KSIĘGA POZORÓW Apokalipsa – księga Objawienia czy też, jak dosłownie należałoby przetłumaczyć jej tytuł, księga Odsłonięcia – to monumentalny zapis wizji eschatologicznej, zamykający zbiór chrześcijańskich świętych Pism. Zamykający w porządku kanonicznym, ale nie chronologicznym; bo – wbrew pozorom – Ap nie jest najmłodszą, najpóźniejszą księgą Nowego Testamentu. Jest za to niewątpliwie księgą najbardziej tajemniczą, najtrudniejszą... i prawdopodobnie najbardziej ze wszystkich nierozumianą. Bo też zrozumienie jej wymaga wysiłku; nie ułatwia lektury mnóstwo odwołań do obrazów starotestamentalnych, specyfika samego gatunku literackiego czy wyraźnie semicka mentalność autora. Stąd tak wiele owych pozorów - krzywdzących dla niej stereotypów, utartych interpretacji, nie mających wiele wspólnego z jej rzeczywistym przesłaniem.
Pozór pierwszy: Tytuł Przyjęło się powszechnie – przynajmniej w kręgach katolickich – uważać tytuł (czy też może lepiej powiedzieć: nazwę) księgi za nazwę własną. Tymczasem apokalipsa to ogólne określenie gatunku literackiego, wywodzącego się z nurtu zwanego apokaliptyką, obecnego w piśmiennictwie zarówno żydowskim, jak i chrześcijańskim przełomu er, będącego odpowiedzią na rozmaite kryzysy i niepokoje, jakie po zetknięciu się z wielkim światem coraz częściej dotykały dotąd stosunkowo bezpiecznie i spokojnie żyjący Lud Wybrany. Sama apokaliptyka – to przede wszystkim dualizm, wyraźny podział świata na dobrych i złych, z głęboką nadzieją na ostateczne zwycięstwo tych pierwszych w nieuniknionej walce; to bogata symbolika, to obecność istot niebiańskich (często występujących w charakterze dowódców właściwych armii), to wreszcie niezwykle silne odniesienia eschatologiczne, wybieganie ku temu, co ma przyjść. A wszystko to ma na celu swoiste pokrzepienie serc – podtrzymanie wiary w Boga i Jego ostateczne zwycięstwo. Apokalipsą sensu stricto jest Księga Daniela, ale jej elementy znaleźć można m.in. u Izajasza, Ezechiela czy Zachariasza; w Nowym Testamencie jedyną przedstawicielką tego nurtu jest Apokalipsa (tak ją dalej nazywajmy, przyjmując to za jej właściwy tytuł) Janowa, istnieje jednak wiele apokryfów – pism pozakanonicznych, z których zresztą chrześcijańska teologia czerpała pełnymi garściami.
Pozór drugi: Autor Przyjęło się równie powszechnie, i to od samego początku, za autora biblijnej Apokalipsy uważać Jana Apostoła, ukochanego ucznia Jezusa, syna Zebedeusza i brata Jakuba – a zatem tego samego, któremu przypisywane są wcześniejsze pisma: Czwarta Ewangelia i trzy Listy. Jednocześnie również niemal od samego początku takie utożsamienie podawane jest w wątpliwość, i to na podstawie, jak się wydaje, dość przekonujących argumentów. Miałby świadczyć o tym przede wszystkim fakt, że autor Apokalipsy – w odróżnieniu od Ewangelisty – nigdzie nie mówi o sobie jako o umiłowanym uczniu; przedstawia się wprawdzie imieniem Jan (nawiasem mówiąc – również w odróżnieniu od autora Ewangelii, który stara się raczej pozostać anonimowy, pisząc o sobie (?) w trzeciej osobie), jednak nie nazywa siebie ani apostołem, ani prezbiterem, jak czyni to w nagłówkach swoich listów ich