BIZIKIDETZA PLANA
“Gainerakoekin bizitzea da hezkuntzaren funtsezko helburua eta gaur egungo hezkuntza-sistemen erronka nagusietakoa. Bere horretan balio handiko ikaskuntza izateaz gain, ezinbestekoa ere bada gizarte demokratikoagoa, solidarioagoa, kohesionatuagoa eta baketsuagoa lortzekotan�. XXI. menderako hezkuntzari buruzko Nazioarteko Batzordeak UNESCOri igorritako txostena
EOI Barakaldo HEO - Bizikidetza Plana
AURKIBIDEA
1. 2. 3. 3.1. 3.2. 3.3. 4. 5. 6. 7. 7.1. 7.2. 7.3. 7.4. 7.5. 7.6. 7.7. 7.8. 7.9. 7.10 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.
Or. Sarrera.......................................................................................................... 3 Bizikidetza Planaren helburuak ................................................................... 4 Barakaldoko HEOren ezaugarriak............................................................... 4 Kokapena eta ezaugarriak............................................................................ 4 Baliabide materialak eta eremuak................................................................ 5 Hezkuntza-komunitatea ............................................................................5-6 Gure ikastetxeko bizikidetzari buruzko diagnostikoa ................................. 6 Ikastetxeko bizikidetza hobetzeko jardunbideak......................................6-7 Bizikidetza Batzordea...............................................................................7-8 Bizikidetza-arauak ....................................................................................... 8 Bizikidetza-arauei atxikitako printzipioak................................................... 8 Bizikidetza-arauei atxikitako ikasleen eskubideak ..................................... 8 Bizikidetza-arauak ikasgelan....................................................................... 9 Ikastetxeko bizikidetza-arauekiko jokabide desegokiak .......................... 10 Ikastetxeko bizikidetza-arauekiko jokabide desegokiak zuzentzea eta horretarako eskumenak .........................................................................10-11 Ikastetxeko bizikidetzaren aurkako jokabideak. Zuzenketak ezartzeko eskumenak ............................................................................11-12 Ikastetxeko bizikidetza-arauen aurka doazen jokabideak zuzentzea eta horretarako eskumenak ...................................................... 12 Ikastetxeko bizikidetzaren aurkako jokabide larriak ............................12-13 Ikastetxeko bizikidetzaren aurkako jokabide larriak zuzentzea eta horretarako eskumenak ...................................................................13-14 Neurri zuzentzaileei buruzko gogoetak ..................................................... 14 Erreklamazioak.......................................................................................... 15 Gorabeherak bildu eta kudeatzeko prozedura ......................................15-16 Hezkuntza-eremuan gerta litezkeen jazarpen moral edo sexu-jazarpenetarako jarduera-protokoloa ................................................ 16 Laneko gatazketarako jarduera-protokoloa ............................................... 16 Bizikidetza plana zabaltzea, jarraipena egitea eta ebaluatzea ................... 16 Amaierako neurriak ................................................................................... 17 Onartzea..................................................................................................... 17 I. ERANSKINA. Ikasgelako bizikidetza-arauak....................................... 18 II. ERANSKINA. Gorabeheren partea ...................................................... 19 III. ERANSKINA. Gorabeheren partea..................................................... 20
2
EOI Barakaldo HEO - Bizikidetza Plana
1. SARRERA Hizkuntza Eskola Ofizial bateko jarduera hizkuntzen ezagutza linguistiko, pragmatiko eta funtzionalak barneratzean eta prozesu horrek eskatzen dituen trebetasunak edo gaitasunak garatzean datza. Helburu hori lortzeko ezinbestekoa da ikaskuntza-prozesua bultzatuko duen lan-giro ordenatua, koherentea eta koordinatua izatea, bai eta diziplina eta helburu bateratu hori dugun kontzientzia ere. Horiexek dira pertsonari eta talde osoari ezarritako helburuak lortzen lagunduko dizkioten ohiturak eta jokabideak sortzeko oinarriak. Oro har, horiexek dira, bere horretan, bizikidetza-arauen oinarriak, bizikidetza helburu bateratuak lortzeko elkarrekin aritzeko borondatea dela jotzen baitugu. Hain zuzen, ildo horretan, aintzat hartu beharreko balioak eta horiek eskuratzeko prozedurak eta arauak adostu behar ditugu. Hezkuntzaren, eta zehatzago hizkuntzen irakaskuntzaren helburua zera da: norberaren gizartearen kultura eta ikasi nahi duen hizkuntzan mintzatzen den gizartearen kultura ezagutzen dituelarik, helburu bateratuak lortzeko jarduera-irizpide argiak eta elkarrekin lankidetzan aritzeko borondatea duten pertsonak lortzea. Irakaskuntza mota horren ezaugarri bereziak direla-eta, komunitateko kideen artean oso harreman bereziak sortzen dira. Halako ikastetxeetara datozen ikasleen ezaugarriei dagokionez, talde heterogeneo samarra da, estimuluaren eta ikaskuntzaren aurrean oso era desberdinetan erreakzionatzen duena: zentzu horretan, badira ikasle helduak, bere ikaskuntzaprozesuaren arduradun direnak, eta badira ikasle adingabeak ere, ezagutzak garatzeko interesa duen ikaslearen eginkizuna betetzen duten aldi berean, irakaskuntza-prozesuan legezko arduradunen parte hartzea behar dutenak. Bizikidetza Planaren agiriak Barakaldoko Hizkuntza Eskola Ofizialean bizikidetzari lotutako antolakuntza eta funtzionamendua zehazteko balio du, eta ikastetxean ezarri beharreko bizikidetza arauaren ildo nagusiak zehazten ditu. Honako araudi honetan oinarritzen da: • •
•
Euskal Eskola Publikoaren Legea, besteak beste, “ematen den hezkuntzaren izaera hezkidea bermatzea” helburu duena. Euskadiko emakumeen eta gizonen berdintasunerako Legea, "gatazka ebazteko bide baketsuak eta sexuaren berdintasunarekiko eta aniztasunarekiko errespetuan oinarritzen diren bizikidetza-ereduak” azpimarratzen dituena. Euskal Autonomia Erkidegoko unibertsitatetik kanpoko ikastetxeetako ikasleen eskubideei eta betebeharrei buruzko Dekretua. Dekretuak dioenez, “ikasle guztiek dute euren osotasun fisiko, psikiko eta morala eta duintasun pertsonala errespetatua izateko eskubidea”.
Agiri honen idazketa ikastetxeko bizikidetzan sor litezkeen arazo eta gatazkak prebenitzera bideratuta dago.
3
EOI Barakaldo HEO - Bizikidetza Plana
Bizikidetza Plana ikastetxeko Hezkuntza Komunitate osoari zuzenduta dago: irakasleak eta irakasle ez diren langileak, ikasleak eta ikasle adingabeen legezko tutoreak. 2. BIZIKIDETZA PLANAREN HELBURUAK Honako hauek dira ikastetxeko bizikidetza-planaren helburu orokorrak: • • •
•
• • • •
•
•
Hezkuntza-komunitateko kide guztiak jabetzea ikastetxean bizikidetza sustatzea eta giro positiboa lortzea guztien ardura eta eginkizun bateratua dela. Bizikidetza hobetzeak eta hezkuntza-giro hobea lortzeak irakasteko eta ikasteko zeregina errazten duela barneratzea. Hezkuntza-komunitatean giro ona bultzatzea, hau da, ikastetxeko jarduera guztiak egiten laguntzeko balio positiboak sustatuko dituen elkarrekiko errespetuzko eremua sortzea, irakaskuntza-esparruan nahiz esparru administratiboan, ikastetxearen hezkuntza-asmoarekin bat. Hala, hezkuntzakomunitateko kideen arteko gatazkak saihestu nahi dira, guztiak ere irabazle ateratzeko moduan. Eskolaz kanpoko jardueren eta jarduera osagarrien bidez, ikastetxeko hezkuntzaasmoetan jasotako bizikidetza egokia eta balioak sustatzea, eta jarduera horiek gainerako irakaskuntza-jardueretan txertatzea. Hezkuntza-komunitateko kide guztiek errespetatu beharko duten bizikidetzaarauen sistema prestatu eta ezagutzera ematea. Hezkuntza-komunitateko kideek hartutako erabakiak adostea, betiere norberaren ardurapean dagoen esparruan. Hezkuntza-komunitateko kideek euren eskubideak bermatzeko bideak jakinaraztea, bide horretatik gatazkak ebatzi ahal izateko. Gure ikastetxean arauen onarpen- eta betetze-maila hobetzea ekarriko duten balio, jarrera eta ohiturak bultzatzea, eta aniztasunarekiko errespetuan eta emakume eta gizonen arteko berdintasunean aurrera egitea. Ikastetxean sor litezkeen gatazkak prebenitu, antzeman, tratatu, jarraitu eta ebazteko bideak bultzatzea, eta horiek guztiak ikasteko eskarmentutzat erabiltzea. Gure hezkuntza-komunitatea osatzen duten sektoreek ikastetxeko bizikidetzari lotuta proposatuko duten beste edozein helburu.
3. BARAKALDOKO HEOren EZAUGARRIAK 3.1. KOKAPENA ETA EZAUGARRIAK Barakaldoko HEO lehenago hiltegia izan zen eraikuntzan dago. 1995ean jarri zen abian, eta harrezkero eskola handituz joan da, ikasletan nahiz hezkuntza-eskaintzan. 1995ean 552 ikasle ofizial eta 675 ikasle libre izatetik, 2012an 2.633 ikasle ofizial eta 1.475 ikasle libre izatera igaro gara. Gaur egun, honako hizkuntza hauek ematen dira: euskara, frantsesa, ingelesa eta alemana. Barakaldoko Hizkuntza Eskola Ofiziala ikastetxe publikoa da eta, erregimen bereziko irakaskuntzen baitan, helduei hizkuntzak irakasten dizkie, 14 eta 18 urte bitarteko ikasleak ere badituen arren. Hain zuzen, Eskolaren ezaugarrietako bat horixe da: adinean nahiz zaletasunetan eta dedikazioan dagoen heterogeneotasun handia. Halatan,
4
EOI Barakaldo HEO - Bizikidetza Plana
bada, ikastetxea egoki ibiltzeko, bizikidetza funtsezko balioa da eta horixe da, beraz, gure helburu nagusietakoa, nahiz eta lan-giroa oro har egokia eta aberasgarria izan ohi den, ikasleentzat nahiz irakasleentzat. Ikastetxea 08:00etatik 20:30era egoten da zabalik astelehenetik ostegunera, eta 09:30etik 13:30era ostiraletan. 3.2. BALIABIDE MATERIALAK ETA EREMUAK Eraikuntzak hiru solairu ditu, igogailuarekin, eta honako banaketa hau: Beheko solairuan: atarte zabala, eta administrazioko bulegoa eta atezaintza, liburutegia, ordenagailuko 15 leku dituen multimedia-aretoa, hainbat edukieratako 12 ikasgela, biltegia, galdararen gela, garbiketako langileen aldagela dutxarekin, ikasleentzako bi komun, ikastetxeko langileentzako bi komun, eta larrialdietarako irteera. Lehenengo solairuan: irakasleen gela, lau departamentu didaktikoak, ekitaldi-aretoa (bi ikasgela daude bertan), 6 ikasgela, ikasleentzako 6 komun, garbiketa-gela bat eta larrialdietako irteera. Bigarren solairuan: zuzendaritzako hiru bulego, bilera-gela bat, langileentzako bi komun eta garbiketa-gela bat. Ekitaldi-aretoan kultura-jarduerak eta eskolaz kanpoko jarduerak (jardunaldiak, biltzarrak, hitzaldiak, kontzertuak, antzerkia, etab.) nahiz azterketak egin daitezke. Beste aldetik, ikasleek bilera-gela eta erabiltzen ez diren ikasgelak erabil ditzakete elkarrekin bildu eta hizkuntza praktikatzeko, edota eskolako gaiak aztertzeko. Ikastetxea dagoen eraikina arte- eta kultura-intereseko eraikintzat izendatuta dago. Barakaldoko udalerriaren erdigunean dago, lorategiz inguratuta, eta metrotik oso hurbil. 3.3. HEZKUNTZA KOMUNITATEA Aurretiaz aipatu dugun bezala, ikastetxeko ikasleak oso heterogeneoak dira, adinean nahi gizarte-mailan. Oro har borondatez etortzen dira Eskolara eta, hartara, lankidetzan eta lagun giroan jarduteko jokabidea izaten dute; horrek asko laguntzen dio ikastetxeko bizikidetza-giroari. Gaur egun 30 irakasle inguru ditu ikastetxeak, baina kopuru horrek gorabeherak izaten ditu urtetik urtera. Irakasle horietatik 20 baino gehiago funtzionarioak izanik eta behin betiko plaza bertan dutenez, ikastetxeak izaera egonkorra du. Irakasleen profesionaltasuna eta ekina azpimarratu behar da. Beste aldetik, irakasleak ez diren langileei dagokienez, bi administrari, hiru atezain eta garbiketako bi langile daude, guztiak ere lan-kontratu finkodunak. Irakasleen eta irakasle ez diren langileen artean, eta batzuen eta besteen artean, giro jatorra eta lagunkoia nagusitzen da, elkarrekiko errespetuan eta lankidetzan oinarrituta. 4. GURE IKASTETXEKO BIZIKIDETZARI BURUZKO DIAGNOSTIKOA Urte hauetan guztietan zehar, eta orain arte, eskola honetako bizikidetza oso-oso positiboa izan da. Erregimen Bereziko Irakaskuntzako ikastetxe bati buruz ari garenez,
5
EOI Barakaldo HEO - Bizikidetza Plana
kontuan izan behar dugu ikasleak euren borondatez etortzen direla eta, beraz, motibazio-maila handia izaten dutela. Egoera hori ikastetxeko bizikidetzan islatzen da, aldian-aldiko kexu edo arazo puntualez gain (hala nola ordutegien eskaintza handiagoa, ikasgela gehiago edo kopuru gehiago eskatzea; ikastaro bereziak eskatzea monografikoak edo erdi-presentziazkoak-; edota izaera administrazioko erreklamazio edo irregulartasunak), ez baitago hortik harago doan gatazka garrantzitsurik. Puntualtasun eza eta telefono mugikorraren erabilera desegokia medio ere kexuren bat edo beste agertu da. Orokorrean, irakasleak pozik daude ikasleekin duten harremanarekin. Ez da antzeman diziplinaren aurkako ekintzarik. Alabaina, irakasleak ikasle batzuen absentismoari buruzko kezka adierazi dute, lan-arrazoiak edo arrazoi pertsonalak direla-eta, eskolara joateari utzi izan diotelako. Ikastetxeko ikasleek, oro har, ikaskideekiko iritzi ona dute, eta irakasle eta ikasleen artean ez dago gatazka garrantzitsurik, besteak beste, adin nagusiko ikasleez ari garelako, hein handienean. Gatazkarik egon den aldi gutxietan, ikastetxeak parte hartu eta alderdien arteko elkarrizketa sustatu du, gatazka hori konpontzeko bide moduan. Eskuarki Zuzendaritza Taldeak bideratzen ditu gatazkak era baketsuan ebazteko ekintzak, gatazkaren berri izan ondoren.
5. IKASTETXEKO BIZIKIDETZA HOBETZEKO JARDUNBIDEAK Eskolako bizikidetza guztion artean eraikitzen da, eta kide guztien ardurapean dago; hala bada, guztiek zaindu behar dute Bizikidetza Plana bete egiten dela. Horri dagokionez, honako hauek Hizkuntza Eskola Ofizial honetako kidetzat jotzen dira eta, beraz, arau hauek bete eta betearazi behar dituzte: zuzendaritzako arduradunak, irakasleak (irakasle gonbidatuak eta elkarrizketako laguntzaileak barne), ikasleak (ofizialak eta libreak), gurasoak eta legezko tutoreak, administrazio- eta zerbitzuetako langileak, garbiketako langileak, bai eta edozein arrazoi dela-eta, aldi batez Eskolan sartzen diren pertsona guztiak ere. Beste alde batetik, departamentu didaktikoek edota irakasleek eurek, ikasleak motibatuz irakaskuntza indartzeko asmoa duten jarduerak antolatzen dituzte, Ikastetxeak antolaturiko jarduera ludiko, osagarri eta eskolaz kanpokoez gain. Kultura-jarduera horiek ikasturte guztietan antolatzen dira, eta bizikidetza bultzatu eta pertsonen arteko harremana era lasaiagoan eta presiorik gabe sustatzeko beste tresna bat dira. Ondoren, ikastetxeko bizikidetza hobetzera bideratutako ekintza batzuk zerrendatuko ditugu: • •
Ikasturtearen hasieran, ikasketa buruak ongietorri-ekitaldia egingo die gure eskola-komunitatera iritsi diren kide berriei. Irakasleen eta ikastetxeko webgunearen bidez, ikastetxeko bizikidetzako oinarrizko arauak plazaratuko dira, eta hezkuntza-komunitate osoak AJA
6
EOI Barakaldo HEO - Bizikidetza Plana
•
• •
•
•
eskuratzeko aukera izango du. Ikasle adingabeen gurasoei ere helaraziko zaizkie ikastetxeko bizikidetzako oinarrizko arauak. Bizikidetzari loturiko egoerak direla-eta, ikastetxearekin komunikatu nahi duten sektore guztiek zabalik izango dute aukera hori. Horretarako, euren esku jarriko dira Zuzendaritza Taldearen eta tutoretzen arretarako ordutegiak, eskolako helbide elektronikoa eta iradokizunen postontzia. Zuzendaritza Taldea, Bizikidetza Batzordearekin lankidetzan, arduratuko da bizikidetzaren egoera baloratzeaz. Gorabeherarik gertatuz gero, Bizikidetza Batzordea arduratuko da horiek baloratu eta ondorioak ateratzeaz. Ondorio horietan oinarrituta, bizikidetza hobetzeko neurriak edo neurri zuzentzaileak ezartzearen komenigarritasuna, edota bizikidetzaren gorabeherak antzemateko premia baloratuko da. Bizikidetza Batzordeak neurri zuzentzaileak hartzea erabakitzen badu, Zuzendaritza Taldearen esku jarriko du horiek abian jarri eta ondoren aztertzearen eginkizuna. Bizikidetza Batzordeak prozedura osoaren berri emango dio Eskola Kontseiluari. Era berean, ikasturtean zehar ebatzitako ondorioak eta hartutako neurriak Bizikidetza Planaren memorian sartuko dira, eta Plana ikasturtearen amaierako memoriari atxikiko zaio.
6. BIZIKIDETZA BATZORDEA Honako hauek osatzen dute Bizikidetza Batzordea: • • • • •
Zuzendariak Ikasketa-buruak Bi irakaslek Bi ikaslek Administrazio eta Zerbitzuetako Langileen (AZL) ordezkari batek
Bizikidetza Batzordea urtean bi aldiz bilduko da, gorabeherarik egonez gero horiek aztertzeko eta, beharrezkoa izanez gero, aurreikusitako neurrien ezarpena berriz aztertzeko, edo eskuratu nahi diren jokabide positiboak bultzatzeko neurri hezitzaileak proposatzeko.
Bizikidetza Batzordeak honako eginkizun hauek ditu: •
• • • •
Hezkuntza-komunitateko sektore guztien ekimenak bideratzea, bizikidetza eta elkarrekiko errespetua sustatu, bakearen kultura bultzatu, eta gatazkak era baketsuan ebazteko. Agertutako arazoetan bitartekaritza-lana egitea. Ezarritako neurri zuzentzaileak eta diziplina-neurriak agindu bezala bete direla jakin eta baloratzea. Eskola Kontseiluari ikastetxeko bizikidetza hobetzeko neurriak proposatzea. Eskola Kontseiluari egindako jarduketen, eta ezarritako zuzenketen eta diziplina-neurrien berri ematea.
7
EOI Barakaldo HEO - Bizikidetza Plana
•
Eskola Kontseiluak ikastetxeko bizikidetzari lotuta agin diezazkiokeen beste edozein eginkizun.
7. BIZIKIDETZA ARAUAK 7.1. BIZIKIDETZA ARAUEI ATXIKITAKO PRINTZIPIOAK •
Hezkuntza: arauak izaera hezitzailea izan behar du.
•
Berdintasuna eta bereizkeriarik eza.
•
Legezkotasuna.
•
Informazioa: eskola-komunitateko kide guztiek ezagutu behar dituzte arauak.
7.2. BIZIKIDETZA ARAUEI ATXIKITAKO IKASLEEN ESKUBIDEAK Ikasleen eskubideak dira: •
•
• •
Ikastetxe ziur eta gatazkarik gabea izatea, eta hezkuntza-komunitateko kide guztiek ikaskuntza eta garapen pertsonala bultzatuko duen giro positiboa lortzen laguntzea. Berdin tratatu eta errespetatuak izatea, ezaugarri pertsonalak edozein izanik ere (sexua, arraza, erlijioa, etab.), eta adierazpen askatasuna errespetatzea, bazterkeriarik edo zapalkuntzarik jasateko beldurrik gabe. Euren eskubide eta betebeharrak zein diren jakitea. Hezkuntza-komunitateko kide guztiek gatazkak lankidetza estuan ebaztea, era eraikitzailean eta indarkeriarik gabe, eta kasu bakoitza bizkor eta arretaz aztertzea.
8
EOI Barakaldo HEO - Bizikidetza Plana
7.3. BIZIKIDETZA ARAUAK IKASGELAN Honako arau orokor hauek eta ikasgelarako arau hauek ezarri dira, ikasturte hasiera bakoitzean zabaldu eta zehazteko aukerarekin. •
Puntualtasuna sartzeko eta irteteko orduetan.
•
Hezkuntza-komunitateko kide guztiekiko errespetua.
•
Irakasleek gai metodologiko edo/eta didaktikoetan hartzen dituzten erabakiekiko errespetua.
•
Ikasteko jarrera positiboa izateko konpromisoa, eta prozesu hori ahalik eta probetxugarriena izateko laguntzea eta ikasgelara behar den ikasmaterial guztia ekartzea.
•
Ikasgelako gainerako kideekiko errespetua, besteek hitz egiten dutenean entzutea eta ezartzen diren txandak errespetatzea.
•
Ikastetxeko gainerako kideekiko errespetua, eta ikasgeletatik hurbil dauden gune erkideetan traba ez egiten saiatzea.
•
Eskolak ematen diren artean, janaririk edo edaririk ez kontsumitzea (ura izan ezik).
•
Ahal den heinean, eskolaz kanpoko jardueretan eta jarduera osagarrietan parte hartzea, ikastetxeko jarduera orokorraren parte dira-eta.
•
Ikasgelako altzariak eta gainerako materiala errespetatzea.
•
Liburutegiko funtsak zehaztutako epean itzultzea.
•
Gatazkarik egotekotan, horiek konpontzen laguntzea.
•
Ikasgelan telefono mugikorra itzalita edo “isilik” izatea. Debekatuta dago gailu elektronikoak eta ikaslearen edo ikaskideen arreta galaraziko duen beste edozein objektu erabiltzea. Ikaslearen egoera berezietan, aurretiaz irakasleari jakinarazita eta telefonoa "isilik" mantenduta, telefono deiari erantzuteko gelatik irten daiteke, ikaskideei trabarik egin gabe.
9
EOI Barakaldo HEO - Bizikidetza Plana
7.4. IKASTETXEKO BIZIKIDETZA ARAUEKIKO JOKABIDE DESEGOKIAK Jokabide desegokiak dira EAEko unibertsitateaz kanpoko ikastetxeetako ikasleen eskubideei eta betebeharrei buruzko Abenduaren 2ko 201/2008 Dekretuaren 30. artikuluan jasotakoak. Jokabide desegokiak dira: a) Arrazoirik gabe garaiz ez iristea. b) Arrazoirik gabe eskolara ez joatea. c) Ikastetxeko dependentziak, materiala edo hezkuntza-komunitateko gainerako kideen objektuak hondatzea, utzikeriaz izan bada. d) Irakasle edo agintari akademikoen aginduei kasurik ez egitea, horrekin batera ez badago erdeinuzko jokabiderik, jokabide iraingarririk edo apropos egindako indiziplinarik. Halaber, jokabide desegokia da ikastetxeko gainerako langileen jarraibideei kasurik ez egitea, euren eginkizunak betetzen ari direnean. e) Hezkuntza-komunitateko kideen aurka jokabide, keinu edo hitz iraingarriak izatea. g) Baimenik gabe, edo onartutako helburuak betetzeko ez bestetarako erabiltzea ikastetxeko ekipamendu elektronikoa, mekanikoa, telefonikoa, informatikoa edo beste edonolakoa. h) Kalifikaziorako balio izango duten azterketetan, probetan edo ariketetan kopiatzea edo beste ikasle batzuei kopiatzen laguntzea, edo proba horietan baimendu gabeko material edo gailuak erabiltzea. h) Ikastetxean baimendu gabeko pertsonei sartzen laguntzea, edota haiekin batera sartzea, Bizikidetza Arauen edo ikastetxeko gobernu-organoen aginduen aurka.
7.5. IKASTETXEKO BIZIKIDETZA ARAUEKIKO JOKABIDE DESEGOKIAK ZUZENTZEA ETA HORRETARAKO ESKUMENAK
Ikastetxeko irakasle guztiek dute ikasleen jokabide desegokiak berehala zuzentzeko eskumena, ikasgelan edo ikastetxeko beste instalazioren batean, edota ikastetxetik kanpo euren zaintza zuzenaren pean dauden bitartean. Honako neurri hauetako bat edo batzuk erabil ditzakete horretarako: •
Jokabide desegokiari eta haren ondorioei buruz hausnartzea.
•
Kaltetuak izan diren pertsonen aurrean jokabidearen desegokitasuna aitortzea.
10
EOI Barakaldo HEO - Bizikidetza Plana
Zuzendariaren edo ikasketa-buruaren aurrean, edo ikastetxeaz une horretan arduratzen den zuzendaritza-taldeko beste edozein kideren aurrean aurkezteko agindua. Erabakia hartu eta neurri zuzentzaileak berehala jarriko ahalko dira indarrean. Ez da neurri zuzentzailerik ezarriko hogei egun baino gehiago iragan ondoren. Kasu guztietan, jokabide desegokiei eta horien neurri zuzentzaileei buruzko agiri idatzi edo digitalizatu guztiak suntsitu egingo dira ikasturtea amaitzen denean. •
7.6. IKASTETXEKO BIZIKIDETZAREN AURKAKO JOKABIDEAK. Bizikidetzaren aurkako jokabideak dira: a) Ikastetxeetako pertsona bakarreko gobernu-organoen edo irakasleen aginduei uko egitea, desobedientziarekin batera diziplina-eza, adierazpen iraingarriak, erdeinuzkoak, aurre egitekoak edo mehatxuzkoak gertatzen direnean. Gauza bera ikastetxeko gainerako langileen aginduei dagokienez, euren eginkizunak betetzean izaten direnean. b) Ikaskideen edo hezkuntza-komunitateko gainerako kideen aurkako mehatxuzko edo irainezko adierazpenak, ikastetxeko bizikidetzaren aurkako jokabide larritzat zehaztuta ez dauden kasuetan. Orobat, bizikidetzaren aurkako jokabideak dira hezkuntzakomunitateko gainerako kideen aurkako keinu eta jarrerak, argi eta garbi erasotzeko mehatxutzat jo daitezkeenean. c) Azterketa-ereduak edo erantzunen kopiak lapurtzea, hedatzea, saltzea edo erostea. d) Noten buletinak edo gurasoentzako edo legezko ordezkarientzako agiri edo jakinarazpenak aldatzea eta, adin txikiko ikasleen kasuan, agiri horiek guztiak hartzaileei ez ematea edo agirien erantzunak aldatzea. e) Bidegabeko erabileraren bidez, ikastetxeko areto, altzari, agiri, edo materialei, edo hezkuntza-komunitateko gainerako kideen ondasunei kalteak eragitea, jokabide hori bizikidetzaren aurkako jokabide larritzat jotzen ez denean. f) Ikastetxeko Ordezkaritza Organo Gorenak edo Eskola Kontseiluak egoki onartutako erabakiak apropos ez betetzea. g) Inoren ohore-, intimitate- eta irudiaren eskubidea ez errespetatzea, haren baimenik edo, hala bada, guraso edo legezko ordezkarien baimenik gabe grabazio-baliabideak erabilita. h) Ikastetxeko langileei gezurrak esatea, informazio okerra ematea edo norberaren nortasuna ezkutatzea, jokabide horrek hezkuntza-komunitateko beste kide batzuei kalte eragiten badie. i) Jaiotza, adina, arraza, sexua, egoera zibila, orientazio sexuala, gaitasun fisikoa edo psikikoa, osasun-egoera, kultura, erlijioa, sinesmena, ideologia edo beste edozein baldintza edo egoera pertsonal, ekonomiko edo sozial dela-eta, diskriminazioa dakarren edozein ekintza edo jokabide, bizikidetzaren aurkako jokabide larritzat jotzea ez dagoenean.
11
EOI Barakaldo HEO - Bizikidetza Plana
j) Ikasleen betebeharra ez betetzea dakarren beste edozein jokabide, hezkuntzakomunitateko gainerako kideen eskubideak gauzatzea edo betebeharrak betetzea oztopatzen badu, eta hurrengo artikuluan, ikastetxeko bizikidetzaren aurkako jokabide larritzat zehazten ez bada.
7.7. IKASTETXEKO BIZIKIDETZAREN AURKAKO JOKABIDEAK ZUZENTZEA ETA HORRETARAKO ESKUMENAK.
Irakasleren baten aurrean bizikidetzaren aurkako jokabideren bat edo jokabide larriren bat gertatuz gero, irakasle horrek unean bertan ikaslea ohartarazteko eskumena dauka, bai eta zuzendariaren, ikasketa-buruaren edo une horretan ikastetxeko ardura duen zuzendaritza taldeko kidearen aurrean aurkeztea agintzeko eskumena ere, betiere kontuan hartuta unean bertan pertsonei edo gauzei kalterik ez gertatzeko berehalako neurriak ere hartu ahal izango dituela. Bizikidetzaren aurkako jokabideak zuzentzeko, aurreko artikuluan zehaztutakoez gain, honako neurri hauetakoren bat, edo gehiago, ezar ditzake zuzendariak. •
Bizikidetzaren aurkako jokabide zehatzari buruz, haren ondorioei buruz, eta zuzentzeko orientazioei buruz hausnartzea.
•
Idatzizko ohartarazpena.
•
Adin txikiko ikasleen kasuan, gurasoen edo legezko ordezkarien aurrean ohartaraztea.
•
Adin txikiko ikasleen kasuan, eskolara joateko eskubidea bertan behera uztea, guraso edo legezko ordezkariekin elkarrizketa izan arte. Neurri horrek ez du 3 egun baino luzaroago iraungo.
Neurri zuzentzaileen aurkako erreklamazioa edo errekurtsoa ezartzeko epea amaitzen den unetik aurrera, indarrean jarriko dira. Ezingo da neurri zuzentzailerik ezarri, halakoak ezartzeko behin betiko erabakia hartu zenetik hirurogei egun baino gehiago iragan ondoren.
7.8. IKASTETXEKO BIZIKIDETZAREN AURKAKO JOKABIDE LARRIAK Bizikidetzaren aurkako jokabide larriak dira: a) Indiziplina edo ez obeditzeko ekintza argi eta garbiak, horien artean ezarritako neurri zuzentzaileak betetzeari uko egitea, ikastetxeko gobernu-organoen edo irakasleen aurrean, euren eskumenak betetzean bada, bai eta hezkuntza-komunitateko kideen aurka iraingarritzat edo erdeinuzkotzat jotzen diren adierazpen larriak egitea ere, ahoz, idatziz, baliabide informatikoak nahiz ikus-entzunezko baliabideak erabiliz.
12
EOI Barakaldo HEO - Bizikidetza Plana
b) Jaiotza, adina, arraza, sexua, egoera zibila, orientazio sexuala, gaitasun fisikoa edo psikikoa, osasun-egoera, kultura, erlijioa, sinesmena, ideologia edo beste edozein baldintza edo egoera pertsonal, ekonomiko edo sozial dela-eta, diskriminazioa dakarten irainak egitea. c) Jazarpen sexista egitea. Horrelakotzat joko da, Gizon eta Emakumeen arteko berdintasunerako Otsailaren 18ko 4/2005 Legearen arabera, ahozko, ez-ahozko edo gorputzeko edozein jarrera, sexua dela-eta pertsona baten aurka zuzenduta, pertsona horren duintasunari erasotzeko asmoz edo beldurrarazteko, gutxiesteko, laidotzeko edo erasotzeko ingurunea sortzeko asmoz. d) Hezkuntza-komunitateko edozein kideren aurkako eraso fisiko edo psikologikoa. e) Eskola-eremuan tabakoa, alkohola edo drogak kontsumitzea. Alkoholaren kontsumoari dagokionez, eskolak onartutako kultura-ekitaldietan baimentzeko aukera egongo da. f) Ikastetxeko, langileen, ikasleen edo hirugarren pertsonen ondare eta instalazioak apropos kaltetzea, banaka nahiz taldean izan. g) Hezkuntza-bizitzako ekitaldietan nortasuna faltsutzea. h) Eskolako agiri edo erregistroak kaltetu edo aldatzea, idatziz nahi euskarri informatikoan, eta baimenik gabe agiri akademikoak ezkutatu edo erretiratzea. i) Borondatez, legezko delitua edo hutsegitea egitea. j) Aurreko artikuluan zehaztutako edozein jokabide behin eta berriro egitea.
7.9. IKASTETXEKO BIZIKIDETZAREN AURKAKO JOKABIDE LARRIAK ZUZENTZEA ETA HORRETARAKO ESKUMENAK.
Irakasleren baten aurrean bizikidetzaren aurkako jokabideren bat edo jokabide larriren bat gertatuz gero, irakasle horrek unean bertan ikasleari kargu hartzeko eskumena dauka, bai eta zuzendariaren, ikasketa-buruaren edo une horretan ikastetxeko ardura duen zuzendaritza taldeko kidearen aurrean aurkeztea agintzeko eskumena ere, betiere kontuan hartuta unean bertan pertsonei edo gauzei kalterik ez gertatzeko berehalako neurriak ere hartu ahal izango dituela. Zuzendariak zuzenduko ditu ikastetxeko bizikidetzaren aurkako jokabide larriak, eta Ikastetxeko Bizikidetza Batzordeari horren berri emango dio. Bizikidetzaren aurkako jokabide larriak zuzentzeko, aurreko artikuluan zehaztutakoez gain, honako neurri hauetakoren bat, edo gehiago, ezar ditzake zuzendariak. a) Bizikidetzaren aurkako jokabide zehatzari buruz, haren ondorioei buruz, eta zuzentzeko orientazioei buruz hausnartzea.
13
EOI Barakaldo HEO - Bizikidetza Plana
b) Idatzizko ohartarazpena. c) Adin txikiko ikasleen kasuan, gurasoen edo legezko ordezkarien aurrean ohartaraztea. d) Adin txikiko ikasleen kasuan, eskolara joateko eskubidea bertan behera uztea, guraso edo legezko ordezkariekin elkarrizketa izan arte. Neurri horrek ez du 3 egun baino luzaroago iraungo. Neurri zuzentzaileen aurkako erreklamazioa edo errekurtsoa ezartzeko epea amaitzen den unetik aurrera jarriko dira indarrean. Ezingo da neurri zuzentzailerik ezarri, halakoak ezartzeko behin betiko ebazpena hartu zenetik hirurogei egun baino gehiago iragan ondoren. 7.10. NEURRI ZUZENTZAILEEI BURUZKO GOGOETAK 1. Diziplina-neurriak ezartzeko, ezinbestekoa da aurretiaz ikasleari entzuteko tramitea burutzea. 2. Neurri zuzentzaileak eskolara joateko eskubidea bertan behera uztea dakarrenean, ikasle adingabeen kasuan, ikaslea entzuteaz gain, gurasoekin edo tutoreekin ere egon beharko da.
3. Agindutako neurri zuzentzaileak berehala ezarriko dira. 4. Idatziz agertu beharko da zer neurri zuzentzaile agindu diren. 5. Ez da ikaslearen osotasun fisikoaren edo duintasun pertsonalaren aurkako zigorrik ezarriko. 6. Neurri zuzentzaileak arauen aurkako ekintzaren nolakotasunaren proportzioan egongo dira, eta ikasleen hezkuntza-prozesua hobetzera bideratuko dira. 7. Ikasleen inguruabar sozial eta pertsonalak eta gatazka agertzea eragin duten faktore guztiak hartuko dira kontuan. 8. Inguruabar aringarritzat joko dira: a) Norberaren erantzukizuna berez onartzea. b) Asmo txarrik ez izatea. c) Barkamena eskatzea. 9. Inguruabar astungarritzat joko dira: a) Premeditazioa. b) Arau-haustea irakasle edo AZLko kideren baten aurka egitea. c) Era kolektiboan jokabide kaltegarriak egitera bultzatzea. d) Behin eta berriro egitea, eta indarkeria erabiltzea.
14
EOI Barakaldo HEO - Bizikidetza Plana
10. Apropos edo utzikeriagatik, instalazioetan, ikastetxeko materialetan edo hezkuntzakomunitateko beste kide batzuen ondareetan egindako kalteak konpondu beharko dituzte ikasleek, edota konponketaren kostu ekonomikoa hartu beharko dute euren gain.
8. ERREKLAMAZIOAK
Ikasleen -edota legezko ordezkariek, ikasle adingabeen kasuan- agindutako neurri zuzentzaileen aurkako erreklamazioa ezarri ahalko dute hiru irakasteguneko epean, neurri zuzentzailearen edo diziplina-neurriaren erabakiaren berri ematen den egunetik zenbatuta. a) Zuzendariaren erabakiaren aurka egiteko, ikasleak (edota, hala bada, gurasoek edo legezko ordezkariek), Ordezkaritza Organo Gorenaren -Eskola Kontseiluaren- aurrean aurkeztu ahalko dute erreklamazioa, hiru egun balioduneko epean. Eskola Kontseiluak zuzendariaren erabakia berrikusi eta, hala bada, neurri egokiak proposatuko ditu. Ordezkaritza Organo Gorenak (Eskola Kontseiluak) hiru egunetan eman beharko du bere erabakiaren berri. Horretarako, zuzendariak, berrikusteko eskaria aurkeztu eta gehienez hiru irakasteguneko epean, Eskola Kontseiluaren bilera berezia deituko du, organo horrek zuzendariaren erabakia berrikusi eta, hala bada, neurri egokiak proposa ditzan. b) Ordezkaritza Organo Gorenaren edo Eskola Kontseiluaren erabakiaren aurka egiteko, ikasleak Hezkuntzako Lurralde Ordezkariaren aurrean jarri ahalko du erreklamazioa, hiru egun balioduneko epean, Eskola Kontseiluaren erabakia jasotzen den egunetik zenbatuta. c) Hezkuntzako Lurralde Ordezkariak erreklamazioa ezesten badu, interesdunak Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerkuntza Sailburuordearen aurrean gora jotzeko errekurtsoa jartzeko aukera izango du, ezespenaren erabakia hartu eta hilabeteko epean. d) Hezkuntza-komunitateko kideei jakinarazpenak eta zitazioak egiteko, hartzaileak hori jaso duela egiaztatzeko aukera eskainiko duten bideak erabiliko dira. Kapitulu honetan araututako prozedurei lotutako ekintzak egiteko epe guztiak irakastegunetan egingo direla jotzen da. Ondorio horretarako, irakasteguntzat joko dira astelehenetik ostirala bitarteko egun baliodun guztiak, irailaren batetik ekainaren 30era, oporraldiak izan ezik.
9. GORABEHERAK BILDU ETA KUDEATZEKO PROZEDURA
Gorabehera ikastetxeko ikasleei lotuta dagoenean, “Gorabeheren Partea� izeneko agirian bilduko dira (Ikus II. Eranskina). Zati horren atal guztiak beteko dira, eta garrantzitsutzat eta egokitzat jotzen diren agiri eta argiztapen guztiak erantsiko zaizkio. Hasiera batean, taldeko tutoreak edota, egoera ikasgelatik kanpo gertatu bada, bertan lekuko izan den irakasleak betetzea aurreikusi da. Irakasle lekukorik ez badago,
15
EOI Barakaldo HEO - Bizikidetza Plana
guardian zegoen Zuzendaritza Taldeko kidearengana bideratuko da. Partea bete ondoren, Ikasketa Burutzara eramango da. Gorabehera irakasle ez diren langileei lotuta badago, Idazkaritzari jakinaraziko zaio eta berak gainerako Zuzendaritza Taldeari emango dio horren berri, egoera ebazteko jarraituko den bidea erabaki dezan (Ikus III. Eranskina). Gorabeherak publiko orokorrari eragiten badio (adibidez, administrazioko kudeaketak egitean edo ikastetxean irakaskuntzari lotuta ez dagoen beste edozein jarduera egitean), gertatua parte berean bildu eta ikastetxeko Zuzendariari emango zaio.
10. JARDUERA PROTOKOLOA, HEZKUNTZA ESPARRUAN JAZARPEN MORAL EDOTA SEXISTARIK GERTATZEKOTAN
Halakorik gertatzekotan, 2011ko ekainaren 20ko Aginduari jarraituko zaio, berak arautzen dituelako prebentzio-neurriak eta Eusko Jaurlaritzak idatzitako jardueraprozedura. Informazio hori eta beste informazio osagarria eskura daiteke www.hezkuntza.net webgunean (Lan Arriskuak Prebenitzeko Zerbitzua). http://www.hezkuntza.ejgv.euskadi.net/r43sprlcont/eu/contenidos/informacion/psicosocial/eu_sprl/jazarpena_gatazka.html#laneko _gatazka 11. JARDUERA PROTOKOLOA, LANEKO GATAZKARIK EGOTEKOTAN Halakorik gertatzekotan, 2011ko ekainaren 20ko Aginduari jarraituko zaio, berak arautzen dituelako prebentzio-neurriak eta Eusko Jaurlaritzak idatzitako jardueraprozedura. Informazio hori ere eskura daiteke www.hezkuntza.net webgunean (Lan Arriskuak Prebenitzeko Zerbitzua).
12. BIZIKIDETZA PLANA ZABALTZEA, JARRAIPENA EGITEA ETA EBALUATZEA Bizikidetza Plana zabaldu, jarraitu eta ebaluatzeko asmoz, Zuzendaritza Taldeak horren berri eman eta zabalduko du hezkuntza-komunitateko sektore guztietan, taldeko organoen bileren bidez eta bilera pedagogikoen bidez. Bizikidetza Plan hau ikastetxeko webgunearen bidez jarriko da hezkuntza-komunitate osoaren esku, eta kontsultatzeko kopiak egongo dira zuzendaritza-taldearen geletan. Gainera, ikasgelako bizikidetza-arauen eranskinaren kopia bat egongo da ikasgela guztietako taulan. Ikasturtea amaitzean, azaldutako gatazka-egoerak eta horien ebazpena ez ezik, bizikidetza-plan honetan jasotako helburuak zein neurritan lortu diren baloratuko da. Hala, berrikusi eta hobetzeko proposamenak egingo dira, Ikastetxearen Urteko Planean jasotzeko.
16
EOI Barakaldo HEO - Bizikidetza Plana
13. AMAIERAKO NEURRIAK Bizikidetza Plan honetan aurreikusita ez dauden gainerako egoera guztietan, Bizikidetza Batzordeak neurri egokiak hartuko ditu, Bizikidetza Planean eta zehatzago azken neurri honetan oinarrituta. Bizikidetza Plana aldatzeko aukera egongo da, baldin eta egoeraren ondorioz hala egitea komeniko balitz, beti ere Eskola Kontseiluarekin kontsulta egin eta haren onarpena jasota. 14. ONARTZEA Bizikidetza Plana Barakaldoko Hizkuntza Eskola Ofizialeko Eskola Kontseiluak onartu zuen 2012ko irailaren 24an izandako bileran. Eta hori jasota gera dadin, agiri hau sinatzen dugu.
17
EOI Barakaldo HEO - Bizikidetza Plana
I. ERANSKINA BIZIKIDETZA ARAUAK IKASGELAN •
Puntualtasuna sartzeko eta irteteko orduetan.
•
Hezkuntza-komunitateko kide guztiekiko errespetua.
•
Irakasleek gai metodologiko edo/eta didaktikoetan hartzen dituzten erabakiekiko errespetua.
•
Ikasteko jarrera positiboa izateko konpromisoa, eta prozesu hori ahalik eta probetxugarriena izaten laguntzea eta ikasgelara behar den ikasmaterial guztia ekartzea.
•
Ikasgelako gainerako kideekiko errespetua, besteek hitz egiten dutenean entzutea eta ezartzen diren txandak errespetatzea.
•
Ikastetxeko gainerako kideekiko errespetua, eta ikasgeletatik hurbil dauden gune erkideetan traba ez egiten saiatzea.
•
Eskolak ematen diren artean, janaririk edo edaririk ez kontsumitzea (ura ez bada).
•
Ahal den heinean, eskolaz kanpoko jardueretan eta jarduera osagarrietan parte hartzea, ikastetxeko jarduera orokorraren parte dira-eta.
•
Ikasgelako altzariak eta gainerako materiala errespetatzea.
•
Liburutegiko funtsak zehaztutako epean itzultzea.
•
Gatazkarik egotekotan, horiek konpontzen laguntzea.
•
Ikasgelan telefono mugikorra itzalita edo “isilik” moduan egongo da. Debekatuta dago gailu elektronikoak eta ikaslearen edo ikaskideen arreta galaraziko duen beste edozein objektu erabiltzea. Ikaslearen egoera berezietan, aurretiaz irakasleari jakinarazita eta telefonoa "isilik" mantenduta, telefono deiari erantzuteko gelatik irten daiteke, ikaskideei trabarik egin gabe.
18
EOI Barakaldo HEO - Bizikidetza Plana
II. ERANSKINA - GORABEHEREN PARTEA
Ikaslea/Alumno/a: ........... ……………………………………………………………… …… Kurtsoa /Curso: ...........................................................Taldea/Grupo: …………………… Hizkuntza/Idioma: ……………………………. Data/Fecha: ……………………………………Ordutegia/Horario: …………………… …… Irakaslea Profesor/a …………………………………………………………………………
/
INCIDENCIA/GORABEHERA …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… ………………………………………… Sinatua (Partea idatzi duen irakaslea)
Sinatua Ikasketa Burua
19
EOI Barakaldo HEO - Bizikidetza Plana
III. ERANSKINA - GORABEHEREN PARTEA
Ikaslea/Alumno/a: ........... ……………………………………………………………… …… Kurtsoa /Curso: ...........................................................Taldea/Grupo: …………………… Hizkuntza/Idioma: ……………………………. Data/Fecha: ……………………………………Ordutegia/Horario: …………………… …… Irakaslea Profesor/a …………………………………………………………………………
/
INCIDENCIA/GORABEHERA …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… ………………………………………… Sinatua (Partea idatzi duen irakaslea)
Sinatua: Idazkaria
20