulu projede, gerekli tüm standartları karşılayarak etkili
çözümler sunan Wilo yangın sistemleri görev yapacak. Togo Kuleleri’nin kalbine, Wilo’nun NFPA20’ye uygun UL listeli FM onaylı yangın pompaları entegre edildi. Yangınla mücadele sisteminde; 750gpm 210psi kapasitesinde, SCPFF model 2 adet ve 750gpm 100psi kapasitesinde, CME model 4 adet yatay tip bölünebilir gövdeli yangın pompası yer alıyor. Yangın sistemleri 2 adet elektrikli pompadan oluşuyor. Herhangi bir
elektrik arızası olması durumda sistemin jeneratörden beslenebilmesi için pompa sayısı kadar otomatik transfer swich kullanılıyor.
Akıllı ev güvenlikleri akıllı Kentsel Tesis telefonlardan yönetiliyor Yönetimi Derneği’nin
Yale Smart Living serisindeki ürünler, evde bağlantılı bir güvenlik sistemi oluşturup güvenliği tamamen akıllı telefonundan kontrol etmeyi sağlayan çözümler oluşturuyor. Yale Türkiye Genel Müdürü Hasan Mavuş, eve girip çıkmak ve değerli eşyaları korumak için mobil teknolojinin kullanılmasının doğal bir gelişme olduğunu söyledi. Mavuş, “Tüketiciler, güvenli bir şekilde yapılması gereken bazı işlerinde uygulama tabanlı teknolojileri benimsemeye devam ediyor. 2019 Global Dijital Raporu’na göre, Türkiye’de 76.34 milyon mobil abonelik bulunuyor. Mobil abonelikler yalnızca bir yılda üç milyon artış gösterdi. Artık akıllı telefonlarımızı kullanarak sigortamızı başlatıyor, uçuş biletlerimizi 22 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 22
rezerve ediyor, hatta doktorumuza danışıyoruz. Bu durum akıllı ev güvenliği için de geçerli. Geçmişte güvenliği kontrol etmek için ayrı bir kilit, anahtar, izlenebilir alarm sistemi ve ayrı bir CCTV sistemi gerekirken şimdi tüm bu unsurlar birleştirildi ve ortaya akıllı bir cihazla tek noktadan kontrol edilebilen bağlantılı bir sistem çıktı. Tüketiciler akıllı kapı kilitleri ve alarmları ile iç mekan ve dış mekan kameralarını bir araya getirerek kendi ihtiyaçlarına uygun bir ekosistem oluşturabiliyor” dedi. Yale’in akıllı ve bağlantılı bir ev güvenliği sistemi oluşturmak için güvenilir iş ortaklarıyla bir araya gelerek güvenlik özelliklerini geliştiren ve çok daha olumlu bir kullanıcı deneyimi sunan avantajları sistemine ilave ettiğini vurgulayan Hasan Mavuş, “Örneğin akıllı sistem, Signify’ın Philips Hue akıllı ışıklarıyla entegre edildiğinde, ev ışıklarının rengini değiştirerek hırsızları caydırıyor ve ev sahiplerine evlerinin korunduğunu görsel olarak da belirtiyor” diye konuştu.
hizmet binası açıldı
Yapı tesis yönetim şirketlerini tek çatı altına toplayan Kentsel Tesis Yönetim Derneği (TRKTYD) kuruldu. Derneğin kurulmasıyla Türkiye’de faaliyet gösteren yapı yönetim şirketleri bir araya geliyor. Dernek, söz konusu yönetim şirketlerinin ihtiyaç duyduğu mevzuat düzenlemeleri çalışmalarını yapmak, sektörün faaliyet çizgilerini belirlemek ve hizmet verilen yapıda tüm yönden sağlıklı ve şeffaf yönetim sağlamak amacıyla hizmet verecek. Dernek binasının açılışını 20 Temmuz 2019 günü üyelerin katıldığı bir törenle gerçekleştiren Kentsel Tesis Yönetim Derneği Başkanı Suat Sandalcı, “Tesis yönetimi, entegre tesis yönetimi hizmetleri başlığı altında temizlik, güvenlik, peyzaj, çevre düzenleme, hukuk, maliye, havuz bakımı gibi tüm tesisin işletilmesiyle alakalı hizmetler sağlanıyor. Dolayısıyla Türkiye’de bu sektör yeni yeni oturtulmaya başlanan bir sektör” dedi. Sandalcı, derneği 25 sektör başlığının bir çatı altından buluşturma amacıyla kurduklarını ifade ederken ülke genelinde bahsedilen tesis yönetim şirketlerinin sağladığı istihdamın yüksek seviyelerde bulunduğunu, buna ek olarak kurulan dernek ile 5 milyon istihdam hedefinde olduklarını söyledi.
9.08.2019 18:13
guvenlik yonetim 73.indd 23
9.08.2019 18:13
GÜNCEL
Siber güvenlik uzmanları BAU’da yetişiyor Gelişim ve dönüşüm sürecinde kullanılan bilginin gizliliği, bütünlüğü veya erişebilirliği büyük önem taşımaktadır. Bu kavramların birinin bile hasar görmesi can kaybına, büyük ölçekli ekonomik zarara, ulusal güvenlik açıklarına yol açabilmektedir. Bu anlamda BAU Fen Bilimleri Enstitüsü bünyesinde açılan Siber Güvenlik Yüksek Lisans Programı’nın amacı; kamu ve özel sektörün ihtiyaç duyduğu siber güvenlik uzmanlarını yetiştirmektir. Siber Güvenlik Yüksek Lisans Programı ile öğrencilere “Ağ ve Bilgi Güvenliği”, “Kriptoloji”, “Zararlı Yazılım Analizi”, “Sızma Testleri”, “Web Uygulamaları Güvenliği”, “Güvenli
Yazılım Geliştirme”, “Adli Bilişim”, “Siber Güvenlik Hukuku” ve “Bilgi Sistemleri Güvenliği Yönetimi” gibi temel alanlarda yetkinlik kazandırılmaktadır. BAU Sosyal Bilimler Enstitüsü bünyesinde açılan Bilişim Hukuku Yüksek Lisans Programı ile de hem doğrudan teknoloji ile ilgili alanlarda çalışanların hem de hukuk alanında çalışanların hayatın her alanında var olan ve her geçen gün değişerek ilerleyen teknolojinin kullanımından doğabilecek hukuksal sorunları daha somut ve sağlıklı yorumlayabilmeleri amaçlanmaktadır.
Neomarin Alışveriş Merkezi’nin güvenliği EFM’ye emanet
WatchGuard Vitel işbirliği Vitel, çatısı altındaki markalar arasına WatchGuard UTM’i de dahil ederek, Türkiye distribütörü oldu. Piyasadaki en sağlıklı güvenlik çözümlerini sunan markalardan olan WatchGuard, Vitel’in deneyimini de yanına alarak ağ güvenliği hizmetlerinden oluşan mükemmel bir ürün grubu sunuyor.
Süzer Grubu şirketlerinden, tesis yönetimi ve servis hizmetleri alanlarında faaliyetlerini sürdüren EFM Tesis Yönetimi, müşteri portföyünü hızla genişletiyor. Hizmet verdiği şirketlere Neomarin AVM’yi de ekleyerek güvenlik hizmeti sağlayacak olan EFM, bu alandaki müşteri sayısını da her geçen gün artırıyor. EFM; güvenlik hizmeti kapsamında güvenlik danışmanlığı, risk analizi hazırlanması, bina güvenliği, fiziki güvenlik, önleyici güvenlik
hizmeti gibi hizmetler sunuyor. Alışveriş merkezlerinden plazalara, konutlardan fabrikalara kadar her türlü servis hizmeti ile tesislerin yönetimini, teknik bakımını, profesyonel temizlik hizmetlerini, peyzaj düzenlemelerini ve işletmesini uzman bir kadro ve profesyonel bir anlayışla gerçekleştiren EFM; Tesis Yönetimi, Gayrimenkul Yönetimi ve Proje Yönetimi olmak üzere 3 ana hizmet kategorisinde faaliyetlerini sürdürüyor.
1993 yılında kurulan Vitel, Türkiye bilişim sektörünün ağ ve iletişim çözümleri alanında uzmanlaşmış köklü lider firmalarındandır.
24 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 24
9.08.2019 18:13
guvenlik yonetim 73.indd 25
9.08.2019 18:13
HAYATA BAKIŞ
k
“Sınırlar ve sorumluluk” Kişinin seçimlerini yaparken sadece kendi bireysel yaşamından sorumluluk alarak bir hayat oluşturması pek sağlıklı bir gelişime götürmez. Aynı şekilde, kendini hesaba katmadan, hep ‘başkaları ne der’ e göre yaşaması da anlamlı ve coşkulu bir yaşamın temeli olmuyor. İnsanın her ikisine de ihtiyacı vardır. “Ben ve diğeri” insan yaşamının en vazgeçilmez ikilisidir. Bu ikili içinde insanlar, sevgili, nişanlı, karı-koca, evlat, amca, dayı, hala olur ve yaşam bu değişik ortamlarda oluşur, gelişir, sona erer. “Önceleri elinden tutularak yürütülen bebek, zaman geçtikçe elinden tutulmasını istemez. Kendi başına yürümek ister. Kendi başına yürürken anababa bir duvarın veya ağacın arkasına saklansa, geri dönüp baktığında onları görmeyen çocuk ağlar. Dikkat edecek olursak, çocuk hem eli bırakılmadığında ağlar hem de anne ve babasını göremediğinde! Çocuk bu davranışlarıyla şu mesajı verir: Elimden tutma ama orada dur, bana bak, beni yalnız bırakma.” Birey olmak ve ait olmak gereksinmesi ne kadar dengeliyse, kişi o kadar mutlu ve enerjiktir.
Oğuz GÜLAY
Yaşam iki ayak üzerinde durmaktadır, ait olma -birey olma. Ömür, doğumdan ölüme değişik koşullar içinde yapılan bir yaşam dansı olarak tanımlanırsa, bu iki bacağı birbirine denk olan insanın yaşam dansı daha fazla olanaklara sahip olur, bu kişi her türlü dansı yapabilir. Bacaklarından biri diğerinden uzun veya kısa olan kişinin yaşam dansı geniş olanaklar içinde yer almaz. Yaşam dansı için bu kişinin koltuk değneğine ihtiyacı olur. Sınırlar ve sorumluluk bilinci gelişmemiş kişiler, yaşamına ‘başkaları ne der?’ gözlüğüyle bakar ve bu şekilde kararlarını verirler. Birey olmanın ağır bastığı aile ortamında, ben merkezli kendinden başkasını düşünmeyen, karşısındakini önemsemeyen, dinlemeyen insanlar yetişir. Bu insanlar karar verirken diğer insanların düşüncelerini hiç hesaba katmaz. Yani bu insanda da sınırlar ve sorumluluk bilinci gelişmemiştir. İnsan yaşamının bir kanadı ait olmak, diğer kanadı da birey olmaktır. Yaşam yolculuğunda rahat edebilmek için ikisine de ihtiyaç vardır. Tek kanatlı bencil insan ve tek kanatlı sencil insan; anlamlı, coşkulu ve güçlü bir yaşam yolculuğuna uçamaz. Uçabilmek için iki kanadın da güçlü ve dengeli olması gerekir. Ailede bu ait olma ve birey olma dengesinde anne ve baba aynı anlayışa sahip değillerse, çocuk olumsuz etkilenecektir. Hem kendinden hem de başkasının varlığından haberdar olarak, her ikisinde sorumluluk alarak “şimdi ve burada” seçimler yapmak, sorumluluk duygusunun bir yönü. Diğer yönü de yapılan işin ucundan tutmak, ekibin bir parçası olarak yardım etmek. Sorumluluk verilmiş çocukların bazısı yaşının ötesinde yükleri taşımış ve daha sonra çocukluğunu yaşayamadığının farkına varmış. Yüreğinde içten içe devam eden öfke var. Bunun yanı sıra ailenin içindeki zor koşullar nedeniyle sorumluluk alarak büyümekten memnun olanlar da var. Mutlu olabilmek dileğiyle…
Birey olmanın ağır bastığı aile ortamında, ben merkezli kendinden başkasını düşünmeyen, karşısındakini önemsemeyen, dinlemeyen insanlar yetişir. Bu insanlar karar verirken diğer insanların düşüncelerini hiç hesaba katmaz. Yani bu insanda da sınırlar ve sorumluluk bilinci gelişmemiştir.
26 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 26
9.08.2019 18:13
guvenlik yonetim 73.indd 27
9.08.2019 18:13
KAPAK BİNA OTOMASYON SİSTEMLERİ
Bina yönetim sistemlerinde siber güvenlik Güvenlik zorlukları, geniş bir kapsam içerisinde yer alıyor. Fiziksel tehditler daha açık bir şekilde görülüp daha az sıklıkta değişirken, siber zorluklar durmaksızın değişen tehdit kapsamından dolayı çok daha zararlı olabiliyor. SIEMENS TÜRKİYE BİNA TEKNOLOJİLERİ
H
eyecan verici bir çağda yaşıyoruz ve çalışıyoruz. İş süreçlerinin dijitalleşmesi olarak ifade edebileceğimiz Endüstri 4.0, bu çağı tanımlayan kavramlardan biri. Dijitalleşme, daha fazla kolaylık ve artan verimlilik dahil olmak üzere sayısız avantajlar sağlıyor. Aynı zamanda, güvenlik zorluklarını da beraberinde getiriyor. Siber saldırılar, dijitalleşme sürecini mümkün hale getiren geniş kapsamlı bağlanırlıktan dolayı sürekli ve artan bir tehdit haline geldi. Siber tehditleri nasıl güvenilir bir şekilde karşılayıp azaltabilirsiniz? Organizasyonunuzu oluşturan alanların tamamında, güvenlik tedbirlerine yönelik bütüncül bir yaklaşım sergilersiniz. Bu yaklaşım, tesisinizin altyapısını yöneten bina yönetim sistemlerinin iyi seviyede hazırlanmasını da içeriyor. Siemens Bina Teknolojileri’nde, güvenliğin ürün geliştirme süreci boyunca başladığına inanıyoruz. Desigo CC 4.0 bina yönetim ürünleri, çözümleri ve hizmetleri grubu dahil olmak üzere ürünlerimizin geliştirilmesi sürecinde “güvenliği düşün” felsefesini benimsedik. Bu belgede, Siemens’in Desigo
CC 4.0 ürün geliştirme ile yaşam döngüsü yönetim süreçleri boyunca siber güvenlik gerekliliklerine yönelik nasıl bir yaklaşım sergilediği hakkında bilgiler sağlanıyor. Siber güvenliği tartışmadan önce, isterseniz önce bu kavramı tanımlayalım. Bu belgede siber güvenliği, yaşam ve şirket varlıklarının, siber gerçeklik içerisindeki bilgilerin kullanılabilirliği, gizliliği, bütünlüğü, doğruluğu ve güvenilirliğine karşı gerçekleştirilen dijital saldırıların yol açtığı zararlardan korunması olarak tanımlıyoruz. Siber gerçeklik, insanlar, yazılımlar ve hizmetler arasındaki, İntranet ve internete bağlanmaları için tasarlanan teknik yöntemler kullanılarak sağlanan karmaşık bir
etkileşim sistemidir. Şimdi de güvenliğe yönelik bütüncül bir yaklaşım sergilemenin ne anlama geldiğini tanımlayalım. Lider şirketler ve kurumlar, güvenliğin gücünü etkileyen dört kilit faktörü dikkate alırlar: insanlar, iletişim, süreçler ve teknoloji.
Genel olarak: İnsanların, gerek fiziksel güvenlik gerekse siber güvenlik olmak üzere güvenliğin öneminin kapsamlı ve sürekli bir şekilde farkında olmaları önem taşıyor. İletişim, açık ve öz bir şekilde tanımlandığında, bir güvenlik kültürünün oluşturulmasında yardımcı olur. Aktif bir şekilde uygulanan süreç-
28 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 28
9.08.2019 18:13
ler, kurumların siber tehditlerden korunması açısından teknoloji kadar önemlidir. Teknolojinin, kurum varlıklarının korunması için test edilmesi, incelenmesi ve diğer uygun yapı taşlarıyla eşleştirilmesi gerekiyor. Güvenlik zorlukları, geniş bir kapsam içerisinde yer alıyor. Fiziksel tehditler daha açık bir şekilde görülüp daha az sıklıkta değişirken, siber zorluklar durmaksızın değişen tehdit kapsamından dolayı çok daha zararlı olabiliyor. Güvenliğin iş ihtiyaçlarıyla uyumlaştırılması ve işlerin kolaylaştırılmasına yönelik yöntemlerin planlanması amacıyla, siber güvenliğe sürecin en başında odaklanırız.
“Security by Design:” Siemens’in kapsamlı güvenlik taahhüdü Siber saldırılar, günümüz dünyasında en hızlı büyüyen suç faaliyetleri arasında yer alıyor. İç tehditler, fidye saldırıları, fırsatçı tehditler ve siyasi amaçlı siber saldırılardan ticari casusluk, terörizm ve devlet destekli siber terörizme kadar çok geniş bir kapsam içerisinde yer alıyor. Hızlı, karmaşık ve sürekli değişen tehdit kapsamına karşı her zaman hazırlıklı olabilmek için, kurumların güvenliğe yönelik bütüncül bir yaklaşım sergilemeleri gerekiyor. Çalışma ortamının güvenliğinin sağlanması sorumluluğu kurumlarda olmakla birlikte, Siemens güvenliğe yönelik bütüncül bir yaklaşım sergilenebilmesine olanak sağlayan ürünler geliştirmeyi taahhüt eder. Bu belgenin konusu olan Desigo CC bina yönetimi ürünleri, çözümleri ve hizmetleri grubu için de bu anlayış geçerli. Desigo CC 4.0 ürün grubu içerisinde, Desigo CC 4.0, Cerberus DMS 4.0, Desigo CC Compact 4.0 ve Desigo CC Connect 4.0
ürünleri bulunuyor. Taahhüdümüz çok yönlüdür. Her şeyden önce, ürün gelişimi sürecinde güvenliği en başından inşa eden uçtan uca güvenlik yaklaşımımız olan “Security by Design” kavramına odaklanırız. Bu kavram, ürünlerimizi ve çözümlerimizi her zaman ön planda tutmak için tasarlanan testler, iyileştirmeler ve geliştirmeleri içeren sürekli bir döngüyü tanımlıyor. Ayrıca, siber güvenlik alanında güvenin sağlanması ve dijitalleşme sürecinin daha da geliştirilmesi amacını taşıyan bağlayıcı kurallar ve standartların oluşturulmasında katkıda bulunan Global Charter of Trust organizasyonunun kurucu üyelerinden biriyiz. Basitçe ifade etmek gerekirse, ürünlerimizi her zaman güvenlik kavramını aklımızda tutarak tasarlarız. Şirket genelindeki girişimimiz, bütün Siemens ürünleri, çözümleri ve hizmetleri için kapsamlı bir güvenlik metodolojisinin uygulanmasını aktif bir şekilde teşvik eden bir risk yönetim programı sağlıyor. Aynı zamanda uluslararası standartlara katkıda bulunuyoruz ve ISA/IEC 62443, UL2900, ISO/IEC 27001 ve OWASP gibi güvenlik standartlarını karşılayan ürünler sunabilmek için çaba gösteriyoruz.
Çalışma ortamının güvenliğinin sağlanması sorumluluğu kurumlarda olmakla birlikte, Siemens güvenliğe yönelik bütüncül bir yaklaşım sergilenebilmesine olanak sağlayan ürünler geliştirmeyi taahhüt eder. Security by Design uzmanlığı Bir ürünün siber güvenlik tasarımının etkinliği, ürün geliştirme ekibinin uzmanlığına bağlıdır. Security by Design metodolojimiz kapsamında, sadece dijital koruma ve ürün güvenliğine yönelik teknoloji geliştirme sürecine değil aynı zamanda çalışanların en yüksek siber güvenlik uzmanlığı seviyelerinin korunması için gerekli eğitimlere de yatırımda bulunuyoruz.
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 29
guvenlik yonetim 73.indd 29
9.08.2019 18:13
KAPAK BİNA OTOMASYON SİSTEMLERİ
Ürünün yaşam döngüsü boyunca, uzmanlarımız ürünün kullanım amacında beklenen risklere yönelik güvenlik tehdidi ve risk değerlendirmeleri gerçekleştirir. Bu değerlendirme, sürecin erken aşamasında başlamakta olup risklerin uygun bir şekilde tespit edilip azaltılması için gerekmesi durumunda tekrarlanır. Ayrıca, manüel sızma testleri kullanan kurum dışı uzmanlar tarafından da tekil ya da otomatik makine güvenlik testleriyle birlikte düzenli ürün güvenliği testleri gerçekleştirilir. Buradaki fikir, sistemin daha güvenlikli bir hale getirilmesi için kırılmasıdır. Bu testler, seçilen ürün, çözüm ya da hizmetin güvenlik gerekliliklerimizi karşılamasını sağlar. Test sonuçları kaydedilmekte ve gerekli düzeltici tedbirlerin tespit edilmesi için kullanılmaktadır.
Desigo CC Security by Design uygulaması Desigo CC, konforlu, güvenli ve sürdürülebilir tesislerin oluşturulmasında yardımcı olan, sağlam, açık, entegre bir bina yönetim platformudur. Bir binanın işletilmesini ve izlenmesini sağlar. Desigo CC tasarım uzmanlarımız, Şekil 2’de gösterilen şirket genelinde siber güvenlik girişimimize bağlıdırlar. Desigo CC ürünlerinin uygun güvenlik seviyesi uyarınca sürekli bir şekilde geliştirilmesi amacıyla tedbirler sağlayan zorunlu kurum içi güvenlik politikasını takip ederler. Desigo CC ürünleri, ISO/ IEC62443 gereklilikleri uyarınca geliştirilmektedir. Bu tedbirler, kodlamalar sonu-
cunda güvenli bir ürün mimarisi ile yazılım bileşenlerinin daha güvenli bir şekilde uygulanmasının sağlanmasında yardımcı olurlar. Yazılım, kurulduğunda varsayılan olarak güvenli hizmet sağlayacak şekilde tasarlanır. Bu tasarım, belirli özellikler ile fonksiyonları varsayılan seviyede güvenli olmalarını da içerir. Ve ayrıca ürünlerimizi, çözümlerimizi ve hizmetlerimizi sürekli bir şekilde iyileştirip geliştirdiğimizden dolayı, Desigo CC yeni güvenlik tehditleri ortaya çıktığında güncel durumda kalacaktır. Aşağıda, Desigo CC ürününe entegre edilen “Security by Design” elemanlarının bir örneği verilmektedir: İstemciden sunucuya uçtan uca şifreleme Sunucular arasında uçtan uca şifreleme Diğer cihazlarla şifreli haberleşme Sertifika tabanlı veri alışverişi Şifreli yedekler Sertifikaların müşteri IT altyapısında sorunsuz entegrasyonu Microsoft’un aktif dizin tabanlı kimlik doğrulaması Veri ve uygulama erişiminin sınırlandırılması için “en düşük erişim hakkı” prensibinin kullanılması Sistem erişimi için kullanıcı/iş istasyonu grupları/rolleri kontrolü – uygun görevlerin ve sorumlulukların atanması 4 göz prensibi – İkinci kimlik doğrulama Yeniden kimlik doğrulama LDAP yoluyla kullanıcı grup yönetimi
Siber saldırılar, günümüz dünyasında en hızlı büyüyen suç faaliyetleri arasında yer alıyor. İç tehditler, fidye saldırıları, fırsatçı tehditler ve siyasi amaçlı siber saldırılardan ticari casusluk, terörizm ve devlet destekli siber terörizme kadar çok geniş bir kapsam içerisinde yer alıyor. Siber güvenlik denetim izi Antivirüs ve kötü amaçlı yazılıma karşı koruma desteği Donanım ve yazılım güvenlik duvarları desteği Fiziksel ağ ya da VLAN segmentasyonunu destekleyen ağ altyapısı kullanımı Ağların bölümlere ayrılması Sunuculara, istemcilere ve uygulamalara kontrollü erişim Web sunucunun “silahtan arındırılmış bölge” (DMZ) içerisine yerleştirilmesi Doğrulanmış üçüncü parti bileşenlerinin kullanılması
Desigo CC Siber güvenlik kurulumu Desigo CC ürünlerinin güvenli bir şekilde devreye alınması ve kurulması sürecinin desteklenmesi amacıyla siber güvenlik güçlendirme kılavuzları yayınlıyoruz. Bu kılavuzlarda, sistemin Desigo CC ürünleri ve çözümlerinin amaçlanan işletme ortamında güvenli bir şekilde çalışmasının desteklenmesi amacıyla nasıl yapılandırılması gerektiğini açıklı-
30 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 30
9.08.2019 18:13
yoruz. Söz konusu yapılandırma opsiyonları, örneğin, kurulacak uygulamalar, etkinleştirilecek ya da devre dışı bırakılacak ayarlar, güvenlik duvarı yapılandırmaları ile kullanıcı ve sistem hesapları ve erişim haklarının ayarlarından oluşur. Güçlendirme kılavuzları, ürün yaşam döngüsü boyunca uygulanır. Yazılım Bakım Programımız kapsamında periyodik olarak, yeni öğrenilen saldırıya açık alanları kaldıran ve Desigo CC sisteminin tehditlere karşı korunma seviyesini arttıran yamalar ve güncellemeler yayınlıyoruz. Söz konusu yamalar ve güncellemeler, geliştirilmelerinin ardından hizmete sunulur ve ürün uzmanları tarafından sağlanan teknik destek hattına erişim yoluyla desteklenir. Aynı zamanda, kurulan Desigo CC sisteminizin her zaman en son versiyon güncellemesinde bulunmasını sağlamak amacıyla yazılım güncellemelerine abonelik opsiyonu da bulunuyor.
Acil durum yönetimi Desigo CC ürün ya da çözümünde bir güvenlik ya da saldırıya açıklık durumunun söz konusu olması durumunda takip edilecek olay ve saldırıya açıklık yönetim süreçlerimiz bulunur. Olay ve Saldırıya Açıklık Yönetim Süreci: Müşteri tarafından bildirilen güvenlik sorunlarına yönelik destek mekanizmamız Şekil 3’de gösterilmektedir. Saldırıya açıklık durumları ve/veya olaylar, 7/24 esası üzerinden çalışmakta olan global Siemens ProductCERT ekibi tarafından desteklenen teknik destek ekibimize sunulur. Durumun ve olayların yönetilmesi için gerekli adımlar atılmakta ve çözüm yolları açıklanmaktadır. Saldırıya açıklık yönetimi: Bu, ürünlerimizin ve çözümlerimizin
güvenliğinin hassas ayarlarının yapılmasına yönelik kurum içi tehdit algılama sürecimizdir. Tehditlerin sürekli bir şekilde izlenmesi, ürünlerimiz ve çözümlerimizdeki potansiyel saldırıya açıklık durumlarını tespit edip azaltmamıza olanak sağlıyor. Desigo CC yazılım bileşenleri kayıtlı tutulmakta olup bu şekilde herhangi bir güvenlik açığının tespit edilmesi durumunda, gerekli çözüm yolları açıklanıyor ve uygulanıyor. Tespit edilen saldırıya açıklık durumları, ProductCERT güvenlik danışmanları yoluyla (https:// new. siemens.com/global/en/ products/services/cert.html) ProductCERT tarafından duyurulmaktadır.
Uzak hizmetler Uzaktan erişim, sağladığı sürekli performans izlemesi ve kolaylığından dolayı günümüzde istenen bir özelliktir. Desigo CC, uzaktan veri erişimine dayanan uzak hizmetlerin desteklenmesi için hazır durumdayken aynı zamanda ortam güvenliği konseptini de korur. Desigo CC, uzak hizmetleri destekleyerek, faaliyetlerinizin optimizasyonunun sağlanması amacıyla bina sistemleri ve bağlı ekipmanlarınız hakkındaki verilere erişim olanağından faydalanmanıza imkan tanır. Standart IT mekanizmalarınız yoluyla uzaktan erişim sağlanmakla birlikte, daha güvenli uzaktan erişim için Siemens Ortak Uzak Hizmet Platformunu (cRSP) kullanıyoruz. Güvenilir, yüksek performanslı cRSP platformumuz, bina altyapınızla ilgili verilere ve bilgilere dünya genelinde erişim olanağı sağlıyor. Bu platform, Siemens tarafından sağlanan uzak hizmetlerin sıkı siber güvenlik gerekliliklerini karşılamasına imkan tanıyor. Siemens cRSP platformu, kurum seviyesinde sistematik siber güvenlik yönetimi normu
Bir ürünün siber güvenlik tasarımının etkinliği, ürün geliştirme ekibinin uzmanlığına bağlıdır. Security by Design metodolojisi kapsamında, sadece dijital koruma ve ürün güvenliğine yönelik teknoloji geliştirme sürecine değil aynı zamanda çalışanların en yüksek siber güvenlik uzmanlığı seviyelerinin korunması için gerekli eğitimlere de yatırımda bulunuyoruz. olan ISO/IEC 27001 standardına uygundur.
Sonuç Bina teknolojileri alanında pazar lideri olarak, günümüz dünyasındaki siber güvenlik ihtiyaçlarınızın yerine getirilmesinde karşı karşıya kaldığınız zorlukları anlıyoruz. Ürün yaşam döngüsü boyunca benimsediğimiz kapsamlı güvenlik yaklaşımımız, Desigo CC ürünlerinin, çözümlerinin ve hizmetlerinin, güvenliği her zaman akılda tutarak tasarlandığı anlamına gelir. Bundan dolayı, Desigo CC sistemi, insanları, süreçleri, teknolojiyi ve iletişimi dikkate alan güvenliğe yönelik bütüncül yaklaşımınızın bir parçası olabilecek. Sonuç olarak günümüzde, akıllı kurumlar güvenliği işlerini köşe taşlarından biri olarak değerlendirmektedir. Siemens Desigo CC, kurumların ihtiyaçlarını karşılamak üzere ölçeklendirilebilecek birlikte çalışan, esnek bir portföydür.
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 31
guvenlik yonetim 73.indd 31
9.08.2019 18:13
KAPAK BİNA OTOMASYON SİSTEMLERİ
Bodrum Marriott Edition Otel’de bina otomasyon sistemlerinin kullanımı Güvenlik sistemleri otel misafirlerinin güvenliği için hayati önem arz etmektedir. Bu sistemlerden en önemlileri yangın algılama ve acil anons sistemidir. Bu aşamada sistemlerin dizaynının yönetmeliklere uygun olarak yapılması ve uygulanması uzun vadede güvenilir bir tatil ortamı sağlamaktadır. Seyhat AĞDEMİR/ Bina Teknolojileri Satış Mühendisi/Uzman ATEKSİS AKILLI TEKNOLOJİ SİSTEMLERİ
E
dition markası Marriott bünyesi içerinde oldukça üst düzeye sahiptir ve Marriott Edition otellerden dünyada toplam 11 tane bulunmaktadır, biri Bodrum’da bulunan bu eşsiz otel Bodrum
Yalıkavak Marina’ya 3 km’lik ve Bodrum Amfi Tiyatro ile Bodrum Kalesine birkaç dakikalık mesafede bulunuyor. Marriott otellerinin diğer merkezleri New York, Londra, Miami, Sanya, Şangay, Barcelona, Abu Dabi, Bangkok ve
Hollywood’da bulunmaktadır. Oteller Türkiye Yangından Korunma yönetmeliğinde kamuya açık alanlar olarak değerlendirilirler. Kamuya açık alanlar önceden kimliği bilinen kişilerin yanı sıra işi olan herkesin giriş çıkışına açık olan alanlardır.
32 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 32
9.08.2019 18:13
Bu yapılarda güvenlik sistemleri otel misafirlerinin güvenliği için hayati önem arz etmektedir. Bu sistemlerden en önemlileri yangın algılama ve acil anons sistemidir. Bu aşamada sistemlerin dizaynının yönetmeliklere uygun olarak yapılması ve uygulanması uzun vadede güvenilir bir tatil ortamı sağlamaktadır. Otellerde yangın algılama ve acil anons sistemlerinin dizaynı sırasında dikkat edilmesi gereken birkaç husus aşağıdaki gibidir: Odalar, koridorlar, salonlar, genel mekanlar gibi normalde tozlu ve kirli olmayan, içerisinde ahşap ve tekstil türevi eşyaların bulunduğu ortamlarda optik duman dedektörleri kullanılmalıdır. Otel odalarında, optik duman dedektörlerinin kullanılması uygundur. Otel odalarında banyo/wc bölümünün çıkış holü havalandırma sistemi yetersiz ve/veya arızalı ise genelde su buharına maruz kalabilmektedir, bu sebeple bu bölümde dedektör kullanılması halinde asılsız alarmlar oluşabilir. Bu anlamda odalar duman dedektörlerinin yatak bölümünün üstüne gelecek şekilde konumlandırılması idealdir. Otel binalarında koridorlara tesis edilen sesli uyarıcılar ile oda içlerinde standartlara göre 75 dB(A) olması gereken sesli uyarıları yaratabilmek mümkün olamamaktadır. Otel yatak odalarında bulunan dedektörlerin soket altlarında sesli uyarıcı kullanılması uygun çözüm olmaktadır. Engelli odalarında sesli uyarının beraberinde ışıklı uyarıda esastır. Bu anlamda engelli odalarındaki duman dedektörlerinin yanında siren ve flaşör olması tercih edilir. Otel binalarında TS CEN/TS 54-14 Standardının 6.4.5, 6.5.4
ve A.6.4.4 maddelerine uygun olarak yangın ihbar butonları tesis edilmelidir. Mutfak, kazan dairesi, elektrik odaları gibi yangın riskinin görece daha yüksek olduğu odalarda ayrıca yangın ihbar butonlarının tesis edilmesinde fayda vardır. Uyku halindeyken işitme engellileri uyarabilmek için engelli odalarında ayrıca titreşimli yataklar ya da yastıklar kullanılmaktadır. Bu yatakların ya da yastıkların yangın anında titreşim yapması için her engelli odasında bir adet röle modülü tesis edilmeli ve titreşim düzeneklerine irtibatlanmalıdır. Marriott Edition Otel’de sistemlerin kalbi olan yangın algılama sisteminde birbiri ile network çalışabilen 2 adet FPA-5000 paneli kullanılmıştır. FPA-5000 paneller birbirleri ile hem TCP/ IP hem de Can-bus üzerinden haberleşebilmektedirler. Bosch
Marriott Edition Otel’de sistemlerin kalbi olan yangın algılama sisteminde birbiri ile network çalışabilen 2 adet FPA-5000 paneli kullanılmıştır. panellere özgü bu yedeklilik sistemin güvenilirliğini bir kat daha arttırmaktadır. Toplamda 22 loop olarak çalışan sistemde adres sayısı 512’yi geçen yangın paneli için EN54-2 standartının 13.7 maddesine uygun olarak, kontrol ünitesinde herhangi bir arıza olması durumunda 512 adresten fazla ekipmanın bu durumdan etkilenmemesi için yedek CPU’lu olarak tasarlanmıştır. Bodrum Marriott Edition Otel’de yangın algılama sisteminin tamamlayıcısı olarak Bosch Praesideo Seslendirme Sistemi kullanıldı. Otel gibi kompleks yapılarda yangın durumunun
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 33
guvenlik yonetim 73.indd 33
9.08.2019 18:13
KAPAK BİNA OTOMASYON SİSTEMLERİ
LC5 serisi hoparlörleri kullanılmıştır. LC5-CBB aparatıyla birlikte kullanılan hoparlör IP44 koruma sınıfı ile nemli ortamlarda da sağlıklı bir şekilde kullanılmaktadır.
Video analiz özelliğine sahip 167 kamera kayıt alıyor
algılanmasının yanı sıra hızlı ve doğru yönlendirilmiş tahliye de oldukça önemlidir. Dünya çapında 20.000’i aşkın noktada kullanılan Praesideo sistemi zorlu genel seslendirme ve acil anons uygulamalarının bir numaralı çözümüdür. Projede Bosch’un hem acil anons hem de müzik yayını için mükemmel ses kalitesi sağlayan
Otelde toplamda 167 kamera kullanılmıştır. Dış ortamda kullanılan kameraların tamamı video analiz özelliğine sahiptir. Video analizi sayesinde kameralar gördüklerini anlama ve tehlikeli bir durum karşısında güvenlik görevlilerini uyarabilme yeteneğine sahiptir. İstenmeyen bölgelere park yapılması, nesne bırakılması veya nesne alınması, tek çizgi geçme, başıboş dolanma gibi daha bir çok analizi kendi üzerinde yapan kameralar ilave bir bilgisayara olan ihtiyacı ortadan kaldırarak güvenilir bir CCTV çözümü sağlar. Kameraların izlenmesi ve yönetimi Bosch Video Yönetim Yazılımı (BVMS) ile yapılmaktadır. BVMS hem yönetim hem de kayıt sunu-
Kameraların izlenmesi ve yönetimi Bosch Video Yönetim Yazılımı (BVMS) ile yapılmaktadır. BVMS hem yönetim hem de kayıt sunucuları arızalandığında işlemlerin devam etmesini sağlar. Her büyüklükte sistem için ölçeklenebilir çözümler garanti etmektedir. cuları arızalandığında işlemlerin devam etmesini sağlar. Her büyüklükte sistem için ölçeklenebilir çözümler garanti etmektedir. Yazılımın hareket ve adli arama işlevi sayesinde, devasa bir kayıt veritabanı bile belirli bir olay için saniyeler içinde taranabilir. Seçilen bir alandaki herhangi bir hareketi aramak ya da kayıtlı video verilerindeki bir alanın içindeki, alana giren veya alandan ayrılan nesneler, bir güzergahta zikzak yapan nesneler, bir alanda sallanan nesneler, kaldırılan nesneler vb. gibi olayları bulmak için gelişmiş arama işlevini kullanmak mümkündür. Ayrıca, arama kuralları bir olaydan sonra bile değiştirilebilir.
34 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 34
9.08.2019 18:13
guvenlik yonetim 73.indd 35
9.08.2019 18:13
KAPAK BİNA OTOMASYON SİSTEMLERİ
Bina otomasyon sistemleri Otomatik kontrolün ortaya çıkmasıyla, yarattığımız sistemler üzerindeki hâkimiyetimiz artmış daha hızlı ve daha güvenli çalışır sistemler elde edilmiştir. Otomatik kontrol ve otomasyon sistemleri sayesinde “insan faktörüne” her zamankinden daha az gereksinim duyulmuştur. Burak BALKIN/Enerji ve Otomasyon Sistemleri Satış Müdürü ATALIAN GLOBAL SERVICES
O
tomasyon sistemlerine olan ihtiyacımız ne zaman oluştu?
Sanayi devrimi sonrasında insanlığın keşifleri artmakta ve üzerinde çalıştığımız birçok alanda teknoloji son hızla ilerlemektedir. Makine gücüyle hemen hemen her şeyi yapılabilir hale geldik. Zamanla gelişen bu teknolojik güç bizleri, zor kullanılır, tek başına insan gücü ve kapasitesiyle kontrolü mümkün olmayan bir duruma getirmiştir. Bu yüzden kontrol ya da otomatik kontrole olan ihtiyaç ortaya çıkmıştır. Otomatik kontrolün ortaya çıkmasıyla, yarattığımız sistemler üzerindeki hâkimiyetimiz artmış daha hızlı ve daha güvenli çalışır sistemler elde edilmiştir. Otomatik kontrol ve otomasyon sistemleri sayesinde “insan faktörüne” her zamankinden daha az gereksinim duyulmuştur. Yakın bir zamanda katı disiplinli bina yöneticileri seçilerek tesislerdeki teknik ve teknolojik sistemler bir şekilde yönetilebiliyordu! Günümüzde bu hâkimiyeti iyi ve doğru kurgulanmış otomasyon sistemleriyle sağlayabiliyoruz.
Otomasyon sistemlerini en çok nerelerde kullanıyoruz? Kullanmadığımız bir yer yok ki! Günümüzde bilgisayarlar insanların yaptıkları işlerin çoğunu üstlenmekte ve bunları kusursuz olarak gerçekleştirmektedirler. Fabrikalar, gıda tesisleri, iş merkezleri, eğitim kurumları,
konutlar vb. örnekleri çoğaltılabilir ve karmaşık teknik sistemlere sahip binalar yaptık. Bu durumda binalarımızdaki güvenlik ve konfor beklentilerimizi karşılama noktasında, sağlıklı bir bina işletimi için otomasyon sistemlerinin kullanılmasını zorunlu hale gelmiştir.
36 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 36
9.08.2019 18:13
Otomasyon sistemlerini kısaca nasıl tanımlarız? Bina Otomasyon Sistemi (BYS), birbirleriyle iletişim özelliği olan, ancak bağımsız olarak da çalışabilen dijital programlanabilir kontrol cihazları, giriş/çıkış modülleri, bilgisayar sistemi, grafik kullanıcı arabirim yazılımı ile enerji yönetimi, ekipman/sistem izleme ve kontrolü işlevlerini gerçekleştiren tam entegre bir yönetim sistemidir. Bina Otomasyon Sistemi aşağıdaki kısımlardan oluşmaktadır: Saha ekipmanları (Sensörler/ duyar elemanlar, vana-damper motorları v.b.) Bağımsız çalışabilir (Stand alone) Programlanabilir Kontrol Üniteleri Uygulama/ekipman özel kontrolörler (FanCoil, VAV kontrol üniteleri vb.) Merkezi Bina Otomasyon Sistemi Bilgisayarı - Grafik tabanlı merkez kullanıcı arabirimi yazılım ve donanımı Bina otomasyon sistemine dahil edilen ısıtma/soğutma/ havalandırma ve aydınlatma
Burak BALKIN
sistemleri kontrol modülleri üzerinden yukarıda belirtilen noktaları kontrol etmektedirler. Bu kontrol modülleri (PLC), kurgulanan çalışma mantıkları ve senaryoları uygulamayı mümkün kılar. PLC’ler kendi başlarına çalışabildikleri gibi birbirleri arasında sürekli iletişim halindedirler. İki cihazın birbirlerine bilgi aktarmakta kullandıklarına lisana “protokol” ismi verilmektedir Lisan benzetmesi aslında oldukça yerinde bir benzetme olup iki insanın anlaşabilmek için aynı lisanı konuşmaları gerekiyorsa cihaz ve sistemlerin de birbirleriyle anlaşmaları gerektiğinde bir iletişim protokolünü kullanmaları gerekir. Aşağıda dünyada ve ülkemizde kullanılan “açık protokol” isimlerini görebilirsiniz.
O kadar hayatımızdalar mı? Tahmin edemeyeceğiniz kadar! Konutlarda taleplerimiz genelde kişisel olarak yönetilebilen daha
basit sistemlerle karşılanıyor. Ancak ticari binalarda kullanılan tesisat ve sistemler daha karmaşık, yönetmesi zor, yüksek enerji tüketimine ihtiyaç duyan ve ana amacı bizlerin “güvenlik ve konfor” taleplerini karşılamaya yöneliktir pahalı sistemlerdir. Peki “Konfor” Nedir? Bir mekânda bulunan kişilerin çoğunluğunun bu mekânda olmaktan hoşnut olma durumu olarak tanımlanabilir. Uluslararası bazı kriterlerle sınırları belirlenmiştir. Konforu Etkileyen Parametreler Nelerdir? Aşağıda belirtilecek parametreler birbirine bağlı ve etkileşim içindedirler. Örneğin düşük hava hızında belli bir sıcaklık miktarı rahatsızlık vermez iken hava hızı artırıldığında üşüme hissi uyandırabilir. Sıcaklık (°C/°F): Mahallin kuru termometre ile ölçülen sıcaklığı. Yaz ve kış farklı olmak kaydı ile kullanım nedeni ve kullanıcıların faaliyetine göre belirlenen bir aralık. Nem (%BN/%RH): Mahallin havasının bulunduğu sıcaklıkta taşıdığı su buharı ile taşıyabileceği su buharının oranıdır ve sıcaklıkla değişir. Hava Hızı (m/sn): Mahale verilen/emilen havanın veya mahal
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 37
guvenlik yonetim 73.indd 37
9.08.2019 18:13
KAPAK BİNA OTOMASYON SİSTEMLERİ içinde dolaşan havanın hızı. Debi (m3/saat-lps): Mahale verilen/emilen havanın veya mahal içinde dolaşan havanın miktarı. Çevrim Sayısı (adet): Mahallin hacminin verilen/emilen havanın miktarına oranı. İç Hava Kalitesi (ppm CO2/ %VOC): İç hava kalitesi, havadaki insanın rahatlık ve sağlığını etkileyen termik olmayan tüm noktaları kapsar. Havanın insan sağlığına birinci derecede etkisi, vücudunun metabolizması için gerekli olan oksijen alımını ve meydana gelen karbondioksitin atılması için gerekli olan nefesi alıp vermeyi (respirasyon) sağlamasıdır. Işınım-Radiation: Çevre (duvar vs.) sıcaklığı Yayınım-Convection (ℇ): Havanın ısınarak hafifleyerek yükselmesi veya soğuyarak aşağı inmesidir. Aydınlık Şiddeti (Lux/Footcandle): Yüzeye düşen ışık akısının, o yüzeyin alanına bölümüdür. Gürültü Seviyesi (dB): Ses seviyesinin 40 dB’in altında olması gerekir. 20 dB : Saatin tik-tak sesini duyabilirsiniz, 30 dB : Yatak odası için uygun ses seviyesi, 40 dB : Rahatsız bir uykuya neden olur,
Konutlarda taleplerimiz genelde kişisel olarak yönetilebilen daha basit sistemlerle karşılanıyor. Ancak ticari binalarda kullanılan tesisat ve sistemler daha karmaşık, yönetmesi zor, yüksek enerji tüketimine ihtiyaç duyan ve ana amacı bizlerin “güvenlik ve konfor” taleplerini karşılamaya yöneliktir pahalı sistemlerdir. 55 dB : Normal konuşmayı duyamazsınız, çalışma veriminiz azalır.
Otomasyon sistemlerinin avantaj ve dezavantajları İşte işin en önemli kısmı burada… İhtiyacımız olan her şeyi üretirken gerçekten bitmek bilmeyen bir istekle düşünüyoruz, tasarlıyoruz ve üretiyoruz. Ancak bu işleri yaparken gerçek anlamda da tek şeye ihtiyacımız var; “enerjiye”… İhtiyaçlarımızı karşılamak için enerjiye tam da göbekten bağlıyız. Enerjimiz olduğu sürece dünyamızı yaşanabilir kılacağız görünüyor. Son yıllarda “yenilenebilir enerji” kullanımında ciddi bir artış var ancak artan enerji talebimiz nedeniyle enerjimizi genelde yenilenemez (fosil) yakıtlardan elde ediyoruz. Bu bitmek bilmeyen enerji talebimiz nedeniyle dünyamıza geri dönüşü olmayan hasarlar veriyoruz. Ciddi bir karbondioksit (CO2) salınımımız var. Bunun dışında metan (CH4) ve soğutma sistemlerimizde kullandığımız freon (R-12, R22- R134-a) gibi soğutucu akışkanlar ile ozon tabakasına ciddi zararlar verdiğimizi son 30 yılda öğrendik. Son yüzyıl içerisinde bu zararımız iklim değişikliklerine, bazı canlı türlerinin yok olmasına neden olmakla beraber bu şekilde yaşamaya devam edersek deniz seviyelerinin yükselmesine de neden olarak daha kötü bedeller
ödetebilir bize, bu durumun geri dönüşü yok! Bu sebeple ihtiyaçlarımızı giderirken, enerjimizi daha verimli kullanmak ve daha temiz enerji kaynakları bulmak zorundayız.
Otomasyon sistemlerinin sağladığı avantajlar Bu sistemler ihtiyacımız kadarını tüketmemizi mümkün kılıyor. Binalarımızda en çok enerji tüketen sistemlerin başında “soğutma, ısıtma, havalandırma ve aydınlatma sistemleri” gelmektedir. Dikkat ederseniz bu sistemlere bağlı cihazlar evimizde ve ticari binalarımızda en çok gidere (maliyet) neden olan ekipmanlardır. Otomasyon sistemleri; Binalarımızdaki cihazların açılış/kapanış saatlerini otomatik olarak ayarlamamıza, İklimsel/mevsimsel değişimlerin etkisinde konfor şartlarının uluslararası kriterlerde tutulmasına, Konfora ihtiyaç varsa bu şartların sağlanmasına eğer gerek yoksa bazı “stand-by” , “alt konfor” ve “ekonomi” gibi senaryosal modlar kullanmamıza, Olası arıza durumlarında teknik operasyonların olabildiğince hızlı ve güvenli yapılmasına olanak sağlar.
38 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 38
9.08.2019 18:13
guvenlik yonetim 73.indd 39
9.08.2019 18:13
KAPAK BİNA OTOMASYON SİSTEMLERİ
Video yönetim sistemi ile entegre sistemler Uygulama, kullanıcıların ihtiyaç duydukları kameraları bulmalarını kolaylaştıracak şekilde etiketler ve diğer kriterlere göre kameraları sıralamak için mekanizmalar sağlar. Kullanıcılar, sorunsuz bir görüntüleme deneyimi sağlayacak şekilde canlı ve kayıtlı video arasında anında geçiş yapabilir. Evren ÖZKAN/Proje Satış Müdürü PELCO
V
ideoXpert herhangi bir boyuttaki gözetim işlemleri ihtiyaçlarına uyan,ölçeklenebilirlik için tasarlanmış bir video yönetim çözümüdür. Projeniz ister 100 kameraya isterse 10.000 kameraya sahip olsun, VideoXpert video kaynaklarınızı görüntülemek, kaydetmek ve yönetmek için ölçeklenebilir bir çözüm sunar. VideoXpert sunucuları, sistemin gözetim ihtiyaçlarınızla uyumlu olarak büyümesini sağlayarak, tek bir ortamda yedeklilik ve ölçeklenebilirlik sağlamak için kümelenebilir. Kamera, kullanıcı veya kayıt cihazı ekledikçe, sistemin ek kaynakları desteklemesi ve beklentilerinizi karşılaması için sunucu ekleyebilirsiniz. Windows platformları için tasarlanan VideoXpert, kolay ve hızlı kurulmasının yanı sıra çoğu kullanıcı için alışıldık bir ortam sağlar. Basitleştirilmiş arabirimler, kulla-
nıcıların sistemi kolayca kavramasını ve kullanmasını sağlar. Web tabanlı Admin Portal’dan sistemi yapılandırabilir, cihazların veritabanını yönetebilir, kullanıcıları ve izinleri yapılandırabilir ve ayrıca kayıt cihazlarına kamera atayabilirsiniz. Ops Center yazılımı sayesinde operatörler, yüksek kaliteli video ve güçlü araştırma araçlarına erişim elde eder. VideoXpert Ultimate, birden fazla video yönetim sistemini tek
bir arabirimde bağlayarak diğer VideoXpert sistemlerini de bir araya toplayabilir. Bu toplama sayesinde yöneticiler, ağlar arasında dağıtılmış kaynaklara rağmen uyumlu bir video yönetim sistemi oluşturabilir ve sürdürebilir. VideoXpert sisteminin sağladığı açık platform ve farklı marka kamera desteği sayesinde firmalar hali hazırda kullandıkları gözetleme sistemlerini küçük eklemeler yaparak VideoXpert sistemine
40 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 40
9.08.2019 18:13
Evren ÖZKAN
geçiş yapabilirler. VideoXpert sistemi Pelco Endura ve Digital Sentry sistemlerinden geçişide desteklerken kullanılan kayıt cihazlarında tutulan kayıtlarından kaybolmadan geçişini sağlar. Dağıtık sistemler olarak VideoXpert Ultimate ve Enterprise mimarisi, sisteme veya video kayıt hizmetlerine zarar verebilecek tek bir arıza noktası olmamasını sağlar. Sistem, hem amaca yönelik donanım hem de gelişmiş yük devretme ve dağıtma düzenleri sayesinde sistem çalışma süresini maksimuma çıkaran çok sayıda yedeklilik düzeyiyle birlikte tasarlanmıştır. Mimarisi, sistemin başka bir yerinde arıza olması durumunda bağımsız bileşenlerin çalışmaya devam etmesine olanak verir. VideoXpert Ops Center operatör arayüzü, kullanıcıların canlı ve kayıtlı videoları izleyebildiği ideal bir ortam sunan Windows tabanlı bir uygulamadır. Gelişmiş Kod Çözücü desteğiyle Ops Center, her biri aynı anda 25 video akışına kadar görüntüleme özelliğine sahip altı monitörlü özel video duvarı mimarisinide destekler. Ops Center sayesinde kullanıcı-
lar, operatörlerin hızlı bir şekilde oturum açmalarını ve çalışmaya başlamalarını sağlayarak komple çalışma alanlarını yapılandırabilir ve çağırabilir. Uygulama, kullanıcıların ihtiyaç duydukları kameraları bulmalarını kolaylaştıracak şekilde etiketler ve diğer kriterlere göre kameraları sıralamak için mekanizmalar sağlar. Kullanıcılar, sorunsuz bir görüntüleme deneyimi sağlayacak şekilde canlı ve kayıtlı video arasında anında geçiş yapabilir. Uygun izinlerle birlikte kullanıcılar, gözetim işlemlerinizde kolay işbirliğine olanak sağlayacak şekilde diğer kullanıcılarla görünümleri, pencere düzenlerini, kamera seçimlerini vb. paylaşabilir. Ops Center, kullanıcıların bir araştırmadaki önemli sahneleri kapsayan birden çok video klipten oynatma listeleri oluşturabilecekleri bir Araştırma Modu da sunar. Ops Center, gözetim işlemlerinizin gerektirdiği şekilde operatörler için ek işlevsellik sağlamak üzere entegrasyon eklentilerini (plug-in) destekler. VideoXpert, durumsal farkındalık ve kontrol sunmak için diğer fiziksel güvenlik sistemleri ve bina sistemleri ile entegre edilebilir. Haritalama eklentisi, operatörlerin kameraları haritalar üzerinde düzenlemelerine ve bulmalarına olanak sağlar. Haritalama sayesinde operatörler, ihtiyaç duydukları görünümü ihtiyaç duydukları zaman sağlayan kamerayı bulabilir. Plaka tanıma eklentisi, gidip gelen araçları izlemek için plaka numaralarını gösterir. Casino eklentisi bir video katmanı şeklinde gerçek zamanlı oyun bilgilerini görüntüler. Kartlı Geçiş sistemi eklentisi ile kartlı geçiş sisteminden kapı bilgilerini alabilir ve tanımlı se-
Haritalama sayesinde operatörler, ihtiyaç duydukları görünümü ihtiyaç duydukları zaman sağlayan kamerayı bulabilir. Plaka tanıma eklentisi, gidip gelen araçları izlemek için plaka numaralarını gösterir. naryolara göre ilgili kapıları gören kameraları ekrana getirebilir. ASCII entegrasyonu ile ASCII üreten herhangi bir sistemden veri alabilir ve bu verilere göre tanımlı senaryoları uygulayabilir. 3. Parti I/O modulleri üzerinde çok kolay bir şekilde fiziksel entegrayonlar gerçekleştirilebilir. Açık standartlar çerçevesinde inşa edilen VideoXpert, diğer sistem üreticilerinin VideoXpert’in özelliklerinden faydalanarak arabirimler geliştirmesine olanak sağlayan eksiksiz bir uygulama programlama arabirimi (API), yazılım geliştirme kitleri (SDK) ve özel teknik destek içerir. VideoXpert, kullanıcıların bir sistemi yapılandırırken Pelco ve üçüncü taraf ortakların yüzlerce kamera seçeneği arasından seçim yapmasına olanak veren üçüncü taraf IP kameraları da destekler. VideoXpert sadece bir video yönetim sisteminden öte konuştuğu diğer sistemler ile Entegre Güvenlik yönetim sistemi şeklinde çalışabilir.
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 41
guvenlik yonetim 73.indd 41
9.08.2019 18:13
KAPAK BİNA OTOMASYON SİSTEMLERİ
Akıllı asansör entegrasyonu ile verimlilik, güvenlik ve yönetim kolaylığı bir arada Kullanımı kolay olan bu sistem personelin veya bir ziyaretçinin izinsiz başka kata giriş çıkışını engelleyerek hem güvenlik açısından hem de zaman tasarrufu açısından fayda sağlıyor. Bu çözüm, önemli otel ve plaza projelerinde kullanılıyor. SENSORMATIC GÜVENLİK HİZMETLERİ
Ç
ok katlı binalarda çalışanların, şirketlerin ve bina yönetimlerinin en büyük sorunlarından biri olan asansör kapasitesi ve güvenliği, Sensormatic’in sağladığı entegrasyon çözümü ile tarihe karışıyor. Asansör sistemine entegre edilen geçiş kontrol sistemi ile kişiler sadece yetkili oldukları katlara girebiliyor, asansör bekleme ve katlara ulaşma süreleri kısalıyor. 25 yıldır sektör lideri olarak hizmet veren Sensormatic, entegrasyon yeteneği ile güvenlik ve operasyonel verimliliğe doğrudan etki eden teknolojik çözümler sunmaya devam ediyor. Asansör ile entegre edilen geçiş kontrol sistemi, kullanıcıların yetki seviyelerine göre asansör kontrolü sağlıyor. Çok katlı plazalar, oteller ve iş yerleri tarafından tercih edilen bu sistem sayesinde kullanıcı seçtiği kata ancak yetki tanımlandı ise ulaşım sağlayabiliyor. Böylece yetkisiz kişilerin katlar arasında geçişi engellenmiş oluyor.
Bina yönetiminde kolaylık Asansör ve geçiş kontrol sistem entegrasyonu ile ziyaretçi veya
personel, giriş kartını okuttuktan sonra gideceği katı numaratörden seçiyor. Bu sayede ziyaretçilerin ve personellerin katlar arası geçişlerinin yönetilmesi ve raporlanması çok daha kolay hale geliyor. Asansörler verimli kullanılabiliyor, zamanında işe başlamak mümkün oluyor Geçiş kontrol sistemiyle, mesai giriş-çıkış saatlerinde kartını okutarak binaya giriş yapan kişi sistemin otomatik olarak asansör yönlendirmesi yapması sayesinde çalıştığı kata yönlendirilmiş oluyor. Sistemin aynı katlarda çalışan personelleri aynı asansör içerisinde toplaması, asansör bekleme ve katlara ulaşım sü-
resini kısaltıyor. Kişilerin sadece yetkilendirildikleri katlara ulaşmasını sağlayan geçiş kontrol sistemi, güvenlik seviyesini artırdığı gibi asansörlerin verimli şekilde kullanılma imkanı sunuyor.
İzinsiz ziyaretçiler engelleniyor Kullanımı kolay olan bu sistem personelin veya bir ziyaretçinin izinsiz başka kata giriş çıkışını engelleyerek hem güvenlik açısından hem de zaman tasarrufu açısından fayda sağlıyor. En iyi asansör markaları ile yazılımsal entegrasyon kabiliyetine de sahip bu çözüm, önemli otel ve plaza projelerinde kullanılıyor.
42 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 42
9.08.2019 18:13
guvenlik yonetim 73.indd 43
9.08.2019 18:13
KAPAK BİNA OTOMASYON SİSTEMLERİ
Akıllı bina Bulut tabanlı çözümler ile tüm tesisler gelişmiş görselleştirme ile çok daha kolay yönetilebilir hale geldi. Binanız ne kadar akıllı ise tüm sistemleri, ekipmanları, sensörleri ve her türlü gider kalemini sezgisel olarak yönetmeye başlarsınız Engin ÖZER/ Mühendislik Müdürü EEC ENTEGRE BİNA KONTROL SİSTEMLERİ
2
000li yılların başından beri akıllı binalar yapıyoruz ama binalarımız ne kadar akıllı? Neden akıllı? Daha akıllı yapmak için neler gerekir? Sık sık bunları sorgulayarak müşterilerimizi bilgilendiriyoruz. Özellikle yüksek binalarda çok sayıda sistem çalışmaktadır. BACnet, zigbee, bluetooth, Web vb. servisler ile bu sistemler uzun yıllardır birbiri ile konuşmaktadır. IoT’nin yenilikçi uygulamaları ile cihazlarınızın ve verilerinizin yönetimi her geçen gün daha da basitleşmektedir. Bulut tabanlı çözümler ile tüm tesisler gelişmiş görselleştirme ile çok daha kolay yönetilebilir hale geldi. Binanız ne kadar akıllı ise tüm sistemleri, ekipmanları, sensörleri ve her türlü gider kalemini sezgisel olarak yönetmeye başlarsınız. Bu size yani insana ve binanın kendisine fayda ve konfor sağlayan bir sinerji yaratır, birçok çıktının otomatikleşmesine imkân verir. Enerji izlenebilir ve daha iyi yönetilir. Akıllı Binalarda kullanılan başlıca sistemler şunlardır; Bina Otomasyon ve Yönetimi Kontrol Odası Otomasyonu Aydınlatma Otomasyonu Enerji Otomasyonu İklimlendirme Otomasyonu Su, Gaz, Elektrik vb. İzleme Yangın Algılama ve Alarm Seslendirme ve Acil Anons CCTV ve Video Kontrol
Geçiş Kontrol ve Güvenlik Duman Kontrol ve Tahliye Otomatik Yangın Söndürme Gaz Algılama ve Alarm Acil Durum Aydınlatma Hemşire Çağrı Toplantı ve Konferans IP Telefon SMATV ve IP TV IT Network Fiber Optik ve Kablosuz İletişim Akıllı Anahtar ve Değerli Varlık Yönetimi Bakü Olimpiyat Stadını yaptığımızda Akıllı Binaların hiç beklemediğimiz yararlarını gördük. Tüm sistemler birbiri ile entegreydi. Tüm sistemlerden merkeze donanım bilgileri akıyordu. Asansör Sisteminden bir alarm geldi, asansör zemin kata çağrılıyor ama kimse içine binip bir kat düğmesine basmıyordu, sistem bunu alarm olarak bildiriyordu. Asansör kontrol edildiğinde içinin pisletildiği bu nedenle insanların binmekten vazgeçtiğini gözlemledik. Onlarca sistemin kurulu olduğu tesiste merkezi bir otorite olmasaydı bu alarma hızlıca müdahale edemeyecektik. Biz bu
basit ama etkili olayı görür görmez benzer olaylarda en yakın kameranın bu bölgeye bakmasını ve teknik personelin otomatik olarak bölgeye intikal etmesini, gözlemlerini görsel ve yazılı olarak raporlamasını programladık. Akıllı binalardaki en büyük kazancın farklı sistemleri ve bilgileri bir araya getirerek “Sistemler Arası Çapraz Otomasyon” olduğunu gözlemledik. Tek bir yazılım arayüzü üzerinden tüm tesisin yönetimi personelin kolayca eğitilmesine de imkân sağlıyor. Her sistemin kendine özgü ayarlarını, butonlarını, şifrelerini vb. öğrenmek yerine tek bir yazılımı öğretmek zaman, para ve daha eğitimli personeller konusunda kazanç sağlamaktadır.
44 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 44
9.08.2019 18:14
guvenlik yonetim 73.indd 45
9.08.2019 18:14
FOKUS OKUL ÖĞRENCİ VE KAMPÜS GÜVENLİĞİ
Okul servisleri ne kadar güvenli? Önceliği güvenlik olan ‘’EN DEĞERLİYİ TAŞIYAN‘’ sektör mensubu firma ve esnafların, taşıma yaptığı öğrenciler için velilerle ve okul idareleri ile tüm mal varlıkları ve hayatlarını ortaya koyarak sözleşmelere imza atarken, güvenli taşıma sorumluluğunu görmezden gelme lüksü olabilir mi? Murat ERDOĞAN/Yönetim Kurulu Üyesi İSTAB (İstanbul Taşımacılar Birliği Derneği)
O
kul servisleri, öğrenci velilerinin çocuklarını okula daha güvenli bir şekilde gidip gelmeleri ihtiyacı ile doğan ve yaklaşık 35 yıllık geçmişi olan bir sektördür. Bu sektör, faaliyetlerine İstanbul’da başlamış, daha sonra tüm Türkiye’ye yayılmış ve binlerce kişiye de iş imkanı sağlarken öğrenci velilerinin de güvenli taşıma problemine çeşitli çözümler getirmiştir. Bu amaçla faaliyet gösteren ve hayatını bu hizmetten kazandığı para ile idame ettirmeye çalışan, önceliği güvenlik olan ‘’EN DEĞERLİYİ TAŞIYAN‘’ sektör mensubu firma ve esnafların, taşıma yaptığı öğrenciler için velilerle ve okul idareleri ile tüm mal varlıkları ve hayatlarını ortaya koyarak sözleşmelere imza atarken, güvenli taşıma sorumluluğunu görmezden gelme lüksü olabilir mi? Her sektörde olduğu gibi bu sektörde de işin ehli olmayan sektöre sonradan giren ve ‘’KORSAN‘’ tabir edilen belge ve bilgi eksikliği ile çalışan, tek
amacı çok para kazanmak olan, denetimsiz ve yetkisiz kişi ve firmaların yaptığı hatalardan dolayı ağır bedeller ödeyen sektörümüz birçok bakanlığın bir araya gelerek ağır yaptırımları olan kararlar alması ile zan altında kaldı ana bu sefer işin erbabı olan kişiler ve firmalar zor durumda kaldı. Sanki bu işi yıllardır yapanların
hepsi arabasında çocuk unutan, ne taşıdığının farkında olmayan kişilermiş yanlış ve eksik haberlerinden dolayı veliler ve toplum nezdinde saygınlığını yitirmiştir. Oysa ki istatistiklere göre trafikte az kazaya karışanlar servisçilerdir. Bir kaç yıl içerisinde yaşanan olaylar; araçlarda çocuk unutul-
46 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 46
9.08.2019 18:14
Son yıllarda yaşanan olumsuz olaylar; araçlarda çocuk unutulması, yaralamalı ve ölümlü kazalar sonucu araçlarda sensör, üç noktalı emniyet kemeri, araç içi ve dış kameraları gibi yaptırımlar ilgili bakanlıklar tarafından kanun ve yönetmelikler vasıtası ile uygulanmaya çalışılıyor. Murat ERDOĞAN
ması, yaralamalı ve ölümlü kazalar sonucu araçlarda sensör, üç noktalı emniyet kemeri, araç içi ve dış kameraları gibi yaptırımlar ilgili bakanlıklar tarafından kanun ve yönetmelikler vasıtası ile uygulanmaya çalışılıyor. Ancak alt yapı eksiklikleri sebebi ile ilgili Bakanlıklar tarafından son 2 yıldır ertelenerek ötelenmiştir. Bu ertelemenin en büyük sebebi araç üreticilerinin aracın elektrik tesisatına müdahale edilerek koltuk altlarına sensör, araç içine kamera ve 3 noktalı emniyet kemerlerin takılması sonucunda araçları garanti kapsamı dışına çıkartmaları, otomotiv üreticilerinin haklı itirazları sonucu ertelemeyle sonlanan yanlış kararlar velilerimizin beklentilerini karşılamamıştır. Son 2 yıldır Almanya’nın 2 ünlü markası bu sebeplerden dolayı Türkiye‘ye araç gönderememiştir. Gerekçe olarak da elektrik tesisatlarının ve üretim bantlarının buna uygun olmamasını ve dünyanın hiçbir yerinde okul servislerinde koltuk altında sensör bulunmamasını göstermişlerdir. İkinci el servis araçları ise 12 yaşına kadar çalışmaktadır.
Ancak, Avrupa ve Amerika standartlarına baktığımızda okul taşıtları genelde 1 milyon kilometreye kadar kullanılmaktadır ve yaş sınırı yoktur. Türkiye’de ise 12 yaşına gelen ve yılda 8.5 ay çalışan ama tüm giderleri 12 ay üzerinden ödenen bir servis aracının kilometresi yaklaşık 300 bin civarındadır. Yani 12 yaşına gelen bir araç Avrupa ve Amerika standartlarına göre 700 bin km. daha yapabilirken, siyasilerin oy kaygıları ile almış olduğu yanlış kararlar neticesinde atıl vaziyete getirilip ya hurdaya ayrılan ya da köfte arabası olarak kullanılan araçlarımız trafikten çekilmektedirler. Oysa bu sistem hem ülkemizin döviz kaybetmesine sebep olmakta hem de bu isi yapan esnaf ve firmaların çok büyük çapta banka kredisine muhtaç olarak, ağır faizlerle araç kredileri altına girmesine sebep olmaktadır. Son günlerde yaşanan otobüs yangınları fabrikasyon bir aracın elektrik tesisatına müdahale ile çay kahve makinası, iç kamera ya da koltuk sensörü takılması durumunda bedelin ne kadar büyük olacağını gözler önüne sermiştir. Peki bu kadar olumsuzluğa rağmen velilerimizin huzuru çocukların güvenliği için neler yapılabilirdi?
Taksicilerde olduğu gibi yeni araç almak için servisçilere teşvik verilebilir ÖTV, KDV gibi çok yüksek oranlardaki vergilerde muafiyet sağlanabilirdi. Bu şekilde sektör araçlarını yenileyebilir ve daha güvenli hale getirilebilirdi. İstanbul’a dışardan gelenlerin bu işi yapamaması, yapan insanların elinde de işi ile ilgili bir değerin olması için son 25 yıldır tahditli plaka uygulanmasına geçilmesi gerekliliği sektör odaları ve dernekleri tarafından yıllarca talep edilmesine rağmen bu feryadımız 2019 yılının Haziran ayına kadar duyulmadı. Ancak seçim tedirginlikleri ve siyasi rekabet sonucu bu haklı talebimizi verme kararını zorunlu olarak aldılar. Bu tahdit kararından sonra, artık her elini kolunu sallayan bu sektöre giremeyecek ve acemi insanların yaptığı hataları sektör ve taşıdığımız öğrenciler ödemeyecektir. Sektörümüz en iyi ve güvenli hizmeti verebilmek için son model araçlarla çalışmaya isteklidir. Ancak en ucuz servis aracının 190,000 TL’den başladığı, Alman malı araçların fiyatının 300 bin TL’yi bulduğu piyasada girilecek faiz yükü ve aylık taksit ödemeleri araç kazancının çok üzerinde olduğundan, bu tip
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 47
guvenlik yonetim 73.indd 47
9.08.2019 18:14
FOKUS OKUL ÖĞRENCİ VE KAMPÜS GÜVENLİĞİ
maceralara giren sektör mensupları bir yerlerden kısabilmek adına çalıştıracağı kişileri en ucuz maliyetle istihdam etmek derdindedir. Bunu yapmadığı takdirde borçlarını ödeyemez duruma düşüp önce kendini, sonrasında herkesi mağdur edip, ticari faaliyetine son vermek zorunda kalmaktadır. Tarifesini belediyelerin çıkartıp yayınladığı, yönetmeliğini ise bakanlıkların çıkartıp yayınladığı kanunlarda servis taşıma işi yapan firma ve şahısların okullara bağış yada herhangi bir başka sebeple para ödemesinin yasak olmasına rağmen, okul idarelerinin bu kanunu hükümsüz sayması sonucu ‘’SEKTÖRÜMÜZDEN ZORAKİ TAHSİL EDİLEN‘’ bağışların canımızı yakar vaziyete geldiği de aşikardır. Bu durumda en yüksek parayı teklif
eden firma ya da esnaf o okulun servis işini alıyor ve ortaya ciddi güvenlik zafiyetleri çıkıyor.
Araçlarda yapılacak değişiklikle güvenlik sorunu yaratır Tüm bu saydığımız sebeplerle geçmiş yıllarda yaşanan güvenlik problemlerinin, bu işi hakkıyla yapan senelerini bu mesleğe adamış firma ve esnaflarımızla
hiçbir ilgisinin olmadığı açıkça anlaşılır. Dünya da bir eşi dahi olmayan bir uygulama ile koltuk altlarına yerleştirilecek olan sensörlerin ve kameraların araçları yangın konusunda daha riskli hale getireceği kaçınılmazdır. Bu uyarımız g mutlaka göz önüne alınmalıdır. Burada çözüm sektör çalışanlarını açlık sınırına mahkum etmeden alınacak tedbirlerde, ÖTV –KDV indirimleri sayesinde araçlarını yenilemelerine yardımcı olunmasında, sektörün faiz yükünden kurtulması, okullara ödenen zoraki bağışların kaldırılması, devlet kurumlarının ciddi sektörel eğitimler verilmesi ve insanların bu işi para kazanma aracı değil ‘’MESLEK’’ olarak görmesinde yatar. Burada velilere de büyük görev düşmektedir. Bilinçli tüketiciler olarak okulları denetleyin, aile birlikleri hesaplarına bakın, burada servisçilerden alınan HAKSIZ KAZANCIN ne kadar uç seviyelerde olduğunu gördükten sonra servisleri, servisçileri denetleyin, bizleri ondan sonra yargılayın, Şu anda güvenlik sorunlarının ve çalışanların düşük performansta kalmasının yegane sebebi servisçilerin ekmeğine el uzatanlardır.
Son günlerde yaşanan otobüs yangınları fabrikasyon bir aracın elektrik tesisatına müdahale ile çay kahve makinası, iç kamera ya da koltuk sensörü takılması durumunda bedelin ne kadar büyük olacağını gözler önüne sermiştir.
48 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 48
9.08.2019 18:14
guvenlik yonetim 73.indd 49
9.08.2019 18:14
FOKUS OKUL ÖĞRENCİ VE KAMPÜS GÜVENLİĞİ
Güvenlik teknolojileri okulların hizmetinde Akıllı yazılımlarla desteklenen okul çevresindeki kameralar, ileri teknolojik yazılımlar ile desteklenerek, okulun konumuna, çevresine ve risk değerlendirmesi sonuçlarına göre detaylı tanımlamalar yapılarak kuruluyor. Hüseyin ERİM/ Securitas Güvenlik Süreçleri ve Kalite Koordinatörü SECURITAS GÜVENLİK HİZMETLERİ
T
eknolojinin hayatımızdaki yeri güvenlik teknolojilerinde de ön plana çıkıyor ve okullarda da yeni nesil güvenlik sistemlerini velilerin hizmetine sunuyor. Özellikle günümüz metropollerinde bu yeni nesil teknolojilere her zamankinden daha çok ihtiyacımız bulunuyor var. Bu nedenle, Securitas’ın gelişmiş Uzaktan İzleme Hizmeti, ailelere ve velilere maksimum koruma sağlıyor. Securitas’ın Uzaktan İzleme Hizmeti ile aileler okul bahçesindeki kameraya bağlanarak çocuklarını izleyebiliyor, kişisel takip cihazları ile istedikleri zaman çocuklarının konum bilgisine ulaşabiliyorlar. Öte yandan akıllı kameraların anında tespit edebildiği şüpheli kişi veya paket gibi olağanüstü durumlara okul güvenliği tarafından anında müdahale edilebiliyor.
Akıllı yazılımlar ile profesyonel özel güvenlik hizmeti Akıllı yazılımlarla desteklenen okul çevresindeki kameralar, ileri teknolojik yazılımlar ile desteklene-
Kişisel takip cihazı ile çocuklarınız güvende olsun
Hüseyin ERİM
rek, okulun konumuna, çevresine ve risk değerlendirmesi sonuçlarına göre detaylı tanımlamalar yapılarak kuruluyor. En uygun kamera kurulumu gerçekleştirildikten sonra, okul sahasında yasak bir bölgeye giren ya da çıkan birinin tespiti, unutulmuş bir paket, okul çevresinde şüpheli gezen bir kişi, kalabalık grupların oluşması gibi durumları anında tespit ederek, acil durum alarmı oluşturuyor ve okul güvenliğinin anında aksiyon alması sağlanıyor.
Okul çevresinde kurulan kameraların yanı sıra, aileler çocuklarının nerede olduğunu kişisel takip cihazları ile takip edilebiliyor. Okul araçlarında yer alan araç takip sistemleri ile de hız sınırı kontrolü, okula varış ve servis kalkış saatlerinin sms ile bildirilmesi, okul aracının içindeki kameraya uzaktan bağlanarak çocuklarını takip edebilme ve araç içi görevlinin yakasındaki kamera ile çocuklara refakat edilme sürecini izlemek mümkün oluyor. Özellikle okul hayatına yeni başlayacak olan öğrencilerin güvenliği için de etkin bir çözüm olan kişisel takip cihazı uygulaması, aileler için de büyük bir kolaylık sunuyor. Sabahın erken saatlerinde ve akşam karanlığında kullanılabilecek bu izleme hizmeti sayesinde aynı zamanda okul servislerinin trafik kurallarına uygunluğu da devamlı olarak kontrol ediliyor.
Eğitim sektöründe benzersiz güvenlik çözümleri Okulları hem aileler hem de öğren-
50 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 50
9.08.2019 18:14
ciler için daha güvenli kurumlar haline getirerek huzurlu bir eğitim ortamı yaratmanın önemine dikkat çeken Securitas, eğitim öğretim kurumlarına alarm izleme çözümleri, fiziki güvenlik tedbirleri ve uzman güvenlik hizmetleri ile entegre çözümler sunuyor. Güvenlik sisteminin eğitim ve öğretimi olumsuz yönde etkileyecek düzeyde değil, tamamlayıcı yönde olmasına dikkat ediliyor. Okulların bulundukları konum, sosyal çevre, öğrenci profili ve çevresel etkenler göz önünde bulundurularak ortaya çıkan risk analizlerinin ardından oluşturulan entegre güvenlik hizmetleri öğrenci ve velilileri rahatsız etmeyecek şekilde düzenleniyor.
Okullarda özel güvenlik süreci Securitas’ta her bir eğitim
Okulların bulundukları konum, sosyal çevre, öğrenci profili ve çevresel etkenler göz önünde bulundurularak ortaya çıkan risk analizlerinin ardından oluşturulan entegre güvenlik hizmetleri öğrenci ve velilileri rahatsız etmeyecek şekilde düzenleniyor. kurumu, bir proje gibi ele alınıp, kuruma özel çözümler üretiliyor. Eğitim sektörüne yönelik tek bir çözüm üretmek yerine, ilköğretim kurumları için farklı üniversite gibi daha kompleks yapılar için farklı bir süreç yönetiliyor. Bu süreç, doğru güvenlik görevlilerinin seçimi ile başlıyor. Güvenlik görevlilerine verilen özel eğitimlerle oluşturulan güvenlik paketi
kapsamında riskler minimuma indiriliyor. Okul servislerinin girişçıkış saatleri, aileler ile çocukların görüşme prosedürü, okula girip çıkan özel araçların prosedürleri belirleniyor ve herhangi bir risk oluşturabilecek durum ortaya çıktığında emniyet yetkilileriyle irtibata geçilerek, anlık bilgilendirmeler yapılıyor ve gerekli önlemler alınıyor
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 51
guvenlik yonetim 73.indd 51
9.08.2019 18:14
FOKUS OKUL ÖĞRENCİ VE KAMPÜS GÜVENLİĞİ
Okul öğrenci kampüs güvenliği Öğrenci ve öğretmenin gerçek doğrulamasını yapabilmek adına kart+biyometrik geçiş kontrol sistemleri kullanılabilir. Böylece doğru zamanda doğru kişinin, doğru yerden giriş yaptığını bilerek üst düzey güvenlik sağlamış olur, yabancı ve tehdit oluşturacak kişilerin bu alanlara girmesini engellemiş oluruz. Tunç PINAR/Satış Müdürü ÖLÇSAN TEKNOLOJİ
Ü
lkemizde yaklaşık 18 milyon ilk ve ortaöğretim öğrencisi var. Toplam okul sayısı 62 binin üstünde, toplam öğretmen sayısı ise 1 milyon civarında, buna 180’den fazla üniversitemizde okuyan 7 milyonun üzerinde üniversite öğrencimizi eklediğimizde karşımıza oldukça büyük insan ve yerleşke hacmi çıkmaktadır. Bu kadar büyük bir nüfusun ve fiziksel yapının olduğu yerde eğitimin niteliği kadar önemli olan başka unsur da güvenlik olarak karşımıza çıkmaktadır. Burada yerleşkelerin güvenliğinden, servis araçlarının güvenliğine ve hatta bilginin güvenliğine kadar birçok güvenlik başlığı sayabiliriz. Öncelikle “Fiziksel ve çevresel güvenliği” ele alırsak okulun, üniversitenin yani kısaca eğitim kurumunun bulunduğu yerin çevresel güvenliği önemlidir. Bu ister ufak bir okul olsun isterse çok büyük bir kampüs olsun çevresel ve fiziksel olarak koruma ve denetim altında olmalıdır. Korumayı teknolojik ürünler ile sağlayabiliriz. Bunlar fiziksel kameralar olabilir, giriş çıkışların kontrol edildiği turnikeli geçişler olabilir. Öğrenci ve öğretmenin gerçek doğrulamasını yapabilmek adına kart+biyometrik geçiş kontrol sistemleri kullanılabilir. Böylece doğru zamanda doğru kişinin, doğru yerden giriş yaptığını bilerek üst düzey güvenlik sağlamış olur, yabancı ve tehdit oluşturacak kişilerin bu alanlara girmesini engellemiş oluruz. Yazılım, donanım ve entegrasyonda yerli
sistemleri ve yazılımları önemlidir. Böylece anlık olarak öğrencinin araçta olup olmadığından, indiği lokasyona kadar tüm adımları takip edebilmek mümkündür. Bu konuda çözüm olarak geliştirmiş olduğumuz yazılım ve donanım ürünlerimizle hizmet vermekteyiz.
Teknoloji güvenlik ve konforu beraberinde getiriyor
Tunç PINAR
ve milli tasarım ve üretim ilkeleriyle 46. yaşında olan firmamız ÖLÇSAN’ın geliştirdiği yazılım “KİMO” sayesinde yine kendi ithalatımız olan HID ve Morpho Kartlı ve biyometrik okuyucuları ile çözümler sağlamaktayız. Fortune 500 Türkiye Araştırması verilerine göre belirlenen Türkiye’nin en büyük ilk 3 şirketinden 2’si yerli ve milli ürünümüz KİMO’yu kullanıyor. Böylesine büyük firmaların çözüm ortağı olduğumuz bu ürün ile eğitim kurumlarına da hizmet vermekteyiz. Okullarda son zamanlardaki en büyük problem servis araçları konusunda yaşanmaktadır. Biliyorsunuz çocukların serviste unutulmaları veya servise alınmayı unutulmaları gibi süregelen sorunlarla ilgili çözüm olarak araç takip sistemlerinin yanı sıra araç içerisinde öğrencinin indiğini ve bindiğini tespit eden sensör
Güvenlik o kadar geniş bir konu ki her şeyi bununla ilintilendirmek mümkündür. Kampüs uygulamalarını ele alırsak yukarıda bahsettiğimiz gibi giriş çıkış güvenliğini ve doğru kişileri kampüste tespit edebiliyoruz. Bununla birlikte, kampüslerde yine güvenlik adına sistem odaları, üniversitenin bilgi ağı, dekanlık ve rektörlükteki önemli lokasyonlar gibi birçok alandan söz edebiliriz. Bu alanların güvenliği için yine biyometrik kontrollü giriş çıkış ve yetkilendirme takibi yapılmaktadır. Günümüzde bilgi güvenliği, insan güvenliği kadar önem arz etmektedir. Tüm kampüsün yönetimini sağlayacak özel kampüs uygulamaları ile ÖLÇSAN olarak önemli hizmetler vermekteyiz. Teknoloji güvenlikle beraber diğer alanlarda da konfor getirmektedir. Kampüs yönetimi yazılım ve entegrasyonlarımızla bir kampüsün servislerinden başlayıp, giriş çıkış kontrolü, çevre güvenliği kontrolünün yanı sıra yemekhane, kütüphane, sınıflar, anfiler, sistem odaları gibi alanların da yönetimini sağlayan yerli milli yazılımlarla faaliyet göstermekteyiz.
52 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 52
9.08.2019 18:14
guvenlik yonetim 73.indd 53
9.08.2019 18:14
FOKUS OKUL ÖĞRENCİ VE KAMPÜS GÜVENLİĞİ
Eğitim kurumlarında CCTV sistemlerini kullanmanın avantajları Şüphesiz ki okullarda birkaç güvenlik görevlisi kullanmakla güvenlik problemleri tam olarak çözülemez. Okul güvenlik kameraları görüntü kayıt ve izleme sistemleri okul güvenliğini sağlamakta büyük başarılar kazanıp kendini kanıtlamış bir güvenlik çözümüdür. Ender PAKİŞ/Kurumsal Satış Müdür Yardımcısı SAFEPOINT GÜVENLİK SİSTEMLERİ
G
üvenlik kamera sistemlerinin yaygınlaşmasıyla güvenlik kameraları hayatımızın her alanına, insan olan her yere girmiştir. Okullar çocuklarımızın eğitiminin yapıldığı özel mekanlar oldukları için, korunmaları çok büyük önem arzetmektedir. Özellikle son yıllarda okullarda meydana gelen : Okullarda gasp Okulda cinayet Okulda hırsızlık Okullarda kavga Okullarda uyuşturucu kullanımı gibi olaylar okulların güvenliğinin sağlamlaştırılması gerekliliğini kanıtlamıştır. Şüphesiz ki okullarda birkaç güvenlik görevlisi kullanmakla güvenlik problemleri tam olarak çözülemez. Okul güvenlik kameraları görüntü kayıt ve izleme sistemleri okul güvenliğini sağlamakta büyük başarılar kazanıp kendini kanıtlamış bir güvenlik çözümüdür. Okul bahçesine yerleştirilecek güvenlik kameraları, okul kapılarını gözlemek için kullanılacak güvenlik kamerası, okul koridorlarını izlemek için güvenlik kameraları, sınıf izlemek için kullanılacak kameralar sayesinde okullarda meydana gelecek birçok kötü olayın daha gerçekleşmeden önlenebilmesi sağlanacaktır.
Okul güvenliği kamera sistemleri avantajları Okul güvenlik kamera sistemleri okul koridorlarında meydana gelebilecek öğrenci kavgalarını önler Okul kapalı devre kamera sistemleri okul kapılarında meydana gelecek kavgaları, hırsızlıkları önler veya bu olaylar meydana geldiğinde faillerin tespitini sağlar. Özellikle son yıllarda okul kapılarında meydana gelen uyuşturucu satışları okul güvenlik kameraları sayesinde önlenebilmektedir. Okul güvenlik kamera sistemleri ile okul bahçesi izlenebilir. Okul güvenlik kameraları sadece güvenlik amacıyla kullanılmaz. Sınıflara kurulacak güvenlik kameraları ile velilerin öğrencilerini internet üzerinden sınıfta izlemeleri sağlanabilmektedir. Safepoint Güvenlikleri Sistemleri olarak birçok eğitim kurumuna
CCTV çözümleri sunmaktayız. Eğitim kurumların kullanılan CCTV sistemleri analog HD ve IP sistemleri diye ikiye ayırabiliriz. Analog HD sistemler genelde kurulumu daha kolay daha az maliyetli sistemler olarak tanımlayabiliriz. IP sistemlerini daha profesyonel bilgi sistemleri alt yapısı gelişmiş eğitim kurumlarında tercih edilmekte birlikte maliyeti daha yüksektir.
54 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 54
9.08.2019 18:14
guvenlik yonetim 73.indd 55
9.08.2019 18:14
ÖZEL DOSYA HEMŞİRE ÇAĞRI SİSTEMLERİ
Hemşire çağrı sistemi entegrasyonu güvenlikte fark yaratıyor Acil bir durum oluştuğunda, yani hasta kendini kötü hissedip el setindeki butona bastığında veya banyoda düşüp, acil çağrı ipini çektiğinde, ekipmanlar görsel ve işitsel olarak alarm verip, sağlık personelini ilgili odaya yönlendirirler. KAREL
H
emşire çağrı sistemi, hastanenin çeşitli yerlerine yerleştirilmiş butonlara basıldığında veya ilgili acil kod numarası tuşlandığında, ilgili personelin yer aldığı önceden tanımlanmış gruplara anında haber verilmesini esas alan bir sistemdir. Sistemin bileşenleri, yatak başı ünitesi, hasta el seti, banyo & wc çağrı ünitesi ve kapı üstü koridor lambası olarak sıralanabilir. Bu bileşenlerin birbiriyle haberleşmesini sağlayan modül ise oda kontrol ünitesidir. Oda kontrol üniteleri ile hastane santralinin entegrasyonu, hastane sunucusu tarafından sağlamaktadır. Tüm bu ekipmanlar sayesinde, acil bir durum oluştuğunda, yani hasta kendini kötü hissedip el setindeki butona bastığında veya banyoda düşüp, acil çağrı ipini çektiğinde, bu ekipmanlar görsel ve işitsel olarak alarm verip, sağlık personelini ilgili odaya yönlendirirler. Bunu ikaz lambaları ile, hemşire çağrı paneli üzerindeki uyarı ile veya kişinin kullandığı mobil cihaza bir mesaj atarak yaparlar.
Kod uygulaması olarak bilinen sistemler ise, Beyaz Kod, Mavi Kod ve Pembe Kod uygulamalarını içerir. Ulusal Renkli Kodlarda (URK) yer alan her bir renkli kod için ayrı ortak bir numara belirlenmek suretiyle ulusal düzeyde uygulamada ortak bir dil oluşturulmuştur. Numaralar kodların baş harflerine uygun olarak alfabetik sırayla verilmiştir. Beyaz kod (1111): Hastanelerde çalışanlara yönelik şiddeti önlemeyi amaçlayan acil durum yönetim aracıdır.
Mavi kod (2222): Acil tıbbi müdahaleye ihtiyaç duyan hastalar, hasta yakınları ve tüm hastane personeline en kısa sürede müdahale edilmesini sağlayan acil durum yönetim aracıdır. Çoğunlukla kalbin durması (kardiyak arrest) durumundaki hastaya müdahalesini mümkün kılmaktadır. Pembe kod (3333): Hastanede servislerde tedavi için bulunan bebek veya çocuk hastayı kaçırma girişiminin veya kaçırma durumunun tespit edilmesi
56 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 56
9.08.2019 18:14
halinde uygulanan acil durum yönetim aracıdır. Bu kodlar hastanenin herhangi bir yerindeki telefondan tuşlandığında, önceden planlanmış birimlere bilgi gitmekte ve hastane bu sayede ilgili olaya anında müdahale edebilmektedir. Görüldüğü gibi hastanede bulunan tüm hastaların hatta personelin güvenliği için uygulanabilen bu sistem, çoğu durumda hayat kurtarıcı olmaktadır. Bir hasta çağrısında hemşirenin olaya müdahale hızı, acil kod durumunda ilgili birimlerin aldığı aksiyonun raporlanması pek çok durumu aydınlatan, açığa kavuşturan bir rol oynamaktadır. Son zamanlarda sağlık sektörüne yapılan teknolojik yatırımların gün geçtikçe artması ve şehir hastaneleri projelerinin yaygınlaşmasıyla hemşire çağrı sisteminden daha çok söz eder olduk. Bugüne kadar kurulmuş olan tüm şehir hastaneleri projelerinde yer alan Karel, hemşire çağrı sistemiyle yaptığı entegrasyon ile büyük bir başarı elde etmiştir. Karel Santral sistemleri ile entegre çalışan hemşire çağrı sistemi, hastanelere katma değer sağlamakta, insan hayatının söz konusu olduğu bu hassas ortamda en iyi faydayı sağlamaya çalışmaktadır. Eskiden sağlık personeli, bu acil çağrılar için yanlarında pager dediğimiz basit bir cihaz bulundurmak zorundaydı. Aynı zamanda konuşma ihtiyacı için bir de kablosuz telefon taşıyorlardı. Artık sadece IP DECT el ünitesi kullanarak, hem konuşma hem de mesaj alma desteğine sahip olabilirler. Burada biraz da IP DECT sistemin ne olduğuna ve nasıl çalıştı-
ğına değinmekte fayda olabilir. IP DECT sistemin bileşenleri, baz istasyonu ve el ünitesidir. Hareketli kullanıcı, nerelerde dolaşacaksa, ona göre kapsama alanı belirlenir ve ilgili yerlere baz istasyonu monte edilir. Kullanıcı sayısı kadar da el ünitesi mevcuttur. Genelde kapalı alanda kullanılan baz istasyonları, hava şartlarına dayanıklı kutular içine konarak dış mekanlarda da kullanılabilir. Bu sayede hastane projelerinde farklı binalar arasında konuşarak geçiş yapmak da mümkün olmaktadır. Kullanıcıya çağrı yapma imkanı tanıyan bu sistem, bir mesajlaşma sunucusu vasıtasıyla hastaneye kurulmuş olan hemşire çağrı sistemine entegre olur. Acil bir durum oluştuğunda bahsedilen tüm bu sistem entegrasyonu sayesinde DECT el ünitesine, acil durumun nerede oluştuğuna dair bir mesaj gider. Mesajın içeriği, kısa, net ve yer göstericidir. Örneğin: “3 Kat, 1. Koridor, 1100 numaralı oda, acil durum” gibi. Aynı zamanda bu alarm şeklinde bir çağrıdır. Personel bunu görüp susturana dek çalmaya devam eder ve mesajın alınıp alınmadığı bilgisi raporlanır. Bu sayede hastalara en kısa zamanda müdahale sağlanırken sağlık personelinin gereksiz yere cihaz taşıması engellenmiş olur. Karel, farklı DECT sistemleriyle farklı hemşire çağrı sistemlerine entegre olabilir. Kimi durumda XML protokolü ile entegrasyon sağlanırken, kimi durumda mesajlaşma sunucusu kullanılmaktadır. Entegrasyon istenilen esneklikte sağlanabilir, farklı acil kod grupları farklı kullanıcı sayıları ile oluşturula-
bilir. Önemli olan, her acil çağrı grubunda birden fazla kişinin yer almasıdır. Acil durum oluştuğunda önemli olan, uygun olan kişinin hastaya müdahale etmesi için ilgili tüm personele mesajın gitmesini sağlamak, bu sayede riski dağıtarak hızlı bir müdahale şansı yaratmaktır. Tüm şehir hastaneleri projelerinde bu sistem işlevsel bir şekilde çalışmaktadır. Bilkent, Mersin, Isparta, Adana, Eskişehir, Kayseri ilk akla gelen projelerdir. Ayrıca Bilkent Şehir Hastanesi, bugüne kadar tek lokasyonda yapılmış en büyük hastane olma özelliği ile Avrupa’da ilk sıradadır. Bu tür büyüklükte hastaneler için, sistemin kusursuz çalışması ve en önemlisi yedekli olması gerekir. Hemşire çağrı sisteminin düzgün işlemesi için, IP DECT kurulumunun eksiksiz yapılması ve kapsama alanının kesintisiz şekilde kurulması önemlidir. Sistemin kurulabileceği yerler sadece sağlık kuruluşları olmak zorunda değildir, yaşlı bakımevleri, çocuk yuvaları, hatta oteller bile olabilir. Hemşire çağrı sistemi ve IP DECT entegrasyonu, acil durum olasılığına sahip tüm kuruluşlara önerilebilecek faydalı bir sistemdir.
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 57
guvenlik yonetim 73.indd 57
9.08.2019 18:14
ÖZEL DOSYA HEMŞİRE ÇAĞRI SİSTEMLERİ
Hemşire çağrı sistemi nasıl çalışır? Hemşireler bu sistem ile sadece IP DECT telefon kullanarak hastalar ile hem konuşup hem de mesajlaşabilmektedirler. Sistem oldukça basit ve etkili bir şekilde çalışmaktadır. Acil durumu olan hasta kendini kötü hissettiği acil durumlarda sistemi kullanmaktadır. HEGTECH DİJİTAL TEKNOLOJİLER
H
emşire çağrı sistemi hastaların acil durumlarda veya ihtiyaç duydukları anlarda hemşireye haber vermeleri amacı ile oluşturulmuştur. Sistem için gerekli ekipmanlar hastanın odasına yerleştirilir. Hastanın ekipman üzerindeki butona basması ile de ilgili hemşireye haber verilir. Sistemi oluşturan malzemeler ekipmanı kurmak açısından oldukça önemlidir. Hastanın yatak başı ünitesi, hastanın el seti, hastanın odasında bulunan tuvalet çağrı seti ve kapı üstünde bulunan koridor lambası sistemi oluşturan malzemelerdir. Hastalar ile sağlık personelinin birbirleri ile iletişimini sağlayan en önemli modül oda kontrol ünitesidir. Hastane santralinin entegrasyonu ise oda kontrol üniteleri ile sağlanmaktadır. Hastane sunucusu tarafından ise desteklenmektedir. Bu ekipmanlar hasta kendini kötü hissettiği zaman dilimlerinde kullanması için vardır. Hasta acil bir durum anında el setindeki butona basar ve sistem çalışır.
Hasta banyoda acil bir durumla karşılaştığında ya da düştüğünde ipi çeker. Sistem tekrar görsel ve işitsel olarak çalışır. Alarmın çalışması ile hemşire yardım çağrısında bulunan odaya gider. Hastayı kontrol ederek gerekli işlemleri gerçekleştirir. Bu sistem ile acil durum anında hemşire hızlı bir şekilde hastaya müdahale eder. Böylece oluşabilecek riskli durumlar en aza düşürülür. Acil durumlar için bir diğer önlem ise ikaz ışıklarıdır. Hasta kullanmış olduğu mobil cihaz ile hemşireye çağrı paneli üzerinden mesaj gönderir. Hemşire ise mesaj gelen hastaya giderek gerekli müdahalede bulunur.
Hemşire çağrı sisteminin avantajları nelerdir? Hemşire çağrı sisteminden önce hemşireler aynı işlemi pager adında bir alet ile yapıyorlardı. Pager acil çağrılar ile ilgili hemşirelere uyarıda bulunurdu. Pager teknolojik olarak yeterli desteği sağlamadığı için hemşireler yanlarında ikinci bir cihaz olarak telsiz telefon taşırlardı. Konuşma ihtiyacı için taşınan kablosuz
telefonlar pager ile birlikte pratik bir sistem sağlamıyordu. Günümüzde kullanılan Hemşire Çağrı Sistemleri ise içerisinde bulunan özellikler ile bu sıkıntıları ortadan kaldırmaktadır. Hemşireler bu sistem ile sadece IP DECT telefon kullanarak hastalar ile hem konuşup hem de mesajlaşabilmektedirler. Sistem oldukça basit ve etkili bir şekilde çalışmaktadır. Acil durumu olan hasta kendini kötü hissettiği acil durumlarda sistemi kullanmaktadır. Alarm ile çalışan bu sistem hemşire hastanın odasına gelip butona basmadığı sürece durmamaktadır. Personel ise çağrıyı, mesajın alınıp alınmadığı bilgisini rapor ederek kayıt altına almaktadır. Bu sayede hastalara en kısa zamanda müdahale sağlanır. Hemşire ise gereksiz ve fazla sayıda cihaz taşımak durumunda kalmaz.
Hemşire çağrı sistemi sadece hastaneler için mi? Hemşire Çağrı sistemi kontrollüdür. Her çeşit ihtiyaca cevap verecek niteliklerde ve esnek yapıdadır. Hastanelerde kullanı-
58 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 58
9.08.2019 18:14
labileceği gibi aynı zamanda bakımevlerinde de kullanılmaktadır. Çocuk yuvaları ve otellerde sistemin kullanılabileceği yerlerdir. Hemşire çağrı sistemi rahatlıkla kullanılabilecek niteliklere ve kolaylıklara sahiptir.
Hemşire çağrı sistemi için neler gerekli? Hemşire çağrı sisteminin en verimli şekilde kullanılması için malzemeler tam olmalıdır. Kullanım amacı ile birlikte gerekli ürünler değişiklik göstermektedir. Genel olarak oluşturulacak bir listede ise; Hasta için yatak başı üniteleri, Hemşireye acil durum anlarında haber vermek için buton,
Banyoda oluşabilecek tehlike durumları için ipli buton, Hem hasta hem de hemşireler için koridor lambaları, Mavi kod butonları, Amaca uygun, eksiksiz yazılmış veri tabanı yazılımları ve Adresleme üniteleri bulunabilir. Hemşire Çağrı sistemi kontrollüdür. Her çeşit ihtiyaca cevap verecek niteliklerde ve esnek yapıdadır. Hastanelerde kullanılabileceği gibi aynı zamanda bakımevlerinde de kullanılmaktadır. Çocuk yuvaları ve otellerde sistemin kullanılabileceği yerlerdir. Hemşire çağrı sistemi rahatlıkla kullanılabilecek niteliklere ve kolaylıklara sahiptir.
Hemşire Çağrı sistemi kontrollüdür. Her çeşit ihtiyaca cevap verecek niteliklerde ve esnek yapıdadır. Hemşire çağrı sistemi rahatlıkla kullanılabilecek niteliklere ve kolaylıklara sahiptir.
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 59
guvenlik yonetim 73.indd 59
9.08.2019 18:14
SEKTÖRDEN
Güvenlik simlerini ‘‘Güvenlik sistemlerinin seçiminde kriter fiyat olmamalı’’
Güvenlik sektöründe 15 yılı geride bırakan Promes Bilişim Güvenlik Genel Müdürü Mesut Koçak, güvenlik sistemlerine olan ihtiyacın zenginleşmeye paralel arttığına ve artık lüks olmaktan çıktığını söyledi. Koçak güvenlik sistemi seçiminde tek kriterin fiyat olmaması gerektiğinin altını çizdi ve “Ürün seçiminde sadece fiyat konuşursanız, üreticiler ürününü satabilmek için önemli noktaları atlayarak, ürünleri sizin istediğiniz fiyata uydurmak için değişiklikler yaparak ürün üretiyorlar. Bu ürünlerde olması gereken değerler olmadığı için kısa süre içinde bozuluyorlar” dedi. Promes Bilişim Güvenlik hakkında bizi bilgilendirir misiniz?
Güvenlik sektörüne hizmet etmeye 2004 yılında Eminönü’nde başladık. 2006 yılından itibaren Perpa da devam etmekteyiz. Güvenlik sektörüne ithalatçı olarak başladık ve ithalatçı ve temsilci olarak devam ediyoruz. 15 yıllık bir süreçte güvenlik sektörünün değişimini bizzat yaşayarak gözlemledik. Bu gelişme ve değişim süreçlerine ayak uydurarak biz de yenilendik ve değiştik. Şu anda elektronik, bilişim ve güvenlik sistemleri ihtiyaçlarına kurumsal bir yapılanmanın gücü ile hizmet vermekteyiz. Özellikle kamera güvenlik ve alarm sistemlerinde müşterilerimizin beklentilerini en üst seviyede karşılamak için çalışıyoruz. Bu çerçevede güvenlik kameraları, ortam izleme ve kayıt sistemleri ile beraber herkesin güvenli bir
yaşam alanına sahip olmasını istiyoruz. Firma olarak şu anda müşterilerimize projelendirme, şartname oluşturma, teknik servis, ar-ve destek, danışmanlık ve projeleri devreye alma gibi çözümleri ve hizmetleri sağlıyoruz. Proje sahasında herhangi bir uygulama hizmeti yapmıyoruz. Uygulama hizmetleri bayiler ve entegratörler tarafından verilmektedir. Sattığımız ürünlerin 2 yıl boyunca garantisini eksiksiz olarak vermekteyiz. Tamir ya da değişimleri servisimizde yapıyoruz.
Hangi hizmetleri veriyorsunuz Promes olarak? Güvenlik sektöründe kamera, şehir güvenliği ve kurumsal firmaların ihtiyacı olan tüm güvenlik sistemlerinin desteğini veriyoruz. Mesela yangın güvenliği tarafı ile ilgili çok yoğun çalışmamız yok ancak bu konuda
da bütün projeyi çözebilmek için birlikte çalıştığımız ortak çözüm sunduğumuz ithalatçılar var. Biz ürünün ithalatını gerçekleştiriyoruz, teknik servis hizmetini veriyoruz. Bayilerimiz kanalıyla da projelendirmesini destek verilerek çözüme ulaştırılır. Kurumsal büyük projelere özellikle bayimizle beraber gidiyoruz. Genel ihtiyaçları tespit ediyoruz, riskleri detaylandırarak, senaryoları hazırlıyoruz ve ihtiyaçlarına uygun ürünleri seçiyoruz. Proje keşfine göre uygun şartnameler hazırlayıp proje sürecini oluşturuyoruz. Devlet kamu kurumlarında ihtiyaçlara göre ihale dokümanlarını hazırlıyoruz. Özel şirketlerin talepleri doğrultusunda projelendirme çalışması ve maliyet çalışmasını yapıyoruz, Tüm uygulama sürecini bayimiz yapıyor ancak devreye alma aşamasında bize ihtiyaç olursa bizde yardımcı oluyoruz.
60 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 60
9.08.2019 18:14
Mesut KOÇAK
ik nin
Yaklaşık 15 yıldır sektördesiniz sektördeki değişimi nasıl değerlendirirsiniz? Dünyada özellikle bilişim güvenlik sektöründeki değişim çok hızlı bir şekilde olmaktadır. Özellikle 2014 yılından sonra kamera sistemlerinde analog HD’ler yaygınlaşmaya başladı. Klasik analog kamera dönemi sona erdi. Kameraların iyileşme sürecinde yeni görüntü sıkıştırma teknolojileri gelişti. Bu yenilikler hem görüntün hızlı akışını hem de kapasite ihtiyacının azalmasını sağladı. Ardından analitik teknolojiler akıllı analiz yazılımlar geliştirildi. Ayrıca ilk zamanlarda gelişmiş HD IP kameralar olmadığı için, büyük projeler daha çok bilinen birkaç markalı ürünler tarafından gerçekleştirilmekte olup çözümler basit ve klasikti. 2011-2012 yılından sonra Çin
Ülkenin ekonomisi iyiye gittikçe de güvenlik sektörünün daha da ilerlediğini hep beraber göreceğiz. Şu anda güvenlik yiyecek içecek gibi elzem hale geldi. Çünkü gerçekten herhangi bir şey olduğunda herkes bir an failleri bulmak istiyor.
firmaları gelişmeye ve marka haline gelmeye başladı. IP megapiksel kamera teknolojisi yenilenerek yaygınlaşmaya başladı.
Özellikle son yıllarda güvenliğe ve özelde kameralara ihtiyaç duyulmasının altında ne yatıyor? Güvenliğe bu kadar özel önem verilmesinin altında bir anlamda zenginlik yatmaktadır. Paraya
sahip olan herkes güvenliğe de sahip olmak istemektedir. Aslında hırsızlığın çok arttığı söylenemez. 2000’li yılları başında kapkaç olayları hırsızlık vb daha fazlaydı. Ancak o zamanlar herkesin sahip olduğu mal maddiyat ve ekonomik durum bu kadar iyi değildi. Koruyacak şeylerimiz yoksa güvenliğe de ihtiyaç yoktur. Korumamız gereken şeyler ne kadar artarsa güvenliğe o kadar ihtiyaç duyarız.
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 61
guvenlik yonetim 73.indd 61
9.08.2019 18:14
SEKTÖRDEN
teknolojik hırsızlıklar başlıyor. Bunun karşılığında bunu önlemek ve korumak için de farklı bir çözümler üretiliyor. Örneğin analiz yazılımlar ve yeni yüz tanıma sistemleri geliştiriliyor. İlk zamanlarda plaka tanıma sistemleri vardı ama çok yaygın değildi. Daha sonra otoparklar, sitelerde yaygınlaştı ve şu anda avm’lerde plaka tanıma sistemleri artık zorunlu kılındı. Koruyacak paranız varsa güvenliğe ihtiyacınız var demektir. Ülkenin ekonomisi iyiye gittikçe de güvenlik sektörünün daha da ilerlediğini beraber göreceğiz. Şu anda insanlar için güvenlik yiyecek içecek gibi gerekli bir hale gelmiştir. Çünkü olay sonucunda herkes bir an önce suçluları failleri bulmak istiyor. Tüm özel ve devlet kurumunda, hatta insanın olduğu her yerde güvenlik şart. İnsanlar için güvenlik olmadan huzurlu olunmuyor. Bu nedenle güvenlik kameralarına ve sistemlerine her zaman ihtiyaç olacaktır. Sürekli teknoloji ürünleri eskiyor ve hızla yenileri çıkıyor pazara. Yenileri çıktıkça revizeler oluşuyor. Eskiden sadece lokal güvenlik vardı ancak internetin kullanımı ve hızı arttıkça insanlar oturdukları yerden evlerini izleyebiliyor çocuklarını ve çalışanlarını takip edebiliyor.
Teknolojinin hızının dezavantajları var mı? Herkesin ortak düşüncesi teknolojinin artıları olduğu gibi eksileri inde kimi zaman olması. Teknoloji ilerledikçe suç işlemek kolaylaşıyor. Ama yakalamak da kolaylaşıyor. Bu durum virüs- antivirüs gibi ve
İthalatınızı Çin’den yapıyorsunuz, Çin bu teknolojinin gelişme noktası haline mi geldi? Çin malı kalitesizdir algısı vardı. Bunu duyan tüketiciler de fiyatından dolayı Çin malının kötü olduğunu düşünüyordu. Ama bu tartışmalı bir konu tabii. Ne alacağını, kadara alacağını bilmeyenlerin ortaya attığı bir iddia bu aslında. Ürünleri alan kişiler yaptıkları işi teknik ve teknolojik anlamda tam anlamıyla biliyorsa kalitesiz Çin malı diye bir şey yok. Çok üst düzey kalitede Çin malı da bulunmakta. Ürün seçiminde sadece fiyat konuşursanız, üreticiler ürününü satabilmek için önemli teknik noktaları atlayarak, ürünleri sizin istediğiniz fiya-
ta getirebilmek için değişiklikler yaparak üretecektir. . Bu ürünler olması gereken nitelik değerlerine sahip olmadığı için kısa süre içinde bozulmaktadır Kalitesiz Çin mallarının piyasada olmasının sebebi öncelikle bu malları ucuz diye tercih eden tüketiciler ve müşteriler bu ürünleri tercih ediyor diye kalitesiz ürünleri ithal eden firmalardır. İhtiyacımızı tam anlamıyla karşılayacak ürünleri seçersek kaliteli ya da kalitesiz diye bir ayrım olmayacaktır. Diğer taraftan pazarda güvenlik sektörünü, piyasayı, teknolojiyi bilmeyen insanlar sadece genel kavramlar üzerinden talepte bulunuyor. “Benim iş yerim var 16 tane kamera taktıracağım” diyor. Fiyat veriyorsunuz pahalı diyorlar. Neye göre, kime göre, neden pahalı? Ürün seçimini bilmediği için fiyata göre hareket ediyor. Evet, o zaman pahalı. Burada hem talep edende, hem de ürünleri sunan da sorun var. İnsanlar tam anlamıyla neye ihtiyacı olduğunu bilmiyor. Güvenlik açıkları nelerdir öncelikle onların tespit edilmesi gerekiyor ve bu açıkları kapatacak ürünleri seçmeyi bilmek gerekiyor. Bu ürünleri
Güvenlik açıkları nelerdir öncelikle onların tespit edilmesi gerekiyor ve bu açıkları kapatacak ürünleri seçmeyi bilmek gerekiyor. Bu ürünleri seçip kullanmaya başladıktan sonra da gerçek anlamda kullanmak gerekiyor. Birçok firma güvenlik kamerasını taktırmış olmak için taktırıyor.
62 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 62
9.08.2019 18:14
gerçek anlamda kullanmak gerekiyor. Birçok firma güvenlik kamerasını sadece görünmesi yeterli diye taktırıyor. Birçok son kullanıcıda zaman zaman şununla karşılaşıyoruz. Kamerayı sistemi alınmış takılmış ancak 1 sene boyunca hiç bir kontrol yapılmamış. Sistem incelenmemiş kamera kayıt alıyor mu almıyor mu diye. Sadece canlı olarak izlenmekte ve olay yaşanıyor bakıyor ki kayıt yok. Sonuç kamera kayıt yapmamış, bozuk. Aslında belki 1 senedir kayıt yok ama ihtiyacı olduğu zaman kayıt yapmadığını öğreniliyor. Neden? Çünkü alınan ürünün kullanılması öğrenilmiyor ve öğretilmiyor. Zor durumda kaldığında da cihazda herhangi bir hata olmasa da cihazı suçlanıyor. Sonuç olarak kaliteli ürün için öncelikle tüketici bilinçlenmeli ve gerekiyorsa profesyonel danışmanlık almalı, sonucunda tedarikçi de ona göre ürün temin edecektir. Biz güvenlik kamera sistemi isteyen son kullanıcıya bayilerimiz aracılığı ile ihtiyaçlarını kullanacağı ortamı soruyoruz. Mali anlamda bir yükseklik söz konusuysa müşteri için niteliği daha düşük ancak bazı isteklerini karşılayan yine aynı kalitede ürün sunuyoruz. Minimum bütçeyle maksimum performans sunabilecek ürünleri sunuyoruz. Ama şu bir gerçek daha önceleri güvenlik lükstü şimdi ihtiyaç bu nedenle ayrılan bütçeler de son dönemlerde yükseldi
Alınan sistemlerin uzun yıllar çalışması için neler yapılmalı? Öncelikle kaliteli nitelik de-
Bir iç ortam kamerası dış ortamda kullanılırsa kaliteli ya da kalitesiz olması önemini kaybediyor. Dış ortamda su, toz, yağmur, kar ortam şartlarına göre iki günde kamerayı bozabilir. Burada bilinçli bir şekilde montaj yapılması gerekiyor, olması gerektiği gibi kablolama yapılması gerekiyor. ğerlerine sahip ürün alınmalı ama ürünün kaliteli olması bu üründen uzun yıllar kullanılır ya da maksimum fayda alınır anlamına gelmiyor. İkinci aşaması uygulamasının yani montajının doğru yapılması gerekiyor. Doğru ürünlerin doğru ortamlarda kullanılması gerekiyor. Örneğin bir iç ortam kamerası dış ortamda kullanılırsa kaliteli ya da kalitesiz olması önemini kaybediyor. Dış ortamda su, toz, yağmur, kar ortam şartlarına göre iki günde kamerayı bozabilir. Burada bilinçli bir şekilde montaj yapılması gerekiyor, olması gerektiği gibi kablolama yapılması gerekiyor. Olması gerektiği gibi enerjisi olması gerekiyor. Tüm bunlar yapılırsa o kamera uzun yıllar kullanılabilir. Bunlar ürünün donanımsal kısmı. Bir de son kullanıcının doğru kullanımı ile ilgili kısmı var. Kullanıcı cihazı kendi menüsünden kapatmıyor fişini çekiyor. Ya da o bölgede elektrik sorunu bir ups ile desteklemiyor direkt şebeke hattına bağlıyor. Elektrikler birkaç defa gelip gittiğinde yüksek voltaj alçak voltaj derken ürünler arızalanabiliyor.
Hiçbir sistem için tek etkenle şu şekilde olursa doğru olur denemez. Doğru ürün doğru uygulama ve doğru kullanım beraberdir. Bu üç etken yan yana geldiğinde kötü denilen ürünler bile uzun yıllar kullanılabilir
2019’un ilk yarısını sektör açısından nasıl değerlendirirsiniz, ikinci yarı için öngörüleriniz neler? Güvenlik sektöründe 2-3 müşteri grubu var. Alt, orta ve üst seviye. biri kurumsal biri orta biri de düşük grup. Firma bu gruplardan sadece biri ile çalışıyorsa krizi hisseder. Üst seviye müşteri grubunda güvenliği lüks görüp “Dursun bakalım aşamasına gelebiliyor. Orta seviyede yani özel şirketler evler vb. bir kısmı yavaşlattı. Alt seviyede yani fiyat odaklı müşteri de kar marjı düşüyor, kalite düşüyor. 3 müşteri grubundan da müşteriniz varsa biri duruyor diğer devam ediyor, bir süreklilik devam oluşuyor. Müşteri çeşitliğini sağlayamayan şirketler için risk hep vardır. Ama ihtiyaçlar hiçbir zaman durmaz sadece ertelenir. O nedenle çok da umutsuz olmamak lazım.
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 63
guvenlik yonetim 73.indd 63
9.08.2019 18:14
ELEKTRONİK GÜVENLİK
Acil Anons ve Seslendirme Sistemini çalıştırmanın en akıllı ve en kolay yolu Yeni ETCS, 7" tamamen dokunmatik ekrandan çalıştırılabilir. Gerekmesi hâlinde ek olarak her biri 18 düğmeli 3 Dijital Tuş Modülü DKM ile genişletilebilir. Yeni ETCS'nin konfigürasyonu, dokunmatik ekrandan ve VARIODYN D1 sisteminde olduğu gibi D1 Designer konfigürasyon yazılımından gerçekleştirilir. ETCS'yi minimum olarak konfigüre etmek ve çalıştırmak için D1 Designer versiyon V04.03R000 ve DOM aygıt yazılımı versiyon V03.05R000 gereklidir. HONEYWELL TÜRKİYE
V
ARIODYN D1 Acil Anons ve Seslendirme Sistemini çalıştırmanın en akıllı ve en kolay yolu yeni Ethernet Dokunmatik Çağrı İstasyonu Yeni ETCS, modern akıllı telefonlar gibi karmaşık genel hoparlör sistemlerinin basit ve esnek bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlar. Kullanıcılara VARIODYN D1 sistemini 7” dokunmatik ekran ile çalıştırmaları için yeni ve kolay bir yol sunar. Bölgeleri, duyuruları veya diğer işlevleri seçmek için yalnızca tek bir cihaza ihtiyaç vardır. 7” renkli LCD ekran ve dokunmatik işlevselliğine sahip yeni ETCS aynı zamanda ön dinleme için entegre hoparlör, ses girişi/ çıkışı, LED durum göstergesi, acil durum anonsu düğmesi ve EN 54-16’ya göre gerekli izleme gibi geleneksel bir çağrı istasyonunun
iyi bilinen ve kanıtlanmış tüm özelliklerine sahiptir. Ve bir çok daha fazla işlev: Yedek Ethernet portları ile VARIODYN D1 sistemine bağlantı Çok Dilli Grafik Kullanıcı Arabirimi
27 saate kadar dahili konuşma veya ses belleği Ağ üzerinden uzaktan izleme ve konfigürasyon Farklı kullanıcı seviyeleri ile erişim kontrolü ETCS’ye PoE (Ethernet Üzerinden Güç) veya harici güç kaynağı
64 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 64
9.08.2019 18:14
üzerinden güç beslemesi Canlı kayıt, oynatma ve planlayıcı işlevleri Bağlı USB cihazından doğrudan ses/müzik dosyaları çalma Sezgisel kaydırıcı işlemi ile ses seviyesi kontrolü İstendiği zaman etkin arama listeleri ve sistem arızaları kontrolü D1 Designer yazılımı ile tam D1 konfigürasyon dosyasının karşıdan yüklenmesi Yeni ETCS, 7” tamamen dokunmatik ekrandan çalıştırılabilir. Gerekmesi hâlinde ek olarak her biri 18 düğmeli 3 Dijital Tuş Modülü DKM ile genişletilebilir. Yeni ETCS’nin konfigürasyonu, dokunmatik ekrandan ve VARIODYN D1 sisteminde olduğu gibi D1 Designer konfigürasyon yazılımından gerçekleştirilir. ETCS’yi minimum olarak konfigüre etmek ve çalıştırmak için D1 Designer versiyon V04.03R000 ve DOM aygıt yazılımı versiyon V03.05R000 gereklidir. Çağrı İstasyonu DCS Plus ve Yangın Arama İstasyonları DCSF standart düğmemiz ile birlikte Ethernet Dokunmatik Çağrı İstasyonu her durum için en iyi şekilde sesli alarm ve genel hoparlör sistemi portföyümüzü tamamlamaktadır. Portföyümüze aynı zamanda aksesuar olarak uygun bir Ethernet üzerinden Güç Besleme ekledik. ETCS gibi test edilip ve VARIODYN D1 EN 54-16 sertifikasında listelenmiştir.
Yeni Ethernet Dokunmatik Çağrı İstasyonu ETCS ETCS kullanıcı dostu bir arabirim sunan görüntü ve işletim için 7” dokunmatik ekrana sahiptir. Mik-
rofon arıza göstergesi, sistem arıza göstergesi ve iki yedek kablonun bağlantı durumunu içeren durum göstergeleri için 4 adet iki renkli LED kullanılır. Kapaklı bir kırmızı düğme acil durum anonsu için konfigüre edilebilir. Kuğu tipi mikrofon değiştirilebilir ve ETCS tarafından izlenir. Hoparlör yerel olarak ses ön dinlemesi ve çağrı istasyonları arasında interkom için kullanılabilir.
ETCS kullanıcı dostu bir arabirim sunan görüntü ve işletim için 7" dokunmatik ekrana sahiptir. Mikrofon arıza göstergesi, sistem arıza göstergesi ve iki yedek kablonun bağlantı durumunu içeren durum göstergeleri için 4 adet iki renkli LED kullanılır.
27 saate kadar ses kaydı yapabilir ETCS, Ethernet ağına yedek kablo bağlantısı için hazırdır. Gücünü Ethernet kablosu üzerinden PoE cihazlarından veya bir güç adaptöründen alabilir. Harici ses dosyalarının kolayca çalınması için ETCS’ye USB çubuğu bağlanabilir. ETCS, CD çalar gibi ses cihazlarının bağlanması için kullanılabilecek bir harici ses girişi ve çıkışı sağlar. Daha fazla tuş ve/veya LED’e ihtiyaç olması hâlinde üç dijital tuş modülü (DKM plus, 583526) eklenebilir. ETCS, mikrofon ve kabloları kalıcı olarak izleyebilir. Aynı zamanda ağ üzerinden izlenebilir ve konfigüre edilebilir. Çok dilli ekranı destekler ve diller arasında cihaz sıfırlanmadan dinamik
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 65
guvenlik yonetim 73.indd 65
9.08.2019 18:14
ELEKTRONİK GÜVENLİK
olarak geçiş yapılabilir. Aynı zamanda son aramanın hızlı bir şekilde oynatılmasını destekler. Her kullanıcı için farklı yerleşimler ve işlemler sunabilen üç kullanıcı izni tipi vardır. 27 saate kadar konuşma veya ses kaydedilebilir ve yerel olarak oynatılabilir. Herhangi bir arama etkinleştirildiğinde veya sistem arızası meydana geldiğinde bunu göstermek için iki simge kullanılır. Herhangi bir sayfada etkin arama listesi, sistem arıza listesi ve son arama listesi kolayca kontrol edilebilir.
Tanımlanmış çağrıları destekler ETCS, ana sayfa olarak manuel çağrıları veya önceden tanımlanmış çağrıları veya programlanmış çağrıları destekler. Manuel çağrılar için hedef bölgeler ve/veya gruplar seçildikten sonra USB çubuğu sesini, yerel depolama sesini, ağ sesini ve canlı anonsu içeren dört farklı ses kaynağı seçilebilir. Önceden tanımlanmış çağrılar için, arama etkinleştirildiğinde, önceden kaydedilmiş mesajları konfigürasyon aracı ile önceden yapılandırılan hedef bölgeler/gruplar üzerinde doğrudan oynatacaktır. Aramalar sırasında arama ses seviyesi ayarlanabilir. Programlanmış çağrılar için, çağrı parametreleri ve oynatma zamanı konfigüre edildikten sonra doğrudan belirtilen saatte başlayacaktır.
değiştirilebilir elektret kuğu tipi mikrofon Yerel olarak ses ön dinlemesi ve çağrı istasyonları arasında interkom için hoparlör (ETCS ve DCS serileri) Yedek aktarım yolu sayesinde yüksek arıza güvenliği Ethernet üzerinde ağ kablosu PoE cihazlarından veya harici güç adaptöründen güç beslemesi Ses dosyalarını çalmak için USB stick bağlanabilir Ses cihazları için ek ses girişi/çıkışı Her biri genişletilebilir 18 tuş ve 18 LED’e sahip maksimum 3 tuş modülü (DKM plus) Kalıcı mikrofon ve kablo izleme Ağ üzerinden uzaktan izleme ve konfigürasyon Çok dilli ekran desteği Farklı yerleşimler ve işlemler için üç kullanıcı izni tipi 27 saate kadar konuşma veya ses belleği Herhangi bir sayfada etkin arama listesi, sistem arıza listesi ve son arama listesi kolayca kontrol edilebilir Ana sayfa olarak ayarlanabilen manuel çağrı, önceden tanım-
ETCS, ana sayfa olarak manuel çağrıları veya önceden tanımlanmış çağrıları veya programlanmış çağrıları destekler. Manuel çağrılar için hedef bölgeler ve/veya gruplar seçildikten sonra USB çubuğu sesini, yerel depolama sesini, ağ sesini ve canlı anonsu içeren dört farklı ses kaynağı seçilebilir. lanmış çağrı ve programlanmış çağrı desteği Aramalar sırasında arama ses seviyesi ayarlanabilir
Teknik veriler Güç tüketimi: 6 W İletim hızı: 0 Hz ... 20.000 Hz Ortam sıcaklığı: -5°C ... 45°C Renk siyah, RAL 9005’e benzer Ağırlık yaklaşık: 1,65 kg Boyutlar G: 200 mm D: 200 mm U: 49,4 mm, U: 400 mm kuğu tipi mikrofonun uzunluğu
ETCS (Model No.:583527) özellikleri: 7” dokunmatik ekran ve kullanıcı dostu arayüz Durum göstergesi için 4 adet iki renkli LED Acil durum anonsu için kapaklı bir kırmızı düğme Tek yönlü şablona sahip
66 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 66
9.08.2019 18:14
guvenlik yonetim 73.indd 67
9.08.2019 18:14
ELEKTRONİK GÜVENLİK
Hırsız alarm sistemleri sadece hırsızlara karşı kullanılmıyor Hırsız alarm sistemleri sadece hırsızlığa karşı önlem olmaktan çıkmış, hayat kalitesini ve huzuru arttıran vazgeçilmez sistemler haline gelmiştir. Temel işlevi hırsızlığa karşı olsa da sisteme bağlanabilen yangın dedektörleri, doğalgaz dedektörleri, su basma dedektörleri gibi bileşenlerle hem mal hem de can kaybını önlemektedir. Vedat POTUR/ Alarm Bölümü Satış Müdürü BİLGİ ELEKTRONİK
E
v ve işyeri güvenliği denince ilk akla gelen hırsız alarm sistemleridir. Alarm sistemi kurulu olmayan mekanlara hırsızlık girişiminin, alarm sistemi olanlara göre çok daha fazla olduğu gözlemlenmektedir. Yani alarm sistemleri, daha hırsızlığın başlangıç seviyesinde bile çok ciddi caydırıcı etkendir. Gelişen teknoloji ile hırsız alarm sistemleri sadece hırsızlığa karşı önlem olmaktan çıkmış, hayat kalitesini ve huzuru arttıran vazgeçilmez sistemler haline gelmiştir. Temel işlevi hırsızlığa karşı olsa da sisteme bağlanabilen yangın dedektörleri, doğalgaz dedektörleri, su basma dedektörleri gibi bileşenlerle hem mal hem de can kaybını önlemektedir. Bununla birlikte bir alarm haberalma merkezi bağlantısı yapıldığında tek bir tuşla manuel olarak sağlık alarmı, yangın alarmı, panik alarmı verebilme ve ilgili kolluk kuvvetlerinin yönlendirilmesine olanak sağlamaktadır. Ev kullanıcıları için sadece evde
olunmayan zamanlar için değil, ev içi - ev dışı kurma çözme seçenekleri ile evdeyken de güvenlik sağlar. İşyerleri için uygulanacak partition (bölümlendirme) senaryoları ile belirlenen bölümler ayrı bir bölge yapılarak farklı bir sistem gibi birbirinden bağımsız kurma çözme yapılabilir. Yetkiler tanımlanarak her bölümün kendi yetkilisi tarafından kurma çözme yapılmasına olanak sağlar. Alarm panelleri basit akıllı ev
sistemi veya otomasyon sistemi gibi de kullanılabilir, üzerinde bulunan programlanabilir çıkış (pgm) sayesinde herhangi bir cihaz istenen şekilde açılıp, kapatılabilir. Örneğin ışıkları, kombiyi, bahçe sulama açıp kapatılabilir. Bu açma kapatma işlemi mobil uygulama veya uzak telefon bağlantısı ile manuel olarak yapılabildiği gibi otomotik bir takvim belirlenerek, bir detektörün algılamasına bağlı olarak, alarm çözüldüğünde aktif
68 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 68
9.08.2019 18:14
Vedat POTUR
olarak vb. daha birçok parametreye bağlı olarak kullanılabilir.
Teknim Alarm Sistemlerinin yeni serisi konforu cebinize getiriyor Teknim Alarm Sistemleri tarafından geliştirilen Teknim Pars Serisi alarm sistemleri önümüzdeki günlerde kullanıcılar ile buluşacak. Bu serinin en büyük yeniliği anakartı üzerine entegre GSM/GPRS modülünün bulunması. Bu sayede bulut tabanlı Teknim Mobil Uygulaması ile alarm sisteminin tüm kontrolü parmaklarınızın ucunda olacak. Bu mobil uygulama sayesinde; zincir mağaza, zincir market veya ev-işyeri-yazlık gibi farklı lokasyonlardaki tüm Teknim Pars serisi alarm panellerine tek bir uygulama üzerinden ulaşılabilir olacak, toplu olarak durumları izlenebilecek ve istenilen sisteme erişilebilir olacak. Üstelik sistem sayısı konusunda bir sınırlama ya da sistem başı ücretlendirme yok. Teknim Mobil Uygulama tamamen ücretsiz olarak sunuluyor. Mobil uygulamadan tüm sistemi veya ayrılmış 4 bölgeyi (partition) ayrı ayrı kurma çözme veya
durumunu görme imkânı olacak. Böylece alarmı kurmayı unuttuğunuzda veya gerekli durumlarda nerede olursanız olun cep telefonunuzdan kurma-çözme yapabileceksiniz. Uygulama içindeki panik alarm butonu ile yatağınızdayken bile haberalma merkezinden yardım isteyebilirsiniz. Uygulamada alarmlar, uyarılar, kurma çözme bilgileri dahil tüm olay geçmişini tarih ve saatiyle takip edebilirsiniz. Alarm paneli üzerindeki programlanabilir çıkışa uygun bağlantı ve programlama yapıldığında, eviniz veya işyerinizdeki herhangi bir cihazı, ışıkları, kombiyi, bahçe sulamayı vb. telefon uygulamanız üzerinden açıp kapatabileceksiniz. En güzel tarafı da bu uygulama, sınırlama olmadan kullanıcılara ücretsiz olarak sunuluyor. Aylık veya yıllık ödemeler yapmak zorunda kalınmıyor, GSM/GPRS li Teknim Pars serisi alarm sistemine sahip olduktan sonra kolayca uygulama hizmetinizde olacak. Yüksek teknoloji cihazları olarak kabul edilen Teknim alarm ürünleri donanım, tasarım ve yazılım olarak tamamen yerli ürünler. Bu yeni seri ile global birçok alarm markasını teknolojik açıdan geride bırakacak olan Türk markamız
Alarm panelleri basit akıllı ev sistemi veya otomasyon sistemi gibi de kullanılabilir, üzerinde bulunan programlanabilir çıkış (pgm) sayesinde herhangi bir cihaz istenen şekilde açılıp, kapatılabilir. yapacağı ihracatlar ile ülkemizin yüksek teknoloji alanındaki imajına da katkıda bulunacaktır. Elektronik güvenlik sektörünün ilk ve Türkiye’nin 661. Ar-Ge merkezinde, tamamen Türk mühendislerden oluşan ciddi bir Ar-Ge ekibinin yaklaşık 3 yıllık çalışmaları sonrasında tamamlanan Teknim Pars serisi alarm sistemleri hem yüksek güvenlik sağlıyor hem de güvenlik ihtiyacının yanında, geleneksel sistemlerin aksine sağladığı konfor ile kullanıcıların sistemi zevkle kullanmalarını sağlıyor olacak.
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 69
guvenlik yonetim 73.indd 69
9.08.2019 18:14
ELEKTRONİK GÜVENLİK
T.C. Adalet Bakanlığı Mersin Bölge Adliye Mahkeme Binası projesi Mersin Bölge Adliye Mahkeme Sarayı’nda, Yangın Algılama ve İhbar, Acil Anons ve Seslendirme, Kartlı Geçiş ve Güvenlik, IP CCTV ve tüm bu sistemlerin tek bir çatı altında toplandığı entegre güvenlik çözümü olan Video Expert kurulumları yapılmıştır. NEMESİS ELEKTRONİK
M
ersin, 1980’li yıllardan sonra gerek coğrafi ve iklimsel olumlu özellikleri ve gerekse Serbest Bölge’nin faaliyete geçmesi nedeniyle çok yoğun göç almaya başlamış, göç ve ani nüfus artışına bağlı olarak zamanla Adliye binası hizmette yetersiz hale gelmiştir. İlin ve yargı çevresinin ihtiyaçlarını karşılayacak yeni Adalet Sarayı inşaatı başlamış. Yeni hizmet binası kullanıma açılmıştır. Yeni adliye binasının açılması ile eski adliye binası bir süre atıl kaldıktan sonra iç mimarisinin günümüz teknolojisine uyarlanması ve tekrardan adliyenin bazı hizmet birimlerinin (Mersin İdare ve Vergi Mahkemeleri ile Denetimli Serbestlik Müdürlüğü birimlerinin vs.) taşınması için kullanıma uygun hale getirmek amacıyla başlayan restorasyon çalışmaları kapsamında T.C. Adalet Bakanlığı Mersin Bölge Adliye Mahkeme Binası kullanılacak elektronik güvenlik sistemlerinde maksimum verimde çalışmayı ulusal ve uluslararası standartlara uyumu, en son teknolojik gelişmelere uygun cihazların istenilen kalitede teminini, montajını garanti ve servisini vermesi amacıyla Zayıf akım sistem entegratörü olarak Nemesis Elektronik Sistemler’i tercih etmiştir. Bilindiği üzere güvenlik ana unsuru insan ve diğer canlıların haklarını korumak olan önleyici tedbirler zinciridir. Nemesis Elektronik sistemler sektörde tedbir zincirinin güvenlik sistemi kurulumu, devreye alınması ve ithalat lokomotiflerinden olup 1996 yılından günümüze kadar esas olan sürekliliktir ilkesiyle hareket
eden Türkiye’nin önde gelen zayıf akım entegratörlerindendir.
Güvenlik hizmetleri tek çatı altında toplandı Mersin Bölge Adliye Mahkeme Sarayı’nda, Yangın Algılama ve İhbar, Acil Anons ve Seslendirme, Kartlı Geçiş ve Güvenlik, IP CCTV ve tüm bu sistemlerin tek bir çatı altında toplandığı entegre güvenlik çözümü olan Video Expert kurulumları yapılmıştır. Yangın yönetmeliğine uygun olarak tasarımı yapılan bu tesiste yangın algılama ve ihbar sisteminde 500 civarında algılama ve kontrol noktası bulunmakta olup adresli flaşörlü sirenler kullanılmıştır. Acil anons ve seslendirme sisteminde merkez ürünler yerli üretimi desteklemek amacıyla EPAŞ Pacha marka ürünleri, Bosch, LHM serisi 100’e yakın saha ürünleri ile kurulumu yapılmıştır. Ayrıca anons sistemi ile tüm katlara ve ayrı ayrı olmak üzere otomatik anonslar ve acil anons yapılmaktadır. Schneider Electric kartlı geçiş çözümleri, önde gelen üreticilerin en son teknoloji ürünlerinden oluşmaktadır. Çeşitli güvenlik sorunlarına karşı çalışanların rahat hareket etmeleri ve ziyaretçilerin denetimini kontrol altına almak, personel, ziyaretçi veya kötü niyetli kişilerden kaynaklanabilecek olumsuz olayları engellemek, kurum personelinin ve ziyaretçilerin izin verilen alanlara gidebilmelerini sağlamak, kişinin kimliğini, giriş zamanını ve nereye gireceğini belirlemek, denetlemek, raporlanması için vazgeçilmez bir sistemdir. Sistemde bina giriş-
çıkışları, savcı odaları, bilgi işlem odası kart okuyucular, manyetik kontaklar, düşme kollu turnikeler, Pelco CCTV entegrasyon yazılımları ve BACnet arabirim üniteleri kullanılmıştır. IP CCTV sisteminde, izlemelerin kaliteli ve düzgün olabilmesi için Mersin Bölge Adliye Mahkeme Binası’nın iç ve dış alanlarında yüksek çözünürlüklü sabit 2-5MP, H264, IR, D/N özelliğine sahip yüksek çözünürlüklü PELCO mega piksel kameralar kullanılmıştır, Kapalı Devre TV Sistemi bina çevresinin ve muhtelif iç alanların operatör tarafından kolaylıkla izlenmesini sağlayacak şekilde tasarlanmıştır, Lokalde oluşan bir alarm görüntüsü (tanımlanan hareket algılama özelliği veya entegre sistemlerden gelen alarmlar) anında, sisteme bağlı bir alarm monitörü üzerinden izlenebilir şekildedir. CCTV sisteminde kullanılan cihazlar, enerji kesintilerinden sonra cihaza enerji yeniden geldiğinde normal çalışma fonksiyonlarını hiçbir müdahaleye gerek duymaksızın yürütmeye devam edecek şekilde, enerji kesintisi herhangi bir bilgi kaybına neden olmayacaktır. Bu amaçla CCTV sisteminde kullanılan cihazlar, enerji kesintilerinden dolayı zarar görmemesi için enerjilerini UPS panosundan alacak şekilde bağlantıları yapılmıştır. Video Expert Bina Entegrasyon Sistemi, Pelco İp CCTV, Schneider kartlı geçiş, Detnov yangın algılama, Pelco güvenlik alt sistemlerini ve diğer marka sistemlerini tek bir platformda yönetmeye yönelik bir yazılım çözümüdür. Mersin Bölge Adliyesinde kurulan farklı sistemler BACnet arabirim üniteleri ile Video Expert Entegrasyon Sistemi ile tek bir platformda toplanmıştır.
70 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 70
9.08.2019 18:14
guvenlik yonetim 73.indd 71
9.08.2019 18:14
GÜVENLİK HİZMETİ
Fiziksel koruma sistemlerinin gereklilikleri Bütün sistemlerin düşmanı eylem yapmaktan caydırmak için kurulmalıdır. Aslında, risk her zaman düşmanın kazanımından yüksek tutulmalıdır. Ya da engeller düşmanca aşırı zor olarak algılanmalıdır. Tayfun BORA/Güvenlik Danışmanı ASSET INTERNATIONAL
G
üvenlik programı çoğunlukla temel güvenlik önlemlerine dayalı olmalıdır. Bunlar koruma altındaki binaya göre şekillendirilmelidir. Örneğin, Bir endüstriyel yapıda giriş yönetimi (Access Management), sızma detektörleri ve gözlem kameraları olmalıdır. Temel güvenlik önlemlerinin ötesinde geliştirilmiş olanlar detaylı güvenlik risk analizlerinin sonucu kurulmalı ve sonrasında zafiyet analizleri yapılmalıdır. Zafiyet analizinin en yaygın yapılış şekli güvenlik incelemesi ile olur. Güvenlik önlemleri proaktif [caydırma için sınır çiti dizaynı gibi] ve reaktif [ Sızma tespit sistemi ve tepki planı gibi] uygulamalar ile olur. Proaktif (olmaması için ne yapılmalı) Reaktif (olursa ne yapılmalı) En basit şekliyle güvenlik dizaynı; sinerji içinde çalışan insan, prosedür ve donanım (ekipman) demektir. İnsan ve donanım, prosedürlerle birbirine bağlanır. GİMPE dizaynın gerekliliğidir. Güvenlik Programları – Farkında-
lık programları, olay raporlama sistemleri, gizli raporlama sistemleri güvenlik risk analizleri, iş sürekliliği programlarını içerir. Temel suç önleme program metotlarının uygulanması da bu grupta ifade edilebilir. Güvenlik Risk İndirgemeye günlük katkıların etkinliği ile bunların ilişkilendirilmesi işin temelini oluşturur. İnsan Tedbirleri – Güvenlik kadrosunda insan faktörü önemlidir. Amaç her çalışanın farkındalığını, kendi Asset’ini koruma sorumluluğunu yerine getirmesidir. Bu madde ile güvenlik
programları arasında kuvvetli bir ilişki mevcuttur. Mimari Tedbirler – Bu, binanın katmanlarına / dizaynına hem içerde hem dışarıda dikkat etmektir. Doğal gözetlemeyi ve Suç fırsatını indirgemeyi geliştirir. Pratik örneklerde dikkat gerektiren yerler: yükleme sevk ve kabul noktaları ve para işlem noktalarıdır. Değerlendirmeler ara düzenlemeler değil sonuca göre yapılmalıdır. Prosedürel Tedbirler – Belli bir faaliyetin risk oluşturmaya etkisinin değerlendirilmesi. Temiz
72 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 72
9.08.2019 18:14
Her ne kadar ölçülemese de ideal durumu ifade ettiğinden caydırıcılık açıkça arzu edilebilir bir hedeftir. Yenik düşürme ise ikinci iyi opsiyon olup, saldırgan caydırılamaz ise durdurulmalıdır.
Caydırma
Tayfun BORA
Masa ve Kâğıt öğütücü uygulamaları örnektir. Bu uygulamalarda zaman ve mekân durumu değerlendirme ön planda olmalıdır. Ekipmanlı Tedbirler – Fiziksel Güvenlik Tedbirleri, CCTV den Kapı kilitlerine kadar olan her şeyi içerir. Dizayn oluşturulurken GİMPE modeli oluşturulur. Durumsal Suç Önleme ile GİMPE arasında kuvvetli bir ilişki bulunmaktadır. Fiziksel güvenlik sistemlerinin temel fonksiyonları aşağıdaki şekildedir.
Fiziksel koruma sistemleri dizayn hedefleri (Mikro Bakış) Fiziksel koruma sistemlerinin hedefi daha dar kapsamlı olup genelde algı gecikme ve etkisizleştirme (AGE) kombinasyonu ile yapılır. Algılama algı ihtimali ile ölçülür (Pd), ondalık rakamla ifade edilir. Probability of Detection Geciktirme sızma süresine dayalı ölçülür. Etkisizleştirme ise olaya tepki süresi ve bertaraf etme ihtimali ile ölçülür (Pn). Probability of Neutralisation Algı gecikme ve etkisizleştirme, FKS dizayn hedeflerinin ölçülebilir şeklidir. Ama caydırıcılık dördüncü bir hedef olarak eklenir. Ve yenik düşürmek beşincisidir.
Caydırma normal bir düşmanın az korunan bir hedefe saldırı cesaretini kırmada çok yardımcı olur. Yine de, caydırma azimli bir düşmanı durdurmaya yetmez. Özellikle Terörizmde bir teröristin saldırı azmine Caydırıcılığın etkisi %20 olarak ölçülmüştür. 2013 deki Boston Maratonuna yapılan saldırıda silahlı polislerin varlığı ve yüzlerce kamera bu etkiyi yaratamamıştır. Bu sebeple güvenlik tedbirleri de saldırıyı boşa çıkaracak yenecek şekilde dizayn edilmelidir. Bazı caydırıcılık unsurları şunlardır: Bütün sistemlerin düşmanı eylem yapmaktan caydırmak için kurulmalıdır. Aslında, risk her zaman düşmanın kazanımından yüksek tutulmalıdır. Ya da engeller düşmanca aşırı zor olarak algılanmalıdır. Sızma algılama sistemleri kendiliğinden AGB’yi oluşturup,
Polis olay olunca bakar, özel güvenlik olmadan önce. Saldırganı yakalama ikinci plandadır. Erken algılama esastır. Binada erken algı tepki süresine avantaj sağlar. caydırıcılığı sağlar. Bu detayların varlığı saldırganı caydırır ama istisnaen Terör söz konusu olduğunda bu yeterli olmaz. Caydırma bazen hedeften sapmayı doğurur. Saldırgan daha kolay yere saldırır. Özellikle terör durumunda saldırganın hep alternatif hedefi olur. Dolayısıyla Aynı iş yerinin başka bir yerini tercih etme istenmeyen bir sonuçtur. Bu durumlarda dengeli koruma gerekir. Algılama fiziksel koruma sistemleri algılamaya yönelik kurulmalıdır. Faaliyetin durması ve maliyet açısından algılamanın olaydan önce
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 73
guvenlik yonetim 73.indd 73
9.08.2019 18:14
GÜVENLİK HİZMETİ
Etkisizleştirme saldırganın etkisiz hale getirilmesi için etkin tedbiri ve istenmeyen olayın engellenmesini kasteder. Etkisiz hale getirme doğru lokasyona ulaşım, yeterli güçle ulaşım ve belirli sürede ulaşımı gerektirir. olması tercih edilir, sonra değil. Polis olay olunca bakar, Özel Güvenlik olmadan önce. Saldırganı yakalama ikinci plandadır. Erken algılama esastır. Binada erken algı tepki süresine avantaj sağlar. Saldırının güzergahı Asset ’e göre belirlenmeli algılama cihazları ona göre yerleştirilmelidir. 1. Algı ile elde edilen bilgi tepkiyi verecek ekibe aktarılmalıdır. Şu bilgiler önemlidir: Kuvvet (kaç kişi). Saldırının doğası ve zekâsı. Silahları. Hareket yönü. Saldırının niyeti ve hedefi Bu sebeple algı değerlendirmeyle arttırılmalıdır. Değerlendirme için en yaygın kullanılan cihaz Video dur (CCTV). Algı cihazlarının başarılı ölçüm değeri her koşulda 0.95 (95%) olmalıdır.
Geciktirme Geciktirme algıda avantaj sağlar. Engel ve geciktirme karıştırılarak kullanılır ama engel saldırgan bir faaliyeti engelleme anlamı taşır. Engel çeşitleri şunları içerir: Çitler (elektriklileri dahil) ve bahçe kapıları.
Nöbetçiler (durağan ve devriye) ve silahlı kuvvet. Çalışan faaliyeti. Köpek, doğal izleme. Dış çevre duvarları ve uyarı levhaları. Bina duvarları, çatı, katlar vs. Doğal fiziksel engel ve mesafe Kilitler, kapılar ve bağlı inşaat yapıları. Sınıflandırılmış (ve kilitli) bina içi. Camlar, kilitli dolaplar, kasalar. Bir engeli aşmanın dört yolu vardır (Temayülen): Güvenlik sistemleri her dört yaklaşımı kapsayacak şekilde tasarlanmalıdır. Unutulmamalıdır ki tüm engeller hem içeri sokmayacak hem dışarı çıkarmayacak şekilde kurulmalıdır. Engeller, engeli geçen başkaları ya da dürüst olmayan çalışanlarca Assetlerin götürülmesini engelleyici ya da en azından geciktirici şekilde kurulanarak tasarlanmalıdır. İdealinde bir FKS bir saldırganı etkisizleştirecek şekilde dizayn edilmelidir. Ancak bunun tesis
edilmesi çok zordur. Geciktirme sadece değerlendirmeye imkan tanıyacak şekilde değil ve hatta saldırganı bertaraf edecek tepki ekibinin yetişmesine kadar saldırganı o noktada tutucu olmalıdır. Fiziksel engelin geciktirme değeri fazla önemsenmemelidir. It is important not to overestimate the delay value of a physical barrier. Örgü çitlerin dakika değil, saniyelerle ölçülen geciktirme değeri vardır. Demir olmayan kapı ve pencereler (çerçeve) de benzer şekilde zayıftır, kilitleri iptal etme süresi dakikanın altındadır. Dışarıdan gelen saldırganlarca Laptop bilgisayarların çalınması üzerine yapılan analizler saldırma süresini (Hedefe ulaşma, alma ve kaçma süresi) SADECE İKİ (2) dakika olarak tanımlamaktadır. Geciktirme aparatları yapısal (Çit, Kapı, Kilit) , İnsan (Nöbetçiler) , Mantıksal (Şifre) olabilir. Algılama ve Takip Sistemleri (CCTV) geciktirme olarak tanımlanmaz. Çünkü saldırgan varlıklarına biraz dikkat ettiğinde güç kullanarak aşabilir. Örn. Sokak Gösterilerden önce çevre kameralarının çevrilmesi. 2.4m
74 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 74
9.08.2019 18:14
lik tipik örgü çitin geçilme süresi 5 ila 25 saniyedir.
Etkisizleştirme Etkisizleştirme saldırganın etkisiz hale getirilmesi için etkin tedbiri ve istenmeyen olayın engellenmesini kasteder. Etkisiz hale getirme şunları gerektirir; Doğru lokasyona ulaşım. Yeterli güçle ulaşım. Belirli sürede ulaşım; ki bu engel için belirlenmiş minimum geciktirme süresidir. Bazı önemli saldırgan etkisizleştirme noktaları şunlardır: Etkisizleştirme: Değerlendirme, Tepki, Görevlendirme ve Etkisiz hale getirmenin bileşiminden oluşur. Tepkinin etkin olabilmesi için eylem bitirilmeden önce tamamlanması gerekir ve ideal olarak engel aşımı gerçekleşmeden önce olmalıdır. Zs>Za+Zt (Zs = Sızma zamanı / Za = Algılama Zamanı / Zt= Tepki Zamanı). Sızma Algılama Sistemlerinin Zone’lanması sızma girişimi olan noktanın tam ve eksiksiz değerlendirilmesini sağlar. CCTV değerlendirmesi, saldırganın niyet ve kuvvetinin, malzeme ve taktiklerinin tam ve eksiksiz değerlendirilerek yeterli Tepki Ekibinin uygun şekilde müdahalesini sağlar. Tepki personelinin mekâna/ alana uygun tepki imkanları ile donatılması gerekmektedir. (Araç: Oto, ATV, Jeep) Tepki personeline, Saldırganı kontrol ve etkisiz hale getirecek uygun imkanlarla donatılmalıdır. (Cop, Robocop kıyafeti, Kelepçe) Tepki ekibinin bekleme merkezi saldırganın hedefine yakın yere konuşlandırılmalıdır. Yukarıda sayılanların gerekli-
likleri ve birbirleriyle ilişkileri yaşanmış olaylarla test edilmiştir. İçlerinden birinin zaafı tamamının etkinliğini yok eder. Bu ilişkiden dolayı güvenlik personeli de çok yönlü olmalıdır. Onlar da bir engel olarak DKHG (Darbe, Kazaen, Hile, Gizli) sızmalara karşı etkin olmalıdır. Güvenlik personeli de etkin algı materyalidir ve saldırgana tepki verip bertaraf edebilirler.
Tasarım (Makro Bakış) Tasarımın gerçekleştirilmesi aşamasında ise her bir olguda uluslararası standartların detaylarını bilmek gerekir. Standartların konu başlıkları öncelikle fiziki tesisin kendisi ve organizasyon şeklinde sıralanabilir. Fiziki tesis için; Bina çeperi güvenliği (Çit Dizaynı) Bina güvenliği (Tesis alanlarının sınıflandırılması) Giriş yönetimi (Access Management) CCTV gözlem Bunları yaparken şu konuları da bilmek ve uygulamak gerekir. Teröre karşı tesis korumanın gereklilikleri Bilgi Güvenliği + İç çalışan tehditleri Risk Altındaki personelin korunması Bu bilgiler yukarıdaki dört maddenin tasarımını etkiler. Diğer taraftan organizasyon olarak ele alınan bölümde ise aşağıdaki maddeler ön plana çıkar; Suçun neden ve nasıl işlendiği bilgisi (Dış saldırganların yanısıra iç çalışan tehdidi) Güvenlik fonksiyonu dizaynı ve yönetimi Liderlik ve yönetim yetenekleri Güvenlik dizayn, değerlendirme ve incelemesi
Fiziki Güvenlik tedbirlerinin ilk aşaması risk analizi ile başlar. Tedbirlerin son aşaması döngüsel olarak ilk aşamayı; risk analizini etkiler. Her bir döngüden sonra riskin azaldığı görülür. Tüm bu standartları etkileşimleri ile birlikte tasarlandığında mükemmel şirket güvenliğinin (Corporate Security) gerekliliklerini yerine getirir. Böylelikle Risk Analizi rahat yapılır. O zaman da her zaman dile getirdiğimiz ana olguya, döngüsel gerekliliklerin ilk aşamasına ulaşılır. Fiziki Güvenlik tedbirlerinin ilk aşaması RİSK ANALİZİ ile başlar. Tedbirlerin son aşaması döngüsel olarak ilk aşamayı; RİSK ANALİZİ‘ni etkiler! Her bir döngüden sonra riskin azaldığı görülür. Ancak yine de şu asla unutulmamalıdır. Şirketlerde güvenlik, Devlet güvenliği gibi değildir. Devlet güvenliğinde ülkenin sınırsız görülebilecek gücü şirket güvenliğinde tam aksidir. Maliyetlere odaklanılmalı, kimi zaman yatırım yapılacak alanın faydası ürkütülecek kurbağaya değmiyorsa RİSK KABULÜ yöntemi uygulanmalıdır. Yatırımın değip değmeyeceği kararı ise etkin ve yetkin güvenlik müdürleri, direktörlerinin omuzlarındadır. Danışmanlık faaliyetleri de bu noktada devreye girer.
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 75
guvenlik yonetim 73.indd 75
9.08.2019 18:14
YANGIN GÜVENLİĞİ
Grup I hangarlarda köpüklü söndürme sistemi Uçak hangarları sistem dizaynı NFPA 409 kriterlerine göre yapılmalıdır. NFPA409 ‘da hangarlar yapılarına göre farklı guplara ayrılmaktadır. Her grup için farklı söndürme sistemi tipi veya tipleri mevcuttur. En yüksek tehlike içeren hangarlar Grup I hangarlardır. Serkan CEYLAN/ Satış ve Mühendislik Departmanı Ekip Lideri NORM TEKNİK
G
iriş
Uçak hangarları, temelde uçakların bakımı için atölye olanaklarının sağlanması ve hava şartlarından dolayı korunması için inşa edilen yapılardır. Hangar ebatları ve düzenleri oldukça farklılık göstermektedir. Bazıları bir veya daha fazla farklı uçağı barındıracak şekilde tasarlanmıştır Çoğu hangarda her bir uçağın bakımı ve onarımı gerçekleştirilmektedir. Bakım faaliyetlerinin yapıldığı ortamda havacılık yakıtları, hidrolik sıvılar, yağlar, temizleyici çözücüler ve boyalar dahil birçok yanıcı madde yer almaktadır. Uçakların genellikle hangar yapısından daha pahalı olmaları nedeni ile hem uçaklar, hem de hangarlar için yangın söndürme sistemi dizayn edilmelidir. Uçak hangarları sistem dizaynı NFPA 409 kriterlerine göre yapılmalıdır. NFPA409 ‘da hangarlar yapılarına göre farklı gruplara ayrılmaktadır. Her grup için farklı söndürme sistemi tipi veya tipleri mevcuttur. En yüksek tehlike içeren hangarlar Grup I hangarlardır. Bu bildiride Grup I hangar için
NFPA409’a göre tasarım kriterleri belirtilerek, adımlar halinde anlatılmaktadır.
Hangar sınıfları Hangarda yapılacak yangın söndürme sistemi ve sistem dizayn kriterleri için öncelikle hangar tipinin belirlenmesi gerekmektedir. NFPA 409 - 4.1’de hangarlar dört grup olarak tanımlanmış olup, her birinin kendi özellikleri ya da çalışma koşulları bir grubu tanımlamakta ya da bir diğerinden ayırmaktadır. Hangar aşağıdaki özelliklerden en az birine sahip ise Grup I Hangar olarak tanımlanmaktadır.
1- Hangar kapı yüksekliği 8.5m’nin üzerinde olduğunda. 2- Tek yangın alanı 3716m2 üzerinde olduğunda. 3- Kuyruk yüksekliği 8.5m’nin üzerinde olan uçağı barındırabilecek büyüklükte olduğunda. Hangar aşağıdaki özelliklerden her ikisine de sahip ise Grup II Hangar olarak tanımlanmaktadır. 1- Hangar kapı yüksekliği 8.5m veya daha az olduğunda. 2- Farklı konstrüksiyon tipleri için tek yangın alanı Tablo 1’e uygun olduğunda.(Yangın alanı ile bölmelendirme yapılmayan alan tariflenmektedir.)
76 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 76
9.08.2019 18:14
Hangar aşağıdaki özelliklerden her ikisine de sahip ise Grup III Hangar olarak tanımlanmaktadır. 1- Hangar, kapı yüksekliği 8.5m veya daha az olduğunda. 2- Farklı konstrüksiyon tipleri için maksimum tek yangın alanı Tablo 2’ye verilen değerleri geçmediğinde.
Söndürme sistemi seçenekleri Hangar sınıfının belirlenmesinin ardından, hangar grubuna göre NFPA409 standardında söndürme sistemi seçimi yapılır. Grup I hangarlar için NFPA409 ‘da üç farklı söndürme sistemi seçeneği tanımlanmaktadır. Ancak uçağın yakıtsız olması halinde sadece otomatik sprinkler sistemi yapılması yeterlidir. 1- Köpüklü baskın sprinkler sistemi ve tamamlayıcı sistem (uçak kanat alanı 279m2’nin üzerinde olduğunda kanat altı monitor sistemi veya yüksek genleşmeli köpük jeneratörü) 2- Otomatik sprinkler sistemi ve düşük seviyeli düşük genleşmeli köpük sistemi 3- Otomatik sprinkler sistemi ve düşük seviyeli yüksek genleşmeli köpük sistemi Tüm seçenekler için ilave olarak
aşağıdaki sistemlerin de tasarlanması gerekmektedir. **Hangarda manuel kontrol için ilave olarak köpüklü yangın dolabı sistemi **Hangar içinde depo, ofis gibi alanlar otomatik sprinkler sistemi **Hidrant Sistemi Hangar içerisinde yangın riski oluşturan ana madde uçak yakıtıdır. Büyük bir yakıt sızıntısı erkenden fark edilmez ve alev alırsa hızlı bir şekilde uçağı ve çevresindeki alanı içine alabilir. Kaza ile yakıt sızması riski kanat altında bulunan alanda en yüksektir. Olası alev alma sebepleri arasında statik elektrik boşalması, elektrik sistemlerinin arıza yapması ve bakım faaliyetleri gösterilebilir. Ayrıca, bazı uçaklarda yakıt ısıtıcıları bulunmaktadır ve bu ısıtıcılar ortamda yanıcı yakıt buharı oluşması riskini arttırmaktadır. Uçakların kanat altında yangın riskinin yüksek olması nedeni ile hem uçak, hem de hangar için yangın söndürme sistemi dizayn edilmelidir. Dolayısıyla hangarda köpüklü baskın sistem kullanmak, ilave olarak kullanılan monitör sistemle birlikte hangarın ve uçağın korunmasını sağlamaktadır. Günümüzde de hangarlar için en çok kullanılan sistem köpüklü baskın sistemdir.
Köpüklü baskın sprinkler sistemi - 1.seçenek Hangarlar için birinci seçenek köpüklü baskın sprinkler sistemidir. Köpüklü baskın sistem zon alanı 1394m2’yi geçmemelidir. Çalışması gereken zon sayısı hangarda yer alan uçak sayısına ve uçak büyüklüğüne göre belirlenmelidir. Hangarda kullanılacak olan sprinkler koruma alanı maksimum 12m2 olmalıdır. Sprinkler arası mesafe veya branşmanlar arası mesafe en fazla 3.7m olmalıdır.
Hangarlar için birinci seçenek köpüklü baskın sprinkler sistemidir. Köpüklü baskın sistem zon alanı 1394m2’yi geçmemelidir. Çalışması gereken zon sayısı hangarda yer alan uçak sayısına ve uçak büyüklüğüne göre belirlenmelidir. Kullanılacak olan sprinkler açık tip olmalıdır. Orifisi 6.4 mm’den az olmamalıdır. Standart sprey sprinkler için köpüklü baskın sistem tasarım yoğunluğu 6.5lt/ dk.m2 ‘den az olamaz. Uçağın kanadı altındaki alana AFFF köpük su karışımını atmak için monitör veya yüksek genleşmeli köpük jeneratörü kullanılmalıdır. Uçak kanat alanı 279m2’nin üzerinde olduğu durumda monitor tasarımı gerekmektedir. Hangarda birden fazla uçağın bulunması durumunda kanat alanı 279m2’den daha küçük olsa bile kanat altı bölgesi için bir monitor sistemine ihtiyaç olabilmektedir. Monitor sistemi, uçağın altında belirlenen alanı kapsayacak şekilde tasarlanmalıdır. Tasarımın amacı sistem devreye girdikten sonra 30 saniye içerisinde yangını kontrol altına almak ve 60 saniye içerisinde söndürmektir. Monitor yerleşimi için uygun konum belirlenmelidir. Monitor ile korunacak en uzak nokta arası mesafe ölçülmelidir. Bu mesafe-
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 77
guvenlik yonetim 73.indd 77
9.08.2019 18:14
YANGIN GÜVENLİĞİ
ye kadar atım yapabilen monitor nozulu seçilmesi gerekir. Monitör nozulu minimum giriş basıncı, nozulun K faktörüne bağlı olarak seçilmektedir. Monitörün tarama açısı, alanı koruyabilecek açıda seçilecektir. Taranacak minimum alan büyüklüğü kanat altı ve kanat orta kısmı kesit alanı toplamıdır. Şekil 1’de gösterildiği gibi monitörün taradığı alan ark şeklindedir. Bu nedenle uçak gövdesi ve kanat alanından daha büyük bir alanı taramaktadır. Gerekli monitör debisi, nozulun taradığı alan ile yoğunluğun çarpımı ile bulunur. Yoğunluk 4.1 lt/dak/m2 olarak alınacaktır. Sistem su ihtiyacı belirlenirken iki adet monitör çalışacağı düşünülmelidir.
Monitör yerine yüksek genleşmeli köpük sistemi seçeneği yapılması halinde, tasarım 1dk içerisinde 90cm yükseklikte köpük oluşturacak şekilde tasarım yapılması gereklidir. Hangarda manuel kontrol için ilave olarak köpüklü yangın dolabı sistemi gerekmektedir. Her bir yangın dolap debisi 227lt/dak ‘dır. İki adet dolabın aynı anda çalışacağı kabul edilmelidir. Hangarda kullanılacak olan hidrant sistemi için gerekli olan su debisi 1893 lt/dak ‘dır. Su ihtiya-
cı belirlenirken dikkate alınması gerekmektedir. Hangarlarda draft perdeleri kullanılmalıdır. Draft perdelerinin amacı algılama sisteminin performansını arttırmak ve sprinkler tepki süresini azaltmaktır. Draft perdeleri ile bölünen alan 697m2’den fazla olmamalıdır. Draft perdelerinin 697 m2 ile sınırlı olmasının sebebi, algılama sistemi tepki süreleri ile ilgilidir. Draft perdeleri yanıcı çatı ile taban arasındaki yüksekliğin 1/8’inden az olmamalıdır.
Otomatik sprinkler sistemi ve düşük seviyeli düşük genleşmeli köpük sistemi -2.seçenek Hangarlar için ikinci seçenek, otomatik sprinkler sistemi ve düşük seviyeli düşük genleşmeli köpük sistemidir. Kullanılacak olan sprinkler sistemi ıslak borulu veya öntepkili olmalı ve NFPA13’e göre dizayn edilmelidir. Sprinkler borulaması için NFPA13’e göre hidrolik hesaplar yapılmalı ve maksimum zon alanı 4831 m2’yi geçmemelidir. Sistem tasarım yoğunluğu 6.9lt/dk.m2 ‘den az olmamalıdır ve sistem operasyon alanı 1394 m2 olmalıdır. Sprinkler K=5.6 veya K=8.0 olmalıdır. Kullanılacak olan sprinkler 79C ‘ye duyarlı ve hızlı tepkili olmalıdır. Yüksek ortam sıcaklığına sahip yerlerde 93C’ye duyarlı ve hızlı tepkili sprinkler kullanılmalıdır. Düşük seviyeli köpük sistemleri, tüm uçak depo ve servis alanına köpük dağıtacak şekilde tasarlanmalıdır. Tasarımın amacı, 3 dakika içerisinde köpük çözeltisinin tüm hangar alanını kaplayacak şekilde dış duvarların ve kapıların 1.5 metre yakınına kadar dağıtılmasını sağlamaktır. Tasarımın uygulama oranı %3 köpük konsantrasyonunda
Hangarlar için ikinci seçenek, otomatik sprinkler sistemi ve düşük seviyeli düşük genleşmeli köpük sistemidir. Kullanılacak olan sprinkler sistemi ıslak borulu veya ön tepkili olmalı ve NFPA13’e göre dizayn edilmelidir. asgari 10 dakika için 4.1 L/dak./ m2’dir. Sistemde düşük seviye boşaltım nozulları kullanılacaktır. Monitor nozullarının kullanımı durumunda her bir nozul için manuel kapama vanaları temin edilmelidir. Düşük genleşmeli köpük için su kaynağının köpüğün üretilebilmesi amacıyla 10 dakika boyunca su sağlayabiliyor olması gerekmektedir.
Otomatik sprinkler sistemi ve düşük seviyeli yüksek genleşmeli köpük sistemi-3.seçenek Hangarlar için üçüncü seçenek, otomatik sprinkler sistemi ve düşük seviyeli yüksek genleşmeli köpük sistemidir. Tavanda yeralan otomatik sprinkler sistemi ıslak borulu veya öntepkili olmalı ve NFPA13’e göre dizayn edilmelidir. Sprinkler borulaması için NFPA13’e uygun olarak hidrolik hesaplar yapılmalı ve maksimum zon alanı 4831 m2’yi geçmemelidir. Sistem tasarım yoğunluğu 6.9lt/dk.m2 ‘den az olmamalı ve sistem operasyon alanı 1394 m2 olmalıdır. Sprink-
78 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 78
9.08.2019 18:14
ler K=5.6 veya K=8.0 olmalıdır. Kullanılacak olan sprinkler 79C ve hızlı tepkili olmalıdır. Yüksek ortam sıcaklığına sahip yerlerde 93C’ye duyarlı ve hızlı tepkili sprinkler kullanılmalıdır. Sistemde düşük seviye koruması için yüksek genleşmeli köpük jeneratörleri kullanılmalıdır. Tavanda yer alan sprinkler sistemi köpüğün etkisini azaltacaktır. Bu nedenle sistemler NFPA 11A’ nın gereksinimini karşılayacak sekilde sistem tasarlanmalıdır ve kurulmalıdır. Sistem uygulama oranı en az 0.9 m3/dak/m olmalıdır. Hangarda kullanılacak olan jeneratör sayısı NFPA11A’da yer alan formülle belirlenmelidir.
R = Gerçek köpük uygulama oranı m3/dak (ft3/min) V = Batma hacmi m3 (ft3) T = Batma zamanı Rs= Sprinkler sisteminin etkisi ile oluşan sönümlenme miktarı m3/min (ft3/min) Cn= Köpüğün kendi kendine çözülme miktarı Cl = Kaçaklardan dolayı oluşan kayıp köpük miktarı
kullanılması gereken jeneratör sayısı bulunur. Seçilmiş olan jeneratör debi değeri ile belirlenmiş olan toplam jeneratör sayısı çarpılarak yüksek genleşmeli sistem su ihtiyacı belirlenir. Köpüğün üretilebilmesi amacıyla, yüksek genleşmeli köpük su kaynağının 12 dakika boyunca su sağlayabiliyor olması gerekmektedir.
Minimum su ihtiyacının belirlenmesi Her üç seçenek için de gerekli su debisi aynı anda çalışması beklenen sayıda sistem için yeterli miktarda olmalıdır. Köpüklü baskın sistemde yeterli debi, yangının başlayabileceği herhangi bir noktadan yatayda her yöne 30 metre mesafe içindeki draft alanında kalan sistemlerin tamamının çalışacağı kabulü ile belirlenmelidir. Köpüklü baskın sprinkler sistemi su ihtiyacı her bir zon için gerekli köpüklü su debisinin, aynı anda çalışması beklenen zon sayısı ile çarpımına eşit olacaktır. Minumum su ihtiyacı, köpüklü baskın sprinkler sistemi su ihtiyacına, yangın dolabı, monitor ve hidrant için gerekli su ihtiyacı eklenerek belirlenmelidir.
Rs = S x Q Rs = Sprinkler sisteminin etkisi ile oluşan sönümlenme S = köpük sönümlenmesi m3/ dak• L/dak (ft3/dak • gpm) 0.0748 m3/dak• L/dak (10 ft3/ min • gpm) Q = Açılacak sprinkler başlığı sayısı × sprinkler koruma alanı × tasarım yoğunluğu Köpük jeneratör kapasitesi belirlenirken, üretici debi-basınç ve hacimsel eğri değerleri dikkate alınmalıdır. Formülden elde edilen toplam hacim, üreticinin jeneratör kapasitesine bölünerek hangarda
Yangın pompa kapasitesi sistemler için belirlenmiş olan minimum su ihtiyacı kadardır. Hangarlarda gerekli olan debi çok yüksektir. Bu nedenle çok sayıda yangın pompasının paralel olarak çalıştırılması söz konusudur. alınmalıdır. Yangın pompa basıncı sistem ihtiyacına göre yapılacak olan hidrolik hesaplar neticesinde belirlenmelidir. Hidrolik hesaplar NFPA 13’te tariflenen “Demand Method” talebe göre hesap yöntemine göre yapılır ve elde edilen sonucun %10 emniyetli olarak pompa basıncı belirlenir. Hidrolik hesaplarda oluşabilecek farklılıklar nedeniyle pompa debisinin en az %15 emniyetli alınması tavsiye edilmektedir.
Yangın pompa kapasitesinin belirlenmesi
Köpük miktarının belirlenmesi
Yangın pompa kapasitesi sistemler için belirlenmiş olan minimum su ihtiyacı kadardır. Hangarlarda gerekli olan debi çok yüksektir. Bu nedenle çok sayıda yangın pompasının paralel olarak çalıştırılması söz konusudur. NFPA409’a göre bu pompalardan en büyük olanın servis dışı olması ihtimaline göre yedek pompa kullanılmalıdır. Kapasitelerin büyük olması nedeniyle, alt yapı maliyetleri değerlendirilmeli ve dizel pompa kullanımı göz önüne
Köpük miktarı, köpük kullanan sistemlerin kullandığı köpük miktarının toplamı kadardır. Köpük miktarı süre ile sistem debisinin köpük oranıyla çarpımı neticesinde hesaplanır. NFPA409’a göre hangar, köpüklü baskın sprinkler sistemi 10 dakika süre ile köpüklü su sağlanması gerekmektedir. Düşük genleşmeli köpük su sisteminin çalışma süresi 10 dakikadır. Yüksek genleşmeli sistemlerde çalışma süresi 12 dakika olmalıdır. Hortum sistem-
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 79
guvenlik yonetim 73.indd 79
9.08.2019 18:14
YANGIN GÜVENLİĞİ
Köpük miktarı süre ile sistem debisinin köpük oranıyla çarpımı neticesinde hesaplanır. NFPA409’a göre hangar, köpüklü baskın sprinkler sistemi 10 dakika süre ile köpüklü su sağlanması gerekmektedir. Düşük genleşmeli köpük su sisteminin çalışma süresi 10 dakikadır. Yüksek genleşmeli sistemlerde çalışma süresi 12 dakika olmalıdır. Hortum sistemleri için ise sure 20 dakikadır. leri için ise sure 20 dakikadır. Monitor için belirlenmiş net bir süre bulunmamasına rağmen yangın söndürme performansının 60sn içinde gerçekleşmesi beklenir. Düşük genleşmeli sistemlerde genellikle, köpük oranı %3 olup, AFFF tip köpük tercih edilmektedir. Yüksek genleşmeli sistemler ise genleşme oranı yüksek %1-%3 arası değişen köpük ihtiva eden özel tip köpükler kullanılmaktadır. Ancak köpük seçiminde çevreye etkiler ve depolama koşulları dikkate alınması gerekir. Köpük miktarını belirlemek için gerekli sistem debileri hidrolik hesapla belirlenir. Hidrolik hesaplar NFPA 13’te tariflenen “Supply Method” kaynağa göre hesap yöntemine göre yapılır. Bahsi geçen her bir sistem için ayrı bir tank sistemi tasarlanabileceği gibi, ortak sisteme de bağlantı yapılabilir. Köpüğün diyaframlı tank içinde depolanması halinde, elde edilen köpük miktarına uygun tank seçilmelidir. Köpük ihtiyacını karşılamak için köpük tankı yerine köpük pompalı sistemler de kullanılabilir. NFPA 409’a göre tank kullanılması halinde, yedekleme yapılması zorunluluğu bulunmaktadır.
Yedekli tank sistemi Şekil 2’de şematik olarak gösterilmiştir. Yedek köpük beslemesi, asıl besleme ile eşit miktarda olmalı ve sisteme direkt bağlanmalıdır. Yedek besleme sadece manuel vana ile devreye sokulacak şekilde düzenlenmelidir. Diyaframlı köpük tankları, geniş bir debi aralığında otomatik olarak oranlama imkanı sağlar ve basınç değişimlerine karşı değişiklik göstermez. Çalışma prensibi basit ve bakım ihtiyacı azdır. Su gücüyle çalışır ve ilave enerji gerektirmez. Köpük pompa-
lı sistemler ise diyaframlı tanka göre uzak mesafelerdeki oranlayıcılara köpük aktarımı sağladığı gibi köpük depose sayesinde de sistem devrede iken köpük ilavesine imkan verir. Ancak bu sistemlerin ilave enerji ihtiyacı, ilave bakım maliyeti ve birlikte kullanılan oranlayıcı maliyetinin yüksektir.
Köpüklü baskın sistemde su deposu hacminin belirlenmesi NFPA 409’da hangar da kullanılan her sistem için sistem tipine göre çalışma süresi aşağıda belirtilmiştir. Her bir sistem için gerekli olan su rezerv kapasite toplamı su deposu kapasitesini oluşturmaktadır. Köpüklü baskın sistem için 60 dakika Hortum sistemi için 20 dakika Monitör sistemi için 45 dakika Hidrant sistemi için 60 dakika Otomatik sprinkler sistemi ve düşük seviye düşük genleşmeli sistem için 45 dakika Otomatik sprinkler sistemi 45 dakika ve düşük seviye yüksek genleşmeli sistem için 12 dk.
80 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 80
9.08.2019 18:14
Yangın algılama sistemi Hangar içerisine her hangi bir sebeple yangın çıkması halinde, yangını haber vermek ve hangara kurulan köpüklü baskın sistem ve yardımcı sistemlerin aktivasyonunu sağlayacak algılama ve ihbar sistemine ihtiyaç bulunmaktadır. NFPA409’ a göre sistemi aktive edecek manuel kumanda istasyonlarına ihtiyaç vardır. Bu istasyonlar her bir sistemin uçak hangarındaki depolama ve hizmet alanlarının hem iç hem de dış tarafından ayrı olarak çalıştırılabilmesine müsaade edecek şekilde yerleştirilmelidir. Manuel kumanda istasyonlarının önleri kapanmayacak şekilde, kolaylıkla erişilebilen ve alandan normal çıkış güzergâhının üstünde bulunan noktalara kurulması gerekmektedir. Uçak hangarları için yangından korunma sistemlerinin doğru şekilde tasarlanabilmesi için geçerli gereksinimlere uyulmalıdır. Uçakların korunması üst düzey algılama gerektirmektedir. Bu tür uygulamalar için sistemlerin tasarlanmasında alevlerin algılanmasında yüksek hassasiyet ve yanlış alarmlara mahal vermeme özellikleri önem taşımaktadır. Yüksek tavanlı uçak hangarlarında, hangar kapıları kapalı ve açıkken duman ve ısının hareketleri ve buna ek olarak çeşitli yakıtlardan çıkan farklı yangın kaynaklarının olması ihtimali yangınların algılanmasını zorlaştırmaktadır. Bu nedenle küçük bir alevi uzak mesafelerden algılayabilen, alev detektörlerinin kullanılması en doğru çözüm olmaktadır. Uçağa fazla hasar gelmeden bir yangını başlangıç aşamasında algılamak ve söndürmek için gereken tepki süresini ve hassasiyeti belirlemek büyük önem taşımaktadır. Bu ne-
denle seçilen alev dedektörünün hızlı tepkili olması daha uygundur. Günümüzde en çok kullanılan dedektör tipi üçlü kızılötesi olandır. Bunun dışında CCTV kameraları ve hava örnekleme dedektörleri sıklıkla kullanılmaktadır. Detektörlerin sayısı ve konumları; algılanacak yangının ebatlarına, korunan alanın ebatlarına, algılama mesafesine, detektörlerin hassasiyetine, meydana gelebilecek bir yangında alev alabilecek yanıcı maddelere veya yakıt tipine, detektörün konik görüş alanına (90° yatay/dikey), ve görüş alanındaki engellere bağlıdır. Uçak hangarları genellikle uçak peronlarına göre algılama alanlarına bölünmektedir. Tipik olarak, her algılama alanı için yaklaşık dört adet kızılötesi detektör gerekmektedir. Birinci seviye olan iki detektör, kanat altını gözlemlemek için zeminden bir metre yükseklikte duvara monte edilmelidir. İkinci seviye olan diğer iki detektör de zeminden on beş metre yukarıya uçağın hemen üst kısmını görecek şekilde monte edilmelidir. Her bir detektörün, alanın tümünün kapsanmasını garanti altına alan 90° yatay ve dikey konik görüş açısı olmalıdır. Detektörler algılama alanının ortasına doğru yönlendirilmeli ve korunan alan ile aralarında herhangi bir engel bulunmamalıdır.
Sonuç Günümüzde uçak kullanımının artması, havayolu şirketlerinin uçak sayılarını arttırmalarını ve daha büyük uçaklar satın almalarını sağlamıştır. Uçak sayılarının ve büyüklüklerinin artması da daha fazla sayıda veya büyüklükte hangar ihtiyacı doğurmuştur. Hangarlar öncelikle uçakların korun-
Diyaframlı köpük tankları, geniş bir debi aralığında otomatik olarak oranlama imkanı sağlar ve basınç değişimlerine karşı değişiklik göstermez. Çalışma prensibi basit ve bakım ihtiyacı azdır ması için yapılmaktadır, gelişen teknoloji ile şu an hangarlarda uçak bakımları da yapılmaktadır. Bu durum hangarın yangın riskini arttırmaktadır. Hangarın NFPA409 kriterleri doğrultusunda uygun yangın söndürme sistemi ile korunması yangın riskini ortadan kaldırmaktadır. Çalışmamızda NFPA409 2011 versiyonuna göre dizayn kriterleri belirtilmiş ve hesaplama yöntemleri anlatılmıştır.
15. KAYNAKLAR [1]. NFPA 409, Standard on Aircraft Hangars, 2011 Edition published by National Fire Protection Association USA [2]. NFPA 13 Standard for the Installation of Sprinkler Systems, 2011 Edition published by National Fire Protection Association USA [3]. Optical Fire Detection Technologies for Technologies for Aircraft Hangars by Dr. Daniel T. Gottuk Hughes Associates, Inc. & Mr. Joseph E. Gott, NAVFAC, & Dr. Frederick W. Williams, NRL, & Dr. Gary Lougheed and Mr. George . Crampton, NRC [4]. NFPA 11, Standard for Low-, Medium-, and High-Expansion Foam, 2010 Edition published by National Fire Protection Association USA
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 81
guvenlik yonetim 73.indd 81
9.08.2019 18:14
YANGIN GÜVENLİĞİ
Fabrika yangınlarını önlemek için endüstriyel yangın güvenliği önlemleri ve kamusal denetim şart Ülkemizde özellikle sanayi bölgelerinde ciddi bir sorun olan yangın güvenliği problemi, medyadaki yangın haberleri ile kendini belli etmektedir. Yangınlarda ve sonrasında yapılan çalışmalar, yangınların ilk tespitlere yansıyan kaynağını bulmaktan öteye gitmemekte ve çoğu zaman olay çözülmüş sayılmaktadır. Yunus YENER/ Yönetim Kurulu Başkanı TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI
K
amuoyuna yansıdığı üzere neredeyse hemen her gün bir fabrika yangını olmaktadır. 2017 yılında en az 182 endüstriyel yangın, 2018 yılında en az 385 endüstriyel yangın olayı olmuştur. Bu yangınlarda en az 25 kişi ölmüş, en az 72 kişi de yaralanmıştır. (Yangın oluşan işyerlerinin sadece yüzde 23’ünün unvanları basına yansımıştır.) Bu yangınların 107’si (yüzde 25’i) tekstil sektöründe, 71’i (yüzde 16’sı) metal sektöründe, 58’i (yüzde 13’ü) ağaç-kâğıt-mobilya sektöründe, 50’si (yüzde 11’i) plastik sektöründe, 44’ü gıda sektöründe (yüzde 10’u) olmuştur. Yangınların yüzde 55’i Marmara Bölgesinde, yüzde 14’ü Ege Bölgesinde; il bazında ise yangınların 157’si İstanbul’da, 23’ü Kocaeli’nde, 19’u İzmir’de, 18’i Sakarya’da, 16’sı Bursa’da olmuştur. Yangınların yüzde 75’inin nedeni bilinmemektedir. Nedenleri bilinen endüstriyel
yangınların yüzde 67’si mekanik kıvılcım, yüzde 12,84’ü elektriksel kıvılcım, yüzde 4,13’ü aşırı ısınma nedeniyle oluşmuştur. Endüstriyel yangınlar kapsamında değerlendirilmesi gereken bu yangınların özellikle son yıllarda
sıklıkla olması, konuya ciddiyetle eğilmeyi gerekmektedir. Bu noktada 4857 sayılı İş Kanunu, 6331 sayılı İş Sağlığı İş Güvenliği Kanunu vb. düzenlemelerle getirilen sistemin yangın, patlama ve iş kazaları/iş cinayetleri vaka-
82 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 82
9.08.2019 18:14
2012 öncesinde olduğu gibi bina inşaat ruhsatlarının alınması konusunda itfaiye ve meslek odalarının onayları geri getirilmelidir. Bu onay işlemlerine inceleme onayları da eklenerek binaya ait bütün riskler pasif ve aktif önlemlerle bina inşaatına başlanmadan test edilmelidir.
Yunus YENER
larını önlemek üzerine kurgulanmadığını belirtmeliyiz. Getirilen kimi kurallar da kâğıt üzerinde kalmaktadır. İşyerlerindeki olaylarda tüm sorumluluk eğer var ise iş güvenliği uzmanlarına yüklenmekte ve bu uzmanların belirttikleri teknik gereklilikler yerine getirilmemektedir.
Endüstriyel yangınlara yaygın yaklaşım sorunlu Ülkemizde özellikle sanayi bölgelerinde ciddi bir sorun olan yangın güvenliği problemi, medyadaki yangın haberleri ile kendini belli etmektedir. Yangınlarda ve sonrasında yapılan çalışmalar, yangınların ilk tespitlere yansıyan kaynağını bulmaktan öteye gitmemekte ve çoğu zaman olay çözülmüş sayılmaktadır. Yaşanan can kayıpları, yangınların çevreye/doğaya etkileri ve yaşanan maddi kayıplar ile asıl yapılması gerekenler ise göz ardı edilmektedir. Endüstriyel tesislerin uygun olmayan imar planlarına, tekniğe, yönetmelik ve standartlara uygun yapılmayan pasif ve aktif yangın önlemleri sonucunda felaketler kaçınılmaz hale gelmektedir. Örneğin yangın için hayati önem taşıyan itfaiye araçları için tasarlanan ring hatlarının birçok firmada depolama
alanı olarak kapatılması, ciddi bir yangın sıçraması ve itfaiyenin müdahale edememesi riskini ortaya çıkarmaktadır.
Endüstriyel yangınların teknik nedenleri Endüstriyel yangınların nedenlerini şöyle sıralamak mümkündür: Elektrik kaynaklı (statik elektrik, elektriksel kıvılcım, yıldırım vb.); sıcak yüzeyler (eritme potaları, buhar boruları, fırın ve aşırı ısınan motorlar vb.); uygun olmayan koşullarda depolanan parlayıcı ve patlayıcı maddeler; uygun olmayan üretim koşulları ve teknikleri; ateşli yapılan işler (kaynak, taşlama, kesme vb.); tozlu ortamlardan kaynaklı patlamalar ve yangınlar; uygun olmayan akü şarj odaları; tütün ürünleri; iş kazası ve doğal afet sonrası oluşmalar; komşu tesisten çıkan yangın sıçraması; gaz ve sıvı sızıntıları. Ve belki en büyük sorun da konusunda uzman olduğu düşünülen kişilerin konunun ciddiyetinin farkına varamamış olması veya yeterli teknik altyapılarının olmamasıdır.
Yangın sonrası yapılan incelemelerde dikkat edilmesi gerekenler Yangın sonrası uzmanlar ve bilirkişiler tarafından olay yerinde çok titiz ve ayrıntılı bir inceleme yapılmalı ve aşağıda belirtilen konulara özen gösterilmelidir.
1. Yapının tehlike sınıfı ile ilgili firma faaliyetinin mevcut proje ve yangın sistemine uygunluğu ve alınan önlemlerin yeterliliği hesaba katılmalıdır. 2. Mimari, Tesisat(Makina) ve Elektrik Projelerinin; Yönetmelikler ve standartlar kapsamında yapılıp yapılmadığı incelenmeli, hesaplamaların ve tasarım kriterlerinin uygunluğu, Mimarlık disiplini açısından; kullanılan yapı malzemelerinin uygunluğu, uygulama teknikleri, güvenlik holleri, kaçış merdivenleri, yangın duvarları, kompartımanlar vb. uygunluğu, Makina Mühendisliği disiplini açısından; yangın söndürme sistemleri, su deposu, yangın pompaları, kolektörler, sabit boru tesisatları, vanalar, kolon hatları, anahatlar, yangın dolapları, hidrantlar, branşmanlar, kuru ve sulu sprinkler sistemi ve konumları, hidrolik hesaplar, tehlike sınıfları, yangın yükleri, mimari boyutların tasarıma etkisi, söndürücü cinsi, gazlı söndürme sistemleri, merdiven basınçlandırma, duman tahliye vb. uygunluğu, Elektrik Mühendisliği disiplini açısından; uyarı ve algılama sitemlerinin uygunluğu kontrol edilmelidir. 3. Ruhsat vermeye yetkili kurumlar tarafından verilen onaylar ve izinler, yapı denetim raporlarının kontrolü, söz konusu onay izin ve
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 83
guvenlik yonetim 73.indd 83
9.08.2019 18:14
YANGIN GÜVENLİĞİ
Ülkemizde özellikle sanayi bölgelerinde ciddi bir sorun olan yangın güvenliği problemi, medyadaki yangın haberleri ile kendini belli etmektedir. Yangınlarda ve sonrasında yapılan çalışmalar, yangınların ilk tespitlere yansıyan kaynağını bulmaktan öteye gitmemekte ve çoğu zaman olay çözülmüş sayılmaktadır. raporlarda yönetmeliğe aykırılık var ise sorumlu veya sorumluların tespit edilmesi gereklidir. Mekanik ve Elektrik Yangın Sistemlerinin “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” gereği en az yılda bir Periyodik Kontrollerinin yapılıp yapılmadığının tespiti ve yapıldı ise yönetmelik ve standartlara uygun yapılıp yapılmadığı kontrol edilmelidir.
Endüstriyel yangınların önlenmesi için öneriler Her şeyden önce 2012 öncesinde olduğu gibi bina inşaat ruhsatlarının alınması konusunda itfaiye ve meslek odalarının onayları geri getirilmelidir. Bu onay işlemlerine inceleme onayları da eklenerek binaya ait bütün riskler pasif ve aktif önlemlerle bina inşaatına başlanmadan test
edilmelidir. Bu sayede yönetmelik ve standartlar ile gerekli sistemler projeye yansıtılmalıdır. Özellikle endüstriyel tesislerin kabul komisyonlarında itfaiye ve ilgili meslek odalarından ilgili teknik uzmanlar ile İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSG) uzmanlarının bulundurulması zorunlu hale getirilmelidir. Her tür yangın/patlama, kaza ve ölümleri engellemek için “önce insan, önce insan hayatı, sıfır kaza” ana prensip olmalıdır. Kuruluş amacı ülke genelinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesi için tavsiyelerde bulunmak, çalışmalarında ulusal ve uluslararası gelişmeleri ve ülke koşullarını göz önünde bulundurmak, çalışma hayatının iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevcut şartlarının iyileştirilmesi, güvenlik kültürünün ülke genelinde yaygınlaştırılması amacıyla üyelerin işbirliği içinde çalışmasını esas almak ve tarafların görüş ve düşüncelerinin
alınmasını sağlamak olan Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi etkin bir şekilde çalıştırılmalıdır. İSG tedbirleri eksiksiz olarak alınmalı ve işyeri denetimleri ile iş güvenliği denetimleri artırılmalı, denetimler şeffaf bir biçimde sendikalar ve meslek odalarıyla paylaşılmalı, işyeri denetimlerinde tespit edilen uygunsuzluklarda “caydırıcı” idari ceza işlemleri mutlaka uygulanmalıdır. İşyerlerinde önlem almanın esasen işveren yükümlülüğü olduğu gerçeği bilinmeli, kamu ve adli makamlar buna göre karar almalıdır. Bilindiği üzere yangınlar sadece tesisler için değil, çevreleri için de risk oluşturur. Bu nedenle belediyelerin imar ve ruhsatlandırma işlemleri disipline edilmeli, sanayi tesisleri ve imalathane türü işletmeler toplu yaşam ve iskân alanlarının dışına çekilmeli, yapı denetimi, imar, çalışma, iş yasaları ve ilgili tüm mevzuat buna göre düzenlenmeli, mahalle
84 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 84
9.08.2019 18:14
araları ve konutlaşmanın olduğu alanlarda sanayi işletme ruhsatları verilmemeli, sanayi kuruluşları mümkün olduğunca OSB’lerde veya fiziksel olarak bağımsız/ uygun mekânlarda olmalıdır. Örnek vermek gerekirse bir tekstil üretim tesisinin hemen yanına madeni yağ üretimi tesisinin kuruluşu veya varlığının riski artıracağı açıktır, bu sebeple bu tür uygulamalara izin verilmemelidir. Yerel yönetimlerce, mekanik tesisat konusunda proje üreten müellif ve uygulayıcı firmaların bünyesinde Odamızca yetkilendirilmiş makina mühendisleri olup olmadığı kontrol edilmelidir. Projelerin ilgili meslek odalarının mesleki denetimlerinden geçirilmesi ve tesisatların ulusal, uluslararası teknik mevzuatlar kapsamında yapılması sağlanmalıdır. Tesislerin uluslararası kabul görmüş standart ve teknik şartnameler çerçevesinde sürekli olarak bakım ve periyodik kontrollerinin yapılarak işler durumda kalması sağlanmalıdır. Denetimler ve periyodik kontroller sırasında ruhsat bilgilerinin güncelliğinin kontrolü, otomatik yangın söndürme sistemlerinin devre dışı bırakılıp bırakılmadığı, başka amaçlarla kullanılıp kullanılmadığı, yangın kompartımanların iptal edilip edilmediği, “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” gereğince yangın tesisatlarının projesine uyumluluğu, tesisatın kontrolü, duman tahliye sisteminin çalışıp çalışmadığı, yangın pompalarının performans testleri yılda en az bir kez yapılmalı, acil durum tahliye planı, uygun kaçış yolu, merdivenler ve yeterli sayı ve genişlikte kaçış kapıları, yine yüksek katlı binalarda yangın kaçış mahalleri/ yangın merdivenleri, kapıları ve
merdiven sahanlığı basınçlandırılması ölçümleri yapılarak uygunluğu kontrol edilmelidir. Kamu kurumları denetimlerini sıklaştırmalı ve denetimler sırasında “İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik” ve “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” doğrultusunda firmaların çalışanları yangın eğitimi almalı, yangın senaryosu uygulamaları gerektiğinde itfaiye ile birlikte sıklıkla prova edilmeli, yangın tatbikatları aracılığıyla ilgili kuruluş ve personelinin olası yangınlara hazırlıklı olup olmadıkları denetlenmelidir. Yangın nedenleri ve hasarları üzerine veri ve bilgilerin toplandığı Yangın Bilgi Bankası kurulmalı edinilen bilgiler doğrultusunda “Binaların Yangından Korunması Yönetmeliği”nin ve “İSG Yönetmeliği”nin revize edilmesi için TMMOB, Tabipler Birliği, belediyeler, sendikalar, işveren temsilcileri, sigorta şirketleri ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan oluşan ortak bir Çalışma Grubu kurulmalıdır. Binalarda Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca uygulamaya konulan “Asansör Yönetmeliği” kapsamında Odamız ile Belediyeler arasında yapılan protokoller uyarınca yapılan Asansör Periyodik Kontrollerine benzer bir
Kamu kurumları denetimlerini sıklaştırmalı ve denetimler sırasında “İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik” ve “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” doğrultusunda firmaların çalışanları yangın eğitimi almalı, yangın tatbikatları aracılığıyla ilgili kuruluş ve personelinin olası yangınlara hazırlıklı olup olmadıkları denetlenmelidir. uygulamanın Endüstriyel Tesisler Yangın Tesisatı Periyodik Kontrolleri için de yapılmasına yönelik gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Son olarak, bütün itfaiye teşkilatları, meslek odaları ve İş Teftiş Kurulu arasında koordinasyon kurularak kamusal denetimin sağlanması ve nihai çözümlere yönelik adım atılmalıdır.
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 85
guvenlik yonetim 73.indd 85
9.08.2019 18:14
YANGIN GÜVENLİĞİ
Yangın korunumunda temiz gazlı söndürme sistemlerinin kullanımı Efektif bir söndürme işlemi için ve herhangi insan sağlığına aksi bir durum gözlemlenmemesi için; “doğru mühendislik ve tasarım” olmazsa olmazdır. Ülkemizde de birçok projede, uygunsuz tasarım yahut mühendislik sonucu yangın söndürmede yetersizlikler görülmekle birlikte, ölümlü vakalara da maalesef rastlanabilmektedir. Emre KARABATAK/ Yönetici Ortak EVENOS YANGIN GÜVENLİK SİSTEMLERİ
T
emiz gazlı söndürme sistemleri, su yahut diğer söndürücü ajanların zarar verebileceği ekipman yahut malzemelerin bulunduğu ortamlarda kullanılmaktadırlar. Dolayısıyla kullanımlarındaki asıl amaç, yangın söndürme işleminin efektif bir şekilde gerçekleştirilmesiyle beraber; mahal içerisinde bulunan malzemelerin zarar görmemesini sağlamaktır. Başlıca örnek kullanım alanları olarak; alçak ve orta gerilim odaları, ana elektrik pano odaları, server odaları, UPS odaları, önemli dokümanların bulunduğu arşivler, IT odaları, müzeler gibi mahaller verilebilir.
İnsan bulunan yerlerde kullanım Temiz gazlı söndürme sistemlerinin bir diğer önemli özelliği ise, içerisinde insan bulunan mahallerde güvenle kullanılabilmesidir. Tüm temiz gazlı söndürme istemleri, doğru mühendislik, tasarım ve uygulama yapıldığı takdirinde;
insan bulunan mahallerde herhangi bir tehlike arz etmemekte ve kullanılabilmektedir. Dolayısıyla bu sistemlerde kullanılan ajanların, insan sağlığına zararı gözlemlenmemiştir, dolayısıy-
la boğucu ve toksik özellikleri yoktur. Temiz gazlı söndürme sistemlerinin en genel olarak kullanılanları; Halocarbon olarak adlandırılan HFC-227ea (FM200) ve FK-5-1-12
86 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 86
9.08.2019 18:14
(Novec 1230) ile beraber Inert gazlı sistemler olan IG-01, IG100, IG-541 ve IG-55 temiz gazlı söndürme sistemleridir. Her bir sistemin kendi içerisinde tasarımsal ve mühendislik hesaplamaları farklılık göstermektedir. Efektif bir söndürme işlemi için ve herhangi insan sağlığına aksi bir durum gözlemlenmemesi için; yukarıda da bahsedilen “doğru mühendislik ve tasarım” olmazsa olmazdır. Keza ülkemizde de birçok projede, uygunsuz tasarım yahut mühendislik sonucu yangın söndürmede yetersizlikler görülmekle birlikte, ölümlü vakalara da maalesef rastlanabilmektedir. Temiz gazlı söndürme sistemleri tasarımı birçok girdi ile yapılabilmektedir. Söndürme sistemi kurulacak mahalin sıcaklığı, rakımı (ve bunun bir sonucu olarak atmosferik basıncı), hacmi, oda içerisinde bulunan ekipman ve malzemelerin cinsi gibi faktörler bu girdiler arasındadır ve her
biri tasarım hesaplamalarında rol oynamaktadır. Tüm bunların yanında, tüm bileşenler aynı olduğu takdirinde bile, tasarım parametreleri standartlar arası fark gösterebilmektedir. “Türkiye Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik” standardında, temiz gazlı söndürme sistemleri teknik tasarımı ile alakalı bir bölüm yahut açıklama yeterli düzeyde bulunmamaktadır. Bununla beraber, yine bu standart uyarınca, konu ile alakalı yeterli hüküm bulunmayan hususlarda Avrupa Standartları esas alınmalıdır. Türk veya Avrupa Standartlarında düzenlenmeyen hususlarda, uluslararası geçerliliği kabul edilen standartlar da kullanılabilir. Dolayısıyla bu ibarelerden de çıkarılacak sonuç, tasarımda Amerika yahut başka bir standart yerine, Avrupa standardı olan ve temiz gazlı söndürme sistemleri tasarımını anlatan EN “15004 Fixed Firefighting Systems” standardı baz alınmalıdır.
“Türkiye Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik” standardında, temiz gazlı söndürme sistemleri teknik tasarımı ile alakalı bir bölüm yahut açıklama yeterli düzeyde bulunmamaktadır. Konu ile alakalı yeterli hüküm bulunmayan hususlarda Avrupa Standartları esas alınmalıdır. NFPA normları yerine, EN 15004 normları kullanılmalı Türkiye’de birçok projede görülen ve sık yapılan hatalardan biri de, tasarımlarda Amerikan standartları olan NFPA normlarının kullanılmasıdır ve NFPA normlarının işaret ettiği değerler, EN 15004 standardına kıyasla düşüktür. Bu durum da NFPA normlarının bazı yetkili mercilerce ve mühendislerce, tasarımda yetersiz kaldığı konusunda fikir birliğine varmalarına neden olmaktadır. Dolayısıyla dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan biri de, Türkiye içerisinde yapılan ve tasarlanan projeler için, tasarımda NFPA normları yerine, EN 15004 normlarının kullanılması gerekliliğidir.
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 87
guvenlik yonetim 73.indd 87
9.08.2019 18:14
YANGIN GÜVENLİĞİ
Uçak hangarlarındaki yüksek genleşmeli köpüklü söndürme sistemi uygulamaları Günümüzde hem sivil havacılık firmaları hem de askeri üslerde uçak hangarlarının gerek yangından korunum sistemleri gerekse diğer mekanik tesisat ekipmanları son teknolojinin gerekliliklerine göre tasarlanmaktadır. Ozan KORKMAZ/ Köpüklü Söndürme Sistemleri Satış Yöneticisi TYCO Türkiye
T
üm dünyada havacılık endüstrisinin gelişimine paralel olarak artan özel ve kurumsal uçak sayıları, bu uçakların bakımlarının yapıldığı, görevleri dışında park edildiği uçak hangarlarının da sayısının artmasına neden olmuştur. Günümüzde hem sivil havacılık firmaları hem de askeri üslerde uçak hangarlarının gerek yangından korunum sistemleri gerekse diğer mekanik tesisat ekipmanları son teknolojinin gerekliliklerine göre tasarlanmaktadır. Bakımları yapılan, görevleri dışında park edilen uçakların değerleri ile kıyaslandığında herhangi bir yangın riskinden korunmalarının riske atılmaması gerektiği aşikardır. Dünya genelinde uçak hangarlarda takip edilen standart NFPA 409 Uçak Hangarlarının Yangından Korunum Sistemleri Standartıdır. NFPA 409 çeşitli çözüm önerileri sunar ve uçak hangarının boyutları, inşaai yapısına göre gruplandırarak en uygun çözüm önerilerini listelendirmiştir.
ŞEKİL 1: Uçak hangarlarının genel görünüşü Uçak Hangarlarının Grup tiplerine göre en uygun olabilecek koruma şekilleri: Düşük genleşmeli köpük sistemi ve
kendinden salınımlı monitör kullanımı ile Yüksek genleşmeli Köpük Jeneratörü Kullanımı ile Yangın algılama sistemi için de en sağlıklı çözümün alev dedektörü kullanımı olduğu günümüzde kanıtlanmıştır. Köpüklü söndürme sisteminde düşük genleşmeli köpüklü söndürme sisteminin kullanımı daha büyük su deposu ihtiyacı ve daha yüksek kapasitedeki yangın pompası ihtiyacı doğuracaktır. Uygulamayı yapacak firma ve son kullanıcının opsiyonları değerlendirirken tüm faktörleri göz ününde bulundurması gerekir. Yüksek Genleşmeli Köpüklü Söndürme Sistemi, sprinkler(yağmurlama) sistemi ile kullanımında ya da tek başına kullanımında düşük su ihtiyacı olması açısından önemli ölçüde fark yaratmaktadır.
ŞEKİL 2: Köpük jeneratörü şematik gösterimi Ayrıca düşük genleşmeli köpük sistemlerinde kullanılan AFFF (1-3% konsantrasyonda) türü köpük konsantreleri florin içerikli olup çevreye
olan zararı görece daha fazladır. Yüksek genleşmeli köpük sisteminde kullanılan köpük sıvısı florin içermeyip çevreye olan zararları minimum seviyededir. Yüksek Genleşmeli köpüklü söndürme sistemi kompenentlerinin bir arada kullanılarak bağımsız gözlemci firmalar tarafından test edilerek akredite edilmesi elzemdir. Sistem ekipmanlarından köpük tankı, köpük konsantresi, köpük-su karışımı yapan dozlama ekipmanı ve köpük boşaltımı yapılan jeneratörlerin standartlara uygunluğu, teorik olarak hesaplanan tasarım kriterlerini karşılayıp karşılamadığını test etmek hayati önem arz etmektedir. Günümüzde UL (Underwriters Laboratories) ve FM (Factory Mutual) gibi bağımsız kuruluşlar üreticilerin kendilerine sunduğu sistem çözümlerini ve malzemeleri kendi kriterlerine göre test etmektedirler. Bu testler en riskli koşullar göz önünde bulundurularak yapılmaktadır. Tyco olarak kısa süre önce kabul testleri yapılan İstanbul Havaalanı LMH Hat ve Bakım Hangarı’nın başta yüksek genleşmeli köpüklü söndürme sistemi ve diğer ekipmanların tedariğini yapmanın haklı gururunu yaşıyoruz. Tasarım aşamasından, malzeme montajlarına ve sistemi testine kadar olan süreçte yer aldığımız projede UL/ FM sistem onaylı malzeme tercihinin önemini bir kere daha tecrübe etmiş olduk. Unutmayalım, havacılıkta işi şansa bırakmaya yer yoktur.
88 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 88
9.08.2019 18:14
guvenlik yonetim 73.indd 89
9.08.2019 18:14
guvenlik yonetim 73.indd 90
9.08.2019 18:14
ABONE FORMU
ABONELİK BİLGİLERİ GÜVENLİK YÖNETİMİ DERGİSİNE 1 YILLIK ABONE OLMAK İSTİYORUM. ADI, SOYADI : FİRMA ADI : DOĞUM TARİHİ/YERİ: DERGİ TESLİM ADRESİ ADRES
:
POSTA KODU / SEMT / ŞEHİR DİĞER BİLGİLER: MESLEK
:
:
TEL
:
FAX
:
GSM
:
FATURA ADRESİ: ADRES:
POSTA KODU / SEMT /ŞEHİR VERGİ NO / DAİRESİ Güvenlik Yönetimi Dergisi’nin 1 yıllık abonelik bedeli 100 TL. + KDV’dir. Abonelik bedelini İş Bankası - Perpa Şubesi - Hesap No: 1188 0542685 IBAN: TR76 0006 4000 0011 188054268 yatırdıktan sonra dekontun fotokopisi ile birlikte bu formu doldurarak 0212 210 54 45’e fakslayabilir ya da info@guvenlikyonetimi.com adresine mail atarak hemen abone olabilirsiniz. Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 91
guvenlik yonetim 73.indd 91
9.08.2019 18:14
92 n Güvenlik Yönetimi Ağustos 2019
guvenlik yonetim 73.indd 92
9.08.2019 18:14
Ağustos 2019 Güvenlik Yönetimi n 93
guvenlik yonetim 73.indd 93
9.08.2019 18:14
R
E
K
L
A
M
I
N
D
E
92
25
13
21
11
4-5
19
27
90
1-ÖKİ
43
67
53
A.K.İ.
2-3
96
23
35-45
15
6-7
Ö.K.
89
49
A.K.
55
39
95
71
K
S
17
guvenlik yonetim 73.indd 94
9.08.2019 18:14
guvenlik yonetim 73.indd 95
9.08.2019 18:14
guvenlik yonetim 73.indd 96
9.08.2019 18:15