HOVO Utrecht Magazine nr.12 - voorjaar 2010 (archief)

nr. 12 - voorjaar 2010

Verder kijken met HOVO Utrecht!

magazine NIEUWS 

ACTIVITEITEN INFORMATIE

DIT MAGAZINE WORDT UITGEGEVEN IN SAMENWERKING MET DE VRIENDEN VAN HOVO UTRECHT

Colofon Het HOVO Utrecht-Magazine is een gezamenlijke uitgave van HOVO Utrecht en de Vrienden van HOVO Utrecht.

Het Magazine verschijnt 2 maal per jaar, in het voorjaar en in het najaar.

Redactie: Ineke Oomen Marijke Peyser Gert Rauws Gerard van Dorp Joeb Mulder (fotoredacteur) Joop Ross (eindredactie) Verder werkten aan dit nummer mee: Paula de Smidt Astrid Kuiper Yvonne v.d. Valk Harry Voorma Mathee Valeton

In dit nummer.....

HOVO ACTUEEL

10

8

1 De voorzitter, column 2 Nieuws van HOVO Utrecht 10 Een kennismaking met drs. H.J. van Hout

1 2 8 12 12

12

4

3 4 5 6

CURSUSINFORMATIE

Zomeracademie thema: ‘Verzoening’ Annulering van geplande activiteiten Je mag best lachen om het verleden: interview prof. dr. Frits van Oostrom Achter de Schermen: ‘Volgens het Spoorboekje’ Achter de Schermen: ‘Langs kunsthistorische Toptentoonstellingen’

VRIENDEN VAN HOVO UTRECHT

Vrienden van HOVO Utrecht: van de bestuurstafel De lage landen en het land van de rijzende zon: Vriendenmiddag 2009 Vrienden van HOVO Utrecht: van de penningmeester Byzanz, Pracht und Alltag: verslag excursie naar Bonn

6

ACTIVITEITEN

11

Redactieadres: HOVO Utrecht Postbus 80125 3508 TC Utrecht e-mail: hovo@uu.nl

7 Opening cursusjaar 2010-2011 11 Tussen Levensloop en Levenstrap: Nieuwjaarslezing 2010

Cover met een knipoog: ‘Verder kijken met HOVO Utrecht’.

Oplage: 3700 ex.

Vormgeving en opmaak: Joop Ross Druk: Zuidam Uithof Drukkerijen

Het nieuwe LOGO van HOVO Nederland.

Het werk van HOVO Utrecht vindt plaats in samenwerking met vijf organisaties voor hoger en wetenschappelijk onderwijs en wordt door deze organisaties mede mogelijk gemaakt

FACULTEIT KATHOLIEKE THEOLOGIE

DE VOORZITTER

HOVO ACTUEEL

HOVO Utrecht Magazine voorjaar 2010

1

Ik had me al verzoend met het thema van de zomeracademie, hoewel het thema een beetje godsdienstig overkwam. Ik kwam echter tot de conclusie dat je met verzoening vele kanten op kan.

Verzoening...

Op 10 juli is de Grote Verzoendag, net na de zomeracademie. Na een forse ruzie kan men zich met elkaar verzoenen, waarbij geen van de partijen de verliezer hoeft te zijn. Je kan je ook neerleggen bij een toestand, maar dat heeft iets weg van een capitulatie. Misschien is Prof. dr. H.O. Voorma het verstandiger zo’n houding af te zweren en weer met visie, durf en zeker minder materialistisch de toekomst tegemoet te treden. Laten we ons op 9 juni met elkaar verzoenen, eens iets typisch on-Nederlands doen. We begraven alle tegenstellingen, nemen geen pietepeuterige standpunten in, maar gaan er voor.

Grote lijnen uitzetten die hout snijden, een visie op de toekomst van het land formuleren en op grond daarvan harde keuzes maken. Automatisch vallen dan al een aantal partijen af. Niet zeuren over de hypotheekrenteaftrek, over de verhoging van de AOW-grens naar 67 of hoger en afschaffing van de studiefinanciering (zie NRC Handelsblad van 3 april − Sweder van Wijnbergen).

Gewoon doen en voor het politieke debat een paar toefjes als smaakmakers. Wat zou het mooi zijn als we op deze manier weer een land gaan worden waar je in wil wonen, waar de jeugd weer goed onderwijs krijgt met een opleiding waar een kenniseconomie werkelijk wat aan heeft. Met mensen, die elkaar weten te waarderen en elkaar in hun waarde laten. Kortom, mensen die zich verzoenen met de harde feiten van de tijd, iedereen een stapje terug.

Niet naar elkaar kijken, maar met elkaar weer iets presteren, niet de hand ophouden, maar de hand uitsteken.

Laat HOVO een voorbeeldfunctie krijgen voor een veranderde attitude.

H.O. Voorma

Dit jaar vindt de Zomeracademie plaats op maandag 5 juli, woensdag 7 juli en donderdag 8 juli, in het academiegebouw aan het Domplein te Utrecht.

Aanvangstijden 10.00 en13.30 uur.

Thema zomeracademie 2010:

‘Verzoening’

Verzoening is dat de vriendschap in een relatie hersteld wordt, nadat er een breuk is opgetreden.

Deze relatie kan zijn tussen twee of meer personen of tussen andere rechtspersonen, zoals landen; in het laatste geval gaat het vaak gepaard met een vredesverdrag.

Een voorbeeld uit de geschiedenis is de Zoen van Delft. (afbeelding hiernaast: Filips krijgt na het zoenverdrag, dat in 1428 een voorlopig einde maakte aan de Hoekse- en Kabeljauwse twisten, inzage in de overgelegde verslagen van de vorige graven van Holland en Zeeland.)

In de zomeracademie 2010 van HOVO Utrecht gaan we het begrip verzoening breed invullen. We hebben zes van onze gerenommeerde docenten bereid gevonden om hun visie op verzoening te geven.

Het uitgewerkte programma staat op onze site www.hovoutrecht.nl bij ZOMERACADEMIE. Noteer nu alvast: maandag 5 juli, woensdag 7 juli en donderdag 8 juli 2010 (tijden 10.00-12.00 uur 13.30-15.30 uur). onderwerpen: Verzoening als werkwoord De Paus en de Duce Verzoening en Film De derde weg, de literaire verzoening van Gerard Reve Apenliefde en verzoening?

Bettler werden Fürstenbrüder, Ode an die Freude

docenten: Dr. Marcel Poorthuis Drs. Hubert Schrijnemakers Drs. Frank Bosman Dr. Hans van Stralen Prof. dr. Jan van Hooff Prof. dr. Maarten van Rossem

NIEUWS VAN HOVO UTRECHT

2

HOVO Utrecht Magazine voorjaar 2010

HOVO ACTUEEL

Beste cursisten,

U heeft het gemerkt: HOVO Utrecht is druk bezig om haar programma verder te ontwikkelen. Met veel plezier kijk ik terug op het afgelopen cursusjaar. Hoogtepunten waren ook de bijeenkomsten voor de opening van het cursusjaar en de nieuwjaarsbijeenkomst.

Via HOVO online kunnen deze nog eens worden bekeken. Onze proef met het aanbieden van video-opnames van de bijeenkomsten vinden we geslaagd. Veel bezoekers bleken 75 procent of meer van de complete opnames te hebben bekeken. Het bleef dus niet alleen bij even kijken en doorklikken. Het fijne is dat cursisten die (door ziekte of andere oorzaken ) niet in staat zijn om een lezing bij te wonen gemiste onderdelen op hun gemak thuis kunnen bekijken. drs. Gerard W. van Dorp

Veel succes hebben we met het programma Achter de Schermen (AdS). Gecoördineerd door onze AdS-medewerker Joop Ross zijn onze cursisten op bezoek geweest bij de Klokkenluiders van de Domtoren, bij de makers van het spoorboekje van de NS en hebben 80 cursisten een kijkje genomen in de Koninklijke Serres en de Coudenberg in Brussel. We gaan door met het uitbreiden van het programma van Achter de Schermen want het blijkt bij u aan te slaan. Kijk daarvoor steeds op onze website! (www.hovoutrecht.nl) Uit de evaluaties van ons onderwijsprogramma komt naar voren dat u tevreden tot zeer tevreden bent met ons cursusaanbod en …. over onze docenten! Voor het cursusjaar 2010-2011 hebben we succesvolle programma’s geprolongeerd en nieuwe cursussen toegevoegd.

Toen u ons magazine in handen kreeg zult u misschien verbaasd naar de omslag hebben gekeken en u hebben afgevraagd: Wat is dat nu, een nieuwe uitgave van Groei en Bloei? Welnu, die associatie met groeien en bloeien willen we graag leggen, maar tegelijkertijd met een knipoog Verder kijken met HOVO Utrecht!

Mede namens het HOVO team wens ik u mooie vergezichten in het nieuwe cursusjaar!

Drs. Gerard W. van Dorp

HAAL MEER UIT UW CURSUS...!!

In het komende jaar willen we de als proef begonnen ELO verder gaan uitbreiden. De ELO (elektronische leeromgeving) biedt onze docenten de mogelijkheid om hun lesstof via onze site in een afgeschermde omgeving aan hun cursisten aan te bieden.

Docenten kunnen filmfragmenten, teksten en muziek in het voor hen gereserveerde deel van de ELO plaatsen.

Via een wachtwoord kunnen de cursisten deze thuis bekijken en beluisteren als voorbereiding op de volgende bijeenkomst. Een andere mogelijkheid van de ELO is, dat men met de docent of met andere cursisten over de cursusonderwerpen van gedachten kan wisselen.

Informeer dus bij uw docent of hij al gebruikmaakt van de ELO en vraag een wachtwoord aan.

Het kan uw horizon aanzienlijk verbreden!

Annulering van voorgenomen activiteiten

Inzake de geplande reeks internationale uitwisselingsprogramma’s met buitenlandse HOVO’s onder de titel ‘HOVO ontmoet HOVO’ (gemeld in HOVO Magazine nr. 10, voorjaar 2009, pag.11 en in de cursusgids 2009-2010, pag. 21): ‘Wegens de complexe logistieke organisatie van het internationale uitwisselingsprogramma met buitenlandse HOVO’s, biedt HOVO Utrecht geen uitwisselingsprogramma aan in het academisch jaar 2010-2011. Zodra we een meer effectieve vorm hebben gevonden voor dit zeer bijzondere programma, laat ik u dit in het Magazine en in de HOVO cursusgids weten’.

Inzake het aangekondigde AIUTA-congres in Costa Rica (15 en 16 november 2010) (gemeld in HOVO Magazine nr. 11, najaar 2009, pag.1): ‘Door communicatieproblemen met de organisatie in Costa Rica hebben we ons genoodzaakt gezien de geplande reis naar Costa Rica vanwege het AIUTA-congres van 15 & 16 november 2010 te annuleren.

Mocht u op eigen gelegenheid willen gaan, neemt u dan contact met mij op? U kunt over het congres ook steeds meer informatie vinden op www.aiuta.org’ Met vriendelijke groet, Dr. Rieke Leenders

HOVO VRIENDEN

HOVO Utrecht Magazine voorjaar 2010

3

De jaarlijkse excursie en Vriendenmiddag trekken ieder jaar meer belangstelling.

Voor de Vriendenmiddag 2009 meldden zich 140 belangstellenden.

Voor een bezoek aan de tentoonstelling Byzanz: Pracht und Alltag in de Kunst- und Ausstellungshalle te Bonn op 28 maart 2010 hadden zich 97 deelnemers gemeld. Zie ook het verslag op pag. 6. van dit nummer.

Dank aan alle ‘ambassadeurs’ van de Vrienden die anderen inspireren tot aansluiting bij de Stichting!

Handhaven van niveau, zorgvuldige selectie en voorbereiding van de activiteiten zijn het resultaat van een nauwe samenwerking tussen de enthousiaste bestuursleden.

Wij zouden daarom graag in contact komen met mensen die samen met ons iets voor de andere Vrienden willen organiseren.

Secretaris, penningmeester en websitebeheerder zouden graag hun taken met u delen.

Vindt u het leuk om een bijdrage te leveren aan de groei en bloei van onze Vriendenclub, neem dan eens contact op met Paula de Smidt pdesmidt@planet.nl of 030-2518393. Wij horen graag van u!

Vrienden van HOVO Utrecht Uit het bestuur...

Engelien Verhoeff

Na de oproep in het vorige HOVO Magazine hebben wij Engelien Verhoeff van harte welkom geheten in het bestuur. Zij stelt zichzelf kort voor: ‘Na mijn werkzame leven (docente lerarenopleiding Engels en methodologie in Amsterdam) heb ik mijzelf gevarieerd beziggehouden: als medewerker Stichting Promotie Talen, speciaal voor beurspresentaties, met het schrijven van een lesmethode Engels voor de 2de fase en vooral als lid en enige tijd ook voorzitter van de Vrijwilligers Adviescommissie voor de Woningbouw van de gemeente Utrecht.

Ongeveer acht jaar geleden ben ik HOVO cursussen gaan volgen en gaandeweg werd ik nieuwsgierig naar het functioneren van het geheel en vroeg ik me af of ik eerder opgedane expertise wellicht nuttig kon maken binnen de Stichting Vrienden van HOVO Utrecht.’

Vriendenmiddag

De Vriendenmiddag heeft in 2009 helaas voor de laatste keer plaatsgevonden bij ASR Verzekeringen te Utrecht (Rijnsweerd). Dank zij deze mogelijkheid konden wij de Vrienden een boeiende middag aanbieden in de Hans Bartelds zaal en het Auditorium. Wij hebben de aangeboden gastvrijheid zeer op prijs gesteld!

Dit jaar vindt de Vriendenmiddag plaats in de Aula van het Academiegebouw van de Universiteit Utrecht, Domplein te Utrecht op maandagmiddag 29 november 2010.

Veel dank aan de Universiteit Utrecht voor het ter beschikking stellen van de zaal!

Hoogleraar paleo-ecologie Henk Brinkhuis van de Universiteit Utrecht zal verslag doen van een twee maanden durende expeditie begin dit jaar naar Antarctica op het laboratoriumschip de Joides Resolution. Samen met 30 collega’s uit verschillende Europese landen boorde hij sediment op uit de bodem voor de kust van Wilkes Land op Antarctica en reconstrueerde op basis van de samenstelling daarvan het klimaat in de afgelopen 50 miljoen jaar op Antarctica.

Daarna heeft hij nog twee weken meegevaren op de clipper ‘Stad Amsterdam’ van het VPRO-programma Beagle.

Vrienden 2010 ontvangen een uitnodiging uitnodiging per mail of per post.

Laboratoriumschip JOIDES Resolution

Vriend worden? Via website www.vriendenhovoutrecht.nl of incassoformulier aanvragen bij Marja Gelderman: 035-6020603.

Zie ook het bericht van de penningmeester op pag. 5. van dit blad.

Wij wensen u een leerzame tijd bij de Zomeracademie en een prettige zomer!

Namens het bestuur van de Vrienden HOVO Utrecht, Paula de Smidt, voorzitter.

4

HOVO Utrecht Magazine voorjaar 2010

ACTIVITEITEN

Op 26 november 2009 vond de jaarlijkse Vriendenmiddag plaats, en evenals voorgaande jaren waren de Vrienden weer welkom bij het gastvrije ASR te Utrecht.

Thema van de bijeenkomst: ‘400 jaar handelsbetrekkingen Nederland-Japan’ Door Ineke Oomen

De lage landen ,en het land van de rijzende zon

Hierin worden gaven uitgestald in de vorm van bijvoorbeeld voedsel, om de kami tevreden te stellen en omdat geven en nemen belangrijk zijn in de natuur. Ook reinigingsrituelen vormen een cruciaal onderdeel van Shinto. (Voor meer informatie: www.shinto.nl) Dan volgt een officiële Shinto ceremonie waarmee wordt gevierd dat de kami van Nederland en die van Japan vrede hebben gesloten. De zaal kan hier ook aan meedoen aan de hand van de schriftelijke informatie die in ieders bezit is.

Een kijkje in een compleet andere wereld!

nagebouwde Jinja

Op het programma staan een openingsceremonie door de eerste niet-Japanse Shintomeester drs. Paul de Leeuw, een lezing van Prof. dr. W. van Gulik over de ontmoeting van de Japanse met de Westerse schilderkunst en van Prof. dr. J.A. Stam over de handelsbetrekkingen tussen Nederland en Japan.

Mevrouw Paula de Smidt opent als voorzitter van de Vrienden van HOVO Utrecht de bijeenkomst.

Zij memoreert dat Professor van Gulik onlangs de onderscheiding ‘Commandeur in de Orde van Oranje Nassau’ heeft ontvangen, wat een applaus ter felicitatie oplevert.

Shintomeester Paul de Leeuw zet hierna in een notendop uiteen wat Shinto inhoudt. Hieronder enkele aspecten.

Shinto bestaat in Japan al duizenden jaren. Het gaat uit van de gedachte dat de natuur bezield is en zoekt de harmonie in de natuur, waar ook de mens deel van uitmaakt.

Shintomeester Paul de Leeuw In Shinto worden zogenoemde Kami (natuurgeesten) aanbeden.

Deze worden vooral vereerd in heiligdommen die vaak niet eenvoudig te bereiken zijn. Ze kunnen zich op bergtoppen bevinden, maar het kan ook een open plek in het oerwoud zijn. Zo’n heiligdom kan worden afgebakend met bamboestokken en een rood-wit kleed. Zo ook de jinja die in de zaal is nagebouwd (met dank aan mevrouw Madeleine Wardenaar). Ze mogen alleen betreden worden door een meester want het zijn sacrale plekken.

Hierna zet professor Van Gulik ons weer met beide benen op de grond met zijn inleiding Van Deshima tot Van Gogh – Nederlands-Japanse ontmoetingen in de schilderkunst in de 18e en 19e eeuw.

Hieronder enkele feiten.

Het eerste Nederlandse contact met Japan vond plaats toen het schip de Liefde in 1600 daar aanlegde. Dit was een verdwaald VOCschip. Een van de opvarenden (van de 24 die nog over waren van de oorspronkelijke 110!) was Jan Joosten van Lodensteijn, de tweede stuurman. Hij werd al snel adviseur van de toenmalige heerser, de shogun, en ging nooit meer terug naar Nederland. Zijn aanwezigheid ter plekke was cruciaal voor de VOC, die uiteindelijk uitmondde in de Nederlandse Handel-Maatschappij.

De Japanners hoopten van de Nederlanders veel kennis te kunnen opdoen.

De culturele kloof was aanvankelijk enorm. Toch bleken de Nederlanders in staat contacten op te bouwen, vooral ook omdat ze geen neiging tot missionering vertoonden. De Portugezen en Spanjaarden die hen voorgingen wilden wél het geloof verbreiden. Daarna was de shogun zeer gekant tegen christelijke invloeden.

De Nederlanders kregen het alleenrecht om handel te drijven en behielden dat twee eeuwen lang. Wel moesten ze op het eiland Deshima blijven, in de baai van Nagasaki. Dit fungeerde daarvóór als gevangenis voor de Portugezen – en was voor de Nederlanders in wezen niet veel meer, afgezien van het jaarlijkse bezoek aan het hof. (De latere Mitsubishi scheepswerven aldaar zijn ooit begonnen als Nederlandse droogdok.)

Tussen vertrek en aankomst van een schip lag de handel stil maar bleven de mensen achter. Hendrik Doeff heeft er ten tijde van Napoleon zelfs 17 jaar gezeten zonder één schip te zien (wel schreef hij in die tijd een Japans-Nederlands woordenboek).

Gelukkig zijn op prenten ook geisha’s te zien die het leven in deze ballingschap wat konden verlichten!

Waren het eerst vooral handelscontacten, geleidelijk ontstond steeds meer interesse in elkaars cultuur. Aan de hand van prachtige afbeeldingen toont professor Van Gulik de geschiedenis en de wederzijdse perceptie. Japan zoals de Nederlanders dit zagen en het dagelijks leven

ACTIVITEITEN

HOVO Utrecht Magazine voorjaar 2010

5

van de Nederlanders (‘de roodharige barbaren’) door Japanse het communisme. ogen. En ook de geleidelijk groeiende wederzijdse invloed Het succes hield tussen Japanse schilderkunst en het Europese impressionisme. aan tot 1991 Veel kunt u met eigen ogen aanschouwen in het Van Siebold- maar toen stortte Huis in Leiden, dat sinds 1832 het eerste Japanmuseum ter de beurs van wereld huisvest.

Tokio in.

Maar de Nederlanders kwamen dus om handel te drijven.

Inmiddels Deze kant wordt belicht door professor dr. J.A. Stam, vóór maakten ook zijn emeritaat verbonden aan de Erasmusuniversiteit en de Korea, Taiwan Universiteit Twente. en Singapore Zoals gezegd dachten de Japanners veel van de Nederlanders eenzelfde ontwikte kunnen leren, vandaar het Japans-Nederlandse woordenkeling door (net boek dat zij maakten: de Nederlandse taal als toegang tot de als tegenwoordig westerse wetenschappen en technologie.

Indonesië, MaProf. van Gulik bezig met zijn lezing Pas na ruim twee eeuwen Nederlandse hegemonie dwingt leisië, Thailand de zwarte vloot van opperbevelhebber van de Amerikaanse en de Filippijnen). De light-, auto- en elektronica-industrie marine, Matthew Perry, in 1853 de opening van Japan af. Dit in China groeit in een razend tempo en lijkt nu de grootste is een signaal voor de overheid om de bakens te verzetten. leverancier te gaan worden. Japan moet zich repositioneren Na ondertekening van de handelsovereenkomst volgen de en heroriënteren.

Engelsen, Russen en Fransen. Na vijftien jaar besluit men te De kracht van Japan zit in moderniseren en begint de industriële revolutie, alles volgens -de geavanceerde technologie; het principe ‘leren door na te doen’. Leren (en imiteren) van -de wereldwijde productie; buitenlandse technologie wordt sterk gestimuleerd door de -het wereldwijde verkoopnetwerk; overheid. Meji steekt tijdens zijn bewind in 1868 zijn licht -en vooral: heel veel geld!! op in Engeland (zo rijdt men in Japan nog steeds links).

En dit alles begon vier eeuwen geleden met het leren van de Later staat het leger van Bismarck model voor het Japanse ‘verstandighe en nuttige konsten’ van de Nederlanders. leger en Nederlandse ingenieurs ontwerpen de waterwerken. De Nederlandse handelsgebouwen Hierna volgt een dankwoord van Paula de worden gesloten en het hoofdgebouw wordt een Smidt aan allen die deze middag mogelijk hebconsulaat. ben gemaakt en wordt afscheid genomen van Het succes ging zo snel dat Japan afzetmarkten de heer Gerard Hazenkamp die na drie jaar en grondstoffen nodig had, net zoals koloniale inzet voor de Vrienden van HOVO afscheid mogendheden. Dit leidde om te beginnen tot de neemt.

Chinees-Japanse oorlog (1894/1895) en uiteindeAlgemeen coördinator Gerard van Dorp wijst lijk de Pacific War (1941). in zijn slotwoord op onder meer de elektroniNa de capitulatie en bezetting door de Amerikasche leeromgeving – ELO, de activiteiten van nen in 1945 werd Japan gedemocratiseerd, gede‘Achter de Schermen’ en de opening van het militariseerd en de industrie gedeconcentreerd. nieuwe jaar (wat inmiddels achter ons ligt).

In 1950 was Japan leverancier voor de AmeriNa de feestelijke afronding, waarbij ASR zich Paula de Smidt kaans-Koreaanse oorlog en in 1953 kreeg het land weer een uitstekend gastheer betoont, keren de zijn soevereiniteit terug. In 1964 was het gastheer van de aanwezigen huiswaarts met een speciale Elsevier thema-editie Olympische Spelen, een bewijs van de nieuwe conjunctuur. over Japan onder de arm.< Tot 1989 was Japan de favoriete bondgenoot van de VS tegen

Van de penningmeester van de Vrienden van HOVO Utrecht De Vrienden van HOVO Utrecht floreert als nooit tevoren. Wij zijn erg blij met alle belangstelling en uw ondersteuning! Door de groei van de organisatie is het nodig om de administratie steeds verder te stroomlijnen. In dat verband vraag ik uw aandacht voor het volgende.

1. De bankrekeningen zijn gesaneerd en we werken nu alleen nog met rekening 1361.11.203 t.n.v. Vrienden HOVO Utrecht. Alle andere nummers zijn vervallen.

2. Voor betalingen van donaties en activiteiten werken we graag met machtigingen voor éénmalige incasso, o.a. om- dat daarbij altijd zowel het doel van de betaling als de actuele adresinformatie vermeld wordt. Betaling kan via www.vriendenhovoutrecht.nl U kunt desgewenst echter ook betalingen doen met een bankoverschrijving naar bovengenoemde rekening.

Vermeld daarbij dan wel doel en naam!

3. Als u geen post of e-mail van ons wilt ontvangen kunt u dat melden op valeton@planet.nl of 030-6912944.

Mathee Valeton, penningmeester

6

ACTIVITEITEN

HOVO Utrecht Magazine voorjaar 2010

Vroeg en nog vroeger op pad, want juist op deze zondag 28 maart trad de zomertijd in. Alle deelnemers waren hiervoor gewaarschuwd, iedereen was ruim op tijd. De zon scheen volop en de reis met twee bussen, keurig in konvooi, verliep perfect, zodat we ruim op tijd in Bonn aankwamen. In het grote complex van de Kunsthalle kon iedereen rustig iets drinken of eten, om vervolgens zelf alvast wat van de tentoonstelling te gaan zien voordat de officiële rondleiding zou beginnen.

De tentoonstelling bood een overzicht van het Byzantijnse millennium vanaf 324 (de stichting van Constantinoin afwachting van de rondleiding pel) tot 1453 als het rijk in handen valt van de Turken, maar het zwaartepunt lag bij de bloei van het rijk onder Justinianus I, die van 527-565 regeerde, tot aan de plundering van Constantinopel door de kruisvaarders in 1204.

De meer dan 600 artefacten die de tentoonstelling omvatte kwamen uit diverse musea uit onder meer Londen, Berlijn, Venetië, Wenen, Kiev en Moskou. De expositie was thematisch ingedeeld: de Byzantijnse staatkunde, kunst en cultuur, krijgskunde, het alledaagse leven, economie en handel en architectuur. Daarbij werden ook de belangrijkste steden in het toenmalige Byzantijnse rijk afzonderlijk neergezet, waaronder Constantinopel, Efese, Thessaloniki, Ravenna en Pergamon. Door de grote ruimte die dit museum biedt, kan het merendeel in grote vitrines worden opgesteld zonder dat het een benauwend effect teweeg brengt.

De Vrienden van HOVO Utrecht organiseerden een excursie naar de prachtige tentoonstelling ‘Byzanz, Pracht und Alltag’ in de Kunsthalle in Bonn. Een kleine honderd deelnemers stapten op zondagochtend 29 maart j.l. in de bus. Het werd een schitterende dag!

Door Astrid Kuiper

‘Byzanz, Pracht und Alltag’

de catedra van Maximianus

Het valt niet binnen het korte bestek van dit artikel uitgebreid in te gaan op kunstvoorwerpen, daarom heb ik een aantal mensen gevraagd wat zij bijzonder mooi of treffend hadden gevonden.

De koploper bleek niet eens een tastbaar object te zijn, maar een schitterend lichtbeeld van het interieur van de Hagia Sofia.

Mogelijkerwijs is die uitgekozen omdat de Hagia Sofia al bij veel mensen bekend was door hun bezoek aan Istanbul waar ze dit architectonisch juweel hebben kunnen bewonderen. Over juwelen gesproken, ook de sieraden die geëxposeerd lagen

getuigden behalve van rijkdom, ook van smaak en vakkundigheid op het gebied van de edelsmeedkunst. Niet alleen in sieraden toont de Byzantijnse kunstenaar zijn gevoel voor verfijning en precisie, dit is ook het geval bij de prachtige ivoren reliëfs. Deze reliëfs maken vaak deel uit van allerhande doosjes, reliekschrijnen of boekdeksels en soms zijn ze zelfs in meubels verwerkt, zoals bij de zesde-eeuwse troon van Maximianus. Mijn hart sloeg ook een slag over toen ik in de Ravenna zaal kwam, want daar stond die catedra van Maximianus te pronken! Toen ik mij verbaasde over het ongelooflijke feit dat deze zou worden uitgeleend, kwam ik weer op aarde terug toen ik las dat het hier om een kopie ging! Maar wel een zeer geslaagde kopie!

Monumentaal beeldhouwwerk kent de vroegchristelijke kunst nauwelijks (men is nog bang voor een opleving van afgoderij) dus het houwen in steen blijft voornamelijk beperkt tot de architectuur. Het prachtig geciseleerde kapiteel met de pauwen werd ook door vele mensen als een bijzonder werk ervaren.

De maquette van het hippodroom uit Constantinopel (zie foto) werd alom zeer gewaardeerd; het bood dan ook een aanschouwelijk beeld van het grote circuit waar de vierspannen ooit ronddraafden, maar wat eveneens het schouwtoneel is geweest van grote feesten, slemppartijen en circusoptredens. Uit Berlijn kwam een fascinerend ‘Kugelspiel’ een groot stuk steen waar een aantal gaten in was aangebracht met glijbanen voorlangs en binnendoor. In die gaten kon je kogeltjes doen en de kogel die er het eerst beneden uitrolde, maakte de eigenaar tot de winnaar. Wij zouden dat de voorloper van de knikkerbaan noemen. Een ander voorbeeld van het alledaagse leven was het reliquarium waar olie in werd gegoten, dat vervolgens over het heilige reliek weer naar buiten droop, daar werd opgevangen en als ‘heilig aftreksel’ in een flesje mee naar huis kon worden genomen.

Kortom, genoeg gezien om nog dagen over te denken. Rond 17.30 uur vertrokken we weer naar huis en al met al was de dag die zo vroeg begon, zo razend snel voorbij.

De dag was begonnen met een ingekort etmaal, de rest van de dag verliep exact volgens het door ons aangebrachte schema, maar binnen dat schema doorliepen we eeuwen, om vervolgens weer ‘op tijd’ thuis aan te komen waar het eeuwige nu onze tijd weer bepaalt. Wel een nu met een vleugje Byzantijnse cultuurpracht. Deze zondag was een welbestede dag!<

ACTIVITEITEN

HOVO Utrecht Magazine voorjaar 2010

7

Op donderdag 9 september vindt weer de opening plaats van het cursusjaar 2010 - 2011 van HOVO Utrecht. Aanvang: 15.00 uur (inloop en koffie 14.30 uur.)

Locatie: Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht

Opening van het cursusjaar 2010-2011

Programma: 1. Verwelkoming van de aanwezigen door drs. Gerard W. van Dorp, Algemeen Coördinator HOVO Utrecht 2. Opening van het cursusjaar door de rector van de Universiteit voor Humanistiek, mevr. prof. dr. Hans Alma (zie haar bijdrage hieronder).

3. Lezing van prof. Anne van der Meiden met als titel:

‘Heiligt het doel de middelen?’ prof. dr. Hans Alma

4. Voorstellen van het HOVO team door de algemeen coördinator 5. Napraten onder het genot van een hapje en een drankje prof. Anne van der Meiden Vooraf aanmelden is noodzakelijk, gezien de beschikbare plaatsruimte.

U kunt dat doen door (bij voorkeur) een mailtje te sturen naar hovo@uu.nl. Maar u kunt ook bellen naar 030-253 3197 ma t/m do tot 12.30 uur of het antwoordapparaat inspreken.

Lezing van professor Anne van der Meiden: ‘Heiligt het doel de middelen?’

Een heel oud ‘dilemma’ uit de trukendoos van de moraal. Een hoofdpijndossier. Een wielklem voor gewetensvolle mensen. Je wilt of moet een doel bereiken dat ‘op zichzelf ’ goed is. Goed voor je geweten, goed voor de mensen. Het ligt geïsoleerd, de toegangswegen zijn geblokkeerd door strenge wachters, het stikt van de verbodsbordjes langs de weg. Maar je moet het echt bereiken. Wachters verdoven? Bordjes verhangen? Helemaal omlopen, door het struikgewas? Mag je alles doen om dat mooie doel te bereiken? Ook als dat in wezen niet mag? En wie verbiedt dat dan? Welk gezag heeft het op dat moment voor het zeggen? En wie is die doelheilige eigenlijk? En wie ben jij, dat je die problemen maakt?

Anne van der Meiden (04-06-1929) promoveerde in 1972 in de wijsgerige ethiek op een proefschrift over de Ethiek van de Propaganda (Mensen Winnen, 1972).

Hij was als bijzonder hoogleraar aan de RU te Utrecht (UU) verbonden vanaf 1978 tot 1994.

Er zijn van zijn hand een dertigtal boeken verschenen over theologische onderwerpen, reclame, propaganda en public relations.

Daarnaast publiceerde hij enkele streekromans (Twente), korte verhalen en preken in de Twentse streektaal.

Onlangs verscheen zijn Bijbelvertaling in het Twents in een nieuwe versie in één band. Regelmatig houdt hij lezingen over uiteenlopende onderwerpen en vrijwel elke zondag gaat hij voor in kerkdiensten.<

De Universiteit voor Humanistiek: de vragen van deze tijd

Een bijdrage van Hans Alma, rector Universiteit voor Humanistiek Gaan sociale netwerken op internet ten koste van authentiek menselijk contact? Wat heb je aan een ideaal van autonomie, als je afhankelijk bent van zorg? Hoe geef je invulling aan modern burgerschap? De Universiteit voor Humanistiek verdiept zich in mensen en de vragen van deze tijd. Het is een kleine, levensbeschouwelijke universiteit in het hart van Utrecht, die zich laat inspireren door het humanistisch gedachtegoed.

Onderzoek en onderwijs richten zich op eigentijdse vragen rondom zingeving, levensbeschouwing en de inrichting van een menswaardige samenleving.

De Universiteit voor Humanistiek is onafhankelijk en wordt net als de andere grote universiteiten voor een belangrijk deel gefinancierd door de overheid. Zo’n 380 reguliere studenten volgen er een officieel erkende bachelor, master en minor humanistiek, een studie die inzichten uit verschillende wetenschapsgebieden benut en met elkaar in verband brengt. Humanistiek is een multidisciplinaire wetenschap, die put uit filosofie, psychologie, geschiedenis en allerlei andere disciplines uit de maatschappij-, cultuur- en gedragswetenschappen. Telkens staan menselijke vragen naar zingeving en een rechtvaardige inrichting van de samenleving centraal. In de opleidingen is er veel aandacht voor persoonlijke ontwikkeling en praktische vaardigheden.

Afgestudeerden in de humanistiek komen op uiteenlopende plekken terecht in de samenleving. Ze werken als coach of geestelijk begeleider in zorginstellingen, binnen het leger of het gevangeniswezen, of hebben zich gespecialiseerd in levensbeschouwelijk onderwijs. Ook werken veel humanistici als adviseur, beleidsmedewerker of onderzoeker in maatschappelijke en commerciële organisaties of bij beleidsinstanties. Naast het reguliere onderwijs biedt de Universiteit voor Humanistiek een promotieopleiding en een aantal postacademische opleidingen aan. Het Praktijkcentrum Zingeving & Professie verzorgt gespecialiseerde trainingen en opdrachtonderzoek. In het kennisinstituut Kosmopolis werkt de universiteit samen met de organisatie voor ontwikkelingssamenwerking Hivos.

8

CURSUSINFORMATIE

HOVO Utrecht Magazine voorjaar 2010

‘Je mag best lachen om het verleden’

prof. dr. Frits van Oostrom

Weinigen zullen zijn naam niet kennen. Een aantal van 30.900 hits bij Google bewijst dat hij kennelijk nieuwsgierig maakt.

In zijn overvolle agenda was gelukkig nog tijd om een cursus te verzorgen met de titel Stemmen op Schrift, naar zijn gelijknamige boek. De eerste letters daarvan (SOS) weerspiegelen zijn beweegreden voor dit boek. ‘Af en toe moet er iemand opstaan die voorkomt dat oude teksten in de vergetelheid raken. Geen vlucht uit het heden, maar een waken tegen overschatting daarvan.’

Een gesprek met Professor dr. Frits van Oostrom.

Door Ineke Oomen

Reeks Nederlandse Taalunie

Het boek Stemmen op Schrift van Van Oostrom bestond al in zijn hoofd en deels op schrift toen het bleek te passen in een project van de Nederlandse Taalunie. Dit is een alomvattende geschiedschrijving van de Vlaamse en Nederlandse literatuur vanaf het begin tot 2005, door uiterst deskundige auteurs.

De reeks bestaat uit de volgende delen: • deel 1 (I): Frits van Oostrom – Stemmen op schrift (Middeleeuwen I tot 1300).

Verschenen: voorjaar 2006 • deel 1 (II): Frits van Oostrom – Een eeuw van expansie (voorlopige titel, 14de eeuw).

Verwacht: 2012 • deel 2: Herman Pleij – Het gevleugelde woord (Middeleeuwen II, 15de en 16de eeuw).

Verschenen: najaar 2007 • deel 3: Karel Porteman en Mieke Smits-Veldt – Een nieuw vaderland voor de muzen (1570-1700). Verschenen: voorjaar 2008 • deel 4: Joost Kloek – (Een) Ritselende revolutie (voorlopige titel, 18de eeuw).

Verwacht: 2010 • deel 5: Wim van den Berg en Piet Couttenier – Alles is taal geworden (19de eeuw).

Verschenen: 19 juni 2009 • deel 6: Jacqueline Bel – Literatuur in tijden van onschuld en oorlog (1900-1945).

Verwacht: 2011 • deel 7: Hugo Brems – Altijd weer vogels die nesten beginnen (1945-2005).

Verschenen: voorjaar 2006 • eel 8: Anne Marie Musschoot en Arie Jan Gelderblom – afsluitend deel met een verantwoor ding bij de reeks. Verwacht: 2012 samenhang) en die – in zijn woorden – een cruciale bijdrage Tot 1970 voorzag de geschiedschrijving van Knuvelder in leverden. deze leemte, maar toen al was de behoefte aan een nieuwe beschrijving voelbaar. Zo miste het boek van Knuvelder een Hij beschouwt zijn positie bij de universiteit als zeer geprivilegieerd, en ‘noblesse oblige’ zoals hij zegt. Zo trad hij in visie en een verhalend karakter. Ook kwam na 1970 veel 1994 toe tot de Koninklijke Nederlandse Akademie van nieuwe informatie beschikbaar die gespecialiseerde kennis Wetenschappen, waarvan hij een aantal jaren president was. vraagt. Die krijgt in de HOVO cursus veel aandacht.

In 2005 aanvaardde hij het voorzitterschap van de commissie Van Oostroms boek werd dus het startpunt van de reeks; hij die de ‘Canon van Nederland’ ontwikkelde.

(En voor de overige gegevens van zijn indrukwekkende staat beschrijft de periode vanaf de allereerste geschriften tot aan van dienst hebt u 30.900 Googlehits tot uw beschikking!)

1300. Hij werkte er tien jaar aan. Al schrijvend ontstond de behoefte aan een tweede deel (‘of eigenlijk 1b’), over de Om de reeks te stroomlijnen moesten de bijdragen aan een veertiende eeuw, dat hij ook voor zijn rekening zal nemen. paar principes voldoen. Een daarvan was: een verhalend kaDe aanvankelijke acht delen werden er negen. rakter. Een speciaal ‘tekstformat’ bleek echter niet haalbaar.

Als zgn. universiteitshoogleraar (‘... een beetje malle titel, Ook Van Oostrom zelf wilde geen keurslijf. maar zich wel vertalend in iets moois: absolute vrijheid’) is Hij wilde absoluut zijn eigen boek schrijven. hij in staat zich grootscheeps aan dit project te wijden.

Hij benadrukt de hulp die hij bij het schrijven van zijn boek Het tijdperk dat zijn boek bestrijkt is een Vlaamse historie; pas in latere tijden ontstaat een verschil tussen Vlaams en kreeg van Ingrid Biesheuvel (voor onderzoeksassistentie) Nederlands. Ook dat weerspiegelt zich in de reeks en in de en Aggie Langedijk (die zich bezighield met taal, stijl en

CURSUSINFORMATIE

HOVO Utrecht Magazine voorjaar 2010

9

samenstelling van het auteurscollectief en draagt bij aan de veelvormigheid.

Aanvankelijk wordt alle overgeleverde tekst onder de loep genomen. Er is geen onderscheid tussen literatuur en andersoortige lectuur. Maar ambtelijke geschriften bijvoorbeeld worden buiten beschouwing gelaten. In latere delen beperkt men zich tot literatuur en poëzie.

De Canon

Zijn betrokkenheid bij de canon begon toen zijn boek bijna af was. Dat voorzitterschap sloot naadloos aan bij zijn eigen beweegreden om dit boek te schrijven.

Het onderwijs kent een slingerbeweging: van competenties naar kennis (en vice versa). Die kennis moet soms opnieuw worden verankerd. De commissie zelf koos er expliciet voor om te focussen op het basisonderwijs. Dit is de achterliggende gedachte bij de canon, geenszins het benadrukken van eigen nationale identiteit, al wordt dat wel eens gedacht.

Keuze en benadering zijn natuurlijk tijdgebonden (en dus betrekkelijk).

Maar te veel relativering leent zich niet voor kinderen in de basisschoolleeftijd.

En het blijft de canon van 2000.

Latere generaties zullen andere keuzes maken en feiten in een ander licht gaan zien.

Ineke Oomen in gesprek met...

In 2003 sprak Van Oostrom voor HOVO over de hedendaagse leescultuur. Niemand kan om de verschuiving van woord naar beeld heen, vooral bij de jongere generaties. Maar we moeten lezen ook niet overschatten, zo stelt hij. En spelling is niet heilig. Al dat gesleutel eraan hoeft niet op zijn sympathie te rekenen. ‘Hun hebben’ gaat hem echter een stap te ver.

Zo’n jaar geleden becommentarieerde hij voor HOVO de film La nuit de Varennes van Ettore Scola, over de Franse Revolutie. De ironische benadering van het verleden sprak hem aan want: ‘Je mag best lachen om het verleden, zolang je het ook maar om jezelf doet’. <

Steeds meer vervult het Academiegebouw aan het Domplein een centrale rol bij de HOVO Utrecht activiteiten. Dit jaar vinden de Nieuwjaarsbijeenkomst, de Zomeracademie, de Seizoensopening en nu ook de Vriendenmiddag, daar plaats.

In 1894 werd het Academiegebouw op het Domplein geopend. Het is ontworpen door de architecten E. Gugel - destijds hoogleraar in de schone bouwkunde aan de polytechnische school te Delft - en N. Nieuwenhuis, directeur der gemeentewerken. Het gebouw is in neorenaissancestijl opgetrokken. De rijk versierde gevel is in kleurige bak- en natuurstenen uitgevoerd en de ramen zijn op de begane grond bekroond door een korfboog en op de eerste verdieping door driehoekige frontons. Bijzonder zijn de portretmedaillons van beroemde hoogleraren, tussen de ramen op de eerste verdieping. De toegang is bekroond met beeldhouwwerk, waarin de landelijke, provinciale en stedelijke wapens verwerkt zijn. Daarachter is een speels torentje, een zogenaamde dakruiter, zichtbaar. <

10

HOVO ACTUEEL

HOVO Utrecht Magazine voorjaar 2010

Kennismaken met drs. H.J. van Hout, HOVO coördinator Faculteit Katholieke Theologie Utrecht Door dr. Marijke Peyser

PROFIEL Wie: Henk van Hout.

Woont: Leiderdorp.

Werkt: bij de faculteit Katholieke Theologie van de Universiteit van Tilburg, locatie Utrecht, als directeur van Luce/Centrum voor Religieuze Communicatie, instituut voor postacademisch onderwijs en theologische vorming.

Kranten: Thuis lees ik dagblad Trouw.

Must read: Vooral tijdens de vakanties lees ik graag literaire romans met een filosofische inslag.

Nachttrein naar Lissabon, bijvoorbeeld, van Pascal Mercier, over de zoektocht naar het wel of niet bestaan van de vrije wil. Of Over de liefde, een mooi, verwarrend boek over verdriet en schaamte bij een verloren liefde, van Doeschka Meijsing.

Film: Liefst Engelse thrillers op de tv, die ik gerust meerdere keren in herhaling kan bekijken.

Hobby’s: Heerlijk wandelen of fietsen in de natuur om uit te waaien. Recent nog geskied in Oostenrijk. Twee keer per week naar de sportschool om het werk even te vergeten. Verder bezoeken aan dansvoorstellingen en (moderne) kunsttentoonstellingen.

Lijfspreuk: ‘Omdat we naar ons wezen niet anders kunnen’: een variatie op een bespiegeling van Abel Herzbergh over mensen die geloven, niet uit angst en niet uit hoop op beloning maar omdat zij niet anders kunnen, zoals er ook mensen zijn die zingen omdat er een stem in hen oprijst.

Studie: Ik heb theologie gestudeerd en kerkelijk opbouwwerk in Amsterdam en Utrecht.

D

e Faculteit Katholieke Theologie De HOVO cursussen sluiten daar van de Universiteit van Tilburg mooi op aan.

(FKT) verzorgt enerzijds een brede, theologische opleiding die afgesloten e plannen voor HOVO wordt met een Bachelor/Master. De cursussen voor het komende afgestudeerden vinden werkgelegenheid academische jaar zijn al in een verin de media, het onderwijs of op begevorderd stadium. In Hemel en hel, leidsafdelingen van ministeries. Anderverbeelding in theologie en kunst, een zijds is de faculteit kerkelijk erkend als thema dat tot op de dag van vandrs. H.J. van Hout ambtsopleiding die leidt tot de functie daag zeer tot de verbeelding spreekt, van pastor of geestelijk verzorger in bijvoorbeeld parochies, worden uiteenlopende cultuuruitingen nader bekeken: ziekenhuizen en gevangenissen. De aanwezigheid van deze in een reeks van acht lezingen worden de verschillende Faculteit op de campus van de Universiteit Utrecht is bijzon- aspecten van dit gegeven nader bestudeerd aan de hand van der: een voorname reden heeft te maken met de presentie de literatuur, beeldende kunst en film. Een tweede cursus van een grote katholieke theologische bibliotheek die onheeft als titel Bijbel en Koran II. Een vergelijking tussen twee dergebracht is in de bibliotheek van de Universiteit Utrecht. religieuze tradities. In deze serie worden ook de na-bijbelse Dit is weer een uitvloeisel van de vroeger zeer intensieve joodse en christelijke tradities bestudeerd. Beide cursussen samenwerking tussen de FKT en de Theologische Faculteit staan ook open voor studenten van de FKT. Ook tijdens de van de UU (voor de huidige aansluiting bij de Tilburgse zomeracademie geeft de FKT acte de présence.

Universiteit) en het feit dat Utrecht een zeer belangrijke zetel is van de katholieke kerk in ons land. ijdens dit gesprek kwam de actualiteit ook op tafel. Mijn UCE, onderdeel van de FKT van gesprekspartner gaf aan dat het item de Universiteit van Tilburg, heeft van seksueel misbruik van kinderen tot taak het verzorgen van postinitieel en volwassenen wel degelijk ter sprake onderwijs en theologische vorming ten komt in de opleiding maar dat de Fadienste van pastores en andere beroepsculteit niet rechtstreeks betrokken is bij krachten die in hun werk in aanraking dit probleem. Wel kan zij onderzoeken komen met vragen over geloof, zininstellen en advies geven. Een hulporgeving en ethiek. Ook ontwikkelt het gaan, de stichting Hulp en Recht, uitzicht... centrum lezingen, studiedagen, congressen en cursusen voor waarin o.a. een pastoraal psycholoog van de FKT zitting andere geïnteresseerden in theologie, kerk en samenleving. heeft, is te allen tijde bereikbaar. <

D

L

T

ACTIVITEITEN

11 Nieuwjaarslezing prof. dr. Paul Schnabel: HOVO Utrecht Magazine voorjaar 2010

‘Tussen levensloop en levenstrap’ Door dr. Marijke Peyser

prof. dr. Paul Schnabel

O

ok dit jaar werd de traditionele Nieuwjaarslezing van HOVO Utrecht goed bezocht. In de Aula van het Academiegebouw was het op 7 januari j.l een drukte van jewelste: oud-cursisten begroetten elkaar hartelijk, er werden nieuwtjes uitgewisseld en bekenden schoven naast elkaar aan. Dit alles in afwachting van de spreker, prof. dr.

Paul Schnabel, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau en Universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht en zijn te houden lezing Tussen levensloop en levenstrap.

wordt als ideaal beschouwd: men maakt deze keuze doelbewust. Huwelijk en kinderen zijn van latere zorg. Het begrip ‘jeugd moratorium’ − het uitstellen van volwassenheid − is van toepassing op het huwelijk, het gezin en de ‘vaste baan’.

Wat betreft seksueel gedrag, arbeid en burgerschap geldt dit niet. De jeugd is zeer positief over hun ouders: maar liefst 85 procent is tevreden met de genoten opvoeding. Toch zijn er zaken die niet zo goed zijn gelopen in de opvoeding: hoe komt het dat scholieren/jongeren te veel roken en te veel drinken? Van de jongeren tussen 18 en 24 jaar rookt 42 procent; in dezelfde leeftijdsgroep zijn er veel te veel zware drinkers: 30 procent.

W

at zijn de relatiepatronen?

Jonge mensen waarderen en streven naar vaste vriendschappen, vaste relaties en wonen samen; seksuele contacten beginnen zo rond het 17e at er zich zoal afgespeeld jaar. Het aantal huwelijken dat gesloten heeft in de laatste 150 jaar wordt neemt nog steeds af. tussen levensloop en levenstrap een klassieke levenstrap Het gevolg hiervan is dat 40 procent werd in een briljant betoog, ondersteund door een Powervan de geboortes buitenechtelijk zijn. Homohuwelijken staan Point presentatie met een dertigtal statistieken en statistiin de belangstelling: er wordt veel over gepraat en geschreven. sche gegevens, gepresenteerd. In een tijdsbestek van een uur Desondanks gaat het maar om een zeer klein aantal per jaar: kwamen levenskansen, levensverwachting en relatiepatronen 1700 paren beloven elkaar eeuwige trouw. Gezinnen met één aan de orde die gerelateerd werden aan drie grote groepen: à twee kinderen zijn de norm. Echtscheidingen zijn zeker de jeugd, deelnemers aan het arbeidsproces, de ouderen. Een geen uitzondering: één op de drie huwelijken loopt spaak. uitputtend onderzoek met constateringen waarvan vooral Opmerkelijk is dat er zo goed als geen drie-generatiehuishoude HOVO toehoorder een warm gevoel zal krijgen en kan dens zijn. Dit is niet iets van de laatste tijd. In de zeventiende zeggen: ‘Wat ziet het er toch allemaal best uit voor ons: we zijn eeuw leefden financieel secuur, we leven langer, we zijn gezond en actief en de verschillende met onze kinderen hebben we een goede band. Lang leve de oude leeftijdsgroepen dag!’ al gescheiden.

Ondanks het feit et is jammer genoeg onmogelijk om in een kort verslag dat deze individuarecht te doen aan alle interessante bevindingen die de lisering nog steeds spreker zo eloquent presenteerde. Ik zal me beperken tot het doorzet, zijn oudehier en nu en de groep die ons, ouderen, zeer na staat: de ren de spil van de jeugd, onze kinderen en hun kinderen. Hoe staan ze ervoor in samenleving. de 21ste eeuw? Er valt heel wat te zeggen over ‘de jeugd van Het vrijwilligerstegenwoordig’. Jongelui lezen minder en zijn niet geïntewerk is van hen afdeel uit de PowerPoint presentatie resseerd in het lidmaatschap van verenigingen. Kleding en hankelijk. Ze zijn muziek zijn echter belangrijk. Er is steeds minder verschil nauw betrokken bij het dagelijkse leven van ‘hun’ jongeren: in de levensstijl tussen jongens en meisjes. In het onderwijs ze verlenen financiële hulp, passen op en klussen. Ook zorgen is het opmerkelijk dat meisjes/vrouwen bezig zijn met een zij voor de hoogbejaarden. inhaalslag: ze werken over het algemeen harder en behalen betere resultaten. Er wordt ook ‘gewerkt met een studie’… et gaat dus goed met ons en met onze (klein)kinderen.

Met werken wordt al jong begonnen. Dit is meestal tijdelijk Het feit dat wij bijdragen aan het welzijn van jongere werk want een vaste baan is moeilijk te vinden. Als onze generaties en hoogbejaarden, geeft ons een gevoel van voldoe(klein)dochters een gezin met kinderen hebben, blijven zij ning en grote tevredenheid. Een tevredenheid die mogelijk buitenshuis werken: hier is, in tegenstelling tot de zestiger nog groter wordt als we de afbeelding van Patricia Paay, een jaren, geen stigma meer aan verbonden. Parttime werken leeftijdsgenoot, voor ogen halen…<

W

H

H

12 HOVO Utrecht Magazine voorjaar 2010

Project Achter

CURSUSINFORMATIE

de Schermen...

Excursie ‘Volgens het Spoorboekje…’

Op 18 januari j.l., in de periode dat het dik winter was in Nederland en de Spoorwegen de grootste moeite hadden het treinverkeer gaande te houden, waren 30 cursisten van HOVO Utrecht juist dáár te gast.

In het kader van het project ‘Achter de Schermen’ vond een excursie plaats naar het NS Trefpunt aan de Laan van Puntenburg te Utrecht.

Innovatie is het trefwoord waar veel bij de Spoorwegen om draait. Verbetering van het comfort op de stations en in de treinen, vergroting van de veiligheid, aandacht voor het deel van de reis tussen huis en station, snellere ritten en betere aansluitingen en niet te vergeten de invoering van de OV-chipkaart: De NS is er dagelijks mee bezig.

Onder de enthousiaste leiding van Fred Versfeld werd een rondgang gemaakt langs alle in het Trefpunt aanwezige innovaties, onder de titel ‘De reis van de klant’.

En dat er ondanks het succes ook wel eens wat fout gaat is begrijpelijk, als je weet hoe ongelooflijk ingewikkeld het Nederlandse spoorstelsel in elkaar zit.

De deelnemers maakten dankbaar gebruik van de mogelijkheid om vragen te stellen over alle nieuwigheden en natuurlijk ook over wat er allemaal fout kan gaan!

Na de koffie hield Alex de Bruin, productmanager van het Spoorboekje, een buitengewoon interessante lezing over de ontwikkeling van het spoorboekje. Vanuit een lijst waarin de verlangens van velen samenkomen, komt er een treindienstregeling tot stand die tot in de puntjes moet kloppen. Voorwaar een ‘huzarenstukje’. En ook nu weer veel vragen...

In ieder geval stapt iedere deelnemer veel bewuster in de trein na de deelname aan deze excursie. En de mannen van het NS Trefpunt: bedankt!

Let op: deze excursie wordt in het najaar nog een keer herhaald. Aanmelding uitsluitend via www.hovoutrecht.nl

Oòk Achter de Schermen: beelden van de schitterende excursie die 80 cursisten maakten op 22 en 27 april j.l. naar de Koninklijke Serres te Laken (Brussel). De architectuur van de Serres en de prachtig gearrangeerde planten, vormen een boeiend geheel.

HOVO Utrecht Magazine voorjaar 2010

ZuidamUithof Meer dan Ăşw partner in drukwerk Voor veel organisaties is grafisch drukwerk een essentieel

www.zuidamuithof.nl

onderdeel van hun communicatie. Het inkopen, produceren ruimte voor advertentie Zuidam en afleveren van grafische

producten en diensten

is echter vaak een tijdrovende en complexe aangelegenheid.

Voor deze activiteiten is ZuidamUithof Drukkerijen uw

partner.

ZuidamUithof Drukkerijen staat voor echte oplossingen die werken in de dagelijkse praktijk. Wij voldoen aan specifieke

grafische wensen. Onze klanten waarderen dat.

Onze grote en groeiende klantenkring is daarvan het bewijs.

ZuidamUithof Drukkerijen

13

Belangrijke adressen HOVO Utrecht Bureau HOVO Mw C.L. Derks Mw. Y.C.M. van der Valk e-mail: y.c.m.vandervalk@uu.nl Bezoekadres: Bestuursgebouw Universiteit Utrecht Heidelberglaan 8 kamer 260,Utrecht-De Uithof e-mail: hovo@uu.nl Postadres: Postbus 80125, 3508 TC Utrecht; tel. 030-2533197 (ma.- di.- wo.- do.- van 9.00 tot 12.30 uur)

Coördinatoren Algemeen coördinator Dhr. drs. G.W. van Dorp Postbus 80125, 3508 TC Utrecht tel. 030-2533197, mobiel 06-53163874 (maandag en donderdag) e-mail: g.w.vandorp@uu.nl Voor informatie over de inhoud en het niveau van een cursus kunt u terecht bij de coördinator van de instelling die de cursus verzorgt.

Hogeschool Utrecht en Hogeschool Utrecht-Amersfoort Mw. B. Pols Hogeschool Utrecht, Faculteit Maatschappij en Recht Heidelberglaan 7, 3584 CS Utrecht tel. 06 2163 6774 e-mail: bea.pols@hu.nl De Hogeschool Utrecht-Amersfoort verhuist per 1 september 2010 van Berkenweg 11 naar De Nieuwe Poort 21, 3812 PA Amersfoort (op 5 minuten loopafstand van station Amersfoort) Universiteit Utrecht Mw. dr. H.W.G. Leenders Postbus 80125, 3508 TC Utrecht tel. 030-2532975 (maandag en donderdag) e-mail: h.w.g.leenders@uu.nl Universiteit van Tilburg/Faculteit Katholieke Theologie Dhr. drs. H.J. van Hout, directeur Luce Instituut Postbus 80101, 3508 TC Utrecht tel. 030-2531882 e-mail: h.j.vanhout@uvt.nl Universiteit voor Humanistiek Mw. drs. M. Braakman Postbus 797, 3500 AT Utrecht tel.030-2390177 e-mail: mb@uvh.nl

De Stichting Vrienden van HOVO Utrecht ondersteunt het werk van HOVO Utrecht en behartigt de belangen van de cursisten door o.a.: • Vertegenwoordiging in het bestuur van HOVO Utrecht; • Deelname aan programmacommissies; • Eindredactie en vormgeving van het bulletin van HOVO Utrecht; • Assistentie bij de organisatie van bijeenkomsten zoals de Openingsbijeenkomst van het seizoen e.d.

Activiteiten: • In het voorjaar een (dag)excursie voor Vrienden en introducés: per touringcar naar een belangwekkende tentoonstelling of activiteit in Duitsland of België; • In het najaar de Vriendenmiddag voor donateurs en vrijwilligers: een lezing over een cultureel – historisch onderwerp gevolgd door een hapje en een drankje.

Als Vriend van HOVO Utrecht kunt u deelnemen aan de activiteiten die de Stichting organiseert.

U kunt donateur worden voor € 10,00 (of meer) per kalenderjaar.

Aanmelden kan via de website: www.vriendenhovoutrecht.nl De website geeft ook alle actuele en uitgebreide informatie over de Stichting en de komende activiteiten.

U kunt desgewenst echter ook uw betaling doen met een bankoverschrijving, naar rekening 1361.11.203 t.n.v. Vrienden HOVO Utrecht.

Vermeld daarbij dan wel doel en naam!