Jess! Nr. 27

JESS!

november | december ‘14 Jaargang 5 - nummer 27

Personeelsmagazine Jessa Ziekenhuis

van a tot z

Jessa PatiĂŤntgericht Jessa 2.0 in de praktijk Het energieverbruik beperken?

Tips and tricks

november | december ‘14

2

Een gelukkig Column

2015!

Een jaar geleden stonden we voor een 2014 dat een bijzonder moeilijk jaar beloofde te worden. Een jaar waarin we ons herstructureringsplan zouden moeten lanceren. Een jaar waarin vragen en ongerustheid bij onze medewerkers heel begrijpelijk - een belangrijke plaats zouden innemen…

Vandaag kijk ik op een andere manier op 2014 terug. Ja, het was een bijzonder moeilijk jaar. Maar ondanks de moeilijke opdracht die ons te wachten stond, was 2014 ook een jaar waarin er op de werkvloer heel waardevolle, patiëntvriendelijke en unieke projecten ontstonden voor onze patiënten. Een jaar waarin leidinggevenden en teams creatieve

initiatieven lanceerden om hun service en activiteiten uit te breiden en de werkorganisatie te verbeteren. Een jaar waarin besparingen werden gerealiseerd maar ook opbrengsten werden verhoogd. Een jaar waarin we als ziekenhuis mooie groeicijfers kunnen voorleggen op vlak van hospitalisaties, daghospitalisaties, patiëntenaantallen, OK-ingrepen en spoedaanmeldingen. Deze positieve kentering is er niet zomaar gekomen. Ze is te danken aan de gezamenlijke inspanningen van ons volledige Jessateam van artsen, leidinggevenden en medewerkers. Dank aan iedereen die hieraan zijn steentje heeft bijgedragen!

We weten dat ons in de gezondheidszorg nog heel wat besparingen te wachten staan. De inspanningen van het afgelopen jaar zijn alvast een belangrijke eerste stap om als ziekenhuis beter gewapend de toekomst tegemoet te kunnen gaan. Ons streefdoel is nog steeds een nieuw ziekenhuis bouwen. Die ambitie durven we ook blijven koesteren, voor het goed van onze patiënten, artsen en medewerkers. Met dat doel voor ogen willen we in 2015 verdere stappen zetten op de ingeslagen weg. Dat vraagt telkens een goede evenwichtsoefening: zuinig omspringen met onze middelen, maar toch durven investeren in belangrijke en vooruitstrevende projecten die de (vaak hoogtechnologische) zorg en het comfort voor onze patiënt verbeteren. Het vraagt ook dat we onze zorgprocessen en onze werking zo goed mogelijk organiseren. Een optimale werkorganisatie zorgt er immers voor dat de kosten onder controle blijven terwijl de kwaliteit gehandhaafd blijft en soms zelfs verbetert. We waren het afgelopen jaar aangenaam verrast over de initiatieven die op dit vlak op tal van diensten in gang werden gezet. We putten hieruit vertrouwen voor de toekomst.

Ik zie 2015 dan ook met een positief gevoel tegemoet en kijk er heel erg naar uit om samen met jullie op 17 januari 2015 het glas op het nieuwe jaar te heffen. Want wij van Jessa vieren dan feest! In afwachting wens ik jullie alvast een fijn, nieuw jaar met veel werkvreugde, een positieve werksfeer en een goede balans in je persoonlijke leven. Een gelukkig 2015!

Dr. Yves Breysem Algemeen directeur

Redactie: Erna Desiron, Miranda Follong, Kristof Hayen, Nydia Leemans, Christa Meekers, Ingrid Nenczl, Eddy Reners, Ilse Schalenbourg, Lieve Verbiest en Brigitte Celis Hoofd- en eindredactie: Brigitte Celis Verantwoordelijke uitgever: vzw Jessa Ziekenhuis, Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt Werkten ook mee aan dit nummer: Dr. Yves Breysem, Guido Lempens, Myriam Jamaer, Veerle Lynen, Najat Jaafouri, dr. Ory, dr. Mees, dr. Alliet, Veronique Chef, dr. Alex Mewis, Eva Trossard, Bart Bijnens, Carine Nijs, Els Porrez, Sara Noels, ombudsdienst, pastorale dienst, wondteam, Liesbeth Decoutere, dienst hematologie, Annelies De Vuyst, Patrick Hansoul, Dirk Copermans, An Vanstiphout, Inge Schoels, Zoë Martens, Luk Celus, afereseteam, Lea Raquet, Miranda Willems, doctorandi LCRP. Op de cover: Karolien Vanhamel, geriatrie 2 campus SA Vormgeving: marjanwuyts Grafische Vormgeving

12 13 14 18 19 20 22 24 26

Energieverbruik: tips and tricks Jessa Ziekenhuis ontvangt prijs Gert NoĂŤl

Jessa 2.0 Vernieuwd hematologisch centrum Nieuwe kinderwebsite

Jessa Backstage Stagementoren in de kijker E-learningtraject glucometers Postoperatieve wondinfecties

28 32 33 36 37 38 40 42 44

Ombudsdienst Jessa Super Prestige Quiz Zorgprogramma geriatrie

Operatie animatie 45 jaar enthousiaste Jessamedewerker Kunstwerken uit de 'Groote oorlog'

Doctorandi LCRP

Decubituspreventie

Dwars door Hasselt

Een gelukkig nieuwjaar vanwege de redactie!

6

Jessa PatiĂŤntgericht

10

Kinderdagziekenhuis geopend

16

Dag van het vroeggeboren kind

34

Stappenplannen spoedgevallendienst

november | december ‘14

Jess! van a tot z

4

SUPPLY CHAIN MANAGER AANGESTELD Op maandag 1 december 2014 is Steve

Ouderen t flair!

Bosch gestart als Supply Chain Manager in

Traditioneel organiseren de afdelingen

volgend nummer van Jess stellen we hem

geriatrie en psychogeriatrie tijdens de

graag wat uitgebreider voor.

ons ziekenhuis. Hij is verantwoordelijk voor de diensten aankoop en logistiek. Steve

me

komt uit een bedrijf uit de voedingssector waar hij verantwoordelijk was voor de distributie- en logistieke afdeling. In een

‘week van de derde leeftijd’ – die dit jaar van 17 tot 21 november plaatsvond – heel wat leuke activiteiten voor de ouderen die op dat moment in ons ziekenhuis verblijven. Ook dit jaar was er weer voor ieder wat wils: een ontbijtbuffet, een optreden in de kapel, een bezinningsmoment door de pastorale dienst, de studenten haarzorg van Imaculata Don Bosco die de ouderen eens in de watten legden, enz. Dit jaar lag de focus op het thema ‘veilige zorg voor ouderen'. Laat ‘veilige zorg’ een prioriteit zijn in onze dagelijkse zorg voor patiënten, zeker voor de kwetsbare oudere patiënt.

Ook leuk was de alweer vierde editie van het tijdschrift ‘ouderen met flair!’.

Dat tijdschrift is samengesteld door medewerkers van de afdelingen geriatrie en bevat een leuke mix aan informatie, bewegingstips, recepten en spelletjes.

Ook voor tips rond veiligheid zoals valpreventie en medicatiegebruik was er ruimte voorzien. Alle 75-plussers van de drie campussen die op dat moment in het ziekenhuis verbleven, kregen dit leuke tijdschrift .

Jaarlijkse uitgave in kader van

'de week van de derde leeftijd' Jaargang 4

Ouderen t flair! me

Jessa SCOORT ZEER GOED in EXTERNE AUDIT MVG Op 17 september kreeg ons ziekenhuis een externe auditor VG-MZG (MVG) van de FOD Volksgezondheid over de vloer. Zij voerde een steekproef uit op verpleegdossiers van september en december 2011. Ons ziekenhuis behaalde hiervoor een zeer goede globale score van 79,3%. De FOD Volksgezondheid

Body

stelt een te behalen betrouwbaarheidspercentage van 65% voorop. Leidinggevende MZG Nicole Timmermans: “Een sterk punt is onder meer dat onze patiëntendossiers structureel en inhoudelijk goed opgebouwd zijn om een volledige

Senioren veilig mobiel

VG-MZG registratie mogelijk te maken. Bovendien had de auditor de indruk dat

4

de registratie van de gegevens op een eerlijke en correcte manier gebeurt. Ui-

Soms is minder meer

teraard zijn er nog werkpunten, maar voor een aantal daarvan hebben we sinds

medicatie bij ouderen 8

2011 al een goede stap vooruit gezet. Een belangrijk aandachtspunt blijft wel de noodzakelijke verwijzing naar procedures, actieplannen, staande orders en

14

VAL preventie

medische voorschriften.”

CARPOOLERS: DIEN JE LOGBOEK 2014 NOG SNEL IN Jessa telt 144 medewerkers die maandelijks enkele (of meerdere) dagen per maand samen carpoolen. In het verleden kon de mobiliteitsdienst hiervoor meer dan 5000

delijkheden over carpoolen? Of heb je bijkomende vragen? Aarzel dan niet om de dienst

november | december ‘14

gecarpoolde dagen registreren. Deze groep blijft groeien en dat is zeker een positieve

mobiliteit te contacteren in het schoolgebouw campus Salvator, tel. 011 28 (6) 93 95,

5

evolutie. Op maandag 19 januari 2014 wordt het carpooljaar 2014 afgesloten. Tot dan kunnen alle gecarpoolde dagen nog geregistreerd worden. Zorg dus zeker dat je als carpooler vóór die datum je logboek 2014 volledig aan de dienst mobiliteit bezorgt. Alle gecarpoolde dagen die na 19 januari 2015 bij de dienst mobiliteit toekomen, kunnen jammer genoeg niet meer geregistreerd worden. Heb je nog geen logboek? Zijn er ondui-

e-mail: mobiliteit@jessazh.be.

VOEDINGSDIENST JESSA KRIJGT UITSTEKEND AUDITRAPPORT Onze voedingsdienst heeft in oktober 2014 een uitstekende beoordeling gekregen tijdens een ISO-audit. “Vorig jaar hebben we ons ISO-certificaat opnieuw verlengd en in het kader van die ISO-erkenning gebeurt er jaarlijks een externe audit”, vertelt manager voedingsdienst Rita Olaerts. “Dit jaar ging het om een ‘gewone’ audit, om de drie jaar gebeurt er een uitgebreidere. We zijn bijzonder tevreden met het resultaat. De auditor was onder de indruk van de wijzigingen die we hebben doorgevoerd en van de organisatie en de rust die er in de keuken heerste. We hebben dan ook een uitstekende beoordeling gekregen, zonder non-conformiteiten, alleen enkele kleine puntjes waar we nog op zouden kunnen verbeteren.” Wat deze uitstekende beoordeling toch wel indrukwekkend maakt is het feit dat de eenmaking van de Jessakeuken nog maar een goed jaar geleden plaatsvond en de hele werking nu dus al zeer goed op punt blijkt te staan. “De centralisatie van onze voedingsdienst dateert inderdaad nog maar van september 2013”, beaamt Rita. “Ik vind deze externe beoordeling dan ook heel fijn voor onze medewerkers. Er is het afgelopen jaar goed werk geleverd en het is bijzonder prettig dat ons team dat nu ook eens hoort van een externe expert. Het is immers dankzij het harde werk van alle medewerkers die bij het voedingsgebeuren betrokken zijn en die allemaal hun steentje bijgedragen hebben dat we dit resultaat konden bereiken.”

Jessa start met

sportcardiologisch centrum

Het Hartcentrum van ons zieken-

antwoord te bieden op deze maat-

Dr. Heidbuchel geeft nu al regel-

huis is gestart met de uitbouw

schappelijke vraag. Zo zullen we

matig advies aan internationale

van een sportcardiologisch cen-

huisartsen ondersteunen om ge-

topsporters en heeft nationale top-

trum. “De laatste jaren stelt zich op

schiktheidsevaluaties bij sporters

sporters in behandeling. “Ons team

maatschappelijk vlak meer en meer

uit te voeren en kunnen ze bij ons

van cardiologen en radiologen in

de vraag naar preventief medisch

terecht voor een tweede opinie

Jessa vult elkaar perfect aan vanuit

onderzoek bij sporters”, zegt prof.

over EKG’s of voor een snelle door-

ritmologie, sportcardiologie, reva-

dr. Hein Heidbuchel die sinds kort

verwijzing naar de cardioloog in-

lidatiefysiologie, beeldvorming en

het team van het Hartcentrum ver-

dien dit nodig zou blijken. We gaan

interventionele therapie…. Kortom,

sterkt en een internationale repu-

op dit vlak ook wetenschappelijk

we beschikken over een team dat

tatie geniet als (sport)cardioloog/

onderzoek doen. Daarnaast leggen

alle mogelijkheden en expertise in

elektrofysioloog. Als sportcardiolo-

we ons ook toe op expertadvies

huis heeft voor een top-notch der-

gisch centrum willen we proactief

en -behandeling van (top)sporters

delijns expertisecentrum”, besluit

meewerken om een gestructureerd

met

dr. Heidbuchel.

cardiologische

problemen.”

november | december ‘14

6

Jessa Patiëntgericht: volgende E nkele maanden geleden ging de campagne Jessa Patiëntgericht van start. Met deze campagne willen we patiënt- en klantgerichte thema’s die we allemaal hoog in het vaandel dragen nog steviger op de agenda zetten. Ons streefdoel? De verwachtingen van onze patiënten en andere klanten overtreffen. De afgelopen maanden kwamen er drie standaarden aan bod. Nu lanceren we er twee nieuwe waaraan we de komende maanden ziekenhuisbreed willen werken. We rekenen daarbij graag op jouw gewaardeerde bijdrage!

Die bijdrage is van onschatbare waarde. Want

laten bij verzorging of artsenbezoek. Met

wie weet er beter dan jij zelf hoe je de ver-

duidelijke bezoekregels bescherm je de pa-

Je bent goed voorbereid voor je informatie

wachtingen van je patiënten en andere klan-

tiënten en waarborg je hun rust en privacy.

geeft. Je zegt eerlijk als je iets niet weet en

ten kan overtreffen en hoe je hun verblijf in

Je zorgt voor een goede samenwerking

gaat op zoek naar iemand die het wel weet.

of contact met ons ziekenhuis tot een super-

die gebaseerd is op duidelijke afspraken.

Je luistert goed om uit te vinden met welke

aangename belevenis kan omtoveren? Laat je

Goede afspraken zorgen voor wederzijds

informatie je patiënt of klant daadwerkelijk

creatieve brein dus maar werken!

respect en duidelijke verwachtingen en ze

geholpen is. Je past je informatie en de ma-

helpen conflicten, discussies en storingen

nier waarop je hem benadert aan de emo-

in de communicatie voorkomen.

tionele toestand van je patiënt aan. Je let

Input In het hele traject Jessa Patiëntgericht gebrui-

Je maakt duidelijk welke je grenzen zijn vooraleer je die grenzen bereikt.

mogelijk met schriftelijk materiaal.

hierbij op verbale én non-verbale signalen.

Je vraagt de patiënt om je verhaal in eigen

ken we ook de input die we van leidinggeven-

Je behandelt alle bezoekers en patiënten

den, zorgmanagers en medische raad kregen

op eenzelfde manier. Afspraken zijn niet

om te bepalen welke items prioritair op de

gelegenheidsgebonden, ook niet tussen

Je stelt je niet defensief op als patiënten

agenda komen en wat we concreet verstaan

collega’s. Je houdt afspraken dan ook con-

met - al dan niet correcte - internetinfor-

onder de geselecteerde standaarden. De ko-

sequent vol.

matie op de proppen komen. Je toont je

woorden te herhalen als je niet zeker weet of hij de informatie wel begrepen heeft.

mende maanden werken we gericht rond de

Flexibiliteit in de zorg is nodig maar niet

waardering voor de moeite die ze hebben

standaarden: ‘Geef informatie in de juiste do-

ten koste van andere klanten of van je ei-

gedaan, maar zegt wel dat informatie van

sis’ en ‘Maak wederzijdse afspraken: stel gren-

gen team.

het internet kritisch moet worden bekeken.

zen’. Via een ‘quote van de week’ op Jessanet

Als zorgverlener mag je een minimum aan

Je let op je lichaamstaal, blijft steeds be-

en in INTERN maken we deze standaarden

respect verwachten vanwege patiënten en

leefd en respectvol, vermijdt verklein-

concreet. Je vindt ook iedere week nieuwe

familie. Je kunt geen respect geven als je

woordjes en je let erop dat je geen vaktaal

praktijkvoorbeelden uit eigen huis op Jessa-

het niet eerst zelf vraagt.

en afkortingen gebruikt.

net. Deze voorbeelden kunnen zeker voor een vleugje inspiratie zorgen om de thema’s op jouw dienst verder concreet vorm te geven. In

Geef informatie in de juiste dosis: herhaal

afwachting lichten we de twee standaarden

en doseer de informatie

graag al kort toe.

Je gebruikt klare, duidelijke taal zodat de patiënt of klant weet waar hij aan toe is.

Maak wederzijdse afspraken: stel grenzen Grenzen stellen mag. Je doet dit op een vriendelijke, rustige manier.

Je vraagt bezoekers om de kamer te ver-

Gegevens worden pas informatie als ze een

MEER INFORMATIE:

betekenis hebben voor de ontvanger.

Alle informatie over Jessa Patiëntgericht

Je beperkt de hoeveelheid informatie: twee

vind je op Jessanet > Jessa Patiëntgericht

concrete kernboodschappen volstaan. Je

(in het linkermenu op de startpagina,

ondersteunt mondelinge informatie zoveel

onder wie is wie).

november | december ‘14

twee standaarden gelanceerd

7

november | december ‘14

Uit de praktijk:

8

De posters met bezoekregels werden ziekenhuisbreed opgepikt. Intussen hebben al 17 afdelingen de posters aangevraagd of op hun afdeling hangen.

Goede afspraken met bezoekers Hoofdverpleegkundige Myriam Jamaer lanceerde onlangs het

len aan de dokter”, beklemtoont Myriam. “Dat is niet klantgericht.

idee om duidelijke bezoekregels op te stellen en ze te affiche-

We moeten patiënten toch minstens de kans geven voor zo’n

ren, een initiatief dat perfect kadert binnen de standaard ‘maak

persoonlijk kort gesprek.” En dus vragen de verpleegkundigen

wederzijds afspraken en stel grenzen’. “We hechten binnen ons

van D2 systematisch aan bezoekers om de kamer te verlaten

team heel veel belang aan de privacy van onze patiënten en

als ze de patiënt komen verzorgen of bij het bezoek van de arts,

proberen deze privacy door allerhande initiatieven zo goed mo-

zelfs al duurt dat bezoek misschien maar enkele minuutjes. Om

gelijk te beschermen”, aldus Myriam.

hen in deze taak te ondersteunen, liet Myriam posters opmaken met duidelijke bezoekregels erop. “Die posters komen goed zichtbaar aan ieder bed, ter hoogte van het hoofd van de pa-

Privacy

tiënt. Ik wil dat bezoekers ze meteen zien”, beklemtoont Myriam.

Toch blijkt het in de praktijk steeds moeilijker om die privacy maximaal te kunnen garanderen. “Vroeger stonden bezoekers spontaan op als we met de arts een patiëntenkamer binnen

Verwachtingen overtreffen

kwamen. Tegenwoordig vinden heel wat bezoekers dat ze ge-

Klantgericht werken is zeker niet nieuw op D2. “Zowel tijdens

rust kunnen blijven zitten. Vaak gaat het dan niet om familie-

de jaarlijkse teambuildingdagen als tijdens de voorbije ‘make

leden maar om collega’s of kennissen van de patiënt. Op ge-

my day-dag’ werken we aan aandachtspunten die ons nog

meenschappelijke kamers luisteren bezoekers van de naburige

klantgerichter kunnen maken. We willen daar heel ver in gaan

patiënt soms zelfs ongegeneerd mee. Dat gaat echt heel ver.”

en streven er echt naar de verwachtingen van onze klanten te overtreffen. In de eerste plaats gaat het dan uiteraard om onze patiënten, maar daarnaast hebben we ook andere klanten: onze

Vragen stellen

medewerkers van andere diensten, collega's op andere afdelin-

Dit gebrek aan privacy benadeelt onze patiënten op meerdere

gen, het personeel van de logistiek, apotheek, sociale dienst of

vlakken. “Het schendt in de eerste plaats hun privacy, maar het

kiné. Kortom, iedereen waarmee we op onze afdeling te maken

ontneemt hen ook de kans om hun persoonlijke vragen te stel-

krijgen."

november | december ‘14

Het initiatief om een kaartje met contactgegevens mee naar huis te geven, is intussen uitgebreid naar al onze geriatriediensten.

9

Info in de juiste dosis op het juiste moment Hoofdverpleegkundige Guido Lempens had nog maar net een

Meer vragen

aantal visitekaartjes met de gegevens van afdeling Geriatrie 2

Hoe komt het dat patiënten achteraf nog regelmatig vragen

laten drukken toen bleek dat de telefoonnummers op heel korte

hebben? “Eén van de redenen is zeker dat er sinds kort een pro-

termijn zouden veranderen. “Omdat de visitekaartjes maar be-

ject loopt waarbij de thuismedicatie van onze patiënten tijdens

perkte tijd meer bruikbaar waren, ben ik dan gestart met syste-

hun hospitalisatie maximaal op punt wordt gesteld. Dit initia-

matisch bij ieder ontslag een kaartje bij de ontslagdocumenten

tief verhoogt de patiëntveiligheid. Denk bijvoorbeeld maar aan

van de patiënt te voegen”, vertelt Guido. “En ik moet zeggen: ik

een aanpassing van slaapmedicatie om te voorkomen dat de

ben verbaasd over het effect! We krijgen nu achteraf veel meer

patiënt thuis versuft begint rond te dwalen. Concreet betekent

telefoontjes van patiënten of familie die nog met een vraag zit-

dat echter ook dat heel wat van onze patiënten met een andere

ten. Hierdoor is onze patiëntenservice zeker verbeterd.”

medicatielijst uit het ziekenhuis vertrekken dan waarmee ze het ziekenhuis zijn binnengestapt. Terug in hun thuissituatie weten ze niet meer altijd precies welke informatie ze hierover

Drempelverlagend

gekregen hebben. Soms bellen ze gewoon om even een beves-

Wisten patiënten dan voorheen niet waar ze met vragen terecht

tiging of geruststelling te krijgen of heeft de familie nog een

konden? “Toch wel, want op de formulieren die ze meekrijgen,

vraag hierover. Maar eigenlijk contacteren patiënten of hun fa-

staan de contactgegevens van de afdeling”, vertelt Guido. “Maar

milie ons nu zelfs weken later nog met de meest uiteenlopende

het aparte kaartje met contactgegevens blijkt enorm drempel-

vragen. Ze houden het kaartje blijkbaar bij de hand.”

verlagend te werken. Sinds we dat gemerkt hebben, zeggen we nu bij ieder ontslag ook expliciet dat er zo’n kaartje in het ontslagmapje zit en dat ze altijd mogen bellen als ze vragen hebben. We werken nu dus een stuk patiëntgerichter, al waren we er ons op voorhand niet echt bewust van dat dit eerder toevallige initiatief zo’n positief effect zou hebben (lacht).”

contactkaartje blijkt enorm “ Het drempelverlagend te werken. "

november | december ‘14

10

O

ns ziekenhuis heeft sinds 6 oktober 2014 opnieuw een apart kinderdagziekenhuis, dat gehuisvest is op campus Virga Jesse. Op campus Salvator blijft nog een beperkt aantal ingrepen in daghospitalisatie gebeuren. Met de opening van het kinderdagziekenhuis wil het ziekenhuis de kwaliteit voor de jonge patiëntjes en hun ouders verhogen.

Kinderdagziekenhuis geopend op We zijn bijzonder blij met de opening van een

dan hoger, zeker bij een specialisme als NKO.

en hun ouders toe was dat niet patiëntvrien-

aparte afdeling voor kinderdagopnamen”,

Het vroeg dan telkens een zeer grote creati-

delijk en voor onze verpleegkundigen en me-

vertelt

zelf zorgde dit voor veel stress.”

pediatrie

viteit om alle opnamen en dagopnamen goed

Veerle Lynen. “Die scheiding tussen opna-

gepland te krijgen en kwalitatieve service te

men en dagopnamen zorgt voor meer kwali-

blijven leveren. Om wat bijkomende ruimte

teit en heel veel rust.”

te creëren hadden we bijvoorbeeld het mini-

Betere service

speelzaaltje op B7 al omgevormd tot zaaltje

Met de opening van het nieuwe dagzieken-

voor drie bedden en waren de diëtisten ver-

huis voor kinderen – een afdeling met 16

Stress

huisd zodat we hun lokaal als kamer konden

bedden - wil het ziekenhuis deze pijnpunten

Sinds enkele jaren zijn alle activiteiten rond

gebruiken. Maar nog moesten we iedere dag

de wereld uit helpen en kan de service verder

moeder en kind gecentraliseerd op campus

puzzelen, bedden bijschuiven, rooming-in

geoptimaliseerd worden. “Onze patiëntjes

Virga Jesse. Tot voor kort gebeurden de pe-

kamers innemen, …. Heel af en toe moest

in het kinderdagziekenhuis worden nu van

diatrische dagopnames op de hospitalisatie-

er zelfs een ingreep uitgesteld worden. De

opname tot ontslag verzorgd door dezelfde

afdelingen Kinder- en Jeugdgeneeskunde A7

bedden die voor ’s anderendaags ingepland

verpleegkundige, die haar tijd en aandacht

en B7. “In de zomer verliep dat vlot, maar in

waren voor de dagopnames, waren vaak ’s

volledig aan hen kan besteden. Doordat de

de winter is het wat gewone opnamen betreft

avonds of ’s nachts al bezet door spoedop-

afdeling kleinschalig is, kan de opvolging van

altijd bijzonder druk op onze afdelingen”, ver-

names. Daardoor moest er ’s morgens vaak

de kinderen optimaal gebeuren. We werken

telt Veerle. “Ook het aantal dagopnamen ligt

geïmproviseerd worden. Naar de patiëntjes

in het kinderdagziekenhuis met twee vaste

hoofdverpleegkundige

verpleegkundigen. Zij hebben de afdeling

“

van in het begin mee opgestart en kennen

De scheiding tussen opnamen en dagopnamen zorgt voor meer kwaliteit en rust.

"

het reilen en zeilen uiteraard tot in de puntjes. Ze helpen hun collega’s in de juiste richting. De verpleegkundige met vroege dienst

november | december ‘14

" Meer rust zowel op verpleegafdeling als in dagziekenhuis" “Pediatrisch verpleegkundige Najat Jaafouri en collega Chantal Lenaerts zijn de twee vaste verpleegkundigen in het kinderdagziekenhuis op campus VJ. “Ik heb zelf voor het kinderdagziekenhuis gekozen”, vertelt Najat. “Je krijgt hier frequent te maken met verpleegtechnische

11

technieken zoals prikken en dat ligt me wel. Ook de verscheidenheid aan ingrepen vind ik prettig. Sinds de opening van een aparte afdeling voor de dagopnamen voelen we allemaal veel meer rust, zowel in het dagziekenhuis als op de verpleegafdeling. Zelf heb ik het gevoel dat ik de patiëntjes nu veel beter kan opvolgen, ik ben veel minder gejaagd en kan een betere service geven. Vooral de zekerheid dat alle patiëntjes nu een kamer en bed hebben, zorgt voor gemoedsrust.” Alhoewel Najat ervoor koos om het kinderdagziekenhuis helpen op te starten, vindt ze het wel belangrijk om contact te houden met de andere col-

Hartverwarmende boodschappen

lega’s. “Chantal en ik doen afwisselend de vroege en de late shift. In de vroege shift sta je hier met een collega van de kinderafdeling. In

Ieder kind in het kinderdagziekenhuis

de late shift sta je alleen, maar zodra alle kindjes naar huis zijn, werk

heeft aan zijn bed een ‘magic board’. “Daar

je verder op de kinderafdeling. Dat is wel prettig want zo houden we

krijgen we heel leuke reacties op”, lacht

toch dagelijks contact met de collega’s van de zevende verdieping.”

Veerle. Een bijzonder leuke bijkomstigheid: regelmatig laten kinderen op dit magic board een dank je wel achter voor de verpleegkundigen. Hartverwarmend!

campus VJ wordt bijgestaan door een collega van de kin-

ven raadplegingsruimten pediatrie en ook de

Dezelfde standaarden

derafdeling. Degene met late shift werkt ’s

raadplegingen van het Centrum voor Ontwik-

Het team van het chirurgisch daghospitaal

avonds, als alle kindjes van de dagopnamen

kelingsstoornissen (COS) zijn er gehuisvest.

is intussen versterkt met een pediatrisch

naar huis zijn, verder op de kinderafdeling.

verpleegkundige. Erik: “En we hebben vier

Alles kan nu veel gestructureerder verlopen.

referentieverpleegkundigen pediatrie. Zij hebben een opleiding gekregen op de kin-

delijke aflijning tussen opnamen en dagop-

Kinderdagopnamen op campus Salvator

namen een gevoel van grote rust mee.”

Om praktische redenen gebeuren er ook nog

enthousiast terug! Maar ook onze overige

een beperkt aantal kinderdagopnamen op

teamleden hebben de kans om daar eens

campus Salvator, onder meer voor de spe-

mee te lopen. Bovendien hebben de men-

Felle kleuren

cialismen urologie, abdominale heelkunde,

sen van de kinderafdeling en van spoed ons

De nieuwe afdeling kreeg een mooie in-

oftalmologie en stomatologie. De patiëntjes

ieder een avond pediatrische scholing gege-

richting met felle kleuren en thema’s zoals

verblijven er in het chirurgisch dagzieken-

ven over CPR bij kinderen, postoperatieve

bos, zon en hemel. “De aankleding spreekt

huis, waar vier kamers een kindvriendelijke

pijnstilling, infuusbeleid, hoe pijn benoemen,

kinderen aan, maar is evenzeer aangenaam

aankleding kregen. Hoofdverpleegkundige

hoe omgaan met kinderen, enz. Ook in de

voor volwassenen”, vertelt Veerle. “We gaan

Erik Vanaenrode: “Sinds 1 oktober verzorgen

toekomst zullen we regelmatig overleg heb-

trouwens ook opnieuw samenwerken met

we deze patiëntjes zelf, terwijl dit vroeger

ben.” De opleidingen en het overleg moeten

de Kunstacademie, die eerder al op onze ge-

door een pediatrisch verpleegkundige van

ervoor zorgen dat op beide locaties volgens

wone kinderafdeling heel mooi werk heeft

campus VJ gebeurde. Voor onze verpleeg-

dezelfde standaarden wordt gewerkt.

geleverd. Zij zullen enkele lokalen onder

kundigen is dat toch wel een grote aanpas-

handen nemen die nu nog eenvoudig wit

sing. Maar ik heb een flexibel team met heel

zijn.” Naast de 16 bedden voor daghospita-

wat verantwoordelijkheidszin en er is voor

lisatie huisvest het kinderdagziekenhuis ze-

de nodige opleidingen gezorgd.”

Voor onze verpleegkundigen brengt die dui-

derafdeling op campus VJ en kwamen super

I

november | december ‘14

n heel België is deze winter elektriciteitsschaarste met mogelijke energie black-out en afschakelplannen. Ook wij verbruiken heel wat energie. In 2013 bedroeg de totale energiekost in ons ziekenhuis ruim drie miljoen euro; een serieuze kost die ook weegt op ons milieu.

Daarom vroeg de directie aan de werkgroep energiebeheer om - naast een algemeen energiebeleid - ook een energiebesparingscampagne met o.a. praktische tips voor de medewerkers uit te werken. Het is immers meer dan ooit belangrijk om bewust en duurzaam om te springen met energie.

12

Energieverbruik: Ook jij kan mee het verschil maken!

Begin 2014 vond er een externe energie-

over van een warme naar koude lijn, kwam er

vrijgekomen warmte gebruikt wordt voor het

audit plaats waarbij onder meer het ver-

een nieuwe CSA en breidde het operatiekwar-

centrale verwarmingscircuit (WKK).

bruiksgedrag van de drie campussen in de

tier in 2014 uit.”

tijd werd uitgezet. “Hierdoor hebben we nu

Draag je steentje bij

een duidelijk beeld van hoe het verbruik zich verdeelt per dag, per maand en per jaar. Uit

Goede voorbeelden

Patrick: “We doen al heel wat, maar het is be-

de audit blijkt ook dat verluchting en koe-

Momenteel analyseert de werkgroep onder

langrijk dat iedereen in ons ziekenhuis zijn

ling twee belangrijke energieverslinders zijn

meer enkele specifieke luchtgroepen zodat

steentje bijdraagt aan een lager energiever-

in het ziekenhuis. Dit is zeker ook het geval

de installatie volledig op punt gesteld kan

bruik. Daarom vragen we dat je als een goede

op de medisch-technische afdelingen waar

worden en als voorbeeld kan dienen om an-

huisvader met energie omgaat. Binnenkort

verschillende grote toestellen staan met een

dere luchtgroepen te benaderen. Daarnaast

zullen we regelmatig concrete tips geven en

groot elektrisch verbruik, wat gepaard gaat

worden defecte gloeilampen systematisch

alle medewerkers sensibiliseren rond energie-

met extra warmtelast. Hierdoor is extra koe-

vervangen door LED-lampen en werd bij alle

verbruik. We moeten er nu werk van maken.”

ling nodig.” Het bureau ging samen met de

recente verbouwingen gekozen voor ener-

technische dienst aan de slag met die resulta-

giebesparende (LED)-verlichting. Verder kiest

Meer info:

ten om zo een verbeteringsprogramma uit te

het ziekenhuis bij de aankoop van nieuwe

Werkgroep energiebeheer: Patrick Hansoul,

werken. “We willen tegen eind 2015 met een

toestellen altijd voor toestellen met een A-

Bert Remans, Marc Saenen, Hans Bastiaens,

continu verbeteringsprogramma en beperkte

energielabel en beschikken campus Virga Jes-

Stefan Hardy en Kris Kleykens. Bij hen kun je

investeringen een energiebesparing van mi-

se en campus Salvator over een eigen stroom-

ook terecht met vragen, verbetervoorstellen

nimum 2% realiseren. En we willen dit doen

productie via een stroomgenerator waarbij de

rond energieverbruik …

zonder dat we aan het comfortniveau van het ziekenhuis raken”, stelt Patrick Hansoul, hoofd technische dienst.

TIPS voor jou en mij We geven hierbij graag al enkele tips mee die jou weinig energie kosten, maar die wel

Tandje bijsteken In de laatste vijf jaar nam ons ziekenhuis al heel wat energiemaatregelen en werd er jaarlijks een energierapport opgemaakt. “Maar nu

mee het verschil maken:

1. Elektriciteit: Neem zo vaak mogelijk de trap in plaats van de lift.

2. Verwarming & ventilatie: Laat je raam dicht, er zijn voldoende

ventila-

is het tijd om een extra tandje bij te steken.

tiesystemen in het ziekenhuis. Toch verluchten? Zet je raam dan maximum

Door ingrijpende veranderingen en uitbrei-

5 minuten open.

dingen in het ziekenhuis is er de laatste jaren eerder een toenemend elektriciteitsverbruik.

Zo stapte bijvoorbeeld de keuken in 2013

3. Koeling: Gebruik de airco zo weinig mogelijk en laat hem niet langer draaien dan nodig. Het is een echte energievreter!

4. Water: Een lekkende kraan? Meld het aan de technische dienst.

Jessa energiekosten 2013 in cijfers:

1 629 000

938 000

40 000

424 000

3 031 000

elektriciteit

gas

stookolie

water

totaal

november | december ‘14

13

Jessa Ziekenhuis ontvangt prijs Gert Noël

30 000 euro voor begeleiding kankerpatiënten D

e Gert Noël Prijs van 30 000 euro gaat dit jaar naar de dienst oncologie van het Jessa Ziekenhuis. Ons ziekenhuis ontvangt deze prijs voor de begeleiding en informatie van kankerpatiënten en hun omgeving door de organisatie van een oncologisch verpleegkundig spreekuur. Met de prijs bekroont het Fonds Gert Noël, beheerd door de Koning Boudewijnstichting, jaarlijks een initiatief dat zorgt voor een betere begeleiding van patiënten in een ziekenhuis.

Door de verdere specialisatie van oncologi-

Wij leggen de werking van de medicatie uit,

is aan kanker. Tijdens zijn kankerbehandeling

sche zorg wordt de laatste jaren vaker ge-

overlopen het innameschema en bespreken

miste hij heel erg een goede, warmmenselijke

werkt met speciale doelgerichte therapieën

mogelijke nevenwerkingen en aandachtspun-

begeleiding. “Daarom nam hij zelf – ziek als hij

(Targeted Therapy). Het gaat hier om me-

ten. Dit alles gebeurt in nauwe samenwerking

was - kleine initiatieven om dat gemis voor

dicatie die, anders dan chemotherapie, zich

met de oncologen. Ook tijdens volgende con-

zijn lotgenoten wat op te vangen. Zijn familie

specifiek richt op kwaadaardige cellen. Deze

sultaties volgen we de patiënt verder op. En

heeft het Fonds in het leven geroepen als een

medicatie moet thuis en op een welbepaalde

indien er thuis nog problemen of vragen zijn,

eerbetoon aan hem. Ze maken er een erezaak

manier ingenomen worden.

kan de patiënt ons e-mailen of bellen. Als we

van om op de prijsuitreiking aanwezig te zijn

niet aanwezig zijn, is het mogelijk om een

en zijn één voor één met ons komen praten.

boodschap in te spreken op het antwoordap-

We waren echt geraakt en ontroerd door hun

Nauwe opvolging

paraat, waar ook het telefoonnummer van de

verhalen en de manier waarop ze deze prijs-

“Dit alles vraagt een grotere verantwoordelijk-

oncologische afdeling B5 vermeld wordt.”

uitreiking al 14 jaar in ere houden”, vertelt

heid van de patiënt”, vertelt Sandra Bortels,

Sandra.

oncocoach van het Jessa Ziekenhuis. “Even-

Sandra Bortels: “Tijdens deze gesprekken ko-

tuele nevenwerkingen moeten snel opge-

men vaak ook heel wat vragen en gevoelens

merkt worden door de patiënt of zijn omgeving.

naar boven die verdere opvolging vragen. Zo

Stimulans

Een nauwere opvolging van deze patiënten

nodig verwijzen we dan door naar één van

“We zijn natuurlijk heel blij dat ons project uit

is dus uitermate belangrijk. Dit geldt uiter-

onze collega’s van het psychosociale team.

alle inzendingen gekozen is”, voegt Hilde hier

aard voor alle kankerpatiënten en niet enkel

Onze patiënten zijn erg tevreden met het

aan toe. “De gesprekken met de familieleden

voor diegenen die Targeted Therapy krijgen.”

uitgebreide aanbod aan informatie, de bereik-

van Gert Noël en met zijn nog zeer kranige

baarheid van de oncocoachen en de laagdrem-

vrouw die intussen 89 jaar is, hebben ons nog

peligheid. Het geeft hen een gevoel van veilig-

meer gesterkt in onze overtuiging dat een

heid en dat komt de therapie zeker ten goede!”

goede begeleiding van kankerpatiënten heel

Verpleegkundig spreekuur “Het oncologisch verpleegkundig spreekuur

erg belangrijk is. De prijs is voor ons een sti-

(OVS) is hier een belangrijke meerwaarde”,

mulans om hier ook in de toekomst sterk aan

vult collega oncocoach Hilde Lenders aan. “Wij

Ontroerende ontmoeting

te blijven werken. We zien onze zorg en hoe

voorzien ongeveer een uur tijd voor de patiënt

De prijs Gert Noël is in het leven geroepen

we de patiënt omkaderen vaak als vanzelf-

en zijn naasten om, in een apart lokaal, alle in-

door de familie van Gert Noël, een industrieel

sprekend maar beseffen nu dat dit misschien

formatie op een rustige manier te overlopen.

uit Duitstalig België, die intussen overleden

toch niet zo vanzelfsprekend is.”

november | december ‘14

14

JESSA 2.0 in de praktijk

Carine Nijs en Bart Bijnens

O

nlangs introduceerde ons ziekenhuis Jessa 2.0; een nieuw en vernieuwend HR-beleid op maat van de medewerkers. Jessa 2.0 omvat een nieuw concept op vlak van competenties, functie- en opdrachtenkaarten en een vernieuwde feedbackcyclus. Een aantal diensten zijn hiermee intussen al aan de slag. We vroegen hoofdverpleegkundige raadplegingen Bart Bijnens wat hij van Jessa 2.0 vindt en hoe hij het in de praktijk aanpakt. voor elk team tot in detail willen uitwerken.”

Het team raadplegingen werkt met 9 verschil-

voor het deelgebied oftalmologie waar ik zelf

lende groepen die ieder sterk gespecialiseerd

werk, opdrachtenkaarten uit te schrijven. Zo

zijn in een specifiek domein: oftalmologie,

hebben de verschillende teams binnen raad-

ORL, neurologie, urologie, gastro-enterologie,

pleging meteen een praktijkvoorbeeld voor

Stappen- en opleidingsplannen

pneumologie,

stomatologie,

als ze zelf aan de slag gaan. We laten de

“Gedetailleerde

maar ook gipskamer, EKG en balie. “Iedere

teams op eigen tempo hieraan werken. Een

duidelijkheid voor de medewerkers”, vindt

groep heeft andere taken en sommige groe-

team van drie personen die elkaar in shiften

Carine. “Ze weten heel concreet wat ze na 1

pen werken op twee of drie campussen. Onder

aflossen, moet de kans krijgen om eens rus-

week, 2 weken, een maand of bijvoorbeeld

meer omwille van die diversiteit is Jessa 2.0

tig met de collega’s te overleggen wat er al-

na 6 maanden moeten kennen en kunnen.

voor ons een interessant systeem”, vindt Bart.

lemaal in de opdrachtenkaarten moet komen.

Bepaalde sterk specialistische onderzoeken

“De bestaande functiekaarten geven immers

Als ze vragen hebben of vastlopen, kunnen ze

gebeuren hier maar een 5-tal keer per jaar. Als

maar een heel algemene functieomschrijving.

mij altijd bellen of langskomen en help ik hen

een dergelijk onderzoek gepland is, zal een

De opdrachtenkaarten laten ons toe om de

verder op weg. Dat loopt eigenlijk heel goed.

ervaren verpleegkundige het uitvoeren zodat

verschillende functies een stuk specifieker

De mensen zijn enthousiast en vinden het fijn

de nieuwe medewerker hiervan kan leren. Het

te omschrijven. Dit geeft medewerkers meer

om dit samen met de collega’s uit te werken.”

is voor een nieuweling prettig om te weten

dermatologie,

houvast en maakt het voor leidinggevenden

stappenplannen

scheppen

dat dergelijke kennis niet meteen van hem

eenvoudiger om de feedbackcyclus goed uit

of haar verlangd wordt. We zijn nu bezig om

te voeren. Onze oude functiekaarten waren

Sterk gespecialiseerd

de bestaande stappenplannen te updaten en

bovendien echt wel aan een update toe. Door

De dienst raadplegingen maakt met Jessa 2.0

verder uit te werken. We bekijken hierbij ook

Jessa 2.0 worden we gestimuleerd om alles

meteen ook de link naar het hele opleidings-

welke opleidingen nodig zijn om de verwachte

eens grondig onder de loep te nemen. We heb-

traject. Bart: “We zetten sterk in op opleiding

kennis en vaardigheden te verwerven.”

ben er voor gekozen om in dit traject ook met-

van nieuwe medewerkers enerzijds en het up-

een het hele opleidingstraject te integreren.”

to-date houden van kennis anderzijds. Nieuwe

“Het kan bijvoorbeeld zijn dat we van een

medewerkers moeten vaak al na een maand

nieuwe medewerker verwachten dat hij of

alleen kunnen functioneren, zonder ervaren

zij binnen een bepaalde tijd een opleiding

Enthousiaste medewerkers

collega naast zich. Bovendien moeten onze

tot neurologie- of oftalmologieverpleegkun-

Voor de uitwerking van Jessa 2.0 schakelde

mensen sterk technisch gespecialiseerd zijn

dige volgt, om maar enkele specialisaties te

Bart één van zijn medewerkers, Carine Nijs,

én op de hoogte zijn van de fysiologische en

noemen. Maar in het opleidingsplan kan bij-

mee in. Zij is de referentieverpleegkundige

anatomische aspecten van hun specialisme.

voorbeeld ook staan dat het voltallige team

vorming op de afdeling raadpleging. “Maar

De onderzoeken die ze uitvoeren, moeten per-

jaarlijks een bepaald congres bijwoont. Hier-

ook de medewerkers zelf zijn vanaf het begin

fect zijn want de arts gebruikt de resultaten

over maken we op voorhand afspraken met de

mee betrokken. “Die betrokkenheid is belang-

ervan om een diagnose te stellen. Vroeger

artsen zodat er die dag geen onderzoeken of

rijk. Het gaat immers om hun job en zij weten

hadden we meer algemene stappenplannen,

raadplegingen gepland worden. Via dergelijke

het best welke taken ze precies allemaal uit-

maar door de steeds grotere techniciteit wer-

congressen krijgen onze medewerkers alle-

voeren”, zegt Bart. Maar hoe pak je dat dan

ken we nu met aparte teams per specialisme,

maal de kans om op de hoogte te blijven van

in de praktijk aan? Carine: “Ik ben gestart met

en dus ook met aparte stappenplannen die we

de laatste nieuwe ontwikkelingen.”

JESSA 2.0

D

oor de grote golf aan veranderingen en nieuwe processen is er meer nood aan duidelijkheid en vereenvoudiging voor medewerkers en leidinggevenden. Met Jessa 2.0 wil de dienst P&O hierop inspelen. Om leidinggevenden te ondersteunen als ze met Jessa 2.0 aan de slag gaan, organiseert de dienst P&O op 20 januari en 17 februari opleidingen voor leidinggevenden.

JESSA 2.0 IN DE PRAKTIJK: Ontwerpen van opdrachten en functies voor de talenten in je team Voor de opmaak van de functiekaarten werd er een honingraat ontwikkeld. Dit impliceert vereenvoudiging bij de opmaak van de functiekaarten. De honingraat bestaat uit 16 functiekenmerken waaraan een aantal competenties gebundeld zijn. Het is de bedoeling dat de leidinggevenden voor iedere medewerker bekijken welke kenmerken en competenties aan zijn of haar functie verbonden zijn. Met Jessa 2.0 willen we inspelen op de talenten van medewerkers door onder meer te werken met opdrachtenkaarten. Zo willen we meer ruimte creëren voor zelfontplooiing en medewerkers de kans geven om hun loopbaan mee uit te tekenen.

Er zal tijdens de opleiding dieper worden ingegaan op het maken van functiekaarten en opdrachtenkaarten, wanneer wordt er een opdrachtenkaart opgemaakt en door wie?, … In deze interactieve opleiding ga je als leidinggevende zelf aan de slag met de nieuwe documenten.

DOELGROEP: Leidinggevenden (max. 16 deelnemers) BEGELEIDERS: Medewerkers dienst HRM: Frank Clerix, Mieke Thijs DUUR: 3,5 uur. Een volledige dag opleiding (in combinatie met de opleiding Jessa 2.0; een vernieuwde feed-

backcyclus) komt in aanmerking voor het functiecompliment voor hoofdverpleegkundigen.

UUR: 8.30 - 12.30 uur DATA: 20 januari of 17 februari 2015 LOCATIE: Personeelsvergaderzaal 1e verdieping Sint-Ursula

Inschrijven kan via de vormingsagenda op Jessanet

JESSA 2.0; EEN VERNIEUWDE FEEDBACKCYCLUS Goede gesprekken doen medewerkers groeien Met Jessa 2.0 trachten we op maat van de medewerkers te werken. De feedbackcyclus is onder meer een middel dat gebruikt kan worden als groei-instrument.

Tijdens de opleiding komt de nieuwe feedbackcyclus uitvoerig aan bod. Welke soorten gesprekken zijn er?

Wat zijn de termijnen voor het houden van een groeigesprek? Welke documenten gebruiken we voor het houden van een gesprek? Hoe komen we tot een objectieve beoordeling en geven we scores? Wat zijn hulpmiddelen bij het voeren van een gesprek?

DOELGROEP: Leidinggevenden (max. 16 deelnemers) BEGELEIDERS: Medewerkers Dienst HRM: Frank Clerix, Ine Feyen DUUR: 3,5 uur. Een volledige dag opleiding (in combinatie met de opleiding Jessa 2.0 in de praktijk; Ontwer-

pen van opdrachten en functies voor talenten in je team) komt in aanmerking voor het functiecompliment voor hoofdverpleegkundigen.

DATA: 20 januari of 17 februari 2015 UUR: 13.00 - 17.00 uur LOCATIE: Personeelsvergaderzaal 1e verdieping Sint-Ursula

Inschrijven kan via de vormingsagenda op Jessanet

november | december ‘14

Opleidingen

15

november | december ‘14

Initiatieven neonatologie voor ‘dag

16

O

p 17 november vond de ‘werelddag van het vroeggeboren kind’ plaats. Onze neonatale afdeling organiseerde een aantal initiatieven om de problematiek van vroeggeboorte in de kijker te zetten. De afdeling nodigde ook alle ouders van te vroeg geboren baby’s die het afgelopen jaar op de neonatale afdeling verbleven uit voor een gezellig weerzien. Een schot in de roos, zo bleek!

Op zondag 16 november verzamelden 27 ou-

Inktvissleutelhangertjes

pleegkundigen hebben die sleutelhangertjes

derkoppels op de neonatale afdeling voor wat

Naast dit gesmaakte initiatief voor de jonge

op eigen kosten gemaakt. Het initiatief sloeg

een erg gezellig ontbijt zou worden. Het ging

ouders, bracht ons ziekenhuis de werelddag

alleszins aan. De opbrengst, 200 euro, gaat

om jonge ouders van te vroeg geboren kind-

van het vroeggeboren kind ook wat breder

naar de vereniging voor ouders van couveu-

jes die het afgelopen jaar op onze neonatale

in de kijker. “Op maandag 17 november had-

sekinderen.” Tegelijkertijd was er gelegen-

afdeling verbleven.

den we een stand in de inkomhal van campus

heid om aan een workshop ‘inktvisjes haken’

Virga Jesse”, vertelt Veronique. “Daar kregen

deel te nemen. Enkele vrijwilligsters haakten

mensen meer informatie over de problema-

er samen met de deelnemers inktvisjes. Op de

Ervaringen uitwisselen

tiek van het vroeggeboren kind en konden ze

neonatale zorgeenheid krijgen te vroeg gebo-

“Een bijzonder fijn weerzien”, blikt Veronique

indien ze dat wilden meteen ook voor 5 euro

ren baby’s zo’n inktvisje in hun couveuse. De

Chef, verantwoordelijke voor de neonatale

een inktvissleutelhangertje kopen. Onze ver-

baby’s grijpen hierdoor naar de tentakels van

afdeling, terug. “De ouders vonden het su-

de inktvisjes in plaats van naar de draadjes en

perfijn om onze artsen en verpleegkundigen

slangetjes. Het inktvisje gaat later ook met de

terug te zien. Ook het feit dat ze ervaringen

baby mee naar huis.

konden uitwisselen met andere ouders die hetzelfde hebben meegemaakt, maakte dit voor hen tot een heel gezellig samenzijn. Het ontbijt smaakte en de muzikant die we voor de gelegenheid hadden gevraagd, droeg zeker bij aan de sfeer. Ook voor onze artsen en

Enthousiaste ouders

verpleegkundigen was dit een fijne voormid-

Dat de ‘terugkomdag’ bij de jonge ouders van te vroeg geboren kindjes in de

dag. Sommige van de collega’s hadden trou-

smaak viel, bleek uit de talrijke enthousiaste reacties. Sommigen namen ach-

wens voor de gelegenheid zelf wafels of cake

teraf de moeite om hun appreciatie nog eens via e-mail uit te drukken. Een

gebakken.”

voorbeeld: “Dit was een geslaagd initiatief! Het was heel fijn om de verpleegkundigen en

Schattige foto’s

dokters terug te zien die onze kleine kapoen in zijn eerste weekjes zo goed verzorgd hebben. Ook was het leuk om te praten met mensen die hetzelfde

Om dit warme gebeuren nog een extraatje

hebben meegemaakt en zeker met diegenen die toen samen met ons op de

mee te geven, had de neonatale afdeling

afdeling lagen. We hebben genoten van het fijne weerzien en van het 'kleine'

een fotografe ingehuurd. “Zij heeft alle kind-

ontbijt (wat erg uitgebreid was naar onze mening :)). De muzikale toets erbij

jes gefotografeerd en de ouders hebben die

maakte het helemaal compleet. En natuurlijk kijken we uit naar de foto's die

foto’s later gratis opgestuurd gekregen. Zelf

genomen werden!

gaan we met al deze foto’s een collage laten

Kortom: een uiterst geslaagde voormiddag! Een pluim voor de organisatie en

maken die op onze dienst materniteit komt.”

een dikke merci aan iedereen die eraan heeft meegewerkt.”

november | december ‘14

vroeggeboren kind’ zijn schot in de roos

17

november | december ‘14

het Jan Degraen Fonds konden we onder meer “ Dankzij hometrainers, iPads, laptops en DVD’s voor de steriele kamers aankopen. "

O

p 30 november nam ons ziekenhuis een vernieuwd hematologisch centrum in gebruik op campus Virga Jesse (C7). De afdeling beschikt over 17 moderne isolatiekamers in plaats van de vroegere 6. Het comfort voor de leukemiepatiënten is sterk verhoogd en de verhoogde luchtdruk houdt ziektekiemen buiten. Bovendien kunnen patiënten binnenkort ook in Jessa terecht voor stamceltransplantaties van (familiale) donoren. Jessa is het enige Limburgse ziekenhuis met een uitgebreide hematologische dienst voor intensieve behandelingen waaronder stamceltransplantaties.

18

Vernieuwd hematologisch centrum:

Binnenkort ook stamceltransplantaties

van donoren

Stamceltransplantatie

17 moderne isolatiekamers in plaats van de

vernieuwde kamers zijn ruim met een fris,

“Bij de behandeling van leukemiepatiënten

vroegere 6. Hoofdverpleegkundige Hilde

geel accentkleurtje. “Voor de inrichting van

is vaak een stamceltransplantatie nodig”,

Maes: "Onze patiënten verblijven in een iso-

de isolatiekamers konden we rekenen op de

legt hematoloog dr. Theunissen uit. “Na een

latiekamer omdat ze heel gevoelig zijn aan

steun van het Jan Degraen Fonds, dat een

zware chemobehandeling, die noodzakelijk

ziektekiemen. In de vernieuwde kamers

verkoop van kunstfoto’s van Dré Steemans

is voor de bestrijding van leukemie, krijgt de

wordt geklimatiseerde lucht door filters in het

georganiseerd heeft”, vertelt zorgmanager

patiënt stamcellen toegediend van een gese-

plafond onder druk door de kamers geblazen.

oncologie Chris De Smet. “Dankzij de op-

lecteerde donor om zo de genezingskans zo

Hierdoor wordt besmette lucht geweerd. Bo-

brengst van die verkoop en andere giften aan

groot mogelijk te maken. Tot nu toe konden

vendien is onze afdeling volledig afgesloten

het Fonds konden we onder meer hometrai-

we in Jessa alleen autologe transplantaties

van het ziekenhuis door een luchtsas.”

ners, iPads, laptops en DVD’s voor de steriele

uitvoeren. Dat betekent dat we bij patiënten

kamers aankopen. Wij en onze patiënten zijn

eigen stamcellen afnemen, bewaren en na de

Dat is meteen ook de reden waarom de dienst

het Fonds dan ook erg dankbaar.” Patiënten in

zware chemobehandeling terug toedienen.

hematologie nu op de bovenste verdieping

de nieuwe isolatiekamers kunnen zich nu ook

Soms is het echter een betere optie als de pa-

van campus VJ gehuisvest is. Bovenop C7 is er

vrijer bewegen in hun kamer. “Vroeger lagen

tiënt stamcellen van een donor zoals broer of

nog een ‘halve verdieping’ gebouwd voor de

patiënten onder een ‘dampkap’ met gefilterde

zus toegediend krijgt. Dat kan binnenkort ook

verluchtingsinstallatie.

lucht en waren ze dus zo goed als aan bed ge-

in ons hematologisch centrum gebeuren. Lim-

kluisterd”, aldus dr. Theunissen. “Dat is nu niet

burgse leukemiepatiënten hoeven hiervoor

meer nodig.”

dan niet meer naar Leuven, al blijven we wel

Comfort

met het UZ Leuven samenwerken.”

De patiënten op hematologie verblijven ge-

In de dagen net voor de ingebruikname van de

middeld een maand in een isolatiekamer;

vernieuwde afdeling kregen ex-patiënten en

een zeer zware periode. Op de vernieuwde

hun familieleden de gelegenheid om een kijkje

17 isolatiekamers

afdeling is er echter alles aan gedaan om hun

te komen nemen op de nieuwe afdeling. Daar-

De nieuwe afdeling op C7 beschikt over

verblijf zo comfortabel mogelijk te maken. De

na werd de volledige afdeling steriel gemaakt.

november | december ‘14

19

Kinderafdeling lanceert leuke nieuwe kinderwebsite ‘op maat’ K

inderen die met vragen zitten over een opname in het ziekenhuis, kunnen voortaan terecht op de nieuwe kinderwebsite van ons ziekenhuis. Die website bestaat uit vier verschillende onderdelen voor vier doelgroepen: kleuters, lagere school, tieners en ouders. De inhoud van de verschillende websites is volledig geschreven op maat van de jonge bezoekertjes of hun ouders. Kinderen vinden er onder meer informatie over poepsnoepjes, slaapdokters, toverzalf en pee-da-goo-gis mee-de-werk-kers en vinden het volledige team terug in een 'smoelenboek'. De lancering van de kinderwebsite gebeurde op 20 november, de internationale dag van het kind.

Kinderen zijn vaak angstig als ze in het zie-

dewerking van kinderen. Dankzij de nieuwe

gebeuren tijdens een onderzoek.” Ga zeker

kenhuis moeten opgenomen worden. “Ze zit-

website kunnen ouders een dagopname of

zelf ook eens een kijkje nemen op www.jes-

ten vol vragen, zijn onzeker en er gebeurt veel

een langer verblijf in het ziekenhuis samen

sazh.be/kinderen.

over hun hoofd heen”, vertelt kinderpsycho-

met hun kind voorbereiden op het niveau en

loge Karen Castermans. “Ouders hebben niet

in de taal van het kind. Karen: “De kinderen

altijd de juiste uitleg op kindermaat klaar. Dit

ontdekken wie er voor hen gaat zorgen en hoe

Kindaangepast ziekenhuis

zette ons ertoe aan om met een team van de

de verschillende behandelingen en onderzoe-

Binnen ons ziekenhuis werken we met een

kinderafdeling en een studente pedagogiek

ken eruit zien. Het moeilijke woordenboek

comité ‘kindaangepast ziekenhuis’ dat ernaar

van de KULeuven één en ander grondig onder

geeft extra uitleg waar nodig.” De site maakt

streeft om kinderen doorheen het hele zieken-

de loep te nemen. Het resultaat is een website

hiervoor uitvoerig gebruik van foto’s en teke-

huis niet over het hoofd te zien. Dit comité zet

afgestemd op 4 doelgroepen: kleuters, lagere

ningen die het verhaal compleet maken. Ook

extra in op het afstemmen van de informatie

school, tieners en ouders.”

de informatie voor de ouders is zeer specifiek.

op de leeftijd en het bevattingsvermogen van

Hoe moet ik mijn kind voorbereiden op een

het kind. De nieuwe website is een belangrijke

opname? Hoe weet ik dat mijn kind pijn heeft?

stap in die richting. Samen met de PXL werkt

Moeilijke woordenboek

Wat met broertjes en zusjes? “Ook op onze

de kinderafdeling intussen ook verder aan een

Een goede voorbereiding zorgt voor meer

afdeling gebruiken we de site om via iPad of

‘serious game’, een interactief spel waarbij

vertrouwen, minder angst en een betere me-

tablet de kinderen uit te leggen wat er gaat

kinderen spelenderwijs alle informatie krijgen.

Zoek naar mensen, plaatsen en dingen

Jardena Gruszkow 11 oktober

november | december ‘14

Jessa backstage Voor ieder nummer van Jess plukken we enkele nieuwtjes of leuke berichten van Jessa backstage. Jammer genoeg kunnen we ze niet allemaal in Jess zetten. Ga dus zeker zelf eens een kijkje nemen.

Jessa backstage is een gesloten groep voor artsen en medewerkers van ons ziekenhuis. Nog geen lid? Sluit je gerust vandaag nog aan. We zijn intussen al met 838 leden! www.facebook.com/ groups/jessabackstage.

20

Kristof Hayen bij Dwars Door Hasselt 12 oktober

Onze boys en girls zijn geweldig goed bezig.

Goooooooo Jessa!

63 personen vinden dit leuk

11 oktober 2014

Jogan Bogaerts 3 november

Preventie rug- en nekklachten RX-campus VJ

31 personen vinden dit leuk

12 oktober 2014

Wendy Jeurissen 14 november 41 personen vinden dit leuk

Toch even om kenbaar te maken dat we dit vandaag zeker niet vergeten, sommigen worden er dagelijks mee geconfronteerd anderen misschien iets minder, maar daarom is deze dag vandaag niet minder belangrijk. En wil ik iedereen hiermee een hart onder de riem steken. Ook mijn dochtertje, dat trouwens altijd prima in de watten gelegd wordt door de VPK van Pediatrie op Campus VJ .

21 personen vinden dit leuk

14 november 2014

3 november 2014

Natascha Wascinski bij Jenevermuseum 20 november

Fysio naar het jenevermuseum.....lol

35 personen vinden dit leuk

20 november 2014

Zoek naar mensen, plaatsen en dingen

Met de deur in (zieken)huis vallen. Onze medicatiekast heeft het begeven ! Elke vrije gift is welkom.

Roy Boonen vol energie 27 november

Beste (ex) collega’s, Via deze weg wil ik jullie nog eens allemaal bedanken voor de 4 leuke jaren, zowel op Virga Jesse als op Salvator. Maandag begin ik met veel plezier aan mijn nieuwe uitdaging!

Groetjes Roy 91 personen vinden dit leuk

27 november 2014

Dirk Thoelen heeft een foto van Operatie animatie gedeeld. - 1 december

een mooi initiatief voor ons ziekenhuis! vanwege JCI

54 personen vinden dit leuk

Erika Vandevoordt 28 november

25 november 2014

Jessa Backstage

Onze Paul is zo blij met zijn nieuw uniform dat hij er tot in de late uurtjes voor blijft!

11 personen vinden dit leuk

1 december 2014

Sophie Vanreusel 6 december

Sinterklaasnacht op neonato...

57 personen vinden dit leuk

28 november 2014

60 personen vinden dit leuk

6 december 2014

november | december ‘14

Dries Gielissen 25 november

21

november | december ‘14

22

Stagementoren Zoë Martens en Inge Schoels

Jessa stagementoren in de kijker J

essa telt 145 mentoren die jaarlijks meer dan 1700 stagiairs begeleiden. De mentoren nemen de stagiairs niet alleen onder hun vleugels, maar enthousiasmeren hen ook voor het vak en voor ons ziekenhuis. “Uit een Vlaamse enquête blijkt dat pas afgestudeerden een voorkeur hebben voor het ziekenhuis waar ze het best werden opgevangen, voldoende leerkansen kregen en waar de sfeer goed zat”, vertellen Dirk Copermans en Ann Vanstiphout van het team Ontwikkeling en Opleiding. “De stagementoren spelen dus een belangrijke rol in de verdere kwalitatieve uitbouw van Jessa.”

Bachelorstudenten van PXL en KHLim krij-

tend fijn om studenten te laten proeven van

De collega’s vinden daarin wat er precies ver-

gen van school uit enkel leerbegeleiding,

het echte werk, je ziet hen tijdens de stage

wacht wordt van de stagiair zodat ze heel ge-

voor de studenten van HBO5 verpleeg-

vooruitgang maken en openbloeien.”

richt feedback kunnen geven.”

bedsidebegeleiding. De Jessa-stagemen-

Inge Schoels van neurologie knikt instem-

Ook Zoë wijst op het belang van goede feed-

toren vervullen dus een belangrijke sleu-

mend. “Ik begeleid nu al een twaalftal jaar stu-

back. “Zowel wij als de stagiair schrijven feed-

telfunctie voor de stagiairs. “In principe

denten en het blijft heel boeiend. Het werkt

back op. Vervolgens bespreken we die onder

moet elke verpleegkundige met vier à vijf

ook stimulerend voor mezelf, want uiteindelijk

vier ogen zodat de stagiair erop kan reageren

jaar anciënniteit stagiairs kunnen bege-

moet je op alle vragen kunnen antwoorden en

en zich zeker niet aangevallen voelt. Net zoals

leiden, maar de mentoren zijn personen

zo blijf je mee met alle nieuwe technieken.”

Inge laten wij de stagiair met verschillende

kunde is er voornamelijk een beperkte

die dat ter harte nemen en zich met veel

personen meelopen. Wij proberen wel altijd

plezier engageren om de studenten op een

om een stagiair vier opeenvolgende dagen

professionele manier te begeleiden”, zegt

Feedback

aan dezelfde persoon te koppelen, zodat je

Dirk. “We horen vaak van de mentoren dat

Beide mentoren geven wel aan dat je vol-

zijn groei goed kan evalueren.”

het een voorrecht is om toekomstige col-

ledig achter het mentorschap moet staan.

lega’s op te leiden”, vult Ann aan, “en mis-

“Individuele begeleiding is heel belangrijk”,

schien worden wij zelf ook ooit verzorgd

zegt Inge. “We kijken steeds welke technie-

Volwaardige collega

door die studenten.”

ken de stagiair onder de knie moeten hebben

Zowel Inge als Zoë vinden dat de tijd die je in

en laten die tijdens de stage aan bod komen.

een stagiair steekt, zeker en vast de moeite

Verder zorgen we ervoor dat de stagiair met

loont. “Studenten uit het laatste jaar vragen

Het echte werk

meerdere personen meeloopt. Dat heeft ook

regelmatig of er nog een plaatsje vrij is op

Zoë Martens van de afdeling abdominale heel-

een positief effect op de evaluatie: elke ver-

onze dienst en we zien vaak bekende gezich-

kunde is nog maar 23 jaar, maar wist al snel

pleegkundige beoordeelt de stagiair vanuit

ten terugkomen. Maar je moet de tijd willen

dat ze graag stagementor wilde worden. Ze

een andere invalshoek zodat je een correcter

nemen om hen intensief te begeleiden en op

stelde de vraag aan haar hoofdverpleegkundi-

beeld krijgt dan wanneer slechts één persoon

een goede manier feedback te geven zodat

ge en een half jaar later behaalde ze het wet-

de stagiair evalueert. Op onze dienst hebben

ze vooruitgang boeken. Op het einde van de

telijk attest van mentor. “Ik vind het ontzet-

we een boek met alle technieken per module.

rit moet een student zoveel kennis opgedaan

antwoorden.

Zo blijf je mee met alle nieuwe technieken.

"

hebben, dat hij bij het afstuderen een volwaardige collega zou kunnen zijn voor de dienst.”

Rol van O&O

Jessa stagiairs in

cijfers

-

145 stagementoren

-

-

-

1348 verpleegkundige stagiairs in 2014 360 niet-verpleegkundige stagiairs in 2014 29 introductiemomenten

de tijd willen nemen om studenten intensief “ Jete moet begeleiden en op een goede manier feedback te geven zodat ze vooruitgang boeken. "

Jaarlijks lopen er ruim 1300 verpleegkundigen en circa 350 niet-verpleegkundigen stage bij Jessa. Het team O&O ontfermt zich over het administratieve luik en vangt alle studenten tijdens hun eerste stagedag op.

Ria Ceyssens en Ann Vanstiphout nemen die taak op zich. Op campus St.-Ursula staat Bart Helpens in voor de nieuwe stagiairs. “Doordat de revalidatiecampus kleiner is dan de andere campussen, verloopt dat iets gerichter”, aldus Ann. “Bart laat de stagiairs de volledige campus zien en kan veel campusspecifieke informatie geven.”

Het team O&O zet zich ook in voor de begeleiding van de mentoren. Ann: “Wij maken deel

"Ik mag veel

zelf doen"

uit van de projectgroep stagementoraat Limburg waar we enerzijds ideeën en informatie uitwisselen met scholen en andere zorginstellingen, anderzijds signaleren we er belangrijke veranderingen zodat bijvoorbeeld de scholen up to date blijven. Verder organiseert

PXL-studente Larissa Broekmans loopt vijf weken stage op de dienst

de projectgroep om de twee jaar een grote

intensieve zorgen. De eerste twee weken vielen alvast in de smaak.

bijscholing voor alle mentoren in Limburg.” De

“Het is een fijne afdeling, het werk is gevarieerd en ik mag veel zelf

projectgroep focust zich op verpleegkundige

doen. Wanneer mijn mentor Karolien Quintens aanwezig is op de dienst,

afdelingen, maar O&O wil in de toekomst de

word ik aan haar gekoppeld. Maar ook de rest van het team vangt mij

begeleiding van mentoren graag verder ont-

heel goed op en zorgt ervoor dat ik steeds meer zelfstandig word. In

plooien naar de niet-verpleegkundige afde-

juni studeer ik af, maar misschien ga ik dan nog een jaartje verder stu-

lingen. Het team O&O organiseert intern ook

deren. Dat hangt af van mijn laatste stage in de lente.”

bijscholingen en intervisiemomenten voor onze mentoren.

november | december ‘14

stagementor moet je “ Als op alle vragen kunnen

23

november | december ‘14

24

vlnr: dr. Alex Mewis, Ria Hermans, Heidi Cardinaels en Eva Trossard. Ontbreekt op de foto: dr. apr. Marcel De Ruyter

E-learningtraject glucometers helpt H

et ‘Point of Care Team’ van de dienst laboratoriumdiagnostiek startte onlangs met een ziekenhuisbreed e-learningtraject rond het correct gebruik van glucometers. De e-learningmodule bestaat uit een leerpakket en een evaluatiegedeelte. De bedoeling is dat iedere verpleegkundige die met glucometers werkt jaarlijks zijn of haar kennis opfrist en de evaluatie succesvol afrondt. Het initiatief draagt bij tot een betere patiëntveiligheid. Klinisch bioloog dr. Alex Mewis en POCmedewerkster Eva Trossard geven uitleg.

Waarom dit e-learning traject?

Hoe verloopt het traject concreet?

kens met een jaar verlengd wordt. Zo houden

Eva Trossard: “Het merendeel van de verpleeg-

Eva: “Iedere afdeling schrijft zich in om in een

we de kennis up-to-date.”

kundigen in ons ziekenhuis voert dagelijks

bepaalde periode het traject te doorlopen en

glycemiebepalingen uit met de glucometer.

de evaluatie af te ronden. De eerste diensten

Kunnen diensten hiermee zelf aan de slag?

Het is dus belangrijk dat je als verpleegkun-

zijn in oktober gestart, de laatste hebben tijd

Eva: “Dat kan perfect, maar we staan ook

dige goed op de hoogte bent hoe je deze tes-

tot eind februari om te starten. Iedere dienst

altijd klaar om het project even te gaan toe-

ten en de vingerprik correct uitvoert. Vroeger

krijgt drie maanden om het traject af te leg-

lichten op de afdeling indien dat gewenst is.

kregen alleen nieuwe verpleegkundigen een

gen. Sommige verpleegkundigen doen me-

De keuze hiervoor is aan de hoofdverpleeg-

eenmalige opleiding. Nu willen we – naast de

teen de evaluatie en kijken dan of het nodig is

kundige. Iedere verpleegkundige kan gemak-

opleiding van de nieuwelingen - jaarlijks de

om zich via de module nog wat bij te scholen.

kelijk in het e-learningpakket op JessaZorgnet

kennis en vaardigheden opfrissen en deze

Anderen vinden het prettiger om eerst de in-

inloggen om de informatie door te nemen of

ook testen via de e-learning module.”

formatie in de leermodule door te nemen en

de evaluatie te doen. De evaluatie bestaat

dan de test te doen. Wie voor de evaluatie

uit 20 vragen, die willekeurig geselecteerd

Dr. Alex Mewis: “We hebben een ziekenhuis-

slaagt, krijgt een verlenging van zijn certifi-

worden uit een grotere pool. Na afloop krijg

breed monitoringsysteem voor de opvolging

caat voor een jaar. Wie niet slaagt, krijgt een

je heel gerichte feedback zodat je er meteen

van alle glucometers. Bij de monitoring van

herkansing. Lukt ook dat niet, dan moet de

uit kan leren.”

een aantal parameters merkten we dat som-

verpleegkundige even contact opnemen met

mige fouten telkens bleven terugkomen. Met

het laboratorium zodat we kunnen bekijken of

dit e-learningproject willen we daar iets aan

er een bijkomende opleiding nodig is. Het is

Is het systeem op voorhand uitgetest?

doen om zo de patiëntveiligheid te verhogen.

de bedoeling dat we voortaan ieder jaar een

Eva: “Ja, vier pilootafdelingen hebben de

Het project past perfect in de visie van NIAZ

evaluatieperiode houden waarbij het certifi-

e-learningmodule afgelopen zomer in de prak-

over aantoonbare kwaliteit.”

caat van de geslaagde verpleegkundigen tel-

tijk uitgetest, waarvoor dank: nefro-gynaeco-

Enkele opvallende CIJFERS

1 236

24

83%

medewerkers op 51 diensten werken met glucometers

diensten waren eind november opgestart met het e-learningtraject

is de gemiddelde testscore bij de verpleegkundigen van de 24 reeds opgestarte diensten. Om te slagen moet je minstens 66% halen.

november | december ‘14

afloop van de evaluatie krijg je heel gerichte feedback “ Na zodat je er meteen uit kan leren. "

25

patiëntveiligheid verhogen logie (B3 campus VJ), abdominale heelkunde

kele mensen die niet meteen slaagden voor

moeilijker maken. Het is niet de bedoeling om

(D1 campus SA), neurochirurgie (D2 campus

de test. De gemiddelde score van de evaluatie

onze verpleegkundigen een moeilijke evalu-

SA) en neurologie/endocrinologie/reumatolo-

ligt zelfs op 83%. Voor deze eerste keer heb-

atie voor te leggen, wel om hun kennis goed

gie (C5 campus VJ). Aan de testfase ging heel

ben we de lat wel niet zo hoog gelegd. Ver-

up-to-date te houden.”

wat overleg vooraf. Omdat dit project in ons

pleegkundigen moeten het systeem nog wat

ziekenhuis het eerste e-learningproject op

leren kennen en dus hebben we de vragen

Eva: “Het is bijvoorbeeld mogelijk dat we in

grote schaal is, hebben we uiteraard regelma-

niet te moeilijk gemaakt.”

de toekomst belangrijke vragen iets meer in

tig samen gezeten met de dienst O&O. Voor

de eindscore laten doorwegen of specifieke

het inhoudelijke aspect was er vooral overleg

Eva: “De medewerkers die de evaluatie heb-

vragen opstellen voor specifieke doelgroepen

met de zorgmanagers, het verpleegkundig de-

ben afgelegd zijn over het algemeen ook po-

zoals kinderafdeling of spoedgevallendienst.

partement, het point of care comité, …”

sitief over het initiatief. Ze beseffen dat ze

De informatie uit de e-learningmodule blijft

sommige dingen toch wel vergeten zijn en

trouwens het hele jaar door beschikbaar op

Dr. Mewis: “In het point of care comité zitten

dat het goed is om de info regelmatig op te

JessaZorgnet. Je kan ze daar dus altijd gaan

vertegenwoordigers van het laboratorium,

frissen. Positief is ook dat je de test altijd kan

inkijken als je iets niet meer precies weet.”

het zorgmanagement, verpleegkundigen en

onderbreken als je bijvoorbeeld snel moet bij-

artsen. Alle belangrijke beslissingen worden

springen op dienst. Je gaat de volgende keer

daar genomen. Als laboratorium zijn wij wet-

dan gewoon verder waar je gebleven was.”

telijk verantwoordelijk voor de bedside labotesten, maar de verpleegkundigen voeren ze op de afdeling uit. Met het point of care co-

Doen jullie zelf ook nog een evaluatie van

mité willen we de betrokkenheid van artsen

het e-learningtraject?

en verpleegafdelingen verhogen. We staan

Dr Mewis: “Inderdaad. We zijn nu vertrokken

Meer informatie

altijd open voor hun input of voor mensen die

van een basispakket met standaardvragen

JessaZorgnet > POCT/STAALNAME (linkerko-

willen deel uitmaken van het comité.”

van de firma Roche die de glucometers ver-

lom) > (POCT) E-learning glycemiebepaling

strekt. Dat pakket hebben we verder verfijnd,

(glucometer)

bijvoorbeeld met eigen powerpointpresenta-

POCT-team: dr. Alex Mewis, dr. Apr. Marcel De

Hoe zien de eerste resultaten eruit?

ties en vragen die afgestemd zijn op ons zie-

Ruyter, Eva Trossard, Ria Hermans en Heidi

Dr. Mewis: “We zijn aangenaam verrast door

kenhuis. Voor de volgende evaluatieperiode

Cardinaels

de resultaten. Tot nu toe zijn er slechts en-

zullen we bekijken of we de vragen best iets

e-mail: poct@jessazh.be, tel 382 57

40%

33,33%

43%

van de geteste medewerkers voert een CITO test uit na slechte kwaliteitscontrole. Dit mag je zeker niet doen, omdat op dat moment je resultaten niet betrouwbaar zijn.

geeft slechts één juiste reden bij de vraag wanneer je een glucometer niet mag gebruiken, terwijl er meerdere juiste redenen zijn. De antwoorden die men vergeet zijn wisselend.

weet niet dat alcohol enkel ontsmet en geen suikerresten verwijdert. De dampen beïnvloeden bovendien de meting met de Accu-check Inform. Eerst handen wassen en indien ontsmetten met alcohol nodig is, wachten tot de dampen verdwenen zijn, is dus de boodschap.

november | december ‘14

26

Preventieprogramma loont

“Sterke daling postoperatieve

E

en multidisciplinair team van cardiochirurgen, anesthesisten en arts-ziekenhuishygiënisten van ons ziekenhuis werkte de afgelopen jaren een project uit om het risico op postoperatieve wondinfecties na een cardiale ingreep tot vrijwel nul te herleiden. Dankzij de intensieve medewerking van alle artsen en verpleegkundigen die bij het zorgtraject van de cardiale patiënt betrokken zijn, is het project een groot succes. Binnen de dienst abdominale chirurgie start binnenkort een soortgelijk initiatief.

“Binnen het operatiekwartier organiseren we

sieve) afdeling tot aan het ontslag. Vooral dat

dat onze werkwijzen eigenlijk al voor meer

regelmatig samen met de ziekenhuishygië-

teamwork is essentieel. Zo’n project slaagt

dan 90% state of the art waren, maar dat

nisten sensibilisatieacties rond het vermijden

alleen als iedere arts en verpleegkundige er

we ze vooral systematisch opnieuw onder

van infecties”, vertelt medisch diensthoofd

zich 100% voor inzet.”

de aandacht moesten brengen.” Dit gebeurde

anesthesie dr. Jean-Paul Ory. “Met 22 opera-

via periodieke nieuwsbrieven, checklisten en

tiezalen verdeeld over vijf OK-afdelingen op

een poster die alle maatregelen van het pre-

twee campussen gaat het echter om een bij-

Schitterend resultaat

ventieprogramma Surgical Site Infection (SSI)

zonder grote en heterogene groep en is het

Geslaagd mag deze campagne alleszins ge-

duidelijk op een rijtje zet. Deze poster hangt

niet altijd eenvoudig om de acties op ieder

noemd worden. “Na de implementatie van ons

op alle locaties die met het zorgtraject te ma-

ogenblik tot in de puntjes op te volgen.”

project in februari 2013 daalde de incidentie

ken hebben.

mediastinitis in Jessa (postoperatieve wondinfecties bij cardiochirurgie) van 3,6% in 2012

Naar kop van het peloton

naar 0,25% in 2014 of 1 patiënt op 400 (zie

Dus koos dr. Ory dit keer voor een andere

grafiek). Met die 0,25% scoren we zelfs beter

Van handhygiëne tot operatietechniek

aanpak en contacteerde hij dr. Urbain Mees,

dan de minimumgrens van 0,5% die we in de

De maatregelen uit het preventieprogramma

medisch diensthoofd cardiochirurgie. “We

literatuur terugvinden”, aldus een tevreden

SSI situeren zich op uiteenlopende vlakken.

waren er meteen voor te vinden om hier sa-

dr. Mees.

In de eerste plaats gaat het dan uiteraard om

men een preventieprogramma Surgical Site

een onberispelijke handhygiëne. Daarnaast

Infection (SSI) voor op te zetten,” aldus dr.

komen onder meer de te volgen richtlijnen

Mees. “Bij dit project is letterlijk iedere arts en

Sensibilisatie

aan bod op het vlak van antibioticaprofylaxie,

verpleegkundige binnen het hele zorgtraject

Dr. Ory: “Dr. Koen Magerman heeft ons met

glycemiecontrole (bijvoorbeeld ook bij non-

betrokken, vanaf de opname op de afdelin-

zijn expertise gedurende het hele proces bij-

diabetici), het preoperatief verwijderen van li-

gen cardiologie, cardiochirurgie of CCU, naar

gestaan om zo een ‘state of the art’ aanpak

chaamsbeharing (hoe, waar en wanneer), sur-

het operatiekwartier en terug naar de (inten-

op punt te kunnen stellen. We zagen daarbij

gical skin antisepsis, aseptische technieken,

november | december ‘14

Werkten mee aan dit project Anesthesisten Intensivisten Cardiochirurgen Dienst ziekenhuishygiëne Microbiologen en infectiologen

27

Perfusionisten Verpleegkundigen cardiochirurgie en cardiologie Anesthesieverpleegkundigen Verpleegkundigen intensieve zorgeenheden Instrumentisten

wondinfecties” operatietechnieken, postoperatieve wondverzorging en nasale dekolonisatie. “Elk van deze punten is belangrijk”, aldus dr. Mees. “Zo zorgt de nachtverpleegkundige bijvoorbeeld tegen-

dit project is letterlijk iedere arts en verpleegkundige “ Bijbinnen het hele zorgtraject betrokken. "

woordig om 5u30 voor het preoperatief scheren van een patiënt die om 7u30 op de operatietafel moet liggen. We appreciëren het sterk dat het voltallige team dat hierbij betrokken is zo gemotiveerd meewerkt. De uitdaging is nu om dit schitterende resultaat te behouden.”

werkwijzen waren al voor meer dan 90% state of the art “ Onze maar we moesten ze vooral systematisch opnieuw onder de aandacht brengen. "

Cultuurverandering “Continue sensibilisatie en opvolging is zeker een must”, bevestigt dr. Ory. “Maar we zien in het operatiekwartier nu al dat artsen, ver-

Incidentie mediastinitis Jessa (postoperatieve wondinfecties bij

pleegkundigen en perfusionisten er elkaar

cardiochirurgie) voor en na implementatie van het SSIP (Surgical Site Infection Preventieprogramma).

vriendelijk op attent maken als iets niet 100% volgens de regels gebeurt en dat wordt ook door iedereen geaccepteerd. Al is dit zelden

SSIP

500

nodig, iedereen past heel gedisciplineerd toe wat moet gebeuren.”

400

3,80% 3,10%

5% 4%

3,60%

3%

300 200

Intussen werkt dr. Ory samen met abdominaal chirurg dr. Bert Houben en ziekenhuishygiënisten dr. Luc Waumans en dr. Koen Mager-

353

367

358

445

400

1,35%

100

2% 1%

0,25% 0

2010

2011

2012

2013

2014

0%

man aan een soortgelijk preventieprogramma

Uit de wereldliteratuur blijkt dat de incidentie mediastinitis tussen 0,5% en 5% ligt.

voor de dienst abdominale heelkunde.

In Jessa ligt de incidentie mediastinitis voor 2014 op 0,25%.

november | december ‘14

28

verwachten van ieder “ Patiënten ziekenhuis een hoogstaande kwalitatieve zorg. Je maakt het verschil door de service en het interpersoonlijke contact.

"

Raymonda Jermei en Frank Iven

De ombudsdienst: onafhankelijke impactmaker V

erscholen achter de kadootjeswinkel van campus Virga Jesse ligt een gang die naar het bureau van de ombudsdienst leidt. Op campus Salvator situeert de dienst zich in een hoekje in de gang achter de opnamedienst. Een bewuste keuze die symbool staat voor de discretie die Raymonda Jermei en Frank Iven aan de dag leggen. “Elke klacht die ons bereikt, is een zegen voor ons ziekenhuis. De Titanic is ondergegaan door het gedeelte dat onder water stak. Maak dat zichtbaar en doe er iets mee.”

Wanneer de dialoog tussen patiënt en be-

ziekenhuis, gaande van de aankomst op de

Raymonda. “Pas wanneer de patiënt of zijn

roepsbeoefenaar en/of andere hulpverleners

parking tot het verlaten van het ziekenhuis.

familie daarover een melding doet, wordt dat

niet meer mogelijk is, treden Raymonda en

Als een patiënt bijvoorbeeld een klacht heeft

een klacht. Als een klant een klacht indient,

Frank voor het Jessa Ziekenhuis op als on-

over een externe raadpleging, dan kunnen wij

overlopen we samen met hem de procedure

afhankelijke, neutrale ombudspersonen. “Wij

niet bemiddelen. Patiënten kunnen in dat ge-

en de mogelijkheden. We bespreken dan ook

zijn tweezijdig partijdig voor de wet”, zegt

val terecht bij de federale ombudsdienst.” Alle

wat hij met de klacht wil bereiken. Vervol-

Raymonda. “Dat betekent dat we altijd naar

informatie die een patiënt of beroepsbeoefe-

gens spreken we de rechtstreeks betrokken

de twee kanten van het verhaal luisteren

naar met de ombudsdienst deelt, komt in een

partij aan en indien nodig zijn rechtstreekse

en zelf nooit een standpunt innemen. Wij

vertrouwensdossier waartoe enkel Frank en

leidinggevende, en luisteren we naar zijn ver-

registreren de klacht, informeren de betrok-

Raymonda toegang hebben. Niemand krijgt

haal.” Frank vult nog aan: “Bij een klacht gaan

ken personen en bemiddelen indien nodig

een kopie en de klacht maakt geen deel uit

we ook altijd na of de patiënt zijn plichten is

tussen beide partijen. Het gaat dus nooit om

van het medisch dossier. Zelfs de Federale

nagekomen. Een patiënt moet bijvoorbeeld

een klacht van ons, het is de perceptie van de

Overheid, aan wie de ombudsdiensten van

therapietrouw zijn en mag geen informatie

klant die wij in strikte neutraliteit aankaarten

alle ziekenhuizen moeten rapporteren, ont-

achterhouden voor de beroepsbeoefenaar.

bij de betrokken beroepsbeoefenaar. Onder

vangt anonieme data. Bovendien wordt het

Als ombudsdienst komen we ook nooit in te-

klant verstaan we de patiënt, zijn entourage

dossier, als het volledig afgerond is, na twee

gen een behandelingsplan. Een patiënt heeft

en interne medewerkers.”

jaar volledig vernietigd.

rechten, maar ook plichten. Soms wenst een klant dat we de betrokkenen niet informeren.

We hebben beroepsgeheim en respecteren

Vertrouwensdossier

Rechten en plichten van de patiënt

Maar wat is een klacht precies? Frank: “On-

Wanneer er een incident op de werkvloer

der een klacht verstaan we elke uiting van

plaatsvindt,

ontevredenheid die een patiënt of zijn fami-

een proactieve melding indienen bij de om-

Nationale stijging

lie heeft tijdens zijn bezoek of verblijf in het

budsdienst. “Wij registreren dat dan”, vertelt

Het aantal meldingen bij de ombudsdienst

kunnen

die wens dan.”

beroepsbeoefenaars

pendeldiplomatie

november | december ‘14

informatie uitwisselen over de organisatie, werking en procedures

29

Wat doet

de ombudsdienst?

HOOFDTAAK: bemiddeling tussen patiënt en beroepsbeoefenaar en andere hulpverleners in huis

communicatie tussen patiënt en beroepsbeoefenaar bevorderen rechten en plichten toelichten doorverwijzen naar andere interne en externe instanties (bijv. andere dienst in het ziekenhuis, verzekering, ziekenfonds,..) organisatiebrede aanbevelingen formuleren om de kwaliteit en communicatie van het ziekenhuis te verhogen klachten opsporen i.p.v. vermijden

gaat in stijgende lijn. “Een fenomeen dat zich

altijd één van ons beiden aanwezig, behalve

Impact voor Jessa

op nationaal vlak voordoet”, weet Raymonda.

op zon- en feestdagen.” In januari zal de om-

Door het vertrouwelijke karakter van de om-

“Dat is te wijten aan verschillende factoren.

budsdienst terug alternerend aanwezig zijn

budsdienst is het op de werkvloer niet altijd

Patiënten en hun familie zijn niet alleen mon-

op campus Virga Jesse en campus Salvator.

duidelijk dat er effectief iets gedaan wordt

diger en assertiever dan vroeger, hun ver-

Op hun deuren hangt een permanentielijst en

met alle klachten. Frank: “Stel dat wij op één

wachtingen liggen ook hoger. Ze verwachten

ook de hostessen, dispatch en Greet Deprez

maand tijd tien klachten krijgen over een be-

van eender welk ziekenhuis een hoogstaande

van het directiesecretariaat beschikken over

paalde dienst, dan trekken wij aan de alarm-

kwalitatieve zorg; je maakt het verschil door

die lijst. Voor campus St.-Ursula verandert er

bel bij de desbetreffende zorgmanager. Wij

de service en het interpersoonlijke contact.

niets, Frank en Raymonda komen zoals voor-

presenteren ook ons jaarrapport aan alle zie-

Een patiënt kan dus perfect tevreden zijn over

dien op vraag naar daar.

kenhuisraden en formuleren aanbevelingen zodat Jessa actie kan ondernemen en de kwa-

de gedane ingreep en de zorg, maar toch min-

liteit kan verbeteren. Verder werken we nauw

der positief terugkijken op zijn verblijf omdat volgens hem de service of communicatie niet

Vorming

samen met verschillende andere diensten,

goed genoeg was. Daarnaast ligt de turnover

Patiëntenrechten en –plichten spelen een

zoals de dienst kwaliteit, patiëntveiligheid,

in ziekenhuizen veel hoger dan enkele jaren

belangrijke rol in het verhaal van de ombuds-

medisch archief, juridische dienst, medisch

geleden en is de druk in de gezondheidszorg

dienst. Daarom geeft Raymonda regelmatig

klachtenbureau, debiteuren,… Onze impact

groter, wat een invloed heeft op de beroeps-

trainingen aan nieuwe medewerkers. “Maar ik

is niet zichtbaar voor iedereen omdat we in

beoefenaars en medewerkers.”

geef die vorming ook op vraag. We merken dat

alle discretie werken en vele zaken dus niet

de wetten en patiëntenrechten onvoldoende

traceerbaar zijn, maar wij maken wel degelijk

gekend zijn. Doordat je er niet regelmatig mee

een verschil.”

Bereikbaarheid

geconfronteerd wordt, verdwijnt die kennis

De ombudsdienst doet haar best om zo laag-

naar je achterhoofd. Tijdens de vorming fris-

drempelig mogelijk te zijn. Je kan haar dan ook

sen we die kennis op en integreren we alle

op vele manieren bereiken: telefonisch, op

veranderingen en nieuwe wetgevingen rond

afspraak, via het contactformulier op de web-

patiëntenrechten. We herhalen ook veelvoor-

Meer informatie over de ombudsdienst, de

site, per brief,… Raymonda: “Elke patiënt ont-

komende begrippen zoals de vertrouwens-

meest gangbare begrippen en de nieuwe fe-

vangt ook een beoordelingsformulier en vaak

persoon (die de patiënt bijstaat) en de verte-

derale infobrochure vind je op onze website

verwijzen beroepsbeoefenaars hen recht-

genwoordiger (die de rechten van de patiënt

en op Jessanet > ondersteunende diensten >

streeks door naar ons. Natuurlijk zijn er ook

uitoefent in naam van de patiënt).

ombudsdienst.

de ad hoc-situaties waarbij we een patiënt en/of zijn familie opvangen en we gaan op afroep ter plaatse op de afdeling. Verder is er

“ We nemen nooit zelf een standpunt in. "

Jess! van a tot z

Het afereseteam van ons ziekenhuis nam onlangs na 19 jaar afscheid van het laatste van hun oude ‘Spectra’ aferesetoestellen. Toen het toestel de allerlaatste keer

november | december ‘14

gebruikt werd, waren toevallig alle personeelsleden aanwezig die met dat toestel gewerkt hebben. Griet, Katrien, Vera, Annemie en Danny zijn blij met de nieuwe toestellen, maar wilden toch ook graag in stijl afscheid nemen van het oude.

Na 3192 procedures zijn onze aferese toestellen wel heel erg moe en waren ze dringend aan vervanging toe!

Plasma uitwisselen, witte bloedcellen collecteren, stamcellen verzamelen ... ze deden het zonder haperen.

30

Maar ... er is een tijd van komen en gaan En zo kocht het Jessa Ziekenhuis drie nieuwe toestellen aan Ze zijn voorzien van de nieuwste snufjes en een moderne look, hiermee kunnen werken is een voorrecht, zoals je wel dacht ons afereseteam is dan ook uitgebreid van vijf naar acht!

Afereseteam neemt afscheid van laatste oude Spectra toestel

JESSA START MET NEXT GENERATION SEQUENCING:

gepersonaliseerde kankerbehandeling is de toekomst Ons ziekenhuis start begin 2015 als één van de eerste centra in België met de toepassing van Next Generation Sequencing (NGS) in de oncologische praktijk. Dit is een - toch wel revolutionaire - techniek die toelaat om snel en met weinig tumorweefsel causale mutaties in het erfelijk materiaal (DNA) van een tumor op te sporen op grote schaal. Deze doorgedreven vorm van tumoranalyse levert veel meer informatie op dan de huidige onderzoeken en maakt het mogelijk om bij bepaalde oncologische patiënten gepersonaliseerde geneeskunde toe te passen. Zo’n gepersonaliseerde behandeling kan voor de patiënt een beter resultaat opleveren met grotere overlevingskansen.

Bij Next Generation Sequencing is een sterke multidisciplinaire samenwerking essentieel.

Het laboratorium anatomo-pathologie en het laboratorium voor moleculaire diagnostiek doen het tumoronderzoek. Daarna wordt gekeken hoe de informatie die hieruit komt tot een zo goed mogelijke behandeling kan leiden. Alle artsen van het multidisciplinair oncologisch overleg (MOC) zijn daarbij betrokken.

Doe- en denkopdrachten voor kinder- en Drie verpleegkundigen van de afdeling Kinder & Jeugdgeneeskunde organiseerden onlangs een teambuilding voor het voltallige multidisciplinaire team. Door hier twee datums voor te prikken, kreeg iedereen de kans om een teamactiviteit mee te maken. En het werd een echt teamgebeuren. In groepjes streden onze collega’s tijdens een ‘estafetterace’ tegen elkaar met allerlei activiteiten,

november | december ‘14

Voor het nieuwe jaar Geluk gans het jaar door Met hoop in de lente Die zorgt voor zomerse warmte Heerlijke herfstdagen en winterse geborgenheid

31

Vanwege de pastorale diensten van de 3 campussen

Senioren operatiekwartier op reis naar Wenen Van 13 tot 18 oktober 2014 gingen de OKS-vrienden - dat zijn de senioren van het operatiekwartier – samen op reis naar de zeer mooie historische stad Wenen. Jos Cuijvers deed het openingswoord waarin ze hun voorzitter René Cupers herdachten, die onlangs overleden is. Stan Kippers, echtgenoot van OK-oudgediende Nicole Celus was gids van dienst. Bij de eerste overnachting in het centrum van Passau was er ruimschoots tijd om door deze moderne stad langs de Donau te flanneren. De volgende dag ging de reis verder richting Wenen via de Abdij van Melk met zijn bezienswaardige bibliotheek; daarna bezochten de OKS-vrienden Maryerling en het Centraal Kerkhof, waar meer mensen begraven liggen dan er inwoners in Wenen zijn!

Het laatste bezoek van die dag was Hundertwasser. ’s Woensdags ging de groep op stap door de binnenstad van Wenen, ’s avonds woonden ze een Mozartconcert bij in de Gouden Zaal van de wereldberoemde Musikverrein. Donderdag stond het Belvedère van Eugeen van Savoie met zijn mooie tuin en kasteel en prachtig zicht op Wenen op het programma. Ook het Kunsthistorisch Museum mocht niet ontbreken met zijn wereldberoemde verzameling van Vlaamse Schilders. In de namiddag volgde een rondleiding in de Sissi-appartementen met als

jeugdgeneeskunde

afsluiter het wijndorp Grinzing. Op de regenachtige laatste dag bezochten de senioren Schönbrunn

hersenkronkels en doe-opdrachten die ze als groep

met aansluitend een rondrit door Wenen en om-

samen moesten afronden. Plezier alom! Nadat de

geving. De namiddag was gereserveerd voor een

magen gevuld waren, had het organiserende team

wandeling door het oude gedeelte van de stad. Als

ook nog een quiz uitgedokterd. Met alle punten sa-

afsluiter genoten de senioren van een lekker, fijn

men kon er een winnaar aangeduid worden, al was

gepresenteerd avondmaal in de TV-toren met zicht

deelnemen belangrijker dan winnen. Nog eens een

op het mooi verlichte Wenen.

dikke merci van de collega’s aan de organiserende verpleegkundigen!

november | december ‘14

32

Tweede editie

Jessa Super Prestige Quiz groot succes

Z

aal Kermeta in Kermt was zaterdag 18 oktober het strijdtoneel van de tweede editie van de Jessa Super Prestige Quiz. Maar liefst 34 teams van 5 personen gingen dit jaar de strijd met elkaar aan, met als inzet de felbegeerde super prestige wisselbeker. Vorig jaar waren dat er 29. De sfeer zat goed, de vragen waren bij momenten zeer verrassend en de Duvel vloeide rijkelijk. Een topavondje dus! Het team ‘gek maar geniaal’ van de PAAZ eindigde op de eerste plaats. De tweede plaats was voor het team ‘wat nu weer’ en team ‘niveau nihil’ ging aan de haal met het brons. Naast heel veel plezier levert de Super Prestige Quiz ook een mooi centje op voor het goede doel. Dit keer ging er 750 euro naar het project ‘snoezelen op maat’ van het centrum voor kinderpsychiatrie.

november | december ‘14

33

Het team liaisongeriatrie: vlnr: Annelies De Vuyst, Brigitte Willems, Anthony Jeuris, Manuella Smulders, dr. Stefan Wynants en Inge Goeyvaerts

Zorgprogramma geriatrie is aangepast H

et aantal ouderen in onze samenleving gaat in stijgende lijn. Daarom besloot de overheid in 2007 om een zorgprogramma voor de geriatrische patiënt uit te werken zodat hij op eender welke afdeling in het ziekenhuis de juiste specifieke zorg krijgt. In maart 2014 werden een aantal normen gewijzigd of toegevoegd, die sinds begin 2015 in het Jessa Ziekenhuis van kracht zijn.

Elke 75-plusser die het ziekenhuis op eender

Uitrol in Jessa

We zijn ook altijd bereid om een woordje uit-

welke afdeling binnenkomt, moet gescreend

Tegen april 2015 moet het nieuwe zorgpro-

leg te komen geven op dienstvergaderingen

worden op een aantal factoren. “Zo kunnen

gramma volledig geïmplementeerd zijn in alle

en we bekijken per afdeling welke opleidings-

we patiënten met een geriatrisch profiel

ziekenhuizen. Jessa start daarom in januari

en bijscholingsvragen er zijn zodat we daarop

vroegtijdig detecteren en de ziekenhuisop-

met een intensieve begeleiding. “In december

kunnen inspelen,” vertelt Annelies. “Van ja-

name en het ontslag zo optimaal mogelijk

presenteerden we de nieuwe normen op alle

nuari tot april voorzien we een extra docu-

plannen en laten verlopen”, zegt Annelies De

clustervergaderingen en onderzochten we

ment bij het verpleegdossier, in april is er de

Vuyst, hoofdverpleegkundige zorgprogramma

hoe we ze het best kunnen implementeren op

nieuwe anamnese. Als je die anamnese vol-

geriatrie. Als een patiënt een risicoprofiel

de afdelingen.

ledig invult, ben je in orde.”

heeft, dan wil dat zeggen dat hij risico loopt op functioneel verval, heropname of verhoogde mortaliteit.

Met de recente aanpassingen van het zorgprogramma wil men enerzijds het opsporen van geriatrische patiënten vergemakkelijken

wijziging in het zorgprogramma is dat de zorgverlener “ Devangrootste de afdeling waar de patiënt verblijft, de screening zelf uitvoert en het resultaat opneemt in het verpleegdossier. "

en anderzijds de continuïteit van de zorg waarborgen. Daarnaast wordt het advies elektronisch ter beschikking gesteld aan de

Geriatrisch Risico Profiel

huisarts en indien nodig aan andere zorgver-

Jessa gebruikt het Geriatrisch Risico Profiel (GRP) als screeningsinstru-

leners. Het komt de samenwerking met de

ment. Dat bestaat uit vijf vragen die je moet scoren. Bij een totaalscore

eerstelijnszorg dus ook ten goede. “De groot-

van twee of meer heeft de patiënt een risicoprofiel en verwittigt de ver-

ste wijziging in het zorgprogramma is toch

pleegkundige het liaisonteam. De vijf vragen hebben betrekking op de

wel dat de zorgverlener van de afdeling waar

toestand van de patiënt vóór zijn hospitalisatie:

de patiënt verblijft, de screening zelf uitvoert en het resultaat opneemt in het verpleegdos-

1. Aanwezigheid van een cognitieve stoornis

sier. Voordien deed de liaisongeriatrie dat. Is

de screening positief, dan wordt er beroep gedaan op het pluridisciplinaire team van de geriatrische interne liaison. Als je de liaison niet inschakelt, dan moet je dat vermelden in het verpleegdossier.”

(vb. desoriëntatie, dementie, delirium)?

2. Alleenwonend of geen hulp mogelijk van inwonende partner of familie?

3. Moeilijkheden bij stappen of transfers of gevallen in de afgelopen 6 maanden?

4. Werd de patiënt gehospitaliseerd in de afgelopen 3 maanden?

5. Gebruikt de patiënt 5 of meer verschillende geneesmiddelen?

november | december ‘14

34

Luk Celus en Christine Nollet

Spoedgevallendienst introduceert D

e zestig medewerkers van de spoedgevallendienst streven samen naar een hoogkwalitatieve zorgverlening voor patiënten en proberen liefst zelfs nog een stapje verder te gaan dan de basiszorg. “Onze dienst is voornamelijk afhankelijk van de instroom van patiënten, je kan op voorhand nooit inschatten hoe de dag eruit zal zien. Het is dus belangrijk dat er in die chaos een duidelijke structuur is waarbij iedereen weet wat er van hem of haar verwacht wordt”, vertelt hoofdverpleegkundige Luk Celus. “Daarom werkten we een gedetailleerd stappenplan uit voor elke zone in spoed.”

In 2011 centraliseerde Jessa de twee spoed-

ging.” Wat dus begon als enkele losse ideeën

nisduiding, vaardigheden en attitudes en de

gevallendiensten op campus Virga Jesse.

om de dienst efficiënter te maken, groeide

medewerker geeft zelf aan of iets gekend is

Zodra de basisvoorwaarden waren ingevuld

al snel uit tot een groot project. Luk zat sa-

of niet. Wanneer het volgens hem gekend is,

(alles organisatorisch op punt stond, de pro-

men met zijn collega-hoofdverpleegkundige

bespreekt hij dat met zijn mentor. Wanneer de

cedures in orde waren en er voldoende me-

Dominique Leurs, urgentie-arts dr. Barbara

mentor vaststelt dat de medewerker de func-

dische en verpleegkundige bestaffing was),

Vantroyen en zorgmanager Louis Verpoorten

tie – of zonegebonden items beheerst, attes-

ging de dienst op zoek naar een manier om

en zo werd de kiem gelegd voor de huidige

teert hij of zij dit en is de medewerker klaar

het hele gebeuren efficiënter te laten verlo-

stappenplannen. “Er waren heel wat vraag-

voor de volgende stap in zijn ‘spoedcarrière’ .

pen. “We merkten bijvoorbeeld dat we soms

tekens. Zou zo’n stappenplan de verwach-

Vanaf dan kan de betrokken verpleegkundige

met dezelfde patiëntenbezetting een andere

tingspatronen verduidelijken? Hoe moeten

zelfstandig in zijn zone (functie) werken. Ver-

outcome kregen. Daarom onderzochten we

we dat implementeren? Hoe maken we dat

der staat in het stappenplan steeds vermeld

hoe we een minimumnorm konden vastleg-

op maat van alle medewerkers, want ook van

waar je meer informatie kan vinden als je

gen voor onze patiënten, zodat zij ongeacht

ancien-verpleegkundigen wordt verwacht de

vragen hebt over een bepaald item, zodat de

het tijdstip van binnenkomen, kunnen reke-

stappenplannen te kennen en toe te passen?

medewerker meteen alle documenten leert

nen op een kwalitatieve basiszorg”, blikt Luk

“Nadat het management van spoed ons hun

kennen via het documentbeheersysteem op

terug.

zegen had gegeven om dit verder uit te wer-

JessaZorgnet. Natuurlijk kan hij of zij met vra-

ken, gingen we aan de slag met een tiental

gen ook altijd terecht bij de collega’s, mento-

mentoren van onze dienst. Elke zone kreeg

ren en hoofdverpleegkundigen.

Per zone

twee mentoren toegewezen die onderzoch-

Maar de dienst wilde ook meer en beter in-

ten welke vaardigheden, kennis en attitude er

vesteren in zijn medewerkers. “Nieuwe me-

voor die specifieke zone nodig is. Dat werd de

Duidelijkheid

dewerkers doorliepen wel de verschillende

basis voor al onze stappenplannen.”

Het stappenplan brengt nog heel wat andere

zones op spoed, maar dat was gebaseerd op

voordelen met zich mee. “We beschikken nu

een bepaalde doorlooptijd en te weinig op

over een gemotiveerd schrijven en kunnen

basis van kennis en vaardigheden. Het was

‘Spoedcarrière’

medewerkers met een gerust hart evalue-

voor medewerkers ook onvoldoende duidelijk

Projectmedewerkster Christine Nollet ging

ren, feedback bezorgen of een schouder-

wat er van hen verwacht werd. Ze beschik-

vervolgens aan de slag met die informatie en

klopje geven. Ook voor de medewerkers zelf

ten wel over een functieprofiel, maar we

verwerkte alle input netjes in een bundel per

is het veel duidelijker wat er precies van hen

hadden nood aan iets dat veel meer in detail

zone. Elk stappenplan omvat een lijst van ken-

verwacht wordt, wat voor hen een grote ge-

november | december ‘14

de attestering kunnen we hoogstaande kwalitatieve “ Dankzij zorg garanderen en dat ook aantonen aan Qmentum. "

35

stappenplannen per zone ruststelling is. Bovendien is het nu voor een

volgsysteem uit te werken, maar ook dat zit

en heeft aan enkele woorden voldoende om

nieuwe medewerker veel sneller duidelijk of

al in de goede richting dankzij Christine. Zon-

te weten wat we precies bedoelen. Christine

de spoedgevallendienst wel de juiste keuze is

der haar was het onmogelijk geweest om al

verdient dus zeker een dikke pluim binnen dit

geweest. Voordien realiseerden we zoiets pas

die stappenplannen zo gedetailleerd uit te

project”, besluit Luk.

na twee, drie jaar; nu is dat al duidelijk na vier

werken. Zij staat halftime in het werkveld

à vijf maanden. Een ander bijkomend voordeel is dat nieuwe medewerkers een zone niet meer op basis van timing doorlopen. Vroeger zat je bijvoorbeeld drie maanden op een bepaalde zone, nu kan het zijn dat je die zone al op tweeënhalve maand doorlopen hebt. Of misschien heb je er vier maanden voor nodig in plaats van drie. We stellen wel een limiet per zone, maar tijd vormt niet meer de basis.

medewerkers doorliepen vroeger wel de verschillende “ Nieuwe zones op spoed, maar dat was gebaseerd op een bepaalde doorlooptijd en te weinig op basis van kennis en vaardigheden.

En dankzij de attestering kunnen we hoogstaande kwalitatieve zorg garanderen en dat ook aantonen aan Qmentum.” Momenteel beschikt de spoedgevallendienst over vijf stappenplannen, nummer zes en zeven zijn in productie.

Vaardigheidspaspoort Het is de bedoeling om het stappenplan te

Teamleerdagen

koppelen aan ons vaardigheidspaspoort. Iedereen die een zone doorlopen heeft, wordt

Toen de spoedgevallendienst bezig was met de ontwikkeling

geattesteerd en die informatie komt in het

van de stappenplannen, gaf de dienst Personeel en Opleiding

persoonlijke vaardigheidspaspoort dat reeds

(toevallig) een presentatie over functieprofielen en er bleken heel

geïntroduceerd was door collega Dominique

wat raakvlakken te zijn. “Van het een kwam het ander en samen

Leurs. Dat paspoort geeft niet alleen aan wel-

met de dienst P&O organiseerden we een multidisciplinaire

ke opleidingen je wanneer gevolgd hebt, maar

opleidingsdag voor al onze medewerkers, artsen en ambulanciers.

toont ook aan dat je bepaalde handelingen en

De bijscholing stond in het teken van feedback: wat is feedback,

technieken kan uitvoeren.

hoe breng je een negatieve boodschap over, hoe geef je positieve

In december zijn een twintigtal medewerkers

jaar en tweemaal in najaar, zodat de informatie top of mind blijft.”

van de spoedafdeling met het stappenplan gestart. “Het is nu aan ons om een goed op-

feedback? We organiseerden die opleiding tweemaal in het voor-

"

november | december ‘14

36

JCI Hasselt start ‘Operatie

animatie’ om samen Jessa nog kindvriendelijker te maken J

CI (Junior Chamber International) Hasselt heeft met steun van het Jessa Fonds een ‘goed doelproject’ opgestart om ons ziekenhuis te steunen in onze verdere uitbouw als kindvriendelijk ziekenhuis, en dit zowel voor zieke als bezoekende kinderen. Ook jij kan het project ‘operatie animatie’ van JCI Hasselt steunen. Het Jessa Fonds stelde alvast 2 500 euro startkapitaal ter beschikking.

“Met dit project willen we kinderen in het zie-

kind slaapt. We hebben van het Jessa Fonds

al een voorlopige lijst bekijken op de website

kenhuis zoveel mogelijk centraal stellen en in-

2 500 euro startkapitaal ter beschikking ge-

www.operatieanimatie.be. Daar vind je later

spelen op de noden en de aandacht die ze ver-

kregen, waarmee we bijzonder blij zijn!” Om

ook de definitieve datum van de veiling.” Bie-

dienen vanaf hun allereerste moment in het

hun plannen te kunnen realiseren, is er min-

den kan op items zoals een ‘meet-and-greet’

ziekenhuis”, vertelt Liesbeth Decoutere van

stens 18 000 euro nodig.

met bekende Vlamingen, een gesigneerd trui-

JCI Hasselt en tevens apotheker in ons zieken-

tje van KRC Genk of een gesigneerde CD van

huis. “Voor zieke kinderen is spelen van groot

Regi. Ieder item gaat naar de hoogste bieder.

belang om zich te ontspannen en indrukken

Koop een pluchen aapje

De opbrengst van de veiling gaat integraal

te verwerken. Daarom is het zo belangrijk dat

Ook jij kan operatie animatie steunen, bijvoor-

naar operatie animatie.

ze optimale mogelijkheden hebben om tijdens

beeld door een pluchen aapje te kopen. “De

hun opname te spelen.”

pluchen aapjes maken een link met het aapje van Kaat en Milan, twee figuurtjes die in ons

Vrije giften

ziekenhuis symbool staan voor kindvriende-

Ook de Koning Boudewijnstichting ver-

Reuzengroot memoryspel

lijkheid en die ook in het officiële logo van

leent haar medewerking aan dit project.

“Voor kinderen op bezoek willen we graag

‘operatie animatie’ verwerkt zijn”, aldus Lies-

Wie dus liever een vrije gift doet, kan stor-

wachtruimtes en verpleegafdelingen uitrus-

beth. De aapjes kosten 10 euro/stuk. Je kan

ten op projectrekening ‘operatie animatie’,

ten met kindvriendelijk materiaal en dit op

ze bestellen door een mailtje te sturen naar:

BE10 0000 0000 0404 BIC: BPOTBEB1 van

alle campussen. In een eerste fase ligt de

liesbeth.decoutere@jessazh.be. Details over

de Koning Boudewijnstichting met vermel-

focus op de inkomhal, enkele wachtzalen, de

betaling en levering zullen telkens persoonlijk

ding 128/2723/00044 (opgepast: gestruc-

afdelingen geriatrie en de revalidatiedien-

gecommuniceerd worden.

tureerde mededeling). De giften aan de Stich-

sten. In de inkomhal denken we bijvoorbeeld

ting zijn fiscaal aftrekbaar vanaf 40 euro (art.

aan een speelhoekje, in vier wachtzalen wil-

104 WIB).

len we graag aan de wand speelsystemen

Online veiling

plaatsen en voor al onze afdelingen geria-

Daarnaast voorziet JCI Hasselt ook een online

trie en revalidatie staat er een reuzengroot

veilingevenement, georganiseerd door het

memoryspel op ons verlanglijstje. Ook de

professioneel veilinghuis Belga Veilingen.

Meer informatie over het reeds gerealiseerde

inrichting van een ouderlokaal met internet

Liesbeth: “De veiling is onder voorbehoud ge-

bedrag en de status van het project kan je

op de afdeling pediatrie behoort tot onze

pland voor eind januari. De specifieke datum is

steeds opvolgen via www.operatieanimatie.

doelstellingen. Daar kunnen ouders even

afhankelijk van de definitieve inventaris van

be of op de facebookpagina www.facebook.

tot rust komen of wat werken terwijl hun

alle stukken die we kunnen veilen. Je kan nu

com/operatieanimatie.

november | december ‘14

37

45 jaar enthousiaste Jessamedewerker L

ea Raquet van het personeelsrestaurant op campus Virga Jesse is voor veel medewerkers een bekend gezicht. Ze heeft maar liefst 45 dienstjaren bij Jessa op de teller staan en ging eind december op pensioen. Wij legden ons oor bij haar te luister en vroegen of ze tips had zodat we zelf ook vlotjes naar de 45 dienstjaren (of meer) kunnen toewerken.

Lea, had je ooit verwacht dat je zolang bij

In 45 jaar tijd maak je natuurlijk heel wat

Jessa zou werken?

veranderingen mee. Wat is jou het meest

“Nee, helemaal niet. Toen ik trouwde zei ik

bijgebleven?

dat ik ging werken tot mijn dertigste. Toen ik

“Ik herinner me nog dat elke dienst zijn eten

dan kom je ook met plezier naar je werk. Bo-

dertig werd, besloot ik om er nog tien jaren bij

in grote bakken in de keuken kwam ophalen

vendien sta ik graag aan de kassa. Het lijkt

te doen en dan zou ik echt wel stoppen. Op

en de koffie zat in grote kruiken. Vroeger kon

soms alsof het ‘mijn’ restaurant is en ik wil dus

mijn veertigste had ik echter nog veel te veel

men in onze keuken ook moedermelk kopen.

dat alles tot in de puntjes verzorgd is. Vroeger

plezier in en voldoening van mijn werk om al

Toen was het ziekenhuis wel veel kleiner en

kende ik ook iedereen die hier kwam. Nu ken

te stoppen. Ik heb er toen geen leeftijd meer

telde het minder patiënten dan nu. Maar ei-

ik de oude garde nog wel, maar van de jonge

op durven plakken”, zegt Lea lachend. “Maar

genlijk is de keuken constant veranderd en

generatie herken ik enkel de gezichten, hun

ik kan wel zeggen dat ik altijd met volle goes-

geëvolueerd. Het ziekenhuis werd steeds gro-

namen weet ik niet. Maar je werk graag doen

ting ben komen werken.”

ter en het aanbod in het personeelsrestaurant

en omringd zijn door fijne collega’s, volgens

groeide mee. We gaven ook veel feestjes in

mij is dat het geheim.”

het personeelsrestaurant, zoals het persoHerinner je je eerste werkdag nog?

neelsfeest. Al het keukenpersoneel werd dan

“In ’70 begon ik te werken in woonzorgcen-

opgetrommeld en we hielpen dan ook bij het

Ga je het personeelsrestaurant missen als

trum Zonnestraal en in ’74 startte ik in de

opdienen, dat was altijd de moeite! Maar nu

je op pensioen bent?

keuken van het ziekenhuis. Ik was toen net

is het ziekenhuis te groot geworden voor zo’n

“Natuurlijk”, zegt Lea zonder één moment te

getrouwd en in die tijd was het nog de ge-

dingen. Ik weet ook nog dat Prinses Astrid

twijfelen. “Mijn collega’s, het werk en de be-

woonte dat je niet meer in het rusthuis mocht

eens op bezoek geweest is in onze refter, dat

kende gezichten ga ik missen. Het gaat ook

werken eens je getrouwd was. Er werkten

was een bijzonder moment. Eigenlijk heb ik

even zoeken zijn naar een nieuw ritme. Maar

toen alleen maar jonge meisjes en jong doch-

heel veel mooie dingen meegemaakt.”

ik hoop wel dat ik meer tijd heb zodat ik alles

ters in de woonzorgcentra. Ik weet nog dat ik

op het gemak kan doen. Mijn mama verblijft

toch wel wat bang was om naar het zieken-

in het rusthuis, het is fijn dat ik haar nu over-

huis te komen, maar het bleek al snel heel

We zien je elke dag opnieuw met een grote

dag kan bezoeken in plaats van ’s avonds. En

goed mee te vallen. Op mijn eerste werkdag

glimlach in het personeelsrestaurant staan.

ik heb drie kleinkinderen, daar kan ik nu ook

mocht ik meteen naar de nieuwjaarsreceptie

Waar haal jij je motivatie?

meer tijd mee doorbrengen. En ik wil graag

gaan, dat was een fantastische start.”

“Ik heb mijn job altijd heel graag gedaan, dus

een cursus Frans volgen.”

november | december ‘14

I

n het Jan Yperman Ziekenhuis in Ieper liep tot half december 2014 een tentoonstelling met schilderijen, zeefdrukken en lino’s van dr. Philippe Alliet, kinderarts in ons ziekenhuis. Een gedeelte van deze werken hangt nu in de hal van ons ziekenhuis. Dr. Alliet volgt al vier jaar grafische technieken aan de kunstacademie van Hasselt. Het dagboek van zijn grootoom, Jeroom Seynhaeve, die aan het IJzerfront meestreed, leverde hem de inspiratie om ‘kleine verhalen’ uit de Groote oorlog in zijn kunst te vertalen. In zijn kunstwerken staat de gewone soldaat centraal.

38

Kinderarts dr. Alliet vertaalt naar

kunstwerken

‘kleine verhalen’ uit de

"Ik ben in de Westhoek opgegroeid en mijn va-

soldaten in de oorlog tot leven. Je kan van dag

zen van het dagboek opdeed, werkte hij in de

der was als kinderarts betrokken bij de fusie

tot dag het oprukken van de vijand volgen. Je

kunstacademie aan een mix van schilderijen,

van het Jan Yperman Ziekenhuis. Het was voor

leest over de angst, de ratten, de schuilplaat-

zeefdrukken en lino’s. Hij gebruikte hierin on-

mij dan ook heel fijn om daar een tentoonstel-

sen, de doden en verminkten,… Het is een

der meer namen van Engelse en Duitse sol-

ling te kunnen houden", vertelt dr. Alliet. "Als

bijzonder aangrijpend verhaal over de gruwel

daten en bewerkte portretten van soldaten

kind en adolescent fietste ik heel vaak langs

van de oorlog maar soms duiken er ook heel

met grafische technieken. De sobere werken

de kerkhoven met Engelse oorlogsslachtof-

menselijke aspecten in op. Dat was wat mij

waarin grijstinten primeren, roepen een sfeer

fers in de Westhoek maar ik had er toen maar

nog het meest frappeerde in alle gruwel: het

op die perfect bij dit oorlogsthema past. “In

weinig aandacht voor. Met ouder worden, sta

kerstbestand waarbij Duitsers en geallieer-

mijn werken vraag ik zowel aandacht voor ge-

je er veel meer bij stil: al die jonge mensen

den op een 6-tal meters van elkaar lagen en

allieerde soldaten als voor Duitse”, vertelt hij.

met hun dromen en talenten die vernietigd

geschenken naar elkaar begonnen te gooien

“Ze kozen er geen van allen voor om in deze

werden, al dat zinloos lijden en sterven,… Het

zodat de oversten moesten ingrijpen om een

oorlog verzeild te geraken en het waren al-

is belangrijk dat we deze oorlog in de herin-

verbroedering te voorkomen, het eindoffen-

lemaal zonen, jonge vaders of partners van

nering blijven brengen.”

sief waarbij geallieerde soldaten hun water

iemand, ongeacht hun nationaliteit.”

en schaarse sigaretten deelden met Duitsers die zich overgaven,….”

Aangrijpend

Totaalconcept

Het dagboek van zijn grootoom deed dit besef

De tentoonstelling in het Jan Yperman Zie-

bij dr. Alliet nog groeien. “Als je het dagboek

Duitsers en geallieerden

kenhuis beperkte zich niet tot kunstwerken

leest, komen de verhalen van de eenvoudige

Met alle indrukken die dr. Alliet tijdens het le-

alleen. “Doordat ik ook kon beschikken over

Copyright Philippe Alliet

kele meters van de voorpost lag. Zijn kameraden die in de post gebleven wa-

november | december ‘14

Uit het dagboek van Jerome Seynhaeve

ren, hoorden een schot weerklinken, gevolgd door een gil. Kruipend op hun

39

In de oorlogslawine van 1914-18 Jerome Seynhaeve – september 1916 “Vele weken na het doodsbericht van René heb ik vernomen hoe mijn broer aan het front gesneuveld is. Op 28 juli moest René die op voorpost was voor een periode van twee uur, van elf tot één uur, naar de uitkijkpost, die op en-

buik door de pinnekensdraad en het lange gras, bereikten enkele soldaten de plek waar René op wacht stond. Ze vonden hem buiten bewustzijn met een gans bebloed hoofd. Wellicht was er een kogel afgevuurd door een scherpschutter uit de “Bloemmolen”. Met grote moeite en spijts grote gevaren, lukte het hen toch om René heel voorzichtig tot in de voorpost te brengen. Daar werd hij onmiddellijk op een vlot gelegd en over de IJzer getrokken. Vanuit de eerste lijn werd hij naar de hulppost gedragen. De dokter deed het eerste

Groote oorlog

onderzoek en legde een eerste verband aan. Helaas, alle hulp en zorgen konden niet baten. René was door een kogel in het hoofd dodelijk getroffen.

René kwam terug even tot bewustzijn. De aalmoezenier bleef bij René, sprak de biecht uit en gaf hem het heilig oliesel. Tot de laatste minuut bleef hij ten volle bij zijn bewustzijn. Al wist hij dat hij maar enkele minuten meer te leven had, toch bleef hij uiterst kalm. Af en toe zuchtte hij diep en prevelde hij stil “ach kon ik moeder nog eens zien”. Met meer en meer aandrang verlangde hij moeder nog eens te zien. Nu en dan ontsnapte hem een stille klacht, ach

een prachtige stille ruimte in het ziekenhuis,

moeder mijn hoofd doet zo’n geweldig veel pijn, moeder kom mij ter hulp….

konden we de tentoonstelling echt als een to-

Enige ogenblikken voor zijn dood prevelde René nog, schrijf het naar mijn

taalconcept opbouwen met kunstwerken, een

broeder. Met een laatste krachtinspanning fluisterde hij nog eens “moeder”,

powerpointpresentatie en muziek en 20 aan-

waarna hij de laatste adem uitblies.”

grijpende extracten uit het dagboek. Mensen konden er ook reflecties neerschrijven. Het kapstok gebruikt om te kijken: wat is oorlog

In de oorlogslawine van 1914-1918 Jerome Seynhaeve – 29 september 1918

in mijn leven en wat is de weg naar vrede. Als

“Op 29 september 1918 om vijf uur sprongen de officieren en onderofficie-

kinderarts krijgen we bijvoorbeeld iedere dag

ren recht. De soldaten volgden hun voorbeeld. Wie bleef liggen was dood of

met – soms ernstige- ziekten te maken. Ook

gewond. Links en rechts van ons lagen er verschillende lichamen. Nog geen

dat is een vorm van oorlog. Heel wat mensen

vijf stappen waren we ver toen de veldkanonnen hun geschut staakten. Al-

spreken mij aan omdat een voorvader van hen

les wat wij vonden in de vijandelijke eerste linie waren doden en verminkte

ook aan het IJzerfront meegestreden heeft.

soldaten. Bij een abri lag een soldaat waarvan het hoofd was afgeschoten.

Daar kon en mocht vaak niet over gepraat

Al het andere was een brij van bloed, vlees en ingewanden. Twee stappen

worden. Zij vinden het belangrijk dat dit nu

vandaar lag een arm. Op één van de vingers stak er een trouwring. In de

toch zichtbaar en tastbaar wordt.”

ingang van een abri die ingestort was lag een soldaat met het bovenlijf naar

thema van Wereldoorlog I werd eigenlijk als

buiten. Het onderlijf lag onder een massa beton. Hij leefde nog, maar lang zal het niet meer geduurd hebben. Tussen de eerste en tweede lijn lagen de doden als rondgezaaid. Hier en daar lag een zwaar verminkte soldaat te klagen. Bij onze verschijning stamelden zij nauwelijks hoorbaar: “Kamerat, Wasser Bitte”. Wij lieten hen uit onze koffiepul drinken. Zij prevelden iets van “Danke schön”. Dicht bij de tweede linie gekomen sprong een vijandelijke onderofficier met een lichte mitraillette te voorschijn. Hij probeerde te schieten. Zijn kameraden sprongen toe en snokten het moordtuig uit zijn handen en wierpen hem tegen de grond tot wij er bij kwamen. Het waren onze eerste gevangenen. Ze kregen elk een sigaret. In de tweede linie zaten veel soldaten die zich zonder strijd overgaven. Vele gekwetsten lagen op brancards of op een tentzeil. Brancardiers waren druk bezig om wonden te helen en te verbinden. Verder lagen op lange rijen de doden. Onze tocht ging verder naar de derde lijn toe. Vijandelijke soldaten kwamen ons tegemoet gelopen, met de armen opwaarts al roepend “Nicht Schiessen, Kamerat”.

november | december ‘14

Jeroen Declercq Jolien Robijns

40

Opnieuw

doctorandi LCRP

O

nlangs zijn in ons ziekenhuis opnieuw vijf jonge onderzoekers gestart in het kader van het Limburg Clinical Research Program (LCRP). Dat is een ambitieus onderzoeksprogramma van de UHasselt, het Jessa Ziekenhuis en Ziekenhuis Oost-Limburg om het medisch-wetenschappelijk onderzoek in Limburg gevoelig te versterken. Door op tal van vlakken een sterke expertise uit te bouwen die upto-date is en aan hoge standaarden beantwoordt, kunnen patiënten beroep doen op topklinische geneeskunde dicht bij huis. We stellen de vijf doctorandi kort voor.

Ines Frederix

Toon Peeters

Lien Desteghe

Jeroen Declercq is aangesteld als projectcoör-

siteit Hasselt. Ze is sinds 16 oktober 2014

dinator van het LCRP binnen ons ziekenhuis.

actief als doctoraatsstudent biomedische

Hij behaalde een doctoraat in de biomedische

wetenschappen op de dienst oncologie–radio-

wetenschappen in het labo voor moleculaire

therapie. Haar doctoraatsonderzoek gebeurt

oncologie aan de KULeuven en specialiseerde

onder het promotorschap van prof. dr. Jeroen

zich tijdens zijn eerste postdoc in het stamcel-

Mebis. Haar doctoraatsonderzoek situeert

onderzoek. Tijdens zijn tweede postdoc deed

zich op het domein van radiodermatitis. Jolien:

hij diabetes- en kankeronderzoek. “Binnen het

“Kankerpatiënten die radiotherapie onder-

Jessa Ziekenhuis volg ik het wetenschappelijk

gaan worden vaak getroffen door radioder-

onderzoek, dat uitgevoerd wordt door de doc-

matitis, een pijnlijke ontsteking van de huid

toraatstudenten van het Jessa Ziekenhuis, op

ten gevolge van bestralingen. De huidige be-

en bied ik ondersteuning bij het schrijven van

handelingsmethoden (crèmes, gels en wond-

beursaanvragen,” vertelt Jeroen. “Daarnaast

verbanden) zijn niet voldoende effectief. Een

ben ik zelf ook ingeschakeld bij het stamcel-

recente studie van het Jessa Ziekenhuis, het

onderzoek in de onderzoeksgroep van prof.

LOC en UHasselt toont aan dat low-level laser

dr. Marc Hendrikx, prof. dr. Jean-Luc Rummens

therapie (LLLT) een efficiënte behandelings-

en prof. dr. Karen Hensen. Momenteel werk ik

methode is. In de huidige doctoraatsstudie zal

mee aan het opstarten van een fase 1 klini-

het gebruik van lasertherapie voor de preven-

sche studie voor patiënten met hartfalen. Het

tie en behandeling van radiodermatitis verder

doel van deze studie is om hartstamcellen

onderzocht worden bij zowel borst- als hoofd-

van deze patiënten te isoleren, op te groeien

en nekkankerpatiënten. Daarnaast zullen we

en vervolgens terug toe te dienen aan deze

ook onderzoeken of de samenstelling van de

patiënten. Op deze manier willen we de afge-

ontstekingsmoleculen in de huid van de pa-

storven hartspiercellen vervangen om zo het

tiënt aan de basis kan liggen van de variatie

hart terug beter te laten functioneren.”

in de ernst van de huidreacties. Op die manier kunnen we patiënten indelen in risicogroepen (hoog of laag risico op radiodermatitis), zodat

Jolien Robijns studeerde af als master in de

ze een beter afgestemde behandeling kun-

biomedische wetenschappen aan de Univer-

nen krijgen.”

Borstmap Jessa genomineerd voor

Well Done Awards Ines Frederix begon haar bachelor opleiding

en wordt de appendix bewaard. Wanneer de

Op 15 oktober 2014 werden de

geneeskunde aan de Universiteit Hasselt en

patiënt een aantal weken later terug op con-

Well Done - MSD Health Literacy

voltooide haar masteropleiding aan de KU-

sultatie komt, nemen we opnieuw bloedsta-

Awards uitgereikt. De Borstmap

Leuven. Reeds zeer vroeg in haar opleiding

len af en vragenlijsten die peilen naar levens-

van het Jessa Ziekenhuis - een

(derde bachelor) raakte ze gebeten door het

kwaliteit en levensstijl. Zo kunnen we kijken

map in handtasformaat waarin

wetenschappelijk onderzoek binnen de car-

naar genetische factoren, omgevingsfactoren

alle informatie voor borstkanker-

diologie naar aanleiding van een bachelor-

en immunologische factoren die meer duide-

patiënten gebundeld is en die vol-

proef over cardiale telerevalidatie. Sindsdien

lijkheid kunnen bieden over waarom iemand

ledig afgestemd is op de behoefte

bleef ze betrokken bij verschillende klinische

appendicitis ontwikkelt.”

van de individuele patiënt - was

studies over dit onderwerp, waaronder de

voor deze Award genomineerd in

Telerehab I en Telerehab II studies. In 2014

de categorie ‘Specialty Care’. De

kreeg ze een FWO mandaat toegewezen dat

Lien Desteghe studeerde af als Master in de

behandeling van borstkanker kan

haar toelaat haar onderzoek binnen dit do-

Biomedische Wetenschappen aan de Univer-

verschillen van persoon tot per-

mein te vervolgen onder het promotorschap

siteit Hasselt. Haar doctoraatsstudie vindt

soon, en dus ook de informatie.

van prof dr. Dendale, medisch diensthoofd

plaats in Jessa en Hartcentrum Hasselt onder

De borstmap bevat niet alleen

cardiologie. Ines: “Het eerste doel is de ac-

het promotorschap van prof. dr. Hein Heidbu-

eenduidige informatie vanuit de

tuele klinische ervaringen met deze nieuwe

chel. Lien Desteghe: “Mijn onderzoeksproject

verschillende

vorm van revalidatie te verrijken aan de hand

gaat over de uitbouw en validatie van een

maar probeert ook een antwoord

van meerdere klinische studies waaronder

multidisciplinair expertisecentrum voor voor-

te bieden op alle andere vragen

Telerehab III. Daarnaast zal ik, in actieve in-

kamerfibrillatie (VKF). Dat is een aandoening

waarmee een vrouw met borst-

terdisciplinaire samenwerking met het Exper-

waarbij het hart onregelmatig en vaak sneller

kanker geconfronteerd wordt. Dat

tisecentrum Digitale Media werken aan het

klopt dan normaal. Het is de meest voorko-

gaat van lichaamsverzorging en

ontwerp en de ontwikkeling van een holisti-

mende hartritmestoornis, vooral in een ou-

uiterlijk tot de gevolgen van kan-

sche en mobiele applicatie, die de hartpatiënt

der-wordende samenleving. Vanaf de leeftijd

ker, gezin en relatie, partneron-

in staat zal stellen zijn revalidatie succesvol

van 40 jaar krijgt ongeveer 1 op 4 personen

dersteuning, financiële aspecten,

op afstand te laten verlopen.”

ermee te maken krijgen. Patiënten met VKF

ondersteunende organisaties en

zijn symptomatisch door het onregelmatig

interessante media.

zorgverstrekkers,

hartritme, maar hebben ook een verhoogd Toon Peeters is master in de biochemie en

risico op beroerte en ontwikkelen makkelijker

In de jury van de Well Done

biotechnologie. Hij is als doctoraatsstudent

hartfalen. Bovendien hebben velen onderlig-

Awards zetelen experten uit de

binnen LCRP actief op onze afdeling Infec-

gende aandoeningen, vaak niet-cardiovascu-

gezondheidssector en ‘gezond-

tieziekten & immuniteit. Zijn doctoraatson-

lair van aard, die de VKF in de hand werken

heidswijsheid’. Gezondheidswijs-

derzoek gebeurt onder het promotorschap

of erdoor gecompliceerd worden. De behan-

heid is de capaciteit van mensen

van prof. dr. Inge Gyssens. Zijn project wordt

deling en opvolging van VKF-patiënten is

om gezondheidsinformatie op te

de "HAPPIEST cohort studie" genoemd. “Dit

daarom complex, met vele medische aangrij-

zoeken, te begrijpen en te gebrui-

staat voor Hasselt APPendicitis Immunology

pingspunten. Er is nood aan medische coör-

ken. De Well Done Awards hebben

and Environmental STudy", legt Toon uit. “Met

dinatie van behandeling en opvolging, en aan

als doel de beste initiatieven die

dit project gaan we zoek naar risicofactoren

educatie van de patiënten om een optimaal

de gezondheidswijsheid in België

voor appendicitis. Wanneer een patiënt op

therapeutisch eindpunt te bereiken.” Dit doc-

bevorderen, aan te moedigen, te

spoed terechtkomt met acute appendicitis,

toraatsproject wil onderzoeken of een multi-

belonen en bekendheid te geven.

proberen we hem/haar in onze studie te in-

disciplinair VKF-expertcentrum, dat coördina-

De ambitie op langere termijn is

cluderen. We laten de patiënt een vragenlijst

tie biedt zowel in-hospitaal als extra-muros,

de gezondheidswijsheid optima-

invullen die peilt naar de levensstijl. Bij de

deze zorg kan optimaliseren met een effect

liseren en zo de gezondheidszorg

operatie worden dan bloedstalen genomen

op voorafbepaalde uitkomstmaten.

in ons land verbeteren.

november | december ‘14

in Jessa gestart

41

november | december ‘14

42

Aandacht voor decubituspreventie E

ind oktober organiseerde ons ziekenhuis een bijscholing naar aanleiding van de internationale decubituspreventiedag. “We doen ieder jaar iets om decubituspreventie in de kijker te zetten”, vertellen Sonja Gagovska en Annick Zeeuws van het wondteam. “Dit keer was het opzet om enerzijds de algemene kennis rond decubituspreventie te toetsen aan de hand van een voor-en nameting en anderzijds de kennis te verhogen door de bijscholing.” Een opzet dat inderdaad lukte.

10 stellingen over decubituspreventie

1

Om decubitus bij een bedlegerige patiënt te voorko-

men, moeten de lakens ‘strak ingestopt zijn’.

ONJUIST Als de lakens strak zijn ingestopt is

De deelnemers waren verrast dat ze bij de voormeting echt moesten naden-

er te weinig lichaamscontact met de

ken over de antwoorden en soms het antwoord ook schuldig moesten blijven”,

matras en neemt de druk op de risico-

vertelt Annick. “Tijdens de presentatie kregen we ook regelmatig reacties en

plaatsen toe. Ook het dubbel leggen

voorbeelden van op de werkvloer die vanuit decubituspreventie echt niet kun-

van het heflaken zorgt voor te veel

nen. Maar daarnaast kwamen er ook heel wat positieve reacties en creatieve

plooien en te klein lichaamsopper-

oplossingen naar boven.”

vlak om de patiënt correct hoger te heffen.

Verplichte kost “Er werden tijdens de presentaties ook enkele casussen behandeld waarover de deelnemers interactief konden discussiëren”, voegt Sonja Gagovska eraan toe. “De reacties waren alleszins positief. Sommige deelnemers vonden dat dit onderwerp jaarlijks aan bod moet komen en eigenlijk verplicht zou moeten worden voor iedereen die met patiënten bezig is.” De meeste deelnemers

2

Inpakken van hielen/ellebogen met vette watten

en zwachtels is een goede maatregel voor decubituspreventie.

kwamen van de Mobiele Equipe waarvoor dank aan Linda Ottenburghs om zoveel van haar medewerkers in te schrijven!

Resultaten voormeting 36% van de aanwezigen haalde bij de voormeting een score van 5/10 of

ONJUIST Hierdoor wordt de druk niet verminderd.

lager.

Eén persoon scoorde 10/10 bij de voormeting. Dat was Els Willems (zorgkundige bij de mobiele equipe). Zij krijgt hiervoor een beloning!

Op de vraag of niet wegdrukbare roodheid van de billen altijd op decubitus cat 1 wijst, antwoordde 60 % ja. Dit is onjuist. Wegdrukbare roodheid van de billen kan ook wijzen op een vochtletsel als het niet rond een beende-

3

Een kortdurende hoge belasting of een langdurige

lage belasting van weefsels heeft

rig uitsteeksel als sacrum of zitbeen gelokaliseerd is. Wellicht verklaart dit

hetzelfde effect op het ontstaan

waarom bij de periodieke decubitusprevalentiemetingen cat 1 altijd hoog

van decubitus.

scoort!

JUIST

Resultaten nameting

Zowel korte hoge druk als lange lage

Bij de nameting waren de resultaten beduidend beter.

druk geeft weefselbeschadiging.

7% van de deelnemers scoorde 10/10.

Meer dan 80 % van de deelnemers scoorde 7/10 of hoger.

Slechts 2 personen scoorden 5/10 of lager.

november | december ‘14

43

4

De weefselbeschadiging is steeds even uitgebreid als

zichtbaar is met het blote oog.

7

Een lokale bleekheid, hardheid, roodheid van de huid

kan een eerste teken zijn van een

9

Niet wegdrukbare roodheid op de billen is altijd

decubitus cat 1.

drukletsel.

ONJUIST De huid is veel beter bestand tegen

JUIST

ONJUIST De lokalisatie van niet wegdrukbare

hoge druk dan het onderliggend

Deze symptomen duiden op een

roodheid is zeer belangrijk. Op malse

spierweefsel/bloedvaten/pezen . Dus

schade aan de huid of het onderlig-

contouren van de billen heeft men

is het letsel daar reeds veel groter als

gend weefsel.

nooit een drukletsel maar eerder een

zichtbaar is (topje van de ijsberg).

5

De antidecubitusmaterialen met de hoogste druk-

waarde zijn de veiligste.

ONJUIST

vochtletsels dat oppervlakkig rood is

8

en zeer onregelmatig verspreid, vaak op de twee billen (kopieletsel). Het Decubitus wordt alleen

kan nooit zwart zien. Een drukletsel

veroorzaakt door druk.

cat 1 komt dan ook ALTIJD voor rond beenderige uitsteeksels als sacrum

ONJUIST Niet alleen druk, ook schuifkracht speelt een belangrijke rol omdat er

Hoe hoger de druk van de matras hoe

weefselvervorming met risico op af-

meer risico op letsels (matras moet

scheuren van kleine bloedvaten mo-

juist afgesteld worden op gewicht

gelijk is (microscheurtjes in spieren).

van patiënt).

6

of zitbeenknobbel.

10

De laagste drukken in

rugligging

zijn

30/30 ° van hoofd en benen.

JUIST Deze houding geeft de laagste druk-

Patiënten die een Norton

ken op de beenderige uitsteeksels

score hebben van lager

dan 14 moeten preventief een matras krijgen.

ONJUIST

Decubituspreventie is meer dan: - Druk opheffen

Niet alleen de Norton is bepalend

- Drukpunten controleren

voor het leggen van een alternerend

- Matrassen leggen

systeem, ook de conditie van de huid

- Scores invullen enz …

(cat 1 is risico) en de ervaring en klinische blik van de zorgverlener.

Het is mobiliseren, activeren, logisch denken, correct handelen van ALLE medewerkers die met patiënten in contact komen.

november | december ‘14

44

131 flashy Jessalopers tijdens Dwars door Hasselt D

wars door Hasselt had dit jaar best een ‘zomerrun’ kunnen zijn. Met 17 graden en een licht bewolkte hemel kregen de deelnemers op zondag 12 oktober alleszins perfecte weersomstandigheden om de beentjes los te gooien. 131 artsen en medewerkers van ons ziekenhuis waagden zich aan de 5, 10 of 15 km tijdens de gezelligste stratenloop van Vlaanderen. Met hun flashy groene outfits liepen ze zich mooi in de kijker. En degenen die onze fotograaf in de smiezen kregen, hadden vaak voor hem ook nog een brede glimlach of een stevige ‘thumbs up’. Jullie hebben dat weer schitterend gedaan, collega’s!

november | december ‘14

45

Driedaagse reis naar het Zwarte Woud

Daguitstap naar Dinant en de Molignée vallei

JOZ-senioren op stap Driedaagse reis naar het Zwarte Woud

kirche. In de namiddag werden de wandel-

Warnant naar Falaën (8 km heen en terug) op

schoenen verruild voor een oude elektrische

het programma. Een hele uitdaging want de

JOZ-senioren Richard en Eugene zetten on-

tram, die de leukste haltes aandeed zoals de

heenrit gaat gestaag bergop tot aan het sta-

langs weer hun beste beentje voor met de

moderne Neuapostolische Kirche. Na dit ex-

tion van Falaën. Gelukkig wachtte daar een

organisatie van een driedaagse reis voor JOZ-

centrieke uitstapje trok de bus richting wijn-

koele trappist of een kopje koffie alvorens

senioren naar Freiburg in het Zwarte Woud.

bergen in Wolfenweiler voor een wijndegusta-

in “sneltreinvaart” en onder groot jolijt terug

De eerste dag startte met een bezoek aan

tie in open lucht onder een stralende zon. Na

naar het station van Warnant te denderden.

de gerenommeerde ganzenkwekerij annex

een welverdiende nachtrust en ontbijt trok de

Een sightseeing tour door de vallei van de

slagerij en restaurant van Lucien Doriath in

groep op dag drie richting Colmar in Frankrijk.

Molignée en een blitzbezoek aan de abdij van

Soultz-Les-Bains. Namiddag ging de reis naar

Een rondrit in een toeristisch treintje voerde

Maredsous sloten deze heerlijke dagreis af.

de Kaisersthul, een uitgedroogde vulkaan ten

langs de mooiste plekjes en bezienswaardig-

noorden van Freiburg waar de ondergrond een

heden. Een fijne afsluiter van de reis.

ideale voedingsbodem is voor de wijnranken.

Meer weten? Neem een kijkje of www.jessazh.be/joz.

Bij de Kaisersthuler Winzergenossenschaft Irgebreide wijnkelder op het programma, mét

Daguitstap naar Dinant en de Molignée vallei

Vijf bieren proeven

degustatie. De stemming was dan ook op-

Op 18 september trokken 45 senioren naar

Op 13 november organiseerden de JOZ-

perbest toen de reis verder gezet werd naar

Dinant. De kabelbaan leidde hen naar de Cita-

Senioren een bierdegustatie. Zoals steeds op

Schallstadt-Wolfenweiler in Freiburg im Breis-

del hoog boven de stad die een duizelingwek-

JOZ-degustaties zorgden Richard en Eugene

gau. Voor het slapen gaan kreeg een accor-

kend uitzicht op Dinant biedt. De rondleiding

voor lekkere begeleidende hapjes. Er kwamen

deonist met zijn optreden iedereen nog aan

omvatte onder meer een kijkje in de gevan-

vijf bieren op tafel: Ducassis, met gevulde

het meezingen en tussendoor bereidde hij

genis van een strafregiment en de hachelijke

dadels met Rocquefort, Hommelbier special

met de hulp van twee JOZ-senioren ook nog

belevenissen van een soldaat uit de Grote

edition 2014 met een bladerdeeghapje, Lief-

twee prachtige Schwartzwälder Kirschentor-

Oorlog die in zijn loopgraaf uit een ingestorte

mans Goudenband met een crumble van ge-

te. Een ware lekkernij! De tweede dag stond

schuilplaats moest ontsnappen… Schokkend!

zouten koekjes met tonijn, Fump met ciabatta

een bezoek aan het centrum van Freiburg

Namiddag reed de bus verder richting War-

met Luikse pens en Waterloo Dark met een

ingepland met een begeleide wandeling door

nant door de schilderachtige vallei van de

wildsoepje van edelhert. De recepten van de

de ‘Altstadt’ en een bezoek aan de Munster-

Molignée. Hier stond een railbike uitstap van

hapjes zijn te vinden op www.jessazh.be/joz

hingen stond er een geleid bezoek aan de uit-

november | december ‘14

Huwelijken

46

29-09-13

Selçuk Akinci en Ayse Copur

labo

Virga Jesse

12-07-14

Hendrik Lathouwers en Kim Hendrikx

oncologie

Virga Jesse

09-08-14

Steven Metten en Silke Martens

opnamedienst

Virga Jesse

10-08-14

Tom Eykenboom en Mieke Fabry

palliatieve zorgen

Salvator

13-09-14

Jan Martens en Kyra Van Hauwermeiren

radiologie

Virga Jesse

13-09-14

Dimitri Meus en Mieke Kelchtermans

kinder- en jeugdgeneeskunde

Virga Jesse

19-09-14

Daniël Goossens en Inge Gys

kinder- en jeugdgeneeskunde

Virga Jesse

26-09-14

Olivier Haling en An Vanderspikken

opnamedienst

Virga Jesse

04-10-14

Rob Schreurs en Nele Mommen

Hartcentrum vzw

Virga Jesse

11-10-14

Stefan Bosmans en Marleen Kindermans reva 4

St.-Ursula

31-10-14

Wim Hoste en Sofie Engels

oncologie

Virga Jesse

08-11-14

Gülsüm Arslan en Ekrem Ak

labo

Virga Jesse

Personeelsweetjes Geboorten 10-03-14 16-06-14 19-06-14 12-07-14 02-09-14 03-09-14 08-09-14 28-09-14 22-09-14 22-09-14 08-10-14 26-10-14 29-10-14 30-10-14 01-11-14 11-11-14 22-11-11

Julie Emiel Emiel Leonie Eleonora Tijl Nysa Joshua Fatih Ümit Stien Cristian Hizkiah Damla Céline Alexander Finn Emily

Pensioen

Kim Peels

labo

Virga Jesse

Leen Coremans

kinder-en jeugdgeneeskunde

Virga Jesse

Sarah Lowel

labo

Virga Jesse

Ann Broeckx

spoedgevallen

Virga Jesse

Cindy Reijnders

neurologie

Virga Jesse

Katrien Vanherle

radiologie

Virga Jesse

Christina Croughs

neuro, gynae, plast.heelkunde, ORL

Salvator

Johan Dignef

technische dienst

Virga Jesse

Aysegül Avci

kinder-en jeugdgeneeskunde

Virga Jesse

Saskia Elst

intensieve zorgen

Virga Jesse

Lyllo Airo

schoonmaak

Virga Jesse

Jedidia Roose

kortverbijf pneumologie/cardiologie

Virga Jesse

Ajda Dagli Özlem

pneumologie

Virga Jesse

Astrid Peeters

mobiele Equipe

Salvator

Sylvia Vanderhoydonck

intensieve zorgen

Virga Jesse

Kimberly Cams

neurologie

Virga Jesse

Isabelle Beunckens

sociale dienst

Virga Jesse

01-11-14

Magda Ceyssens

materniteit

Virga Jesse

01-11-14

Ludo Hermans

rampenmanagement

Virga Jesse

01-12-14

Jos Maes

gynaecologie/abdominale heelkunde

Virga Jesse

01-12-14

Vera Mommen

voeding

Virga Jesse

01-12-14

Jan Wouters

sociale dienst

Virga Jesse

01-12-14

Viviane Schraepen

hemodialyse

Virga Jesse

01-12-14

Gerda Roosen

cardiologie

Virga Jesse

01-12-14

Marc Schoofs

radiologie

Virga Jesse

12-12-14

Anita Grosemans

consultaties

St.-Ursula

MADE IN JESSA

Hoera, daar komen de clusters!

Lees meer over de herstructurering op pagina 2