SONATA EYLÜL 2016 SAYI: 02 JSP E-DERGİNİN EKİDİR.
WAGAKKİ BAND JAPON ROCK MÜZİĞİ: J-ROCK
BABYMETAL TİYATRO, MÜZİK, JAPONYA
JAPON MÜZİK FESTİVALLERİ WWW.JAPONSİNEMASİ.COM 1
EDİTÖRDEN Merhaba Arkadaşlar, Japon Sineması Platformu olarak yayın hayatına başladığımız 2015 yılı Aralık ayından bugüne kadar Japon kültürü, sineması, edebiyatı, manga ve animeleri adına sizlere baş ucu kaynağı olabilecek bir yayın oluşturma ve Japonya’yı Türkiye’ye tanıtarak iki toplum arasında kültürel bir köprü kurma yolunda ilerlemeye devam ediyoruz.
JAPONSİNEMASİ.COM Aylık Japon Sinema E-Dergisi’nin müzik ekidir. SONATA’nın dergisinin tüm hakları Japon Sineması Platformu’na aittir. Yıl: Eylül 2016 Sayı: 02 Yayın Türü: Aylık E-Dergi Müzik Eki Sanat Yönetmeni & Grafik Tasarım Gökhan Kuloğlu Editörler Birsen Albayrak Gökhan Kuloğlu
Türkiye’de, Japon müziğinin sesi olan “SONATA” e-dergimizin ikinci sayısında J-Rock teması çerçevesinde birbirinden önemli müzik grupları, geleneksel müziğin beslendiği önemli kaynaklar sizleri bekliyor. Modern müzikte bölümünde ilk sayımızda sizlere Jrock’un ne olduğunu, tarihsel gelişimini ve temsilcilerini tanıtıyoruz. Jrock’a yer verirken Jrock’un gözde gruplarından Wagakki Band’e yer veriyoruz. Wagakki Band’in yanında Jrock’ta farklı bir hava oluşturan Baby Metal müzik grubuna yer veriyoruz. Geleneksel müzik bölümünde ise, Japon tiyatrosunu önemli türleri olan Noh ve Kabuki gibi oyunlarında öne çıkan müzik türlerine ve bunlarda kullanılan müzik aletlerine dair ayrıntılı bir inceleme yazısı sizleri bekliyor.
Katkıda Bulunanlar Ceylan Bayram Hayriye Çakır Medine Nureeva Yeter Şeko
Globalleşen dünyada Japon müziğinin dünyadaki konumuna dair bir inceleme yazısını, Japon müziği konseptli müzik festivallerine yer veriyoruz. Son olarak Japonya’da yeni çıkan 5 albüme sizlerle buluşturuyoruz.
Kapak Fotoğrafı Ex-Born Grubu, K (J-Rock Grubu, Gitarist)
İlk günden bugüne dek, bizleri hiçbir zaman yalnız bırakmayan ve desteğini bizden esirgemeyen tüm okurlarımıza teşekkür ediyor; “SONATA”nın ilgiyle karşılayıp heyecanla beklemeniz temennisiyle bir sonraki sayıda görüşmek üzere...
Arka Kapak Fotoğrafı Sex-Android (J-Rock müzik grubu)
Gökhan Kuloğlu JAPON SİNEMASI PLATFORMU
İletişim ve Reklam japonsinemasi@gmail.com JAPON SİNEMASI SOSYAL AĞLAR www.japonsinemasi.com facebook.com/japonsinemasi twitter.com/japonsinemasi issuu.com/japonsinemasi
2
WWW.JAPONSİNEMASİ.COM
YAZAR OLMAK iSTER MiSiNiZ? Japon Sineması Platformun’un Aylık Sinema dergisinde ve müzik ekinde yazar olmak isteyenleri aramıza bekliyoruz. Basvurular: japonsinemasi@gmail.com
İÇİNDEKİLER
SONATA
JAPON ROCK MÜZİĞİ: J-ROCK
WAGAKKİ BAND
4
6 DÜNYA PAZARINDA JAPON MÜZİĞİ
TİYATRO, MÜZİK, JAPONYA!
10
13 JAPON MÜZİK FESTİVALLERİ
BABY METAL
14
16
JAPON MÜZİĞİNDE YENİ ALBÜMLER
18 WWW.JAPONSİNEMASİ.COM
3
SONATA
JAPON rOCK MÜZİĞİ: J-ROCK YAZAR: BİRSEN ALBAYRAK
Japon rock müziğinin kısaltılmışı olan J-Rock, 1960’larda Amerikan ve İngiliz rockdan etkilenmiştir. Japonya’nın ilk rock grubu şarkı sözlerinin neredeyse tamamı İngilizce olan Group Sounds’tur. 1970’li yılların başında ortaya çıkan folk rock grubu Happy End ise şarkılarını Japonca oluşturan ilk rock grubu olmuştur. 1980 sonu, 1990 başı J-Rock’ın başarıya ulaşmasında ana rolü punk rock grubu The Blue Hearts ve heavy metal grubu X-Japan üstlenmiştir. Japon rock müziği Asya’da geniş çaplı bilinmesinin yanısıra dünyada da yaygın bir kült haline gelmiş ve yıllardır kıyaslandığı J-Pop’tan sıyırmayı başarmıştır. J-Rock’ın Jpop’tan sıyırmasında ‘‘visuel kei’’nin etkisi büyüktür. Visuel Kei, Japon müzik dünyasında sanatçıların yaratmış olduğu bir harekettir diyebiliriz. Tarzı tanımlayan şey değişen makyaj düzeyleri, özen-
4
WWW.JAPONSİNEMASİ.COM
li ve detaylı saç stilleriyle gösterişli kostümleridir. Batı’da “gösterişli rock (glam rock)” olarak tanımlanan Visuel Kei’nin büyümesine katkı sağlayan popüler gruplar ise Glay, Luna Sea, ve L’Arc-en-Ciel’dir. Japonya aynı zamanda metal grupların dünya turneleri için başarılı alanlardan biridir ve bir çok live albüm Japonya’da kaydedilmiştir. Örnek verecek olursak; Judas Priest’inUnleashed in the East, Iron Maiden’ın Maiden Japan, Deep Purple’ın Made in Japan, Michael Schenker Group’un One Night at Budokan ve Dream Theater’ın Live at Budokan. Japon heavy metal grupları, 1970lerin sonunda ortaya çıkmaya başladı. Bunların öncülüğünü ise 1975’te gitarist Kyoji Yamamoto tarafından
SONATA
kurulan Bow Wow ve 1981’de gitarist Akira Takasaki tarafından kurulan Loudness üstlendi. İlk glam metal grubu ‘‘kabuki’’ makyajından ilham alan Seikama-II ve visuel kei hareketinin öncüsü X Japan, 1982’de en çok satan metal grupları olmuştur. Japon metali global ilgiyi 2014’te uluslararası başarıya imza atan Baby Metal ile kazandı. Youtube’daki Gimme Chocolate!! videosunun etkisiyle başarıya ulaşan grup, Sonisphere Festival 2014’te canlı performans aldı. Ayrıca Metallica ve Slayer gibi grupların sahne aldığı Kanada’nın Heavy Montréal 2014 de de sahne aldı. Grup aynı zamanda Lady Gaga’nın 2014 “ArtRave: The Artpop Ball” turnesinde açılışı yaptı. 2000 yılı sonu 2010 yılının başlarına Japon metal gruplarında İngilizce bilen ve çoğunluğa İngilizce seslendirenlerin sayısı arttı. Bunların başında ilk başarıyı yakalayan grup Ellegarden olmuştur. Sonrasında ise SiM, Alexandros, Man with a Mission, Coldrain, Nothing’s Carved in Stone ve One Ok Rock gibi gruplar İngilizce albümleri ile tanınır olmuştur.
Ortaya çıkan birkaç yeni gruplarda ise hafif caz, alternatif pop ve klasik müziğin nüktelerinin görüldüğünü söyleyebiliriz. “Yeni grup patlaması” olarak tabir edilen bu hareketle birlikte oluşturulan yeni metal parçalar biraz daha modern ve akılda kalıcı olmuştur. Her zaman olmasa da, vokalistlerin tiz bir tonda bağırması ve şarkının ilerleyen bölümlerinde de rap olması söz konusu olabiliyor. Bu yeni tarza giren gruplar arasında Gesu no Kiwami Otome, Sekai no Owari, KANA-BOON, Local Connect ve Sakanaction yer alıyor. Bunlar dışında Japonya’da ve dünyada kendinden söz ettiren J-Rock grupları; The GazeTTe, L’Arc~en~Ciel, Scandal, Versailles, Alice Nine, Dir en grey, UVERworld, SID, Asian Kung-Fu Generation, Nightmare, Girugamesh, Flow, D’erspairs Ray, Stereo Pony, Lm.C, SuG, Luna Sea, Maximum the Harmone, Malice Mizer, An Cafe, Abingdon Boy School, Gackt, Glay, Penicilin, S.K.I.N, VAMPS, FLIP, Spyair, B’z ve daha bir çoğu... WWW.JAPONSİNEMASİ.COM
5
SONATA
WAGAKKİ BAND YAZAR: CEYLAN BAYRAM, HAYRİYE ÇAKIR
Wagakki Band, 2013 yılının Mart ayında Avex Trax etiketi altında kurulan ve 23 Nisan 2014 tarihinde ilk albümleri olan “Vocalo Zanmai” ile resmi çıkış yapan Japon rock/geleneksel enstrüman müzik grubudur.
enstrümanları) ile kaynaştıran, Shigin (şarkı şeklinde okunan şiir) sanatçısı Yuko Suzuhana (vokal) ve yedi müzisyenden oluşmaktadır. Şaşırtcı derecede dinamik ve uyum dolu performansları sayesinde kısa sürede ilgileri üzerlerine toplamayı başarmışlardır.
Popüler Vocaloid şarkılarını çağdaş rock müziği ve wagakki (geleneksel Japon Müzik videoları olan Tengaku dört 6
WWW.JAPONSİNEMASİ.COM
SONATA
günde 200 000 kez izlenimi geride bırakmış, bir diğer şarkıları olan Senbonzakura (千本桜) da Youtube’da 40 milyonu aşkın görüntülenmiştir. 2014’te Wagakki Band Fransa’da yapılan Japan Expo 2014 için davet almıştır ve deniz aşırı yaptıkları ilk konser 2015’te Teipei’de gerçekleşmiştir. 4 Temmuz 2015’de, Anime Expo’nun “Club Nokia (Los Angeles)” da ana etkinlik olarak yapılan konserde biletlerin hepsi satılması üzerine manşetlerde yer aldılar. Bu konserle birlite Kuzey Amerika’da ilk canlı performaslarını sergileyen grup, The Vocaloid IA’nın açılış perdesinde yer aldılar. WWW.JAPONSİNEMASİ.COM
7
SONATA YUKO SUZUHANA – SOLİST Yuko, 3 yaşındayken piyano ve Shigin, 5 yaşına geldiğinde ise Japonların şiirde duyguları ifade eden eski dövüş sanatları ile birleştirilen sahne sanatı olan ‘‘kenshibu’’ eğitimi almaya başlamıştır. Tokyo Koleji Piyano ve Müzik Bölümü mezunudur. Aralık 2011 tarihinde ülke genelinde düzenlenen “Nippon Columbia Japonya Şiir Ezber Yarışması” nın büyük ödülünü kazanıştır. Şuan aktif olarak Shigin eğitmenliği, söz yazarlığı, vokallik ve grubun piyanistliğini yapmaktadır. KİYOSHİ İBUKURO – KOTO Tokyo doğumlu olan Kiyoshi, lise yıllarında Japon kültürünü yaymak ve tanıtmak amacıyla Çin’e gönderilmiştir. Japonya dışında toplam 8 ülkede performans sergilemiştir. Bu ülkelerden bazıları Vietnam, İran, Katar, Kuveyt, ve Güney Kore’dir. Kiyoshi’nin performansları Japon medyasında geniş bir yer bulmuş ve tanıtılmıştır. ZEN-ON Müzik Şirketi tarafından yayınlanan bir aranjman yaparak önceden seslendirilmiş bazı önemli eserleri tekrardan yorumlamıştır. DAİSUKE KAMİNAGA – SHAKUHACHİ Iwaki Fukushima doğumlu olan Daisuke, 18 yaşından beri Shakuhachi çalmaktadır ve Tozan tarzı Shakuhachi çalma lisansı verilmiştir. 10’dan fazla ülkede ve dünyanın en büyük müzik kongrelerinde sahne almıştır bunlar SXSW (Teksas, ABD) ve Japon kültürel etkinliği, Japonya Expo (Paris, Fransa)dur. Daisuke video-oyun müziklerini sevmeye başladığından beri, baştan sona cazibesini taşıyan “Playing Works” serisi ve tanınmış besteciler ile işbirliği yapmaktadır. Daisuke’nin Tokyo’da kendi okulu bulunmaktadır ve çeşitli üniversitelerde ders vermektedir. Aynı zamanda Fukushima’da ki okullarda, geleneksel performanslar ve gençlere yönelik faaliyetler düzenlemektedir. BENİ NİNAGAWA - TSUGARU JAMİSEN Kyoto şehrinde doğan Ninagawa, 4 yaşında geleneksel halk müziği dersleri almaya başlamıştır. “Japon Halk Müziği Gençler Festivali”, “Sankei Halk Yarışması” ve “Honjyo-Oiwake Ulusal Yarışması”nda Grand Prix ödülüne layık görülmüştür. 15 yaşındayken boğazındaki incinmeden dolayı Tsugaru-jamisen çalmaya öncelik göstermeye başlamıştır. Wagakki müziği alanında Tokyo’da müzik kariyerine başlamıştır.
8
WWW.JAPONSİNEMASİ.COM
SONATA KURONA – WADAİKO Kurona, 3 yaşındayken Wadaiko ile tanışmış ve 9 yaşındayken Tokyo’da profesyonel bir Wadaiko topluluğuna katılmıştır. Burada geleneksel sahne sanatları eğitimi almıştır. Daha sonra bağımsız bir müzisyen olarak devam etmiştir. On beşten fazla ülkedeki performanslarına ek olarak Kurona, Japonya’daki dergiler, TV şovları ve sahne performansları da dahil olmak üzere iç ve dışta geniş bir alanda aktiftir. Kurona yeni müzik türlerini oluşturmak için Wadaiko geleneksel bir enstrüman çalmaktadır. Ve diğer müzisyenler ve sanatçılar ile sık sık işbirliği yapmaktadır. Kurona, Tokyo Büyükşehir Eğitim Kurulu tarafından düzenlenen Tokyo Lisesi Kültür Festivalleri Halk Gösteri Bölümü müsabakalarında hakemlik yapmıştır. Ek olarak Kurona, Blazing Rhythms, Countdown ve The Legend of Mythica Events at Tokyo Disneyland and DisneySea da dahil olmak üzere çeşitli sanatçıların performans ve kayıtlarında yer almaktadır. ASA – BASS Asa , Nico Nico Douga’da Vocaloid kullanıcısı olarak her geçen gün daha fazla popülarite sahibi olmaktadır. Temmuz 2012 de yayınladığı Vocaloid şarkısı olan “Yoshiwara Lament”, 1.200.000’den fazla görüntülenme elde etmiştir. Nico Nico Douga’da yer alan çeşitli sanatçılar tarafından yapılan bu şarkı, ayrıca (AlphaPolis tarafından yayınlanarak) bir romana çevirilip, büyük beğeni toplamıştır. EXIT TUNES üyesi olan Asa, Exit Tunes Akademisi Festivaline katılmaktadır. WASABİ – BATERİ Çin doğumlu olan Wasabi’nin babası Çinli, annesi yarı Japon ve yarı Çinlidir. Nico Nico Douga’nın meşhur ‘’Played It’’ bölümünde son derece popüler bir performansa sahiptir. Genç olduğu kadar sofistike bir müzisyen olan Wasabi, özellikle, hızlı tempolu çift bas davul performansı ve Kurano’nun Wadaiko’su ile birlikte grubun en çok tanınan özelliğidir. MACHİYA – GİTAR Wagakki Band’in vokali ve gitaristi olarak grupda yer alan Machiya, ayrıca Indie müzik piyasasında popüleritesi olan m:a.ture grubununda gitaristliği ve vokalliğini yapmaktadır. Buna ek olarak, Machiya çeşitli yelpazede ki sanatçılar ile performanslara ve turlara katılmaktadır. Ve son olarak grubun son single çalışması olan ve “Kishikaisei” ve “Mİ.RA.İ” isimli 2 şarkısı bulunan’’Kishikaisei’’ 17 Ağustos tarihinde piyasaya sürülmüştür. TV Tokyo, Rio de Janeiro Olimpiyat Geçiş tezahürat şarkısı olarak “MI • RA • I” kullanılmıştır. WWW.JAPONSİNEMASİ.COM
9
SONATA
.
.
TIYATRO, MÜZIK
JAPONYA YAZAR: yETER şEKO
S
yüz senelik bir süre boyunca Çin, Kore ve Hint kültürünü yakından tanıma fırsatı yakaladılar. Bu da Japon sanatının gelişiminde oldukça etkili oldu. M.S. 8. yüzyıla gelindiğinde ise imparatorluk müzik dairesince kabul edilen ve tebaa tarafından da çok sevilen 3 adet dans türü vardı. Bunlar; Gigaku, Bugaku ve Saugaku’ydu. Gigaku, Budizm’den geldiği düşünülen müzik eşliğinde yapılan bir danstı ve 9. yüzyıldan sonra unutuldu. Bugaku ise, Gigaku’ya göre daha şanslıydı. Kuşaktan kuşağa aktarılan bu dans günümüze kadar ulaşabildi. Öte yandan bu iki dans Japon kültürü kaynaklı değildi. Çoğu Kore ve Çin kültüründen alınmıştı. Öyle ki Kore kaynaklı danslar sağ’ın, Japon tiyatrosuna giden tarihsel adımlara yakın- Çin kaynaklı danslar ise sol’un dansı olarak addan bakacak olursak; erken dönem Japon tarihin- landırılıyordu. Sağdaki müziğin dansçıları, yeşil de sarayda ‘sangaku’ denilen çeşitli ve dağınık, kostüm giyer ve vurmalı çalgı ağırlıklı müzik yapmüzik eşliğinde ritmik hareketler hâkimdi. M.S. ardı. Sol müziğin dansçıları ise, kırmızı giyiyorlar 6. yüzyılda Budizm’i benimseyen Japonlar iki ve tahta nefesli çalgıların asal olduğu bir müzik ahne sanatı denildiğinde şüphesiz ki hepimizin aklında beliren ilke şey ‘tiyatrodur.’ Yunanca theatron yani “görme yeri” anlamına gelen tiyatro eski yunanda şarap tanrısı Dionysos için yapılan şölenler esnasında doğmuştur. Neredeyse insanlık tarihi ile eş değer bir geçmişe sahip olan bu sahne sanatı her toplumda kendisi için özel bir yer bulmuştur. Öyle ki Japon kültüründe de tiyatronun yeri çok başkadır. Japon tarihi ve sanatı hakkında ki ilk belgeler, M.S 712 tarihli olmasına rağmen Japonların bundan daha erken tarihlerde de belirli bir din ve sanat görüşüne sahip olduğu düşünülmektedir.
10
WWW.JAPONSİNEMASİ.COM
SONATA eşliğinde dans ediyorlardı. Ama günümüze gelindiğinde ise bu iki dans artık Japon kültürü ile eşleşmiş durumda. Yine Asya kaynaklı olan Saugaku ise, kelime anlamı ile ‘‘maymun müziği’’ demek. Rituel müzik ögeleri, Asya’dan gelen cambazlık, dans ve taklitleri barındıran Sagudaki, adeta cümbüşlü bir sirki dansını andırıyordu. 14. yüzyıla geldiğimizde ise bu sefer karşımıza Dengaku dansı çıkıyor. Bu dansında Kore kaynaklı olduğu düşünülmesine rağmen Dengaku dansı, Japon yerel hasat ritüellerini konu ediniyor. 14. yüzyılı Japon tiyatrosu için özel kılan bir şeyde, Japonlar ilk defa bu dönemde öz kültür miraslarını keşfetme çabası içerisine girmişlerdi. Bunun bir ürünü olarak da ilk Japon tiyatro biçimi kabul edilen Noh ortaya çıkmıştır. 700 yıllık bir geçmişi ile Japon kültürünü en üst düzeyde yansıtan Noh tiyatrosunun doğuşu ile Japon sahne sanatları için adeta yeni bir dönem başlamıştır.
KABUKİ TİYATROSU
Bu nedenle kadın oyuncu gerektiren rollerde bile erkekler bu işi maskeler ile hallederler. Nōgaku olarakta bilinen Noh müziği hayashi-kata adı verilen bir grup enstrüman ile çalınmaktadır. Bu enstürmanlar ise geleneksel Japon savaş davulu olarak bilinen taiko, taikodan görece küçük bir diğer davul olan ōtsuzumi, davul grubunun en küçük elemanı kotsuzumi ile nohkan olarak adlandırılan bir flütten oluşur. Hayashi müzik enstrümanları grubuna vokal olarak dâhil olan kişinin adı ise Yōkyoku’dur.
Kabuki Bir diğer Japon tiyatro formu olan kabuki ise on 7. yüzyılın başlarında doğmuştur. Kabuki oyunlarını ilk kez sahneye koyan kişi antik Japon şintoist tapınağında dansçılık yapan İzumo no Okuni’dir. İlk önceleri tapınakta doğan ve doğal olarak dinî unsurlar içeren kabuki oyunları, zamanla din etkisinden kurtuldu ve tahrik edici dansların, NOH TİYATROSU hareketlerin, konuşmaların sergilendiği oyunlar Japon Tiyatro Müzikleri hâline geldi. Bu nedenle Japonya’da 1629 yılıa geDoğuşundan bugüne değin Japon tiyatrosunun lindiğinde kadınların sahneye çıkması yasaklanen önemli parçalarından biride Japon tiyatro mıştır. Kadınlara getirilen sahne yasağı nedeniyle müzikleridir. Tahmin edileceği üzere geleneksel kadın rollerinde, kılık değiştirerek sahneye çıkan bir çizgiye sahip olan müzikler seyirci ile sahne erkekler kullanılmışsa da erotik sahnelerde iki arasında kurulan iletişimin en önemli taşlarından erkeğin birbirine yakınlaşması ahlâk dışı sayıldığı biridir. Beş farklı tiyatro çeşidi başlığı altında in- için oyunlar 1652 yılında yasaklanmıştır. celeyebileceğimiz müzikler ise şöyledir. Bu tiyatro türü için kullanılan müzik enstrümanNoh ları önceleri Noh ile aynı iken daha sonra ShamNoh ya da Nô 14. yüzyıldan beri oynanan bir Ja- isen adlı bir üç telli bir enstrüman kullanılmaya pon müzikal drama türüdür. Noh’u oluşturan üç başlanmıştır. Kabuki müziği ise kendi içerisinde ana unsur vardır: üç farklı kategoriye bölünmüştür. Bunlar: Geza, • Mai = Danslar Shosa-Ongaku, ve Ki ve Tsuke’dir. • Hayaşi = Müzik • Utai = Sözler Geza Oyuncular maskeler kullanırlar ve yavaş danslar Müzik ve ses efektleri üzerine temellendirilmiş bu ederler. Oyuncular genelde erkektir. Kendilerine tiyatrodur. Sahnenin arkasında Bambu ağaçlarınbabadan geçme bir yetenek verildiğine inanılır. dan yapılmış, kuromisu olarak adlandırılan bir WWW.JAPONSİNEMASİ.COM
11
SONATA
GEZA TİYATROSU
perde bulunur. Geza müziğinin üç ayrı alt kategorisi vardır. Bunlardan ilki ‘‘uta’’ yani şarkı, uta şarkısı shamisen eşliğinde söylenir. Genellikle birden fazla uta şarkıcısı hep birlikte şarkı söyler. İkincisi ise aikata’dır. Bu bölümde shamisen herhangi bir şarkıcı olmaksızın tek başına çalınır. Son bölüm ise narimano’dur. Bu bölümde yine geleneksel bir Japon çalgısı olan narimano ve shamisen birlikte çalınır.
Shamisenkata ise sahnenin solunda yer alır ve Hosozao adı verilen ince saplı tiz sesler ve hassas melodiler üretebilen bir Shamisen çalar. Tokiwazu ise Tayu olarak adandırılan bir oyuncu ile ona eşlik eden ve Chuzao olarak adlandırılan orta boy bir Shamisen çalan bir Shamisenkata’nın oluşturduğu bir sahneyi içerir. Tokiwazu her ne kadar Kiyomoto müziğine benzetilse de görece ondan daha yavaş bir tempoya sahiptir. Kiyomoto bölümde yine Tayu’ya Chuzao çalan Shamisenkata birlikte performans sergiler. Diğer bölümlerden farklı olarak ise oyuncular bu bölümde oldukça duygusal pasajlar okurlar.
Shosa - Ongaku Bir diğer geleneksel Japon tiyatro müziği olan Shosa-Ongaku’da dans ve oyunun temsili eşliğinde sahnelenir. Shosa- Ongaku içerisinde Takemoto, Nagauta, Tokiwazu ve Kiyomoto müzik tarzlarını barındırır. Takemoto oyun temsili sırasında çalınır. Nagauta, Tokiwazu ve Kiyomoto ise oyunun içinde geçen Kabuki dansına eşlik eder. Takemoto’da genel olarak sahnelenen bölüme ilişkin kısımlar seslendirilir. Oyuncular dizeleri Takemoto ritmi olarak bilinen ‘ito ni noru ‘ ile senkronize şekilde söylemeye çalışır. Naguta ise Geza oyunun en çok bilinen formlarından biridir. Bu bölümde Utakata olarak adlandırılan bir şarkıcı ile Shamisenkata olarak adlandırılan bir Shamisen sanatçısı birlikte çalışır. Utakata sahnenin sağında yer alır ve dans ederken,
SHOSA-ONGAKU
12
WWW.JAPONSİNEMASİ.COM
Ki ve Tsuke Ki ve Tsuke bölümü kare şeklinde iki meşe levhadan çıkan belirgin ve çarpıcı sesleri barındırır. Bu iki meşe levhaya aynı anda vurulduğunda Ki sesi elde edilirken bu iki meşe levha ahşap bir levhaya karşı çalındığında ise Tsuke sesi elde edilir.
Dünya Pazarında
SONATA
JAPON MÜZİĞİ İ
statistiklere göre son birkaç yıldır Japonya dünya müzik pazarında Amerika’dan sonra ikinciliği koruyor. Ancak global müzik pazarındaki dijitalleşme süreci nedeniyle Japonya’nın CD-DVD satışlarında yakın zamanda ilk sıraya da çıkma ihtimali gittikçe artıyor. Ünü sadece anavatanla sınırlı olmayan Japon popüler müziğinin dünya pazarına çıkışı 90’ların ikinci yarısı ve 2000’lerde anime ile geleneksel Japon kültürün tüm dünyaya yayılmasıyla birlikte başladı. Özgünlüğünden dolayı Japon popüler müziği, anime kadar yaygın olmasa da tüm dünyanın birçok ülkelerinde büyük ve sadık hayran kitlesine sahip.
YAZAR: MEDİNE NUREEVA
gibi, on binlerce kişilik stadyumlarda konser vermeye başardılar. Japon pop ve rock sanatçıları Asya ve Batı ülkelerinde düzenlenen birçok Japon kültürünü tanıtan festival ve fuarlara katılıyorlar: Japan Music Festival (Singapur), Japan Day (Düsseldorf, Almanya), Japan EXPO LA (Los Angeles, ABD) ve en büyüyü Japan EXPO (Paris, Orleans, Fransa; Brussels, Belçika; Santa Clara, ABD). Aynı zamanda Japonya’nın rock ve metal sanatçıları son 10-15 yılda Avrupa’da düzenlenen müzik festivallerinin olmazsa olmazı oldu.
Son yıllarda da Avrupa’da J-rock ve özellikle visual kei’den ilham alan müzik grupları ortaya Japon popüler müziği, “dünya fethi”ne Asya çıkmaya başladı. Sevdikleri Japon gruplarını ülkelerinden başladı. Asya kıtasında o kadar taklit ederek ve çoğu zaman Japonca bile şarkı popüler oldu ki bazı ülkelerde (örneğin Güney yazarak sadece Avrupa’da değil, Japonya’da da Kore’de) yerli sanatçıları desteklemek için Japon ünlü olmaya başaran gruplar var. Bunlardan bapopüler müziğine yasal sınırlandırma uygulamak zıları: Seremedy, Yohio, Sai, DNR, Gothic Dolls, zorunda kaldı. 2000’lerden önce Amerika ve Avru- Closer, Pinku Jisatsu ve diğer. pa ülkelerinde sadece anime ve oyunlardan bilinen Japon popüler müziği yavaş yavaş yayılmaya Japon popüler grupların şarkıları SAW, The Fast and başladı. J-Pop ve J-rock grubu Amerika, Güney the Furious, Lost in Translation gibi batı filmlerinde Amerika ve Avrupa turlarına çıkmaya başladı. kullanıldı. Ayrıca 2014’de J-rock şarkıcısı ve gitaristi Hatta bazı büyük gruplar, X Japan ve L’arc-en-ciel Miyavi, Angelina Jolie’nin Unbroken filminde rol aldı.
WWW.JAPONSİNEMASİ.COM
13
BABY SONATA
METAL YAZAR: CEYLAN BAYRAM, HAYRİYE ÇAKIR
Fandom ismi, Mosh’sh Mate olan BABYMETAL, 2011 yılında kurulmuş bir Japon idol grubudur. Üç kızdan oluşan metal müzik grubu, Sakura Gakuin adlı JPop grubun alt grubudur.
Babymetal’i diğer idol gruplarından farklı kılan özellik, metal ve pop müzik karışımı yaptıkları müzik tarzıdır. Sevimli sesleriyle ağır metal müziği eşliğinde şarkı söyleyen grubun temsilciliğini Amuse ajansı üstlenmektedir.
SUZUKA NAKAMOTO (Su-metal), 20 Aralık 1997
YUİ MİZUNO (Yuimetal), 20 Haziran 1999
14
WWW.JAPONSİNEMASİ.COM
SONATA Babymetal adlı ilk albümler ABD’de “metal albüm” listesinde ilk sırayı almıştır. Ayrıca İngiltere ve Almanya’da itunes üzerinde de ikinci sırada yer almıştır. Mart 2014’te Babymetal, Tokyo’daki Nippon Budokan’da performans sergileyen en genç sanatçılar olmayı başardılar. Bahar 2014’te, canlı videoları Gimme Choco!! (ギミチョコ!! ; Give Me Chocolate!!) internet üzerinden bir viral fenomen haline geldi ve sadece 2 ay içerisinde 5 milyondan fazla izlenme aldı. Temmuz 2014’te, İngiltere’de düzenlenen Sonisphere Festival UK’de yer aldılar. Bu Avrupa’daki ilk sahneleri oldu. Yine Temmuz ve Eylül 2014 arası Babymetal World Tour 2014 ilk dünya konserlerini verdiler. Fransa, Almanya, İngiltere, ABD, Kanada ve Japonya gibi birçok ülkeye seslerini duyurdular. 2014 Ağustos ayında Kanada da düzenlenen Heavy Montreal Festivalde Metallical, Iron Maiden, Slayer gruplarıyla birlikte yer aldılar. Ayrıca Yaz 2014’te Lady Gaga’nın konser turu açılısında performans sergilediler. Kızlar Ekim 2014’te ABD ve İngiltere’ye tekrar gittiler.
MOA KİKUCHİ (Moametal), 4 Temmuz 1999
Babymetal, Doki Doki * Morning (ド・キ・ド・ キ☆モーニング) single ile Ekim 2011’de çıkış yapmıştır. Grup, Kasım 2012 Singapur’da Asya Anime Festivaline katılmıştır. Bu etkinlik grubun ülke dışındaki ilk performansıdır. İlk majör çıkış single’ları Ijime, Dame, Zettai (イジメ、ダメ、 ゼッタイ) Ocak 2013’te yayınlanmıştır. Nakamoto Suzuka (Su-metal) Sakura Gakuinden Mart 2013’te mezun olmasına rağmen Babymetal ile olan faaliyetlerini sürdürmüştür. Idol kızlarımız ünlü rock grupları Muse, Metallica, Linkin Park, The Smashing Pumpkins, Fall Out Boy, One Ok Rock, Man with a Mission vb. ile birlikte Tokyo’da düzenlenen Summer Sonic 2013’e katılmıştır.
Albümleri Live at Budokan ~Red Night~ ve ~Black Night~ Ocak 2015 te yayınlandı. Mayıs 2015’te Columbus, Ohio (ABD)’de Rock on the Range festivalinde yer aldılar. Judas Priest, Linkin Park, Slipknot gibi birçok ünlü rock gruplarıyla birlikte performans sergilediler. Mayıs- Haziran arası Baby Metal Tour 2015 düzenlendi. Bu konserler Meksika, Kanada, ABD, Almanya, Fransa, İsviçre, Avusturya, İtalya, İngiltere ve Japonya’da gerçekleşti. İdol grubumuz ayni zamanda Kuzey Amerika ve Avrupa’da düzenlenen birkaç rock festivallerine katıldılar. Bu festivallerde ayrıca Muse, Metallica, Kiss, Incubus, Limp Bizkit, Judas Priest, Faith No More gibi birçok ünlü isim daha yer aldı. Haziran 2015’te, Kerrang! İngiliz müzik dergisi tarafından kurulan ödül töreninde The Spirit of Independence Award (Bağımsızlık Ruh Ödülü) kazandılar. Aynı ayın içinde, Metal Hammer Golden Gods Awards (ödüllerinde) Breakthrough Award (ödülü) kazandılar.
Kasım 2013 yılında, üyeler youtube da “Metallica Through the Never’’ (メタリカ・スルー・ ザ・ネヴァー) ünlü Amerikalı heavy metal grubu içeren filme promosyon amaçlı video paylaşmıştır. Aralık 2013 yılında, idollerimiz ayrıca Singapur’da konser vermiştir. Şubat 2014 yılında, WWW.JAPONSİNEMASİ.COM
15
SONATA
JAPONYA’DA MÜZ
Y
az döneminde gerçekleşen müzik festivalleri sadece Japon müzikseverlerin değil ayrıca Asya, Avrupa ve Amerika’dan turistlerin ilgisini çeker. Sadece Japonya’nın değil tüm Asya’nın en büyük ve en tanınmış festivallerden Fuji Rock Festival 1999 yılından beri her sene yaz aylarında Niigata ilinde gerçekleştiriliyor. İsmini 1997 yılında ilk festivalin yeri olan Fuji dağından alır. 3 günlük festival binlerce ziyaretçiyi, dünyaca ünlü yerli ve yabancı sanatçıları ağırlar. Bu sene Sigur Ros, Beck, Red Hot Chili Peppers gibi müzik devleri festival sahnesine çıktı.
Offspring, PANIC! AT THE DISCO, yerli sanatçılardan da The Yellow Monkey, coldrain, Alexandros gibi gruplar da festivale katıldı. Ayrıca, Summer Sonic Festivalinin “küçük kardeşi” Sonicmania Festivali 2011 yılından beri EMD severleri buluşturuyor.
Rock festivallerden bir tanesi daha “Gerçek Rock Festivali” olarak tanıtılan ve sadece yerli rock grupların katılımıyla gerçekleşen Rising Sun Rock Festival’dir. Bu festival genellikle Ağustos ayında Hokkaido’da 1999 yılından itibaren yer alır. Her sene olduğu gibi bu sene de J-rock severleri sanatçı listesiyle şaşırttı: BABYMETAL, ONE OK ROCK, SİM, Kemuri, ROTTENGRAFFTY ve birçok J-rock Diğer headlinerleriyle dikkat çeken rock festivali sahnesinin öne çıkan sanatçı. Buna benzer, yani Summer Sonic, eş zamanlı olarak Osaka ve Chiba ağırlıklı olarak J-rock ve J-pop sanatçıların sahne illerinde gerçekleşir. İki günlük festival, bu sene aldığı Rock in Japan Festivali ünlü Japon müzik Radiohead grubunu davet ederek ses getirdi. dergisi Rockin’On Japan sponsoluğuyla İbaraki Bunu yanı sıra yabancı sanatçılardan Fergie, The ilinde deniz kenarında gerçekleşir. 2016’da Asian
16
WWW.JAPONSİNEMASİ.COM
SONATA
ZİK FESTİVALLERİ YAZAR: MEDİNE NUREEVA
yer verecek. J-pop sahnesinin de iki büyük etkinliği önde çıkıyor. Biri, Tokyo Idol Festival, geçen sene 51.000 ziyaretçi ve 154 idol grubu Tokyo’da bulunan Odaiba konser alanında ağırladı. Diğeri de Avex Group (Japonya’nın Daha ağır, daha gürültülü, daha heyecanlı kon- en büyük bağımsız record label) tarafından serler sevenler için de dünya metal sahnesinin Japonya’nın çeşitli şehirlerde gerçekleşen efsaneler Slipknot ve Ozzy Osbourne Amerika A-Nation Festivali’dir. olduğu gibi Japonya’da da iki festival organize ediyorlar. Knotfest, bu sene Deftones, Marilyn Elektronik müzik festivalleri Ultra Japan, Happy Manson, Lamb of god grupları yanısıra The Ga- Farm Music Festival, The Labirinth, Moster zettE gibi Japon grupları katılacak. Ozzfest de Bash ve hip-hop festivali Tokai Summit’te tüm Ozzy Osbourne’nın efsanevi grubu Black Sab- dünyadan gelen müzikseverler için Japonya’yı bath başta olmak üzere birçok meşhur metal ziyaret etme sebebidir. Ancak Japon müzik grupları Japon metal severleriyle buluşturuyor. festivaller kültürü sadece popüler müzikle Yerli metal festival Loud Park ağırlıklı olarak ya- sınırlı değil. Pacific Music Festival ve Seiji bancı metal gruplardan oluşan line-up’ta bu Ozawa Matsumoto Festival gibi klasik müzik Ekim ayında en başarılı Japon metal gruplarından festivalleri; Tokyo Jazz Festival, Blue Note gibi beri NOCTURNAL BLOODLUST’ı da sahnesinde jazz festivalleri gibi ziyaretçilerini bekliyor. Kung-fu Generation, The Back Horn, Crossfaith gibi J-rock gruplarını davet edip aynı zamanda genç gruplara kendilerini dinleyicilere tanıtmak için iyi bir şans verir.
WWW.JAPONSİNEMASİ.COM
17
SONATA
.. . . /
JAPON MUZIGINDE
YENİ ALBÜMLER
1
YAZAR: CEYLAN BAYRAM, HAYRİYE ÇAKIR, MEDİNE NUREEVA
GOOSE HOUSE - FLY HIGH, SO HIGH Youtube kanallarında ki cover videoları ile ün kazanan ve 350 milyon görüntülenmeyi geride bırakan 7 kişilik grubun, 5. single çalışması olan Fly High, So High Ağustos ayında yayınlandı.
2
POST MODERNTEAM. - BE FOREVERYOUNG 2011 Ağustos ayında kurulan 4 kişilik Indie pop grubu olan Post Modern Team.’in 10 şarkıdan oluşan 2. albümü ‘‘Be Forever Young’’ 3 Ağustos’da müzik marketlerde yerini alarak dinleyici ile buluştu.
18
WWW.JAPONSİNEMASİ.COM
SONATA
3
YOHİTO TERAOKA - COLOR 1988-1993 yılları arasında JUN SKY WAKER(S) grubunun bascılığını ve söz yazarlığını yapan, solo kariyerinde de Kazutoshi Sakurai, Tamio Okuda, Yuzu da dahil olmak üzere birçok sanatçı ile işbirliği yapan Yohito Teraoka’nın 11 şarkıdan oluşan yeni albümü Color, Ağustos ayında yayınlandı.
5 4
DİR EN GREY - UTAFUMİ Japon metal sahnesinin en tanınmış gruplardan biri DİR EN GREY, bu yaz 28. single’si “UTAFUMİ”yi çıkardı. Yeni şarkı “UTAFUMİ”nin ağır ve tempolu havasını SUGIZO’nun (Luna Sea, X Japan) kemanı eşliğinde melodik “Kukoku no Kyouon” şarkısı tamamlıyor. Son albümün atmosferini devam ettiren bu single, herkesi şaşırtacak büyük değişiklikleri vaat ediyor.
HUWİE İSHİZAKİ - PİNO TO AMERİ 25 Temmuz 2012 yılında mini albümü ile çıkış yapan ve Naruto Shippuden serisinin kapanış müzikleri ile bilinen Huwie Ishizaki’nin yine aynı anime serisinde kullanılacak Pino to ameri single’ı Ağustos ayında yayınlandı.
WWW.JAPONSİNEMASİ.COM
19
SONATA
JAPON SİNEMA DERGİSİ’Nİ
henüz okumadınız mı? DERGİYİ OKUMAK İÇİN: issuu.com/japonsinemasi #japonsİnemasİ 20
WWW.JAPONSİNEMASİ.COM
GÖRSEL KAYNAKÇASI
SONATA
Dergimizdeki makalelerde kullanılan görseller, aşağıda belirtilen internet adreslerinden kaynak gösterilerek alınmış olup yazılardaki başlıklara göre kaynak linkleri aşağıda sırasıyla belirtilmiştir. [JROCK KAPAK] http://kaeda--san.deviantart.com/art/J-Rock-Collage-159204446 [WAGAKKİ BAND] http://wagakkiband.jp/profile/ [WAGAKKİ BAND 1] https://iflyer.tv/ja/article/2016/05/19/wagakkiband006/ [YUKO SUZUHANA] http://www.fanpop.com/clubs/wagakki-band/images/39188234/title/yuko-suzuhana-photo [KİYOSHİ İBUKURO] http://id.fanpop.com/clubs/wagakki-band/images/39188231/title/kiyoshi-ibukuro-photo [DAİSUKE KAMİNAGA] http://www.fanpop.com/clubs/wagakki-band/images/39188230/title/daisuke-kaminaga-photo [BENİ NİNAGAWA] http://www.fanpop.com/clubs/wagakki-band/images/39188229/title/beni-ninagawa-photo [KURONA] http://www.fanpop.com/clubs/wagakki-band/images/39188232/title/kurona-photo [ASA] http://www.fanpop.com/clubs/wagakki-band/images/39188228/title/asa-photo [WASABİ] http://www.fanpop.com/clubs/wagakki-band/images/39188240/title/wasabi-photo [MACHİYA] http://www.fanpop.com/clubs/wagakki-band/images/39188233/title/machiya-photo [WAGAKKİ BAND 2] http://a-to-jconnections.com/music/category/wagakki-band [JAPON TİYATROSU MÜZİĞİ] https://en.wikipedia.org/wiki/Theatre_of_Japan [NOH TİYATROSU] https://tokyobling.wordpress.com/2013/09/02/ noh-performance-hanazono-shrine-in-shinjuku/ [KABUKİ TİYATROSU] http://travelspot.xyz/7-traditional-things-to-do-in-japan/ [GEZA TİYATROSU] http://carljapanesetheatre.blogspot.com.tr/p/kabuki.html [SHOSA-ONGAKU]
http://touristwedding.com/japanese-traditional-music/ [KABUKİ TİYATROSU GRAVÜR] https://en.wikipedia.org/wiki/Kabuki [KABUKİ TİYATROSU GRAVÜR 1] http://www.history.com/topics/samurai-and-bushido/pictures/feudal-japan/by-okumura-masanobu [KABUKİ TİYATROSU GRAVÜR 2] http://kids.britannica.com/comptons/art-186652/Actors-perform-a-Kabuki-play-in-a-woodcut-by-Utagawa [BABY METAL BAND] http://www.upsetmagazine.com/features/babymetal-death-false-metal/ [BABY METAL BAND LOGO] http://babymetalfanclub.com/ [BABY METAL BAND 1] https://donotcrossthestreams.wordpress. com/2014/03/15/the-faces-behind-babymetal/ [BABY METAL BAND 2] http://www.gizmodo.jp/2016/05/rob-zombies-wayto-make-anti-babymetal-to-shut-the-hell-up.html [BABY METAL BAND 3] http://calibertv.net/reviews/album-babymetal-metal-resistance/ [SUZUKA NAKAMOTO] http://kh13.com/forum/topic/57288-babymetal/ [YUİ MİZUNO] http://onehallyu.com/topic/59610-official-babymetal-thread-%E2%95%AF%C2%B0%E2%96%A1% C2%B0%E2%95%AF%EF%B8%B5/ [MOA KİKUCHİ] https://tr.pinterest.com/pin/384987468117053478/ [GOOSE HOUSE - FLY HIGH, SO HIGH] http://jpopsingles.com/single-goose-house-fly-high-high/ [POST MODERN TEAM. - BE FOREVER YOUNG] https://twitter.com/postmodernteam [YOHİTO TERAOKA - COLOR] http://aichun.co/2016/07/color-4.html [DİR EN GREY - UTAFUMİ] https://tr.pinterest.com/pin/301600506277870461/ [HUWEİ İSHİZAKİ - PİNO TO AMERİ] http://www.cdjapan.co.jp/product/ESCL-4687 [JAPON YENİ ALBÜMLER] http://www.wallcoo.net/photography/sz202_pretty_and_ cute_girls_02/Pretty_Girls_at_home_JJ188_350A.html WWW.JAPONSİNEMASİ.COM
21
www.japonsİnemasİ.com