Sjiek dutten 2016

SJIEKgezondheid

SKIP DE MIDDAGDIP Een duf gevoel overvalt je even na de lunch: je werk vordert voor geen meter en je snakt naar een hap frisse lucht, een kop koffie of gewoon een heerlijk dutje. Hallo middagdip! “Een logisch gevolg van onze biologische klok”, zegt de Hasseltse slaapexperte Annelies Smolders. Tik-tok, geen ontkomen aan. Al kan je je met enkele trucjes wel weer frisser voelen.

DOOR AN SMETS “Kan hier een raam open?”, vraagt de collega.

Reken maar dat het ergens tussen 13 en 15 uur is: het gevreesde middagdipmoment. Hebben we écht even nood aan een slaapje, of zit het tussen onze oren? “Een mythe is het zeker niet: de middagdip is reëel, iédereen maakt het door”, zegt slaapexperte Annelies Smolders. “Het is een gevolg van het ritme van onze biologische klok.

Dat is niet aangeboren: het heeft zich ongeveer na de eerste zes maanden van ons leven in ons systeem genesteld.”

Wat is dat dan precies, die middagdip? “Slaap heeft alles met hormonen en temperatuur te maken: die combinatie maakt dat we twee grote pieken van slaperigheid voelen doorheen de dag. Eentje tussen 13 en 15 uur, wanneer onze lichaamstemperatuur is gezakt, en eentje rond 22 à 23 uur, ook bij een wat lagere lichaamstemperatuur. Vandaar dat we het wel eens koud hebben wanneer we moe zijn. Van dat avonddipje maken we gebruik om te gaan slapen, maar de middagdip is moeilijker door te komen.”

’’

EEN ZWARE LUNCH VERSTERKT DAT KLOPJE ALLEEN MAAR. EET LICHT!

Vaak gehoord: het ligt aan die zware lunch.

“Dat is deels waar”, zegt Smolders. “Eten verteren vergt ook energie. Een zware, vooral koolhydraatrijke maaltijd versterkt dat ‘klopje’.

Rond de middag heb je er ook simpelweg al een halve dag op zitten: je hebt al wat slaapschulden opgebouwd die je lichaam graag wilt aflossen. Je biologische klok, je spijsvertering en het tijdstip van de dag maken dat je soms flink last kan hebben van een slaperig gevoel.”

VECHTEN

En of die middagdip vervelend is: soms lijkt het wel of je ter plekke in slaap kan vallen.

“Sommige mensen hebben er meer last van dan anderen”, zegt de slaapexperte. “Dat hangt van een aantal factoren af. Je slaapbehoefte is een optelsom: heb je nood aan acht uur slaap en kon je er daar maar vijf van benutten de nacht voordien, dan zal je die middagdip flink voelen want je lichaam had al drie uur slaapschulden opgebouwd. Het niveau van prikkels waar je jezelf aan blootstelt is ook een factor: ben je

“POWERNAP VAN 10 MINUTEN WERKT HET BEST” Dutjes doen: zalig. Al voelen we ons nadien soms behoorlijk geradbraakt. De formule voor het heerlijkste dutje? Volgens onderzoeken gaat het om timing: zet je wekker maar!

Dutten doe je best tussen 13 en 15 uur: op dat moment voelt je lichaam de grootste slaapdruk en ga je mee in je natuurlijke ritme.

Wil je een kort slaapje doen, dan is een rasechte powernap van amper 10 minuten het meest effectief, zo blijkt onder meer uit Australisch onderzoek. De deugddoende voordelen, zoals

16

een minder vermoeid gevoel en beter concentratievermogen, zijn meteen na het ontwaken voelbaar en houden tot anderhalf uur lang aan.

Een dutje van 20 minuten blijkt ook prima, maar de voordelen dienen zich pas een half uur na het ontwaken aan en duren minder lang.

Een half uur slapen blijkt minder doeltreffend.

Geen fan van de powernap? Prima: volgens slaapexperte Annelies Smolders slaap je dan best anderhalf uur. Zo heb je een hele slaapcyclus achter de rug, de beste recuperatie voor je lichaam en geest.

aan het sporten tussen 13 en 15 uur, dan ervaar je amper een dip. Heb je een lange, monotone autorit voor de boeg of zit je in de zetel voor je tv, dan wordt het vechten tegen de slaap.”

Doe je er goed aan om toe te geven aan je drang om een uiltje te knappen na de lunch? “Ja, tenzij je ’s nachts een slechte slaper bent”, zegt Annelies Smolders. “Is je nachtrust niet wat het moet zijn of geraak je moeilijk in slaap, dan is dat dutje het eerste dat je moet laten vallen.

Slapen doen je dan best waar je slaap eigenlijk thuishoort: ‘s nachts.”

Heb je weinig problemen om in te slapen, dan kan een dutje perfect en heeft het heel wat voordelen: onderzoek wees uit dat je na een korte dut meer gefocust te werk kan gaan, alerter bent en beter logisch kunt redeneren. “Slapen geeft meer voordelen dan eventjes rusten: onder meer

’’

DOE DUTJES VAN MINDER DAN 20 MINUTEN ÓF EEN SLAAPJE VAN ANDERHALF UUR

omdat je dagspanning even helemaal onderbroken werd. Je probleemoplossend vermogen werkt na een dutje beter en je maakt minder fouten”, vult Annelies Smolders aan. Wie weinig tijd heeft, houdt het best bij een powernap van maximaal 20 minuten. “Zeker niet langer, want dan glijd weg je in een diepe slaap. Als je daaruit moet ontwaken, voel je je rotslecht. Dat heeft zelfs een naam: slaapinertie. Je lichaam moet van héél erg ver komen om weer op gang te geraken. Geen goed idee.”

Heb je meer tijd, dan is je lichaam nog het meest gebaat bij een dutje van anderhalf uur. “Dat is eigenlijk het beste: je hebt je diepe slaap, die zo belangrijk is voor onze recuperatie, achter de rug en kan uit een lichte slaap ontwaken.”

Met dank aan psychologe Annelies Smolders: huismidori.be

SKIP DE DIP Last van een klopje? Slaapexperte Annelies Smolders vertelt hoe je je middagdip tegengaat.

Lunch licht: overdrijf niet met koolhydraten, ga liever voor eiwitten. Koolhydraten vergen meer energie om te verteren, waardoor het je middagdip versterkt. Bewaar dat glas wijn ook best voor ’s avonds: de spanning die je kan opbouwen om klopjes tegen te houden, valt weg door alcohol, wat de strijd tegen die middagdip helemaal hopeloos maakt.

Zorg voor voldoende prikkels zodra je last

krijgt van dat dipje: zet de radio aan, stop een kauwgom in je mond, praat met collega’s, doe een telefoontje, beweeg. Blijf je zitten in je luie zetel, dan wordt het wel héél moeilijk om je ogen open te houden.

Tijd voor een kort dutje? Drink dan een tas koffie net voor je gaat slapen en laat je wekker na maximum 20 minuten afgaan. De cafeïne heeft pas nadat je ontwaakt invloed op je lichaam: zo ben je nog alerter na je rustmoment.

SJIEKgezondheid/// 17