Hout Vasthouden mag! Nummer 4

NUMMER 4

HOUTVASTHOUDEN MAG! IS HET MAGAZINE VOOR JONGEREN MET EEN HART VAN HOUT

MEISJES & HOUT: YES, WE (WOMEN!) CAN -> pagina 10

HOUTBUIGEN: HET BETERE BOCHTENWERK -> pagina 17

1

04

06

HO(u)T NEWS

SCHOOL@WORK

Houtsprokkels uit de houtsector

Leren op de werkplek

17 UIT HET JUISTE HOUT GESNEDEN Een tweede jeugd voor oude bommastoelen

2

10

13

Yes, we (women!) can

Houtbuigen: in de plooi

20

21

24

Se-n-se Hout constructie- en planningstechnieken

Bedrijf in de kijker

materiaal met een verhaal

Houtbuigerij G. Desmet

Opleiding in de kijker

Van de schoolbank Schaven aan naar de werkvloer je kennis

Over houtdekens en buigzaam hout

RUBRIEK » QUIAM

Hout Vasthouden mag! is een uitgave van

26

Aan de slag

Opgepast: jobstudent met talent

27

HO(u)T SHOT De beuk erin!

OCH OpleidingsCentrum Hout vzw Hof ter Vleest dreef 3, 1070 Brussel Tel.: 02 558 15 51 Fax: 02 558 15 89 info@och-cfb.be www.och-cfb.be Verantwoordelijke uitgever: André Delouw Concept en realisatie: Link Inc, www.linkinc.be Redactie: Link Inc, www.linkinc.be Vormgeving: Zeppo, www.zeppo.be Fotografie: Sven van Baarle, Joke Van Mieghem

3

NEWS

HO(U)T

Tour-tafel voor het goede doel In 2012 maakte PTS Boom een unieke designtafel voor het VRT-programma ‘Vive Le Vélo’. De school heeft de tafel intussen weggegeven aan de Boonen & Friends Charity Cyclocross. Tom Boonen en Wilfried Peeters namen de tafel met veel plezier in ontvangst. Tijdens de benefietwedstrijd in Mol werd de tafel, met de handtekening van renners als Jan Bakelants, Thomas De

Gendt en Zdenek Stybar, geveild voor de robuuste som van €12.500!

De opbrengst gaat naar ‘Move To Improve’, een ondersteuningsfonds voor kinderen met neuromotorische problemen. Met het geld worden dure medische toestellen aangekocht. Een mooie bijdrage van PTS Boom aan ‘Move To Improve’!

Een actie van PTS BOOM PROVINCIALE TECHNISCHE SCHOLEN

MUSIC DE STEENSCHUIT

WOOD FOR THE NEW BELGICA MA 2 DEC - VR 20 DEC PTS Boom VU: Johan Hertogs

ten voordele van

PTS Boom verkoopt ‘Sleutelhangers For Life’ De actieweek Music For Life van Studio Brussel vond dit jaar plaats in De Schorre (bekend van Tomorrowland). Als Boomse school kan je daar moeilijk ontbreken, dachten ze bij PTS Boom. Daarom zette de school tijdens De Warmste Week een actie op ten voordele van ‘De Steenschuit’, een project om landurig werkzoekenden nieuwe opleidings- en jobkansen te geven. De Steenschuit bouwt mee aan een replica van de Belgica, de legendarische driemaster

van de Zuidpoolexpeditie van Adrien de Gerlache (1897-1899). Al jaren lopen de vijfdejaars van PTS Boom stage in De Steenschuit.

PTS Boom heeft tijdens de actie in december meer dan 500 sleutelhangers verkocht, gemaakt uit resthout van het zeilschip in aanbouw. De school werd door Studio Brussel uitgenodigd om de actie live te komen voorstellen.

Opbrengst €1566. Missie geslaagd.

ROLSTOELSCHOMMELS

in hout

MEER INFO: WWW.SOPLO.BE

DANKZIJ MUSIC FOR LIFE WORDT HET MOGELIJK DAT MEER KINDEREN DIE ROLSTOELGEBONDEN ZIJN NAAR HARTELUST KUNNEN SCHOMMELEN. VZW EL SOPLO ENGAGEERT ZICH OM SAMEN MET ÉÉN OF MEERDERE SCHOLEN EEN ROLSTOELSCHOMMEL IN HOUT TE MAKEN. DE SCHOOL OF SCHOLEN DIE HIERAAN GRAAG WILLEN MEEWERKEN ZULLEN VAKKUNDIG BEGELEID WORDEN DOOR ERKENDE EN GESPECIALISEERDE INSTANTIES ZODAT DE SCHOMMEL VOLDOET AAN DE WETTELIJK OPGELEGDE VEILIGHEIDSNORMEN. DE OPBRENGST VAN DE MUSIC FOR LIFE-ACTIE ZAL INTEGRAAL GEÏNVESTEERD WORDEN IN DIT PROJECT.

MEER INFO: WWW.SOPLO.BE

Rolstoelschommelen Een project met een hart van en voor hout Dankzij Music For Life, HoGent, het OpleidingsCentrum Hout en VTI Leuven kunnen kinderen die rolstoelgebonden zijn in de toekomst naar hartenlust schommelen. Een student van HoGent ontwerpt namelijk een rolstoelschommel in duurzaam hout. Hij wordt hierbij begeleid door de medewerkers van het OpleidingsCentrum Hout. Volgend schooljaar maken de leerlingen uit het 6de jaar houtbewerking van VTI Leuven het prototype. Later schenkt vzw El Soplo del Viento, die zich inzet om bruggen te slaan tussen de samenleving en mensen met een handicap, de rolstoelschommel aan een openbare speeltuin.

➼ www. soplo.be

4

SCHRIJNWERK AWARDS 2013

WICO Campus TIO wint!

De Schrijnwerk Awards zijn een initiatief van het vakblad Schrijnwerk. Er zijn verschillende categorieën binnen de wedstrijd (Interieurbouw, Innovaties…).

WICO Campus TIO kwam dit jaar als winnaar uit de bus in de categorie Schoolprojecten. Leerkracht Nico Willekens realiseerde samen met zijn leerlingen uit het zesde jaar TSO een open trap met een moderne vormgeving in gestoomde massieve beuk.

Alle leerlingen hebben eraan meegewerkt. De klas werd in groepjes onderverdeeld en elk groepje kreeg een voorbereidende theoretische opdracht: verbinding trede en stootbord, stabiliteit, werkvolgordes plannen ... Daarna werkten vier leerlingen de trap in de praktijk uit (twee stonden in voor de trapbomen, twee voor de treden en stootborden). De finale montage deden alle groepen samen. Ook KASO Maaseik (2e) en VTI Roeselare (3e) behaalden een podiumplaats binnen deze categorie.

Longboards: made in Brugge Op zoek naar een originele longboard?

WoodNoteBoards zijn handgemaakte houten longboards die vervaardigd worden in hartje Brugge. Het hout wordt met een pers in een vorm gedrukt, waarna die wordt gezaagd en geschuurd. In de afwerking tonen jonge artiesten hun grafische kunsten.

➼ http://woodnoteboards.com/

Hoog & droog – en duurzaam!

Diep in de Oostenrijkse bossen, in de buurt van Klagenfürt, staat de hoogste houten observatietoren ter wereld. De Pyramidenkogel reikt in een prachtige spiraalvorm bijna 100 meter hoog de hemel in. De toren is een elegante constructie en biedt een uniek uitzicht op de omgeving. Maar er is meer. De hele houten structuur is ‘PEFC certified’. Het PEFC-label is een garantie dat hout gebruikt is uit duurzaam beheerde bossen (milieuvriendelijk, sociaal gunstig en economisch leefbaar). De Pyramidenkogel is dus ook een monument van duurzaam bosbeheer.

5

SCHOOL@WORK

‘EEN JOB A LS NIET SEXY, OPERATOR KLINKT S HET MET BA OMMIGEN ASSOCIËREN N DAT BEELD DWERK. MAAR K LEERLINGE LOPT NIET. ONZE N HIER AAN D ONDERVINDEN DAT EN LIJVE.’ TONY, LEER KRA CHT VTI WA

REGEM

6

Leren op de werkplek NOG AL TE VAAK GAAPT ER EEN KLOOF TUSSEN DE BEDRIJFSWERELD EN DE PRAKTIJK IN ONZE TECHNISCHE SCHOLEN. FABRIEKSBEZOEKEN EN STAGES ZIJN ZINVOL MAAR ONTOEREIKEND OM DIE KLOOF TE OVERBRUGGEN. DAAROM WORDT ER DOOR ONDERWIJS EN BEDRIJFSWERELD VOLOP GEZOCHT NAAR NIEUWE VORMEN VAN ‘WERKPLEKLEREN’. DE GLOEDNIEUWE STUDIERICHTING PRODUCTIE- EN PROCESTECHNOLOGIE (PPT) IS DAAR EEN MOOI VOORBEELD VAN.

‘De nieuwe richting PPT is een mooie uitdaging’

‘UNILIN is steeds op zoek naar operatoren’

Tony Vanaelst, leerkracht hout in het VTI in Waregem

Steven Buysse, Talent Acquisiton Partner bij UNILIN

‘Onze school heeft altijd veel belang gehecht aan een goede samenwerking met bedrijven. Maar tijdens een klassieke stage oefent een leerling in wat hij op school geleerd heeft. Werkplekleren moet verder gaan en leerlingen nieuwe dingen bijbrengen. Dingen die ze binnen de school onmogelijk kunnen leren omdat wij niet de middelen hebben om de allernieuwste technologieën te volgen.

‘De naam UNILIN zal misschien weinig lampjes doen branden, maar de naam Quick-Step des te meer. Behalve laminaat produceren wij ook parket- en vinylvloeren, daksystemen en allerlei soorten MDF- en HDF-platen. Wereldwijd stellen we 5000 mensen te werk in 20 productiesites, waarvan 8 in België. Wielsbeke is niet alleen onze hoofdzetel, maar ook onze grootste laminaatfabriek.

Daarom krijgen de leerlingen in de richting Productie- en ProcesTechnologie geen algemene vakken meer, maar een heel praktijkgerichte opleiding om inzicht te krijgen in industriële processen en productielijnen. Ik heb vroeger zelf in de productie-afdeling van een bedrijf gewerkt, dat kwam heel goed van pas in de voorbereiding. Want het blijft een hele uitdaging en we sturen nog voortdurend bij.

Wie nog zou denken dat het hier één grote zagerij is, heeft het compleet mis. Wij zijn een hoogtechnologisch bedrijf.

De volledige productie gebeurt volautomatisch. Gezien de sterke groei de laatste jaren hebben wij tal van vacatures voor operatoren en elektromechanici. Daarom vinden we het zo belangrijk om met scholen samen te werken. Via workshops, interviewtrainingen, stages en eindwerken brengen we studenten – onze kandidaten van morgen – met UNILIN in contact. Daarom waren we ook onmiddellijk bereid om mee te werken aan de nieuwe richting PPT. Als leerlingen hier drie maanden rondlopen, dan weten we welk vlees we in de kuip hebben. En dan weten zij welke toekomst ze hier kunnen verwachten.’

Het vlakbijgelegen UNILIN was voor onze school een aangewezen partner. Het eerste semester waren hier twee leerlingen aan de slag, op dit moment enkel Gianni.

De begeleiding is echt maatwerk, want leerlingen kunnen een verschillende basisopleiding hebben en de ene pikt de dingen sneller op dan de andere. Het is bijna een individueel traject, met intensieve begeleiding zowel door mezelf als door de coach binnen het bedrijf.’

WERKPLEKLEREN

Wanneer leren gebe urt in een reële arbe idssituatie - op de werkvlo er dus - spreken we va n werkplekleren. De werk plek wordt dan een leerplek.

7

SC H OOL@ WORK

‘We proberen leerlingen enthousiast te maken’ Bjorn Destoop, Assistant Productie Manager bij UNILIN ‘Ons bedrijf is een lange aaneenschakeling van computergestuurde machines. Zagen, persen, frezen, zelfs de stockage gebeurt volautomatisch. Een productielijn in mijn afdeling is soms 25 m lang en wordt meestal bediend door een team van drie operatoren. De freesbediener is de “stuurman”. Hij stelt de machines in en is eindverantwoordelijk voor de kwaliteit. De assistent-operator assisteert en de Kurz- of Schiele-bediener zorgt voor het inkleuren van de gefreesde schuine randjes. De namen komen van de machines. Kurz zijn bandjes die verhit en gekleefd worden, Schiele werkt met verf.

Mensen met een houtopleiding hebben een stapje voor omdat ze vertrouwd zijn met het materiaal. Maar ik heb hier al mensen gehad die uit de horeca kwamen. Dat kan omdat iedereen hier een opleidingstraject doorloopt, om stapsgewijs de producten, de machines en de hele lijn te leren kennen. Een student PPT zoals Gianni volgt delen van dat traject.

Het allerbelangrijkste is de motivatie. Als operator moet je bereid zijn om te leren, want je werkt in een complexe omgeving met veel verantwoordelijkheid. Bovendien moet je bereid zijn om in een ploegenstelsel te werken – wij draaien dag en nacht – en tonen dat je een teamspeler bent. Wanneer we een lijn ombouwen, bijvoorbeeld voor een andere dikte of een andere kleur, dan moet je perfect op elkaar ingespeeld zijn.’

8

Gianni vol ductie- engt de nieuwe richting ProcesTech P nologie (PProT)

‘Dit is de ideale aanloop naar een job’ Gianni De Lobelle, PPT-student VTI Waregem ‘Op school krijgen we les over machines, sturingen, sensoren en processen. Maar één dag per week, acht weken lang, trekken we naar een bedrijf. Nu is dat UNILIN, maar in het eerste semester zat ik in een textielbedrijf.

Op beide plekken ben ik goed onthaald en word ik heel intensief begeleid. Een halve dag komt Tony mee en bekijken en analyseren we een productielijn. De andere halve dag word ik begeleid door iemand van het bedrijf.

Na afloop van die acht weken hebben we een blokstage van een maand. Ik heb gekozen om die ook bij UNILIN te doen. Tijdens die stage moeten we meedraaien in een team en op het einde ervan moeten we volledig zelfstandig een opdracht uitvoeren. Het is positief dat je zo veel op de werkvloer bent, daar leer je meer dan op school. Hier is het werken geblazen, de lijn moet draaien, er moet verantwoordelijkheid genomen worden. Tijdens praktijklessen op school heb je dat veel minder. Hier ervaar je hoe het er in een bedrijf aan toegaat, zelfs in verschillende sectoren. De ideale aanloop naar een job.’

KRUIS AAN WAT JUIST IS Laminaatvloer is een vloerbekleding o bestaande uit vier lagen o met als kern een HDF-plaat o met een toplaag van verschillende lagen melamine die onder hoge druk en hoge temperatuur op de kernplaat geperst zijn o met een decorlaag bestaande uit een hogeresolutiefoto van echt hout of echte tegels o met een vochtbestendige rug die kromtrekken vermijdt

OPLOSSING: ALLES JUIST

9

Yes, we (women!) can

k n a b l o o h c van de s er naar de werkvlo

AAN DE ENE KANT VAN DE TAFEL ZIT LIZE LANGMANS, ZESDEJAARS HOUT IN HET DON BOSCO INSTITUUT IN SINTDENIJS-WESTREM. AAN DE ANDERE KANT KIM DECLERCQ, CNCOPERATOR BIJ BEDDENMAKER LS BEDDING IN HARELBEKE. TWEE VROUWEN DIE GEKOZEN HEBBEN VOOR EEN OPLEIDING EN EEN JOB IN EEN ECHTE ‘MANNENWERELD’. WAAROM? DAT WILDEN WIJ GRAAG WETEN. ZET JE SCHRAP, WANT ZE NEMEN GEEN BLAD VOOR DE MOND.

LIZE EN KIM OVER HUN KEUZE VOOR HOUT

Kim ‘Mijn peter had een atelier waar ik als kind naar hartenlust mocht zagen en timmeren. Al snel wilde ik veel meer maken dan een simpel vogelkastje. Daar is het begonnen. En dat hout een natuurlijk materiaal is, was voor mij ook heel belangrijk.’

Lize ‘Bij mij was het vooral uit interesse. In het tweede jaar deed ik hout het liefst, dus koos ik voor die richting. Het zit een beetje in de familie, mijn broer doet het ook. Mijn ouders hebben me altijd gesteund in die keuze, dat was ook belangrijk.’

Kim ‘Hout biedt ook meer afwisseling dan pakweg metsen. En het paste beter bij mijn creativiteit. Een leerkracht heeft me ooit tijdens een les betrapt omdat ik aan het tekenen was. Hij vond de tekening zo mooi dat hij me aanraadde om houtsculptuur te doen. Maar dat kon alleen in Moeskroen en mijn Frans was spijtig genoeg onvoldoende. Ik heb dan gekozen voor een 7e jaar met veel CNC omdat computers en programmering me ook wel boeiden. Vrij snel heb ik deze job gevonden. Mijn vrees dat CNC-werk bandwerk zou worden, is niet uitgekomen, want ik doe dit werk vol afwisseling nu al zes jaar.’

10

LIZE EN KIM OVER JONGENS IN DE KLAS

Lize ‘Ik zit alleen in een klas met 15 jongens.’

KIM ‘In mijn tijd zaten er maar twee meisjes op de hele school!’

LIZE Vooral de eerste jaren waren niet gemakkelijk. Een aantal jongens reageerde hun pubergedrag bij voorkeur af op het enige meisje in de klas. Ze deden niet alleen stoer, maar waren ook grof. Ze keken eigenlijk neer op mij. Gelukkig had ik ook goede vrienden en in het 5e en 6e jaar is dat machogedoe er wel wat uit.’

Kim ‘Helemaal akkoord, dan worden ze wat volwassener. Maar in het begin moet je als meisje inderdaad van je afbijten. Ooit heb ik een pester nog over de bank getrokken omdat ik zo kwaad was.

We mochten het allebei gaan uitleggen bij de directeur.’

Handmade Bedding Samen met Lize worden wij rondgeleid bij LS Bedding, beddenfabrikant van de kwaliteitsmerken Ergosleep, Magnitude en Nox. Dit 100 % Belgische bedrijf heeft vestigingen in Harelbeke en Maldegem en telt 130 medewerkers.

Vooraan in het confectie-atelier wordt er druk gemeten, gesneden en gestikt. Hier zijn het allemaal vrouwen die de stoffen voorbereiden die straks op de houten karkassen van boxsprings* en hoofdborden** bevestigd worden. Precisiewerk!

Achteraan is het duidelijk de ‘mannenafdeling’. Houten latten en panelen worden op montagetafels deskundig geassembleerd tot bedden. Twee CNC-machines zorgen voor het frezen van de bedranden en het correct boren van de gaten voor de bediening – handmatig of elektrisch – van de verstelbare bodems. Een belangrijke taak die ze bij LS Bedding graag toevertrouwen aan Kim! Uit het beddenwoordenboek: * Boxspring = bed met springveren waar de matras bovenop komt. ** Hoofdbord = rechtopstaand stuk aan het hoofdeinde

‘WANNEER MANNEN IN PLAATS VAN NEER TE KIJKEN BEGINNEN OP TE KIJKEN NAAR ONS WERK, DAN IS ONS DOEL BEREIKT!’ DAAROVER ZIJN KIM EN LIZE HET ROEREND EENS.

11

VA N D E SCH O O L BANK NAAR DE WE R K V L O E R

LIZE EN KIM OVER MANNEN OP DE WERKVLOER

Kim

Lize

‘Eens aan het werk was dat veel minder, dat gevoel van “ik moet me de hele tijd verweren”. Zowel op stage in een raam- en deurbedrijf als hier bij LS Bedding ben ik heel goed ontvangen.

Verwondering overheerste, maar de meeste waren toch ook blij dat er een vrouw kwam werken. En als ze dan in plaats van neer te kijken beginnen op te kijken naar je werk, dan is ons doel bereikt!’

‘Dat vrouwen fysiek niet sterk genoeg zijn voor een job in de houtsector klopt niet. Dat wil ik graag bewijzen.’

Lize ‘Binnenkort ga ik een eerste keer op stage. Ik had geen enkel probleem om een plek te vinden. Er waren zelfs bedrijven die specifiek naar mij komen vragen zijn.’

Kim ‘Je moet natuurlijk wel tegen een stevige portie “ventenpraat” kunnen. En ooit was hier een leverancier die zo verwonderd was dat ik aan de CNC stond dat hij van mij een foto wou maken. Dat was er over.’

144 dadpe phouetsrecetonr is een typisch

oep, daarmannenber

Werken in ieuws. n we niets n mee vertelle pleidingen in alle houto er n te za 3 01 leerlingen. ljaar 2012-2 ) exact 7967 O S B s en In het schoo O S ,T ilt nauwelijk en 3de graad cijfer versch at D . es samen (2de sj mei (1,8 %) zijn Slechts 144 . n ie d n voor van de jare

12

LIZE EN KIM OVER … VROUWEN!

Kim ‘Je moet natuurlijk wel wat kunnen heffen. Maar ik ben altijd sportief geweest, dan kunnen wij dat ook. Bovendien, de held uithangen is ook niet nodig. Aan mijn CNC heb ik een hulparm voor zware platen. En ik heb een goede collega die het vaak al op voorhand ziet wanneer we samen iets zwaar moeten tillen. Dat is tof, dan moet ik het niet altijd vragen.’

Lize ‘Het grootste verschil tussen mannen en vrouwen is dat wij soms op een andere manier denken. Andere oplossingen zoeken voor hetzelfde probleem. Dat heb ik toch al gemerkt bij opdrachten op school.’

Kim: ‘Juist. Mannen en vrouwen kunnen mekaar daarin perfect aanvullen. Wij zijn vaak nauwkeuriger, werken details beter af.

Soms geven mannen dat ook toe, maar meestal willen ze gelijk hebben.’

‘Omdat wij ons als vrouw moeten bewijzen in een mannenwereld, zijn we heel gedreven en gemotiveerd. Dat is onze kracht.’

Kim ‘Wij kunnen het, dat is onze spirit. Meisjes moeten zich vooral niet laten leiden door de vele vooroordelen. Gewoon doen wat je graag doet. En tonen dat we het wel kunnen. Het negatieve beeld omdraaien naar iets positiefs.’

SC H AVEN A AN JE KEN N IS

in de plooi HOUT IS NIET ALLEEN IJZERSTERK, HET IS OOK EEN HEEL FLEXIBEL MATERIAAL. ELDERS IN DIT MAGAZINE KUN JE LEZEN WAT ER OP DAT VLAK ALLEMAAL MOGELIJK IS (ZIE HET ARTIKEL OVER HOUTBUIGERIJ DESMET OP P. 21). OMDAT DE TECHNIEK VAN HET HOUTBUIGEN MINDER GEKEND IS, GAAN WE ER IN DIT TECHNISCH DOSSIER WAT DIEPER OP IN. EN WAT BLIJKT: WAT OP HET EERSTE ZICHT SOMS ONMOGELIJK LIJKT, IS VAAK HEEL GOED MOGELIJK. Er bestaan verschillende manieren om hout in de meest gekke vormen te plooien. Laten we de twee meest gebruikte even nader bekijken.

➽➽In de eerste methode worden (heel fijne) laagjes hout, meestal (schil)fineer, samen

met lijm in of langs een mal geperst tot de gewenste vorm. Deze techniek wordt ook ‘gelamineerd buigen’ genoemd.

➽➽De tweede manier heet stoombuigen, en ze wordt gebruikt om massief hout te plooien. Hiervoor ondergaat het hout een behandeling met vocht en warmte.

13

SC H AVEN A AN JE KEN N IS

gelamineerd buigen 1

Gelamineerd buigen is een techniek waarbij het hout zonder voorbehandeling gebogen wordt. De laagjes hout – (schil)fineer (zie p.15) of dunne stroken massief hout – worden eerst belijmd. Verschillende houtlijmen, zoals melaminelijm of PF-lijm (fenolformaldehyde), zijn hiervoor geschikt, omdat deze lijmsoorten harden onder druk. In industriële toepassingen gebeurt dit met een thermohardende lijm. Dit wil zeggen dat de lijm pas uithardt als hij in aanraking komt met de warmte van de pers (meer dan 90° C).

2

De verschillende lagen worden vervolgens op elkaar gelegd. Afhankelijk van de dikte en de toepassing gebeurt dat ofwel allemaal in dezelfde richting ofwel met gekruiste draadrichting op elkaar.

3

Dan worden al deze laagjes in de gewenste vorm gebracht. Industrieel worden hiervoor zware verwarmde persen gebruikt. De persdruk (1 tot 45 kg/cm²) en de temperatuur (90 tot 120° C) van de pers worden ingesteld in functie van de dikte, de houtsoort en de vorm. Beschik je niet over een pers, dan kan je uiteraard ook met een mal en heel veel spanschroeven aan de slag. De uiteinden worden niet ingeklemd zodat de lagen vrij over elkaar bewegen. Deze methode maakt het wel moeilijk om kromming te verkrijgen in twee verschillende vlakken.

4

Zodra de lijm droog en uitgehard is, kunnen de afzonderlijke delen niet meer los van elkaar bewegen en kan de vorm niet meer aangepast worden.

5

Om de 3D-onderdelen verder te bewerken komt een 5-assige CNC-machine goed van pas. (Over CNC-machines lees je alles in nummer 3 van Hout Vasthouden mag!)

VOORDELEN

➼ Gelamineerd buigen kan bij ➼ De kwaliteit van het hout alle houtsoorten worden toegepast. ➼ Grote lengtes zijn mogelijkis minder belangrijk. ➼

door de naden afwiss

elend op te

bouwen.

De techniek laat ge

makkelijk toe de jui

nadelen

➼ De lijm kan problemen ve

ste vorm te buigen.

roorzaken aan de ma chines en is soms nadelig voor het uit zicht. ➼ Wanneer de techniek niet in een industrieel pr oces gebruikt wordt, is ze vrij duur.

toepassingen

➼ Zit en leuning van stoelen ➼ Botenbouw ➼ Complexe 3D-vormen

14

MINIMALE RADIUS De minimale radius die je moet aanhouden is vooral afhankelijk van de dikte van het fineer. Enkele richtwaarden: Dikte fineer 1,2mm 1,5mm 2,0mm

Minimale radius 12mm 18mm 30mm

SC H AVEN A AN JE KEN N IS

eflex x e l f e r ig u b e t is u j es al een tijdje ‘zitg School met de n probleem. Er wa

met ee nden: een ogstraten zaten ze ing was snel gevo ss lo op De .

In het VITO van Ho jd lti spee handen uit de lingen tijdens de hebben meteen de 6 ut ho h brek’ voor de leer sc ni ch Te de leerlingen van slangenbank. En techniek van . om hebben ze de ar Da n. zie mouwen gestoken or vo rk 0 mm) werden s veel gebogen we n padoek (5 op 10 tte la e nn In het ontwerp wa du e er rd ramal n toegepast. Mee via de mal en cont gelamineerd buige rt mogelijke tijd ko zo n ecteren. ee sp re en te nn en bi tijd van de lijm en op de op elkaar gelijmd om n aa t nu te kwam er vooral op slangenbank staa gespannen. Het at mag er zijn: de lta su re t he En . goed Maar eind goed al lplaats. ee sp de op pronken

HOUT SCHILLEN Hout schillen doe je best met beuk maar het kan ook met populier en in mindere mate eik, kers, es en esdoorn. Tropische houtsoorten zoals okoumé en ayous worden ook gebruikt. Ook berk behoort tot de mogelijkheden.

1

De stammen worden eerst gestoomd om het schillen te vergemakkelijken, dit noemt men ook wel plastificatie. De stoomtijd hangt sterk af van de houtsoort, de dikte van de stam, de dikte van het gewenste fineer … Gemiddeld mag je rekenen op 40 uur voor een stam beuk met een diameter van 50 cm.

2

Het eigenlijke schillen van de stammen verloopt in een eindloze lengte en in diktes gaande van 0,8 tot 3 mm, naargelang van de houtsoort en de latere toepassing. Een stam wordt met een gemiddelde snelheid van 150 meter per minuut afgerold.

3

Het schilfineer wordt vervolgens gedroogd (tot 6 à 8 % vochtgehalte).

4

Vervolgens worden de fineren op de juiste breedte gesneden.

5

Daarna worden de fineren gesorteerd op kwaliteit in functie van de toepassing die men voor ogen heeft.

15

SC H AVEN A AN JE KEN N IS

Stoombuigen Ook massief hout kan, zonder het eerst in fineer te snijden of in dunne latjes te zagen, geplooid worden. Hiervoor wordt vooral beuk en eik gebruikt maar in principe is elke loofhoutsoort buigbaar. Naaldhout en tropisch hout daarentegen zijn slechts zeer licht vervormbaar.

MICHAEL THONET Stoombuigen is een heel oude techniek, die door de Duits-Oostenrijkse meubelmaker Michael Thonet op punt is gesteld. Hij slaagde erin om massieve delen te buigen met grote krommingen. Honderdvijftig jaar later is zijn techniek nauwelijks veranderd. Thonet was een van de pioniers op het vlak van meubeldesign en is vooral bekend om het ontwerp van een hele reeks stoelen.

MINIMALE RADIUS De straal waarmee massief hout kan gebogen worden, is uiteraard beperkter dan bij gelamineerd buigen.

Als richtwaarde mag je aanhouden: te buigen dikte x 3 = minimale binnenradius.

Bv. dikte 20 mm >> minimale radius 60 mm

1

De kwaliteit van het hout is zeer belangrijk. Doordat er bij het buigen grote krachten optreden is het belangrijk dat het hout geen gebreken heeft (knoesten, scheuren …).

2

Bij stoombuigen vertrekt men altijd van luchtgedroogd hout, dit betekent een vochtgehalte van 14 à 18 %. Het optimale vochtgehalte voor een goede plasticiteit bedraagt 25 à 30 %, dit noemen we ook het vezelverzadigingspunt. Dat vochtgehalte bekom je door de stukken te stomen in een stalen ketel bij een temperatuur van ongeveer 100° C en een druk van iets meer dan 1 bar. De stoomtijd is afhankelijk van de initiële houtvochtigheid, de houtsoort en de dikte van de te buigen stukken.

3

Het eigenlijke buigen zelf gebeurt in speciale buigmachines. Het hout wordt om een mal gespannen of er wordt een vormstuk op gedrukt. Hierbij worden er trekspanningen op de vezels uitgeoefend aan de bolle zijde en drukspanningen op de vezels van de holle zijde. Aangezien de gespannen vezels slechts een relatieve verlenging van ongeveer 3 % kunnen verdragen vooraleer te breken wordt gebruikgemaakt van een krimpring. Deze stalen band neemt de trekspanningen aan de bolle zijde op. De buigstraal wordt dan enkel nog beperkt door de drukweerstand van het hout.

4

Als je de krimpring verwijdert, heeft het hout de neiging om terug zijn oorspronkelijke vorm aan te nemen. Om dat te vermijden moeten de stukken in hun vorm afgekoeld en gedroogd worden tot een vochtgehalte van 10 à 12 %, dus lager dan de aanvangsvochtigheid.

VOORD

ELEN

➼ Het ➼ Het his een heel go ➼ Er is out behoudt edkope techn geen

nadele

zijn s terkte . odig.

lijm n

iek.

n

➼ Het ➼ Niet hout moet van alle h

uitste kende orten kwali zijn g teit zi eschi jn. kt.

outso

16

WEET

toepas s

ingen

➼ Stoe ➼ Trap len ➼ Spor bomen ➼ Muzi tartikelen

ekins trume

nten

JE Bij het buigpro altijd re ces wo rdt kening gehoud het eve e n ntueel met terugtr van het ekken produc t. Hierv wordt in oor de mee ste gev een ma a llen l gema akt die kleiner ie t is dan s de ben odigde radius/ maat.

B ED RI JF I N DE KIJKER

EEN TWEEDE JEUGD VOOR OUDE BOMMASTOELEN LAAT JIJ JE ’S AVONDS NA EEN LANGE DAG SCHOOL OF WERK OOK GRAAG NEERPLOFFEN IN ZO’N ZALIGE ZETEL? DAN IS DE KANS GROOT DAT HIJ NA VELE JAREN VERSLETEN IS. NIEUWE KOPEN? NIET NODIG, EEN STOFFEERDER KAN HEM EEN NIEUW, EVEN MOOI LEVEN GEVEN. SVEN VAN DER STRAETEN VAN DE STOFFEERDER IN BUGGENHOUT IS ZO’N STRAFFE GAST. MAAR ZOUDEN ‘ROADIES’ HANNE EN BRECHT OOK ZO’N STRAFFE GASTEN ZIJN? Waarom heb je voor deze job gekozen?

Op de website lezen we dat jullie ook heel wat meer aankunnen.

Sven: ‘De Stoffeerder is een familiezaak, gestart door mijn grootvader. Als kind was dit atelier mijn speeltuin. Mijn grootmoeder stikte de patronen die ik uitknipte en mijn grootvader leerde me oude stoelen opknappen. Na mijn studies interieurvormgeving heb ik nog een specialisatie stoffering gevolgd om dan in de zaak te stappen. Het is een job en een passie tegelijk. Vandaag leid ik het bedrijf samen met mijn vader en hebben we tien medewerkers in dienst.’

Sven: ‘Klopt, we hebben de afgelopen jaren geïnvesteerd in een aantal machines. Zo kunnen we dankzij een naaimachine op luchtdruk ook met leer bekleden en hebben we een lintzaagmachine om schuimrubbers snel op maat te snijden. Interieurbouwers vragen ons soms een muur te bekleden en recent hebben we 100 paraplubakken met leer afgewerkt, compleet met opdruk van een logo. Dat zorgt voor heel veel afwisseling, geen enkele dag is hier dezelfde.’

Wat doen jullie met een oude zetel wanneer ik hem binnenbreng?

Sven: ‘Eerst ontmantelen we de zetel tot op het houten karkas. Dan gaan we hem stap voor stap weer opbouwen en bekleden.

Ofwel op de klassieke manier, met springveren, ofwel met modernere mousse- of kunststofvullingen. Stofferen is een oud ambacht dat elk zitmeubel opwaardeert tot een nieuw product. Wij roeien dus ook een beetje in tegen de wegwerpcultuur van vandaag: “Versleten? Dan gaan we toch gewoon snel bij IKEA een nieuwe halen…”

Fout! Er zijn zo veel dingen die je kan herstellen!’

Retro- en vintagetrends helpen ongetwijfeld een handje?

Sven: ‘Inderdaad, interieurtijdschriften staan er vol van. Mensen herontdekken meubels en andere spullen van vroeger en willen ze opknappen. Een paar jaar geleden heb ik de website www.destoffeerder.be gemaakt, want er wordt veel gesurft en gezocht naar mogelijkheden om oude meubels te herstellen.’

de wil om te werken het belangrijkste. Elke stoel of zetel is anders, dus de finesse en de precisie leer je enkel al doende.’

Wat is voor jou het mooiste aan je job?

Sven: ‘Dat je iets kan herstellen waarvan de mensen zeggen: “Waauw, hij lijkt helemaal nieuw!”’

Waar kan je een opleiding als stoffeerder volgen?

Sven: ‘In het onderwijs nog nauwelijks, enkel TISM Bree heeft nog een voltijdse opleiding. Daarnaast zijn er nog een paar mogelijkheden via CVO, VDAB en Syntra.

Er zijn nochtans heel wat toekomstkansen, zeker voor mensen met een basisopleiding hout. Vele ambachtelijke stoffeerbedrijven zijn verdwenen en de meeste stoffeerders zijn vijftigplussers. Maar wij kunnen de vraag niet volgen. Extra mensen vinden is gewoonweg een ramp. De laatste die hier gestart is, had een basisopleiding patisserie.

Maar hij was gemotiveerd om te werken en wij hebben hem opgeleid. Uiteindelijk is

17

U I T H ET J U I S TE HO UT GES N EDE N

EEN MEUBELSTOFFEERDER ➼ ontmantelt de (zit)meubelen en demonteert het karkas ➼ maakt het nieuwe vulmateriaal op maat (polyether, schuimrubber, …), bedient daarvoor de nodige machines ➼ maakt het nieuwe bekledingsmateriaal op maat en brengt het aan ➼ brengt veren, singels, vulmaterialen, ... aan op het karkas (voorstofferen of grijswerk) ➼ werkt (zit)meubelen af (biesnaad, meubelkoord, …) ➼ werkt ofwel in een ambachtelijk stoffeerbedrijf zoals dat van Sven. Zij herstellen en stofferen voornamelijk meubels van particuliere klanten. Maatwerk dus. ➼ ofwel bij een meubelfabriek of een industrieel stoffeerbedrijf. Vaak werk je dan aan series. Een bedrijf wil bijvoorbeeld een reeks stoelen voor zijn vergaderzalen.

Roadies on the Road (to Buggenhout) Elke week een andere job, en dat een heel jaar lang. Tot zover het project Roadies in een notendop. Brecht (19) en Hanne (18) zijn de twee uitverkorenen. In ruil maken ze stukjes over hun wedervaren voor MNM, Iedereen Beroemd, Joepie en Metro. En natuurlijk twitteren en facebooken ze erop los, zodat je hen live kan volgen. Week 26 nam coach Andy hen onder zijn hoede in het atelier van De Stoffeerder. Hanne en Brecht kregen de kans om een oude ‘bommastoel’ een tweede jeugd te geven.

➼ www.roadies.be

18

Brecht en Hanne met zaakvoerder Sven Van der Straeten

BRECHT

+

De geur van hout opsnuiven, dat leek me wel iets. Het handwerk en het houtwerk was tof, maar het naaiwerk en al die fijne dingetjes, dat is niets voor mij.

-

Duizend nietjes lostrekken, anderhalf uur springveren vastnaaien of honderden nageltjes in de nieuwe bekleding kloppen, hiervoor moet je echt wel een engelengeduld hebben.

+

Het is niet direct mijn droomjob, maar wel heel wijs om mousse en stof telkens opnieuw te meten en te knippen tot het helemaal past en je een perfect nieuwe stoel hebt.

+

Het is cool om te recycleren en oude dingen een nieuw leven in te blazen.

+

Ik heb zelfs nog wat overuren gedaan om een privéprojectje af te werken (een poefke).

HANNE

+

Als je geen bandwerk zoekt en toch met je handen wil werken, is het een zalige job vol afwisseling.

-

Voor mij is het te technisch, te veel handwerk. Ik wil meer iets met mijn hoofd doen.

+

Het gaf een leuk gevoel om op een week mijn stoel te kunnen afwerken.

+

Het is hier best een gezellige boel. Behalve die lokale familieradio die altijd opstaat! Gelukkig mochten we hem ook op Studio Brussel zetten!

‘ALS JE HOUDT VAN EEN UITDAGING EN JE HEBT GEEN TWEE LINKERHANDEN, DAN IS DIT EEN UITGELEZEN STIEL.’ ANDY, COACH VAN HANNE EN BRECHT

19

OP L E I DI N G I N DE K I JK E R

E)

S N E (S IR A D N U C E S A N IR A SECUND are

oesel

VTI R

Don Bosc o Halle

Je zit in het laatste jaar van het secundair en je wilt nog een jaartje bijstuderen. Dan zijn er verschillende mogelijkheden. Je kan bijvoorbeeld een Se-n-Se gaan volgen, een extra jaar Secundair na Secundair. Hou je van plannen, procesontwikkeling, organiseren, tekenen of programmeren, dan is de Se-n-Se Hout Constructie- en planningstechnieken zeker iets voor jou.

Voor wie? ➼ De meeste leerlingen komen uit de derde graad Houttechnieken. Maar ook met een diploma uit een andere richting kan je deze opleiding volgen. Je hebt dan wel voldoende technisch inzicht en praktische aanleg nodig. Wie met succes het specialisatiejaar BSO (derde leerjaar derde graad BSO) afgerond heeft (liefst in een richting hout), is ook welkom in deze Se-n-Se.

Wat? ➼ Het accent ligt op projectontwikkeling.

In de houtsector heeft het begrip ‘totaalproductie’ een specifiek karakter. Dat is de basis van deze specialisatieopleiding. ➼ Concreet maak je kennis met technieken om planning, werkorganisatie, projectanalyse en lay-outstudie in de houtsector in goede banen te leiden en leer je de vaardigheden om binnen een bedrijfsomgeving leiding te geven en verantwoordelijkheid te nemen.

HOUT CONSTRUCTIEEN PLANNINGSTECHNIEKEN TSO LeerpakkeT ➼ Je leert houtconstructie- en planningstechnieken ontleden en verwezenlijken.

Je leert het productieproces voorbereiden (situatieschetsen, CAD/CAM/CNC …). Je lijnt het realisatieproces uit met behulp van planningstechnieken die gebruikt worden in bedrijven. Je wordt geconfronteerd met bedrijfseconomische en -technische aspecten (kostprijsberekening, arbeidsstudie, rendement, ondernemerschap, productiemethoden …). ➼ Hoe organiseer je de werkomgeving op een veilige manier? Hoe analyseer en realiseer je een totaalproject? Hoe communiceer je op een efficiënte manier met collega’s en management? Hoe ga je om met de praktische toepassingen om het productieproces te automatiseren? Het antwoord op deze vragen krijg je tijdens deze opleiding. ➼ Je gaat ook op stage om de praktijk op de werkvloer in real life te leren kennen Bron: www.onderwijskiezer.be

De toekomst ➼ Omdat deze Se-n-Se een heel brede opleiding is, kom je later terecht in een van de vele takken van de houtsector. Je kan bijvoorbeeld aan de slag als werkvoorbereider, tekenaar, planningstechnicus (procesontwikkeling, productopvolging, meetstaten en voor- en nacalculaties opmaken) in een technisch bureau.

➼ Ook een job als ploegbaas of als technisch-commercieel verantwoordelijke in een houtverwerkings- of toeleveringsbedrijf behoort tot de mogelijkheden. ➼ Indien je het attest bedrijfsbeheer bezit, kan je als zelfstandige ook een eigen zaak uitbaten. ➼ Tot de vervolgstudies behoren bijvoorbeeld ook volgende professionele bacheloropleidingen: Houttechnologie of Interieurvormgeving. ➼ Met het certificaat kan je ook aan de slag in de volgende knelpuntberoepen: industrieel technicus hout en meubelen en meestergast in de hout- en meubelindustrie.

Certificaat ➼ Als je de opleiding met succes beëindigt, krijg je een certificaat ‘Se-n-Se Hout Constructie- en planningstechnieken’.

Waar?

In de volgende scholen kan je deze Se-n-Se-opleiding volgen.

■■ Don Bosco Technisch Instituut, Halle ■■ Don Bosco Technisch Instituut, SintDenijs-Westrem ■■ Harlindis en Relindis Technisch Instituut Sint-Jansberg, Maaseik ■■ Vrij Technisch Instituut, Roeselare ■■ Vrij Technisch Instituut, Tielt

Z

www.o IE OOK: n be/ond d.vlaanderen . erwijsa anbod

20

ielt

VTI T

B ED RI JF I N DE KIJKER

E R E T E HET B BOCHTENWERK

HOUTBUIGERIJ G. DESMET VERTAALT DE MEEST BIZARRE ONTW

ERPEN VAN TEKENTAFEL NAAR HUISKAMER

DESIGNERS KLEUREN NIET GRAAG BINNEN DE LIJNTJES, OOK NIET ALS ZE MET HOUT WERKEN. ZO FLIRTEN ZE MET DE GRENZEN VAN HET MATERIAAL, MET BIZARRE KROMMINGEN EN GOLVENDE LIJNEN. ONREALISEERBAAR? NIET ALS HET VAN HOUTBUIGERIJ G. DESMET IN MENEN AFHANGT. HET BEDRIJF MET 90 WERKNEMERS DWINGT AL MEER DAN 50 JAAR HOUT IN ALLE MOGELIJKE BOCHTEN. EN DAT OP BASIS VAN EEN EVEN INNOVATIEF ALS AMBACHTELIJK PRODUCTIEPROCES. ‘HIER MOET IEDEREEN ALLES KUNNEN.’

21

B ED RI JF I N DE KIJKER

Wie kent ze niet, de typische schoolstoelen met afgerond houten zitvlak en gebogen rugleuning? Je stond er misschien nooit bij stil, maar achter die ogenschijnlijk zachte krommingen gaat een heel productieapparaat schuil. Eerst worden verschillende lagen fineer uit een boomstam geschild. Die worden gelijmd en op elkaar geperst in een basisvorm.

Daarna gaan ze naar een CNC-machine die de definitieve vorm uitfreest en gaten boort voor de montage. Dan volgt de afwerking: vernissen, kleuren of lakken, stofferen … Houtbuigen is voer voor specialisten, zoveel is duidelijk. Houtbuigerij G. Desmet in Menen werkt dan ook voor klanten uit binnen- en buitenland. ‘Ook wij zijn meer dan 50 jaar geleden begonnen met schoolmeubilair’, vertelt afgevaardigd bestuurder Dirk Desmet. ‘Maar die markt is vandaag volledig gericht op massaproductie, terwijl wij ons daar net van distantiëren. In onze productievestiging in België ontwikkelen we prototypes en produceren we grote en complexe houten vormen voor het top- en middensegment.’

Netwerk van designers Desmet vervaardigt zowel afgewerkte producten als componenten. ‘Een van onze sterktes is ons internationaal netwerk van designers. Zij ontwerpen nieuwe modellen, maar rekenen op ons voor de praktische uitwerking. Zij brengen ook klanten aan om hun ontwerpen in de markt te zetten.

Behalve de meubelindustrie is ook de projectmarkt zeer belangrijk voor ons. Wij ontwikkelen vormen op maat voor onder meer horeca, ziekenhuizen en rusthuizen. Vijftien procent van onze omzet realiseren we in België, de rest van onze producten gaat naar de andere Europese landen en de Verenigde Staten.’

Fineer sorteren De productie van Desmet begint bij ruwe boomstammen.

Die worden 48 uur gestoomd in grote putten, zodat de schors er makkelijk vanaf gefreesd kan worden en het schillen van de fineerlagen vlot verloopt. ‘Meestal werken we

22

met beukenhout vanwege de mechanische eigenschappen en de lokale beschikbaarheid’, zegt salesmanager Patrick Demeester.

De fineerlagen worden gesorteerd volgens kwaliteit. ‘Dit is een zeer belangrijk proces, dat sterk afhangt van de functie van het fineer. Een kernlaag hoeft er niet perfect uit te zien, maar een toplaag wel. Onze vormen bestaan uit drie tot twintig lagen fineer. Afwerken kan met een laag vernis of lak, maar ook met edelfineer of een kunststofplaat.’

Duizenden mallen Het persen van de vormen gebeurt in mallen die Desmet zelf maakt of laat vervaardigen. ‘Door de jaren heen hebben we een voorraad van ongeveer duizend mallen opgebouwd.

Daarin worden ingelijmde fineerlagen samengeperst. Door de hitte van de mallen – opgewarmd met stoom of elektrische stroom – hardt de lijm uit en vormen de fineerlagen een solide geheel. Na het persen wordt de basisvorm op een tweede mal geplaatst en freest de CNC-machine de definitieve vorm uit.’

Sexy engineering Houtbuigerij G. Desmet ontvangt regelmatig technische scholen en stagiairs. ‘Veel mensen beginnen op die manier bij ons. Vooral engineering en CNC zijn sexy bij het jonge publiek. Voor de persafdeling moeten we harder zoeken naar de juiste mensen, al beginnen de functies in elkaar over te vloeien. Vroeger was alles strikt gescheiden: sorteerders, persers, CNC-bedieners … Tegenwoordig proberen we zo polyvalent mogelijk te zijn om flexibel in te spelen op de wensen van de klant. Eigenlijk moet iedereen hier alles kunnen. Daarom zoeken wij in de eerste plaats mensen met liefde voor hout.’

KAREL DECOODT, MALLENMAKER

‘Van mijn hobby mijn beroep gemaakt’ Karel Decoodt (38) is een fervent beeldhouwer. ‘Als mallenmaker heb ik hier in zekere zin van mijn hobby mijn beroep gemaakt. Ik hou van handwerk en dat komt bij Desmet heel sterk tot uiting. Ik zorg zelf manueel voor de kwaliteit.’

Na zijn technische opleiding aan het VTI in Ieper behaalde Karel een bachelor in houttechnologie aan de Hogeschool Gent. Bij Desmet werkte hij eerst tien jaar op het bureau. ‘Ik was verantwoordelijk voor de opvolging van projecten, prijscalculaties en proefbestellingen. Maar ik zag mezelf niet nog eens tien jaar aan een bureau zitten. Dus toen ze een nieuwe CNC-bediener zochten, heb ik een carrièreswitch gemaakt.

Zeven jaar later ben ik voor de tweede keer van job veranderd.

Nu ben ik manusje-van-alles. Ik maak prototypes van nieuwe ontwerpen en ik vervaardig mallen voor de persmachines. Dit is totaal anders dan het CNC-werk. Er komt meer stress bij kijken want dikwijls moet het snel gaan. Maar dankzij mijn CNC-ervaring weet ik wel wat de machines aankunnen en wat niet.’

Naast vakmanschap en aandacht voor kwaliteit is ook flexibiliteit belangrijk voor Karel. ‘Ik ben afhankelijk van de vraag van collega’s. Als zij ‘s morgens om zes uur willen starten met een nieuwe mal, kan het wel eens dat ik hier al om vijf uur ben om alles voor te bereiden.’

FRÉDERIC DE POORTER, PRODUCTONTWERPER

‘Enorm tof om het eindresultaat te zien’ Fréderic De Poorter (21) is bachelor industrieel ontwerpen.

In plaats van verder te studeren voor zijn mastertitel kreeg hij een spannender aanbod. ‘Ik maakte mijn eindwerk bij een meubelfirma die met Desmet samenwerkte en direct nadat ik afstudeerde, mocht ik hier beginnen. Ik teken de “schelpen” van samengeperste fineerlagen uit, zeg maar de stoelvorm.

Op school werkte ik met hetzelfde tekenprogramma, Siemens NX. Daar leerden we de meest uiteenlopende aspecten.

Nu beperk ik me tot één onderdeel, dat ik tot in de diepte beheers.’

Fréderic droomde niet per se van een job in de houtsector.

‘In het middelbaar volgde ik beeldende kunsten. Op school werkte ik met hout, thuis ook met metaal. Ik ben eigenlijk in alles geïnteresseerd. Maar wat hier vooral telt, is technisch inzicht om van concept naar eindproduct te gaan. Het zit in de details. Als je bijvoorbeeld een stoelvorm wil stofferen, moet je met veel zaken rekening houden. Zo mogen er geen scherpe hoeken aanzitten omdat anders de stof kan scheuren.

Ik vind het enorm tof om een ontwerp van begin tot eind op te volgen en alles zelf te doen. Dat deed ik ook met mijn eindwerk, een loungezetel. Die staat nu thuis in de living!’

Meer weten over de technische kant van het houtbuigen? Lees dan het dossier ‘schaven aan je kennis’ op p. 13-16.

‘HET SUMMUM VAN MACHINAAL MEUBELONTWERPEN’

De Nederlandse designer Roderic k Vos ontwikkelde in samenwerking met Hou tbuigerij G. Desmet de Reply Chair, een stap elbare stoel uit verschillende lagen fine er. ‘De grootste uitdaging zat ‘m in het verk rijgen van de juiste verhouding van druk en hitte tijdens het persproces, om de drie dimensionale vormen te creëren zonder het hout te scheuren. Het eindresultaat is het summum van machinaal ontwerpen.’

Bezoek de facebookpagina van dit magazine en bekijk het productieproces van a tot z!

23

materiaal met een verhaal

OVER HOUTDEKENS EN BUIGZAAM HOUT WELKOM IN ONZE NIEUWE RUBRIEK ‘MATERIAAL MET EEN VERHAAL’. WELKOM IN EEN HOOGTECHNOLOGISCH UNIVERSUM WAAR WE DE SCHIJNWERPERS RICHTEN OP NIEUWE MATERIALEN EN PRODUCTEN. THIS IS THE END OF THE WOODEN WORLD AS WE KNOW IT. HIER BEGINT DE TOEKOMST VAN DE HOUTNIJVERHEID. LEES DIT EN JE WEET DAT DE WERELD NOOIT MEER HETZELFDE ZAL ZIJN. INTERESSE VOOR VERBLUFFENDE INNOVATIES EN TECHNISCHE SNUFJES? BENIEUWD WAT ER IN FUTURISTISCHE LABO’S EN JONGE DYNAMISCHE BEDRIJFJES ONDERZOCHT EN ONTWIKKELD WORDT? DAN BEN JE HIER OP DE JUISTE PLEK.

Buigen zonder lijmen Bendywood® is massief hout dat kan bewerkt worden zoals normaal hout en dat nadien kan worden gebogen in koude en droge omstandigheden (zonder stoom of warmte te gebruiken). Bendywood® kan zelfs gemakkelijk worden vervormd met de hand. Het geheim? Bendywood® wordt geproduceerd op een geheel natuurlijke manier volgens een speciaal mechanisch proces.

Men vertrekt van nog groene, massieve houten blokken die in de lengte worden gecomprimeerd met ongeveer 20 procent en vervolgens gedroogd.

Zo worden de cellen van het hout samengeperst – zoals een accordeon. Tijdens de buiging kunnen ze uitrekken aan de buitenzijde van de bocht, zonder te breken. Op deze manier verkrijgt men gemakkelijk gebogen vormen zonder dat men verschillende lagen moet samenlijmen. De productie gebeurt mechanisch, zonder het gebruik van chemicaliën.

De kleinst mogelijke radius is 10 keer de plaatdikte. Zo kan bijvoorbeeld een latje van 10 mm dik gebogen worden tot een straal van 100 mm.

De maximaal beschikbare afmetingen zijn 120 x 120 x 2200 mm. Bendywood® is verkrijgbaar in beuk, eik (Europese en Amerikaanse), es, esdoorn, kers (Europese en Amerikaanse) en walnoot (Europese en Amerikaanse). Zelfs tropische houtsoorten zijn beschikbaar.

Houtdekens: half hout, half textiel ‘Wooden Textiles’ is half hout half textiel, tussen hard en zacht. Het ziet er herkenbaar uit en ruikt vertrouwd, maar het voelt vreemd aan.

Het lijkt een houten deken, dat op een verrassende manier gedrapeerd wordt, afhankelijk van het patroon. Het wordt gebruikt als tapijt,

24

gordijn, afscheiding, plaid, meubelbekleding of meubelonderdeel.

Er bestaat ook een variant, namelijk Foldtex. En die werpt een heel nieuw licht op scharnierpunten en hoekverbindingen. Foldtex bestaat uit tenminste twee lagen, een flexibele en stijve laag. In die laatste worden groeven gemaakt zodat de flexibele laag zichtbaar wordt. De groeven worden verkregen via CNC-frezen of lasersnijden.

Buigen zonder barsten De thermo-vervormbare UPM Grada Multiplex bevat een speciale zelfklevende folie waarmee de multiplex wordt vervormd na de productie. De UPM Grada-bewerking verloopt in drie eenvoudige stappen: verwarmen, vervormen en afkoelen.

Zodra het multiplex paneel opgewarmd wordt, verweekt en smelt de thermoplastische folie zodat het paneel verschillende vormen kan aannemen.

De gesmolten folie laat het fineer glijden en voorkomt dat het barst. Deze nieuwe composiettechnologie is het resultaat van jarenlange wetenschappelijke research and development (onderzoek en ontwikkeling).

Traditionele multiplex verkrijgt men door lagen fineer in een gewenste vorm te lijmen en te persen. UPM vereenvoudigt het productieproces, zodat de fineerverwerking en het lijmen niet meer nodig zijn in dat proces. Bij de verwerking van UPM Grada zijn geen gevaarlijke chemische stoffen nodig en het materiaal kan worden gerecycleerd aan het einde van zijn levensduur.

BUIGEN ZONDER LIJMEN

ZIE OOK:

WWW.M

ATERIO .B

E

HOUTDEKENS

R E D N O EN Z

N E T S BAR

BUIG

DEZE RUBRIEK KWAM TOT STAND IN SAMENWERKING MET MATÉRIO. MATERIO BELGIUM IS DE EERSTE MATERIALENBIBLIOTHEEK IN BELGIË. HET KENNISCENTRUM BIEDT EEN GROTE, INTERNATIONALE SELECTIE VAN HEDENDAAGSE, INNOVATIEVE MATERIALEN EN HALFFABRICATEN DIE INSPIREREND ZIJN BIJ DE ONTWIKKELING VAN PRODUCTEN EN DE INRICHTING VAN RUIMTES. MATÉRIO IS EEN INTERNATIONAAL PLATFORM MET OOK VESTIGINGEN IN PARIJS, PRAAG EN BRATISLAVA.

25

A A N D E SLAG

OPGEPAST: JOBSTUDENT MET TALENT!

Biljartwoordenboek

K R O W @ T N E L A T Y NIEUWE TOOL M STUDENTEN HELPT JOB OOIT AL AAN EEN STUDENTENJOB GEDACHT? WIST JE DAT BIJNA 70 PROCENT VAN DE JONGEREN TUSSEN 15 EN 25 JAAR ACTIEF IS ALS JOBSTUDENT?

Waarom als student gaan werken?

Dit zijn de drie belangrijkste redenen om als student aan de slag te gaan

DE MEESTEN WERKEN TIJDENS DE ZOMERMAANDEN, MAAR MEER EN MEER GAAN ZE OOK AAN DE SLAG TIJDENS HET WEEKEND OF NA DE SCHOOLUREN.

MYTALENT@WORK: EEN ATTEST EN EEN MOBIELE APP

Werkgevers vinden een diploma belangrijk. Maar er is meer. Ook je houding en je sociale vaardigheden op de werkvloer en een goed contact met de collega’s zijn belangrijk. Om te weten te komen hoe het met jouw sociale vaardigheden gesteld is, kan je deze nieuwe tool gebruiken: mytalent@work, een idee van de Dienst Beroepsopleiding (Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming).

je verdient geld en je kan dus sparen

je doet extra ervaring op

Of krijg je een melding dat e formulier op te slaan?

Lukt het niet om je ingevuld versie van Adobe Reader.

Download hier dan de laatste

die ervaring is een extra troef op je cv

je je ingevulde velden niet

zal kunnen opslaan?

@ work nt@ m y t a l erve n competenties attest verwo

COMPETENTIE TOP 3

Een van de rubrieken van het attest is de ‘Competentie top 3’: na overleg met je werkgever kan je in een lijst van 11 vaardigheden (samenwerken, omgaan met feedback, doorzetten,…) aanvinken waar je heel goed in bent. Zo krijg je veel feedback op jouw manier van werken en leer je waar je goed en minder goed in bent.

EEN VISITEKAARTJE MET TOEKOMST

Zodra het attest ingevuld en ondertekend is (door jou én door de werkgever), kan je het toevoegen aan je cv en tijdens je volgende sollicitatiegesprek tonen. Er bestaat ook een mobiele app van mytalent@ work. Dat is handig, want zo kan je het attest toevoegen aan je digitale sollicitatiedossier.

ld door:

dit attest werd ingevu

26

l naam + adres bedrijf of stempe

naam voornaam functie

handtekening evaluator

telefoonnummer

werknemer

jobstudent

naam

startbaner

voornaam

andere:

e-mailadres geboortedatum

/

handtekening werknemer

/

contractgegevens datum aanvang contract

Ga naar snel naar www.ond.vlaanderen.be/dbo. Klik op het logo van mytalent@work en je kan meteen aan de slag. Je vindt daar ook een heel uitvoerige gebruiksaanwijzing.

werkgever

Omschrijf het takenpakket.

/

/

Geef de 3 hoofdtaken.

datum einde contract

/

/

HO(U)T SHOT HET IS beige witachtig tot (kernhout)

HET KOMT UIT and tot ropese vastel ■■ het Eu e Ze aan de Zwarte

thout verschilkern- en spin kleur. n va len weinig HET HEEFT

HET IS

700 kg/m³ ke massa van ie m lu vo e ld ’) midde ■■ een ge (‘rode beuken p alse’ rode kern ‘v ngentiële krim n ta ee s en m e al so di ■■ ra de vervormingen en en ss mscheuren verschil tu op t ns oo ka gr e n geeft (de stoo ot ee gr ■ ■ achtige kleur , maar een ze ijd ro gt n oo ee dr ut le el het ho ■■ een sn te stomen, wat elijkheid om ■■ de mog kleur) tijd bepaalt de m² e van 113 N/m kt (Janka) er igst id van 6860 N ■■ een bu he rd ha n ee g in ht ic ig sr ng n om te bu en ■■ in de la eigenschappe he sc ni ch te ■■ ideale I : >25 jaar II : 15-25 jaar

de be uk erin!

idsklasse V t duurzaamhe ou th in sp en kern) min. 250 cm V : < 5 jaar (niet duurzaam meer; lengte en cm cm 40 e dt ngte vanaf 50 mm; bree naf 80 mm; le : dikte 26-80 va e dt ee br ■■ op bool ; 50 cm -52 mm ; lengte vanaf recht: dikte 26 HET WORDT ■■ gekant e 80-130 mm dt ee D br ; ER m VO m GE AAN n: dikte 26 mm 0 cm ■■ frieze tot 150 x 150 lengte 210-34 : 50 x 50 mm rs naf 100 mm; pe va e dt ■■ ke ee br ; mm dikte 0,3-2,8 ■■ fineer: meubelen ■■ kinder er lo nv ke an pl erk en ■■ draaiw ■■ parket T D R r O gerei ee W en fin HET ■■ keuk ■■ (schil) OR eubelen tm okers zi st en GEBRUIKT VO en n le nd ta oe ■■ ■■ st n le be eu ls l)m ■■ borste ■■ (schoo gerief, latten n ■■ schrijf ■■ trappe n onderdelen ■■ geboge ■■ tafels oed ale ■■ speelg out uit de optim et de hand. H pa) heeft een milm s al al na hi ro ac ken, zowel m rijk, Centraal- en Oost-Eu dan het hardere en ■■ Bewer kbaar n (Frank er w de be ie r HET LAAT eb ke ig lij oe ke gr ebieden. r en is gemak ZICH GOED dere structuu ut uit de noordelijke groeig ho het dan voor. splinterige oeven? Boor hr sc of n le het hout nage ■■ Wil je r III : 10-15 jaa IV : 5-10 jaar

VATEN ■■ verspreidporig met neiging tot semiringporig ■■ alleenstaand en in kleine groepjes ■■ vatdiameter 25-100 µm, 80-180/mm² STRALEN twee soorten ■■ smalste 100 µm hoog, 25 µm breed ■■ breedste 0,5-5 mm hoog, 300 µm breed ■■ tot 10/mm

ZIE

www.w OOK: oodfor um.be

PARENCHYM moeilijk te zien (ook met de loep)

27

e e m e o D en win

r e n e t a z es j s i e m l e e Hoev 2013 in de in 2012- eidingen? houtopl bben aan

omen he

deelgen en zullen s n e m l e oeve svraag: H m 12.00?

Schifting ni 2014 o ju 0 3 p o strijd deze wed

‘Like’ onze Facebookpagina en stuur ons voor 30 juni 2014 een privébericht met jouw antwoorden.

De winnaars ontvangen als prijs een designuurwerk in… hout.

Het antwoord en de winnaars vind je hier in het volgende nummer.

➼ www.facebook.com/

Wie waren de

winnaars van

Cedric Callewa ert Michiel Goosse ns Seppe De Waele

Jonas Verleye n Eline Haegens Tibo Sissau

HoutVasthoudenMag

de vorige weds trijd?

PTI Zottegem PTI Eeklo VTI Waregem KA Oudenaarde Edugo campus Glorieux VTI Ieper

Proficiat en be dankt voor jullie deelname.

Jullie vonden het correcte an twoord op de vraag: Waarvo or staat CLT? Antwoord: Cros s Laminated Tim ber