Jessa enige die nachtelijke hemodialyse aanbiedt in limburg

14 rubriek

15 jaar nachtdialyse: Jessa is het enige ziekenhuis dat nachtelijke hemodialyse aanbiedt in Limburg

“De patiĂŤnten hebben er alleen maar medische

15 hemodialyse

en praktische voordelen bij”

H

et nachtelijk hemodialysecentrum van het Jessa Ziekenhuis bestaat vijftien jaar. Het is het eerste en enige centrum in Limburg waar nierpatiënten ’s nachts hun bloed kunnen laten zuiveren. “Het is een grote investering”, vertelt diensthoofd nefrologie dr. Koen Stas. “Het vraagt een inspanning van het ziekenhuis, het dialyseteam én van de patiënt. Maar nachtelijke dialyse zorgt voor een langere behandeling én het geeft de patiënt een leven overdag.” Dokter Koen Stas en verpleegkundigen Regina Colson en Jos Dams waren er bij vanaf dag één.

Vanwaar komt het idee?

Dr. Koen Stas:

“Begin jaren ’60 duurde een dialyse ongeveer acht uur. In de jaren ’70 en

’80 daalde die behandelingstijd tot vier uur. In Tassin in Frankrijk was er een dialysecentrum dat langer bleef dialyseren en zij konden betere overlevingscijfers voorleggen. Hier in Hasselt was dr. Bart De Moor de inspirator en dr. Johan Vanwalleghem de katalysator van het project. Dr. Hilde Keuleers en ik waren ook voorstander van nachtelijke hemodialyse. Als verpleegkundigen waren, naast Regina en Jos, ook Riet Vanwijck en Marcella Bammens er vanaf de opstart bij. In die tijd waren er zo goed als geen precedenten.

Naast Tassin was er nog Toronto, daar vond de nachtelijke hemodialyse thuis plaats.”

Jos Dams: “We

hebben toen meerdere pistes bekeken. Nachtelijke dialyse was er een van.

Het alternatief was dagelijks dialyseren. Bij elke piste waren er enkele tegenargumenten maar uiteindelijk hebben we voor nachtdialyse gekozen.”

Hoe uniek is het concept om ’s nachts te dialyseren?

Jos Dams: “In

Limburg zijn wij het enige ziekenhuis, in Vlaanderen waren we net niet het

eerste. Het UZ in Gent was ons in 1999 een maand voor.”

Dr. Koen Stas:

“Enkele jaren na de opstart hebben we een retrospectieve studie gedaan.

De paper die daar uit voort kwam, werd in 2003 in Nice bekroond met een congresprijs.

Dat heeft ons ook in het buitenland in de aandacht gebracht en daardoor hebben we veel internationaal bezoek gehad in ons nachtelijk dialysecentrum.”

Wat zijn de grote voordelen voor de patiënt?

Dr. Koen Stas:

“Langer dialyseren wil zeggen dat het bloed van nierpatiënten langer en

16 rubriek

Jos Dams, dr. bart de moor en regina colson

beter gezuiverd wordt. De afvalstoffen

Hoe is die eerste nacht in 1999 verlo-

komen: maandag, woensdag en vrijdag.

worden beter verwijderd en het is minder

pen?

Er zijn twee avonden per jaar waarop we geen patiënten ontvangen: kerstavond en

belastend voor het hart. In zijn geheel

Jos Dams:

leidt dat tot betere overlevingscijfers en

we vier patiënten. Riet Van Wijck en ik

oudjaar.”

een betere levenskwaliteit.”

waren de twee verpleegkundigen. Alles

Regina Colson:

Jos Dams: “Bovendien

was goed voorbereid, want de veiligheid

dat er meer waren. We hebben er ook al

de kans om overdag een quasi gewoon

van de patiënt en de kwaliteit van de

twaalf gehad, dan werken we met drie

leven op te bouwen. Bij dagdialyse ben je

behandeling stonden voorop. ’s Nachts

nachtverpleegkundigen. Op het hoogte-

telkens drie halve dagen kwijt. Nachtdia-

dialyseren betekent dat je geen visuele

punt hadden we 18 patiënten verspreid

lysepatiënten kunnen een bijna normaal

controle meer hebt over je patiënten, dus

over twee verdiepingen.”

gezinsleven hebben en hun behandeling

daar hebben we akoestische signalen

Jos Dams:

beter combineren met hun job.”

voor voorzien. Daarna ging het snel: een

tiënten op de wachtlijst, dus misschien

Regina Colson: “Voorwaarde

week later hadden we al zes patiënten en

moeten we binnenkort opnieuw uitbreiden.”

geeft het de patiënt

is wel dat je

“Goed. De eerste nacht hadden

“Er zijn periodes geweest

“Ondertussen staan er weer pa-

moet kunnen slapen. Anders hou je het niet

daarna werden het er negen.”

vol. Sommige patiënten proberen het enke-

Dr. Koen Stas:

le keren, maar als blijkt dat ze niet kunnen

nefroloog van wacht in, maar omdat alles

Is er een groot verloop van nacht-

slapen, haken ze af. Van de tien huidige

vlot verliep zijn we daar mee gestopt.

dialysepatiënten?

patiënten neemt ongeveer de helft een

Het gebeurt zelden dat de nefroloog van

Regina Colson:

slaappilletje. Dat helpt ook om overweg te

wacht opgeroepen wordt.”

stabiel, tot er voor iemand een nier

“In het begin sliep de

kunnen met sommige zware snurkers. Er

“Nee, de groep blijft relatief

beschikbaar is. Het gebeurt twee of drie

zijn er zelfs die met oordopjes slapen.”

keer per jaar dat wij ’s nachts een patiënt Vier patiënten in 1999. Hoeveel heb-

kunnen wakker maken om hem het goeie

ben jullie er nu?

nieuws te vertellen dat er in Leuven een

we hebben vaak internationaal

Jos Dams:

bezoek gehad.

tien patiënten die drie nachten per week

“Op dit moment hebben we

16 hemodialyse

nier voor hem beschikbaar is. Bij een geslaagde transplantatie komen die niet

Davy (39), een patient van het eerste uur, getuigt.

Nachtdialyse heeft me mijn dag

en mijn leven teruggegeven.

Op zijn twaalfde werd bij Davy een genetische afwijking aan zijn nieren ontdekt. Davy moest vijf jaar lang voor opvolging naar Leuven, waarna dagdialyse volgde. Op zijn zeventiende kreeg hij zijn eerste niertransplantatie, maar zonder succes. Hij kreeg infecties en zijn lichaam stootte die nier af. Van 1991 tot 1999 onderging hij drie transplantaties. Tussen de operaties kwam hij naar het dialysecentrum in Hasselt.

Nachtelijke hemodialyse bestond toen nog niet. Maar sinds de oprichting van het nachtdialysecentrum in 1999 is Davy vaste klant: “Dankzij die nachtdialyses heb ik een normaal leven kunnen opbouwen.” meer terug.”

Jos Dams:

“Davy, één van onze patiënten

Wat is voor jou het grote verschil tussen nacht- en dagdialyse?

(zie hiernaast), is er al bij vanaf de opstart

Davy: “Sinds ik vijftien jaar geleden gekozen heb voor nachtelijke dia-

van de nacht in 1999. Hij geeft bijvoor-

lyse hebben mijn nierproblemen veel minder impact op mijn dagelijks

beeld aan dat hij na drie mislukte trans-

leven. Daardoor heb ik de mogelijkheid gekregen om deeltijds te gaan

plantaties geen vierde meer wil. Nachte-

werken en ben ik geen drie namiddagen per week meer kwijt.”

lijke dialyse geeft hem de zekerheid dat hij zijn leven normaal kan voortzetten.”

Hoe laat moet je daar zijn?

Davy: “Drie avonden per week word ik om halftien aan de machine Wat onthouden jullie van vijftien jaar

aangesloten. Meestal kijk ik dan nog even tv en rond elf uur ga ik sla-

nachtelijke hemodialyse?

pen. Dat is wel een belangrijke voorwaarde voor nachtdialyse: je moet

Dr. Koen Stas:

“We zijn heel blij dat de ver-

kunnen slapen. Daarom haken sommige patiënten af. Als je ’s nachts

pleging mee zijn schouders gezet heeft

niet kunt slapen, haalt het niet veel uit. ’s Morgens om zes uur sta ik

onder dit project. Het is op een dialyse-

op, rij ik naar huis om mijn kind naar school te doen en ga ik werken.”

afdeling niet evident om ook ’s nachts te komen werken, dat merk je aan de geringe navolging die we krijgen in België. Zonder

Hoe moeilijk is het om dialyse met een job te combineren?

deze bijdrage zou nachtelijke hemodialyse

Davy: “Dat is niet evident. Als dialysepatiënt werk ik halftijds, voltijds

in Hasselt niet mogelijk geweest zijn.

werken is voor mij te zwaar. Nadat ik in 1999 naar nachtdialyse ben

Daarnaast is er ook de investering van de

overgeschakeld, werd het mogelijk om werk te gaan zoeken. Ik had

patiënt, want die is drie nachten per week

administratie gestudeerd, maar met een gat van vele jaren in mijn CV

niet thuis, maar langs de andere kant heb-

was dat niet eenvoudig. Sinds 2008 ben ik aan de slag en ondertussen

ben de patiënten er alleen maar medische

werk ik nu elke voormiddag als onthaalmedewerker. Dankzij die nach-

en praktische voordelen bij.”

telijke dialyses heb ik een normaal leven kunnen opbouwen.”

17 hemodialyse