Sem 3

SEMINARIE 3: SYSTEEMTHEORIE

Zelfstudiepakket Algemene Psychologie

Algemene Psychologie.

1

Eva Adriaensens Henk Sap

Š 2015-2016 Arteveldehogeschool

Algemene Psychologie.

2

Š 2015-2016 Arteveldehogeschool

SEMINARIE 3: SYSTEEMTHEORIE (2 DELEN)

DOELSTELLINGEN

1. De student kan met eigen woorden de uitgangspunten van een systeemtheoretische benadering omschrijven.

2. De student kan de uitgangspunten van een systeemtheoretische benadering herkennen in de concrete deeltheorieĂŤn van de systeemtheoretische benadering.

3. De student kan de uitgangspunten van een systeemtheoretische benadering vergelijken met de uitgangspunten van andere psychologische benaderingen en de verschillen en de gelijkenissen duiden.

4. De student kan een aantal kritische bedenkingen bij een systeemtheoretische benadering maken en genuanceerd bespreken.

5. De student kan de begrippen: systeem, subsysteem en suprasysteem met eigen woorden omschrijven, herkennen in concrete situaties en illustreren met eigen voorbeelden.

6. De student kan de kenmerken van een systeem met eigen woorden omschrijven, herkennen in concrete situaties en illustreren met eigen voorbeelden.

7. De student kan met eigen woorden uitleggen hoe een systeem steeds een regelgeleid systeem is, kan dit mechanisme herkennen in concrete situaties en illustreren met eigen voorbeelden.

8. De student kan met eigen woorden uitleggen wat impliciete en expliciete regels binnen een systeem zijn, die herkennen in concrete situaties en eigen voorbeelden van impliciet en expliciete regels geven.

9. De student kan het begrip totaliteit met eigen woorden omschrijven, herkennen in concrete situaties en illustreren met eigen voorbeelden.

10.De student kan met eigen woorden uitleggen hoe een systeem niet optelbaar is, kan dit mechanisme herkennen in concrete situaties en illustreren met eigen voorbeelden.

11 De student kan met eigen woorden uitleggen hoe relaties in een systeem niet eenzijdig zijn, kan dit mechanisme herkennen in concrete situaties en illustreren met eigen voorbeelden.

Algemene Psychologie.

3

Š 2015-2016 Arteveldehogeschool

12 De student kan met eigen woorden uitleggen hoe een systeem functioneert op basis van feedback en evenwicht, kan deze mechanismen herkennen in concrete situaties en illustreren met eigen voorbeelden.

13.De student kan met eigen woorden uitleggen wat kalibrering is binnen een systeem, kan dit mechanisme herkennen in concrete situaties en illustreren met eigen voorbeelden.

14 De student kan met eigen woorden het begrip equifinaliteit uitleggen, kan dit mechanisme herkennen in concrete situaties en illustreren met eigen voorbeelden.

Algemene Psychologie.

4

Š 2015-2016 Arteveldehogeschool

Algemene Psychologie.

5

Š 2015-2016 Arteveldehogeschool

LEERPAD

0

Info seminarie 3: Doelstellingen, Leerpad en Opdracht

1

Lees een eerste keer de paragraaf over de uitgangspunten van de systeemtheorie en de kenmerken van systemen door.

2

Lees daarna de paragraaf over de uitgangspunten nog eens grondig. Bekijk hierbij ook de Power PointÂŽ Probeer te begrijpen waar het om gaat.

Vat met eigen woorden samen waar het om gaat.

Maak de multiple-choice oefening over de systeemtheorie

3

Bestudeer nu de paragraaf over de systeemkenmerken.

Probeer te begrijpen waar het om gaat.

Vat met eigen woorden samen waar het om gaat.

Herformuleer de doelstellingen in vraagvorm en beantwoordt deze vragen.

Neem nu de tijd om de open opdrachten te beantwoorden op de linkerzijde van de cursustekst.

Zoek vooral naar concrete voorbeelden in je omgeving waarin je die begrippen herkent.

Probeer op basis daarvan ook zelf voorbeelden te verzinnen.

Maak het kruiswoordraadsel over de systeemkenmerken Maak de multiple-choice toets over de systeemkenmerken

Algemene Psychologie.

6

Š 2015-2016 Arteveldehogeschool

4

Probeer de opdracht bij dit seminarie 3 op te lossen.

5

Maak een samenvatting van dit hoofdstuk.

6

Memoriseer de leerstof.

Algemene Psychologie.

7

Š 2015-2016 Arteveldehogeschool

Algemene Psychologie.

8

Š 2015-2016 Arteveldehogeschool

OPDRACHT BIJ SEMINARIE 3: SYSTEEMTHEORIE

Pas de kenmerken van een systeem toe op de manier waarop jullie groep Professionele Ontwikkeling of Communicatie functioneert. Geef dus bij elk kenmerk van dit systeem een voorbeeld dat dit kenmerk illustreert.

Elk systeem is een open systeem

Elk systeem maakt deel uit van een suprasysteem

Elk systeem is een regelgeleid systeem

Elk systeem is niet-optelbaar

In elk systeem zijn de relaties niet-eenzijdig

Elk systeem streeft naar homeostase

Elk systeem wordt gekenmerkt door equifinaliteit

Algemene Psychologie.

9

Š 2015-2016 Arteveldehogeschool

RIGTER

SEMINARIE 3: SYSTEEMTHEORIE: UITGANGSPUNTEN (DEEL 1 van 2 DELEN) .. 229 1

Uitgangspunten van de systeemtheorie

1.1

De systeemtheorie is een manier van denken waarbij aandacht gaat naar con-textgegevens.............................................................................................................. 229 De systeemtheorie is een manier van denken die thuishoort in verschillende wetenschappen ......................................................................................................... 229 De systeemtheorie is een manier van denken waarbij de nadruk ligt op het dynamisch karakter van de realiteit ............................................................................. 230

1.2 1.3

2

De geschiedenis van de systeemtheorie in de psychologie ................... 237

3

Uitgangspunten van de systeemtheorie in de psychologie

3.1 3.2 3.3 3.4

Gedrag situeert zich in een systeem Gedrag is interactioneel Gedrag varieert naargelang de context Gedrag situeert zich in het hier en nu ............................................................. 230

4

Geciteerde werken

INDEX

algemene systeemtheorie, ................... 9 BOSZORMENYI-NAGY, .......................... 9 contextuele stroming, .......................... 9 MINUCHIN, ........................................... 9

Algemene Psychologie.

Palo–Altogroep, .................................... 9 Paul WATZLAWICK, .............................. 9 structurele benadering, ....................... 9

10

© 2015-2016 Arteveldehogeschool

INHOUDSOPGAVE

SEMINARIE 3: SYSTEEMTHEORIE: UITGANGSPUNTEN (DEEL 1 van 2 DELEN) ...... 3 1

Uitgangspunten van de systeemtheorie .................................................. 5

1.1

De systeemtheorie is een manier van denken waarbij aandacht gaat naar contextgegevens. .................................................................................................................. 5 De systeemtheorie is een manier van denken die thuishoort in verschillende wetenschappen ............................................................................................................. 7 De systeemtheorie is een manier van denken waarbij de nadruk ligt op het dynamisch karakter van de realiteit ................................................................................. 7

1.2 1.3

2

De geschiedenis van de systeemtheorie in de psychologie ....................... 9

3

Uitgangspunten van de systeemtheorie in de psychologie ..................... 11

3.1 3.2 3.3 3.4

Gedrag situeert zich in een systeem....................................................................... 11 Gedrag is interactioneel ......................................................................................... 11 Gedrag varieert naargelang de context .................................................................. 11 Gedrag situeert zich in het hier en nu .................................................................... 13

4

Geciteerde werken................................................................................ 15

Algemene Psychologie.

11

Š 2014-2015 Arteveldehogeschool

RIGTER

SEMINARIE 3: Systeemtheorie: KENMERKEN VAN SYSTEMEN (DEEL 2 VAN 2 DELEN) 1

Elk systeem is een open systeem ......................................................... 238

2

Elk systeem maakt deel uit van een suprasysteem............................... 238

3

Elk systeem is een regelgeleid systeem................................................ 239

4

Elk systeem is niet-optelbaar .............................................................. 240

5

In elk systeem zijn de relaties niet-eenzijdig ........................................ 240

6

Elk systeem streeft naar homeostase .................................................. 241

7

Elk systeem wordt gekenmerkt door equifinaliteit .............................. 241

8

Geciteerde werken

INDEX

circulaire feedback processen,........... 15 dynamisch evenwicht, ........................ 15 equifinaliteit, ...................................... 19 expliciete regels, .................................. 9 gedragspatronen, ................................. 9 het principe van niet-eenzijdigheid, .. 11 het principe van niet-optelbaarheid, . 11 impliciete regels, .................................. 9 kalibrering, ......................................... 17 mythes, ................................................. 9

Algemene Psychologie.

negatieve feedback, ........................... 15 open systeem, ...................................... 5 positieve feedback, ............................ 13 regels, ................................................... 7 subsysteem, ......................................... 5 suprasystemen, .................................... 5 systeemidealen, ................................... 9 trapfunctie, ........................................ 17 zelfregulerend vermogen, ................. 13

12

Š 2014-2015 Arteveldehogeschool

INHOUDSOPGAVE

SEMINARIE 3: SYSTEEMTHEORIE: KENMERKEN VAN SYSTEMEN (DEEL 2 VAN 2 DELEN.............................................................................................................. 3 1

Elk systeem is een open systeem ............................................................. 5

2

Elk systeem maakt deel uit van een suprasysteem................................... 5

3

Elk systeem is een regelgeleid systeem.................................................... 7

4

Elk systeem is niet-optelbaar ................................................................ 11

5

In elk systeem zijn de relaties niet-eenzijdig .......................................... 11

6

Elk systeem streeft naar homeostase .................................................... 13

7

Elk systeem wordt gekenmerkt door equifinaliteit ................................ 19

8

Geciteerde werken................................................................................ 21

Algemene Psychologie.

13

Š 2014-2015 Arteveldehogeschool

Algemene Psychologie.

14

Š 2014-2015 Arteveldehogeschool