«Ο SAMURAI ΚΑΙ Ο ΣΠΑΡΤΙΑΤΗΣ»

Θ ανάσης Πάνου

thanasis

panou

-

«Μέτρον Άριστον οπλοστάσιο του νου το αναίμακτο»

Ο samurai , bushi , Taika Shirakawa, πριν τη μάχη εστίαζε τη ματιά του στην άκρη του ιερού σπαθιού του που άγγιζε με σεβασμό τη γη. Το σπαθί σηκωνόταν από το έδαφος με μια εισπνοή από το ένα έως το πέντε. Με ανορθωμένο και γεμάτο οξυγόνο το στήθος, κρατώντας την αναπνοή του, με το σπαθί ψηλά στον ουρανό και με απόλυτη ακρίβεια έκοβε τον καρπό από τα ψηλά μέρη ενός δένδρου μετρώντας από το ένα έως το εφτά. Πριν πέσει ο καρπός στη γη στην εκπνοή από το ένα έως το πέντε έπρεπε να έχει εκφέρει ένα χαϊκού δυνατά. Αυτή η μετρημένη αναπνοή, σε χρόνους πέντε ,επτά, πέντε και η δεκαεπτασύλλαβη απόδοσή της με μια εικόνα συναισθήματος, της φύσης ή της εμπειρίας, ήταν και η μέγιστη άσκηση αυτοσυγκέντρωσης του. Με πνευματική ηρεμία κατόπιν ριχνόταν στη μάχη πιο λυσσαλέα και ως αδυσώπητος μαχητής έσπερνε τον τρόμο στους αντιπάλους του. Έτσι, ο Taika Shirakawa, συνέχιζε αήττητος την μάχιμη μοναχική πορεία του . Κάποτε όμως , σε μια μονομαχία , σε μια άλλη χρονική οπή, βρέθηκε αντίπαλος με έναν Λακεδαιμόνιο , τον Αρίμνηστο , αήττητο και ξακουστό πολεμιστή. Πρώτη φορά βρήκε τόσο άξιο αντίπαλο.

Τα σπαθιά τους έβγαζαν σπινθήρες, φλόγες που φώτιζαν όλη τη νύχτα. Το ξημέρωμα, τα χέρια τους αδύναμα δεν μπορούσαν πια, να κρατήσουν το βάρος των όπλων . Εξαντλημένοι , έγειραν μπροστά τα σώματα τους και αγκαλιάστηκαν. Έπρεπε όμως , όπως σοφά ανέφερε το αρχέγονο πρωτόκολλο των μαχητών, ένας να είναι ο νικητής. Αποφάσισαν να συνεχίσουν τη μάχη με τα βραχύλογα -ολιγόλεκτα ρητά τους , το νοητικό απόσταγμα της προσωπικής εσωτερικής τους μάχης για την αυτογνωσία. Θα ήταν μια δίκαια αναμέτρηση γιατί και οι δύο κάτεχαν καλά από τους σοφούς δασκάλους τους αυτή την πνευματική άσκηση. Γαλουχημένος ο ένας με την αυστηρότητα της μετρικής των

χαϊκού

και ο άλλος με την σοφία και την βραχυλογία των δελφικών ρητών , ρίχτηκαν στη νέα μάχη , καθισμένοι απέναντι , κατάχαμα στη γη … Η φύση ολάκερη , με όλα τα πλάσματά της , απέκτησε την πλουσιότερη ποιητική καταγραφή μέσα από τα χαϊκού του Σαμουράι και χαρούμενη μητέρα αγκάλιασε και την σοφία του ανθρώπου με τις δελφικές επιταγές του έλληνα μαχητή. Ήταν η τέλεια στιγμή της σπείρας της ζωής, γιατί ήταν τεράστια έλλειψη ο άνθρωπος αποκομμένος , να μη λογίζεται ως παιδί της μάνας γης.

Σαμουράι :

«Ο ανασασμός της μάνας γης ,του νου μας αναγέννηση»

Σπαρτιάτης: -Μέλανας ζωμός τροφή μου και άνεμος λιτός μαχητής

Σαμουράι : -Σκάβω τη γη μου με το ιερό σπαθί μου φυτεύω νίκες

Και άλλα πολλά λεχθήκανε ,σε μια αλυσιδωτή σειρά το ένα μετά το άλλο, χωρίς καμία διακοπή ώσπου γινόταν ένα το νόημα, μέσα από την αλληλοσυμπλήρωσ ή τους. … Σήμερα στο νησί Awaji κοντά στην πόλη Hyogo σε ένα μικρό αμόλυντο από τον σύγχρονο τεχνοκρατικό πολιτισμό χωριό, οι κάτοικοι γνωρίζουν αυτήν την επική μονομαχία και ξέρουν πως δεν τέλειωσε ποτέ. Τις ξάστερες τις νύχτες μάλιστα, σηκώνουν όλοι μαζί τα μάτια τους στον ουρανό, δίπλα στον αστερισμό του Βοώτη και βλέπουν τους σπινθήρες από τα λόγια των μονομάχων και όλοι μαζί αφουγκράζονται τους δυο πρωτόλιους πολιτισμούς , σε μια κοινή γλώσσα αρχέγονη να μάχονται κτίζοντας την ανθρώπινη σοφία. Σε αυτή την αέναη μάχη , που και οι αντίθετες σκέψεις ως μονομάχοι, ανοίγουν την εσωτερική όραση σε κάθε μοναχική πορεία…

Αστραπές ψυχών Η μάχη του πνεύματος Η αναίμακτη

Καμένο δάσος ένας τυφλός για ίσκιο ψηλαφίζοντας

Ο βροχοποιός γλυκοφίλησε τη γη γοερό κλάμα

το φύλο στη γη ασυντέλεστη πτήση γόνιμο χώμα

Το πρώτο φιλί Της αιωνιότητας Μιμόζας ανθός

βρυχηθμός πόθου που διψάει και πίνει σε στηθόδεσμο

σχοινοβατούμε σαν κακοί μεταφραστές πάνω στις λέξεις

βυθιζόμενος το σχοινί του πηγαδιού λύτρωση πνοής

παροπλισμένος στο χείλος ενός γκρεμού ταπεινότητα

Αμόλυντη γη καρποφορεί μαχητές γόνιμο χώμα

η αγκαλιά Ένας κήπος που μέσα Πάγοι λειώνουν

ήλιος τρώει την περηφάνια της γόνιμης γης

παλκοσένικο της ζωής οι κομπάρσοι μαριονέτες

όποιος φυσά της ζωής μου το κερί δένδρο καμένο

Στα πρόσωπά μας Φύτρωσαν ζιζάνια αποξένωση

Καλοκαιρινή της όρασης αίσθηση δροσοσταλίδα

Την λιτανεία ανάστασης η άνοιξη σιγοτραγουδά

χέρι σε φλοιό τον κορμό δένδρου ξύνω οσμή φύσης

είναι ο ναύτης αναγνώστης του αγέρα υγρό βιβλίο

Πύρινη βροχή Πόδια γυμνά μυριάδες Ματώνει η γη

ο χρόνος κυλά αέναα στο σύμπαν σέρνει παρελθόν

Του μελισσιού Απαράμιλλη τέχνη Δώρο κεριού

Ζούμε στο σύμπαν απειροελάχιστοι ο Μικρόκοσμος

η γύρη καλεί βουίζει το μελίσσι ανθοφορία

Ερημονήσι της ζωής οι ελπίδες ναυαγισμένες

Η μελωδική ροή του ποταμιού γαλήνη ψυχής

βρυχηθμός πόθου που διψάει και πίνει σε στηθόδεσμο

ένα όνειρο τέχνη της διαφυγής στον γαλαξία

η νεκροψία αποφάνθηκε ότι ζούσε σαν νεκρός

Ένας μπαμπούλας παραμονεύει μέσα σε μια σχέση

Άνθρωποι κόκκοι μέσα από σύννεφα αετός ορά

οικογένεια η γαλούχηση χέρι ενός τιτάνα

με νέα γέννα χωρίς δέρμα στις λέξεις έγινα όφις

Έρωτας κρυφός στη κουρτίνα του χρόνου αναμνήσεις

το οξυγόνο αυτή η πόλη ζητά και η κάθε πόλη

γέννα γυναίκας ανάσα υαλουργού κραυγάζει ζωή

Ένας δραπέτης Ασυντέλεστης πτήσης Απογείωση

Πάνω στην σκηνή στης ζωής το θέατρο Άνθρωποι μόνοι

Όλα στο σύμπαν Αέναη κίνηση ταξιδιώτες

Στην κάθε νύχτα Και στο κάθε όνειρο Δρόμος ανοίγει

Σε κάθε δάσος υπάρχει ένα δένδρο που γεννά Θεούς

Έγινα κύκνος με ένα φωτεινό σου τρυφερό βλέμμα

Ένα πρόσωπο τρέχει πάνω στον χρόνο καταγραφέας

Μόνιμη μάχη της ζωής η πορεία αυτογνωσία

-HAIKU ΚΑΙ ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ Ο συγκερασμός της παλιάς Ιαπωνικής στιχουργικής φόρμας/τεχνικής με την βραχυλογία της Ελληνικής σκέψης και την βαθιά σοφία που την διακρίνει , την φύση αλλά και τον άνθρωπο ως αναπόσπαστο τμήμα της , αποτελούν ένα νέο δυναμικό και πολύ ενδιαφέρον πεδίο εκφραστικού πειραματισμού …

Τα χαικου έχουν εισαχθεί και στην Ελληνική εκπαίδευση και αποτελούν ένα σημαντικό διδακτικό εργαλείο, για να καλλιεργηθούν τα εκφραστικά μέσα του μαθητή, να ενισχυθούν οι εποπτικές εικόνες και να αγαπήσει ο νέος τον ποιητικό λόγο , μέσα από την εικονοποιητική δύναμη και την γοητεία των μικρών και λιτών στίχων με την πυκνότητα των νοημάτων.

χαϊκάι ή χόκκου Οι προγονικές μορφές του χαϊκού ήταν το τάνκα (με μέτρο 31 συλλαβών σε δύο ομάδες των 5-7-5 και 7-7) και το ρένγκα (μια αλυσίδα από τάνκα). Αρχικά πολλοί ποιητές συνέθεταν τάνκα σε κοινωνικές συνευρέσεις αυτοσχεδιάζοντας από κοινού. Ο πρώτος ποιητής δημιουργούσε το χόκκου (την αρχική στροφή του τάνκα, 5-7-5), ο δεύτερος το ματσούκου (την επόμενη στροφή, 7-7). Αυτή η μορφή της ομαδικής ποίησης ήταν γνωστή και σαν ουάκα (ποίηση ερωταπόκρισης). Αργότερα, σαν ένα είδος κοινωνικού παιχνιδιού, συνέθεταν ολόκληρες αλυσίδες από τάνκα, που οδήγησε στο χακάι-ρένγκα όπου οι στροφές ενώνονταν μεταξύ τους θεματικά.

Σήμερα ο Ματσούο Μπασό (1644–1694) θεωρείται ο πρώτος μεγάλος ποιητής χαϊκού. Το δικό του χαϊκού του βατράχου είναι μάλλον το πιο διάσημο χαϊκού στον κόσμο. Επίσης μεγάλοι ποιητές χαϊκού ήταν ο Γιόσα Μπουσόν(1716–1783) και ο Κομπαγιάσι Ίσσα (1763–1827). Ο Κομπαγιάσι Ίσσα δεν ακολουθούσε πάντα τη συμβατική φόρμα 5-7-5. Στα έργα του, που εναντιώνονται στην αυξανόμενη εκζήτηση των χαϊκού, διακρίνεται μια βαθιά αγάπη για τον άνθρωπο και τη ζωντανά πλάσματα η οποία διανθίζεται συχνά με χιούμορ:

Το βουνίσιο ρέμα Άλεσε το ρύζι για μένα Ενώ έπαιρνα εναν υπνάκο»

«Η διάδοσή του στη χώρα μας, αν κρίνουμε από τις συλλογές που εκδόθηκαν και άλλες μορφές έκφρασης που εμφανίστηκε κατά καιρούς, μόνο εντυπωσιακή μπορεί να χαρακτηριστεί. Διαγωνισμοί χαϊκού, δημιουργική γραφή με ποιήματα χαϊκού (Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, 1ο Ενιαίο Λύκειο Δράμας κ.ά.), εκθέσεις ζωγραφικής με πίνακες εμπνευσμένους από χαϊκού, τραγούδια εμπνευσμένα από χαϊκού (CD «Δεκαέξι χαϊκού και άλλε ς ιστορίες», Sigmatropic) είναι μερικά παραδείγματα. Ένα επίσης αξιοσημείωτο παράδειγμα είναι η χρήση του χαϊκού σε μαθητές αρχαίων ελληνικών, ώστε να μάθουν να χρησιμοποιούν την λέξη που κυριολεκτικά αντανακλά αυτό που θα ήθελαν να εκφράσουν, σε μια εποχή που συνήθως χρησιμοποιούνται οι συγγενείς λέξεις με αποτέλεσμα την εκφραστική αδυναμία»

ÂŤConjectural anatomiesÂť Painting/drawing/digital art combined.

Imerosart : ARTWORKS- Video art : Thanasis Panou https://www.facebook.com/artimerosthanasispanou