45-plussers over hun ervaringen in de technische installatiebranche
‘Niets zo boeiend als mensen!’
45-plussers over hun ervaringen in de technische installatiebranche
‘Niets zo boeiend als mensen!’
Voorwoord Voor u ligt het boekje dat het Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor de Technische InstallatieBranche (OTIB) heeft samengesteld op basis van de ervaringen opgedaan in de OTIB 45+ workshops. Deze workshops zijn bedoeld om zowel de werkgevers als de werknemers binnen de technische installatiebedrijven een signaal te geven dat 45-plussers van grote waarde zijn voor de branche. OTIB zet zich in voor leeftijdbewust personeelsbeleid in onze branche en wil er mede voor zorgen dat 45-plussers met plezier naar het werk blijven gaan. In dit boekje zijn de persoonlijke verhalen opgetekend van hen die hebben deelgenomen aan de workshop en van de trainers die de workshop hebben gegeven. Hun belevingen, ervaringen, kennis en betrokkenheid geven inzicht in het belang van een leeftijdbewust personeelsbeleid. Het is aan de werkgever om hier vorm aan te geven; de betrokken woorden van Bas van Eijk maken duidelijk hoe hij op een vanzelfsprekende manier in zijn bedrijf met personeel omgaat .
2
Elly Verburg - directeur OTIB
Enkele slotwoorden zijn van Ed Nijpels. Met zijn ervaring uit de regiegroep GrijsWerkt benadrukt hij nog eens de noodzaak om een leven lang te leren. OTIB mocht al deze mensen interviewen en een dag volgen, waarvoor wij onze hartelijke dank uitspreken. Het resultaat van dit alles mag gezien worden en levert veel inspiratie op! Maar bovenal geeft het aan dat 45-plussers in onze branche een warme plaats verdienen. Elly Verburg Directeur OTIB
3
Ab Wietsma is 54 jaar en werkt nu vijf jaar als service- en onderhoudsmonteur voor Croon Elektrotechniek B.V. Al sinds zijn zeventiende werkt hij in de installatiebranche. Ab woont in Schiedam en in zijn vrije tijd is hij vaak te vinden in zijn volkstuin. Ook is hij vrijwilliger voor de Molenstichting in Schiedam.
54 Ab Wietsma
5
07:00
08:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
‘Als je boven de 40 bent, denk je dat je uit-
gerangeerd bent en dat je niet meer kunt overstappen naar een andere baan. Waarom zouden ze je nog
17:00
18:00
aannemen? Maar bedrijven willen juist wel ouderen aannemen, vanwege de ervaring die zij meenemen.’
19:00
20:00
21:00
6
Ab Wietsma - service- en onderhoudsmonteur
7
07:00
08:31
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
‘De OTIB-catalogus ligt in mijn kastje op het werk.
Hierin staan veel cursussen die maar één of twee dagen duren. En juist die zijn interessant voor het oudere personeel. Ik weet dat die oudere jongens best wel zin hebben in zo’n korte cursus.’
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
8
Ab Wietsma - service- en onderhoudsmonteur
9
10
07:00
08:00
‘School is dé springplank naar werk, maar toch
09:00
moet je alles in de praktijk leren. Ik ga naar cursus om 10:00
bij te blijven. Zo’n cursus is niet te vergelijken met hoe je vroeger leerde. Toen zaten we in de schoolbank en
11:00
luisterden we naar wat de leraar zei. Nu gebeurt veel in werkgroepjes. Ik vind dat leuk, zeker als je met zo’n
12:00
groepje op één lijn zit, dan pik ik dingen snel op.’ 13:00
14:00
15:00
16:00
09:55
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
Ab Wietsma - service- en onderhoudsmonteur
11
07:00
08:00
09:00
10:00
‘Ik zou graag nog meer cursussen willen volgen,
maar dat gaat niet zomaar. Als werk bij een klant vraagt om een opfriscursus, ben je binnen je bedrijf niet altijd aan de beurt. Jongeren gaan nu eenmaal voor.’
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
10:20
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
12
Ab Wietsma - service- en onderhoudsmonteur
13
14
07:00
11:40
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
‘Tijdens een functioneringsgesprek geef ik wel aan
dat ik graag op cursus wil, maar eisen doe ik het niet.
15:00
16:00
Eerder zeg ik: “Zou het niet beter zijn als ik die cursus 17:00
ga volgen, want bij die klus vroegen ze ook of ik die training al heb gedaan.” Misschien zou ik het anders
18:00
moeten vragen….’
19:00
20:00
21:00
Ab Wietsma - service- en onderhoudsmonteur
15
07:00
13:42
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
‘Tijdens de 45+ workshop kon je je eigen verhaal
vertellen en daarna ging je iemand anders interviewen. Dat vond ik een bijzondere ervaring. Bij de bespreking kwamen verhalen naar voren waarin ik veel herkende. Van de workshop heb ik geleerd goed naar anderen te luisteren en welke conclusies je uit die verhalen kunt
18:00
trekken.’
19:00
20:00
21:00
16
Ab Wietsma - service- en onderhoudsmonteur
17
07:00
15:04
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
‘Oudere werknemers worden niet weggefrommeld.
Daarmee gooi je namelijk jaren werkervaring weg. Dat is zonde, want zo zet je ervaring die je al in huis hebt aan de kant. Terwijl je die juist zou moeten overdragen op
16:00
de jeugd.’
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
18
Ab Wietsma - service- en onderhoudsmonteur
19
20
07:00
16:55
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
‘Ik zou jongeren wel wat meer praktijkfoefjes
willen leren, sommigen hebben dat echt nodig. Ik vind
16:00
het alleen niet altijd even makkelijk om iets over te 17:00
brengen.’
18:00
19:00
20:00
21:00
Ab Wietsma - service- en onderhoudsmonteur
21
Bas van Eijk is 50 jaar en directeur en oprichter van de HIG Groep. Hij heeft 220 man in dienst en dit aantal groeit nog steeds. Bas is graag buiten, hij houdt van wandelen en fietsen en is ook een fervent roeier. Hij is getrouwd en heeft drie kinderen.
50 Bas van Eijk
23
07:00
08:00
09:00
10:00
‘Als bedrijf ben je onderdeel van de maat-
schappij. Voor alle werknemers moet je een prettig bedrijf zijn om voor te werken. Als werkgever moet je daarvoor zorgen.’
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
09:08
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
24
Bas van Eijk - directeur en oprichter van de HIG Groep
25
07:00
11:16
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
‘Iedere werknemer is uniek, heeft zijn eigen
uitdaging, zijn eigen benadering. Als je geen interesse 16:00
17:00
18:00
in mensen hebt, start dan geen bedrijf. Ik vind het een uitdaging om zowel voor mezelf als mijn mensen een uitdagende werkomgeving te creëren waarin we allemaal optimaal kunnen functioneren.’
19:00
20:00
21:00
26
Bas van Eijk - directeur en oprichter van de HIG Groep
27
28
07:00
08:00
‘De technologische ontwikkelingen gaan erg
09:00
snel. Medewerkers moeten bijblijven, dat is gewoon 10:00
heel belangrijk. Voorheen had je de VUT, vanaf 45 jaar had je nog ongeveer 12 tot 13 jaar te gaan, dat
11:00
was te overzien. Dat is niet meer zo, bij 45 jaar heb je gewoon nog 20 jaar te gaan!’
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
12:28
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
Bas van Eijk - directeur en oprichter van de HIG Groep
29
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
‘Het personeelsbeleid van ons bedrijf richt zich
niet specifiek op 45-plussers. We hebben geen apart beleid per leeftijdsgroep, maar gewoon een goed gericht personeelsbeleid waarin iedereen krijgt wat hij of zij nodig heeft. ’
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
14:08
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
30
Bas van Eijk - directeur en oprichter van de HIG Groep
31
32
07:00
15:33
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
‘Wat is nu 45+? Een burn-out bijvoorbeeld komt
14:00
bij werknemers van alle leeftijden voor, zelfs van 25 jaar. Ik heb daar geen waardeoordeel over, het
15:00
is gewoon een gegeven waar ik mee om moet gaan.’ 16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
Bas van Eijk - directeur en oprichter van de HIG Groep
33
07:00
16:09
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
‘Het toverwoord binnen elk bedrijf is aandacht.
Aandacht geven kan op veel manieren, bijvoorbeeld door gewoon te praten met je werknemers. Als mensen bijvoorbeeld niet meer gemotiveerd zijn om te leren, is
16:00
17:00
een goed gesprek hét middel. De één heeft meer aandacht nodig dan de ander. Dat weet je als werkgever.’
18:00
19:00
20:00
21:00
34
Bas van Eijk - directeur en oprichter van de HIG Groep
35
07:00
16:15
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
‘Ons bedrijf heeft verschillende vestigingen die niet te ver uit elkaar liggen. Als iemand niet op z’n plek
zit op één van de locaties, gaan we op zoek naar een locatie die beter bij hem past. We zoeken echt gericht naar oplossingen! Je moet creatief met je personeel en het werk binnen je bedrijf omgaan, dan heb jij plezier
18:00
van je mensen en andersom.’
19:00
20:00
21:00
36
Bas van Eijk - directeur en oprichter van de HIG Groep
37
38
07:00
08:00
‘De huidige schoolopleidingen schieten te kort. 09:00
Jonge mensen die nu van school komen, hebben te hoge verwachtingen. De herinvoering van het meesteren gezelsysteem zou een oplossing kunnen zijn. Een mentor kan de verwachtingen ook een beetje
10:00
11:00
begeleiden. Alleen wil niet iedereen die mentor 12:00
zijn. Soms krijg ik te horen: “Mijn kinderen zijn net het huis uit, ik hoef niet zo nodig.”
13:00
14:00
15:00
16:00
17:35
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
Bas van Eijk - directeur en oprichter van de HIG Groep
39
Boudewijn Overmaat is 52 jaar en sinds 1990 werkzaam voor Croon Elektrotechniek B.V. Vanaf 1987 zit hij al in het vak. Op dit moment werkt hij op de afdeling Werkvoorbereiding. Boudewijn woont samen in Rotterdam, in een huis dat hij zelf heeft opgeknapt. In zijn vrije tijd maakt hij geluidsbewerkingen op de computer en verdiept hij zich in astronomie.
52 Boudewijn Overmaat
41
07:00
08:00
09:00
‘Ik ben vrij laat in de elektrotechniek begonnen.
Oorspronkelijk ben ik opgeleid als MBO bouwkundige, 10:00
11:00
12:00
maar eind jaren ’70 was er niet zoveel werk voor bouwkundigen. Via het arbeidsbureau heb ik toen een omscholingscursus gevolgd. En daarna ben ik overgestapt naar de elektrotechniek en werd ik assistent monteur. Zo ben ik in het vak gerold.’
13:00
14:00
15:00
16:00
08:09
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
42
Boudewijn Overmaat - technisch administratief medewerker
43
44
07:00
08:30
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
‘Het bedrijfsleven had in het begin wel moeite
met mijn leeftijd; ik was toen 30 jaar. En nu als 52-jarige gebeurt weer hetzelfde.’
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
Boudewijn Overmaat - technisch administratief medewerker
45
07:00
08:55
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
‘Ik heb aan de OTIB workshop deelgenomen na
een gesprek met de projectleider over mijn baan als eerste monteur. Ik ben 52 jaar en kan nu nog alles aan, over zes jaar is dat misschien heel anders. Er zou best
16:00
17:00
nog wel eens een ongelukje kunnen gebeuren op de werkvloer, als ik er op mijn 60ste nog sta.’
18:00
19:00
20:00
21:00
46
Boudewijn Overmaat - technisch administratief medewerker
47
48
07:00
08:00
‘Na de workshop raakte ik super gemotiveerd
09:00
en wilde ik een stap maken. Mijn wensen voor de 10:00
toekomst heb ik toen met de projectleider besproken en drie weken later had ik een nieuwe baan en werkte
11:00
ik als Tammetje, oftewel technisch administratief medewerker.’
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
09:01
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
Boudewijn Overmaat - technisch administratief medewerker
49
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
‘Ik werk nu op proef. De administratie van dingen
die niets met techniek te maken hebben zoals manuren en manbezetting, valt me wel tegen. Als monteur weet je daar niets af. Je denkt dat die dingen allemaal wel vanzelf worden geregeld. Ik wil binnen een half jaar als werkvoorbereider werken. En daar zal ik mijn stinkende
12:00
13:00
best voor doen! Ik dacht dat die gasten achter de computer helemaal niets deden, maar ze werken juist nog harder.’
14:00
15:00
16:00
09:20
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
50
Boudewijn Overmaat - technisch administratief medewerker
51
52
07:00
08:00
‘Door mijn ervaring als monteur, doe ik bepaalde 09:00
dingen sneller. Materialen opzoeken bijvoorbeeld, dat kan ik sneller. Maar nu moet ik ook monteurs aansturen en dat is nieuw voor mij. Op de werkvloer ben je oud, maar met mijn 52 jaar ben ik in mijn nieuwe functie toch
10:00
11:00
weer even een pupilletje!’ 12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
13:50
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
Boudewijn Overmaat - technisch administratief medewerker
53
07:00
08:00
09:00
‘Op de werkvloer zie je maar weinig mensen van
mijn leeftijd. De meeste monteurs zijn rond de 25 jaar. 10:00
11:00
12:00
Daardoor heb je ook echt het gevoel dat je ouder bent. Maar als je iets echt wilt en je geeft dat aan, dan wil het bedrijf meestal wel meewerken. Je moet wel bewijzen dat je ’t kan natuurlijk!’
13:00
14:00
15:00
16:00
15:05
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
54
Boudewijn Overmaat - technisch administratief medewerker
55
56
07:00
08:00
09:00
‘Ik geloof dat je meer uit mensen kunt halen dan
nu soms gebeurt. Het bedrijf moet wel oog hebben
10:00
voor de kwaliteiten van mensen. Als die er op de een 11:00
of andere manier niet uitkomen is dat zonde voor het bedrijf. Wanneer je echt geïnteresseerd bent en je
12:00
echt wilt, dan kom je er wel.’
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
Boudewijn Overmaat - technisch administratief medewerker
57
John Bakker is 58 jaar en als werkvoorbereider werkzaam voor Feenstra. In zijn vrije tijd heeft hij een eigen tekenbureau. John woont met zijn vrouw en twee schoolgaande kinderen in Alkmaar en heeft een passie voor auto’s.
58 John Bakker
59
07:00
08:00
09:00
10:00
‘Uit nieuwsgierigheid heb ik meegedaan
aan de 45+ workshop, maar ook omdat ik een 45+ waardebon kreeg waarmee ik een opleiding
11:00
12:00
kon volgen. Ik herkende veel in de verhalen van de anderen, vooral in het omgaan met jongeren.’
13:00
14:00
15:00
16:00
09:05
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
60
John Bakker - werkvoorbereider
61
62
07:00
10:12
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
‘Oudere werknemers hebben echt een rol bij het
opvoeden van de jongeren. Het kost een hoop energie, want door het verloop van personeel vertel je meerdere
14:00
15:00
keren hetzelfde verhaal. Of de werkgever wil investeren 16:00
in de coachfunctie? Sommigen vinden het niet nodig.’
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
John Bakker - werkvoorbereider
63
07:00
08:00
09:00
‘Het is lastig dat jongeren opnieuw het wiel
willen uitvinden. Zeker als jij al weet dat ’t zo niet 10:00
11:00
12:00
gaat werken en ook nog eens niet goed overkomt bij de klant. Jongelui denken makkelijk over communicatie met klanten, ze staan bijvoorbeeld niet stil bij zoiets als nazorg. Als je vraagt of ze gebeld hebben of alles goed is gegaan, zeggen ze: “Als er iets mis is, word je wel
13:00
gebeld.”
14:00
15:00
16:00
11:17
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
64
John Bakker - werkvoorbereider
65
66
07:00
14:21
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
‘Ik zou wel een coachfunctie willen, maar ik denk
niet dat mijn werkgever dat een goed idee vindt. Hij wil waarschijnlijk liever dat een jongere werknemer dat doet, die is natuurlijk goedkoper. Voor het bedrijfsleven
17:00
18:00
tellen toch ook de cijfers aan het eind van de maand.’ 19:00
20:00
21:00
John Bakker - werkvoorbereider
67
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
‘Op een gegeven moment word je trager, bijvoor-
beeld met computers. Dan heb je omscholing nodig. Maar je moet ’t wel willen. Er zijn mensen die dat helemaal niet meer zien zitten. In mijn omgeving zie je zat mensen die zich niet willen (om)scholen. Ik begrijp dat nooit zo goed; het tot je pensioen uitzingen is toch
12:00
13:00
ook niks! Alles wat later komt is beter. Da’s een grapje hoor….!’
14:00
15:00
16:00
15:04
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
68
John Bakker - werkvoorbereider
69
70
07:00
15:33
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
‘Ik heb een burn-out gehad die puur door het
14:00
werk kwam. Ik trok al het werk naar me toe, wilde alles zelf doen zonder een ander lastig te vallen.
15:00
Ik maakte veel overuren en ik kon het op een gegeven moment niet meer overzien. Een half jaar ben ik eruit geweest. Nu werk ik op een andere manier.’
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
John Bakker - werkvoorbereider
71
07:00
08:00
09:00
10:00
‘Als je tegen een burn-out aanloopt, moet je daar
echt iets aan doen. Ik had het geluk dat mijn werkgever me gesteund heeft. Tijdens die burn-out heeft hij de helft van de kosten gedragen.’
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
16:18
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
72
John Bakker - werkvoorbereider
73
74
07:00
08:00
‘Wil je wat kunnen doen, dan moet je investeren!
09:00
Je kunt niet meer jarenlang met hetzelfde gereedschap werken. Investeren in materiaal is belangrijk, maar ook in de kennis van mensen. Daar kun je pas echt geld mee verdienen.’
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
16:30
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
John Bakker - werkvoorbereider
75
Hajo van der Veen is net 59 geworden en zit vanaf zijn 16e in het vak. Hij werkt al 31 jaar voor Sargentini & Zn als loodgieter en elektricien. Hajo woont met zijn vrouw in een monumentale woning in het pittoreske Nieuwendam, net buiten Amsterdam. Hij heeft vissen, een kat, drie uitwonende kinderen en geniet graag van de natuur. En hij verzamelt postzegels.
59 Hajo van de Veen
77
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
‘Ik ben loodgieter én elektricien, al 42 jaar! Ik doe
mijn werk met plezier. Het is wel eens zwaar omdat ik rugklachten heb en gedeeltelijk afgekeurd ben vanwege een versleten rug en een chronische hernia. Dat is knap pijnlijk. Ik werk officieel voor 70%, maar in de praktijk vaak meer. Maar dat merk ik wel; als ik thuis kom, moet
12:00
ik eerst een paar uur op de bank liggen.’
13:00
14:00
15:00
16:00
08:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
78
Hajo van de Veen - loodgieter en elektricien
79
07:00
08:17
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
‘Via een uitnodiging van OTIB kwam ik bij de
45+ workshop terecht. Mijn eerste reactie was: “Nou daar zijn ze knap laat mee, want ik ben 58!” Ik vroeg mijn werkgevers of ik mee mocht doen, maar die zeiden:
16:00
17:00
“Dat mag, maar je moet zelf een vrije dag opnemen”. Dat had ik er wel voor over.’
18:00
19:00
20:00
21:00
80
Hajo van de Veen - loodgieter en elektricien
81
82
07:00
08:00
‘De workshop was interessant, vooral het luisteren
naar ervaringen van anderen. In de workshop hoorde
09:00
10:00
ik dat het vooral de wat grotere bedrijven zijn die 11:00
rekening houden met 45-plussers. Daar krijg je dan minder belastend werk toegewezen.’
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
10:02
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
Hajo van de Veen - loodgieter en elektricien
83
07:00
08:00
09:00
10:00
‘Ik werk niet vaak samen met jongeren waar ik
mijn kennis aan kan overdragen. Dat vind ik best jammer. In mijn huidige werk had ik de eerste drie
11:00
12:00
13:00
weken regelmatig hulp van een jonge snuiter van 30 jaar. Hij zei tegen me: “Ja, ik mis bepaalde dingen. Ik leer wat van jou!” Terwijl het eigenlijk de bedoeling is dat die jongen zoveel mogelijk alleen werkt.’
14:00
15:00
16:00
10:18
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
84
Hajo van de Veen - loodgieter en elektricien
85
07:00
13:17
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
‘In het algemeen zie je dat er te weinig belang-
stelling is voor ons soort beroepen. Jongeren die instromen, moeten vaak meteen volop meedraaien en zelfstandig werken.’
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
86
Hajo van de Veen - loodgieter en elektricien
87
88
07:00
08:00
‘Toen ik op mijn 15 begon, liep ik mee met een e
09:00
oudere collega en hij vertelde me wat ik moest doen. Dat zie je nu niet meer. Veel mensen weten dat ze zelf
10:00
verantwoordelijk zijn. Dus zo’n jongen mag misschien wel het tangetje aangeven of het pijpje schoonschuren,
11:00
maar daar houdt het mee op. Dat is nou kennis12:00
overdracht tegenwoordig.’
13:00
14:00
15:00
16:00
14:21
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
Hajo van de Veen - loodgieter en elektricien
89
07:00
15:05
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
‘De hele mentaliteit is veranderd. Ik kreeg vroeger
een schop onder mijn kont, maar dat mag tegenwoordig niet meer. Meer dan 80% van de jongeren wil niets van je aannemen en denkt dat ze op school alles hebben geleerd.’
18:00
19:00
20:00
21:00
90
Hajo van de Veen - loodgieter en elektricien
91
92
07:00
16:33
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
‘Als er eens jonge collega’s met me meegaan,
laat ik ze wel eens expres een fout maken. Dan hoor
16:00
ik later: “Jij gaf ons de kans om fouten te maken en 17:00
daar leerden we van.”
18:00
19:00
20:00
21:00
Hajo van de Veen - loodgieter en elektricien
93
In 2006 zijn de OTIB 45+ workshops gestart voor werkgevers en werknemers. Een team enthousiaste trainers leidde deze workshops waarin de persoonlijke ervaring van de deelnemers centraal stond. Deze trainers weten dan ook als beste wat er onder de 45-plussers speelt. Tijdens een rondetafelgesprek bleken vele bijzondere verhalen op te tekenen. “Niets zo boeiend als mensen!�
45
+
Trainers aan het woord!
95
07:00
08:00
09:00
10:00
‘De succesfactoren van de werknemersworkshops
zijn erkenning, veiligheid en een luisterend oor. Juist het met elkaar praten is één van de grote geheimen van deze workshops. Dat je te horen krijgt dat je niet de enige bent met dit soort vragen, dat wordt bijzonder
11:00
12:00
gewaardeerd. Maar het belangrijkste is toch wel dat mensen ontdekken dat ze zelf hun situatie kunnen veranderen.’
13:00
14:00
15:00
16:00
09:25
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
96
Trainers - OTIB 45+ workshops
97
07:00
09:29
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
‘Werknemers vertellen daarentegen niet zo gauw
aan collega’s dat ze naar een workshop zijn geweest. Iemand zei eens: “Ik ben vanochtend weggegaan, maar mijn baas vond het niet goed.” Anderen moeten
16:00
17:00
smoesjes bedenken om de workshop te kunnen volgen, weer anderen hebben een vakantiedag moeten opnemen. Maar dat waren wel incidenten.’
18:00
19:00
20:00
21:00
98
Trainers - OTIB 45+ workshops
99
100
07:00
09:50
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
‘Werknemers vinden hun vak erg leuk. Maar aan
14:00
dat leuke vak kleven ook nadelen. De werkdruk bijvoorbeeld of fysieke klachten die kunnen optreden.
15:00
Sommigen hebben ook moeite met de houding van 16:00
jongere collega’s. Daar waar zij hard gewerkt hebben, geknokt voor de zaak, komen nu jonge gasten die even snel geld willen verdienen en dan weer vertrekken.’
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
Trainers - OTIB 45+ workshops
101
102
07:00
10:30
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
‘De oudere werknemer is de ambassadeur van het
bedrijf en vaak zelfs de directe mentor van de jongere generatie. Als zij het niet leuk hebben, hoe kun je dan
16:00
17:00
verlangen dat die jonge generatie het naar hun zin heeft binnen ’t bedrijf? Hebben je collega’s geen lol meer in hun werk, dan heeft dat ook invloed op jouw werk.’
18:00
19:00
20:00
21:00
Trainers - OTIB 45+ workshops
103
07:00
10:58
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
‘Het kost de ouderen moeite met jonge werknemers
samen te werken. Oudere werknemers vinden dat de jonge jongens slecht opgeleid zijn en weinig praktisch kennis hebben. En dan botst het wel eens.’
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
104
Trainers - OTIB 45+ workshops
105
106
07:00
08:00
‘De aanwezige werkgevers in de workshops waren 09:00
vooral van de wat grotere bedrijven. Zij bleken vooral geïnteresseerd in het verhaal dat je vertelt richting werknemers. Ze zijn op zoek naar handvatten. Leeftijdsbewust personeelsbeleid levert geld op! Dat besef moet
10:00
11:00
nog komen. Als ze merken dat het bij een collega-bedrijf 12:00
ook leeft, dan is dat positief.’
13:00
14:00
15:00
16:00
11:16
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
Trainers - OTIB 45+ workshops
107
07:00
08:00
09:00
‘Werkgevers zijn niet echt bezig met leeftijds-
bewust personeelsbeleid, het staat niet hoog op de 10:00
11:00
agenda. Zo lang hun eigen beleid werkt, is er niets aan de hand.’
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
12:05
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
108
Trainers - OTIB 45+ workshops
109
07:00
08:00
09:00
10:00
‘Als het bedrijf goed draait en iedereen is tevreden,
hoeft er natuurlijk ook niets te veranderen. We bieden ook geen pasklare oplossing, maar de workshop geeft
11:00
12:00
bedrijven wel een prikkel om na te denken over de problematiek, over de kansen en bedreigingen van 45-plussers op het werk.’
13:00
14:00
15:00
16:00
12:10
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
110
Trainers - OTIB 45+ workshops
111
Als jong Kamerlid was Ed Nijpels (1950) woordvoerder voor Justitie. Nadat hij in 1982 Hans Wiegel als fractievoorzitter opvolgde, werd hij minister van VROM waar hij veel waardering kreeg voor zijn milieubeleid. Nadien bleef hij bestuurlijk actief onder meer als burgemeester van Breda. Op dit moment is hij Commissaris van de Koningin in de provincie “Fryslân”. Ook is hij voorzitter van de Regiegroep GrijsWerkt. Deze regiegroep is eind 2004 voor een periode van drie jaar aangesteld om bij bedrijfsleven, politiek en de maatschappij als geheel een mentaliteitsverandering teweeg te brengen, gericht op het verhogen van de arbeidsparticipatie van oudere werknemers.
57 Ed Nijpels
113
‘Als het nodig is, zou ik zelf naar
een 45+ workshop gaan. Ik ben altijd uitgegaan van het idee dat ik tot ver na mijn 65ste blijf werken, dus ik denk niet dat ik echte aansporing nodig heb om te blijven werken. De tijd dat mensen dachten dat ze met hun 58ste kunnen stoppen is voorbij.’
114
‘Het is niet meer van deze tijd om te denken dat je
je leven lang hetzelfde werk zult blijven doen. Het werk verandert, je huidige baan ziet er misschien over 5 of 10 jaar heel anders uit. Als je niet mee verandert, ben je straks overbodig in het arbeidsproces. Overal geldt: óf het beroep is verdwenen, óf het beroep is van karakter veranderd, óf het beroep wordt op een compleet andere manier uitgevoerd. Zo is ’t ook in de installatietechniek.’
Ed Nijpels - commissaris van de Koningin provincie “Fryslân”
115
‘Voor kleinere bedrijven is leeftijdsbewust personeels-
beleid moeilijker in te vullen dan voor grote bedrijven. Een werknemer met een slijtend beroep kan je niet te lang hetzelfde werk laten doen. Je moet voorkomen dat hij arbeidsongeschikt raakt. Maar binnen kleinere bedrijven zijn er vaak weinig alternatieven. Toch zul je daar naar moeten zoeken. Je zult met een andere blik naar je bedrijf moeten kijken.’
‘Wat voor werk moet een kleine
werkgever hem dan laten doen? Dat zijn ingewikkelde vraagstukken, die vaak om individuele oplossingen vragen. Ik denk dat de brancheorganisaties en de fondsen de rol hebben om de kleinere werkgevers hierbij te helpen.’
116
Ed Nijpels - commissaris van de Koningin provincie “Fryslân”
‘Uit onderzoek blijkt dat 50% van de bedrijven
vergrijzing helemaal niet als een probleem ziet. Ze denken dat het wel zal overwaaien. Die bedrijven komen bedrogen uit, want ze zullen straks ervaren dat deze krapte de eerstkomende decennia alleen maar toeneemt. Er is een cultuuromslag nodig en daarvoor is het noodzakelijk het probleem onder ogen te zien. Ook het wegnemen van de vooroordelen over oudere werknemers is iets wat echt belangrijk is.’
117
‘Leeftijdsbewust personeelsbeleid begint vanaf de
dag dat iemand in dienst treedt. Eigenlijk komt het erop neer dat je als werknemer en als werkgever voortdurend nadenkt over wat iemand in een bedrijf kan doen. Wat zijn je capaciteiten? Wat kun je? Waar ben je goed in? Wat zouden we moeten doen om op een gezonde en passende aan de slag te blijven? Misschien moet je functies aanpassen; misschien moet je denken aan een andere baan binnen het bedrijf? En voor de werkgever: wat kan de werknemer op termijn betekenen?’
118
Ed Nijpels - commissaris van de Koningin provincie “Fryslân”
‘Als werkgever moet je ervoor zorgen dat je werk-
nemers een carrière lang bij blijven in hun vak. Dat betekent opleiden, trainen, nieuwe ervaringen laten opdoen. En daar kan een opleidingsfonds natuurlijk een rol bij spelen. Eigenlijk zou het een mooie taak zijn voor de fondsen; zorgen dat we de werknemer up-to-date laten functioneren. “Een leven lang leren!”
119
OTIB Postbus 416 3440 AK Woerden T 0800 885 58 85 (gratis) F 0348 43 73 45 E info@otib.nl I www.otib.nl Tekst OTIB, Woerden Fotografie Mark Weemen, Amsterdam Grafisch ontwerp Hollands Lof ontwerpers bv, Haarlem Druk PlantijnCasparie Capelle a/d IJssel
Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf
OTIB Postbus 416 3440 AK Woerden T 0800 885 58 85 (gratis) F 0348 43 73 85 E info@otib.nl I www.otib.nl
In OTIB zijn vertegenwoordigd