BULLETIN OKTOBER 2011

bulletin

o k to b e r

2 0 1 1

dordrechts museum

n o g

n o o i t

z 贸

v e e l ,

z 贸

m o o i

e n

z 贸

s p a n n e n d

colofon redactie:

Henriette Fuhri Snethlage, Marije Neggers fotografie:

Marco de Nood, Richard Boonstra, Huib Kooyker e.a. vormgeving:

4 aanwinst

9 onderzoek

Jantijn van den Heuvel, Made druk:

Drukkerij Romein Etten-Leur oplage:

2000 uitgave:

Dordrechts Museum © 2011 issn:

1384-332x

1 2 d e k e u z e v a n

14 educatie & winkel

16 lebret

2 0 h u i s v a n g ij n

2 3 sinterklaas

24 agenda

Dordrechts Museum Museumstraat 32, 3311 xp Dordrecht bezoekadres:

Museumstraat 40 internet:

www.dordrechtsmuseum.nl Telefoon (078) 7708 708 Fax (078) 6319 783

omslag [detail]:

Abraham Busschop Plafondstuk met ‘De raaf die beroofd wordt van de veren waarmee hij zich had getooid’, 1708 doek, 166 x 194 cm Dordrechts Museum

Deze uitgave wordt mogelijk gemaakt door een substantiële bijdrage van de Vereniging Dordrechts Museum.

Al meer dan 1000 leden!

Vereniging & Dordrechts Museum: historisch verbonden Lid worden of meer informatie: www.verenigingdordrechtsmuseum.nl

m u s e u m s t r a at 4 0 , d o r d r e c h t ( 0 78 ) 7 7 0 8 7 0 8

dordrechts museum

volg ons ook op Facebook , Flickr , T witter en YouTube

E e n b ij z o n d e r m o m e n t . . . m e t d r i e b ij z o n d e r e

F e e s t e l ij k e M u s e u m a v o n d

verzamelaars

in het Dordrechts Museum

Naar aanleiding van de tentoonstelling Verzamelaars

Een ander bijzonder moment was de feestelijke

in Dordrecht organiseerde het Dordrechts Museum

eerste avondopenstelling op vrijdag 30 september.

eind augustus een speciale bijeenkomst over De kunst

Bezoekers genoten van theatrale rondleidingen,

van het verzamelen. Een grote groep geïnteresseerden

presentaties in diverse zalen, hapjes en drankjes

liet zich een avond lang inspireren door drie sprekers,

bij restaurant Art & Dining. Veel belangstelling

die ieder op een andere wijze kunst verzamelen.

was er voor het nieuwe activiteitenprogramma.

George Kremer is particulier verzamelaar. Hij heeft

door de jaren heen een privécollectie opgebouwd met

­ontmoetingsplek zijn, waar altijd iets te beleven is.

internationale bekendheid. Peter Schoon is directeur

Daarom heeft het museum een gevarieerd activiteiten-

van het Dordrechts Museum. Hij verzamelt voor de

aanbod samengesteld. Dit wordt mede mogelijk

museale collectie. Alexander Strengers koopt kunst aan

gemaakt door een bijdrage uit het Rabofonds van

voor de bedrijfscollectie van De Nederlandsche Bank.

Rabobank Drechtsteden. Ieder zondag wordt er

in het museum iets georganiseerd, variërend van

Eén ding werd deze avond duidelijk: ieder van hen

Het Dordrechts Museum wil een culturele

wordt gedreven door een enorme passie. Een mooie

kinderworkshops tot rondleidingen en concerten.

verzameling kun je alleen opbouwen wanneer je het

De nieuwe kleurrijke agenda vond gretig aftrek.

onwaarschijnlijk leuk vindt om met kunst bezig te zijn.

Wie wil beginnen met verzamelen moet volgens de drie experts vooral veel met anderen in gesprek gaan over kunst. Luister naar tips en adviezen, van experts en van mensen om je heen. Liefhebbers delen hun kennis graag. Ga naar musea, kijk en vergelijk, maar volg boven alles je eigen hart. Een goede verzamelaar is altijd een tikkeltje eigenwijs.

Drie verzamelaars: Alexander Strengers, Peter Schoon en George Kremer (vlnr)

dordrechts museum | bulletin 2 2011

3

Pronken met andermans veren Nieuwe aanwinst va n A b r a h a m B u s s c h o p Het Dordrechts Museum heeft dit jaar op de Tefaf in Maastricht een uniek plafondstuk kunnen verwerven. Met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij Fonds Reus-de Lange), het VSBfonds en de Stichting Vrienden van de Dordtse Musea is een prachtig vogelstuk van Abraham Busschop uit 1708 aangekocht. Een fraaie aanwinst voor de decoratieve schilderkunst in het museum.

Waar passen de fabelachtige vogels van Busschop beter dan tussen de eend van Cuyp en de vogel­ behangsels van Schouman?

Sander Paarlberg

1.

Abraham Busschop Plafondstuk met ‘De raaf die beroofd wordt van de veren waarmee hij zich had getooid’, gesigneerd en gedateerd op de stenen rand ‘A. Busschop f. 1708’ doek, 166 x 194 cm Dordrechts Museum, aankoop met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij Fonds Reusde Lange), het VSBfonds en de Stichting Vrienden van de Dordtse Musea

4

f a b e l De nieuwe aanwinst laat op illusionistische wijze een opening naar een wolkenlucht zien (afb. 1). Abraham Busschop (1670-1729) maakte het plafondstuk in 1708 waarschijnlijk voor een pand in Dordrecht. Daar wekte het de indruk van een doorkijkje naar een hemel vol vogels. Langs een stenen balustrade zijn tal van inheemse en exotische vogels weer­ gegeven. Enige commotie lijkt te ontstaan in het midden (onder) rond een zwarte raaf.

Bij nadere bestudering blijkt het om meer te gaan dan een decoratieve schildering alleen.

Het is niet zomaar een verzameling van allerhande vogels. Ze beelden samen het verhaal uit van de raaf (of kraai) die zich getooid had met de veren van andere vogels, ontleend aan de fabels van Aesopus.

De raaf wil zich mooier voordoen dan hij is en verzamelt in het geniep veren van andere vogels. Wanneer hij – volgens sommige versies van de fabel – begint op te scheppen en de valse kleurenpracht wordt ontdekt, komen de vogels boos hun veren terughalen. De ijdele raaf wordt vernederd en kaalgepikt achter­g elaten. Op het plafondstuk hebben meerdere vogels hun eigen veer al in hun snavel. Dat is het duidelijkst te zien bij de pauw links, maar ook kleinere vogels hebben hun veertjes al teruggepakt. De raaf wordt zelfs tot bloedens toe kaalgeplukt. Hoogmoed komt voor de val, als je pronkt met andermans veren!

Deze fabel is zelden uitgebeeld in de schilderkunst. Vogel­s childer Melchior d’Hondecoeter (1636-1695) echter nam het thema meer dan eens ter hand. dordrechts museum | bulletin 2 2011

1

3

2

4

5

11

6

12

8 10

9

13

7 16

14

15

dordrechts museum | bulletin 2 2011

17

18

19

20

21

vogels Busschop heeft de volgende vogels weergegeven:

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

Goudvink Zwarte kroonkraanvogel Edelpapegaai?

Een soort lori Bosuil Pauw Grote paradijsvogel Drie zangvogels Twee zwaluwen Paradijsvogel?

Kneu?

12. Groenling?

13. IJsvogel 14. Kemphaan 15. Geelvleugelara 16. Molukkenkaketoe 17. Blauwe reiger 18. Raaf

(of Zwarte kraai) 19. Muskuseend 20. Kalkoen 21. (Vlaamse) Gaai

5

maar hierin ontbreekt iedere verwijzing naar een verhaal. Terwijl Busschop vaker toepasselijke verhalen uitkoos, zoals ‘Leda en de zwaan’, lijkt het Schouman vooral om het decoratieve effect van vogels in een parkachtige omgeving te gaan. De fraaie behangsels in het Dordrechts Museum zijn daarvan mooie voorbeelden (afb. 4). Net als het plafondstuk van Busschop waren deze ooit onderdeel van een kamer­d ecoratie.

2.

Melchior d’Hondecoeter De raaf die beroofd wordt van de veren waarmee hij zich had getooid, 1671 doek, 176 x 189 cm Den Haag, Koninklijk Kabinet van Schilde­r ijen Mauritshuis

3.

Naar Gerard de Jode Embleem in Joost van den Vondel, Den gulden winckel der konstlievende Neder­l anders, 1613, p. 72 gravure

Hij was in 1671 de eerste die het verhaal aangreep om veel vogelsoorten in een spannende compositie op doek bijeen te brengen (afb. 2).

Hij ontleende het onderwerp mogelijk aan een embleem in Joost van den Vondels Den gulden winckel der konstlievende Nederlanders uit 1613 (afb. 3). Het heeft als motto: ‘Leer­g ierige leert hier aen een gecierde Rave/ Dat ghy u niet verheft in yemands anders have.’ Busschop lijkt de eerste te zijn die het thema als plafondstuk uitwerkte. Ook belicht hij de voorstelling veel dramatischer dan d’Hondecoeter.

Aert Schouman (1710-1792) zou in navolging van Busschop ook plafondstukken met vogels maken, zoals die in het oude stadhuis aan de Groenmarkt in Den Haag nog te vinden zijn,

4.

Aert Schouman Een pauw en eenden opgejaagd door een hond in een parklandschap, 1766 doek, 297 x 123 cm Dordrechts Museum, aankoop met steun van de Vereniging Rembrandt

6

dordrechts museum | bulletin 2 2011

V e r m a a r d V o g e l en Plafondschilder De in Dordrecht geboren kunstenaar Abraham Busschop begon zijn carrière met ‘beeldenschilderen’, het op ware grootte op paneel schilderen van mensfiguren die langs de contouren werden uitgezaagd. Deze waren bedoeld om op een vermakelijke manier argeloos bezoek te misleiden. Vader Cornelis Bisschop (of Busschop; 1630-1674) was een van de eersten die met dergelijke bedriegertjes experimenteerde. Het werd een tamelijk lucratieve familiezaak waarin ook de oudste broer en drie zussen van Abraham meewerkten.

Abraham ging zich echter al snel toeleggen op wat zijn grote specialiteit zou worden: decoratieve vogelstukken. Vele schoorsteen-, bovendeur- en plafondstukken beschilderde hij met in- en uitheemse vogels, zowel in Dordrecht als in Middelburg waar hij zich rond 1715 vestigde en in 1729 overleed.

Busschop is tegenwoordig nog maar bij weinig mensen bekend. Veel groter is de reputatie van zijn voorganger en voorbeeld Melchior d’Hondecoeter, de belangrijkste 17de-eeuwse schilder van pluimvee en exotische vogels.

In de 18de eeuw valt die eer ten deel aan Aert Schouman, aan wie in het Dordrechts Museum een aparte zaal is gewijd (afb. 5). Busschop lijkt tussen de wal en het schip te vallen. Hoogstens is hij bekend als voorloper van Schouman. Of als jongste zoon van de bekendere Cornelis Bisschop, van wie het Dordrechts Museum een prachtig zelfportret bezit. Zelden wordt hij op eigen merites beoordeeld. Toch werd hij in zijn eigen tijd gerekend tot de belang­ rijkste vogelschilders. ‘Vermaard Vogel- en Plafondschilder’ werd hij kort na zijn overlijden genoemd. De kunstenaarsbiografen Houbraken en Weyerman waren vol lof over zijn werk.

In 1729 schreef de laatste dat Busschop ‘thans wordt getelt onder de alderbeste Vogel­ schilders’. En niet zonder humor schrijft hij dat er weinig schilders zijn die hem in het uitbeelden van vogels kunnen evenaren, of zelfs kunnen ‘overkraaijen’.

De onbekendheid van de schilderijen van Busschop heeft alles te maken met de aard van zijn werk. De decoratieve stukken waren als vast onderdeel van een interieur lange tijd verscholen in woonhuizen; ze ’circuleerden’ veel minder dan schilderijen. Interieurs werden weliswaar dordrechts museum | bulletin 2 2011

aangepast, omdat smaak en mode nu eenmaal veranderen, maar de decoratieve stukken verdwenen vaak naar het buitenland. Veel is naar Engeland en Amerika verkocht en soms opnieuw voor lange tijd ‘nagelvast’ ingebouwd.

In Dordrecht is zelfs niets meer van Busschop op de oorspronkelijke plaats te vinden. Ook dat komt zijn bekendheid niet ten goede.

In musea was bovendien nauwelijks werk van Busschop te zien. Een schoorsteenstuk met watervogels van Busschop kwam door een schenking in 1889 in het Dordrechts Museum terecht (afb. 6). Precies een eeuw later wijdde Laurens J. Bol, oud-directeur van het museum, in het tijdschrift Tableau een tweedelig artikel aan de ‘vergeten kunstenaar van groot talent’.

5.

Schoumanzaal in het Dordrechts Museum vanaf 2010

6.

Abraham Busschop Watervogels in een parkachtig landschap, 1718 doek, 98,5 x 101,5 cm Dordrechts Museum

7

Het was een eerste bewuste poging tot herwaardering. Sindsdien is er meer aandacht voor het werk van Busschop en zijn er verschillende stukken op veilingen opgedoken. De kunstenaar veroverde zich in 2006-2007 zelfs een plaatsje op de in Keulen, Dordrecht en Kassel gehouden tentoonstelling De kroon op het werk, het eerste grote overzicht van Hollandse schilderkunst rond 1700. De huidige aankoop van een uit particulier bezit opgedoken, groot plafondstuk van Busschop kan gezien worden als een bekroning van de waardering voor de kunstenaar. Zijn werk kan nu eindelijk in volle glorie getoond worden.

R e s t a u r a t i e De nieuwe aanwinst wordt nu tijdelijk als een groot schilderij, aan de wand gepresenteerd.

Uiteindelijk zal het plafondstuk worden opgenomen in de Schoumanzaal. Bezoekers moeten het stuk dan weer kunnen ervaren zoals het oorspronkelijk is bedoeld, aan het plafond. Zoals de gereconstrueerde behangselkamer van de gebroeders Van Strij elders in het museum een prachtige indruk geeft van een ‘kamer in ’t rond’, zo kan ook met het plafondstuk een beter beeld gegeven worden van de vrijwel verdwenen decoratieve schilderkunst in Dordrecht.

Net als bij de behangsels van Van Strij is het plafondstuk van Busschop in het verleden verkleind om het op een nieuwe locatie in te bouwen. Een restauratie is noodzakelijk om de aan alle zijden omgeslagen randen van ongeveer 10 centimeter breed terug te vouwen. Op die manier kan het oorspronke­lijke formaat teruggebracht worden. Daarbij zal onder andere de felrode staart van de Geelvleugelara linksonder, die nu door de beeldrand doorsneden wordt, weer helemaal zichtbaar worden (afb. 7). Ook zal het verf­o ppervlak gereinigd worden en zal de voor­s telling enigszins aan helderheid kunnen winnen. Beschadigingen en in het verleden aangebrachte overschilderingen zullen worden gerestaureerd. Vanzelf­s prekend houden we u op de hoogte van de voortgang van de restauratie.

Met dank aan Paul Knolle voor het determineren van de vogels.

Belangrijkste literatuur L.J. Bol, ‘Abraham Busschop een voorloper van Aart Schouman’, Tableau Fine Arts Magazine 12 (1989), p. 74-77 en 12 (1990), p. 87-89 en 94; M. Rikken, Melchior d’Hondecoeter. Vogelschilder, Amsterdam 2008; L. Wepler, ‘Fabulous Birds. Melchior d’Hondecoeter as storyteller’, in: Willem de Rooij - Intolerance tent.cat.

Nationalgalerie Berlijn 2010-2011, vol. 3, ‘Melchior d’Hondecoeter 1636-1695’, p. 33-59.

7.

Detailopname van de achterzijde van het plafondstuk van Busschop met de omgevouwen rand waarop het puntje van de staart van de Geelvleugelara zichtbaar is

8

dordrechts museum | bulletin 2 2011

DORDRECHTS MUSEUM onderzoek

G ij s K e y ( R o t t e r d a m , 1 9 3 9 ) h e e f t z i c h , n a d a t h i j z i c h t e r u g g e t r o k k e n heeft uit het bedrijfsleven, verdiept in de schilders Willem Key en Adriaen Thomasz Key. Zijn onderzoek vormde een belangrijke bijdrage aan de publicaties die over deze schilders zijn verschenen.

H e t L a at s t e Av o n d m a a l va n W i l l e m K e y

N i e u w l i c h t o p e e n o u d s c h i l d e r ij In het Dordrechts Museum hangt sinds de jaren ’70 een Laatste Avondmaal van Willem Key (1516-1568) (afb. 1). Het werk werd omstreeks 1555 geschilderd voor de (toenmalige) Johannes de Evangelist­ kapel in de Grote Kerk te Dordrecht. Het paneel overleefde de Beeldenstorm van 1566. Ten tijde van de Reformatie werd het schilderij uit de kerk verwijderd en overgebracht naar het Stadhuis.

Daar hing het in de raadszaal tot 1975, toen het in de collectie van het museum werd opgenomen.

1.

Willem Key Laatste Avondmaal, ca. 1555 paneel, 156,2 x 234,8 cm Dordrechts Museum

G ij s K e y

In mei 2011 verscheen een monografie over de Antwerpse portret- en historieschilder Willem Key (Turnhout, Brepols Publishers).

Het boek werd geschreven door Koenraad Jonckheere in samenwerking met Gijs Key en bevat enkele nieuwe gegevens over het paneel in Dordrecht.

dordrechts museum | bulletin 2 2011

W i l l e m K e y Willem Key werd geboren in Breda in 1516 maar woonde en werkte vanaf 1529 in Antwerpen, de stad waar hij carrière maakte en in 1568 ook overleed. Karel van Mander vertelt in zijn Schilder-boeck uit 1604 dat Key stierf toen hij vernam van de Hertog van Alva (die hij aan het portretteren was) dat de Graven van Egmond

9

P o r t r a i t h i s t o r i é Behalve dat de toeschrijving aan Willem Key nu definitief is vast komen te staan, bracht het recent gepubliceerde onderzoek nog een aantal andere zaken aan het licht die enige aandacht verdienen. Tijdens het onderzoek is duidelijk geworden dat enkele koppen van apostelen op het Laatste Avondmaal portretten waren van de opdrachtgevers. Dat vermoeden bestond al, maar kan nu echt hard gemaakt worden. Eén van de geïdentificeerde figuren is Petrus, aan de rechterzijde van Christus. Hij blijkt Dirk van Nuyssenborgh (1515-1566) te zijn. Hij was een rijke koopman, lid van de Dordtse Raad en thesaurier. Hij behoorde daarmee tot de politieke elite van Dordrecht. Een portret van hem, eveneens geschilderd door Willem Key, bevindt zich tegenwoordig in een privécollectie in Amsterdam (afb. 3). De gelijkenis is treffend.

Omdat Van Nuyssenborgh zichzelf op het altaarstuk liet portretteren als Petrus, de belangrijkste apostel, is het waarschijnlijk dat hij degene was die Willem Key de opdracht gaf, of tenminste de grootste financiële bijdrage heeft geleverd.

2.

Willem Key Zelfportret paneel, 39,7 x 31,5 cm privécollectie

3.

Willem Key Portret van Dirck van Nuyssenborgh paneel, 52 x 38,5 cm privécollectie

10

en Hoorne in Brussel onthoofd werden. Willem Key werd door tijdgenoten beschouwd als één van de grootste meesters van de 16de eeuw, maar raakte in de loop der eeuwen in de ver­ getelheid. Tot aan zijn plotse dood in 1568 was hij ‘van goeden vermogen en rijck, doch niet overdoende noch quistigh’, zoals Van Mander schreef.

Z o e k t o c h t Het Dordtse Avondmaal blijkt de resultante te zijn van een artistieke zoektocht van de meester naar de meest geschikte compositie. Willem Key schilderde eerst een aantal andere composities

Z e l f p o r t r e t In de nieuwe publicatie over het leven en werk van Willem Key zijn heel wat nieuwe gegevens boven water gekomen over de ontstaans­ geschiedenis en de toeschrijving van het Laatste Avondmaal. In de eerste plaats kan de oude toeschrijving aan Willem Key bevestigd worden. Hoewel dat al lang werd aangenomen, was tot nu toe niet helemaal zeker dat Willem Key de schilder was van het grote paneel. Daarin is nu verandering gekomen. Vergelijking met enkele herontdekte zelfportretten van de meester geeft nu uitsluitsel over de identificatie van de man rechtsonder (afb. 2). Die man, die de kamer binnenstapt, is Willem Key zelf. Boven­ dien kwam in Brussel een gemonogrammeerde atelierkopie naar dit altaarstuk boven water. dordrechts museum | bulletin 2 2011

met dit onderwerp. Daaruit distilleerde hij de beste ideeën voor het Dordtse paneel. Er zijn drie andere versies van het Laatste Avondmaal teruggevonden die een licht werpen op de ontstaansgeschiedenis van het schilderij. De oudste compositie wordt bewaard in het Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen en werd tot nu toe foutief toeschreven aan Adam van Noord (afb. 4). De compositie is gebaseerd op het beroemde voorbeeld van Leonardo da Vinci waarbij alle apostelen aan één kant van de tafel zitten. Het is een eerste poging van de nog jonge schilder om een heikel thema van de 16de eeuw in beeld te brengen; het Laatste Avondmaal of de communie was een belangrijk twistpunt tussen katholieken en protestanten.

In een tweede versie, uit de Hofkapel van het Schloss Ludwigsburg in Ludwigsburg (afb. 5), paste Willem Key dit compositieschema aan aan de Nederlandse traditie. De apostelen werden rondom de tafel geposteerd, zoals dat in de Nederlandse voorstellingen van het Laatste Avondmaal altijd gebruikelijk was geweest.

Op die laatste compositie bouwde hij verder bij de creatie voor het altaarstuk in Dordrecht.

De compositie lijkt een succes geweest te zijn; nadien werden nog meer versies van het Dordtse altaarstuk geschilderd in het atelier van Willem Key. Adriaen Thomasz Key, Willem Key’s beroemdste leerling lijkt bij de vervaardiging van die kopieën betrokken te zijn geweest.

dordrechts museum | bulletin 2 2011

Deze Adriaen was geen zoon van Willem, zoals zijn naam doet vermoeden. Wel droeg zijn moeder de naam Key. Na de dood van Willem is Adriaen de naam ‘Key’ gaan gebruiken als ‘brandname’.

Mede op basis van al deze nieuwe gegevens bestaat het plan om in het voorjaar van 2013 een kleine tentoonstelling te maken rond het Laatste Avondmaal van Willem Key.

5.

Willem Key Laatste Avondmaal paneel, 85 x 122,5 cm Ludwigsburg, Schloss Ludwigsburg (Kapel) 4.

Willem Key Laatste Avondmaal paneel, 74 x 156 cm Antwerpen, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten

K. Jonckheere, Willem Key (1516-1568). Portrait of a Humanist Painter, Pictura Nova. Studies in 16th- and 17th-Century Flemish Painting and Drawing 17, Hans Vlieghe and Katlijne van der Stighelen (eds.), Turnhout (Brepols Publishers) 2011, 345 pp.

11

DORDRECHTS MUSEUM . . . n a v e z u de ke George Kremer

‘A l s h e t m a a r i e t s d o e t i n j e h a r t ’ Kunstverzamelaar George Kremer bezit een omvangrijke schilderijencollectie van internationale allure, met werken van onder meer Rembrandt, Frans Hals en Pieter de Hooch. Hij en zijn vrouw, Ilone Kremer, willen hun passie voor kunst delen met het grote publiek. De collectie wordt daarom met grote regelmaat tentoongesteld in musea over de hele wereld. In het Dordrechts Museum zijn werken van Ferdinand Bol en Aelbert Cuyp in bruikleen. Vanaf 27 oktober zijn die samen met 55 andere topstukken te zien op een grote overzichtstentoonstelling van de Kremercollectie in La Pinacothèque in Parijs.

M a r ij e Neggers

George Kremer bij zijn keuze

Op de vraag wat het favoriete kunstwerk van George Kremer in het Dordrechts Museum is, komt direct een helder antwoord. Zonder twijfel noemt hij het Portret van de eend Sijctghen van Aelbert Cuyp. We lopen naar de zaal met schilderijen van de familie Cuyp en onderweg licht Kremer zijn keuze toe.

‘Het is een typisch Nederlands schilderij.

Er zijn maar weinig landen op de wereld waar je een portret van een eend zult vinden. Er zijn uiteraard legio schilderijen met eenden, maar altijd als onderdeel van een groter geheel.

Hier gaat het uitsluitend om de eend, die bovendien nog een naam heeft, Sijctghen.

Alleen in Engeland heb ik eens een vergelijk-

baar bizar portret gezien. Het was een groot schilderij uit de 18de eeuw van neushoorn Clara.’ Kremer vermoedt dat dergelijke schilderijen in opdracht werden gemaakt. ‘De eend Sijctghen moet het troeteldier van iemand zijn geweest. En Cuyp was de aangewezen persoon om zo’n portret te maken. Hij maakte ook ‘portretten’ van koeien. Rond 1650 heeft Aelbert Cuyp daar een hele serie van geschilderd. De koe was daarin onmiskenbaar het onderwerp, net als hier de eend.’ Zou Kremer een dergelijk schilderij voor zijn eigen collectie kopen? ‘Ik zou het zeker kopen als ik het te pakken zou kunnen krijgen. Het illustreert prachtig de breedte van het werk van Cuyp.

Maar Cuyp is een moeilijke kunstenaar, waar niet veel werken van op de markt te vinden zijn. Er circuleren wel enkele vroege schilde­ rijen van Cuyp, maar die zijn minder interessant dan zijn latere werk. De majeure Cuyps zijn veelal in Engeland, de Verenigde Staten en Frankrijk terechtgekomen. Ze zijn onderdeel van museale collecties of vaste privécollecties.

Dat laatste is vooral het geval in Engeland, waar in het verleden veel schilderijen van de familie Cuyp naartoe zijn gegaan.’

Het portret van Sijctghen is een 17de-eeuws schilderij. Ook de Kremer-collectie bestaat voor een belangrijk deel uit 17de-eeuwse schilderijen. Wat spreekt hem zo aan in de schilderkunst uit de Gouden Eeuw? ‘Deze

12

dordrechts museum | bulletin 2 2011

periode is buitengewoon belangrijk geweest.

De manier waarop licht wordt gebruikt en neergezet heeft grote invloed gehad op de ontwikkeling van de schilderkunst. Zelfs de 19de-eeuwse Franse impressionisten hebben veel naar de lichtopvattingen van de Nederlandse schilders gekeken. Schilderkunst gaat over licht. Het is de allesoverheersende factor die een schilderij kan maken of breken.

Daarnaast was de kunst die in de 17de eeuw gemaakt werd waarlijk democratisch. Het was bestemd voor alle lagen van de bevolking en niet alleen voorbehouden aan de elite. Dat spreekt mij aan. Maar boven alles vind ik de schilderijen uit die tijd gewoonweg erg mooi.

Als ik naar schilderijen uit deze periode kijk word ik vaak meteen gegrepen. Dat is voor dordrechts museum | bulletin 2 2011

mij de essentie van kunst. Het moet een emotie bij je oproepen. Die emotie kan overigens ook gruwel zijn. Als het maar iets doet in je hart.

Ik heb dan ook veel minder met hedendaagse kunst. Daarbij wordt vaak beeldspraak gebruikt. Het gaat om een concept en de kijker moet het idee achter de kunst begrijpen.

Dat raakt me niet. Het gaat wat mij betreft bij kunst niet om het denken, maar om het voelen.’

Aelbert Cuyp Portret van de eend Sijctghen, 1647-50 paneel, 35 x 41,5 cm Dordrechts museum, aankoop met steun van Vereniging Rembrandt, Mondriaan Stichting en Stichting Vrienden van het Dordrechts Museum

K ij k o p d e w e b s i t e w w w . t h e k r e m e r c o l l e c t i o n . c o m v o o r e e n overzicht van de verzameling van George en Ilone Kremer.

13

E d u c at i e DORDRECHTS MUSEUM

K ij k , d o e e n l e e r in het Museum Emm e l i n e Nijsingh — elsa van Arkel

Kinderen ontdekken samen met Karel de Kunst Kikker in het museum ook een kikker in het Tulpenbed van Jacob Cuyp

Een kinderklas in Het Atelier

Vanaf september 2011 gaan de nieuwe schoolprogramma’s van het Dordrechts Museum van start voor zowel het Primair Onderwijs als het Voortgezet Onderwijs.

Onder begeleiding van een enthousiaste museumdocent biedt het Dordrechts Museum verschillende mogelijkheden, zoals interactieve rondleidingen, workshops of een combinatie van deze twee. Sinds de verbouwing beschikt het museum over een nieuwe educatieve ruimte, Het Atelier, waar de workshops meestal plaatsvinden.

Het museum wil scholieren actief betrekken, daarom bestaan alle programma’s uit een luister-, een kijk- en een doegedeelte; interactief bezig zijn staat voorop. Het allerbelangrijkste is dat leerlingen ervaren dat een museum leuk is. We willen iedereen een leerzaam, maar vooral ook een inspirerend museumbezoek bieden.

Bij elk programma staat de belevingswereld van de verschillende leeftijdsgroepen centraal.

Steeds wordt gezocht naar een link tussen de collectie van het museum en de dingen die belangrijk zijn voor kinderen en jongeren. Een voorbeeld hiervan is het programma ‘What’s up – Sprekende Portretten’ waarin beeldvorming van jezelf of van de ander voorop staat.

Jongeren zijn tegenwoordig allemaal actief op Facebook en/of Hyves. Hun eigen profiel met foto speelt daarbij een zeer belangrijke rol.

Het educatieve programma laat zien dat dit niet anders was in de 17de, 18de of 19de eeuw.

Voor kleuters is het programma ‘Ik zie, ik zie’ ontwikkeld. Hier staat Karel de Kunst Kikker centraal. Deze kikker is ontsnapt uit één van de schilderijen, het Tulpenbed van Jacob Cuyp. Samen met Karel, een kikker in de vorm van een pop, gaan de leerlingen op zoek naar al zijn dierenvriendjes in het museum. Aan de hand van spelletjes, waarbij het kijken naar en praten over kunst centraal staat, worden onder andere basisvormen en kleuren behandeld.

De leer­l ingen worden begeleid door een enthousiaste museumdocent.

Naast de schoolprogramma’s zijn er ook talloze mogelijkheden voor individuele kinderen en jongeren. Thuis kunnen ze via de website van het museum Mijn Dordrechts Museum (MijnDM) bezoeken, het multimediasysteem van het museum vol met filmpjes, spelletjes en informatie speciaal voor kinderen en jongeren. In het museum worden heel regel­m atig kinderworkshops en familierond­l eidingen georganiseerd.

Voor een actueel overzicht zie: www.dordrechtmuseum.nl/agenda Voor de educatieprogramma’s zie: www.dordrechtsmuseum.nl/educatie

14

dordrechts museum | bulletin 2 2011

winkel DORDRECHTS MUSEUM

Haal het Dordrechts Museum in huis !

M a r ij e Neggers

Sinds kort verkoopt de museumwinkel reproducties op canvas van elf topstukken uit de museumcollectie. ‘De reacties van bezoekers zijn zeer enthousiast’, vertelt winkelcoördi­ nator Fabian Hofland. ‘Mensen zijn zo onder de indruk van een werk dat ze er thuis ook van willen genieten. Een canvas print wordt steeds meer de vervanging voor de traditionele poster.

Met de huidige druktechnieken kunnen prachtige reproducties gemaakt worden, afgestemd op individuele wensen. In eerste instantie hebben wij gekozen om zo dicht mogelijk bij de originele maten te blijven, maar een kleinere afdruk of juist een enorme blow-up kan ook. Alles is mogelijk.’

Van de elf gekozen werken zijn er zes stuks te bezichtigen en op voorraad in de museumwinkel, waaronder het Gezicht op Dordrecht van Jan van Goyen, La Place Ary Scheffer van Eugène Louis Boudin en Scheepje Zeilen van Bernardus Johannes Blommers. Naast verkoop in de winkel zijn de reproducties ook te bestellen via www.leukvooraandemuur.nl.

Made in Dordrecht Deze hoogwaardige reproducties op canvas worden met de grootste zorg geprint, opgespannen en verpakt door Boer & Van Wijk Digitaal printen & Zeefdruk te Dordrecht.

dordrechts museum | bulletin 2 2011

15

M e e o p e x p e d i t i e J ava In het kader van de INDOrdt Fair 2011 begin september, georganiseerd door de Stichting Indisch Dordrecht, heeft het Dordrechts Museum een kleine expositie ingericht over de reis naar Indië, die de Dordtse schilder Frans Lebret maakte in 1863. Lebret maakte een uitgebreid geschreven en getekend verslag van zijn avontuur. De tentoonstelling Expeditie Java laat zich lezen als een plakboek van zijn reis.

W y k e S y b e sm a

1 Frans Lebret Onze tocht in de nabijheid der Piramiden krijttekening, 24,8 x 38,5 cm Dordrechts Museum

16

D e r e i s Frans Lebret (1820-1909) staat voornamelijk bekend om zijn oer-Hollandse landschappen en natuurlijk zijn schapen. Maar hij heeft ook exotischer werk gemaakt, zoals deze serie Indische tekeningen.

Op 15 januari 1863 vertrokken de gebroeders Frans en Jan Hendrik naar Java om hun broer Gerrit, een suikerfabrikant aldaar, te bezoeken.

Het werd een ware expeditie van meer dan 10.000 kilometer, over land en zee, per trein, stoomschip en rijtuig. Dat de gebroeders Lebret deze reis als toeristen maakten, is

bijzonder. Zo’n riskante tocht naar Indië ondernam men normaal gesproken alleen met een weten­s chappelijk of politiek doel. Bovendien was het een nogal kostbare onderneming.

Alleen al de enkele reis van Marseille naar Singapore kostte de gebroeders Lebret 1.260 gulden per persoon; omgerekend naar nu zou dat ongeveer het tienvoudige in euro’s zijn.

I n w o o r d e n b e e l d Frans hield onderweg voor het thuisfront nauwgezet een reisdagboek bij en maakte onderweg meer dan 125 schetsen, tekeningen en aquarellen.

dordrechts museum | bulletin 2 2011

Op zijn tekeningen staan de indrukwekkende landschappen, beziens足w aardigheden en men足sen uit andere culturen. In zijn reisdagboek beschreef hij, met veel oog voor detail, wat hij had gezien en had meegemaakt. Ook komen de kleine ongemakken aan bod die hij als reiziger te verduren had zoals de hitte, de muggen, de duisternis en het vreemde voedsel.

Speciaal voor deze tentoonstelling zijn de tekeningen en het reisverslag bijeengebracht.

De tekeningen kwamen in 1950 in de collectie van het Dordrechts Museum terecht, na een schenking door de zoon van Frans. Het reis足 manuscript is geleend van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (kitlv) in Leiden.

De tekeningen worden ondersteund met enkele passende citaten uit het dagboek, die de sfeer en de tijdsgeest weergeven. dordrechts museum | bulletin 2 2011

2 Frans Lebret Landgoed Kedawong op Java aquarel, 20,9 x 27 cm Dordrechts Museum

3 Frans Lebret Studie naar Chinees rund aquarel, 16,2 x 20 cm Dordrechts Museum

Zo komt de expeditie tot leven. Bijvoorbeeld: eenmaal aangekomen op Java was Lebret zeer onder de indruk door de grootsheid van de natuur. Tijdens een vierdaagse tocht door

17

4 Frans Lebret Landschap op Java met de vulkaan Bromo aquarel, 31,8 x 60,9 cm Dordrechts Museum

5 Frans Lebret Portret van de dienstmaagd Marina aquarel, 24,7 x 17,8 cm Dordrechts Museum

18

het Tengergebergte beklommen ze een vulkaan de Bromo. In zijn dagboek schreef hij: ‘Zoo mogelijk nam de natuur nog meer in grootschheid toe, het onderaardsch gedruisch van den Bromo duidelijk horende.’ (afb. 4). Hij portretteerde ook de mensen die hij zag, zoals het Javaanse dienstmeisje van Gerrits vrouw, Marina. In zijn reisverslag beschreef haar als volgt: ‘De jonge Javaansche vrouw, deftig als eene paauw in met keurig gekleurde cabaai en saroung, terwijl de zon schittert op hun blinkend zwart en keurig glad haar van achteren toegebonden en met eene kam opgestrikt.’ (afb. 5).

I n f o g r a p h i c Voor deze tentoonstelling heeft het museum geprobeerd om de reis van de gebroeders ook op een andere manier inzichtelijk te maken. Hiervoor is gebruik gemaakt van een zogenoemd infographic, een geabstra­ heerde grafische weergave van verschillende gegevens.

dordrechts museum | bulletin 2 2011

6 Frans Lebret Bergachtig landschap op Java aquarel, 24,3 x 29,9 cm Dordrechts Museum

Daarnaast is de gehele reis geografisch uiteengezet door middel van een set van kaarten op verschillende zoomniveaus. De bezoeker kan zien hoe reis van Dordrecht naar de plaats van bestemming loopt. Even­eens wordt de rondreis op Java grafisch weergegeven. De infographic en kaarten zijn ontworpen door het Rotterdamse ontwerpbureau puntpixel.

De infographic van deze reis heeft de vorm van een tijdslijn, die aangebracht is onder de ingelijste tekeningen. Deze lijn geeft informatie over de bezochte steden, de reisduur en de wijze van vervoer (afb. 7). Elke plaats die ze bezoeken en waarvan tekeningen te zien zijn, wordt op de lijn aangegeven en voorzien van de datum, waarop ze aankwamen in de stad.

Een symbool, in de vorm van een trein, schip of rijtuig, geeft aan hoe ze tussen de plaatsen reisden. In enkele gevallen is op de reislijn te zien welke wereldberoemde bezienswaardigheden de gebroeders bezoeken, zoals de Borobudur. dordrechts museum | bulletin 2 2011

7 Onder de werken van Lebret de infographic, ontworpen door puntpixel

M e e o p r e i s Door het gebruik van verschillende media, zoals de originele tekeningen, citaten, infographic en een kaart, wordt de reis op verschillende manieren toegankelijk gemaakt, waardoor de bezoeker als het ware mee op reis gaat.

Ook online kan de bezoeker op expeditie.

Tijdens de tentoonstellingsperiode wordt wekelijks een reisverslag geplaatst op waarbenjij.nu, een online reiscommunity voor het delen van reisdagboeken en ervaringen: zie ‘http://www.expeditiejava.waarbenjij.nu’.

19

1 0 j a a r H u i s Va n G ij n S i m o n va n G i j n v i e r t f e e s t Huis Van Gijn is een uniek museum. Het was ooit het woonhuis van Simon van Gijn en zijn vrouw Cornelia Vriesendorp. Van Gijn had een voorliefde voor geschiedenis en dat uitte zich in het verzamelen van historische prenten, maar ook van wapens, schepen, munten, zilver, keramiek en schilderijen.

W y k e S y b e sm a

naar AlfredEmilien Nieuwerkerk (1811-1892) Ruiterbeeld Willem van Oranje, op de gerecon­ strueerde roze marmeren schouw brons schenking van de Stichting Vrienden van het Dordrechts Museum

Simon van Gijn liet bij zijn dood in 1922 zijn huis en zijn gehele collectie na aan de Vereniging Oud-Dordrecht met de opdracht er een museum van te maken. In maart 1999 sloot het de deuren voor een ingrijpende verbouwing. In twee jaar tijd werd het huis zo veel mogelijk in oorspronkelijke staat teruggebracht en in september 2001 werd Huis Van Gijn heropend door schrijver en verzamelaar Boudewijn Büch.

Daarmee was het nog niet klaar. In de afgelopen tien jaar is er hard gewerkt om de resterende ruimtes in het huis te restaureren en reconstrueren, verscheidene tentoon­ stellingen te organiseren en aantrekkelijke publieks­r uimtes in te richten. Nu, tien jaar na de heropening, kijken we terug op alles wat er in deze periode is bereikt.

R e c o n s t r u c t i e s Een groot deel van het huis is tijdens de verbouwing van 1999 tot 2001 in oorspronkelijke staat teruggebracht. Enkele kamers zijn in een later stadium hersteld, zoals de Vriesendorp­ salon. Aan de hand van een foto uit 1904 zijn de roze marmeren schouw, het Deventertapijt en het ameublement gereconstrueerd. De wandbespanning is een kopie naar het origineel dat op de wand werd teruggevonden. Een ruiter-

beeld van Willem de Zwijger, dat Van Gijn voorheen op de schouw had staan, kon worden aangekocht op een veiling en pronkt tegenwoordig weer op de schouw. Een andere bijzondere reconstructie vond plaats in 2005.

In de tuin stond oorspronkelijk een theehuisje

U i t g av e b o e k

Het leven i n g r ij p e n d e

20

va n d e v e r z a m e l a a r

Reconstructie

verbouwing

opening

roze marmeren schouw

­—

­—

­—

Vriesendorpsalon

Samenwerkingsovereenkomst

p l a at s i n g

Tentoonstelling

­—

Fa m i l i e -v e r e n i g i n g

Goudleerkamer

Schepen op schaal

A a n k o o p r u i t e r s ta n d b e e l d

Vriesendorp

2000

2001

2002

2003 dordrechts museum | bulletin 2 2011

in chaletstijl. Aan de hand van een oude foto en de plattegrond van de tuinaanleg, kon het houten gebouwtje worden herbouwd dank­z ij de Stichting Vrienden van het Dordrechts Museum, die het geheel financierde. Hier kan de bezoeker nu met een kopje thee genieten van het meest zonnige hoekje van: de tuin.

Ook nu nog wordt er gewerkt aan de reconstructie van Huis Van Gijn. Momenteel is de restauratie van de tapijtenzaal in volle gang; deze zal in een volgend Bulletin uitgebreid aan de orde komen.

De Museumprijs In 2004 won Huis Van Gijn de Prins Bernard Cultuurfonds Museumprijs voor het beste museum dat aan één persoon is gewijd. Unaniem koos de jury voor Huis Van Gijn: ‘Het huis ademt de sfeer alsof mr. Simon van Gijn ieder moment om de hoek van de kamer kan verschijnen.’ Met het bedrag van € 50.000 dat aan deze prijs verbonden was, heeft het museum onder andere de semi­p ermanente presentatie ‘Thuis in de tijd van Simon van Gijn’ gerealiseerd.

Deze tentoonstelling verdiept en verlevendigt het bezoek aan het huis. Hier vindt de bezoeker antwoord op vragen die kunnen ontstaan bij een rondgang door het huis: Wie was Simon van Gijn eigenlijk? Hoe zijn de interieurs bewaard gebleven? Wat is oorspronkelijk en wat is reconstructie? Op de tweede verdieping van het huis kunnen bezoekers virtueel door de Atlas van Van Gijn bladeren en allerlei prenten opzoeken. Daarnaast kun je er een eigen interieur ontwerpen en zelf bezig zijn met stijl, decoratie en kleur. Je mag er in tegenstelling tot de rest van het museum van alles aanraken.

Iets wat heel verleidelijk is in een huis met prachtige oude gebruiksvoorwerpen. In deze presentatie kan de bezoeker bij wijze van spreken zelf even Simon van Gijn zijn.

V o o r h e t p u b l i e k Waar zeker iets is te doen, is in De Bovenkamer.

In dit educatief atelier, dat in 2007 in gebruik is genomen, worden workshops, school­ programma’s en kinderfeestjes gegeven.

Zowel volwassenen als kinderen kunnen hier samen met een gids van het museum letter­l ijk de geschiedenis aanraken en beleven met voorwerpen die zijn verworven dankzij schenkingen van Dordtenaren. Het zijn vaak

Tuinhut, foto H.J. Tollens, 1908 collectie erfgoed­ centrum DiEP. di 1548d

De gereconstrueerde tuinkamer, 2008 gerestaureerd met steun van Stichting Dioraphte

Aankoop s c h i l d e r i j P. C . W o n d e r , Mu s e u m p r i j s

reconstructie

Reconstructie

Interieur met de

t u i n hu i s

Vriesendorpsalon

fa m i l i e D e B r u i j n d e N e v e

­—

­—

­—

­—

Tentoonstelling

Tentoonstelling

Tentoonstelling

E d u c at i e f at e l i e r

verzameld verleden

O r a n j e i n hu i s

Alles uit de kast

De Bovenkamer

2004

2005

2006

2007

dordrechts museum | bulletin 2 2011

21

beeld de koningsgezindheid van Dordrecht in Oranje in huis of de heldenverering van Michiel de Ruyter in Zeeheld in huis. In aan­v ulling hierop zijn in het prentenkabinet wisselende selecties te zien van originele prenten en tekeningen uit de Atlas Van Gijn.

Kinderen in De Bovenkamer

oude gebruiksvoorwerpen die in een 19deeeuws huishouden werden gebruikt.

In de afgelopen tien jaar heeft het museum regelmatig tentoonstellingen georganiseerd.

Zo kon het publiek kennis nemen van bijvoor-

B o e k Een diepgewortelde wens van het museum ging met de uitgave van het boek Het leven van de verzamelaar in vervulling. Het boek van Ella Reitsma geeft een kijkje in het leven van Simon van Gijn, als mens maar ook als verwoed verzamelaar. De levensbeschrijving vol met anekdotes en weetjes, geïllustreerd met de schitterende foto’s van Marco de Nood, is geschreven voor een breed publiek en verscheen in 2003.

Omslag boek Het leven van de verzamelaar

Meyden Visser Vivat de Houtnegotie, 1772 (voorzijde) glas aangekocht met steun van Vereniging Rembrandt, 2010

Het bovenstaande is slechts een kleine greep uit alle projecten, tentoonstellingen en aan­ kopen van de afgelopen jaren. Dit najaar kijkt Huis Van Gijn terug op tien jaar vernieuwing met enkele leuke activiteiten. Kijk op de website www.huisvangijn.nl voor een actueel overzicht.

Semi permanente tentoonstelling

Thu i s i n d e t i j d

Aankoop

va n S i m o n va n G i j n

Reconstructie

Glas Houtnegotie

H e r s t e l e n r e s ta u r at i e

­—

Tu i n k a m e r

1 7 7 2 va n M e y d e n V i s s e r

ta p ij t e n z a a l

Tentoonstelling

­—

­—

­—

Vergeet mij niet –

Tentoonstelling

Tentoonstelling

Tentoonstelling

rouwen en gedenken

Spelend leren

loven en bieden

tussen de lakens

2008

2009

2010

2011

22

dordrechts museum | bulletin 2 2011

Tentoonstelling rond Sinterkla as R e c h t z o d i e g a at !

Het kan niemand ontgaan zijn. Dit jaar arriveert Sinterklaas met zijn Pieten in Dordrecht. Deze bijzondere gebeurtenis mag in Huis Van Gijn, dat bekend staat om zijn speelgoedzolder, natuurlijk niet onopgemerkt voorbij gaan. Daarom wordt er een heel bijzondere tentoonstelling georganiseerd, in nauwe samenwerking met Sints eigen Archiefpiet: Uit de schatkamer van Sinterklaas.

Marije Neggers

Cornelis de Bruin Klomp met Sinterklaas­voorstelling, ca. 1905 aardewerk, hoog 10, lengte 13,8 cm Dordrecht, Huis Van Gijn

Huis Van Gijn is in de gelegenheid gesteld om een tentoonstelling samen te stellen uit de privécollectie van Sinterklaas zelf. Samen met Sinterklaaskenner en illustrator Stef de Reuver is een keuze gemaakt uit de fraaiste illustraties en de meest bijzondere attributen van Sinterklaas. Denk bijvoorbeeld aan een heus schaalmodel van Pakjesboot 12 of de mijter die Sinterklaas van 1965 tot 1985 op televisie droeg. Bezoekers herkennen in de tentoonstelling ongetwijfeld hun favoriete Sinterklaasboek of de elpee, waarbij ooit uit volle borst werd meegezongen. De tentoonstelling biedt een exclusief kijkje in het rijke archief van de Goedheiligman. Door de waardevolle adviezen van Archiefpiet, die de mooiste stukken voor Huis Van Gijn persoonlijk heeft uitgezocht, zijn er bijzondere verrassingen voor jong en oud.

Stef de Reuver heeft een grote voorliefde voor het sinterklaasfeest. Ieder jaar streeft hij ernaar een aantal leuke projecten rond Sint en z’n pieten op te zetten. Dit jaar verleent hij zijn medewerking aan de tentoonstelling in Huis Van Gijn. Eerder ontwikkelde hij al een aantal Sesamstraat-Sinterklaas­b oeken en samen met Bram van der Vlugt en schrijver Peter Smit maakte Stef in 2005 ‘Het Gouden Boek Van Sinterklaas’, over 50 jaar televisieintochten. Een ode aan alle televisiemakers, die ooit meewerkten aan het leukste sprookje van Nederland, met anekdotes en veel historisch foto­ materiaal.

dordrechts museum | bulletin 2 2011

Wie is Archiefpiet?

Zijn naam is Pataros Bennetti, maar iedereen kent hem als Archiefpiet. Archiefpiet is al heel lang in dienst.

Sinterklaas maakt natuurlijk erg veel mee en het is de taak van Pataros om dat allemaal op te slaan in de bibliotheek. Hij verzamelt geschreven verhalen in boekvorm, maar ook de avonturen van televisie en film en niet te vergeten de enorme hoeveelheid foto’s en kindertekeningen, die er door de jaren heen van en voor Sinterklaas zijn gemaakt.

23

Dordrechts Museum

h u i s v a n g ij n

Verzamelaars in Dordrecht

Tussen de Lakens

tot 24 o k to b e r 2 01 1

t o t 16 o k t o be r 20 11

Aan verzamelaars als Leendert Dupper,

Hoe zag het slaapkamermeubilair er in de 19de

Willem van Bilderbeek en Hidde Nijland dankt

eeuw uit? En hoe ontwikkelden de slaapkamer­

het museum onder andere de sterke collectie

gewoontes en -gebruiken zich in de afgelopen

19de-eeuwse schilderkunst met topstukken van

twee eeuwen? Op deze en nog vele andere

Breitner, Weissenbruch en Toorop.

slaapkamervragen wordt een antwoord gegeven in de tentoonstelling Tussen de lakens – ledikanten

Expeditie Java De Indische tekeningen van Frans Lebret

Uit de schatkamer van Sinterklaas

tot 1 3 n o v e mb e r 2 01 1

29 o k t o be r 20 11 - 8 januari 20 11

en beddengoed in de 19de eeuw in Huis Van Gijn.

De Dordtse kunstenaar Frans Lebret (1820-1909)

Huis Van Gijn is in de gelegenheid gesteld om

is vooral bekend om zijn oer-Hollandse land­

een tentoonstelling samen te stellen uit de

schappen met schapen. Maar Lebret maakte ook

privécollectie van Sinterklaas zelf. Samen met

exotischer werk. Tijdens een reis door Indië

Sinterklaaskenner en illustrator Stef de Reuver

legde hij zijn ervaringen vast in een reisdagboek

is een keuze gemaakt uit de fraaiste illustraties

en tientallen tekeningen en aquarellen.

en de meest bijzondere attributen van Sinterklaas.

D e S c h e ff e r 2 0 no v e mb e r 20 1 1 - 04 m a a r t 2 01 2 Keuze uit het werk van de winnaar van De Scheffer, de tweejaarlijkse prijs voor jonge kunstenaars.

De Scheffer is een initiatief van de Vereniging Dordrechts Museum. De jury heeft de volgende vijf jonge kunstenaars genomineerd voor De Scheffer 2011: Pim Blokker, Sander van Deurzen, Peggy Franck, Kim van Norren, Laurens Stok

What’s up?

De jongste schilderkunst in Nederland 19 no v e m b e r 20 1 1 - 2 2 a p r i l 2 01 2

verwacht De bijzondere verzameling van Ad Breevaart 21 januari - 27 m e i 20 12

Qr-code Met deze code heeft u op uw mobiele telefoon

Voor deze tentoonstelling zijn dertig kunstenaars

toegang tot de websites van het Dordrechts

geselecteerd die samen een representatief beeld

Museum en Huis Van Gijn. Scan de QR-code met

geven van de stand van de hedendaagse schilderkunst

behulp van de QR-reader op uw mobiele telefoon.

in Nederland. Behalve aan de actualiteit schenkt

Als u internettoegang heeft, wordt u direct

de tentoonstelling ook aandacht aan de traditie.

doorgelinkt naar de website van het museum.

verwacht R e i n D o o L EN N i k o P i r o s m a n i 12 me i - 23 s e pte m b er 2 01 2

www.huisvangijn.nl

www.dordrechtsmuseum.nl

agenda