HİJYA SAĞLIK BÜLTENİ Ocak – Şubat’17
Sayı:67
AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI İLE İLGİLİ
DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR
Merhaba 67. sayımızda size ağız sağlığı ile ilgili doğru bilinen yanlışlardan bahsetmek istiyoruz.
dokularında çeşitli hastalıklara neden olur. Ağız içinde oluşan hastalıklar ise bütün vücudun sağlığını tehdit eder hale gelebilir. Bu nedenle ağız sağlığını idame ettirici günlük kişisel bakım ve hijyen uygulamalarına önem vermemiz gerekmektedir. Diş fırçalamayı kozmetik nedenlerle değil, gece yatmadan önce elimizi ayağımızı yıkamamız gibi, hijyeni sağlamak amacıyla yapmamız daha doğrudur. Fırçalamanın süresi, sıklığı, tekniği gibi etkenler fırçalamanın kalitesini ve dolayısıyla ağız ve diş sağlığını direkt olarak etkilediği için fırçalamanın doğru bir şekilde yapılması esastır. Bunun yanında, ağız ve diş hastalıklarının hangi mekanizmalarla oluştuğunu bilmek de ağız hijyenini daha bilinçli bir şekilde sağlamamıza
Ağzımızın, sindirim sistemimizin giriş kapısı, bir başka deyişe vücudumuza aldığımız besinlerin ilk sindirilmeye başlandığı yer olması nedeniyle, sağlığına, hijyenine en fazla dikkat etmemiz gereken bölge olduğunu söyleyebiliriz. Sağlıklı bir ağızda, kişiye zarar vermeden denge içinde yaşayan mikroorganizmalar sağlığımızın korunmasında katkıda bulunmaktadır; ancak tükettiğimiz besinler, beslenme alışkanlıkları, aldığımız besinlerin ağzımızda kalış süresi gibi çevresel etkenlerden dolayı bu denge kolaylıkla bozulabilmektedir. Bozulan denge, ağız sağlığını tehdit eder ve diş ve çevre 1
yarayacak, kulaktan dolma bilgilerle gerçek dışı uygulamalara itibar etmeyeceğiz. Doğru olarak bildiğimiz bazı yanlışları başlıklar halinde aşağıda sıraladık:
bulunurlar. Dolayısıyla sadece dişlerimizi fırçalamamız etkin bir ağız hijyeni sağlamak için yeterli değildir. Dişlerin yanında dişeti, yanak ve dili fırçalamak da gerekli olduğu gibi, dişlerin ara yüz bölgelerinin de diş ipi veya gargara gibi ajanlarla temizliğinin yapılması çok önemlidir. Diş fırçasıyla diş ara yüz bölgelerinin temizliği sağlanamaz, sadece diş fırçalama ile bu bölgelerde oluşabilecek problemlerin önüne geçilemez, bundan dolayı diş ara yüz temizliğine ayrı bir önem verilmesi gerekmektedir.
Bastırarak, sert bir şekilde fırçalamak daha iyi temizler. Sert bir fırça kullanmak daha iyidir. Bastırarak ve kontrolsüz bir şekilde fırçalamak daha iyi bir ağız hijyenini sağlamadığı gibi diş ve çevre dokulara zarar vermemize de neden olabilir. Bunun gibi, diş yapınıza uygun olmayan sertlikteki bir fırça kullanımı da diş yüzeyinde aşınmalara neden olarak çürük oluşumunu kolaylaştırabilir. Genel bir kural olarak, yumuşak ve dairesel hareketlerle, orta sertlikteki bir fırça kullanarak yapılan fırçalama daha etkin olmakla birlikte sizin için en uygun macun, fırça ve fırçalama tekniğini diş hekiminize danışmanız tavsiye edilmektedir.
Flor, insan sağlığına zarar veren, zeka geriliği gibi hastalıklara neden olan bir maddedir, bundan dolayı ağız içi flor uygulamalarından kaçınmalı, florlu diş macunu kullanılmamalıdır.
Flor dişlerin hem çürükten korunması hem de başlamış olan çürüklerin ilerlemesini önlemek amacıyla günümüze değin geliştirilmiş ve etkinliği kanıtlanmış olan en emin ve maliyeti düşük koruyucu uygulamadır. Florun diş hekimliğinde kullanımı yüz yıldan fazla bir süredir mevcuttur ve zeka geriliğine yol açtığına dair bilimsel bir çalışma da mevcut değildir. İçme sularında da belli bir miktar flor bulunur, bunu göz
Sadece dişlerimi fırçalamak, ağız hijyenimi sağlamak için yeterlidir. Ağız içindeki hastalık yapıcı bakteriler, sadece diş yüzeyinde değil, diş ara bölgelerinde, dişeti yüzeyinde, yanak iç kısımlarında ve dil gibi yüzeylerde de bolca 2
önünde bulundurarak ve vücut için zararlı olabilecek dozu aşmamaya dikkat ederek, diş hekiminin önerisi doğrultusunda flor hapları kullanılabilmektedir. Ayrıca ağız içi florlu vernik uygulamaları da tamamen güvenlidir. Florlu diş macunları da, florsuz olanların yanında daha üstün bir koruma sağlayacağından, büyük miktarlarda yutulmamasına dikkat edilerek güvenle kullanılabilir.
ortaya çıkmasıyla birlikte, son yıllarda kullanılan kapsül şeklindeki amalgam dolguların ve özel amalgam karıştırma cihazlarının bu riski de ortadan kaldırdığını görmekteyiz. Diş fırçalama esnasında dişeti kanaması varsa diş fırçalamasına devam edilmemelidir. Ağız hijyeni eksikliğine bağlı olarak oluşan dişeti kanamaları, genellikle dişeti hastalıklarının habercisidir ve dişeti sağlığını geri kazanmanın yolu da düzenli diş fırçalamaktır. Az miktardaki bir kanama diş fırçalamaya kesinlikle engel teşkil etmemelidir; normal diş fırçalama uygulamalarına devam edilmelidir. Diş fırçalama, ara yüz temizliği ile kesinlikle desteklenmelidir. İleri düzeyde bir kanama söz konusu olduğunda ise derhal diş hekimine başvurulmalıdır.
Dolgu için kullanılan malzeme içinde cıva bulunur, cıva insan sağlığı için çok zararlı bir maddedir, dolayısıyla cıva içeren dolgu yaptırmamak gerekir. Diş dolgusu için kullanılan amalgam isimli dolgunun içinde cıva olduğu doğrudur, ancak cıva oranı çok azdır ve bileşik halinde bulunur. Dolayısıyla ağız içinde uygulanan amalgam dolguların cıva salınımı hemen hemen yok denecek düzeyde olup sağlığa zarar vermez. Esasında cıvalı amalgam dolguları bir asırdan fazla bir süredir kullanılmakta olup sistemik cıva zehirlenmesine yol açtığına dair bilimsel bir veri mevcut değildir. Cıva salınımı, cıva buharı şeklinde, en çok dolgunun karıştırılma safhasında
Hamilelikte diş ve dişeti tedavisi yaptırmak bebeğe zarar verir. Hamileliğin hassas dönemi olarak kabul edilen ilk üç aylık dönemde (birinci trimester), uzun işlem gerektirecek tedavilerden kaçınılır. Özellikle riskli gebeliklerde de kadın doğum uzmanının onayı alınarak 3
işlem yapılabilir. Bundan sonraki dönemde ise röntgen kullanılmadan kanal tedavisi, dolgu, çekim gibi tedaviler lokal anestezi altında, işlem süresi kısa tutularak ve ağrısız bir şekilde yapılabilir. Acil ve ağrılı durumlarda ise, ağrının erken doğumu tetikleyebilme ihtimalinden dolayı diş tedavileri ivedilikle yapılmalıdır.
içine karanfil yağı içerikli preparatlar uygulanabilir. Süt dişlerinin tedavi edilmesi yerine erken çekiminin yapılmasında bir sakınca yoktur. Süt dişleri her ne kadar bir süre sonra düşse de, alttan gelecek olan daimi dişlere rehberlik etme açısından ağızda kalma süreleri önemlidir. Süt dişlerinin düşme zamanı gelmeden erken çekimlerinin yapılması, daimi dişlerin erken sürmesine yol açacağından diş çapraşıklıkları oluşabilmektedir. Bundan dolayı, süt dişlerinin erken safhada tedavilerinin yapılması ve çekilmesi gerekiyorsa da düşme zamanına yakın çekimlerinin yapılması daha doğrudur.
Ağız kokusu herkeste görülebilen normal bir durumdur, bir hastalık belirtisi değildir. Ağız kokusu, ağız hijyeni eksikliğine bağlı olduğu gibi bazen sistemik bir hastalığın habercisi de olabilir. Ağız hijyeni eksikliğine bağlı oluşan ağız kokusu diş fırçalama ve ağız bakımı ile azalmakta olup, sistemik bir hastalık habercisi olan ağız kokusu ise kalıcıdır.
Diş taşı temizliği, dişe zarar veren bir işlemdir ve bir kere uygulandıktan sonra sürekli uygulanması gerekmektedir.
Ağrıyan dişin üzerine aspirin koymak veya ağrıyan dişle aspirin çiğnemek ağrıyı dindirir.
Diş taşı temizliği işlemi diş minesine minimal düzeyde bir aşınmaya neden olur ve bu kaybı diş minesi kendini onararak telafi eder. Bundan dolayı diş taşı temizliği işleminin kalıcı bir hasar oluşturması söz konusu değildir ve 6 aylık süreler sonunda güvenle yapılabilir. Diş taşı oluşumu, diş taşı temizleme
Ağrıyan dişin üzerine aspirin koymak ve onu çiğnemek ağrıyı dindirmez, asidik özelliğinden dolayı diş etini yakar ve daha fazla ağrıya neden olur. Bunun gibi alkol gibi maddeler de benzer bir etki gösterir. Bunun yerine, acil diş ağrısında çürük olan dişin 4
işlemi ile ilgili değildir; diş taşı, fırçanın etkin bir temizlik yapamadığı bölgelerde ve tükürük birikiminin çok olduğu alt ön dişlerin arka bölgelerinde daha fazla oluşmaktadır. Diş taşı oluşumunu engellemenin yolu düzenli diş fırçalamadır.
Kaynaklar: Diş Çürüğü Hastalık ve Hastalığın Klinik Yönetimi - Ole Fejerskov, Edwina Kidd; Çev.Prof. Dr. Cemal Yeşilyurt Restoratif Dişhekimliğinde Maddeler ve Uygulamaları - Banu ÖNAL
Dt. Ergin Yılmaz
http://www.tdb.org.tr
“DAHA ETKİN HİZMET İÇİN SAĞLIKLI GÜNLER DİLERİZ.”
5