Holistic Life τεύχος 48 by Etra Publishing

Τεύχος 48, Μάρτιος - Απρίλιος 2012

Holistic Life Press: Εκδόσεις ETRA - Ευεργετών 7, Π. Φάληρο, 17563 - τηλ./fax: 210 9811753 - www.holisticlife.gr - e-shop: etra.gr - email: holisticlifenews@yahoo.com

Η Τ Ε Θ ΕΝ

Α Τ Η Τ Ο ΕΝ

E F A S

[ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ]: Μάθετε τα πάντα για τις αλλεργίες

& Σ Ε Ν Ι Ρ Α Γ [ ΜΑΡ ]: Σ Ε Λ Ο Ρ Ε ΣΤ ΦΥΤΙΚΕΣ δυνες είναι κίν Πόσο επι α μας; γεί υ ν η τ α ι γ

και την αντιμετώπισή τους με εναλλακτικούς τρόπους !

[Χειροπρακτική]

[Ομοιοπαθητική Οδοντιατρική]

Η χειροπρακτική δυναμώνει τα οστά

Η πρόληψη της τερηδόνας με τη βοήθεια της Ομοιοπαθητικης

[ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΚΙΝΕΖΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ]: Stress, άγχος & Εναλλακτικές λύσεις Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι υποφέρουν καθημερινά από στρες, το οποίο άμεσα συνδέεται με την υγεία και την ευημερία μας. Υπάρχουν αρκετές μελέτες που δείχνουν τη σχέση μεταξύ του υψηλού επιπέδου stress και της κατάπτωσης της υγείας. (σελίδα 18)

ερηδόνα είναι η διάλυση του σμάλτου των δοντιών από τα οξέα του στόματος. Τα οξέα αυτά παράγονται από τη ζύμωση των τροφών από τα βακτήρια που υπάρχουν σε κάθε φυσιολογική στοματική κοιλότητα. Ο άνθρωπος του δυτικού πολιτισμού (των βιομηχανικά ανεπτυγμένων χωρών) μαστίζεται από την τερηδόνα που αν δεν αντιμετωπιστεί σωστά και έγκαιρα καταλήγει στην απώλεια των δοντιών. Ένας βασικός παράγοντας για την εμφάνιση της νόσου είναι η διατροφή του ‘πολιτισμένου’ ανθρώπου με μεγάλη ποσότητα κατεργασμένων τροφών πλούσιων σε κατεργασμένους υδατάνθρακες (αποφλοιωμένο ρύζι, σοκολάτα, γλυκά, λευκό ψωμί, σνακ πλούσια σε ζάχαρη). Είναι βασικό να αναφέρουμε ότι οι πρωτόγονοι πολιτισμοί με διαφορετικές διατροφικές συνήθειες, στερούνταν την εμφάνιση τερηδόνας. Η εμφάνιση της νόσου στους πολιτισμούς αυτούς, άρχισε όταν ‘εκπολιτίστηκαν’ και στη διατροφή τους μπήκαν τροφές με κατεργασμένους υδατάνθρακες. (σελίδα 26)

[ΑΣΘΜΑ]: [ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ]:

Εναλλακτικές λύσεις Φυσικοί τρόποι αντιμετώπισής της

Νέα έρευνα δείχνειενηλίκων ότι φάρμακα πουκάποια χρησιμοποιούνται για ενώ να Σημαντικό ποσοστό πάσχει από αρθριτική πάθηση δεν υπάρχει καμίατον αποδεκτή συμβατική θεραπείαστην που μπορεί να χορηγηπρολαμβάνουν συριγμό και τη δυσκολία αναπνοή σε πάθεί. Ευτυχώς υπάρχουν σκευάσματα που μπορούν να βοησχοντες απόόμως άσθμα, μπορείφυσικά στην πραγματικότητα να αυξήσει τον θήσουν στην ανακούφιση ή ακόμη και στην απαλαγή από τα συμπτωμάτα. κίνδυνο (σελίδα 28)σοβαρών ασθματικών επεισοδίων! (σελίδα 52)

Holistic Life

Η Επιστήμη του κέρδους Η τελευταία λέξη στην ιατρική τεχνολογία είναι πλέον γεγονός στη Βρετανία, καθώς εκεί θα ξεκινήσουν σύντομα να πωλούνται τα «έξυπνα φάρμακα», η λήψη των οποίων θα καταγράφεται ηλεκτρονικά μέσω αυτοματοποιημένης διαδικασίας. Τα νέα αυτά χάπια θα ενσωματώνουν ένα μικροσκοπικό πομπό, στέλνοντας σήμα σε ένα δέκτη που θα φοράει ο ασθενής σαν τσιρότο στο μπράτσο του. Ο πομπός είναι κατασκευασμένος από βρώσιμα υλικά και αντιδρά με τα στομαχικά υγρά. Ο ειδικός αυτός δέκτης θα ανιχνεύει την ώρα και την ποσότητα του φαρμάκου που έλαβε ο ασθενής και θα στέλνει τις πληροφορίες αυτές σε υπολογιστές και smartphones στις οποίες τόσο ο γιατρός όσο και ο ασθενής θα μπορούν να ανατρέχουν. Επιπλέον θα καταγράφονται και άλλα ιατρικά δεδομένα

του ανθρώπου που θα το φοράει, όπως είναι οι καρδιακοί παλμοί και η θερμοκρασία του σώματος. Όλα αυτά τα τεχνολογικά επιτεύγματα στην ιατρική δείχνουν ότι ο δυτικός κόσμος έχει μπει σε μια δική του τροχιά, πολύ μακριά από εκείνη που η φύση «πορεύεται». Ο δυτικός καθοδηγείται να αναπτύξει μια καθ’ όλα τεχνολογική συνείδηση ορμώμενος αποκλειστικά από το «μηχανιστικό μοντέλο»! Η απομάκρυνση από τη Μητέρα φύση πού μπορεί να οδηγήσει; Το να αντισταθούμε στην αλόγιστη τεχνολογική λαγνεία δεν είναι έγκλημα. Αντίθετα έγκλημα θα είναι εάν χάσουμε την επαφή μεταξύ μας και με όσα μας συνδέουν με τη φύση. Έγκλημα θα είναι εάν ξεχάσουμε την δύναμη της «αρχικής όρασης». Γεράσιμος Κατραμάδος

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ – ΟΜΙΛΙΕΣ – ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ & ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΚΙΝΕΖΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

3-4/3: Thai Foot Massage 7/3: Rejuvance 10/3: Αγιουρβέδικη Μάλαξη Ι επίπεδο 10/3: Εισαγωγή στην Κρυσταλλοθεραπεία. Κύκλος σπουδών με τον καθηγητή Chong Qiangwei: 24/4: Ζεύγη σημείων βελονισμού και δράση αυτών. 28-29/4: Li Shi Zen και Sun Si Miao, τα σπουδαιότερα έργα τους και η συμβολή τους στον βελονισμό και τα βότανα 30/4: Θεραπευτική αντιμετώπιση εγκεφαλικών επεισοδίων. 4/5: Μοξαθεραπεία και εφαρμογή θερμότητας στις βελόνες για την αντιμετώπιση δερματικών και άλλων παθήσεων. 5-6/5: Η θεραπευτική αντιμετώπιση χρόνιων πεπτικών παθήσεων (Yang Ming – Tai Yin) με το βελονισμό και με τη χρήση απλών συνταγών βοτάνων. 19-20/5: Η καθ.Anastacia White σε σεμινάριο με θέμα τη θεραπεία των γυναικολογικών παθήσεων και την υπογονιμότητα με την χρήση των κλασικών κινέζικων συνταγών βοτάνων καθώς και τις γυναικείες συνταγές του G. Maciocia. Πληροφορίες: τηλ. 210 8010111 & 210 3421088 www.akadimia.gr

ANIMA MERA

Κάθε Πέμπτη: Πρακτική Pranic Healing βασικού επιπέδου για μέλη του RAMA. Διαλογισμός Δίδυμες Καρδιές (Twin Hearts Meditation) 7/3: Αύρα, τα αιθερικά σώματα του ανθρώπου. - Είσοδος ελεύθερη. 18/3: Feng Shui - «Τα Μονοπάτια του Πλούτου» 19 & 26/3: «Πνευματικοί Νόμοι» 21/3: Ημέρα Δωρεάν Θεραπειών Pranic Healing Παρακαλούμε ενημερωθείτε από το site για ενδεχόμενες αλλαγές του προγράμματος. Πληροφορίες και δηλώσεις συμμετοχής: τηλ. 2108083933 & 6979920901 www.animamera.gr (info@animamera.gr)

ORIENTAL MEDICINE & SHIATSU TRAINING CENTRE (OΜ)

Auriculotherapy: Ενισχύστε τα Θεραπευτικά σας αποτελέσµατα και επωφεληθείτε από την παρουσία του Jim Chalmers στην Ελλάδα. Εκπαίδευση Ωτοβελονισµού-Ωτοθεραπείας µέσα από το σύστηµα που εξελίχθηκε από τον διάσηµο Γάλλο ιατρό Paul Nogier. 5 & 6/5: Auriculotherapy Level-1 12 & 13/5: Auriculotherapy Level-2 10% έκπτωση για εγγραφές µέχρι τις 30 Μαρτίου Πληροφορίες: τηλ. 210 6440023 www.shiatsu.gr

ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ

Ημερομηνίες σεμιναρίων 3-4/3: «Τα Καλύτερα Tips Ομοιοπαθητικής». Νέο group. 10-11/3: «Η Ομοιοπαθητική στον Καρκίνο». 17-18/3: «Η Ομοιοπαθητική στα Μυοσκελετικά». 31/3: Σεμινάριο τριετούς εκπαίδευσης Ομοιοπαθητικής. 7-8/4: «Συμπληρώματα Διατροφής κατά ασθένεια». 21-22/4: «Τα Καλύτερα Tips Ομοιοπαθητικής». 28-29 /4: «Η Ομοιοπαθητική στις Δερματοπάθειες». 9-10/6: ΝΕΟ: «Η Ομοιοπαθητική στην Οφθαλμολογία». 16-17/6: ΝΕΟ: «Η Ομοιοπαθητική στην Ψυχολογία και την Ψυχιατρική». Πληροφορίες: Στον καινούριο μας χώρο (δύο όροφοι) στο κέντρο της Ηλιούπολης. τηλ. 210 7643963 και 6978–875928 - www.altersimilia.gr

SUNSHINE HOUSE

24-29/5: Βιοδυναμική Κρανοϊερή θεραπεία 2-13/4: Thaimassage 4-10/5: Αποτοξίνωση Πληροφορίες: 22210 55 109 - 6972 710 516

Holistic Life® Ανεξάρτητη διμηνιαία έκδοση για τις Συμπληρωματικές και Εναλλακτικές θεραπείες ΙSSN 1790-1510 Κωδικός ΕΛΤΑ: 7295 Έδρα: Ευεργετών 7, Π. Φάληρο, 17563 τηλ./fax: 210 9811753 Εκδότης - Ιδιοκτήτης: Γεράσιμος Κατραμάδος Το περιοδικό είναι μέλος των ΕΔΙΠΤ, FAEP, FIPP www.holisticlife.gr e-mail: holisticlifenews@yahoo.com Υπεύθυνη ύλης - Επιμέλεια Βάλλυ Καλοζούμη Μετάφραση Πόπη Τσίκη Δημοσιογραφική ομάδα: Γεράσιμος Κατραμάδος Νίκη Τσέκου Ανταπόκριση (Λονδίνο) Μαργαρίτα Λυγίζου Διαφήμιση Γεράσιμος Κατραμάδος Νομικός σύμβουλος Στέλιος Μόμιτσας Διανομή: Bioleon, MedMelon, Γενική Ταχυδρομική

Επιστημονικοί συνεργάτες: Ι. Αδαμίχος (Διατροφολογία, Naturopathy) Μ. Δημόπουλος (Διατροφολογία) Κ. Κωνσταντόπουλος (Ομοιοπαθητική) Κ. Λιάτσικος (Naturopathy) Κ. Μουγιάκου (Βιοσυντονισμός) Λ. Μυγιάκης (Ομοιοπαθητική) Μ. Παπαδημητρίου - Βοulenger (Οστεοπαθητική) Θ. Ρέντζη (Ομοιοπαθητική) Μ. Ρηγάτος (Ομοιοπαθητική) Ε. Καραμάνη - Σκαρπαθάκη (Χειροπρακτική) Στ. Σκαρπαθάκης (Χειροπρακτική) Γ. Στουραΐτης (Ομοιοπαθητική) Αλ. Τηλικίδης (Π.Κ.Ι.) Π. Φωτάκη (Π.Κ.Ι.) Στο τεύχος έγραψαν οι: Κ. Γιαννιτσοπούλου Ε. Δελημήτρου Ι. Δημητρίου Στ. Ελοβάρης Μ. Ζώρζου Ξ. Ιωαννίδου Α. Σπίριτου - Κοντίδου Ν. Λαδικός Ε. Παπαβενετίου Σ. Παπαδοπούλου Μ. Πρωτοπαπας Κ. Πίσιος Α. Φιλίππου Α. Cullen Joanna Evans Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική ή περιληπτική, η κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου του περιοδικού με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. (Ν.2121/1993 και κανόνες διεθνούς δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα) Οι απόψεις των αρθρογράφων δεν αποτελούν κατ΄ανάγκη και θέσεις του περιοδικού. Οι πληροφορίες που παρέχονται δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη γνωμάτευση ιατρού ή άλλου ειδικού της υγείας.

Συνδρομή εσωτερικού: 20 ευρώ

Holistic Life

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ – ΟΜΙΛΙΕΣ – ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΛΑΣΣΙΚΗΣ ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗΣ Σεμινάριο από τον Dr Pawan Pareek M.D. (Hom): «Ομοιοπαθητική σε δύσκολες γυναικολογικές διαταραχές» Αθήνα, 14 και 15 Ιουλίου 2012

Ο διεθνούς φήμης αναγνωρισμένος Ομοιοπαθητικός Dr Pawan Pareek θα επισκεφθεί για δεύτερη φορά την Ελλάδα προσκεκλημένος του Ιπποκράτειου Κέντρου Κλασσικής Ομοιοπαθητικής, ως βασικός ομιλητής σε σεμινάριο που διοργανώνει το ΙΚΚΟ, με τίτλο: «Ομοιοπαθητική σε δύσκολες γυναικολογικές διαταραχές» στο Ιπποκράτειο Κέντρο Κλασσικής Ομοιοπαθητικής. ‘Ωρες: Σάβ. 10.00πμ – 5.00μμ / Κυρ. 10.00πμ – 2.30μμ. Θα υπάρχει μετάφραση στα Ελληνικά. Πληροφορίες & δηλώσεις συμμετοχής: Ιπποκράτειο Κέντρο Κλασσικής Ομοιοπαθητικής τηλ. 6945977575 και 2796022102. Για δήλωση και αποπληρωμή συμμετοχής, μέχρι 15 Απριλίου 2012, θα υπάρξει έκπτωση στο κόστος συμμετοχής.

Σεμινάρια DIY της NEAL’S YARD REMEDIES Δημιουργήστε τα δικά σας οργανικά καλλυντικά 3 & 17 Μαρτίου

Μυηθείτε στον κόσμο της οργανικής ομορφιάς, μάθετε τα μυστικά των αιθέριων ελαίων και πως να δημιουργήστε τη δική σας προσωπική οργανική σειρά περιποίησης ανάλογα με τις ανάγκες του δέρματός σας, χρησιμοποιώντας αιθέρια έλαια, βότανα και πιστοποιημένες οργανικές πρώτες ύλες, στα σεμινάρια που οργανώνει η Neal’s Yard Remedies στο showroom της εταιρείας (Αγ.Βαρβάρας 57- Χαλάνδρι), το Μάρτιο. Τα σεμινάρια είναι δύο επιπέδων (για αρχάριους και προχωρημένους) και απευθύνονται σε όλους όσοι ενδιαφέρονται για την αρωματοθεραπεία και την οργανική ομορφιά. Το πρώτο σεμινάριο (αρχάριοι) πραγματοποιείται το Σάββατο 3 Μαρτίου (11 π.μ.- 3 μ.μ.), ενώ το δεύτερο (προχωρημένοι ή όσοι έχουν ήδη παρακολουθήσει το πρώτο), οργανώνεται το Σάββατο 17 Μαρτίου (11 π.μ.- 3 μ.μ.). Εισηγήτρια είναι η Μαρίνα Σεραφειμίδου, Αρωματοθεραπεύτρια-Βοταναλόγος-Εναλλακτική αισθητικός. Πληροφορίες & δηλώσεις συμμετοχής: Organic Beauty, τηλ. 210 67 29 158, www.organicbeauty.gr. Δώρο σε κάθε συμμετέχοντα ένα προϊόν βάσης Create της Neal’s Yard Remedies και οι συνταγές του σεμιναρίου. Περιορισμένος αριθμός θέσεων.

Θεραπεία Πνευματικής Ανταπόκρισης (SRT) & Θεραπεία Πνευματικής Αναδόμησης (SpR) Σεμινάρια διδασκαλίας της μεθόδου με την Ξένια Ιωαννίδου

1-6/3: Σεμινάριο Πνευματικής αναδόμησης SpR - μόνο για πρακτικούς (ώρες: 10:00-18:00) 20-22/4: Βασικό σεμινάριο SRT (ώρες: 10:00-18:00) 27-29/4: Ανώτερο σεμινάριο SRT (ώρες: 10:00-18:00) Πληροφορίες: τηλ. 210 4297105, 6932303929 www.srt.gr info@srt.gr

Alternative Healing Center

17 -18/3: διήμερο σεμινάριο για όλους με τίτλο “Πρώτες Βοήθειες με Ομοιοπαθητική“ - Α κύκλος 28-29/4: διήμερο σεμινάριο για όλους με τίτλο “Πρώτες Βοήθειες με Ομοιοπαθητική“ - Β κύκλος Πληροφορίες: τηλ. 2431087540 - 6944417773, Κιμώλου και Αιγίνης 1, Ευελπίδων, Αθήνα

Διεθνείς Ημέρες Σπόρων από το Πελίτι 21, 22 και 23 Απριλίου Το Πελίτι οργανώνει και φιλοξενεί τις Διεθνείς Ημέρες Σπόρων στην Ελλάδα, στο Μεσοχώρι Παρανεστίου από τις 21 έως τις 23 Απριλίου 2012. Οι συμμετέχοντες θα μοιραστούν τις εμπειρίες τους και τις πρακτικές που έχουν αναπτύξει στον κήπο, τη γειτονιά, την πόλη ή τη χώρα τους σε σχέση με τις ντόπιες ποικιλίες και γενικά με την καλλιέργεια τροφής και θα συμμετάσχουν στη μεγάλη ανταλλαγή σπόρων. Τώρα που η οικονομική κρίση είναι στην πόρτα μας, τώρα που χάνουμε βασικές ελευθερίες κερδισμένες με δύσκολους αγώνες, είναι η ώρα για συσπείρωση. Σε περιόδους σοβαρών οικονομικών κρίσεων είναι ακόμα πιο σημαντική η ελεύθερη πρόσβαση σε σπόρους. Οι Διεθνείς Ημέρες Σπόρων θα αποτελέσουν την ευκαιρία για πανευρωπαϊκό διάλογο σχετικά με τις μορφές του αγώνα για αυτό το δικαίωμα. 21/4: 12η Πανελλαδική Γιορτή Ανταλλαγής Ντόπιων Ποικιλιών 22-23/4: Διεθνής συνάντηση για ακτιβιστές σπόρων από όλη την Ευρώπη. Οργάνωση: Πελίτι (www.peliti.gr ) με την υποστήριξη -της Πανευρωπαϊκής Εκστρατείας για τους Σπόρους η οποία οργάνωσε τη Διεθνή Ανταλλαγή Σπόρων στις Βρυξέλες τον Απρίλιο 2011 (www.seed-sovereignty.org), -του Δήμου Παρανεστίου www.paranesti.gr καθώς και -του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Παρανεστίου http://www.kpeparanestiou.gr Πληροφορίες: τηλ: (0030) 2524022059 - www.peliti.gr Holistic Life

Holistic Life

11η Ημερίδα Ρεφλεξολογίας του Σωματείου Ελλήνων Ρεφλεξολόγων (ΣΕΡ) με θέμα: Ρεφλεξολογία για την τρίτη ηλικία

ην Κυριακή 5 Φεβρουαρίου 2012 ,στο Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη πραγματοποιήθηκε η 11η Ημερίδα Ρεφλεξολογίας του Σωματείου Ελλήνων Ρεφλεξολόγων (ΣΕΡ), με κεντρικό της θέμα ΡΕΦΛΕΞΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ. Η ημερίδα ήταν και επετειακή, φέτος συμπληρώθηκαν 20 χρόνια από την ίδρυση του ΣΕΡ. Πολλά έχουν αλλάξει από το 1992 για την Ρεφλεξολογία και τις ΣΕΘ γενικότερα το ΣΕΡ έχει διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτές τις εξελίξεις και σκοπεύει να συνεχίσει να λειτουργεί πρωταγωνιστικά. Σχετικά με την ημερίδα, αυτή ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία, μάλιστα η προσέλευση των μελών Ρεφλεξολόγων αλλά και των σπουδαστών Ρεφλεξολογίας ήταν η μεγαλύτερη ποτέ. Ευχάριστη έκπληξη προκάλεσε το γεγονός ότι παρακολούθησαν την ημερίδα αρκετοί θεραπευτές και άλλων ειδικοτήτων. Αναμφίβολα το ενδιαφέρον τους οφείλεται στους διακεκριμένους ομιλητές που τίμησαν το ΣΕΡ με την παρουσία τους, της ομιλίες τους και την γνώση που μοιράστηκαν μαζί μας μέσω αυτών. Η παρουσία τους επιβεβαιώνει ότι υπάρχει και θετική στάση της ιατρικής απέναντι στις ΣΕΘ και την Ρεφλεξολογία πιο συγκεκριμένα, και καταδεικνύει την ανάγκη να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την δημιουργία ενός μοντέλου Ενοποιημένης Ιατρικής. Ένα μοντέλο που ήδη σε κάποιες χώρες εφαρμόζεται με επιτυχία για το καλό όλων. Σας ενημερώνουμε ότι όσοι θέλουν να της (ξανά)ακούσουν μπορούν να το κάνουν διαδικτυακά στον ακόλουθο σύνδεσμο: http://www.youtube.com/user/GreekReflexologists

Ελληνικός Σύλλογος Κινέζικης Ιατρικής (ΕΣΚΙ)

πογράφτηκε το καταστατικό του Ελληνικού Συλλόγου Κινέζικης Ιατρικής. Σε ένα όμορφο κλίμα το βράδυ της Παρασκευής 10/2/2012 υπογράφτηκε από τα περισσότερα ιδρυτικά μέλη του ΕΣΚΙ το καταστατικό του ΕΣΚΙ. Μερικές από τις αποφάσεις που πάρθηκαν εκείνη την ημέρα είναι οι εξής: - Ο τίτλος του συλλόγου θα είναι “Ελληνικός Σύλλογος Κινέζικης Ιατρικής” (ΕΣΚΙ) - Να δημιουργηθεί ένας εσωτερικός κανονισμός σύμφωνα με τον οποίο θα λειτουργεί ο ΕΣΚΙ. Παρότι για λόγους νομιμότητας το καταστατικό θα περιέχει άρθρα όπου θα αναφέρονται σε πρόεδρο, αντιπρόεδρο κτλ. στην πράξη οι αποφάσεις και οι υποχρεώσεις θα αφορούν όλα τα τακτικά μέλη και θα παίρνονται από όλους. Για την διευκόλυνση της λήψης των αποφάσεων θα δημιουργηθεί ειδική ιστοσελίδα όπου θα γίνονται όλες οι ψηφοφορίες και οι προτάσεις προς ψήφιση. - Το αντίτιμο για την εγγραφή στον ΕΣΚΙ θα είναι 50 ευρώ, η ετήσια συνδρομή για τα δόκιμα μέλη θα είναι 40 ευρώ και για τα τακτικά 80 ευρώ. - Ορίστηκαν οι προϋποθέσεις εγγραφής στον ΕΣΚΙ για τα τακτικά και τα δόκιμα μέλη. Τα μέλη του ΕΣΚΙ θα απολαμβάνουν προνόμια και εκπτώσεις όπως: για τη λήψη του πάσο για τις 2 ημέρες του Συνεδρίου ΠΚΙ στην Αθήνα το Σάββατο 30 Ιουνίου και Κυριακή 1 Ιουλίου (Περισσότερες πληροφορίες για το Συνέδριο στην ιστοσελίδα www.yinyang.gr) και για τη λήψη της κάρτας εισόδου του μεγαλύτερου Συνεδρίου Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής στον κόσμο που λαμβάνει χώρα στη Γερμανία το Μάιο του 2012 (Περισσότερες πληροφορίες για το συνέδριο στη Γερμανία στην ιστοσελίδα www.tcm-kongress.de/de/index.htm).

Όλο και περισσότεροι πάσχοντες από καρκίνο στρέφονται στις εναλλακτικές/ συμπληρωματικές θεραπείες

νας στους δύο πάσχοντες από καρκίνο στρέφεται στις εναλλακτικές / συμπληρωματικές θεραπείες για να αντιμετωπίσει καλύτερα τη νόσο, αναφέρει η επιθεώρηση «Cancer». Η σχετική μελέτη βασίστηκε σε 4.139 πάσχοντες από καρκίνο, από τους οποίους οι ερευνητές πήραν συνέντευξη 10 έως 24 μήνες μετά τη διάγνωση της ασθένειάς τους. Οι συμπληρωματικές θεραπείες χρησιμοποιούνταν πιο συχνά από τις γυναίκες (59% έναντι 43% των ανδρών), ιδίως από όσες έπασχαν από καρκίνο του μαστού ή των ωοθηκών, καθώς και από τους νεώτερους, πιο μορφωμένους και πιο εύπορους ασθενείς. Στη χώρα μας, η χρήση των συμπληρωματικών θεραπειών κερδίζει ολοένα και περισσότερους γιατρούς και ασθενείς. Στον ΙΣΑ έχει δημιουργηθεί ειδική επιτροπή για την Ομοιοπαθητική, ενώ ολο και περισσότεροι γιατροί υποστηρίζουν τη θεσμοθέτηση της Ομοιοπαθητικής Ιατρικής από την πολιτεία. Holistic Life

Holistic Life

Το ξέρατε ότι... Τα κεράσια καταπολεμούν τις φλεγμονές και την ουρική αρθρίτιδα, ενώ μπορούν να βοηθήσουν ακόμα και σε περιπτώσεις αρθρίτιδας!

νωρίζατε ότι τα κεράσια μπορούν να μειώνουν οποιαδήποτε φλεγμονή παρουσιάζεται στο σώμα σε τέτοιο βαθμό που είναι σε θέση να απομονώνουν τα συμπτώματα της αρθρίτιδας και να ελαττώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων και διαβήτη; Δε χρειάζεται καν να πάρετε κάποιο πανίσχυρο εκχύλισμα για να νιώσετε τη θετική επίδραση. Και μόνο η κατανάλωση σκόνης από κεράσια, έχει φέρει απίστευτα αποτελέσματα. Σε μία τουλάχιστον μελέτη, οδήγησε σε αλλαγή της λειτουργίας γονίδιων που σχετίζονταν με φλεγμονές σε ποντίκια. Όπως και όλα τα σκουρόχρωμα φρούτα, έτσι και τα κεράσια είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές και άλλες φυτοχημικές ουσίες που ενισχύουν την υγεία του ανθρώπου με τρόπους που και η επιστήμη μόλις τώρα ξεκίνησε να κατανοεί. Ενώ τα γλυκά κεράσια είναι πιο ευχάριστα στη γεύση για όλους μας, τα πιο υγιεινά και βοηθητικά όσον αφορά τις φλεγμονές είναι τα ξινά. Εκτός από την καταπολέμηση φλεγμονών και αρθρίτιδας, φαίνεται πως τα κεράσια είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν και την ουρική αρθρίτιδα, αλλά και να μειώνουν το σωματικό λίπος και τα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης. Επιπλέον, ορισμένα ξινά κεράσια περιέχουν και μεγάλες ποσότητες μελατονίνης, μιας ορμόνης που μπορεί να σας βοηθήσει σε θέματα ύπνου. Στ’ αλήθεια αποτελούν μια θαυματουργή τροφή.

Ο μαϊντανός που φυτεύετε στον κήπο σας, έλκει έντομα που τρέφονται με πολλά από τα ζιζάνια που σε άλλη περίπτωση θα στόχευαν στα φυτά σας.

ι συγκαλλιέργειες αποτελούν αρχαία τεχνική φυτέματος διαφορετικών φυτών σε κοντινή απόσταση, προκειμένου να βοηθήσουν το ένα το άλλο. Για παράδειγμα, η γνωστή διάταξη φύτευσης των τριών αδελφών που εφάρμοζαν οι ντόπιοι κάτοικοι της βορείου Αμερικής, περιλάμβανε το φύτεμα φασολιών για τη διόρθωση των επιπέδων νιτρικών του εδάφους, καλαμποκιού για να αναρριχηθούν σε αυτό οι φασολιές και τέλος, κολοκυθιών για να διατηρείται το έδαφος σκιερό. Στον κήπο μας, ο μαϊντανός διώχνει τα ανεπιθύμητα έντομα και προσελκύει τα ωφέλημα. Στα σκαθάρια για παράδειγμα, δεν αρέσουν τα φύλλα του μαϊντανού και τα αποφεύγουν, γι αυτό και πολλές φορές βλέπουμε να ρίχνουν στα κοντινά φυτά, φύλλα μαϊντανού ή το αφέψημα τους. Αν αφήσετε το μαϊντανό σας να σποριάσει, τότε σίγουρα θα προσελκύσει τις αρπακτικές σφήκες και μέλισσες που σκοτώνουν τις κάμπιες και τα άλλα ζιζάνια. Ειδικά οι ντομάτες πρέπει να τοποθετούνται κοντά στο μαϊντανό, καθώς ο δεύτερος προσελκύει τις σφήκες, που σκοτώνουν τα σκουλήκια, που τις προσβάλλουν. Όταν πάλι φυτέψουμε μαϊντανό κοντά σε τριανταφυλλιές, τα τριαντάφυλλά μας θα γίνουν πιο αρωματικά. Προσοχή: μη φυτεύετε μέντα κοντά σε μαϊντανό, κανένα τους δε θα ευδοκιμήσει.

Οι χημικές ουσίες του σκόρδου είναι τόσο δραστικές που μπορούν να προκαλέσουν μέχρι και εγκαύματα όταν τοποθετήσετε μία σκελίδα στο δέρμα σας.

ο σκόρδο ως γνωστόν κατέχει εξαιρετικές αντιβακτηριδιακές και αντιικές ιδιότητες, αλλά δεν είναι εύκολο για όλους να καταλάβουν ότι αυτές ακριβώς οι ιδιότητες είναι που μπορούν να προκαλέσουν καταστροφή στα ανθρώπινα κύτταρα. Αν και είναι απόλυτα ασφαλές όταν το τρώμε είτε ωμό, είτε μαγειρεμένο, οι χημικές ουσίες που περιέχει μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις (δερματίτιδα εξ’ επαφής) όταν έρθει σε άμεση επαφή με το δέρμα. Αν μάλιστα το αφήσουμε για αρκετή ώρα, μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα δευτέρου, ακόμα και τρίτου βαθμού. Οι αναφορές εγκαυμάτων που δημιουργήθηκαν σε άτομα που έβαλαν σκόρδο στο δέρμα τους για να θεραπεύσουν την ακμή ή κάποια κρεατοελιά φανερώνει ότι αυτοί που συνειδητοποιούν τον κίνδυνο είναι ελάχιστοι. Ακόμα και η ιατρική βιβλιογραφία περιέχει πολύ λίγες αναφορές σχετικά με το φαινόμενο. Παρόλα αυτά, υπάρχουν και κάποιοι που γνώριζαν για τον κίνδυνο εδώ και καιρό— μία από τις πιο βάσιμες περιπτώσεις εγκαυμάτων από σκόρδο έχει να κάνει με τρεις στρατιώτες που προκάλεσαν θελημένα στον ίδιο τους τον εαυτό εγκαύματα με σκόρδο, προκειμένου να πάρουν άδεια. Holistic Life

Holistic Life

Holistic Life Special Report

Μάθετε τα πάντα για τις αλλεργίες Γράφει ο Κωνσταντίνος Πίσιος M.D. Ειδικός Ομοιοπαθητικός - Παθολόγος www.homeoathens.com

α τελευταία χρόνια έχουμε μια σταδιακή αύξηση στις αλλεργίες που φτάνει σε ποσοστό περίπου αυτό των Η.Π.Α., δηλαδή ένας στους 5 έχει αλλεργικό πρόβλημα, ήπιο, μέτριο ή πιο σοβαρό. Το ποσοστό αλλεργικών νοσημάτων σε βρέφη και παιδιά είναι ακόμα υψηλότερο, με αποτέλεσμα η συχνότητά τους να φθάσει στο 20% - 30%. Τα πράγματα είναι ακόμα πιο δυσάρεστα για το μέλλον, αφού οι αυριανοί ενήλικες θα έχουν μεγαλύτερα ποσοστά αλλεργιών. Σήμερα πάσχει το 10% - 20% του ενήλικου πληθυσμού, αύριο θα πάσχει το 20% - 30% και σε 20 - 25 χρόνια το 30% - 40%, σύμφωνα με τις προβλέψεις για τη χώρα μας. Επίσης υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι εκτός από την συχνότητα αυξάνεται και η βαρύτητα των συμπτωμάτων, πράγμα που οδηγεί στην αύξηση των χρημάτων που δαπανεί μια οικογένεια για φάρμακα και γιατρούς καθώς και σε μεγαλύτερες δαπάνες του συστήματος υγείας.

Τι ονομάζουμε αλλεργία;

Η αλλεργία είναι μια υπερβολική ανοσολογική αντίδραση σε ουσίες που γενικά δεν είναι επιβλαβείς στον ανθρώπινο οργανισμό, όπως π.χ. γύρη, σκόνη, γάλα, τροφή, τρίχες κ.α. Η γύρη, η σκόνη (εξωγενείς παράγοντες) προκαλούν την αντίδραση του ανθρώπινου οργανισμού οδηγώντας σε φλεγμονή. Στην ιατρική ορολογία ονομάζονται αλλεργιογόνα. Ο οργανισμός αντιδρά στο αλλεργιογόνο γιατί κάτι φταίει και δεν τον αναγνωρίζει ως αβλαβή. Άρα, δεν φταίει ο εξωγενής παράγοντας (γύρη, γάλα, σκόνη κτλ), αλλά ο οργανισμός που υπεραντιδρά σε αυτό. Το φυσιολογικό είναι να αμύνεται για να εξουδετερώσει τον εισβολέα χωρίς να δημιουργεί πρόβλημα στον ίδιο. Ο τρόπος που υπέρ-αντιδρά ο οργανισμός μπορεί να είναι ήπιος, (πχ. κοκκινίλα, λίγη φαγούρα) αλλά μπορεί να φτάσει να είναι και απειλητικός για τη ζωή, 10 Holistic Life

όπως το αναφυλακτικό σοκ. Ονομάζεται έτσι επειδή υπάρχει καταπληξία (=shock στα αγγλικά ) που μεταφράζεται ως μεγάλη πτώση της πίεσης του αίματος μαζί με γενικευμένη αλλεργική αντίδραση. Δηλαδή μπορεί κάποιος να έχει πολύ έντονη δυσπνοια, να λιποθυμήσει και αν δεν αντιμετωπιστεί αμέσως η κατασταση, τα συμπτώματα να προχωρήσουν και σε άλλα όργανα όπως η καρδιά και τo έντερο, με αποτέλεσμα το θάνατο. Η αλλεργική αντίδραση, δεν είναι τοπική αντιδραση, ουτε μόνο αντίδραση του ανοσοποιητικού συστηματος, έστω κι αν έχει συμπτώματα απλά όπως κοκκίνισμα δέρματος ή φαγούρα. Ο ασθενής μπορεί να αισθάνεται εκνευρισμό, αγχος, τρέμουλο, φόβο οπότε επηρεάζεται ολόκληρος ο οργανισμός. Είναι συστηματική νόσος. Το αλλεργιογόνο (ξένη ουσία), έρχεται σε επαφή με τον οργανισμό μέσω εισπνοής, κατάποσης ή και επαφής με το δέρμα.

Τι είδους αλλεργίες υπάρχουν;

- Δερματική - ατοπική δερματίτιδα - Αναπνευστική - όπως αλλεργική ρινίτιδα, άσθμα - Γαστρεντερική - τροφικές δυσανεξιες - Οφθαλμική - Γενικευμένη - Αναφυλαξία

Ποια είναι τα κοινά αλλεργιογόνα;

− τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, − η γύρη της ελιάς, − τα οικόσιτα ζώα, − το δηλητήριο της μέλισσας και των σφηκών, − τα αντιβιοτικά (κυρίως η πενικιλίνη), − οι ξηροί καρποί, − το ψάρι, − τα οστρακοειδή, − το αυγό, − οι φράουλες − το γάλα.

Επίσης, τα μη συνηθισμένα αλλεργιογόνα είναι: − τα χρήματα: Το νικέλιο και οι χρωστικές που περιέχουν. − το κινητό: Το νικέλιο, και τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα που εκπέμπει το κινητό. − ο ήλιος − το νερό: Προσμίξεις του νερού από άλλες ουσίες. − το σεξ: Όχι ακριβώς στη πράξη αλλά στο σπερματικό υγρό που μπορεί να προκαλέσει αρκετή ενόχληση ώστε να φτάσει μια γυναίκα να αρνείται το σεξ. − το αποσμητικό: Οι χημικές ουσίες που περιέχει. − ο ιδρώτας: Όταν ιδρώνουμε διάφορες τοξίνες που αποβάλει ο οργανισμός έρχονται σε επαφή με το δέρμα, το οποίο υπεραντιδρά και κοκκινίζει. − τα παπούτσια: Το δέρμα, η κόλλα και αλλά χημικά που χρησιμοποιούνται στη δημιουργία υποδήματος τους δυσκολεύουν τη ζωή. − τα πάντα. Αν αναρωτιέστε τι εννοώ με αυτό, είναι σε τόσα πολλά που η ζωή τους υποστηρίζεται τεχνητά. Μπορεί να έχουν αλλεργία στο γάλα της μάνας, στο κανονικό γάλα, σε διάφορες τροφές, σε εξωτερικούς παράγοντες (ήλιο, λατέξ κ.α.) που να τους κάνουν δέσμιους 24ωρης φροντίδας, αφού η παραμικρή έκθεση σε αλλεργιογόνα μπορεί να αποβεί μοιραία.

Από πού μπορεί να επιτεθεί το αλλεργιογόνο;

Το αλλεργιογόνο μπορεί να επιτεθεί από το δέρμα, το στόμα, τη μύτη, τους πνεύμονες, ή ενδοφλέβια παρακάμπτεται η άμυνα του δέρματος, πνευμόνων, οπότε είναι πιο επικίνδυνο για τον οργανισμό αφού έχει διεισδύσει βαθύτερα και πρέπει να αλλάξει τακτική άμυνας.

Πώς αντιδρά το σώμα μας σε κάποιο αλλεργιογόνο;

Ο κάθε άνθρωπος, ο κάθε οργανισμός περιβάλλεται από δισεκατομμύρια ουσίες και οργανισμούς που υπάρχουν στην φύση. Όταν είναι υγιής, οι αμυντικοί

Holistic Life 11

του μηχανισμοί λειτουργούν ομαλά οπότε και αντιδρά φυσιολογικά σε όλους αυτούς τους εξωγενείς παράγοντες, χωρίς το άτομο να νιώσει κάτι ιδιαίτερο. Η ζωή, είναι μια ενεργητική διαδικασία. Ο ανθρώπινος οργανισμός “πολεμά” κάθε μέρα, κάθε στιγμή, με τους εξωτερικούς “εχθρούς” ώστε να διατηρήσει την φυσική του κατάσταση και να την βελτιώνει συνεχώς. Αυτό ονομάζεται ομοιόσταση. Και κατά την διάρκεια του ύπνου γίνεται αυτό. Ο οργανισμός, και γενικά όλοι οι ζώντες οργανισμοί, δεν “κοιμούνται” ποτέ. Όταν ο οργανισμός αρχίζει και δεν λειτούργει καλά, κάποια συστήματα αρχίζουν και δυσλειτουργούν. Το ίδιο συμβαίνει και στην αλλεργία. Αλλεργία συμβαίνει όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά σε μια ξένη ουσία (όπως π.χ. η γύρη, το δηλητήριο των μελισσών) με υπερβολική ορμή καταστρέφοντας και τα κύτταρα και τους ιστούς του. Δυσλειτουργεί δηλαδή, ενώ θα έπρεπε μόνο να καταστρέψει το ξένο σώμα και να θεραπεύει τον εαυτό του μετά από τις βλάβες που προξένησε η πάλη με τον εξωτερικό παράγοντα. Η άμυνα γίνεται μέσω των αντισωμάτων που παράγουν ανοσοσφαιρινη Ε -IgE. Μερικά από αυτά τα αντισώματα, που προστατεύουν τον οργανισμό από ανεπιθύμητους εισβολείς “τρελαίνονται”, με αποτέλεσμα να αναγνωρίζουν κάποια εξωτερική ουσία ως κάτι επιβλαβές, ακόμα κι αν δεν είναι και να παράγουν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες IgE από όσο χρειάζεται. Το αποτέλεσμα είναι αλυσιδωτές αντιδράσεις μέσα στον οργανισμό ώστε να μπορέσει να επαναφέρει την ομοιόσταση και εμφάνιση συμπτωμάτων.

Συμπτώματα

Ανάλογα την βαρύτητα της αντίδρασης του οργανισμού κάποιος μπορεί να εμφανίσει: Κνησμό (φαγούρα), δάκρυα στα μάτια, κόκκινα μάτια, υγρή ή μπουκωμένη μύτη, φτάρνισμα, ταχυκαρδία, αναπνευστικά προβλήματα (βήχας, δύσπνοια), διάρροια, πονοκέφαλο, κούραση, κνίδωση, δερματικά

12 Holistic Life

εξανθήματα, κράμπες στο στομάχι, έμετο, συριγμό. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από το μέρος του σώματος που εισέρχεται το αλλεργιογόνο και την αντίδραση του οργανισμού σε αυτό. Οι αλλεργίες στα φάρμακα συνήθως περιλαμβάνουν ολόκληρο το σώμα.

Πορεία της αλλεργίας

Ανάλογα με την προδιάθεση, το γενετικό υλικό, και τις θεραπείες που εφαρμόζει κάποιος είναι και η εξέλιξη της αλλεργίας ενός ατόμου. Απ’ ότι καταλαβαίνετε, είναι διαφορετική για κάθε ασθενή. Συχνά όμως μία τροφική αλλεργία, π.χ. στην παιδική ηλικία, ξεκινά να εκδηλώνεται με τοπική δερματίτιδα, στη συνέχεια παίρνει τη μορφή άσθματος και αργότερα αλλεργικής ρινίτιδας παρά τη συμβατική της αντιμετώπιση.

Γιατί κάποιος παθαίνει αλλεργία;

Δεν υπάρχει σαφή απάντηση ακόμα. Υπάρχουν κατά καιρούς διαφορές θεωρίες άλλα τελικά το αποτέλεσμα είναι ότι φταίνε τα γονίδια και οι εξωτερικοί παράγοντες, το περιβάλλον δηλαδή. Οι εξωτερικοί παράγοντες όμως δεν προκαλούν σε όλους αλλεργία οπότε μάλλον θα πρέπει να υπάρχει συνδυασμός γενετικής προδιάθεσης προς αλλεργία καθώς και έκθεσης στην εξωτερική ουσία που έχει ευαισθησία ο οργανισμός. Γενετική προδιάθεση για μένα, σημαίνει ότι ο οργανισμός έχει γεννηθεί με κάποιο πρόβλημα το οποίο εκφράζεται όταν υπάρχει πτώση της γενικότερης ενέργειάς του - όχι μόνο του ανοσοποιητικού.

Διάγνωση

Έκτος από το ιστορικό και την εξέταση από γιατρό παθολόγο, αλλεργιολόγο, πνευμονολόγο μπορεί να χρειαστούν και ειδικά αλλεργικά τεστ για να γίνει διαφοροδιαγνωση μερικές φορές από άλλες αρρώστιες, όπως τροφική δηλητηρίαση, αγγειοκινητική ρινίτιδα, λοίμωξη κ.α. Τα δερματικά τεστ ή δοκιμασίες είναι οι πιο κοινές

μεθόδους που χρησιμοποιούνται για διάγνωση της αλλεργίας. Ένας τύπος είναι οι εξετάσεις που γίνονται μέσω νυγμού- τσιμπήματος. Περιλαμβάνουν την τοποθέτηση ενός μικρού ποσού των υπόπτων ουσιών που προκαλούν αλλεργίες στο δέρμα, και κατόπιν τσίμπημα της περιοχής, ώστε να περάσει η ουσία τον πρώτο αμυντικό φραγμό του οργανισμού που είναι η επιδερμίδα. Το δέρμα παρακολουθείται στενά για αντίδραση όπως κνησμό (φαγούρα), πομφό (πέταλα ή καντήλα) και ερυθρότητα μέσα σε 15 λεπτά. Άλλοι τύποι των δοκιμών του δέρματος περιλαμβάνουν δοκιμές μπάλωμα και ενδοδερμική δοκιμή. Ορισμένες φορές - ειδικά στην τροφική αλλεργίακρίνεται απαραίτητη η διενέργεια της δερματικής δοκιμασίας με την ίδια την τροφή που είναι ύποπτη για τα συμπτώματα. Στην περίπτωση αυτή γίνεται νυγμός του τροφίμου (φρέσκου ή ελαφρά βρασμένου) και στη συνέχεια νυγμός του δέρματος. Ενδοδερμικές δερματικές δοκιμασίες: σε ορισμένες περιπτώσεις (αλλεργία σε φάρμακα και δηλητήριο μέλισσας και σφήκας) το διάλυμα του αλλεργιογόνου πρέπει να τοποθετηθεί όχι πάνω στο δέρμα (όπως στις δερματικές δοκιμασίες νυγμού) αλλά μέσα σε αυτό. Μοιάζουν με την εξέταση Mantoux για τη διάγνωση της φυματίωσης. Απαιτούν συνεργασία του ασθενή διότι είναι ελαφρά επώδυνες και γίνονται σε παιδιά μεγαλύτερα των 6 ετών και σε ενήλικες. Επιδερμικές δοκιμασίες (atopy patch tests): σε ορισμένες αλλεργικές παθήσεις όπως είναι η αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής και η αλλεργική πρωκτοκολίτιδα ο μηχανισμός της αλλεργίας δεν είναι άμεσος (δηλαδή η αλλεργική αντίδραση δεν συμβαίνει μέσα στην πρώτη ώρα από την επαφή με το αλλεργιογόνο) αλλά απαιτούνται περισσότερες ώρες για να εκδηλωθούν τα συμπτώματα. Για τη διάγνωση αυτών των αλλεργιών χρησιμοποιούνται τα atopy patch tests. Πρόκειται για ειδικά αυτοκόλλητα που περιέχουν το αλλεργιογόνο και το-

Holistic Life 13

ποθετούνται στην πλάτη του ασθενή όπου παραμένουν για 2 μέρες. Η εκτίμηση γίνεται μετά 2 - 3 ήμερες. Οι εξετάσεις αίματος μπορούν να μετρήσουν τα επίπεδα των αντισωμάτων που σχετίζονται με αλλεργία, ειδικά ενός που ονομάζεται ανοσοσφαιρίνη E (IgE). Μια γενική εξέταση αίματος για ανεύρεση ηωσινόφιλων στο αίμα μπορεί επίσης να βοηθήσει στη διάγνωση αλλεργίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο γιατρός μπορεί να σας πει να αποφεύγετε ορισμένες ουσίες για να δει αν νιώθετε καλύτερα, ή να χρησιμοποιήσει ύποπτες ουσίες για να δείτε αν αισθάνεστε χειρότερα. Το πρώτο χρησιμοποιείται συχνά για να ελέγξει τις τροφικές ή φαρμακευτικές αλλεργίες. Ο γιατρός μπορεί επίσης να ελέγξει την αντίδρασή σας με την εφαρμογή ζέστης, κρύου, ή άλλων ερεθισμάτων στο σώμα σας και να παρατηρεί αν υπάρξει αλλεργική αντίδραση.

Πόσο κρατά μια αλλεργία;

Η βαρύτητα των αλλεργικών αντιδράσεων ποικίλλει από άτομο σε άτομο και μπορεί να κυμανθεί από ήπιο ερεθισμό σε αναφυλαξία - μια δυνητικά απειλητική για τη ζωή έκτακτης ανάγκης. Ενώ οι αλλεργίες δεν μπορούν να θεραπευτούν με συμβατικές μεθόδους, υπάρχει μια σειρά από θεραπείες που μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της αλλεργίας.

Η συμβατική θεραπεία στην αλλεργία Τι συμβατικές θεραπείες υπάρχουν; Τι κάνουν αυτές; πού δρουν;

Σε κάθε περίπτωση, οι σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις (αναφυλαξία) πρέπει να αντιμετωπίζονται με ένα φάρμακο που ονομάζεται αδρεναλίνη (επινεφρίνη), η οποία μπορεί να είναι σωτήρια όταν χορηγείται αμέσως. Υπάρχει έτοιμη σε ένεση ώστε να την χρησιμοποιήσετε αμέσως. Εάν χρησιμοποιήσετε επινεφρίνη, καλέστε το 166 και απευθυνθείτε αμέσως στο νοσοκομείο. Για λιγότερο σοβαρές καταστάσεις, ο καλύτερος τρόπος για τη μείωση των συμπτωμάτων είναι η αποφυγή των παραγόντων που σας προκαλούν αλλεργίες. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα τρόφιμα και τα φάρμακα.

Φάρμακα

Υπάρχουν διάφοροι τύποι φαρμάκων για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων των αλλεργιών. Το είδος των φαρμάκων που σας συνιστά ο γιατρός σας εξαρτάται από τον τύπο και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων σας, την ηλικία σας, και τη γενική σας υγεία. Ασθένειες που προκαλούνται από αλλεργίες (όπως άσθμα, αλλεργική ρινίτιδα, έκζεμα) θα χρειαστούν και άλλες θεραπείες. Τα πιο κοινά φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην θεραπεία των αλλεργιών είναι: αντιισταμινικά, κορτικοστεροειδή, αποσυμφορητικά, αναστολείς λευκοτριενίων, βρογχοδιασταλτικά, αντιφλεγμονώδη. Τα περισσότερα από αυτά τα φάρμακα έχουν παρενέργειες, με τις πιο γνωστές να είναι: υπνηλία, δυσκολία στην ούρηση και αύξηση της πίεσης στα μάτια, πτώση της άμυνας του οργανισμού, καρδιακά προβλήματα, ατροφία ρινικού βλεννογόνου κ.α.

Απευαισθητοποίηση

Μια προσέγγιση δεύτερης γραμμής σε πιο σοβαρές αλλεργίες είναι η ανοσοθεραπεία, η οποία περιλαμβάνει τακτικές ενέσεις μικρών ποσοτήτων των σχετικών αλλεργιογόνων για μεγάλο χρονικό διάστημα (μερικούς μήνες έως αρκετά χρόνια). Αυτό οδηγεί σε μια σταδιακή απευαισθητοποίηση του οργανισμού. Η προσέγγιση αυτή συμβαίνει να βασίζεται σε μια απλουστευμένη εκδοχή της ομοιοπαθητικής αρχής που ονομάζεται ισοπαθητική. Αυτή η έννοια της χρησιμοποίησης μικρών δόσεων που θα μπορούσε να προκαλέσει κάποιο πρόβλημα, ώστε να βοηθήσει να αποτρέψει ή να θεραπεύσει το άτομο είναι μια αρχαία παρατήρηση των θεραπευτών / γιατρών σε όλο τον κόσμο καθώς και στην Ελλάδα από τον Ιπποκράτη, και είναι η βάση για έναν τύπο φυσικής ιατρικής που ονομάζεται Ομοιοπαθητική. Η βασική αρχή της σύγχρονης αντιμετώπισης της αλλεργίας προέρχεται από την ομοιοπαθητική αρχή ‘‘Όμοια ομοίοις εισίν ιάματα’’. Το πνεύμα της ομοιοπαθητικής ζούσε πολύ πριν η συμβατική ιατρική να την ανακαλύψει. Η προσέγγιση αυτή είναι κατάλληλη για πολλούς, αλλά υπολείπεται της σφαιρικότερης θεραπευτικής βελτίωσης που επιτυγχάνεται από την ομοιοπαθητική προσέγγιση.

Εναλλακτικές θεραπείες

Η ομοιοπαθητική προσέγγιση

Το σκεπτικό πίσω από την ομοιοπαθητική προσέγγιση στις αλλεργίες είναι ότι πρέπει να ενισχυθεί ολόκληρος ο οργανισμός, να δυναμώσει το αμυντικό σύστημα και να ισορροπήσει η απάντηση του οργανισμού σε κάθε αλλεργιογόνο. Η ταυτότητα του αλλεργιογόνου δεν είναι τόσο σημαντική όσο η προδιάθεση και η συνολική κατάσταση υγείας του ατόμου, άλλα αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα χρειαστεί στα αρχικά σταδία θεραπείας να γίνει αποφυγή του αλλεργιογόνου όσο είναι δυνατόν. Η εξάλειψη του αλλεργιογόνου θα πρέπει να θεωρηθεί ως το πρώτο βήμα μιας ολοκληρωμένης θεραπευτικής στρατηγικής έως ότου ο οργανισμός είναι αρκετά υγιής ώστε να το αντιμετωπίσει. 14 Holistic Life

Η αποφυγή τροφών που πειράζουν τον οργανισμό, και η απομάκρυνση από χώρους ή ουσίες που προκαλούν αλλεργία είναι βοηθητική. Άλλα αυτό δεν σημαίνει ότι πάντα μπορεί να γίνει, ή ότι θα επιφέρει σημαντική βελτίωση συμπτωμάτων. Μόνο η αποφυγή, μπορεί να εξαλείψει τα συμπτώματα, αλλά δεν ισοδυναμεί με καλύτερη υγεία. Ο ορισμός της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ) στις μέρες μας είναι: ότι “η υγεία είναι μια κατάσταση πλήρους φυσικής, πνευματικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι απλώς η έλλειψη ασθένειας ή αναπηρίας”. Ένα υγιές άτομο δεν θα πρέπει μόνο να νιώθει υγιές όταν αποφεύγει τρόφιμα, άλλα κι αν κάνει παρασπονδίες ο οργανισμός να συνεχίζει να λειτούργει χωρίς πρόβλημα. Όταν ένα άτομο μπορεί να αισθάνεται καλά μόνο σε μια προσαρμοσμένη, περιοριστική δίαιτα αυτό δείχνει μια ανισορροπία σε ένα βαθύτερο επίπεδο. Με βάση αυτό βλέπουμε ότι η αποφυγή περιορίζει την ελευθερία του ατόμου. Ο τρόπος που το βλέπω εγώ, ο τελικός στόχος στη θεραπεία των αλλεργικών συμπτωμάτων περιλαμβάνει την εξάλειψη των ευαισθησιών, αυξάνοντας παράλληλα την ελευθερία.

Διατροφή

Η σωστή διατροφή ενισχύει τον αμυντικό μηχανισμό οπότε θα αναφέρω παρακάτω διάφορες τροφές ή ουσίες που δρουν βοηθητικά και συμπληρωματικά στις θεραπείες. Δεν αποτελούν θεραπείες από μονές τους. Βιταμίνες: Διάφορες βιταμίνες, με κύρια εκπρόσωπο την αντιοξειδωτική βιταμίνη C, έχουν μελετηθεί ως προς τη δράση τους στο ανοσοποιητικό σύστημα και κατ’ επέκταση, στις αλλεργίες. Φαίνεται πως η βιταμίνη C μειώνει την ισταμίνη ενώ, σε πολλές έρευνες παρατηρήθηκε πως παιδιά που έπασχαν από άσθμα, παρουσίαζαν έλλειψη της βιταμίνης. Κύριες πηγές της βιταμίνης C είναι το μπρόκολο, το πεπόνι, το ακτινίδιο, τα πορτοκάλια, οι κόκκινες πιπεριές, ο ανανάς και οι φράουλες. Από τις υπόλοιπες βιταμίνες, η Ε, με την αντιοξειδωτική της δράση, βρισκεται σε ξηρούς καρπούς και ελαιόλαδο. Οι βιταμίνες Β6 και Β12 φαίνεται να παρουσιάζουν χαμηλές συγκεντρώσεις, σε παιδιά και ενήλικες με άσθμα, ενώ η χορήγηση συμπληρωμάτων τους, φάνηκε να βοηθάει την αντιμετώπισή του. Πηγές της βιταμίνης Β6 είναι τα ψάρια, το συκώτι, το κρέας, τα δημητριακά ολικής αλέσεως και τα εμπλουτισμένα δημητριακά, ενώ της Β12 τα εντόσθια (καρδιά, νεφρά, συκώτι), το κρέας γενικά, τα ψάρια, τα θαλασσινά, το τυρί, το αυγό και το γάλα. Φλαβονοειδή:Τα φλαβονοειδή, είναι ουσίες που βρίσκονται φυσικά σε φρούτα και λαχανικά και αποτελούν τμήμα των αμυντικών μηχανισμών των φυτών. Φαίνεται πως ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα και μειώνουν την παραγωγή της ισταμίνης. Βρίσκονται στις πράσινες πιπεριές, στα πορτοκάλια, στα σταφύλια και στα κεράσια. Ιδιαίτερος λόγος γίνεται τα τελευταία χρόνια για μια ουσία που λέγεται κερσετίνη και ανήκει και αυτή στην κατηγορία των φλαβονοειδών. Βρίσκεται σε διάφορα φρούτα και λαχανικά με κύριες πηγές της τα μήλα, τα κρεμμύδια, τα μπρόκολο, τα πράσινο, το μαύρο τσάι και το κόκκινο κρασί. Φαίνεται πως η κερσετίνη μειώνει την απελευθέρωση ισταμίνης και άλλων ουσιών που παίζουν ρόλο στην εμφάνιση των αλλεργιών. Ω-3 λιπαρά οξέα: Τα ω-3 λιπαρά οξέα, διαδραματίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη μείωση της φλεγμονής που συνοδεύει μία αλλεργική αντίδραση. Με την προσθήκη ψαριού, που είναι πλούσιο σε ω-3, στη διατροφή παιδιών, μειώνεται κατά 30%-50% την πιθανότητα εμφάνισης άσθματος. Μαγνήσιο:Οι καλύτερες διατροφικές πηγές μαγνησίου είναι το αβοκάντο, οι μπανάνες, το μπρόκολο, το μαύρο ρύζι, ο μπακαλιάρος, τα φασόλια, τα μπαρμπούνια, το σπανάκι, οι γλυκοπατάτες, το γιαούρτι και τα καρύδια. Σελήνιο και Ψευδάργυρος: Υπάρχουν ενδείξεις πως η επαρκής πρόσληψη σεληνίου και ψευδαργύρου μπορεί να λειτουργήσει προστατευτικά έναντι των αλλεργιών. Και τα δύο στοιχεία συμβάλλουν σημαντικά στη λειτουργία της βλέννας, ενός από τους πιο σημαντικούς αμυντικούς μηχανισμούς του ανθρώπινου οργανισμού. Ασθενείς με άσθμα εμφανίζουν σε μελέτες, χαμηλές τιμές των δύο αυτών ιχνοστοιχείων στο πλάσμα, συγκριτικά με τους μη πάσχοντες. Κύριες πηγές σεληνίου είναι τα οστρακοειδή, τα ψάρια, το κρέας, οι ξηροί καρποί και τα εμπλουτισμένα με σελήνιο δημητριακά, ενώ βασικές πηγές ψευδαργύρου είναι τα οστρακοειδή, τα φασόλια, τα καρύδια, τα δημητριακά ολικής αλέσεως, ο πασατέμπος και οι ηλιόσποροι. Βασικό για τη δημιουργία του Συνενζύμου Q10. Προβιοτικά:Αν και η έρευνα για τη δράση των προβιοτικών στις αλλεργίες απαιτεί μεγαλύτερη διερεύνηση, υπάρχουν ενδείξεις πως συγκεκριμένα στελέχη προβιοτικών μπορεί να έχουν θεραπευτικά αποτελέσματα. Ένα από τα βότανα που βοηθά το ανοσοποιητικό να καταπολεμήσει τους αλλεργιογόνους εισβολείς είναι η Echinacea. Το εκχύλισμα σκόρδου ψυχρής ωρίμανσης ενισχύει τη δράση των κυττάρων που λειτουργούν ως «φυσικοί δολοφόνοι» στον οργανισμό, ενώ παράλληλα υποστηρίζει πολύπλευρα το ανοσοποιητικό, γεγονός που το κάνει ιδιαιτέρα ωφέλιμο για την υγεία του αναπνευστικού και των βλεννογόνων υμένων. Τέλος, το Γ λινολείκο οξύ (GLA), το πιπέρι Cayenne, το πράσινο τσάι, η βρωμελαίνη και το εκχύλισμα ρίζας Licorice έχουν δείξει πως βοηθάνε στην ενδυνάμωση της άμυνας του οργανισμού.

Holistic Life 15

Αντιμετωπίζοντας τις αλλεργίες

ίναι γνωστό σε όλους ότι οι αλλεργίες είναι πολυ διαδεδομένες μεταξύ του πληθυσμού της Ευρώπης και οι ακόλουθες περιπτώσεις δείχνουν πόσο απλά μπορούν να αντιμετωπιστούν τα δυσάρεστα συμπτώματά τους. Η C.Ζ. ήταν 11 χρονών και είχε πολλές ανεξήγητες αλλεργικές αντιδράσεις κάθε εβδομάδα. Δεν ήταν τακτικές, δεν φαινόταν να προκαλούνται από οτιδήποτε που θα μπορούσε να εντοπιστεί από τους γονείς της και ήταν αρκετά ενοχλητικές ώστε να χρειαστεί μια επίσκεψη στο γιατρό. Αντιμετώπιζε έντονο φτέρνισμα, ρινική καταρροή, δακρύρροια και δύσπνοια. Από τις νοσοκομειακές εξετάσεις δεν εντοπίστηκαν αλλεργίες και το μυστήριο παρέμεινε, μαζί με τις εκνευριστικές ενοχλήσεις στην καθημερινή ζωή της. Ο εναλλακτικός θεραπευτής της C.Z. της συνέστησε αγωγή με αρπαγόφυτο και έναν συνδυασμό εκχυλισμάτων με λούφα. Ακολούθησε την αγωγή τακτικά για έξι μήνες για να ισορροπήσει το ανοσοποιητικό της σύστημα. Μέσα σε λίγες ημέρες από την εφαρμογή της αγωγής που της υποδείχθηκε, οι ανεξήγητες αλλεργικές αντιδράσεις είχαν σταματήσει και δέκα χρόνια αργότερα δεν είχε υποτροπή. Αυτό που διαπίστωσε είναι ότι το πεπτικό σύστημά της είναι ευαίσθητο και αντιδρά σε ορισμένα τρόφιμα όταν είναι υπό πίεση. Αυτό το είδος πεπτικού προβλήματος μπορεί να είναι η ρίζα πολλών προβλημάτων και είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστεί από εξετάσεις, καθώς δεν είναι μία

16 Holistic Life

πραγματική δυσανεξία ή αλλεργία σε συγκεκριμένη τροφή, αλλά μια γενική αδυναμία των λειτουργιών του πεπτικού συστήματος, η οποία εμφανίζεται όταν το σώμα είναι συναισθηματικά ή ψυχικά πιεσμένο. Το αρπαγόφυτο βοήθησε εξισορροπώντας το ανοσοποιητικό σύστημα, ώστε να μην ενεργοποιείται τόσο εύκολα. Η εχινάκια μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί με αυτόν τον τρόπο, για να μετριάσει μία ανοσοποιητική αντίδραση, αλλά το αρπαγόφυτο έχει το πλεονέκτημα να έχει έντονα αντιφλεγμονώδη δράση και έτσι βοηθά με αλλεργικού τύπου συμπτώματα, τα οποία τείνουν να συμπεριλαμβάνουν φλεγμονή. Η λούφα βοήθησε μειώνοντας τα συμπτώματα στη μύτη και τα μάτια. Μειώνει τη φαγούρα, την καταρροή και το μπούκωμα, καθώς και τη δύσπνοια στο στήθος. Αυτό το κάνει πολύ γρήγορα και συνεπώς αποτελεί μία από τις κύριες προτιμήσεις για τους πάσχοντες από αλλεργική ρινίτιδα. Μπορεί, ωστόσο, να χρησιμοποιηθεί όλο τον χρόνο από τα άτομα που έχουν την τάση να φταρνίζονται μόλις ξυπνούν ή αυτούς που επηρεάζονται σε τακτική βάση από τα ζώα ή τα ακάρεα της σκόνης. Η Μ.Κ. ήταν στα τριάντα της και είχε αρχίσει να βγάζει ένα ανησυχητικό εξάνθημα στο λαιμό και το στήθος της αρκετά συχνά. Δεν της άρεσε καθόλου το πόσο άσχημο φαινόταν ενώ είχε την φοβία ότι μπορεί να ξαναεμφανιστεί, κάτι το οποίο πιθανότατα συντελούσε ακόμη περισσότερο στην εμφάνισή του, δεδομένου ότι ήταν προφανώς μια αντίδραση στρες.

Γράφει η Alison Cullen

Η Μ.Κ. ήταν ιδιαίτερα αγχώδης, ανησυχώντας συνεχώς για πράγματα που μπορεί να φαίνονται ασήμαντα για τους άλλους. Το σώμα παράγει μια χημική ουσία που ονομάζεται ισταμίνη, στο πλαίσιο της αντίδρασης του σε στρεσογόνες συνθήκες. Αυτό διαστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία, έτσι ώστε κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος να μπορούν να φτάσουν σε μια επιτιθέμενη περιοχή γρηγορότερα. Από την άλλη όμως πλευρά, τείνει να κάνει το δέρμα κόκκινο και ερεθισμένο σαν να έχει εξάνθημα. Επίσης μπορεί να περιορίσει τους βρόγχους, προκαλώντας δύσπνοια. Για τη θεραπεία της Μ.Κ. χρησιμοποιήθηκαν βάμμα τσουκνίδας και βιταμίνη C και λειτούργησαν πολύ καλά. Διαπίστωσε επίσης ότι η αποφυγή του καφέ, μείωσε τη ένταση της αντίδρασης. Ο καφές μπορεί να είναι γίνει έναυσμα για πολλές δερματικές αντιδράσεις, ακόμη και εξάψεις, έτσι πάντα αξίζει τον κόπο η μείωσή του και η παρατήρηση του τι συμβαίνει χωρίς αυτόν. Η τσουκνίδα και η βιταμίνη C είναι εξαιρετικά αντιισταμινικά, ενώ η τσουκνίδα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στο να αντιμετωπίζει τα συμπτώματα που μοιάζουν με εξάνθημα ειδικά αν συνοδεύονται από φαγούρα. Η χρήση τσαγιού τσουκνίδας αρκετές φορές την ημέρα μπορεί να βοηθήσει, αλλά το βάμμα είναι ισχυρότερο και είναι πιο αποτελεσματικό. Οι άνθρωποι με αρθριτικά συμπτώματα το βρίσκουν συχνά χρήσιμο καθώς αφαιρεί το ουρικό οξύ από τις αρθρώσεις, μειώνοντας τον πόνο.

Holistic Life 17

Holistic Life Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική

Stress, άγχος και εναλλακτικές λύσεις Γράφει η Δρ Παρασκευή Φωτάκη MD, Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Ιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών Κινέζικη Ιατρική - Βελονισμός - Βοτανοθεραπεία (www.pfotaki.gr)

λοένα και περισσότεροι άνθρωποι υποφέρουν καθημερινά από στρες, το οποίο άμεσα συνδέεται με την υγεία και την ευημερία μας. Υπάρχουν αρκετές μελέτες που δείχνουν τη σχέση μεταξύ του υψηλού επιπέδου stress και της κατάπτωσης της υγείας. Είναι το πιο συχνό παράπονο στους περισσότερους ασθενείς και επικρατεί συνήθως στο μοντέρνο Δυτικό κόσμο. Το σύνδρομο αυτό συνδέεται άμεσα με τις διάφορες πιέσεις που δέχεται το άτομο είτε στην εργασία του, είτε στην προσωπική και οικογενειακή του ζωή. Πολλές φορές εκδηλώνεται μετά από χρόνια νόσο. Και ενώ υπάρχουν σχεδόν πάντα συναισθηματικές και ψυχολογικές διαταραχές, οι ασθενείς αναφέρουν συνήθως τυπικά συμπτώματα όπως μυϊκό πόνο και ένταση στον αυχένα, την πλάτη ή /και στους ώμους. Άλλα συνήθη σωματικά συμπτώματα που αναφέρονται είναι κούραση, νευρικότητα, γαστρεντερικές διαταραχές, άγχος και διάφορες φοβίες, ημικρανίες, διαταραχές συγκέντρωσης, διαταραχές ύπνου, ευερέθιστο έντερο με συνοδεία θύμου, απογοήτευσης κτλ. Στις γυναίκες παρουσιάζονται και επιπλέον συμπτώματα που αφορούν την περίοδό τους, και εκδηλώνονται με διαταραχές στον κύκλο (συχνομηνόρροια - η περίοδος έρχεται πιο νωρίς και παραπάνω από μια φορά το μηνά - ή αραιομηνόρροια δηλαδή σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από το κανονικό), προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο όπως πρήξιμο στο στήθος ή /και στην κοιλιά, μετεωρισμός κτλ. Και τις περισσότερες φορές δεν απουσιάζει και η εύκολη εναλλαγή της διάθεσης, μελαγχολία ακόμη και κατάθλιψη. Όλα τα προαναφερόμενα συνοδεύονται συνήθως από άγχος, πολλές φορές χωρίς αφορμή. Πώς μπορεί να βοηθήσει η Παραδοσιακή Κινεζική Ιατρική στην αντιμετώπιση του stress; Ο πιο συχνός και άμεσος τρόπος είναι με τον βελονισμό. Τι κάνει όμως ο βελονισμός; Επαναφέρει την ροη της ενεργείας Qi και του Αίματος μειώνοντας το stress και ο ασθενής ανακουφίζεται. Όταν τοποθετούμε τις βελόνες σε συγκεκριμένα σημεία απελευθερώνονται νευροχημικές ουσίες από τον εγκέφαλο, όπως είναι η σεροτονίνη και ενδορφίνες, οι οποίες έχουν βαθύ χαλαρωτικό αντίκτυπο πάνω στο σώμα. Το αποτέλεσμα αυτών των βιοχημικών αλλαγών επηρεάζει τους ομοιοστατικούς μηχανισμούς του σώματος, προκαλώντας φυσική και συναισθηματική ευημερία. Συχνά οι ασθενείς αποκοιμούνται κατά τη διάρκεια της συνεδρίας. Ο βελονισμός μειώνει την δραστηριότητα του συμπαθητικού συστήματος, μειώνει την αρτηριακή πίεση και αρκετοί ασθενείς νιώθουν πιο ενεργητικοί ακόμη και μετά από μερικές μονό συνεδρίες. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η θεραπεία με βελονισμό έχει ειδικές ευεργετικές επιρροές στο άγχος και το stress, δρώντας στις περιοχές του εγκέφαλου, οι οποίες σχετίζονται με τον πόνο και με αυτόν τον τρόπο ηρεμούν τον «υπερδραστήριο νου». Ο βελονισμός έχει την ιδιότητα να μειώνει τα επίπεδα της κορτικοστερόνης, διεγείρει την παράγωγη ενδογενών ενδορφινών (το κάνει χωρίς την χρήση ψυχοτρόπων φάρμακων όπως γίνεται συνήθως) και το αποτέλεσμα είναι η μείωση έως και η εξαφάνιση του άγχους και του stress. Όπως είπαμε και προηγουμένως, το stress δραστηριοποιεί το Συμπαθητικό Νευρικό Σύστημα, ενώ ο βελονισμός κάνει το αντίθετο, διεγείρει το Παρασυμπαθητικό Νευρικό Σύστημα, το οποίο ευθύνεται για την χαλάρωση και την ηρεμία. Επίσης, μια πολύ σημαντική και βασική δράση του βελονισμού είναι η ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος των ασθε-

18 Holistic Life

νών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αναστρέψει τις διαταραχές που προκληθήκαν από το stress, είτε είναι σωματικές ,είτε είναι συναισθηματικές. Η θεραπεία με το βελονισμό έχει καταπληκτικά αποτελέσματα πάνω στην ψυχική μας ισορροπία. Αυτό μπορεί να επιτευχτεί σε συνδυασμό και με τη βοτανοθεραπεία. Τα βότανα καταπραΰνουν τις γαστρεντερικές διαταραχές, την κούραση, τις ημικρανίες, τις διαταραχές περιόδου, την αϋπνία, την μυϊκή ένταση κτλ. Οι γρήγοροι ρυθμοί της καθημερινής ζωής στις «μοντέρνες» κοινωνίες, με την ψηλά ανεπτυγμένη τεχνολογία επιβαρύνουν επίσης και την διατροφική μας «συμπεριφορά», αυξάνοντας έτσι τον αριθμό των ασθενών με stress. Η Παραδοσιακή Κινεζική Ιατρική δίνει μεγάλη σημασία στη σωστή δίαιτα και στη «συμπεριφορά» της διατροφής. Να θυμίσουμε μερικές συμβουλές, γνωστές σε όλους μας, οι οποίες βελτιώνουν την υγεία μας. Να μην τρώει κάνεις αργά το βράδυ και λίγο πριν κοιμηθεί, να μασάει καλά την τροφή, να μην τρώει υπερβολικά, να μην καταναλώνει πολύ νερό κατά τη διάρκεια του φαγητού, να δίνει «σημασία» στο γεύμα – να αφιερώνει το χρόνο που χρειάζεται γι’ αυτό, να μην τρώει όρθιος και γρήγορα, να τρώει μικρές ποσότητες συχνά και όσο είναι δυνατόν, βιολογικά και εποχιακά είδη. Οι τροφές προς αποφυγή είναι οι λιπαρές, τα γλυκά, το αλκοόλ. Τροφές που είναι επιθυμητό να προσθέσουμε είναι κάποια μπαχαρικά, τα οποία βοηθούν στην σωστή ροή της ενέργειας Qι, για παράδειγμα το δεντρολίβανο, ο βασιλικός, το αγριοκύμινο, η μέντα, το θυμάρι και λαχανικά όπως το μπρόκολο, το κουνουπίδι κτλ. Δεν πρέπει να αγνοήσουμε βεβαίως και την εξάσκηση ως θεραπεία στην αντιμετώπιση του stress και σαν άριστες λύσεις αναφέρουμε τη Yoga, τις ασκήσεις Pilates και κυρίως το Qi Gong και το διαλογισμό. Η Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική αφιερώνει μια αξιόλογη θέση για την αντιμετώπιση του stress στη σωστή αναπνοή. Πολλοί άνθρωποι αναπνέουν ρηχά, με μικρή συμμέτοχη του πνεύμονα. Η ρηχή αυτή αναπνοή εμποδίζει την ενέργεια Qi να κυκλοφορεί ομαλά στο στους μεσημβρινούς. Στην θεραπεία του stress συνίσταται καθημερινά ο ασθενής να εστιάζει στην αναπνοή του 5 με 10 λεπτά, έτσι ώστε η εισπνοή να κατεβαίνει προς την κοιλιά, εκτείνοντας το διάφραγμα, ενώ στην εκπνοή το διάφραγμα χαλαρώνει. Οι ασκήσεις αναπνοής έχουν βαθύτατο αποτέλεσμα στη μείωση του άγχους και του stress. Ο ιατρικός βελονισμός είναι εξαιρετικά χρήσιμος στην θεραπεία του ήδη υπάρχοντος stress και των χρόνιων καταστάσεων που προκαλεί, αλλά και στην προφύλαξή του. Και αυτό όχι μόνο επειδή είναι άμεσα αποτελεσματικός σε σωματικό επίπεδο, αλλά και εξαιτίας της ικανότητας που έχει να ενισχύει την άμυνα του οργανισμού και το ανοσοποιητικό σύστημα. Για άλλη μια φορά η Παραδοσιακή Κινεζική Ιατρική μάς υπενθυμίζει ότι το σώμα και ο νους είναι μια αχώριστη οντότητα και ότι τα συναισθήματά μας είναι το όχημα της επικοινωνίας. Είναι ξεκάθαρο ότι θεραπεύοντας το σώμα διεισδύουμε βαθύτατα στα συναισθήματα, και ηρεμώντας τα, ο θεραπευτής δείχνει στους ασθενής τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να χειριστούν το stress και το άγχος τους, και να κατανοήσουν καλυτέρα αυτή την οντότητα σώμα-νους. Η αγάπη και η υποστήριξη από το κοντινό περιβάλλον είναι εξίσου βασικές προϋποθέσεις στην θεραπεία και την αντιμετώπιση του συνδρόμου αυτού. Για αυτό να αγαπάτε και να χαμογελάτε περισσότερο.

Holistic Life 19

Holistic Life Αρωματοθεραπεία

Αρωματοθεραπεία & κατοικίδια Γράφει η Μαρία Ζώρζου, Κλινική Αρωματοθεραπεύτρια

αρωματοθεραπεία είναι η τέχνη της χρήσης αρωμάτων για να επιτευχθεί η εξισορρόπηση της κατάστασης της υγείας του ατόμου. Η λέξη «άρωμα» σημαίνει μυρωδιά. Η λέξη «θεραπεία» σημαίνει μια κούρα που σχεδιάστηκε για να θεραπεύει και προέρχεται από τη λατινική λέξη “curare” που σημαίνει φροντίζω. Επομένως, η αρωματοθεραπεία είναι μια θεραπεία που χρησιμοποιεί μυρωδιές για να θεραπεύσει. Η αρωματοθεραπεία έχει γίνει πολύ δημοφιλής τα τελευταία χρόνια. Η ιστορία όμως μάς διδάσκει πως η αρχή της συναντάται γύρω στο 4500π.Χ. οπότε οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν βάλσαμα, αρωματισμένα έλαια, φλοιούς και ρητίνες για να δημιουργήσουν αρώματα και φάρμακα. Στην πρόσφατη ιστορία, ο όρος «αρωματοθεραπεία» δόθηκε από το Γάλλο χημικό Renι Gattefossι το 1920, όταν ερεύνησε τις αντισηπτικές ιδιότητες των αιθέριων ελαίων. Τα αιθέρια έλαια είναι αρωματικά εκχυλίσματα φυτών που λαμβάνονται με απόσταξη ή εξαγωγή και χρησιμοποιούνται σε διάλυση με στόχο την καταπολέμηση σωματικών & ψυχολογικών νοσημάτων. Τα αιθέρια έλαια είναι εξαιρετικά πτητικά, γεγονός που κάνει τα χημικά τους συστατικά εύκολα απορροφήσιμα είτε μέσω της μύτης είτε μέσω του δέρματος. Εντούτοις, δεν είναι φάρμακα, γιατί σε αντίθεση με αυτά, τα αιθέρια έλαια δρουν απαλά και ολιστικά ως προς την εξισορρόπηση του οργανισμού, καθώς και την καταπολέμηση ασθενειών. Τα αιθέρια έλαια και τα ζώα: Τα αιθέρια έλαια έχουν χρησιμοποιηθεί τα τελευταία χρόνια σε άλογα, σκυλιά, αγελάδες, πρόβατα, γάτες, ακόμα και κοτόπουλα και έχουν βοηθήσει σε πολλές κοινές ασθένειες, όπως νοσήματα του αναπνευστικού, αρθρίτιδα, δερματικά προβλήματα και διάφορους φυσικούς ή συναισθηματικούς τραυματισμούς. Ένα ζώο θα χρειαστεί αιθέρια έλαια όταν θα χάσει ο οργανισμός του την ισορροπία του, δηλαδή έχει φύγει από τα φυσιολογικά πλαίσια καλής υγείας και συμπεριφοράς. Τα αιθέρια έλαια περιέχουν συστατικά που οικειοθελώς θα διάλεγε το ζώο από το φυσικό του περιβάλλον για να διατηρήσει την υγεία του. Κάτι το οποίο έχουμε στερήσει από το ζώο, εξημερώνοντάς το και κλείνοντάς το μέσα στο σπίτι μας, στο χώρο μας. Τα ζώα, λοιπόν, αναγνωρίζουν στα αιθέρια έλαια, τις ιατρικές ουσίες στις οποίες θα κατέφευγαν όντας στη φύση. Αυτή είναι και η μαγεία της κτηνιατρικής αρωματοθεραπείας. Δεν επιβάλλουμε τίποτα στο ζώο, απλώς ενεργοποιούμε το υψηλό ένστικτο αυτοίασης που διαθέτει το ίδιο. Χρήση των αιθέριων ελαίων στα ζώα: Τα ζώα ανταποκρίνονται συνήθως στα αιθέρια έλαια με τον ίδιο τρόπο όπως κάνουν οι άνθρωποι, απλώς είναι λίγο πιο ευαίσθητα. Μερικές καταστάσεις που μπορείτε να αντιμετωπίσετε: • Ψύλλοι και άλλα παράσιτα: Lemongrass, Thyme Thymol, Rosemary, Clove, Eucalyptus, Pine, Citronella & Peppermint σε ανθόνερο Μέντα για ψεκασμό • Ηρεμία: Lavender, Roman Chamomile στην τροφή τους ή το νερό τους • Άγχος, νευρικότητα - πόνος: Lavender, Geranium, Valerian σε κρέμα βάσης και εφαρμόστε το μείγμα στα δάχτυλα των ποδιών τους (πάνω μέρος) και στην άκρη των αυτιών, έτσι ώστε να το μυρίζει διαρκώς • Καρδιακά προβλήματα: Peppermint στις πατούσες / Myrtle & Ravansara σε ανθόνερο και ψεκάστε στη ράχη ή χρησιμοποιήστε το σε κομπρέσα ζεστή ή κρύα • Ύπνος: Lavender στα πόδια • Στομαχικές καταστάσεις ή έμετο από ταξίδι: Peppermint σε λάδι για μασάζ και απλώστε το μείγμα στο στομάχι • Άσχημη αναπνοή: Bergamot, Peppermint • Λαμπερό τρίχωμα: Όλα τα ανθόνερα ενισχυμένα με αιθέριο έλαιο Cedarwood • Καταστάσεις ματιών: Ανθόνερο Χαμομήλι • Κοψίματα & Μελανιές: Cypress, Helichrysum σε έλαιο βάσης Arnica • Αιμορραγία: Lavender, Geranium, Helichrysum • Καρκίνος (δέρμα): Frankincense, Cumin σε κρέμα βάσης ή έλαιο βάσης • Πόνος στα αυτιά: Συχνές επαλείψεις γύρω από τα αυτιά με Tea Tree, Lavender & Roman Chamomile σε έλαιο βάσης. Μη χρησιμοποιήσετε το συγκεκριμένο μείγμα σε γάτες. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος για να χρησιμοποιήσετε τα αιθέρια έλαια στα ζώα. Προσοχή! Μην πάνε τα αιθέρια έλαια στα μάτια του ζώου Προσοχή! Οι γάτες και τα μικρά κατοικίδια θα πρέπει να αποφεύγουν τα αιθέρια έλαια πλούσια σε φαινόλες, όπως oregano, thyme, tea tree, cinnamon, clove. Σε περίπτωση οποιασδήποτε αμφιβολίας, συμβουλευτείτε κάποιον πιστοποιημένο αρωματοθεραπευτή. 20 Holistic Life

Holistic Life 21

Holistic Life Οργανικά προϊόντα

Επενδύστε στη φύση! Οργανική φροντίδα για τη μητέρα και το μωρό.

Γράφει η Έρρικα Παπαβενετίου Γενικός Ιατρός - Ομοιοπαθητικός – Σύμβουλος Διατροφής Επιστημονικός Σύμβουλος της Neal’s Yard Remedies

«Π

ολλά από τα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος οφείλονται στην προσπάθεια αυτονόμησής του από τη φύση λόγω της εγωιστικής θεώρησης υπεροχής του και αποξένωσής του τελικά από αυτή», επισημαίνει ο Δημοσθένης Παπαμεθοδίου, ιατρός-νευρολόγος, γενικός γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Ομοιοπαθητικής Ιατρικής. Η υιοθέτηση ενός πιο ολιστικού τρόπου διαβίωσης αποτελεί σοβαρή επένδυση για το μέλλον. Αυτό ισχύει και για τις μέλλουσες μαμάδες, αλλά και τους μπαμπάδες. Όσο πιο υγιείς είναι οι γονείς πριν και κατά το χρονικό διάστημα της σύλληψης, τόσο πιο υγιή θα είναι τα παιδιά που θα φέρουν στον κόσμο! Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας επανένωσης, περιλαμβάνονται η ποιοτική και ισορροπημένη διατροφή, η τακτική άσκηση, η αποφυγή πρακτικών που αποδυναμώνουν τον αμυντικό μηχανισμό του οργανισμού, όπως η κατάχρηση αλκοόλ και το κάπνισμα, η επιλογή ήπιων και φυσικών θεραπευτικών μεθόδων (χωρίς να αποκλείουμε μονολιθικά την δυνατότητα προσφυγής στη συμβατική ιατρική). «Έχει παρατηρηθεί ότι γυναίκες που εμφάνισαν δυσκολίες στην πρώτη τους κύηση και ακολούθησαν μετά ομοιοπαθητική θεραπεία για κάποιον άλλο λόγο, η πορεία της δευτέρας κυήσεως ήταν πολύ καλύτερη». Ακόμα και τα προϊόντα περιποίησης θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο οργανικά. Όταν αναφερόμαστε σε οργανικά συστατικά, εννοούμε μόνο εκείνα –και κατά συνέπεια τα πιστοποιημένα οργανικά προϊόντα που παράγονται από αυτά- τα οποία καλλιεργήθηκαν και παράχθηκαν σύμφωνα με ειδικά αυστηρά οικολογικά κριτήρια. Τελευταία επικρατεί η άποψη πως ό,τι είναι «φυσικό» είναι εναλλακτικό και ακίνδυνο. Η χρήση των λέξεων αυτών θα πρέπει να είναι προσεκτική και αυτό γιατί αρκετά από τα «χημικά» φάρμακα που παράγονται από τη βιομηχανία έχουν ξεκινήσει από φυσικές πρώτες ύλες. Επίσης, πολλά από τα βότανα που χρησιμοποιούνται θεραπευτικά μπορεί σε μεγάλες δόσεις ή όταν χρησιμοποιηθούν σε ευαίσθητες ομάδες (εγκυμονούσες, παιδιά κ.ά.) να είναι τοξικά και άρα πολύ καταστροφικά για την υγεία ή και τη ζωή μας. «Μερικά βότανα και αιθέρια έλαια μπορούν να ληφθούν για κάποιο διάστημα στην εγκυμοσύνη και άλλα, για όλη την περίοδο, πάντα όμως με τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού και σε περιπτώσεις όπου δε μπορούν να χορηγηθούν φάρμακα», εξηγεί η Γιάννα 22 Holistic Life

Περγαντά, φαρμακοποιός. Ενδεικτικά τα βότανα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια την περίοδο της εγκυμοσύνης είναι: Άρνικα: Μόνο για εξωτερική χρήση, ιδανικό σε μώλωπες και χτυπήματα. Χαμομήλι: Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μορφή αφεψήματος, κρέμας, κομπρέσας, και ως αιθέριο έλαιο. Ιδανικό για κωλικούς, δυσκοιλιότητα, ενοχλήσεις στομάχου και εγκαύματα. Μουστάκια καλαμποκιού: Έχει ήπια δράση και είναι ιδανικό σε προβλήματα ουροποιητικού συστήματος και κυστίτιδες. Διατίθεται σε μορφή αφεψήματος και η δοσολογία του ορίζεται στα 3 φλιτζάνια την ημέρα. Εχινάκεια: Χρησιμοποιείται ευρέως για την πρόληψη και αντιμετώπιση του κρυολογήματος και της καταρροής. Διατίθεται ως αφέψημα και η λήψη του περιορίζεται στις 3-4 ημέρες. Λεβάντα: Κατάλληλο βότανο για την αντιμετώπιση του πονοκεφάλου, τη μείωση της έντασης και της αϋπνίας. Διατίθεται ως αφέψημα και ως αιθέριο έλαιο (μόνο για εξωτερική χρήση και μασάζ), ενώ ως αφέψημα λαμβάνονται 2 φλιτζάνια την ημέρα. Τίλιο: Ιδανικό για την καταπολέμηση της αϋπνίας και τον πονοκέφαλο. Δρα αγχολυτικά και ηρεμιστικά. Η δόση του καθορίζεται στα 3 φλιτζάνια την ημέρα. Καλέντουλα: Χρησιμοποιείται ως αλοιφή, κομπρέσα και βάμμα. Έχει μαλακτικές και ενυδατικές ιδιότητες κατά την εφαρμογή του ως κρέμα στο δέρμα, βοηθά στις αλλεργίες του δέρματος ενώ έχει εξαιρετικές ιδιότητες και ως βάμμα. Έχει αντιφλεγμονώδη δράση και χρησιμοποιείται και ως αντισηπτικό για στοματικές πλύσεις. Μέντα: Χρησιμοποιείται και σαν αφέψημα και σαν αιθέριο έλαιο για εξωτερική χρήση. Κατάλληλο για ναυτίες, πονοκεφάλους, δυσπεψίες, διάρροιες. Συνδυάζεται ιδανικά με το χαμομήλι. Βαλεριάνα :Χρησιμοποιείται κυρίως ως αγχολυτικό βότανο και είναι ιδανικό ως παυσίπονο (για πόνους στην πλάτη), πονοκεφάλους και αϋπνίες. Η δόση περιορίζεται ως εξής: 1 ταμπλέτα, 2 φορές την ημέρα ή 20 σταγόνες κάθε βράδυ πριν τον ύπνο. Τα πρώτα χρόνια ενός μωρού είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξή του. Τα μωρά είναι πιο ευάλωτα στις βλαβερές χημικές ουσίες, από ότι τα μεγαλύτερα παιδιά και ή οι ενήλικες. Είναι ενδεικτικό ότι τα βρέφη και τα νήπια προσλαμβάνουν έως και 4 φορές περισσότερες τοξίνες και χημικές ουσίες από ότι οι ενήλικες (υπολογισμένο ανά μέτρο του βάρους). Είναι γεγονός ότι το ίδιο εργοστάσιο που παράγει φυσικό αέριο για το αυτοκίνητο φτιάχνει και σαμπουάν για μωρά (1,4-διοξάνιο)! Τα συστατικά αυτά μπορεί να προκαλέσουν ορμονικά, αναπτυξιακά προβλήματα, αλλεργίες και καρκίνο. Πριν αγοράσετε κάποιο βρεφικό προϊόν βεβαιωθείτε ότι δεν περιέχει: • Parabens για δερματίτιδες, εκζέματα, ερεθισμούς • Formaldeyde ως συντηρητικό για αλλεργικές δερματίτιδες • Imidazolidimyl urea ως συντηρητικό σε δερματίτιδες εξ επαφής • Sodium laureth sulfate ως συντηρητικό σε σαμπουάν για δερματίτιδες • Phenol ως αντισηπτικό. • Mineral oil ως μαλακτικό με ήπια ερεθιστική αντίδραση. Προσπαθώντας να προστατέψουμε τα μωρά από τις τοξίνες και τις χημικές ουσίες φαίνεται ότι η μόνη επιλογή είναι η υιοθέτηση ενός οργανικού τρόπου ζωής, ξεκινώντας από την διατροφή, τα καλλυντικά προϊόντα, τα προϊόντα καθαρισμού, την ένδυση, τα άμεσα παιχνίδια του και γενικά ό,τι χρησιμοποιείται σε καθημερινή βάση. Έχει παρατηρηθεί ότι σε όσο μικρότερη ηλικία ξεκινούν την ομοιοπαθητική αγωγή οι ανθρώπινοι οργανισμοί τόσο πιο καλή πορεία υγείας έχουν! «Τα αποτελέσματα στα παιδιά είναι πολύ καλά γιατί ο οργανισμός τους είναι κατά κανόνα υγιέστερος (δεν έχουν πάρει συνήθως χημικά φάρμακα, έχουν περάσει λιγότερα stress είτε σωματικά είτε ψυχολογικά και έχουν πιο ισχυρό αμυντικό μηχανισμό) από ότι των ενήλικων», τονίζει ο κ. Παπαμεθοδίου. Από την άλλη ιδιαίτερα ευεργετική για τα βρέφη είναι η αρωματοθεραπεία σε πολύ χαμηλές συγκεντρώσεις. Κάνοντας μασάζ στο σώμα της εγκύου κι ενθαρρύνοντάς την να μεταβεί σε μια χαλαρή κατάσταση, το μωρό μπορεί τότε να μιμηθεί αυτήν την κατάσταση και να βρει ισορροπία και γαλήνη στο δικό του κόσμο, μέσα στον οποίο πλέει. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται με μερικά αιθέρια έλαια που επηρεάζουν την έκκριση οιστρογόνων όπως ο Βασιλικός, το Φασκόμηλο (Clary sage), το Αγριοκυπάρισσο (Juniper), το Μύρο κ.ά. Τα έλαια αρωματοθεραπείας, εξαιτίας της σύνδεσής τους με το μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου, βοηθούν στη δημιουργία καινούριων μονοπατιών μνήμης σε αυτόν. Ένα ευερέθιστο και υπερβολικά κουρασμένο μωρό μπορεί να ηρεμήσει κάνοντας μασάζ στις πατούσες των ποδιών του με λίγη λεβάντα (αραιωμένη σε λάδι για μασάζ) και να προσφέρει στο μικρό του σώμα την ανάπαυση που χρειάζεται για να αναπτυχθεί. Η αρωματοθεραπεία στα παιδιά ενδείκνυται για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων των παιδικών ασθενειών και του κοινού κρυολογήματος και της γρίπης κι εφαρμόζεται για τις στομαχικές διαταραχές, τον πόνο των δοντιών, την οξυθυμία κ. ά. Ευχαριστούμε την κα Γιάννα Περγαντά, Φαρμακοποιό και τον κ. Δημοσθένη Παπαμεθοδίου, ιατρός-νευρολόγος, γενικός γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Ομοιοπαθητικής Ιατρικής Holistic Life 23

Holistic Life Ομοιοπαθητική

Η Ομοιοπαθητική στα προβλήματα της εγκυμοσύνης Γράφει ο Λύσανδρος Μυγιάκης Ομοιοπαθητικός (Diploma British Institute of Homeopathy), διευθύνων στον Πολυχώρο Ομοιοπαθητικής Αθηνών Πάνω από τις συμβατικές φόρμουλες που είναι αποκρυσταλλωμένες μέσα στην κρούστα των προκαταλήψεων υπάρχει γνώση που διαχέεται σα να ήταν στον αέρα. - Λόγια Σοφίας.

ολλές φορές τίθεται η ερώτηση εάν η Ομοιοπαθητική μπορεί να βοηθήσει την γυναίκα στα προβλήματα υγείας που μπορεί να συναντήσει κατά στη διάρκεια των εννέα μηνών της εγκυμοσύνης της και αν μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην έγκυο ακίνδυνα. Τα ερωτηματικά συνήθως ξεπροβάλλουν από το καλά γνωστό γεγονός ότι πολλά από τα συμβατικά χημικά φάρμακα συνήθως αντενδείκνυνται κατά την εγκυμοσύνη. Ωστόσο τα ομοιοπαθητικά φάρμακα είναι διαφορετικά. Δεν είναι χημικά φάρμακα, είναι ενεργειακά και η μακροχρόνια εφαρμογή της Ομοιοπαθητικής έχει δείξει ότι είναι ακίνδυνα. Μάλιστα φαίνεται ότι η έγκυος γυναίκα είναι περισσότερο δεκτική στο ενδεικνυόμενο ομοιοπαθητικό φάρμακο κατά την εγκυμοσύνη της παρά σε οποιοδήποτε άλλο χρονικό διάστημα. Κατά την διάρκεια εκείνης της χρονικής περιόδου οι φυσιολογικές λειτουργίες της είναι περισσότερο ενεργές. Μάλιστα επειδή τότε συμβαίνουν μεγάλες αλλαγές σ’ ολόκληρο τον οργανισμό της, το ομοιοπαθητικό φάρμακο θεωρείται ότι έχει πολύ καλύτερη δυνατότητα να επιτελέσει την εργασία του. Έτσι όχι μόνο δεν βλάπτει αλλά και «επιβάλλεται» η χορήγησή του. Σε ότι αφορά το ευρύτερο ζήτημα της ευγονίας έδιναν πολύ μεγάλη προσοχή και οι αρχαίοι. Συγκεκριμένα, ο μεγάλος Πλάτωνας αναφέρει: «Πρέπει να προσέχει κανείς ιδιαίτερα τις γυναίκες στη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους, ώστε η εγκυμονούσα να μη διαβιεί ούτε με πολλές ηδονές, ούτε με πάθη, ούτε λύπες, αλλά να ζει κατά τον χρόνο αυτό, τιμώντας τον, με χαρά, με πραότητα και με καλή ψυχική διάθεση». (Πλάτωνας -Νόμοι, 792 Ε). Επίσης ο ίδιος λέει και τα παρακάτω: «Ο άνθρωπος πρέπει σ’ όλο το βίο του, κυρίως όμως κατά τον χρόνο της αναπαραγωγής, να προσέχει και να μην πράττει τίποτε το νοσηρό, το άδικο ή το βίαιο, ούτε και στο ελάχιστο, διότι, κατ’ ανάγκην, όλα αυτά εισχωρούν και αποτυπώνονται στις ψυχές και τα σώματα των εμβρύων, ώστε γεννιούνται παιδιά από κάθε άποψη μηδαμινά. Ιδιαίτερα μάλιστα, εκείνη την ημέρα ή την νύκτα (της συλλήψεως) πρέπει ν’ απέχει απ’ όλα αυτά. Η αρχή της Ζωής είναι θεμελιώδους σημασίας». (Πλάτωνας - Νόμοι, 775, D-E). Αλλά και ο Ιάμβλιχος έγραφε στο σύγγραμμα του περί του βίου των Πυθαγορείων: «Θεωρούσαν (οι Πυθαγόρειοι) ότι εκείνοι που τεκνοποιούν, πρέπει να λαβαίνουν μεγάλη πρόνοια για τους μελλοντικούς απογόνους. Η πρώτη και πιο σημαντική πρόνοια είναι να προσέρχονται προς την τεκνοποιία, έχοντας προηγουμένως ζήσει και εξακολουθώντας να ζουν με σωφροσύνη και τηρώντας τους κανόνες της υγείας, καθώς επίσης και αποφεύγοντας την υπερβολική τροφή, τις κακές έξεις και τη μέθη. Γιατί πίστευαν ότι από μια ιδιοσυγκρασία φαύλη, δυσαρμονική και ταραγμένη, τα σπέρματα γίνονται άθλια». (Ιάμβλιχος - Πυθαγορικός Βίος, 211). H ομοιοπαθητική από την μεριά της μπορεί να δράσει ευγονικά αφού θεωρείται ότι βοηθάει σημαντικά στην ελάφρυνση της μιασματικής, δηλαδή της κληρονομικής επιβάρυνσης της εγκύου γυναίκας. Κάτι τέτοιο θα έχει σημαντικό όφελος στο έμβρυο, δηλαδή στον αυριανό άνθρωπο που θα έλθει στον κόσμο. Σε ότι αφορά ειδικότερα ζητήματα, που βέβαια δεν αφορούν μια εφημερίδα για το ευρύ κοινό, υπάρχουν διάφορες απόψεις που έχουν διατυπωθεί στα πλαίσια της Ομοιοπαθητικής κοινότητας διεθνώς. Για παράδειγμα, η Sandra J. Perko, Ph. D., υποστηρίζει ότι ο γενικός κανόνας στην εγκυμοσύνη είναι καλύτερα να μην χορηγείται δυναμοποίηση ανώτερη της 200ης, εκτός κι αν υπάρχει κάποια καθαρή ένδειξη για να πράξουμε διαφορετικά. Ο Kent κατά κάποιο τρόπο το επιβεβαιώνει όταν συνιστά ένα πολύ καλό ομοιοπαθητικό φάρμακο για τον εμετό της εγκυμοσύνης, δηλαδή σε συγκεκριμένη καθαρή ένδειξη, σε δυναμοποίηση 10Μ. Ας μην όμως προβληματιστούμε περισσότερο με ζητήματα που γνωρίζει ο ομοιοπαθητικός που θα αναλάβει τα ζητήματα της εγκύου. Με την ευκαιρία θα πρέπει να πούμε ότι στη ναυτία και στον εμετό της εγκυμοσύνης η Ομοιοπαθητική είναι πραγματικά εκπληκτική αφού ανακουφίζει ή και απαλλάσσει τη γυναίκα με πολύ ωραίο τρόπο από αυτό το πολύ ενοχλητικό πρόβλημα. Σχετικά με τη χρήση της Ομοιοπαθητικής στις έγκυες γυναίκες και όχι μόνο, μια εργασία που δημοσιεύθηκε από τον καθηγητή B. Kaplan αναφέρει ότι: «Η ομοιοπαθητική μπορεί να βελτιώσει το γενικότερο επίπεδο της υγείας προ της εγκυμοσύνης, να αυξήσει 24 Holistic Life

την πιθανότητα σύλληψης, την πρωινή ναυτία κατά την εγκυμοσύνη, την μωλωπισμό μετά τον τοκετό της μητέρας και του νεογνού, προβλήματα θηλασμού και επιλόχειας κατάθλιψης». (Kaplan B. Homeopathy: in pregnancy and for the under-fives. Prof. Care Mother Child. 1994;4:185-187). Ας δούμε όμως τώρα αλφαβητικά τα κυριότερα προβλήματα της εγκυμοσύνης που μπορούν να βοηθηθούν με την Ομοιοπαθητική, ώστε η έγκυος γυναίκα να μπορεί να γνωρίζει πότε ο ομοιοπαθητικός μπορεί να την ωφελήσει στο πρόβλημά της επιλέγοντας το ενδεικνυόμενο για αυτήν φάρμακο. Ταυτόχρονα έχει προστεθεί ο αριθμός των συχνά χορηγούμενων ομοιοπαθητικών φαρμάκων, όπως αυτά αναφέρονται στα αναλυτικά βιβλία-λεξικά της Ομοιοπαθητικής, τα γνωστά σε πολλούς Repertories. Αιμορραγία της μήτρας κατά την εγκυμοσύνη: 24 φάρμακα. Αίσθημα παλμών: 5 φάρμακα. Ανησυχία κινητική: 8 φάρμακα. Αρθρώσεις πρησμένες: Ένα φάρμακο. Άστοργη (έλλειψη συναισθημάτων): 4 φάρμακα. Βάρος στα πόδια: Ένα φάρμακο. Βήχας κατά την εγκυμοσύνη: 16 φάρμακα. Δερματοπάθεια: 2 φάρμακα τουλάχιστον. Διάρροια: 23 φάρμακα. Διπλωπία κατά την εγκυμοσύνη: 3 φάρμακα. Δυσκοιλιότητα: 37 φάρμακα. Δυσκολία στην αναπνοή: Ένα τουλάχιστον φάρμακο. Δυσπεψία εγκυμοσύνης: Ένα φάρμακο. Δύσπνοια: Ένα τουλάχιστον φάρμακο. Εμετοί εγκυμοσύνης: 107 φάρμακα. Θυμός: 2 φάρμακα. Ίκτερος κατά την εγκυμοσύνη: 5 φάρμακα. Ίλιγγος κατά την εγκυμοσύνη: 5 φάρμακα. Καούρες: 7 φάρμακα. Κατάθλιψη: 9 φάρμακα. Κάψιμο στον οισοφάγο: 2 φάρμακα. Κιρσοί κατά την εγκυμοσύνη: 17 φάρμακα. Κλάματα: 8 φάρμακα. Κνησμός στον κόλπο της γυναίκας: 2 φάρμακα. Κνησμός στα γεννητικά όργανα: 8 φάρμακα. Κολπικό έκκριμα κατά την εγκυμοσύνη: 13 φάρμακα. Κράμπες στις γαστροκνημίες: 3 φάρμακα. Κράμπες στις πατούσες και σε δάκτυλα ποδιών: Ένα φάρμακο. Κρυάδες: 2 φάρμακα. Λευκωματουρία: 37 φάρμακα. Λιποθυμία: 8 φάρμακα. Ναυτία εγκυμοσύνης: 84 φάρμακα. Νευραλγία κατά την εγκυμοσύνη: Ένα φάρμακο. Νευρικότητα κατά την εγκυμοσύνη: 4 φάρμακα.

Νυμφομανία κατά την εγκυμοσύνη: Ένα φάρμακο. Νύχια των χεριών μπλε: 1 φάρμακο. Οζίδια σκληρά στους μαστούς: Ένα φάρμακο τουλάχιστον. Οίδημα: 16 φάρμακα. Οίδημα στο αιδοίο: 2 φάρμακα. Όρεξη τρομερή κατά την νύκτα: Ένα φάρμακο. Ούρηση δύσκολη κατά την εγκυμοσύνη: 16 φάρμακα. Παλμός στο σώμα, εξωτερικά: Ένα φάρμακο. Πόδια κρύα στην εγκυμοσύνη: 2 φάρμακα. Πονόδοντος κατά την εγκυμοσύνη: 20 φάρμακα. Πονοκέφαλοι εγκυμοσύνης: 27 φάρμακα. Πόνος ιερού οστού: 4 φάρμακα. Πόνος μυών (μυαλγίες): Ένα φάρμακο. Πόνος ράχης: 9 φάρμακα. Πόνος στομάχου: 3 φάρμακα. Πόνος ωοθηκών κατά την εγκυμοσύνη: 3 φάρμακα. Πρήξιμο προσώπου: 3 φάρμακα. Πρόπτωση κόλπου: 2 φάρμακα. Πύρωση στομάχου (καούρες): 7 φάρμακα. Ρεψίματα: 9 φάρμακα. Ρινορραγία κατά την εγκυμοσύνη: Ένα φάρμακο. Σιαλόρροια κατά την εγκυμοσύνη: 17 φάρμακα. Σεξουαλική επιθυμία αυξημένη: 7 φάρμακα. Σπασμοί στην εγκυμοσύνη: 5 φάρμακα. Σύγχυση νοητική (confusion) εγκυμοσύνης: Ένα φάρμακο. Συναισθηματική διαταραχή: Ένα τουλάχιστον φάρμακο. Συσπάσεις προσώπου, δεσμιδώσεις: Ένα φάρμακο τουλάχιστον. Τριχόπτωση κατά την εγκυμοσύνη: 3 φάρμακα. Τρόμος: 5 φάρμακα. Υπεροπτική κατά την εγκυμοσύνη: 2 φάρμακα. Φοβίες κατά την εγκυμοσύνη: 13 φάρμακα. Χείλη στόματος μπλε: Ένα φάρμακο. Χλόασμα: 8 φάρμακα. Χορεία: 3 φάρμακα.

Με όσα αναφέρθηκαν παραπάνω μπορεί να ευελπιστεί κανείς ότι υπήρξε μια μικρή επιμόρφωση του κοινού σχετικά με τις δυνατότητες της Ομοιοπαθητικής στην εγκυμοσύνη. Όπως βλέπετε είναι πολλές, οπότε οι έγκυες κυρίες επωφεληθείτε! Βιβλιογραφία

Βιβλία περί εγκυμοσύνης που υπάρχουν στον Πολυχώρο Ομοιοπαθητικής Αθηνών: Moskowitz, Richard: Homeopathic Medicines for Pregnancy & Children. Fayazyddin m.: Pregnant Ladies. Master Farokh: The state of Mind that affects Foetus. Morgan, William: The signs and concomitant derangements of pregnancy.

Λ. ΜΥΓΙΑΚΗ: «ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ REPERTORY ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗΣ»

Ομοιοπαθητικό αλφαβητικό λεξικό συμπτωμάτων και ομοιοπαθητικών φαρμάκων Πρώτη έκδοση στην ελληνική γλώσσα. (Σελίδες: 1300)

Το απαραίτητο βιβλίο που έλειπε εδώ και 35 χρόνια. Δέκα χρόνια έρευνα και υπεύθυνη συγγραφή. Χιλιάδες λήμματα (rubrics) συμπτωμάτων παρουσιασμένα πλήρως στην ελληνική γλώσσα (και με την αγγλική τους ονομασία). Αλφαβητική κατάταξη για εύκολη ανεύρεση του συμπτώματος και των φαρμάκων. Περιέχει επίσης κατάλογο με συμπληρωματικά φάρμακα, αντίδοτα, ασύμβατα και δύο εργασίες των Kent και Roberts για ζητήματα ανάλυσης του περιστατικού με τη βοήθεια του Repertory. Ένα βιβλίο με το οποίο εργάζονται καθημερινά εκατοντάδες ομοιοπαθητικοί, σπουδαστές και μελετητές της Ομοιοπαθητικής. Περιέχει και CD-ROM με ένα σεμινάριο Ομοιοπαθητικής του Λύσανδρου Μυγιάκη. Αναζητήστε το στον «Πoλυχώρο Ομοιοπαθητικής Αθηνών» μαζί με ακόμη 50 βιβλία και CD-ROMs Ομοιοπαθητικής στην ελληνική γλώσσα. (Προσοχή: Το Ελληνικό Repertory Ομοιοπαθητικής κυκλοφορεί μόνο σε βιβλίο!) Εκδόσεις ALTER-SIMILIA, ο Εκδοτικός Οίκος της Ομοιοπαθητικής. Πληροφορίες: τηλ. 2107643 963, 69788759 28 - www.altersimilia.gr

Έκπτωση 20% στους 5 πρώτους αναγνώστες του Holistic Life! Holistic Life 25

Holistic Life Ομοιοπαθητική

Η πρόληψη της τερηδόνας με τη βοήθεια της Ομοιοπαθητικης Ψυχοδιανοητικές επιπτώσεις και συμπτώματα χρόνιας δηλητηρίασης από την κατανάλωση του φθορίου. Γράφει ο Μηνάς Ρηγάτος Χειρ. οδοντίατρος ειδ.ομοιοπαθητικός, εμφυτευματολόγος, περιοδοντολόγος Ομοιοπαθητικό Ινστιτούτο Γλυφάδας - www.homeodentist.gr

τροφικές συνήθειες, στερούνταν την εμφάνιση τερηδόνας. Η εμφάνιση της νόσου στους πολιτισμούς αυτούς, άρχισε όταν ‘εκπολιτίστηκαν’ και στη διατροφή τους μπήκαν τροφές με κατεργασμένους υδατάνθρακες.

Για την αντιμετώπιση της τερηδόνας η κλασσική οδοντιατρική προτείνει τη σκλήρυνση του σμάλτου με τη φθορίωση των δοντιών. • Φθορίωση από γενική οδό: ο ασθενής μέχρι τα δέκα του χρόνια, λαμβάνει φθόριο από το στόμα υπό τη μορφή δισκίων που απορροφούνται από τον οργανισμό, δεσμεύονται από τον υδροξαπατίτη που αποτελεί το κυρίως συστατικό

PULSE DYNAMICS - TEL: +30 210 9270807, FAX: +30 210 9011620

26 Holistic Life

του σμάλτου και το μετατρέπουν σε φθοριοαπατίτη. Ο φθοριοαπατίτης είναι περίπου 10 φορές πιο αδιάλυτος από τα οξέα του στόματος. Αυτός είναι ο λόγος που προτείνεται η φθορίωση του νερού ώστε όλοι μας να επωφεληθούμε από τη ευεργετική επίδραση του φθορίου στα δόντια που δεν είναι και τόσο ‘ευεργετική’ για τον υπόλοιπο οργανισμό όπως θα δούμε παρακάτω. • Tην τοπική εφαρμογή φθοριούχων διαλυμάτων στη στοματική κοιλότητα. Το φθόριο δεσμεύεται μέσα σε 60΄΄ από τον υδροξαπατίτη του σμάλτου και τον μετατρέπει σε φθοριοαπατίτη. Η Ομοιοπαθητική εδώ και 60 χρόνια αναφέρει ότι η χρησιμοποίηση του φθορίου από γενική οδό (φθορίωση του νερού και χορήγηση δισκίων φθορίου στα παιδιά) έχει καταστροφικές συνέπειες στη σωματική και ψυχοδιανοητική υγεία του ατόμου. Τα άτομα που λαμβάνουν φθόριο από γενική οδό για αρκετούς μήνες ή χρόνια μπορούν να αναπτύξουν συμπτώματα χρόνιας δηλητηρίασης με καταστροφικές επιπτώσεις στην ψυχοσωματική τους ισορροπία.

Η χρόνια δηλητηρίαση από το φθόριο έχεις τις παρακάτω σωματικές επιπτώσεις:

α) μετατροπή των συνδετικών ινών του οργανισμού σε ελαστικές. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ένα μέρος από τις συνδετικές ίνες που στηρίζουν τις αρθρώσεις και το σκελετό μετατρέπονται σε ελαστικές και ο ασθενής εμφανίζει συχνές μετατοπίσεις των αρθρώσεών του π.χ., εξάρθρωση των άκρων ποδιών μετά από γυμναστική, μετατοπίσεις σπονδύλων, εξαρθρώσεις της ωμοπλάτης μετά από το σήκωμα μικρών βαρών. β) διαταραχή του μεταβολισμού των οστών με συνέπεια την οστική αραίωση (οστά εύθραυστα που σπάνε εύκολα και δύσκολα επουλώνονται) ή την οστική πύκνωση (αγκυλωτή σπονδυλαρθρίτιδα). γ) παρεμβολή στο σχηματισμό των δοντιών με δημιουργία δοντιών ανώμαλου σχήματος και χρώματος. δ) συσσώρευση στους αδένες του σώματος και στα αγγεία: στο θυρεοειδή αδένα με συνέπεια αργή σωματική ανάπτυξη και τάση για διανοητική καθυστέρηση (παιδία πολύ κοντά για την ηλικία τους), στην υπόφυση όπου παρουσιάζεται ατροφία, στο συκώτι όπου παρουσιάζεται λιπώδης εκφύλιση – κίρρωση, στο τοίχωμα των φλεβών και των σπλάχνων όπου προκαλείται χαλάρωση και πτώση (κιρσοί, αιμορροΐδες, ανευρύσματα κ.λ.π.) .

Η χρόνια δηλητηρίαση από το φθόριο έχεις τις παρακάτω ψυχοδιανο-

ητικες επιπτώσεις:

α) βαθειά αίσθηση του ανικανοποίητου σε όλα τα επίπεδα της ζωής β) ανάπτυξη εξαιρετικά βίαιης και επιθετικής συμπεριφοράς (χούλιγκανς), απάθεια και αδιαφορία. γ) τάση για υπερκατανάλωση υλικών αγαθών δ) τάση για υπερκατανάλωση εφορικών ουσιών όπως αλκοόλ και ναρκωτικά Δυστυχώς όλα αυτά έχουν αρχίσει να γράφονται εδώ και 70 χρόνια στον ειδικό ιατρικό τύπο άλλα χώρες όπως η Αμερική εφαρμόζουν εδώ και 50 χρόνια την υποχρεωτική φθορίωση του νερού, οι παιδίατροι μοιράζουν γενναιόδωρα παστίλιες φθορίου και οι εταιρίες πρόληψης της τερηδόνας διαφημίζουν φθοριούχα διαλύματα για μικρά παιδιά και για ενήλικες χωρίς να τους προειδοποιούν για τις καταστροφικές συνέπειες της χρόνιας κατάποσης ενός τέτοιου προϊόντος. Σαν γενικό συμπέρασμα, ο ενήλικας μπορεί να νιώθει ασφαλής με τη χρήση φθοριούχου οδοντόκρεμας αρκεί να μην την καταπίνει. Επειδή τα παιδιά που χρησιμοποιούν φθοριούχες οδοντόκρεμες δεν μπορούμε να ελέγχουμε αν καταπίνουν έστω και μικρό ποσοστό από αυτές, η χρήση τους πρέπει να αποφεύγεται. Να προτιμάτε οδοντόκρεμες με φυσικά συστατικά όπως πρόπολη, αλόη, μαστιχέλαιο, ξυλιτόλη και φυσικά εκχυλίσματα βοτάνων. Η χρήση φθορίου από γενική οδό (φθορίωση του νερού, δισκία φθορίου για μάσηση ή κατάποση) απαγορεύεται αυστηρά.

Η Ομοιοπαθητική αντιμετώπιση της τερηδόνας Η Ομοιοπαθητική σαν ολιστική επιστήμη, μπορεί να επέμβει στη γέννηση παιδιών με υγιή δόντια… πριν από τη γέννηση τους. Αυτό σημαίνει ότι ο έμπειρος Ομοιοπαθητικός μπορεί, παίρνοντας λεπτομερές ιστορικό από τους γονείς που πρόκειται να φέρουν στον κόσμο το παιδί τους, να αξιολογήσει την ευαισθησία τους στην τερηδόνα και να τους συστήσει τη χρήση συγκεκριμένων Ομοιοπαθητικών φαρμάκων και την σωστή διατροφή, ώστε το παιδί που θα γεννηθεί να έχει δόντια υγιή και σωστά δομημένα (επαρκώς ενασβεστιωμένα) και σάλιο αρκετό και επαρκές από θρεπτικά για τα δόντια συστατικά. Όταν το παιδί γεννηθεί, μπορούμε με τη χορήγηση των καταλλήλων σκευασμάτων (συνήθως είναι Calcarea Carbonica, Calcarea Phosphorica, Calcarea Fluorica, Silicea, Phosphorus κλπ) να δομήσουμε έναν έφηβο με καλής ποιότητας σκελετό και δόντια.

Holistic Life 27

Holistic Life Χειροπρακτική

Η Χειροπρακτική δυναμώνει τα οστά Γράφουν η Ελένη Σκαρπαθάκη, Δρ Χειροπρακτικής και ο Σταύρος Σκαρπαθάκης, Δρ Χειροπρακτικής

λοι μας έχοντας να πραγματοποιήσουμε διάφορες δραστηριότητες στην καθημερινότητά μας, εκτός των άλλων χρειαζόμαστε ένα δυνατό και υγιές ερειστικό σύστημα. Έτσι, δεν πρέπει να αγνοούμε κάποια απλά πράγματα που θα μπορούσαμε να κάνουμε για να το προστατέψουμε, ώστε να μπορούμε να παρέχουμε στον εαυτό μας ανεξαρτησία και αυτοεξυπηρέτηση. Με την πάροδο των χρόνων έρχεται και η στιγμή που θα θρέψουμε τα αποτελέσματα της φροντίδας που παρείχαμε στο σώμα μας, ας μεριμνήσουμε λοιπόν εγκαίρως. Υγιή οστά: Το σώμα μας λειτουργεί έχοντας έναν αυτόματο ρυθμιστή, ένα μηχανισμό που διέπει τα πάντα. Τα οστά μας και η υγεία τους εξαρτώνται από αυτό το ρυθμιστικό μηχανισμό, που προγραμματίζει να αναγεννά καινούργιο οστικό ιστό για να αντικαθιστά το παλιό που φθείρεται ή εκφυλίζεται. Έτσι, θα βρίσκονται τα οστά μας σε υγιή κατάσταση με την σωστή πυκνότητα και σύσταση. Στην επιστήμη της Χειροπρακτικής βασικό ρόλο έχει η σπονδυλική στήλη που προστατεύει το νευρικό σύστημα. Οι σπόνδυλοι είναι πιο μαλακοί και πιο σπογγώδεις, σε σύγκριση με τα υπόλοιπα οστά. Με το πέρασμα του χρόνου η σπονδυλική στήλη χρειάζεται περισσότερη φροντίδα και επιβάλλεται μεγαλύτερη προσοχή στην κίνηση και τη φόρτισή της με βάρος. Αν ασκηθεί μεγάλη πίεση σε κάποιον ευαίσθητο σπόνδυλο, εύκολα μπορεί να προκληθεί λύση της οστικής συνέχειας ή κάποιο κάταγμα. Τα σπονδυλικά κατάγματα είναι τα πιο συνήθη σαν απόρροια της οστεοπόρωσης, ενώ ακολουθούν οι καρποί και τα ισχία. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις στο σώμα μας που απαιτούν την προσοχή μας, για να προλάβουμε δυσάρεστες καταστάσεις. Η κακή στάση του σώματος με την ακόλουθη αλλοίωση των καμπυλών της σπονδυλικής στήλης, το αρθρικό ή μυϊκό άλγος, η ελάττωση του ύψους μας είναι κάποια από τα συμπτώματα που θα πρέπει να αναλυθούν. Οι Χειροπράκτες, εξειδικευμένοι στην ανάλυση της λειτουργικότητας της σπονδυλικής στήλης και στη εύρεση δυσλειτουργιών αυτής, χρησιμοποιούν ακτινογραφίες και χειροπρακτικές με-

θόδους, για να ελέγξουν πού οφείλεται το πρόβλημα και τα συμπτώματα που παρουσιάζονται. Σύμφωνα με στατιστικές μελέτες του National Osteoporosis Foundation, μετά την ηλικία των 50, οι πιθανότητες κατάγματος στις γυναίκες είναι 50%, και στους άνδρες 30%. Στις γυναίκες μέχρι τα 30, λόγω των οιστρογόνων το σώμα παράγει οστική μάζα. Με την εμμηνόπαυση υφίστανται ορμονικές αλλαγές. Σταματάει η παραγωγή και έκκριση οιστρογόνου που βοηθούσε στην αντικατάσταση του οστικού ιστού με νέο, που τώρα φθείρεται και εκφυλίζεται. Ως φυσικό επακόλουθο έχουμε την ελάττωση της οστικής μάζας, που προκαλεί οστεοπενία και μετά οστεοπόρωση. Η Χειροπρακτική ενεργοποιεί όλες τις αρθρώσεις, με την κίνηση που εισάγεται στις αρθρώσεις, με τις ανατάξεις. Έτσι επιτυγχάνεται καλύτερη αιμάτωση, βοηθά στην απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών, καθώς και στην απομάκρυνση των άχρηστων ουσιών από τον οργανισμό μας. Υπάρχουν 4 βασικοί τρόποι για να προστατεύσουμε τα οστά μας: 1) Να παίρνουμε το απαραίτητο ασβέστιο και βιταμίνες (βιταμίνες C, D, φώσφορο, μαγνήσιο). 2) Να βάλουμε την άσκηση στη ζωή μας (περπάτημα, τρέξιμο, ασκήσεις με αντίσταση, Pilates κ. α). Η άσκηση ενδυναμώνει τους μύες και βελτιώνει το νευρομυϊκό συντονισμό, που μας προστατεύει από τις πτώσεις. 3) Να ελέγξουμε οπωσδήποτε την οστική μας πυκνότητα, με την μέθοδο DXA - scan. 4) Να συζητάμε με τον θεράποντα γιατρό μας, για οποιαδήποτε απορία έχουμε. Η επιστήμη της Χειροπρακτικής είναι μια από τις καλύτερες μεθόδους πρόληψης των προβλημάτων της σπονδυλικής στήλης. Μπορεί να εντοπίσει εγκαίρως την αιτία για την οποία το σώμα αρχίζει να χάνει ύψος, να καμπουριάζει, ή να δυσλειτουργούν κάποιες αρθρώσεις. Ο Δρ. Χειροπρακτικής είναι ο μόνος φορέας υγείας με την επιστημονική κατάρτιση να ανιχνεύει μερικώς παρεκτοπισμένους σπονδύλους, υπεξαρθρήματα, και να τα ανατάσσει δια των χειρών. Με τις ανατάξεις μπορεί να ελευθερώσει τις αρθρώσεις και να επανέλθει η φυσική κίνηση αυτών. Η κίνηση

μέσω της ανάταξης είναι μια από τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους σε συνδυασμό με χρήση βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων˙ όλα μαζί μπορούν να προσφέρουν μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Ο κύριος λόγος που μέσω της Χειροπρακτικής ανάταξης, υπάρχει βελτίωση των συμπτωμάτων, είναι το γεγονός ότι ανατάσσοντας την άρθρωση, απελευθερώνεται ο εγκλωβισμένος νευρικός ιστός. Έτσι, τα νευρικά ερεθίσματα ταξιδεύουν ελεύθερα από τον εγκέφαλο προς το περιφερικό νευρικό σύστημα και πίσω. Αν η περίπτωση είναι προχωρημένη, τότε ίσως χρειαστεί ιατροφαρμακευτική αγωγή, αφού ελεγχθεί πρώτα η οστική πυκνότητα με το DXA –scan. Η συνεργασία με άλλες ειδικότητες υγείας μπορούν να βοηθήσουν. Με συγκεκριμένες ανατάξεις, η επιστήμη της Χειροπρακτικής θα βοηθήσει στη καλή λειτουργία της σπονδυλικής στήλης. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές στην Χειροπρακτική Αγωγή και ανάλογα με την περίπτωση θα χρησιμοποιηθεί η κατάλληλη. Δεν θα εφαρμοστεί η ίδια τεχνική σε ένα άτομο με προχωρημένη οστεοπόρωση και σε ένα αθλητή νεαρής ηλικίας. Υπάρχουν τεχνικές οι αποκαλούμενες “Low Force” για τις περιπτώσεις της οστεοπόρωσης. Η ζωή είναι κίνηση και η Χειροπρακτική βοηθά στην ανάκτηση της σωστής κίνησης, χαρίζοντας υγεία και ευεξία. Βάλτε την Χειροπρακτική στη ζωή σας, το μέλλον της υγείας σας θα είναι φωτεινό ξανά, σε συνδυασμό με ένα σωστό τρόπο ζωής, με σωστή διατροφή και καθαρή σκέψη.

Ανακαλύφθηκε το κυτταρικό και γενετικό μυστικό του μασάζ, που ωφελεί το σώμα

ι αθλητές- και όχι μόνο- μπορούν να βεβαιώσουν ότι το μασάζ ανακουφίζει τους σωματικούς πόνους και γενικότερα αναζωογονεί το σώμα. Τώρα μια νέα καναδο- αμερικανική επιστημονική έρευνα αποκαλύπτει για πρώτη φορά το μυστικό του και δίνει στον καθένα την τέλεια επιστημονική δικαιολογία για να αναζητήσει ένα καλό μασάζ. Μόνο που η επιτυχία του μπορεί να οφείλεται όχι τόσο στα έμπειρα χέρια, όσο στα κύτταρα και το DNA. Οι ερευνητές του αμερικανικού Ινστιτούτου Ερευνών Buck για τη Γήρανση και του πανεπιστημίου ΜακΜάστερ του Οντάριο, με επικεφαλής τον Μαρκ Ταρνοπόλσκι, ειδικό σε θέματα νευρομεταβολισμού, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο ιατρικό περιοδικό “Science Translational Medicine”, σύμφωνα με το “Science”, ανακάλυψαν ότι το μασάζ, σε κυτταρικό επίπεδο μειώνει τη φλεγμονή και διευκολύνει την ανάπτυξη νέων μιτοχονδρίων στους σκελετικούς μυς. Oι συγκριτικές αναλύσεις, πριν και μετά το μασάζ, έδειξαν ότι οι χειρομαλάξεις καταπολεμούν την εμφάνιση των κυτοκινών (των ουσιών που προκαλούν φλεγμονή στα μυϊκά κύτταρα), ενώ παράλληλα προωθούν τη βιογένεση των μιτοχονδρίων (των μονάδων παραγωγής ενέργειας μέσα στα κύτταρα). Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι το μασάζ ενεργοποιεί γονίδια που θεραπεύουν τους μυς και απενεργοποιεί γονίδια που σχετίζονται με τη χρόνια φλεγμονή. Το μασάζ, πέρα από τη χρήση του από τους φυσικοθεραπευτές, αποτελεί μια από τις πιο δημοφιλείς εναλλακτικές και θεραπευτικές πρακτικές, διεθνώς. Πηγή: ΑΠΕ/ΜΠΕ 28 Holistic Life

Holistic Life 29

Holistic Life Ορθοκυτταρική ιατρική

Ευφυή σκευάσματα = Αποτελεσματικές θεραπείες Από την Επιστημονική Ομάδα meta-pharm

α ορθοκυτταρικά σκευάσματα έχουν έναν ολιστικό προσανατολισμό θεραπείας και προσφέρουν βασική και συμπληρωματική θεραπεία οργανικών συστημάτων. Τα ορθοκυτταρικά σκευάσματα δεν είναι φάρμακα τα οποία καταστέλλουν τα συμπτώματα μιας ασθένειας, αλλά σκευάσματα από φυσικές ουσίες που στόχο έχουν να εξουδετερώσουν τα αίτια μιας ασθένειας. Δημιουργούν τις προϋποθέσεις ώστε να τεθούν σε ενέργεια ρυθμιστικοί μηχανισμοί και θεραπευτικές δυνάμεις του ίδιου του οργανισμού. Τα ορθοκυτταρικά σκευάσματα λειτουργούν μέσα από συγκεκριμένες βιοχημικές αλληλεπιδράσεις κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να ενισχύουν ζωτικές διεργασίες του σώματος. Έτσι η θεραπευτική προσέγγιση δεν περιορίζεται σε παθήσεις, αλλά σε συστήματα του οργανισμού μέσα από μια σφαιρική άποψη. Η θεραπευτική προσέγγιση των ορθοκυτταρικών σκευασμάτων στηρίζεται κατά βάση στην ορθοκυτταρική ιατρική και τη σύγχρονη φυτοθεραπεία στην ολιστική της μορφή. Η ορθοκυτταρική ιατρική στοχεύει στην πρόληψη, στην αντιμετώπιση των παθήσεων με φυσικές ουσίες και στην καταπολέμηση των βαθύτερων αιτιών που οδηγούν στα συμπτώματα των ασθενειών. Θεωρεί ότι ο ανθρώπινος οργανισμός μπορεί να “αποθεραπευτεί” εφόσον του παρασχεθούν οι σωστές διατροφικές ουσίες (ορθά μόρια) στην κατάλληλη ποσότητα, ποιότητα ή συνδυασμό. Τα ορθοκυτταρικά σκευάσματα περιέχουν Αντιοξειδωτικές, Αποτοξινωτικές και Αλκαλοποιητικές Ουσίες για την εξισορρόπηση της λειτουργίας του οργανισμού. Ουσίες οι οποίες λειτουργούν υποστηρικτικά στις κύριες δραστικές ουσίες, ώστε με ένα σκεύασμα να υπάρχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Προσφέρουν ρύθμιση και ομαλοποίηση συστημάτων του οργανισμού και παρασκευάζονται από καθαρές ουσίες της φύσης, δηλαδή από μικρο-διατροφικές ουσίες (βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία) και ουσίες από φυτά. Η σύνθεση των σκευασμάτων στηρίζεται στην ιατρική προσέγγιση, που πρεσβεύει ότι το κρίσιμο στοιχείο για την αποτελεσματικότητα ενός σκευάσματος δεν είναι οι μεγάλες δόσεις μίας ή δύο ουσιών, αλλά η συνέργεια πολλών φυσικών μικροδιατροφικών και φυτοθεραπευτικών ουσιών. Δίνεται ιδιαίτερη προσοχή και πολύς χρόνος στην εξεύρεση των πλέον κατάλληλων πρώτων υλών και στη διαχείριση και επεξεργασία τους. Ο συνδυασμός των ουσιών και η χρησιμοποίησή τους λαμβάνει υπόψη τη βιοδιαθεσιμότητα, την φαρμακοκινητική, την ποσολογία, τον χρόνο ημιζωής καθώς και τις αλληλεπιδράσεις τους. Η βελτίωση και εξέλιξη των ορθοκυτταρικών σκευασμάτων είναι συνεχής και βασίζεται σε κλινικές παρατηρήσεις και στην παρακολούθηση των οργανικών ή κυτταρικών μεταβολών μέσω της κλινικής μικροσκοπίας-βιοπαθολογίας (Documentative Natural Medicine). Με τον τρόπο αυτό, η βελτίωση είναι συνεχής με στόχο τα σκευάσματα να διατηρούνται πάντα πολύπλευρα αποτελεσματικά. Για παράδειγμα, στο ίδιο σκεύασμα υπάρχουν ουσίες που αντιμετωπίζουν αιτίες και συμπτώματα της πάθησης σε ένα όργανο (π.χ. ήπαρ), αλλά παράλληλα προωθούν την αποτοξίνωση και την ολιστική ομαλοποίηση του πάσχοντος συστήματος (πεπτικό). Είναι γενικός κανόνας ότι τα ορθοκυτταρικά σκευάσματα έχουν αποτοξινωτικές και αλκολοποιητικές ουσίες, οι οποίες λειτουργούν υποστηρικτικά στις κύριες δραστικές ουσίες, ώστε με ένα σκεύασμα να υπάρχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Εφόσον μάλιστα είναι αναγκαίο, μπορούν να χορηγηθούν παράλληλα με άλλες θεραπείες και εάν υπάρχουν δυσμενείς επιπτώσεις (π.χ. σε χημειοθεραπεία), αυτές ελαχιστοποιούνται. Τα ορθοκυτταρικά σκευάσματα αναφέρονται στο πλέον σύγχρονο θεσμοθετημένο πεδίο των συμπληρωμάτων διατροφής, εκείνο των nutraceuticals. Η κατηγορία αυτή αφορά σε εξελιγμένα συμπληρώματα διατροφής, που έχουν συνθέσεις φυσικών ουσιών οι οποίες μέσα από επιστημονικές μελέτες και τεκμηριώσεις έχουν αποδεδειγμένη θεραπευτική δράση και η αδειοδότησή τους δίνεται με συγκεκριμένες θεραπευτικές ενδείξεις. Η κατηγορία των nutraceuticals (από το nutrition = διατροφή και pharmaceuticals = φαρμακευτικά) αποδίδεται στα ελληνικά ως διατροφικά φάρμακα. To πλέον σύγχρονο πλαίσιο αδειοδότησης διατροφικών φάρμακων στην Ευρώπη αφορά στη Γερμανία όπου και τα προς αδειοδότηση διατροφικά φάρμακα υπόκεινται σε αυστηρούς ελέγχους και προδιαγραφές. Η άδεια κυκλοφορίας για τα σκευάσματα απαιτεί υποχρεωτικό στάδιο κλινικών ερευνών. Οι πρώτες ύλες υφίστανται διπλούς ελέγχους από πιστοποιημένους γερμανικούς οργανισμούς ελέγχου (τοξικών στοιχείων, μυκητών, κ.λπ.). Στις σημερινές δύσκολες οικονομικές συνθήκες έχει μεγάλη σημασία η τιμή ενός σκευάσματος να αντιπροσωπεύει μία ανώτερη αξία. Και ειδικά στην περίπτωση της υγείας αυτό αποκτά μεγαλύτερη σημασία. (Συνέχεια στην σελίδα 31) 30 Holistic Life

Holistic Life Διατροφή

Έλαιο νορβηγικού σολωμού Η πλούσια πηγή ωμέγα λιπαρών οξέων σε ισορροπημένο συνδυασμό Γράφει η Kάλλια Θ. Γιαννιτσοπούλου Κλινική διαιτολόγος – διατροφολόγος, MSc, MBA, SRD Yπεύθυνη του Επιστημονικού Διαιτολογικού Κέντρου ‘Σώμα Υγιές’ www.somaygies.gr

ο έλαιο νορβηγικού σολωμού περιέχει ένα μοναδικό και ισορροπημένο συνδυασμό ωμέγα λιπαρών οξέων. Συγκεκριμένα περιέχει ασταξανθίνη, Ωμέγα 3, Ωμέγα 6, Ωμέγα 7, Ωμέγα 9 λιπαρά οξέα, DPA, EPA, DHA και άλλα ωφέλιμα για τον οργανισμό συστατικά. Με την ιδιαίτερη σύσταση του, επιτυγχάνει ισορροπία μεταξύ των Ω3 και Ω6 λιπαρών οξέων. Οι τροφές μας περιέχουν συνήθως περισσότερα Ω6 σε σχέση με Ω3 και αυτό είναι κάτι που μπορεί να διορθωθεί με την πρόσληψη ελαίου σολωμού. Όπως είναι αποδεδειγμένο με κλινικές μελέτες, τα Ω3 λιπαρά οξέα λειτουργούν προστατευτικά για τον οργανισμό. Επιδρούν θετικά στην καρδιαγγειακή υγεία, τον εγκέφαλο και την όραση, τονώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ μελετάται εκτενώς η επίδρασή τους στη ρευματοειδή αρθρίτιδα, το άσθμα, τα νεφρά κ.α. Το έλαιο σολωμού είναι από τα πιο πλούσια σε περιεκτικότητα Ω3 λιπαρών οξέων ιχθυέλαια. Γενικότερα, μια πληθώρα ερευνών αποδεικνύουν την ευεργετική επίδραση του σολωμού στους ανθρώπους και τα ζώα. Η πρόσληψη ελαίου σολωμού βοηθά στη μείωση περιστατικών καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικών επεισοδίων και στη μείωση του κινδύνου αιφνιδίου θανάτου. Επίσης, έχει αντιφλεγμονώδη δράση και ενισχύει την ποιότητα των οστών. Πιο συγκεκριμένα, μελέτες δείχνουν ότι η πρόσληψη ελαίου σολωμού βοηθά στην αύξηση της οστικής πυκνότητας της σπονδυλικής στήλης ανδρών, άρα θα μπορούσε να αποτελέσει βοήθημα σε αθλητές και ηλικιωμένους άνδρες με κίνδυνο για κατάγματα. Οι φλεγμονές στον οργανισμό μπορούν να προκαλέσουν πόνο, δυσφορία ή μειωμένη κινητικότητα. Το έλαιο σολωμού βοηθά στη μείωση της φλεγμονής. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι το έλαιο σολωμού περιέχει απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία που ωφελούν την όραση. Επίσης, είναι γνωστό ότι μειώνει την κακή χοληστερόλη στον οργανισμο και παράλληλα αυξάνει την ποσότητα καλής χοληστερίνης HDL στο αίμα. Σύμφωνα με μελέτες συμβάλλει στη μείωση των συμπτωμάτων ασθενειών όπως το άσθμα, οι πέτρες στη χολή, η ψωρίαση, η αρθρίτιδα, ακόμα και η νόσος του Crohn κ.α., σύμφωνα με κλινικές μελέτες. Η πρόσληψη ελαίου σολωμού σε ποσότητα μεγαλύτερη των 1000mg ημερησίως συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγής σεροτονίνης και κατά συνέπεια έχει αντικαταθλιπτική δράση, σταθεροποιώντας τη διάθεση μας, ενώ ταυτόχρονα βοηθά και στη μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης.

(Συνέχεια από τη σελίδα 30) Τα ορθοκυτταρικά σκευάσματα αποτελούν μια ουσιαστική και αποτελεσματική θεραπευτική πρόταση. Πρόκειται για απλή και οικονομική εφαρμογή θεραπείας, όπου μία δόση από 1-2 κάψουλες την ημέρα είναι αρκετή. Δύο το πολύ σκευάσματα αρκούν για την αντιμετώπιση των περισσότερων προβλημάτων υγείας. Για περισσότερο μόνιμα αποτελέσματα απαιτείται η τετράμηνη διάρκεια μιας αγωγής, όση και η μέση διάρκεια ζωής των κυττάρων του αίματος. Όλες οι συνθέσεις των ορθοκυτταρικών σκευασμάτων έχουν μελετηθεί σε βάθος με κλινικές έρευνες και είναι δοκιμασμένες ως προς τη δράση τους στα ανθρώπινα κύτταρα για χρόνια και χωρίς παρενέργειες. Η θεραπεία επιτυγχάνει αποτελέσματα σε ολόκληρα συστήματα του οργανισμού και όχι μόνο σε συγκεκριμένο πρόβλημα, καθώς ακολουθεί την εξής σειρά δράσης: Σύστημα οργανισμού  Όργανο Κύτταρο Η αποτελεσματικότητα της δράσης των ορθοκυτταρικών σκευασμάτων στον ανθρώπινο οργανισμό οφείλεται στην στόχευση σε τρεις θεμελιώδεις δράσεις: Αλκαλοποίηση – Αποτοξίνωση – Αντιοξείδωση. Holistic Life 31

Holistic Life Ayurveda

Ανοσοποιητικό: Το «κλειδί» της Υγείας! Σοφία Παπαδοπούλου, Χημικός – Ερευνήτρια Ayurveda, Πρόεδρος ΕΛ.Ε.Μ.Ε.Ε.Α.. (Ελληνική Εταιρεία Μελέτης και Εφαρμογής Επιστήμης Αγιουρβέδα) (www.ayurvedaingreece.gr) Σε συνεργασία με το R&D της Himalaya Drug Co.

ίναι πλέον γνωστό σε όλους, πως ένα καλό ανοσοποιητικό σύστημα είναι το κλειδί του σώματος, στο να διατηρηθεί μια καλή υγεία. Σύμφωνα με έρευνες, υπάρχει επικοινωνία μεταξύ του κεντρικού νευρικού συστήματος και του ανοσοποιητικού, μέσω αμφίδρομων σημάτων που ενώνουν το νευρικό, το ενδοκρινικό και το ανοσοποιητικό σύστημα. Ψυχολογικά stress επηρεάζουν το ανοσοποιητικό, διακόπτοντας αυτά τα δίκτυα. Οι ορμονικές αλλαγές που δημιουργούνται από το stress είναι υπεύθυνες για τις αλλαγές συγκεντρώσεων σε κυτοκίνες (μόρια με οποία εκφράζεται κυρίως η ανθρώπινη ανοσία). Ψυχικά stress όπως χρόνιες κοινωνικές συγκρούσεις και υποαπασχόληση ή ανεργία είχαν σχέση με την ευαισθησία στους ιούς κρυολογημάτων, ενώ η ηλικία, το sex, η αυτοπεποίθηση, όχι. Το 1977 σε συνέδριο στο Πανεπιστήμιο στο Yale ονομάστηκε η νέα αρχή που κλήθηκε Συμπεριφοριακή Ιατρική. Αυτή η ειδικότητα γεννήθηκε από την ανάγκη να λάβουμε σοβαρά υπόψη την κλινική χρήση και σχέση των αποδείξεων από τις επιστημονικές έρευνες που αργότερα έγιναν γνωστές ως Ψυχονευροανοσολογία (PNI). Οι έρευνες του PNI συνεχίζουν να εξετάζουν τις σχέσεις νου, νευροενδοκρινoλογικού και ανοσοποιητικού συστήματος και οι αρχές της Συμπεριφοριακής και Νου/Σώματος Ιατρικής εργάζονται να εφαρμόσουν αυτή τη γνώση σε θεραπευτικό επίπεδο. “Η ερώτηση λοιπόν που χρειάζεται απάντηση είναι ‘πώς μπορώ να το κάνω αυτό;’. Έρευνες στο χώρο της ιατρικής νου-σώματος, αποκάλυψαν μια σειρά από ‘γνωρίσματα ενδυνάμωσης ανοσοποιητικού’. Φάνηκε μετά από εξονυχιστικές μελέτες των ερευνητών, ότι αυτές οι ‘υγιείς συνήθειες’ μπορούν να αναπτυχθούν από τα άτομα, ώστε να λειτουργήσουν ως προστατευτικά από κλονισμό του ανοσοποιητικού και πρόοδο της ασθένειας. Αυτοί οι τρόποι συμπεριλαμβάνουν την συνειδητοποίηση της σχέσης νου-σώματος, την εκμάθηση του πώς να βλέπουμε τη ζωή με αίσθηση δέσμευσης, ελέγχου και πρόκλησης, ανάπτυξη δύναμης ανάκαμψης μετά από κάποια απώλεια

και δυνατότητα να αποκαλύπτουμε τα τραυματικά μας συναισθήματα στον εαυτό μας και στους άλλους. Η ‘Δύναμη Ανοσίας’ αποδεικνύεται από ένα άτομο που είναι ικανό να βρει χαρά, νόημα, ακόμα και υγεία, όταν η ζωή χτυπά με τις μεγαλύτερες προκλήσεις της. - Henry Dreher Τότε πώς εφαρμόζεται αυτή η μέθοδος; Δεν βασίζεται σε μονάχα ένα σύστημα θεραπείας. Είναι εκλεκτική και χρησιμοποιεί τεχνικές και θεραπείες που προτείνονται από ποικιλία αρχών. Πολλές από τις τεχνικές θα είναι ήδη οικείες, μα κανείς ερευνητής ΡΝΙ ή πρακτικός Συμπεριφοριακής Ιατρικής δεν θα ισχυρισθεί καμία από αυτές ως ‘την απάντηση’ ή την απόλυτη ΡΝΙ συνταγή. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι δεν υπάρχουν απλές απαντήσεις. Το ΡΝΙ δίνει ερευνητική έμφαση πέραν των παραδοσιακών θεραπειών και απόψεων της αλλοπαθητικής φαρμακευτικής (αν και δεν τις αποκλείει). Έκανε την τέχνη και επιστήμη της θεραπείας πιο ολοκληρωμένη και πιο πολύπλοκη. Η Αγιουρβέδα, το πανάρχαιο αυτό ολιστικό σύστημα Υγείας, που αποκαλείται και «η ιατρική Νου/Σώματος», εδώ και πάνω από 5000 χρόνια μελετά το σημείο τομής του νου και του σώματος. Είναι ξεκάθαρο ότι αυτά τα δύο συναντώνται. Κάθε φορά που κάτι συμβαίνει στο νου, κάτι αντίστοιχα συμβαίνει και στο σώμα. Η Αγιουρβέδα θεωρεί ότι αυτή η αλληλοσυσχέτιση πραγματώνεται σε ένα ενδιάμεσο μεταξύ νου και σώματος χώρο, όπου η σκέψη μετατρέπεται σε ύλη και αντίστροφα. Ο χώρος αυτός καταλαμβάνεται από τις τρεις λειτουργικές αρχές-ενέργειες που ονομάζονται ντόσα (Vata - Pitta - Kapha).* Εάν αυτές διατηρούνται σε ισορροπία και αρμονία τόσο μεταξύ τους όσο και με το περιβάλλον, μπορεί να αποκτήσουμε ανοσία απέναντι στις ασθένειες και κατ’ επέκταση την απόλυτη υγεία. * Πληροφορίες για της ενέργειες (Vata - Pitta - Kapha) και για το αγιουρβεδικό σύστημα γενικότερα, στο εξαίρετο δείγμα της παγκόσμιας βιβλιογραφίας: Αγιουρβέδα – Η ιατρική της Φύσης, εκδόσεις: Αγιουρβέδα Ελλάς Α.Ε.

Λίγα λόγια για το ανοσοποιητικό: Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένα σύστημα οργάνων υπεύθυνο για την άμυνα του οργανισμού, που αποτελείται από πολλά διαφορετικά όργανα και ιστούς. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι ο μυελός των οστών και ο θύμος αδένας. Σε αυτά δημιουργούνται και αναπτύσσονται τα ειδικά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Δευτερεύοντα όργανα του ανοσοποιητικού συστήματος είναι οι αμυγδαλές, ο σπλήνας, τα λεμφογάγγλια και οι πλάκες Peyer*. Οι μηχανισμοί άμυνας του οργανισμού γνωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Στους μη ειδικούς και στους ειδικούς. Στους μη ειδικούς έχουμε τη βασική αντίδραση του οργανισμού σε κάθε είδος λοιμώξεων. Ο ειδικός μηχανισμός χαρακτηρίζεται από μνήμη και δυνατότητα αναγνώρισης των επιβλαβών κυττάρων από τα κατεστραμμένα και τα μεταλλαγμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού. Το ανοσοποιητικό σύστημα αποτελείται από δύο 32 Holistic Life

βασικές ομάδες κυττάρων. Τα κύτταρα της μυελικής σειράς και της λεμφικής σειράς (Β-λεμφοκύτταρα, Τλεμφοκύτταρα). Τα Β-λεμφοκύτταρα παράγουν αντισώματα, τα Τ-λεμφοκύτταρα παράγουν κυτοκίνες, που ενεργοποιούν τα Β. Τα Τc-λεμφοκύτταρα καταστρέφουν τα κύτταρα του οργανισμού που αλλοιώθηκαν. Τα κύτταρα της μυελικής σειράς. Τα κύτταρα παρουσίασης αντιγόνου (APC) Antigen Presenting Cells βοηθούν τα Τ- λεμφοκύτταρα να αναγνωρίσουν διάφορα αντιγόνα. Η λειτουργία αυτών των κυττάρων συνίσταται στο να προσλαμβάνουν το εξωγενές αντιγόνο με διάφορους τρόπους (π.χ. κυτταροφαγία, ενδοκυττάρωση) και στη συνέχεια μετά από ειδική επεξεργασία να επανεκφράσουν τμήματά του στην κυτταρική τους μεμβράνη, μαζί με ειδικά αναγνωριστικά μόρια (Major Histocompatibility Complex Cluso II, MIICII) *Λεμφοειδής ιστός που βρίσκεται στο έντερο

Holistic Life 33

Holistic Life Διατροφή

Τριχόπτωση Αιτίες και λύσεις! Γράφει ο Σταύρος Ελοβάρης, Βιολόγος Α.Π.Θ.

ταν η τρίχα έχει μεγαλώσει και εμφανιστεί στην επιδερμίδα του κεφαλιού, δεν υπάρχουν πολλά που μπορεί να κάνει κανείς για να βελτιώσει τη σύστασή της. Ο μέσος άνθρωπος έχει κατά μέσο όρο 100.000 τρίχες στο κεφάλι του, η κάθε μία εκ των οποίων περνάει το δικό της κύκλο ζωής, ενώ περίπου 50-60 τρίχες πέφτουν κάθε μέρα. Οι τρίχες μεγαλώνουν κατά 1,27 εκατοστά κάθε μήνα, αλλά αυτό ποικίλλει ανάλογα με τον άνθρωπο και τα γονίδια. Η διατροφή, το άγχος και η υγεία του τριχωτού του κεφαλής επηρεάζουν επίσης το ρυθμό ανάπτυξης των μαλλιών. Η επαρκής ξεκούραση, η κατανάλωση νερού, η σωστή περιποίηση του τριχωτού και η σωστή διατροφή, καθώς και η λήψη ειδικών συμπληρωμάτων για την υγεία των μαλλιών, μπορούν να βοηθήσουν ώστε η ανάπτυξη των τριχών να φτάσει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Η υπερβολική τριχόπτωση αποτελεί περίπλοκο ζήτημα και αφορά το 70% των αντρών και το 40% των γυναικών. Υπάρχουν πολλοί λόγοι γιατί κάποιος πάσχει από υπερβολική τριχόπτωση ή έχει εύθραυστα μαλλιά. Μερικοί λόγοι εμφάνισης τριχόπτωσης: • Υπέρμετρη αύξηση ή απώλεια βάρους σε σύντομο χρονικό διάστημα • Υψηλός πυρετός • Φαρμακευτική αγωγή σε χημειοθεραπεία • Έλλειψη σιδήρου, που μπορεί να προκαλέσει αναιμία και να οδηγήσει σε τριχόπτωση • Υπερθυρεοειδισμός, υποθυρεοειδισμός Άλλοι λόγοι συμπεριλαμβάνουν: • Γονίδια (Ανδρογενετική Αλωπεκία ή Γυναικείου Τύπου Ανδρογενετική Αλωπεκία) • Κακή διατροφή • Τραυματικό στρες μπορεί να οδηγήσει σε ορμονικές διαταραχές • Αυτοάνοσες διαταραχές (Γυροειδής Αλωπεκία) μπορούν να προκαλέσουν τριχόπτωση, με εμφάνιση παντελώς αραιωμένων περιοχών κατά τόπους έως και ολοκληρωτική τριχόπτωση σε όλο το σώμα. • Μια εγκυμοσύνη μπορεί να προκαλέσει ορμονικές διαταραχές. • Το μηχανικό και υπερβολικό τράβηγμα των μαλλιών (τριχοτιλομανία) • Το στάιλινγκ (οι πλεξούδες ή τα μαζεμένα μαλλιά) που τραβάει τα μαλλιά και τα ταλαιπωρεί, ειδικά όταν γίνεται συχνά. Σύμφωνα με τελευταίες έρευνες το Procapil (φυτικό σύμπλεγμα) ως βασικό συστατικό σε σαμπουάν ή λοσιόν, πέρα φυσικά από τη σωστή διατροφή, την λήψη των απαραίτητων συμπληρωμάτων και τον περιορισμό των στρεσογόνων παραγόντων, θα μπορούσε να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της τριχόπτωσης. Το ProcapilTM αντιμετωπίζει τις κυριότερες αιτίες της αλωπεκίας: κακή μικροκυκλοφορία του αίματος στο δέρμα της κεφαλής, γήρανση και ατροφία των θυλακίων των τριχών που προκαλείται από την διυδροτεστοστερόνη και καταπολεμά τις διαδικασίες γήρανσης του θυλακίου. Περιέχει ενεργά συστατικά που βοηθούν έτσι ώστε να «αγκιστρωθούν» τα τριχοθυλάκια πιο καλά στο δέρμα της κεφαλής και να δυναμώσει τα κύτταρα στο βολβό των μαλλιών έτσι ώστε να μην οδηγηθούμε στην πρόωρη γήρανση τους. Με αυτόν τον τρόπο δυναμώνει, αναζωογονεί και αποτρέπει την απώλεια μαλλιών. 34 Holistic Life

Holistic Life 35

Holistic Life Διατροφή

Προσοχή στην κατανάλωση ασπαρτάμης και γλουταμινικού οξέος! Γράφει η Κασσάνδρα Μουγιάκου, Ιατρός - Παθολόγος

ίναι γνωστόν ότι στις τροφές μας υπάρχουν πρόσθετα, τα οποία αφ’ενός βελτιώνουν την εμφάνιση, τη γεύση και το άρωμά τους και αφ’ετέρου συντελούν στη μακρύτερη συντήρησή τους. Ποιές είναι όμως οι πιθανές συνέπειες από την κατανάλωσή τους, δεδομένου ότι είναι σχεδόν ανύπαρκτα τα τρόφιμα που δεν περιέχουν χημικά πρόσθετα; Από τη βρεφική ηλικία, κάθε μωρό προσλαμβάνει γλουταμινικό και ασπαρτικό οξύ, τα οποία εμπεριέχονται στις παιδικές τροφές. Oι ουσίες αυτές εύκολα διαπερνούν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό. Δεκάδες μελέτες έχουν αποδείξει την νευροτοξική επίδραση αυτών των ουσιών στον εγκέφαλο πειραματόζωων. Και οι δύο ουσίες προκαλούν βλάβες στον υποθάλαμο, το σημείο του εγκεφάλου που έχει πρωταρχικό ρόλο στις λειτουργίες του αυτόνομου νευρικού και του ενδοκρινικού συστήματος. Επιπλέον έχουν καρκινογόνο δράση. Οι παρενέργειες που μπορούν λοιπόν να εμφανιστούν λόγω της κατανάλωσης αυτών των πρόσθετων είναι διαταραχές του νευρικού συστήματος όπως μείωση της πνευματικής διαύγειας, προβλήματα συγκέντρωσης και υπερκινητικότητα, ζαλάδες, ημικρανίες και πονοκέφαλοι, ναυτία, αλλεργικές αντιδράσεις όπως εξανθήματα, αλλά και διαταραχές του ορμονικού συστήματος όπως υπογλυκαιμία και παχυσαρκία. Το γλουταμινικό μονονάτριο έχει κατηγορηθεί και για το «σύνδρομο του κινέζικου εστιατορίου». Κάποια άτομα μετά την κατανάλωση τροφών με γλουταμινικό μονονάτριο παραπονιούνται για αίσθημα καύσους σε όλο το σώμα, μυρμήγκιασμα, πίεση ή πόνο στο στήθος και στο πρόσωπο. Αλλά δεν είναι μόνο τα προπαρασκευασμένα και έτοιμα φαγητά (κονσέρβες, έτοιμες σάλτσες, κύβοι, σούπες και κρέμες στιγμιαίας παρασκευής, αλλαντικά, κ.ά.) που περιέχουν αυτές τις ουσίες. Ακόμα και τρόφιμα που αναφέρονται ως «οργανικά» μπορούν να τις συμπεριλαμβάνουν στα συστατικά τους. Το ίδιο ισχύει και για τα «οργανικά» καλλυντικά όπως τα σαμπουάν και τα σαπούνια. Μεγάλες ποσότητες γλουταμινικού οξέος μπορούν να εισχωρήσουν στο σώμα μέσω του δέρματος. Εμπεριέχονται και στα εμβόλια, όπου αποτελούν τροφή για τους αδρανοποιημένους ζωντανούς ιούς. Η βιομηχανία χρησιμοποιεί πάρα πολλές ονομασίες για το γλουταμινικό οξύ: MSG (E612), γλουταμινικό μονονάτριο (E612), γλουταμινικό οξύ (E620), γλουταμινικό νάτριo (E621), όξινο γλουταμινικό κάλιο (E622), γλουταμινικό μονοκάλιο, όξινο γλουταμινικό ασβέστιο (E623), γουανιλικό νάτριο (E627), ινοσινικό νάτριo (E632), ινοσινικό κάλιο (E635), υδρογονωμένη πρωτεΐνη, υδρογονωμένη ζελατίνη, υδρογονωμένη φυτική πρωτεΐνη, εκχύλισμα φυτικής πρωτεΐνη, εκχύλισμα βύνης, ζωμός, φυσικό άρωμα, άρωμα, καρυκεύματα, ζελατίνη, άρωμα βύνης, εκχύλισμα μαγιάς, εκχύλισμα σόγιας, καζεΐνικό ασβέστιο, καζεΐνικό νάτριο, κ.ά. Η ασπαρτάμη περιέχει ασπαρτικό οξύ σε ποσότητα 40%. Είναι η γλυκαντική ουσία που χρησιμοποιείται σε όλα τα προιόντα και αναψυκτικά τύπου 36 Holistic Life

diet. Το 1996 η αμερικάνικη Οργάνωση Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) έδωσε στη δημοσιότητα μια λίστα από 92 δυσμενείς αντιδράσεις στην ασπαρτάμη μεταξύ αυτών: επιληπτικές κρίσεις, τύφλωση, παχυσαρκία, σεξουαλικές δυσλειτουργίες, όγκοι όρχεων, μαστού και εγκεφάλου, κώμα, θάνατος. Μπορεί να επιδεινώσει ή να μιμηθεί παθήσεις όπως η ινομυαλγία, η σκλήρυνση κατά πλάκας, ο ερυθηματώδης λύκος, ο διαβήτης, το Alzheimer, η χρόνια κόπωση και η κατάθλιψη, το σύνδρομο υπερκινητικότητας. Μια έρευνα σε εγκύους έδειξε αυξημένο αριθμό πρόωρων τοκετών στις γυναίκες που κατανάλωναν αναψυκτικά τύπου diet. Μπορεί να οδηγήσει και σε διαταραχές συμπεριφοράς και ψυχιατρικά προβλήματα λόγω μείωσης του επιπέδου της σεροτονίνης. Έχει συνεργιστική και αθροιστική δράση με το γλουταμινικό οξύ. Δρα με τρόπο αργό και ύπουλο. Σε όσους δεν δημουργεί άμεσα συμπτώματα ώστε να το καταλάβουν και να την αποφεύγουν, μπορεί να πάρει και πολλά χρόνια μέχρι να προκληθούν ακόμα και μη αναστρέψιμες συνέπειες. Η ασπαρτάμη περιέχει επίσης μεθανόλη σε ποσοστό 10%. Η μεθανόλη είναι θανατηφόρο δηλητήριο, που μπορεί να οδηγήσει στη τύφλωση και το θάνατο. Απελευθερώνεται σταδιακά στο λεπτό έντερο με την ενζυμική δράση της χυμοτρυψίνης. Όταν όμως η ασπαρτάμη έχει θερμανθεί στους 30 βαθμούς Κελσίου και άνω τότε δημιουργείται αδέσμευτη μεθανόλη που απορροφάται πολύ πιο γρήγορα από τον οργανισμό. Η μεθανόλη με τη σειρά της διασπάται σε μυρμηκικό οξύ και φορμαλδεΰδη. Τα πιο γνωστά αποτελέσματα δηλητηρίασης από μεθανόλη είναι τα προβλήματα όρασης. Η φορμαλδεΰδη, μια επικίνδυνη νευροτοξίνη και γνωστός καρκινογόνος παράγοντας, προκαλεί βλάβη στον αμφιβληστροειδή, επεμβαίνει στο DNA και προκαλεί γενετικά ελαττώματα. Η ασπαρτάμη μπορεί να περιέχεται ακόμα και σε χυμούς και τσίχλες ή καραμέλες που αναγράφουν ότι είναι «χωρίς ζάχαρη». Μπορεί να υπάρχει σε φάρμακα όπως η παιδική ασπιρίνη και οι παιδικές βιταμίνες. Αναγράφεται με τον αριθμό Ε951. Αν λοιπόν έχετε κάποια από τα άνω συμπτώματα τότε αποφύγετε την κατανάλωση προϊόντων που περιέχουν ασπαρτάμη ή γλουταμινικό οξύ για 60 μέρες. Εάν τα συμπτώματα ελαττωθούν θα ξέρετε τι τα προκάλεσε. Ένας άλλος τρόπος για να εξακριβώσετε εάν οι ουσίες αυτές σας έχουν προκαλέσει οποιαδήποτε επιβάρυνση στον οργανισμό είναι το τεστ με τη μέθοδο του βιοσυντονισμού. Το τεστ αυτό μπορεί να ανιχνεύσει την επιβάρυνση των κυττάρων από οποιαδήποτε τοξική ουσία, ακόμα κι όταν αυτή δεν ανιχνεύεται στο αίμα. Κι είναι γεγονός ότι οι ουσίες αυτές δεν ανιχνεύονται στο αίμα αλλά στα κύτταρα των οργάνων που έχουν προσβάλει, όπως τα κύτταρα του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος. Η μέθοδος του βιοσυντονισμού (με τη συσκευή Bicom) βοηθάει όχι μόνο στην ανίχνευση τηςβλάβης από τις τοξικές ουσίες, αλλά και στην απομάκρυνση των ουσιών από τα κύτταρα και την αποτοξίνωση του οργανισμού.

Holistic Life Διατροφή

Silybum Marianum Η θεραπευτική του δράση στο ήπαρ & τη χολή

ο Silybum Marianum (γαϊδουράγκαθο) είναι μια πόα, που από την αρχαιότητα είναι γνωστή για τη δράση της σε ηπατικές παθήσεις, παθήσεις της χολής, καθώς και ως ηπατοπροστατευτικό σε δηλητηριάσεις από χημικές και περιβαλλοντικές τοξίνες, δαγκώματα φιδιών, τσιμπήματα εντόμων, δηλητηριώδη μανιτάρια και λήψη υπερβολικής ποσότητας οινοπνεύματος. Σήμερα θεωρείται το πιο μελετημένο φυτό για τη θεραπεία ηπατοπαθειών με πάνω από 450 δημοσιεύσεις. Σύμφωνα με τις μονογραφίες της Γερμανικής Επιτροπής E (1986), οι ώριμοι καρποί του Silybum Marianum, οι οποίοι αποτελούν τη δρόγη του φυτού χορηγούνται σε περιπτώσεις προβλημάτων δυσπεψίας, ενώ το τυποποιημένο εκχύλισμα της δρόγης έχει σαν ένδειξη το ήπαρ, που έχει υποστεί βλάβη λόγω τοξινών, αλλά και ως συμπληρωματική θεραπεία σε περιπτώσεις χρόνιας φλεγμονώδους ηπατικής ασθένειας και ηπατική κίρρωση. Η μονογραφία αναφέρει ότι το τυποποιημένο εκχύλισμα πρέπει να περιέχει τουλάχιστον 70% σιλυμαρίνη, η οποία αποτελεί το μείγμα της σιλιβινίνης, σιλυδιανίνης και σιλυχριστίνης. Ένας μεγάλος αριθμός κλινικών δοκιμών για το Silybum Marianum και κάποια από τα συστατικά του (φλαβονολιγνάνες) έχει δημοσιευτεί τα τελευταία 15 χρόνια. Τα στοιχεία που είναι διαθέσιμα δείχνουν ότι τα εκχυλίσματα του φυτού έχουν μια σημαντική ηπατοπροστατευτική, όπως και αντικαρκινική, αντιδιαβητική και καρδιοπροστατευτική δράση. Σε μια κλινική μελέτη για τη χρήση της σιλιμαρίνης σε ασθενείς με χρόνια ηπατική ασθένεια συμμετείχαν 170 ασθενείς με αποδεδειγμένη κίρρωση από ποικίλες αιτιολογίες (92 σχετικές με αλκοόλ, 78 άλλες αιτίες) στους οποίους χορηγούνταν 420 mg σιλιμαρίνης την ημέρα ή placebo για διάστημα 41 μηνών. Το κύριο εύρημα ήταν μια σχετικά καλύτερη πρόβλεψη για τους ασθενείς που τους χορηγούνταν σιλιμαρίνη απέναντι σ’ αυτούς που λάμβαναν placebo. Αναλυτικότερη ανάλυση της μελέτης έδειξε ότι οι ασθενείς με παιδική Α 14 κίρρωση και οι ασθενείς με αλκοολική κίρρωση ήταν αυτοί που είχαν τα περισσότερα ευεργετικά αποτελέσματα (Stickel et al, 2007). Σε συστηματική περίληψη της αποτελεσματικότητας και των ανεπιθύμητων ενεργειών του Silybum Marianum για την αντιμετώπιση της χρόνιας ηπατικής ασθένειας, δεν φάνηκε πλεονέκτημα στην επιβίωση των ασθενών μετά από την χορήγηση του Silybum Marianum για 3 μήνες με 4 χρόνια και καμία βελτίωση σε βιοχημικά τεστ της λειτουργίας του ήπατος. Όμως οι πληροφορίες που σχετίζονται με την επιβίωση είναι περιορισμένες για να φανεί τελικά η αποτελεσματικότητα του φυτού. Πάντως, επιβάλλεται να γίνουν νέες μελέτες με αρκετά μεγάλο δείγμα ασθενών, οι οποίοι θα έχουν ηπατική ασθένεια που θα έχει οριστεί σωστά, έτσι ώστε να μπορούν να εξαχθούν σωστά συμπεράσματα (Jacobs et al, 2002). Πιθανές ενδείξεις κατά τη διάρκεια της θεραπείας του καρκίνου περιλαμβάνουν την κάθαρση και την αποτοξίνωση μετά τη χημειοθεραπεία, την πρόληψη της ηπατοτοξικότητας κατά τη διάρκεια και μετά τη χημειοθεραπεία και την βελτίωση της θεραπείας με ακτινοβολίες ως βοηθητική θεραπεία. Παρόλο που είναι ένα από τα πιο μελετημένα φυτά που χρησιμοποιούνται, έχουν σημειωθεί ελάχιστες ανεπιθύμητες ενέργειες από τη χρήση του φυτού, χωρίς καμιά απ’ αυτές να είναι ιδιαίτερα σοβαρή. Συμπερασματικά, το Silybum Marianum είναι ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο φυτό σε ηπατικές παθήσεις, το οποίο έχει πολλά πλεονεκτήματα, όπως αποτελεσματικότητα μετά από per os (από το στόμα) χορήγηση, ασφαλή χρήση, αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα, χαμηλό κόστος και εύκολη τυποποίηση του εκχυλίσματός του. Είναι πολύ πιθανό στο μέλλον να χρησιμοποιηθεί και για τη δράση του σε άλλα όργανα εκτός από το ήπαρ και τη χολή, ενώ προς το παρόν παραμένει, όπως φαίνεται από έρευνα που διεξήχθη στις ΗΠΑ, το πιο διαδεδομένο φαρμακευτικό φυτό σε ασθενείς με ηπατικές παθήσεις. Χρησιμοποιείται επίσης για να αυξήσει την έκκριση και τη ροή της χολής από το ήπαρ και τη χοληδόχο κύστη και επομένως μπορεί να χορηγηθεί σε όλα τα προβλήματα που συνδέονται με τη χοληδόχο κύστη. Χρησιμοποιείται επίσης ως μαλακτικό και εφιδρωτικό, κατά των κολικών και της δυσεντερίας, των δηλητηριάσεων (κυρίως από μανιτάρια), κατά των αιμοπτύσεων, αλλά και ως αντικαταθλιπτικό. Θεραπευτικές ιδιότητες: βοηθά στην ανανέωση των κυττάρων του συκωτιού και υποστηρίζεται η δράση του ενάντια στη χρόνια κίρρωση του ήπατος. Είναι ιδανικό στη διάρκεια αποτοξίνωσης και ιδιαιτέρως σε περιπτώσεις υπερκατανάλωσης αλκοόλ καθώς έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες. (Απόσπασμα από άρθρο της δημοσιογράφου Μαρίας Λίγγρη) Holistic Life 37

Holistic Life Ρεφλεξολογία

Ρεφλεξολογία και Επιστημονική Έρευνα Γράφει ο Νίκος Λαδικός, Βιολόγος, Ρεφλεξολόγος (nik_bio@yahoo.gr)

ως και σήμερα εξακολουθεί να παραμένει διαδεδομένη στον ιατρικό κόσμο, ακόμα δε και σε πολλούς επαγγελματίες Ρεφλεξολόγους, η άποψη ότι η επιστημονική έρευνα στο αντικείμενο τής Ρεφλεξολογίας δεν υφίσταται καν. Στην πραγματικότητα, η έρευνα στην Ρεφλεξολογία έχει ξεκινήσει ήδη από το 1993.

Συνοπτική αναφορά στην διεθνή ερευνητική δραστηριότητα στη Ρεφλεξολογία.

Από το 1993 έως και σήμερα, η ερευνητική δραστηριότητα στην Ρεφλεξολογία αδιάλειπτα υλοποιείται σε όλο και περισσότερες χώρες, ενώ εξελίσσεται διαρκώς τόσο στο μέγεθος όσο και στην πολυπλοκότητα και την εξειδίκευση των θεμάτων μελέτης της. Η πρώτη επιστημονική έρευνα με αντικείμενο την Ρεφλεξολογία πραγματοποιήθηκε από τους T.Oleson και W.Flocco στις ΗΠΑ. Επρόκειτο για μία τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη με θέμα την επίδραση τής Ρεφλεξολογίας στην αντιμετώπιση του Προεμμηνορρυσιακού Συνδρόμου (PMS). Ολοκληρώθηκε το 1993 και την ίδια χρονιά δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό ‘’Obstetrics and Gynecology’’ [1]. Έως και σήμερα διεθνώς, έχει υλοποιηθεί ένας σημαντικός αριθμός ερευνητικών μελετών με αντικείμενο την Ρεφλεξολογία. Η πλειοψηφία των ερευνών έχει διενεργηθεί σε Νοσοκομεία και Ιατρικές Σχολές Πανεπιστημίων στην Κίνα. Εκτός από την Κίνα, ερευνητική δραστηριότητα στην Ρεφλεξολογία έχει πραγματοποιηθεί και συνεχώς αναπτύσσεται, στην Δανία, την Μ. Βρετανία, την Κορέα, την Μαλαισία, την Αυστραλία κ.α. Η επιστημονική ποιότητα και πληρότητα αρκετών από αυτές τις ερευνητικές μελέτες, οδηγεί σε δημοσίευσή τους σε έγκριτα ιατρικά περιοδικά, πράγμα που ταυτόχρονα αποτελεί δείγμα τού συνεχώς αυξανόμενου ενδιαφέροντος και σεβασμού τού ιατρικού κόσμου διεθνώς προς την Ρεφλεξολογία. Είναι χαρακτηριστικό ότι η προαναφερθείσα πρώτη έρευνα Ρεφλεξολογίας, εξακολουθεί να αναδημοσιεύεται (Annals of The New York Academy of Sciences, 2003, International Journal of Neuroscience, 2004, κ.α.).

Έρευνα στην Ρεφλεξολογία και Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εδώ και αρκετά χρόνια επίσημα παροτρύνεται η υλοποίηση επιστημονικών ερευνών όχι μόνον στην Ρεφλεξολογία αλλά στις συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες συνολικά, μέσω ενός ερευνητικού πλαισίου το οποίο έχει διατυπωθεί και προταθεί από: α) Την έκθεση Lannoye. β) Το Πρόγραμμα κοινοτικής δράσης για την Υγεία για το 2008-2013. Αναλυτικότερα:

38 Holistic Life

1. Το 1996, κατατέθηκε από τον ευρωβουλευτή Paul Lannoye, μέλος τής Επιτροπής για το Περιβάλλον την Δημόσια Υγεία και την Προστασία του Καταναλωτή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μία έκθεση που αφορούσε στις συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες, γνωστή ως έκθεση Lannoye (Lannoye report), η οποία ψηφίστηκε από την Επιτροπή στις 27 Φεβρουαρίου του 1997. H έκθεση αυτή, μεταξύ άλλων προέβαινε στην σύσταση να οριστούν με σαφήνεια οι μορφές θεραπειών που δεν εντάσσονται στο πεδίο τής συμβατικής θεραπείας και για τον σκοπό αυτό, αφενός να πραγματοποιηθούν κλινικές δοκιμές για την αξιολόγησή Ενεργοποίηση του εγκεφάλου κατά την διάρκεια εφαρμογής αγωγής Ρεφλεξολογίας. τους και αφετέρου να ενθαρρυνθεί Στην παραπάνω απεικόνιση καταγράφεται η η επιστημονική και η ακαδημαϊκή νευρωνική δραστηριότητα στον εγκέφαλο, όπως έρευνα σχετικά με αυτές. προκύπτει μέσω της σχετικά πρόσφατης μεθόδου Έκτοτε έως και σήμερα, στην Ευρω- νευροαπεικόνισης που ονομάζεται «Λειτουργική παϊκή Ένωση-κυρίως στη Δανία και Απεικόνιση Μαγνητικού Συντονισμού» (ΛΑΜΣ, τη Μ. Βρετανία, έχουν σημαντικά fMRI) [2]. ενταθεί οι επιστημονικές ερευνητικές προσπάθειες, με απώτερο σκοπό την θεσμική οριοθέτηση και επαγγελματική κατοχύρωση τής Ρεφλεξολογίας ως θεραπευτικής αγωγής στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ευρήματα τέτοιων ερευνητικών μελετών, θα αποτελέσουν μια επιπλέον συνεισφορά, στην προσπάθεια να επιτευχθεί η ένταξη τής Ρεφλεξολογίας στις ασφαλιστικές παροχές για την υγεία, μιας κι ο αριθμός των ατόμων που επιλέγουν να διαχειριστούν τα προβλήματα υγείας τους με την Ρεφλεξολογία και τις άλλες εναλλακτικές και συμπληρωματικές θεραπείες αυξάνεται ραγδαία στην Ευρώπη. 2. Σύμφωνα με την Απόφαση αριθ. 1350/2007/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου τής 23ης Οκτωβρίου 2007, που αφορά στη θέσπιση προγράμματος κοινοτικής δράσης στον τομέα τής Υγείας για την περίοδο 2008-2013, δημοσιευμένη στην Επίσημη Εφημερίδα τής Ευρωπαϊκής Ένωσης την 20.11.2007, το εδάφιο 24, σελ.5, αναφέρει τα παρακάτω: «Το πρόγραμμα θα πρέπει να αναγνωρίζει τη σημασία μίας ολιστικής προσέγγισης στη

δημόσια υγεία και να λαμβάνει υπ’ όψιν στις δράσεις του την συμπληρωματική και εναλλακτική ιατρική, όπου αρμόζει και όπου υπάρχουν επιστημονικά ή κλινικά στοιχεία για την αποτελεσματικότητά της». Το πρόγραμμα, αναγνωρίζει την σημαντικότητα τής συνεισφοράς των ολιστικών, δηλαδή των συμπληρωματικών και εναλλακτικών προσεγγίσεων στη δημόσια υγεία. Θέτει όμως ως προαπαιτούμενο για την απόδειξη τής αποτελεσματικότητας τής κάθε θεραπείας, επομένως και της Ρεφλεξολογίας, την ύπαρξη επιστημονικών ή κλινικών στοιχείων για κάθε μία από αυτές. Σχετικά πρόσφατα, άρχισε εντός της ΕΕ, η εφαρμογή του προγράμματος CAMbrella [http://www.cambrella.eu/home.php]. Το πρόγραμμα CAMbrella, είναι το πρώτο επιδοτούμενο από την ΕΕ πρόγραμμα έρευνας για τις εναλλακτικές και συμπληρωματικές θεραπείες. Υλοποιείται με την επιστημονική συνεργασία Ερευνητικών Ινστιτούτων καθώς και Τμημάτων Ιατρικών Σχολών Πανεπιστημίων τής Ευρώπης. Η εφαρμογή του ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου του 2010, έχει 3ετή διάρκεια, επιδοτείται με 1,5 εκατομμύριο ευρώ και συμμετέχουν ήδη σε αυτό 12 χώρες τής ΕΕ.

Σημασία της Έρευνας στην Ρεφλεξολογία για την Ελλάδα.

Είναι γεγονός ότι το ενδιαφέρον των Ελλήνων για την Ρεφλεξολογία αλλά και για τις υπόλοιπες συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες συνεχώς αυξάνεται. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με επίσημη στατιστική έρευνα αναφορικά με τις συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες, που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Ιατρικά Χρονικά» το 1996, το 31,3% των κατοίκων τού Λεκανοπεδίου Αττικής, τουλάχιστον μία φορά είχε αναζητήσει λύση σε πρόβλημα υγείας του μέσω μίας συμπληρωματικής ή εναλλακτικής θεραπείας. Όμως παρά τα ενθαρρυντικά αυτά στοιχεία, η πραγματικότητα είναι ότι η Ρεφλεξολογία στην Ελλάδα σήμερα, παραμένει για το ευρύτερο φάσμα του γενικού πληθυσμού μία σχεδόν άγνωστη θεραπεία, θα έλεγε κανείς μία άγνωστη έννοια. Για την πλειοψηφία του ελληνικού πληθυσμού η Ρεφλεξολογία εξακολουθεί να αποτελεί μία άγνωστη προσέγγιση στην αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας του, ή τουλάχιστον ξένη από την οικεία και αποδεκτή ιατροφαρμακευτική θεραπεία. Είναι πραγματικότητα ότι τα ιαματικά λουτρά, η βοτανοθεραπεία, οι βεντούζες, οι εντριβές κ.α., ανήκουν στην ελληνική παραδοσιακή θεραπευτική αιώνων και δεν έπαψαν ποτέ να χαίρουν της εκτίμησης και της εμπιστοσύνης των απλών ανθρώπων, σε ό,τι αφορά τον προσανατολισμό τής οδού που ακολουθούν προς την φροντίδα και την διατήρηση τής υγείας τους. Παρά το γεγονός όμως ότι αυτός ο τρόπος προσέγγισης τής Υγείας, είναι αντίστοιχος και βρίσκεται σε απόλυτη συμφωνία με την πολιτισμική παράδοση και την αδιάλειπτη θεραπευτική πρακτική εφαρμογής εναλλακτικών θεραπειών από τους λαούς τής Ανατολικής Ασίας, εύλογο είναι ότι αυτή η συσχέτιση δεν μπορεί ακόμη να γίνει ευρέως αντιληπτή και δεκτή στην Ελλάδα. Επίσης, η εξοικείωση των Ελλήνων με την Ρεφλεξολογία δεν δύναται να συγκριθεί με αυτήν των κατοίκων των χωρών τής Δυτικής Ευρώπης όπου για παράδειγμα, στην Δανία τουλάχιστον το 10% του πληθυσμού δέχεται τακτικά Ρεφλεξολογία από πάνω από 3.000 Ρεφλεξολόγους, ενώ στην Μ. Βρετανία η Ρεφλεξολογία ασκείται επίσημα σε πολλά νοσοκομειακά ιδρύματα. Εάν ληφθεί υπόψη δε, ότι ενώ η εξάπλωση τής Ρεφλεξολογίας στη Δ. Ευρώπη έχει ξεκινήσει εδώ και δεκαετίες, στην Ελλάδα μόλις στις αρχές τής δεκαετίας του ’90 άρχισαν να εργάζονται οι πρώτοι Έλληνες Ρεφλεξολόγοι και να δημιουργούνται τα πρώτα ελληνικά προγράμματα σπουδών Ρεφλεξολογίας, γίνεται προφανές ότι δεν μπορεί να ζητηθεί ακόμη και σήμερα από τον γενικό πληθυσμό στην Ελλάδα, να κατανοήσει εύκολα και να αποδεχθεί δίχως προβληματισμό την Ρεφλεξολογία ως θεραπευτική προσέγγιση των προβλημάτων υγείας του. Στην Ελλάδα έως σήμερα, είναι πραγματικότητα το γεγονός ότι ζητάται από τον κόσμο να εμπιστευτεί την Ρεφλεξολογία και γενικότερα τις συμπληρωματικές θεραπείες ως έναν τρόπο φροντίδας τής υγείας του, είτε αποδεχόμενος τις προφορικές εμπειρικές διαπιστώσεις θεραπευτών και θεραπευομένων, είτε μελετώντας την μεταφρασμένη ξένη βιβλιογραφία και τα ελάχιστα ελληνικά συγγράμματα. Επομένως, η διενέργεια ερευνητικών μελετών μέσω των οποίων επιτυχώς να τεκμηριώνεται το υπαρκτό και μετρήσιμο θεραπευτικό αποτέλεσμα τής Ρεφλεξολογίας, θα προσφέρει στοιχεία έγκυρης ενημέρωσης τού ελληνικού πληθυσμού και κατ’ επέκταση τού ιατρικού κόσμου. Σε ό,τι αφορά τους επαγγελματίες στον χώρο τής Υγείας, η διεξαγωγή ερευνών καθώς αρθρώνει έναν επιστημονικό πλέον λόγο για την Ρεφλεξολογία, θα προσφέρει στα μέλη του ιατρικού κόσμου την δυνατότητα να γνωρίσουν και να μελετήσουν την Ρεφλεξολογία μέσω ενός οικείου τρόπου ‘’ανάγνωσης’’ και ενδεχομένως οδηγήσει να την προσεγγίσουν ως μία καινοτόμο πρόταση αφαρμάκου ενίσχυσης του θεραπευτικού έργου τους. Η κατά το δυνατόν μεγαλύτερη δημοσιοποίηση των ερευνητικών επιστημονικών αποτελεσμάτων, ενδεχομένως να ενισχύσει το κύρος, την αξιοπιστία και την περεταίρω εξάπλωσή τής Ρεφλεξολογίας ως συμπληρωματικής θεραπευτικής αγωγής στην Ελλάδα. Βιβλιογραφικές παραπομπές

1. Oleson T., and Flocco W., “Randomized Controlled Study of Premenstrual Symptoms Treated with Foot, Hand, and Ear Reflexology’’. Obstetrics and Gynecology, Vol. 82, #6, pages 906-911, Dec.1993. 2. Nakamaru T, Miura N, Ushima A, Kawashima R., Τμήμα Λειτουργικών Απεικονίσεων του Εγκεφάλου, της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Tohoku, του Sendai της Ιαπωνίας.

Holistic Life 39

Holistic Life Βιo-Ηλεκτρομαγνητική Ενέργεια

Σκλήρυνση κατά πλάκας & Ρυθμιστής Βιο-Ηλεκτρομαγνητικής Ενέργειας Γράφει η Δρ. Ανδρούλλα Σπίριτου Κοντίδου M.D. Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος- Δερματοχειρουργός - Aισθητική δερματολογία Αντιπρόσωπος της Bemer Group Int. Eλλάδας και Κύπρου

σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μια χρόνια νευρολογική ασθένεια, είναι πάθηση του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Tο σώμα λανθασμένα επιτίθεται κατά των πρωτεϊνών της μυελίνης, δημιουργεί φλεγμονή στο κεντρικό νευρικό σύστημα και ως αποτέλεσμα επηρεάζει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Η μυελίνη, το περίβλημα το οποίο καλύπτει τα νεύρα, καταστρέφεται και το νεύρο είναι «εκτεθειμένο» και παθαίνει βλάβη. Ο ρόλος της μυελίνης είναι πολύ σημαντικός για την προστασία και την ορθή λειτουργία του νεύρου. Επιτρέπει την γρήγορη μεταβίβαση των νευρικών μηνυμάτων. Όταν η μυελίνη και οι νευρικές ίνες πάθουν βλάβη, τα μηνύματα που ξεκινούν από τον εγκέφαλο για να κινήσουν για παράδειγμα ένα μέλος του σώματος, δεν μεταδίδονται σωστά με αποτέλεσμα να δημιουργείται πρόβλημα κινητικότητας, οι κινήσεις του σώματος να γίνονται αργές ή ασυντόνιστες. Αλλοιώνονται επίσης και τα αισθητικά μηνύματα προς τον εγκέφαλο. Η ασθένεια μπορεί να παρουσιάσει υποτροπή με νέες προσβολές της μυελίνης, οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν οποιοδήποτε μέρος του κεντρικού νευρικού συστήματος, η δε προσβολή της φαιάς ουσίας από τη νόσο προκαλεί το θάνατο των νευρώνων, προκαλώντας ατροφία του εγκεφάλου. Οι νευρώνες της φαιάς ουσίας πεθαίνουν επειδή παθαίνει βλάβη ο άξονάς τους, η επίθεση δεν περιορίζεται μόνο στη μυελίνη του νευράξονα αλλά επεκτείνεται και κατά του κυτταρικού σώματος του νευρώνα. Η καταστροφή της μυελίνης των νευραξόνων, επιβραδύνει τη μεταφορά των ηλεκτρικών μηνυμάτων μεταξύ των νευρώνων του κεντρικού νευρικού συστήματος. Με την εξέλιξη αυτή μπορούν να δημιουργηθούν πολλές πλάκες, ουλές στον εγκέφαλο και στο νωτιαίο μυελό, κατά συνέπεια ο ασθενής παρουσιάζει αδυναμίες, μουδιάσματα και άλλα συμπτώματα. Τα συνήθη συμπτώματα της Κατά πλάκας Σκλήρυνσης είναι: • Προβλήματα όρασης • Μουδιάσματα • Απώλεια ισορροπίας • Έλλειψη συντονισμού κινήσεων • Αδυναμία • Προβλήματα κινητικότητας • Κόπω-

40 Holistic Life

ση • Γνωστικά προβλήματα • Αλλαγές της διάθεσης • Ακράτεια ούρων ή κοπράνων • Δυσκολίες στην ομιλία • Ζάλη. Ο κάθε ασθενής παρουσιάσει εικόνα της ασθένειας ανάλογη με το πού ακριβώς έχει προσβληθεί το νευρικό του σύστημα από την νόσο. Είναι μια αυτοάνοσος πάθηση. Πιστεύεται ότι στην έναρξή της συμβάλλουν συνδυασμοί παραγόντων όπως οι διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος, το περιβάλλον, κάποιος ιός ή κάποια άλλη μόλυνση, το κάπνισμα, κ.ά. Δεν είναι κληρονομική. Από αυτή τη νόσο πάσχουν τουλάχιστον 2 εκατομμύρια άνθρωποι, παγκοσμίως. Η ηλικία κατά την οποία γίνεται η διάγνωση είναι μεταξύ 20 και 50 ετών. Η μαγνητική τομογραφία και η ανάλυση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού μπορούν να δώσουν πληροφορίες που να υποστηρίζουν την ύπαρξη της ασθένειας. Η μαγνητική φασματοσκοπία επιτρέπει τη μελέτη ορισμένων πρωτεϊνών του εγκεφάλου. Η εξέταση αυτή δείχνει ότι είναι μειωμένη μια πρωτεΐνη, η Ν-acetylaspartate (ΝΑΑ) που υπάρχει μόνο στα νευρικά κύτταρα. Η μείωση της ΝΑΑ είναι ένδειξη απώλειας νευρώνων και εγκεφαλικής ατροφίας, δηλαδή μείωσης της φαιάς ουσίας. Η ασθένεια μπορεί να σταθεροποιηθεί ή να επιδεινωθεί ανά πάσα στιγμή. Οι θεραπείες που χρησιμοποιούνται εναντίον των κρίσεων της ασθένειας είναι τα κορτικοστεροειδή και η ACTH. Η βήτα ιντερφερόνη συστήνεται σε ασθενείς που έχουν συχνές κρίσεις. Διάφορα ειδικά χημειοθεραπευτικά φάρμακα και ανοσοκατασταλτικά, κορτικοστεροειδή, μυοχαλαρωτικά, αντικαταθλιπτική φαρμακευτική αγωγή κ.ά. Επίσης συστήνεται φυσικοθεραπεία και ψυχολογική υποστήριξη. Σπουδαίο ρόλο παίζει η καλή διατροφή και η κατάλληλη ξεκούραση του οργανισμού. Νέα, αποτελεσματική και επιστημονικά αποδεδειγμένη θεραπεία είναι η Φυσική Αγγειακή θεραπεία BEMER. Η μέθοδος αυτή ενεργοποιεί την άμυνα του οργανισμού, βελτιώνει την αντιοξειδωτική κατάσταση των κυττάρων, αλκαλοποιεί το σώμα, διαλύει

τις ελεύθερες ρίζες, αυξάνει την ΑΤΡ, ανανεώνει και οξυγονώνει τον οργανισμό και δρα και στο Νευρικό σύστημα. Μειώνει τους μυϊκούς σπασμούς και τους πόνους. Εξαλείφει τις φλεγμονές, το σύνδρομο της κούρασης. Αποκαθιστά την ακράτεια ούρων και κοπράνων. Ελαττώνει τα προβλήματα όρασης, τα μουδιάσματα και την αδυναμία. Μειώνει την συχνότητα των υποτροπών, επιβραδύνει ή/και απαλλάσσει από την αναπηρία. Μειώνει την εκφυλιστική δράση της Κατά Πλάκας Σκλήρυνση όπως αυτή τεκμηριώνεται με την μαγνητική τομογραφία. Η χρήση του ρυθμιστή βιο-ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας με το βραδινό πρόγραμμα, κατά την διάρκεια του ύπνου, δημιουργεί πλήρη ανανέωση και αποτοξίνωση του οργανισμού, αποκαθιστά το άγχος και δρα ως καταλύτης κατά της αϋπνίας. Δημιουργεί ένα πιο ρυθμισμένο οργανισμό, με υψηλά επίπεδα ενέργειας και ευεξίας. Σε περιπτώσεις που επιβάλλεται η φαρμακευτική αγωγή, ο συνδυασμός με τορυθμιστή βιο-ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας έχει εμφανή αποτελέσματα, άμεση μεταβίβαση των φαρμάκων στο στόχο, με ταχύτερα αποτελέσματα και απαλλαγή του οργανισμού από τις παρενέργειές τους. Βιβλιογραφικές αναφορές

Το BEMER και η σύνθεση πρωτεϊνών Banzer W (2001) Good quality management of BEMER 3000 application – referring to a multi – centric study. In: Wolf A Kafka (editor) 2nd Int. World Congress Bio-Electro-Magnetic-Energy-Regulation, Emphyspace 2001;2:24-6 Spodaryk K (2002) The effect of extremely weak electromagnetic field treatments upon signs and symptoms of delayed onset of muscle soreness: A placebo controlled, clinical double blind study. Medicina Sportiva 2002;6:19-25 Spodaryk K, Kafka WA (2003) Oxidant stress clearance in human erythrocytes by non-invasive stimulation with extremely weak (BEMER type) pulsed electromagnetic f elds: A blinded, randomized, placebo-controlled study. Archives of Physiology and Biochemistry, subm) Αξιολόγηση θεραπευτικών συστημάτων με ηλεκτρομαγνητικά πεδία Akademie für Bioenergetik(AFB), Liechtenstein Διερεύνηση της θεραπευτικής συσχέτισης των θεραπευτικών συστημάτων με ηλεκτρομαγνητικά πεδία, ΣΚΠ Institut für Mikrozirkulation in Berlin Επίδραση του BEMER στην μικροκυκλοφορία Dr. med. Rainer Klopp Institut für Mikrozirkulation Berlin Επιδράσεις της θεραπείας BEMER στην ανανέωση Moebes K, Villiger B, Michaelis H (2004) Βελτίωση επούλωσης πληγών με το BEMER3000 Kafka WA und Preißinger M (2002)

Holistic Life Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική

Η σημασία των σημείων γιουάν στην κλινική πράξη της Κινέζικης Ιατρικής Γράφει ο Γιάννης Δημητρίου Ιατρός, φυσιοθεραπευτής, Msc. Acupuncture and Tuina Καθηγητής της Ακαδημίας Αρχαίας Ελληνικής και Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής Υπεύθυνος Κινέζικης Ιατρικής των κέντρων Vitality

α 12 σημεία γιουάν είναι η πρώτη ομάδα σημείων βελονισμού, στην οποία αναφέρθηκαν οι ιατροί της αρχαιότητας της Κίνας με μεγάλο σεβασμό, λόγω της κλινικής τους αξίας. Σύμφωνα με τα "Κλασσικά Κείμενα του Κίτρινου Αυτοκράτορα", τα σημεία γιουάν σχετίζονται με το γιουάν (πρωταρχικό) τσι του σώματος. Σε κεφάλαιο των κλασσικών αυτών κειμένων αναφέρεται πως “όποτε υπάρχει παθολογία στα 5 τζανγκ όργανα και τα 6 φου όργανα, τότε μπορεί να χρησιμοποιηθούν τα σημεία γιουάν”. Η φράση αυτή από τα κλασσικά κείμενα δεν σημαίνει ότι τα σημεία αυτά ενδείκνυνται για όλες τις παθήσεις, αλλά συγκεκριμένα για όλες τις παθήσεις ανεπάρκειας, για την θέρμανση του γιάνγκ και την τόνωση του τσι. Τα σημεία αυτά ονομάζονται σημεία γιουάν (πρωταρχικά σημεία) διότι ασκούν σημαντική επιρροή στον όγκο και την κίνηση του γιουάν τσι (πρωταρχικού τσι). Το γιουάν τσι εισάγεται στους 12 κύριους μεσημβρινούς μέσω των σημείων γιουάν. Βασική λειτουργία των σημείων γιουάν είναι η ρύθμιση του τσι και του αίματος και η ρύθμιση της κατανομής του αίματος και του τσι στα τέσσερα άκρα, προκειμένου να μπορούν να πραγματοποιηθούν οι κινήσεις με ευελιξία και δύναμη. Εντοπίζονται σε συγκεκριμένες περιοχές του σώματος, διότι παίζουν σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό των μυών, των νεύρων και των τενόντων της περιοχής. Τα περισσότερα σημεία γιουάν βρίσκονται κοντά σε αρτηρίες που μπορεί να διχάζονται. Για αυτό απαιτείται προσοχή κατά τον βελονισμό, διότι ποτέ δεν ασκείται βελονισμός πάνω στις αρτηρίες αυτές, αλλά στα σημεία και στο χώρο δίπλα σε αυτές. Το γιουάν τσι κυκλοφορεί μέσω του τριπλού θερμαστή και διοχετεύεται σε ολόκληρο το σώμα. Ο τριπλός θερμαστής είναι όλοι οι ιστοί που αποτελούν το σώμα εκτός των οργάνων, του δέρματος, των μυών, των τενόντων, των αιμοφόρων αγγείων και των οστών. Ο τριπλός θερμαστής είναι η δίοδος των υγρών και του γιουάν τσι αλλά όχι η πηγή τους. Θα μπορούσαμε να τον παρομοιάσουμε ως τις σωληνώσεις του νερού σε μια κατοικία. Σε περίπτωση που οι σωληνώσεις φραχθούν ή έχουν διαρροή, ή η πηγή του νερού είναι ανεπαρκής, τότε δεν θα είναι δυνατή η λήψη νερού από την βρύση ή θα είναι περιορισμένη. Αυτό που πρέπει να γίνει είναι είτε η απόφραξη των σωλήνων, είτε η επισκευή της διαρροής, είτε η αύξηση της πηγής του νερού. Αν παρομοιάσουμε το νερό του σπιτιού με το γιουάν τσι του σώματος, τότε στην περίπτωση της ανεπάρκειας της πηγής του γιουάν τσι πρέπει να τονώσουμε το γιουάν τσι, στην περίπτωση της παρουσίας εμποδίου στα κανάλια του τριπλού θερμαστή πρέπει να γίνει απόφραξη των καναλιών και στην περίπτωση διαρροής του τσι επιδιόρθωσή της. Η κυκλοφορία του τσι και των υγρών εξαρτάται από την ανάγκη του κάθε τμήματος του σώματος για αυτά τα συστατικά. Το γιουάν τσι έχοντας την ιδιότητα της ρύθμισης της κίνησης των συστατικών του σώματος (κατεύθυνση, ομαλή κυκλοφορία) ελέγχει την κίνηση των υγρών του τριπλού θερμαστή. Τα σημεία γιουάν θα μπορούσαν να παρομοιαστούν με τις βρύσες που επιτρέπουν την είσοδο του γιουάν τσι στους 12 κύριους μεσημβρινούς. Για αυτό τα σημεία έχουν δυνατό τονωτικό αποτέλεσμα στο σώμα. Η διέγερση των μεσημβρινών μέσα στο 24ωρό, δηλαδή το φαινόμενο που έχει παρατηρηθεί με την αυξημένη δράση ενός μεσημβρινού κάθε 2 ώρες, οφείλεται στη δράση του γιουάν τσι. Είναι η φωτιά του μινγκ μεν (πύλη της ζωής) που αποθηκεύει το γιουάν τσι και διεγείρει το τσι των μεσημβρινών σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους. Οι μεσημβρινοί όμως μπορεί να διεγερθούν και σε μη σταθερές χρονικές περιόδους του σώματος, όταν απαιτείται από μέσα στην καθημερινότητα. Για παράδειγμα, αν κάποιος τρέξει για να προλάβει το λεωφορείο, τότε το γιουάν τσι θα διεγείρει το τσι του μεσημβρινού, έτσι ώστε να μπορέσει να ανταπεξέλθει το σύστημα του πνεύμονα στις αυξημένες απαιτήσεις. Δηλαδή το γιουάν τσι αποθηκεύεται στην πύλη της ζωής και κινείται διαμέσου του τριπλού θερμαστή, για να εισέλθει στους 12 κύριους μεσημβρινούς μέσω των σημείων γιουάν και να φροντίσει για την ομαλή και επαρκή κίνηση του τσι και του αίματος. Holistic Life 41

Holistic Life Απόψεις

Οι ατομικές θεραπείες θα αποτυγχάνουν όσο δεν φροντίζουμε και για την θεραπεία του Συνόλου Γράφει ο Μάριος Πρωτόπαπας Σύμβουλος Φυσικών Μεθόδων Αυτοθεραπείας και Ολιστικής Διατροφολογίας (e-mail: mdiatrofi@yahoo.gr)

οτέ δεν έμαθα τις λεπτομέρειες για το πώς πλούτισε ξαφνικά ο Γιάννης. Και λίγους μήνες αφότου απέκτησε την μεγάλη περιουσία o προσωπικός του σύμβουλος τού μίλησε για το Φενγκ Σούι. Του πρότεινε μάλιστα να βάλει, σε ειδική θέση στο σαλόνι, ένα ενυδρείο το οποίο εκτός από την αισθητική απόλαυση θα βοηθούσε στην μείωση των αρνητικών επιδράσεων και στην εναρμόνιση των ενεργειών. Ο Γιάννης δεν είχε ιδέα από ενυδρεία και γενικώς βαριότανε να ασχοληθεί, όμως τώρα ήταν πάμπλουτος και αποφάσισε να αγοράσει ένα ακριβό. Το τοποθέτησε στο σαλόνι. Επρόκειτο για ένα εντυπωσιακό ενυδρείο, με χοντρό φυμέ γυαλί, χαλικάκια στο βυθό και μια μινιατούρα κιούπι μισοσπασμένο, χωμένο μέσα στα χαλίκια, ενώ διάφορα πολύχρωμα κοράλλια συμπληρώνανε το όμορφο σκηνικό. Το ενυδρείο γέμισε με 12 ψαράκια, από τα πιο σπάνια που μπορούσε να δει κανείς. Πότε-πότε ο Γιάννης χάζευε τα διάφανά τους χρώματα πίσω από το τζάμι. Ιδιαίτερη συμπάθεια είχε σε ένα τσαχπίνικο χρυσόψαρο, το οποίο ονόμασε

42 Holistic Life

‘Χρυσούλη’. Τον προτιμούσε γιατί ήταν ένα σπάνιο είδος χρυσόψαρου, πανέμορφο αλλά και πολύ ανθεκτικό, ένας πραγματικός αριστοκράτης των ψαριών. Όταν ήρθε ο καιρός να κάνει ένα τουρ στην Ευρώπη και Αμερική έδωσε οδηγίες στον υπηρέτη που θα έμενε στο σπίτι να μην ξεχνά να ταΐζει τα ψαράκια και να κανονίζει τον φωτισμό και να ρίχνει στο νερό το συγκεκριμένο φάρμακο για την αποφυγή μόλυνσης των ψαριών με πρωτόζωα. Οι οδηγίες δόθηκαν και έφυγε για τις πολύμηνες διακοπές του. Δεν πέρασε πολύς καιρός και έλαβε ένα τηλέφωνο από τον υπηρέτη που του είπε πως κάποια ψαράκια είχα να αρχίσει να μην φέρονται όπως πριν. Κρατούσαν τα πτερύγιά τους κλειστά, κουτούλαγαν πάνω στα κοράλλια και μάλωναν μεταξύ τους. Μερικά είχαν γίνει ασθενικά και όλη μέρα έπλεαν ακούνητα σαν να κοιμόντουσαν. «Τους δίνεις το φαί τους κανονικά; ρίχνεις το φάρμακο;» ρώτησε, και ο υπηρέτης τον διαβεβαίωσε πως τα έκανε όλα. Του είπε λοιπόν να φωνάξει τον γιατρό. Ο γιατρός εξέτασε τα ψάρια και διαπίστωσε διάφορα

παθολογικά συμπτώματα. Έβγαλε τις διαγνώσεις και κατόπιν έγραψε συγκεκριμένα φάρμακα. Ο υπηρέτης επιφορτίστηκε με το να δίνει κάθε φάρμακο σε κάθε ψαράκι κάποιες συγκεκριμένες ώρες. Παρ όλο που ακολούθησε τις οδηγίες πιστά, η κατάσταση των ψαριών δεν έδειχνε βελτίωση, μερικά δε από αυτά είχαν επιδείνωση. Ο δεύτερος γιατρός που ήρθε έδωσε πιο δυνατά φάρμακα, αλλά είχε παρόμοια αποτελέσματα. Κάποια ψαράκια απαλλάσσονταν από ένα πρόβλημα αλλά εμφανιζόταν ένα άλλο. Κατόπιν επιστρατεύτηκε καθηγητής ‘ειδικής παθολογίας’ ψαριών, πολύ ακριβός μεν, αλλά με το κύρος και την εμπειρία του να είναι πασίγνωστα στην χώρα. Συνέστησε δεκάδες διαγνωστικές εξετάσεις και έγραψε καινούρια θεραπευτικά σχήματα με καινούρια φάρμακα. Ο υπηρέτης ακολουθούσε πιστά τις οδηγίες. Δυστυχώς τα αποτελέσματα δεν ήταν τα αναμενόμενα. Ο Γιάννης άκουσε πάλι τον υπηρέτη να του λέει πως τα ψαράκια πηγαίνανε από το κακό στο χειρότερο και θύμωσε. Είχε δώσει και ένα κάρο λεφτά! Μίλησε τηλεφωνικά με τον σύμβουλό του και αποφασίστηκε

να καλέσει ολιστικούς ιατρούς, διαιτολόγους, ομοιοπαθητικούς και εναλλακτικούς θεραπευτές μιας και με τα φάρμακα δεν υπήρχε αποτέλεσμα. Το επόμενο δίμηνο παρέλασαν από το σπίτι κάθε λογής επαγγελματίες υγείας. Δόθηκαν στα ψαράκια βότανα, δόθηκαν συμβουλές για νηστεία, δόθηκαν ομοιοπαθητικά, δόθηκαν βιταμίνες και συμπληρώματα διατροφής, δόθηκαν διάφορες ειδικές διατροφές και δίαιτες. Επίσης χειροπράκτες κάνανε ειδικές μαλάξεις σε ειδικά σημεία και βιοενεργειακοί θεραπευτές καθαρίζανε την αύρα του ενυδρείου ενώ ειδικοί ψυχοθεραπευτές εφάρμοζαν χαλάρωση και ύπνωση ή αναλύανε το ψυχολογικό προφίλ και ψάχνανε τις αιτίες στην παιδική ηλικία των ψαριών. O υπηρέτης – που επί 24ωρου βάσεως ασχολιότανε με το να δίνει την τάδε βιταμίνη, το δείνα ομοιοπαθητικό και να κανονίζει την ειδική διατροφή, τα ραντεβού με τους θεραπευτές και να επιβλέπει τις συνεδρίες – ήταν για να τον κλαις. Μάλιστα, σύμφωνα με τις οδηγίες ενός τελευταίου θεραπευτή έπρεπε επιπλέον να πιάνει ένα-ένα ψαράκι και να το ξεσκονίζει με ένα ειδικό πανάκι ώστε να φεύγει μια λεπτή κρούστα σαν λάσπη που είχε δημιουργηθεί στα λέπια του, και κατόπιν να το ξαναρίχνει μέσα στο ενυδρείο. Ο Γιάννης μάθαινε τα νέα τηλεφωνικώς. Πρόοδος υπήρχε λίγη κάποιες φορές, κάποιο ψαράκι γινότανε καλά για λίγο, αλλά μετά αρρώσταινε κάποιο διπλανό και στην συνέχεια και το προηγούμενο υποτροπίαζε. Γενικότερα τα πράγματα ήταν στάσιμα ή χειρότερα. Αυτό όμως που τον πείραξε περισσότερο ήτανε πως σημάδια ασθένειας είχε εμφανίσει πλέον και ο ‘Χρυσούλης’, το αγαπημένο του χρυσόψαρο. «Τι στο καλό συμβαίνει» άφριζε ο Γιάννης. «Δεν έχω ιδέα» ,ψέλλισε ο υπηρέτης. Και πραγματικά δεν είχε ιδέα, διότι τι να ήξερε αυτός από την υγεία των ψαριών; Το μόνο που είχε παρατηρήσει ο υπηρέτης – επειδή ήτανε παρατηρητικός νέος – ήταν πως το νερό είχε μείνει πολύ καιρό χωρίς να αλλαχτεί, ήταν πολυκαιρισμένο. Η μυρωδιά του είχε γίνει βαριά, είχε αρχίσει να μουχλιάζει. Δεν είπε όμως τίποτα για αυτό το θέμα, πρώτον επειδή κανείς, ούτε το αφεντικό του ούτε οι γιατροί, δεν το ανέφερε ως τότε και δεύτερον τι ήξερε αυτός από την υγεία των ψαριών; Εδώ ολόκληροι επιστήμονες με πτυχία, γνωρίζοντες βιοχημεία, φυσιολογία, χημεία, φαρμακολογία, παθολογία, διατροφολογία και γενικώς όλα τα εις «ία» δεν μπορούσαν να βγάλουν άκρη. Διότι η υγεία φίλε μου είναι το πολυτιμότερον αγαθόν, άρα πρέπει να είναι κάτι πολύ πολύπλοκο, δυσνόητο, ‘επιστημονικό’ και δεν είναι παίξον κάγχασον… Τότε ο Γιάννης αποφάσισε να επιστρέψει σπίτι και να επιβλέψει ο ίδιος ένα συμβούλιο από τους καλύτερους εκ των γιατρών και θεραπευτών. Κλασικοί ιατροί, βελονιστές, ομοιοπαθητικοί, διατροφολόγοι, και άλλοι κορυφαίοι θεραπευτές εμφανίστηκαν στο συμβούλιο και αρχίσανε διαγνώσεις συζητήσεις και προτάσεις. Οι ιατροί πρότειναν καινούριες διαγνωστικές εξετάσεις και σχήματα ακτινοβολιών και κορτιζόνης. Οι ομοιοπαθητικοί πρότειναν ομοιοπαθητικά σκευάσματα, διαφορετικά ο καθένας, οι διατροφολόγοι σκίζανε τα ιμάτια τους πως το θέμα ήτανε έλλειψη διατροφικών στοιχείων, οι χειροπράκτες μιλούσαν για χειρισμούς ανακούφισης – τουλάχιστον να μην πονάνε τόσο τα ψαράκια μιας και δεν γίνεται να θεραπευτούν-, κλπ κλπ.. Άκρη δεν έβγαινε και υπήρξε τσακωμός μεγάλος. Οι ιατροί παρεξηγήθηκαν και άρχισαν να απειλούν με κυρώσεις τους εναλλακτικούς και να λένε στους ομοιοπαθητικούς πως δίνουνε πλασέμπο, οι ομοιοπαθητικοί παρεξηγήθηκαν και απείλησαν με αποχώρηση, οι εναλλακτικοί τσακώνονταν μεταξύ τους, οι ψυχοθεραπευτές έκαναν ασκήσεις χαλάρωσης ενώ ο βιοενεργειακός θεραπευτής έστελνε συμπαντική ενέργεια με γαλάζιο χρώμα στο σαλόνι του Γιάννη. Ο υπηρέτης κρατούσε στο χέρι τον ‘Χρυσούλη’ και τον ξεσκόνιζε απαλά, κοιτώντας περίλυπος το όλο σκηνικό. «Δεν γίνεται η δουλειά», είπε στον Γιάννη ο σύμβουλος. «Ευτυχώς μεριμνήσαμε να καλέσουμε και τον διάσημο Αμερικάνο-Ινδό μέγιστο γκουρού της θεραπευτικής ‘Σρι Πατατάκι’. Μόνο αυτός θα μπορέσει να δώσει λύσεις. Αν μη τι άλλο, αν δεν μπορεί να κάνει καλά τα υπόλοιπα ψάρια τουλάχιστον να γλυτώσει τον ‘Χρυσούλη’. Τον περιμένουμε να έρθει όπου να ναι». Ο Γκουρού είχε ένα πολύ απαιτητικό πρόγραμμα, αλλά και κασέ. Ο Γιάννης πλήρωσε όσο-όσο για να έρθει ο γκουρού το ταχύτερο. Με την υγεία δεν παίζουνε. Ο Σρι Πατατάκι κατέφτασε με τιμές και κόκκινο χαλί στην εξώπορτα να τον περιμένει. Με ένα νεύμα του όλοι οι ιατροί και θεραπευτές σώπασαν. Η φήμη του ήταν γνωστή σε όλους. Εξέτασε τα ψάρια ένα προς ένα ενδελεχώς και έδωσε ιδιαίτερη σημασία στον ‘Χρυσούλη’. Με τεχνικές ύπνωσης και ειδικών οραματισμών αντιλήφθηκε σχετικά σύντομα τι είχε ο Χρυσούλης και το θεραπευτικό σχήμα που θα τον έκανε καλά. Έβγαλε το ψαράκι έξω από το ενυδρείο για λίγο και ενώ το κρατούσε στο χέρι του μέσα στο ειδικό δίχτυ τού χορήγησε άμεσα ένα μείγμα από ειδικές θεραπευτικές ουσίες. Ταυτόχρονα μπαίνοντας σε αυτοσυγκέντρωση έδωσε ενέργεια με το δεξί του χέρι στο άρρωστο ψάρι. Ο Χρυσούλης έλαβε το φάρμακο και την θεραπευτική ενέργεια και μέσα σε λίγα λεπτά άρχισε να φαίνεται καλύτερα! Τα μάτια του δεν ήταν πια θλιμμένα, το δέρμα έγινε πιο λαμπερό και άρχισε να κουνιέται ζωηρά θέλοντας να ευχαριστήσει τον ευεργέτη του. Ο Γιάννης παρακολουθούσε εκστατικός την διαδικασία και σχεδόν δάκρυσε! Έσφιξε με ευγνωμοσύνη το χέρι του γκουρού και έγραψε ένα αρκετά μακρύ νούμερο στο τσεκ επιταγών δίνοντας την επιταγή στον μέγα θεραπευτή. Χαλάλι του ! Ο Χρυσούλης ήταν πλέον τελείως καλά! Ήταν ένα θαύμα ! Τι σου είναι φίλε μου οι μεγάλοι θεραπευταί! Ο Σρι Πατατάκι έλαβε το τσεκ και αποχώρησε μεγαλοπρεπής ενώ στο συμβούλιο τον θεραπευτών έπεσε κύμα δέους και φθόνου. Αλλά ο Γιάννης δεν νοιαζόταν. Το αγαπημένο του ψαράκι έλαμπε από υγεία ! Ο Γιάννης αισθάνθηκε περηφάνια για την αποφασιστικότητα του να καλέσει τον γκουρού. Η δουλειά είχε γίνει. Έκλεισε με νόημα το μάτι στον υπηρέτη και του είπε να ευχαριστήσει και να διώξει ευγενικά τους υπόλοιπους ιατρούς και θεραπευτές. «Τέλος καλό, όλα καλά» σκέφτηκε και με ένα πλατύ χαμόγελο ξαναέβαλε το ψαράκι στο ενυδρείο με το μουχλιασμένο νερό… Holistic Life 43

Holistic Life Spiritual Response Therapy

Η αναγνώριση του φόβου Γράφει η Ξένια Ιωαννίδου, Διαπιστευμένη Δασκάλα θεραπειών SRT & SpR Μέλος της Παγκόσμιας Επιτροπής Ηθικής & Προτύπων Μέλος της Παγκόσμιας Επιτροπής Επικοινωνίας Πρόεδρος SRA Ελλάδος

το τραπεζάκι της κουζίνας μου βρίσκεται ένα μικρό τετράγωνο χαρτονάκι με μία παράγραφο που σύνταξα από το βιβλίο «Ο μεγαλύτερος πωλητής στον κόσμο», του Ογκ Μαντίνο. Η παράγραφος αρχίζει ως εξής: «Οι περισσότεροι φόβοι μου είναι επίκτητοι. Γεννήθηκα με δύο φόβους, το πέσιμο και το θόρυβο. Όλοι οι υπόλοιποι φόβοι μου είναι επίκτητοι. Όταν ενδίδω σε σκέψεις φόβου, αποκτώ μανίες, κόμπλεξ και την αίσθηση του πανικού. Όταν ο φόβος μου χτυπάει την πόρτα, αφήνω στην πίστη μου να απαντήσει. Κοιτάω τους φόβους μου και γελάω. Όταν φοβάμαι την αποτυχία, εστιάζομαι στην επιτυχία. Όταν φοβάμαι την αρρώστια, εστιάζομαι στην τέλεια υγεία μου. Όταν φοβάμαι μην πάθω ένα ατύχημα, εστιάζομαι στην καθοδήγηση και στην προστασία του Θεού. Κάνω αυτό που με τρομάζει. Φαντάζομαι τον εαυτό μου να καταφέρνει τους στόχους μου με μεγάλη χαρά και ικανότητα. Κάνοντας όλα αυτά, ο φόβος μου φεύγει. Νικώ επειδή εμμένω!» Έχουν γραφτεί αμέτρητα βιβλία για τον φόβο και το γεγονός ότι είναι η πηγή όλων των αρνητικών συναισθημάτων. Δεν είναι τυχαίο, παρόλα αυτά οι άνθρωποι γεννιούνται και πεθαίνουν παλεύοντας το φόβο στη ζωή τους. Ο φόβος είναι κάτι σαν τα μαθηματικά. Άσχετα με ποια τάξη είσαι στο σχολείο, τα μαθηματικά είναι πάντα εκεί. Ο φόβος έχει απίστευτους πολλούς τρόπους να εδραιωθεί μέσα μας και να κυριαρχήσει τον νου, την καρδιά και τις πράξεις μας. Αν όλοι μας τροχιζόμαστε κάθε μέρα από την ζωή έτσι ώστε να γίνουμε καλύτεροι (άριστοι) άνθρωποι, ο φόβος είναι το μαχαίρι που μας τροχίζει. Ας τον αναγνωρίσουμε ως την αιτία πολλών προβλημάτων μας και ας πάμε στο επόμενο βήμα που είναι η επιθυμία να αλλάξουμε. Όταν ζηλεύουμε, στην ουσία φοβόμαστε την αλλαγή που θα αντιμετωπίσουμε στην ζωή μας χωρίς το άτομο που αγαπάμε. Όταν φοβόμαστε την φτώχια, στην ουσία φοβόμαστε την οικονομική αλλαγή στην ζωή μας σε σχέση με αυτό που ξέραμε ή πιστεύουμε ότι είμαστε ικανοί να αποκτήσουμε. Όταν φοβόμαστε ότι δεν θα μπορέσουμε να προσφέρουμε στα παιδιά μας τα βασικά, στην ουσία φοβόμαστε την ντροπή που νιώθουμε ή θα νιώσουμε γιατί δεν καταφέραμε να κάνουμε το καλύτερο ως γονείς και ούτω καθ’ εξής. Στην ουσία όμως, οι άνθρωποι γενικά κάθε μέρα κάνουν το καλύτερο που μπορούν βάσει της γνώσης και αντίληψής τους. Κάθε μέρα, σηκωνόμαστε από τα κρεβάτια μας και παλεύουμε ο καθένας με τον τρόπο του. Στο τέλος της ημέρας, όλοι κάνουμε τον απολογισμό μας είτε το καταλαβαίνουμε είτε όχι. Δρούμε πάντα στο επίπεδο που μπορέσαμε να τιθασεύσουμε τις όποιες ανασφάλειες και τους φόβους μας. Όσο οι φόβοι μας παραμένουν κρυφοί γιατί δεν τους εντοπίσαμε ή δεν τους παραδεχόμαστε, αυτοί κινούν τα νήματα της ζωής μας και την κυριαρχούν όπως οι μαριονέτες κυριαρχούνται από τα δάχτυλα του ιδιοκτήτη τους. Την στιγμή που θα αναγνωρίσουμε και παραδεχτούμε ότι κάποιος φόβος κρύβεται πίσω από τα προβλήματά μας, έχουμε επίγνωση. Στο σεμινάριο της SRT, υπάρχει ένα διάγραμμα που λέγεται «Πώς αλλάζουμε την ζωή μας». Σε αυτό αναφέρονται οι «Οι οκτάβες της μάθησης» των εμπειριών του ανθρώπου και περιγράφουν την εξελικτική πορεία της αλλαγής. Η επίγνωση του προβλήματος είναι το πρώτο βήμα προς την αλλαγή. Όταν εντοπίσουμε το πρώτο αυτό βήμα, μπορούμε να προχωρήσουμε στο δεύτερο που είναι η «επιθυμία να αλλάξουμε» και μετά στο τρίτο που είναι η «πίστη» ότι η αλλαγή μπορεί να επέλθει. Ως Έλληνες βρισκόμαστε σαν λαός μπροστά σε μια μαζική αλλαγή τεραστίων διαστάσεων. Ο φόβος μας είναι πλατύς και αγγίζει όλους μας και όλα όσα ξέραμε και πιστεύαμε μέχρι στιγμής. Αν και αυτού του είδους οι γενικευμένοι φόβοι δεν είναι συνηθισμένοι, μας δίνεται η ευκαιρία τώρα να αλλάξουμε πολλά από τα σάπια κομμάτια που μας χαρακτήριζαν εδώ και δεκαετίες. Ας αγκαλιάσουμε αυτή την κατάσταση λοιπόν ως ευκαιρία για ένα καλύτερο μέλλον και ας προχωρήσουμε με την σκέψη ότι όλα είναι πιθανά όταν έχεις πίστη. Σκεφτείτε ότι η μάχη που δίνουμε τώρα έχει νικηθεί από τους Ισλανδούς και από τους Ούγγρους. Ο τροχός έχει είδη ανακαλυφθεί λοιπόν. Εμείς απλά πρέπει να εφαρμόσουμε τις δοκιμασμένες και επιτυχημένες ιδέες των άλλων Ευρωπαίων. Έχουμε επίγνωση του φόβου γιατί τον αναγνωρίζουμε. Επιθυμούμε την αλλαγή γιατί αυτό που βιώνουμε τώρα είναι νοσηρό. Το επόμενο βήμα λοιπόν είναι εύκολο. Έχοντας πίστη ότι μια θετική αλλαγή είναι πιθανή, κάνουμε την επιλογή να γίνουμε μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος. Από εμάς εξαρτάται. 44 Holistic Life

Holistic Life Aρχέτυπα

Η ελευθερία είναι δωρεάν αλλά θα πρέπει να την κερδίσεις με το σπαθί σου... Γράφει η Ξένια Ιωαννίδου

ον τελευταίο χρόνο έχω αρχίσει να ασχολούμαι με τα κοινά πολύ περισσότερο από ότι παλαιότερα. Θα μου πεις, όλοι μας. Πριν περίπου 6-7 μήνες κάποιοι «φίλοι» μου τηλεφώνησαν και πολύ ευγενικά μου εξήγησαν ότι «ασχολούμαι υπερβολικά πολύ με όλα αυτά» με την έννοια ότι δασκάλες πνευματικών θεραπειών δεν πρέπει να «μαυρίζουν» την εικόνα τους με την ασχήμια της ζωής, αλλά να εντάσσονται στο πλαίσιο των πνευματικών ενασχολήσεων και όχι των γήινων, λ.χ. αντισυνταγματικά μνημόνια. «Κατ’ εμέ, δεν ασχολούμαι αρκετά!», είπα. Όταν τελείωσα την τηλεφωνική μου συζήτηση, τα ξανασκέφτηκα όλα αυτά. Κατέληξα στο συμπέρασμα, ότι η ζωή μου αφορά μάχες για την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου και αυτός ίσως είναι ο κοινός παρονομαστής σε όλα όσα έκανα και κάνω. Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος που ασχολήθηκα με τα πνευματικά. Παρόλα αυτά ήθελα περαιτέρω καθοδήγηση πάνω στο θέμα. Όπως συνηθίζω τώρα πια, πήρα μια βαθιά ανάσα και το ζήτησα από το σύμπαν. Εδώ και καιρό έχω προσέξει, ότι όταν ζητάω καθοδήγηση σε σχέση με την βελτίωση των νοητικών και συναισθηματικών μου πεποιθήσεων, η απάντηση έρχεται σχεδόν ακαριαία. Σε λιγότερο από 24 ώρες, κάτι θα ακούσω, θα διαβάσω, ή θα δω που θα απαντήσει στις απορίες μου. Έτσι λοιπόν και αυτή την φορά, έπεσα πάνω στον θησαυρό που λέγεται «Essential Guide for Healers» της Caroline Myss και είναι ένα ακουστικό αρχείο στα αγγλικά. Η ομιλία της Caroline έχει το χαρακτηριστικό ύφος μιας γυναίκας που δεν «μασάει» και το περιεχόμενο είναι ένα από τα μεγαλύτερα και καλύτερα εργαλεία ζωής για όσους ασχολούνται με τα θεραπευτικά και μη. Πρώτον, θεραπευτής, λέει, είναι οποιοσδήποτε θεραπεύει ανθρώπους και καταστάσεις με όποιο τρόπο μπορεί και ξέρει. Ακόμα και κάποιος που πουλάει ασφάλειες μπορεί να περιέχει το αρχέτυπο του θεραπευτή μέσα του και να θεραπεύει απλά και μόνο με το χιούμορ. Δεύτερον, για να καλλιεργήσει κάποιος αυτό το αρχέτυπο, θα πρέπει να περάσει μέσα από δοκιμασίες όπως την μοναξιά και την απομόνωση. Θεραπευτής γίνεται κάποιος, μόνο όταν μπορεί να ορθώσει το ανάστημα του και να διεκδικήσει το δικαίωμα και το θάρρος της γνώμης του, άσχετα από καταστάσεις και πιθανά οφέλη. Εδώ λοιπόν καταρρίπτεται το πρότυπο ότι θεραπευτές είναι μόνο αυτοί που ξέρουν κάποια συγκεκριμένη θεραπευτική μέθοδο. Τα παιδιά το αποδεικνύουν αυτό περίτρανα. Πόσες φορές δεν λένε οι γονείς ότι, «μια αγκαλιά και ένα φιλί από το παιδί σου, σε κάνει να ξεχνάς όλη την κούραση». Επίσης αναφέρει ότι κάποιος διεκδικεί το αρχέτυπο του θεραπευτή, μόνο όταν σκληραγωγηθεί από τις δυσκολίες. Κανένας «υπερευαίσθητος» θεραπευτής της νέας εποχής δεν μπορεί να πει ότι ΕΙΝΑΙ θεραπευτής, γιατί δεν έχει το σθένος να αναλάβει τα δύσκολα. Επίσης, ότι αυτή η νοοτροπία είναι μια χαζή αντίληψη που ποτίστηκε στις μάζες, για να μην μπορούν να βρουν την δύναμη τους (χειραγώγηση του πλήθους). Ομολογώ ότι αυτό το υλικό ήταν σωτήριο, όχι μόνο για αυτά που έλεγε, αλλά και για τον τρόπο με τον οποίο εξέφραζε τις ιδέες αυτές. Η Caroline είναι ένας καταπέλτης και το υλικό της δεν είναι για ελαφρούς νέο-εποχίτες θεραπευτές που θέλουν να φαντάζονται ότι πνευματικοί άνθρωποι είναι αυτοί που στέκονται στην κορυφή του Θιβέτ και κάνουν διαλογισμούς (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αυτό δεν μπορεί να είναι η πορεία κάποιων πολύ συγκεκριμένων σε αριθμό ατόμων). Ξαφνικά όλα αυτά που κατά καιρούς έβλεπα να γίνονται στους θεραπευτικούς χώρους και με έκαναν να αναρωτιέμαι, σταμάτησαν να υφίστανται. Τώρα πια προχωρώ με πολύ περισσότερο θάρρος, όχι γιατί δεν το είχα και πριν, αλλά γιατί οι αμφιβολίες μου έχουν φωτιστεί από την γνώση άλλων ανθρώπων όπως της Caroline. Η ελευθερία σου είναι κάτι που βρίσκεις μέσα σου καθώς θεραπεύεις τον εαυτό σου. Για τον λόγο αυτό, η ελευθερία είναι ΔΩΡΕΑΝ, αλλά θα πρέπει να την κερδίσεις με το σπαθί σου. Κανείς δεν μπορεί να σε κάνει ελεύθερο γιατί τα πάντα βασίζονται στην προοπτική, την εστίαση και τις πράξεις σου. Αν εστιάζεσαι στην σκλαβιά σου, τότε θα έχεις την προοπτική του σκλάβου. Αν θέλεις να είσαι ελεύθερος, θα πρέπει να καλλιεργήσεις την ελεύθερη εστίαση και προοπτική μέσα από τις σκέψεις και τις πράξεις σου. Και όταν το καταφέρεις αυτό για σένα, οφείλεις να το πας ένα βήμα παρακάτω και να βελτιώσεις την ζωή των άλλων γύρω σου, είτε με τα λόγια, τις πράξεις ή ακόμα, απλά με την παρουσία σου. Holistic Life 45

Holistic Life Ομοιοπαθητική

Η Τέχνη της Θεραπείας Γράφει η Άννα Φιλίππου, Ομοιοπαθητικός Απόφοιτη του τμήματος Ψυχολογίας Α.Π.Θ.

σθένεια και υγεία είναι όπως η συστολή και η διαστολή, όπως η εισπνοή και η εκπνοή˙ είναι οι δυο πόλοι στο δρόμο προς την ολότητα, την ενοποίηση και την ολοκλήρωση. Δημιουργούν τη δύναμη της μεταλλαγής και εξισορροπούν μια ατελείωτη σειρά από προοπτικές, οι οποίες μετά από κάποια επιτυχημένη αλλαγή βρίσκονται στο σημείο της ηρεμίας για να ξαναβρεθούν αργότερα στην κατάσταση της έντασης, που επιτρέπει μια νέα ανάπτυξη. Για την ίαση δεν αρκεί μόνο η Ομοιοπαθητική ή οποιαδήποτε άλλη θεραπεία, ακόμη και ολιστική. Σημαντικό ρόλο παίζει η διατροφή, η άσκηση, η σχέση με το σώμα, η αναπνοή όπως και η επίγνωση, που σημαίνει αλλαγή στον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς που προκαλεί την ασθένεια. Στην Ομοιοπαθητική η ασθένεια δεν θεωρείται ούτε αντιμετωπίζεται ως το επάρατο κακό που πρέπει οπωσδήποτε να εξολοθρεύσουμε ή να το απομακρύνουμε με οποιοδήποτε τρόπο. Αντιθέτως, η ασθένεια αποτελεί οδοδείκτη, ο οποίος δείχνει το δρόμο, υποδεικνύει πού βρίσκεται η ανισορροπία στο σύστημα. Όταν σταματήσει να υφίσταται η ανισορροπία θα πάψει και το αίτιο που προκαλεί την ασθένεια. Κατά τη διάρκεια της νόσου ο άνθρωπος παλινδρομεί σαν εκκρεμές ανάμεσα στους δυο πόλους των αντιθέτων που συνιστούν και τη γήινη ύπαρξή μας. Παλινδρομώντας, έλκεται και έλκει ανασφάλειες, φόβους, ψευδαισθήσεις, άγχη κλπ., που διαμορφώνουν την πραγματικότητά του. Έτσι, ο καθένας μας θεωρεί ως πραγματικότητα την ψευδαίσθηση του φόβου ή των τραυμάτων που επέδρασαν στην ζωή του και είχαν ως αποτέλεσμα να διαμορφώσει μια συγκεκριμένη εικόνα για τον κόσμο. Για παράδειγμα, κάποιος άνθρωπος πληγωμένος στην αγάπη, ή ένα κακοποιημένο παιδί (σωματικά ή ψυχολογικά) - και υπάρχουν πολλά τέτοια - ή ένα παραμελημένο ή εγκαταλειμμένο πλάσμα βιώνει ένα τραύμα που στιγματίζει την ζωή του. Κάθε τραύμα εμπεριέχει την τραυματική ντροπή, η οποία συχνά εξορκίζεται και εκφράζεται ως αξιοπρέπεια ή περηφάνια, κυνισμό, ειρωνεία, αίσθηση αδιαφορίας, σκληρότητα κλπ. - όλοι αυτοί είναι μηχανισμοί άμυνας, έτσι ώστε το άτομο να προστατευτεί και να μην βιώσει ξανά την τραυματική εμπειρία. Συγχρόνως, αποκτά την ψευδαίσθηση ότι ο κόσμος όλος είναι έτσι όπως τον βλέπει ο ίδιος, μέσα από τα τραυματικά του γυαλιά. Αυτήν την ψευδαίσθηση την εκλαμβάνει ως τη μοναδική πραγματικότητα. Ο καθένας μας ζει σε μια ψευδαίσθηση που θεωρεί αληθινή πραγματικότητα όσο ζει μέσα από το καθημερινό του εγώ. Σ’ αυτό το επίπεδο υπάρχει πολικότητα, υπάρχει φόβος, βία, αλλά και τα αντίθετά τους, η έξαψη, ο ενθουσιασμός κλπ. Για να μπορέσει ο άνθρωπος να κρατήσει κατασταλμένη αυτή την τραυματική εμπειρία, κρατά εγκλωβισμένο ένα μεγάλο ποσοστό της ενεργητικότητάς του. Έτσι, αν η τραυματική εμπειρία του κοστίζει π.χ. 20% ενέργεια, τότε χρειάζεται τουλάχιστον 21% του δυναμικού του να απασχολείται κρατώντας κατασταλμένο αυτό το τραύμα. Και αν είναι περισσότερα από ένα, τότε μένει ελάχιστο κουράγιο και δύναμη για τις δημιουργικές δυνάμεις. Συγχρόνως όμως με το τραυματικό κομμάτι κρατά κατασταλμένο και το δημιουργικό μέρος (όπως θάρρος, 46 Holistic Life

επινοητικότητα κλπ), που τυχόν εσωκλείεται μέσα στην τραυματική εμπειρία. Γιατί κανένα νόμισμα δεν έχει μόνο μία όψη. Βασικά σημεία στη θεραπεία Η εμπιστοσύνη στο θεραπευτικό – ιαματικό και δημιουργικό δυναμικό του καθενός, θεραπευτή και θεραπευόμενου είναι βασική προϋπόθεση για τη θεραπεία. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι δεν θεραπεύει ο θεραπευτής αλλά ο ασθενής. Ο θεραπευτής κατεβαίνει από την έδρα του παντογνώστη και γίνεται (στη θεραπευτική διαδικασία) «μόνο» αυτός που δίνει την ώθηση, τον καθρέφτη ή συνοδεύει τον ασθενή σ’ αυτή τη διαδικασία. Εκεί όπου ο ασθενής μέχρι τώρα ήταν το αντικείμενο της θεραπείας, από δω και πέρα γίνεται υποκείμενο, συμμετέχει ενεργά σ’ αυτή και αναλαμβάνει την ευθύνη της θεραπείας του. Αποφασίζει να δει τον εαυτό του στο σύνολο αλλά αφήνεται και να «ειδωθεί». Από την πλευρά του θεραπευτή γίνεται όλο και πιο φανερό ότι εκτός από κάποιες βασικές γνώσεις παθολογίας, καλή γνώση της ομοιοπαθητικής φαρμακολογίας, ικανότητα διαφοροδιάγνωσης κλπ, απαιτούνται ικανότητες όπως η διαίσθηση, το «συναισθάνεσθαι» και η ευαισθησία να αντιλαμβάνεται λεπτές αποχρώσεις της ψυχοσύνθεσης. Αυτός που ασκεί τη θεραπευτική τέχνη με την έννοια της Ομοιοπαθητικής είναι κάποιος που αφουγκράζεται και ακούει προσεκτικά. Ένας θεραπευτής χρειάζεται αρχικά ενθουσιασμό για τη ζωή, για τη γη και το σύμπαν, για όλα τα πλάσματα που ζουν σ’ αυτό και φυσικά ενθουσιασμό για τη δική του, προσωπική ζωή. Μπορούμε να κάνουμε τα πάντα επαγγελματικά ορθά, να έχουμε μια εντελώς ξεκάθαρη διάγνωση ή ξεκάθαρα πραγματικά περιστατικά (αίτια), αλλά αυτό δεν φτάνει για να θεραπεύσουμε κάποιον άνθρωπο. Αυτό που τον βοηθά να θεραπευτεί είναι πρώτα-πρώτα μια ενεργητική υπόθεση: ως θεραπευτής πρέπει να ενθουσιάζομαι από αυτή τη ζωή που βρίσκεται μπροστά μου, από την πορεία της και το δυναμικό της. Έτσι δίνω στον ασθενή το αίσθημα ότι τον νιώθω και τον τιμώ σ’ ένα πολύ βαθύ επίπεδο της ύπαρξής του. Ο θεραπευτής χρειάζεται να έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του, να ξέρει πού βρίσκεται ο ίδιος στη ζωή και να αναπτύσσει την ικανότητα να ξεχνά τον εαυτό του κατά τη θεραπευτική διαδικασία. Χρειάζεται επίσης, εμπιστοσύνη στις αυτοθεραπευτικές δυνάμεις του καθενός μας. Εμπιστοσύνη στη φύση και υπομονή – θάρρος να μην επεμβαίνουμε όταν δεν χρειάζεται. Ο Patch Adams, διάσημος κλόουν και γιατρός, έγραφε: «Το καθήκον του γιατρού είναι να συζητά με τον ασθενή έως ότου η φύση να τον ξανακάνει υγιή». Ταπεινοφροσύνη απέναντι στο θεραπευτικό και δημιουργικό δυναμικό μέσα του, όπως και ταπεινοφροσύνη μπροστά στις αυτοθεραπευτικές δυνάμεις του ασθενούς. Θάρρος, ώστε να μπορεί να δράσει αλλά πολύ περισσότερο θάρρος να μη δρα και να περιμένει, όταν αυτό απαιτείται. Ένας θεραπευτής πρέπει ο ίδιος να είναι ένα καλά γραμμένο χαρτί, να έχει προσωπικές εμπειρίες και να βρίσκεται σε μια διαδικασία επίγνωσης, αλλιώς δεν θα μπορεί να ακολουθήσει το ιστορικό του ασθενούς.

Δεν σημαίνει αυτό ότι πρέπει ο ίδιος να είναι απόλυτα υγιής σωματικά και πνευματικά, γιατί τότε δεν θα υπήρχε κανένας που να αναλάβει το έργο της θεραπείας. Είναι σημαντικό όμως να βρίσκεται σε έναν δρόμο αυτογνωσίας. Στην αρχαία ελληνική μυθολογία έχουμε έναν μεγάλο θεραπευτή τον κένταυρο Χείρωνα. Ο Χείρωνας είναι πληγωμένος από τη ζωή και ανάπηρος στο σώμα. Είναι λειψός στο φυσικό επίπεδο, άρρωστος στη γήινη ύπαρξή του και λόγω αυτού του γεγονότος γνωρίζει πολύ καλά την ουσία της ασθένειας. Αυτή είναι επίσης και η πηγή της θεραπευτικής του δύναμης. Από αυτήν την αρχέγονη ένταση ανάμεσα στον πόλο της συμπαντικής ολοκλήρωσης και των γήινων περιορισμών, ως αρχή της δυαδικότητας, αναπτύσσεται η τρίτη δύναμη: η αρμονία, η ισορροπία, η σύνδεση. Και εδώ στέκονται στο ίδιο επίπεδο τόσο ο θεραπευτής όσο και ο καλλιτέχνης. Ο Χείρωνας – ο πληγωμένος, ο θεραπευτής που υποφέρει, που μέσω του βιώματος των πληγών του γίνεται σε τελική ανάλυση ο ίδιος θεραπευτής. Μια προϋπόθεση για να μπορούμε να βοηθήσουμε έναν ασθενή είναι να μοιάσουμε τον Χείρωνα, να δώσουμε στις πληγές του Χείρωνα το χώρο που χρειάζονται, να τις αποδεχτούμε και να τις ενσωματώσουμε. Η υψηλή τέχνη της θεραπείας είναι μια ήπια τέχνη. Ο θεραπευτής είναι αυτός που αποδέχεται τον ασθενή του όπως είναι, χωρίς να κρίνει, χωρίς να κατακρίνει, αυτό είναι λάθος, εκείνο σωστό. Μόνος του στόχος είναι να τον υπηρετήσει να ξαναβρεί την αρμονία. Και η αρμονία του ασθενούς δεν είναι απαραίτητο να είναι ίδια με τη δική μας. Ανάμεσα στον ασθενή και τον θεραπευτή αρχίζει ένας διάλογος και από αυτόν τον διάλογο προκύπτει κάτι νέο, κάτι που πριν δεν ήταν δυνατό να ειδωθεί. Ο ασθενής μπορεί, εάν αφεθεί εντελώς στη θεραπευτική διαδικασία, να μην είναι πια ο ίδιος όπως πριν. Συμβαίνει η αποκάλυψη αυτού που βρίσκεται κρυμμένο. Όπως ο καλλιτέχνης αποκαλύπτει και απελευθερώνει αυτό που βρίσκεται κρυμμένο, ώστε να μπορούν να το αντιληφθούν και άλλοι άνθρωποι, έτσι εργάζεται και ο θεραπευτής. Με αυτόν τον τρόπο φέρνει φως στον κόσμο, όπως έκανε στην ελληνική μυθολογία ο Προμηθέας. Απελευθερώνει την εσωτερική ύπαρξη ενός ανθρώπου, την αποκλειόμενη ενέργεια ζωής ή το εσωτερικό φως. Σήμερα γνωρίζουμε ότι το θεραπευτικό μέσο, οποιουδήποτε είδους, είναι μόνο ένα μέρος στην πορεία της θεραπείας. Συγχρόνως πρέπει να δρομολογηθεί μια διαδικασία κατανόησης και αυτό που λέμε «φέρνω στο φως» τους εσωτερικούς συσχετισμούς. Ενδεικτική βιβλιογραφία:

S. Hahnemann «Όργανον της θεραπευτικής τέχνης», Πύρινος κόσμος, Αθήνα R. Sankaran «Η ψυχή των φαρμάκων», Θεσσαλονίκη 2001 R. Sankaran « Η ουσία της Ομοιοπαθητικής», Θεσσαλονίκη 2008 R. Sonnenschmidt, Harald Knauss, Andrreas Krueger «Die Kunst zu heilen», Verlag Homoeopathie + Symbol, 2003 Andreas Krueger «Weg, Wunder und Wandlung», Verlag Homoeopathie + Symbol, 2007 Bert Hellinger, Gabriele ten Hoevel «Anerkennen was ist», Goldmann, 2007

Holistic Life Λουτροθεραπεία

Ιαματική λουτροθεραπεία… στην μπανιέρα Γράφει η Ειρήνη Δελημήτρου, Ερευνήτρια Ολιστικής Βοτανικής & Ανθοϊαμάτων

έγοντας Ιαματική Λουτροθεραπεία εννοούμε την εφαρμογή των ιαματικών νερών στην θεραπευτική του ανθρώπου. Ο Ιπποκράτης από την Κω (460-375 π.Χ.) θεωρείται ο θεμελιωτής της Ιατρικής επιστήμης και πατέρας της Υδροθεραπείας, ο οποίος ασχολήθηκε πολύ με τα διάφορα ιαματικά νερά και χρησιμοποιούσε μεθόδους όπως οι «καταιωνισμοί», δηλαδή δυνατά ντους, με φυσικά μεταλλικά και βοτανικά νερά, καθώς και βοτανικά ημίλουτρα για την θεραπεία των πασχόντων. Δυστυχώς στην εποχή μας αυτή η παράδοση έχει χαθεί, όπως και ολόκληρη η τεράστια και πολύ πλούσια παράδοση της Ιατρικής που ασκούνταν στην Αρχαία Ελλάδα, με αποτέλεσμα ιατρικές μέθοδοι των προγόνων μας να ασκούνται πλέον στην Ασία έως και το Θιβέτ, λόγω της εκστρατείας του μεγάλου Αλεξάνδρου και να είναι ξεχασμένες στην χώρα που γεννήθηκαν. Τα βοτανικά λουτρά προσφέρουν στον οργανισμό συμπληρωματική θεραπεία από τα εκατομμύρια πόρων του δέρματος, μέσω της διπλής διαπερατότητας τής κυτταρικής μεμβράνης και μέσω των μεγαλύτερων πόρων του δέρματος. Επιπλέον, τα συστατικά είναι διαθέσιμα σε αυτούσια μορφή, χωρίς την επεξεργασία που υπόκεινται μέσω του πεπτικού συστήματος και η εισρόφηση από τον οργανισμό είναι άμεση. Ένα λουτρό σε μία Ιαματική πηγή μάς ευεργετεί με τους παρακάτω τρόπους : • Με το μηχανικό ερέθισμα • Με το θερμικό ερέθισμα • Με την επίδραση των φυσικοχημικών συστατικών του Ιαματικού νερού. Αυτά τα ερεθίσματα θα χρησιμοποιήσουμε λοιπόν κι εμείς για την θεραπεία μας, κάνοντας ένα βοτανόλουτρο στην μπανιέρα τού σπιτιού μας χρησιμοποιώντας ζεστό νερό με κάποιο σύστημα, ίσως υδρομασάζ, εάν αυτό είναι διαθέσιμο. Ανάλογα με την πάθηση, μπορούμε να εμπλουτίσουμε το βοτανικό μίγμα που θα χρησιμοποιήσουμε με τα κατάλληλα βότανα, καθώς και με αιθέρια έλαια. Ένας γενικός κανόνας είναι να χρησιμοποιήσουμε βότανα πλούσια σε μεταλλικά άλατα, όπως: Τσουκνίδα (Urtica Dioica), Ιππουρίδα (Equisetum Arvense), Αγριολάπαθο (Rumex Crispus), Κόκκινο Τριφύλλι (Trifolium Pratense), τα οποία θα μετατρέψουν το νερό μας σε «μεταλλικό» νερό και θα δώσουμε την ευκαιρία στον οργανισμό μας να απορροφήσει θείο, μαγνήσιο, σίδηρο, κάλιο, νάτριο και ασβέστιο, δοσμένα από φυσική πηγή. Τα παραπάνω βότανα μπορεί να έχουν πολύ καλά αποτελέσματα για ποικίλες δερματοπάθειες όπως ψωρίαση, σμηγματορροϊκή δερματίτιδα, ατοπική δερματίτιδα, ακμή. Επίσης μπορούμε να προσθέσουμε βότανα όπως η καλέντουλα (Calendula officinalis) για την καλλυντική περιποίηση του δέρματός μας. Καλή επιλογή είναι και το Υπερικό (Hypericum Perforatum) για το δέρμα, για τις αρθρώσεις, για την χαλάρωση των μυών, μαζί με Δεντρολίβανο (Rosemarinus Officinalis). Αφού ολοκληρώσουμε το βοτανικό μας μίγμα, βράζουμε μια ποσότητα ίση με 2 γεμάτες κουταλιές της σούπας βότανα σε ½ λίτρο νερό για 3’. Αφού το σουρώσουμε είναι έτοιμο να το προσθέσουμε στο νερό της μπανιέρας, το οποίο θα πρέπει

να σκεπάζει το σώμα μας μέχρι τους γοφούς. Ιδανικός χρόνος για τα βοτανόλουτρα είναι περίπου 20’, αλλά αυτό δεν αποτελεί κανόνα. Προσέχουμε την θερμοκρασία του νερού να μην είναι πολύ υψηλή, γιατί μπορεί να προκαλέσει υπόταση, ακόμα και συγκοπική κρίση, λόγω της αναπτυσσόμενης περιφερικής αγγειοδιαστολής. Επίσης προσέχουμε για 1 ώρα μετά το βοτανόλουτρο να βρισκόμαστε σε κλειστό χώρο, καλά ντυμένοι, γιατί γίνεται μεγάλη διάνοιξη των πόρων του δέρματος για την απορρόφηση των ουσιών. Το βοτανόλουτρο μπορεί να γίνει όσο το επιθυμούμε συγκεκριμένου στόχου ανάλογα με τις παθήσεις που μας ταλαιπωρούν, εμπλουτίζοντάς το με τα κατάλληλα βότανα σε συνεργασία με τον βοτανοθεραπευτή μας. Το εύρος των παθήσεων είναι πολύ μεγάλο, ξεκινώντας από παθήσεις του δέρματος, ρευματικές παθήσεις, αρθρώσεων, κυκλοφορικού συστήματος, γυναικολογικές παθήσεις, ακόμα και ψυχολογικών καταστάσεων, όπως υπερένταση, κλπ. Το καλύτερο είναι να κάνουμε το μπάνιο μας με σαπούνι πριν το βοτανόλουτρο, ώστε να μην χρειαστεί να το χρησιμοποιήσουμε μετά από αυτό. Δεν χρειάζεται καν να ξεβγαλθούμε με νερό, αλλά απλώς να σκουπιστούμε με μία πετσέτα και να επιτρέψουμε στο δέρμα μας να μείνει με τα βότανα κατά την διάρκεια της νύχτας. Εξάλλου το βοτανικό μίγμα βράζεται πριν το προσθέσουμε στο νερό της μπανιέρας. Οσον αφορά το θέμα των παρενεργειών… Ναι, τα βοτανόλουτρα έχουν πολλές ενέργειες παρά της κύριας, εάν δούμε τον όρο κυριολεκτικά… - Είναι πολύ πιθανό με τις μυρωδιές τους να αναζωογονήσουν την όρεξή μας για βόλτες στο δάσος και εκδρομές στη φύση. - Μπορεί να μας γεμίσουν με ενέργεια να κάνουμε πράγματα που ποτέ δεν βρίσκαμε τη δύναμη να ξεκινήσουμε. - Ισως να μας χαλαρώσουν τόσο, ώστε να αρχίσουμε να απολαμβάνουμε πραγματικά αναζωογονητικό ύπνο, καθ’ όλη την διάρκεια της νύχτας. - Θα μας δώσουν έναν νέο τρόπο να παίζουμε με τα παιδιά μας. - Μέσα από την ευεξία που θα μας χαρίσουν, θα αρχίσουμε να αναζητούμε στην μητέρα φύση έναν σύμμαχο σε κάθε πρόβλημα που μας ταλαιπωρεί. - Θ’ ανακαλύψουμε ότι η διάθεσή μας θα βελτιώνεται μέρα με τη μέρα, ιδιαίτερα εάν χρησιμοποιούμε βότανα όπως το Υπερικό (Hypericum Perforatum) και η Βρώμη (Aveena Sativa) που δρουν και ως αντικαταθλιπτικά. Τέλος, τα βοτανόλουτρα πέραν όλων των άλλων, είναι μία μέθοδος συντονισμού μας με την μητέρα φύση, με τις συχνότητες που έχουμε χάσει εγκλωβισμένοι μέσα στους τόνους οικοδομικών υλικών που ζούμε καθημερινά. Είναι ένα χέρι βοηθείας που χρωστάμε στον οργανισμό μας για να μπορέσει να διατηρήσει την φυσική του κατάσταση ύπαρξης, που είναι η υγεία και η ευεξία. Είναι το ξεσκόνισμα της μνήμης της μυρωδιάς του φυσικού μας περιβάλλοντος, της αίσθησης της δράσης του φυτικού βασιλείου στο σώμα μας, που είναι το βασίλειο που μας χαρίζει την αναπνοή και την τροφή μας και συγκρατεί τη ζωή στον πλανήτη. Holistic Life 47

48 Holistic Life

SAFE Α

ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΣΙΩΠΗΜΕΝΑ ΝΕΑ ΥΓΕΙΑΣ & ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

Νέα του τελευταίου διμήνου που μας έκαναν εντύπωση (Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Τα υπνωτικά χάπια αυξάνουν τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου και καρκίνου

υξημένο κίνδυνο θανάτου και καρκίνου συνεπάγεται η συχνή χρήση υπνωτικών χαπιών, σύμφωνα με αμερικανική μελέτη που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο BMJ Open. Ερευνητές, με επικεφαλής τον Δρ Ντ. Κρίπκε του Κέντρου Ύπνου «Viterbi» της Κλινικής Scripps στην Καλιφόρνια, εκτιμούν ότι ο κίνδυνος θανάτου είναι αυξημένος κατά 4,6 φορές για τους τακτικούς χρήστες υπνωτικών χαπιών. «Η μελέτη μας δείχνει ότι τα υπνωτικά χάπια είναι επικίνδυνα για την υγεία και μπορεί να προκαλέσουν θάνατο, αυξάνοντας τις πιθανότητες για καρκίνο, καρδιακές και άλλες παθήσεις», δήλωσε ο Δρ Κρίπκε, ο οποίος, μαζί με τους συνεργάτες του, μελέτησε τις επιπτώσεις οκτώ από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα υπνωτικά χάπια, μεταξύ των οποίων και μερικά που θεωρούνται ασφαλέστερα, επειδή έχουν μικρότερη διάρκεια δράσης σε σχέση με τα παλαιότερα. Τα υπνωτικά περιλάμβαναν βενζοδιαζεπίνες, μη-βενζοδιαζεπίνες, βαρβιτουρικά, ηρεμιστικά κ.α.

Eντοπίστηκε στην Ευρώπη νέος ιός που επηρεάζει βοοειδή, αρνιά και κατσίκες

νας νέος ιός που επηρεάζει αρνιά, κατσίκες και βοοειδή και τους προκαλεί γενετικές δυσμορφίες, εντοπίστηκε πρόσφατα στην Ολλανδία, τη Γερμανία και τη Γαλλία, όπως ανακοίνωσε το ολλανδικό υπουργείο Γεωργίας. “(Ο ιός) εντοπίστηκε σε 76 φάρμες στην Ολλανδία, όπου εκτρέφονται κυρίως αρνιά, αλλά και κατσίκες και βοοειδή”, δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Κοέν Γκέλινκ, εκπρόσωπος του υπουργείου, σύμφωνα με τον οποίο ο ιός έχει επίσης εντοπιστεί στη Γερμανία, το Βέλγιο και τη Βρετανία. Ο ιός Σμάλενμπεργκ, που πήρε το όνομά του από τη γερμανική πόλη όπου εντοπίστηκε για πρώτη φορά το Νοέμβριο του 2011, έχει πλήξει 51 φάρμες στη Γερμανία, κυρίως στη Βόρεια Ρηνανία- Βεστφαλία, σύμφωνα με το ινστιτούτο Φρίντριχ Λέφλερ. Προς το παρόν δεν υπάρχει εμβόλιο για τον ιό αυτό.

Φάρμακο οστεοπόρωσης χορηγείται εξ αποστάσεως με τσιπάκι

ια πρώτη φορά κλινική έρευνα έδειξε ότι είναι δυνατόν να χορηγούνται δόσεις φαρμάκου για την οστεοπόρωση εξ αποστάσεως, χάρη σ’ ένα τσιπάκι που εμφυτεύεται στο σώμα. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η τεχνική αυτή θα μπορούσε να εφαρμοστεί και σε άλλες ασθένειες, όπως ο καρκίνος. Τα πορίσματα της έρευνας δημοσιεύονται στην επιθεώρηση Science Translational Medicine, στο τεύχος της 16ης Φεβρουαρίου. Η κλινική έρευνα έγινε στη Δανία σε επτά γυναίκες που υποφέρουν από οστεοπόρωση. “Οι ασθενείς δεν θα χρειάζεται πλέον να θυμούνται να πάρουν το φάρμακό τους ή να υφίστανται τον πόνο των πολλαπλών ενέσεων που χρειάζονται για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης”, εξηγεί ο Δρ. Ρόμπερτ Φάρα, διευθυντής της εταιρείας MicroCHIPS στη Μασαχουσέτη, βορειοανατολικά των ΗΠΑ, η οποία έφτιαξε αυτό το ηλεκτρονικό τσιπάκι.

Συνθετικό κρέας «θα προσγειωθεί στο πιάτο μας εντός του έτους» Ολλανδοί ερευνητές χρησιμοποίησαν βλαστικά κύτταρα προκειμένου να δημιουργήσουν λωρίδες μυϊκού ιστού ο οποίος αναμένεται σύντομα να οδηγήσει σε… χάμπουργκερ του δοκιμαστικού σωλήνα.

ικολογία από το… εργαστήριο: Στόχος των ερευνητών που εκτιμούν ότι το κρέας εργαστηρίου θα είναι έτοιμο αργότερα μέσα στο έτος είναι να ανακαλύψουν έναν πιο αποτελεσματικό τρόπο παραγωγής κρέατος ο οποίος θα καταργεί την ανάγκη εκτροφής ζώων και όσα αυτή συνεπάγεται τόσο για τα ίδια τα ζώα όσο και για τον πλανήτη. Σε μεγάλο επιστημονικό συνέδριο στο Βανκούβερ του Καναδά ο καθηγητής Μαρκ Ποστ από το Πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ ανέφερε ότι το συνθετικό κρέας θα μπορούσε να μειώσει το αποκαλούμενο «περιβαλλοντικό αποτύπωμα» (δηλαδή τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου) που αφορά τη διαδικασία παραγωγής κρέατος ως και κατά 60%. Για ποιον λόγο όμως χρειάζεται να «ξοδεύεται» τόσος

χρόνος και χρήμα προκειμένου να γεννηθεί «high tech» κρέας, τη στιγμή που οι παραδοσιακές τεχνικές παραγωγής κρέατος μέσω της εκτροφής ζώων έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές εδώ και χιλιάδες χρόνια; Επειδή, όπως υποστηρίζουν οι περισσότεροι επιστήμονες, οι συμβατικές μέθοδοι παραγωγής κρέατος έχουν ουσιαστικώς φθάσει… στα όριά τους. Οι ειδήμονες αναφέρουν ότι η παραγωγή κρέατος θα πρέπει να διπλασιαστεί μέσα στα επόμενα 50 χρόνια ώστε να καλύψει τις ανάγκες του συνεχώς αυξανόμενου παγκόσμιου πληθυσμού. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου όμως η κλιματική αλλαγή, η έλλειψη νερού και η ακόμη εντονότερη αστικοποίηση θα καταστήσουν πιο δύσκολη την παραγωγή τροφής με τις «παραδοσιακές» μεθόδους.

Νέα ωάρια από βλαστικά κύτταρα

Smartphones σε ρόλο…γιατρού!

λθε μάλλον η ώρα να ξαναγραφτούν τα βιβλία της βιολογίας και της αναπαραγωγής, μετά από μια επαναστατική ανακάλυψη-ορόσημο από Αμερικανούς επιστήμονες, η οποία ανοίγει τον δρόμο στις γυναίκες που δυσκολεύονται να αποκτήσουν παιδί, ώστε να αξιοποιήσουν νέες πλέον μεθόδους γονιμότητας και να έχουν μια μακρύτερη αναπαραγωγική ζωή. Οι ερευνητές ανακάλυψαν και ήδη πήραν από τις ωοθήκες έξι γυναικών, ηλικίας 22 έως 33 ετών, βλαστικά κύτταρα που μπόρεσαν στη συνέχεια να παράγουν στο εργαστήριο νέα ωάρια. Το γεγονός αυτό καταρρίπτει το μέχρι τώρα καθιερωμένο δόγμα, που υποστηρίζει εδώ και περίπου 60 χρόνια, ότι οι γυναίκες γεννιούνται έχοντας στις ωοθήκες τους όλα τα ωάρια που θα παράγουν στη διάρκεια της ζωής τους και ότι, δεν είναι δυνατό να ανανεώσουν αυτό το απόθεμα. Τώρα αποδεικνύεται ότι, θα είναι δυνατό οι γυναίκες στο μέλλον να «προικιστούν» με πρόσθετα ωάρια, ίσως και απεριόριστα.

ρωτοποριακή έρευνα από Κορεάτες ερευνητές αποσκοπεί στη χρήση της τεχνολογίας αφής για διαγνώσεις. Οι μακρές «ουρές» στα ιατρεία, με τους ασθενείς να περιμένουν να εξεταστούν από το γιατρό ενδεχομένως στο μέλλον να αποτελούν απλά μνήμες του παρελθόντος, καθώς, εάν ευοδώσουν οι έρευνες Κορεατών επιστημόνων, τα smartphones στο μέλλον θα έχουν αναλάβει και το ρόλο…γιατρού - τουλάχιστον, όσον αφορά το διαγνωστικό κομμάτι. Σύμφωνα με επιστημονική ομάδα του Κορεατικού Προηγμένου Ινστιτούτου Επιστημών Τεχνολογίας (KAIST- Korea Advanced Institute of Science and Technology), η οποία συνέταξε paper το οποίο δημοσιεύτηκε στο γερμανικό επιστημονικό περιοδικό Angewandte Chemie, η τεχνολογία που χρησιμοποιείται στις εικόνες αφής θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τον εντοπισμό βιολογικής/ μοριακής ύλης, κάτι που επί της παρούσης γίνεται με ιατρικά τεστ. Holistic Life 49

Οι μισές διαγνώσεις καρκίνου του μαστού είναι λάθος!

ε περισσότερες από τις μισές γυναίκες που δεν έχουν καρκίνο του στήθους, λέγεται ότι έχουν την ασθένεια, εξαιτίας εσφαλμένης ερμηνείας της συνηθισμένης μαστογραφίας. Γύρω στο 8 τοις εκατό αυτών των γυναικών θα υποστεί μη απαραίτητη βιοψία – που θα προκαλέσει μόνιμες ουλές – πριν ανακαλύψουν ότι δεν υπήρχε καρκίνος έτσι και αλλιώς. Ερευνητές ανακάλυψαν ότι γύρω στο 61 τοις εκατό των γυναικών που εξετάζονται για καρκίνο του μαστού κάθε χρόνο, η μαστογραφία δίνει κατά λάθος θετικό αποτέλεσμα – ανακαλύπτοντας έναν καρκίνο που δεν είναι στην πραγματικότητα εκεί – τουλάχιστον μία φορά για κάθε δέκα χρόνια εξέτασης. Η ερευνητική ομάδα πιστεύει ότι οι προγραμματισμένες μαστογραφίες θα πρέπει να ελαττωθούν σε μία κάθε δύο χρόνια και να ξεκινούν όταν μία γυναίκα φτάνει στην ηλικία των 50. Στις ΗΠΑ, στις γυναίκες συνιστάται να ξεκινούν τις προγραμματισμένες ετήσιες μαστογραφίες όταν φτάνουν την ηλικία των 40. Ακολουθώντας τις νέες οδηγίες, υποστηρίζουν οι ερευνητές του Group Health Research Institute στο Σιάτλ, τα λανθασμένα θετικά αποτελέσματα μπορούν να μειωθούν κατά 42 τοις εκατό. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η μαστογραφία σε ηλικίες κάτω των 59 ετών, ανιχνεύει δύο καρκίνους ανά 10000 ελέγχους σε γυναίκες, αλλά επίσης δίνει 170 ψευδή θετικά αποτελέσματα. Πηγή: Ann Intern Med, 2011; 155Q 481-92

Το τζίντζερ ίσως αποτελεί ισχυρό όπλο κατά του καρκίνου του εντέρου

ο τζίντζερ, το μπαχαρικό από τη ρίζα Zingiber officinale, ίσως βοηθά στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου. Αναστρέφει τη φλεγμονή στο παχύ έντερο, ένα σημείο κλειδί για τον καρκίνο, μόλις μετά από 28 μέρες. Το ρίζωμα το επιτυγχάνει αυτό μπλοκάροντας τα εικοσανοειδή, τα ειδικά σηματοδοτικά μόρια στο κεντρικό νευρικό σύστημα που ελέγχουν τις αντιδράσεις του ανοσοποιητικού στις φλεγμονές. Οι ερευνητές ήταν μάρτυρες μίας σημαντικής μείωσης της φλεγμονής στο παχύ έντερο σε μία ομάδα εθελοντών που λάμβανε 2 γραμμάρια τζίντζερ καθημερινά για 28 ημέρες, σε σύγκριση με μία άλλη ομάδα που στην οποία δινόταν εικονικό φάρμακο (placebo). H ερευνητική ομάδα από το πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν διεξήγαγε τη δοκιμή όταν ανακάλυψε ότι το μπαχαρικό αυτό μείωνε τις επιπτώσεις και τον αριθμό των όγκων σε ποντίκια. Πηγή: Cancer Prev Res, 2011; 4: 1-9

Ο χυμός από καρπούζι αναστρέφει τη σκλήρυνση των αρτηριών

χυμός από καρπούζι αναστρέφει την αρτηριοσκλήρυνση, και αυτό το θετικό αποτέλεσμα μπορεί να είναι ορατό μετά από μόλις οκτώ εβδομάδες. Ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Κεντάκυ έλεγξαν τον χυμό καρπουζιού σε μία ομάδα ποντικιών ενώ σε μία άλλη ομάδα δινόταν καθαρό νερό. Μετά από οκτώ εβδομάδες, τα ποντίκια στα οποία είχε δο50 Holistic Life

θεί χυμός καρπουζιού είχαν λιγότερη μάζα λίπους, που μείωνε και το συνολικό τους σωματικό βάρος, τα επίπεδα της χοληστερίνης τους ήταν επίσης χαμηλότερα και είχαν σημαντική μείωση στις βλάβες στις αρτηρίες. Πηγή: http://uknow.uky.edu/content/watremelonreduces-atherosclerosis-uk-study

Τα παιδιά απορροφούν 10 φορές περισσότερη ακτινοβολία από τα κινητά τηλέφωνα σε σχέση με τους ενήλικες.

α παιδιά που χρησιμοποιούν κινητά τηλέφωνα απορροφούν επικίνδυνα επίπεδα ακτινοβολίας μικροκυμάτων που είναι 10 φορές μεγαλύτερη από την ποσότητα στην οποία εκτίθενται οι ενήλικες χρήστες. Αυτά τα επίπεδα είναι τουλάχιστον διπλάσια από τα επίσημα όρια ασφαλείας. Σε σύγκριση με τους ενήλικες, τα παιδιά απορροφούν διπλάσια ακτινοβολία στους εγκέφαλούς τους, τρεις φορές περισσότερο στην περιοχή του υποθάλαμου και του ιππόκαμπου και δέκα φορές περισσότερη ακτινοβολία στο μυελό των οστών τους. Οι επιστήμονες από το Environmental Health Trust στις ΗΠΑ, που έκαναν την ανακάλυψη, ζητούν πλέον νέες παραμέτρους για τα επίπεδα ασφαλείας της ακτινοβολίας που να βασίζονται στο μέγεθος του σώματος και να λαμβάνουν υπόψη το γεγονός ότι τα παιδιά χρησιμοποιούν κινητά. Όπως αναφέρουν οι ερευνητές, τα παιδιά στις ΗΠΑ απορροφούν επίπεδα ακτινοβολίας που είναι διπλάσια από τα ανώτατα όρια ασφαλείας που έχουν οριστεί από την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Επικοινωνιών. Πηγή: Electromagn Biol Med, 2011

Κοινή νοσοκομειακή θεραπεία μπορεί να προκαλέσει καρδιακές προσβολές

ία συνηθισμένη θεραπεία για καρδιακά προβλήματα και πόνους στο στήθος, η οποία χρησιμοποιείται σε νοσοκομεία εδώ και 144 χρόνια, μπορεί να προκαλέσει καρδιακές προσβολές. Η νιτρογλυκερίνη, το κύριο συστατικό του δυναμίτη, δίνεται συνήθως σε ασθενείς σε νοσοκομεία, οι οποίοι πάσχουν από πόνους στο στήθος (στηθάγχη) από το 1867, και ακόμα, δεν έχει ελεγχθεί ποτέ για την ασφάλειά της. Όταν ερευνητές από το ιατρικό πανεπιστήμιο του Στάνφορντ έκαναν το έλεγχο για την ασφάλεια της νιτρογλυκερίνης, ανακάλυψαν ότι το φάρμακο αύξανε τον κίνδυνο για έμφραγμα, ειδικά όταν δινόταν συνεχώς με ενδοφλέβια έγχυση. Το φάρμακο βλάπτει τον καρδιακό ιστό και καταστρέφει το ένζυμο αλδεΰδη αφυδρογονάση 2 (ALDH2). το οποίο «μαζεύει» τις ελεύθερες ρίζες και προστατεύει την καρδιά από βλάβες όταν περιορίζεται η ροή του αίματος. Γενικά, το φάρμακο διπλασίαζε τον κίνδυνο εμφράγματος όταν δινόταν αδιάκοπα για 16 ώρες σε πειραματόζωα (ένα αποτέλεσμα που τώρα πρέπει να επιβεβαιωθεί και σε ανθρώπους). Πηγή: Sci Transl Med, 2011; 3: 107ra111

Holistic Life 51

SAFE Joanna Evans / WDDTY

Εναλλακτικές λύσεις για το άσθμα Νέα έρευνα δείχνει ότι μια κατηγορία φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για να προλαμβάνουν τον συριγμό και τη δυσκολία στην αναπνοή σε πάσχοντες από άσθμα, μπορεί στην πραγματικότητα να αυξήσει τον κίνδυνο σοβαρών ασθματικών επεισοδίων!

ύμφωνα με μια σημαντική συγκεντρωτική ανάλυση από την Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) που δημοσιεύτηκε τον περασμένο μήνα, η χρήση β-αγωνιστών μακράς δράσης (ή LABAs), συνδέεται με σημαντικά αυξημένη συχνότητα σοβαρών ασθματικών επεισοδίων που μπορούν να οδηγήσουν στο νοσοκομείο ή ακόμα και να απειλήσουν τη ζωή του ασθενή (Pediatrics, 2011; 128: e1147-54). Το FDA μελέτησε τα στοιχεία από περισσότερες από 100 μελέτες στις οποίες συμμετείχαν περίπου 60.000 άτομα όλων των ηλικιών με άσθμα. Διαπίστωσαν ότι εκείνοι που λάμβαναν LABAs είχαν 27% περισσότερες πιθανότητες να νοσηλευθούν, να χρειαστούν διασωλήνωση ή να πεθάνουν εξαιτίας μιας κρίσης άσθματος, σε σύγκριση με ασθενείς που δεν λάμβαναν LABAs. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι ο κίνδυνος ήταν μεγαλύτερος μεταξύ των παιδιών. Τα παιδιά από 4 έως 11 ετών που λάμβαναν β-αγωνιστές μακράς δράσης (LABAs) είχαν 67% περισσότερες πιθανότητες να καταλήξουν στο νοσοκομείο από εκείνα που δεν έπαιρναν LABAs. Αυτό ισοδυναμεί με τρεις επιπλέον περιόδους νοσηλείας για κάθε 100 παιδιά που έπαιρναν τη συγκεκριμένη κατηγορία φαρμάκων σε μια περίοδο ενός έτους. Ωστόσο, οι ερευνητές σημείωσαν ότι οι ασθενείς που λάμβαναν εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, έναν άλλο τύπο φαρμάκου κατά του άσθματος, μαζί με LABA, δεν έδειξαν επιπλέον κίνδυνο νοσηλείας. Στην πραγματικότητα, αυτός ο συνδυασμός θεραπει52 Holistic Life

ών συνιστάται ήδη από το FDA, και απαιτείται από τους παρασκευαστές φαρμάκων να έχουν δηλώσει στις ετικέτες των LABAs ότι το φάρμακο δεν πρέπει να λαμβάνεται χωρίς μακροχρόνια φαρμακευτική αγωγή του άσθματος όπως τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή. Πράγματι, μερικά φάρμακα για το άσθμα, όπως το Advair της Glaxo SmithKline, και το Symbicort της Astra Zeneca, περιέχουν LABA και κορτικοστεροειδή σε ένα προϊόν. Παρ ‘όλα αυτά, η επικεφαλής της μελέτης Δρ Ann McMahon δήλωσε ότι δεν υπάρχουν ακόμα αρκετά δεδομένα που να αποδεικνύουν ότι η λήψη εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών σε συνδυασμό με LABA μπορεί να εξαλείψει πλήρως τους κινδύνους. “Παρά το γεγονός ότι ήμασταν σε θέση να είμαστε κατά κάποιο τρόπο καθησυχασμένοι… ήταν ένα αρκετά μικρό δείγμα για να μην αισθανόμαστε απόλυτα σίγουροι και πρέπει να γίνουν περαιτέρω αναλύσεις”, ανάφερε η McMahon. Ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι προηγούμενη έρευνα που έχει διεξαχθεί στις ΗΠΑ έδειξε ότι η ταυτόχρονη χρήση των εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών δεν προστατεύει επαρκώς έναντι των κινδύνων που συνδέονται με τα LABAs. Σε μια ανάλυση 19 δοκιμών στις οποίες συμμετείχαν σχεδόν 34.000 ασθενείς με άσθμα, οι ερευνητές από το ιατρικό κέντρο Santa Clara στην Καλιφόρνια, και το πανεπιστήμιο Cornell της Νέας Υόρκης, αποκάλυψαν ότι τα LABAs αύξησαν τον κίνδυνο για σοβαρές κρίσεις άσθματος και θανάτων από άσθμα από δύο έως τέσσερις φορές. Επίσης ανέφερε ότι, μετά την αξιολό-

γηση των δοκιμών χωριστά, όπου περισσότερο από το 75% των συμμετεχόντων λάμβαναν εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή σε συνδυασμό με LABAs, “ταυτόχρονα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή δεν προστατεύουν επαρκώς από τις δυσμενείς επιπτώσεις”. Οι ασθενείς είχαν ακόμα δύο φορές αυξημένο κίνδυνο να νοσηλευτούν σε νοσοκομείο εξαιτίας του άσθματος. Σύμφωνα με τους ερευνητές, ο λόγος για τον οποίο τα LABAs μπορεί να επιδεινώσουν σοβαρά τον έλεγχο του άσθματος, είναι επειδή, αν και αυτά τα φάρμακα μπορεί να ανακουφίσουν τα συμπτώματα, η τακτική χρήση τους μπορεί επίσης να προωθήσει βρογχική φλεγμονή και ευαισθησία χωρίς προειδοποίηση. Τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή έχει αποδειχθεί ότι προστατεύουν από τις ανεπιθύμητες ενέργειες που παρατηρούνται με την τακτική χρήση LABA, μειώνοντας τη βρογχική φλεγμονή και τις κρίσεις ς άσθματος, αλλά φαίνεται επίσης ότι είναι λιγότερο αποτελεσματικά με την πάροδο του χρόνου. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και οι ασθενείς που λαμβάνουν ταυτόχρονα LABAs και εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή έχουν σημαντικά αυξημένο κίνδυνο σοβαρών, ίσως ακόμη και απειλητικών για τη ζωή, κρίσεων άσθματος. Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα LABAs όπως η σαλμετερόλη και η φορμοτερόλη “θα μπορούσαν να σχετίζονται με έναν κλινικά σημαντικό αριθμό περιττών εισαγωγών στο νοσοκομείο και τη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και θανάτους, κάθε χρόνο”. Πράγματι, οι συντάκτες της έκθεσης εκτιμούν ότι περίπου οι 4000 από τους 5000 θανάτους από άσθμα

που συμβαίνουν στις ΗΠΑ κάθε χρόνο, στην πραγματικότητα οφείλονται σε αυτά τα φάρμακα, και τώρα το ερώτημα είναι εάν θα πρέπει να είναι ακόμα στην αγορά (Ann Intern Med, 2006; 144: 904-12). Επί του παρόντος, στις προειδοποιήσεις της ετικέτας στα φάρμακα βήτα-2-αγωνιστών (LABAs) επισημαίνεται σαφώς ο αυξημένος κίνδυνος για θανάτους από άσθμα που συνδέεται με τη χρήση τους. Ωστόσο, αυτές οι προειδοποιήσεις δεν φαίνεται να έχουν οδηγήσει σε οποιεσδήποτε αλλαγές στις συνήθειες συνταγογράφησης των γιατρών. Άλλα φάρμακα Δυστυχώς, τα LABAs δεν είναι τα μόνα φάρμακα του άσθματος που συνδέονται με σοβαρές παρενέργειες. Το ενέσιμο φάρμακο αντισώματος, omalizumab (Xolair), έχει βρεθεί ότι αυξάνει τον κίνδυνο αναφυλαξίας (μιας σοβαρής, απειλητικής για τη ζωή, αλλεργικής αντίδρασης) και στο φάρμακο αναγράφεται μία επισήμανση που προειδοποιεί για αυτό. Υπάρχουν επίσης ανησυχίες ότι το φάρμακο μπορεί να προκαλέσει καρκίνο, επινεφριδιακή ανεπάρκεια και σύνδρομο Churg-Strauss, μια σοβαρή κατάσταση που επηρεάζει τα αιμοφόρα αγγεία καθώς και τους πνεύμονες, τα νεύρα και το δέρμα και το οποίο, κατά ειρωνεία της τύχης, μπορεί επίσης να οδηγήσει σε σοβαρό άσθμα. Ακόμα και τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, η συνηθισμένη αγωγή για το άσθμα, δεν είναι τόσο ασφαλή όσο θα μας κάνουν να πιστεύουμε οι φαρμακευτικές εταιρείες. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι ασθενείς που λαμβάνουν αυτά τα φάρμακα έχουν σημαντικά μεγαλύτερο κίνδυνο πνευμονίας και θανάτου από πνευμονία, κίνδυνος που εξαφανίζεται μόλις σταματήσει η χρήση στεροειδών. Άλλες παρενέργειες που σχετίζονται με τα φάρμακα αυτά περιλαμβάνουν χαμηλότερη οστική πυκνότητα, λέπτυνση του δέρματος, καχεκτική ανάπτυξη και αλλαγή του μεταβολισμού του λίπους. Καλύτερη αναπνοή Δεδομένων όλων αυτών των κινδύνων που εμφανίζουν τα φάρμακα για το άσθμα, δεν είναι έκπληξη το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι ασθενείς αναζητούν την συμπληρωματική και εναλλακτική ιατρική, και τα στοιχεία δείχνουν ότι μια ποικιλία από φυσικές μέθοδοι μπορούν να βοηθήσουν (βλ. Πίνακα). Μία από τις πιο δημοφιλείς και ενδιαφέρουσες μεθόδους είναι η τεχνική αναπνοής Buteyko, που αναπτύχθηκε από το ρώσο γιατρό Konstantin Buteyko στη δεκαετία του 1950, αφού παρατήρησε τα μοτίβα αναπνοής από τις εκατοντάδες των νοσηλευόμενων ασθενών. Η τεχνική βασίζεται στη θεωρία του ότι ορισμένες διαταραχές, συμπεριλαμβανομένου του άσθματος, προκαλούνται από υπεραναπνοή, ή υπεραερισμό που μειώνει τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα στο σώμα, και κατά συνέπεια μειώνει το οξυγόνο στους ιστούς. Η τεχνική της αναπνοής που αναπτύχθηκε από τον Buteyko δημιουργήθηκε για να επανεκπαιδεύσει τα μοτίβα αναπνοής του σώματος, να διορθώσει αυτό τον υπεραερισμό και ως εκ τούτου να αντιμετωπίσει τη νόσο. Το κύριο κομμάτι της μεθόδου είναι μια σειρά από ασκήσεις μειωμένης αναπνοής που επικεντρώνονται σε αναπνοή από τη μύτη, κράτημα της αναπνοής και χαλάρωση - που μπορούν να ωφελήσουν ιδιαίτερα ασθενείς με άσθμα, σύμφω-

να με τους υποστηρικτές της μεθόδου. Ο Christopher Drake, ειδικός της μεθόδου Buteyko, θεωρεί ότι περίπου το ένα τρίτο των ασθενών του με άσθμα έχουν θεραπευτεί πλήρως από τα συμπτώματά τους, ενώ άλλο ένα τρίτο έχει παρατηρήσει τεράστια βελτίωση. Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν λίγες δημοσιευμένες επιστημονικές μελέτες σχετικά με τη μέθοδο Buteyko, εκτός των δικών του δοκιμών, όσα δεδομένα έχουν συλλεχθεί -ως επί το πλείστον σε ασθενείς με άσθμα- είναι πολλά υποσχόμενα. Σε μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε στη Νέα Ζηλανδία, η τεχνική αναπνοής Buteyko δοκιμάστηκε έναντι εικονικού φαρμάκου (placebo) σε 38 ασθενείς με άσθμα. Όσοι ήταν στην ομάδα Buteyko μείωσαν τη χρήση των στεροειδών στο μισό και ελάττωσαν τη χρήση των φαρμάκων βήτα-2-αγωνιστών κατά 85 τοις εκατό. Στην ομάδα ελέγχου (που λάμβανε το εικονικό φάρμακο), η χρήση στεροειδών παρέμεινε η ίδια, ενώ η χρήση φαρμάκων βήτα-2-αγωνιστών μειώθηκε μόνο κατά 37 τοις εκατό (ΝΖ Med J, 2003; 116: U710). Σε μια βρετανική μελέτη 90 ασθενών με άσθμα, η μέθοδος Buteyko εξετάστηκε έναντι μιας τεχνικής αναπνοής της γιόγκα και μιας «εικονικής» αναπνευστικής συσκευής. Μετά από έξι μήνες, τα συμπτώματα παρέμειναν αμετάβλητα στην ομάδα αναπνοής γιόγκα και στην ομάδα της αναπνευστικής συσκευής, αλλά μειώθηκαν στην ομάδα Buteyko, η οποία ήταν επίσης σε θέση να μειώσει τη χρήση ενός βρογχοδιασταλτικού από δύο εισπνοές την ημέρα (Thorax, 2003; 58: 674 -9). Σε μια άλλη μελέτη συμμετείχαν 39 ασθενείς με άσθμα που έκαναν χρήση φαρμάκων, οι οποίοι χωρίστηκαν σε μία ομάδα που ασκούσε την τεχνική αναπνοής Buteyko και σε μία ομάδα ελέγχου που παρακολουθούσαν μαθήματα ελέγχου του άσθματος. Μετά από τέσσερις μήνες, η ομάδα του Buteyko έδειξε μειώσεις τόσο στον υπεραερισμό όσο και στη χρήση των φαρμάκων βήτα-2-αγωνιστών. Οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης μια συνεχιζόμενη τάση προς μειωμένη χρήση των εισπνεόμενων στεροειδών και μια καλύτερη ποιότητα ζωής (J Med Αust, 1998; 169: 575-8). Πιο πρόσφατα, η τεχνική Buteyko έχει δοκιμαστεί έναντι γενικών τεχνικών αναπνοής και χαλάρωσης που διδάσκονται από έναν φυσιοθεραπευτή. Αν και οι δύο ομάδες έδειξαν παρόμοια βελτίωση στον έλεγχο του άσθματος, μόνο η ομάδα Buteyko έδειξαν μια σημαντική μείωση της χρήσης εισπνεόμενων στεροειδών (Respir Med, 2008; 102: 726-32). Παρά αυτές τις θετικές διαπιστώσεις, υπάρχει μια έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων προς υποστήριξη των εννοιών πίσω από τη θεωρία Buteyko, και ορισμένοι υποστηρίζουν ότι τα όποια οφέλη οφείλονται απλώς σε αυθυποβολή. Άλλοι επισημαίνουν ότι η μέθοδος μέχρι στιγμής δεν έχει δείξει αλλαγές σε αντικειμενικές μετρήσεις του άσθματος, όπως ο βίαια εκπνεόμενος όγκος αέρα σε ένα δευτερόλεπτο (FEV1), ένα μέτρο που χρησιμοποιείται συνήθως για να εκτιμηθεί η σοβαρότητα του άσθματος (J Med Αust, 1998;169: 573 - 4). Ωστόσο, τουλάχιστον, οι τεχνικές αναπνοής Buteyko φαίνεται να βοηθούν τους ασθενείς με άσθμα να μειώσουν την εξάρτησή τους από τα επικίνδυνα φάρμακα και να ελέγχουν την κατάστασή τους πιο αποτελεσματικά και αυτό από μόνο του είναι πολύ θετικό. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την τεχνική αναπνοής Buteyko: www.learnbuteyko.co.uk.

Άλλες μέθοδοι θεραπείας • Βελονισμός. Μια πρόσφατη μετα-ανάλυση (με συγκεντρωτικά αποτελέσματα) από 22 μελέτες, με πάνω από 3000 περιπτώσεις άσθματος, αναφέρει ότι το συνολικό θετικό ποσοστό του βελονισμού ήταν σημαντικά μεγαλύτερο από τη χρήση τεχνικής ελέγχου (Zhongguo Zhen Jiu, 2010; 30: 787 -92). • Γιόγκα. Μια δοκιμή για το βρογχικό άσθμα σε ασθενείς διαπίστωσε ότι οι ασκήσεις αναπνοής σε συνδυασμό με την καθιερωμένη θεραπεία βελτίωνε σημαντικά την πνευμονική λειτουργία σε σύγκριση με τη θεραπεία ελέγχου (Indian J Physiol Pharmacol, 2009; 53: 169-74). • Βιταμίνες και μέταλλα. Βιταμίνη C. Μια διπλή-τυφλή μελέτη διαπίστωσε ότι τα συμπληρώματα ασκορβικού οξέος (1g την ημέρα για 14 εβδομάδες) μείωσαν τη σοβαρότητα και τη συχνότητα των κρίσεων άσθματος σε ενήλικες από τη Νιγηρία (Trop Geogr Med, 1980; 32: 132-7). Πιο πρόσφατα, Αμερικανοί ερευνητές ανέφεραν ότι 1500mg την ημέρα οφελούν άτομα με άσθμα που σχετίζεται με την άσκηση (Respir Med, 2007; 101: 1770 - 8). Μαγνήσιο. Η χαμηλή πρόσληψη αυτού του μετάλλου έχει συνδεθεί με το άσθμα. Σε μια πρόσφατη μελέτη με άνδρες και γυναίκες με ήπιο έως μέτριο άσθμα, η χρήση συμπληρωμάτων 170mg δύο φορές την ημέρα για έξι μήνες οδήγησε σε μείωση της βρογχικής αντιδραστικότητας καθώς και βελτιώσεις στον έλεγχο του άσθματος και της ποιότητας ζωής (J Asthma, 2010; 47: 83 92). Σελήνιο. Το σελήνιο, ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό, μπορεί να προστατεύει από τις ελεύθερες ρίζες που δημιουργούνται σε περιπτώσεις άσθματος. Μία διπλή-τυφλή μελέτη διαπίστωσε ότι 100mcg την ημέρα σεληνιώδους νατρίου για 14 εβδομάδες οδήγησε έξι από τους 11 ασθενείς σε κλινική βελτίωση, σε

σύγκριση με μόνο έναν από τους 10 ασθενείς που λάμβαναν εικονικό φάρμακο (Allergy, 1993; 48: 30-6). • Το ιχθυέλαιο μπορεί να ωφελεί τους ασθματικούς ασθενείς. Σε μια μελέτη, παιδιά που λάμβαναν 300mg την ημέρα ιχθυελαίων (που παρέχουν 84mg EPA και 36mg DHA) παρουσίασαν σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων του άσθματος. Ωστόσο, τα οφέλη αυτά παρατηρήθηκαν σε νοσοκομείο, όπου η έκθεση σε τρόφιμα και περιβαλλοντικά αλλεργιογόνα, τηρούνταν αυστηρά υπό έλεγχο (Eur J Respir, 2000;16: 861 - 5). Επιπλέον, ο συνδυασμός ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, βιταμίνης C και ψευδάργυρου βρέθηκε πρόσφατα ότι βελτιώνει την πνευμονική λειτουργία και τον έλεγχο του άσθματος σε παιδιά με μέτριο επίμονο άσθμα. Σε αυτή τη μελέτη, αν και κάθε συμπλήρωμα είχε ευεργετικά αποτελέσματα από μόνο του, ο συνδυασμό και των τριών είχε τη μεγαλύτερη επίδραση (Acta Paediatr, 2009; 98: 737-42). • Βότανα, όπως το Amrita Bindu, ένα Αγιουρβεδικό φυτικό σκεύασμα, έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά κατά του άσθματος σε μελέτες. Όταν σε παιδιά με σοβαρό άσθμα δόθηκαν, ανάλογα με την ηλικία τους, 250-500mg Amrita Bindu δύο φορές την ημέρα μετά τα γεύματα, μετά από τρεις μήνες, τα περισσότερα από τα παιδιά ήταν σε θέση να σταματήσουν τα φάρμακα για το άσθμα τους και δεν έπασχαν πλέον από κρίσεις άσθματος (J Ethnopharmacol, 2004; 90: 105 - 14). Ωστόσο, καθώς δεν υπήρχε ομάδα ελέγχου για τη σύγκριση, δεν γνωρίζουμε σε ποιο βαθμό τα αποτελέσματα αυτά μπορούν να οφείλονται σε αυθυποβολή. Άλλα βότανα, που μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση του άσθματος περιλαμβάνουν εκχύλισμα φύλλων κισσού, σκόνη ρίζας πικρόριζας και βάμμα φύλλων Ginkgo. Για περισσότερες πληροφορίες, συμβουλευτείτε έναν ειδικευμένο ιατρό.

Holistic Life 53

SAFE Γράφει ο Mάριος Δημόπουλος Διατροφολόγος Μέλος του American Council of Applied Clinical Nutrition

[ΕΡΕΥΝΑ]: Μαργαρίνες και φυτικές στερόλες: Επικίνδυνες για την υγεία μας;

ρώτε μαργαρίνη; Την προτιμάτε από το βούτυρο πιστεύοντας ότι είναι πιο υγιεινό διατροφικό λίπος; Αποφεύγετε το βούτυρο πιστεύοντας ότι το κορεσμένο λίπος που περιέχει θα μπλοκάρει τις αρτηρίες σας και θα σας προκαλέσει καρδιοπάθεια; Αγοράζετε τα νέα προϊόντα (ποτά, γιαούρτια και μαργαρίνες) με φυτικές στερόλες, γιατί πιστεύετε ότι κάνουν καλό στην καρδιά σας, αφού μειώνουν τη χοληστερίνη; Τι θα λέγατε αν μαθαίνατε ότι η προτίμησή σας στη μαργαρίνη ή στα προϊόντα με φυτικές στερόλες θέτει σε κίνδυνο την υγεία σας; Και ότι το βούτυρο είναι μια πιο υγιεινή επιλογή από τις μαργαρίνες; Ασφαλώς όλα αυτά σας προκαλούν έκπληξη. Και αυτό διότι σας έχουν κάνει να πιστεύετε ότι το βούτυρο είναι ανθυγιεινό και ότι θα πρέπει να το αντικαταστήσετε με τη μαργαρίνη. Και σαν να μην έφθανε αυτό, από τα τέλη της δεκαετίας του ’90, έχει εμφανιστεί στα σουπερμάρκετ σε όλο τον κόσμο μια ποικιλία τροφών που μειώνουν τη χοληστερίνη, σε μορφή ποτών, γιαουρτιού και μαργαρίνης. Τα ενεργά συστατικά σε αυτά τα προϊόντα είναι οι φυτικές στερόλες, οι οποίες λέγεται ότι μειώνουν τη χοληστερίνη στο σώμα μπλοκάροντας την απορρόφηση χοληστερίνης στο έντερο. Οι εταιρείες αυτών των προϊόντων κερδίζουν εκατομμύρια χρήματα κάθε χρόνο από τις πωλήσεις τους, αφού πάρα πολλοί σπεύδουν να τα αγοράσουν, έχοντας ακούσει ότι μειώνουν τη χοληστερίνη. Και αφού μειώνουν τη χοληστερίνη, είναι καλά για την καρδιά. Και όμως, η αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική. Η μαργαρίνη είναι η χειρότερη διατροφική επιλογή που μπορείτε να κάνετε για την υγεία της καρδιά σας και για την γενικότερη υγεία σας. Τα συστατικά που περιέχει μπορούν να προκαλέσουν πλήθος ασθενειών, μεταξύ των οποίων καρδιοπάθεια και καρκίνο. Η μαργαρίνη είναι μια πλαστική τροφή χωρίς κάποια διατροφική αξία. Όσο για τις φυτικές στερόλες, τις οποίες προσθέτουν στις μαργαρίνες, σκεφτείτε καλά πριν τις καταναλώστε ξανά, αφού μελέτες έχουν δείξει ότι προκαλούν αθηροσκλήρωση. Πιθανώς αυτά να τα ακούτε για πρώτη φορά, και είναι φυσικό αυτό, αφού οι εταιρείες μαργαρινών και διατροφικών προϊόντων που μειώνουν τη χοληστερίνη αποσιωπούν ότι τα προϊόντα τους είναι επικίνδυνα για την υγεία. Όπως και οι φαρμακευτικές εταιρείες 54 Holistic Life

στατινών, έτσι και οι εταιρείες αυτών των προϊόντων εκμεταλλεύονται τον φόβο σας για τη χοληστερίνη, τον οποίο φόβο αυτοί σας έχουν προκαλέσει, για να πουλάνε τα προϊόντα τους. Και όμως η χοληστερίνη, όπως αποδεικνύω στο βιβλίο μου «Χοληστερίνη: Ένας σύγχρονος μύθος» (εκδόσεις Etra), είναι μια ουσία ωφέλιμη για τον οργανισμό σας. Τι είναι μαργαρίνη; Οι εταιρείες που παρασκευάζουν μαργαρίνες μάς λένε ότι τα προϊόντα τους είναι υγιεινά εναλλακτικά του βουτύρου. Οι μαργαρίνες παρασκευάζονται από φυτικά έλαια όπως ηλιέλαιο και ελαιοκράμβη. Αυτά τα λάδια παράγονται με μηχανική πίεση των σπόρων. Η επεξεργασία των σπόρων, για να γίνουν λάδι, σημαίνει ότι το τελικό προϊόν έχει θερμανθεί σε υψηλή θερμοκρασία και έχει εκτεθεί σε διάφορα χημικά. Αυτά τα ραφιναρισμένα λάδια χάνουν μεγάλο ποσοστό των συστατικών τους κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας. Αυτό ισχύει όχι μόνο για τα λάδια που γίνονται μαργαρίνες αλλά για όλα τα φυτικά λάδια με εξαίρεση το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. Τα λάδια αυτά περιέχουν μεγάλες ποσότητες ωμέγα 6 λιπαρών οξέων. Όπως θα δούμε, η υπερκατανάλωση ωμέγα 6 λιπαρών οξέων προκαλεί πολλά προβλήματα υγείας. Η αδικαιολόγητη σύνδεση ανάμεσα στα κορεσμένα λίπη και την καρδιοπάθεια παρείχε μια ευκαιρία για τη βιομηχανία τροφών. Επέτρεψε στη βιομηχανία να εμφανιστεί με εναλλακτικά του βουτύρου, τα οποία μπορούσαν να διατεθούν στην αγορά ως μια «πιο υγιεινή επιλογή». Για να γίνει όμως αυτό, έπρεπε να ξεπεραστεί ένα πρόβλημα. Οι τροφές που περιέχουν κορεσμένο λίπος (όπως το βούτυρο) είναι στερεές σε θερμοκρασία δωματίου. Αυτό οφείλεται στη μοριακή δομή τους που τα επιτρέπει να αλείφονται εύκολα. Οι τροφές που περιέχουν περισσότερα ακόρεστα λίπη (όπως τα φυτικά λάδια) είναι σε υγρή μορφή όταν βρίσκονται σε θερμοκρασία δωματίου. Η βιομηχανία τροφών χρειάζεται ένα προϊόν που να είναι και χαμηλό σε κορεσμένο λίπος και στερεό (ή δυνάμενο να αλείφεται) σε θερμοκρασία δωματίου. Στη φύση δεν υπάρχει τέτοιο συστατι-

κό. Μια τροφή που περιέχει περισσότερα ακόρεστα λίπη είναι υγρή σε θερμοκρασία δωματίου. Ως εκ τούτου, η βιομηχανία τροφίμων πρέπει να δημιουργήσει έναν νέο τύπο λίπους. Αυτό το νέο λίπος ονομάζεται υδρογονωμένο λίπος (trans λιπαρό οξύ) και έχει χρησιμοποιηθεί πολύ στην παρασκευή μαργαρινών. Τα υδρογονωμένα λίπη δημιουργούνται με την προσθήκη μορίων υδρογόνου στη χημική δομή των λαδιών κάτω από υψηλή πίεση, σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες και με την παρουσία νικελίου, αλουμινίου και άλλων βαρέων μετάλλων. Μερικοί ειδικοί ανησυχούν ότι κατάλοιπα αυτών των μετάλλων μένουν στα υδρογονωμένα λίπη και καταλήγουν στα σώματα των ανθρώπων που τα τρώνε. Όταν βομβαρδίζουμε υδρογόνο σε ακόρεστο λίπος, δημιουργούμε έναν περίεργο τύπο μορίου που δεν συναντάται στη φύση. Είναι ένα μόριο με ένα άτομο υδρογόνου στην άλλη πλευρά του διπλού δεσμού του άνθρακα. Η φύση κάνει όλους τους διπλούς δεσμούς με υδρογόνο στην ίδια πλευρά, κάτι που είναι γνωστό ως δεσμός cis. Με τη διαδικασία της υδρογόνωσης δημιουργούμε δεσμούς trans. Τα λίπη που περιέχουν δεσμούς trans ονομάζονται trans λιπαρά οξέα ή υδρογονωμένα έλαια. Τα trans λιπαρά οξέα είναι αφύσικα και επικίνδυνα για την υγεία μας. Ακόμα και αν η πρώτη ύλη που χρησιμοποιείται για την παρασκευή της μαργαρίνης (τα φυτικά έλαια) είχε κάποια ομοιότητα με φυσική τροφή πριν υδρογονωθεί, δεν μπορεί να ονομάζεται τώρα φυσική τροφή. Το τελικό προϊόν (αφού θερμανθεί και του προστεθούν υδρογόνα) είναι ξένο στο ανθρώπινο σώμα. Η διαδικασία της μετατροπής των φυτικών λαδιών σε πιο στερεά λίπη είναι επιθυμητή για τη βιομηχανία τροφίμων. Αυτή η διαδικασία κάνει τα φυσιολογικά πολυακόρεστα λιπαρά οξέα να συμπεριφέρονται σαν κορεσμένα λίπη στα φαγητά. Τα trans λιπαρά έχουν μεγαλύτερη διάρκεια. Είναι αφύσικα στερεά σε θερμοκρασία δωματίου και μπορούν να χρησιμοποιούνται ως επάλειψη και μαγειρικό λίπος. Επειδή αυτά μπορούν να παραχθούν τόσο φτηνά και επειδή η προσθήκη τους βοηθά τα συσκευασμένα φαγητά να διαρκούν σχεδόν για πάντα, η βιομηχανία τροφίμων προτιμά να χρησιμοποιεί trans λιπαρά φτιαγμένα από φτηνό σογιέλαιο, καλαμποκέλαιο ή βαμβακέλαιο παρά από πιο ακριβά ζωικά λίπη ή τροπικά έλαια. Οι

πρώτες ύλες λοιπόν είναι φτηνές και το τελικό προϊόν μπορεί να μείνει στα ράφια των supermarkets για πολλούς μήνες προτού χαλάσει. Αντίθετα, το φρέσκο βούτυρο πρέπει να αντικαθίσταται τακτικά. Είναι τώρα γνωστό ότι τα trans λιπαρά που βρίσκονται στις μαργαρίνες είναι πολύ τοξικά για το ανθρώπινο σώμα και θέτουν σημαντικούς κινδύνους υγείας. Από το 2006 οι παρασκευαστές τροφίμων στην Αμερική υποχρεώθηκαν να γράφουν την ποσότητα των trans λιπαρών στα προϊόντα τους. Οι κίνδυνοι των trans λιπαρών Τα trans λιπαρά οξέα προκαλούν καρδιοπάθεια, καρκίνο, προβλήματα με τα οστά, ορμονική ανισορροπία, δερματικές παθήσεις, στειρότητα, δυσκολίες στην εγκυμοσύνη και προβλήματα με τον θηλασμό, καθώς και χαμηλή απόκτηση βάρους και προβλήματα ανάπτυξης στα παιδιά. Αυτά τα λίπη, τα οποία λένε στους ανθρώπους να καταναλώνουν, για να μειώσουν τα επίπεδα της χοληστερίνης, αυξάνουν τη χοληστερίνη και επίσης τον κίνδυνο για καρδιοπάθεια. Για παράδειγμα, η Nurses’ Health Study, μια μακρόχρονη μελέτη 80.000 γυναικών νοσοκόμων που διεξήχθη από ερευνητές στο πανεπιστήμιο του Harvard, ανέφερε ότι η κατανάλωση 30 θερμίδων trans λιπαρών κάθε μέρα αντί 30 θερμίδων από υδατάνθρακες αύξησε τον κίνδυνο για καρδιοπάθεια σε σημαντικό βαθμό. Έχουν δημοσιευθεί μερικές μεγάλες μελέτες που δείχνουν ότι η κατανάλωση trans λιπαρών οξέων θεωρείται παράγοντας κινδύνου για καρδιοπάθεια(1). Προκαλούν φλεγμονή και βλάβη στα ενδοθηλιακά κύτταρα που βρίσκονται μέσα στο τοίχωμα των αρτηριών. Ερευνητές έχουν βρει ότι τα trans λιπαρά είναι επιζήμια στην ικανότητα των αιμοφόρων αγγείων να διαστέλλονται, ένας δείκτης για κίνδυνο καρδιοπάθειας. «Αυτό σημαίνει ότι τα trans λιπαρά οξέα αυξάνουν τον κίνδυνο για καρδιοπάθεια περισσότερο από ό,τι η πρόσληψη κορεσμένων λιπών», συμπέραναν οι επιστήμονες στο πανεπιστήμιο Wageningen στην Ολλανδία. Πρότειναν ότι αν οι τηγανιτές πατάτες μαγειρεύονταν σε κορεσμένο λίπος αντί για υδρογονωμένα φυτικά έλαια, θα ήταν πιο ασφαλείς(2). Είναι ειρωνικό ότι για χρόνια οι παρασκευαστές μαργαρίνης προωθούσαν τα προϊόντα τους ως «υγιεινά για την καρδιά». Τα trans λιπαρά μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο. Η βιοχημικός και διατροφολόγος Mary Enig στη διδακτορική της διατριβή το 1984 έδειξε ότι τα trans λιπαρά παρεμποδίζουν συστήματα ένζυμων στο σώμα που κάνουν τα καρκινογόνα αβλαβή και αυξάνουν τα ένζυμα που κάνουν τα καρκινογόνα πιο τοξικά. Το 2002 το Institute of Medicine του National Academy of Sciences συμπέρανε ότι δεν υπάρχει ασφαλές επίπεδο trans λιπαρών στη διατροφή. Μαργαρίνες με λιγότερα trans λιπαρά; Η γνώση της βλαπτικότητας των trans λιπαρών και η υποχρεωτική καταγραφή της ποσότητάς τους στα προϊόντα, ανάγκασαν τους παρασκευαστές να μειώσουν την ποσότητα των trans λιπαρών στη μαργαρίνη. Οι εταιρείες αυτές δεν υπεισέρχονται σε λεπτομέρειες για το πώς πετυχαίνουν κάτι τέτοιο. Αλλά και πάλι το τελικό προϊόν είναι ξένο για το ανθρώπινο σώμα. Επιπλέον, η πρώτη ύλη των μαργαρινών είναι τα πολυακόρεστα λίπη, τα οποία περιέχουν μεγάλες ποσότητες ωμέγα-6 λιπαρών οξέων και είναι βλαβερά για την υγεία σας. Τι είναι πολυακόρεστα λίπη Τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα έχουν δύο ή περισσότερους διπλούς δεσμούς. Τα δύο πολυακόρεστα λιπαρά οξέα που βρίσκονται πιο συχνά στα φαγητά μας είναι το λινολεϊκό οξύ με δύο διπλούς δεσμούς (που ονομάζεται ωμέγα-6) και λινολενικό οξύ με τρεις διπλούς δεσμούς (που ονομάζεται ωμέγα-3). (Το νούμερο ωμέγα δείχνει τη θέση του πρώτου διπλού δεσμού). Επειδή το σώμα δεν μπορεί να κατασκευάσει αυτά τα λιπαρά οξέα, ονομάζονται «απαραίτητα» και πρέπει να λαμβάνονται από τα φαγητά. Τα πολυακόρεστα λιπαρά δεν πήζουν εύκολα. Παραμένουν υγρά, ακόμα και όταν ψύχονται. Το πρόβλημα δεν είναι με τα ωμέγα-3, αλλά με τα ωμέγα-6. Τα ωμέγα-3 έχουν αντιφλεγμονώδη δράση, ενώ τα ωμέγα-6 προάγουν τη φλεγμονή. Η υπερκατανάλωση ωμέγα-6 λιπαρών οξέων προκαλεί πολλά προβλήματα υγείας. Όταν αυτά τα λίπη υποβάλλονται στη θερμότητα ή στο οξυγόνο, όπως στην έκθλιψη, στην επεξεργασία και στο μαγείρεμα, σχηματίζονται ελεύθερες ρίζες. Είναι αυτές οι ελεύθερες ρίζες, όχι τα κορεσμένα λίπη, που μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο και καρδιοπάθεια. Έτσι τα βιομηχανικά επεξεργασμένα πολυακόρεστα έλαια όπως το καλαμποκέλαιο, το σογιέλαιο και το ηλιέλαιο πρέπει να αποφεύγονται. Από τα λάδια αυτά παρασκευάζονται οι μαργαρίνες. Τα πολυακόρεστα λίπη είναι βλαβερά για την υγεία σας Τα πολυακόρεστα έλαια οξειδώνονται εύκολα και περιέχουν μεγάλες ποσότητες ωμέγα-6 λιπαρών οξέων και έτσι βλάπτουν την υγεία μας. Όταν πάρα πολλά πολυακόρεστα λίπη δίνονται σε πειραματόζωα, τα λευκά αιμοσφαίριά τους βλάπτονται τόσο, ώστε τα ζώα πεθαίνουν πιο εύκολα από μεταδοτικές ασθένειες και καρκίνο. Τα πολυακόρεστα λίπη προκαλούν αθηροσκλήρωση. Μια νέα θεωρία για την αιτία της αθηροσκλήρωσης είναι ότι δεν είναι η φυσιολογική χοληστερίνη αλλά η οξειδωμένη χοληστερίνη που είναι επικίνδυνη. Και οξειδωμένη χοληστερίνη σημαίνει χοληστερίνη που έχει πάθει βλάβη από τις ελεύθερες ρίζες. Αλλά πώς η χοληστερίνη οξειδώνεται; Οι ελεύθερες ρίζες είναι η αιτία της οξείδωσης και πηγή των ελευθέρων ριζών είναι πιο πιθανόν τα πολυακόρεστα φυτικά έλαια. Για παράδειγμα, οι επιστήμονες μπορούν να μειώσουν τις λιπώδεις γραμμώσεις (που αποκαλούνται αθηροσκλήρωση) σε κουνέλια με οικογενειακή υπερχοληστερολαιμία (που Holistic Life 55

ονομάζονται κουνέλια Watanable) με το φάρμακο probucol, το οποίο στα κουνέλια δεν μειώνει τη χοληστερίνη του αίματος(3). Η εξήγηση μπορεί να είναι ότι το probucol, όπως η βιταμίνη E, είναι ένα αντιοξειδωτικό που εμποδίζει τις επιθέσεις των ελευθέρων ριζών. Από την άλλη η μείωση της χοληστερίνης στα Watanable κουνέλια δεν μειώνει τις λιπώδεις γραμμώσεις. Αν τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα προάγουν την οξείδωση της χοληστερίνης και συνεπώς την αθηροσκλήρωση, πρέπει να αποφεύγουμε να τρώμε πολλά από αυτά. Αλλά οι υποστηρικτές της σύνδεσης της καρδιοπάθειας με τη διατροφή επιμένουν ότι είναι σημαντικότερο να μειώσουμε τη χοληστερίνη αποφεύγοντας το κορεσμένο λίπος και συνεχίζουν να συνιστούν τα πολυακόρεστα ως υποκατάστατο. Τα κορεσμένα λίπη δεν μπορούν να βρεθούν σε μεγάλη ποσότητα στην αθηρωματική πλάκα(4). Αυτό σημαίνει ότι η κατανάλωση κορεσμένου λίπους δεν προκαλεί καρδιοπάθεια. Αντίθετα, τα λιπαρά οξέα που βρίσκονται στην αρτηριακή πλάκα είναι κυρίως ακόρεστα (74%), από τα οποία 41% είναι πολυακόρεστα. Άρα τα πολυακόρεστα λίπη είναι αυτά που προκαλούν καρδιοπάθεια. Η κατανάλωση λοιπόν μαργαρίνης μπορεί να προκαλέσει καρδιοπάθεια, διότι η μαργαρίνη είναι πλούσια πηγή πολυακόρεστων λιπών. Γιατί πρέπει να αποφεύγετε τη μαργαρίνη Εκτός από τα trans λιπαρά οξέα και τα ωμέγα-6 λιπαρά οξέα, υπάρχουν πάρα πολλά ανθυγιεινά συστατικά στη μαργαρίνη: - Ελεύθερες ρίζες: Οι ελεύθερες ρίζες είναι αποτέλεσμα της βιομηχανικής επεξεργασίας των φυτικών ελαίων σε υψηλές θερμοκρασίες. Οι ελεύθερες ρίζες προκαλούν πολυάριθμα προβλήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένης της καρδιοπάθειας και του καρκίνου. - Συνθετικές βιταμίνες: Συνθετική βιταμίνη Α και άλλες βιταμίνες προστίθενται στη μαργαρίνη. - Συντηρητικά: Πολυάριθμα πρόσθετα αμφιβόλου ασφάλειας προστίθενται στις μαργαρίνες. - Λευκαντικά και χρωστικές: Το φυσικό χρώμα των μερικώς υδρογονωμένων φυτικών ελαίων είναι γκρι, έτσι οι παρασκευαστές τα λευκαίνουν. Έπειτα προστίθεται στη μαργαρίνη κίτρινο χρώμα. - Τεχνητά αρώματα: Αυτά καλύπτουν την απαίσια γεύση και μυρωδιά των μερικώς υδρογονωμένων ελαίων και παρέχουν μια ψεύτικη γεύση βουτύρου. - Μονο- και δι-γλυκερίδια: Αυτά περιέχουν trans λιπαρά οξέα που οι παρασκευαστές δεν έχουν στη λίστα των ετικετών των προϊόντων τους. Αυτά χρησιμοποιούνται σε υψηλές ποσότητες στις «χαμηλές σε trans λιπαρά» μαργαρίνες. - Πρωτεΐνη σόγιας: Αυτή η πολύ επεξεργασμένη σκόνη προστίθεται στις «χαμηλές σε trans λιπαρά» μαργαρίνες, για να τις κάνει στερεές. Η σκόνη σόγιας μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργία του θυρεοειδούς, πεπτικές διαταραχές και άλλα προβλήματα υγείας. - Στερόλες: Οι στερόλες προστίθενται στις μαργαρίνες, για να τις δώσουν ιδιότητες μείωσης της χοληστερίνης. Αυτά τα συστατικά δρουν σαν οιστρογόνα και μπορούν να προκαλέσουν ενδοκρινικά προβλήματα. Πριν την εμφάνιση και την τεράστια αύξηση της χρήσης των μαργαρινών (και άλλων υδρογονωμένων λιπών) τα ποσοστά θανάτων στις ΗΠΑ από καρδιοπάθεια και καρκίνο ήταν μόνο 3%, η παχυσαρκία ήταν μόνο 5% και ο διαβήτης ήταν ανύπαρκτος. Η μαργαρίνη παίζει έναν σημαντικό ρόλο στη χειροτέρευση της υγείας μας, διότι είναι αφύσικη – τα σώματά μας δεν είναι σχεδιασμένα να την καταναλώνουν. Η μαργαρίνη είναι «πλαστική τροφή». Η μοριακή δομή της μαργαρίνης μοιάζει με αυτήν ενός πλαστικού, αφού απέχει ένα μόριο από το να είναι ένα πλαστικό! Η μαργαρίνη δεν είναι αληθινή τροφή: αν αφήσετε τη μαργαρίνη έξω από το ψυγείο για μερικές ημέρες, θα παρατηρήσετε ότι κανένα έντομο δεν θα την πλησιάσει και ότι δεν θα χαλάσει ή θα μυρίζει διαφορετικά. Αυτό συμβαίνει, διότι δεν έχει διατροφική 56 Holistic Life

αξία. Τίποτα δεν αναπτύσσεται σε αυτήν, ούτε αυτοί οι μικροοργανισμοί δεν θα μπορέσουν να αναπτυχθούν. Γιατί; Διότι η μαργαρίνη είναι σχεδόν ένα πλαστικό. Φυτικές στερόλες Οι φυτικές στερόλες είναι συστατικά που είναι παρόμοια με τη χοληστερίνη. Βρίσκονται σε φυτά και μπορούν να θεωρηθούν ως το φυτικό ισοδύναμο της χοληστερίνης. Και τα φυτά και οι άνθρωποι χρειάζονται στερόλες για τις μεμβράνες κάθε κυττάρου. Τα φυτά χρησιμοποιούν στερόλες γι’ αυτό τον σκοπό, ενώ οι άνθρωποι χρειάζονται χοληστερίνη. Οι φυτικές στερόλες είναι συστατικά των μεμβρανών των φυτών. Βρίσκονται φυσιολογικά σε μικρές ποσότητες σε πολλές φυτικές τροφές όπως όσπρια, λαχανικά, σπόρους και ξηρούς καρπούς, αλλά είναι δύσκολο να λάβουμε υψηλές δόσεις στερολών τρώγοντας αυτές τις τροφές. Για να είναι ευκολότερο να επιτευχθούν αποτελεσματικές δόσεις στερολών, οι παρασκευαστές έχουν δημιουργήσει τροφές ενισχυμένες με φυτικές στερόλες. Οι στερόλες προστίθενται πιο εύκολα σε τροφές με υψηλότερο περιεχόμενο λίπους, όπως μαργαρίνες, αλλά μπορούν επίσης να βρεθούν σε χαμηλά σε λίπη ή χωρίς λίπη προϊόντα, όπως χυμό πορτοκαλιού, γάλα και γιαούρτι.

Κανείς δεν ξέρει σίγουρα πώς οι φυτικές στερόλες μειώνουν τα επίπεδα της χοληστερίνης, αλλά θεωρείται ότι, όταν μπαίνουν στο πεπτικό σύστημα, ανταγωνίζονται με τη χοληστερίνη για χώρο στον εντερικό σωλήνα. Οι φυτικές στερόλες μπορούν να εμποδίζουν αποτελεσματικά την απορρόφηση μέρους της χοληστερίνης. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα μικρή μείωση των επιπέδων της LDL στο αίμα. Οι περισσότεροι άνθρωποι καταναλώνουν μικρή ποσότητα φυτικών στερολών με τη φυσιολογική τους διατροφή. Για παράδειγμα, υπολογίζεται ότι οι Βρετανοί καταναλώνουν 0,25 γραμμάρια στερολών την ημέρα(5). Για να επιτυγχάνεται όμως κάποια επίδραση στα επίπεδα της LDL, είναι απαραίτητο να καταναλώνονται γύρω στα 2 γραμμάρια φυτικών στερολών την ημέρα. Αυτό αντιστοιχεί με την ποσότητα φυτικών στερολών που βρίσκονται σε 150 μήλα ή 425 ντομάτες. Τα προϊόντα που περιέχουν φυτικές στερόλες έχουν επεξεργαστεί έτσι ώστε να μπορούν να καταναλώνονται εύκολα 2 γραμμάρια φυτικών στερολών με φυσιολογική καθημερινή χρήση, όπως επάλειψη στο ψωμί. Αυτό το επίπεδο κατανάλωσης φυτικών στερολών δεν είναι φυσιολογικό για το ανθρώπινο σώμα. Οι παρασκευαστές των μαργαρινών που περιέχουν φυτικές στερόλες ισχυρίζονται ότι τα προϊόντα τους μειώνουν τα επίπεδα της LDL κατά 10-15%. Αν και οι δοκιμές που έγιναν για αυτά τα προϊόντα περιέλαβαν μικρό αριθμό ανθρώπων, υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι αυτές οι μειώσεις είναι εφικτές. Αυτές οι μειώσεις αποτελούν μείωση της LDL της τάξεως των 15,5mg/dl. Το αν όμως αυτό μεταφράζεται σε πραγ-

ματικό όφελος, δηλαδή αν η μείωση της LDL προλαμβάνει την καρδιοπάθεια, είναι άλλο θέμα. Οι παρασκευαστές αυτών των τροφών που μειώνουν τη χοληστερίνη επωφελούνται από την άποψη ότι η μείωση των επιπέδων της LDL είναι ευεργετική και ότι με κάποιο τρόπο θα οδηγήσει σε βελτίωση στην υγεία. Αν και υπάρχουν κάποιες αποδείξεις ότι αυτά τα προϊόντα μπορούν να μειώσουν λίγο την LDL, δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι κάποιος πραγματικά θα ευεργετηθεί από την κατανάλωσή τους. Όπως έχω αποδείξει στο βιβλίο μου, η μείωση της LDL δεν προλαμβάνει την καρδιοπάθεια και η χοληστερίνη είναι ευεργετική για την υγεία μας. Κάποιες μαργαρίνες γράφουν στη συσκευασία τους ότι δεν συνιστάται να καταναλώνονται περισσότερα από 3 γραμμάρια του προϊόντος την ημέρα. Αυτή είναι η μέγιστη ημερήσια πρόσληψη που προτάθηκε σε μια αναφορά που δημοσίευσε η European Commission Scientific Committee on Food. Αυτό το μέγιστο επίπεδο κατανάλωσης θεωρήθηκε σωστό λόγω της πιθανότητας ότι υψηλές προσλήψεις μπορούν να επιφέρουν παρενέργειες. Οι παρασκευαστές λένε ότι διάφορες μελέτες έχουν βρει ότι τα προϊόντα τους είναι ασφαλή, αλλά αυτές οι μελέτες περιέλαβαν μικρό αριθμό ανθρώπων. Μια μελέτη βρήκε ότι η συχνότητα των γαστρεντερικών παραπόνων αυξήθηκε, όταν αυξήθηκε η δόση. Αλλά μόνο 21 άνθρωποι συμπεριλήφθηκαν σε κάθε ομάδα, έτσι είναι αδύνατο να εξαχθούν σημαντικά συμπεράσματα(6). Παρ’ όλα αυτά, οι φυτικές στερόλες έχουν μακρόχρονες αρνητικές επιδράσεις. Συγκεκριμένα προκαλούν αθηροσκλήρωση και στένωση αορτικής βαλβίδας. Ο Dr. Plat και οι συνάδελφοί του στο τμήμα Ανθρώπινης Βιολογίας του πανεπιστημίου Maastricht στην Ολλανδία βρήκαν ότι οι φυτικές στερόλες είναι περισσότερο υπεύθυνες από τη χοληστερίνη για την πρόκληση αθηροσκλήρωσης(7). Παρ’ ότι οι φυτικές στερόλες μειώνουν τη χοληστερίνη, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό Atherosclerosis το 2006, ανέφερε ότι η πλάκα σε μερικούς ασθενείς με αθηροσκλήρωση αποτελείτο από στερόλες. Με άλλα λόγια, οι φυτικές στερόλες μπορούν να συμβάλλουν σε αθηροσκλήρωση(8). Στην πραγματικότητα, η χοληστερίνη των τροφών δεν αποτελεί αιτία αθηροσκλήρωσης. Οι φυτικές όμως στερόλες, όπως αποδεικνύεται από τις προαναφεθείσες μελέτες αποτελούν αιτία αθηροσκλήρωσης. Μια φιλανδική μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2008 έδειξε ότι οι φυτικές στερόλες συσσωρεύονται στην αορτική βαλβίδα, μειώνοντας τη ροή του αίματος και αυξάνοντας τον κίνδυνο για στένωση αορτικής βαλβίδας(9). Επειδή οι φυτικές στερόλες έχουν βρεθεί ότι μειώνουν τα επίπεδα της ολικής χοληστερίνης και της LDL, η FDA (η Διοίκηση Τροφίμων και Φαρμάκων της Αμερικής) ενέκρινε τις ετικέτες τροφίμων που περιέχουν φυτικές στερόλες να αναγράφουν ότι τα συστατικά τους μπορούν να μειώνουν τον κίνδυνο για καρδιαγγειακή ασθένεια. Το National Institutes of Health υποστηρίζει την κατανάλωση φυτικών στανολών/στερολών σαν μια πρώτης γραμμής θεραπεία για τη μείωση της LDL. (Οι φυτικές στανόλες και στερόλες είναι φυτοστερόλες και είναι χημικά παρόμοιες, αλλά οι στανόλες είναι σπάνιες, αποτελώντας το 10% των διατροφικών φυτοστερολών.) Το Adult Treatment Panel του National Heart, Lung and Blood Institute υποδεικνύει ότι το 30% με 40% της μείωσης της LDL μπορεί να επιτευχθεί συνδυάζοντας στατίνες με φυτικές στανόλες/στερόλες. Είναι πολύ περίεργο γιατί αυτοί οι οργανισμοί προτείνουν την κατανάλωση φυτικών στερολών για την πρόληψη της καρδιοπάθειας, όταν υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι οι φυτικές στερόλες προκαλούν αθηροσκλήρωση. Οι φυτικές στερόλες μειώνουν την απορρόφηση των λιποδιαλυτών συστατικών, όπως βιταμίνη Α, βιταμίνη D, βήτα-καροτίνη, λυκοπένιο, λουτεΐνη, συνένζυμο Q10, βιταμίνη Κ και ακόμα απαραίτητα λιπαρά οξέα(10, 11) . Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι η απορρόφηση

των καροτενίων μειώνεται 25%. Μερικές μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι η βιταμίνη Ε μειώνεται 8%(5). Βούτυρο αντί για μαργαρίνη Το βούτυρο είναι προτιμότερο από τη μαργαρίνη. Το βούτυρο είναι μια τέλεια τροφή. Αυτό μπορεί να σας προκαλεί έκπληξη μετά από τόση δυσφήμιση του βουτύρου και προπαγάνδα υπέρ της μαργαρίνης. Οι άνθρωποι αποφεύγουν το βούτυρο, διότι περιέχει κορεσμένα λίπη. Οι ιθύνοντες υγείας έχουν πείσει τον κόσμο ότι τα κορεσμένα λίπη είναι επιβλαβή για την υγεία και ότι προκαλούν καρδιοπάθεια. Στο βιβλίο μου αποδεικνύω ότι τα κορεσμένα λίπη είναι ωφέλιμα για την υγεία μας. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Clinical Nutrition το 2010 έδειξε ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι τα κορεσμένα λίπη συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο για καρδιοπάθεια και εγκεφαλικό(12). Αντίθετα, υπάρχει μελέτη που δείχνει ότι το βούτυρο προστατεύει από την καρδιοπάθεια. Μια επιθεώρηση έδειξε ότι οι άνδρες που έτρωγαν βούτυρο διέτρεχαν τον μισό κίνδυνο για ανάπτυξη καρδιοπάθειας σε σύγκριση με αυτούς που χρησιμοποιούσαν μαργαρίνη(13). Το βούτυρο είναι υγιεινή τροφή για τους ακόλουθους λόγους: - Είναι πλούσια πηγή βιταμίνης Α. Περιέχει επίσης και τις άλλες λιποδιαλυτές βιταμίνες (D, Ε και Κ2). - Είναι πλούσιο σε σημαντικά μέταλλα και ιχνοστοιχεία, συμπεριλαμβανομένου του μαγγανίου, του χρωμίου, του ψευδαργύρου, του χαλκού, και του σεληνίου (ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό). Το βούτυρο είναι επίσης άριστη πηγή ιωδίου. - Παρέχει σημαντικές ποσότητες λιπαρών οξέων βραχείας και μεσαίας αλυσίδας, που υποστηρίζουν την ανοσοποιητική λειτουργία, ενισχύουν τον μεταβολισμό και έχουν αντιμικροβιακές ιδιότητες. Συγκεκριμένα καταπολεμούν παθογόνους μικροοργανισμούς στο εντερικό σωλήνα. Το βούτυρο παρέχει επίσης την ιδανική ισορροπία ωμέγα 3 και ωμέγα 6 λιπαρών οξέων. Το αραχιδονικό οξύ στο βούτυρο είναι σημαντικό για την εγκεφαλική λειτουργία, την υγεία του δέρματος και την ισορροπία των προσταγλανδινών. - Περιέχει συζευγμένο λινολεϊκό οξύ (CLA). Όταν το βούτυρο προέρχεται από αγελάδες που τρέφονται με γρασίδι, περιέχει υψηλά επίπεδα CLA, ενός συστατικού που μας προστατεύει από τον καρκίνο και βοηθά το σώμα να παρασκευάζει μύες αντί να αποθηκεύει λίπος. - Περιέχει γλυκοσπινγκολιπίδες. Αυτές είναι μια ειδική κατηγορία λιπαρών οξέων που προστατεύουν από τις γαστρεντερικές μολύνσεις, ιδιαίτερα σε πολύ νέους και ηλικιωμένους. Τα παιδιά που πίνουν γάλα χαμηλό σε λιπαρά έχουν υψηλότερα ποσοστά διάρροιας από ό,τι τα παιδιά που πίνουν πλήρες γάλα. - Περιέχει χοληστερίνη. Παρά την όλη παραπληροφόρηση κατά της χοληστερίνης, η χοληστερίνη είναι μια ουσία απαραίτητη για τον οργανισμό μας. Χρειάζεται για τη διατήρηση της εντερικής υγείας και για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος των νέων. Η κατανάλωση βουτύρου μας προστατεύει από πολλές ασθένειες, όπως καρδιοπάθεια, καρκίνο, οστεοπόρωση, άσθμα, παχυσαρκία, γαστρεντερικές μολύνσεις και βρογχοκήλη. Επίλογος Η χοληστερίνη δεν προκαλεί αθηροσκλήρωση. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι οι μαργαρίνες και άλλα προϊόντα που περιέχουν φυτικές στερόλες προκαλούν αθηροσκλήρωση, παρά το ότι μειώνουν τη χοληστερίνη. Οι εταιρείες παρασκευής μαργαρινών και φυτικών στερολών μας έχουν κάνει να πιστέψουμε ότι τα προϊόντα τους είναι ωφέλιμα για την υγεία μας και για την καρδιά μας. Έτσι εγκαταλείπουμε το βούτυρο με το οποίο έχουν τραφεί γενιές και γενιές και προτιμάμε τις μαργαρίνη, παρά το γεγονός ότι η μαργαρίνη είναι μια πλαστική τροφή χωρίς καμία διατροφική αξία. Οι άνθρωποι όμως θα ωφελούσαν πολύ περισσότερο την υγεία τους, αν εγκατέλειπαν τη μαργαρίνη και στη θέση του κατανάλωναν το αγνό και γεμάτο βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία βούτυρο. Βιβλιογραφικές αναφορές

1. Mensink R.P., Katan M.B., Effect of dietary trans fatty acids on high-density and low-density lipoprotein cholesterol levels in healthy subjects, N. Engl. J. Med., 323, 439-445, 1990 2. Atherosclerosis, Thrombosis and Vascular Biology, July 2001 3. Carew TE., Schwenke DC., Steinberg D., Antiatherogenic effect of probucol unrelated to its hypocholesterolemic effect, Proceedings of the National Academy of Science USA 84, 7725-7729, 1987 4. Lancet, 344, 1195-96, 1994 5. Law M., Plant sterol and stanol margarines and health, British Medical Journal, 320, 861-864, 2000 6. Davidson M.H., et al., Safety and tolerability of esterified phytosterols administered in reduced-fat spread and salad dressing to healthy adult men and women, Journal of the American College of Nutrition, 20, 2001 7. Plat J., et al., Oxidized plant sterols in human serum and lipid infusions as measured by combined gas-liquid chromatography-mass spectrometry, J. Lipid Res., 42, 2030-2038, 2001 8. Patel M.D., Thompson P.D., Phytosterols and vascular disease, Atherosclerosis, 186, 1, 12-19, May 2006 9. Helske S., Miettinen T., Gylling H., Mayranpaa M., Lommi J., Turto H., Werkkala K., Kupari M., Kovanen P.T., Accumulation of cholesterol precursors and plant sterols in human aortic valves, J. Lipid Res., 49, 7, 1511-8, Jul. 2008 10. Clifton P.M., Noakes M., Sullivan D., Erichsen N., Ross D., Annison G., Fassoulakis A., Cehun M., Nestel P., Cholesterol-lowering effects of plant sterol esters differ in milk, yoghurt, bread and cereal, Eur. J. Clin. Nutr., 58, 3, 503-9, Mar. 2004 11. Richelle M., Enslen M., Hager C., Groux M., Tavazzi I., Godin J.P., Berger A., Metairon S., Quaile S., Piguet-Welsch C., Sagalowicz L., Green H., Fay L.B., Both free and esterified plant sterols reduce cholesterol absorption and bioavailability of beta-carotene and alpha-tocopherol in normocholesterolemic humans, Am. J. Clin. Nutr., 80, 1, 171-7, Jul. 2004 12. Siri-Tarino P.W., Sun Q., Hu F.B., Krauss R.M., Meta-analysis of prospective cohort studies evaluating the association of saturated fat with cardiovascular disease, Am. J. Clin. Nutr., 91, 3, 535-46, Mar. 2010 13. Nutrition Week, 22-3-91, 21, 12 14. Erasmus U., Fats that heal, fats that kill, 1993 15. Enig M., Know your fats, 2000 16. Δημόπουλος Μ., Χοληστερίνη: Ένας σύγχρονος μύθος, 2011

Holistic Life 57

ΑΓΓΕΛΙΚΑ ΕΛΟΒΑΡΗ ΑΕ: τηλ. 2310 856233

Κανέλα για τον Διαβήτη Diabecinn Extra- Η ασφαλής λύση!

Οι κάψουλες κανέλας DIABECINN EXTRA περιέχουν ένα ειδικό εκχύλισμα κανέλας υδατικής βάσης (ΖΝ112) που προσφέρει καλή απορρόφηση από τον οργανισμό ελαχιστοποιώντας την πιθανότητα εμφάνισης αλλεργικών αντιδράσεων. Η δράση της κανέλας έχει αποδειχτεί ιδιαίτερα αποτελεσματική για τους διαβητικούς αλλά και όσους εμφανίζουν συμπτώματα του Μεταβολικού συνδρόμου (πχ. παχυσαρκία, υψηλή αρτηριακή πίεση, υψηλό επίπεδο χοληστερίνης, σακχαρώδη διαβήτη κ.α.). Περιέχει πρόσθετα αντιοξειδωτικά ( Βιτ. C και Ε), τις βιταμίνες Β3 και Β6 που ενισχύουν την ενέργεια του οργανισμού και έχουν θετική επίδραση στην χοληστερόλη και ηλεκτρολύτες που βοηθούν να ξεπεραστεί το οξειδωτικό στρες και οι θρεπτικές ανεπάρκειες που σχετίζονται με τον διαβήτη. Κατάλληλο για δίαιτα διαβητικών τύπου 2. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί παράλληλα με την συνήθη φαρμακευτική αγωγή για τον διαβήτη τύπου 2.

Φυσικός και βιολογικός βασιλικός πολτός Ελοβάρη Οι ευεργετικές ιδιότητες του βασιλικού πολτού είναι αναρίθμητες και πλέον ευρέως γνωστές: 1. Είναι η πλουσιότερη υγιεινή τροφή της φύσης. Επιδρά θετικά στο μεταβολισμό, στην ανάπτυξη και τη μακροζωία. 2. Καταπολεμά την αδυναμία, αυξάνει τις σωματικές και πνευματικές δυνάμεις. 3. Ιδανικό τονωτικό ρόφημα για περιπτώσεις φυσικής και πνευματικής κόπωσης. 4. Ενισχύει την άμυνα του οργανισμού. 5. Δίνει με τον πιο αγνό τρόπο λύση στα προβλήματα που δημιουργούν οι εξαντλητικοί ρυθμοί στον σύγχρονο άνθρωπο. 6. Επιδρά θετικά σε σεξουαλικές και ψυχικές διαταραχές, αϋπνίες, ρύθμιση μεταβολισμού κλπ. Έχει υποστεί όλους τους απαραίτητους ποιοτικούς ελέγχους και απευθύνεται σε παιδιά, ενήλικες, ηλικιωμένους και αθλητές παρέχοντας στον οργανισμό μοναδική δύναμη, τόνωση και ενέργεια.

NATURAL PLUS: τηλ. 210 6134604, 2310 430035-www.naturesplus.com

Y CRAMP: Φυσική ανακούφιση από τις κράμπες και τους πόνους περιόδου Απαλλαγείτε φυσικά από πόνους, κράμπες, ναυτία και άλλα επώδυνα συμπτώματα του έμμηνου κύκλου που σας ταλαιπωρούν πριν ή κατά τη διάρκεια της περιόδου. Το Y CRAMP της Nature’s Plus συνδυάζει επιλεγμένα βότανα και φυσικά συστατικά (μέταλλα, αντιοξειδωτικά, ωφέλιμα λιπαρά οξέα, ισοφλαβόνες σόγιας κ.ά.) που εξισορροπούν τις γυναικείες ορμόνες, βελτιώνουν τη λειτουργία της μήτρας και των ωοθηκών, ανακουφίζουν από τους μυϊκούς σπασμούς, μειώνουν την κατακράτηση υγρών, δυναμώνουν το νευρικό και πεπτικό σύστημα και βελτιώνουν την ψυχική διάθεση. Τα συστατικά του τονώνουν ολόκληρο τον οργανισμό και σας βοηθούν να ανακτήσετε την εσωτερική σας ισορροπία και ζωντάνια, ώστε να νιώθετε άνετη και να ανταποκρίνεστε επιτυχώς στις καθημερινές δραστηριότητες, ακόμα και τις δύσκολες μέρες του μήνα.

Χάστε τώρα τα περιττά κιλά, σωστά και υγιεινά!

BOTANICA: τηλ. 2310238224, 2610220427

Balanced Iron Complex Σύμπλεγμα σιδήρου

Ανθοϊάματα του Dr Edward Bach

Ο σίδηρος παίζει πρωταρχικό ρόλο στην παραγωγή αιμογλοβίνης στο εσωτερικό των ερυθρών αιμοσφαιρίων, για τη μεταφορά του οξυγόνου στους πνεύμονες. Επίσης συμβάλλει στη σύνθεση σημαντικών ενζύμων γαι την παραγωγή ενέργειας και το μεταβολισμό, συμπεριλαμβανομένης της σύνθεσης του DNA. Συστατικά: Σίδηρος, Bisglycinate, Φυλιλικό οξύ, Βιταμίνη Β12, Βιταμίνη C.

H εταιρία Healing Herbs κατασκευάζει ανθοϊάματα με τα υψηλότερα πρότυπα και σύμφωνα με τις αρχικές κατευθύνσεις του Dr E. Bach. Η συλλογή της παραγωγής των ανθοϊαμάτων γίνεται στην επαρχία Herefordshire, που πληροί όλες τις προϋποθέσεις φυσικού περιβάλλοντος και κλίματος για την παρασκευή ανθοϊαμάτων σύμφωνα με τις οδηγίες και το πνεύμα του Dr E. Bach.

ASTRA MEDICAL HELLAS SUPERFOODS: τηλ. 2102527584

Χλωρέλλα

H Chlorella βοήθα στη μείωση λιπιδίων αίματος και αρτηριακής πίεσης, στην επούλωση των πληγών και την ενίσχυση του ανοσοποιητικού. Συγκαταλέγεται και η ενίσχυση της μνήμης, όπως βρέθηκε πρόσφατα.Υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις για την ευεργετική δράσης της Chlorella στη μνήμη και την προστασία αυτής από την έκπτωση λόγω ηλικίας. Η πρόσληψη ελαίου Chlorella, εμπλουτισμένου με DHA, ενισχύει αποτελεσματικά τη λειτουργική μνήμη. Επιπλέον, η δίαιτα με Chlorella φάνηκε ότι μπορεί να μειώσει το οξειδωτικό στρες στον εγκέφαλο και να περιορίσει σημαντικά τη μείωσης της γνωστικής ικανότητας, λόγω ηλικίας.

DΟUNI Health Products: τηλ. 210 9941451

Beta Carotene - 15mg plus Carrot Powder Το συμπλήρωμα διατροφής Beta Carotene είναι ιδανικό για όσους θέλουν προστασία των κύτταρων από οξειδωτικές βλάβες που προκαλούνται από τοξίνες και από το περιβάλλον. Επιπλέον, η βήτα καροτίνη είναι πηγή βιταμίνης A, απαραίτητη για τη φυσιολογική δραστηριότητα των κυττάρων, την όραση, υγιές δέρμα και υγιές ανοσοποιητικό. - Υδατοδιαλυόμενο για εκείνους που έχουν δυσκολίες στην απορρόφηση των λιπών - Βήτα καροτένιο προερχόμενο από καρότο - Ασφαλές για χρήση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης Δεν περιέχει: Υδρογονωμένα λίπη, συνθετικά συντηρητικά, χρώματα και αρωματικές ουσίες, προστιθέμενο άμυλο, σουκρόζη, λακτόζη ή αλάτι, μαγιά, σίτο ή γλουτένη.

SABATER HERMANOS: τηλ. 210 3316824

Sabater Hermanos - φυτικά σαπούνια από τη Βαρκελώνη

Εάν έχετε δοκιμάσει διάφορες μεθόδους αδυνατίσματος, χωρίς ικανοποιητικό αποτέλεσμα, πρέπει σίγουρα να δοκιμάσετε τη νέα επαναστατική φόρμουλα της Nature’s Plus. Το SynaptaLean δρα κυρίως εγκεφαλικά και σας βοηθά να ελέγξετε την όρεξή σας, οδηγώντας έτσι στην επιτυχημένη απώλεια βάρους, μέσω αύξησης των νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για το αίσθημα κορεσμού και ικανοποίησης και την καλή διάθεση. Επιπλέον, περιέχει πολυνικοτινικό χρώμιο που αυξάνει το μεταβολισμό και ρυθμίζει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Εμπλουτισμένο με ειδικά βότανα, φρούτα και λαχανικά, με συνεργική δράση, για ισχυρή αντιοξειδωτική προστασία, τόνωση του οργανισμού και βελτιωμένες νοητικές και σωματικές επιδόσεις. Φόρμουλα βασισμένη σε περισσότερες από 18 κλινικές μελέτες φημισμένων πανεπιστημίων.

ICP: τηλ. 210 9408880

Echinacea Throat Spray®

Για τον πονόλαιμο και τα συμπτώματα του κρυολογήματος Το Echinacea Throat Spray® είναι ένα καινοτόμο spray για τη στοματική και φαρυγγική κοιλότητα, αποτέλεσμα μακροχρόνιας έρευνας των εργαστηρίων της Ελβετικής εταιρίας Bioforce. Το Echinacea Throat Spray παρασκευάζεται από φρέσκα βότανα 100% βιολογικής καλλιέργειας και προσφέρει άμεση και παρατεταμένη ανακούφιση από τον πονόλαιμο και τα συμπτώματα του κρυολογήματος. Συνδυάζει: • Την αντιϊική, αντιβακτηριακή, αντιφλεγμονώδη δράση της φρέσκιας εχινάκιας. • Τις αντισηπτικές ιδιότητες του φρέσκου φασκόμηλου (Sage). • Την αναισθητική - παυσίπονη δράση του ελαίου μέντας (Peppermint oil) 58 Holistic Life

Οι γνωστές σειρές αρωματικών σαπουνιών Sabater Hnos τώρα και στην Αθήνα. Τη μεγάλη γκάμα σαπουνιών που φέρουν την υπογραφή της οικογένειας Sabater θα βρείτε σε διάφορες φόρμες, καθώς και με τη μορφή ροδοπετάλων. Σε αρώματα: πατσουλί, καρύδα, αλόη, γιασεμί, λεμόνι, τριαντάφυλλο, κίτρο, αμύγδαλο, μανόλια, σοκολάτα, καφέ, λεβάντα, βούτυρο καριτέ, σάνδαλο, μανταρίνι, κανέλλα, κάναβη, τζίντζερ, άνθος πορτοκαλιού, φράουλα, λουλούδι Ιαπωνίας, γρασίδι, μέλι, δεντρολίβανο, μέντα. Συστατικά: γάλα καρύδας, φοινικέλαιιο, λανολίνη.

bioLEON: τηλ. 210 2321395

Σειρά αποσμητικών από τη SANTE Τα προιόντα της SANTE δρουν φυσικά, καταπολεμώντας τα βακτηρίδια του ιδρώτα χωρίς να επεμβαίνουν στη φυσική λειτουργία των ιδρωτοποιών αδένων και πόρων. Παρέχουν μεγάλη διάρκεια και είναι κατάλληλα για πολύ ευαίσθητα δέρματα. • 100% φυσικό προϊόν, χωρίς αλουμίνιο, οινόπνευμα, συνθετικό άρωμα και χρώμα, συντηρητικά. • Για ευαίσθητα δέρματα, υποαλλεργικό • Δεν λεκιάζει • 24ωρη φροντίδα. Διατίθεται σε Spray, Roll-on και Stick.

AURA VITAE: τηλ. 210 3629669

NOWFOODS τηλ. 210 8027880

MEN’S VIRILITY POWER

BRAIN ELEVATE

Το Now® Men’s Virility Power είναι μια 100% φυτική φόρμουλα, ειδικά σχεδιασμένη για την υποστήριξη του ευεργετικού τρόπου ζωής των αντρών σήμερα. Αυτή η μοναδική φόρμουλα περιέχει Epimedium, γνωστό ως Horny Goat Weed, ενισχυμένο με δημοφιλή φυτικά εκχυλίσματα, όπως Muira Puama, Maca και Tribulus. Έρευνες έχουν δείξει ότι το κάθε συστατικό από αυτά μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση των υγιών επιπέδων ορμονών στους άντρες και την αύξηση της ερωτικής διάθεσης και απόδοσης. Το Maca που καλλιεργείται εδώ και 2000 χρόνια στις Άνδεις, είναι γνωστό για την αποτελεσματική δράση του στην αύξηση της λίμπιντο.

Το Now® Brain Elevate VegetarianTM έχει σχεδιαστεί για να παρέχει τη μέγιστη υποστήριξη και ενίσχυση των εγκεφαλικών και νοητικών λειτουργιών. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα δυο κύρια συστατικά του, το Hyperzine A και το RoseOx® μπορούν να βελτιώσουν τη μνήμη, τη διάθεση και τη συγκέντρωση. Ειδικότερα το Hyperzine A έχει την ιδιότητα να αποτρέπει τη διάσπαση της ακετυλοχολίνης, μιας χημικής ουσίας του εγκεφάλου που παίζει σημαντική ρόλο στη διαύγεια και την καλή λειτουργία της μνήμης. Το Now® Brain Elevate VegetarianTM εκτός των δύο παραπάνω συστατικών, περιέχει ένα μοναδικό συνδυασμό φυτικών εκχυλισμάτων, όπως Ginkgo Biloba, Phosphatidyl Serine και Centella Asiatica που παρέχουν τη μέγιστη βοήθεια στις νοητικές λειτουργίες.

EY ZHN: τηλ. 210 7520106

Αφροντούς από Σουηδικά Βότανα Συμπυκνομένο προϊόν (Οικονομία πλέον του 70%) Απαλό, ενυδατικό, εμπλουτισμένο με τα θρεπτικά Σουηδικά βότανα, απαλύνει, ηρεμεί και προστατεύει το δέρμα σας, ιδανικό για καθημερινή χρήση και φροντίδα του σώματος σας. Συνιστάται καθημερινή χρηση, σε συνδυασμό με την ενυδατική λοσιόν σώματος από Σουδικά βότανα. Χωρίς parabens. Παρασκευάζεται στην Αυστρία από τον οίκο της Maria Treben Naturprodukte.

Ενυδατική Λοσιόν Σουηδικών Βοτάνων Συμπυκνομένο προϊόν (Οικονομία πλέον του 70%) Ιδανική για την καθημερινή ενυδάτωση του σώματος σας με τις ευεργετικές ιδιότητες των Σουηδικών βοτάνων και πολύτιμα για την επιδερμίδα σας αιθέρια έλαια. Συνίσταται καθημερινή χρήση σε συνδυασμό με το αφροντούς από Σουηδικά βότανα. Χωρίς parabens. Παρασκευάζεται στην Αυστρία από τον οίκο της Maria Treben Naturprodukte.

META-PHARM: τηλ. 2310 234768

Ορθοκυτταρικά σκευάσματα VITOSYN H σειρά φυτοθεραπευτικών και ορθοκυτταρικών σκευασμάτων vitosyn είναι μια απλή και οικονομική πρόταση θεραπείας για την αντιμετώπιση καθημερινών προβλημάτων υγείας με φυσικά μέσα. Τα σκευάσματα της vitosyn παρασκευάζονται από καθαρές ουσίες της Φύσης, δηλ. από Μικροδιατροφικές Ουσίες (βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία) και ουσίες από Φυτά. Όλες οι συνθέσεις έχουν μελετηθεί με κλινικές έρευνες και είναι δοκιμασμένες για χρόνια και χωρίς παρενέργειες και έχουν πιστοποιηθεί με τις πλέον σύγχρονες άδειες Συμπληρωμάτων Διατροφής στη Γερμανία, από όπου εισάγονται συσκευασμένα.

ECO FUTURE: τηλ. 210 4224992

Σειρά Συμπληρωμάτων Διατροφής με βάση το πυρίτιο, ενεργοποιημένα με το σύστημα Plocher. Συγκεκριμένα, το Silica Special A έχει εφοδιασθεί με την πληροφορία του οξυγόνου και διεγείρει το μεταβολισμό, το Information Gold έχει την πληροφορία του χρυσού και βοηθάει σε προβλήματα αρθρώσεων και εσωστρέφειας/κατάθλιψης, το Information Diamond έχει την πληροφορία του διαμαντιού και είναι άριστο δυναμωτικό φορτίζοντας τον οργανισμό, το Information Silver έχει την πληροφορία του ασημιού και βοηθάει στην αποτοξίνωση και τον καθαρισμό των οργάνων, το Immune System έχει πληροφορίες από φυτά με αντιβιοτική δράση για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού.

LP-Health imports: τηλ. 210 4928725

Norwegian fish oil Έλαιο σολομού Τo έλαιο νορβηγικού σολομού παρασκευάζεται από πρώτης τάξεως πρώτες ύλες σολομού από την Norwegian Fish Oil και διακρίνεται για την εξαιρετική του φρεσκάδα αφού το εργοστάσιο επεξεργασίας του βρίσκεται, ακριβώς δίπλα στον τόπο αλιείας του σολομού και η παραγωγή του ελαίου, γίνεται μέσα σε λίγες ώρες από τη συγκομιδή. Περιέχει ένα μοναδικό και ισορροπημένο συνδυασμό ωμέγα λιπαρών οξέων, από την καλύτερη πηγή πού υπάρχει. Συγκεκριμένα περιέχει ασταξανθίνη ωμέγα 3, ωμέγα 6, ωμέγα 7, ωμέγα 9,DPA, DHA, EPA. Βοηθά στη μείωση περιστατικών καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικών και μείωση του κινδύνου αιφνίδιου θανάτου. Έχει αντιφλεγμονώδη δράση και βοηθάει τα οστά. Έχει αντικαταθλιπτική δράση.

VITA MEDICAL: τηλ: 210 94 16 962

Προγραμματιζόμενη ψηφιακή συσκευή παραγωγής ιόντων - όζοντος Ο3 για οικιακή και επαγγελματική χρήση

Η συσκευή IASIS PS DP 200 είναι και ιονιστής και οζονιστής, η διπλη αυτή ιδιότητα είναι που την κάνει μοναδική στο είδος της. Τα αρνητικά ιόντα που παράγει (σαν ιονιστής) και το όζον (σαν οζονιστής) δεν σκεπάζουν αλλά εξαφανίζουν τις μυρωδιές, τους μύκητες, τα βακτήρια, τα μικρόβια και δημιουργούν στο χώρο φρέσκο αέρα βουνού. Είναι μια μικρή και ασφαλής συσκευή που μεταφέρεται οπουδήποτε, καταναλώνει ελάχιστο ελάχιστο ρεύμα, ρυθμίζεται πολύ εύκολα και δεν χρειάζεται συντήρηση και φίλτρα. Εξαφανίζει τη μυρωδιά του καπνού (τσιγάρο), της κουζίνας (τηγάνι). Εξουδετερώνει τα μικρόβια, τα βακτήρια και τους μύκητες που είναι αιτίες λοιμώξεων και αλλεργιών.

AYURVEDA HELLAS : τηλ: 210 3632350, 2310 887679

EpiCor® Το EpiCor® είναι ένα επαναστατικό διατροφικό συστατικό το οποίο συνθέτει μια ολόκληρη νέα κατηγορία προϊόντων σχετικών με την ανοσοποιητική υγεία. Πρόκειται για ένα 100% φυσικό ανοσογόνο με υψηλή μεταβολική δράση που θρέφει το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος. Στην αγορά δεν κυκλοφορεί άλλο προϊόν παρόμοιο με το Epicor®. Το Epicor® δεν βότανο, βιταμίνη ή μανιτάρι, αλλά προέρχεται από 100% φυσική μαγιά η οποία παρασκευάζεται μέσα από μια αποκλειστική, πολλαπλών σταδίων διαδικασία ζύμωσης και ξήρανσης. Όπως προκύπτει από τις κλινικές δοκιμές, το EpiCor® προάγει τους μηχανισμούς φυσικής άμυνας και εξισορροπεί την απόκριση του οργανισμού στις φλεγμονές.

Πρόγραμμα Εσωτερικού Καθαρισμού

Tο σετ του Εσωτερικού Καθαρισμού παρέχει ολοκληρωμένο φυτικό καθαρισμό και υποστηρίζει τα κύρια όργανα του οργανισμού σας. Αποτοξινώνει & αναζωογονεί όλα τα όργανα καθαρισμού του σώματος, με περισσότερα από ενενήντα διαφορετικά βότανα σε δεκατρείς ειδικές φόρμουλες που στηρίζουν το λεπτό & το παχύ έντερο, το συκώτι, τη χοληδόχο κύστη, τα νεφρά, την ουροδόχου κύστη, τους πνεύμονες, τους λεμφαδένες, το αίμα & το δέρμα. Επιπλέον, μειώνει τους ανεπιθύμητους παρα-οργανισμούς του πεπτικού συστήματος με 3 ισχυρές φόρμουλες βοτάνων. Παρέχει προβιοτικά, εισάγοντας 3 δις ζωντανά στελέχη φιλικών βακτηριδίων ανά κάψουλα για να διατηρήσει τα καλά βακτηρίδια του εντέρου μας σε υψηλό επίπεδο. Ακόμα, καταπραϋντικά τσάγια και μια ειδική αντιοξειδωτική φόρμουλα προσφέρουν άνεση και στήριξη, καθώς το σώμα αποτοξινώνεται.Απελευθερώνει τη σοφία του σώματος για Καλύτερη Υγεία

MEDMELON: τηλ. 2310 449441

Co•Q•Plus

Συνένζυμο Q10 και Οργανικό Λιναρέλαιο ψυχρής έκθλιψης Το καλύτερο καύσιμο για τον οργανισμό που ταυτόχρονα προστατεύει τον εγκέφαλο και την καρδιά! Aπαραίτητο σε κάθε κύτταρο του οργανισμού ώστε να μπορεί να παράξει ενέργεια και παίζει ζωτικό ρόλο και ως αντιοξειδωτικό. Μετά τη λήψη του έχει παρατηρηθεί: πτώση στην πίεση του αίματος, βελτίωση της μνήμης, απώλεια βάρους λόγω της επιτάχυνσης του μεταβολισμού των λιπών. Το CoQ10 χρησιμοποιείται αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση ημικρανιών, νόσου του Πάρκινσον και για κυτταρική αναγέννηση. Το οργανικό Λιναρέλαιο της Flora απογειώνει τη δραστικότητα του CoQ10 στον οργανισμό, είναι φρέσκο, ανεπεξέργαστο και απίστευτα πλούσιο σε Ω-3 λιπαρά οξέα.

ΜΟΡΦΕΑΣ ΕΛΛΑΣ: τηλ. 210 2846948

Acerola -Το μυστικό του Αμαζονίου Η acerola είναι ένα φρούτο όμοιο με το κεράσι, προϊόν της Κεντρικής Αμερικής και γνωστή ως “κεράσι των Αντιλλών”. Είναι ένα από τα πλουσιότερα φρούτα σε βιταμίνη C, με περιεκτικότητα 100 φορές περισσότερη από το πορτοκάλι και το λεμόνι, 20 φορές περισσότερη από την γκουάβα και 10 φορές από το βατόμουρο. Περιέχει επίσης προβιταμίνη Α, βιταμίνη Β1, βιταμίνη Β2, νιασίνη, πρωτεΐνη, σίδηρο, φώσφορο και ασβέστιο.

AVALON GOLDEN STORE: τηλ. 210 9588870

Κοσμήματα ημιπολύτιμων λίθων και ορυκτών

Η εταιρεία Petrozali και το Avalon Golden Store μετά από πολυετή εμπειρία στο χώρο των ημιπολύτιμων λίθων, των ορυκτών και των χειροποίητων κοσμημάτων, σας παρουσιάζουν την νέα τους συλλογή μέσα από έναν ιδιαίτερα προσεγμένο χώρο. Η ένωση της τεχνογνωσίας και της κατάρτισης που διαθέτουμε με το μεράκι και την αγάπη για αυτό που κάνουμε μας οδηγεί στην δημιουργία μοναδικών κοσμημάτων και ιδιαίτερων αντικειμένων για εσάς και τα αγαπημένα σας πρόσωπα. Holistic Life 59

ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ.

ΤΗΝ HOLISTIC LIFE ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΤΗ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΙΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΑΠΟ 869 ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ:

Β Ι Β Λ ΙΟΠΩ ΛΕΙΑ (16) Αττική: Αθήνα: Εκδόσεις Κέδρος, Στοά Βιβλίου ● Εκδόσεις Πύρινος Κόσμος, Ιπποκράτους 16 ● Βιβλιοπωλείο Πολιτεία, Ασκληπιού 1-3 ● Living Green, Πεσματζόγλου 5, Στοά βιβλίου ● Living Green, Χαριλάου Τρικούπη 33 & Ναυαρίνου ● Βιβλιοπωλείο Αιώνιος Ηνίοχος, Σόλωνος 97 ● Βιβλιοπωλείο Ιανός, Σταδίου 24 ● Εκδόσεις Κρύων, Ιόφωτος 29 Κηφισιά: Τα σκαλάκια, Αργυροπούλου 9 Μαρούσι: Ιανός (Golden hall) Υπόλοιπη Ελλάδα: Θεσσαλονίκη: Ιανός, Πλ. Αριστοτέλους 7, Μεταμορφώσεως 24 (Καλαμαρ.), 25ης Μαρτίου 45 (Ντεπώ), Εμπορικο Cosmos ● Μπαρμπουνάκης, Αριστοτέλους 4 Έδεσσα: Βιβλιοπωλείο Δ. Τουφεξής, Εγνατίας 17

Γ ΥΜ ΝΑΣΤΗΡΙΑ (32) Αγ. Παρασκευή:Power gym, Ελ. Βενιζέλου 107 Αιγάλεω: Entasis, Θηβών 357 Αθήνα: Holmes Place, Βουκουρεστίου & Σταδίου 4 (City Link) Βύρωνας: Kouros Fitness Club, Αναλήψεως 48 ● Byron Gym, Χειμάρας 19 Γλυφάδα: Iron Gym, Ανθέων 22 ● Gym Tonic, Λεωφ. Βουλιαγμένης 96 Ελληνικό:Aκαδημία Aikido, Θράκης 30 Ηλιούπολη:Champions Gym, Νυμφών 39 ● Άθλος, Ηρούς Κωνσταντοπούλου 27 ● Sports club, Ποσειδώνος 20 Καλλιθέα: Φιλοσοφική ένωση Δράκος – Αετός, Σοφοκλέους 37 Καρέας: Καισάρειον, Βρυούλων & Κλαζομενών Κρυονέρι:Αίαντας, Λεωφ. Κρυονερίου 53 Ν. Σμύρνη: Corpus Gym 1, Αγ. Σοφίας 13 ● Universal Ladies, Ρήγα Φεραίου 7 ● Aloe Fitness, Αιγαίου 77 ● Shape, Ελ Βενιζέλου 5Α ● Studio,Ιωνίας 1 ●Reflex Gym, Διγ. Ακρίτα 37 ● Εν Σώματι, Αρτάκης 135 ● Σύλλογος Ται Τσι, Θράκης 30 Πατήσια: Corpus Gym, Ιαλεμού 48 Περιστέρι: Health & Fitness, Αγ. Ιερόθεου 46Β Π. Φάληρο: Υγεία & Διάπλαση, Μ. Μπότσαρη 26 ● Life Line, Αγ. Βαρβάρας 102 ● Physical Gym, Ζησιμοπούλου 64 ● Peak Fitness, ζησιμοπούλου 68 ● Sportesse, Αγγελίδου 19 Χαλάνδρι: Health studio, Εθν. Αντιστάσεως 84 Κέρκυρα: Fitness & Fun, Εθν Οδός Παλιοκαστρίτσας (Αλυκές) Χαλκίδα: Body Soul Health club, Αργυροκαστρίτου 4

Ε Ν Ω ΣΕΙΣ / ΣΥΛΛΟΓΟΙ (7) Αττική: Αθήνα: ΔΗΩ, Αριστοτέλους 38 ● Σύλλογος Ομοιοπαθητικών Ελλάδος, Λ. Βουλιαγμένης 159 Πολύγωνο: Σύλλογος Ελλήνων Ρεφλεξολόγων, Σπαθάρη 2 Εύβοια: Σύλλογος Ενεργειακής Συντονιστικής, Εθν. Αντιστάσεως 30 (Νέα Αρτάκη)Υπόλοιπη Ελλάδα:Θεσσαλονίκη: Σύλλ. Υποστηρικτών Προληπτικής Ιατρικής, Βενιζέλου 45 Λαρίσα: Κ.Ε.Π, Πλατύκαμπος Λάρισας Λεβίδι: Σύλλογος Ομοιοπαθητικών Ελλάδος

Ι ΑΤ Ρ Ε ΙΑ / ΣΧΟΛΕΣ / ΘΕΡ. ΚΕΝΤΡΑ (165) Αττική: Αγ. Ανάργυροι: Π. Μυλωνάς, Ευβοίας 4●Rama, Βασι. Σοφίας 21Αγ. Δημήτριος: Σχολή Αυτογνωσίας – Αλ. Ασημακοπούλου 9● Γ. Παντούλας, Αγ. Διονυσίου 4 ● Κέντρο Ιόχρουν Δικτύου, Εθνομαρτύρων 61 Αγ.Στέφανος: Macrobiotic Living, Γαζεας 9Β Άλιμος: Ελένη Κεραμάρη, Κονδύλη 11 ● Νathalie Bilek, Θεμιστοκλέους 8 Ανάβυσσος: Holistic fertility Άνω Πατήσια: Αιών, Αγίας Λαύρας 21 Άνω Πετράλωνα: Studio Yoga, Δρυόπων 20 Αιγάλεω: Β.Μωυσίδης, Ταϋγέτου 12 Άνοιξη: Aqua Life, Αγ. Αθανασίου & Σουλίου 17 Αθήνα: Κ. Λιάτσικος, Καισαρείας 7-9●Bhavana, Αιόλου 43●Life up, Ιδρομενέως 112 ● Κ. Βάσσιας, Αριστοτέλους 130 ● Zen Shiatsu, Μπαϊρακτάρη 28, Ελληνορώσων ● Spring People, Αγαθάρχου 12● Vitality, Παπαδιαμαντοπούλου 52 ● Ομακοείο Αθηνών, Αινίανος 6 ● Κέντρο Έρευνας και Εφαρμογής Βελονισμού, Αλκμάνος 2 & Παπαδιαμαντοπούλου ● Theano, Καλλιδρομιου 45 ● Δίοδος, Νικηφόρου Ουρανού 2, Λυκαβηττός ● Μαργαρίτα Παπαδημητρίου Boulenger, Ηροδότου 19 ● European Institute of Oriental Medicine, Ερμού 86, Πλ. Μοναστηρακίου ● Zen me, Σκουφά 73 ● Ε. Μουντάκη, Σκουφά 41, Κολωνάκι Αλσούπολη: Athens massage & Yoga Academy, Μητσαίων 19, Ακρόπολη Αλσούπολη: Pure joy, Κασταμονής 148 Αμπελόκηποι: Guru ram das ashram, Δημ. Σούτσου 48 ● Antimosking Health center, Κηφισίας 71 ● Be yourself, Κορινθίας 2 ● Όλον, Κηφισίας 102 ● B. Γενίτσαρης, Βελεστίνου 19 Αργυρούπολη: Surya Bali Yoga, Εθν. Μακαρίου 113α ● Μ. Κοντογιώργη, Ζαλόγγου 5●Ε. Καραμάνη Σκαρπαθάκη, Κολοκοτρώνη 79 ● Ιωάννης Πολυακταρίδης, Θήρας 14 ● Κυριακίδης Studies, Ιτέας 14 ● Anahat yoga center, Ολυμπίας 16 Βούλα: Holistic House, Βυζαντίου 4 Βουλιαγμένη: Α. Παπαϊωάννου, Λίμνη Βουλιαγμένης●Ε. Αγγελοπούλου, Θησεώς 30 Βύρωνας:Kouros, Αναλήψεως 48 ● Γαλάτσι: Zen me, Σκουφά 73 ● Β. Μαυρομάτης, Ανταίου 44 ● Γέρακας: Βιόδραση, Νέγρη 9 Γλυφάδα: K.L.D., Λασιθίου 77 ● LXP Medical Clinics, Α. Μεταξά 34 ● My Pilates, Γούναρη 39 & Κωνσταντίνου Αθανάτου 1, (Άνω Γλυφάδα) ● Planet world, Αθ. Διάκου 24 ● The pilates room, Μετσόβου & Πατρών 55 ● Μηνάς Ρηγάτος, Σωκράτους 2 & Αγ. Νικολάου ●

60 Holistic Life

Ελληνικό: Λ.Σκλαβενίτη, Ριζούντος 67 Ηλιούπολη: Π. Κούτρας, Παναγούλη 101 ● Πολυχώρος Ομοιοπαθητικής Αθηνών, Περικλεόυς 2 Θησείο: Ακαδημία Αρχαίας Ελληνικής & Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής, Αμφικτύονος 12 Ιλίσια: Ελληνική Ομοιοπαθητική Ιατρική, Παπαδιαμαντοπούλου 4 Καλαμάκι: ● Angel House University, Παύλου Μελά 9 Καλλιθέα: Φιλοσοφική ένωση Δράκος – Αετός, Σοφοκλέους 37 Κ. Χαλάνδρι: Shantom, Τριπόλεως 35Α & Ευβοίας Κηφισιά: Ακαδημία Αρχαίας Ελληνικής & Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής, Σωκράτους 24 ● Mind & Body, Δροσίνη 5 ● Κέντρο Λωτός, Μακεδονίας 14 ● Κέντρο Θεραπείας «Υγείας Ύδωρ», Αλωνίων και Ομήρου 2 Κυψέλη: Φύσης Μέθοδοι, Ύδρας 24 Μαρούσι: Γ. Λεκάκης, Πετρούτσου 25 & Αρτέμιδος ● Γ. Ροδαφηνός, Ανθέων 19 ● Aesthetica, Αρμοδίου 8 & Π. Κυριακού Μέγαρα: Θανάσης Μπεκιάρης, 2οχλμ Λεωφ. Αλεποχωρίου Μεταμόρφωση: Νίκος Γεραμάνης, Δεληγιάννη 17 & Γ. Παπανδρέου Μεταξουργείο: Σαμπάλα, Ιερόθεου 7 & Νικιφόρου Νέο Ψυχικό: Κέντρο Υγείας & Εναρμόνισης – Γρ. Ξενοπούλου 3Α ● Το φως, Αδριανείου 13 ● Ευζην, Λεωφ. Μεσογείων 259 ● The wellness spa, Λεωφ. Κηφισίας 164 Νίκαια: Πόπη Ρεμούνδου, Καραϊσκάκη 67 Νέα Ιωνία: Ε. Λουσή, Αλαμάνας 7 Ν. Σμύρνη:MRF Μάγνης Ξενοφών, Ελ. Βενιζέλου 112 ● Σπύρος Δημητράκουλας, Ιωνίας 6 Νέος Κόσμος: Ιπποκράτειο Κέντρο Κλασσικής Ομοιοπαθητικής, Λ. Βουλιαγμένης 159 ● Sitaram, Μίλωνος 14 Παγκράτι: Παγκράτιον. Υμμητού 271 Παπάγου: Κέντρο Ορθομοριακής Διατροφής, Αναστάσεως 126 Πατήσια: ●Δ. Σταυρακάκης, Ιωκωβίδου 12 Πειραιάς: Ομακοείο Πειραιώς, Καραΐσκου 122 ● Satya, Γρηγ. Λαμπράκη 91 Πεντέλη: Γεώργιος Λουκάς, Παπαφλέσσα 14 Περιστέρι: Ρένα Σιώζου, Χρ. Σμύρνης 16 ● Ιαθείην, Bας. Αλεξάνδρου & Κρέσνας Πετρούπολη: Sharmila, Δωδεκανήσου 84 ● Πνευμ. Κέντρο Πετρούπολης, Μπουμπουλίνας 59 Πλατεία Βικτωρίας: Κώστας Βάσιας, Αριστοτέλους 130 ● Αλέξανδρος Λουπασάκης, Κυριακού 3 Π. Φάληρο: Κέντρο Ρεφλεξολογίας & Έρευνας, Αμφιτρίτης 28 ● Natural Health Science, Πανδρόσου 31 ● Natural Health Science, Λεωφ. Αμφιθέας 78 & Ανδρομάχης 8 ● Studio Pilates Κύκλος, Τερψιχώρης 15● Ανθρώπινη Αρμονία, Αλκυόνης 32 ● Υμηττός: Ηλίου Χώρος, Λ. Ηλιουπόλεως 18 Χαϊδάρι: Έλενα Ζαβού, Σουκαντζίδη 11(Δάσος) ● Πρότυπο Ιατρικό κέντρο, Αγων. Στρατοπέδου39 Χαλάνδρι: Αρμονική Ζωή, Γρίβα 23 ● Yoga for Life, Καζαντζάκη 4 Χολαργός: Κέντρο ολιστικής, Μεσογείων 208 Υπόλοιπη Ελλάδα :Άργος:Ε. Γεωργίου, Διον. Σολωμού 2 Αρτα: Αντώνης Παππάς, Σκουφά 148 Αρτέμιδα: Vitality Αγ. Γερασίμου 11 Βόλος: Γ. Αργυροπούλου, 28ης Οκτωβρίου 41 Γιαννιτσά: Ε. Μπουγούδη, ρεφλεξολόγος, Καράιτση 4 Γύθειο: Ευεξία, Πλ. Μαυρομιχάλη Δράμα: Studio yoga, Προφ. Ηλία 4 Ελευσίνα: Ευεξία, Χαριλάου 49●Δημήτρης Καλιαντάς, Κελεού 32 Ηγουμενίτσα :Κυλικείο/Β’Ενιαίο Λύκειο(Λαδοχώρι) Θεσσαλονίκη: Π. Yates, Ανοίξεως 3 ● Κέντρο βιοσυντονισμού Θ. Χασιώτη, Βας. Όλγας 164 ● Σ. Καπανίδης, Ασαλίδη 53, Καλαμαριά ● Όμιλος Γουσού Αινείας (Ν. Μηχανιώνα) ● R. Smith, Κορυτσάς 20, Καλαμαριά ● Γ.Μπογατίνη, Αχειροποιήτου 4 ● Π. Κουμαντσιώτη, Παρασκευοπούλου 46 ● Ιατρικό Διαβαλκανικό (Inn Roubino), Ασκληπιου 10 (Πυλαία) ● Ιωαννίδης Λουκάς, Καπετάν Βαγγέλη 5● Τακίδης Ν., Ανθαίων 18Α (Περαία) ● Bodymind Balance, Ιουστινιανού 6 ● Π. Παναγιωτίδης, Βενιζέλου 59 ● Γ. Οικονομίδου, Κωνστ. Καραμανλή 125 ● Α, Φιλίππου, Χαλκέων 29 ● Life Therapy Academy, Αιγαίου 54 & Θερμαϊκού ● Ελλ. Ινστ. Κρανοϊερής Θεραπείας, Β. Αδαμίδου 16β ● Ομοιοπαθητική Εστία, Γ. Λαμπράκη 201 ● Iasis, Μ. Αλεξάνδρου 27, Βότση, Καλαμαριά ● Ayur prem, Αιγαίου 92, Καλαμαριά ● Ο.Ακτσουρίνα, Πολυτεχνιείου 3 (Θέρμη) ● Ν. Καρατσουϊράκης, Κρίτωνος 13 ● Μούμου Ε., Ορέστου 33 ● Armonia Yoga , Κέρκυρας 8, Καλαμαριά Κατερίνη: Αικατερίνη Τσουκλή, Αγ. Λαύρας 37 Κέρκυρα: Χρήστος Κόντης, Δελβινιώτη 6-8 Κοζάνη: Η πρόοδος, Μακρυγιάννη 7 Λάρισα: Βασιλική Μακρίδη, Ρούβελτ 24 ● Εκπαιδευτήρια Μακρίδη, Ηπείρου 98 ● Δημ. Παπαστεργίου, Παπαναστασίου 98 ● Π. Κράχτης, Ηλιοδώρου 8 Λέσβος:Κέντρο Υγείας, Πλωμάρι Μεσολόγγι: Σαγήνη, ΠλώσταιναΝεράιδα:Σταυράκη Μ., σκοπάδων 7 Ξάνθη:Σ. Καπανίδης, Β. Όλγας 67 Ορεστιάδα: Simillimum, Κωνσταντινουπόλεως 202 Πάτρα: Λαδικός Ν., Κωστή Παλαμά 72β (έξω Αγυιά) ● Βιοανίχνευση, Σακελαρίου 4 ● Πτολεμαΐδα: Κέντρο ρεφλεξολογίας, Αδαμοπούλου 3Ρόδος: Κέντρο αποκατάστασης, Αλ. Παναγούλη 16 Τρίκαλα: Άκρων Ίαμα, Βύρωνος 12 ● Ομακοείο Τρικάλων, Κεφαλληνίας 21 ● Αρετή Γρηγορίου, Κρινιτσα 18 Χαλκίδα: Ι. Παύλου, Ελ. Βενιζέλου 43●Α. Βοκορόκου, Φαβιέρου 43 Χανιά: Α. Χριστοφοράκη, Γεωργιούπολη●Χ. Μπιτζανάκη, Στρ. Τζανακάκη 21Χίος: Ίριδα, Κουντουριώτη 36

Κ ΑΤΑ ΣΤ Η Μ ΑΤΑ ( 3 2 8 ) Αττική: Αγία Παρασκευή: Γαίας Δώρα, Αγ. Ιωάννου 75β ● Ναραγιενα, Αιγαίου Πελάγους 85 Άγιοι Ανάργυροι: Παράδοση, Σοφ. Βενιζέλου 68 Αθήνα: Το μήλο, Αιόλου 102 ● Κ. Φράγκου, Χατζηχρήστου 8 (Ακρόπολη) ● Βιοφώς, Πανεπιστημίου 58 ● Τέσσερις Εποχές, Νίκης 30 ● Health Food Store, Γέλωνος 1 & Δεινοκράτους, Κολωνάκι

● Ayurveda Hellas, Σόλωνος 51 ● Οικοζήν, Εμμανουήλ Μπενάκη 26 ● Διατροφολογική Θεραπευτική, Πατησίων 24 ● Οικολόγοι Ελλάδας, Πανεπιστημίου 57 ● ITME, Μιχαλακοπούλου 145 ● Ακρίταμα, Μιχαήλ Νομικού 9 ● Εστρέλα, Δημητρίου Σούτσου 18 ● Therapy shop, Πανόρμου 60 ● Έλληνες οικολόγοι χωρίς σύνορα, Σανταρόζα 3 ● Kannabishop, Χαριλάου Τρικούπη 24 ● Βιολογικός Κύκλος, Ακαδημίας 84 ● Άντα, Ζήνωνος 18 ● Βίου Αγαθά, Β. Αλεξάνδρου 5 ● Άρκευθος, Γ Σεπτεμβρίου 83, Πλ. Βικτωρίας ● Το περιβόλι της Οικολογίας, Μεταξά 13-15, Εξάρχεια Αιγάλεω: Life Shop, Σμύρνης 12 & Θηβών 382 ● Άρκευθος, Μάρκου Μπότσαρη 25 ● Άλιμος: Κυριακίδης, Αλίμου 15 ● Τα δώρα της Φύσης, Πινδάρου 5 ● Ρίζες, Γρηγ. Αυξεντίου & Μαλτέζου 35 Αμπελόκηποι: Βανίλια-Κανέλα, Λ. Ριανκούρ 71-73 Άνοιξη: Λωτός, Λεωφ. Μαραθωνος 49 Άνω Πετράλωνα: Βιοδιατροφή, Δρυόπων 21 Αργυρούπολη: Δ. Κλείτσα, Δ. Ακρίτα 9 ● Μανουτα, Χρ. Σμύρνης 23 Αχαρναί: Εύα Αθανασιάδη, Θερμοπηλών 4 Βούλα: Βιολογικό χωριό, Αγ. Ιωάννου 28 Βριλήσσια: Αγνή Γη, Λεωφ. Πεντέλης 104 Βύρωνας: Γεύσεις Ζωής, Παναγή Τσαλδάρη 15 & Κύπρου Γέρακας: Bio Μελισσάνθη, Λ. Μαραθώνος 176●Therapy shop, Λ. Μαραθώνος 139 Γαλάτσι: Θησαυρός Υγείας, Παπαφλέσσα 26 & Τραλλεών ● Αιντα Καρρά, Σκιάθου 136 Γλυφάδα: Βιολογική Αγορά, Δημ. Γούναρη 144 (Άνω Γκυφάδα) ● Kampos Biomarket, Αρτέμιδος 9 & Λαοδίκης, Πλ. Εσπερίδων Δραπετσώνα: Στάση Ζωής Αγ. Παντελεήμονος 59 Ελληνικό: Λέων, Λ. Βουλιαγμένης 43-47 Ζωγράφου: Βιολογική αγορά, Ξενάρχου 1 ● Το μικρό πευκοδάσος, Αλ. Παναγούλη 25 ● Ηλιούπολη: Βιολογικός Κύκλος, Βύρωνος 19 & Θέτιδος 2 ● Lieke Peters – Μαρίνου Αντύπα 84 ● Νέα Ζωή, Πρωτοπαπά 38 ● Αμβροσία, Α. Παπανδρέου 14● Μυρσίνη, Σοφ. Βενιζέλου 145Α Ηράκλειο: Biomarket, Λεωφ. Πλαπούτα 94 Θησείο: Παιώνια, Πουλοπούλου & Αμφικτίονος 12 Ίλιον: Βιότευμα, Μενελαου 132 Ιλίσια: Βιολογική Αγορά, Ξενάρχου 1 Καλλιθέα: Healthy Habbits, Λεωφ. Συγγρού 192 ● Iso Plus, Λεωφ. Συγγρού 236 ● Βιολογικός Θησαυρός, Μαντζαγριωτάκη 50 ● Λεβάντα, Πλ. Αγ. Ελεούσης 6 ● Άρκευθος, Γρυπάρη 138 ● Πιπερόριζα, Δημητρακοπούλου, 87 Κερατσίνι: Βιοπαντοπωλείο, Λ. Σαλαμίνος 88 Κηφισιά: Ηλιοσταλα, Βασιλ. Όθωνος 41 ● Υγείας Χάριν, Γ. Δροσίνη 7 ● Πράσινο Μήλο, Μακεδονίας 26● Βήμα, Χ.Τρικούπη 174 Κορυδαλλός: Αμάραντο, Καυκάσου 64 Κορωπί: Φύση- Υγεία, Κύπρου 2 Κουκάκι: Αρτεμισία, Παρθενώνος 3 Κυψέλη: Βιολογική Κυψέλη, Aγ. Ζώνης 40 ● Bιοεποχή, Κυψέλης 82 ● Μελισσάνθη, Καυκάσου 142 ● Σπ. Βάγιας, Σποράδων 38 ● Λαγονήσι: Βιοεστία, Πιπίνου & Παπαφλέσσα Λαμία: Βιοζήν, Ροζάκη Αγγελή 51 Μαρούσι: «Βιο -Υγεία», Πλ. Ευτέρπης 3 ● Green Farm, Δ. Ράλλη 8 & Χατζηαντωνίου ● Πανάγαθον, Ροδοδάφνης 52-54 Νέα Ερυθραία: Green Post, Τατοΐου 122 ● Prasino biomarket, Τατοΐου 122 Ν. Ηράκλειο: Μορφέας, Αλεξάνδρου Διάκου 11 ● Prasino biomarket, Λεωφ. Ηρακλείου 408 Ν.Ιωνία: Βιόπολις, Λ. Ηρακλείου 295 & Αγ. Σοφίας ● Ηλιορροή, Αγ. Φωτεινής 6 ● Άρκευθος, Αγ. Φωτεινής 8 Νίκαια: Το περιβολάκι, Πλατεία Δαβάκη 2 Ν.Ηράκλειο: Βιόραμα, Στ. Καραγιώργη 7 & Παλλάδος Ν. Σμύρνη: Εδέσματα, Ατταλείας 2 ● Βιολογικός Θησαυρος, Ομήρου 71 ● Ναραγιένα, Ιωνίας 49 & Σαρδεών ● Nature et Bio, Ελ .Βενιζέλου 51 Νέα Φιλαδέλφεια: Μελισσοβότανο, Εθνικής Αντιστάσεως 109 ● Βιο-Αγαθόν, Πίνδου 16 Ν. Ψυχικό: Λωτός, Γλαύκου 14 ● The wellness spa, Λ. Κηφισίας 164 Π. Ψυχικό: Άννα Γρυλλάκη, 28ης Οκτωβρίου 3Πατήσια: Ακρίταμο, Μ. Νομικού 9 ● Δωροθέα, Πατησίων 203 ● Η φωνή της φύσης, Πατησίων 280 Πατήσια (Άνω): Το αλέτρι, Λεωφ. Ηρακλείου 31 Παγκράτι: Βιολογικός Θησαυρός, Φιλολάου 88-90 ● Ε. Εξηνταβελώνη, Ευφρονίου 69 ● Ευ Ζην, Μελισσού 6 Π. Φάληρο: Βιολογικός Κύκλος, Τρίτωνος 35-37 ● Delitopia, Θέτιδος 15 ● Βιολογικός Κύκλος, Αγ. Βαρβάρας 45 ● Βιόκηπος, Αχιλλέως 72 & Λεωφ. Αμφιθέας ● Therapy shop, Αχιλλέως 82 Πειραιάς: Ozone Market, Ραιδεστού 225 &Σπάρτης ● Μανδραγόρας, Δ. Γούναρη 14Α ● Βιοπαράδοση, Μ. Χατζηκυριάκου 112Περιστέρι: Ηλίανθος, Παρασκευοπούλου & 25ης Μαρτίου Σπάτα: Bioplus, Δημ.Χρ. Μπέκα 98 Φιλαδέλφεια: (Άνω) Βιο-οξυγόνο, Αγ. Τριάδος 7 Χαλάνδρι: Παν Άγαθον, Γρ. Γυφτοπουλου 14 ● Αμάραντο, Αριστοφάνους 33 & Θέτιδος 1 ● Αμάραντο, Αριστείδου 1 & Πεντέλης 34 ● Mondo biomarket, Αποστολοπούλου 59Β ● Κήπος Αγγέλων, Χίου 18 ● Prasino Biomarket, Λεωφ. Πεντέλης 97 Χολαργός: Βιολογικός Κύκλος, Περικλέους 20 ● Mystic Pizza, Σαρανταπόρου 1 ● Αικ. Λουκοπούλου, Μεσογείων 242 Υπόλοιπη Ελλάδα: Αλεξανδρούπολη: Βιογαία, 14ης Μαΐου & Παλαιολόγου ● Δερμενούδη Αυγή, Ίωνος Δραγούμη 7 ● Η Παράδοση, Αίνου & Μαζαράκη ● Β. Κεπεσίδης, Ρόδου 13 Άρτα: Αμάρανθος, Αμβρακίας 18Α Βέροια: Άρωμα ζωής, Εμ. Ζάχου 18● Βιοmamas, Μαυρομιχάλη 8 Βόλος: Κυραννος Ρούσσος, Ρήγα Φαιρέου 10, Ζαγορά● Βιοτροφή Πηλίου, 28ης Οκτωβρίου 38 ● Θ. Καραγιάννη, Αλεξάνδρας 159 ● Υγεία, 28ης Οκτωβρίου 159 ● Πράσινη Αγορά, Γ. Κάρταλη 97 Βρυώνη: Βιογωνιά, Δήμος Αχιλλέων Δράμα: Βιογεύσεις, Ηφαιστίωνος 12●Η Φύση, Προύσσης 15 ● Η Φύση, Εμμ. Παπά 2Α ● Ορεκτικό, Γ. Παπανδρέου 30 Έδεσσα: Βiomak, Ριζάρι Ηράκλειο Κρήτης: Biosante, Ανδρ. Παπανδρέου 5 Θεσσαλονίκη: Π. Παναγιωτίδης, Σουμελά 35●Vitamines,

Μεγ. Αλεξάνδρου 35 ● Βοτανοπωλείο ο Νίκος, Κομνηνών 32 ● Αyurveda Hellas, Όλγας 159● Lady Green, I. Ντεκά 7● Το Ελληνικόν, Βατικιώτου 28 ● Το Ελληνικόν, Σοφούλη 34, Καλαμαριά ● Μαλλιάρης παιδεία, Δ. Γούναρη 39 ● Το Βάλσαμο, Χαλκέων 16 ● Ζωή & Υγεία, Τσιμισκή 120 ● Ζωή & Υγεία, Καρδίτσας 8 ● Botanica, Αλ. Σβώλου 46 ● Βιβλιοπωλείο Ψάρας, Φιλικής Εταιρείας 39 ● Βιοδώρα, Αμπελοκήπων 21 Tre Marie: Π.Π. Γερμανού 13 ● Greenday organic beauty salon, Π. Ιωακείμ 10 ● Το Κρίταμο, Κλεισούρας 8 ● Επιστροφή στη φύση, Μεγ. Αλεξάνδρου 31, Εύοσμος ● Βιο Θυσαυρός, Αν. Θράκης 44, Τούμπα ● Εν Ζωή, Σόλωνος 36 ● Φρουτογέννεση, Π.Π. Γερμανού 30 ● Ανάσα Ζωής, Ν. Πλαστήρα 17, Αμπελόκηποι ● Global Bionatura, Ελ. Βενιζέλου 104, Νεάπολη ● Αγορά βιοκαλλιεργητών, Δαβάκη 37, Καλαμαριά ● Περί φύσεως, Επιδαύρου 9, Τούμπα ● Οι θυσαυροί της φύσης, Ναυπλίου 27, Κ. Τούμπα ● Ωμέγα 3, Αλ. Παραφεντίδου 13, Πυλαία● Καφές Ερκέκογλου, 28ης Οκτωβρίου 60, Καλοχώρι ● Ψίθυρος, Καρακάση 27 ● Ζωτικότις, Αγ. Δημητρίου 160 ● Ισις, Αγ. Σοφίας 39 ● Flora mama, Αλ. Παπαδιαμάντη 14 ● Βιο-πορεία, Αναλήψεως 17 ● Από τον τόπο μας, Θ. Σοφούλη 34 ● Σουσάμι άνοιξε, Ιουστινιανού 33 ● Λεβέντης, Κασσάνδρου 151 ● Μάνα Γη, Κίμωνος Βόγα 52 ● Εντελβάις, Λασσάνη 4 ● Βιολογικόν, Μιαούλη 27 ● Γαία, Π. Ιωακείμ 13 ● Ευζωϊα, Αλ. Σβώλου 6 ● Μάνα εξ ουρανού, Φιλιππουπόλεως 44, Αμπελόκηποι ● Βιοπωλείον, Φιλίππου 37, Περαία ● Οικολογία, Ζωή γεμάτη υγεία, Μερκουρίου 10, Ντεπώ ● Μ. Σαβίδου, Μαυρομιχάλη 59, Πολίχνη ● Aqua Vero, Μακρυγιάννη 15, Ηλιούπολη ● Βιο Ζωή, Καραολή & Δημητρίου 175Β, Εύοσμος ● Το χοντρό μπιζέλι, Κ. Παλαμά 12Α, Φύλιρο● Βιοιδέα, Επ. οδός Ωραιοκάστρου Θεσσ/κης 115Α ● Το μαγαζάκι της Σοφίας, Εθν. Αντιστάσεως 88, Εύοσμος ● Βοτανολόγιον, Εθν. Αντιστάσεως 27, Αμπελόκηποι ● Ελλήνων γεύσεις, Γ. Αγγέλου 5, Χαριλάου ● Εστιατόριο Inn Roubino, Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης, Ασκληπιού 10, Πυλαία Θήβα: Ηλιακτίδα, Δημοκρίτου 6 Ιωάννινα: Ιωάννινα, Ναπολέωντα Ζέρβα 53 ● Φύση & Ζωή, Φ. Τζαβέλλα 2 ● Φύση & Ζωή, Αρχ.Μακαρίου & Μπακογιάννη Καβάλα: Πηγή Ζωής, Αμυντα 26 ● Bio bio, Βενιζέλου 45 Καλαμάτα: Το άνθος της Ζωής, Ψαρρών 148 ●Βοτανοπωλείο, Αριστομένους 109 ● Βοτανοπωλείο, Αμφειας 7 Κατερίνη: Bio Cafe Fresco, 25ης Μαρτίου 5 ● In Vivo, Εθν. Αντίστασης 15 Καρδίτσα: Πράσινη γωνιά, Διάκου 15●Το Βάλσαμο, Δημοτική αγορά Ι (7) Καστοριά: Σπιτικό, Ορεστίων 25 Κέρκυρα: Coffee & books, Καποδιστρίου 6 ● Φυσικές επιλογές, Σωτήρος 15 ● Οικοζωή, Ι. Θεοτόκη 104 ● Καφέ Κοχλίας, Ελευθερίας 16, Λιστόν ● Alobar, Γκύλφορδ 58 Κεφαλονιά: Σταμούλης Κυριάκος, Αντώνη Τρίτση 3 ● Ιοnian Eco, Χ. Ιγγλέτση 1 Κόρινθος: Το φασόλι, Εθν. Αντιστάσεως 51Α ● Αμάλθεια, Αδειμάντου 38 Κομοτηνή: Βιοπαράδοση, Κούλογλου 2-4 Λαμία: Φροντίδα plus Bio, Παλαμά 5 Λάρισα: Γκουντοβάς, Νικοτσαρά 6 ● Φύτρο, Μανδηλαρά 13 ● Πρόπολις, Παναγούλη 19 ● Βιόκηπος, Κουμουνδούρου 18 ● Το μέλι, Παπασταύρου 1 ● Το Ρόδι, Ηρώων Πολυτεχνείου 69 ● By Nature, Νικοτσάρα 7 Λευκάδα: Νέκταρ & Αμβροσία, Δ. Καλυβιώτη 6 14 Μεσσηνία: Δήμητρα, Καρδαμύλη Μυτιλήνη: Μυρτιά, Αγ.Θεράποντος 22 ● Μοναστιρλή Δωροθέα, Πιττάκου 9 Ναύπλιο: Βιο...λογικό, Αρια Ναυπλίου Ξάνθη: Ν.Γκοροπας, Δαγκλή & Καραολή● Σ. Βαρσάμη, Πλάτωνος 10● Γαία, Δαγκλή 5 & Τσιμισκή Ορεστιάδα: Α. Γραμματή, Αναγεννήσεως 137 Πάτρα:Olympico Cafe, Γοργοποτάμου & Ελευθερίας ●Μαλλιώρης, Βότση 26● Botanica, Ρήγα Φεραίου 37 ● Αγρίλι, Γούναρη 142 Πάρος: Βασ. Λάβδας Παροικία, Πύλος: Bio & Pharma store (Costa Navarino Hotel) Πύργος: Ίαμα, 28ης Οκτωβρίου 50 ● Βιόκυκλος, Κοκκίνου 15 Ρέθυμνο: Αμάλθεια, Οικ. Αγ. Δημήτριος ● Β. Πλεύρη, Ηγ. Γαβριήλ 26 ● Bio-rythm, Κ. Γιαμπουδάκη 32 Ρόδος: Ηλιόκηπος, Κορδιγκτώνος 49 ● Το πανέρι, Π. Μελά 17 ● Βιο-υγεία - Βιο οικολογία, 28ης Οκτωβρίου 18 Σάμος: Βιο-Σάμος, Καρλόβασι Σέρρες: Bioshop, Υψηλάντου 1 ● Βιοτροπο, Κωνσταντινουπόλεως 13 Σητεία: Βιοκύκλος, Αν. Παπανδρέου 5 ● Κρητών γη, Φουνταλίδου 29 Σύρος: Ευεξία, Σταματίου Πρωΐου 51 Τρίκαλα: Βιόκοσμος, Γλαδστώνος 13 ● ΜουσειοΓεύσεις , Στρ. Σαράφη 43 Χαλκίδα: Βάλσαμο, Ωρίωνος 31 ● Τσιριώτη Βασιλική, Νοταρά & Τομπάζη Χανιά: Κοιλάδα των Ρόδων, Σφακίων 32 ● Eco Forum, Δευκαλίωνα 5 ● Κτήμα Δασκαλάκη, Κυδωνίας 144 ● Γαία, Δημητρακάκη 2 ●Γαία, Πάροδος Λεωφ.Κ. Καραμανλή 86

ΦΑ Ρ ΜΑΚΕΙΑ (315) Αττική Αγ. Ανάργυροι: Δ. Πανταζής, Ν. Πλαστήρα 102 ● Μαντζάκου Καραστατήρη Αναστασία, Κεφαλληνίας 98 Αγ. Αντώνιος: Τσέρτου Γιούλα,Βασ. Αλεξάνδρου 46 Αγ. Βαρβάρα: Γ. Σπανόπουλος, Ελ. Βενιζέλου 140 ● Δ. Διμε Σια Ο.Ε.,Μεσογείων 5 Αγ. Δημήτριος: Μήτσου Ευσ., Παπάγου 43 Αγ. Ελευθέριος: Στέφανος Κάγιος, Τσούντα 43 Αγ. Παρασκευή: Ν. Χούντας, Μεσογείων 535 ● Μουζά Αικ., Αγίας Τριάδας 21 Αθήνα: Ι.Λιγνός, Κηφισίας 46 ● Χ.Καρκαζής, Κηφισίας 101 ● Ν. Πλύτας, Κηφισίας 125 ● Μ.Λεκατσά, Πατησίων 366 ● Μ.Κώστα, Κορδιγκτώνος 2(Πεδίον Άρεως) ● Ε. Παπαδοπούλου, Αριστοτέλους 91 ● Α. Μαστορογιαννάκη, Γ. Σεπτεμβρίου 97 ● Ζ. Ελευθεριάδη, Γ. Σεπτεμβρίου 4 ● Πετρογιάννης, Πανεπιστημίου 10 ● Μαρήβη Ζήση, Σόλωνος 20 ● Ά.Χατζοπούλου-Σ.Νικολάου, Σόλωνος 54 ● Καλύβα Βασ., Ηρακλείτου 4, Κολωνάκι ● Μ. Σισμανόγλου, Διον. Αρεοπαγίτου 10, Ακρόπολη ● Ν. Κουτέλης, Λένορμαν 249 ● Κ. Σπανίδου, Αχαρνών 189 ● Δρίβας Ιωάννης, 3ης Σεπτεμβρίου 72 ● Αγγελική Φιλίππου, Πατησίων 271 ● Γ. Κοντογιώργος, Μαρασλής 7 & Υψηλάντου, Ευαγγελισμός ● Ζάγκος –Βαΐδάκη Κλεισθένους 11, Ομόνοια ● Πάλογλου Ευγ.,

Πανεπιστημίου 16, & Αμερικής (Στοά) ● Σακελάρης Νικ., Νίκης 3 ● Στελλάκη Π., Πλ. Μητροπόλεως 16 ● Καραμανώλης Ι., Σωκράτους 46 ● Κ. Μακρή, Φιλλελήνων 20& Κυδαθηναίων 15 ● Χ. Ερωτόκριτου, Ευαλκίδου 4 (Πλ. Αττικής) Αιγάλεω: Βακαλοπούλου-Γιαγιάκου, Ιερά Οδός & Θηβών 374 Άλιμος: Παπά, Θουκιδίδου 29 ● Αγλ. Σιακάρα, Δ. Σούτσου 18, Πλ. Μαβίλη ● Α. Καζαντζιάν, Θεμιστοκλέους 62 Αμπελόκηποι: Ραφτόπουλος Β., Πάγκα 22 ● Καλογερογιάννης,Πανόρμου 7173 ● Σ.Αποστολοπούλου Μεσογείων 29 ● Αγαμέμνονας Σακελλαρίου, Πουλίου 18& Λαμίας ● Κ.Αγγελής, Πανόρμου 46 & Αργολίδος 51 ● Μιχαλάκου Κ. Δημητσάνας 16 ● Ε.Ανανιάδης, Λαμψα 19 Ανάβυδσσος: Κ. Τσίτουρα, Αριστοτέλους 26-28 ● Σ. Κοριτσιάδης, Λ. Αναβύσσου 5 Άνοιξη: Περρωτή Καντούνα, Πλατεία Ανοίξεως Α. Πετράλωνα : Σελαμτζή Ουρ., Κοίλης 15 Αργυρούπολη: Τανδρίδης Στυλ., Λ. Κύπρου 77 ● Α. Λυμπερόπουλος, 25ης Μαρτίου 18 ● Α.Ναούμ, Μ. Γερουλάνου 51 Βριλήσσια: Γ. Τσούτσιας, Ομήρου 2 ● Ζήσου Δάφνη, Λεωφ. Πεντέλης 7Α Βύρωνας: Ε. Κανελλοπούλου, Εμπεδοκλέους 94 ● Σ. Κατσικάκη, 28ης Οκτωβρίου Γαλάτσι: Χ.Ιακωβίδου, Αγ. Γλυκερίας 35 Γέρακας: Ε.Ξανθάκου, Λ. Σπάτων 46 ● Ε. Μελισσάς, Κλεισθένους 243 ● Χονδρογιάννη Ειρήνη, Ηγουμενίτσας 2 Γλυφάδα: Μ. Κωστούλα, Γούναρη 88 ● Α. Μπαρμπάτση, Γούναρη 1688 (Άνω Γλυφάδα) ● Ν. Μακρή, Γούναρη 112 ● Ε.Σάκκου, Α. Παπανδρέου 138 ● Σ. Αδαμοπούλου, Μεταξά & Γρ.Λαμπράκη 17 ● Μ. Μιχαλά – Σ. Κοκκάλας Λαζαράκη 3 ● Χρ. Πουλίδου, Ζαμάνου 47 ● Κατλής Ηλ., Γούναρη 227& Ηφαίστου ● Ε.Μορφοπούλου Λ. Βουλιαγμένης 85 Γουδί: Γ. Ντελούσια, 34ου Συντάγματος 38 ●Μ. Τριανταφύλλου, Γράμμου & Ζωγκου 24-26 ● Σπύρος Μόσχος, Ηφαιστίωνος 8 Δάφνη: Αναστασάκου - Παπαδοπούλου Βασιλική, Kανάρη 23 ● Παπαδοπούλου- Θεοφιλοπούλου & ΣΙΑ, Ηπείρου 16 Δάσος Χαϊδαρίου: Ελ. Μπαρμπούνη, Ηρώων Πολυτεχνίου 59 ● Θ. Σακόπουλος, Γεωργίου Παπανδρέου 4 Ελληνικό: Δουζένη, Ιασωνίδου 47 Ηλιούπολη Α.: Κακαγιάννης Στ., Αρχιμήδους 64 ● Αντωνόπουλος Κ., Μ. Αντύπα 51 ● Ι.Κατσαρός, Σκρα 14 Ηλιούπολη Κ.: Παπαπέτρου Γ., Πλατεία 25ης Μαρτίου ● Φ. Καλογεροπούλου, Σοφ. Βενιζέλου 34 Ηράκλειο: (Νέο) Μπάρμπας Η., Λεωφ. Ηρακλείου 425 ● Θεοδοσιοπούλου Αγγ., Πολυτεχνείου 33 & Πράσινου λόφου 12 Ίλιον: Pharma center, Ηλιου 33 Ιλίσια: Χρονοπούλου Ε., Γρηγορίου Αυξεντίου 71 ● Παπασιδέρης – Ρούσσου, Παπαδιαμαντοπούλου 15 ● Παρασκευοπούλου – Κρέκας, Η. Ποταμιάνου 2 Καματερό: Στ. Ψυχικός, Κ. Παλαμά 50, Γεροβουνό Καρέας: Σ.Κατσικάκη, 28ης Οκτωβρίου 15 ● Φρ. Σταματάκη, Λ. Καρέα 74 Κερατσίνι: Χρ. Κωνσταντιανού, Σολομωνίδου 5 Κηφισιά: Λ. Τριανταφύλλη Μπακάκου, Κηφισίας 281 Κορυδαλλός: Ρ.Μουσλιάδου, Τσακάλωφ 32 ● Ντάβος Π., Δ. Διαμαντίδη 34 Κουκάκι: Αικ.Κυρίτση Δημητρακοπούλου 111 ● Δ. Νικολαΐδης, Δημητρακοπούλου 50 Κυψέλη: Μ.Κώστα, Κορδιγκτώνος 2 Μαρούσι: Μαρία Προβατά, Περικλέους 1 ● Πονίττη Τζινέβρα, Αγ. Κωνσταντίνου 6 Μέγαρα:Κ. Χατζηδημητρίου, 28ης Οκτωβρίου 129 Μελίσσια: Σ. Παναγιωτίδης, 17ης Νοεμβρίου 2 Μοσχάτο: Ζαζάνη Αγγ., Στρ. Μακρυγιάννη 56 Ν. Ηράκλειο: Αυγίδου Μάρθα, Ανατολής 57 ● Κ.Λιάσκα, Μ. Αντύπα 4 Ν. Μάκρη: Δημητροπούλου - Ζαχαράκη, Ν. Πλαστήρα & Σαράφη 19 Ν. Σμύρνη: Δ. Μώρου, 2ας Μαϊου 26 ● Α. Μαύρου, σοφούλη 60 ● Γ. Ψάλτης, Ελ. Βενιζέλου 43 ● Μ. Σκιαδαρέση, Ομήρου 5 Νίκαια: Κατσίβελας, Παύλου Μελά 4 ● Χρ.Βουγιουκλάκη, Λαοδικείας 33 ● Αν. Ιωνά, Ν. Μπελογιάννη 81 Ν. Ιωνία: Αικ. Ισοπούλου, 28ης Οκτωβρίου ● A. Brosio, Παλαιολόγου 2 & Τενέδου ● Πάστρας Σ., Χρυσ. Σμύρνης 3 ● Γ. Περγαντά, Μεσολογγίου 46 ● Μοσχοβης Χ., Ελ. Βενιζέλου 22 ● Κ. Μυλωνά, Λυκούργου 35 Ν. Κόσμος: Ν. Βασιλειάδη, Λυσιμαχίας 24-26 ● Ηλ. Κουτσογιάννης, Αμβρ. Φραντζή 31 ● Π. Κασαρτζιάν, Ευρυδάμαντος 9 Ν. Ψυχικό: Ε.Παπαδοπούλου, Αγ. Γεωργίου 66 ● Σώρη Ελ., 25ης Μαρτίου & Ξάνθου 1 ● Τζ. Ταλαρούγκα – Κατσώλα, Γεωργίου Βλάχου 37 Πατήσια: Χ.Παπαδοπούλου, Πατησίων 300 ● Π. Γιαννίτση, Πατησίων 294β ● Ρ. Παπαδοπούλου, Ιππολύτου 18 Παγκράτι: Χρ. Ευσταθίου, Πρατίνου 32 & Στράβωνος ● Ν. Ζαννάκης, Ερατοσθένους 22 Π. Φάληρο: Φ.& Α. Τοπάλογλου, Αλκυόνης 85 ● Μαρίνα Ζωγραφάκη, Αγ. Αλεξάνδρου 49 ● Αθηνά Σκούντζου, Αχιλλέως 31 ● Ρούλα Καπετανάκη, Αγ. Βαρβάρας 44 ● Μ. Φλυτζάνη, Αγ. Βαρβάρας 98 Παλλήνη: Σ. Πάικα, Έντισον & Ιθάκης 1 Πεντέλη: (Νέα), Νταβαρίνου Ο., Π.Πατρών Γερμανού 1Πειραιάς: Άννα Θεοδωράκη, Βασ.Παύλου & Γερμανού 1, Καστέλλα ● Στ. Βραδής, Ηρώων Πολυτεχνείου 28 ● Σταυρούλα Μπαρμπαγιάννη, Μητρώου 66 Περισσός: Σ.Βανδώρος, Μηδείας 45 Περιστέρι: Μ.Παραμιθέλη, Αγ.Ελευθερίου 4 ● Ν. Λύγδας, Παν. Τσαλδάρη 37 ● Τίγκου Χ., Πελοπίδα 212 Σεπόλια: Κώστας Μιχαηλίδης, Κρέοντος 159 & Ρόδου Σπάτα: Βίδος Κ.,Λ. Σπάτων ● Βασιλειάδης Π., Αεροδρόμιο Χαλάνδρι:Κ. Μπούρα, Λεωφ. Πεντέλης 77 ● Β. Καφίρης, Ολύμπου 92 ● Ν. Χριστάκος, Ζαλόκωστα 2 ● Ψαθάς Ν., Παπανικολή 40 ● Τζίφα Αντωνία, Αγ. Παρασκευής 77 Χαϊδάρι:Α.Παπαθεοδώρου, Αγ. Στρ. Χαϊδαρίου 46●Θ. Σακόπουλος, Γ. Παπανδρέου 4 ●Μ. Χαλεπη, Ηρωων. Πολυτεχνείου 27 Υπόλοιπη Ελλάδα: Αγρίνιο:Γκούντας Χ., Χ. Τρικούπη 18 ● Φιλιππιάδης Χ., Πλατεία Ειρήνης ● Σαντζουκ Σαμίρ, Πλατεία Χατζοπούλου 12 ● Α. Νταλλιάνη, Ι. Σταϊκου & Γρίβα 2 ● Σ. Κακαβουλας, Πλατεία 28ης Οκτωβρίου Αλεξανδρούπολη: Ευανθία Αθανασιάδου, 14ης Μαΐου 53 ● Γ. Καΐσας, 14ης Μαΐου 88 Αμαλιάδα:Χ. Σταυλιώτη, Καλαβρύτων 36 Άργος:Ε. Σταύρου, Λάλουκας ● Α. Θεοχάρη, Μ. Αλεξάνδρου 5 Αριδαία:Μ.Μάρκου,Σωσανδρα Άρτα: Γ.Χήτα, Σκουφά 151 Άστρος Κυνουρείας: Κ. Καραγγιάνης, Θ. Κολοκοτρώνη 2 Βέροια:Β. Παπαδοπούλου, Βερμίου 16 Βοιωτία: Θ. Καούσιας, Θεσπιές Βόλος: Σ.

Μετσοβίτου, Ιωλκού 17 ● Κύρκου, Ιάσωνος 93 ● Κ.Δρυκάκη, Γκλαβάνη & Αλεξάνδρας 122 ● Α. Καλιακάτση, Ιωλκού 289Α Γιαννιτσά: Ι.Παπαδοπούλου, Ταγμ. Γεωργούλη 7 Δράμα:Δ.Κάζης, Ερυθρου Σταυρού 4 Έδεσσα:Δ. Πετρίδης, Γ. Πέτσου 2 Ευβοια: Ρουσοδήμος, Αβάντων 34, Ψαχνά Ηγουμενίτσα: Π. Χαρίση, Αγ. Αποστόλων 45 Ηράκλειο Κρήτης: Κ. Κοκόκιος, Λ.Καλοκαιρινού 211 ● Χ.Χαραλαμπάκης, Ελ. Βενιζέλου 99 ● Μ.Ρούσου, Χατζημιχάλη Γιάνναρη 7 ● Χαρ. Ορφανουδάκης, Αντ. Καστρινάκη 30Α Θεσσαλονίκη: Α.Τσαγγάρη, Κορυτσάς 21 & Καραμανλή 16 ● Α. Πασχαλίδου, 25ης Μαρτίου 86 ● Μάνου Κ., Βαϊντηρίου 1 ● Πάχτα Θ., Αδριανουπόλεως 10 ● Ε.Αργυρίου, Τριανταφυλλίδη 2 (Καλαμαριά)● Σαρδέλης, Φιλίππου 38 (Περαία) ● Κ. Αγγελάκη, Γρ. Λαμπράκη 77 (Α.Τούμπα)Ι. Βασκέδη, Γαμβέτα 135 ●Π. Γάγαλη, Εθν. Αντιστα 7Β (Καλαμαρ.) ●Σ. Δαγτζίδης, Αγ. Σπυρίδωνος (Τριανδρία) ● Ε. Ανδρέου, Διαλέττη 6 ●Δ. Βλαχοπούλου, Ευζώνων 9 ●Σ. Γεωργιάδης, Καπ. Γκόνη 24 (Καλαμαρ.) ●Δ. Γραμματικόπουλος, 25ης Μαρτίου 100 (Χαριλάου) ●Η. Γωγάκος, Γαμβέτα 120 ●Ν. Δανιλούλης, Τσιμισκή 7 ●Β. Γκιουλέκα, Χριστοβασίλη 8 ● Ε. Καχπάνη, Αλεξάνδρίας 79 ● Σιλλιγνάκης - Σταυρακάκης, Εγνατίας 142 ● Μ. Σιταρίδου, Καραβαγγέλη 11 (Ηλιούπολη) ● Θ. Μεγαλίδου, Δημ. Γούναρη 56 ● Αντωνία Ραπτούλη, Βας. Γεωργίου 9 ● Ζ. Τσάκα, (Εμπορικό κέντρο Mediteranean Cosmos) 11ο χλμ Εθν. Οδού Θεσ/νίκης – Ν. Μουδιανών ● Λ. Μαλαθονιάδου, Φιλιππουπόλεως (Αμπελόκηποι) ● Σπ. Νικολαΐδης, 25ης Μαρτίου 66 ● Δ. Χριστοδούλου, Μ. Αλεξάνδρου 41 (Αμπελόκηποι) ● Κ. Σουβατζίδης, Εγνατίας 114 ● Χ. Παντελίδης, Πλατεία Δημοκρατίας (Σίνδος) ● Δ.Ταχταλίδου, Γρηγορίου Ε’ 26 ● Α.Γκατζούλη, Τσιμισκή 102 ● Α.Καραπατάκη, Κομνηνών 22 ● Κ.Σένη, Βενιζέλου 2 (Θέρμη) Θήβα: Βεΐζης Σεραφείμ, Μουρίκι Ιωάννινα: Χ. Παπαγεωργίου, Νικοπόλεως 15 ● Β. Θεοδωρακοπούλου, Βλαχλίδη 7 ● Βέρμπη Αγγ., Ζωσιμάδων 18 ● Κ. Δογορίτης, Κ. Πλατεία ● Παντελίδης Χ., Πλατεία Δημοκρατίας 2, Σίνδος Καβάλα:Θ.Γεωργιάδης, Βενιζέλου 28 Καλαμάτα:Β.Χαντζός, Κανάρη 21 ● Π. Δημητρόπουλος, Μακεδονίας 18 ● Λ. Μαύρου, Νέδοντος 79 Κάλυμνος: Ν. Πατέλλη, Π. Μαξίμου 15 Καρδίτσα: Κυπαρίσση – Αρκομανη, Ιεζεκιήλ 12 & Άζα ● Χ.Κανταρτζή, Κουμουνδούρου 9 ● Κεφαλά, Κεντρ. Πεζόδρομος Κατερίνη: Α.Ζιώγα, Σαρανταπόρου 1 ● Ν. Τριανταφύλλου, Αγ. Λαύρας 2 Κέρκυρα: Χ. Πανδή, Σολωμού 2 ● Η. Μπουζούκη, Στ. Δεσύλλα 16 ● Ν. Μπουζούκης, Σαμάρα 7-9 ● Πολέντα Σταύρου, Δονάτου Δημουλίτσα 20 ● Σ.Κοσκινάς, Ι. Ανδρεάδη 28 ● Σ. Καβαδά, Ευγ. Βουλγάρεως 66 ● Μ. Αργυρού Βαλμά, Λ. Αλεξάνδρας 32Β ● Β. Βασιλείου, ρ. Φιλλύρα 2 ●Χ. Βρεττού, Πλ. Γ. Θεοτόκη 9, ● Ν.Τριβιζάς, Ευγ. Βουλγάρεως 73 ● Μ.Γρίμμα, Πλατεία Θεοτόκη 29 ● Αλεξάκη, Κοντόκαλι Κεφαλλονιά:Β. Κωσταντάτος, Σιτεμπόρων 56 Κιάτο:Φ. Σκαρμούτσου, Εθν. Οδός Αθηνών-Πατρών 20 (Κ. Διμηνιό) ● Π.Δεληγιάννης, Εθν. Αντίστασης 20 Κιλκίς: Δ.Αγαθόπουλου, Αγ. Γεωργίου 5 Κοζάνη:Ε.Σφηκα - Ε. Λαμπρέτσα, Πλ. Λεσσάνης 16 Κομοτηνή: Σ. Μωΐδου, Φ. Εταιρείας 57 ● Θ. Ιγγλεζοπούλου, Λεωφ. Ηρώων 5 ● Κ. Καλούδη, Ορφέως 28 Κόρινθος: Γ. Μαμαλουκάς, Σωτ. Πυλαρινού 72 ● Α. Κριεμπαρδη, Εθ. Αντιστ 93 Λειβαδιά: Ε. Μελέτη, Γεωργαντά 26 Λάρισα: Ν. Παπαγεωργίου, 28ης Οκτωβρίου ● Π. Σταυράκης, Σκοπάδων 7 ● Η. Καμπέλης – Ρ. Κοέν, Αθ. Γαζή 7 ● Κ. Γαλάνη – Β. Σιαμπουρδάνης, Ασκληπιού 38 ● Δ. Βιβοπούλου – Ι. Γατούδης, Αλ. Παναγούλη 21 Λέρος: Εμ. Σιδέρης, Λακκί Λαμία: Χάδος Λουκάς, Ροζάκη Αγγελή 73 Μεσσηνία: Κ. Θεοδωροπούλου, Καρδαμύλη Μύκονος:Ι. Θεοχάρης, Ανδρόνικου 31 Μυτιλήνη:Μ.Ουζουνέλη, Ερμού 45 ● Φ. Μαυραγάνης, Καβέτσου 5 Νάουσα:Α.Τσιόγκα,Πλ.Καρατάσου 18 Ναύπλιο:Ουρ. Μέλλου, 25ης Μαρτίου 26 Ξάνθη: Ε. Σουργκούνη – Ιωαννίδου, 28ης Οκτωβρίου 110 Πάτρα: Β. Τζουραμάνη, Γεροκωστόπουλου 26● Α. Καλλιβωκάς, Κορίνθου 204 ● Χ.Μητροπούλου, Γερμανού 96 ● Κ. Καραγεωργόπουλος, Μαίζωνος 57 ● Μ. Αγγελοπούλου, Πανεπιστημίου 148 ● Σάκης Αντ. Μεντές, Κανακάρη 263 Πήλιο:Α.Σαμαράς, Ζαγορά Πρέβεζα: Γ. Σολδάτος, Εθν. Αντίστασης 63 Ρέθυμνο: Ν. Καρτάλης, Εθν. Αντιστάεως 63 ● Δ. Φραγκιαδάκης, Ν. Ασκούτση 2 ● Κ. Κολελης, Εμ. Πορταλιού 25 ● Κ. Βαρδιάμπασης, Αγ. Ανδρέας ● Ε. Καλοειδά, Δημοκρατίας 9 ● Ι. Κούνουπας, Μανιουδάκη 19 ● Μ. Μανωλεσάκη, Κουντουριώτη 17 Ρόδος: Χ. Ευθυμιάδης, Μ. Πετρίδη 65 ● Ε. Γιαννούλη, Δαμασκηνού 48 Σαλαμίνα: Ειρ. Μπινιάρη, Λεωφ. Φανερωμένης 19 Σάμος: Ν. Τζάρας, Πινδάρου 4 Σαντορίνη: Θ. Αργυρού, Θήρα Σέρρες: Β. Κορδα, Πλ. Ελευθερίας Σύρος: Μ. Ρούσσος, Πρωτοπαπαδάκη 23 (Ερμούπολη) ● Ελ. Πέτρου. Πρωτοπαπαδάκη 44 ● Ε. Αρμακόλα, Σταματίου Πρωϊου 132 ● Α.Καραμπουλε, Πλ. Ηρώων 11 Τρίκαλα: Κοσμάς Μακρής, Β. Τσιτσάνη 11 ● Λ. Μπέκα, Ασκληπιου 34 ● Στ. Τσίγκα, Γ. Κονδύλη 24 Τρίπολη: Η.Πλατανίτης, Πλατεία Νεστάνης ● Μ. Βέμμου, Γρηγορίου Ε’ 9 ● Όλγα Παπαβασιλείου – Ζούζουλα, Καλαβρύτων 11Β Χαλκίδα: Α. Παπανικολάου, Κριεζώτου 79●Π. Δημητρίου, Ελευθερίου Βενιζέλου 77 ● Α. Αρτσίτας, Φύλλα Χαλκίδας Χαλκιδική: Αικ. Δεληγεωργίου, Κασσανδρεία Χανιά:Ε. Παπαδάκη, Τζανακάκη 44 ● Ε. Σακκά, Δασκαλογιάννη 14Αικ. Πετριτάκη, Πλ. Σ. Βενιζέλου 11Χίος: Γ. Μαρης, Αλ. Πάχνου 11 ●Γ.Αρχοντάκης, Πλ.Δημ. Αγοράς

ΧΕΙΡΟΔΙΑΝΟΜΗ (6) ΗΣΑΠ: Κηφισιά, Μαρούσι, Πειραιάς (χειροδιανομή), ΜΕΤΡΟ: Αγ. Αντώνιος, Κατεχάκη (Χειροδιανομή) ΚΤΕΛ:Τρεις Γέφυρες

Holistic Life 61

ΕΦΗΜΕΡΙΕΣ.

ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΙΩΝ

Η ΛΙΣΤΑ ΤΩΝ ΕΦΗΜΕΡΙΩΝ ΤΩΝ ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΙΩΝ ΔΕΝ ΔΙΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΚΑΝΕΝΑΝ ΣΥΛΛΟΓΟ ΚΑΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΤΗΣ HOLISTIC LIFE ΑΤΤΙΚΗ – ΜΑΡΤΙΟΣ

1: Βριλήσσια: Θερμοπυλών 65&Μπακογιάνη(8:0014:00&17:00-8:00), Καμίνια: Χριστοφορίδου 24 & Σάμου (8:00-20:00), Νίκαια: Π.Μελά 4 (8:00-20:00)-Κουτάϊσι 31& Ευριππίδου(8:00-14:00&17:00-23:00) 2: Αγ. Παρασκευή: Γιαβάση 13(8:00-14:30),Αγ. Ιωάννου 63(8:00-8:00), Μοσχάτο: Μακρυγιάννη 57(8:00-20:00), Νίκαια: Π.Ράλλη 163(8:00-20:00), Πειραιάς: Γρ.Λαμπράκη 66(8:00-14:00&17:00-23:00) 3: Αγ. Παρασκευή: Ελ. Βενιζέλου 46(8:00-14:30), 4: Αγ. Παρασκευή: Μακεδονίας 1(8:00-14:30), Αμφιάλη: Π.Τσαλδάρη 54(8:00-14:00&17:00-23:00), 5: Αγ. Παρασκευή: Αγ. Τριάδος 21(8:00-8:00), Βριλήσσια: Έκτορος 2&Λ. Πεντέλης39Α(8:00-22:00), Νίκαια: Μεσολογγίου 69&Ταρσού(8:00-20:00), Καστέλλα: Τσακάλωφ 60(8:00-20:00), Κορυδαλλός: Ταξιαρχών 34(8:00-14:00&17:00-23:00), 6: Βριλήσσια: Θερμοπυλών 65&Μπακογιάνη(8:0014:00&17:00-8:00), Πειραιάς: Μπουμπουλίνας 38&Πραξιτέλους(8:00-20:00) 7: Νίκαια: Π.Τσαλδάρη 125(8:00-20:00), Ν. Σμύρνη: Αγχιάλου 37(8:00-23:30), 8: Νίκαια: Π.Τσαλδάρη 159&Λαοδικείας(8:00-20:00), Τζάνειο: Αφεντούλη 39(8:00-14:00&17:00-8:00), Κορυδαλλός: Αθηνάς 62Πλ.Ελευθερίας(8:00-14:00&17:0023:00), 9: Μοσχάτο: Κων/λεως 59(8:00-20:00), Νίκαια: Γρ.Λαμπράκη 56(8:00-14:00&17:00-23:00), 10: Αγ. Παρασκευή: Τρωάδος 8(8:00-14:30), Νίκαια: 7ης Μαρτίου 57(8:00-20:00), Αμφιάλη: Π.Τσαλδάρη 42(8:0014:00&17:00-8:00) 11: Αγ. Δημήτριος: Αγ. Δημητρίου 144 (8:00-23:30) , Αγ. Παρασκευή: Πελοποννήσου 13 (8:00-8:00), Βριλήσσια: Ολύμπου 65&Αλφειού (8:00-14:00&17:00-8:00) , Ν. Σμύρνη: Ελ. Βενιζέλου 124(8:00-23:30),Πειραιάς: Ελ.Βενιζέλου 47&Πραξιτέλους(8:00-20:00), Νίκαια: Πλ.Δαβάκη 1(8:0014:00&17:00-8:00), Κορυδαλλός: Κ.Βάρναλη 101(8:0014:00&17:00-8:00) 12: Βριλήσσια: Λεωφ. Πεντέλης 7Α (8:00-14:30), Νίκαια: Π.Ράλλη 282&Βιθυνίας(8:00-14:00&17:00-23:00), Καστέλλα: Μυρτιδιώτισσας 8(8:00-14:00&17:00-8:00), Ναυαρίνου 14(8:00-20:00), Περιστέρι: Πελοπίδα 212(8:14:00&17:008:00) 13: Αγ. Δημήτριος: Αγ. Δημητρίου 160(8:00-23:30), 14: Αγ. Δημήτριος: Στρ. Παπάγου 43(8:00-23:30), Κορυδαλλός: Ταξιαρχών 34(8:00-20:00), Πειραιάς: Πραξιτέλους 144(8:00-14:00&17:00-8:00)-Λακωνίας 25 & Φωτίου Κορυτσάς (8:00-14:00&17:00-8:00), 15: Αγ. Παρασκευή: Τρωάδος 8 (8:00-8:00), Αμφιάλη: Γρ.Λαμπράκη 517 (8:00-14:00&17:00-8:00), Ν. Φάληρο: Ειρήνης 23 & Σμολένσκυ 16 (8:00-14:00&17:00-23:00), Καστέλλα: Παπαναστασίου 26 (8:00-20:00) 16: Πειραιάς: Ελ.Βενιζέλου 70 (8:00-20:00), Μοσχάτο: Χρ.Σμύρνης 44 (8:00-14:00&17:00-8:00), Νίκαια: Μουσών 1&Περικλέους), (8:00-14:00&17:00-8:00), Τζάνειο: Αφεντούλη 43 (8:00-14:00&17:00-8:00), 17: Αγ. Παρασκευή: Μακεδονίας 1 (8:00-8:00), Βριλήσσια: Λεωφ. Πεντέλης 7Α (8:00-14:00&17:00-8:00), Κορυδαλλός: Διαμαντίδη 34 (8:00-14:00&17:00-23:00), Νίκαια: 28ης Οκτωβρίου 32 (8:00-20:00), Π. Φάληρο: Αγ. Βαρβάρας 98 (8:00-8:00), Ταμπούρια:Υπαπαντής 71 (8:00-14:00&17:0023:00), 18: Βριλήσσια: Αναλήψεως 4 (8:00-22:00), Καμίνια: Χίου 30 (8:00-20:00), Κερατσίνι: Ελ.Βενιζέλου 177 & Έβρου (8:0020:00), Νίκαια: Π.Ράλλη 150 (8:00-14:00&17:00-23:00), 19: Αγ. Παρασκευή: Ελ. Βενιζέλου 46 (8:00-8:00), Βριλήσσια: Αναλήψεως 8 (8:00-14:30), Νίκαια: Λαοδικείας 33 & Βοσπόρου(8:00-20:00),Πειραιάς: Τσαμαδού 67 & Υψηλάντου (8:00-21:00), Καμίμια: Αγ. Ελευθερίου 134 (8:00-20:00),

62 Holistic Life

20: Πειραιάς: Καραΐσκου 104 & Σωτήρος - Χαρ. Τρικούπη 52 8:00-20:00), Πειραιάς: Χαρ. Τρικούπη 52 (8:00-20:00) 21: Αγ. Παρασκευή: Μεσογείων & Χαλανδρίου 1 (8:008:00), Νεάπολη: Ελλησπόντου 35 (8:00-20:00), Π. Φάληρο: Αγ. Αλεξάνδρου 100 (8:00-8:00), Τζάνειο: Αφεντούλη 16 (8:00-14:00&17:00-23:00), 22: Κορυδαλλός: Ηπείρου 143 (8:00-14:00&17:00-23:00), Πειραιάς: Ηρώων Πολυτεχνείου 28(8:00-14:00&17:0023:00), Αμφιάλη: Π.Τσαλδάρη 17&Φλέμινγκ 1 (8:0014:00&17:00-8:00), 23: Αγ. Παρασκευή: Μεσογείων 636 (8:00-8:00), Ταμπούρια: Ελ.Βενιζέλου 177 & Έβρου (8:00-14:00&17:0023:00), Κορυδαλλός: Τσακάλωφ 32 (8:00-14:00&17:0023:00) 24: Κορυδαλλός: Διαμαντίδη 8 (8:00-20:00) 25: Βρυώνη(Πειρ): Σαχτούρη 29 (8:00-20:00), Πειραιάς: Ηρώων Πολυτεχνείου 3(8:00-20:00) 26: Αγ. Δημήτριος: Αγ. Δημητρίου 116 (8:00-23:30), Αγ. Παρασκευή: Πελοποννήσου 13 (8:00-14:30), Νεάπολη: Κουτάϊσι 31 & Ευριππίδου (8:00-20:00), Καμίνια: Χριστοφορίδου 24 & Σάμου (8:00-14:00&17:00-23:00), Νίκαια: Π.Μελά 4 (8:00-14:00&17:00-8:00), 27: Αγ. Παρασκευή: Β. Σιώκου 2 & Ειρήνης 52 (8:008:00), Πειραιάς: Γρ.Λαμπράκη 66 (8:00-20:00), Μοσχάτο: Μακρυγιάννη 57 (8:00-14:00&17:00-23:00), Νίκαια: Π.Ράλλη 163 (8:00-14:00&17:00-23:00), Π. Φάληρο: Πρωτέως 78 29: Αγ. Παρασκευή: Αγ. Ιωάννου 7 (8:00-14:30), Αμφιάλη: Π.Τσαλδάρη 54 (8:00-20:00) 30: Αθήνα: Η.Ποταμιάνου 2 (8:00-14:00&17:00-8:00), Κορυδαλλός: Ταξιαρχών 34 (8:00-20:00), Νίκαια: Μεσολογγίου 69 & Ταρσού (8:00-14:00&17:00-23:00), Καστέλλα: Τσακάλωφ 60 (8:00-14:00&17:00-23:00), 31: Αγ. Παρασκευή: Αγ. Τριάδος 21 (8:00-14:30), Πειραιάς: Μπουμπουλίνας 38 & Πραξιτέλους (8:00-14:00&17:0023:00)

ΑΤΤΙΚΗ – ΑΠΡΙΛΙΟΣ

1: Βριλήσσια: Ομήρου 2 (8:00-22:00), Νίκαια: Π.Τσαλδάρη 125 (8:00-14:00&17:00-23:00) 2: Νίκαια: Π. Τσαλδάρη 159 & Λαοδικείας (8:00-14:00&17:0023:00), Τζάνειο: Αφεντούλη 39 (8:00-20:00), Κορυδαλλός: Αθηνάς 62 Πλατ.Ελευθερίας (8:00-20:00) 3: Αγ. Παρασκευή: Κανάρη 56 (8:00-14:30), Βριλήσσια: θερμοπυλών 65 & Μπακογιάννη (8:00-22:00), Νίκαια: Γρ.Λαμπράκη 56 (8:00-20:00), Μοσχάτο: Κων/λεως 59 (8:0014:00&17:00-23:00) 4: Αμφιάλη: Π.Τσαλδάρη 42 (8:00-20:00), Νίκαια: 7ης Μαρτίου 57 (8:00-14:00&17:00-23:00) 5: Βριλήσσια: Αναλήψεως 8 (8:00-22:00), Νίκαια: Πλ.Δαβάκη 1 (8:00-20:00), Κορυδαλλός: Κ.Βάρναλη 101 (8:00-20:00), Πειραιάς: Ελ.Βενιζέλου 47 & Πραξιτέλους ( 8:00-14:00&17:00-8:00), 6: Αγ. Δημήτριος: Αγ. Δημητρίου 144 (8:00-23:30), Νίκαια: Π.Ράλλη 282 & Βιθυνίας (8:00-20:00), Καστέλλα: Μυρτιδιώτισσας 8 (8:00-20:00), Πειραιάς: Ναυαρίνου 14 (8:00-14:00&17:00-8:00), 8: Αγ. Δημήτριος: Αγ. Δημητρίου 160 (8:00-8:00), Βριλήσσια: Έκτορος 2 & Λ. Πεντέλης 39Α (8:0014:00&17:00-8:00), Πειραιάς: Πραξιτέλους 144 (8:00-20:00), Κορυδαλλός: Ταξιαρχών 34 (8:00-14:00&17:00-8:00), Αγ.Σοφία(Πειρ.): Λακωνίας 25 (8:00-20:00) 9: Αγ. Δημήτριος: Στρ. Παπάγου 43 (8:00-8:00), Αμφιάλη: Γρ.Λαμπράκη 517 (8:00-20:00), Ν. Φάληρο: Ειρήνης 23 & Σμολένσκυ 16(8:00-20:00), Καστέλα: Παπαναστασίου 26 (8:00-14:00&17:00-23:00), 10: Ν. Σμύρνη: Ελ. Βενιζέλου 43 (8:00-23:30), Τζάνειο: Αφεντούλη 43 (8:00-20:00), Μοσχάτο: Χρ.Σμύρνης 44 (8:00-20:00), Νεάπολη(Πειρ): Μουσών 1 & Περικλέους (8:00-20:00), Πειραιάς: Ελ.Βενιζέλου 70 (8:00-14:00&17:00-

www.holisticlife.gr Για να προσθέσουμε το δικό σας φαρμακείο επικοινωνήστε μαζί μας στο τηλ. 210 9811753

Για οποιαδήποτε αλλαγή ή έλλειψη στο πρόγραμμα των εφημεριών ευθύνεται αποκλειστικά και μόνο ο εκάστοτε σύλλογος φαρμακοποιών

23:00), 11: Αγ. Παρασκευή: Β.Σιώκου 2 & Ειρήνης 52 (8:00-14:30), Κορυδαλλός: Διαμαντίδη 34 (8:00-20:00), Νίκαια: 28ης Οκτωβρίου 32 (8:00-14:00&17:00-23;00), Ταμπούρια: Υπαπαντής 171 (8:00-20:00) 12: Νίκαια: Π.Ράλλη 150 (8:00-20:00), Κερατσίνι: Ελ.Βενιζέλου 177&Έβρου (8:00-14:00&17:00-8:00), Καμίνια: Χίου 30 (8:00-14:00&17:00-23:00), 13: Αγ. Παρασκευή: Αγ. Ιωάννου 7 (8:00-8:00), Βριλήσσια: Ολύμπου 65&Αλφειού 17 (8:00-22:00), Πειραιάς: Τσαμαδού 65 & Υψηλάντου(8:00-20:00), Περιστέρι: Πελοπίδα 212 (8:-23:00),Νίκαια: Λαοδικείας 33 & Βοσπόρου (8:0014:00&17:00-8:00), Καμίνια: Αγ.Ελευθερίου 134 (8:0014:00&17:00-8:00), 14: Αγ. Παρασκευή: Μεσογείων 636 (8:00-14:30), Ν. Σμύρνη: Ελ. Βενιζέλου 124 (8:00-23:30), Πειραιάς: Χαρ. Τρικούπη 52 (8:00-14:00&17:00-23:00), -Καραΐσκου 104 & Σωτήρος (8:00-14:00&17:00-8:00), 15: Νεάπολη(Πειρ): Ελλησπόντου 35 (8:00-14:00&17:008:00), Τζάνειο: Αφεντούλη 16(8:00-20:00) 16: Αμφιάλη: Π.Τσαλδάρη 17 & Φλέμινγκ (8:00-20:00), Βριλήσσια: Αναλήψεως 8 (8:00-14:30), Κορυδαλλός: Ηπείρου 143 (8:00-20:00), Πειραιάς: Ηρώων Πολυτεχνείου 28 (8:00-20:00) 17: Αγ. Παρασκευή: Μεσογείων & Χαλανδρίου 1 (8:0014:30), Ταμπούρια: Ελ.Βενιζέλου 177 & ΄Έβρου (8:00-20:00), Κορυδαλλός: Τσακάλωφ 32 (8:00-20:00) 18: Αγ. Παρασκευή: Αγ. Ιωάννου 63 (8:00-14:30, Γιαβάση 13 (8:00-8:00), Κορυδαλλός: Διαμαντίδη 8 (8:00-14:00&17:0023:00), 19: Βριλήσσια: Λεωφ. Πεντέλης 7Α (8:00-22:00), Πειραιάς: Ηρώων Πολυτεχνείου 3 (8:00-14:00&17:00-23:00), Βρυώνη(Πειρ): Σαχτούρη 29 (8:00-14:00&17:00-8:00), Π. Φάληρο: Αγ. Βαρβάρας 98 (8:00-23:30) 20: Βριλήσσια: Αναλήψεως 4 (8:00-14:00&17:008:00), Νίκαια: Π.Μελά 4 (8:00-20:00- ΚουτάΙσι 31 (8:0014:00&17:00-8:00), Καμίνια: Χριστοφορίδου 24 & Σάμου (8:00-20:00), 21: Αγ. Δημήτριος: Αγ. Δημητρίου 116 (8:00-8:00), Μοσχάτο: Μακρυγιάννη 57 (8:00-20:00), Νίκαια: Π.Ράλλη 163 (8:00-20:00), Πειραιάς: Γρ.Λαμπράκη 66 (8:0014:00&17:00-8:00), 22: Αγ. Παρασκευή: Κανάρη 56 (8:00-8:00), 23: Αμφιάλη: Π.Τσαλδάρη 54 (8:00-14:00&17:00-8:00), Π. Φάληρο: Αγ. Αλεξάνδρου 100 (8:00-23:30) 24: Πειραιάς-Καστέλλα: Τσακάλωφ 60 (8:00-20:00), Νίκαια: Μεσολογγίου 69 (8:00-20:00), Κορυδαλλός: Ταξιαρχών 34 (8:00-14:00&17:00-8:00), 25: Πειραιάς: Μπουμπουλίνας 38 (8:00-20:00) 26: Αγ. Παρασκευή: Γιαβάση 13 (8:00-14:30), Αγ. Ιωάννου 63 (8:00-8:00), Νίκαια: Π.Τσαλδάρη 125 (8:00-14:00&17:008:00), 27: Αγ. Παρασκευή: Ελ. Βενιζέλου 46 (8:00-14:30), Νίκαια: Π.Τσαλδάρη 159 & Λαοδικείας (8:00-20:00), Τζάνειο: Αφεντούλη 39 (8:00-14:00&17:00-23:00), Κορυδαλλός: Αθηνάς 62 & Βύρωνος(8:00-14:00&17:00-8:00), 28: Αγ. Παρασκευή: Μακεδονίας 1 (8:00-14:30), Μοσχάτο: Κων/λεως 59 (8:00-20:00), Νίκαια: Γρ.Λαμπράκη 56 (8:0014:00&17:00-8:00), 29: Αγ. Παρασκευή: Αγ. Τριάδος 21 (8:00-8:00), Αμφιάλη: Π.Τσαλδάρη 42 (8:00-14:00&17:00-23:00), Νίκαια: 7ης Μαρτίου 57 (8:00-20:00), Π. Φάληρο: Πρωτέως 78 (8:0023:30) 30: Αθήνα: Η.Ποταμιάνου 2 (8:00-23:00), Πειραιάς: Ελ.Βενιζέλου 47 & Πραξιτέλους (8:00-20:00), Νίκαια: Πλ.Δαβάκη 1 (8:00-14:00&17:00-23:00), Κορυδαλλός: Κ.Βάρναλη 101 (8:00-14:00&17:00-23:00),

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ - ΜΑΡΤΙΟΣ

1: Χαριλάου: 25ης Μαρτίου 56(8:30-14:00&17:00-8:30) 3:

Ν. Εγνατία: Γαμβέττα 135(8:30-20:30), Καμάρα: Εγνατίας 108(8:30-20:30), Ανάληψη: Β. Όλγας 155(20:30-24:00) 4: Ν. Εγνατία: Γαμβέττα 135(8:30-20:30), Καμάρα: Εγνατίας 108(8:30-20:30) 5: Ανατ. Θεσσ/κη: Χριστοβασίλη 8(8:30-20:30), Α. Τούμπα: Γ. Λαμπράκη 77 (8:00-14:00&17:00-24:00), 6: Διαγώνιος: Τσιμισκή 102(8:30-24:00) ,7: Χαριλάου: 25ης Μαρτίου 56(8:30-20:30), Διαγώνιος: Τσιμισκή 102(8:3020:30), 8: Χαριλάου: 25ης Μαρτίου 100((8:30-24:00) , 10: Ιπποκράτειο: Κων/λεως 80(20:30-24:000 ,12: Ιπποκράτειο: Κλείτου 24(8:30-20:30), Τριανδρία: Αγ.Σπυρίδωνος 8(8:3020:30), 13: Καμάρα: Εγνατίας 142(8:30-24:00) , 14: Γήπεδο Άρεως: Α.Παπαναστασίου 159(8:30-20:30), Βενιζέλου: Μητροπόλεως 18(8:30-20:30), Πλ. Ιπποδρομίου: Ν.Φωκά 24(8:30-20:30), 15: Καμάρα: Εγνατίας 108(8:30-24:00), 17: Κολόμβου: Αντιγονιδών 12(8:30-20:30), 18: Κολόμβου: Αντιγονιδών 12(8:30-20:30), Χαριλάου: 25ης Μαρτίου 100(20:30-8:30), 19: Καμάρα: Εγνατίας 142(8:3014:00&17:00-24:00) , Κέντρο: Τσιμισκή 7(8:30-14:00&17:008:30), 21: Αγ. Τριάδος: Ευζώνων 9(8:30-20:30), Ανάληψη: Β.Όλγας 155 (8:00-14:30&17:00-24:00), 24: Α.Τούμπα: Γ.Λαμπράκη 77(8:30-24:00), Χαριλάου: 25ης Μαρτίου 100(8:30-20:30), 25: Α.Τούμπα: Γ.Λαμπράκη 77(8:30-20:30), Χαριλάου: 25ης Μαρτίου 100(8:30-20:30), Διαγώνιος: Τσιμισκή 102(8:30-24:00), 26: Εθν. Αμύνης: Αλ. Σβώλου 53(8:30-20:30), Συκιές: Επταπυργίου 57(8:30-20:30), 27: Καμάρα: Εγνατίας 100(8:30-24:00) , 28: Ν. Εγνατία: Γαμβέττα 135(8:30-20:30), Καμάρα: Εγνατίας 108(8:3020:30), 29: Κέντρο: Τσιμισκή 7(8:30-24:00), 31: Ανάληψη: Β.Όλγας 155(8:30-20:30), Καμάρα: Εγνατία 142(8:3020:30), Αμπελόκηποι: Φιλιππουπόλεως 13(8:30-20:30), Καραμπουρνάκι: Καπ.Γκώνη 24(8:30-20:30),Χαριλάου: 25ης Μαρτίου 56(8:30-14:00&17:00-8:30)

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ

2: Χαριλάου: Ανδριανουπόλεως 10(8:30-20:30), Αν.Θεσσ/ κη: Μ.Μπότσαρη 53(8:30-20:30), Ανάληψη: Β. Όλγας 155(8:30-14:00&17:00-24:00), 4: Α. Τούμπα: Γ. Λαμπράκη 77(8:30-14:30&17:00-24:00), 5: Διαγώνιος: Τσιμισκή 102(8:30-24:00) , 7: Ιπποκράτειο: Κλείτου 24(8:30-20:30), Τριανδρία: Αγ.Σπυρίδωνος 8(8:30-20:30), Χαριλάου: 25ης Μαρτίου 100(20:30-24:00) , 8: Ιπποκράτειο: Κλείτου 24(8:30-20:30), Τριανδρία: Αγ.Σπυρίδωνος 8(8:30-20:30), 9: Ιπποκράτειο: Κων/λεως 80(8:3)-14:00&17:00-24:00), 12: Καμάρα: Εγνατίας 142(8:30-24:00) , 13: Αν.Θεσσ/κη: Μ.Μπότσαρη 53(8:3020:30), Αμπελόκηποι: Μ.Αλεξάνδρου 41(8:30-20:30), 14: Αν.Θεσσ/κη: Μ.Μπότσαρη 53(8:30-20:30), Αμπελόκηποι: Μ.Αλεξάνδρου 41(8:30-20:30), Καμάρα: Εγνατίας 108(20:30-24:00), 15: Γήπεδο Άρεως: Α.Παπαναστασίου 159(8:30-20:30), Βενιζέλου: Μητροπόλεως 18(8:30-20:30), Πλ. Ιπποδρομίου: Ν.Φωκά 24(8:30-20:30), 16: Γήπεδο Άρεως: Α.Παπαναστασίου 159(8:30-20:30), Βενιζέλου: Μητροπόλεως 18(8:30-20:30), Πλ. Ιπποδρομίου: Ν.Φωκά 24(8:30-20:30), 17: Χαριλάου: 25ης Μαρτίου 100(8:30-24:00), 18: Καμάρα: Εγνατίας 142(8:30-14:00&17:00-8:30) , Κέντρο: Τσιμισκή 7(8:30-14:00&17:00-24:00), 20: Ανάληψη: Β.Όλγας 155(830-8:30), 21: Ανατ. Θεσσ/κη: Χριστοβασίλη 8(8:3020:30), 22: Ανατ. Θεσσ/κη: Χριστοβασίλη 8(8:30-20:30), 23: Ν. Εγνατία: Γαμβέττα 120(8:30-20:30), Αγ. Φανούριος: Παπαφή 79(8:30-20:30), Χαριλάου: 25ης Μαρτίου 66(8:3020:30), Ιπποκράτειο: Κων/λεως 80(8:30-20:30), Κέντρο: Τσιμισκή 7(8:30-20:30), Α. Τούμπα: Γ. Λαμπράκη 77(8:3014:00&17:00-8:30), 24: Διαγώνιος: Τσιμισκή 102(8:3024:00), 26: Καμάρα: Εγνατίας 100(8:30-8:30), 28: Κέντρο: Τσιμισκή 7(20:30-8:30) , 29: Αν.Θεσσ/κη: Μ.Μπότσαρη 53(8:30-20:30), Αμπελόκηποι: Μ.Αλεξάνδρου 41(8:3020:30), 30: Χαριλάου: 25ης Μαρτίου(8:30-14:00&17:0024:00)

Holistic Life 63