Het biobankteam: dr. Loes Linsen, Tine Vanbinst, prof. dr. Jean-Luc Rummens, Caroline Motmans en Merle Meus.
Universitaire Biobank Limburg wint posterprijs op internationaal biobankcongres Het belang van staalkwaliteit voor onderzoek Het onderzoek van de Universitaire Biobank Limburg (UBiLim), voorgesteld door dr. Loes Linsen, wetenschappelijk medewerker en biobankmanager van het Jessa Ziekenhuis, werd op de jaarlijkse meeting van de European, Middle Eastern & African Society for Biopreservation & Biobanking (Granada, Spanje) bekroond met de posterprijs in de
gebundeld in het Limburg Clinical Research Program, te ondersteunen. De kernactiviteit situeert zich in het Jessa Ziekenhuis en wordt geleid door prof. dr. Jean-Luc Rummens. De depots van ZOL en UHasselt worden beheerd door respectievelijk prof. dr. Joris Penders en prof. dr. Veerle Somers.
categorie Biospecimen Research. Tevens werd het werk geselecteerd voor een mondelinge presentatie. In dit onderzoek werd het effect van de invriesvorm van witte bloedcellen nagegaan. Hieruit bleek dat
Kwaliteitsvol biobanken: nonsens in is nonsens uit Net zoals haar inrichtende partners draagt
de invriesvorm een drastische impact heeft op de resultaten van de
UBiLim kwaliteit hoog in het vaandel. De kwa-
analyses uitgevoerd op deze cellen. Bovendien kan ze zelfs leiden tot
dere factoren. Enerzijds wordt deze bepaald
liteit van een biobank is afhankelijk van meer-
foutieve bevindingen door introductie van onderzoeks-ongerelateer-
door de kwalificaties van het personeel en de
de afwijkingen in de stalen.
deze gegarandeerd door de inplanting van de
aanwezige faciliteiten. Binnen UBiLim worden biobankactiviteiten in de ISO-geaccrediteerde laboratoria. Anderzijds speelt ook de kwali-
In een biobank wordt lichaamsmateriaal
beschikbaarheid van materiaal in een biobank
teit van de studieprojecten een rol. Een on-
(zoals bloed, tumorweefsel of urine,…) van
kan de duur van een wetenschappelijk on-
doordachte studieopzet kan ertoe leiden dat
welbepaalde patiënten en gezonde contro-
derzoek drastisch verkorten en de conclusies
ongepaste populaties worden geïncludeerd,
les bewaard, samen met demografische en
versterken. Studies die op gegevens uit een
waardoor de bewaarde stalen niet bruikbaar
klinische gegevens over de donor. Het mate-
biobank gebaseerd zijn, kunnen zo sneller een
zijn voor het correct beantwoorden van de
riaal dient voor wetenschappelijk onderzoek
waardevolle bijdrage leveren aan de gezond-
vooropgestelde onderzoeksvraag. Alterna-
en draagt bij tot een betere diagnose- en/of
heidszorg. De Universitaire Biobank Limburg
tief kunnen stalen worden verspild omdat de
prognosestelling, tot een dieper inzicht in de
(UBiLim) is een samenwerking tussen het Zie-
verkeerde conclusies worden getrokken uit de
ziekteprocessen en tot de ontwikkeling van
kenhuis Oost-Limburg (ZOL), de Universiteit
behaalde resultaten (zie pagina 15 onderaan).
efficiëntere therapieën. De bewaring gebeurt
Hasselt en het Jessa Ziekenhuis. Deze over-
Om zulke situaties te voorkomen, evalueert
met strikt respect voor de privacy van de do-
koepelende biobank werd in 2009 opgericht
de Wetenschappelijke Raad van UBiLim de
nor en volgens de Belgische wetgeving. De
om het groeiend translationeel onderzoek,
studieprojecten voor ze van start gaan. Last
14 JESSALINEA
biobank
De Universitaire Biobank Limburg wordt gesteund door de stichting Limburg Sterk Merk (LSM).
but not least is de staalkwaliteit van elemen-
lende invriesvormen of termijnen. De kwali-
meeting van de European, Middle Eastern &
tair belang. Meerdere veelbelovende biomar-
teit van het RNA daarentegen was afhankelijk
African Society for Biopreservation & Bioban-
kers konden niet worden bevestigd in grotere
van de bewaarvorm en –termijn. De resultaten
king in Granada, Spanje. De relevantie van dit
staalverzamelingen omdat in de initiële ana-
variëerden van sterk afgebroken of gedegra-
werk wordt onderstreept door de selectie voor
lyse de controle en patiëntenstalen van ver-
deerd RNA tot RNA van uitstekende kwaliteit.
mondelinge toelichting, maar bovenal door de
schillende kwaliteit bleken te zijn. Als één van
Hoewel het gedegradeerde RNA kon worden
posterprijs die werd toegekend in de catego-
zijn hoofddoelstellingen doet UBiLim daarom
gebruikt voor expressieanalyses, resulteer-
rie Biospecimen Research. Als kenniscentrum
in zijn kernfaciliteit van het Jessa ziekenhuis
de het in aberrante hoge expressieniveaus
willen we echter vooral ook de onderzoekers
onderzoek naar factoren die een effect kun-
in vergelijking met eenzelfde hoeveelheid
ervan bewust maken dat de kwaliteit van het
nen hebben op deze staalkwaliteit.
hoogkwalitatief RNA. Deze resultaten geven
bronmateriaal voor hun studie de uiteinde-
duidelijk aan dat de invriesvorm van een staal
lijke resultaten rechtstreeks zal beïnvloeden
een significante impact heeft op de analyses
en mogelijk doen afwijken. UBiLim beoogt
uitgevoerd na bewaring van dit staal.
daarom het onderzoek naar parameters met
De impact van staalkwaliteit De levensloop van een staal wordt opge-
een invloed op de staalkwaliteit verder te
deeld in een pre-analytische fase, een op-
zetten om zo de kwaliteit van translationeel
slag fase en een post-analytische fase. Het
Besluit
en klinisch onderzoek te verhogen en dus in-
werk waarvoor de posterprijs werd ontvan-
Deze onderzoeksbevindingen werden begin
direct bij te dragen aan de vooruitgang van de
gen, concentreert zich op de pre-analytische
november 2012 voorgesteld op de jaarlijkse
gezondheidszorg.
fase. Deze omvat alle omstandigheden en behandelingen alvorens een staal kan opgeslagen worden, zoals onder andere de koude ischemietijd, de verwerkingsprocedure, of de vorm van bewaring. In dit onderzoek werd de beste invriesvorm van witte bloedcellen
Bad Science: de wetenschapper die kikkers onderzoekt.
bepaald, die het grootste bereik aan verdere
Hij roept “Spring” naar de kikker en de kikker springt een meter ver.
downstream toepassingen toelaat. In eerste
Dan snijdt hij een poot af, roept “Spring” en de kikker springt een halve meter ver.
instantie werd gefocust op de kwaliteit van
Dan snijdt hij een andere poot af, roept “Spring” en de kikker springt een kwart
DNA en RNA geëxtraheerd uit witte bloedcel-
meter ver.
len, als buffy coat, celpellet of celsuspensie
Dan snijdt hij een derde poot af, roept “Spring” en de kikker springt niet. Hij roept
ingevroren voor korte en middellange termijn.
opnieuw “Spring” en de kikker springt nog steeds niet.
Uit de resultaten bleek dat de kwaliteit van
“Aha,” zegt de wetenschapper “Ziedaar mijn resultaat!” en hij schrijft zorgvuldig
het DNA niet werd beïnvloed door de verschil-
neer: “Wanneer drie poten verwijderd zijn, wordt een kikker doof.”
JESSALINEA 15