TINO TRAJECT GREPEN VOOR JE TOEKOMST
04 Introductie 06 Uitleg TINO elementen 08 Deelnemer Sylvana 10 Uitleg TINO Traject 16 Traject opbouw
INHOUDSOPGAVE
17 Het traject in cijfers 18 Deelnemer Fem 20 Trainee Siham 22 Stichting Leergeld 26 Animatie 28 Terug en vooruit kijken
GREPEN VOOR JE TOEKOMST MET HET TINO TRAJECT "Welkom in deze eindpublicatie van het TINO Traject! Dit programma, dat wij in de afgelopen 2,5 jaar organiseerden, vond plaats in het kader van het landelijk Actieprogramma Daken Thuisloze jongeren. Wij nemen je in dit magazine mee met de activiteiten waaruit het programma bestond, ervaringen van deelnemers en wat het traject ze gebracht heeft. Bij deze introductie past het om te noemen dat wij wellicht een vreemde eend in de bijt zijn (geweest). We bieden namelijk geen huisvesting, geen hulpverlening en geen ondersteuning. Zaken die jongeren uit de doelgroep vaak wel nodig hebben en waar andere partijen zich gelukkig al op richten.
HAIM DROR
CEO HUMINT SOLUTIONS ONTWIKKELAAR TINO METHODE Wat doen wij dan wel? Wij ontdekken met onze TINO methode kennis waarvan je zelf niet besefte dat je die had. Bij de (voormalig) dak-en thuisloze jongeren focusten we ons op onbewuste compensatievaardigheden waarin je door een lastig verleden, bovengemiddeld goed bent geworden. Vergelijk het met iemand die door een zwak linkerbeen, juist een extra sterk rechterbeen heeft ontwikkeld. Die rechterbenen en hun levensroute (zie ook de volgende pagina) werden in kaart gebracht door 1-op-1 gesprekken met onze trainers, thuisopdrachten en TINO klimsessies. Welke vaardigheden we vonden en hoe de deelnemers deze inzetten voor hun toekomst zal een aantal van hen zelf vertellen in dit magazine. Het doel van dit programma was tweeledig: enerzijds om de deelnemers vollediger inzicht te geven in hun vaardigheden en de mogelijkheden die deze creëren voor hun toekomst. Anderzijds was ons doel om het beeld van dak-en thuislozen te nuanceren. Want ja, geen (t)huis hebben is een probleem dat je niemand toewenst, maar eenieder die deze situatie overwint, bezit unieke skills die op andere gebieden in het leven, inclusief het bedrijfsleven, enorm van waarde kunnen zijn. Binnen ons eigen team hechten we hier al waarde aan en zet iedereen zijn rechterbenen bewust in. We hopen met projecten zoals deze ook andere personen, organisaties en bedrijven te inspireren hetzelfde te doen. Ik ben erg benieuwd naar jouw verbinding met het thema. Wellicht lees je dit magazine als beleidsmaker, hulpverlener, ondernemer of als ervaringsdeskundige. In alle gevallen zie ik uit naar jouw reactie op dit magazine en vooral op deze visie." 5
Linkerbeen-rechterbeen? De TINO methode is gericht op het vinden en benutten van ‘nietherkende kennis’. Onbewust verzamelt iedereen in de loop van hun leven dit type kennis. De meerwaarde ervan wordt echter, zoals de term al zegt, niet herkend. Niet-herkende kennis, inclusief niet-herkende skills, ontstaat ook doordat iemand moet dealen met een buitengewoon lastige situatie. Dit kan bijvoorbeeld een beperking zijn, een crisis op het werk, of zoals in het geval van de deelnemers van het TINO traject, dak- of thuisloosheid. De term linkerbeen-rechterbeen komt uit een korte metafoor die wij gebruiken waarin een jongen met een zeer zwak linkerbeen een bovengemiddeld sterk rechterbeen ontwikkelt. ‘Linkerbeen-rechterbeen’ verwijst hierbij naar het proces waarbij je (veelal onbewust) compensatievaardigheden ontwikkelt. Niet ondanks maar juist dankzij de moeilijke situatie. In dit magazine wordt vaak verwezen naar de term, of naar 'rechterbenen' als iemand de ontwikkelde vaardigheden bedoelt. Meer weten over dit TINO element? De uitgebreide metafoor beschrijven we in het boek ‘De Bende van Super-Anders’ (www.superanders.nl).
Levensroute? Het TINO element van de levensroute is gericht op het systematisch kijken naar de momenten van verandering in je leven. Waardoor ontstond deze verandering? Was dit een bewuste keuze of overkwam het je? Hierover gaan we in gesprek met deelnemers. We leggen uit welke rollen informatie en je eigen netwerk spelen, bij het maken van goede keuzes en hoe deze van invloed zijn op het vormgeven van jouw leven. De klimwand is een ideale en visuele metafoor voor het bespreken van al deze thema’s, omdat je bij het klimmen ook te maken hebt met onder andere keuzemomenten en het bepalen van een route. Daarnaast is het ook leuk én uitdagend! 6
"Ik besefte door het traject dat ik wel degelijk een flinke afstand afgelegd had, alleen in een andere richting dan de norm."
Sylvana
En hoe ging dat?
DEELNEMER TINO TRAJECT
onderschat wat voor intensieve sport
Van te voren had ik enorm klimmen is. Maar het is heel waardevol. Je traint je hele lichaam
Hoe ben je met TINO in aanraking
en je mind. Al na mijn eerste sessie
gekomen en wat waren je
merkte ik
verwachtingen?
gelijk dat ik bewuster ging kijken
Bij mijn vrijwilligerswerk bij het
naar uitdagingen of situaties in mijn
Straatconsulaat in Den Haag kwamen
leven. Zo van ‘Hé, dit lijkt op die ene
Florien en Maya van het TINO traject
klimgreep, wat voor mij een obstakel
langs om hierover te vertellen. Het
was op de muur. Wacht even, als ik
sprak mij meteen aan. Ook de
nu zo doe dan...’. Ik vind het heel
metafoor van de klimwand die
cool om de dingen die ik heb
synoniem staat voor het leven vond ik
geleerd bij de muur toe te passen en
mooi. Na mijn eerste online sessie was
terug te zien in mijn leven. Ik heb uit
ik benieuwd en nieuwsgierig hoe de
iedere sessie heel veel energie
vertaling van mijn leven naar de
gehaald. En daarnaast ook een
klimmuur zou zijn.
beetje spierpijn ;)
“Ik heb er geen nieuwe doelen bijgekregen, maar wel een stappenplan van hoe ik naar mijn doelen toewerk.”
8
Kwam je jezelf ook tegen tijdens
Veel sneller dan verwacht was ik
het klimmen?
boven, een enorme overwinning op
Bij mijn tweede sessie vroeg ik
mezelf. Sommige dingen lijken
teveel van mezelf. Na drie
boven je pet te gaan, maar
verschillende klimroutes dacht ik: ik
misschien is dat wel helemaal niet
doe er nog wel even eentje. Het is
zo!
mij niet gelukt om die klimroute af te maken en een lager niveau lukte
Hoe zou je jouw toekomst
me die dag ook niet meer.
beschrijven als je het vergelijkt
Dat was het moment waarop ik
met een klimroute?
besefte dat ik soms stil moet staan
Voordat ik begon met het TINO
om overzicht te creëren, zodat ik
traject had ik mijn eigen doelen al
vanuit daar weer kan bepalen welke
helder. Door dit traject heb ik een
kant ik op wil gaan.
stappenplan gekregen om hiernaar toe te werken. In mijn leven
Wat vond je het meest
heb ik mentaal best veel
waardevolle aan het traject?
meegemaakt wat zich ook fysiek bij
Dat je meer leert nadenken over
me uit. Maar mijn enthousiasme en
dingen in plaats van het zomaar te
de adrenalinekick
doen. Bij de klimmuur heb je
die ik van uitdagingen krijg, helpen
bijvoorbeeld routes met
mij dit soort dingen aan te gaan.
verschillende niveaus. Een hoger
Daarom zou ik kiezen voor een
niveau betekent niet gelijk ook
greep waar ik mezelf aan kan
moeilijker, maar het vraagt je wel
optrekken, maar waar ik niet
een andere techniek uit te oefenen.
eindeloos blijf hangen, omdat ik wil
Een lager niveau kan een bepaald
blijven groeien.
patroon hebben waar je onverwachts meer moeite mee hebt, en waar je even doorheen moet om het te kunnen. In mijn laatste sessie ben ik uiteindelijk een lange klimroute van 17,5 meter aangegaan en heb ik deze ook helemaal af kunnen maken.
9
HOE WERKT DE TINO METHODE NU PRECIES? "In de afgelopen 2,5 jaar was ik één van de TINO trainers bij het traject. Ik leidde de klimtrainingen en voerde tientallen 1-op-1 gesprekken met de deelnemers. Hieronder vertel ik je meer over de TINO methode en hoe we deze bij het TINO Traject hebben ingezet. Iedereen kan goede keuzes maken
De TINO methode gaat ervan uit dat, zo goed als, iedereen in staat is om zelfstandig goede keuzes te maken, mits zij beschikken over de benodigde informatie voor die keuze. Laten we het treinstation als voorbeeld nemen. Als de informatie voorhanden is zoals perron, vertrektijd en richting, dan lukt het de reizigers om de juiste keuzes te maken om van A naar B te komen. Maar is er een storing waarbij de situatie niet duidelijk is, dan wordt het gelijk een stuk lastiger om goede keuzes te maken. Ga je wachten, rijd je om of pak je de bus? Die twijfel komt niet doordat je niet kán kiezen, maar omdat je simpelweg onvoldoende informatie hebt. Bij TINO ligt de focus op het proces van het bepalen, verzamelen en integreren van de benodigde informatie voor een vraagstuk. Hierbij richten wij ons specifiek op human-based informatie, oftewel, informatie die mensen je kunnen geven voor je vraagstuk.
FLORIEN SJOERDSMA 10
PROGRAMMALEIDER TINO CLIMBING
Dit kan inhoudelijk over vanalles gaan, zoals een bedrijf dat een nieuwe strategie wil bepalen of een individu dat voor een persoonlijke keuze staat zoals een studiekeuze. Rijles voor je leven
De TINO methode is een aaneenschakeling van technieken om de fases (bepalen welke informatie nodig is, deze verzamelen en integreren) effectiever en efficiënter te doorlopen. TINO is dus nog geen antwoord op je vragen en bestaat ook niet uit het stellen van vragen over het vraagstuk om de deelnemer te stimuleren hier over na te denken. TINO helpt je wel om zelf de fases beter te doorlopen waardoor je zelf de vraag kunt beantwoorden. Vergelijk het met rijles waarbij het doel is dat je, nadat je meerdere lessen hebt gehad en de rijinstructeur je de skills heeft geleerd, uiteindelijk zelf kunt rijden. Als je het rijbewijs hebt gehaald kies je zelf waar je heen rijdt. Met dezelfde insteek ontwikkel je met TINO skills om (elementen van) de methode zelfstandig te gebruiken en kies je zelf wanneer en voor welk vraagstuk je deze inzet. Toespitsing TINO elementen bij TINO Traject
Net als bij elk ander TINO programma hebben we voor dit TINO traject gekeken welke TINO elementen relevant zijn voor de deelnemers. Dit hangt namelijk af van het doel van het programma. Sommige TINO elementen zijn bijvoorbeeld relevanter voor teams uit het bedrijfsleven met een specifiek vraagstuk, of voor individuen die de methode willen inzetten in hun dagelijks leven. Het doel van het TINO Traject was ‘Het bereiken van een grotere zelfstandigheid op één of meerdere leefgebieden zoals onderwijs, sociaal netwerk of bestaanszekerheid’*. Tijdens het traject hebben we ons daarom gefocust op twee TINO elementen: 'linkerbeen-rechterbeen' en 'levensroute'.
11
Klaar voor de start
Na het vaststellen van het programma konden we van start met het werven van deelnemers. Hoewel het belangrijk was dat het traject toegankelijk werd voor de jongeren, moesten deelnemers wel voldoen aan de volgende basisvoorwaarden: Tussen de 18 en 27 jaar Gemotiveerd om deel te nemen (voormalig) Dak- of thuisloos Een stabiele leefsituatie (verblijfplaats, geen verslavingsproblematiek) Geen hulpverlening nodig hebben of deze al elders ontvangen De reden voor de laatste twee voorwaarden is dat wij zelf geen hulpverlening bieden. Want net zoals dat rijles geen hulpverlening is, is TINO dat ook niet. Veel jongeren reageerden positief op deze insteek. Zij hebben al met veel hulpverlening te maken (gehad) en stonden er door onze insteek meer voor open. Natuurlijk was het doel van het traject dat het de deelnemers verder brengt (net zoals hulpverlening dit kan doen), maar net als met rijles gaat het uit van de capaciteiten van de persoon om zelf ‘achter het stuur te zitten’. Iedereen een eigen route
Op basis van de ‘groeidoelen’ die de deelnemer bij aanvang aangaf en in combinatie met zijn/haar leefsituatie, interesses en mogelijkheden, stelden we een persoonlijk programma samen bestaande uit een mix van individuele gesprekken over de TINO elementen, (thuis)opdrachten en sessies in de klimhal. De deelnemer werd 1-op-1 begeleid door TINO trainers. Deelnemers konden elkaar op eigen initiatief wel ontmoeten en sommigen van hen hebben ook met elkaar geklommen. Er zijn een aantal deelnemers vroegtijdig gestopt, bijvoorbeeld omdat zij (weer) gingen werken, of eerst meer aan de basisvoorwaarden moesten werken zoals een stabiele woonsituatie. De corona-maatregelen die fysiek afspreken lastig maakten, werden voor enkele jongeren ook een begrijpelijke drempel. Maar sommigen pakten later de draad weer op en anderen tipten jongeren in hun eigen netwerk over het traject waardoor ook zij de weg naar ons vonden.
Wanneer geslaagd?
Wanneer weet je of je geslaagd bent voor het TINO ‘rij-examen’? Door samen met de TINO trainer te bepalen of je groeidoelen behaald zijn. Deze doelen verschilden bij het TINO Traject per deelnemer. De één durfde te solliciteren voor haar leerwerktraject van haar dromen (en werd aangenomen!), de ander behaalde haar klimcertificaat en startte een eigen onderneming. Lees ook vooral de interviews met Fem en Sylvana die beschrijven hoe zij terugkijken op hun eigen traject. We zijn minstens zo trots op de deelnemers die, na extra trainingen, TINO ambassadeur zijn geworden. Dit houdt in dat zij als betaald lid van ons team kunnen helpen bij het uitdragen van de linkerbeen-rechterbeen visie. Niet alleen bij personen met eenzelfde achtergrond als dak-of thuisloze, maar ook bij jongeren en volwassenen in andere situaties. Want het linkerbeenrechterbeen effect werkt bij andere beperkingen en uitdagingen hetzelfde. Siham Hussein is één van de TINO ambassadeurs (inmiddels ook Trainee) en vertelt in dit magazine hoe zij terugkijkt op haar deelname. Leuk om te weten is dat ze ook de voice-over insprak bij de animatie die gemaakt is over het programma. In het laatste hoofdstuk van dit magazine deelt onze programmaleider Maya Lievegoed in de terug- en vooruitblik ook nog een aantal mooie resultaten."
*Toelichting leefgebieden: Hiervoor gebruikten we dezelfde als het onderzoeksbureau Significant dat (los van het TINO traject) onderzoek deed voor de gemeenten die deelnamen aan het Actieprogramma. Met de doelbeschrijvingen per leefgebied konden we samen met de deelnemer periodiek kijken welke stappen hij/zij heeft gezet. De leefgebieden die Significant onderscheidt zijn wonen, zorg, onderwijs, bestaanszekerheid (schulden, werk inkomen), sociale netwerk (vrije tijd en veiligheid). Het maken en bijhouden van dit overzicht was vrijwillig voor de deelnemers. 13
"De grepen van mijn toekomst kan ik nu veel beter vastpakken want ik sta sterker in mijn schoenen."
TINO TRAJECT OPBOUW INDIVIDUELE KENNISMAKING UITLEG MOGELIJKHEDEN EN MEERWAARDE TRAJECT
BEPALEN MATCH EN START PLANNING SESSIES (COMBI GESPREKKEN/OPDRACHTEN/KLIMMEN)
TOEWERKEN NAAR GESTELDE DOELEN D.M.V. INDIVIDUELE SESSIES
OPTIONEEL PARALLEL: TOEWERKEN NAAR KLIMCERTIFICAAT AFRONDING & EVALUATIE OPTIONEEL: DOORGROEIEN NAAR TINO AMBASSADEUR
16
TINO TRAJECT IN CIJFERS
12
8
deelnemers
verschillende gemeenten
4
364
gemiddelde lengte traject in maanden
1 op 1 sessies
790
24
geklommen meters
rechterbenen geïdentificeerd
7
9
klim- en boulderhallen
culturele achtergronden
17
Fem DEELNEMER TINO TRAJECT
Bij TINO wordt er gekeken naar hoe moeilijke ervaringen je juist
Hoe ben je met TINO in aanraking
extra skills en kennis kunnen
gekomen en wat waren je
geven. Hoe was die benadering
verwachtingen?
voor jou?
Bij omroep Gelderland werd ik
Ik heb een periode gehad waar ik
geïnterviewd over mijn verleden.
overal en nergens moest
Maya (HUMINT Solutions) zag het
overnachten. In die tijd paste ik mij
item en nodigde mij uit voor het
aan aan mensen en plekken om er
TINO traject. Ik was ergens wel
maar voor te zorgen dat ik ergens
benieuwd en besloot daarom om
kon slapen. De kracht die ik daaruit
deel te nemen. Mijn leven is één
haal is dat ik me nu in verschillende
grote rollercoaster geweest waarbij
situaties makkelijk kan aanpassen.
ik altijd zonder verwachtingen in het
Door het traject werd ik me daar
diepe sprong. Op deze manier
veel bewuster van. Dit vind ik een
begon ik ook aan het TINO Traject.
mooi inzicht.
“De regie ligt in mijn handen. Het maakt mij bewuster dat er verschillende fases zijn in mijn leven: nieuwe hoofdstukken en routes.”
18
Hoe vond je het klimmen?
Hoe zou je jouw toekomst
Bij de klimsessies wordt de wand
beschrijven als je het vergelijkt
gebruikt als metafoor voor het leven.
met een klimroute?
Dat visuele werkt goed voor mij
Ik begin nu met een werk-leer
omdat ik een beelddenker ben. Het
traject. Dit is voor mij een nieuwe
is eigenlijk op een sportieve manier
stap en een route die ik nog niet
kijken naar de route van je leven. Het
eerder heb geklommen. Die zou ik
is een leuk en creatief traject waarbij
vormgeven als een unieke klimgreep
je goede inzichten krijgt over je
die ik nog nooit eerder heb
eigen route. Het maakte mij ervan
vastgehouden.
bewust dat er verschillende fases in
De grepen er omheen vind ik
mijn leven zijn met nieuwe
ingewikkeld en moeilijk, maar mijn
hoofdstukken en routes.
greep is groot en kan ik daardoor gemakkelijk vasthouden.
Wat vond je het meest waardevolle aan het traject?
Dat je je eigen richting in het leven kan bepalen. De regie ligt in mijn handen en ik maak de keuzes. Voorheen liet ik alles maar gewoon op me afkomen en zag ik later wel wat de uitkomst ervan was. Ik ben mij daar nu bewust van en ik weet nu beter wat ik wel en niet aankan. En dat je soms even stil mag staan bij wat je allemaal al hebt bereikt.
19
SIHAM HUSSEIN TRAINEE HUMINT SOLUTIONS
"Via deelnemer Luisa ben ik bij het TINO Traject gekomen. Mijn TINO Traject bestond uit gesprekken over linkerbeen-rechterbeen en klimsessies. De combinatie van de gesprekken en het klimmen zijn naar mijn mening een perfecte combinatie om de methode echt tastbaar te maken. Tijdens mijn deelname aan het traject merkte ik dat ik me verbaasde over het feit dat er een bedrijf is dat zich zodanig oprecht bezig houdt met niet-herkende kennis. Niet omdat het interessant is, maar omdat het op zoveel vlakken mensen wat kan bieden. Dit inzicht heeft mij ontzettend veel gebracht. Het heeft mij meer zelfvertrouwen gegeven. Ik besefte toen ook dat iemand met weinig zelfvertrouwen zichzelf onbewust enorm kan (laten) beperken. Ik kwam tot het inzicht dat het feit dat ik geen gemiddeld pad heb gehad, niet alleen betekent dat ik beperkt ben. Het betekent ook dat ik bovengemiddelde kwaliteiten heb ontwikkeld. Het klopt dat mijn cv niet zo gevuld is als de gemiddelde persoon op mijn leeftijd en dat ik geen diploma heb. Dit was voor een lange tijd genoeg voor mij om te geloven dat ik dus niks te bieden had in de maatschappij. Maar TINO heeft me wakker geschud. Toen ik voor het eerst over mijn rechterbenen hoorde, werd ik er best verlegen van. Omdat ik schrok van de accuraatheid. Deze rechterbenen had ik inderdaad echt, de manier waarop de analyse gedaan was gaf mij het gevoel dat ik niet om deze rechterbenen heen kon. Het was overduidelijk dat dit geen complimenten waren en ook geen troostend gebaar. Toen ik begon te begrijpen dat ik deze rechterbenen dus in kan zetten op een werkvloer, kreeg ik meer hoop in de toekomst. Mijn perspectief werd wijder. Ik zie nu zoveel meer kansen dan ooit tevoren.
20
"TINO HEEFT ME WAKKER GESCHUD"
Ik kreeg van het TINO Team de kans om met hen te komen werken. Ik had dit voor het traject nooit durven dromen. Maar hoe meer ik gewezen werd op mijn rechterbenen, hoe meer ik erop hoopte dat ik deze ooit in mocht zetten bij hen. Voor ik het wist was het dus zo ver! Het verschil tussen TINO en het bestaande aanbod voor dak- en thuislozen/hulpverlening is naar mijn mening het feit dat TINO een ontzettend waardevol stukje in mensen kan ontsluiten, zodat zij van binnenuit in beweging kunnen komen. Niet ondanks hun beperking maar juist door hun beperking. Mijn droom voor de toekomst is dat de TINO methode wereldwijd bekend wordt. Dat het kwartje snel genoeg mag vallen, dat een linkerbeen slechts de helft van het verhaal is. Uiteraard hoop ik dat ik een deel uit mag blijven maken van dit proces, het is in ieder geval wat ik van plan ben!"
21
"Ik zou heel graag willen dat TINO Climbing een integraal onderdeel wordt van het middelbaar onderwijs."
DICK VAN DER MEER VOORZITTER STICHTING LEERGELD
“Dit jaar zijn we met Stichting Leergeld Arnhem, Renkum en Rheden in het kader van ons 20-jarig jubileum de samenwerking met HUMINT Solutions aangegaan. Net als bij dit TINO traject focussen onze activiteiten op het onderdeel linkerbeen-rechterbeen en zetten wij TINO Climbing in. Voor de jongeren, samen met hun netwerk
Het TINO concept van linkerbeen-rechterbeen sprak mij gelijk aan, omdat wij bij de stichting ervaren dat kinderen die opgroeien in armoede, gezien worden als kinderen die weinig te bieden hebben. Het ‘linkerbeen-label’ overheerst als het ware. Met de TINO benadering en hoe dit in het boek ‘De Bende van Super-Anders’ hebben omschreven, zag ik in hoe we eigenlijk voorbijgaan aan de kwaliteiten die dit profiel kinderen en jongeren wel of beter gezegd, júist hebben. Die potenties spreken wij op dit moment nog niet genoeg aan in onze samenleving. Onze samenwerking bestaat uit het schenken van het boek aan de scholieren in het basisonderwijs. Ook docenten en ouders krijgen het boek en een workshop, want zij ‘staan’ het dichtst om de jongeren heen en zijn dus de eersten die hun krachten kunnen benoemen. Voor jongeren in het voortgezet onderwijs organiseren we TINO Climbing workshops. Dit om ze bewuster te maken van hun kwaliteiten en het pad waar ze zich op dit moment op begeven.
23
DICK VAN DER MEER IS DE VOORZITTER VAN STICHTING LEERGELD ARNHEM, RENKUM EN RHEDEN. DEZE STICHTING HELPT KINDEREN DIE OPGROEIEN IN GEZINNEN DIE WEINIG TE BESTEDEN HEBBEN, MET MATERIËLE ONDERSTEUNING ZOALS COMPUTERS, MOBIELE TELEFOONS OF SPULLEN VOOR SCHOOL EN SPORT. Het verschil maken
Eén van onze intermediairs (de vrijwilligers die de gezinnen helpen bij hun ondersteuningsvraag) kwam bij een gezin thuis. Ter plekke hoorde hij dat de dochter mee had gedaan met TINO Climbing. De moeder vertelde gelijk heel enthousiast over hoe de dochter zich bewuster was geworden van haar kunnen. Het gesprek verbreedde dus gelijk van wat er nodig is en wat wij daarin kunnen betekenen, naar de capaciteiten van de jongeren. En dat is precies wat we willen bereiken. Velen van ‘onze’ jongeren moeten namelijk regelmatig met teleurstellingen dealen. Bijvoorbeeld door wat voor hen niet mogelijk is door de financiële situatie thuis of door wat ze zelf misschien niet kunnen bereiken (zoals een hoger niveau onderwijs). Bij TINO Climbing wordt het praten over de methode mooi gecombineerd met een succeservaring op de klimwand.
24
Daar zien de jongeren: als je nét iets verder reikt, nét iets meer kracht zet, kom je gelijk iets verder. Je kan, binnen de gegeven situatie, dus zelf een verschil maken. Vanuit jouw capaciteiten. De samenleving aan zet
Het profiel van onze jongeren verschilt natuurlijk van degenen die meededen aan dit TINO traject. De kinderen en jongeren die wij ondersteunen wonen (nog) thuis. Maar vergis je niet. Er zijn vaak al veel risicofactoren aanwezig voor latere dak-of thuisloosheid. Armoede is daar één van (Movisie, 2020). Wij proberen de jongeren weerbaarder te maken door een, onderbouwd, positiever zelfbeeld. Als dingen mislopen ben je niet zelf het probleem. Je bent een mens die zich ín een problematische situatie begeeft. Maar als het je lukt om hier doorheen te komen maakt dit je een waardevoller persoon voor de samenleving. Vervolgens is het aan jou én de samenleving om jouw skills en kennis te herkennen en te benutten. Dat laatste doen we nu nog veel te weinig. We hopen dan ook dat andere individuen en organisaties geïnspireerd raken om niet alleen het linkerbeen, maar ook juist het rechterbeen te zien. Ik zou bijvoorbeeld heel graag willen dat TINO Climbing een integraal onderdeel wordt van het middelbaar onderwijs. Dit vraagt om een vollediger discourse. Niet alleen vanuit de overheid, maar ook juist in de lokale gemeenschappen, zoals op de school, in het verenigingsleven en in het gezin. Precies daar waar de jongere zich ontplooit en waar de basis ligt voor hun toekomst.” *Movisie. (2020). Feiten en cijfers dak- en thuisloze jongeren in Nederland 25
ONZE ANIMATIE HET TRAJECT IN EEN MINUUT
Omdat niet iedereen van lezen houdt of hier de tijd voor heeft, maakten we naast dit magazine ook een korte animatie over het TINO Traject. Neem een kijkje achter de schermen en lees hier hoe deze animatie tot stand is gekomen.
Voor het maken van de animatie namen we contact op met Lisan van Studio Flix in Nijmegen. Wij hebben al vaker met haar samengewerkt en hierdoor is ze bekend met de TINO methode.
We deelden onze eerste ideeën, zoals ons doel van de animatie, de resultaten die we erin wilden verwerken en de stijl die we in gedachten hadden. Lisan maakte een stijl-opzet en dat vormde de basis voor de rest van de afbeeldingen.
Siham nodigden we uit om mee te denken over het script (de tekst voor in de animatie) én om deze in te spreken. Zo werd het nog meer het verhaal van de deelnemers zelf. En een fijne bijkomstigheid; Siham heeft een prachtige stem.
Op basis van het script ontstond de eerste versie van het storyboard. Dit toont alle stappen van de animatie. In deze fase lijkt het op een strip. Waar nodig pasten we nog enkele details aan.
De beelden werden ingekleurd en tot leven gebracht door de animaties. Siham’s voice-over kwam erbij, samen met wat subtiele geluidseffecten. En toen was de animatie af!
TERUG EN VOORUIT KIJKEN "Na 2,5 jaar is het tijd om het programma af te ronden en terug te kijken op wat we hebben bereikt. Eén opmerking van een deelnemer die mij vooral is bijgebleven, ging over skills. De deelneemster gaf na het zien van haar ‘rechterbenen-overzicht’ aan dat ze nu niet alleen beseft dat ze die skills heeft, maar ook dat dit überhaupt skills zijn! Want skills zoals goed kunnen rekenen of foutloos kunnen schrijven, en die ze door haar situatie niet goed heeft meegekregen, zijn niet de enige skills van waarde. Een bovengemiddeld observatievermogen, in scenario’s kunnen denken (wat als, dan…) of je makkelijk aan kunnen passen verschillende mensen zijn dat ook. Sterker nog, het zijn vaardigheden die breed inzetbaar zijn, in de zorg, het onderwijs maar zeker ook in het bedrijfsleven.
28
MAYA LIEVEGOED DIRECTEUR HUMINT SOLUTIONS NETHERLANDS
Het kennen van je capaciteiten en de bredere blik op wat skills nu eigenlijk zijn, was een eye-opener voor de deelneemster. Haar extra bagage bleef hierdoor niet alleen ballast. Ze herkende er nu ook de vruchten in die ze kan plukken. Petra van Leeuwen, voormalig adviseur Sociale Zorg bij Movisie, benoemde het belang hiervan naar mijn idee ook toen ze zei: ‘Huisvesting, werk en financiën zijn vaak de kernzaken in de hulpverlening aan dak- en thuislozen. Op de korte termijn moeten zaken geregeld worden. Maar (…) het is de vraag of het de cliënt op de lange duur verder helpt. Iemand die in de maatschappelijke opvang zit, ervaart dat zijn of haar leven op een dieptepunt is beland. Het opbouwen van zelfvertrouwen is ontzettend belangrijk om uit dat dal te komen en weer grip te krijgen op het leven. Het vinden van mentale ankerpunten voor die weg naar boven, is minstens zo belangrijk als het regelen van praktische zaken.”* Uitdagingen onderweg
Terugkijkend is het TINO traject naar mijn idee een succes te noemen. Dat wil niet zeggen dat het altijd makkelijk verliep. Tijdens het programma waren er twee uitdagende periodes. De eerste was de werving. Wij hadden verwacht meer deelnemers via de gemeenten te kunnen werven. Voorafgaand aan de start werd het project gepresenteerd en reageerden vele enthousiast. De aanmeldingen via de gemeenten bleven echter uit waardoor we via andere wegen met potentiële deelnemers in contact moesten komen. Uiteindelijk zijn de deelnemers via samenwerkingspartners als Up To Us, het Straatconsulaat in Den Haag, ons eigen netwerk en via de deelnemers zelf geworven. Een tweede uitdaging was (natuurlijk) de corona-situatie. De maatregelen zorgden er voor dat wij enige tijd moeilijk fysiek met jongeren konden afspreken en de klimhallen sloten hun deuren. *Movisie. (2013). Zingeving in de hulpverlening. Wat is de bron van kracht voor cliënt? 29
Gelukkig konden de meeste deelnemers zich samen met ons aanpassen aan de (on)mogelijkheden. Meetings werden online georganiseerd en het klimmen werd tijdelijk verplaatst naar de buitenwand (na een extra lange warming-up). Vooruitblik
Naast de successen op persoonsniveau leidde het programma ook tot een mooie samenwerking met Stichting Leergeld Arnhem, Renkum en Rheden. Zoals Dick beschrijft in het interview vroegen zij ons om, in het kader van hun 20-jarig jubileum, de methode in te zetten voor honderden kinderen en jongeren uit kwetsbare gezinnen in hun regio. Samen met basisscholen, middelbare scholen en kunst- en cultuurcentrum Rozet organiseerden we tal van linkerbeen-rechterbeen workshops (in combinatie met ons boek ‘De Bende van Super-Anders) en gaven we TINO Climbing-trainingen. Meerdere scholen waren zo enthousiast dat zij zelf extra middelen vrijmaakten om meer jongeren deel te laten nemen. Gemeente Arnhem raakte geïnteresseerd in de meerwaarde van onze aanpak voor werkzoekenden. Want als iemand (onderbouwd) meer skills kan claimen, vergroot dit zijn baankans. Samen met de gemeente verkennen we nu de mogelijkheden om een TINO traject toe te voegen aan hun programma voor werkzoekenden en re-integranten. Ik hoop dat we samen met deze organisaties en nog vele andere, het zien en benutten van de niet-herkende kennis en skills nog bekender én vooral ook gewoner kunnen maken." Meer weten? We hebben veel gezien en geleerd dat niet meer in dit magazine paste, maar waar we met plezier meer over vertellen aan geïnteresseerden. Het is ook mogelijk dat je vragen hebt naar aanleiding van dit magazine of dat je wil verkennen hoe TINO kan bijdragen aan jouw doelgroep of organisatie. In alle gevallen kun je contact opnemen met ons via: maya@humints.com. Wil je meer weten over onze werkwijze, andere TINO programma’s en opdrachtgevers? Kijk dan op onze website: www.humints.com.
COLOFON TINO Traject; grepen voor je toekomst is een publicatie van HUMINT Solutions. Deze uitgave presenteert de project-resultaten van het TINO Traject dat de organisatie uitvoerde in opdracht van het Ministerie van van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, als onderdeel van het landelijk Actieprogramma Dak- en Thuisloze Jongeren. Ontwerp, redactie en layout> HUMINT Solutions Fotografie> Valerie Spanjers Merel Mollema Kiki Wullink Met dank aan> Alle deelnemers en betrokken partners die zich hebben ingezet om dit programma samen met ons tot een succes te maken. Meer weten> Ga naar www.humints.com en meld je aan voor de nieuwsbrief.
Copyright © 2021 HUMINT Solutions
www.humints.com
