FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ S AY I 2
H AZ İ R AN 2 01 3
ÖNSÖZ Sevgili Okurumuz, Fen Bilimleri Bölümü olarak 2012-2013 Eğitim Öğretim Yılında 3 fizik, 2 biyoloji, 3 kimya, 1’i müdür yardımcısı olmak üzere 19 matematik, 2’si müdür yardımcısı olmak üzere 8 fen ve teknoloji ve 1 astronomi olmak üzere toplam 36 öğretmen ve iki laboratuvar öğretmeni ile çalışmalarımızı sürdürdük. Bölümümüz bünyesinde okutulan derslerin ağırlığı ve önemi şüphesiz ki tartışılamaz. Bizler bu bilinçle öğretim programımızı tasarlarken, müfredat programının eksiksiz verilmesinin yanı sıra, öğrencilerimize matematik ve fen branşlarının bir düşünce disiplini olduğunu ve hayatın her alanında kullanıldığının önemini kavrattık. Bu bağlamda öğrencilerimizin bilgi, beceri ve davranışlarında da olumlu değişiklikler yaratarak, onların bilimsel düşünebilen, olaylar üzerinde inceleme, gözlem ve deney yaparak ezbere dayalı bilgiden kaçınmalarını sağladık. Bültenimizde yer alan etkinliklerin her biri bu amaca hizmet etmek üzere en ince ayrıntısına kadar düşünülmüş, her sınıf seviyesi için ayrı ayrı tasarlanmıştır. İkinci sayısını çıkardığımız bu bültenimizde etkinliklerimizi sizlerle paylaşmanın gururu ve mutluluğu ile hepinize iyi tatiller dileriz. Alkım KÖKSAL Fen Bilimleri Bölümü Adına
2
2012 — 2013
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
İÇİNDEKİLER GEZİLER
4
BİLİM ŞENLİĞİ ETKİNLİKLERİ
7
PROJELER
13
YARIŞMALAR
15
SÖYLEŞİLER
16
KULÜPLER
23
ULUSLARARASI YARIŞMALAR
25
Pİ GÜNÜ ETKİNLİKLERİ
25
YGS KAMPI
26
18 MART ÇANAKKALE ZAFERİ VE ŞEHİTLERİ ANMA TÖRENİ
26
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
2012 — 2013
3
GEZİLER İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ ANATOMİ MÜZESİ GEZİSİ Özel bir izin alınarak gerçekleştirilen Üniversitesi Anatomi
İstanbul
Tıp
Fakültesi
Müzesi
gezisinde,
öğrenciler insan anatomisini görsel olarak inceleme imkânı yakaladılar. Vücudumuzda yer alan
organları
komşuluklarını anlama
ve
daha görme
ve iyi fırsatı
buldular. Böylece sadece kitaptan öğrenmek yerine görerek inceleyerek öğrendiler.
NASA GEZİSİ Öğrencilerimiz, 2500 m2 büyüklüğünde Expo Center’da kurulan Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi NASA’nın, insanoğlunun uzayla ilgili önemli çalışmalarını bir araya getirdiği sergiyi gezdiler. Bu sayede 50 yıllık uzay macerasını ve NASA koleksiyonuna ait uzaya gitmiş gelmiş 100’den fazla orijinal parçayı yakından görme imkânı buldular.
4
2012 — 2013
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
Uzayla ilgili bilgileri yerinde ve gerçek parçaları görerek öğrenme fırsatını yakaladılar.
GEZİLER TEMA VAKFI FİDAN DİKİM ŞENLİĞİ
Öğrencilerimiz TEMA Vakfı kapsamında yürütülen ağaç dikim şenliğine katıldılar. Kendi aralarında topladıkları bağışlarla katıldıkları şenlikte fidanlarını kendileri diktiler.
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
2012 — 2013
5
GEZİLER
İŞ BANKASI MÜZESİ GEZİSİ Öğrencilerimiz İş Bankası Müzesine düzenlediğimiz gezi ile bankacılık sektörünün başlangıcını, gelişimini ve yapılan işleri o dönemde kullanılan eşyaları yakından görerek öğrendiler.
HERE COMES THE SUN
“
“İşte Güneş” Sergisi Gezisi
6
2012 — 2013
Güneşin sonsuz enerji potansiyelini ve geleceğin enerji kaynağı olarak kullanımını tanıtan, ilginç deneyler, interaktif enstalasyonlar, bilgi oyunları ve bilgisayar animasyonları yoluyla hem çocukları hem de yetişkinleri güneşin içine doğru bir yolculuğa çıkaran bu muhteşem sergiye düzenlediğimiz gezi ile öğrencilerimiz hem çok eğlendiler hem de güneşle ilgili her detayı öğrenme fırsatını yakaladılar.
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
BİLİM ŞENLİĞİ ETKİNLİKLERİ BİLİM ŞENLİĞİ 2013 Her sene düzenlediğimiz Bilim Şenliğimizi 03-06 Haziran 2013 tarihlerinde her seviyede düzenlediğimiz birbirinden eğlenceli ve ilginç etkinliklerle kutladık.
1. ve 2. sınıf öğrencilerimizin fen ve teknoloji dersi hakkında bilgi edinmelerini sağlamak ve onların günlük hayatta gözlemledikleri olayları anlamlandırmalarına yardımcı olmak adına eğlenceli deneyler düzenledik. Mıknatıstan olta yapıp en fazla balığı yakalamaya çalıştılar, zıpır ataçları suyun üstünde tutmaya çalıştılar ve en hızlı roketi tasarladılar.
3. ve 4. sınıflardan oluşan Bilim Kulübü öğrencilerimiz, sene boyunca yaptıkları deneylerden en beğendiklerini diğer sınıflardaki arkadaşlarına sundular. Amaçları, fen ve teknoloji dersine olan ilgiyi artırmak, çalışmalarına katılan kulüp dışı öğrencilerin ise dikkatini çekerek bilimsel merak uyandırmaktı. Çalışmalar sırasında kulüp öğrencilerimiz deneyleri sunarken hem çok eğlendiler, hem de kendilerine olan güvenlerini tazelediler.
4. sınıf öğrencilerimizden oluşan 5 kişilik terminoloji sunum grubu, 3. sınıf arkadaşlarını ziyaret ederek, ilgi alanlarına göre matematik etkinliğinde elde ettikleri bilgileri aktardılar. 3. sınıf öğrencilerimiz gerçekleşen sunumu ilgiyle izlediler ve gelecek senelerde tecrübe edecekleri matematik terminoloji dersinin içeriği ile ilgili fikir edindiler.
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
2012 — 2013
7
BİLİM ŞENLİĞİ ETKİNLİKLERİ DART TURNUVASI Dart turnuvasında, 4. sınıflarımız en iyi atışlarını yapmak için yarıştılar. Atışlarının ardından toplama, çarpma ve çıkarma becerilerini hızlı bir şekilde kullanarak elde ettikleri puanları hesapladılar. Hem matematiksel işlem becerilerini geliştirdiler hem de birlikte mücadele etmenin heyecanını yaşadılar.
ANLIK GÖREV YARIŞMASI Günlük hayatta karşılaşılan her türlü problemin çözümünde yaratıcılıklarını kullanmayı amaçlayan “Anlık Görev” yarışmamızda 6. sınıf öğrencilerimiz kendilerine verilen bir problemi en kısa sürede, sıradan malzemeleri kullanarak ve en yaratıcı biçimde çözmeye çalıştılar.
8
2012 — 2013
KARİKATÜR YARIŞMASI
5. sınıf öğrencilerinde matematiğe karşı gelişen olumlu tutumlarını sergilemek amacıyla karikatür yarışması düzenledik. Hazırlanırken çok eğlenen öğrencilerimiz mizah güçlerini de sergileme şansını buldular.
BİRİM KÜPLER YARIŞMASI Öğrencilerimizin legolarla oynamayı sevdiğinden yola çıkarak birim küplerle yapı oluşturma kazanımına paralel bir yarış düzenlemeye karar verdik. Bunun için 5. sınıf seviyesinde birim küplerle yapı oluşturma yarışması düzenledik. Yarışmaya katılan öğrencilere yapıların ön, üst, sağ cephelerden görünümleri verildi. Verilen 10 adet eş küple yapıların oluşturulması istendi. Öğrencilerimiz, hem eğlendiler hem de üç boyutlu nesneleri oluşturma yeteneklerini sınadılar.
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
BİLİM ŞENLİĞİ ETKİNLİKLERİ
HAZİNE AVI
“Hazine Avı” yarışmamızı 6. ve 7. sınıf seviyelerinde düzenledik. “Hazine Avı” yarışmasında öğrencilerimiz takımlar halinde kampüs içinde farklı noktalara yerleştirilen zarfları bularak soruları çözmeye çalıştılar. Hareketin ve heyecanın maksimum olduğu bu yarışmada matematik becerilerini sonuna kadar zorlayan öğrencilerimiz, soruları zihinden çözerek hem hızlarını ölçmüş oldular, hem de keyifli bir aktivitede matematiği tecrübe etmiş oldular. Ayrıca pratik düşünme ve takım çalışması becerilerini de sınamış oldular.
BELGE-SEL-SEN
BİR KELİME BİR İŞLEM
6. sınıf öğrencilerimiz belgesellerin hayatımızdaki yerini tartıştılar. BELGE-SEL-SEN yarışmasıyla öğrencilerimiz belgesel seslendirmede ve belgesel türlerinde birbirleriyle yarıştılar. Yeryüzü (Planet Earth) adlı belgeselden bölümler seslendirdiler. Hem öğrendiler hem de çok eğlendiler.
Dört işlem becerisini kazandırmak ve kelime dağarcıklarındaki kelimeleri ortaya çıkarmak amacıyla düzenlediğimiz “Bir Kelime Bir İşlem” yarışmamızda 7. sınıf öğrencilerimiz birbirleriyle yarıştılar. 2 Türkçe 2 Matematik öğretmenimizin jüri üyeliğini yürüttüğü yarışmadan öğrencilerimiz çok memnun ayrıldılar.
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
2012 — 2013
9
BİLİM ŞENLİĞİ ETKİNLİKLERİ BİLİMSEL MÜNAZARA 7. sınıf öğrencilerinin katılımıyla bilimsel münazaramızı gerçekleştirdik. Öğrencilerimize önce münazara kurallarını anlattık. Dörder kişiden oluşan takımlar, vücudumuzdaki sistemlerin önemini tartıştılar. Tez—Antitez oluşturarak savunma becerilerini geliştiren öğrencilerimiz iyi bir takım dayanışması sergilediler.
PANKARTLI SLOGAN GEÇİŞİ EKO-TİM öğretmen ve öğrencileri 5 Haziran günü öğle arası bahçede toplandılar. Öğrencilerimiz hazırlamış oldukları pankartlarla bahçede sloganlı bir yürüyüş yaptılar. Amaçları 5 Haziran Dünya Çevre Gününe dikkat çekmek ve arkadaşlarını çevre konusunda duyarlı olmaya davet etmekti.
EKO-KARİKATÜR YARIŞMASI Eko-Okul koordinatörümüz Pelin Ağseren ve asistanı Başak Başekim bahçede eko-karikatür yarışması masasını hazırladılar. Öğrencilerimiz takımlar halinde keyifle yarıştılar.
10
2012 — 2013
FEN VE YETENEK YARIŞMASI Fen ve Teknoloji dersinde deney ve gözlem yapmak öğrencilerimizin en çok sevdiği uygulamalardandır. Yarışma formatında bazı etkinlikler hazırladık. «Gözlem Zamanı», «Besin Zinciri Yapalım», «Roket Yapalım», «Ataş Yüzdürelim», «Bilye Yüzdürelim» isimli 5 etaptan oluşan yarışmamızda, 7.sınıfları temsil eden öğrencilerimiz büyük bir gayretle yarıştılar. Yarışmada hem eğlendiler, hem de öğrendiler.
EKO– KERMES
En çevreci kermes bizim kermes... Öğrencilerimiz hazırladıkları ürünler ile ikinci el oyuncak, kitap ve giyecek satışı yaptılar. Elde ettiğimiz geliri sosyal sorumluluğumuzun bir sonucu olarak, ihtiyacı olan kişilere ulaştırabilmek için Okul Aile Birliğimiz yetkililerine teslim ettik.
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
BİLİM ŞENLİĞİ ETKİNLİKLERİ ANLIK GÖREV YARIŞMASI Ortaokulda düzenlemiş olduğumuz “Anlık Görev” yarışmamızı hazırlık ve 9. sınıf öğrencilerimiz arasında da düzenledik. Takımlar halinde yarışan öğrencilerimiz kendilerine verilen görevleri iyi bir takım çalışması sergilemeye gayret ederek çözmeye çalıştılar. Yarışma sırasında öğrencilerimizin duyduğu heyecan ve aldıkları keyif gözlerinden okunuyordu.
Pİ YARIŞMASI Pi sayısı öğrencilerimizin çok sık duyduğu matematikteki önemli sabitlerden bir tanesidir. Biz de matematik öğretmenleri olarak öğrencilerimizin dikkatini Pi sayısının bilinmezliklerine çekmek istedik. Bunun içinde okulumuzun 9.sınıf öğrencileri arasında pi yarışması düzenledik. Bu yarışma için çalışmaya başladığımızda biz öğretmenlerin de Pi hakkında bilmediği şeyler olduğunu öğrendik. Ve tabi ki yarışmada bu öğrendiklerimizi öğrencilerimizle paylaştık. Sonuç olarak öğrencilerimizin de öğrendiği ve eğlendiği bir etkinlik oldu.
CHEMART—TİŞÖRT BOYAMA Bilim Şenliği kapsamında, Fen 1 ve Fen 2 öğrencileri ile lahana, soğan, ıspanak ve pancar sebzelerinden elde edilen doğal boyalarla tişörtleri boyadık.
“Bitkilerden doğal boyar maddeler elde ettik”
SOĞAN
PANCAR
BİLİMSEL MÜNAZARA Fen 2 ve Fen 3 öğrencilerimiz “Organ Nakillerinde Sağlığa Zararlı Alışkanlıkları Olmayan Hastalara Öncelik Verilmesi” konulu münazarayı gerçekleştirdiler. Fen 2 öğrencilerimiz organ bağışlarında sağlığa zararlı alışkanlıkları olmayanlara öncelik verilmesini, Fen 3 öğrencilerimiz ise eşit davranılmasını savunmuşlardır. Öğrencilerimizin bilimsel bir konuyu kurallar çerçevesinde tartışma yeteneniklerini geliştirdikleri bu münazarayı Fen 3 öğrencilerimiz kazanmıştır.
ISPANAK
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
2012 — 2013
11
BİLİM ŞENLİĞİ ETKİNLİKLERİ BİLİM TABUSU 11. Sınıf öğrencilerimizle 4 akademik dürüstlük, 61 biyoloji terimi içeren kartlarla bilimsel tabu oyununu oynadık. Öğrencilerimiz oyun boyunca çok eğlenirken biyoloji bilgilerini de tazelediler.
JENGA TURNUVASI Bilim Şenliği kapsamında Lise ve Fen Lisemiz öğrencileri arasında yapılan, el becerisini ve denge kabiliyetini sonuna kadar zorlayan JENGA turnuvası 42 öğrencinin katılımıyla gerçekleşti. Öğretmen ve öğrencilerimizin büyük ilgi gösterdiği turnuvada 10-A sınıfından Cem Köse şampiyon olmuştur.
BİLGİ YARIŞMASI Lise ve Fen Lisesi öğrencilerimizin katılımıyla matematik, fizik, kimya, biyoloji ve genel kültür konularından derlenen 25 soruluk bir bilgi yarışması düzenledik. Özellikle yeni kurguladığımız puanlama yöntemi ile öğrenciler yarışmanın son anına kadar birinciliğe oynadılar ve çok eğlendiler.
HAZİNE AVI Tüm kampüs genelinde oynanan heyecan dolu, öğrencilerimizin hem matematik bilgilerinin sınandığı hem de kıran kırana yarıştıkları “Hazine Avı” etkinliğimizi Lise ve Fen Lisesi öğrencilerimizle de gerçekleştirdik. Sekizer kişilik dört grubun yarıştığı Hazine Avında öğrencilerimiz, verilen ipuçları ile kampüsün çeşitli yerlerine konan altı matematik sorusunu bulup cevaplamak için kıyasıya yarıştılar.
POSTER YARIŞMASI Bilim Şenliği kapsamında tüm okul öğrencilerimiz için ‘Deterjanların insan sağlığına ve çevreye olan etkileri’ hakkında poster yarışması düzenlendik. 05.06.2013 tarihinde posterler kantin alanında pano yapılarak sergilendi. Fen-1 sınıfımızdan Baturay Dalgıç adlı öğrencimizin hazırladığı poster Kimya öğretmenlerinin değerlendirmesiyle birinci seçildi.
12
2012 — 2013
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
PROJELER PROJELERİMİZ İlköğretim, lise ve fen lisemizde yıl boyunca bir çok proje gerçekleştirdik. Bu projeler ile yarışmalara katıldık...
Pet Şişesi Projesi
Nano Teknoloji Kumaş Atıklarından Şemsiye Yapımı Projesi
Öğrencilerimiz, geri dönüşüm konusunda farkındalığı artırmak için, getirdikleri pet şişeleri birbirine yapıştırarak dev bir geri dönüşüm pet şişesi yaptılar ve okulun en merkezi yerine koydular.
7. sınıf öğrencilerimiz nanoteknolojik kumaşların su geçirmeme özelliklerinden faydalanarak şemsiye ürettiler. Amaçları atık kumaşların ekonomiye tekrar kazandırılmasına dikkat çekmekti.
Su Akıtmayan Damacana Projesi
Koordi-Mar Projesi
Projenin amacı, damacanaların iç ve dış hava basıncını dengeleyerek istediğimiz miktarda su akıtmasını sağlamaktır. 6. sınıf öğrencilerimizden Emre Can Göne ve Boran Metin’in hazırladığı bu proje, Özel İstek Belde Fen Lisesi VI. Fen Bilimleri Araştırma Projeleri yarışmasında 145 proje arasında 2. olmuştur.
Masa Örtüsü Temizleme Sıvısı Projesi
Proje, marketlerin koordinat sisteminden yararlanılarak düzenlenmelerini amaçlamaktadır. 7. sınıf öğrencilerimizden Fethi Can Bakkal ve Can Tetik’in hazırladığı proje, 2013 TÜBİTAK Projeleri Bu Benim Eserim Proje yarışmasında toplamda yaklaşık 17000 proje arasından İstanbul Bölge Sergisine katılmaya hak kazanan 140 proje arasında yer almıştır.
Kare Kod ile Künye Oluşturma Projesi
Öğrencilerimiz plastik yemek masası örtülerinde çoğalabilecek bakterilere dikkat çekerek bu masa örtülerinin temizlenmesini sağlayacak anti bakteriyel bir sıvı tasarladılar.
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
Proje ile sokak hayvanlarının bilgilerini barındıran kare kodlar oluşturmak ve böylece hayvan bakıcılarının bu hayvanlar hakkında daha kolay bilgi edinmelerini sağlamak amaçlanmıştır.
2012 — 2013
13
PROJELER Hijyenik Ekmek Kesme Tahtası Projesi
Karidesten Gelen Organik Temizlik Projesi
Proje ile et ve ekmek kesme tahtalarında üreyebilecek bakterilere dikkat çekmek ve anti bakteriyel temizlik sıvısı üreterek kesme tahtalarının hijyeninin sağlanması amaçlanmıştır. 6. sınıf Zelal Naki ve Buğda Giritlioğlu’nun hazırladığı bu proje, 2013 TÜBİTAK Projeleri Bu Benim Eserim proje yarışmasında 22.02.2013 tarihinde İl Çalışma Grubu’nun onayını almış, 01.03.2013 tarihinde de Bölge Çalışma Grubu’ndan geçmiştir. Böylece toplamda 4705 proje arasında ilk 56 proje arasına girmiştir.
Proje ile hem maliyeti ucuz olan hem de atık olan karides kabukları değerlendirilmiş, okulun farklı bölgelerinden alınan bakterilerin sayılarının zamanla azaldığı gözlemlenerek karideslerin temizlik malzemesi olarak kullanabileceği sonucuna varılmıştır. Fen 1 ve Fen 2 öğrencilerimiz Yalkın Kızılkan ve Ozan Kaan Konak’ın hazırladığı proje, Özel İstek Belde Okullarının düzenlediği 6. Ortaöğretim Araştırma Projeleri yarışmasında biyoloji dalında 3. olmuştur.
Su Testisi Projesi Proje ile açık hava basıncını azaltarak testi içerisindeki suyun daha soğuk kalmasını sağlamak amaçlanmıştır.
Ekmek Arası Fraktal Projesi Fen 3 öğrencilerimiz Berk Aybey ve Can Koçkan farklı ekmek türlerinde kütle-hacim ilişkisi yoluyla fraktal hesabını deneysel olarak araştırdılar. Marmara Üniversitesi’nde gerçekleştirilen TÜBİTAK Projeleri Sergisinde sergilenmeye hak kazanmıştır.
14
2012 — 2013
Körüklü Süt Şişesi Projesi Fen 2 öğrencilerimiz Can Kavgacı ve Doğukan Özler, havada bulunan ve sütün kısa zamanda bozulmasına sebep olan bakterileri engellemek amacıyla körüklü süt şişesi kullanarak içeride kalan havanın dışarı çıkmasını sağladılar. Böylece sütün bozulma süresinin uzatılabileceğini araştırdılar. Proje, Marmara Üniversitesi’nde gerçekleştirilen TÜBİTAK Projeleri Sergisinde sergilenmeye hak kazanmıştır.
Kahve Süspansiyonlarından Oluşan Fraktal Projesi
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
10. sınıf öğrencilerimiz Burak Hanamirian ve Pınar Çanakçı, kahve süspansiyonlarında oluşan fraktalların kabın kenarına ve şekline bağlılığını deneysel olarak araştırdılar.
YARIŞMALAR Fen Bilimleri Bölümü olarak, Destination-Imagination faaliyetlerimizi ilköğretimde ve lisede ayrı ayrı açtığımız kulüplerde yürütüyoruz. 3. ve 4. sınıf öğrencilerimizden oluşan takımımız, 23-24 Şubat 2013 tarihlerinde DI İstanbul Elemelerine katılmış ve yarıştıkları kategoride kendi yaş grupları arasında Asya Kıtası birincisi olmuştur. Daha sonra 16-17 Mart 2013 tarihinde düzenlenen yarışmada öğrencilerimiz yine kendi kategorilerinde Türkiye birincisi oldular ve 20-26 Mayıs 2013 tarihleri arasında Amerika’da Tenneesse Üniversitesi’nde düzenlenen Dünya finallerine katıldılar. 5. sınıf öğrencilerinden oluşan takımımız 2324 Şubat 2013 tarihinde DI İstanbul elemelerine katılmış ve yarıştıkları kategoride İstanbul Anadolu yakasında 4 takım arasından 2. olmuşlardır.
Lisede kulüp öğrencilerimizden oluşan takımımız 23-24 Şubat 2013 tarihinde Eyüpoğlu Eğitim Kurumları’nın düzenlediği DI yarışmasında yarıştıkları kategoride katılan 4 takım arasından 2. olmuşlardır.
ANTALYA KOLEJİ ULUSAL ZEKA OYUNLARI ETKİNLİĞİ Akıl Oyunları Kulübü çalışmaları kapsamında öğrencilerimizle il genelinde ve Türkiye çapında düzenlenen sudoku ve akıl oyunları yarışmalarına katılıyoruz. Bu sene 17. si düzenlenen Antalya Koleji Ulusal Zeka Oyunları Etkinliği’nde dörder kişilik 6 takım arasından 7A sınıfından Aksel Akbulut isimli öğrencimizin takımı yarıştığı kategoride 1. olmuştur.
FIRST LEGO LEAGUE (FLL) TURNUVASI Türkiye çapında düzenlenen ve bu sene 69 okulun katıldığı First Lego League (FLL) turnuvasında Lego Robotik Kulübü öğrencilerimizden oluşan takımımız 1. turda 12. , ikinci turda 25. , 3. turda 37. olmuştur.
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
2012 — 2013
15
SÖYLEŞİLER 22 MART DÜNYA SU GÜNÜ FMV Erenköy Işık Lisesi ve Fen Lisesi olarak okulumuzda suyun önemine dikkat çekmek ve farkındalığı arttırmak üzere 22 Mart Dünya Su Gününde çeşitli etkinlikler düzenlendi. Öğrencilerimizin yaptığı çalışmalar sonucunda ülkemizin de su sıkıntısı yaşayan ülkelerden biri olduğu fark edildi. Su tasarrufunun önemini, yapılabilecekleri, okulumuzdan başlayarak çevremize yayma düşüncesiyle, Lise 10-A sınıfından Begüm Özuğurlu, Ceren Akgül ve Fen Lisesi 10. Sınıftan Rüzgar Çatal adlı öğrencilerimiz Feyziye Mektepleri Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Yüksek Mühendis Tufan Durgunoğlu ile bir röportaj yaptılar. Öğrenci: Öncelikle bize zaman ayırdığınız için çok teşekkür ederiz. Röportajımıza sizin genel olarak su tasarrufu hakkındaki görüşlerinizle başlamak istiyoruz. T. Durgunoğlu: Merhaba çocuklar. Bugüne dikkat çektiğiniz için ben de size teşekkür ediyorum. Suyu tasarruflu kullanmak gerçekten çok önemlidir. Şöyle bir örnekle başlayalım. Tuvaletlerdeki sifonların içine birer tane tuğla koyun. Orada diyelim ki 10 litre su var. Siz onun içine bir tane tuğla koyuyorsunuz, tuğla o kadar suyun hacmini alıyor. Bu sizin göreviniz olsun ve bana 15 gün sonra ne kadar su tasarruf ettiğinizi rakamsal olarak bildirin. Size fen bölümü öğrencileri olduğunuz için enteresan bir yerden girdim, hikaye anlatmak istemiyorum yani. İçine tuğlayı koyduğun zaman, hacmi kadar su tasarruf edersiniz. Demek ki her çekişte bir tuğla az su kullanıyorsunuz. Bir gün boyunca tuvalette çocuklar kaç kere sifonu çekiyor tespit edin. Buna göre, o gün içinde tasarruf edilen suyu hesaplayın, daha sonra okuldaki arkadaşlarınıza deyin ki: “Arkadaşlar biz böyle bir proje ürettik.” Bir tuğlanın size zararı olmaz, fakat su tasarrufundan dolayı, dünya toplumuna sizin bir katkınız olur. Bence diğer bir konu da sensörsüz musluklar. Bunlarda su zayiatı çok fazla olduğu için biz okullarımızda sensörlü muslukları tercih ettik. Herkesin duyarlı olması konusunda yapacağınız projelerde, ben size her türlü destek olacağım. Mesela küvet olayında da müthiş su zayiatı vardır. Gerçi artık insanlar duş alıyorlar ve dikkat ederseniz küvet olayı dünyadan hemen hemen kalktı. Amerika’da da pek göremiyorum. Gelişmişlik düzeyi arttıkça, su sarfiyatı artıyor. Ülkelerin milli gelirin arttıkça, su ihtiyacı artıyor. Su mühendisleri olarak biz, bir insanın günde 250 litre su harcadığını biliyoruz. Öğrenci: Kana kana içtiğimiz, vazgeçemediğimiz, her sabah duş aldığımız, yağmur yağdığında sevindiğimiz, sel olduğunda üzüldüğümüz bu suyu siz ne kadar kullanıyorsunuz? Sizin hayatınızda ne kadar vazgeçilmez? T. Durgunoğlu: Sizin ki kadar vazgeçilmez. Her sabah duş almadan çıkamıyorum. Günde insan vücudunun ihtiyacı olan su miktarı yaklaşık olarak 2,5 litre. Vücuttaki su oranının %10 azalması insanı ölüme götürüyormuş. Bu da demek oluyor ki insan çölde 3 günden fazla yaşayamıyor. Sizinle kendi yaşadığım bir olayı paylaşayım. Libya'da inşaat işleriyle uğraştığımız dönemde, 450 km çölde gideceğiz. Susuz kalma korkusuyla arabanın arkasını tamamen suyla doldurduk, yanımıza başka hiç bir şey almadık. Siz de yarın inşaat mühendisi olup, Afrika'nın her hangi bir yerine gidebilirsiniz. Oradaki suyun hijyenik olup olmadığını takip edeceksiniz. Her gün yüzlerce insan suya bağlı hastalıklardan ölüyor. Bu %10 oran beni her zaman endişelendiriyor. Vücudumuzun %75’i su ve bu su bütün her şeyi kontrol ediyor. Hücreleri besliyor, oradan çıkıyor, oraya giriyor ve çok basit bir şekilde böbreklerden süzülüp dışarı atılıyor. Bildiğiniz gibi doğada su hiçbir zaman kaybolmuyor, sürekli bir dönüşüm içinde. İnsanlar da atık suların geri dönüşümünü yaparak su kaybını önleyebilir. Önemli olan temiz ve hijyenik su elde etmek.
Dünya Su Günü’nde, suyun önemi ile ilgili farkındalığın artması için yapılan etkinliklerin dışında öğrencilerimiz beraberce çalışarak bir parno hazırladılar ve sergilediler.
16
2012 — 2013
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
SÖYLEŞİLER Dünya bir denge, her şey birbirinin etrafında bir denge içinde. İnanılmaz bir sistem ve bu sistem içinde de suyun mevcudiyeti şu an dengeli gidiyor. Yarın atık suların da geri dönüşümünü sağlarsak kayıp azalır, ama nüfusu da dengede tutmak lazım. Eğitimin önemi burada ortaya çıkıyor. Demek ki dünya belli bir eğitim seviyesine ulaştığı zaman insanlar çevre sorunlarına daha duyarlı olur ve dengeyi koruyabilir. Bence Türkiye de bu seviyeye gelmeye başladı. O zaman eski zamanları düşünelim, okul yoktu, eğitemiyorduk çocuklarımızı, öğretmen yoktu ki okul olsun. Atatürk’ün eğitimle ilgilenmesiyle, Türkiye sıfırdan başladı. Sıfır, yani hiç bir şeyin yok, elektriğin yok, suyun yok, demiryolun yok, sanayin yok, paran yok, ayakkabın yok, elbisen yok, işte bu durumlardan bu ulusu yarattı. Zaten o yüzden inanılmaz bir deha. Biz bugün buralardaysak, onun sayesinde oldu, 90 senede yoktan var etti. Öğrenci: Ben aslında su probleminin en büyük sorununun bilinçsizlik olduğunu düşünüyorum. İnsanların yeteri kadar bilinçli olmadıklarını düşünüyorum. Hatta bu konuyla ilgili verilerim de var. Onları da sizinle paylaşmak isterim. Bir kişinin günde iki kez diş fırçaladığını düşünürsek, musluğu açık bıraktığında, günde 2 litre su tüketiyor ve bunu yıla oranladığımızda 4380 litre su kaybına neden oluyor. Fakat musluğu kapatırsa, bu oran 730 litreye kadar düşüyor ve bu da bize yılda 3600 litre su tasarrufu yaptırıyor. Bu kadar basit bir şekilde su tasarrufu yapabilirken, insanların bilinçsiz olması nedeniyle, çok miktarda su kaybımız oluyor. Sizce bunu nasıl önleyebiliriz? İnsanları bilinçlendirmek adına neler yapabiliriz? T. Durgunoğlu: İnsanları eğiteceksiniz. Malta’da muslukların üzerinde suyu kapatın yazıyordu. Siz de şöyle bir şey yapabilirsiniz; bir grup öğrenci, üzerinde “suyu kapatın" yazan ufak not kağıtları alıp evlere musluklara yapıştırılması amaçlı dağıtın. En azından insanların suyun önemine dikkatlerini çekebilirsiniz. Dünyada insanlar bir piramidi oluştururlar. İnsanlar eğitim alırken, o piramidin üstüne tırmanmaya çalışırlar. İnsanları ne kadar eğitirsen, piramit o kadar sağlam olur. Öğrenci: Yaptığımız araştırmalarda, 2025 yılında dünya nüfusunun üçte birinin çok büyük su sıkıntısı yaşayabileceklerini gördük ve maalesef bu çok yakın bir tarih. Sadece 22 Mart’ta suyun önemine dikkat çekiliyor olması da bizi üzdü. Ayrıca Türkiye’nin su kıtlığı yaşayan ülkeler arasında olduğu verisine ulaştık. Ülkemizdeki 3200 belediyenin sadece 50 tanesi kanalizasyon sularını arıtıyormuş, bu da nüfusumuzun yaklaşık 50 milyonuna ait kanalizasyon sularının doğrudan nehirlere, dolayısıyla göl ve denizlere akması demek oluyor. Siz bir mühendis olarak, bu tür su politikaları hakkında ne düşünüyorsunuz? T. Durgunoğlu: Tabi bu olay yalnız suyla değil, iklimle de alakalı. Tabiatta her şey birbiriyle bir döngü içerisinde. Mesela hidroelektrik santraller. Buralarda, suyun boşa akmasını önlüyorsun, enerjiye dönüştürüyorsun veya tarımda kullanıyorsun. Bunlar çok güzel şeyler, artık Türkiye’de de yapılıyor. Öncelikle bunlara sahip çıkmak lazım, yani bu politika doğru bir politika. İkincisi ise işin tekniği. Ben tarımcı değilim ama sulama teknikleriyle ilgili yöntemleri biliyorum. Örneğin yeraltı suları da dikkat etmemiz gereken konulardan bir tanesi. Türkiye’nin esas kaynağı yer altı suyu. Yeraltı suyunu iyi değerlendirip, kirlenmesini önlemeliyiz. Size hayattan bir örnek vereceğim: Sapanca’da bundan 20 sene önce Coca-Cola bir arazi alıp, burada inşaat yapacaktı. Coca-Cola’nın neye ihtiyacı var? Suya. Yeri deldik çıkardığımız suyun içinden arsenik çıktı. Olay o kadar basit ki, su gelirken bütün o köylerin pisliklerini, atıklarını getiriyor. Eğer ben o suyun içinde arsenik buluyorsam, bunda bir sorun vardır. Bu yüzden Coca-Cola o araziyi almadı ve fabrikasını oraya kurmadı. Çünkü arseniğin temizlenmesi çok maliyetli. Yani biz toprağın altındaki suyu kirletiyorsak, bu korkunç bir olay.
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
2012 — 2013
17
SÖYLEŞİLER Öğrenci: Sizce alternatif su kaynaklarımızı yeterince değerlendirebiliyor muyuz? T. Durgunoğlu: Alternatif su kaynaklarını yeterince değerlendiremiyoruz. Aynı zamanda alternatif buhar kaynaklarını da değerlendiremiyoruz. Öğrenci: Yine yaptığımız araştırmalarda, su kaynaklarımız bol olmasına rağmen, , evimize gelene kadar suda, %80 kayıp olduğunu gördük. Sizin bu konu hakkındaki düşünceleriniz nelerdir? T. Durgunoğlu: Tabi iyi mühendis yaratmazsan, su, oradan oraya gelene kadar gider. Bakın çocuklar; bunların hepsi bizlerin teknolojiye, bilgiye ve bilime kıymet vermememizden oluyor. Yani, insanlar, olaya ticari yönden yaklaşıyor, ama yine kültür ve eğitimle alakalı. Mesela Amerika’da bunu yapamazsın. Bir hikayeyle soruyu kapatmak istiyorum. Benim bir hocam vardı, çok bilgili bir insandı. Bir gün arkasında binalar olan önemli bir duvar çökme tehlikesindeymiş ve ondan yardım istemişler. Hoca duvarı inceledikten sonra duvara beş delik açılmasını söylemiş, deliklerden su boşalmış ve duvar çökmekten kurtulmuş. Borcumuz ne kadar dediklerinde hoca on bin lira istemiş. Ardından: Hocam geldin on dakika da burada beş tane delik deldirdin on bin lira mı istiyorsun? diye sormuşlar. Hoca şöyle cevap vermiş; ” Bunu yapabilmek kırk sene artı on dakikadır”. Demek ki biz, eğitim ve bilimin önemini yeteri kadar bilmiyoruz. O adam senin bunu yapabilmen için kırk sene harcadığını bilmiyor, onun için de senin suyunun yarısı bu şekilde sokağa akıyor. Öğrenci: Biz bu günden itibaren önce okulumuzda daha sonra tüm çevremizde, su farkındalığını sadece bir günle sınırlamak istemiyoruz. Gelecek yıl 22 Mart’a kadar, suyu tasarruflu kullanmak, çevremizdeki insanları bu konuda bilinçlendirmek adına, anaokulundan liseye, çeşitli projeler yapmayı planlıyoruz. Vakıf olarak da her zaman bize destek olacağınıza eminiz. Röportajımız boyunca verdiğiniz öneriler ve ayırdığınız zaman için çok teşekkür ederiz.
FEYZİYE MEKTEPLERİ VAKFI YÖNETİM KURULU BAŞKANI SAYIN TUFAN DURGUNOĞLU’NA TEŞEKKÜR EDİYORUZ... TUFAN DURGUNOĞLU KİMDİR? 1945 yılında İstanbul’da doğdu. İlk ve orta öğrenimini FMV Özel Işık Lisesi’nde yaptı (1962). AFS American Field Service bursu ile McAllen High Schoolda öğrenim gördü. Robert College Yüksek Okulundan İnşaat Mühendisi olarak mezun oldu (1968). Texas A & M Üniversitesi’nde Master diploması aldı (1969). 1968-1969 yılında Texas A & M Üniversitesinde de araştırma asistanı, 1969-1971 yılları arasında Dames & Moore Müşavirlik Şirketinde (Newyork) zemin mühendisi, 1971-1972 yılları arasında STFA Temel Araştırma A.Ş.’ de zemin mühendisi olarak görev aldı. 1973-1977 yılları ve 1991-1992 yılları arasında Boğaziçi Üniversitesinde öğretim görevlisi olarak çalıştı. Halen GEOTEKNİK Etüd Müşavirlik ve Mühendislik A.Ş. Kurucu ortağı ve Yönetim Kurulu Başkanıdır. İnşaat Mühendisleri Odası, American Society of Civil Engineers, Türkiye Zemin Mekaniği Mili Komitesi, Feyziyeliler Işıklılar Derneği, Beşiktaş Jimnastik Kulübü, Eminönü Rotary Kulübü, Sarıyer Lions Kulübü Kurucu üyesi olup Mc. Allen, Texas Trusswille, Alabama (USA) fahri hemşehrisidir. 21.05.1991 tarihinde Feyziye Mektepleri Vakfı Yönetim Kuruluna giren A. Tufan Durgunoğlu 27.04.2010 tarihinden beri FMV Yönetim Kurulu Başkanlığını yürütmektedir.
18
2012 — 2013
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
SÖYLEŞİLER ALİ NESİN RÖPORTAJI—7. sınıf öğrencilerimizden Didehan Şişik ve Zeynep Acar,
ilköğretim matematik öğretmenimiz Süheyla Yenihayat’ın danışmanlığında Ali Nesin ile güzel bir röportaj gerçekleştirdiler... Öğrenci: Öncelikle bizim çok merak ettiğimiz bir soruyu sormak isterim. İnsanlar neden matematikten korkar? - Çünkü tarihten, coğrafyadan daha zor. Tek bir cevabı var. Palavraya yer yok. Cevabını atamazsın kafadan. Bir temel lazım , temel yoksa bir sonuca çıkamıyorsun. Tarihte mesela ilk çağ tarihini ve orta çağ tarihini anlayabilirsin. O bölümü okuyunca iyi not alırsın ama matematikte bu geçerli değil. Geçmiş konuları bilmiyorsan bir sonraki aşamaya geçemezsin. Birikim söz konusu olduğu için daha zor. Öğrenci: Peki matematik nedir? - Matematik doğanın dilini anlamaya çalışmaktır. Doğayı modellemeye çalışmaktır. Doğa ne yapmaya çalışıyor? Evren ne yapmaya çalışıyor? Yasalar ne? Kurallar ne? Bunları en kolay şekilde nasıl ifade ederim? Temel hangi bilgilere sahip olmalıyım ki diğer olguları açabileyim. Öğrenci: Matematikçi olmaya nasıl karar verdiniz? - Karar vermedim aslında, başka bir şey olamayacağımı anladım. On üç yaşımdayken kendime ben başka bir şey olamam dedim. Matematiği çok seviyordum, yalnız kalmayı seviyordum. Tek başıma düşünmeyi seviyordum. Mesela bir sinemacı olsam işin kamerası var, rengi var, ışığı var, sanatçısı var, yönetmeni var, sesi var. Bir sürü etken var oysa araştırma yaparken tek başınasın. Bütün başarısı da başarısızlığı da senin. Tek başıma kalmak hoşuma gitti. Başkalarıyla muhatap olmak zorunda değildim. Düşünmek benim hoşuma gidiyordu. Saatlerce, günlerce bir konu hakkında düşünüyordum. Öğrenci: Sizin matematiğiniz ilköğretim ve lisede nasıldı? - İyiydi, seviyordum. Hatta ilkokul öğretmenime telefon ettim. O bana söyledi. Eskiden çok zor bir problem çözmüşüm. Bana “ Sen profesör mü olacaksın?” demiş. O zaman tahmin etmiş. O zamanlar hiç düşünmüyordum matematikçi olmayı. Ressam olmak istiyordum. O da tek başıma yaptığım bir şeydi. Bilime olan ilgim sizin yaşlarınızdayken başladı. En başta kimyager olmak istiyordum. Hatta kendime bir laboratuvar kurdum. Bir gün ısıttığım şey patladı elime cam battı. Elimde hâlâ yarası var. Sonra fizikçi olmayı düşündüm. Son olarak matematiği seçtim. Öğrenci: Sanat yönünüzü de merak ediyoruz. Babanızdan aldığınız yetenekler var mı? (şiir-yazı) - Aslında elim kalem tutar ama edebiyatla çok ilgilenmedim. Yani çok kayda değer bir şey yok. Öğrenci: Boş vakitlerinizde ne yaparsınız? - Boş vakit diye bir şey bilmem ben. Benim hiç boş vaktim olmaz herhâlde; mutlaka bir şey yaparım. Zaten bir şey yaptığın zaman o boş vakit olmaz. Dergi çıkarıyorum biliyorsunuz. O çok zamanımı alıyor. Matematik köyü var; onun işleri var. Nesin vakfı var; onun işleri, para işleri, borcu, maaşların kontrollü gibi işler. Tabii derginin de mali işleri var. Pek boş zamanım yok.
ALİ NESİN KİMDİR? 1956'da İstanbul'da doğdu. İlkokuldan sonra ortaokulu İstanbul'da Saint Joseph Lisesi'nde, liseyi de İsviçre'nin Lozan kentinde tamamlayan Ali Nesin 1977-1981 yılları arasında, Paris VII Üniversitesi'nde matematikten "maitrise" derecesini aldı. Daha sonra ABD'de Yale Üniversitesi'nde matematiksel mantık ve cebir konularında doktora yapan Ali Nesin, 1985-1986 arasında Kaliforniya Üniversitesi Berkeley Kampusü'nde öğretim üyesi olarak çalıştı. 19871989 arasında Notre Dame Üniversitesi'nde yardımcı doçent, ardından 1995'e kadar Kaliforniya Üniversitesi Irvine Kampusü'nde doçent ve daha sonra profesör olarak görev yaptı. 19931994 öğretim yılını Bilkent Üniversitesi’nde misafir öğretim görevlisi olarak geçirdi. Babası Aziz Nesin'in 1995'te ölümü üzerine yurda kesin dönüş yaptı ve Nesin Vakfı yöneticiliğini üstlendi. 1996'dan beri Bilgi Üniversitesi Matematik Bölümü Başkanı olan Ali Nesin dört çocuk sahibidir.
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
2012 — 2013
19
SÖYLEŞİLER Öğrenci: Matematik öğrenimine kaç yaşında başlanmalı? - Bunun yaşı yok. Hep çalışman gerekiyor. İyi bir şey yapmak istiyorsan, sıradan olmak istemiyorsan, hemen çalışmaya başlaman gerekiyor. Öğrenci: Türkiye’de matematik müfredattı sizce nasıl? Nasıl olmalı? - Müfredat önemli değil. Önemli olan nasıl öğretildiği ve ne öğretildiğidir. Öğrenci: Matematik öğrenimi ana dilde mi yapılmalı? - Her türde eğitim ana dilde daha etkilidir. Ama İngilizce bilmek şart. İngilizce bilmeyeni adam yerine koymazlar. Öğrenci: Matematik müfredattı hazırlanırken sizin gibi profesyonel kişilerin görüşleri alınıyor mu? - Hayır, hiç alınmadı. Tabii profesyonel kişilere soruyorlardır ama ne kadar profesyoneldir bilemem. Öğrenci: Sizce sizin fikriniz alınmalı mı? - Bence alınmalı. Şimdiki milli eğitim bakanı bana “Sen milli eğitim bakanı olsaydın neler yapardın, bana yaz” dedi. Ben de yazıyorum. Ama bu güne kadar hiç olmadı. Sadece bu sefer. Tabii benim yazdıklarımla onun kararları değişmez ama buda önemli bir şey. Öğrenci: 5. Sınıftan itibaren branşa geçilmesini doğru buluyor musunuz? - Merkezi sistem olduğu zaman alınan kararlar herkes için doğru olamaz; herkes için de yanlış olamaz. Sorun sistemin bu kadar merkezi olmasında. Kararlar bütün öğrenciler için Ankara’da alınıyor. Belki sistem bölgelere bölünebilir. Öğrenci: Hızlı işlem yapabilmek iyi bir matematikçi olmakla aynı anlamamı gelir? - Hayır, aynı anlama gelmez. Öğrenci: Matematiğin iyi olması için zeki mi olunmalı? Düzgün mü çalışılmalı? - İkisi de gerekiyor tabii ki ama zeka gelişiyor. Öğrenci: Çıkarttığınız matematik dergisinin dili bizim için ağır. Öğrenciler için böyle bir çalışma yapmayı düşünür müsünüz? - Çok güzel olurdu ama benim hiç zamanım yok. Bu iş beni aşar. Ama o dergide size uygun şeyler de var. Birkaç sayfa size uygun şeyler var en azından. Öğrenci: Kimler üniversitede matematik okuyabilir? - Kazanan herkes matematik okuyabilir. Sanırım bölüm olarak fen seçmeniz gerekiyor. Öğrenci: Matematik köyünde küçük sınıflar içinde çalışmalarınız var mı? - Liseler için var. Öğrenci: Matematik nasıl çalışılmalı? - Ben de bunun cevabını bilsem bir kitap yazarım herkes okur. Öncelikle tek başına olacaksın. Masa başında çalışmalısın, ciddi olmalısın. Saatlerce çalışmalısın. On dakikada yapamadım deyip bırakmamalısın. Öyle olursa hiçbir şey yapamaz, öğrenemezsin. Kolay pes edersen hayatta hiçbir başarıya ulaşamazsın. Koşucular ilk koşusunda dünya rekoru kıramaz ki. Başarısız olmayan başarıya ulaşamaz. Öğrenci: Okulda anlatılan ders nasıl dinlenmeli? - Konuyu anladığında uyuklayabilirsin. Anlamadığında çabalamalısın. Öğrenci: İyi bir matematikçiyi nasıl tanımlarsınız? - Bazıları hesap yaparlar, bazıları ise düşünürler. Ben hesap yapanlardanım. Öğrenci: Sizinle yaptığımız röportajı okul dergimizde yayınlayabilir miyiz? - Tabii ki. Öğrenci: Okullarda konferans yapıyor musunuz? Yapıyorsanız bizim okula da gelebilir misiniz? - Maalesef yapamıyorum hiç zamanım olmuyor.
20
2012 — 2013
ALİ NESİN’E TEŞEKKÜR EDİYORUZ...
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
SÖYLEŞİLER TOSUN TERZİOĞLU RÖPORTAJI—7. sınıf öğrencilerimizden
İlayda Kireçci ve Elif Kurtuluş, ilköğretim matematik öğretmenimiz Süheyla Yenihayat’ın danışmanlığında Tosun Terzioğlu ile güzel bir röportaj gerçekleştirdiler... Öğrenci: Matematiği nasıl tanımlarsınız? - Bu gerçekten çok zor bir soru. Bugün bile matematiğin bir kısmı 23 yüzyıl kadar eski. Matematik soyut bir kavramdır. Çok eskilere dayanır. Fakat aynı şeyi fizik için kimya için söyleyemeyiz. Soyut bir bilim dalıdır. Kavramlar arasında ilişkiler vardır. Dörtgen, üçgen bir kavramdır. Matematik kesirli sayılar ve kavramlar arası ilişkiler bulmaktır. Başka bilim dallarında da işe yarar. Bütün şeylerin altında matematik yatar. Hala da çok canlıdır. Daha yapılamamış bir sürü şey vardır. Öğrenci: Matematik olmadan doğa bilimleri olmaz düşüncesine katılıyor musunuz? - Katılırım. Bugünkü haliyle olmazdı. Matematik doğanın bir dilidir. Bu konuları matematik olmadan anlatmak imkansızdır. Her iki adımda bir aşağı yukarı matematik kullanmak zorunda kalırız. Bugünkü ileri araçlar uçak televizyon gibi aletler de matematik olmasaydı olmazdı. Öğrenci: Sizin okul yıllarınızda matematik dersine ilginiz var mıydı? Matematikçi olmaya nasıl karar verdiniz? - Vardı. Ben okulu hiç sevmezdim. Liseyi ortaokulu hiç sevmezdim. Ama matematiği severdim; başarılı bir öğrenciydim. Bu dersler arasında en fazla sevdiğim ders matematikti ama tarihi de severdim. Benim babam da matematikçiydi. Benim üniversitedeki öğretmenim çok iyiydi. Bana matematiği o sevdirdi. Sadece altı aylığına dersimize gelmişti. O sınıftan da sadece iki profesör çıktı; ben ve bir arkadaşım. Geç karar verdim. Üniversite yıllarımda karar verdim. Benim aklımda birkaç şey vardı. Arkeolog olmak, matematikçi olmak ya da gemi mühendisi olmak. Hepsi birbirinden ayrı şeyler. Sonunda matematiği seçtim. Üniversitede matematiği çok sevdim ve matematikçi olma kararımdan hiçbir zaman dönmedim. Pişman da değilim. Öğrenci: Matematik eğitimi sizce kaç yaşında başlamalı? - Üniversiteden önce sadece matematik öğrenilmesi taraftarı değilim. Genel kültür kazanmak çok iyi bir şeydir. Bence matematik üniversitede öğrenilmeye başlamalı. Öğrenci: Milli Eğitim Bakanlığı’nın matematik dersi müfredatını yeterli buluyor musunuz? Eksikler ya da fazlalıklar var mı? - Hayır. Fazla buluyorum. Müfredatta aman biraz da bundan verelim diyorlar. Bence bu çok yanlış. Bazı insanlar matematiği daha yavaş öğrenir bazısı daha hızlı öğrenir. Biz herkese aynı şekilde öğretiyoruz. Esas olarak, lisede hesap yapması öğretilmeli daha ileri seviye şeyler öğretmek bence çok yanlış. Öğretilmek istenin şeyin çok sağlam şekilde öğrenilmesi bence çok önemli. Öğrenci: 4+4+4 sistemiyle beraber çocuklar daha erken yaşta zorunlu eğitime başladılar ve 5.sınıf öğrencileri branş öğretmenleriyle çalışmaya başladılar. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz? - Erken başlama zorunlu olmadığı taktirde öğrencilerin gelişimine bağlıdır. Bunu biraz da anne ve babaya bırakmak gerekiyor. Erken başlarlarsa seviyelerinde ezilebilirler. Bence 5. sınıfta farklı öğretmenlerin girmesi çok da erken değil. Öğrenci: Matematik öğretmenlerinin eğitmen olarak yeterli donanıma sahip olduğuna inanıyor musunuz? Bu alanda verilen öğretmenlik formasyonu eğitimi yeterli mi? - Bu çok zor bir soru çünkü bazıları çok iyi bazıları çok da iyi değildir . Bir matematik öğretmeni en az bir üniversite mezunu kadar, iyi matematik bilmelidir. Ve şuna da dikkat etmek gerek. Kimi öğrenci çok hızlı öğrenir fakat kimi öğrenci de çok yavaş öğrenir. Aynı Newton gibi. Öğrenci: Üniversitede matematik bölümünde okuyabilmek için ne gibi özelliklere sahip olunmalı? Herkes matematikçi olabilir mi? - İstemek ama bilerek istemek. Herkes matematikçi olamaz. İstemeden ben matematikçi olacağım diyemezsin. Sadece birkaç şey yaparak matematikçi olacağım diyemezsin. Hakikaten bunun için bir şeyler yapmalısın.
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
2012 — 2013
21
SÖYLEŞİLER Öğrenci: Hızlı işlem yapabilmek toplumda iyi bir matematikçi olmakla aynı anlama gelir. Siz buna katılıyor musunuz? - Değildir ama bazı matematikçiler hızlı işlem yapmakla yarar sağlar ama bazıları hiç doğru dürüst hızlı işlem yapamadan matematikçi olmuştur. Ama bence buna gerek yoktur. İlla hızlı işlem yapmaya gerek yoktur. Önemli olan senin bu işlemi yapmaya emin olmandır. Zaten bu işlemleri küçücük bir hesap makinesi bile yapabilir. Öğrenci: Matematik nasıl çalışılmalı? - Yaparak çalışılır. Matematik kitabını eline alıp okuyamazsın. Her satırını düşüneceksin. Gerekirse bunlar doğru mu diye ispatlamaya çalışacaksın. Problem çözeceksin ancak kimseye zorla matematik öğretemezsiniz. Öğrenci: Bazı okulların lise bölümünde, bizim okulumuzda da matematik ve fen dersleri İngilizce olarak okutuluyor. Sizce bu doğru mu? Yabancı dilde eğitim hakkında neler düşünüyorsunuz? - Dünyada, matematik ve fen dallarında da neredeyse evrensel bir dildir İngilizce. Benim Rus, Alman meslektaşım var ama hepsi İngilizce bilir. Evrensel bir dil olduğundan evet diyorum. Ama öbür taraftan bu şu demek değildir. Türkçeyle matematik yapılmaz sonucuna varmayalım. Neden yetersiz olsun ki? Yazarken Türkçe’nin temel yapısı farklı olduğundan zor oluyor ama ben de İngilizce matematik eğitimi veriyorum. İngilizce matematik dersi vermek isterseniz biraz daha yavaş vermelisiniz. Çünkü çok daha farklı oluyor. İfadenizin çok açık ve kesin olması gerekir. Türkçe de ders verdim, Almanca da ders verdim. Ama mutlaka herkes İngilizce bilmeli. Öğrenci: Siz boş zamanlarınızı nasıl değerlendirirsiniz? - Boş zamanlarımda bezen aklıma bir şey gelir onu yaparım. Bunun dışında bahçeyle uğraşmayı severim. Öğrenci: Prof. Ali Nesin’in Şirince’de bir matematik köyü var. Orada verilen eğitimi nasıl değerlendiriyorsunuz? Bu tip çalışmalar devlet tarafından da desteklenmeli mi? - Çok güzel bir şey çünkü her düzeyde matematik eğitimi var. Üniversite ve üniversite sonrası da dahil. Bunu da ortaya Ali çıkardı. Çok güzel bir yer. Ben böyle bir mekan görmedim. Hatta bu yaz da gitmeyi planlıyorum. Bence mutlaka devlet tarafından desteklenmeli. Öğrenci: Okullarda konferans veriyor musunuz? Bizim okulumuzu da ziyaret eder misiniz? - Evet veriyorum. Fırsatım olursa elbette gelirim. Öğrenci: Sizinle yaptığımız projeyi okul gazetemizde yayınlayabilir miyiz? - Elbette yayınlayabilirsiniz. Bana da gönderirseniz sevinirim.
TOSUN TERZİOĞLU KİMDİR? 1942’de Kayseri’de doğdu. Robert Koleji’ni bitirdikten sonra lisans derecesini Newcastle-upon-Tyne Üniversitesi' nde (Ingiltere, 1965), doktora derecesini Matematik dalında Frankfurt Üniversitesi' nde 1968 yılında aldı. Wuppertal Üniversitesi, Michigan Üniversitesi ve ODTÜ'de çalıştı. Michigan Üniversitesi ve Wuppertal Üniversitesi' nde araştırmacı olarak bulundu. 1992—1997 yılları arasında TÜBİTAK Başkanlığı, 1993—1997 yıllarında NATO Bilim Komitesi Türkiye temsilciliği, 1996—1997 yıllarında Bilimsel ve Teknik Araştırma Vakfı Yönetim Kurulu Başkanlığı yaptı. 1997 yılından beri TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Başkanlığı'nı ve 1989 yılından itibaren Türk Matematik Derneği Başkanlığı'nı yapmaktadır. TÜBİTAK Bilim Ödülü sahibidir. Araştırma alanı fonksiyonel analizdir. Türkiye Bilimler Akademisi, Türk Matematik Derneği, TESEV, Türkiye Bilişim Vakfı, Tarih Vakfı, Bilimsel ve Teknik Araştırmalar Vakfı, BITAV ve Türkiye Zeka Vakfı üyesidir.
TOSUN TERZİOĞLU’NA TEŞEKKÜR EDİYORUZ... 22
2012 — 2013
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
KULÜPLER MERAKLI MİNİKLER Meraklı Minikler Kulübü ile 1. sınıf öğrencilerimizde bilimsel süreçlerle ilgili merakı uyandırmayı ve deneysel çalışmalara ilk adımı atmayı amaçladık. Miniklerimiz sene boyunca aktivite ve deney ağırlıklı çalışmalar yürüttüler.
MATEMATİK—FEN KULÜBÜ 2. sınıf öğrencilerine açtığımız Matematik— Fen Kulübü ile Matematik ve Fen—Teknoloji derslerine olan ilgiyi artırmayı amaçladık. İnteraktif ve uygulamalı eğitsel oyunlarla öğrencilerimiz hem çok eğlendiler, hem de temel bilgilerini pekiştirdiler.
BİLİM KULÜBÜ Bilim Kulübünün amacı öğrencilerin Fen ve Teknoloji alanına olan ilgilerini değerlendirebilmeleri için ortam sağlamaktır. 3. ve 4. sınıf öğrencilerimiz hem merak ettikleri konuları araştırdılar, hem de kendi geliştirdikleri ürünleri ortaya koydular.
MATEMATİK VE OYUN KULÜBÜ Matematik ve Oyun Kulübümüzle 3. ve 4. sınıf öğrencilerimizde plan yapma, strateji geliştirme, olayları sebep-sonuç ilişkisi çerçevesinde değerlendirebilme yeteneklerini geliştirmeyi amaçladık. Öğrencilerimiz oynadıkları kutu oyunları ile bu becerilerini geliştirirken aynı zamanda çok eğlendiler.
DESTINATION—IMAGINATION Destination Imagination, okul eğitiminin yanı sıra, gençlerin günlük hayatlarında karşılaşabilecekleri basitten karmaşığa her türlü problemin çözümünde yaratıcılıklarını kullanmayı ve yaratıcı düşünceyi bir yaşam tarzı olarak benimsetmeyi hedefleyen, uluslararası alanda yaygın bir organizasyondur. Hem ilköğretimde hem de lisede açtığımız kulübümüzde öğrencilerimiz çok çeşitli etkinlikler yapmanın dışında yarışmalara da katıldılar.
AKIL OYUNLARI 6. ve 7. sınıf öğrencilerimize açtığımız Akıl Oyunları Kulübü ile zeka oyunlarıyla ilgilenen öğrencilerimizin ilgisini değerlendirmeyi amaçladık. Onlara farklı zeka oyunlarını tanıttık. Öğrencilerimiz kulüp içi yapılan faaliyetlerin dışında il genelinde ve Türkiye çapında yapılan yarışmalara da katıldılar.
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
2012 — 2013
23
KULÜPLER BİLİM PROJE KULÜBÜ 6. ve 7. sınıf öğrencilerimize açtığımız Bilim Proje Kulübü ile bilimsel süreç basamaklarını ve bilimsel okuryazarlığı pekiştirmeyi amaçladık. Bireysel farklılıklarını ortaya koyma fırsatını yakalayan öğrencilerimiz çok sayıda proje geliştirdiler ve geliştirdikleri projeler ile yarışmalara katılarak başarılı oldular.
FEN-JOY KULÜBÜ Fen-Joy Kulübü ile 6. ve 7. sınıf öğrencilerimiz; bilimsel mizah anlayışı kazandıran karikatür çalışmaları, bilimsel okuryazarlığı artıran bilimsel haber analiz çalışmaları, bilimsel olarak tartışılan konularda öğrencilerin kendi fikirlerini savunmalarına ortam sağlayan münazara çalışmaları yaptılar.
ASTRONOMİ KULÜBÜ Astronomi kulübünün hedefi, 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin gökyüzü ve evren hakkındaki bilgilerini ve ilgilerini arttırmaktır. Bu doğrultuda , okulumuzun planetaryumunda gözlemler gerçekleştirerek farklı mevsimlerdeki takımyıldızları ve belli başlı yıldızları tanıma, gözlemlerde kullanılabilecek materyaller hazırlama, planetaryumda denemeler yapma çalışmaları ve geziler yapılmıştır.
PROJE KULÜBÜ Lise ve Fen Lisesi öğrencilerimize açtığımız Proje Kulübünün amacı, araştırmaya meraklı öğrencilerimizin ilgisini değerlendirmek ve onları projeler üretmeye teşvik etmektir. Kulüp öğrencilerimiz çok sayıda proje geliştirmiş, başta TÜBİTAK olmak üzere çok sayıda yarışmalara katılmış ve başarı elde etmişlerdir.
LEGO ROBOTİK KULÜBÜ Lego Robotik Kulübü ile lise ve fen lisesi öğrencilerimiz hayallerindeki tasarımları gerçekleştirme imkanı buldular. Ayrıca kulüp öğrencilerimiz geliştirdikleri tasarım ile Türkiye çapında düzenlenen First Lego League turnuvasına katıldılar.
24
2012 — 2013
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
ETKİNLİKLER WORLD EDUCATION GAMES 2013 UNICEF liderliğinde yürütülen “World Maths Day” ve “World Science Day” yarışmalarında, öğrencilerimiz sanal ortamda dünyanın çeşitli ülkelerinden yaşıtları ile yarışma imkânı buldular. Lise ve ortaokul öğrencilerimiz 6 Mart 2013 tarihinde hem dünyadaki öğrenciler ile yarıştılar hem de matematik ve fen bilgilerini daha fazla pratik yaparak sınadılar.
Pİ GÜNÜ ETKİNLİKLERİ Her yıl mart ayının 14’ünde kutladığımız Pi Günü’nü bu yıl da düzenlenen yarışmalar ve yapılan çok çeşitli etkinliklerle bir şenlik havasında kutladık. Böylece hem Pi sayısı hakkında farkındalık yarattık hem de öğrencilerimizi işin içine katarak eğlenmelerini sağladık...
Öğrencilerimiz Pi Günü ile ilgili özgün tasarımlarını gerçekleştirip okulumuz içinde sergilediler.
Düzenlediğimiz yarışmada öğrencilerimiz pi sayısının virgülden sonraki rakamlarını söylemek için yarıştılar.
Öğrencilerimiz tarafından hazırlanan maketle hatıra fotoğrafı çektirdiler.
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ
2012 — 2013
25
ETKİNLİKLER YGS KAMPI 12. sınıf öğrencilerimizin YGS öncesi konu eksiklerini gidermek ve motivasyonlarını artırmak amacı ile Işık Üniversitesi Şile Kampüsü’nde YGS Kampı düzenledik. Kamp süresince öğrencilerimize birçok deneme sınavları uygulandı. Aynı zamanda öğrencilerimiz öğretmenleri ile birebir çalışma fırsatı bularak eksik kalan konularını tamamlama fırsatı buldular.
18 MART ÇANAKKALE ZAFERİ VE ŞEHİTLERİ ANMA GÜNÜ Özel Erenköy Işık Okulları olarak 18 Mart Çanakkale Zaferi’mizin 98. yıldönümünü kutladık.
Ulu önder Atatürk’ ü ve şehitlerimizi ilköğretim ve lisede ayrı ayrı düzenlediğimiz iki törenle andık.
26
2012 — 2013
FEN BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ETKİNLİK BÜLTENİ