รางวัลสหกิจศึกษาดีเด่นระดับชาติ

รางวัลสหกิจศึกษาดีเด่นระดับชาติ National Best Practice Co-operative Education Award

๔

โครงงานสหกิจศึกษาดีเด่นระดับชาติ พ.ศ. ๒๕๕๗ กลุ่มสหกิจศึกษานานาชาติ ชื่อโครงงาน

การจัดการระบบโลจิสติกส์ให้มีประสิทธิภาพในกิจกรรมการขนส่งนมบีทาเก้น ในเมืองพนมเปญ ประเทศกัมพูชา ชื่อ-สกุล (นักศึกษา) นายประทิตย์ ขอวิจิตรไพศาล สาขาวิชาวิศวกรรมโลจิสติกส์และการจัดการ คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรมและอัญมณีศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏราไพพรรณี ชื่อสถานประกอบการ บริษัท โมเดิร์นอิมพ์แอนด์เอ็กพ์ จากัด บริษัท โมเดิร์นอิมพ์แอนด์เอ็กพ์ จากัด เป็นบริษัทที่ดาเนินกิจการในด้านนาสินค้าเข้ามาจากประเทศไทย มาจาหน่ายในประเทศกัมพูชา สินค้าที่ได้นาเข้ามาจาหน่ายประกอบไปด้วย รองเท้ายี่ห้อแอปเปิ้ล รองเท้ายี่ห้อ แก็งกาลู น้าพริกเจ๊เล็ก ซึ่งเป็นสินค้าที่ผลิตในประเทศไทย กิจการหลักของบริษัท โมเดิร์นอิมพ์แอนด์เอ็กพ์ จากัด คือการเป็นตัวแทนจาหน่ายนมเปรี้ยวบีทาเก้นภายในประเทศกัมพูชาโดยมีการนาสินค้าเข้ามาจากประเทศไทยผ่าน ซัพพลายเออร์ในการขนส่งสินค้าแต่ละประเภทเข้ามาทางรถบรรทุกผ่านทางด่านชายแดนเกาะกงและด่านปอยเปต โดยจะมีสินค้านาเข้าทุกวันจันทร์ วัตถุประสงค์หลัก  เพื่อนาความรู้ที่ได้จากการเรียนรู้จากทฤษฎีมาใช้ในการปฏิบัติงานจริง และสามารถแก้ปัญหานามา พัฒนาตนเองให้ดียิ่งขึ้นต่อไป  เพื่อนาประสบการณ์ที่ได้จากการปฏิบัติงานมาใช้ในการทางานจริงในอนาคต วัตถุประสงค์รอง  เพื่อปรับปรุงระบบการขนส่งนมบีทาเก้น ในเมืองพนมเปญ ประเทศกัมพูชาให้มีประสิทธิภาพมาก ยิ่งขึ้น งานที่ได้รับมอบหมายและปฏิบัติระหว่างการปฏิบัติงาน ๑. เรียนรู้และศึกษาเก็บข้อมูลรายชื่อร้านลูกค้าที่ซื้อนมบีทาเก้น ได้ทาการศึกษาขบวนการขั้นตอนต่างๆ ในการทางานว่ามีวิธีการทางานอย่างไรบ้างตั้งแต่ขั้นตอนการนา สินค้าขึ้นรถไปจนถึงมือลูกค้า ศึกษาพฤติกรรมและวัฒนธรรมในการปฏิบัติงานในประเทศกัมพูชา ปัญหาที่พบใน การปฏิบัติงาน คือไม่มีการวางแผนรูปแบบการเดินรถอย่างมีประสิทธิภาพ รายชื่อของร้านลูกค้ามีการตกหล่น จึง ทาให้สูญเสียโอกาสยอดขายที่ควรจะได้เพิ่มขึ้นรวมทั้งกระทบต่อความสูญเสียทั้งทางด้านระยะเวลาในการขนส่ง การสิ้นเปลืองน้ามัน เชื้อเพลิง ระยะเวลาในการจัดส่งสินค้าไม่ทันตามความต้องการของลูกค้า มีต้นทุนในการขนส่ง จากการศึกษาข้อมูลในเดือนกันยายน ดังในตารางที่ ๑.๑ ข้างล่างนี้

๕

ตารางที่ ๑.๑ แสดงค่าใช้จ่ายในการจัดส่งนมในเดือนกันยายน รายการค่าใช้จ่าย จานวน (ต่อเดือน) ราคาต่อหน่วย รวม ค่าจ้างแรงงาน ๔ คน ๑๐๐ ดอลลาร์ ๔๐๐ ดอลลาร์ ค่าน้ามัน ๓๓๗.๒ ลิตร ๑.๒๕ ดอลลาร์ ๔๒๑.๕๐ ดอลลาร์ ค่าใช้จ่ายโดยรวม ๘๒๕ ดอลลาร์ หรือ ๒๗,๐๑๘.๗๕ บาท หมายเหตุ: อัตราการแลกเปลี่ยนเงิน ๑ ดอลลาร์ เท่ากับ ๓๒.๗๕ บาท ณ วันที่ ๒๒ มกราคม ๒๕๕๖ ๒. วางแผนปรับปรุงจัดระบบเส้นทางการขนส่งนมบีทาเก้นให้มีประสิทธิภาพ ๒.๑ ศึกษาขั้นตอนการทางาน

๒.๒ ศึกษาข้อมูลการซื้อของลูกค้า การนาข้อมูลการบันทึกพิกัดของแต่ละร้านค้าที่รวบรวมได้ทั้งหมด มาทาการบันทึกตาแหน่งที่ตั้งของแต่ละ ร้านค้าลงบนแผนที่กูเกิ้ล (Google Map) ให้ชัดเจน เพื่อให้ง่ายต่อการวางแผนจัดเส้นทางการเดินรถใหม่

๖

ก

ข

ค

ง

ก. แสดงการนาข้อมูลที่รวบรวมได้มาทาการบันทึกลงในแผนที่ ข. แสดงการจัดกลุ่มโดยคานึงถึงกลุ่มร้านลูกค้ าที่สามารถวิ่งไปในเส้นทางเดียวกันได้ แบ่งออกเป็น ๓ โซน เพื่อไม่ให้เกินระยะเวลาการทางานในแต่ละวันกาหนดให้ สีชมพูคือกลุ่มลูกค้าในวันอังคาร สีเขียว คือกลุ่มลูกค้าในวันพุธ สีส้มคือกลุ่มลูกค้าในวันพฤหัสบดี ค. แสดงการยกตัวอย่างการจัดเส้นทางการเดินรถในวันพุธแบ่งตามช่ วงเวลา โดยต้องคานึงถึงระยะเวลา ในการทางานเนื่องจากในแต่ละวันพนักงานขับรถจะต้องทางานช่วงเช้าตั้งแต่เวลา ๐๘.๐๐-๑๑.๐๐ น. และในช่วงบ่ายตั้งแต่เวลา ๑๓.๐๐-๑๗.๐๐ น. ในการจัดเส้นทางการเดินรถนั้นได้ปรึกษากับพนักงาน ขับรถที่มีความชานาญเส้นทาง เพื่อเลือกเส้นทางที่สะดวกที่สุดในการทางาน หลีกเลี่ยงเส้นทางที่ แออัด และไม่ผ่านสัญญาณไฟจราจรเนื่องจากภายในประเทศกัมพูชาค่อนข้างที่จะขาดวินัยในการขับ รถจะทาให้ใช้ระยะเวลานานในการผ่านสัญญาณไฟจราจร ง. แสดงเส้นทางการเดินรถใน ๑ สัปดาห์ ๓. สรุปผลการดาเนินโครงงาน จ

๗

ฉ

ช

จ. โดยจัดทาตารางการวิ่งรถในแต่ละวันเพื่อให้เป็นระบบในการกาหนดให้พนักงานทางานตามตารางการ เดินรถที่กาหนดไว้ให้ โดยไม่เปลี่ยนแปลงระยะเวลาการเข้างานเลิกงานแบบเดิม ในตารางการเดินรถ แบบใหม่นั้น ใช้รถบรรทุก ๖ ล้อในการส่งสินค้า เพียง ๑ คันเท่านั้น เพราะฉะนั้นจานวนพนักงานใน การทางานจะลดลงเหลือเพียง ๒ คนเช่นกัน ฉ. แสดงการเปรียบเทียบยอดขายและต้นทุนการใช้เชื้อเพลิงในแต่ละเดือน จะเห็นได้ว่าในเดือนกันยายน และเดือนตุลาคมที่ยังใช้ระบบการเดินรถแบบเก่า มีอัตราต้นทุนการใช้เชื้อเพลิงที่สูงและยอดขายที่ น้อย เกิดจากการขาดการวางแผนการเดินที่มีประสิทธิภาพ ทาให้ในการออกกระจายสินค้ามีการตก หล่นของร้านลูกค้าและมีความล่าช้าทาให้อัตราการสั่งซื้อของร้านค้าลดน้อยลงเพราะอายุของสินค้า ลดน้อยลง เมื่อมาดูในเดือนพฤศจิกายนจะเห็นได้ว่ามีอัตราการใช้เชื้อเพลิงที่ลดน้อยลงจากเดิม และมี ยอดขายที่เพิ่มมากขึ้นเกิดจากมีการปรับปรุงระบบในการเดินรถใหม่เป็นระยะเวลา ๑๕ วัน ตั้งแต่ วันที่ ๑๖ พฤศจิกายน ถึง ๓๐ พฤศจิกายน ๒๕๕๖ และในเดือนธันวาคม ๒๕๕๖ มีการใช้งานระบบ การเดินรถแบบใหม่ทั้งเดือนจะเห็นได้ว่ามีอัตราการใช้น้ามันที่ลดน้อยลงจากเดิมมากและยังมียอดขาย ที่สูง เกิดจากในการจัดการระบบเดินรถแบบใหม่นั้นเป็นการวางแผนให้มีการทางานที่เป็นไปตาม ตารางลดการตกหล่นของลูกค้าและช่วยลดระยะเวลาการกระจายสินค้าทาให้มีการสั่งซื้อเพิ่มขึ้น

ช. จากการเปรียบเทียบค่าใช้จ่ายของเดือนกันยายนกับเดือนธันวาคมจะเห็ นได้ว่าค่าใช้จ่ายมีจานวนที่ ลดลงจาก ๘๒๕ ดอลลาร์ต่อเดือน เหลือเพียง ๔๒๐.๗๕ ดอลลาร์ต่อเดือน ค่าใช้จ่ายลดลงถึง ๔๐๐.๗๕ ดอลลาร์ หรือเท่ากับเป็นเงินบาทประมาณ ๑๓,๑๒๔.๕๖ บาทต่อเดือน ในระยะเวลา ๑ ปี สามารถประมาณการณ์ได้ว่าจะลดค่าใช้จ่ายได้ถึง ๑๕๗,๔๙๔.๗๕ บาทต่อปี เทียบเป็นเปอร์เซ็นต์ สามารถลดต้นทุนให้กับบริษัทได้ถึง ๔๘.๘๐ เปอร์เซ็นต์ และเพิ่มยอดขายให้บริษัทได้ด้วยถึง ๒๑ เปอร์เซ็นต์ หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งสามารถเพิ่มกาไรให้บริษัทได้มากกว่า ๕๐ เปอร์เซ็นต์ สรุปผลการศึกษา จากการออกปฏิบัติงานสหกิจศึกษา ณ บริษัท โมเดิร์นอิมพ์แอนด์เอ็กพ์ จากัด ประเทศกัมพูชา ข้าพเจ้าได้ ปรับปรุงระบบการกระจายสินค้าให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ซึ่งนอกจากนี้ยังเป็นการเพิ่มพูนความรู้ให้มีมากขึ้น เพราะได้ปฏิบัติงานจริง ลงมือทาจริง ได้ใช้ความรู้ความสามารถที่ได้ศึกษามาประยุกต์ใช้ในการทางานในอนาคต และยังได้เรียนรู้วัฒนธรรมต่าง ๆ ในประเทศกัมพูชา ขนบธรรมเนียม ประเพณี ลักษณะการทางาน ทาให้สามารถ นามาปรับใช้ได้ในอนาคตเมื่อเปิดอาเซียน *******************************

๘

โครงงานสหกิจศึกษาดีเด่นระดับชาติ พ.ศ. ๒๕๕๗ กลุ่มนวัตกรรมสหกิจศึกษา ชื่อโครงงาน ชื่อ-สกุล (นักศึกษา)

ปรับปรุงระบบ Deaerator เพิ่มประสิทธิภาพการกาจัดออกซิเจน นางสาวชมัยพร กุมารจันทร์ สาขาวิชาวิศวกรรมเคมีและกระบวนการ สานักวิชาวิศวกรรมศาสตร์และทรัพยากร มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ ชื่อสถานประกอบการ บริษัท ปูนซิเมนต์ไทย (ทุ่งสง) จากัด ๑. งานที่ได้รับมอบหมายทั้งหมดตลอดระยะเวลาที่ปฏิบัติงานสหกิจศึกษา  ศึกษากระบวนการผลิตปูนซีเมนต์ของ SCG  ศึกษางานในส่วนผลิตทั้ง ๑๐ cell  เข้าร่วมโครงการพี่สอนน้อง โดยพี่ ๆ วิศวกรเป็นผู้สอนการทางาน และความรู้ต่าง ๆ สาหรับวิชาชีพ วิศวกรส่วนผลิต  เข้าร่วมการประชุมเช้าของบริษัท  ทา Project เกี่ยวกับการปรับปรุงหรือพัฒนาเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพให้แก่บริษัท  เขียน Flow Sheet กระบวนการต่าง ๆ ด้วย Microsoft Visio  วัด Flow Air, Temperature, Presser, และปริมาณ O2 ในระบบหม้อเผา  Sampling ลูกบดในหม้อบดปูนซีเมนต์  เข้าร่วมเช็ค Stock ถ่านหิน เพื่อรับการตรวจสอบบัญชีจากสานักงานใหญ่  สร้าง Log Sheet สาหรับคานวณประสิทธิภาพสาหรับ Unit ต่าง ๆ ของโรงไฟฟ้าใน SCG  เข้าร่วมกิจกรรมที่จัดขึ้นในบริษัท เช่น กีฬาสี Safety Daily เป็นต้น  นาเสนอโครงงานต่อผู้บริหารระดับจัดการของบริษัท

๙

๒. ตารางดาเนินโครงงาน หัวข้อ

เดือนที่ ๑ เดือนที่ ๒ เดือนที่ ๓ เดือนที่ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔

๑. ศึกษากระบวนการผลิตปูนซีเมนต์ ๒. ศึกษางานในแต่ละส่วนย่อยของส่วน ผลิต เพื่อหาปัญหาที่สนใจมาทา โครงงาน ๓. เสนอหัวข้อโครงงานต่อวิศวกรที่ ปรึกษา ๔. ศึกษาข้อมูลทั้งหมดที่เกี่ยวข้องกับ โครงงาน ๕. ออกแบบการทดลองและคานวณค่า ต่าง ๆ และลงหน้างานเพื่อออกแบบ และวางแผนการติดตั้ง ๖. ส่งงานต่อวิศวกรที่ปรึกษาเพื่อตรวจ ความถูกต้องและแก้ไขข้อผิดพลาด ๗. นาเสนอโครงงานต่อระดับจัดการของ บริษัท นอกจากโครงงานปรับปรุงระบบ Deaerator เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการกาจัดออกซิเจนในกระบวนการ ผลิตกระแสไฟฟ้าแล้ว นักศึกษายังได้รับมอบหมายให้ทาโครงงานที่ ๒ คือการสร้าง Log Sheet สาหรับคานวณ ประสิทธิภาพ Unit ต่าง ๆ ของโรงไฟฟ้า เพื่อประเมินประสิทธิภาพของระบบต่าง ๆ ในการผลิตไฟฟ้าแบบ real time ๓. ที่มาและความสาคัญของโครงงาน โรงงานปูนซิเมนต์ไทย (ทุ่งสง) จะมีโรงไฟฟ้าที่ผลิตไฟฟ้าจากลมร้อนที่เหลือจากระบบหม้อเผาปูน เพื่อใช้ ภายในโรงงาน ซึ่งโรงไฟฟ้าจะมี Deaerator เพื่อกาจัดออกซิเจนออกจากน้าก่อนจะนาไปผลิตกระแสไฟฟ้า Deaerator เป็นหน่วยที่ดึงออกซิเจนและก๊าชที่ละลายออกจากน้าก่อนป้อนเข้า Boiler ซึ่ง Deaerator แบ่งออกเป็น ๒ ส่วน คือห้อง Feed และห้อง Vacuum หลักการคือ Deaerator จะดึงอากาศได้ดีก็ต่อเมื่อน้าใน ห้อง Vacuum มีอุณหภูมิต่ากว่าน้าในห้อง Feed อย่างน้อย ๒๐ องศาเซลเซียส แต่ปัจจุบันยังไม่สามารถควบคุม ความแตกต่างของอุณหภูมิระหว่างห้อง Feed กับห้อง Vacuum ได้มากนัก ทาให้ประสิทธิภาพการกาจัด ออกซิเจนยังไม่เพียงพอจึงต้องเติมสารเคมีเพื่อช่วยลดค่า DO ในน้า โดยมีค่าใช้จ่ายประมาณ ๗,๓๗๗.๔๐ บาท/ วัน/เฟสการผลิต ซึง่ ถ้าสามารถควบคุมความแตกต่างของอุณหภูมิระหว่างห้อง Feed กับห้อง Vacuum ให้เพิ่มขึ้น ได้ก็จะสามารถลดปริมาณการใช้สารเคมีและประหยัดค่าใช้จ่ายด้านสารเคมีได้

๑๐

๔. วัตถุประสงค์โครงงาน  สามารถเพิ่มประสิทธิภาพการกาจัดออกซิเจนของ Deaerator ได้  สามารถลดปริมาณการใช้สารเคมีเพื่อกาจัดออกซิเจนที่ Deaerator ๕. ประโยชน์ที่จะได้รับ  ลดปัญหาสนิมกัดกร่อนท่อน้าใน Boiler  ลดต้นทุนทางด้านการผลิตกระแสไฟฟ้าใช้ในโรงงาน ๖. ขอบเขตของโครงงาน  ออกแบบและปรับปรุง Deaerator โดยการเพิ่มระบบหมุนเวียนน้าที่ Deaerator ๗. ขั้นตอนการดาเนินการ  ออกแบบรูปแบบการเพิ่มระบบหมุนเวียนน้าที่ Deaerator ซึ่งได้คิดรูปแบบกระบวนการมาหลาย ๆ แบบ หาข้อดีข้อเสียของแต่ละแบบจนได้แบบที่ดีที่สุด ดังที่แสดงในรูป





๑๑

คานวณค่าต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องในระบบ โดยการทา Energy Balance ซึ่งขั้นตอนนี้ต้องใช้องค์ ความรู้ทางด้านวิศวกรรมทั้งหมดที่เรียนมาประยุกต์ใช้กับกระบวนการทางานจริง

ใช้ค่าต่าง ๆ จากการคานวณเพื่ออกแบบและเลือกใช้วัสดุอุปกรณ์ และประเมินค่าใช้จ่าย

๘. คานวณ Saving ที่ได้รับจากโครงงาน จากการคานวณ โครงงานนี้สามารถลดต้นทุนด้านสารเคมีได้ประมาณ ๒ ล้านบาท/ปี/เฟสการผลิต ซึ่ง บริษัท ปูนซิเมนต์ไทย (ทุ่งสง) จากัดมีการผลิตกระแสไฟฟ้า ๒ เฟส ดังนั้นโครงงานนี้จะสามารถลดต้นทุนการผลิต กระแสไฟฟ้าได้ประมาณ ๔ ล้านบาท/ปี โดยโครงงานนี้จะสามารถคืนทุนได้ภายใน ๘ เดือน ๙. ประโยชน์ต่อสถานประกอบการ จากผลของโครงงานที่นักศึกษาได้กล่าวมาข้างต้น ส่งผลให้โครงงานชิ้นนี้ ได้มีการดาเนินการให้เกิดขึ้นจริง ที่บริษัท ปูนซิเมนต์ไทย (ทุ่งสง) จากัด ซึ่งขณะนี้อยู่ในขั้นตอนรองบประมาณจัดสร้าง โดยมี วิศวกรที่ปรึกษาเป็น ผู้รับผิดชอบงาน นับได้ว่าสถานประกอบการสามารถนาผลงานที่นักศึกษาทาไปใช้งานจริง ๑๐. สิ่งที่นักศึกษาได้รับจากการปฏิบัติงานสหกิจศึกษา สิ่งที่สาคัญที่สุดคือตัวนั กศึกษาได้ใช้องค์ความรู้ทั้งหมดที่เรียนมาประยุกต์ใช้งานได้จริงและก่อให้ เกิด ประโยชน์ต่อสถานประกอบการ อีกทั้งยังได้เรียนรู้ถึงรูปแบบการทางานจริง ๆ ของวิศวกร และได้เรียนรู้เพิ่มเติมใน สิ่งต่อไปนี้  ได้เรียนเพิ่มพูนความรู้ทางด้านวิชาชีพวิศวกร ได้เรียนรู้การทางาน เรียนรู้สังคม  ได้ใช้การคิดวิเคราะห์ ฝึกการวิเคราะห์งาน วิเคราะห์ปัญหา เพื่อหาทางออก หาคาตอบให้กับงานที่ทา  ได้ทบทวนทั้งด้านวิชาการและทบทวนตัวเองว่ามีข้อเด่นหรือข้อด้อยอย่างไร  ได้นาข้อด้อยต่าง ๆ จากการทบทวนมาแก้ไขและปรับปรุ งเพื่อให้ ตัวเองมีคุณสมบัติตรงต่อความ ต้องการของสถานประกอบการณ์หรือปรับปรุงเพื่อให้ตัวเองมีคุณภาพเพียงพอต่อการทางานในวัน ข้างหน้า ๑๑. นวัตกรรมจากความคิดสร้างสรรค์ที่สร้างขึ้นให้กับองค์กรระหว่างที่สหกิจศึกษา จากโครงงานของนักศึกษาทั้ง ๒ โครงงานได้แก่ การปรับปรุงระบบ Deaerator เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการ กาจัดออกซิเจน และการสร้าง Log Sheet สาหรับคานวณประสิทธิภาพ Unit ต่าง ๆ ของโรงไฟฟ้าของบริษัท ปูนซิเมนต์ไทย (ทุ่งสง) จากัด ถือได้ว่าเป็นการสร้างนวัตกรรมให้เกิดขึ้น จากการนาความรู้ทางวิศวกรรมที่เรียนมา ทั้งหมด จากไหวพริบ และความคิดสร้างสรรค์ ผ่ านกระบวนการคิดวิเคราะห์นาไปสู่การสร้างสรรค์สิ่งใหม่ที่มี ประโยชน์ต่อองค์กร ส่งผลให้กระบวนการทางานในการผลิตง่ายขึ้น สะดวกขึ้น และลดต้นทุนการผลิตได้จริง

*******************************

๑๒

โครงงานสหกิจศึกษาดีเด่นระดับชาติ พ.ศ. ๒๕๕๗ กลุ่มวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชื่อโครงงาน

การประยุกต์ใช้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ในการจัดทาฐานข้อมูลระบบท่อน้าและหัว ดับเพลิง ชื่อ-สกุล (นักศึกษา) นายภาณุพงศ์ สวัสดี และ นายสถาพร สุขลิ้ม สาขาวิชาภูมิสารสนเทศศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยหาดใหญ่ ชื่อสถานประกอบการ การประปาส่วนภูมิภาค สาขาหาดใหญ่ (ชั้นพิเศษ) การประปาส่วนภูมิภาค (กปภ.) เป็นรัฐวิสาหกิจหนึ่งในสังกัดกระทรวงมหาดไทย ก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๒๒ มีหน้าที่ผลิตและให้บริการเกี่ยวกับน้าประปาในเขตพื้นที่ ๗๔ จังหวัดในประเทศไทย (ยกเว้น นนทบุรี และ สมุทรปราการ) อย่างมีคุณภาพตามมาตรฐานสากลของ องค์การอนามัยโลก ต่อมาได้มีการศึกษาวิธีการจัดรูปแบบ การบริห ารจัดการประปาภูมิภาค โดย สถาบันบัณฑิตพัฒ นบริห ารศาสตร์ และมีการตราพระราชบัญญัติการ ประปาส่วนภูมิภาค พ.ศ. ๒๕๒๒ มีผลให้กิจการประปาของกรมโยธาธิการ และกรมอนามัยถูกโอนมารวมกันเป็น “การ ประปาส่วนภูมิภาค” ตั้งแต่วันที่ ๒๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๒๒ การประปาส่วนภูมิภาค สาขา หาดใหญ่ (ชั้นพิเศษ) มีพื้นที่รับผิดชอบในเขต ๓ อาเภอในจังหวัดสงขลา ซึ่ง ได้แก่ อาเภอหาดใหญ่ อาเภอนาหม่อม และอาเภอบางกล่า โดยประกอบด้วยตาบลทั้งหมด ๑๖ ตาบล ลักษณะภูมิ ประเทศของอ าเภอหาดใหญ่ โ ดยทั่ ว ไปเป็ น ที่ ราบลุ่ ม กว้ า งใหญ่ มี แ นวภู เ ขาด้า นทิ ศ ตะวั น ตก ทิ ศ ใต้ และทิ ศ ตะวันออก โดยพื้นที่ลาดจากทิศใต้และทิศตะวันตกไปสู่ทะเลสาบสงขลามีพื้นที่ติดกับทิวเขาบรรทัดทางทิศเหนือ และติดกับทิวเขาสันกาลาคีรีทางทิศตะวันตกและทิศใต้ยังมีภูเขาที่สาคัญได้แก่ เขาคอหงส์ เขาแก้ว เขาวังพา และ เขาน้าน้อย

ภาพที่ ๑: แผนที่แสดงตาบลพื้นที่รับผิดชอบการประปาส่วนภูมิภาคสาขาหาดใหญ่

๑๓

จากการปฏิบัติงานสหกิจศึกษาในครั้งนี้ นายสถาพร สุขลิ้ม และนายภานุพงศ์ สวัสดี นักศึกษาสหกิจศึกษา มหาวิทยาลัยหาดใหญ่ได้รับผิดชอบงานในตาแหน่งพนักงานนาเข้าข้อมูลสารสนเทศภูมิศาสตร์ ฝ่ายงานบริการและ น้าสูญเสีย ซึ่งมีการปฏิบัติหน้าที่ที่จะต้องอาศัยข้อมูลสารสนเทศภูมิ ศาสตร์ช่วยในการทางาน เนื่องจากการประปา ส่วนภูมิภ าคสาขาหาดใหญ่มีหน้าที่รับผิดชอบในส่ว นของการทาแผนที่สารวจ การนาเข้าข้อมูลในระบบภูมิ สารสนเทศ การประมาณราคาโครงการ การติดตั้ง/การถอดมาตรวัดน้า ซ่อมท่อส่งน้าและท่อน้าบริการ การเปิด/ ปิดประตูน้า และการระบายตะกอนท่อน้า เป็นต้น จากการที่ได้เข้าร่วมปฏิบัติงานสหกิจศึกษาในครั้งนี้ นักศึกษา ได้รับมอบหมายให้รับผิดชอบงานในส่วนของการนาเข้าข้อมูลผู้ใช้น้า มาตรวัดน้าท่อส่งน้า ประตูน้า หัวจ่ายน้า ดับเพลิง นาเข้าข้อมูลเส้นถนน โดยนาข้อมูลจาก ภาพถ่ายทางอากาศ Asbuilt drawing พิกัด satellite ที่ระบุ ตาแหน่งต่าง ๆ ที่ได้รั บจากการส ารวจของแต่ละพื้นที่และทางานผ่านโปรแกรมประยุกต์ระบบภูมิสารสนเทศ ประปาด้วยการเชื่อมต่อฐานข้อมูล

ภาพที่ ๒: การปฏิบัติงานในตาแหน่งพนักงานนาเข้าข้อมูลสารสนเทศภูมิศาสตร์ ฝ่ายงานบริการและน้าสูญเสีย การประปาส่วนภูมิภาค สาขาหาดใหญ่ จากการปฏิบัติงานดังกล่าวทาให้นักศึกษาสหกิจศึกษาได้ทราบระบบการจ่ายน้าจากหัวดับเพลิงซึ่งเป็นเหตุ ฉุกเฉิน แต่ในการปฏิบัติงานที่ผ่านมาจะเกิดปัญหาล่าช้าและติดขัด ในการทาการค้นหาแนวท่อ ประตูน้าและหัว ดับเพลิง ทาให้บางครั้งเกิดความเสียหายต่อชีวิตและทรัพย์สินประชาชน ซึ่งการใช้ข้อมูลภูมิสารสนเทศที่มีอยู่มี ข้อจากัดในการนาข้อมูลลงพื้นที่ เช่นการใช้แผนที่กระดาษอาจจะทาให้ข้อมูลไม่ครบในเรื่องของมาตราส่วน ขนาด ของกระดาษและอาจเกิดความเสียหาย ทาให้การหาแนวท่อ ประตูน้าและหัวดับเพลิงมีความยากลาบากและล่าช้า และอาจทาให้เกิดความผิดพลาดทั้งในส่วนของการดาเนินงานและการตัดสินใจ ดังนั้น เพื่อการเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ข้อมูลร่วมกับการทางานจากข้อมูลดังกล่าวข้างต้น นักศึกษาจึงได้ นาเสนอหน่วยงานในการประยุกต์ใช้ข้อมูลด้านภูมิสารสนเทศผ่านโครงงานสหกิจศึกษา ซึ่งหน่วยงานก็มีความ ไว้วางใจและมอบหมายให้ศึกษา เรื่องการประยุกต์ใช้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ในการจัดทาฐานข้อมูลระบบท่อ น้าและหัวดับเพลิง เพื่อระงับเหตุอัคคีภัยบนระบบปฏิบัติการแอนดรอยด์และไอโอเอส: กรณีศึกษาเมืองหาดใหญ่ วัตถุประสงค์โครงงานสหกิจศึกษา ๑. เพี่อจัดทาฐานข้อมูลภูมิสารสนเทศให้ กับพนักงานประปาที่ต้องการใช้งานในการจ่ายน้าระงับเหตุ อัคคีภัย ๒. เพื่ อ น าฐานข้ อ มู ล ภูมิ ส ารสนเทศท่ อ น้ า ประตู น้ าและหั ว ดั บ เพลิ ง ของประปาไปประยุ ก ต์ ใ ช้ บ น ระบบปฏิบัติการแอนดรอยด์และไอโอเอส ๓. เพื่อหาแนวทางในการแก้ปัญหากรณีที่เกิดการจ่ายน้าในกรณีเกิดอัคคีภัย ให้มีความรวดเร็วถูกต้องใน การดาเนินการ

๑๔

วิธีการดาเนินงานโครงงานสหกิจศึกษาโดยสังเขป: ๑. ศึกษาปัญหาในการจ่ายน้าระงับเหตุอัคคีภัย ๒. ทาการสารวจและจัดทาฐานข้อมูลภูมิสารสนเทศศาสตร์ได้แก่ ข้อมูลแนวท่อ ข้อมูลประตูน้า และ ข้อมูลหัวดับเพลิง

ภาพที่ ๓: การสารวจภาคสนามเพื่อจัดทาฐานข้อมูลภูมิสารสนเทศศาสตร์ ๓. การนาเข้าข้อมูลภูมิสารสนเทศศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับระบบ ๓.๑) การนาเข้าข้อมูลท่อจ่ายน้าประปา อุปกรณ์ระบบประปา ข้อมูลมาตรวัดน้า ข้อมูลหั ว ดับเพลิง และข้อมูลแหล่งน้า เข้าสู่โปรแกรมประยุกต์ระบบภูมิสารสนเทศ wmap ๓.๒) ดาเนินการสารวจข้อมูลภาคสนามในการใช้ระบบระบุตาแหน่งบนพื้นโลก โดยการนาเข้า ข้อมูลถนนเพื่อประยุกต์ข้อมูลภูมิสารสนเทศในการแก้ไขปัญหาในภาคสนาม ได้แก่ หาแนวท่อในการซ่อมบารุง วิเคราะห์การเปิดปิดน้าเพื่อลดผลกระทบในการซ่อมบารุงท่อประปา ตลอดจนการปิดจ่ายน้าหัวดับเพลิงกรณีเกิด อัคคีภัย และระบายตะกอนในเส้นท่อ

ภาพที่ ๔: การนาเข้าข้อมูลภูมิสารสนเทศศาสตร์ ๔. ทาการพัฒนาฐานข้อมูลภูมิสารสนเทศศาสตร์ลงบน ระบบปฏิบัติการแอนดรอยด์และไอโอเอส ๕. ในผูป้ ฎิบัติทดลองใช้งานและติดตามผลโดยการสอบถาม

๑๕ ภาพที่ ๕: การทดลองใช้งานจริงบนระบบปฏิบัติการแอนดรอยด์และไอโอเอส

สรุปผลการดาเนินงานโครงงานสหกิจศึกษา: การปฏิบัติงานสหกิจศึกษานักศึกษาสามารถช่วยแบ่งเบาภาระหน้าที่ของบุคลากรในองค์กร ทาให้ภาระ งานต่าง ๆ เสร็จอย่างถูกต้อง มีประสิทธิภาพและรวดเร็ว เนื่องจากทาให้การปฏิบัติการในการจ่ายน้าการระงับ เหตุอัคคีภัยของการประปาภูมิภาคหาดใหญ่สามารถจ่ายน้าได้อย่างรวดเร็ว เนื่องจากมีระบบภูมิสารสนเทศศาสตร์ ที่นักศึกษาได้คิดค้นและจัดทาขึ้นเข้ามาช่วยการค้นหาแนวท่อ ประตูน้าและหัวดับเพลิง ทาให้ลดความเสียหายต่อ ชีวิตและทรัพย์สินประชาชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ และสามารถนาไปพัฒนาต่อ ยอดให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อการ ประปาภูมิภาคอื่นได้ในอนาคต ประโยชน์ที่จากการปฏิบัติงานสหกิจศึกษาสหกิจศึกษา: นักศึกษาสหกิจศึกษาสามารถปฏิบัติงานได้จริงเหมือนกับพนักงานของหน่วยงาน ทาให้เกิดการพัฒนาการ เรียนรู้และสามารถปฏิบัติงานได้รวดเร็วขึ้น โดยนักศึกษาสามารถนาเทคโนโลยีสารสนเทศภูมิศาสตร์มาประยุกต์ใช้ กับการทางานและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์กับพนักงานของหน่วยงานตลอดระยะเวลาการปฏิบัติงาน ๔ เดือน ในส่วนของการประปาส่วนภูมิภาคสาขาหาดใหญ่ได้รับประโยชน์จากการปฏิบัติงานของนักศึกษาสหกิจ ศึกษา ดังนี้ ๑. ฐานข้อมูลภูมิสารสนเทศที่อานวยความสะดวกให้พนักงานประปาที่ต้องการใช้งานในการจ่ายน้าระงับ เหตุอัคคีภัย ๒. การประปาส่ ว นภูมิภ าคสาขาหาดใหญ่ส ามารถปฏิบัติงานผ่ านระบบปฏิบัติการแอนดรอยด์และ ไอโอเอสในการแก้ปัญหากรณีที่เกิดการจ่ายน้าในกรณีเกิดอัคคีภัยให้มีความรวดเร็วถูกต้องในการดาเนินการได้ อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ๓. จากผลงานการนาฐานข้อมูลภูมิสารสนเทศท่อน้าประตูน้าและหัวดับเพลิงของประปาไปประยุกต์ใช้ บนระบบปฏิบัติการแอนดรอยด์และไอโอเอสการประปาส่วนภูมิภาคสาขาหาดใหญ่สามารถขยายผลต่อยอดและส่ง มอบข้อมูลการใช้งานดังกล่าวให้กับสานักงานการประปาทั่วประเทศได้ในอนาคต

ภาพที่ ๖: การประปาภูมิภาค สาขาหาดใหญ่ ได้นาผลงานโครงงานสหกิจศึกษาไปใช้ในการปฏิบัติงาน *******************************

๑๖

โครงงานสหกิจศึกษาดีเด่นระดับชาติ พ.ศ. ๒๕๕๗ กลุ่มสังคมศาสตร์ มนุษยศาสตร์และการจัดการ ชื่อโครงงาน ชื่อ-สกุล (นักศึกษา)

การออกแบบหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เรื่อง พิพิธภัณฑ์อิเล็กทรอนิกส์ นางสาววิภาวี จันทร์แก้ว สาขาวิชาการสื่อสารดิจิทัล คณะสารสนเทศและการสื่อสาร มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ชื่อสถานประกอบการ ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค) ผู้ศึกษาได้ปฏิบัติงานสหกิจศึกษาตั้งแต่วันที่ ๑๐ มิถุนายน ๒๕๕๖ ถึงวันที่ ๒๘ กันยายน ๒๕๕๖ ณ ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค) ตาแหน่ง กราฟิกดีไซเนอร์ ผู้ศึกษาทารายงานการปฏิบัติงานสหกิจศึกษา เรื่อง “การออกแบบหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เรื่อง พิพิธภัณฑ์ อิเล็กทรอนิกส์” โดยมีวัตถุประสงค์ ๑) เพื่อออกแบบสื่อการเรียนรู้เรื่องพิพิธภัณฑ์อิเล็กทรอนิกส์ ๒) เพื่อผลิตสื่อ เพื่อการประชาสัมพันธ์ในโครงการศูนย์ข้อมูลกลางทางวัฒนธรรม โดยผู้ศึกษาได้ศึกษาข้อมูลจากผู้เชี่ยวชาญในการ จัดทาพิพิธภัณฑ์อิเล็กทรอนิกส์ จากห้องปฏิบัติการวิจัยสารสนเทศสื่อประสม (Digital Media Informatics Laboratory: DMI) ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค) และลงพื้นที่เรียนรู้จาก สถานที่พิพิธภัณฑ์จริง ตลอดจนศึกษาข้อมูลจากหนังสือและอินเทอร์เน็ต เพื่อนามาใช้ประกอบการออกแบบ หนังสือดังกล่าว จากการศึกษาพบว่า การออกแบบจัดทาหนังสืออิเล็กทรอนิกส์นั้นมีขั้นตอนการดาเนินงาน ๖ ขั้นตอน ได้แก่ ๑) การนางานที่ได้รับมอบหมายมาพัฒนาโดยใช้ความคิดสร้างสรรค์ ๒) การศึกษาและเรียบเรียงเนื้อหา ๓) การศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมประกอบการทางาน ๔) ถ่ายภาพจากสถานที่จริง ๕) สร้างภาพประกอบ และ ๖) สร้าง ชิ้นงานหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ จากการจัดทาชิ้นงานเสร็จสิ้นได้หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ จานวน ๑ เล่ม ซึ่งทางโครงการนาหนังสือดังกล่าว ไปใช้ในการประชาสัมพันธ์และให้ความรู้แก่สาธารณชนตามช่องทางต่าง ๆ ได้แก่ การจัดกิจกรรมสัมมนาต่าง ๆ ขององค์กร จัดทาสื่อ DVD เผยแพร่แก่พิพิธภัณฑ์ในประเทศไทยและประชาชนทั่วไป อีกทั้งยังเผยแพร่บนเว็บไซต์ www.nectec.or.th และ www.emuseum.in.th โครงงานได้รับการจัดระบบการทางานที่เหมาะสมจากสถานประกอบการ ทั้งลักษณะงานและระยะเวลา มี กาจัดระบบพี่เลี้ยงสอนงาน มีการจัดสวัสดิการเบี้ยเลี้ยงที่เหมาะสม โครงงานมีผลตอบแทนที่ไม่เป็นตัวเงิน แต่ตอบแทนเป็นความรู้และทักษะที่ได้รับจากการผลิตชิ้นงาน เนื่องจากในปัจจุบันเทคโนโลยีได้เข้ามามีบทบาทในชีวิตประจาวัน ผู้ศึกษาจึงได้เห็นถึงความสาคัญของการอนุรักษ์ งานพิพิธภัณฑ์ในรูปแบบของดิจิทัล จึงได้จัดทาโครงงานชิ้นนี้ขึ้นมา 

๑๗

การดาเนินงานมีความถูกต้อง มีระเบียบแบบแผน และทาให้นักศึกษามีโอกาสได้ใช้วิชาความรู้/ทักษะ ตามที่ได้เรียนมา ในการดาเนินงานนั้น ผู้ศึกษาได้ปฏิบัติงานในตาแหน่ง กราฟิกดีไซเนอร์ ซึ่งสอดคล้องกับสายการเรียนของ สาขา (เอกกราฟิก) ของคณะ ผู้ศึกษาจึงได้จัดทาโครงงานที่สอดคล้องกับสถานประกอบการตามตาแหน่งที่ได้ ปฏิบัติงาน พร้อมทั้งได้ใช้วิชาความรู้และทักษะตามที่เรียนมาประยุกต์ใช้ ดังนี้ สด ๒๘๔ การถ่ายภาพดิจิทัล (Digital Photography) วิชาที่สอนเกี่ยวกับการถ่ายภาพ ผู้ศึกษานา ความรู้จากวิชานี้มาใช้ในการถ่ายภาพสาหรับประกอบหนังสือ สด ๒๘๕ การวาดภาพดิจิทัล (Digital Painting) วิชาที่สอนเกี่ยวกับการตัดต่อ ตกแต่งภาพ และวาด ภาพลงบนโปรแกรม โดยผู้ศึกษานาความรู้จากวิชานี้มาใช้ในการสร้ างภาพที่ใช้สาหรับประกอบเนื้อหาภายใน หนังสือ สด ๓๒๒ การออกแบบตัวละคร (Character Design) เป็นวิชาที่สอนเกี่ยวกับการออกแบบตัวละคร คาแรกเตอร์ต่าง ๆ โดยผู้ศึกษานาความรู้จากวิชานี้มาใช้ในการออกแบบตัวละครหลักในการประกอบหนังสือ สด ๓๘๓ การออกแบบกราฟิก (Graphic Design) วิชาที่สอนเกี่ยวกับการออกแบบงานกราฟิกสาหรับ สื่อสิ่งพิมพ์และสื่อประเภทต่าง ๆ โดยผู้ศึกษานาความรู้จากวิชานี้มาใช้ในการออกแบบหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ 

ความพึงพอใจของสถานประกอบการ เมื่อผู้ศึกษาได้นาเสนอโครงงานกับทางสถานประกอบการแล้ว ทางองค์กรได้มีการประเมิน ผลงานของ นักศึกษา ซึ่งได้ประเมินโครงงานของนักศึกษาดังนี้ ความสามารถในการเรียนรู้และประยุกต์วิชาการ “ระดับ ๕ (ดีมาก)” เนื่องจากเรื่องพิพิธภัณฑ์อิเล็กทรอนิกส์เป็นเรื่องที่ทาความเข้าใจยาก แต่นักศึกษามีความรวดเร็วในการ เรียนรู้เนื้อหาต่าง ๆ ที่จะนามาจัดทาหนังสือด้วยตนเอง รู้จักการประยุกต์ใช้ความรู้ความสามารถและความคิด สร้างสรรค์มาจัดทาโครงงาน คุณภาพงานที่นักศึกษาปฏิบัติ “ระดับ ๔” นักศึกษาสามารถจัดทาชิ้นงานออกมาได้เป็นอย่างดี มีการถ่ายทอดเนื้อหาของหนังสืออย่างน่าสนใจ และ ใช้ความคิดสร้างสรรค์ในการทางาน และมีความใฝ่ รู้ ทาให้เกิดโครงงานที่มีคุณภาพ และเป็นที่น่าพอใจต่อองค์กร เป็นอย่างมาก โครงงานสามารถสร้างประโยชน์ต่อสถานประกอบการ “ระดับ ๔” โครงงานนี้ทาให้เกิดประโยชน์ต่อองค์กรเป็นอย่างมาก โดยสามารถนาโครงงานที่นักศึกษาได้จัดทานั้นไป ใช้เผยแพร่ให้ความรู้กับพิพิธภัณฑ์ต่าง ๆ ในประเทศไทยและผู้สนใจทั่วไป ทาให้เกิดการอนุรักษ์งานด้านพิพิธภัณฑ์ มากขึ้น 

เป็นงานที่นาไปใช้ประโยชน์ได้อย่างเป็นรูปธรรมในสถานประกอบการ โครงงานชิ้นนี้ได้จัดทาขึ้นเพื่อผลิตสื่อให้ความรู้เรื่องพิพิธภัณฑ์อิเล็กทรอนิกส์ เนื่องจากในปัจจุบันงานด้าน พิพิธภัณฑ์ไม่ได้รับความสนใจเท่าที่ควร จึงต้องมีการนาเทคโนโลยีมาปรับใช้ เพื่อให้การอนุรักษ์งานด้านพิพิธภัณฑ์ ไม่สูญหาย ทางโครงการจึงมีความต้องการสื่อเพื่อการเรียนรู้และการประชาสัมพันธ์ ผู้ศึกษาจึงได้ผลิตสื่อหนังสือ อิเล็กทรอนิกส์ ด้วยการสร้างนวัตกรรมจากความคิดสร้างสรรค์ให้กับองค์กร ในการออกแบบหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ ที่ใช้ ภาพประกอบ และสีสันสดใสต่าง ๆ เพื่อสร้างความเข้าใจง่ายและทาให้งานเกิดความน่าสนใจ ซึ่งโครงงานชิ้น นี้สามารถนาไปให้ความรู้เรื่องพิพิธภัณฑ์อิเล็กทรอนิกส์ได้ ทาให้เกิดการถ่ายทอดความรู้ และการประชาสัมพันธ์ โครงการไปยังพิพิธภัณฑ์ต่าง ๆ ในประเทศไทย สามารถสร้างชื่อเสียงให้กับองค์กร และเกิดการอนุรักษ์งานด้าน พิพิธภัณฑ์ในประเทศไทยต่อไป 

๑๘

การเผยแพร่ผ่านทางเว็บ www.nectec.or.th และจัดทาสื่อ DVD เผยแพร่ สาหรับการจัดกิจกรรมสัมมนาประชาสัมพันธ์ให้ความรู้ตามพิพิธภัณฑ์และสถาบันการศึกษาในประเทศไทย *******************************

๑๙