nummer 2
houtvasthouden mag! is het magazine voor jongeren met een hart van hout
van elfenbankje tot witrot, Sos schimmels -> pagina 13
solliciteren: do’s en don’ts -> pagina 26
1
2
04
05
06
09
HO(u)T NEWS
Hout Spots
SCHOOL@WORK
Houtsprokkels uit de houtsector
Agenda
Welkom in de Champions League van de technische beroepen
VAN DE SCHOOLBANK NAAR DE WERKVLOER
13
17
20
21
SCHAVEN AAN JE KENNIS
BEDRIJF IN DE KIJKER
OPLEIDING IN DE KIJKER
UIT HET JUISTE HOUT GESNEDEN
Van elfenbankje tot witrot, SOS schimmels
In BelgiĂŤ bollen de ballen het best
Se-n-Se Productie- en ProcesTechnologie (PPT) Job gegarandeerd
Jonge productieoperatoren leven zich uit
Straffe schakels in de ketting
rubriek » quiam
Vader en zoon samen aan de negena ssige schaafmachin e, -> pagin
a 21
Hout Vasthouden mag! is een uitgave van
23
24
Fotoreportage
ECO-LOGISCH
OCH OpleidingsCentrum Hout vzw Hof ter Vleest dreef 3, 1070 Brussel Tel.: 02 558 15 51 Fax: 02 558 15 89 info@och-cfb.be www.och-cfb.be
26
27
Aan de slag
HO(u)T SHOT
Verantwoordelijke uitgever: André Delouw Concept en realisatie: Link Inc, www.linkinc.be Redactie: Link Inc, www.linkinc.be Vormgeving: Zeppo, www.zeppo.be Fotografie: yelphoto.be, Joke Van Mieghem en Christophe Toffolo
‘Dag van het onderwijs’ tijdens de houtvakbeurs Prowood
Solliciteren: do’s en don’ts
PEFC
Essen
3
HO(u)T
NEWS
HO ( u) T NEWS
es met uitsterven bedreigd Is het einde van de es in zicht? In Denemarken is alvast 90 procent van de essen aangetast door een dodelijke schimmel, de ‘Chalara fraxinea’ of ‘Hymenoscyphus pseudoalbidus’. De sporen van deze schimmel worden verspreid door de wind en kunnen tot nieuwe besmettingen leiden. Tot nog toe is er weinig bekend over de levenscyclus van deze schimmel, de invloed van omgevingsfactoren en het infectieverloop. De ziekte is te herkennen aan donkere verkleuringen in de bast, aan het begin van de blad- en takaanzet. Als je met een mesje de schors eraf schraapt, zie je dat de bast afgestorven is. Vooral jonge takken worden aangetast. Als de ziekte zich uitbreidt rond
de tak, bezwijkt het topje van de tak. Bij aanhoudende en zware aantasting sterft de hele boom af. De schimmel is aan een opmars bezig in Duitsland, Polen, Noorwegen, Zweden en Oostenrijk. Ook in België werd in 2010 voor het eerst de Chalara fraxinea waargenomen. Uit onderzoek bleek dat de infectie hier al sinds 2007 huishield. In 2011 waren essen in 49 gemeenten met de schimmel besmet. (bron: De Standaard)
➼ Wil je alles weten over schimmels en hout? Blader dan snel naar de pagina’s 13 tot 16. Meer weten over de es? Blader dan snel ➼ door naar pagina 27.
Oproep van den oetbewerker Met hout werken is een mooie stiel. Dat zie je op de Facebookpagina ‘Den oetbewerker’, een initiatief van een ervaren leraar uit de praktijk. Alle toekomstige vakmensen (en ouders) kunnen zo een blik werpen op wat houtbewerkers zoal in hun mars hebben. En dat is nogal wat, als je even op deze Facebookstek surft. Vandaar deze warme oproep. Like de pagina en aarzel niet je werkstukken te delen met anderen. Maakt niet uit wat, al je creaties zijn welkom, als ze maar met onze edele grondstof hout zijn gemaakt. Spread the word (and the wood)!
➼ www.facebook.com/pages/Den-Oetbewerker/246666858702065
4
HO(u)T SPOTS
Aalst pakt uit met houten piramide Een houten piramide? Met een zijde van 12 meter? Een knappe creatie van de leerlingen van het 7de BSO Bijzondere schrijnwerkconstructies van het VTI Aalst en KAHO Sint-Lieven. De leerlingen maken deze piramide onder toezicht van dr. arch. lic. Frans De Medts en architect Alexis Verzele die voor dit project een nieuw houtskeletbouwsysteem ontwikkelde. KAHO SintLieven zal de piramide nadien inzetten als les- en instructielokaal.
CE-merkteken verplicht Sinds kort moeten alle ramen en deuren die in de Europese Economische Ruimte (EER = de Europese Unie plus Noorwegen, IJsland en Liechtenstein) op de markt worden gebracht, voorzien zijn van een CEmerkteken. CE staat voor Conformité Européenne, in overeenstemming met de Europese regelgeving dus. Ramen en deuren moeten voldoen aan bepaalde prestatie-eisen zoals U-waarde, wind- en waterdichtheid... De jongeren die uitstromen uit de houtopleiding horen de procedures in kwestie te kennen. Om die jongeren te informeren, ontving het Technisch Centrum der Houtnijverheid dit schooljaar meer dan tweehonderd leerlingen uit 15 scholen voor een interessante studiedag. Naast een theoretisch luik werd een door de leerlingen gemaakt raam op de specifieke prestatie-eisen getest. Deze opleiding werd georganiseerd door het OCH (OpleidingsCentrum Hout) en was mogelijk dankzij de ondersteuning van RTC’s (Regionale Technologische Centra). Het enthousiasme en de interesse van de leerlingen waren in ieder geval geweldig.
Wat is het Technisch Centrum der Houtnijverheid? De algemene opdracht van het Technisch Centrum der Houtnijverheid is wetenschappelijke en technische hulp bieden aan de nijverheid.
➼ Meer info: www.ctib-tchn.be
mei 2013
Bezoekerswekenentrale Spano eitsc de eerste helft van mei Elektriceit organiseert in A&S
elkom zijn. A&S Energi rin scholen w aa w en t ek sw bezoeker ar afvalhout to et-recycleerba ni kt er en rw r ve uu Energie duurt circa 2 . Een bezoek iding. Wie le nd ro groene stroom n ee entatie en es pr n ee t ui bestaat om het bezoek af info krijgen or vo n ka , st dit wen meer concrete de klas. Voor in en id re be voor te en, neem je ek te reserver zo be je om info en 56/67.17.50, lien Roelens (0 Jo et m op t contac ). a-s-energie.be jolien.roelens@ rgie.be
➼ www.a-s-ene 6 - 10 mei 2013
Ligna Hannn’7o0 veeenrbegrip in de wereld van n Sinds de jare en uit tientalle Met exposant n. te en uc od houtpr landen.
➼ www.ligna.de 13
13 - 16 mei 20
en eld voor Interzum ooKetsutelbe urzen ter wer Een van de gr t 3 thema’s De beurs stel e. ri st du in ut de ho , ‘Functie en al en Natuur’ ia er at ‘M : al centra hines’. ‘Textiel en Mac Onderdelen’ en .com
➼ www.interzum 13 - 20 oktober
2013
het bos er in oktober week van ee n klassiek
Ondertussen os. Met tal eek van het B W de n: de or gew ateriaal. en educatief m n ite ite tiv ac os van weekvanhetb nbos.be/
➼ www.natuure
2013
onen 2013 hout en ge rvaoneden bewurs ‘Hout en
9 - 11 november
De 10de editi nnismaken ’. Je kan er ke Groen Wonen en n ste producte met de nieuw ologisch ec het vlak van technieken op bare uw ouw, hernie bouwen, houtb zond ge ssiefbouw en energieën, pa de t spelers ui wonen. Diverse wereld en de houtbouw d el er w w ou ob ec n. n in Antwerpe verzamelen da .b onen e roenw
➼ www.houteng
5
SCHOOL@WORK
Welkom in de e u g a e L s n o i p m a Ch e h c s i n h c e t e d n va beroepen EustrroijSkktilnlseer op het circuit van SpaFrancorchamps
6
Aandacht, hier wordt gewerkt... Geen brullende F1-motoren vandaag. Geen snelle bandenwissels. Geen pitspoezen (jammer!). Wel kettingzagen, freesmachines, CNC-machines, computers... en een gietende regen. Geen Michael Schumacher, geen Sebastien Vettel. Wel 400 supergemotiveerde jongeren die op drie dagen een technisch huzarenstukje tot een goed einde moeten brengen. Welkom op het Circuit van SpaFrancorchamps, diep in de Ardennen. Welkom op EuroSkills 2012, de Champions League voor technische beroepen.
Drie dagen lang (van 4 tot 6 oktober 2012) kon je je hier laten onderdompelen in de wereld van techniek en technische beroepen. Meer dan 43.000 bezoekers kwamen er langs. Er waren 400 actieve deelnemers uit 23 landen. De rode draad was de competitie met technisch zeer uitdagende proeven. En de Belgen hebben het goed gedaan: 14 medailles (5 gouden, 6 zilveren, 3 bronzen) en 8 medailles voor uitmuntendheid. De Belgische technici draaien dus zeker mee aan de top, ze eindigden 3de in het landenklassement.
1, 2, 3... Go! De spanning is te snijden op de afdeling ‘woodcraft technology’. Normaal gezien staan hier blinkende F1-bolides. We zitten in de gebouwen van de pits. Maar de geur van motorolie heeft vandaag plaatsgemaakt voor die van houtzaagsel. De juryvoorzitter telt af: op zijn teken mogen de deelnemers aan het werk. De wedstrijd verloopt via een strak gechronometreerd schema. De jury kijkt streng maar rechtvaardig toe, want de teams mogen geen contact hebben met de bezoekers of hun coaches. Internationaler kan de sfeer niet zijn: er zijn teams (met telkens drie leden) uit Hongarije, Nederland, Spanje (de uiteindelijke winnaars), Litouwen, Estland, Cyprus, Estland, Slovenië, Portugal en natuurlijk... België.
Eigentijds vakwerk Het Belgische team bestond uit Grégoire Arnould (18), Kevin Ballman (17) en Florian Maddens (20). Hun opdracht: een fraaie kast volgens Spaans ontwerp (in beuk en notelaar) met gefreesde onderdelen vervaardigen. Daarvoor moet je niet alleen handig zijn, je moet ook thuis zijn in cad/cam en een CNC-machine aan de praat krijgen. Hout bewerken is een eigentijds vak, zonder doeltreffend en correct gebruik van computergestuurde machines sta je echt nergens. Dat werd hier nog maar eens bewezen.
Unieke ervaring Hoe kijken de deelnemers na afloop terug op EuroSkills? Grégoire Arnould heeft enkel positieve herinneringen. ‘Mijn leerkracht in het laatste jaar houtbewerking (aan het Institut Saint-Joseph in Saint-Hubert) heeft me aangemoedigd om me in te schrijven. Ik heb veel opgestoken tijdens de voorbereiding door de hulp van mijn coach. Tijdens de competitie zelf was ik altijd zeer geconcentreerd, ik had weinig last van de stress, ik ben van nature nogal kalm. De grootste uitdaging was de samenwerking binnen het team. We hebben elkaar maar pas leren kennen kort voor het begin van de wedstrijd. Maar we zijn heel snel goed op elkaar ingespeeld geraakt. Wat ik vooral opgestoken heb? Het is een unieke professionele ervaring om op dit niveau met zijn drieën te mogen samenwerken. En ook mijn school kijkt er enthousiast op terug want ze hebben plannen om volgende keer opnieuw deel te nemen aan de preselecties.’
7
SCHOOL@ WORK
Wat heb je nodig om tijdens EuroSkills in pole position te komen? ‘Zelfvertrouwen is heel belangrijk om deze moeilijke opdrachten tot een goed einde te brengen. En zelfvertrouwen, dat krijg je vooral door een goede voorbereiding. De Belgische deelnemers waren voor de start van EuroSkills al maanden bezig met dit project.’ Ludovic Dehy, pedagogisch medewerker ‘Zoals op een echte werkvloer moet je goed met je collega’s samenwerken en verschillende taken goed verdelen. Je moet niet “op uwen alleen” werken, want zo kunnen je collega’s zich ook niet aan de planning houden. Uiteindelijk is de klant daar de dupe van.’ Benoît Tasiaux, expert ‘Een goede teamgeest is cruciaal: je moet de anderen vertrouwen en elkaar niet voor de voeten lopen.’ Antonio Cosy, pedagogisch medewerker
Een dodelijk efficiënte cocktail ➼ ➼ ➼ ➼ ➼
motivatie stressbestendigheid team spirit passie voor je werk technische vaardigheid
Zo behaal je medailles met de vingers in de neus (haal ze er wel op tijd ook weer uit ;-)).
Waarom meedoen aan EuroSkills? ➼ ➼ ➼ ➼
je doet professionele ervaring op je leert hoe anderen een opdracht aanpakken deelnemen is een + op je cv je zelfvertrouwen op de werkvloer wordt groter
Afsp Lille iraak in n 2014 ?
iaux is! s o z s e l d Quan ent dans le bo s, konden chant mpetitie aan de gang wdae slag. Zo
o aan e Grote C ook zelf e voor Terwijl d uroSkills E nestkastj n a n v e e s r lf e e k z e s o r z e e . de b bezoek mmeren e jongste elkaar ti in n e konden d d n ie n te derde vr te stappe hun geve hun eers m nier o a id m e nh oede le gelege En een g . g oorin ts k u r Een idea o e outbew lende h h il h e c d s r in e v en tegen over zetten escherm r te leren b e e te t m u o ts lijke om ie aak om h oodzake de noodz r levensn e v o er staat. n ten, over lo e v mels e werk im d h p c s o n je e evaarlijk vocht ten als n soms g oorschrif e v m s a id w e k h veilig en zagen en... hamers derhand Want die jonge kin e d ry’s n a v rt dige har in de buu n de han te h c eeneo m m e elkastj et werk g h o v p o te n k o htbare emaa Als kro een vruc hun zelfg p o ’s e n tt te ië h r ac en hen u maar w r huis. N men naa ... broedtijd
8
Zijn jullie ook een school@work met prachtige proj ecten die hun plaats in dit tijdschrift abso luut verdienen? La at het ons zeker weten op info@houtvast houden.be.
van de schoolbank naar de werkvloer
Straffe schakels in de ketting Twintig jaar geleden startte Paul Maeyninckx een eenmanszaak in keukendeuren. Hij gooide wat beginletters bij elkaar en kwam uit bij de naam Kempa. Maar wanneer we vandaag het industrieterrein Dikberd in Herentals oprijden, zien we een heel ander Kempa: het bedrijf huist in een modern gebouw met een hoogtechnologisch machinepark en telt maar liefst 45 medewerkers. Onder wie heel wat jong volk!
9
va n d e sch o o l bank naar de we r k v l o e r
Productieverantwoordelijke Eric Teuwen ontvangt ons met een kop koffie en een korte rondleiding. Gemotiveerde mensen hebben we nodig ‘De klanten van Kempa zijn hoofdzakelijk keuken- en interieurbouwers. Het maken van keukendeuren vraagt immers een aantal specifieke machines en gereedschappen die voor kleine zelfstandigen niet haalbaar zijn. Dat is ons “gat in de markt”. Wij bieden een breed assortiment aan deuren, zowel in massief hout als in mdf. Van bij de start was naast de schrijnwerkerij ook de lakkerij een belangrijk onderdeel van het bedrijf. Wij beschikken over verschillende spuitcabines, over een automatische mengmachine voor stabiele lakkleuren en over een schuur- en lakstraat met UV-droging. Daardoor kunnen we tot driemaal per dag een nieuwe laag aanbrengen. Kempa wil kwaliteit én maatwerk bieden, en daarvoor hebben we gemotiveerde mensen nodig.’
Naar een job heb ik niet moeten zoeke n
Mathieu Lodeweyckx is de benjamin van de schrijnwerkerij ‘Tot vorig jaar zat ik op de schoolbanken, richting houttechnieken. Mijn stages liep ik bij zelfstandige schrijnwerkers, maar een job zat daar niet in. Via familie hoorde ik van een interimplek bij Kempa. Ik ben er onmiddellijk op afgegaan en dat heb ik me nog geen seconde beklaagd. Want na een half jaar interim werk ik nu met een vast contract. Naar een job heb ik dus niet moeten zoeken! De eerste dag leidde Eric ons rond in het bedrijf en werd ik opgevangen door mijn ploegbaas. Ik mocht meteen beginnen in de schuurafdeling. Maar al snel kreeg ik een vaste werkpost aan een CNC-machine. Meestal trek ik profielen en tegenprofielen in stijlen en regels. Soms help ik elders om hout te zagen of te schuren. Aan een CNC-machine werken was wat ik altijd al wilde doen. Op school leerden we hoe zo’n machine werkt. Maar het verschil tussen school en Kempa is groot. Hier ben ik verantwoordelijk, hier is er werkdruk. Dat is een grote stap. Volgende maand komt er een gloednieuwe CNC-machine voor mijn werkplek. Ik kijk al uit naar deze nieuwe uitdaging!’
10
Er was altijd wel iemand die me verder hielp
delijkheid Verantwoor niet af schrikt me
Dorien Cerstiaens
Sander Helsen
is de jongste in de lakkerij ‘Ik volgde een opleiding mode en verkoop maar moest noodgedwongen op zoek naar iets helemaal anders. Via een interimkantoor belandde ik bij Kempa. Het was meteen raak want ik ben hier nu anderhalf jaar. En intussen met een vast contract! Ik werk in de lakkerij. Wat ik meestal doe, is het voorschuren van de kanten vooraleer die een grondlaag krijgen. En wanneer ze terugkeren van de lakstraat moet ik ze opnieuw gladkrijgen voor een tweede en een derde laag. Regelmatig schuif ik ook door naar andere posten. Afwisseling genoeg dus. Tijdens mijn jaren op de schoolbank had ik nooit gedacht in een bedrijf van keukendeuren terecht te komen. Voor mij was dit een totaal nieuwe wereld. Maar ik werd goed opgevangen en kreeg veel uitleg van de ploegbaas. Altijd was er wel iemand die me verder hielp. De sfeer is hier heel goed, en dat is toch heel belangrijk.’
is de jongste aanwinst bij de orderverwerking ‘Na mijn middelbaar diploma houttechnieken trok ik nog drie jaar naar Gent voor de bacheloropleiding. Wat ik hier al negen maanden bij Kempa doe, ligt volledig in die lijn. Mijn job is het beheren van offertes en bestellingen. Die moet ik omzetten in concrete werkvoorbereidingen voor CNC-machines. Mochten we elke bestelling apart ingeven, dan zouden we vaak halve platen over hebben. Allesbehalve efficiënt dus. Daarom bundel ik met een computerprogramma verschillende orders. “Nesting” heet dat. De opvang hier was heel goed. Mijn mentor is altijd beschikbaar om vragen te beantwoorden. Ik heb hier meteen een hele verantwoordelijkheid, maar dat schrikt me niet af. Kempa moderniseert regelmatig zijn machines. Dat betekent meestal inwerken in nieuwe software. Dat zijn leuke uitdagingen. Binnenkort komt er bijvoorbeeld een vernieuwd platenmagazijn met een geautomatiseerd magazijnbeheer. Ik kijk er al naar uit!’
11
va n d e sch o o l bank naar de we r k v l o e r
We eindigen onze ‘Tour de Kempa’ opnieuw bij Eric, die ook verantwoordelijk is voor het onthaal van nieuwkomers
Een meestergast is bij ons een ‘Jongeren met een houtopleiding lopen niet in bosjes rond. Zoals iedereen in onze sector moeten we moeite doen om ze te vinden. Daarom investeren we in schoolstages. Stagairs zijn voor ons geen tijdelijke, goedkope werkkrachten. Het zijn potentiële, toekomstige werknemers die een kans verdienen om zich te bewijzen. En effectief zijn er een aantal jongeren op die manier bij ons gestart. Dat is belangrijk, want het motiveert de technische scholen uit de buurt om verder met ons samen te werken. Daarnaast zoeken we vaak nieuwe mensen via interimkantoren. Soms zie je al bij de eerste rondleiding of het iets wordt. Stellen ze vragen of sloffen ze maar wat achter je aan? Al heb ik me ook al vergist. Sommigen hebben wat meer tijd nodig om te tonen wat ze in hun mars hebben.’
12
coach
‘Nieuwkomers krijgen tijdens hun eerste werkdag een onthaalbrochure met alle nodige info. Interims krijgen een verkorte versie. Bovendien hebben al onze meestergasten een opleiding “coaching” gevolgd. We werken immers met “peterschappen”. Elke nieuwkomer krijgt een peter toegewezen, die hem wegwijs moet maken in het bedrijf en bij wie hij altijd te rade kan.’ ‘Vroeger was een houtbewerker een vakman met een ruime stielkennis. In een modern bedrijf als Kempa is dat anders. Ook al leveren wij maatwerk en geen bandwerk, bij Kempa is het maken van een keukendeur een ketting met een hele reeks schakels. We hebben mensen nodig die de hele ketting kennen. Dat zijn de ervaren mensen die hier al langer werken. Maar meestal zoeken we jonge mensen om één of enkele schakels in die ketting uit te voeren. Wie
bewijst dat hij meer aankan, krijgt dan kansen om door te groeien. Bijvoorbeeld via interne opleidingen. In de lakkerij kan je als schuurder beginnen zonder opleiding. Een opleiding pistoolspuiten kan je bij ons volgen. Wie in de schrijnwerkerij start, heeft een houtopleiding nodig, maar kan doorgroeien. Zo zien we soms dat jongeren snel weg zijn met computergestuurde machines.’ ‘Het verhaal van de ketting en de schakels maakt dat we ook werkposten hebben met een lage instap. Zo zijn we bijvoorbeeld trots dat we vijf mensen in dienst hebben die hier vanuit een houtopleiding in het bijzonder onderwijs gestart zijn. Tijdens hun stage hadden ze bewezen dat ze hun plaats waard waren, dan twijfelen we niet. Voor ons is iedereen evenwaardig.’
s c h aven a an je ken n is
Die ochtend ergens in een houtbedrijf. ‘Aangetast door schimmels.’ ‘Echt?’ ‘Yep, ik vrees ervoor. Houtrot.’ En da’s rot natuurlijk. Dan krimpt het hart van de ware houtbewerker ineen. Maar hoe zit dat nu eigenlijk met die schimmels. Wat zijn ze? Vanwaar komen ze? Wat veroorzaken ze? Hoe aanpakken? En is hun slechte naam wel terecht?
Van elfenbankje tot witrot,
SOS schimmels
Zwammen
biodiversiteit
houtrot
De wetenschappelijke naam van schimmels is fungi. Doet dat geen belletje rinkelen? Juist, ja, zwammen. Het zijn levensvormen die uit cellen bestaan en nauw verwant zijn met zowel planten als dieren. Het woord zwam stamt af van het Germaanse swamma en betekent paddenstoel. Schimmel zelf komt van ‘scimmel’, wat roest betekent. Tot de schimmels behoren zowel meercellige organismen zoals paddenstoelen maar ook eencellige organismen zoals gisten. Aha, roest. Dus negatief? Nee, niet helemaal.
Schimmels spelen een belangrijke ecologische rol bij de afbraak van plantaardig materiaal. Veel schimmels leven in symbiose met bomen en planten. Zo nemen ze bijvoorbeeld mineralen op en in ruil daarvoor krijgen ze van bomen en planten suikers terug voor hun eigen voeding. Op die manier verhogen schimmels de biodiversiteit, omdat de boom kan overleven in moeilijkere omstandigheden.
Schimmels komen voor bij levende bomen en bij gezaagd (bewerkt) hout. Niet alle schimmels hebben een schadelijk effect op het hout. Ze zijn pas schadelijk als ze van het hout gaan leven. Ze voeden zich dan met de bouwstoffen (cellulose en lignine) van hout. Daardoor verliest het hout zijn gewicht en sterkte. En dan spreken we inderdaad van het gevreesde… houtrot.
Cellulose en lignine
ride eg alle no ge na or do (koolhydraat) die akt (vooral bomen). planten wordt aangema voorbeelden van Katoen en watten zijn ose. nagenoeg zuivere cellul stof die Lignine is een chemische verschillende van nd wa cel voorkomt in de n gebruikt worden cellen van hout. Het ka oorbeeld karton of als bindmiddel voor bijv lijm. een resultaat van De sterkte van hout is cellulose en het de wisselwerking tussen lignine eromheen.
Cellulose is een polysacha
wist je dat..
we schimm e
ls in he
.
➽➽in Franse kaas, bt dagelijks leven overal tegenko ➽➽in gist als ingrediëijvoorbeeld in brie en blauwschmen: nt im
voor brood melkaas van bier en en voor de wijn bereiding ➽➽in champignons e n shiitakes (eetbare J apanse pa ddenstoele Ja, zelfs vo n). or geneesm iddelen wo gebruikt. B rden somm ijvoorbeeld ige schimm voor penic verzameln els illine. Hall aam voor e o , Van Dale? e n aantal che uit verschil ‘P enicilline = misch verw lende soort ante antibio en pensee chrysogenu ti ls ca, bereid chimmel (o m), ze word .a. Penicilli en gebruik infectiezie u m t notatum en als genees kten.’ Dat middel teg weten we d en een aan an ook we tal er.
13
SCHAVEN AAN JE KENNIS
vocht Wanneer worden schimmels echt schadelijk? Dat hangt af van een aantal concrete factoren (we sommen ze hieronder op). De belangrijkste is vochtigheid. Schimmels groeien meestal op nat hout. Als het hout droog is, zullen de meeste schimmels zich niet verder ontwikkelen. Let wel, ze kunnen wel aanwezig blijven in het hout. Zodra het hout langdurig bevochtigd wordt, bestaat de kans dat ze opnieuw gaan groeien.
Factoren voor het ontwikkelen van schimmels ■■
■■
■■
■■
■■
voldoende voedsel: in het spinthout zitten meestal voldoende voedingstoffen om schimmels te laten ontwikkelen. Het meeste kernhout daarentegen bevat heel wat inhoudsstoffen om schimmels te weren. De hoeveelheid van deze stoffen kan sterk verschillen. Vandaar ook de verschillende duurzaamheidsklassen voor hout (I: zeer duurzaam tot V: niet duurzaam). voldoende vocht: houtvochtgehalte hoger dan 20% en lager dan 120% gunstige temperatuur: meestal rond de 25°C maar soms al bij temperaturen net boven het vriespunt. Dit geldt enkel voor de schimmeldraden. De sporen doorstaan extreme koude en hitte meestal goed. voldoende zuurstof: schimmels hebben veel zuurstof nodig (om o.a. de cellulose om te zetten in voedingsstoffen). Onder water zal hout niet worden aangetast. Een paal in het water zal rotten op de grens tussen lucht en water. afwezigheid van giftige stoffen: voldoende natuurlijke giftige stoffen in hout verhogen de duurzaamheid. Bijvoorbeeld de oliën in sommige cedersoorten of de looistoffen (tannine) bij eiken.
Remedies voor het voorkomen van schimmels Het is uiteraard aangewezen om schimmelaantasting te voorkomen. Bovenstaande factoren mogen dus eigenlijk geen vrij spel krijgen. Hier een greep uit mogelijke acties: ■■ voedsel uit het hout halen: bv. ‘wateren’ van het hout (beperkt gunstig effect) ■■ zuurstof uit het hout halen (moeilijk te realiseren) ■■ houtvochtgehalte onder de 20% brengen (Opgepast: de sporen van de schimmels overleven dit. Als het hout opnieuw nat wordt, kunnen de schimmels opnieuw uitbreken.) ■■ de temperatuur naar omlaag (beperkt gunstig effect) of omhoog brengen (+40°C) ■■ giftige stoffen in het hout brengen (verduurzamen, zie verder)
14
Schadelijke schimmels bij levende bomen Een gezonde boom heeft een natuurlijk afweersysteem dat beginnende aantasting kan tegengaan. De boom zal dan antistoffen ontwikkelen of de cellen afgrendelen. Het zijn de zieke bomen die bepaalde schimmels moeten vrezen. Vooral parasitaire schimmels dreigen de zieke knoesten de genadeslag te geven.
Parasitaire schimmels Veel schimmels leven van dood plantaardig materiaal. Andere schimmels teren op levend plantaardig materiaal. Daarom noemen we ze precies ‘parasieten’. Deze parasitaire schimmels kunnen bij de plant ernstige ziekten veroorzaken met een ticketje humus tot gevolg. Bomen die gevoelig zijn voor schimmelinfecties zijn bijvoorbeeld iepen of kastanjes. Mogelijke oorzaken: ■■ ■■ ■■
verwondingen in de bast afbreken van een tak het afsterven van het centrale gedeelte van de wortelaanzet
Enkele gekende schimmels bij bomen Meeldauw (witziekte)
➽➽witte poederachtige vlekken ➽➽komt voor op alle boomsoorten Essenziekte (Chalara fraxinea)
➽➽donkere verkleuring op de bast
➽➽vooral bij essen (zie ook p. 27)
SCHAVEN AAN JE KENNIS
en wat met bewerkt hout? niet-Schadelijke schimmels
Schadelijke schimmels
Dat zijn schimmels die de celwand van het hout niet aanvreten. Ze hebben geen invloed op de textuur van het hout, wel op het uitzicht.
Dit zijn schimmels die leven van de bouwstoffen (lignine, cellulose, zie kaderstukje) van hout. Hierdoor raken de cellen van het hout beschadigd en de textuur aangetast. Gevolg: houtrot. We onderscheiden 3 soorten houtrot:
blauwschimmels
Bruinrot of kubiekrot
■■
■■
■■ ■■ ■■
zwartblauwe verkleuring tot diep in het hout zowel bij loof- als naaldhout (vooral in het spintgedeelte) voeden zich met de inhoud van de cellen kunnen de aantasting door andere schimmels bevorderen
Oorzaak:
■■ ■■ ■■
bruine tot rode verkleuring hout wordt zacht met scheuren haaks op de draadrichting (kubusvorming) zowel bij loof- als naaldhout breekt de cellulose af
Zwammen die bruinrot kunnen veroorzaken ■■ ■■
huiszwam kelderzwam
te langzaam gedroogd vers gezaagd hout Oplossing:
er bestaat geen curatief bestrijdingsmiddel
Witrot ■■ ■■
wit- tot geelachtig van kleur houtvezels vallen uit elkaar voornamelijk bij loofhout breekt cellulose en lignine af
oppervlakteschimmels
Zwammen die witrot kunnen veroorzaken
■■
■■
■■ ■■
donzige laag op het hout zowel bij loof- als naaldhout voeden zich met de stoffen aanwezig op het hout
■■ ■■
■■
elfenbankje bruine eikenzwam
Oorzaak:
hoge vochtigheid, onvoldoende ventilatie/verwarming Oplossing:
luchtvochtigheid laten dalen (ventilatie, verwarming)
zachtrot ■■ ■■ ■■ ■■ ■■
combinatie van wit- en bruinrot verkleurt tot zwartbruin vooral op de buitenkant van hout aanwezig hout wordt zacht breekt cellulose af
Zwam die zachtrot kan veroorzaken ■■
korsthoutskoolzwam
15
SCHAVEN AAN JE KENNIS
bescherming tegen schimmels; kunstmatige verduurzaminG Het hout beschermen tegen schimmels, om zo de levensduur ervan te verlengen? Dat kan door het hout kunstmatig te verduurzamen. Globaal genomen past men de twee volgende methoden toe.
Aanbrengen van een conserverende vloeistof :
De meest toegepaste
Houtmodificatie
technieken hierbij zijn
rdt
duurzamingsmiddel wo
t ver ➽➽bestrijkenkw: he cht. Niet ast op het hout aangebra
drenken
autoclaaf
16
met een cedé want moeilijk echt een nauwkeurig pro el in het hout terechtte peilen hoeveel midd komt. elt het hout /dompelen: men domp ➽➽drenkenon am duurz ingsmiddel. een tijd der in een ver akkige behandeling is, Omdat dit een oppervl . ot komen te liggen, o.a kan het hout weer blo ersch be de oor waard door dieptescheurtjes, tast. ge aan rdt wo mingslaag at het n onder druk: eerst ga ➽➽impregnereho e cilinder (autoclaaf, hout in een rizontal onder grote druk). Dan toestel voor verhitting de cilinder waardoor perst men de lucht uit . Vervolgens wordt de houtcellen opengaan een verduurzamingsonder druk (8 à 10 bar) ten. Een techniek die middel in het hout gespo schermt. het hout in de diepte be
Dit komt neer op het verbeteren van bepaalde eigenschappen van het hout door de moleculen te veranderen. Hier de meest voorkomende tech
nieken:
➽➽thermisch modificeren: door middel van
warmte wordt de structuur van het hout gewijzigd. Nadeel is dat alle ther mische modificatiemethoden een (beperkt ) verlies van mechanische eigenschappen van het hout veroorzaken. Gekende processe n zijn het bakken (bv. Stellac) en het verh itten/ afkoelen van hout. che ➽➽ misch modificeren: men brengt chemische stoffen aan in het hout die verv olgens een reactie veroorzaken in de hou tstructuur. Een veel toegepast proces is acetyleren (bv. Accoya-hout).
b ed ri jf IN DE KIJKER
n e l l o b ĂŤ i g l e In B t s e b t e h n e l l de ba Hun biljarttafels zijn gegeerd van Korea tot Mexico en alle topspelers maken er reclame voor. Reden genoeg om in onze reeks over interessante Belgische houtbedrijven een kijkje te nemen in het Antwerpse Malle, thuisbasis van Biljartfabriek Verhoeven.
17
BEDRIJF IN DE KIJKER
kwaliteit loont Luc Verhoeven, zaakvoerder: ‘In
dit atelier, opgestart door mijn vader, worden al 40 jaar biljarttafels gebouwd. Met heel veel toewijding heeft hij zijn vakmanschap doorgegeven aan mij en mijn broer. Wij zijn trouwens uniek in België met ons getuigschrift “biljartbouwer”! Vroeger waren er zeker 10 fabrikanten van klassieke biljarttafels in België, vandaag zijn wij alleen. De reden? Sommigen probeerden met toegevingen op vlak van kwaliteit te kunnen concurreren met goedkope tafels “Made in China”. Wij niet. Wij verkopen tafels die – als ze goed onderhouden worden – tientallen jaren meegaan. Ons enige verkoopargument is kwaliteit, en dat loont. Ongeveer 65 procent van onze omzet komt uit export. We hebben tafels staan in ZuidKorea, Mexico, Colombia, de Verenigde Staten, Argentinië en Vietnam. In Korea is biljarten een echte volkssport. De hoofdstad telt 30.000 zalen, met gemiddeld 8 tafels. Reken maar uit. In België leveren we zowel aan cafés en biljartlokalen als aan particulieren. Daarnaast doen we ook veel onderhoud. Elk jaar vervangen we 800 tot 1000 lakens. Tot in Portugal toe.
Wij hebben nog nooit één pagina publiciteit gemaakt. De beste Belgische biljartspelers zijn onze ambassadeurs. Als zij verklaren dat ze liefst op een tafel van Verhoeven spelen, dan is dat onze beste reclame.’
maatwerk ‘Nog belangrijker is ons personeel. Zonder hen geen kwaliteit! Vergeet niet, bij ons is elke biljarttafel maatwerk. We vertrekken telkens van een 5 cm dikke Italiaanse leisteen. Die zijn al voorgevlakt wanneer ze hier toekomen, maar wij vlakken ze nog na met een speciale, zelf gebouwde machine. Wat vroeger een dag schuurwerk was voor vier man, doet de machine nu veel sneller. Op die manier maken we de steen waterpas tot op 18/100ste van een millimeter. Het hout voor de onderbouw of de poten en het lijstwerk kan verschillen, maar wij gebruiken meestal movingui. Voor de afwerking soms ook wengé, bubinga of mahonie. Heel belangrijk zijn de banden, de
rubberen zijkanten waar de bal tegenaan botst. Die moeten heel nauwgezet aan het lijstwerk gemonteerd worden. Wat de meeste mensen niet weten, is dat er in een goede biljarttafel verwarming zit. Een koude leisteen trekt immers vocht aan,
Philippe Verhoeven, zoon van en jongste medewerker:
‘Een houtopleiding heb ik niet, maar ik doe hier wel al heel lang vakantiewerk. Een jaar geleden ben ik in het bedrijf gestapt. We zijn een klein team, 8 toffe mensen die ik natuurlijk al heel lang ken. Meestal ga ik mee de baan op om tafels te plaatsen en lakens te vervangen. Wanneer ik vroeg thuis ben, help ik in het atelier. Zo leer ik de stiel “al doende”. Maar hout bewerken is een vak apart, ik heb dus nog wel enkele jaren nodig vooraleer ik alles onder de knie heb. Of het bedrijf een toekomst heeft? Daar geloof ik zeker in, anders zou ik hier niet zitten. Behalve pool en snooker spelen jongeren maar zelden biljart, dat klopt. Ik ook niet trouwens. Maar dankzij pool en snooker hebben ze al wel eens van de biljartsport geproefd. En zo zal er altijd wel een markt blijven voor de sport. Zeker voor biljarttafels die veel beter zijn dan wat de Chinezen maken!’
18
waardoor het laken wolliger wordt en de bal niet meer zo goed rolt. Wij adviseren onze klanten altijd om de tafels ver van vocht en tocht te houden. Voor een biljarttafel hier buitengaat, is ze minstens twee keer gemonteerd in ons atelier, zodat we 100 procent zeker zijn dat alles perfect past.’
Biljartwoordenboek ➽➽ carambole
Het basisspel van het klassieke bilja rten wordt gespeeld met 2 witte en 1 rode bal. Elke speler scoort met zijn witte bal een ‘carambole’ door zowel de andere witte als de rode te raken. Goede biljarter s kunnen zo honderden punten op een rij mak en.
België Boven
➽➽ drieband
➽➽ Spelers
ioenen in het De lijst met Belgische wereldkamp g zijn 6 spelers daa van biljarten is heel lang en ook uit de top tien Belg.
➽➽ Lakens
Simonis, een De beste biljartlakens komen van traditie van meer een met s vier familiebedrijf uit Ver dan 300 jaar.
➽➽ ballen
en zijn Belgisch. Je raadt het al, ook de beste ball duceert elke Saluc, een bedrijf uit Doornik, pro waren die uit dag 30.000 biljartballen. Vroeger daag zijn ze van ivoor, maar dat is nu verboden. Van kunststof.
➽➽ tafels
gische eer hoog!
Verhoeven uit Malle houdt de Bel
Bij bandstoten moet je bal onderw eg minstens 1 band raken. Bij drieban den moet je er minstens 3 raken.
➽➽ Golfbiljart
Ook gekend als tapbiljart of topp enbiljart. Op de tafel staan rubberen doppen . Het doel is als eerste vijf ballen in het gat van de tegenstander te spelen.
➽➽ Keu Biljarten doe je niet met een stok maar met een keu!
➽➽ Kunststoten
Artistiek biljart. Spelvorm waarbij de speelbal op het laken bepaalde patr onen moet volgen. Met veel effect!
➽➽ pool
Ook wel Amerikaanse biljart gen oemd. In de hoeken en aan de zijkant van de tafel zitten grote gaten, waarin de gen ummerde ballen via een bepaalde volgorde terecht moeten komen. Men zegt wel een s: ‘Poolen kan je spelen zonder dat het opvalt dat je niet kan spelen.’
➽➽ pomerans
Het topje van de keu. Moet regelm atig ‘gekrijt’ worden om te vermijden dat je keu ‘ketst’.
➽➽ snooker
Vandaag zeker het meest gekend e spelletje. De gaten zijn kleiner en de tafel is veel groter dan bij het poolen, makkelijk is het dus allerminst.
19
O P LEIDING IN DE KIJKER
Wat na het secundair? Job
gegar
ande
Se-n-Se
PT)
(P ie g o l o n h c e sT e c o Productie- en Pr
Wat?
Wat leer je bij PPT?
1 jaar die je voorbereidt op het beroep van operator. De opleiding is heel sterk gericht op de arbeidsmarkt. De lessen worden afgewisseld met stages in verschillende bedrijven. ➽➽PPT staat voor Productie- en ProcesTechnologie. Het is een Se-nSe, het vroegere 7de specialisatiejaar TSO. Se-n-Se betekent ‘Secundair na Secundair’ en wordt georganiseerd door secundaire scholen.
meer. PPT focust op de praktijk. De nadruk ligt op ‘werkplekleren’ in een technologische, industriële omgeving. De leerling/cursist wordt opgeleid volgens het profiel dat de industrie verwacht van een starter. ➽➽Daardoor leer je op één jaar tijd alle knepen van het vak: ■■ zelfstandig en probleemoplossend denken en werken ■■ industriële processen beheersen en sturen (bv. een productielijn bedienen, instellen en bijregelen) ■■ de productie controleren ■■ kwaliteitsvolle producten maken ■■ veilig en milieubewust werken
➽➽PPT is een nieuwe studierichting van
Wanneer?
➽➽Geïnteresseerde jongeren kunnen
instappen op twee momenten, op 1 september of op 1 februari.
voor wie?
➽➽Leerlingen die een diploma secundair
onderwijs hebben behaald. Er is geen technische voorkennis vereist. Dus ook leerlingen uit het ASO zijn welkom.
20
erd
➽➽Je krijgt geen algemene vakken
waar?
➽➽Momenteel bieden twee scholen deze
studierichting aan: KTA1 HoTech Instituut in Oostende en Lyceum Paardenmarkt in Antwerpen (vanaf het schooljaar 2013-2014 ook het VTI Waregem en KA Geraardsbergen).
waarom?
➽➽Door het tekort aan operatoren heb je
een grote werkzekerheid. Je kan later als operator terecht in uiteenlopende sectoren, zoals de chemische nijverheid, de houtsector, de textiel- of voedingsindustrie. Met een diploma ‘Productie- en ProcesTechnologie’ heb je een grote troef om werk in je buurt te vinden.
Meer inf
www.s
ense-p
o:
pt.be.
Check zeker o www.o ok nderw ijskiez een pr er.be, ima zo ekmac opleidin hine vo or gen en schole n.
U IT HET JU IS TE HOUT GES NEDEN
‘ Je mag vooral niet slordig zijn’ Wat doet een productieoperator in de houtsector eigenlijk? Héél veel, zo leren we bij Brems in Halen. ‘We kauwen onze mensen niks voor, ze krijgen de verantwoordelijkheid om zelf mee te waken over de kwaliteit en om de werkmethodes te verbeteren. En uiteraard verwachten we dat ze hun machine(straat) grondig kennen en zelf kunnen onderhouden.’
Jonge productieoperatoren leven zich uit bij Brems Doors en Brems Houthandel
Brems begon meer dan een eeuw geleden als traditionele klompenmakerij, maar groeide uit tot belangrijke industriële speler in hout, deuren en parket. Bij het familiebedrijf, dat in 2010 werd overgenomen door houtgroep Cras, werken ruim 80 mensen, onder wie een groot aantal productieoperatoren. Erwin Ruytings is productieleider van de businessunit Houthandel. Zijn ploeg telt 35 medewerkers, verdeeld over zagerij, schaverij, drenk-unit, laders en vrachtwagenbestuurders. ‘Er komt vooral gevierschaald hout binnen, maar ook nog ronde stammen, waar wij dan mooie gevierschaalde planken of balken uit verzagen. Dit hout kan rechtstreeks naar de klant, of we doen nog een bijkomende bewerking, zoals schaven om bijvoorbeeld profielen te maken, of herzagen naar andere secties. Ook het drenken van hout behoort tot de mogelijkheden. We hebben twee dompelbaden met ATG-keuring om timmerhout beter bestand te maken tegen schimmels en insecten.’ (ATG staat voor Algemeen Technische Goedkeuring.)
De juiste zaag of schaaf In de zaagafdeling werken vijf medewerkers met verschillende zaagmachines. ‘We hebben een Brenta herzaag met bandzagen van 8,50 m en een Stenner herzaag met bandzagen van 5,60 m. Voor de ronde stammen gebruiken we een Brenta boomzaag met bandzagen van 10,80 m. Ook de dikte van de zaag speelt een rol. Stelregel: hoe zwaarder het hout, hoe dikker de zagen.’ In de schaverij zijn zes mensen aan de slag. ‘We maken nagenoeg alles, van planchetten en plintjes tot terras- en vloerplanken. Profielen kunnen ook volgens model van de klant gemaakt worden. Eventueel met brandvertragende behandeling of extra afwerkingslaag. We hebben een grote schaaf voor de standaardproducten en enkele kleinere schaven voor beperkte series. Uiteraard hebben wij zowel voor bandzagen als voor schaafkoppen een eigen slijperij.’
Gezocht: teamspelers De ploeg van Erwin telt flink wat productieoperatoren. ‘Maar het is moeilijk om mensen te vinden met tegelijk verstand van hout en de feeling om met machines te werken. Je moet ook materiaalkennis hebben. Als je ziet dat er inkepingen of lijnen in de geschaafde kepers zitten, moet er een belletje gaan rinkelen dat er mogelijk iets niet klopt met de schaafmachine. Bovendien moet je een teamspeler zijn, zeker in de schaverij. Daar hebben we niks aan einzelgängers. En ook al is tegenwoordig alles geautomatiseerd, als operator ben je veel meer dan een machinebediener. Gaat er iets mis, dan moet je weten wat er aan de hand is.’
21
U IT HET JU IS TE HOUT GES NEDEN
Sam Janssens:
‘Ik controleer e
lke keper’
robot aan de cnc-machine
In de productiehal van Brems Doors produceren 15 vakmannen binnendeuren op maat. ‘We maken geen enkele standaarddeur’, vertelt productieleider Johan Beelen. ‘Alles is op bestelling. We staan bekend voor onze strakke deuren in mdf of fineer voor het hogere marktsegment. De stroken fineerhout, die we zelf in het buitenland selecteren, worden hier aan elkaar gevoegd met draad en smeltlijm.’ De deurbladen van Brems bestaan uit een kern van spaanplaat met aan weerszijden een mdf-plaat. Het geheel wordt samengehouden met een massief dennen kader. ‘Daar kruipt veel handenarbeid in, want wij produceren niet aan de lopende band. Het frezen van de deurbladen gebeurt wel CNC-gestuurd. Bij elk deurblad zit een chip in één van de kaderlatten met alle nodige informatie. Onze robot pikt het deurblad van een stapel, houdt de chip voor een scanner en plaatst dan het deurblad op de CNC-machine, die dan alle maatbewerkingen uitvoert, van de scharnieren tot eventuele ingefreesde figuren.’
invallen voor een collega
Ook voor de afkasting van de deuren werkt Brems met een CNC-proces. Hier geen indrukwekkende robot, maar zelfstandige productieoperatoren. Johan Beelen: ‘We kauwen onze operatoren niks voor, ze krijgen de verantwoordelijkheid om zelf mee te waken over de kwaliteit en de werkmethodes te verbeteren. Uiteraard verwachten we dat ze hun machine grondig kennen en zelf kunnen onderhouden. Maar ze moeten ook flexibel zijn, om indien nodig te kunnen invallen voor een collega. Ook teamwork en ruimtelijk inzicht zijn belangrijk, en niet te vergeten: veilig werken. Als productieoperator moet je alle richtlijnen opvolgen, veiligheidskledij dragen, de bescherming op de machines laten staan en herstellen indien nodig. En heel belangrijk: onveilige situaties onmiddellijk melden!’
22
Vader en zoon die zij aan zij op de werkvloer het niet dikwijl staan, je komt s tegen. Maar wel aan de ne schaafmachine genassige Wei van Brems Ho nig uthandel. Sam werkt sinds an Janssens (20) derhalf jaar bi j zij n vader Peter. technieken ge ‘Ik heb houtvolgd en na m ijn zevende jaar een beginnen. kon ik hier met Ik werk nog ni et alleen met de maar controle schaafmachine er elke keper , die eruitkomt. is daarvoor on Materiaalkenn ontbeerlijk, wa is nt je moet goed eruit moet zie weten hoe hout n. Ook technisc h inzicht is ha gelukkig niet ndig. Je hoeft alles op voorha nd te kennen. Ik le bij van mijn va er enorm veel der, bijvoorbe eld hoe hij de schaafmachine motoren van de onderhoudt en he rstelt.’ Vader Peter tip t: ‘Het komt er op aan om het sorteren. Van hout goed te slecht hout ka n je nooit moo Peter staat ru ie latten maken im twintig jaar .’ achter de scha kent de knepen afmachine en van het vak. ‘H et leuke hier: zoals vroeger. wij schaven no Dat wil zeggen g dat je je machi beheersen, de ne volledig moe schaafkoppen t afstellen, de do regelen. Daar orvoersnelheid voor moet je na tuurlijk wel ke hout.’ nnis hebben va n
ndva’ n de oeie b t e h t k a a st m ‘Machine rantwoordelijk voor de afka deingrdelen uit het :
Johan Vuegen
alle on en (25) is ve lijst haal ik hterkanJohan Vueg van een pick voor- en ac nd de ha or de vo n ke uk rvolst Ve . ut deuren. ‘Aan ur de ho p van de de vier opgaan n voor de ko eer ik het ct ke magazijn – le uk se st en ee ur en tw bewerking t ten van de de n klaar voor deurmaat, he omkastinge or de juiste de vo ik g ne le hi e van ac dt m gens ee es br re -f de C op de CN slotplaat en gen programma rnieren, de de omkastin an, de scha na ve erking gaan bo ew k g.’ -b te in NC el C vers fd de ka a la N . naar de ekleding ontage ofwel de inschuifb machine ks naar de m ee g. ‘Ik hou de tr ts da r ch pe re n ge in ofwel hou st ka en a om t programm uceert tot 80 aat alle singen in he ifm Johan prod as hu np sc aa ijn ne m doe klei n door met te ken met ga er w draaiende, de ij in w t de kwaliteit t nauw, wan d m en ko ur kke, t td ra he or st vo n. En aal graag te controlere je en nu eenm zi en n n se ke uitfrezingen en er M w t s. er zeer stip e tolerantie hi rp t he oe sc m er je ze . Dus erkte deuren n, mooi ingew zijn.’ ap vervange g di or sl et ni ‘Gereedsch t mijn mag vooral or en door. to l do aa n m ha le Jo al hine kent t behoort smeren: he Ook zijn mac t maakt het rhouden en de en precies da on ol ne ho hi sc op et de mac ld om de ni ee je rb er t. Zoiets le nodig, bijvoo is nn ke al aspect van takenpakke ia er Het mooiste hebt ook mat en bepalen. , en dat ik nn boeiend. Je en ku ur te de id gssnelhe lke mooie zu n aa n ke juiste voedin wer ik mee kan mijn job? Dat heid krijg.’ ijk el rd oo w veel verant
Prowood
’ s j i w r e d n o t e ‘Dag van h
, massaal e d n ie e o b Een dag: ie d u t s e d n bijgewoo
op 24 oktober 2012 organiseerde de houtvakbeurs Prowood de ‘Dag van het onderwijs’ voor de leerlingen van de derde graad houtbewerking
gen
➽➽1551 leeerkrlrainchten ➽➽187 le amse scholen ➽➽34 Vla alse scholen ➽➽17 Wa bezoekers ➽➽15.581andhouders ➽➽205 st
Sta naikar eonrzeoFapce?book-
Jawel, surf le foto’s: ar vind je al pagina’s, da ok.com/ www.facebo denMag/ HoutVasthou m tr photos_s ea
‘ Klasse, hoe op 24 oktober meer dan 1500 leerlingen de Prowood vakbeurs bezochten. Voor wie eraan zou twijfelen, de toekomst van de houtsector is verzekerd!’
‘ Uitstekend voorbereid door het OpleidingsCentrum Hout (OCH). Zeker voor herhaling vatbaar’
‘ Niets dan lof. Prima idee om met vooraf opgestelde vragenlijsten en opdrachten te werken’
Hans Maes (VTI Waregem)
Patrick Mentens (TISP Mol)
Olivier Claessens (organisator)
23
ECO-LOGISCH
Hout is puur natuur, daar is geen speld tussen te krijgen. Maar niet elke houtkap en niet elke houtverwerking is ecologisch verantwoord. Daarom staan we hier stil bij projecten die oog hebben voor de toekomst van onze planeet.
PEFC oord: PEFC, ld al van geh fe ij w et g n o Je hebt er of Forest Endorsement e th r fo e m m ent of Progra dat de consum el b la n ee is . PEFC stig Certification papier afkom et h f o t u o h at het FC is garandeert d rde bossen. PE ee eh b m a za r is van duu die een le organisatie a n io at n r te ch ook een in ig en economis st n u g l a a ci so elijk, milieuvriend ot. eheer promo leefbaar bosb
Het sleutelwoord: duurzaamheid Hout is en blijft een van de meest milieuvriendelijke materialen. Hout is immers perfect hernieuwbaar. Uitputtelijke energiebronnen zoals aardolie en steenkool zijn dat niet. Voorwaarde: het hout moet op een duurzame manier gewonnen worden. Dit alles gekaderd in een verantwoord bosbeheer.
: Meer info e
fc.b www.pe m/ book.co s e c a .f w tbo ww kjeinhe e l p n ij m
Wat houdt dat in? Duurzaam bosbeheer houdt rekening met alle aspecten van het ecosysteem: de typische fauna en flora, de bodem, de waterhuishouding… Ook de sociale aspecten zijn belangrijk. Zoals de rechten van inheemse gemeenschappen die in het bos wonen of hiervan afhankelijk zijn voor hun levensonderhoud. Nog een aandachtspunt: de veiligheid en goede arbeidsomstandigheden van bosarbeiders. Last but not least is er het economische aspect. Het beheer moet economisch rendabel zijn en eerlijk ten goede komen aan alle belanghebbenden.
Hoe is dat gegroeid? Om de garantie te kunnen bieden dat hout uit duurzaam bosbeheer stamt, is het concept van boscertificering en houtlabeling ontstaan. Via zo’n systeem kan de consument hout uit verantwoord beheerde bossen onderscheiden.
24
Tegelijk worden boseigenaren over de hele wereld gestimuleerd in hun inspanningen voor een duurzaam beheer. In 1999 zag PEFC, een internationale niet-gouvernementele organisatie (ngo), het licht op initiatief van 12 Europese landen, waaronder België. Dit programma werd al snel gesteund door de verschillende spelers die van ver of dichtbij betrokken waren bij het bos. Bij het PEFC-gebeuren hebben alle betrokkenen hun zeg: boseigenaars, industrie, milieuorganisaties, wetenschappers en gebruikers van het bos.
Controle Bedrijven die PEFC-producten willen verwerken en/of verhandelen, dienen in het bezit te zijn van het zogenaamde Chain Of Custody-certificaat. Een onafhankelijke auditinstelling ziet strikt toe op de naleving van de PEFC-criteria in de bedrijven en reikt het certificaat uit voor een periode van 5 jaar (maar met jaarlijkse controles). PEFC is ondertussen uitgegroeid tot het grootste boscertificatiesysteem ter wereld met meer dan 247 miljoen hectare gecertificeerde bosoppervlakte. In België zijn er 388 gecertificeerde bedrijven, wereldwijd meer dan 9500.
ECO - LOG ISCH
Theuns wint Balthazar Award voor meest ecologische meubel
s in Brussel in november 2012 Op de Internationale Meubelbeur thazars uitgereikt. De prijzen werden voor de zesde keer de Bal stimulans om innovatie binzijn in de eerste plaats bedoeld als en. nen de meubelsector te stimuler won de Most Green Award Meubelfabriek Theuns uit Essen sch vlak. Het bedrijf doet voor haar inspanningen op ecologi tie een beroep op hout voor 70 procent van haar produc C-label afkomstig uit bossen met het PEF C Chain of Custody-certifiHet bedrijf behaalde in 2010 het PEF e van duurzaam bosbeheer. caat. Theuns erkent de meerwaard van verantwoorde houtwinning. ‘We zijn overtuigd van het belang werken en er onder het PEFCVermits wij vooral met eikenhout baar is, was het behalen van certificaat veel eikenhout beschik keuze’, vertelt zaakvoerder een eigen certificaat een logische werkten al met tal van zagerijTheo Theuns. ‘Onze leveranciers ontbrekende zagerijen hebben en die het certificaat hadden. De orven.’ intussen ook hun certificaat verw met de Landeck-eetkamer. De meubelfabriek viel in de prijzen r de eetkamer uit grootmoe‘Het is een creatie die verwijst naa endaags jasje gestoken. Met ders tijd, maar ze werd in een hed Look en met een vlakverdeling schelpgreepjes in een Old Metal elen of geslepen glas’, besluit van de kastdeuren met kleine pan de trotse zaakvoerder.
➼ www.theunsmte.be
winaars B althazarA
ward
Op de Belgische markt zijn vooral deze 2 labels aanwezig: het FSCen het PEFC-label. FSC betekent Forest Stewardship Council.
25
aan de sl ag
solliciteren
do’s en don’ts Klaar om de wereld te veroveren? Je eerste centen verdienen? Eindelijk zelfstandigheid? Tijd om te solliciteren. Met deze tips zetten we je een eind op weg.
do’s
Don’ts
Je voorbereiding
■■
■■
■■ ■■
■■ ■■ ■■
verzamel zoveel mogelijk informatie over het bedrijf waar je solliciteert informeer je over de aard van de job stippel je route uit en ga na hoeveel tijd je nodig hebt om op je bestemming te geraken bereid het gesprek voor (zie FAQ) sta even stil bij je kleding en je uiterlijk ga op tijd slapen :p
■■
■■
Je sollicitatiebrief
(inhoud, schrijfstijl en lay-out) ■■
■■ ■■
■■ ■■
hou het bondig, sober en zakelijk (maximaal 1 pagina) zeg het in je eigen woorden beschrijf je motivatie op een positieve manier toon ambitie vermijd taal- en spelfouten
■■
■■
Je cv ■■ ■■ ■■
■■
geef duidelijke info over jezelf lijst je studies en opleidingen op zet je vaardigheden (bv. computerkennis, leiding in een jeugdbeweging, sport… ) in de verf vermeld je belangrijkste hobby’s
Het sollicitatiegesprek ■■
■■ ■■ ■■
■■ ■■ ■■
■■
Je GSM of smartphone laten aanstaan én beantwoorden tijdens het gesprek. Afstandelijk, koel of ongeïnteresseerd zijn of overkomen. Je bent je er misschien niet van bewust dat je zo overkomt. Foute kledij. Het lijkt een evidentie, maar heel wat sollicitanten zien eruit alsof ze onmiddellijk na hun gesprek nog naar het strand of de discotheek willen. Overdreven arrogantie. Er is een groot verschil tussen jezelf aanprijzen en jezelf de hemel in prijzen. Negatieve uitlatingen over de vorige werkgever en/of collega’s.
kom op tijd (vertrek beter te vroeg dan te laat, denk aan files… ) let op je houding blijf rustig antwoord concreet op de vragen (vermijd zoveel mogelijk ‘mmm’, ‘ik weet het niet’ of ‘euh’) wees eerlijk toon enthousiasme voor de job stel zelf ook vragen (bv. ‘Zijn er mogelijkheden om me bij te scholen/door te groeien?’) dank de werkgever voor het gesprek
FAQ
frequently asked questions* *vaak gestelde vragen
Vertel eens iets over jezelf? Wat zijn je loonve rwachtingen? ■■ Waaro m moeten we jo u precies aannemen? ■■ Wat sp reekt je aan in de ze job? ■■ Waaro m wil je hier we rk en? ■■ Ben je bereid om overur en te doen? ■■ Wat zij n je sterke/zwakk e punten? Oefen dit even op vo of een goeie maa orhand met je lief t. ■■
■■
achtung Facebook...
scherm je Faceb ookprofi af (werk el gevers h ebben d gewoon e te sollic itanten checken te op Face book) ■■ pla ats een neutrale als je so profielfo lliciteer to t (Faceb Twitter) ook, ■■
rbeeld o o v k ij t k a r p lliciteren n leren so Leerlinge
r opnieuw eert dit jaa is n a rg o o Jobexp technische tief beurzen in gend initia sollicitatie mpelverla re d n e e E ld . o n o gesch schole n technisch e n e t jv e ri d m e n dat b ) leerlinge studeerde (bijna afge t. g ntact bren elkaar in co gewerkt: 3 stappen Er wordt in in de klas tietraining 1) sollicita tiebrief en sollicita cv g in n fe 2) oe tiebeurs 3) sollicita po.be ex
: www.job
➼ meer info
Na het gesprek ■■ ■■
26
evalueer je sollicitatie voor jezelf neem initiatief en solliciteer verder
➼ Deze tips komen uit diverse jobsites: vdab.be, jobat.be, vacature.com, regiojobs.be, careerbuilder.be, etc. Op deze en veel andere sites haal je heel wat inspiratie om succesvol te solliciteren.
HO(u)T SHOT Het komt uit ■■ Europa -Amerika ■■ Noord zië ■■ Klein-A n ■■ Japa ■■ China
Het is geelbruin Bleek: wit tot hout zijn Kern- en spintderscheiden. on te k ilij oe m
ieve kern) Bruin (facultat tijd (essen
t pas op latereom tegen bo rn: kernhout da Facultatieve keverkleurt als reactie van de . r) na ca. 60 jaa ende schimmels in de stam kk we ziektever
Het heeft
Het is
m³ geveer 700kg/ massa van on ke ie m lu vo e middeld ■■ Een ge en) ngen ten of scheur ing chtbare jaarri zi d oe (zonder kwas G d ■■ aa ns op verkleur dr e ka ig de at en lm p ge im re kr en e chte ote lineair ■■ Een re wegens de gr chtig drogen, ) ■■ Voorzi ka 40N (Jan rdheid van 61 ■■ Een ha 114 N/mm² n va igsterkte ■■ Een bu I : >25 jaar II : 15-25 jaar r III : 10-15 jaa IV : 5-10 jaar V : < 5 jaar
Het wordt aangevoerd
■■
niet duurzaam
de planken en
Op bool gezaag dikte:
- en
voor het kern
lasse V)
urzaamheidsk
uurlijke du spinthout (nat
fineer
26 tot 105 mm eer)
m eer ook 4,25 m en 15,5 cm en m 3,95 m (soms variabel, van en m 15 ), 2, breedte: im en 1 du lengte: tuss (opgaand per cm ,5 20 ld de id gem en ■■ verzag Het laat en jd ni en rs el st ve ■ ps ■ ha sc zich goed ■■ gereed en ■■ buig s Het wordt or s ■■ ladder en n lichte bootje va ■■ verlijm n te gebruikt vo am ra ■■ ge ren hu sc ■ ■ ■■ fineer ■■ beitsen len ■■ meube sen ■■ vernis n ■■ trappe ■■ parket schrijnwerk ■■ binnen estellen ■■ turnto ibel hout!) raketten (flex is nn te ■■
n e s
Vaten ringporig gerangschikt vroeghout: ■■ meestal alleenstaand ■■ vatdiameter tot 350µm laathout: ■■ meestal in groepjes ■■ vatdiameter tot 15µm ■■ thyllen aanwezig Stralen lager dan 5mm, 25-60 µm breed, 5-9 per mm, soms neiging tot etagebouw
Parenchym paratracheaal, vasicentrisch, confluent, marginaal parenchym.
s E
d van dit htergron ;) ... de ac merkt? e al opge in z a g a m
27
e e m e o D en wtitnafels
r a j l i b l e e Hoev n de hoofdstad staan i ea? van Kor
‘Like’ onze Facebookpagina en stuur ons een privébericht met jouw antwoord. De winnaars ontvangen een leuk cadeau, dus nu als de bliksem naar www.facebook.com/ houtvasthoudenmag.
Het antwoord en de winnaars vind je in het septembernummer van dit magazine.
➼ www.faceboo
k.com/ oudenMag
HoutVasth