Tarnobrzeg tu żyjemy by IWOG TIME

G A Z E T A

B E Z P Ł A T N A

CZERWIEC 2018/ NR 6

NIEZALEŻNY MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO – KULTURALNY

425. Urodziny Miasta Szanowni Państwo! Drodzy Tarnobrzeżanie! Wielkie Urodziny Tarnobrzega już 8 czerwca.

Jedną z inicjatyw, która ma uświetnić urodziny miasta w ramach akcji „425 dla Tbg” będzie organizacja poloneza na 425 par Fot. Bogdan Myśliwiec

tym roku przypada 425. rocznica lokacji Tarnobrzega. To kawał pięknej historii, której częścią jesteśmy my wszyscy. Jest okazja do wspomnień, świętowania, ale i do pochwalenia się tym, co Tarnobrzeg wyróżnia spośród innych podobnej wielkości miast. Skarb Tarnobrzega to jego historia, zabytki, urocze zakątki, piękna otaczająca go ze wszystkich stron przyroda, ale przede wszystkim sami tarnobrzeżanie. Ci, którzy przez swoją pracę i pasję tworzą nasze piękne miasto. Dokończenie na s. 2

Browar Tarnobrzeg o piwie słów kilka P

iwowarstwo to dziedzina, wbrew pozorom, bardzo szeroka. Na całym świecie istnieje ponad 100 różnych gatunków piwa wynikających z tradycji i kultury danego regionu, wiedzy piwowarskiej i oczywiście dostępnych surowców. Zagadnienie jest tak bardzo obszerne, że można byłoby w tym temacie pisać książki, niemniej pragniemy w sposób obrazowy opowiedzieć o rzeczach, które każdy smakosz piwa wiedzieć powinien. „PIWO” z języka prasłowiańskiego „pivo” oznacza napitek, napój. Jego historia zaczyna się kilka tysięcy lat temu, a pierwsze zapiski na jego temat pojawiły się ponad 4000 lat p.n.e w Mezopotamii. Z Afryki do Europy piwowarstwo trafiło poprzez Hiszpanię. W średniowieczu piwo warzono głównie w klasztorach.

WIELKIE URODZINY MIASTA TARNOBRZEGA

Piwne światy

Data – 8 czerwca 2018 r. Miejsce – Zamek Dzikowski Organizator – Stowarzyszenie Dolina Smaku

Piwa dzielimy na ale (czytaj ejl) i lager. Różnica wynika z temperatury fermentacji dla danego gatunku drożdży. Ale to piwo górnej fermentacji, drożdży gatunku saccharomyces cerevisiae. Zakres temperatur fermentacji waha się w granicach 16 °C–22 °C. Większości szczepów oprócz dwutlenku węgla i etanolu produkuje również estry i fenole, czyli związki chemiczne nadające piwu aromaty owoców, kwiatów, przypraw..

16.00 – gotowanie dania „Przysmak Tarnowskiego” – zabawy dziecięce z dawnych lat – rejestracja uczestników poloneza 18.30-19.00 – polonez 19.00-20.00 – tańce przy muzyce ze starych płyt – wydawanie dania „Przysmak Tarnowskiego” 20.00-21.00 – Muzyczny Tarnobrzeg – koncert w wykonaniu młodych tarnobrzeskich artystów 21.00-21.30 – Multimedialna prezentacja – Tarnobrzeg na 425 fotografiach 21.30-00.00 – Koncert zespołu Heaven i zabawa taneczna pod gwiazdami Współorganizator – Urząd Miasta Tarnobrzega Patronat – Prezydent Tarnobrzega

WYDARZENIE ORGANIZOWANE W RAMACH INICJATYWY „425 dla TBG”

Jesteśmy na

• Twitter/TuZyjemy • fb/tarnobrzegtuzyjemy • www.tarnobrzegtuzyjemy.pl

Zadbana kobieta 50+

s. 4

Zasiedzenie nieruchomości rolnej

Toksoplazmoza s. 5

s. 6

Dokończenie na s. 3

C Z E R W I E C 2018/ N R 6

str. 2

425. Urodziny Miasta Dokończenie ze s. 1

8 czerwca 2018 r. Stowarzyszenie Dolina Smaku we współpracy z Urzędem Miasta Tarnobrzega organizuje na Zamku Dzikowskim Wielkie Urodziny Miasta Tarnobrzega. – Okazja jest szczególna, szczególne muszą więc być także atrakcje przygotowane na ten niezwykły dzień – mówi Monika Zając, prezes Stowarzyszenia Dolina Smaku, współorganizatorka wydarzenia. – Gdy w rodzinie świętujemy czyjeś urodziny to zaproszeni są na nie wszyscy. I dzieci i dziadkowie i ciotki i wujkowie. Na urodzinach miasta nie może być inaczej. Zaproszenie na wydarzenie, które odbędzie się przed Zamkiem Dzikowskim kierujemy więc do wszystkich niezależnie od wieku.

Przysmak Tarnowskiego Początek urodzinowej imprezy zaplanowano na godz. 16. Wówczas rozpocznie się gotowanie gigantycznego dania, którym ugoszczeni zostaną wszyscy urodzinowi goście. – Przygotujemy „Przysmak Tarnowskiego”. Będzie to gulasz z dziczyzny z wiosennymi warzywami – zdradza Monika Zając. – Tarnowscy kochali polowania i postanowiliśmy zaczerpnąć z tej myśliwskiej tradycji. Liczymy, że uda nam się przygotować aż 425 litrów tego smakowitego dania. Nad przebiegiem gotowania, czuwać będą najlepsi tarnobrzescy szefowie kuchni

restauracyjnych. Jesteśmy pewni, że są oni gwarantem jakości dania, którego nie powstydziłaby się przed laty zamkowa kuchnia.

Polonez na 425 par O godzinie 18.30 wyruszy sprzed bramy Zamku Dzikowskiego polonez. Nie byle jaki, bo rekordowy. Organizatorzy wydarzenia mają nadzieję, że przyłączy się do niego aż 425 par. – To symboliczna liczba, ale mamy nadzieję, że faktycznie nie zabraknie tarnobrzeżan, którzy podejdą z fantazją do świętowania urodzin miasta i zaszczycą nas swoją obecnością – mówi Małgorzata Rokoszewska-Ćwiękała, współorganizatorka wydarzenia. – Do udziału w polonezie zapraszamy uczestników w strojach służbowych lub innych strojach z dawnych lat. Zaproszenie do tańca przyjęli już przedstawiciele wielu grup zawodowych, którzy stawią się w swoich mundurach. Będą z nami górnicy, strażacy, kominiarze, będą także seniorzy. Bardzo liczymy na młodzież, szczególnie na maturzystów i gimnazjalistów, którzy niedawno tańczyli poloneza na swoich studniówkach i komersach. Mamy nadzieję, że nie zawiodą nas także dzieci. Im będzie nas więcej, tym bardziej różnorodny i kolorowy będzie nasz chodzony. Pokażemy dzięki niemu koloryt naszego miasta i to, że potrafimy wspólnie zrobić coś fajnego.

Tajemnica o północy Organizatorzy Wielkich Urodzin Miasta przygotowują na ten dzień jeszcze wiele innych atrakcji. Nie zabraknie występów młodych tarnobrzeskich artystów, zabaw dla dzieci z dawnych lat i wirtualnego spaceru po Tarnobrzegu. Lokalni fotografowie przygotowali już 425 najpiękniejszych zdjęć miasta, które pokażą w trakcie multimedialnej prezentacji. – Całość wydarzenia zakończy koncert i zabawa taneczna z zespołem Heaven oraz niespodzianka, która mamy nadzieję, że nie tylko zaskoczy uczestników zabawy, ale i odbije się szerokim echem w całym regionie – zapowiada Monika Zając. – Nie zdradzając wszystkich tajemnic tego niezwykłego dnia, uchylimy jedynie rąbka tajemnicy, że jest szansa, że 8 czerwca na Zamku Dzikowskim pojawi się ktoś, kogo nie było tu od bardzo wielu lat…

425 dla Tbg Wielkie Urodziny Miasta to inauguracja akcji społecznej „425 dla Tbg”, której uczestnicy chcą w sposób szczególny uczcić przypadający w 2018 roku jubileusz miasta. – Zaproszenie do włączenia się do akcji skierowaliśmy do tarnobrzeskich organizacji i instytucji na początku maja. Odzew był ogromny i już możemy zdradzić, że w ciągu najbliższych tygodni w Tarnobrzegu

odbędzie się szereg wydarzeń z symboliczną liczbą 425 – mówi Małgorzata Rokoszewska-Ćwiękała ze Stowarzyszenia Dolina Smaku będącego pomysłodawcą inicjatywy „425 dla Tbg”. Kajakarze z TKKF Tarnobrzeg szykują cykl spływów, których łączny dystans wyniesie 425 km, Stowarzyszenie Aqua Swim zorganizuje maraton pły wacki podczas, którego pływacy będą mieli do pokonania 425 metrów, czyli 17 basenów. Dzieci z tarnobrzeskich przedszkoli i szkół przygotowują 425 kartek z urodzinowymi życzeniami. UKS Delfin Masters Tarnobrzeg planują przepłynąć 425 km w 11 dni (4+2+5=11), Biblioteka Pedagogiczna w Tarnobrzegu i Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe Libri ogłosiło konkurs na tarnobrzeską książkę kucharską, w której znaleźć się może nawet 425 przepisów.

Sypnęli pomysłami – W inicjatywę włączyło się także Stowarzyszenie Nordic Activ, Tarnobrzeska Chorągiew Rycerska Leliwa i ciągle pojawią się nowe pomysły, o których będziemy na bieżąco informować na łamach „Tarnobrzeg – Tu żyjemy” i na profilu Facebook - 425dlaTbg – mówi Krzysztof Trościński, współorganizator inicjatywy. – Tarnobrzeg i jego mieszkańcy mają ogromny potencjał i mamy nadzieję to pokazać. MMC

Tadeusz Gajda ps. Tarzan – żołnierz ziemi tarnobrzeskiej P

o latach zakłamania Żołnierze Wyklęci powracają z należną godnością do serc Polaków. Lecz jest jeszcze wśród nich wielu, którzy w świadomości społecznej pozostają nieznani. Jedną z nich jest bohater ziemi tarnobrzeskiej – Tadeusz Gajda ps. Tarzan. Jego oddział był postrachem komunistów i zapisał chlubną kartę w historii całego naszego powiatu jak i Polski. W czasach okupacji niemieckiej był podkomendnym Franciszka Przysiężnaka ps. Ojciec Jan w lasach Janowskich. Po wkroczeniu czerwonoarmistów „Tarzan” przebywał w swoim rodzinnym domu. Stalinowcy szybko rozpoczęli aresztowania działaczy AK, NOW i NSZ. Widząc co się dzieje stwierdził, że ratunkiem przed takim losem jest schronienie się w Ludowym Wojsku Polskim. W październiku 1944 r. otrzymał przydział do 25 pułku piechoty w Rzeszowie. Jednak kryjówka okazała się złudna. Już po kilku miesiącach zainteresował się nim oficer polityczny. Gajda przyznał się do walki w ruchu oporu lecz nie wydał nikogo z kolegów. W lutym 1945 roku jadąc na urlop do Niska spotkał swojego zastępcę z czasów partyzantki Ludwika Miazgę.

W trakcie rozmowy ustalili, że do LWP już nie wróci. „Tarzan” przybył w tarnobrzeskie rejony w połowie kwietnia 1945 roku w celu pomocy Komendantowi Obwodu Tarnobrzeg Narodowej Organizacji Wojskowej (formalnie Narodowego Zjednoczenia Wojskowego) – Marianowi Szymańskiemu ps. Podkowa, który umarł w maju w wyniku odniesionych ran. Po jego śmierci Gajda został mianowany dowódcą obwodu Tarnobrzeg. W ciągu kilku dni dostał rozkaz utworzenia oddziału partyzanckiego. Równocześnie otrzymał awans na stopień podporucznika. Tadeusz został dowódcą mając jedynie 21 lat. Był najmłodszym komendantem Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Pomimo swojego młodego wieku, bardzo mądrze i rozważnie dowodził oddziałem. Panowała w nim wzorowa dyscyplina. W szczytowym okresie oddział liczył nawet 60 osób. Gajda był szanowany i słuchany przez swoich podkomendnych. Co ciekawe jednym z nich był jego ojciec. Jednak zdecydowana większość partyzantów była w bardzo młodym wieku. Chłopcy mieli zazwyczaj po dwadzieścia parę lat. Zdarzali się

też i nastolatkowie. Nazywano ich Tarzanowcami. Ich uzbrojeniem były głównie pistolety maszynowe i broń krótka. Działali na bardzo trudnym terenie, o niewielkim zalesieniu, co utrudniało kryjówkę. Udało się im przetrwać dzięki pomocy tarnobrzeżan i innym okolicznym mieszańcom. Bezpiecznym miejscem schronienia był Tarnobrzeg. Miał tu kilka konspiracyjnych lokali np. przy placu Bartosza Głowackiego. Oddział był nieustanie tropiony przez nową władzę. Za głowę dowódcy UB wyznaczyło nagrodę. Jednak nie znalazł się zdrajca, który by go wydał. Na początku 1946 roku został szefem pogotowia akcji specjalnej na inspektorat „Tatar” obejmujący powiaty Tarnobrzeg, Mielec i Dębicę. Tak powoli kończył się czas walki partyzanta w powiecie tarnobrzeskim, trwającym rok. Jego oddział został zdemobilizowany, a podwładni zwolnieni do domów. Spowodowane było to rozkazem, który otrzymał Gajda. Jego zadaniem była organizacja w Tarnowie Pogotowia Akcji Specjalnej. To właśnie tam został aresztowany przez Publiczny Urząd Bezpieczeństwa i poddany bestialskiemu przesłuchaniu. Następnie odbył się proces, którego specjalną oprawę

Tadeusz Gajda Fot. Źródło TVP Rzeszów

stanowiła przywieziona broń z Tarnobrzega, która miałaby świadczyć o jego haniebnej działalności. W wyniku procesu, został skazany na śmierć. Wyrok wykonano 14 października w więzieniu UB na Montelupich. Bohater ofiarował swoje życie mając 22 lata. Miejsce pochówku nie jest znane. Jednak najwyższym pragnieniem komunistów było to, aby bohater został zapamiętany jako bandyta. W 1991 r. Sąd Wojewódzki w Tarnowie unieważnił wyrok z 1946 r., uzasadniając go „działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego”. Karolina Buczkowska

Uczennica klasy II tarnobrzeskiego LO im. M. Kopernika

C Z E R W I E C 2018/ N R 6

str. 3

Browar Tarnobrzeg o piwie słów kilka się także piwa leżakowane w beczkach po szlachetnych alkoholach (tj. whisky, borubon), są to piwa głównie w stylach Russian Imperial Stout, Barley Wine, Porter Bałtycki, które również wywodzą się z Anglii.

Dokończenie ze s. 1

Lager to piwo dolnej fermentacji drożdży gatunku saccharomyces pastorianus. Zakres temperatur fermentacji waha się w granicach 8 °C–15 °C. Głównie nadają one piwu czysty profil smakowo-zapachowy, ale też nie jest to regułą. Piwo przy użyciu tych drożdży wymaga jednak dłuższego leżakowania w niskich temperaturach. Istnieje jeszcze jeden gatunek drożdży i bakterii wykorzystywanych w piwowarstwie. Brettanomyces to drożdże dzikie, górnej fermentacji, nadające bogaty, złożony profil smakowo-zapachowy, kwaśny, stajenny, owocowy, przyprawowy. Fermentacja z użyciem tych drożdży nazywana jest spontaniczną, gdyż brzeczka zostaje zaszczepiona tym co „fruwa” w powietrzu. Obecnie oczywiście są dostępne gotowe, wyselekcjonowane szczepy tego gatunku. Również bakterie z gatunku Lactobacillus odgrywają ważną rolę podczas produkcji niektórych gatunków piw, głównie Belgijskich i Niemieckich, ponieważ wnoszą pożądany kwaśny smak. Ale’e i lagery możemy podzielić głównie na piwa jasne i ciemne, ale istnieją też piwa w kolorze bursztynu, miedzi. Tutaj

Michał Wójcik – piwowar poszukuje nowych smaków.

Spróbuj piwa – przygoda wzywa

Style piwa na jakie stawiać będzie Browar Tarnobrzeg.

różnica jest taka, że do produkcji piw ciemnych oprócz słodów jasnych zostają użyte słody palone, nadające ciemny, czarny kolor oraz smak i aromat kawy, czekolady. Natomiast kolor bursztynowy uzyskać można za pomocą mieszanek słodów specjalnych oraz odpowiednio mniejszej ilości słodów palonych, barwiących. Kolejnym krokiem podziału piw jest ich historyczne miejsce pochodzenia. Głównie Anglia, Niemcy i Belgia produkowały protoplasty, które wyewoluowały i stworzyły dziś nowe gatunki piw. Z Anglii wywodzą się przede wszystkim piwa ciemne – Portery i mocno goryczkowe – IPA (India Pale Ale). Z Niemiec lagery w różnych odmianach, koźlaki, piwa wędzone i pszeniczne. Z Belgii piwa pszeniczne, kwaśne z udziałem dzikich drożdży. Również Polska ma swój własny styl piwa, który jest chętnie warzony przez zagraniczne browary. Tym stylem jest „Grodziskie”,

Źródło: Browar Tarnobrzeg®

Browar Tarnobrzeg – małe warki w celu przetestowania najlepszych receptur do wielkoseryjnej produkcji.

wywodzące się z Grodziska Wielkopolskiego. Piwo produkowane ze słodu pszenicznego wędzonego dymem z drewna dębowego, fermentowane drożdżami grodziskimi (górnej fermentacji). Jest to piwo lekkie ok. 2,5-3% alkoholu, o aromacie dymu i lekko kwaskowym smaku, dobrze gaszące pragnienie. Innym stylem w którym Polska się specjalizuje jest Porter Bałtycki. Styl wywodzący się z porteru angielskiego i wykształcony w krajach basenu Morza Bałtyckiego. Piwo dolnej fermentacji ciemne, mocne, rozgrzewające o zawartości alkoholu ok. 8-9%. Od 7 lat trend w polskim piwowarstwie rzemieślniczym wiodą piwa w stylu AIPA (American India Pale Ale) wywodzące się z angielskiego IPA. Charakteryzują się wysoką goryczką i intensywnym smakiem i aromatem owoców tropikalnych uzyskanych przez zastosowanie nowofalowych chmieli głównie z Ameryki, ale też z Australii i Nowej Zelandii. Popularne stały Prac remontowych ciąg dalszy…

Browar Tarnobrzeg będzie warzył głównie piwa górnej fermentacji od klasycznego pszenicznego po urozmaicone IPA, oczywiście pojawią się także lagery. Pomieszczenia browaru pozwolą na produkcję piw kwaśnych oraz leżakowanych w drewnianych beczkach – ogranicza nas jedynie wyobraźnia. Pomimo, że browar w budowie, nie próżnujemy – produkujemy kolejne małe warki testowe w celu znalezienia najznakomitszych smaków dla naszego regionu. Piwnych stylów nie brakuje, a każdy z nich to nowe odkrycie smakowe i jak widać – również kulturowe. Browar Tarnobrzeg lubi wyzwania, a mnogość doświadczeń jakie mogą doznać piwni smakosze jest nieograniczona. Na infografice przedstawiamy style piwne w jakich planowane są produkty Browaru Tarnobrzeg – bo to w końcu “Nowa fala w starych murach”! Oczywiście nie wszystko na raz – podniebienia smakoszy oswajane będą stopniowo, a nowe style warzyć będziemy zgodnie z sugestiami odbiorców.

Tymczasem w Browarze Tarnobrzeg… W browarze prace mają się ku końcowi. Po pracowitej majówce i długo oczekiwanym dostawom puzzli w browarowej układance ostatnie prace dzielą nas przed odbiorami formalnymi. Działamy w pocie czoła – trzymajcie kciuki, jesteśmy coraz bliżej! Znajdź i polub nas na facebook’u – razem budujemy browar! www.facebook.com/BrowarTarnobrzeg/ Kamil Burdzy, Michał Wójcik Browar Tarnobrzeg®

C Z E R W I E C 2018/ N R 6

str. 4

Zadbana kobieta 50+ Korzystając z badań profilaktycznych piersi nie wpływamy na to, czy dotknie nas choroba. Dajemy sobie jednak szansę na ograniczenie jej negatywnych skutków, a być może szansę na przeżycie.

statnio byłam świadkiem takiej rozmowy: – Wczoraj zwolniłam się wcześniej z pracy, bo u nas był mammobus. Chciałam się zbadać, a tam jest bez skierowania i za darmo. – Ciekawe, kiedy do Tarnobrzega przyjedzie taki mammobus. Też bym się zbadała. Objazdowe badania wykonywane w mammobusach to świetny pomysł na profilaktykę. Sprzęt dociera do mniejszych miejscowości, co ułatwia ich mieszkankom dostęp do badań. Ograniczony czas, w którym można z nich skorzystać, mobilizuje panie do badania. Takie wydarzenia bywają nagłaśniane w lokalnym środowisku. W Tarnobrzegu panie w wieku 50-69 lat nie muszą czekać na przyjazd mammobusu. Mają bowiem możliwość skorzystania z badań w przez cały czas, w wybranym przez z siebie terminie w ramach programu profilaktycznego prowadzonego w naszym szpitalu. – Program działa od kilku lat. Mamy umowę z NFZ na wykonywanie tych badań. – opowiada Wiktor Stasiak, Dyrektor tarnobrzeskiego szpitala. – Warunki, kto może skorzystać z bezpłatnych badań ustalane są przez Fundusz. Tarnobrzeski szpital oferuje świadczenia związane z profilaktyką, diagnostyką

oraz leczeniem raka piersi, a nawet poprawie komfortu życia po wyleczeniu. Obok badań profilaktycznych, w placówce można wykonać pełną diagnostykę związaną z wykrywaniem nowotworów piersi. Na miejscu działa także centrum onkologiczne. Ponadto szpital nieodpłatnie użycza pomieszczenia dla Stowarzyszenia Amazonek „Pomocna Dłoń”, które działa na rzecz profilaktyki raka piersi oraz pomaga osobom chorym i ich bliskim przetrwać okres choroby, rehabilitacji i późniejszy. Dzięki współpracy władz szpitala i stowarzyszenia, w budynku technicznym z tyłu głównych budynków szpitalnych działa punkt pomocowo-informacyjny Amazonek. Szpital dysponuje nowoczesnym mammografem cyfrow ym. Mammografia umożliwia wczesne rozpoznanie raka piersi oraz innych patologicznych zmian. Badania profilaktyczne skierowane są do osób zdrowych. Kobiety, które zaobserwowały w siebie jakieś niepokojące objawy, powinny zgłosić się do lekarza POZ, ginekologa lub onkologa. Nie warto odkładać udziału w dostępnej profilaktyce, choćby po to, aby wiedzieć, że nie ma się o co martwić. W większości przypadków wynik badania jest bowiem prawidłowy. Do skorzystania z programu zachęca Dyrektor tarnobrzeskiego szpitala:

Pracownia tarnobrzeskiej mammografii, Fot. Agnieszka Wójcik

– U nas panie mogą wykonać bezpłatne badania mammograficzne w terminie, jaki im odpowiada. Niestety, NFZ nas informuje, że na tym terenie odsetek kobiet, które się badają w ramach programu jest niski. – mówi Wiktor Stasiak.

W Polsce rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet. Ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem. Występuje najczęściej u pań w przedziale 50-69 lat. Pan Dyrektor zaprasza mnie do rozmowy z lek. med. Alicją Wesołowską-Warzybok, która kieruje Zakładem Diagnostyki Obrazowej. Pytam o praktyczne aspekty badania. – Pani doktor, jak długo się oczekuje na termin badania w ramach programu profilaktycznego? – W tej chwili nie ma żadnego problemu z terminami. Można wcześniej umówić się na wybraną godzinę, ale można po prostu przyjść na badanie w dowolnym terminie, choć wtedy czasem trzeba chwilę poczekać. – Co trzeba mieć ze sobą? – Tylko dowód osobisty. Nie potrzeba skierowania.

lek. med. Alicja Wesołowska-Warzybok

▶ Program profilaktyki raka piersi adresowany jest do kobiet w wieku 50-69 lat, które nie leczą się onkologicznie. ▶ Bezpłatne badania można wykonywać co 2 lata, a panie z grupy ryzyka – co roku. ▶ Bezpłatne badania profilaktyczne wykonywane są w tarnobrzeskim szpitalu w Pracowni Mammograficznej. ▶ Pracownia jest czynna od poniedziałku do piątku w godz. 7:15-15:00. ▶ Na badania można się zgłosić codziennie. ▶ Badanie jest bezpłatne i nie wymaga skierowania. Dodatkowe informacje: tel. 15 812 33 01 lub 15 812 33 07 – Jak się przygotować do badania? – Do badania nie trzeba żadnych szczególnych przygotowań. Jedynie niektóre antyperspiranty z talkiem mogą zakłócać obraz, więc lepiej ich przed przyjściem nie używać. – Co można wykryć w takim badaniu? – Badanie ma na celu wykrycie raka piersi. Albo wykluczenie tego raka. – Kobiety, które wyczuwają jakiś guzek, często boją się, co może zostać wykryte. Jak można je przekonać, żeby przyszły? – Przesiewowe badania są dla każdej kobiety, a nie dla tych, które mają objawy. Naszym celem jest jak najwcześniejsze wykrycie zmian. Nawet jeśli jest nowotwór, to im szybciej się go wykryje, to większa jest szansa przeżycia, inne jest leczenie i inne rokowania. – Dziękuję za informacje. Drogie panie! W miarę dostępnych środków – lubimy być zadbane. Chodzimy do fryzjera, używamy różnych kosmetyków, staramy się ładnie wyglądać. Elementem dbania o siebie jest także zadbanie o własne zdrowie oraz zapobieganie chorobom. Kobiety zwykle poświęcają część swojego życia na troskę o innych. Zatroszczmy się też o siebie! W następnym numerze porozmawiamy z szefową tarnobrzeskich Amazonek. Dowiemy się o najprostszej i najtańszej profilaktyce raka piersi u wszystkich pań, w saloniku oglądniemy kronikę stowarzyszenia, a pijąc herbatę z miodem usłyszymy, jak wspólnie celebrują życie prawdziwe wojowniczki, które zwyciężyły walkę ze śmiertelnym wrogiem. Iwona Dybus-Grosicka

C Z E R W I E C 2018/ N R 6

str. 5

Zasiedzenie nieruchomości rolnej Nie jesteś rolnikiem indywidualnym, a chciałbyś nabyć własność nieruchomości rolnej poprzez zasiedzenie? Pamiętaj, że jeśli wymagany prawem bieg terminu zasiedzenia upłynie po dniu 30 kwietnia 2019 roku nie będziesz mógł z tego prawa skorzystać, a jeśli termin ten właśnie mija, minął po 30 kwietnia 2016 roku lub minie przed 30 kwietnia 2019 roku, nie zwlekaj!

dniu 30 kwietnia 2016 roku weszła w życie Ustawa z dnia 14 kwietnia 2016 roku o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.2016.585). Ustawa wprowadziła duże zmiany i ograniczenia m.in. co do możliwości zasiedzenia nieruchomości rolnych. Do momentu wprowadzenia ustawy, do zasiedzenia nieruchomości rolnej wystarczyło samoistne posiadanie nieruchomości oraz upływ czasu (w dobrej wierze 20 lat, w złej wierze 30 lat). Po wprowadzeniu ustawy i zmianie tym samym przepisów kodeksu cywilnego dotyczących zasiedzenia, a konkretnie art. 172 par. 3, nabycie własności nieruchomości rolnej poprzez

zasiedzenie, będzie możliwe wyłącznie przez rolnika indywidualnego i tylko wtedy, gdy powierzchnia nabywanego areału (wraz z nieruchomościami stanowiącymi już jego własność) nie przekroczy 300 ha użytków rolnych. Występowanie tych okoliczności należy udowodnić przed sądem rejonowym, prowadzącym sprawę o zasiedzenie. Należy udowodnić osobiste prowadzenie gospodarstwa rolnego, zamieszkanie przez okres co najmniej 5 lat na terenie gminy, na obszarze której położona jest jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, wykazać własność (użytkowanie wieczyste, dzierżawę, samoistne posiadanie) użytków rolnych o łącznej powierzchni poniżej 300 ha, a także posiadanie kwalifikacji rolniczych.

Warto zapamiętać, że ustawa wprowadziła trzyletni okres „przejściowy”, co w praktyce oznacza, że jeżeli wymagany prawem bieg terminu zasiedzenia upływa przed dniem 30 kwietnia 2019 roku, to nowe przepisy nie mają zastosowania. Jeśli jednak wymagany przepisami prawa bieg terminu zasiedzenia przypadnie po tej dacie, wówczas zastosowanie będą miały przepisy przywołanej wyżej ustawy. Należy zatem niezwłocznie podjąć działania zmierzające do uregulowania własności nieruchomości rolnej przez zasiedzenie. Oczywiście wskazywana zmiana nie ma zastosowania także do spraw wszczętych przed dniem 30 kwietnia 2016 roku. Wniosek o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości składamy do Sądu

Rejonowego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości, a opłata od takiego wniosku wynosi 2000 zł. Prawomocne postanowienie o stwierdzeniu zasiedzenia jest podstawą do wpisu prawa własności w księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości. Biorąc pod uwagę brak, jak się wydaje, precyzyjnej kodeksowej definicji nieruchomości rolnej, precyzyjnej definicji rolnika indywidualnego oraz szeregu innych wątpliwości natury prawnej ustawa zapewne wywoła rozbieżności w samym orzecznictwie. adw. Karolina Golik, adw. Ewelina Obara

Ubezpieczenie zdrowotne Ubezpieczenie zdrowotne jest jednym z najpowszechniejszych świadczeń w naszym kraju. Ubezpieczenia te obejmują większość Polaków oraz udostępniają ustalony zakres świadczeń zdrowotnych dla każdego, kto posiada status ubezpieczonego.

odmiotem odpowiedzialnym za powszechną opiekę zdrowotną jest Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). NFZ składa się z centrali Funduszu i wojewódzkich oddziałów. Do zadań Funduszu należy zarządzanie środkami finansowymi, finansowanie świadczeń oraz refundacje leków. Każdy kto chce dobrowolnie zawrzeć umowę z NFZ może to zrobić w lokalnym oddziale wojewódzkim Narodowego Funduszu Zdrowia.

Prywatne ubezpieczenie zdrowotne Jak podaje Polska Izba Ubezpieczeń już ponad 750 tyś. osób korzysta z prywatnych ubezpieczeń medycznych, a liczba ta z roku na rok wzrasta. Z pewnością taki stan rzeczy się utrzyma ze względu na ogólnie złą sytuację w służbie zdrowia. Długie listy oczekiwania do specjalisty, czy też niekończące się kolejki w przychodniach publicznej opieki zdrowotnej powodują, że coraz więcej Polaków składnia się do leczenia prywatnego. Wynika to z faktu iż już 1/3 kosztów leczenia jest pokrywana przez nas z własnej kieszeni. O ile kilka lat temu byłby problem ze znalezieniem alternatywy dla NFZ-u to dziś, wiele instytucji zaczyna interesować się rynkiem ubezpieczeń zdrowotnych. Obecnie ubezpieczenie zdrowotne może być jednym z produktów spośród wielu oferowanych przez danego ubezpieczyciela, jak też dana firma może się specjalizować tylko i wyłącznie w tym zakresie np. Inter Polska.

Ostatnią nowością jest dodanie ubezpieczenia zdrowotnego jako jednego z elementów przy otwieraniu nowego konta, który ma wpływać na decyzję o powierzeniu pieniędzy przez potencjalnego klienta wybranej instytucji. Jeżeli zaś chodzi o sam wybór ubezpieczenia dużo zależy od tego, czy jest to ubezpieczenie indywidualne czy grupowe. Oprócz tego ważny jest też wiek, stan zdrowia, płeć czy też sam ubezpieczyciel. Przy poszukiwaniach odpowiedniego dla nas ubezpieczenia lub pakietu medycznego warto też prześwietlić nasze preferencje tj. jakiej opieki będziemy potrzebować. Im więcej świadczeń zawartych w naszym pakiecie tym bardziej wzrasta cena. Ważne jest dokładne przeczytanie umowy jaką podpisujemy. Pozostaje więc pytanie: leczenie publiczne czy leczenie prywatne? Polacy coraz częściej chcą korzystać z prywatnej służby zdrowia mimo, iż przysługuje im możliwość skorzystania z państwowego leczenia. Z badania rynku ubezpieczeń wynika, że blisko połowa Polaków jest niezadowolona z publicznej służby zdrowia. Państwowa opieka medyczna nie spełnia wymagań stawianych im przez obywateli – długie kolejki do specjalistów i niezadowolenie ze świadczonych usług leczniczych powoduje konieczność korzystania z prywatnej opieki zdrowotnej. Coraz więcej Polaków decyduję się zapłacić za prywatne ubezpieczenie zdrowotne, zamiast stać w kolejkach do państwowego szpitala. To z kolei w ostatnim czasie spowodowało spadek cen jakie trzeba zapłacić

za polisę zdrowotną czy też abonament medyczny. Te najtańsze można kupić za kilkadziesiąt złotych miesięcznie. Obecnie po opłaceniu składki możemy uzyskać dostęp do badań, lekarzy, a także do leczenia w szpitalu.

Polisa zdrowotna Polisa jest to indywidualne ubezpieczenie zdrowotne, które uprawnia do darmowych świadczeń medycznych w prywatnych przychodniach bądź klinikach. Najczęściej są to takie usługi jak: darmowe badania, zabiegi oraz wizyty u lekarzy specjalistów. Zakres świadczonych usług w polisie zdrowotnej uzależniony jest od wysokości opłacanej składki. Najtańsze polisy zdrowotne to koszt w granicach 20-50 złotych miesięcznie. Za tą kwotę otrzymać możemy podstawową opiekę u lekarza internisty, specjalistów oraz podstawowe badania laboratoryjne. Różnica pomiędzy polisą a abonamentem medycznym polega na tym, że będąc w posiadaniu polisy inaczej niż abonamencie możemy wybrać dowolną klinikę bądź lekarza u którego chcemy się leczyć. Kupując polisę warto zastanowić się nad wybraniem wariantu pakietu rodzinnego, który obejmuje również ochroną współmałżonka oraz dzieci.

Prywatne ubezpieczenia zdrowotne dla pracowników Każdy przedsiębiorca może wykupić swoim pracownikom dodatkowy pakiet medyczny. Co zyskuje pracodawca i pracownik:

▶ O płaty abonamentowe można wliczyć w koszty prowadzenia działalności, ▶ Zapewnienie finansów na badania z medycyny pracy, ▶ Mniejsza absencja pracowników, ▶ Dodatkowy czynnik motywacyjny dla pracownika, ▶ Zwiększenie konkurencyjności firmy na rynku pracy, ▶ Pracownicy mają możliwość korzystania bezpłatnie z badań, prywatnych lekarzy unikając przy tym kolejek, ▶ Zatrudnione osoby mogą taniej wykupić ubezpieczenia zdrowotne dla swojej rodziny. Firmy ubezpieczeniowe oferują specjalne pakiety zdrowotne przeznaczone dla firm, których ceny są niższe niż w wariancie indywidualnym. Ceny grupowych ubezpieczeń zdrowotnych zależą głównie od zakresu usług oraz liczby pracowników których chcemy ubezpieczyć. Cena ubezpieczenia dla jednej zatrudnionej osoby waha się od 20 do około 150 zł. Ale już w kwocie 70 złotych można zapewnić swoim pracownikom dość szeroki zakres usług. Zapraszam do kontaktu. Magdalena Iskra-Kaźmierska PORTFEL ubezpieczenia

C Z E R W I E C 2018/ N R 6

str. 6

II Z R R A H A K YN YC H E L ER SZ AC ET NA PIL W O U P Droga zarażenia Ludzie ulegają zarażeniu poprzez spożycie żywych cyst pasożyta, które mogą znajdować się w świeżym lub niedogotowanym/ niedopieczonym mięsie. Do zarażenia dochodzi także przez spożycie inwazyjnych oocyst (wydalane są z kałem przez żywiciela ostatecznego, którym są koty). Oocysty mogą znajdować się w zanieczyszczonej wodzie, niedomytych owocach i warzywach.

Cykl życiowy Toxoplasma Żywicielem ostatecznym Toxoplasma jest kot, który wydala do środowiska wraz z kałem oocysty. Stają się one inwazyjne dopiero 2-5 dnia po wydaleniu (sporulacja oocyst) i zachowują zdolność do zarażenia przez wiele miesięcy. Żywicielami pośrednimi są inne zwierzęta tj. myszy, świnie, kozy, nawet ślimaki. Żywiciel pośredni zjada inwazyjną oocystę, która przechodzi dalsze przemiany w jego

Toksoplazmoza Toksoplazmoza jest odzwierzęcą chorobą pasożytniczą wywołaną przez pierwotniaka Toxoplasma gondii. organizmie. W mięśniach żywicieli pośrednich powstają cysty, które również stanowią zagrożenie. Koty zarażają się głównie polując na gryzonie. Ciekawostką jest to, że myszy zarażone Toxoplasmą wykazują obniżoną awersję wobec zapachu kotów. Takie zachowanie zwiększa prawdopodobieństwo upolowania ich przez koty, co pozwala na kontynuację cyklu.

Zagrożenie dla ludzi Toksoplazmoza nabyta u zdrowych osób dorosłych – zarażenie przebiega zwykle bezobjawowo lub z objawami grypopodobnymi (gorączka, bóle mięśni, osłabienie). Ciężki przebieg występuje u ludzi z niedoborami odporności. Toksoplazma wrodzona – zarażenie toksoplazmozą jest niebezpieczne dla kobiet w ciąży, które wcześniej nie miały kontaktu z pasożytem. Wówczas może dojść do zarażenia i uszkodzenia płodu. Skutkować to może poronieniem, ciężkimi uszkodzeniami u noworodków (np. wodogłowie, padaczka). Toksoplazmoza wrodzona może rozwinąć się tylko

Poza tym pamiętajmy o: ▶ myciu rąk po kontakcie ze zwierzętami, przed spożywaniem posiłków, po wyczyszczeniu kuwety, ▶ myciu rak dzieci po powrocie z zabawy na dworze, szczególnie w piaskownicy (ze względu na zachowania typowe dla kotów, piaskownice bywają miejscami zakopywania odchodów), ▶ myciu warzyw i owoców przed jedzeniem, ▶ n ie spożywaniu surowego/niedogotowanego mięsa, ▶ myciu desek do krojenia, naczyń po kontakcie z surowym mięsem, ▶ nie spożywaniu zanieczyszczonej wody (zbiorniki wodne, stawy, jeziora), ▶ przykrywaniu/osłanianiu piaskownic, aby uniemożliwić kotom defekację w nich, ▶ przed planowaniem ciąży i w trakcie jej trwania zbadać poziom przeciwciał w kierunku Toxoplasma.

podczas jednej ciąży. Podstawowym kryterium rozpoznania pierwotnej toksoplazmozy u ciężarnej są badania poziomu przeciwciał. Nie należy jednak demonizować kotów z powodu toksoplazmozy. Należy pamiętać, że inwazyjne oocysty mogą się znajdować w środowisku, nie musimy być posiadaczem kota, aby zetknąć się z Toxoplasma. Powinno się przestrzegać podstawowych zasad higieny, a wtedy kot nie jest zagrożeniem. Obecność oocyst w kale kotów stwierdza się tylko u 1 % populacji kotów, a to bardzo niewielka grupa. Kilka wskazówek dla właścicieli kotów, co zrobić, aby kot nie stanowił źródła zarażenia: ▶ codzienne sprzątanie kuwety (nie dochodzi do sporulacji oocyst), ▶ ograniczenie kotom polowań na gryzonie i ptaki (u kotów wychodzących na zewnątrz to trudne zadanie), ▶ nie podawanie surowego/niedogotowanego mięsa, ▶ regularne odrobaczanie.

lek. wet. Katarzyna Maria Oręziak Specjalista chorób psów i kotów

Atopowe Zapalenie Skóry Dietoterapeuta Daniel Chabzda

harakterystyczne objawy to suchość skóry, zaczerwienienie, swędzenie oraz powtarzające się zakażenia bakteryjne. Zmiany skórne najczęściej dotykają zgięć łokciowych i kolanowych, twarzy i szyi, mogą też obejmować całą powierzchnię skóry. W ostrej fazie AZS mogą wystąpić rumienie, którym może towarzyszyć nadżerka, pęcherzyki czy grudki. W stanie zapalnym można zauważyć łuszczenie się naskórka. U dzieci do 2 lat zmiany skórne są niewielkie, pojawiają się na skórze głowy, policzkach czy czole. U starszych dzieci i dorosłych objawy mogą wystąpić także na grzbietach dłoni, a czasami może dojść do erytrodermii. Występowanie tej choroby szybko wzrasta, objęte jest nią już około 20% populacji ludzi na świecie. Prawie połowa przypadków ujawnia się w pierwszym półroczu życia. W późniejszym okresie życia zapadalność na AZS stopniowo spada. Utrata tzw. płaszcza lipidowego na skórze prowadzi do zmian zapalnych i świądu. Przyczyniają się do tego substancje drażniące np. mydła, które pozbawiają skórę bariery ochronnej. Także stres jako czynnik psychologiczny ma wpływ na uaktywnienie

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to choroba, której przyczyną są zaburzenia w układzie immunologicznym. AZS często współistnieje z alergiami pokarmowymi, astmą, katarem siennym. Ponieważ nie można wskazać przyczyny choroby, całkowite wyleczenie nie jest możliwe. Stosuje się leczenie objawowe łagodzące świąd skóry oraz zmniejszające dyskomfort i suchość skóry. choroby. AZS uznawany jest za chorobę psychosomatyczną. Nie da się jej wyleczyć, można za to zmniejszać i łagodzić jej objawy. Choroba może utrzymywać się przez całe życie z okresami zaostrzeń i remisji. Chorobę powinien zdiagnozować alergolog lub dermatolog. Leczenie AZS polega na wyeliminowaniu z pożywienia lub otoczenia chorego wszelkich czynników uczulających. Ważne jest utrzymywanie odpowiednich proporcji kwasów n-3 do n-6, które w naszym organizmie wynoszą 1:4. Odpowiednie żywienie ma duży wpływ na przebieg choroby. Przy pielęgnacji skóry atopowej ważne jest stosowanie odpowiednich kosmetyków, systematyczne nawilżanie i natłuszczanie. Można to robić w trakcie kąpieli, do której dodajemy odpowiednie preparaty. Przy AZS po kąpieli zaleca się delikatne osuszenie skóry i zastosowanie obojętnych preparatów nawilżająco-natłuszczających na całą skórę. Nie powinno stosować się produktów perfumowanych. Do nawilżania i natłuszczania nadają się łagodne kremy zawierające lanolinę, oliwę z oliwek, aloes, olej lniany. Ważny jest także odpowiedni dobór odzieży, która powinna być luźna. Oprócz doboru odpowiedniej diety po konsultacji z lekarzem można stosować

suplementy diety. Mogą one łagodzić stan zapalny i uczucie świądu, np. olej lniany lub rybny czyli kwasy n-3. Witamina E zmniejsza wysuszenie skóry i uczucie swędzenia, cynk przyspiesza gojenie i przyswajanie kwasów tłuszczowych. Probiotyki mają wpływ na florę bakteryjną jelit i wspomagają leczenie alergii. AZS to choroba, która może mieć negatywny wpływ na psychikę. Dzieci i nastolatki, u których najczęściej diagnozowany jest AZS, mają problemy z akceptacją ze strony otoczenia. Nie jest łatwo wyjaśnić zmiany pojawiające się na skórze. Na R

szczęście u większości chorych objawy z wiekiem ustępują. A AZS nie jest chorobą zakaźną! Jak w każdej chorobie tak i w AZS profilaktyka jest ważna. Zaleca się karmienie niemowląt piersią, matki powinny przestrzegać zdrowej diety, należy ograniczyć kontakt dziecka z alergenami. Nie wolno manipulować bez potrzeby dietą dziecka. Trzeba pamiętać o odpowiedniej pielęgnacji skóry dziecka, aby uniknąć infekcji. Należy dbać o odporność dziecka i zapobiegać rozwojowi choroby/przeziębienia/ grypy. L

C Z E R W I E C 2018/ N R 6

str. 7

Nie ten jest lekarzem, kto wszystkie recepty zna na pamięć, lecz ten, kto w odpowiedniej chwili umie do książki zajrzeć.

/Antoni Czechow/

Alergie Danuta Myłek Alergia, zwana chorobą cywilizacyjną XXI wieku, dotyka coraz większej liczby osób w Polsce i na świecie. Chorują na nią zarówno dzieci, jak i dorośli. Nie leczona lub zbyt późno wykryta może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia. Znanym specjalistą w zakresie alergologii i dermatologii jest dr n. med. Danuta Myłek – pionier w alergologii na Podkarpaciu, członek kilku prestiżowych alergologicznych organizacji naukowych i praktykujący lekarz. Popularyzuje zdrowy styl życia i jest autorką wielu publikacji z zakresu alergologii i dermatologii. Od dzieciństwa przez długie lata sama borykała się z chorobami, które były skutkiem alergii, dzisiaj zaś, dzięki diecie, której hołduje, jest zdrowa i pełna życia. W książce Alergie znajdziemy szczegółowy opis przyczyn alergii, metod ich leczenia, sposobów zapobiegania uczuleniom oraz wiele praktycznych rad dla alergików i ich rodzin. Do tematu zdrowia autorka podchodzi całościowo, uświadamia czytelnikowi jak złożone procesy zachodzą w organizmie i pokazuje, że mogą być uzależnione od zupełnie niezwiązanych czynników. Na konkretnych przykładach ze swojej bogatej praktyki lekarskiej przystępnie omawia różne rodzaje

uczuleń i dowodzi, iż stosując właściwą terapię i prowadząc odpowiedni tryb życia można wyleczyć większość alergii. Gdy bolą stawy. Jak sobie pomóc, gdy nic już nie pomaga Anna Kłosińska, Dariusz Klarecki Z myślą o wszystkich, którzy borykają się z chorobami reumatycznymi powstała książka autorstwa Anny Kłosińskiej i Dariusza Klareckiego. Anna Kłosińska jest fizjologiem żywienia, dietetykiem i terapeutą. Zajmuje się m.in. naturalnymi sposobami wspierania w leczeniu wielu chorób oraz diagnostyką w zakresie badania alergii i nietolerancji pokarmowych. Drugi współautor książki, Dariusz Klarecki, jest absolwentem Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi. Obecnie pracuje w sanatoriach uzdrowiskowych w Busku Zdroju. Ma opinię lekarza pasjonata, otwartego na problemy pacjentów i wnikliwie poszukującego nowych rozwiązań. Według autorów przewlekła farmakoterapia przeciwreumatyczna często nie przynosi pożądanych rezultatów, lecz przyczynia się do powstania nowych chorób. Alternatywą są m.in. zaproponowane i dokładnie opisane w książce formy leczenia kompleksowego za pomocą metod naturalnych i fizykalnych, detoksykacja organizmu oraz radykalna zmiana sposobu

odżywiania. Opisane w książce metody leczenia i diagnostyki opierają się na udokumentowanych badaniach medycznych. Na kartach książki ukazane są też historie osób, którym udało się wygrać z chorobą albo przynajmniej złagodzić jej skutki. Nie daj się zjeść grzybom Candida Andrzej Janus W swojej książce Andrzej Janus, absolwent Wojskowej Akademii Medycznej, przestrzega, iż przyczyną wielu chorób i dolegliwości (m. in. astmy oskrzelowej, zapalenia jelit, łuszczycy, jaskry, nadciśnienia tętniczego) mogą być grzyby Candida. Pozornie są one nieszkodliwymi mikroorganizmami obecnymi we florze bakteryjnej jelit każdego człowieka. W sprzyjających jednak okolicznościach (np. zła dieta, antybiotykoterapia) doprowadzają do rozwoju grzybicy. Poprzez lekturę książki możemy zapoznać się z rodzajami grzybów, opisem klinicznym kandydozy, czynnikami sprzyjającymi jej rozwojowi oraz metodami leczenia. Autor prezentuje czytelnikom listę produktów zabronionych i polecanych przy grzybicach, preparaty i kuracje wspomagające leczenie oraz zbiór przepisów na potrawy wskazane w tej chorobie. Książka zawiera także testy na obecność grzybów, które każdy może samodzielnie wykonać w domu. 

STREFA

MŁODYCH POETÓW

Tarnobrzeg, tu żyjemy Im dalej będę, im dłużej tam będę, tym bardziej tęsknota me serce ogarnie, to ono tak okropnie i tak koszmarnie czuć będzie się aż z powrotem przybędę. Gdzie Wisła z Sanem swe krzyżują drogi, słońce rano wstaje, świeci wciąż dla miasta, czuć zapach świeżego, domowego ciasta, tam właśnie naszych domów są otwarte progi. To tutaj jako dziecko do fontanny wpadłam, z rodzicami szukałam wiewiórek, świetnie się bawiłam, tu się mówić, czytać, pisać i liczyć nauczyłam, pierwszy krok postawiłam, pierwszy raz upadłam. To miasto, cicha woda, ale brzegi rwie, niby jest spokojne, lecz atrakcje mamy, jest jak jabłoń, na której my, mieszkańcy dojrzewamy, to jest nasz Tarnobrzeg, to tutaj żyć chcę. Emilka Ślęp

Zobaczyć Neapol i umrzeć? Elena Ferrante to najgłośniejsza współczesna włoska powieściopisarka. Największą popularność przyniosła jej tzw. saga neapolitańska. Seria opowiada o przyjaźni i życiu dwóch neapolitańskich dziewczyn Eleny Greco oraz Liny Cerullo. Historia prowadzi nas przez dzieciństwo dziewczynek, okres dojrzewania, młodość, dorosłość i kończy się, gdy każda z nich ma ponad 60 lat. „Genialna przyjaciółka” Elenę i Lilę od dzieciństwa łączy niełatwa więź. Owa więź, będąca zarazem przyjaźnią, nienawiścią, zazdrością, relacją dominacji i podległości, stanowi kręgosłup tej historii. Ale byłaby niemożliwa bez miasta pozostającego integralnym bohaterem opowieści – bez Neapolu lat 50. XX wieku. Neapol zaś, jak skądinąd wiadomo, to nie jest łatwy kawałek chleba, zwłaszcza jeśli się pochodzi z marnej dzielnicy a w domu panuje bieda i przemoc. „Historia nowego nazwiska” Elena i Lila mają po 16 lat, to dla nich czas poznawania swoich pragnień, szukania potwierdzeń swojej wartości i zmagania ze zwątpieniem w słuszność swoich wyborów. Trochę kobietki, często reagują jeszcze jak dzieci, choć przecież jedna z nich, Lila, jest już mężatką. Dla Eleny to czas pierwszych zauroczeń i pierwszego pospiesznego seksu. To też czas coraz bardziej świadomego rozwoju intelektualnego, czasem chaotycznego i niesystematycznego, ale popycha-

jącego Elenę w kierunku lepszego świata. Świata, w którym mówi się w języku włoskim, a nie w dialekcie, w którym czyta się gazety, w którym dostrzega się, że bycie sklepikarzem w mięsnym nie jest szczytem możliwości. „Historia ucieczki” Mamy przełom lat 60-tych i 70-tych we Włoszech, przez które przechodzi fala protestów. Oczami Eleny i Lili obserwujemy partyjne zebrania, uliczne demonstracje i okrutne bójki między komunistami a faszystami. Po raz kolejny Neapol pokazuje swoje brzydkie oblicze. Na tle tych gorączkowych zmagań, pośród ulic tętniących niespokojnym duchem czasów, dwie młode dziewczyny także dają się ponieść, choć każda z nich na swój sposób. Po latach dziecięcych i młodzieńczych, poznajemy dorosłość naszej bohaterki Eleny. „Historia zaginionej dziewczynki” Elena i Lila tu przedstawione to kobiety dojrzałe, które niejedno mają już za sobą, a życie nadal ich nie oszczędza. Ucieczki i powroty do dzielnicy, mniej i bardziej trwałe sojusze i przyjaźnie, role matek, żon i córek. Faszyzm, komunizm, feminizm, małżeńskie sprzeczki, seks po porodach, namiętne romanse, a przede wszystkim idea samodoskonalenia te tematy pozostają w umyśle czytelnika. To wspaniale napisana proza, dająca doznania estetyczne na najwyższym poziomie. 

G A Z E T A

B E Z P Ł A T N A

NIEZALEŻNY MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO – KULTURALNY

Wydawca: IWOG sp. z o.o. 03-315 Warszawa, ul. Budowlana 7/2 REGON: 365259873; NIP: 5242807387 N A S Z Ą

G A Z E T Ę

Miejska Biblioteka Publiczna im. M. Marczaka w Tarnobrzegu (także we wszystkich jej filiach) Biblioteka Pedagogiczna w Tarnobrzegu Mosir Tarnobrzeg Wrotkarnia DiscoRolka, Gazowa1 Klub Fitneska Kopalnia Mocy, Wianek 12 Tarnobrzeski Dom Kultury Trattoria Chłopcy z Ferajny Czekoladowa Chatka

redakcja@tarnobrzegtuzyjemy.pl Redakcja: Izabella Stachowicz-Pyka – redaktor naczelny Iwona Ćwik, Robert Chrząstek, Sławek Strzałka Skład i łamanie: Izabella Dolińska Nakład: 5000 egz. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych reklam oraz ogłoszeń. M O Ż N A

O D E B R A Ć :

Tawerna Marina Roots Pizza, Moniuszki 20 Piekarnie Skalski Sklepy Stokrotka Sklep Gama, Wyspiańskiego 1 Sklep „Gama Mini”, Mickiewicza 16 Sklep Groszek, Mickiewicza 87 (Miechocin) Sklep Groszek, (Stale - Siedlisko) Sklep ABC (Mokrzyszów) Patio Cafe&Lunch w Zamku Dzikowskim

C Z E R W I E C 2018/ N R 6

str. 8

Słoneczny niezbędnik Jak co roku wraz z nadejściem upalnych dni pojawia się dylemat: czy opalanie jest szkodliwe? A jeśli tak, to jak odpowiednio chronić się przez słońcem? Zanim zaczniemy sezon plażowania, warto przypomnieć sobie, jak korzystać z ciepłych dni z korzyścią dla zdrowia. Opalanie – dobre czy złe? Jak zwykle – to zależy. Kilkugodzinne leżenie plackiem na słońcu może się skończyć bardzo niekorzystnie nie tylko dla wyglądu, ale również zdrowia naszej skóry, jednak krótkie sesje opalania przynoszą kilka istotnych korzyści zdrowotnych. Z pewnością Koreanki są świetnym przykładem na to, że unikanie słońca oraz stosowanie kosmetyków z filtrami UV na co dzień zapewnia piękną skórę na lata – w końcu ten czynnik wpływa aż w 80% na proces starzenia skóry. Okazuje się jednak, że w krajach o wysokiej liczbie dni słonecznych ryzyko zachorowania na raka skóry nie jest większe, choć przecież kontakt ze słońcem jest bardziej wzmożony. Wyróżniamy trzy typy promieniowania – UVA, UVB oraz UVC, wśród których ostatnie przenika przez atmosferę w stopniu nieznacznym. Promieniowaniu UVB zawdzięczamy piękny kolor opalenizny,

ale także zaczerwienienie, oparzenia oraz rumień. Największym wrogiem naszej skóry jest typ UVA, powodujący reakcje fotoalergiczne i rozszerzenie naczyń krwionośnych; ma ono też działanie rakotwórcze. Nie uchroni nas jednak przed nim szyba samochodu lub okienna, gdyż ma ona jedynie właściwości pochłaniające długość fal UVB. Rozwiązaniem jest stosowanie dobrej jakości preparatów chroniących zarówno przed promieniowaniem UVB, jak i UVA.

unikając godzin największego nasłonecznienia, tj. między 11 a 16. Warto włączyć do diety produkty o dużej zawartości beta-karotenu, takie jak marchew, dynia, mango, jarmuż, szpinak, czy natka pietruszki, a także świeże i suszone morele. Beta-karoten wzmacnia naturalną ochronę organizmu przed promieniowaniem słonecznym.

Słoneczne rady Oprócz wyboru odpowiedniego kosmetyku z filtrem UV, należy też pamiętać o jego prawidłowym nakładaniu – należy to robić przynajmniej 15 minut przed ekspozycją na słońce i czynność tę powtarzać co 2-3 godziny. Wysokość SPF należy dostosować do karnacji, jednak warto szczególnie wrażliwe miejsca, takie jak twarz (a w szczególności nos, usta oraz uszy), a także znamiona, pieprzyki, blizny oraz tatuaże zabezpieczyć kosmetykiem z filtrem jak najwyższej wartości (50 lub 50+). Istotne jest, by pamiętać

Opalaj się z głową Promienie słoneczne, dawkowane w bezpieczny sposób, przynoszą naszemu organizmowi istotne korzyści zdrowotne – szczególnie w postaci syntezy witaminy D, która zapobiega osteoporozie, krzywicy, depresji oraz wpływa na naszą odporność. Aby jak najbardziej ograniczyć niekorzystne skutki, należy wystawiać się na działanie promieni słonecznych stopniowo, w niedługich sesjach, R

o okularach przeciwsłonecznych, tak aby zabezpieczyć oczy przed chorobami wywołanymi promieniowaniem UV (w tym zaćmą), a także szczególnie w godzinach okołopołudniowych nosić nakrycie głowy. Absolutnie nie należy wystawiać na promieniowanie słoneczne skóry poparzonej, ze zmianami, czy uszkodzonej (np. w wyniku procesu złuszczania), gdyż jest ona szczególnie narażona na niekorzystne skutki promieniowania UV. Nieprawidłowe korzystanie ze słońca może spowodować nie tylko przedwczesne starzenie skóry, ale także rumień, uczulenia słoneczne oraz – w najgorszym przypadku – wywoływać procesy rakotwórcze. Jeśli jednak korzystamy ze słońca z umiarem oraz stosujemy kosmetyki ochronne, możemy cieszyć się z pozytywnych skutków działania promieni słonecznych bez nadmiernej utraty zdrowia. Zuzanna Mazur

technik farmaceutyczny