Meer kwaliteit, minder kosten: hoe?

in te willen voeren. In de recente literatuur vindt men daarvoor steun, maar ook scepsis: kan de zorg als algemeen goed voor de samenleving aan meer vrijgelaten krachten van marktpartijen in het spel van vraag en aanbod worden overgelaten? (Bijvoorbeeld Deaton, 2000; Zorg in Zicht, aug. 2005; Leemhuis-Stout 2006; Mol, 2006.) Hoogervorst heeft groots onthaal voor zijn wijzigingen in Duitsland mogen ervaren. In Amerika is literatuur te vinden die uitgesproken voor of tegen marktwerking is. In de Nederlands politieke arena lijkt een ontwikkeling in de richting van meer marktwerking zich af te tekenen, maar de race daarvoor is niet zonder meer gelopen (vgl. CTG ZAio, 2006; Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, september 2006). Het gaat hierbij om de discussie over de verdere ontwikkeling van marktwerking in de zorg. En, eerlijk bekend, ontwikkelt mijn denken zich in een grotere voorkeur voor meer en dus minder gereguleerde, markwerking. Dat zal ook uit dit stuk blijken.

Meer kwaliteit, minder kosten: hoe?

In de afgelopen decennia zijn natuurlijk meerdere pogingen gedaan om de kosten van zorg te beperken en de kwaliteit te vergroten. Een overzicht hiervan geven zou een studie apart zijn, ofschoon het interessant is vanuit de vraag wie daarin zijn belangen en interessen kan doorzetten. Aanleiding voor deze studie was de publicatie van het boek ‘Consumer driven health care’ door Regina Herzlinger (Herzlinger, 2005): Een idee en filosofie over de wijze waarop de gezondheidszorg in de Verenigde Staten zou moeten veranderen. Het kenmerk ‘Consumer driven’ had voor mij direct sterke associaties met de in de marketingtheorieën opkomende interesse voor ‘consumer value’ (zie verder). Dat sprak mij sterk aan. En als consultant wilde ik me dan ook verdiepen in de vraag: op welke wijze zijn in de concrete zorg klantwaarden voor patiënten te vergroten, daarmee de wens ‘meer kwaliteit voor minder geld’ nadrukkelijk een economische betekenis gevend. Nadrukkelijk, omdat dit voor mijn vak en voor ons bureau Van Spaendonck management consultants een perspectief biedt in waardeontwikkeling voor onze doelgroep ziekenhuisbestuurders en -managers.

Naast de ideeën van ‘consumer driven health care’ waren ons natuurlijk al andere ideeën bekend die of vanuit het perspectief van zorgverlening zelf (zorgpaden en ‘joint care’), of vanuit betere coördinatie van zorg (‘integrated care’), zijn ontwikkeld. En wat bleek, ook de bekende marketing professor Michael Porter is recent (Porter en Teisberg, juli 2006) met zijn evaluatie en voorstel gekomen voor inrichting van zorg vanuit het idee: ‘Redefining health care, creating value based competition on results.’ Het is een uitwerking van zijn ideeën over waardecreatie in business (Porter 1985) naar de zorg toe.