De Hillenraad Top 500

1500+

Rijk Zwaan

Categorie genetica Omzet totaal € 413.000.000 Medewerkers totaal 3.018 Medewerkers BTL 1.643 Vestigingen BTL 34 www.rijkzwaan.com

‘Incidenteel en geen enkele reden om onze investeringsplannen aan te passen.’ Zo reageerde Rijk Zwaan op de lichte daling van de winst en de omzet, cijfers die eind 2018 werden gepresenteerd. Voor ons was dit toch even wennen na jaren van ongebreidelde groei. Rijk Zwaan ziet dat die daling vooral voortkomt uit de sterke euro. De R&D-trein van Rijk Zwaan dendert in volle vaart verder, want de groeiende wereldbevolking zit met smart te wachten op nieuwe rassen, nieuwe zaden en nog betere producten. Ook in 2018 en 2019 zien we weer volop actie. In maar liefst acht landen zijn onderzoeks-, demo- en productiefaciliteiten uitgebreid, nieuw geopend of ze staan in de steigers. Gebouwd wordt er ook aan een nog hechtere band met telers en bedrijven door hen nauwer bij de afzetketen te betrekken. Een goed voorbeeld daarvan is het Retail Center waar retailers en telers inzicht krijgen in consumentenwensen en productprestaties. Nauw samenwerken zit stevig verankerd in de bedrijfscultuur en –structuur van Rijk Zwaan. Niet gehinderd door externe aandeelhouders met hijgerig kortetermijndenken kan dit grootste zelfstandige familiebedrijf haar medewerkers wereldwijd alle vrijheid geven om kansen te zien en te pakken. Rijk Zwaan doet geen concessies aan de eigen, unieke filosofie en kan daarmee nog altijd meespelen als sterspeler in haar league. Onbetwistbaar een Nederlandse onderneming van wereldformaat.

2500+

Syngenta Seeds

Categorie genetica & young plants Omzet totaal € 722.000.000 Medewerkers totaal 29.001 Medewerkers BTL 28.000 Vestigingen BTL 90 www.syngenta.com

Syngenta Seeds maakt dit jaar de sprong van de ‘gewone’ Hillenraad100 naar deze buitencategorie, vooral omdat Syngenta in alle opzichten een corporate is. Na de overname door Chemchina is dit biotechnologiebedrijf, dat naast agrochemicaliën ookzaden produceert, in rustiger vaarwater gekomen. Alle aandacht gaat dus weer uit naar groei en strategische focus. Groei zien we onder andere in de vrij recente overname van Floranova. Daarmee wordt de aanwezigheid op de grote Chinese en Indiaase markt aanzienlijk versterkt. Strategische focus zien we in de wens om mondiaal aan de slag te gaan met grote thema’s als duurzaamheid en klimaatverandering. Telers wereldwijd kampen met nieuwe klimaatomstandigheden en dat vraagt om nieuwe/aangepaste zaadtechnologie. Data en onderzoek spelen een sleutelrol in de ontwikkeling daarvan, waarbij Syngenta samenwerkt met universiteiten, ngo’s en andere bedrijven uit de glastuinbouw. Syngenta wil met hen werken aan de omslag van ‘enough food’ naar ‘good food’ en lijkt dus het pad in te slaan naar een meer ‘societydriven’-invalshoek. De opmerkelijke toetreding van Louise Fresco van de WUR tot commissaris past ook in die lijn. We gaan kritisch volgen of deze invalshoek niet alleen mooi voor de bühne is.

3500+

Dutch Flower Group

Categorie handel Omzet totaal € 1.524.000.000 Medewerkers totaal 3.795 Medewerkers BTL 1.510 Vestigingen BTL 19 www.dfg.nl

Met een jaaromzet van ruim anderhalf miljard euro en bijna 3.000 medewerkers is de Dutch Flower Group verreweg de grootste Nederlandse corporate in de 500+-ranking van de Hillenraad100. In twintig jaar tijd heeft de groep zich ontwikkeld tot absoluut marktleider in Europa, met ambities om ook in de Verenigde Staten en Azië tot de grootste spelers te behoren. De groep ziet dat de consumentenvraag in Europa nauwelijks nog stijgt. Groei haalt dit bedrijf daarom voor een belangrijk deel uit overnames. In Nederland sloot zich opnieuw een aantal bedrijven bij de groep aan. In de Verenigde Staten lijfde het The USA Bouquet Company in, voorwaar een mooie strategische zet. En dan was er natuurlijk die opmerkelijke stap om toch samen met Royal FloraHolland Blueroots verder door te ontwikkelen. Met een sectorbreed platform kan immers ook de Aziatische sierteeltmarkt, die in de toekomst veel sneller zal groeien dan de Europese, beter bediend worden. Het is duidelijk, Dutch Flower Group wil echt een global player worden. Ondanks haar grootte oogt en opereert de groep toch nog steeds als familiebedrijf, een familie met een omvang van 33 bedrijven. Een sympathieke verzameling ondernemers en met recht winnaar van de Familiebedrijven Award 2018.

4500+

ROCKWOOL/Grodan

Categorie supplies Omzet totaal € 370.000.000 Omzet H100-Q € 150.000.000 * Medewerkers totaal 1.185 Medewerkers Grodan NL 140 Vestigingen BTL 4 www.grodan.com

Ook Grodan maakt dit jaar de overstap van het grote peloton in de Hillenraad100 naar deze buitencategorie. Dat komt natuurlijk doordat deze onderneming opereert onder de paraplu van multinational Rockwool. Binnen dat mondiale conglomeraat is Grodan de grote specialist in de levering van steenwol voor de teelt van vele tuinbouwgewassen. Het onderdeel Grodan richt zich volop op de digitale transformatie in tuinbouw; Grodan werkt hard aan het open dataplatform e-Grow, dat datagedreven telen mogelijk maakt. Een uiterst actuele ontwikkeling met grote kansen wereldwijd. Die omslag is noodzakelijk om de positie van marktleider te bestendigen. Het bedrijf ziet bovendien nieuwe kansen in de teelt van populaire producten als legale cannabis en aardbeien. De groei zit er zeker in, getuige onder andere de opening van een vierde productielocatie in Rusland, vorig jaar. Vanwege die mondiale spreiding van de activiteiten ziet Grodan met enige zorg dat in de diverse regio’s er grote verschillen zijn in wetgeving op het gebied van emissies en residuen. Dat maakt het lastig om voor al die markten een passende teeltoplossing te bieden. Ook daarin ziet zij een rol voor zichzelf weggelegd. Het geeft maar aan dat Grodan zeer betrokken is bij de ontwikkeling van product naar oplossing.

5500+

Total Produce

Categorie handel Omzet totaal € 5.043.000.000 Medewerkers totaal 5.755 Vestigingen BTL 250 www.totalproduce.com

‘The birth of a produce giant’, schreven analisten na de overname van Dole door Total Produce. De overname van Dole heeft Total Produce definitief op de wereldkaart gezet. Mondiaal behoort Dole, net als Chiquita, tot het uiterst kleine clubje van AGF-versproducten met een grote naamsbekendheid onder miljoenen consumenten. Misschien is het Total Produce daar wel om te doen geweest, want er was een titanenstrijd met Greenyard voor nodig om deze begeerde buit binnen te halen. Total Produce kampt met het grote vraagstuk waar alle handelspartijen in vers mee worstelen: hoe ontstijg je de ‘commodity val’ waar uiteindelijk alleen de prijs bepalend is. De uitweg lijkt een merkstrategie waarbij de consument vraagt om jouw merk. Ook in Nederland is Total Produce volop actief, maar geen bekende klank. De belangrijkste ondernemingen in Nederland zijn Total Produce BV, die vooral handelt in citrus, maar ook Haluco, Nedalpac, ASF en de joint ventures Frankort & Koning, Anaco & Greeve en OTC Organics. Wereldwijd gaat het met Total Produce voor de wind, in Nederland zijn er hier en daar wat beurse plekjes. Wij kijken reikhalzend uit naar een Europese merkenstrategie.

6500+

Harvest House

Categorie verkooporganisatie Omzet totaal € 753.000.000 Omzet H100-Q € 166.000.000 Medewerkers totaal 160 www.harvesthouse.nl

‘Uit strategisch oogpunt verkoopt Harvest House niet zelf aan de eindklant. Wel is Harvest House eigenaar van een drietal handelshuizen (Internationals). Dit zijn Terra Natura International (TNI), Rainbow International (RBI) en Global Green Team (GGT). Elk van deze Internationals heeft haar eigen specialiteit, klanten en markt.’ Deze organisatievorm, zoals die wordt omschreven op de eigen website, maakt het enigszins lastig om Harvest House op waarde te schatten. Letterlijk en figuurlijk. Want, Harvest House is veel méér dan die drie handelshuizen. Kijken we naar de totale omzet van alle activiteiten van Harvest House, dan zien we 753 miljoen. Voldoende dus voor een kwalificatie in deze ‘buitencategorie’ van de Hillenraad100. De internationale handelshuizen zijn daarbinnen goed voor 354 miljoen. Ondanks de omvang van deze club zien we eigenlijk weinig echt spannend nieuws of grootse, meeslepende plannen voor de toekomst. De club opereert als een gesloten bastion en deelt weinig met buitenstaanders. De aandacht gaat vooral uit naar een stevige marktpositie zonder al te veel toeters en bellen. Van een onderneming met een omvang als deze verwacht de buitenwereld toch wat meer transparantie.

7500+

BASF / Nunhems

Categorie genetica Omzet totaal € 5.696.000.000 Omzet H100-Q € 430.000.000 * Medewerkers Nunhems 2.000 Vestigingen BTL 6 www.nunhems.com

Op de vleugels van het grote BASF vliegt Nunhems de buitencategorie van de Hillenraad100 binnen. Binnen dat mondiale chemieconcern is Nunhems het merk voor en de specialist op het gebied van hoogwaardige zaden voor groentegewassen. BASF is in de tuinbouw ook al jaren bekend als leverancier van de gewasbeschermingsmiddelen. Dat we Nunhems hier nu aantreffen, heeft alles te maken met de uitwerking van de grote stoelendans tussen de giganten Monsanto, Bayer en BASF. Nunhems heeft enige tijd in de lastige situatie gezeten dat het niet precies wist of het vergelijkbare De Ruiter Seeds nu een zusteronderneming was of werd, of dat het toch een concurrent was. Want welke markten ga je dan bedienen en zit je niet in elkaars vaarwater? Maar aan al die onduidelijkheid is nu een eind gekomen en Nunhems kan zich weer in alle vrijheid ontplooien. BASF heeft diep in de buidel moet tasten voor dit prachtige Limburgse bedrijf, want er waren ook nog een andere kapers op de kust. BASF heeft veel vertrouwen in Nunhems en heeft aangegeven volop te gaan investeren. Goed te zien hoe het Haelense Nunhems verder kan bouwen aan mondiale ambities.

8500+

The Greenery

Categorie verkooporganisatie Omzet totaal € 992.000.000 Medewerkers totaal 1.977 Medewerkers BTL 139 Vestigingen BTL 7 www.thegreenery.com

The Greenery lijkt nog heilig in de traditionele keten te geloven, getuige de eigen website. We lezen daar volop over ‘ketenpartners’ en het ontdekken van de keten. The Greenery heeft sinds jaar en dag de hele keten in eigen handen, van lokale teler tot lokale retailer. Daar zit ook de kracht van dit bedrijf. Toch ziet The Greenery ook in dat je er met zo’n ketenbenadering alleen niet komt. Het gaat uiteindelijk om de voorkeur van de consument. The Greenery probeert dan ook steeds meer van die consument te begrijpen. Met name in Duitsland is dat dringende noodzaak, want daar ondervindt The Greenery hevige prijsconcurrentie. Onder de bezielende leiding van kopman Steven Martina richt de onderneming zich nu meer en meer op consumentenonderzoek, data-analyse en digitalisering. Interessant is de opzet van een directto-consumer businessmodel. Een andere stap in de richting van flexibeler meebewegen met de wensen van de klant is de oprichting van Fresh Fulfilment, door The Greenery-dochter Hollander Barendrecht. Met e-commerce wil The Greenery zo de verslogistiek versnellen en flexibeler maken. De keten is en blijft belangrijk voor dit bedrijf, maar binnen dat raamwerk worden de panelen verschoven. Eindelijk de echt grondige transformatie die deze traditionele onderneming zo hard nodig heeft.

9500+

Bayer Crop Science

Categorie genetica Omzet totaal € 14.270.000.000 Omzet H100-Q € 900.000.000 * Medewerkers totaal 38.000 Vestigingen BTL 90 www.agro.bayer.nl

In 2018 kwam het stuivertje wisselen rond Monsanto, Bayer en de Nederlandse zaadbedrijven Nunhems en De Ruiter Vegetable Seeds tot een einde. De mededingingsautoriteiten beslisten dat Bayer afscheid moest nemen van Nunhems. Daardoor kon het in glastuinbouwzaden gespecialiseerde De Ruiter Seeds als onderdeel van Monsanto in de stal Bayer ondergebracht worden. Desgevraagd had dit voor de specialisten van De Ruiter Vegetable Seeds niet zo gehoeven. Het is immers altijd jammer als je doorgewinterde experts in je vakgebied noodgedwongen ziet verdwijnen. Maar, niet al te lang getreurd, want omdat Seminis nu ook bij Bayer Crop Science is te vinden, is hier ’s werelds grootste groenteveredelaar ontstaan. Gezamenlijk is het duo goed voor een jaaromzet van zo’n 900 miljoen euro. Absoluut een grootmacht dus. De Ruiter Vegetable Seeds en Seminis zijn in 160 landen actief en zien vooral groeikansen in Afrika en Azië. Hier zijn kleinere telers nog in groten getale te vinden, waardoor per saldo toch voldoende massa en schaal ontstaat. Het wordt interessant te zien hoe de divisie Vegetable Seeds zich onder moeders paraplu mag en kan ontwikkelen.

10 500+

Greenyard

Categorie handel Omzet totaal € 3.912.000.000 Omzet H100-Q € 700.000.000* Medewerkers NL 700 Vestigingen BTL 27 www.greenyard.group

Het rommelt en borrelt bij Greenyard, de onderneming van Hein Deprez c.s. De topman noemde 2018 als ‘het meest uitdagende jaar in de geschiedenis van Greenyard’ in een interview met een Vlaamse zakenkrant. Vorig jaar kwam het nieuws naar buiten over een onverwachte grote schuldenberg. Aandeelhouders zagen het leeuwendeel van hun investering verdampen. Dit jaar is zeker zo turbulent. Er wordt gewerkt volgens een transformatieplan, waarbij onder andere veel banen worden opgeofferd. Het plan moet ervoor zorgen dat de winstgevendheid weer omhoog gaat. Zelf ziet Greenyard volgens een persbericht van 27 augustus 2019 licht aan het eind van de tunnel, maar analisten vrezen voor juni 2020 wanneer de onderneming bij de banken op het matje moet komen. Wat ook niet helpt, is het nieuws dat de plantagebedrijven van De Weide Blik in zwaar weer verkeren. De verkoop van de afdeling conserven moet financieel enige verlichting geven. Maar, ‘het herstelplan ligt op koers’, zo meldt Greenyard in datzelfde persbericht. De toekomst moet uitwijzen of dit realiteit of wishful thinking is. Bij het Expertcomité werden hoe dan ook flink wat wenkbrauwen gefronsd.