Hivos magazine nr 4 2013

Jaargang 19 | Nummer 4, december 2013 | www.hivos.nl

Crowdfunding op z’n Arabisch Sarah Alhazmi wil haar satirische stripboek publiceren

Inhoud

Crowdfunding op z’n Arabisch

4-5

Hivos steunt het eerste Arabische crowdfunding­ platform zoomaal.com om onafhankelijke starters meer kans te bieden.

Stop geweld tegen Indiase vrouwen

8

Proclimate stimuleert boeren in Peru om over te schakelen op de teelt van bananen, cacaobomen en tropisch hardhout en hoopt zo duizend hectare grond te verduurzamen.

9

Twee aanjagers van sociale verandering in India verbreken met innovatieve strategieën de stilte rond huiselijk geweld en seksuele intimidatie van Indiase vrouwen.

Colofon Hivos Magazine, Jaargang 19/nummer 4/december 2013 Hivos Magazine verschijnt elk kwartaal, en wordt toegezonden aan donateurs en overige geïnteresseerden.

Aan dit nummer werkten mee: Gemma Andriessen, Roman Baatenburg de Jong, Gerdien ten Cate, Harry Clemens, Gertrude Flentge, Yvonne Gispen, Merit Hindriks, Sonali Khan, Sophie Leferink, Kamiel Mesie, Jasmeen Patheja, Daphne Roodhuyzen, Jetteke van der Schatteolivier, Arthur Steiner, Corina Straatsma, Evedien Tukkers, Francis Vollebregt Redactie: Global Village Media, Amsterdam Tekst: Roman Baatenburg de Jong, Margreet van der Hel, Edwin Huizing, Selma Kers Fotografie: Sarah Alhazmi (cover), Hivos, Hollandse Hoogte, Jan-Joseph Stok Vormgeving: Groep merkcreatie en communicatie, Utrecht Druk: Zwaan Printmedia, Wormerveer ISSN: 0169-0337

2

Boeren belonen voor CO2-reductie

Kunst om de wereld 10 te verbeteren

Onafhankelijke beeldende kunstenaars spelen vaak een belangrijke maatschappelijke rol. Hun oplossingen sluiten goed aan bij de lokale cultuur, en zijn minder gebaseerd op geïmporteerde kennis.

Samen met maatschappelijke organisaties in ontwikkelingslanden werkt Hivos aan een vrije, eerlijke en duurzame wereld.

Daarin hebben vrouwen, mannen en kinderen gelijke toegang tot middelen en kansen voor ontwikkeling. Onze projecten hebben tot doel mensen actief en gelijkwaardig te laten deelnemen aan de besluitvorming die bepalend is voor hun leven en hun samenleving. Zo geeft Hivos mensen een stem.

Hivos Postbus 85565 2508 CG Den Haag tel: 070 376 55 00 fax: 070 362 46 00 info@hivos.nl www.hivos.nl IBAN nummer: NL11RABO0133133133

Het werk van Hivos wordt mede mogelijk gemaakt door de deelnemers van de Nationale Postcode Loterij.

#4 2013

Column

Hivos gaat over op SEPA.

Edwin Huizing Algemeen directeur

Wat betekent dat voor u?

Europa is op weg naar een gezamenlijk inter­nationaal betaalsysteem: SEPA (Single European Payments Area). Dit heeft als doel dat in heel Europa op dezelfde manier in euro’s betaald kan worden. Hivos moet ook voldoen aan de eisen die de Europese Unie stelt. Voor u als donateur verandert er echter vrijwel niets. Hivos zal alleen voortaan uw IBAN (International Bank Account Number) rekeningnummer gebruiken voor transacties, uw internationale rekeningnummer. Wij zetten het rekeningnummer zoals dat bij ons bekend is om naar uw nieuwe IBANrekeningnummer. U hoeft daar dus zelf verder niets voor te doen. Hieronder leest u wat dit betekent voor uw steun aan Hivos.

U doneert via automatische incasso Als u doneert aan Hivos via een bestaande machtiging hoeft u niets te doen. Uw huidige incasso wordt automatisch omgezet. Wel is er wettelijk vastgelegd dat bepaalde gegevens aan u kenbaar worden gemaakt. Deze vindt u op www.hivos.nl/iban U maakt een gift over via (internet)overschrijving Wilt u een gift overmaken naar Hivos?

Gebruik dan ons nieuwe IBAN-rekeningnummer.

Dat is NL 11 RABO 0133133133 t.n.v. Hivos.

Vragen?

Heeft u na het doorlezen van deze informatie toch nog vragen? Dan kunt u contact opnemen met één van onze medewerkers via info@hivos.nl of telefonisch 070 - 376 55 00.

Volg ons OP

twitter.com/hivos

#4 2013

facebook.com/hivos

Het recht te weten Ruim twintig jaar geleden schreef Francis Fukuyama zijn beroemde The End of History and the Last Man. We waren volgens hem politiek-historisch gezien bij een eindpunt aangekomen: de liberale democratie. Een blik op de politieke wereldkaart van nu laat nog altijd een heel andere realiteit zien. En de liberale democratie zelf?

Die kreeg de bankencrisis te verstouwen. In Europa kraken democratische stelsels in hun voegen. “Democratie is niet langer evident op dit continent”, stelt de Belgische schrijver David van Reybrouck doodleuk in een recent interview met Trouw. Nederland kende zeven kabinetten in de laatste twaalf jaar. Geen wonder dat de kloof tussen burgers en politici alleen maar groeit, terwijl overheden diep in onze privacy treden.

Die Kloof is geen westers verschijnsel. Sterker, in dit fenomeen herkennen we een van de grootste overeenkomsten tussen ‘hier en daar’. Tussen ontevreden burgers in Madrid of Moskou. Tussen straatprotesten onder de Acropolis in Athene of op de Avenida Paulista in Sao Paolo. Overal balen mensen van politici die het kiezersvertrouwen beschamen. Een wantrouwen dat in mijn ogen wordt gevoed door het van hogerhand welbewust achterhouden van informatie. We weten dat ’t gebeurt maar niet waarover, de known unknowns. Het volk onwetend houden als het ware. Hivos’ antwoord bestaat uit een stevige roep om transparantie en verantwoording. Uit het steunen van burgers die willen dat overheden openheid van zaken geven. Een mondiale politieke blauwdruk à la Fukuyama lijkt gelukkig verder weg dan ooit, laten we de diversiteit in de wereld ook vieren, maar in de burgerlijke eis voor meer openheid zien we een fundamentele democratische drijfveer: the right to know.

Lees het Die roep om meer transparantie verbindt ons. interview op De wereld is platter geworden wat dat betreft. pagina 11

“ We steunen burgers die willen dat overheden openheid van zaken geven.”

3

Creative startups

Arabische crowdfundingsite biedt

Ondanks de onrust in Caïro bruist het in de Egyptische hoofdstad van de innovatieve ideeën en creatieve plannen.

De Arabische Lente heeft ruimte geschapen voor een nieuwe generatie ondernemers. Hivos steunt in de regio twee nieuwe initiatieven die naadloos op elkaar aansluiten.

4

Via het internetplatform Zoomaal (zie kader) weet de Libanese band Mashrou’ Leila maar liefst 67.073 dollar in te zamelen. Het geld komt van 543 donateurs uit de Arabische wereld en is bedoeld om hun derde album Raasuk te promoten.

Sinds de oprichting in 2008 is de band onafhankelijk van platenlabels en opnamestudio’s. “Productiemaatschappijen willen dat wij van alles veranderen aan onze muziek, omdat zij bang zijn dat mensen aanstoot nemen aan onze teksten” zegt zanger Hamid Sinno. “Raasuk gaat over liefde, lust, rouw, sociale controle, Libanese politiek, de Arabische Lente en het allerbelangrijkste, dansen. We willen met dit album per se duidelijk maken dat ten minste een deel van de veranderingen in de regio dient om de vrijheid van meningsuiting groter te maken.”

Stripboek Andere projecten proberen via de crowdfunding op Zoomaal een bescheidener bedrag bij elkaar te schrapen. Ruim 5.000 dollar om een documentaire te maken die de verhalen vertelt van Palestijnse vluchtelingen in Gaza. Zo’n 6.000 dollar voor leraren die het onderwijs in Libanon willen verbeteren. De projecten op Zoomaal komen uit de hele Arabische regio.

Bijzonder is de satirische strip over een Hijab-Girl uit Dubai. Het verhaal gaat over een Saoedische vrouw die haar geheugen kwijtraakt en vervolgens de traditionele moslimhoofddoek als verkleedkleding beschouwt. Schrijfster Sarah Alhazmi hoopt op 10.000 dollar om haar stripboek te publiceren. Half december loopt haar inzamelingsactie af. Krijgt haar project het felbegeerde predicaat Successfully Funded? #4 2013

starters een kans Ontwricht!/Ontwerp!/ Financiering van concrete projecten is nog ver weg voor deelnemers aan het andere initiatief dat Hivos organiseert: Egypte’s eerste competitie voor ondernemers in de creatieve industrie. Zij zitten pas in de allereerste fase: van idee tot bedrijfsplan.

De competitie, met de ‘ontwrichtende’ titel Disrupt!/Design!/, is bedoeld voor startende ondernemers uit Arabische landen met muzikale, grafische of digitale ideeën voor een eigen bedrijf. De vijftien origineelste ideeën zijn half november uitverkoren om deel te nemen aan een wedstrijd in Caïro. In drie dagen tijd zetten de deelnemers in sneltreinvaart een bedrijf op poten, onder begeleiding van mentoren, investeerders en experts uit het lokale bedrijfsleven. De twee winnaars krijgen komend half jaar een mentor en werkruimte in de Egyptische hoofdstad om hun idee te realiseren en maken kans op een investering van een lokale durfkapitalist.

Op eigen kracht Maar ook zonder zo’n vliegende start kunnen de deelnemers aan de competitie hun plannen op eigen kracht proberen uit te voeren. De crowdfundingsite Zoomaal kijkt met interesse naar alle ideeën die bij Disrupt!/Design!/ zijn ingediend. Als de deelnemers erin slagen hun idee om te vormen tot een concreet project, kunnen zij op Zoomaal financiering zoeken. ■

Crowdfunden op zijn Arabisch Ondernemende Arabische uitvinders, denkers en ontwikkelaars kunnen terecht op zoomaal.com. Hivos steunt het eerste Arabische crowdfundingplatform om onafhankelijke starters meer kans te bieden. Op de site kunnen onder andere wetenschappers, activisten, ingenieurs en organisatoren van evenementen middelen vinden voor hun projecten. Zij werven donateurs via hun sociale netwerk, binnen hun eigen familieen vriendenkring, maar ook daarbuiten.

Abdallah Absi is de drijvende kracht achter Zoomaal. Hij is pas 21 jaar en heeft zijn school niet afgemaakt. Maar als ‘social entrepreneur’ heeft Absi al verschillende projecten op zijn naam staan. Hij heeft aan den lijve ervaren dat initiatieven niet van de grond komen als toegang tot financiering ontbreekt.

Met Zoomaal wil hij een nieuwe generatie Arabische ondernemers ondersteunen.

Alle kleine beetjes helpen Ook u kunt deze projecten steunen.

Ga naar > www.zoomaal.com en laat u inspireren door alle creatieve en innovatieve ideeën die een duwtje in de rug goed kunnen gebruiken. Check ook of stripboekschrijfster Sarah Alhazmi haar doel van 10.000 euro heeft bereikt!

#4 2013

5

Korte berichten

Rechtszaak tegen Pakistaanse staat na YouTube-verbod

Eerste ‘iHub’ in Zimbabwe

Sinds in 2012 de anti-islam film ‘Innocence of Muslims’ te zien was op YouTube – wat wereldwijd leidde tot protesten en aanvallen op Amerikaanse diplomatieke posten – is deze website in heel Pakistan geblokkeerd. Voor veel Pakistanen is YouTube echter een onmisbare bron voor informatie. Daarom is de Pakistaanse mensenrechtenorganisatie Bytes4All een rechtszaak begonnen tegen de Pakistaanse staat. Volgens Bytes4All druist het YouTube verbod in tegen het recht van iedere burger op vrije meningsuiting.

Zij krijgt in deze juridische zaak ondersteuning van Media Legal Defence Initiative (MLDI), een netwerk van advocaten dat wereldwijd opkomt voor journalisten en bloggers die worden vervolgd omdat ze simpelweg hun werk doen: het verspreiden van informatie. MLDI is sinds september een partner van het Digital Defenders Partnership (DDP), het ‘digitale noodhulp’ programma van Hivos.

In heel Afrika – van Kaapstad tot Caïro – zijn de afgelopen jaren al ruim honderd ‘iHubs’ gelanceerd: innovatieve medialabs die slimme ICT breder toegankelijk maken en zo kunnen bijdragen aan de verdere ontwikkeling en groei van landen. Ook Zimbabwe heeft sinds kort zijn eerste iHub: op 13 november opende Hybercube zijn deuren in de hoofdstad Harare. Iedereen die is geïnteresseerd in technologie kan hier terecht voor diverse evenementen en programma’s. In het bijzonder zet het medialab zich in om in de technologie­ sector meer werkgelegenheid voor jongeren te creëren en de participatie van vrouwen in deze bedrijfstak te vergroten. Harare’s Hybercube is mede met steun van Hivos tot stand gekomen.

Meer informatie > www.digitaldefenders.org

Steun voor Syrische vrouwen Al bijna tien jaar steunt Hivos de strijd voor vrouwenrechten in Syrië, het land dat sinds 2011 wordt verscheurd door oorlog. Met trots zien we nu dat onze politieke lobby en het ondersteunen van Syrische vrouwennetwerken echt vruchten afwerpt.

Zo werd in mei het Syrian Women’s Network (SWN) opgericht: honderden leden bundelen voortaan hun krachten om de politieke participatie van vrouwen te vergroten. Daarbij kunnen zij rekenen op de training, expertise, financiële en morele steun van Hivos. Op internationaal niveau steekt ook minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken zijn nek uit voor Syrische vrouwen. Zo organiseerde Timmermans samen met Hivos eind september (tijdens de jaarlijkse VN-top in New York) een besloten bijeenkomst met vertegenwoordigers van vrouwenorganisaties en de speciale gezant van de VN voor Syrië, Lakhdar Brahimi. Aan de onderhandelingstafel erkende Brahimi dat vrouwen op de lange termijn een stem moeten krijgen bij vredesgesprekken over de toekomst van Syrië. Een hoopvolle doorbraak.

Zie ook > www.hypercubehub.co en > www.facebook.com/HypercubeHub

Wadjda gaat voor de Oscar Een mijlpaal: de eerste speelfilm ooit gemaakt in Saoedi-Arabië en geregisseerd door de eerste vrouwelijke filmmaker van het land, Haifaa Al Mansour, is officieel ingezonden voor de Oscars in de categorie voor Beste Niet-Engelstalige Film.

‘Wadjda’ is een intiem drama over een 10-jarig meisje met grote dromen, in een door verstikkende conventies en religieuze regels geïndoctrineerde maatschappij.

Haifaa Al Mansour won eerder al de Dioraphte Award voor de beste door het Hubert Bals Fonds ondersteunde film op het International Film Festival Rotterdam (IFFR) 2013. Als hoofdsponsor van IFFR en als partner van het Hubert Bals Fonds is de Oscarinzending van Wadjda ook voor Hivos fantastisch nieuws. Van alle 76 ingezonden films worden de uiteindelijke 5 genomineerden op 16 januari 2014 bekendgemaakt. De Oscaruitreiking zelf vindt in de nacht van 2 op 3 maart plaats.

6

#4 2013

Winnaars Made by Kids scholenactie

Petitie en bloemen voor Ploumen Precies één jaar na de start van de campagne Power of the Fair Trade Flower overhandigde Hivos-directeur Edwin Huizing namens 13.023 consumenten een petitie aan de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Lilianne Ploumen en Director Corporate Affairs van Flora Holland Gijs Kok. De oproep ‘Ik wil overal in Nederland eerlijke bloemen kunnen kopen’ werd door beiden positief ontvangen. Minister Ploumen benadrukte dat dit de juiste tijd en de juiste plek was om te laten zien dat het bedrijfsleven samen met maatschappelijke organisaties en onder druk van de consument in beweging kan komen. De petitie-overhandiging werd aangekleed met 13.000 eerlijke rozen die symbool stonden voor de handtekeningen die Hivos verzamelde. Deze rozen werden gedoneerd door Business Bloemisten Nederland en na afloop uitgedeeld aan verschillende verzorgingstehuizen en ouderencentra.

Surf naar > www.powerofthefairtradeflower.nl #4 2013

Ruim 700 basisscholen in Nederland gingen van 4 t/m 15 november aan de slag met Hivos’ scholenactie ‘Made by Kids?! Hoe (niet) cool is dat?’ Kinderen leerden hoe internationale productieketens in elkaar zitten en dat hun coole spullen mogelijk (deels) zijn gemaakt door kinderen in Afrika, Azië of Latijns-Amerika. Maar ze leerden vooral dat ze daar zélf iets aan kunnen doen. Zo schreven de leerlingen brieven aan bedrijven met de vraag: ‘Wat doen jullie om kinderarbeid in jullie producten te voorkomen?’. Ook ontwierpen deelnemende klassen actieposters met een duidelijke boodschap: kinderarbeid is niet cool, alle kinderen naar school is wél cool.

Een jury met daarin onder andere zangeres Eva Simons beoordeelde de ingezonden posters op creativiteit, originaliteit en kracht van de boodschap. Op 20 november 2013, de Internationale dag van de Rechten van het Kind, zijn de vijf winnaars bekendgemaakt: groep 7-8T van Basisschool De Wijngaard uit Barendrecht won de Stop Kinderarbeid Award 2013 met de állerbeste poster. De andere vier beste inzendingen waren van groep 8 van de Oecumenische basisschool De Ark uit Espel, groep 6/7/8 van de Interconfessionele daltonschool de Steenuil uit Deventer,

groep 7 Hoeksteen uit Ooltgensplaat en groep 7b van OBS de Molenweid uit Velserbroek. Begin december hingen de winnende posters in bushokjes door heel Nederland. Bovendien mag de gehele bovenbouw van de winnende scholen gratis naar het Nederlands Openlucht­ museum in Arnhem.

De brieven van leerlingen, antwoord­ brieven van bedrijven, en de actieposters zijn te zien op > www.madebykids.nl

Documentaire over abortus Op initiatief van Hivos hebben partner­ organisaties in Ecuador, Peru en Bolivia die strijden voor het recht van vrouwen op een legale en veilige abortus, deelgenomen aan een informatieve videodocumentaire.

De documentaire is gemaakt om het openbaar debat over dit heikele onderwerp te stimuleren. Behalve in Uruguay is abortus in Zuid-Amerika strafbaar, zelfs na een verkrachting. De abortusvideo is vertoond op bijeenkomsten met advocaten, mensenrechtenactivisten, studenten, artsen en activisten. Om vrouwen de weg te wijzen naar de morning-after pil of een veilige abortus, zijn in Ecuador en Peru telefonische hulplijnen opgezet. Met steun van Hivos komt er binnenkort ook in

Bolivia een hulplijn. Volgend jaar komt er een vervolg op de documentaire, met meer informatie over medische abortus en persoonlijke verhalen van vrouwen.

7

Climate Smart Agriculture

Boeren belonen voor CO2-reductie Bedrijven die minder CO2 uitstoten, kunnen hun emissierechten verkopen en worden zo beloond voor een milieuvriendelijkere productie. In de landbouw bestaat die beloning nog niet.

Partnerorganisaties van Hivos helpen onderzoeken of een landbouwkeurmerk dat kan veranderen.

In Peru was de teelt van natte rijst ooit een lucratieve business. Maar de overheidssubsidie voor rijst stopte en de wereldmarktprijs kelderde. De rijstvelden zijn uitgeput door overmatig gebruik van kunstmest en liggen er verwaarloosd bij. Hivos’ partner Proclimate stimuleert boeren om over te schakelen op de teelt van bananen (als tijdelijk overgangsgewas), cacaobomen en tropisch hardhout en hoopt zo duizend hectare grond te verduurzamen. Het inkomen van de boeren zal substantieel stijgen omdat cacao en op lange termijn hardhout meer opbrengen dan rijst. Maar ook omdat boeren minder CO2 uitstoten en daar geld mee kunnen verdienen.

8

Landbouwprojecten De internationale organisatie Gold Standard certificeert projecten die de eigen CO2-uitstoot verminderen. Tot nu toe ging dat vooral om energieprojecten, maar in 2013 besloot Gold Standard een keurmerk te ontwikkelen voor kleinschalige landbouwprojecten. Hivos ondersteunt Gold Standard hierbij financieel, maar ook met kennis en contacten. Partner­ organisaties in Latijns- en Midden-Amerika doen mee met een pilot.

Meten is weten Hivos’ partner Cedeco ontwikkelde de afgelopen jaren een wetenschappelijke methode om te meten hoeveel minder kooldioxide kleine boeren uitstoten als zij klimaatvriendelijk produceren.

“Die vermindering is misschien niet heel groot bij individuele boeren, maar wel bij grote coöperaties van boeren”, legt Harry Clemens van Hivos uit. Cedeco werkt in Nicaragua bijvoorbeeld met ruim twee­duizend boeren die via 39 koffie­ coöperaties zijn verenigd in één federatie.

Als alle boeren schaduwbomen tussen hun koffiestruiken planten en kunstmest vervangen door compost, dan neemt de CO2-uitstoot substantieel af. Schaduwbomen en compost leggen namelijk CO2 vast in de boom en de bodem. Bij de productie van kunstmest komt daarentegen veel CO2 vrij;

minder gebruik van kunstmest betekent daarom ook minder CO2-uitstoot. Met de nieuwe meetmethode kan Cedeco vaststellen hoe groot deze vermindering is.

Een miljoen dollar Cedeco en Proclimate werken de komende jaren samen met Gold Standard aan de ontwikkeling van een landbouwkeurmerk.

Maar certificering is een lastig verhaal om uit te leggen. “De ontwikkeling van zo’n keurmerk duurt wel een aantal jaar”, verwacht Clemens. “In gesprek met de boeren heb ik de vergelijking gemaakt met het Max Havelaarkeurmerk. Dat heeft ook tijd nodig gehad voor het zijn vruchten afwierp.”

De CO2-reductie die boeren vanaf nu weten te realiseren, telt straks mee als het Gold Standard-keurmerk daadwerkelijk wordt uitgegeven. Honderdvijftig boeren in Peru zijn al bereid om hun rijstvelden om te zetten in cacao en hardhout. Proclimate verwacht dat dat een reductie oplevert van 90.000 ton CO2 in twintig jaar.

Ter vergelijking: dat is evenveel als 530 Nederlandse gezinnen gemiddeld in twintig jaar uitstoten. Als de boeren de reductie via een keurmerk te gelde kunnen maken, bedraagt de economische waarde naar schatting een miljoen dollar, ruim 6.500 dollar per boer. ■

#4 2013

Open for Change

Taboe rond geweld tegen Indiase vrouwen doorbroken Twee aanjagers van sociale verandering in India verbreken de stilte rond huiselijk geweld en seksuele intimidatie van Indiase vrouwen: Sonali Khan van Breakthrough en Jasmeen Patheja van Blank Noise.

Met innovatieve strategieën weten zij deze taboekwesties op de agenda te zetten.

Meer informatie > www.breakthrough.tv e.org > http://blog.blanknois rg o.o aja llb > www.be e) (Ring The Bell campagn

#4 2013

Maatschappelijke vernieuwers uit de hele wereld kwamen in oktober bijeen op het driedaagse evenement ‘Open for Change’, dat Hivos organiseerde in de Van Nellefabriek in Rotterdam. Zij wisselden ervaringen uit over nieuwe en innovatieve oplossingen die bijdragen aan een open maatschappij – zonder onderdrukking, ongelijkheid en onrechtvaardigheid. Een van de sprekers was Sonali Khan. Zij leidt in India de mensenrechtenorganisatie Breakthrough, die een einde wil maken aan geweld tegen vrouwen.

Ring The Bell campagne Khan: “Geweld tegen vrouwen is in onze samenleving een diepgeworteld probleem. Wij maken mensen ervan bewust dat dit onacceptabel is.

En we mobiliseren ze voor sociale verandering.” Hoe? Khan noemt ter illustratie de internationaal bekroonde Bell Bajao (Ring The Bell) campagne van Breakthrough, die zich specifiek richt tegen huiselijk geweld. “Dit treft één op de drie vrouwen in India. Toch wordt erover gezwegen, mensen zien het als een privékwestie. Wij verspreiden campagnefilmpjes via sociale media, waarin bijvoorbeeld een man bij zijn buren aanbelt ‘voor een kopje suiker’ terwijl daar hoorbaar een ruzie gaande is. Met deze simpele actie doorbreekt hij de scheldpartij achter de voordeur. ‘Ring The Bell’ roept mannen over de hele wereld op om ook ‘nee’ te zeggen tegen huiselijk geweld en online hun steun te betuigen.”

“Het is zó belangrijk om een massapubliek te bereiken, dialoog te creëren en duurzame steun te krijgen voor vrouwenrechten”, benadrukt Khan. “Daarom zetten we naast traditionele media ook nieuwe technologie in, en werken we samen met vrouwengroepen, de overheid, het zakenleven en bekende inter­ nationale artiesten die als positief

rolmodel optreden in onze campagnes. Ook geven we leiderschapstrainingen binnen lokale gemeenschappen om mensen bewust te maken van vrouwenrechten.” Sinds Ring The Bell in India het maatschappelijk debat over huiselijk geweld heeft aangezwengeld, tonen statistieken aan dat steeds meer slachtoffers aangifte durven te doen bij de politie.

Action Heroes “Eindelijk is er meer media-aandacht voor het seksuele geweld en de intimidatie waaraan vrouwen op straat blootstaan”, zegt Jasmeen Patheja van Blank Noise naar aanleiding van de dood van een jonge Indiase vrouw na een fatale groepsverkrachting in een bus. Met haar kunstenaarscollectief stimuleert ze al sinds 2003 de publieke discussie over dit soort verkrachtingen, waarover – net als bij huiselijk geweld – liefst wordt gezwegen in de Indiase maatschappij. Blank Noise werkt met vrijwilligers (‘Action Heroes’) die getuigenissen over seksuele intimidatie verzamelen en online delen. “Wij moedigen vrouwen aan om over hun – onterechte – schaamtegevoelens te praten. Ook bestrijden we in openbare discussies vooroordelen als ‘ze zal er wel om gevraagd hebben’.”

Patheja vertelt enthousiast hoe haar organisatie sociale media en nieuwe technieken inzet. “Onlangs lanceerden we een Action Hero-game.

Met dit nieuwe interactieve spel kunnen vrouwen zichzelf uitdagen om meer bewegingsruimte op straat af te dwingen. Ze ontvangen per sms een onbekend adres in de stad, bijvoorbeeld een nieuwe openbare ruimte, en eenmaal daar sturen we ze via Twitter grappige opdrachten, zoals ‘vertel een geheim aan een vreemde’. Al spelend leren ze ‘naar buiten gaan’ niet meer te associëren met intimidatie, maar met lichtheid en humor.” ■

9

Arts Collaboratory

De westerse kunstwereld kan veel leren van geënga­ geer­de kunstenaars uit andere continenten, menen Hivos en Stichting DOEN. Binnen het platform Arts Collaboratory verenigen zij organisaties uit Afrika, Azië en LatijnsAmerika die zich richten op sociale innovatie.

Kunst om de wereld te verbeteren “Veel onafhankelijke beeldende kunstenaars in ontwikkelingslanden spelen een belangrijke maatschappelijke rol. In overleg met lokale gemeenschappen bedenken ze creatieve oplossingen die kunnen bijdragen aan veranderingsprocessen in hun land.

Hun oplossingen sluiten vaak goed aan bij de lokale cultuur, en zijn minder gebaseerd op van buitenaf geïmporteerde kennis”, zegt Gertrude Flentge van Stichting DOEN. Zij was medeontwikkelaar van het programma Arts Collaboratory, dat sociale kunstinitiatieven met een vernieuwende aanpak ondersteunt.

Treasured Trash Als sprekend voorbeeld noemt Hivos-programmamedewerker Sophie Leferink het project ‘Treasured Trash’ van DARB 1718, een hedendaags kunst- en cultuurcentrum in de Egyptische hoofdstad Caïro. Samen met de bewoners van Kom Ghorab, een arme buurt met een enorm afvalprobleem, en de Zabaleen (traditionele vuilnisverzamelaars- en verwerkers) start in 2014 een gemeenschapsproject rond afvalrecycling.

“Kunstenaars maken de mensen bewust van de artistieke én economische waarde van afval, en gaan ze leren om verkoopbare kunstproducten uit recyclebare materialen te maken. Er worden ook speeltoestellen en andere zaken van gemaakt voor openbaar gebruik. Zo kan

10

de lokale gemeenschap ervaren dat zij een positieve en actieve rol heeft in de publieke ruimte, en zal ze daar in de toekomst ook beter mee om kunnen gaan.”

Vrijhavens Een mooie opsteker voor Arts Collaboratory is dat de Colombiaanse kunstenaar Oscar Muñoz, die met zijn organisatie Lugar a Dudas (Ruimte voor Twijfels) deel uitmaakt van het platform, in december wordt onderscheiden met de Prins Clausprijs voor zijn baanbrekende werk.

Flentge: “De kunstinitiatieven die wij steunen, richten zich heel direct op sociale, culturele, economische en politieke issues.

In sommige landen, waar de vrijheid van meningsuiting onder druk staat, zijn het een soort vrijhavens voor kritische ideeën en experiment. Omdat kunstinitiatieven wat minder in de aandacht staan dan de onafhankelijke media, is er op deze plekken meer ruimte – bijvoorbeeld voor vrouwen om zich te uiten en ontwikkelen.”

Leferink: “Onze partners kunnen veel van elkaar leren en inspiratie opdoen. De Nederlandse organisatie Casco gaat ons helpen om de kennisuitwisseling binnen het platform te vergroten. Bovendien wordt het tijd dat de projecten die wij steunen, óók een voorbeeld worden voor westerse kunstinitiatieven. Het is leerzaam voor ‘ons’ om te zien dat kunstenaars in

ontwikkelingslanden van nature al geëngageerd werk maken dat iets betekent voor de samenleving. Daarom gaan we het platform de komende jaren nog sterker profileren in het internationale kunstenveld.

En liefst ook daarbuiten!” ■

Arts Collaboratory Sinds 2007 steunen Hivos en Stichting DOEN via het programma Arts Collaboratory een breed spectrum aan kunstinitiatieven in Afrika, Azië en Latijns-Amerika die zich in hun werk richten op duurzame, sociale innovatie.

Voor de periode 2014-2015 worden nu maximaal 20 partners en enkele projecten geselecteerd die financiële steun krijgen (gemiddeld 100.000 euro per partner en 15.000-25.000 euro per project). Samen met lokale gemeenschappen gaan deze partners maatschappelijke kunstprojecten opzetten.

Ook gaan de betrokken kunstenaars nog meer wereldwijd samenwerken en hun kennis en ervaring uitwisselen.

Zo kan Arts Collaboratory zich ontwikkelen tot een (online) platform van vernieuwende artistieke initiatieven die navolging verdienen.

Zie > www.artscollaboratory.org

#4 2013

Interview

Vier vragen aan de nieuwe algemeen directeur Edwin Huizing Sinds zijn aantreden op 1 september heeft Edwin Huizing niet stilgezeten. Hij bezocht projecten en partners in Afrika en proefde de sfeer op enkele regiokantoren. Wat zag hij en hoe verandert Hivos mee in een continu veranderende wereld.

Een interview in 4 vragen.

Een van je eerste acties als algemeen directeur was het bezoeken van Hivos regiokantoren en partners in de regio.

Wat is je daar het meest opgevallen?

Tot nu toe ben ik naar de regiokantoren in Harare en Nairobi geweest en ik was onder de indruk van de bevlogenheid van onze mensen daar. Ze zijn niet bang om zich te storten op zaken die controversieel zijn in hun samenleving. Denk aan mensenrechtenactivisten of de organisaties voor rechten van lesbiennes en homo’s.

Die steken echt hun nek uit. Mijn verwachtingen zijn wat dat betreft ruim ingelost.

De gesprekken die we hadden, waren bovendien heel gelijkwaardig, anders dan bijvoorbeeld bij de VN waar je duidelijk dat hiërarchische onderscheid ziet tussen donor en uitvoerder.

In de toekomst zal Hivos nog nadrukke­ lijker zoeken naar nieuwe oplossingen voor bestaande problemen. Het woord sociale innovatie valt vaak, wat versta jij daaronder?

Sociale innovatie staat voor een visie op wat je als organisatie wilt bereiken en met name ook op hoe je dat doet. Hivos zal meer dan voorheen de initiator zijn van, en verbindende factor in, veranderprocessen in een samenleving. Dat is simpelweg ook een kwestie van voortschrijdend inzicht. We weten na vijfenveertig jaar waar we goed in zijn. Hivos’ partnerorganisaties worden meer en meer gelijkwaardige #4 2013

spelers met wie we samenwerken aan zaken zoals een betere naleving van mensenrechten of meer transparantie bij de overheid. Het Afrikaanse Ushahidi is wat dat betreft een pareltje, zeven jaar geleden een prille partner en nu een volwaardige compagnon.

Minister Ploumen heeft het budget voor organisaties zoals Hivos meer dan gehalveerd. Is dat een gegeven voor altijd?

De bezuiniging van een miljard euro op ontwikkelingssamenwerking zie ik als een crisiskorting, dus 0,7% van het BNP min één miljard euro. Ik ga ervan uit dat die ongedaan wordt gemaakt als de Nederlandse economie weer structureel groeit. Maar of je nu in totaal drieënhalf of vierenhalf miljard uitgeeft aan inter­ nationale samenwerking, 200 miljoen voor maatschappelijke organisaties inclusief de veelgehoorde watchdog functie is hoe dan ook nogal karig. Ik zie ook dat er weinig reuring is gemaakt in Nederland over dat miljard. Dat is waarschijnlijk ook een crisisreactie.

Hoe vangt Hivos dat verlies op?

We zijn de laatste jaren bewonderens­ waardig snel minder afhankelijk geworden van de Nederlandse overheid. Elders fondsen vinden lukt dus. Bovendien vergeten we soms dat het merendeel van ons personeel lokaal is. Zij zullen daar meer

en meer het voortouw moeten nemen bij het initiëren van nieuwe oplossingen.

Oplossingen die niet meer zozeer gestuurd worden door geldschieters in Washington, Londen of Stockholm. De Hivos signatuur biedt geen garanties maar helpt om in hoofdsteden fondsen los te krijgen. Maar wel in die volgorde, eerst de ideeën en er daarna geld voor vinden. Ten tweede, nieuwe verhoudingen in de wereld hebben ertoe geleid dat opkomende landen, India, Brazilië, Zuid-Afrika zelf donor worden.

Daar liggen kansen. ■

11