Elektriciteitsbesparing

Elektriciteits

g n i r a p s e B

Sea konsiente Usa mĂŠnos koriente 1

Colofon Uitgegeven door Regering van Curaรงao Fort Amsterdam Curaรงao Tekst: Practical Business Solutions B.V. Ontwerp en Opmaak: Hagen Design & Strategy Drukwerk: Tramm Imaging

Deze brochure is onderdeel van de serie over Elektriciteitsverbruik op Curaรงao: 1. Elektriciteitsbeleid 2. Elektriciteitsbesparing 3. Duurzame Energie

2

Inhoudsopgave Beleidsnota Regulering Elektriciteitsvoorziening Curaçao 2011-2015

5

Bewust omgaan met elektriciteit

6

Elektriciteitsbesparing

7

Waarom elektriciteit besparen?

7

Curaçao en Elektriciteitsbesparing

7

Elektriciteitsverbruik in huishoudens op Curaçao

8

Elektriciteitsverbruik in kantoren op Curaçao

9

Labelsystemen

10

Als u het niet gebruikt, doe het uit… haal het eruit… of koel minder… en spaar meer!

12

12

Elektrische en Elektronische apparaten

Verlichting

18

3

4

Beleidsnota Regulering Elektriciteitsvoorziening Curaçao 2011-2015 Op 16 februari 2011 heeft de regering de “Beleidsnota Regulering Elektriciteitsvoorziening Curaçao 2011-2015” vastgesteld. In de brochure “Elektriciteitsbeleid”, nummer 1 uit deze serie over Elektriciteitsverbruik op Curaçao, wordt dit beleid volledig toegelicht.

Met het nieuwe elektriciteitsbeleid vestigt de regering van Curaçao onder andere de aandacht op het verminderen van elektriciteitsverbruik per huishouden. Het verminderen van het elektriciteitsverbruik levert een financieel voordeel op voor het maandelijks budget per huishouden. Een lager verbruik aan elektriciteit heeft tot gevolg dat bij de productie van elektriciteit het gebruik van de kostbare en schaarse fossiele brandstoffen kan worden gereduceerd. Het laatste komt ook het milieu ten goede.

Deze brochure “Electriciteitsbesparing” , nummer 2 uit deze serie over Elektriciteitsverbruik op Curaçao, gaat in op elektriciteitsbesparing. Ook zal deze brochure de aandacht vestigen op het belang van het verminderen van het elektriciteitsverbruik voor de bevolking van Curaçao. Als laatste biedt deze brochure concrete tips hoe op een bewuste manier om te gaan met elektriciteit.

Regering van Curaçao Oktober 2011

5

Bewust omgaan met elektriciteit De beste manier om elektriciteit te besparen is door geen elektriciteit te gebruiken. Dit is natuurlijk geen optie. Wel zijn er diverse manieren om bewuster met elektriciteitsverbruik om te gaan. In de volgende hoofdstukken wordt ingegaan op pure elektriciteitsbesparing.

Maar voordat er hierop in wordt gegaan, wordt hier ook getoond wat er allemaal in de nabije toekomst verbeterd kan worden.

Zo zal de heffing op elektriciteitsbesparende producten binnenkort worden verlaagd tot 0%, om zodanig de aanschaf daarvan te stimuleren. Er worden duidelijke criteria vastgesteld voor de producten die tot deze categorie kunnen worden gerekend. Hierbij valt te denken aan televisies, computers, printers, fornuizen, koelkasten en dergelijke apparatuur dat in de meeste huishoudens gebruikt wordt; maar bijvoorbeeld ook elektriciteitsbesparende lampen, regelaars (“inverters”) en transformators.

Ook zijn er nieuwe wetten en regelgevingen nodig op het gebied van bouwmethodes.

Dit om bewuster gebruik van de natuurlijke omgeving te stimuleren, waardoor de vraag naar elektriciteit op termijn wordt verlaagd. Hierbij valt te denken aan bouwen op de wind, rekening houden met natuurlijk licht, rekening houden met de plek met de meeste inval van zonnewarmte (en dus de grootste hitte) en het gebruik van isolerende bouwmaterialen. Op klimatologisch verantwoorde wijze bouwen heeft een positieve invloed op elektriciteitsverbruik.

Er kan ook bewuster worden omgegaan met elektriciteitslabels. In Europa en de Verenigde Staten worden er al verschillende labelsystemen gebruikt om aan te geven hoe zuinig apparaten zijn. De Curaçaose consument kan gestimuleerd worden om deze labels inderdaad te gebruiken bij de aanschaf van elektrische apparatuur.

Tenslotte is er ook een ontwikkeling die fundamentelere veranderingen teweeg zal brengen: de elektriciteitssector gaat namelijk steeds meer in de richting van inzet van duurzame elektriciteitsbronnen. Specifieke informatie hierover is te vinden in de brochure “Duurzame Energie”, die nummer 3 is in deze serie over elektriciteitsverbruik op Curaçao.

6

Elektriciteitsbesparing Elektriciteitsbesparing kan behaald worden door investering in elektriciteitsbesparende apparatuur en producten. Dit is echter niet voor iedereen meteen weggelegd. Een gemakkelijker en goedkoper manier, die voor iedereen haalbaar is, is het verminderen van de elektriciteit die op dit moment gebruikt wordt.

Om dit te kunnen doen is het handig als het elektriciteitsverbruik in kader wordt gebracht. In dit gedeelte zal worden ingegaan op het belang van elektriciteitsbesparing, het elektriciteitsverbruik op Curaรงao en enkele manieren om dit gebruik te verminderen.

Waarom elektriciteit besparen?

Er zijn tal van redenen waarom het belangrijk is te besparen op ons elektriciteitsverbruik.

Zo is de prijs van elektriciteit afhankelijk van de prijs van ruwe olie, aangezien elektriciteit wordt geproduceerd op basis van ruwe olie. De prijs van ruwe olie fluctueert sterk, wat er ook toe kan leiden dat er veranderingen in de prijs van elektriciteit optreden.

Daarnaast zijn traditionele elektriciteitsbronnen, ook wel fossiele elektriciteitsbronnen genoemd (zoals petroleum, gas, uranium, steenkool etc.) schaars en raken in de toekomst uitgeput. Indien er wereldwijd geen verandering komt in het gebruikspatroon van de consument zal in de nabije toekomst de vraag naar deze bronnen groter zijn dan het aanbod, wat als uiteindelijke gevolg kan hebben dat deze bronnen absoluut schaars worden.

Tenslotte vervuilt fossiele energie het milieu, met alle gevolgen van dien, zoals de opwarming van de aarde, waardoor onder andere klimaatveranderingen plaatsvinden, er meer orkanen ontstaan en het zeeniveau stijgt. Dit zijn rampzalige gevolgen die ook op Curaรงao te bemerken zijn.

Curaรงao en Elektriciteitsbesparing Op Curaรงao gaat men over het algemeen nog onvoldoende bewust om met het eigen elektriciteitsverbruik. Er wordt nog onvoldoende klimatologisch verantwoorde wijze gebouwd, bij de aanschaf van nieuwe apparaten worden de eindbeslissing meestal genomen op basis van andere overwegingen dan de mate van elektriciteitsverbruik van 7

het apparaat, en in het dagelijkse leven wordt onvoldoende gelet op zuinig gebruik van elektriciteit. Het gevolg hiervan is dat er wordt ingekocht en gebouwd op basis van minimale investeringen (in verband met het besparen van elektriciteit), die ten kosten gaan van de elektriciteitsprestatie.

Elektriciteitsverbruik in huishoudens op Curaçao Het elektriciteitsverbruik onder huishoudens op Curaçao kan op de volgende manier onderverdeeld worden, in volgorde van het hoogste verbruik naar het laagste: 1. Airco 2. Koelkast/Diepvriezer 3. Verlichting 4. Wasmachine Airco Het hoge verbruik voor de airco is voornamelijk gelegen in slechte isolatie (met andere woorden “lek”) bij ramen en deuren. Dit is te voorkomen door een hoog plafond, geleidingsisolatie op het dak en reflectie/emissie van het dak (de zogeheten “cold roof ”).

Een andere reden voor het hoge gebruik is het gebruik van minder zuinige technologie. Dit is te voorkomen door het selecteren van een hogere Elektriciteit Efficiëntie Ratio (Energy Efficiency Ratio - EER ) en het gebruik van de “inverter” technologie.

Koelkast/Diepvriezer Bij de aankoop van koelkasten/diepvriezers wordt vaak geen rekening gehouden met het feit dat de elektrische voeding 127V/50Hz is, terwijl de apparatuur die op de Amerikaanse markt gekocht wordt, voornamelijk gericht is op 120V/60Hz. Ook het proberen om deze miskoppeling te verhelpen met een voorschakel transformator, is niet aan te raden. Een voorschakel transformator regelt namelijk het voltage (V) en niet de frequentie (Hz). De miskoppeling van frequentie zou kortsluiting kunnen veroorzaken met mogelijk brand als gevolg.

8

Het beste wat gedaan kan worden is het zoeken naar een koelkast en/of vriezer die aansluit op de frequentie van het net, namelijk 50Hz. Vervolgens kan binnen deze groep apparaten gezocht worden naar een elektriciteitsbesparende koelkast en/ of vriezer. Let wel op de spanning die vereist is. Indien het een apparaat betreft dat enkel en alleen op 220V werkt en dit niet beschikbaar is in huis, kan gebruik gemaakt worden van een 50Hz voorschakel transformator (127/220V). Dit leidt echter wel tot extra verliezen die de besparingen zomaar teniet kunnen doen!

Verlichting De verlichting bij huishoudens is vaak op basis van gloeilampen. Er hoeft geen twijfel te bestaan dat deze het gebruik hiervan hogere kosten met zich meebrengt, vergeleken met gebruik door spaarlampen, PL (ook te vergelijken met TL) en LED lampen.

Wasmachine Het elektriciteitsverbruik van wasmachine zit vooral op veelvuldig gebruik. Dat vindt plaats door het gebruik van half gevulde wasmachines, en door het gebruik van voorwasjes.

Elektriciteitsverbruik in kantoren op Curaçao Het elektriciteitsverbruik in kantoren op Curaçao kan op de volgende manier onderverdeeld worden, in volgorde van het hoogste verbruik naar het laagste: 1. Airco 2. Verlichting 3. Overig

60% 30% 10%

Airco Ook hier is het hoge verbruik voor de airco voornamelijk gelegen in de slechte isolatie.

Zie verder de toelichting eerder onder “Elektriciteitsverbruik in Huishoudens op Curaçao”.

Verlichting De verlichting in kantoren is vaak gebaseerd op TL lampen met een magnetische ballast. Door het gebruik van elektronische HF ballasten is 15% tot 30% besparing te bereiken. Ook het gebruik van aanwezigheidsdetectoren voor verlichtingschakelen kan gauw leiden tot besparingen van 10% tot 20%, afhankelijk van de bezetting.

9

Labelsystemen Er zijn verschillende labelsystemen beschikbaar die criteria vaststellen voor de apparaten die in het huishouding worden gebruikt: de Amerikaanse Energy Guide en Energy Star, het Europese systeem Ecolabel, het Zweedse systeem TCO en het Nederlandse keurmerk KEMA-keur. Hieronder volgt een korte beschrijving van enkele van deze systemen.

Elektriciteitslabel Het voorzien van een label en standaard product informatie op apparaten die in de huishouding gebruikt worden, kan consumenten zowel informeren als beĂŻnvloeden. Het Elektriciteitslabel is bijvoorbeeld op veel elektrische apparaten en verschillende soorten verlichting terug te vinden. Het geeft informatie over het elektriciteitsverbruik van het desbetreffende product. Bij vaatwassers en wasmachines staat op het Elektriciteitslabel ook informatie over het watergebruik.

Het Elektriciteitslabel geeft met de letters A tot en met G aan in welke mate een apparaat elektriciteit verbruikt. Zo staat de letter A het minste elektriciteit verbruik in vergelijking met de letter G, met het hoogste elektriciteitverbruik.

Gemiddeld is een apparaat dat gekenmerkt is met de letter A op het Elektriciteitslabel 45% zuiniger dan een apparaat met dat gekenmerkt is met de letter D of E op het Elektriciteitslabel.

Voor koelkasten, vriezers en wasmachines is A niet de hoogste klasse; deze apparaten kunnen ook A+ of A++ dragen. Bij wasmachines bijvoorbeeld betekenen de extra A’s, dus een AAA wasmachine, dat het apparaat zuinig omgaat met elektriciteit, goed centrifugeert en goed wast.

10

Ecolabel Het Ecolabel is in Nederland alleen op enkele vaatwassers te vinden. Het Ecolabel verschaft onder andere informatie met betrekking tot het elektriciteits- en watergebruik, maar ook de benodigde hoeveelheid vaatwasmiddel, de mogelijkheid tot recycling en dergelijke.

Energy Star Het Amerikaanse label Energy Star stelt eisen aan het elektriciteitsverbruik van apparaten, onder meer in de stand-by stand. Het Energy Star label is onder andere te vinden op kantoorapparatuur zoals computers, beeldschermen, printers, faxen en kopieerapparaten.

Het Energy Star programma wordt uitgevoerd door een instantie binnen het Amerikaanse Department of Energy.

Aangezien Energy Star geen verplicht label is, worden de criteria vastgesteld in overleg met vertegenwoordigers van de elektriciteitssector en andere belanghebbenden.

USA: FTC Energy Guidance De verplichte Energy Guide Labels helpen consumenten om het elektriciteitsverbruik van verschillende apparaten met elkaar te vergelijken.

11

Als u het niet gebruikt, doe het uit… haal het eruit… of koel minder… en spaar meer!

Het is nuttig om met alle bewoners van uw huis afspraken te maken over elektriciteitsbesparing. Hier volgen enkele simpele manieren om op een verstandige en efficiëntere wijze om te gaan met elektriciteit in het dagelijks leven:

Elektrische en Elektronische apparaten 1. Let op of aan te schaffen apparaten over een elektriciteitslabel beschikken zoals die van Energy Star of EU Ecolabel; ten teken dat ze een laag elektriciteitsverbruik hebben. Let ook op de Energie Efficiëntie Ratio (“Energy Efficiency Rate - EER”) ook wel Energie Factor (Energy Factor – EF) genoemd. Hoe hoger dit getal, hoe minder elektriciteit het apparaat verbruikt.

2. Doe computers en/of apparatuur die voor vermaak worden gebruikt (zoals televisie, radio en “game systems” zoals Xbox en Playstation) uit, als u deze niet gebruikt. Als u de computer uitdoet, doe dan ook alle randapparatuur (zoals printers) uit.

3. Laat apparaten zoals computers, televisies, dvd-spelers, games en dergelijke niet in de waakstand (“stand-by mode”) aangesloten blijven. Op deze manier verbruiken ze toch elektriciteit, hoewel ze niet gebruikt worden. Schakel ze dus helemaal uit door op de aan en uit knop op het toestel te drukken of haal de stekker uit het stopcontact.

4. Opladers gebruiken ook elektriciteit wanneer ze ongebruikt in het stopcontact zitten. Haal uw mobiele telefoon oplader en andere opladers daarom uit het stopcontact, indien deze niet in gebruik zijn.

5. Gebruik een stekkerblok met schakelaar (“smart power strips”) voor het geval er verschillende apparaten zijn aangesloten rond eenzelfde centrale eenheid. Dit is bijvoorbeeld het geval bij computers, printers en dergelijke. Zo kunt u met één druk op de knop al de apparaten die hierop aangesloten zijn helemaal uitdoen.

6. Kies voor uw computer en televisie een LCD scherm in plaats van bijvoorbeeld een plasma of beeldbuisscherm. Hiermee kunt u een elektriciteitsbesparing van meer dan 60% bereiken. Houdt wel in gedachten dat een groter scherm meer verbruikt.

7. Houdt in gedachte dat apparaten die opwarmen zoals strijkijzers, 12

koffiezetapparaten, rijstkokers, fĂśhns, haardrogers, haartangen, broodroosters, elektrisch fornuizen, magnetrons over het algemeen meer elektriciteit verbruiken. Probeer ze minder lang te gebruiken en waar relevant en mogelijk, gebruik liever de variant die op gas werkt.

Radio en Televisie 1. Laat uw radio niet aan staan op een laag volume, terwijl u er toch niet naar luistert.

2. Houdt in gedachte dat apparaten zoals een plasma tv ook behoren tot de categorie apparaten die over het algemeen veel elektriciteit verbruiken.

Airco en Ventilatie 1. Maak zoveel mogelijk gebruik van natuurlijke ventilatie. Laat overdag, als uw woning van traliewerk voorzien is en/of als er iemand thuis is, de ramen opstaan zodat het kan doorwaaien. Hierdoor zal het in de avond ook minder warm zijn in de slaapruimtes.

2. Kies voor een plafondventilator in plaats van een airco. Een ventilator koelt de lucht weliswaar niet af, maar is wel een oplossing om de hitte beter te kunnen verdragen.

Bovendien gebruikt een ventilator minder elektriciteit dan een airco. Een plafondventilator is doeltreffend omdat deze zorgt voor een trage en regelmatige ventilatie.

3. Als u overweegt om een airco aan te schaffen, houdt dan in gedachte dat een airco twee keer zoveel elektriciteit gebruikt dan een wasmachine die drie keer per week gebruikt wordt. Bovendien geldt: hoe kouder u de airco instelt, des te meer elektriciteit deze zal verbruiken.

4. Als u voor een airco kiest, overweeg de aanschaf van een “inverter� gestuurde airco, die 30% tot 70% minder elektriciteit verbruikt.

5. Neem bij aankoop de grootte van de ruimte die deze zal moeten afkoelen in aanmerking en bepaal op basis daarvan de benodigde capaciteit (BTU/H) van de airco. Vraag advies van het desbetreffende verkooppunt voordat u tot de aanschaf over gaat.

6. Bevestig een reepje rubber aan de onderkant van uw deur en gebruik silicone kit om de kozijnen goed te isoleren. Tevens is een goede ventilatie nodig.

7. Stel uw airco minder koud in indien u de gekoelde ruimte verlaat. De airco verbruikt namelijk meer elektriciteit wanneer u deze uit en weer aan doet, dan als u deze tijdelijk op een minder koude stand zet.

8. Combineer de airco met een ventilator. Een uur voor het slapen gaan kunt u de 13

airco aanzetten. Net voor u naar bed gaat kunt u de airco uitdoen en in plaats daarvan de ventilator aandoen.

9. Zorg ervoor dat alle ramen en deuren in de desbetreffende ruimte gesloten zijn, zodat de airco het beste werkt.

10. Zorg er ook voor dat de ramen goed bescherming bieden tegen zonlicht. U zou bijvoorbeeld rolluiken (“venetian” of “vertical blinds/lamellen”) of dikke gordijnen kunnen gebruiken om het zonlicht buiten te houden.

11. Vestig boven de compressor van uw airco aan de buitenkant van het huis een afdakje om te verkomen dat deze door de zon verhit wordt.

12. Maakt de filter van uw airco minimaal één keer per maand schoon. Hierdoor vermindert u het elektriciteitsgebruik van uw airco.

13. Geef uw airco om de zes maanden een servicebeurt.

14. Maak gebruik van een “timer”, welke ervoor zorgt dat de airco op bepaalde specifieke momenten aan en uit gaat, indien uw airco hierover beschikt. Hierdoor beperkt u het onnodige verbruik van uw airco.

Koffiezetapparaat en Rijstkoker 1. Gebruik een koffiezetapparaat zo min mogelijk op een dag.

2. Laat uw koffiezetapparaat niet aanstaan en in het stopcontact enkel om de koffie warm te houden. Giet de koffie liever in een thermoskan.

3. Laat de rijstkoker niet aanstaan en in het stopcontact enkel om de rijst warm te houden. Warm de rijst op wanneer u het gaat opdienen.

Koelkast en Diepvriezer 1. Houdt bij de aankoop van een koelkast of vriezer uw comfort, maar ook het aantal personen waaruit uw huisgezin bestaat in gedachten.

2. Instaleer uw koelkast of vriezer niet te dicht bij de muur. Zorg ervoor dat deze plat (waterpas) op de grond staat.

3. Plaats koelkasten en vriezers niet in een warme ruimte of naast een warmtebron zoals boilers, fornuizen of een raam aan de kant waar de zon op staat.

4. Laat gekookte maaltijden eerst afkoelen voordat u ze in de koelkast of vriezer stopt. Koelkasten en vriezer verbruiken veel meer elektriciteit als ze warm voedsel eerst moeten afkoelen.

14

5. Ontdooi uw diepvriezer regelmatig. Twee millimeter ijs kan uw gebruik met 10% verhogen. Dit geldt ook voor uw koelkast, indien het geen “no frost” koelkast betreft.

6. Overlaad uw koelkast niet, maar vul uw diepvriezer juist wel genoeg op (zelf met piepschuim als er lege ruimtes open blijven). Met het overladen van de koelkast verhoogt u het elektriciteitsverbruik en verlaagt u de bewaartijd van de voedingsmiddelen, omdat de circulatie van de koude lucht niet goed genoeg verloopt.

7. Houdt de deuren van de koelkast of diepvriezer niet langer dan open dan strikt noodzakelijk. Op deze manier voorkomt u dat de kou ontsnapt.

8. Stof de ventilatievensters en de “condenser” van de koelkast en/of diepvriezer regelmatig af.

9. Handhaaf de temperatuur van uw koelkast tussen de 4 en 6 graden Celsius en die van de diepvriezer op 18 graden Celsius. Lagere temperaturen zijn onnodig en duur. Controleer de temperatuur van de koelkast zo nodig met een aangepaste thermometer.

10. Vervang de dichtingen van de koelkast en/of diepvriezer indien nodig. Sluit uw koelkast of diepvriezer goed? Dit kunt u testen door een velpapier in de deur te plaatsen en deze dan dicht te doen. Voelt u weerstand wanneer u deze eruit probeert te trekken? Zo ja, dan sluit deze goed. Zo niet, dan sluit deze niet goed en dient deze te vervangen om zodoende 10% op uw elektriciteitsverbruik te kunnen besparen. Als u niet in staat bent deze op het ogenblik te vervangen, smeer dan een beetje vaseline aan het stuk rubber in kwestie.

11. Als u met vakantie gaat is kunt u het beste uw koelkast helemaal leeg maken, de stekker uit het stopcontact halen en deur op een kier te laten.

Vaatwasser 1. Omdat een vaatwasser veel elektriciteit verbruikt is het verstandig de vaatwasser eerst op te vullen, voordat u deze gaat gebruiken.

2. Gebruik lage temperaturen en/of een milieuvriendelijke instelling bij de vaatwasser. Hoge temperaturen en lange afwasbeurten zijn vaak genoeg niet nuttig gebleken.

3. Maak de filter regelmatig schoon. Dit zal de levensduur van de vaatwasser verlengen en het elektriciteitsverbruik verminderen.

4. Giet zo snel mogelijk na gebruik een beetje water in nog warme kookpannen. Doe hetzelfde voor gebruikte keukengerei. Op deze manier doet u al een voorwasje, in plaats van ze meteen in de vaatwasser te stoppen.

15

Wasmachine 1. Overweeg om aan de hand kleren te wassen, indien u niet veel te wassen heeft.

2. Vermijd het om elke dag kleren te wassen, maar spaar ze op tot u er genoeg heeft om de wasmachine te vullen. Vermijd voorwasjes; ze duren lang en gebruiken daardoor dus meer elektriciteit. Bovendien zijn voorwasjes met de wasproducten van tegenwoordig overbodig.

3. Stel de wasmachine in, in overeenstemming met de hoeveelheid kleding die erin zit, bijvoorbeeld: “small”, “medium”, “large” en “oversized” of “light”, “normal” en “heavy”.

4. Vermijd de knop te gebruiken voor het opwarmen van water indien uw wasmachine over die mogelijkheid beschikt. Het opwarmen van water voor het wassen van kleren verbruikt meer elektriciteit.

5. Gebruik voor licht vervuilde kleding een lagere wastemperatuur en een kortere wasduur. Hiermee kunt 30% – 40% besparen in vergelijking met een gewone wascyclus.

6. Vermijd de spinknop voor het drogen van kleren. Indien er genoeg zon en wind is, maak daar dan goed gebruik van.

7. Maak de filter van de wasmachine regelmatig schoon. Dit zal de levensduur van de wasmachine verhogen en het elektriciteitsverbruik beperken.

16

Strijkijzer 1. Laat uw strijkijzer niet aan staan als u deze niet gebruikt. Op deze manier wordt er onnodig elektriciteit verbruikt. Bovendien is het gevaarlijk.

2. Strijk niet elke dag de kleding die u op die dag nodig zal hebben, maar ruim tijd in om een aantal kledingstukken te strijken.

Boiler 1. Houdt bij de aankoop van een boiler rekening met de EF (“Efficiency Factor�).

Een normale EF heeft en waarde van tussen de 87 en 91 en een hoge EF heeft een waarde van tussen de 94 en 98. Ook dient u er rekening mee te houden dat een oude boiler meer elektriciteit verbruikt dan een nieuwe, zelfs als deze van hetzelfde merk en type is.

2. Beperk de temperatuur van uw boiler tot 60 graden Celsius; deze temperatuur is hoog genoeg. Zo verbruikt u minder elektriciteits en voorkomt u kalkaanslag aan uw boiler.

3. Doe uw boiler uit als u met vakantie gaat of voor een langere tijdsperiode weg bent.

17

Verlichting Tegenwoordig is er een grote variëteit aan verlichting (lampen) beschikbaar. LED lampen zijn het zuinigst in gebruik. Daarna volgen spaarlampen en TL lampen. De gloeilamp verbruikt verreweg het meest. Ter illustratie: een spaarlamp zorgt voor een sterkte die vier keer sterker is dan een gloeilamp, terwijl de spaarlamp een lager elektriciteitsverbruik vertoont: 30% minder dan de gloeilamp.

Bovendien wordt de spaarlamp niet zo warm en heeft een 15 keer langere levensduur. De LED lamp gaat 50 keer langer mee dan een gloeilamp en is hiermee ook de spaarlamp de baas. Een LED lamp verbruikt ongeveer de helft van een spaarlamp, en 90% minder dan gloeilamp.

Met dit in gedachte volgen hier enkele tips die verband houden met verlichting.

1. Maak zoveel mogelijk gebruik van natuurlijk licht, door uw gordijnen open te zetten of (houten) schutters open te doen. Houdt ook bij de inrichting van uw huis rekening met de inval van het zonlicht.

2. Gebruik lampen die elektriciteit besparen.

3. Laat een elektricien u advies geven in verband met het type licht beter geschikt is voor de verschillende specifieke gedeelten van uw huis.

4. Gebruik de juiste verlichting voor elke gedeelte van uw huis. Houdt daarbij rekening dat niet elk deel van uw huis evenveel verlichting nodig heeft.

5. Maak gebruik van een fotocel om automatisch het licht aan en uit te doen. Om die manier voorkomt u ook dat u vergeet verlichting aan of uit te zetten.

6. In geval u met vakantie gaat, laat dan niet onnodig licht aan staan, maar vraag een vertrouwenspersoon om de verlichting bij u thuis te beheren.

7. In geval u gebruik maakt van “spotlights” in die tuin, kies dan voor “spotlights”die pas aan gaan als er beweging in de buurt is.

8. Als u de woonkamer, slaapkamer of een andere ruimte verft, kies dan voor lichte kleuren. Donkere kleuren hebben 2 tot 3 keer meer licht nodig. Dit geldt ook voor het gebruik van lampenkappen in een donkere gekleurde ruimte.

9. Doe het licht uit, als u het niet gebruikt. Dit geldt des te meer als u gloeilampen gebruikt. Leer uw kinderen om hetzelfde te doen. Hoe eerder u hiermee begint, hoe sneller zij zich dit eigen zullen maken, en hoe meer uw familie zal besparen, niet alleen nu maar ook in de toekomst.

10. Zet niet in de hele kamer licht aan terwijl u bijvoorbeeld in een hoek van de kamer zit. Gebruik in plaats hiervan lokale verlichting die minder verbruikt.

11. Haal een lamp waarop een dimmer zit uit het stopcontact wanneer deze niet wordt gebruikt. Een lamp met een dimmer gebruikt namelijk ook stroom als de lamp uit is.

18

12. Stof uw lampen en lampenkappen regelmatig af zodat u zoveel mogelijk licht ontvangt. Was ook regelmatig uw lichtdoorlatende gordijnen.

13. Gebruik LED lampen als bijkomende verlichting bijvoorbeeld in uw keuken, garage, berghok, etc.

14. Gebruik LED lampjes indien u besluit om kerstverlichting te gebruiken in de kerst periode.

Meer informatie Voor meer informatie kunt u de volgende websites bezoeken of raadplegen: www.energiakonsiente.com Fundashon pa Konsumid贸 Elektriciteitslabel - www.elektriciteitslabel.nl Milieu Centraal - www.milieucentraal.nl U.S. Department of Energy - www.energysavers.gov Brussels Instituut voor Milieubeheer - www.ibgebim.be

19

Sea konsiente Usa mĂŠnos koriente