: B O J E L COO t u h m o o b bouwer 5 pagina 12
Lize, vrouw in een mannenwer eld “Ik heb meer o
og voor detail”
5 pagina 8
NUMMER
LEREN OP DE WERKVLOER Iets voor jou?
AMAI MIJN OREN Bescherm je tegen geluidshinder
5 PAGINA 6
5 PAGINA 28
APRIL 2017
10
INHOUTSTAFEL
04
06
08
12
Jullie mooiste houtprojecten in de kijker
Duaal leren, da's studeren op school én de werkvloer
Lize maakt het verschil in een mannenwereld
Wij mochten de boom in met de boomhutbouwer
15
20
22
26
Alles wat je moet weten over CEmarkeringen
Is het jouw droom om houtsculpteur te worden?
Buitenschrijnwerker, een uitdagende job!
3 nieuwe houtmaterialen in de kijker
wall of fame
Schaven aan je kennis
school @work
Opleiding in de kijker
Van de schoolbank naar de werkvloer
Uit het juiste hout gesneden
2
BEDRIJF IN DE KIJKER
MATERIAAL MET EEN VERHAAL
28
Hout Vasthouden mag! is een uitgave van
Hou(t) het veilig
Hof ter Vleest dreef 3, 1070 Brussel Tel.: 02 558 15 51 Fax: 02 558 15 89 info@woodwize.be www.woodwize.be
Zo bescherm je je tegen geluidshinder
30
31
Alles wat je moeten weten over... bijklussen
Linden is een prima houtsoort voor houtsnijwerk.
AAN DE SLAG!
Verantwoordelijke uitgever: Jeroen Doom Concept en realisatie: Link Inc, www.linkinc.be Redactie: Link Inc, www.linkinc.be Vormgeving: Zeppo, www.zeppo.be Fotografie: Jens Mollenvanger en Studio Dann
ho(u)t shot
3
Welkom in atelier Tibo
WALL OF
Als houtbewerker kun je maar beter het goeie voorbeeld geven, dacht Tibo Sissau. Daarom maakte hij als eindwerk zijn eigen werkbank voor in z'n atelier en stelde die tentoon tijdens de opendeurdagen van zijn school, het VTI Ieper. En die kon op heel wat bewonderende blikken rekenen, wat had je gedacht?
Een geslepen klusje... ... van de leerlingen van het vijfde jaar houtbewerking van het Githo Nijlen. Zij maakten op vraag van het diamantmuseum in hun gemeente een houten tafel en zitbank. Daarvoor gebruikten ze irokohout. Voor de vorm lieten ze zich inspireren door de werktuigen die vroeger gebruikt werden in de diamantslijperij. De tafel en bank staan nu te blinken buiten aan het museum!
Post uit Zeebrugge!
Het zijn vlijtige leerlingen en leerkrachten, daar in het OLVTD in Zeebrugge. Deze leuke projecten zaten in onze mailbox:
“Meester, kunnen we voor mijn vriendin een trapstoel maken? Ze is nogal klein en wil zo’n stoel voor in de keuken.” Zo gezegd, zo gedaan... Wij zien het leven door een... houten bril!
Nick Waeterschoot is Lifeguard Blankenberge en lid van de vrijwillige Blankenbergse Zeereddingsdienst. Hij wilde dan ook dolgraag iets doen met een boot als eindwerk. Nick begon eraan vorig schooljaar in het VTI van Zeebrugge: als GIP bouwde hij het achtersteven van een zeilboot om tot zitbank. Dit schooljaar maakt hij die verder af in OLVTD. Van de voorkant zal volgend jaar een foodtruck gemaakt worden.
4
Safety first! Voor een project ‘veilig de baan op met de camionette’ leerden de leerlingen alles over inrichten, laden en lossen op een veilige manier. Niet in het leerplan, wél o zo belangrijk. Klein detail: de camionette raakte niet in de werkplaats, dus werd de stuurcabine eraf geslepen.
Hot in here Ken jij een infraroodsauna? Die werkt met infraroodstralen. Ze verwarmen rechtstreeks je lichaam, in tegenstelling tot een klassieke sauna die vooral de cabine zélf opwarmt en dus behoorlijk héét héét héét wordt (90°). In een infraroodsauna bedraagt de temperatuur de helft, rond de 50°. Laurens Vanneste van het VTI Sint-Lucas in Menen maakte dit prachtexemplaar als GIP. Dat smaakte naar meer, en dus volgt hij nu een zevende jaar!
Wanted: leuke projecteN
Iemand een foldertje?
Loopt er op jouw school een leuk houtproject? Heb je plannen voor een geweldige GIP? Steek je samen met je medeleerlingen je houthanden uit de mouwen bij een hartverwarmend project in je buurt? Laat het ons dan zeker weten! Misschien komen we wel langs voor een reportage …
Het Provinciaal Administratief Centrum Zuid in Gent wilde een nieuwe onthaalruimte en klopte daarvoor aan bij enkele scholen waaronder PTI Zottegem, Hamme en Ninove. De klus is nog niet geklaard, maar de eerste foto’s zien er veelbelovend uit. Kijk maar eens naar deze gebogen folderwand van 9 meter lang!
Alle tips welkom op info@houtvasthouden.be
3 vragen aan... Robbe Meyvis,
WINNAAR VAN DE WORLDSKILLS BELGIUM 2016 Na zijn knappe prestatie op de Worldskills mocht Robbe eind november vorig jaar onze driekleur verdedigen op het Europees Kampioenschap meubelmaken in Göteborg. Robbe verlengde trouwens net zijn nationale titel en won na 2016 ook Worldskills Belgium 2017.
1. EN ROBBE, HOE GING DAT?
Een geweldige ervaring, heel leuk en vooral leerrijk! We moesten een tafeltje met een lade maken met allerlei moeilijke verbindingen en fineerwerk. Ik geloof dat we voor de meubelmakerij met een 15-tal kandidaten waren. Ongeveer de helft ervan heeft de opdracht klaar gekregen - de tijdsdruk was enorm! Ik ben 6de geëindigd, een resultaat waar ik heel tevreden mee ben. De concurrentie was groot, er waren verschillende deelnemers die een stuk ouder waren dan ik en meer ervaring hadden. M’n 6de plaats leverde een medaille d’excellence op, wat betekent dat je boven het gemiddelde van de punten geëindigd bent.
2. WAT HEB JE EIGENLIJK GESTUDEERD?
In het middelbaar startte ik een opleiding houtbewerking in het VITO Hoogstraten. Ik koos voor een technische richting, maar beroeps kan natuurlijk ook, dan heb je nog meer praktijk. Momenteel volg ik een bacheloropleiding houttechnologie aan de HoGent in Gent.
3. WAT ZIJN JE PLANNEN VOOR DE TOEKOMST?
Na mijn studies wil ik deelnemen aan de wereldkampioenschappen in Rusland in 2019. Ondertussen neem ik jaarlijks deel aan de startech’s days om nog meer wedstrijdervaring op te doen. En later wil ik zeker iets met hout doen, ik ben een houtworm en wil niet achter een bureautje terechtkomen. Eerst wat ervaring opdoen en daarna als zelfstandige aan de slag gaan, dat zou geweldig zijn.
5
SCHOOL@WORK
het t e m s i n n Maak ke ect proefproj
n e r e l l a a du
“WAT LEERLINGEN HIER ALLEMAAL OPSTEKEN, LEER JE NIET OP DE SCHOOLBANKEN” EEN DEEL VAN JE OPLEIDING OP SCHOOL VOLGEN, EN EEN DEEL ERVAN OP EEN WERKPLEK? KLINKT DAT ALS MUZIEK IN DE OREN? DAN IS DUAAL LEREN MISSCHIEN WEL WAT VOOR JOU. Hout Magazine ging alvast een kijkje nemen bij De Coene Interior Decoration in Marke, waar leerlingen Tjorre Soens en Brian Geldhof van de richting interieurbouwer sinds kort meedraaien op de werkvloer. "Minder theorievakken en meer praktijk? Toen we daarover hoorden en de kans kregen om op die manier onze opleiding te volgen, moesten we geen twee keer nadenken." Tjorre: "Op school merk ik dat ik bij algemene en theorievakken snel afgeleid ben. Maar de praktijkgerichte lessen, waarbij je je handen uit de mouwen steekt, doe ik heel graag. Dat ik nu tijdens mijn schooltijd gewoon kan meedraaien in een echt bedrijf, vind ik dan ook de max. Het is voor mij gewoonweg de ideale combinatie van leren en ervaring opdoen." Ook Brian is enthousiast: "In het bedrijf leer ik veel bij. Zo kan ik al heel wat praktische ervaring opdoen nog voor ik 6
de schoolbanken verlaat. En met die werkervaring maak ik later meer kans om aan werk te geraken. En ik ben wellicht niet de enige leerling die er zo over denkt."
BETER VOORBEREID OP DE ARBEIDSMARKT
CHECK op de WERKPLEK, zo heet dit Europees pilootproject voor de houtsector waar Tjorre en Brian aan deelnemen, samen met twaalf andere leerlingen uit het 7de jaar BSO van het VTI Kortrijk, de GO Spectrumschool in Deurne en het CLW uit Kortrijk. Leerlingen brengen twee dagen per week door op de werkvloer. In het bedrijf krijgen ze een mentor toegewezen. Marnix Balduyck, mentor van Tjorre en Brian, is alvast een groot voorstander van dit innovatieve onderwijssysteem: "Er is een schrijnend gebrek aan goede vaklui in onze sector. Met dit systeem van duaal leren en werken, kunnen wij die vakmensen nu zelf vanuit ons bedrijf helpen opleiden. Zo leren ze een project van A tot Z uit te werken. Wat leerlingen hier allemaal opsteken aan technische en sociale vaardigheden, dat leer je alleen maar in de praktijk. Ze komen dus later met een sterker profiel op de arbeidsmarkt terecht. Bovendien komen leerlingen er zo ook achter of dit werk hen wel ligt. En weten wij na afloop of ze binnen ons bedrijf of dat van een collega passen. Zo kunnen we misschien de uitstroom in onze sector beperken."
MENTOR MARNIX BALDUYCK: “ER IS EEN SCHRIJNEND GEBREK AAN GOEDE VAKLUI IN ONZE SECTOR. MET DIT SYSTEEM VAN DUAAL LEREN EN WERKEN, KUNNEN WIJ DIE VAKMENSEN ZELF OPLEIDEN”
BESTE SLAAGKANSEN
En ook de scholen die eraan deelnemen, zijn enthousiast. Barbara Heyde, pedagogisch directeur van het VTI Kortrijk: "Wie als leerling al op een echte werkvloer aan de slag kan gaan, beschikt later over een grote troef. Je leert er namelijk niet alleen de stiel, maar maakt er ook kennis met de bedrijfscultuur. En dat is zeker een meerwaarde wanneer je later op zoek gaat naar werk. Uiteraard heeft niet elke leerling wat aan deze leermethode. Vandaar dat vooraf grondig wordt nagegaan of een leerling wel het juiste profiel heeft voor duaal leren. Dat schept de beste slaagkansen voor de leerling en de beste verwachtingen voor de deelnemende leerbedrijven." Geert Korthoudt, technisch adviseur Go Spectrumschool Deurne: "De sterkte van het systeem is dat het om een bewuste keuze gaat. Samen met de schoolbegeleider wordt nagegaan welk bedrijf bij welke leerling past.
TJORRE: “DAT IK TIJDENS MIJN SCHOOLTIJD GEWOON KAN MEEDRAAIEN IN EEN ECHT BEDRIJF, VIND IK DE MAX!”
WIL JIJ OOK DUAAL LEREN? Momenteel is dit een proefproject. Dat betekent dat enkel een beperkt aantal scholen eraan deelnemen. Wil jij als leerling graag instappen in zo'n duaal leertraject? Klop gewoon even aan bij het secretariaat van je school voor meer informatie over de mogelijkheden. Het is de school die beslist of het kan. Samen met je schoolbegeleider ga je na of je voldoende gemotiveerd bent, en om de juiste redenen. Wil je bijvoorbeeld gewoon alleen maar minder leervakken, dan kom je niet in aanmerking. Samen met je begeleider kijk je dan ook welk bedrijf bij je past. En nadat je daar aan de slag bent gegaan, komt je schoolbegeleider regelmatig langs om je ontwikkeling op de voet te volgen.
7
VA N D E S CH OOL BANK NA AR DE W ERKVLO E R
"Mannen zeggen sneller: 't is goed. ALS VROUW HEB IK MEER OOG VOOR DETAIL"
8
LIZE MAAKT HET VERSCHIL IN EEN MANNENWERELD NOEM EEN KAST EN FAMILIEBEDRIJF CASTROM INTERIEUR UIT DEINZE KAN ZE MAKEN. HOUT VASTHOUDEN MAG! MOCHT OP BEZOEK EN SPRAK ER MET LIZE, EEN BELOFTEVOLLE JONGEDAME DIE VAN AANPAKKEN WEET!
Zo’n drie jaar geleden, toen Lize nog op de schoolbanken zat, werd ze al ‘ns geïnterviewd voor ons magazine. Als een van de weinige meisjes in haar klas leerde ze snel haar mannetje staan. Haar doorzettingsvermogen en zin voor initiatief vielen ook Castrom op, en na een schitterende stage een paar jaar geleden vroegen ze haar onlangs of ze bij hen wou komen werken. Binnen enkele maanden neemt ze de fakkel over als verantwoordelijke voor de fronten/kastdeuren.
WORD JE HIER GOED BEGELEID? Lize: “Ja, als nieuweling word je altijd bij iemand bij gezet, en die mentor leert je dan zoveel mogelijk. Ik kende het hier gelukkig al wel wat van mijn stage. We hebben nu ook een stagiair hier via het Duaal Leren-project. Ik bekeek z’n programma al ‘ns en het is echt heel nuttig, ik wou dat ik dat destijds ook had gekregen". (lacht)
WAAR DROOM JE NOG VAN? Lize: “Samen met mijn broer grote boomhutten maken. Hij is ook houtbewerker en is nu in de leer in de VS, waar zo’n boomhutten – heuse kleine huisjes waar je in kan wonen - écht in zijn. Hij kan dan het ruwere buitenschrijnwerk doen, en ik zal dan de binneninrichting wel voor mijn rekening nemen!” (lacht)
SPANNEND, NIET? Lize: “Ja zeker wel. Het is bijna zover he, over enkele maanden is het aan mij. Ik voel toch wel een zekere druk op mijn schouders, maar dat is oké.” HOE IS HET VOOR JOU, OM EEN OUDE ROT ALS GEERT OP TE VOLGEN? Lize: "Ja, hij is niet de minste he. Geert werkt hier al zó lang! Zo rekent hij bijvoorbeeld alles uit zijn hoofd en dan denk ik vaak: jawadde, ik heb nog veel te leren…. Ik draai nu zoveel mogelijk mee en probeer van alles mee te pikken. (Wijst op een plan vol met kleurtjes). Geerts systeem werkt goed, dus neem ik het voor een stuk over." Geert: “Ja, ik werk al jarenlang met mijn kleurencodes, maar Lize zal gaandeweg ook zelf haar eigen methode wel vinden.” EN VOOR JOU, GEERT? Geert: “Lize is een echte doorzetter en dat bewonder ik aan haar. Ze weet van aanpakken en ze ziet werk. Ja, geef mij maar een Lize in plaats van twee stagiairs die met hun handen in hun zakken staan te draaien.” JE BENT HET ENIGE MEISJE HIER. Lize: “Ja, dat klopt. Op mijn vorige job kreeg ik soms opmerkingen à la ‘ik zal het wel doen, jij bent niet sterk genoeg’. Maar hier word ik perfect aanvaard en gerespecteerd, da’s wel leuk. Ik merk ook dat ik vaak meer oog heb voor detail, tegenover de mannen die sneller zeggen ‘kom, ‘t is al goed’.”
Lize versus Geert: jong geweld versus oude rot 21 jaar medewerkster fronten studeerde Industriële Houtbewerking hier 6 maanden aan de slag heeft oog voor detail: “Just is just!” “Fijn, zo werken in een nieuw atelier”
9
60 jaar verantwoordelijk voor de fronten volgde een opleiding schrijnwerkerij hier 43 jaar aan de slag houdt altijd het overzicht “Die nieuwste computerprogramma’s? Dít is mijn computer!” (tikt tegen zijn hoofd)
VA N D E S CH OOL BANK NA AR DE W ERKVLO E R
Wat? 55Castrom Interieur in Deinze.
Sinds wanneer?
, N E R E L L DUAA WAS DA?
55Al 35 jaar maken ze kasten op
maat: keukenkasten, dressings, badkamers…
Aantal werknemers 5511
55Wat je in de praktijk leert, onthoud je beter. Dat is het motto
van het proefproject ‘Duaal Leren’ van de Vlaamse Overheid. Leerlingen krijgen de kans om op de werkvloer hun vaardigheden in de praktijk te brengen op twee verschillende plaatsen, telkens gedurende vier maanden. Anders dan bij een gewone stage, leren ze ter plekke nieuwe skills. Aan de hand van een checklist op maat moeten ze tonen dat ze deze skills onder de knie hebben. Handig als overzicht, zowel voor de leerling, als voor de werkgever, die tijdig kan bijsturen waar nodig.
Wist-je-dat… 55het bedrijf in 2013 volledig
afbrandde? Op één dag tijd ging alles letterlijk in rook op. Ruim een jaar later stonden ze er weer, met een spiksplinternieuw atelier, inclusief de modernste machines.
55Ook bij Castrom is er iemand aan de slag in het kader van dit bijzondere praktijkproject, mét succes, zo blijkt.
Van je familie… 55moet je ‘t hebben! De jongste
kleinzoon Gertjan, zijn twee broers, vader en moeder werken in het bedrijf dat z’n opa lang geleden oprichtte!
Je leest alles over duaal leren op blz 6-7 en op www.werkplekduaal.be
10
IS TROTS OP…
55de familiale sfeer in het bedrijf, waardoor het contact onder collega’s én met klanten heel aangenaam verloopt.
OP FAMILIEFEESTEN…
Gertjan (26)
55gaat het vaak over het werk. “Iedereen is enorm betrokken, maar we moeten soms opletten om het niet de héle tijd daarover te hebben.”
WAT HIJ ZOEKT IN EEN WERKNEMER…
IS…
55verantwoordelijk voor het productieproces.
55zin voor initiatief, goed in de groep liggen en op tijd komen.
IS FAN VAN…
STUDEERDE…
55het nieuwe atelier. “Alles is hier heel modern.
55houttechnologie.
Bij het aanwerven merken we ook wel dat de jongere generatie, zoals Lize, dan ook vrij snel weg is met bepaalde programma’s en machines, en dat is handig.”
ALS JONGSTE…
55is hij de benjamin van de familie in het familiebedrijf dat al 35 meegaat.
11
B E D RIJF IN D E KIJKER
WIM: “IK HEB DRIE JAAR ALS CONSULTANT GEWERKT: ELKE DAG GING IK IN KOSTUUM EN DAS VAN FABRIEK NAAR FABRIEK. MAAR VIER JAAR GELEDEN WILDE IK IETS TOTÁÁL ANDERS GAAN DOEN...”
n e e r e Ied ! n i m o o b e d IN BOMEN KLIMMEN EN HUTTEN BOUWEN IETS VOOR KWAJONGENS? WIM DONDERS IS ER 31, MAAR DOET HET NOG ELKE DAG. SAMEN MET HET TEAM VAN 'BOOMHUT BOUWEN' TIMMERT HIJ OVER HEEL BELGIË DE COOLSTE BOOMHUTTEN EVER IN ELKAAR.
BOOMHUTTEN BOUWEN: IS DAT EIGENLIJK WEL EEN ÉCHTE JOB? Wim: "Blijkbaar wel. (lacht) Het is hard werken, maar het voelt wel niet altijd zo. Het is geweldig om met je handen te werken én om zoveel buiten te zijn, zalig in 't groen. Als kind speelde ik graag in de bossen. Kampen bouwen vond ik geweldig, al had ik toen nooit gedacht dat ik ooit een eigen boomhutbedrijf zou hebben. Ik heb drie jaar als consultant gewerkt: elke dag ging ik in kostuum en das van fabriek naar fabriek. Maar vier jaar geleden wilde ik iets totáál anders gaan doen..."
12
EN DAT WERD 'BOOMHUT BOUWEN'! Wim: "In België bestond er toen nog geen professioneel boomhutbedrijf. Een geweldige kans dus, dachten mijn schoonbroer en ik. We zijn allebei nogal handig én hebben een passie voor hout. We zetten een simpele website online, met foto's van hutten waarvan we dáchten dat we ze konden maken. Al snel hadden we een opdracht binnen: onze eerste eigen hut! Niet veel later kregen we een telefoontje van productiehuis Hotel Hungaria, of ze in een van onze hutten konden filmen voor 'Fabriek Romantiek'. Euhm ja graag! Ik heb mijn job opgezegd, want dit was mijn ding.
ZO'N BOOMHUT HANGT WEL EEN PAAR METER BOVEN DE GROND. HOOGTEVREES HEB JE NIET? Wim: "Gelukkig niet, neen. Soms bouwen we een platform op meer dan tien meter hoogte, en dan heb ik het niet eens over de kabels die nóg meters hoger in de kruin moeten worden bevestigd. Ik ben nogal avontuurlijk aangelegd en klim graag. Vroeger werkte ik voor een bedrijf dat teambuildings deed met hoogteparcours in de Ardennen en ik ben jaren monitor geweest op avonturenkampen. Natuurlijk werken we met veilig materiaal en respecteren we alle voorschriften. Voor de kinderen doen we soms eens ons 'Mission Impossible'-trucje: dan springen we van het platform de diepte in en stoppen we vlák boven de grond. Dat showtje is inbegrepen in de prijs." (lacht)
VAN EEN HOUTEN SPEELHUISJE MET EEN LOOPBRUG TOT EEN MAN CAVE OP ZEVEN METER HOOGTE: WIM EN Z’N TEAM MAKEN HET!
ZIJN ER BEPAALDE OPLEIDINGEN DIE JE KUNT VOLGEN? Wim: "Een diploma houtbewerking had ik al, maar ik heb ook nog cursussen boomveiligheid en visuele boomanalyse gevolgd. Toch wel een must als je boomhutten wilt bouwen: dan leer je inschatten welke bomen gezond zijn en geschikt zijn. Als ik twijfel, schakel ik een professionele boomverzorger in. Verder heb ik heel veel tutorials bekeken en boeken gelezen, zeker die van Pete Nelson, de Treehouse Master. En klimervaring is mooi meegenomen. Je moet je toch goed voelen, zo hoog in die bomen!"
HOE GAAT DAT IN Z'N WERK, ZO'N BOOMHUT BOUWEN? Wim: "Als een klant ons belt, heeft die soms zelf al iets op papier gezet, of hij stopt ons een kindertekening in handen. Ook leuk. (lacht) Thuis maak ik een 3D-plan in SketchUp, om te zien waar alle balken moeten komen. Als ik dat nadien aan de klanten toon, zijn die meestal very impressed. Als het gaat, timmeren we in het atelier al wat in elkaar en brengen we de onderdelen zo naar de tuin. Maar soms moeten we ter plekke alles uitwerken. Als we in de kruin van een boom bouwen, hijsen we elke balk naar boven, meten we op, laten we hem zakken om hem op de grond te zagen en trekken we hem weer naar boven. En dat met élke balk. Als je dan boven in de boom merkt dat je je schroefmachine vergeten bent, vloek je wel even." (lacht)
WAT MAAKT IEMAND NOG EEN GOEDE BOOMHUTBOUWER? Wim: "Zeker een flinke dosis creativiteit. We zijn een beetje architect en aannemer tegelijk. De hut zelf spreekt het meest tot de verbeelding, maar dat is eigenlijk een simpel huisje: vier muren tegen elkaar timmeren, dak erop, deur en raampjes erin en klaar! De kunst zit 'm in het platform en de ophanging. Ik probeer zo weinig mogelijk met palen te werken, wij gaan echt voor zwevende boomhutten. Als je een keukenkastje bouwt, weet je: dat staat waterpas op de grond en blijft daar staan. Maar een boom leeft, hé. Door de wind kan een hut tot 15 centimeter gaan bewegen, daar moet je rekening mee houden. Een goede dosis gezond verstand helpt."
13
NICE TO MEET YOU! 55Boomhutbouwer Wim Donders woont in Meise
55Studeerde milieuzorg en houtbewerking
55Gaf in 2013 z’n baan als consultant
op om zijn eigen boomhutbedrijf te beginnen
55Bouwde al meer dan vijftig
boomhutten, samen met schoonbroer Tom, Stijn en Peter
55Zijn ultieme tip? ‘Gewoon springen!’
www.boomhutbouwen.be
B E D RIJF IN D E KIJKER
Wim:
is mooi "Klimervaring . Je moet meegenomen voelen, zo je toch goed omen!" hoog in die b
KOMT ER OOK REKENWERK BIJ KIJKEN? Wim: "Dat valt wel mee. Je hoeft geen wiskundige te zijn om een boomhut te bouwen. Het is niet zo dat elke plank op de millimeter moet worden gezaagd. Je moet wél weten welke balken hoeveel gewicht kunnen dragen. Ik zoek vaak nog dingen op, om zeker te zijn dat het platform en de hut wel stevig genoeg zijn. En het klinkt heel simpel, maar om zeker te zijn dat het houdt, zorg ik er aan het eind voor dat we zeker eens met een man of vier samen op het platform staan. En dan goed springen." (lacht)
Wim:
r zelf houthandelaa “Ik kies bij de n, en ke ui br ik wil ge de bomen die van l aa m le al men die bomen ko en og ssen. We m Belgische bo t he or f zijn vo een beetje lie milieu ook”
JE WERKT HET MEEST MET KASTANJEHOUT. VANWAAR DIE VOORKEUR? Wim: "Het is mooi, stevig, duurzaam én lokaal. Ik vind dat belangrijk, ja. Sowieso moet je geen duur tropisch hardhout gebruiken voor een boomhut, hé. En acaciahout wordt dan wel gerooid in Nederland, maar naar China verscheept om te laten zagen en dan terug naar hier gebracht. Dat is toch té gek? Ik kies bij de houthandelaar zelf de bomen die ik wil gebruiken, en die bomen komen allemaal van Belgische bossen. We mogen een beetje lief zijn voor het milieu ook."
hebben we een megaproject gedaan voor een hotel, met een achthoekig platform van 5 meter diameter. Een flinke uitdaging dus. En dan kwamen er ook nog een touwbrug, speeltoestel, zandbak, schommel en glijbaan bij. Geweldig om dan brede smiles te zien bij de kinderen. Vaak laten we hen zelfs mee bouwen: ik heb altijd minihelmpjes en wat restjes hout bij. Maar we bouwen zeker niet enkel hutten voor kinderen. We hebben ook al een 'man cave' gebouwd voor een klant, met een kachel én mezzanine, op 7 meter van de grond. Zijn vrouw durfde er eerst niet eens in. Misschien was dat net zijn bedoeling." (lacht)
IS HET FYSIEK NIET HÉÉL ZWAAR, DAT BOOMHUTTEN BOUWEN?
EN EUHM... WAT MAG DAT KOSTEN, ZO'N BOOMHUT?
Wim: "We maken alles zelf, en veel met de hand. Maar ik doe niets liever! Het platform bouwen is hard labeur, ja, het sleuren met die balken ook. Er komt geen kraan aan te pas. Maar dat duurt maar een paar dagen, en ik sta daar ook nooit alleen, hé. Mijn schoonbroer Tom zit halftijds mee in de zaak en dan hebben we nog een paar steengoede medewerkers: Stijn is een topper met hout en Peter is een rasklimmer slash handig manusje-van-alles."
Wim: "Dat varieert nogal. Een standaardhut met een platform van 3 op 3 meter kost je 6500 euro. Wil je iets speciaals, dan betaal je daarvoor. Logisch dat een rond raampje meer kost dan een vierkant venster, hé? Maar... the sky is the limit! We hebben al hutten van meer dan 30.000 euro gebouwd. Een klant van ons zou ooit graag een sauna in een boomhut hebben. Een geweldig plan vind ik dat, al kan dat wel tot 50.000 euro kosten, vrees ik. Misschien moet die man eerst nog wat sparen. (lacht) En over wilde plannen gesproken: vorig jaar hebben we erover nagedacht om een ontwerp in te sturen voor Tomorrowland. Dat zou toch ook wel héél cool zijn: een boomhut van Boomhut Bouwen op een van de coolste festivals ter wereld!"
WAT VIND JE ZELF JULLIE COOLSTE PROJECT OOIT? Wim: "Goh, elk project heeft wel iets. We komen altijd voor nieuwe uitdagingen te staan, want elke boom en elke tuin zijn anders. Net die variatie maakt het zo leuk. Onlangs
14
helemaal mee met JE HEBT HET VAST AL ZIEN STAAN OP DEUREN EN RAMEN, HET CE-LOGO. DE SCHRIJNWERKER KRIJGT ER VAAK MEE TE MAKEN, MAAR WAT MOET IE ER EIGENLIJK MEE?
VOOR G IN R E K R A -M E C DUMMIES CE-MARKERING PASPOORT
DE schrijnWERK E EN DE CE-MARKER R ING
IS EEN EUROPEES
Elke schrijnwerker die ramen en deuren ma akt, moet een productie controlesysteem op maken en daarna ook zijn prod ucten laten testen.
rt dat n Europees paspoo CE-markering is ee n Europese ee rikant voldoet aan verklaart dat de fab Europese de in at ngegeven sta aa die m, or tn uc prod bouwregelgeving.
WELKE CONTROLE S ONDERGAAT EEN RAAM OF EEN DEUR? Eerst
FTEN CHE VOORSCHRI MAAR DE BELGIS AL VASTGELEGD NA WORDEN NATIO t methodes en
en vooral een factor y production control (FPC - zie stap 2), uit gevoerd door de fab rikant zelf. En vervolgens ee n Initial Type Testing (ITT zie stap 3), uitgevoerd door een Europees erk end testlaboratorium (Noti fied Lab).
uctnorm leg Een Europese prod eisen waar ar niet de minimum ma st, va ies classificat legt elk e Di . aan moet voldoen een bouwproduct . en rm no voorschriften of land vast in eigen n worden me ko be N NB deze bij Voor België kunnen (www.nbn.be).
15
S C H AVEN A A N JE KENNIS
Maak buitenschrijnwerk CE-proof in 3 stappen stap 1: gebruik geen brol d, aan verschillende weersinvloeden (win Buitenschrijnwerk wordt blootgesteld ruiken is dan ook een must. regen, zon…). Kwaliteitsvol hout geb den: Eisen waarmee je rekening moet hou PARAMETER VOLUMIEKE MASSA BIJ 12% HV KLEURVERSCHILLEN DRAADVERLOOP DRAAIGROEI GEZOND SPINTHOUT HARSZAKKEN DRUKBREUK EN DRUKHOUT KWASTEN SCHIMMELAANTASTING WANKANTEN REACTIEHOUT INSECTENSCHADE VOCHTGEHALTE DUURZAAMHEIDSKLASSE ZWARTE WORMSTEEK DOORGAANDE BARSTEN
TRANSPARANTE AFWERKING
DEKKENDE AFWERKING
naaldhout: min 400kg/m3 - loofhout:
min 500 kg/m3
naaldhout: min 400kg/m3 - loofhout:
min 500 kg/m3
eert toegelaten indien afwerking deze egalis
toegelaten
maximum 5%
maximum 5%
niet toegelaten
niet toegelaten tot maximum 10% van het oppervlak aan buitenzijde
gen of en niet in verbindingen, glasspannin
niet toegelaten niet toegelaten
in beperkte mate, niet bij meranti
niet toegelaten
niet toegelaten
5mm van de rand en maximaal losse kwasten te herstellen (minstens lak zichtv in diameter), nooit
20mm
niet toegelaten
niet toegelaten niet toegelaten niet toegelaten
niet toegelaten
niet toegelaten
niet toegelaten
niet toegelaten
niet toegelaten
niet toegelaten
ie tot 24%
12 à 18% (15% gemiddeld) Afzelia douss
delen
1, 2, 3 zonder behandeling, 4,5 te behan
delen
1, 2, 3 zonder behandeling, 4,5 te behan
niet toegelaten
toegelaten, te mijden in zichtvlak
niet toegelaten
niet toegelaten
Stap 2: de FPC-controle door de fabrikant Binnenkomende materialen en toebehoren controleren
Alle binnenkomende materialen worden steekproefsgewijs gecontrolee rd. Per materiaalsoort of toebehoren is een tabel opgesteld met de parameters, eisen en het aantal te controleren stalen van hout, glas, beslag en toebehoren. Voorbeeld controle hout: PARAMETER
AANTAL
MIDDEL
EISEN
HOUTVOCHTIGHEID
1/10 van het aantal
houtvochtmeter
SECTIE (INDIEN GESCHAAFD OP MAAT)
max. 15 +/_ 3%, indien lagere houtvochtigheid besteld: bestelde waarde +/_ 2%
1/10 van het aantal
schuifmaat
maat +/_ 0,3mm zie stap 1
HOUTGEBREKEN
allemaal
visueel
DIKTE PANELEN
1/10 van het aantal
schuifmaat of diktemeter
DIAMETER DEUVELS
gemiddeld +/_ 0,1mm
1/10 van het aantal
schuifmaat
gemiddeld +/_ 0,1mm
16
Ook de productie zelf wordt gecontroleerd
Er zijn drie belangrijke parameters tijdens de productie om te checken: machines, mensen en uitwendige factoren zoals luchtvochtigheid... Machinepark en montage: zagen, schaven, profileren, boren, lijmen, schure n, vergaren… Na elke stap moeten interne controles uitgevoerd worden.
Voorbeeld schaven en schuren: PARAMETER
AANTAL
MIDDEL
EISEN
DIKTE PROFIEL NA SCHAVEN
per reeks, na indeling machine
schuifmaat
afwijking < 0,3mm
SNELHEID MACHINE
na instelling machine
instructies machinefabrikant
juiste snelheid
DIKTE PROFIEL NA SCHUREN
per reeks, na indeling machine
schuifmaat
afwijking < 0,2mm
Interne controles van toestellen: houtvochtmeter, schuifmaat, diktemeter, rolmeter en eventueel laagdiktemeter voor verf. De toestellen mogen enkel hiervoor gebruikt worden en moeten jaarlijks gecontroleerd worden!
Voorbeeld toestel: schuifmaat procedure: 55 meet om de 6 maanden het diktecaliber en noteer 55 beoordeel (max. afw. 0,2mm) 55 indien NOK toestel afgekeurd DATUM
WIE + PARAAF
METING (MM)
BEOORDELING
ACTIE J-N
8/15/2017
RVP
3,1
OK
N
Voorbeeld flowchar 2.1
e Het resultaat van al di controles is een FPC
flowchart worden de Aan de hand van een acht. stappen in kaart gebr tie uc od pr e nd ille ch rs ve in rkzaamheden bondig Per stap worden de we n. edures uitgeschreve werkinstructies of proc e, t beschreven (wat, ho Elke controlepost word rolemiddelen worden wanneer…) en de cont opgesomd.
17
t:
LEVERANCIER
2.2
AANKOOP GRON
2.3
STOCKERING
2.4
UITSMETTEN EN AF
2.5
SCHAVEN
2.6
PENNEN EN GATE
2.7
PROFILEREN EN GL
2.8
SAMENSTELLEN
2.9
OMFREZEN
DSTOFFEN
KORTEN HOUT
N ASLATTEN
EN AFKORTEN
2.10
SCHUREN
2.11
AFWATERINGSGA TEN
2.12
AFLAKKEN
2.13
BESLAG, DICHTING
2.14
VERKOOP
2.15
KLANT
EN, GLAS
S C H AVEN A A N JE KENNIS
Stap 3: de ITT-test in een laboratorium Om het CE-kenmerk te mogen plaatsen, moeten de ramen en deuren getest worden. Dat gebeurt in een erkend testlaboratorium (bijvoorbeeld bij Wood.be) op een proefopstelling.
Wat wordt precies getest?
De voornaamste tests gebeuren op luchtdoorlatendheid, weerstand tegen wind en waterdichtheid. Daarnaast kunnen, indien nodig, nog testen uitgevoerd worden op veiligheidsvoorzieningen, akoestische en/of thermische isolatie….
LUCHTDOORLATENDHEID
op een gebouw blaast Om de luchtdoorlatendheid te bepalen, wordt het principe van wind die t. Daarna wordt geplaats d testwan de tegen kast hte luchtdic een in wordt raam Het nagebootst. . gemeten t ontsnap die het drukverschil langzaam opgebouwd en de luchthoeveelheid 1
2
3
4
DRUK (PA)
150
300
600
600
DOORLAAT BIJ 100 PA (m³/hm² of m³/hm)
50 of 12,5
27 of 6,75
9 of 2,25
3 of 0,75
KLASSE
WEERSTAND TEGEN WIND
eid. Bijkomend worden de De test verloopt op dezelfde manier als bij de test op luchtdoorlatendh opgemeten. venster een van r makelaa de eeld bijvoorb van vervorming en de doorbuiging KLASSE
1
2
3
4
5
Exxxx
DRUK (PA)
400
800
1200
1600
2000
>2000
KLASSE
A
B
C
max 1/150
max 1/200
max 1/300
VERVORMING
WATERDICHTHEID
van de sproeiers Door middel van sproeiers wordt neerslag nagebootst waarbij de kracht stand van de sproeiers. Bij de is B en A e method tussen verschil Het rd. opgevoe stelselmatig wordt t. optreed deze test wordt nagegaan of er geen waterdoorsijpeling KLASSE
1A
2A
3A
4A
5A
6A
7A
8A
9A
Exxxx
DRUK (PA)
0
50
100
150
200
250
300
450
600
>600
KLASSE
1B
2B
3B
4B
5B
6B
7B
200
250
300
DRUK (PA)
0
50
100
150
55A = NIET AFGESCHERMD - B = AFGESCHERMD
Wat wordt er voorgeschreven voor ramen en deuren? (STS52) Voor de testresultaten is een onderscheid tussen stad, bosrijk, platteland en de kust gemaakt. Als je voor het strengste (kust) goedgekeurd bent, ben je dat automatisch ook voor de onderliggende (stad, bosrijk, platteland).
STAD
BOSRIJK
PLATTELAND
KUST
0-10 m vanaf maaiveld 3
3
3
3
Waterdichtheid
4A
4A
6A
8A
Weerstand wind
C2
C2
C3
C3
Luchtdoorlatendheid
10-18 m vanaf maaiveld 3
3
3
3
Waterdichtheid
4A
6A
8A
9A
Weerstand wind
C2
C3
C3
C3
Luchtdoorlatendheid
18
/ R E W U O B A D N A R E V DE R E K R E W N J I R H C S N E T I N E BU N N I B R A A N N E T I U B RENGT
B
EEN VERANDA, IS DAT NOG WEL VAN DEZE TIJD? ZEKER! BIJ MINIFLAT IN BEVERLO-BERINGEN MAKEN ZE HEUSE TUINKAMERS WAAR HET LICHT LEKKER BINNENSTROOMT. HOUT VASTHOUDEN MOCHT ER EEN KIJKJE GAAN NEMEN EN SPRAK ER MET DE Ã&#x2030;CHTE KRAKS: DE (BUITEN)SCHRIJNWERKERS!
19
U I T H ET JUIST E HOU T G ES NEDEN
“Deze job is ideaal voor iemand die wat meer uitdaging wilt”
We worden ontvangen in de showroom door Werner, financieel directeur en opleidingsverantwoordelijke. Hoewel het buiten grijs en grauw is, valt het ons meteen op hoeveel licht er toch binnenvalt in de enorme veranda’s. Ze zijn er in allerlei maten, vormen en stijlen: van klassiek hout in lichte tinten – met kleine traditionele ‘ruitjes’ – tot enorme glaspartijen in strakke aluminium frames.
“Wij zeggen ook vaak ‘tuinkamer’ tegen onze veranda’s”, begint Werner. “Want dat is precies wat we doen: buiten naar binnen halen. Onze klanten variëren van jonge dertigers die aan gezinsuitbreiding doen, tot koppels op leeftijd die wat meer willen genieten van hun tuin. Maar we maken hier ook lichtstraten voor platte daken, overkappingen voor zwembaden of heuse oranjerieën. Een veranda is echt maatwerk, vooral ook omdat het meestal gaat om een renovatieproject. Hij moet passen bij de bewoners en bij hun huidige woonstijl. En daar helpen we hen graag bij.”
20
Hier wordt hard gewerkt, zoveel is duidelijk. Maar wat maakt de job van verandabouwer dan zo boeiend? Werner: "In tegenstelling tot ander buitenschrijnwerk, zoals ramen en deuren plaatsen, combineer je als verandabouw vele verschillende bouwtechnieken. Er moet nagedacht worden over de aansluiting met de bestaande woning, naast het schrijnwerk komen er ook funderingswerken en dakwerken aan te pas. Echt iets voor iemand die net iets meer uitdaging wil dus!"
Van Afzelia tot Veranda STAP-VOOR-STAP NAAR DIE TOPTUINKAMER Samen met de klant wordt de veranda gekozen en uitgetekend door Miniflat.
Werfvoorbereiding: de nodige (bouw)vergunningen worden aangevraagd en de werf wordt klaargemaakt (afbraakwerken, funderingen leggen, leidingen voorzien…).
In het atelier wordt het hout - afzelia, een échte kanjer met z’n duurzaamheidsklasse 1 - vanuit de droogruimte gehaald.
Het hout wordt in de 4-zijdige schaafmachine recht geschaafd op de juiste breedte en dikte en daarna gaan ze door de bandschuurmachine. Vervolgens worden de balken op lengte gebracht met de afkortzaag.
Lange of hoge balken worden d.m.v. de techniek van het vingerlassen aan mekaar gezet, voor extra stevigheid.
De onderdelen van de ramen worden in een CNC-gestuurde ramenstraat in profiel en op lengte bewerkt.
Op de kettingfrees worden de slotgaten uitgehaald. Alles wordt nadien in het atelier in mekaar gezet en verlijmd op de pers. De daken worden in het atelier grotendeels voorgemonteerd zodat de tijd op de werf zo kort mogelijk is.
HOUT OF STAAL? HOUT: Veruit de populairste, ruim 95 % van de klanten kiest hiervoor. Het is warm, een natuurlijke isolator én combineert mooi met andere, strakkere materialen. Klassiek of modern, hout kan alles aan. Mits correct onderhouden (om de 8 jaar opnieuw schilderen), gaat zo’n veranda vlotjes tientallen jaren mee.
De kaders en daken krijgen hun couche in de spuitcabine (mét overdruk, zo kan er geen stof binnen): eerst een grondlaag, en dan nog een eerste afwerkingslaag.
Het glas dat op maat gemaakt werd, wordt klaargezet voor plaatsing of wordt soms door de leverancier rechtstreeks op de werf geleverd.
STAAL: Door z’n grote draagkracht en stevigheid laat het lichtere profielen toe. Ideaal bijvoorbeeld voor grote glaspartijen. Modern, en strak met letterlijk een zee van licht!
De veranda wordt geplaatst door de plaatsingsteams van buitenschrijnwerkers, alles wordt netjes afgesteld en gekit en klaar is ie. Genieten maar!
21
U I T H ET JUIST E HOU T G ES NEDEN
N WERK” IJ M P O R IE F G A D E R E D “IK BEN IE VERANTWOORDELIJK VOOR DE DAKPROFIELEN EN DE AFWERKING IS BLIJ MET…
8) WOJTEK (2
55zijn job. Enkele jaren gelden dacht hij er even over te veranderen, maar besefte dat hij intussen al zóveel kon en niet helemaal van nul wou herbeginnen.
VERANDAFAN?
STUDEERDE…
55Ja, vooral van de moderne look.
55voor kok!
HET GROOTSTE PROJECT…
GROEIDE OP…
55in Polen, waar hij meehielp in het bedrijf van zijn vader, dat
paletten vervaardigde. Het werken met hout zit ‘m dus in het bloed én in de vingers. 55Negen jaar geleden kwam hij naar België, waar hij een kameraad twee weken kwam helpen. Hij besloot om te blijven: de lonen waren hier beter én hij vond het hier leuk.
55was de verandaconstructie voor sauna Hezemeer, en voor Maasmechelen Village.
DROOMT VAN…
55ooit z’n eigen bedrijf te kunnen oprichten, als hij wat meer ervaring heeft.
IN Z’N VRIJE TIJD…
55fietst hij en doet hij aan modelbouw: vliegtuigjes mét
WERKT HIER NU…
afstandsbediening die écht vliegen!
55drie jaar. Daarvoor werkte hij bij een zelfstandige, waar hij mee badkamermeubels plaatste. Hij had nood aan wat afwisseling, en maakte de switch naar het atelierwerk bij Miniflat. De leuke werksfeer, collega’s en opleidingsmogelijkheden kreeg hij er gratis bij!
IS APETROTS…
55op zijn werk. Elke dag opnieuw. ZIJN MOTTO….
55‘Willen is kunnen’.
STAGIAIR STUDEERT…
55aan het Provinciaal Instituut Lommel en zit er in het vijfde jaar houtbewerking.
WERKT HIER…
55nu drie weken en mag hier van van alles
proeven: van opschuren tot de structuren van de dakwerken mee in mekaar zetten.
) JONAS (17
HANDIGE HARRY…
55want thuis maakte hij al wel ‘ns een tafeltje, en voor de Chiro een heuse kast!
HOBBY’S…
55boogschieten!
22
BE RO EP SF ICH E
de buitenschrijnwerker ‘hout’ TENDOP PORTRET IN EEN NO voorbereiden van de eigen
het De buitenschrijnweker staat in voor stelt houtbewerkingsmachines in en en ffen dsto gron en n hede werkzaam t onderdelen voor buitenschrijnwerk om. Hij/zij bewerkt, vergaart en werk nda’s, gevelbekleding, luiken, houten af om ramen, deuren, poorten, vera opdracht, te vervaardigen. terrassen… aan de hand van een werk
AAN DE SLAG
voor op de werkopdracht.
55Bereidt de grondstoffen teert en vervangt 55Selecteert, controleert, mon nes. appen op de (houtbewerkings)machi (snij- en schuur)gereedsch achines in en om. 55Stelt (houtbewerkings)m (houtbewerkings)machines. 55Bewerkt onderdelen met van buitenschrijnwerk. 55Behandelt oppervlakken hang- en sluitwerk, en dichtingen af. 55Monteert en regelt beslag, af. 55Werkt buitenschrijnwerk n. constructieonderdelen en materiale 5Transporteert grondstoffen,
5
NIET VERGETEN
veilig en ordelijk.
55Organiseert zijn werkplek n werkzaamheden voor. 55Plant en bereidt de eige en materialen. 55Controleert grondstoffen dsvoorzieningen van de 55Controleert de veilighei
(houtbewerkings)machines. van zijn eigen werk. 55Controleert de kwaliteit achines. erhoud uit van de (houtbewerkings)m 55Voert preventief basisond
N EXTRA KWALITEITE u, kwaliteit en welzijn. gheid, milie
55Werkt met oog voor veili 55Werkt in teamverband. en beperkt geluidshinder. 55Gebruikt stromen duurzaam
23
Goed om te weten!
In een groot bedrijf zoa ls Miniflat is er vaak een duidelijke ond erverdeling tussen de schrijnwerkers in het atelier die het werk voorbereide n en de buitenschrijnwerkers of de plaatsers die op de werf actief zijn . In kleinere bedrijven is er meer ove rlapping tussen deze twee functies.
OPLEID ING IN DE KIJKER
HOUTSCULPTEUR
IS HET JOUW DROOM OM HOUTSCULPTEUR TE WORDEN? VEEL OPLEIDINGEN ZIJN ER NIET MEER IN VLAANDEREN, MAAR DEGENE DIE BESTAAN, BIEDEN TOPKWALITEIT.
Hier kun je in n e Vlaandert terech CVO CRESCENDO (CAMPUS VAARTDIJK, MECHELEN)
VOLWASSENONDERWIJS SCHELDELAND (CAMPUS LOKEREN)
Volwassenonderwijs (modulair), houtsnijwerk De studie: Je voorziet houten meubels van decoratiesnijwerk. Je vervaardigt ook houten beelden, figuren en monumenten. Na het afronden van de opleiding kun je terecht in de meubelmakerij, de decoratie- en de restauratiesector.
Volwassenonderwijs (modulair), houtsnijwerk De studie: Je voorziet houten meubels en decoratieve elementen van houtsnijwerk. Je neemt gestructureerd hout weg met snijdend gereedschap om een gedefinieerd reliëf of vorm te creëren in het hout(oppervlak). Je maakt ook houten beelden, figuren en monumenten.
www.cvo-crescendo.be/opleidingen/ technische-opleidingen/vakman-houtsnijwerk
scheldeland.net/opleidingen/houtsnijden
24
Kom eens kijken! Eind juni sluiten de medewerkers en leerlingen het schooljaar af met hun traditionele Kijkdagen. Zo maakten de leerlingen houtbewerking-snijwerk een heus reliekschrijn. Een vakoverschrijdende opdracht waarin 3D CAD-tekenen, kunstgeschiedenis, draaiwerk en sculpturen aan te pas kwamen.
Zaterdag 25 en zondag 26 juni, Weertersteenweg 135a, Maaseik WWW.KASOMK.BE
Goed om te weten!
he g is de logisc Houtbewerkin en , maar iedere vooropleiding is k voor het va , met interesse welkom!
KATHOLIEKE SCHOLENGEMEENSCHAP HARLINDIS EN RELINDIS (MAASEIK)
Je kunt ook terech t in de academies deelt ijds kunstonderwijs. Ho utsnijden maakt soms deel uit van de opleiding ‘beelden de vorming’ en ‘beeldhouwkunst’.
data-onderwijs.vl aanderen.be/ onderwijsaanbod /default.aspx/dko
SYNTRA LIMBURG (CAMPUS TONGEREN) Volwassenonderwijs, hout-ornamentensnijder
Voltijds dagonderwijs (secundair) 2de en 3de graad, houtbewerking-snijwerk
De studie: Deze opleiding leert je stap voor stap de technieken van houtsnijwerk. In deze opleiding maak je kennis met de verschillende soorten grondstoffen en handgereedschappen. Je leert beroeps- en decoratief tekenen om te komen tot het leren snijden van diverse motieven.
De studie: Je bestudeert verschillende meubelen en sculpturen. Je oefent snijden met de hand maar evengoed leer je met machines voor houtbewerking werken. Daarnaast leer je ornamenten tekenen, plannen en organiseren. De computer gebruik je voor CAD-CAMtekeningen, programmeren en kostprijsberekeningen. Na deze opleiding kan je aan de slag als meubelmakersculpteur en bediener van een CNC-machine.
www.syntra-limburg.be/opleidingen/ hout-ornamentensnijderk
www.kasomk.be/onderwijsaanbod/ onderwijscampus-2e-en-3e-graad/ wetenschappen-techniek
25
M AT ERIA A L M ET EEN VER HA AL
DE HOUTSECTOR STAAT NIET STIL DEZE KEER ZETTEN WE ENKELE NIEUWE, FEESTELIJKE HOUTMATERIALEN IN DE KIJKER.
Ajiro Marqueterie EEN SFEERVOLLE MUURBEKLEDING Wat? Flinterdunne laagjes hout van de authentieke Paulownaboom werden aangebracht op een papieren drager, daarna met de laser gesneden en met de hand ingelegd, met behulp van een traditionele inlegwerktechniek.
Toepassingen? Ajiro is flexibel genoeg om zuilen te omwikkelen en zelfs hoeken te maken. Een mooi, goedkoper en milieuvriendelijk alternatief voor de traditionele houten lambrisering. Dit product is in verschillende kleuren verkrijgbaar.
Knap want... dit materiaal is een mooi evenwicht tussen ambachtelijke know-how en technologische innovatie.
26
Hout & hars
VERRASSENDE, LUXUEUZE OPPERVLAKTEN
Bedrijf ARTECRAFT INTERNATIONAL doet originele dingen met hout en hars!
55Fusion: hars in verschillende tinten, gegoten tussen massief houten strips.
55Routed fusion: hierbij zijn de houten panelen 3D uitgehouwen.
55Radiant & Intarsio: hars en hout in ingewikkelde patronen.
Toepassing? Deze exclusieve panelen zijn bedoeld voor gebruik in prestigieuze interieurs voor onder andere deuren, meubels, decoratieve panelen, tafelbladen, fronten, zuilen, plafonds en vloeren.
Karuun
KLEURRIJK GEÏMPREGNEERDE ROTAN Wat? Karuun is een type rotan - inheemse palm die je voornamelijk vindt in tropische gebieden in Afrika, Zuidoost-Azië en Latijns-Amerika. De structuur van rotan is vergelijkbaar met die van een bundel buizen. De rotanpalm kan water tot 160 meter vervoeren via haar lange haarvaten! Ruwe rotan is zeer elastisch wanneer het nat wordt en nog meer wanneer het wordt blootgesteld aan vochtige warmte of stoom. Het verschil tussen rotan en karuun? Voor karuun worden in de capillaire vaten verschillende vulstoffen geïnjecteerd (via een gepatenteerde technologie), zodat de rotan een steviger, harder, en meer weersbestendig materiaal wordt, vergelijkbaar met gebogen hout. Wauw! De rotanvezels en het geïnjecteerde materiaal kunnen dezelfde of verschillende kleuren hebben, wat zorgt voor een verrassend effect.
27
H O U( T ) H ET VE IL IG
Amai mijn oren! NEE, WE GAAN JE GEEN LESJES LEREN OVER DE BUIS VAN EUSTACHIUS. MAAR WE WILLEN JE WEL WAARSCHUWEN VOOR GELUIDSHINDER, ERG ONDERSCHAT IN HET DAGELIJKSE LEVEN ÉN OP DE WERKVLOER. WAT IS GELUID EIGENLIJK? Een mens kan horen doordat het trommelvlies in het oor gaat trillen. De trillingen die je oor opvangt ontstaan door geluidsgolven. Dit zijn constante veranderingen van de luchtdruk rondom ons. Hoe die geluidsgolven zich gedragen bespreken we hier niet, maar van begrippen zoals frequentie en decibel heb je vast al weleens gehoord. Dit zijn maar enkele van de factoren die het karakter van geluid bepalen: dof, scherp, hoog, laag, luid, stil… Onze zenuwbanen en de hersenen verwerken deze trillingen als signalen. We spreken over het waarnemen van geluid.
ERVARING
VOORBEELDEN
GEHOORDREMPEL
0
NET HOORBAAR
10
vallend blad – normale ademhaling
40
huiskamer
60
sprekende mensen
70
stofzuiger – drukke kantooromgeving
80
grasmachine – voorbij rijdende wagen
90
schreeuwende mensen
100
schaafmachine – werkplaats hout
105
nagelpistool - breekhamer
110
rockconcert
120
kettingzaag – sirene – nagels kloppen
130
slagwerk in orkest – donderslag
140
sirene of straalvliegtuig van heel dichtbij
150
voetzoekers van dichtbij – piek tijdens een concert
WAT ZIJN DECIBELS? Gewicht in kilogram, snelheid in kilometer per uur, temperatuur in graden, en voor geluid? Wel, geluid wordt uitgedrukt in decibel (dB). Het gehoor is zeer gevoelig voor de sterkte van het geluid. Hele zachte geluiden zijn pas hoorbaar vanaf een bepaald geluidsniveau. Dit noemen we de gehoordrempel. Hele harde geluiden zijn onaangenaam, en vanaf ongeveer 120 dB treedt pijn op. We spreken dan van de pijngrens.
RUSTIG
EN WAT IS DAN LAWAAI?
EXTREEM LUID
Geluid is zeer belangrijk. We communiceren met elkaar (spreken en luisteren), kunnen waarschuwen voor iets (alarm, signalen in het verkeer, …) luisteren naar muziek... Maar wanneer geluid hinderlijk wordt, spreken we over lawaai. Voorbeelden daarvan zijn explosies, luidruchtig verkeer, zware machines…
DB
Deze tabel geeft je een idee van het ervaren van geluid of lawaai
STOREND
ZEER HINDERLIJK
(schade vanaf 8u constante blootstelling)
PIJNGRENS
PERMANENTE GEHOORSCHADE
28
1
2
BESCHERM JE OREN! Op school, in het bedrijfs- of het privéleven, je moet je steeds beschermen tegen lawaai. De Belgische wetgeving verplicht een werkgever om zijn werknemers te beschermen. In eerste instantie moet hij dit doen met collectieve beschermingsmiddelen. Een mooi voorbeeld daarvan is een omkasting rond een machine. Is de lawaaivermindering daarmee nog niet voldoende, dan moeten de werknemers bijkomend persoonlijke beschermingsmiddelen dragen. Klassieke voorbeelden zijn universele oordoppen (1) en oorkappen (2). Maar er bestaat ook op maat gemaakte gehoorbescherming: de otoplastieken (3). “Op maat” betekent zowel aangepast aan het oor van de gebruiker, maar ook de beschermingsfactor die speciaal afgestemd wordt op het soort lawaai.
3
DIT ZEGT DE WET OVER JE OREN BESCHERMEN
VANAF 80 DB
VANAF 85 DB
87 DB
55persoonlijke beschermingsmiddelen moeten ter beschikking gesteld worden
55werknemers moeten informatie en opleiding krijgen over lawaai 55organiseren van gezondheidstoezicht 55persoonlijke beschermingsmiddelen VERPLICHT te dragen 55verplichte vorming en opleiding krijgen over de risico’ s van geluid 55maatregelen om lawaai te verminderen 55signalering/afbakening gevarenzones 55organiseren gezondheidstoezicht 55maximaal toegestaan geluidsniveau waarin werknemers mogen werken 55indien boven de 87 dB: directe maatregelen om lawaai te reduceren 55persoonlijke beschermingsmiddelen VERPLICHT te dragen 55verplichte vorming en opleiding krijgen over de risico’ s van geluid 55signalering/afbakening gevarenzones 55organiseren gezondheidstoezicht
Het waargebeurde verhaal van Youri "WAT EEN GEWELDIGE AVOND MOEST ZIJN, IS UITGEDRAAID OP EEN DRAMA. HAD IK MAAR GEHOORBESCHERMING GEDRAGEN..." Youri: "We waren er helemaal klaar voor, mijn vrienden Wout, Bruno en ik. Al maandenlang hadden we uitgekeken naar dat rockconcert. T-shirt van onze favoriete groep? Check! Paspoort? Check! Centen op zak? Check. De avond kon niet stuk... Bij de concertzaal sprak Bruno ons nog aan: “Hier kunnen we nog verstaanbaar praten, laat ons afspreken dat we hier om 1 uur verzamelen als we elkaar uit het oog zouden verliezen”. Het was de laatste keer dat ik mijn vriend normaal heb horen spreken. Want tijdens het concert ging ik dicht, héél dicht, bij het podium staan. Ik kon alles zien, het was geweldig. Ik had ook helemaal niet door dat het lawaai er zo extreem luid stond. De uren daarna kreeg ik last van oorsuizingen die maar niet weggingen, ook niet de dagen nadien. Het verdict van de dokter was hard: ik heb permanente gehoorschade opgelopen en zal voor de rest van mijn leven oorsuizingen hebben. Wat een geweldige avond had moeten worden, is uitgedraaid op een drama. Had ik maar gehoorbescherming gedragen, denk ik nu nog vaak..."
29
WIST JE DAT…
Jaarlijks moeten er mense n noodgedwongen stopp en met werken wegens (zware) hinderlijke gehoorschad e. Doofheid of een sterk verminderd gehoor ver hinderen hen om een normaal ge sprek te voeren. In het ver keer lopen ze meer kans op een ongeval wegens een ste rk verminderd waarneming svermogen. Permanente oorsuizinge n veroorzaken een onreg elmatig slaappatroon of een sle cht humeur. In een volge nde fase ontstaan psychische pro blemen, relatieprobleme n…
Laat het nooit zover ko men. Of je nu werkt vo or een werkgever of je be nt je eigen baas: vraag en draag steeds gepaste ge hoorbescherming.
A A N D E SL AG!
ALLES WAT JE MOET WETEN OVER...
BIJKLUSSEN BIJWERKEN IN DE ZOMER OF HET WEEKEND IS EEN PRIMA MANIER OM JE VOOR TE BEREIDEN OP EEN JOB IN DE SECTOR. MAAR HOEVEEL DAGEN MAG JE EIGENLIJK BIJKLUSSEN ZONDER DAT JE IN DE PROBLEMEN KOMT?
Handige app! Student@work is een onlinetoepassing waarmee je 24/7 kunt checken hoeveel uren je nog kun werken tegen verminderde sociale t bijdragen. Student@work heeft een app voor iOS en Android.
De regering heeft een aantal maatregelen goedgekeurd die studentenarbeid makkelijker maken. Studenten mogen vanaf 1 januari 2017 jaarlijks 475 uren studentenarbeid uitvoeren in de plaats van 50 dagen vroeger. En vanaf 1 juli 2016 mochten studenten al kiezen of ze werken onder het studentenstatuut of als gelegenheidsarbeider.
WAT KRIJG JE TE ZIEN?
DE NIEUWE REGELING TELT JE UREN, NIET JE DAGEN
DAT HANGT E R WELKE MANIE VAN AF OP R JE JE AANM ELDT.
Met een gebru ikersnaam en wachtwoord: zie je he t aantal restere nde uren; kun je ee n attest maken voor een werk gever. Met een eID o f token zie je nog extra geg de werkg evens: evers met wie je e e n studentenovere enkomst hebt; de perio des die in je st udentenovere voorzien; enkomst zijn je brutolo on van de voo rbije kwartalen de manie ; r waarop het aa ntal resterend berekend; e uren is de inhou d van je eBox.
MEER INFO?
www.myso cial
security.be/stu
dent/nl/index
.html
30
Voordien hadden jobstudenten jaarlijks recht op 50 'voordelige’ dagen' waarop ze tegen verminderde sociale bijdragen mochten werken; vanaf dag 51 waren de normale bijdragen van toepassing. Maar als een student vier uur presteerde op een dag, dan werd toch een volledige dag van het quotum van 50 dagen afgetrokken. De nieuwe regeling, in uren, geeft aan de student en aan zijn werkgever meer flexibiliteit en is ook correcter. Een student kan enkel op piekmomenten worden ingezet gedurende bijvoorbeeld drie uren en dan worden enkel die drie uren geteld en niet langer een hele dag. Daarnaast houdt de regering ook rekening met de realiteit dat veel studenten seizoenjobs doen en dat een dag in de horeca of in andere seizoenswerk snel langer duurt dan acht uren.
STUDENT OF GELEGENHEIDSARBEIDER?
Eerder dit jaar keurde de ministerraad nog een nieuwe regeling goed in verband met gelegenheidsarbeid door studenten. Studenten moesten voordien eerst 50 dagen onder het studentenstatuut werken en pas daarna konden ze als gelegenheidsarbeider ingezet worden. Vanaf 1 juli 2016 kunnen werkgever en student kiezen en kan de student vanaf dag één aan het werk als gelegenheidsarbeider. Deze regeling zorgt ervoor dat een werkgever de student zeer flexibel kan oproepen om gelegenheidswerk te doen.
LINDEN TILIACEAE
HET KOMT UIT Europa (Tilia europeae) Amerika (Tilia americana) Zo ziet het eruit 55Kleur: wit tot strogeel (spint niet te
onderscheiden van kern)
55Groeiringen: zichtbaar 55Nerf: fijn Draad: recht 55
55Bijzonderheden: tekening nagenoeg afwezig
Het wordt gebruikt voor 55speelgoed 55beeldhouwwerk 55lijstwerk 55houtsnijwerk 55meubelen 55binneninrichting
Fysische eigenschappen 55Gemiddelde volumieke massa
bij 12% vochtgehalte: 500 kg/m3 55Hardheid (Brinell met de vezels): 40 N/mm2 55Hardheid (Brinell op de vezels): 27 N/mm2 55Relatieve luchtvochtigheid 90 tot 60%: radiaal 0,9%, tangentieel 1,3% 55Relatieve luchtvochtigheid 60 tot 30%: radiaal 0,6%, tangentieel 0,7%
Mechanische eigenschappen 55Elasticiteitsmodulus: 8000 MPa 55Gemiddelde buigsterkte: 60 MPa 55Gemiddelde druksterkte: 51 MPa 55Gemiddelde treksterkte: 83 MPa 55Schuifsterkte: 4,4 MPA
Duurzaamheid 55Natuurlijke duurzaamheid spint: klasse V (impregneerbaar)
55Natuurlijke duurzaamheid kern: klasse V (impregneerbaar)
BESCHIKBAARHEID: beperkt PRIJS: gemiddeld
55Niet geschikt voor buitentoepassing
Bron coupe: Royal museum for central Africa, Belgium • www.houtinfobois.be
Vaten
Stralen
55verspreidporig
55breedte: 10 - 30 ųm 555 – 9 /mm
gerangschikt 55alleenstaand en in groepjes tot 6 55enkelvoudige vatdoorboring 55vatdiameter 20 – 60 ųm 5570 – 130 mm2
Transversale coupe Tilia Americana
(soms etagebouw)
55hoogte 180 – 1250 ųm
Parenchym 55Ook met de loep
moeilijk zichtbaar
en prima LINDEN is e t voor houtsoor erk. houtsnijw lees je alles Op blz 20-21 ulpteur! iding houtsc over de ople
Bron coupe: Royal museum for central Africa, Belgium • www.houtinfobois.be
31
Doe mee en win! Waar droomt Lize van?
vrouw in e is niet de enige Schiftingsvraag: Liz ten in rk we n we eveel vrou de houtsector. Ho ctor? 2016 in de houtse voorbehouden Deze wedstrijd is . het houtonderwijs uit en voor leerling
‘LIKE’ ONZE FACEBOOKPAGINA
en stuur ons voor 15 juni 2017 een privébericht met jouw antwoorden. De winnaars ontvangen een elektrische houtbewerkingstool. Het antwoord en de winnaars vind je in het volgende nummer.
www.facebook.com/ HoutVasthoudenMag
And the winner is... Proficiat aan Ryan Cnockaert Yari Gielen Tim Jacobs Brecht Mouton Thomas Schamp Jullie beantwoordden de wedstrijdvraag in ons vorige nummer juist: 1.056 kg CO2. Het exacte gewicht van 5 boeken ‘naaldhout herkennen’ is 5,8 kg .