Adviseur familiebedrijven Ruud Loos: doen is geen optie in tijden van crisis”

‘Als je geschoren wordt, moet je stilzitten’ luidt een bekend spreekwoord. En dus zou je als ondernemer kunnen denken dat het verstandig is om bij een crisis de storm te laten uitrazen en niet in actie te komen. Onderzoek van het Erasmus Centre for Family Business laat echter een ander beeld zien. Familiebedrijven die bewust strategische keuzes maken, komen sterker uit een crisis. Niets doen, is geen optie. Een waardevolle les nu steeds meer donkere wolken zich samenpakken boven ondernemend Nederland.

Ruud Loos is adviseur familiebedrijven bij BDO Accountants & Adviseurs. BDO en Rabobank hebben een partnership met het Erasmus Centre for Family Business (ECFB) en zijn sponsor van de leerstoel voor familiebedrijven. In 2021 deed het ECFB onderzoek naar het herstel van familiebedrijven na een crisis. Een van de uitkomsten is dat degenen die assertief zijn, lef tonen en actief bezig zijn dat betekent dat de ondernemer inteert op zijn eigen vermogen of privé financieel moet bijspringen.” Loos noemt dat de kracht van het familiebedrijf. Deze ondernemers vinden continuïteit enorm belangrijk en gaan vaak heel ver om hun bedrijf door de crisis te loodsen. Eventuele opvolging wordt tijdelijk ‘on hold’ gezet.

Nieuwsgierig blijven nieuwe wegen te bewandelen. Daarom is het belangrijk om als oudere DGA ruimte te geven aan de ideeën van je opvolger, van een externe CEO of van een Raad van Advies. Leuke wetenswaardigheid: uit onderzoek blijkt dat familiebedrijven die langer dan 100 jaar bestaan met elkaar gemeen hebben dat zij externen toelaten in bijvoorbeeld de directie of een toezichthoudende rol. Dat houdt ze scherp en blijkt dus een succesfactor.” met hun strategie, op termijn beter herstellen dan ondernemers die op hun handen blijven zitten. ‘Cruciale keuzes’ is de titel van het rapport. En cruciale keuzes blijken nodig om een crisis te overleven. Loos: “Een van de vragen die de eigenaar van een familiebedrijf zich zou moeten stellen, is: ben ik onder deze omstandigheden nog wel de beste eigenaar van dit bedrijf? Dat is een confronterende en misschien ongemakkelijke, maar wel een heel essentiële vraag.”

Het goede nieuws is dat er bij veel familiebedrijven wel een opvolger klaarstaat. Een jaar of tien geleden werd het soms nog suf gevonden om het bedrijf van je ouders over te nemen; vandaag de dag heeft het familiebedrijf zijn stoffige imago wel afgeschud. “En kijken we specifiek naar de tuinbouw dan zien aankomende ondernemers dat deze sector volop uitdagingen biedt.”, aldus Loos. Dat deze opvolgers vaak wel eerst hun vleugels buiten het familiebedrijf uitslaan, vindt hij een positieve trend.

“De ervaringen die ze daar opdoen, zijn enorm waardevol. Met die bredere scope zijn ze dikwijls beter in staat om de bakens te verzetten dan de ouder die ze opvolgen.

Teugels in handen

“In tijden van crisis zie je dat de focus van ondernemers vaak naar de korte termijn gaat”, vervolgt Loos. “De energiecrisis van nu heeft bijna een verlammend effect op plannen voor de langere termijn. Toekomstscenario’s voor bijvoorbeeld opvolging verdwijnen naar de ijskast. Want: is er straks nog wel een bedrijf om op te volgen? Ik zie dat de bestaande generatie nu in veel gevallen weer de teugels in handen neemt en er alles aan doet om het bedrijf in de familie te houden. Ook als

En dat is ook logisch. Als je al dertig jaar aan het roer staat en altijd succes hebt gehad, is je veranderingsbereidheid weleens wat minder groot. Maar een goede ondernemer blijft altijd nieuwsgierig en heeft het lef om

Informeel management

Het Erasmus Centre for Family Business is voor de adviseur familiebedrijven een belangrijke bron van informatie. Loos vertelt over een recent onderzoek waarin gekeken werd naar het effect van formele managementmethoden versus informele methode. Interessante conclusie is dat juist de informele managementpraktijken ervoor zorgen dat familiebedrijven, vergeleken met nietfamiliebedrijven, gemiddeld beter scoren op innovatie, productiviteit en uiteindelijk financiële prestatie. Loos: “Met informeel management doelen we bijvoorbeeld op voorbeeldgedrag, beslissingen nemen op basis van intuïtie en doelen kiezen die passen bij de identiteit van het bedrijf. Informeel management wordt nogal eens gezien als niet professioneel. Het tegendeel is dus waar en dat is voor leiders en toekomstige leiders van familiebedrijven waardevolle kennis. Het is belangrijk om het informele management in de dagelijkse praktijk te bewaken en daarin gestructureerd te investeren.”

Drs. Ruud Loos, Senior Manager Adviesgroep Familiebedrijven BDO

‘Degene die assertief zijn, lef tonen en actief bezig zijn met hun strategie, herstellen op termijn beter dan ondernemers die op hun handen blijven zitten.’