Oppervlaktetechnieken maart 2017 by Jetvertising b.v.

Organische Deklagen

Elektrochemie en Metallieke deklagen

Toeleveranciers en Geassocieerden

Algemeen

Vereniging ION

3 | 61 e jaargang | maart 2017

Het vakblad voor de professional Thema Automotive en Carrosserie

Uw verwachting

onze oplossing

eďŹ&#x192;ciĂŤntie en de hoogste kwaliteit www.wsb-benelux.eu

straalmiddelen.nl straalinstallaties.nl Zie ook pagina 11

Ni eu

Met lak weerstand bieden tegen corrosie

Atotech verwerft Plating on Plastics-techniek

Glansmeter Elektrochemie en metallieke deklagen

Uitdagingen te over in de automotive

TTechn.ION-dag voor de ondernemer

w 38

www.elcometer480.com

SMART SOLUTIONS

FOR INDUSTRIAL COATING

www.hangon.co

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 1

,QGXÃ&#x20AC; QLVK LV HHQ VSHFLDOLVW RS KHW JHELHG YDQ RSSHUYODNWHEHKDQGHOLQJVWHFKQLHN $O MDDU ]LMQ ZH DFWLHI LQ GLH LQGXVWULH 'DDUELM ULFKWHQ ZH RQV RS PDDU OLHIVW YLMI VHJPHQWHQ SRHGHUFRDWHQ .7/ YRRUEHKDQGHOLQJ WKHUPLVFK ]LQN DQRGLVHUHQ HQ JDOYDQRWHFKQLHN 'LH YHHO]LMGLJKHLG JHFRPELQHHUG PHW RQV EUHGH NHQQLVQLYHDX PDDNW RQV HHQ XQLHNH VSHOHU RS GH PDUNW &KHFN RQ]H QLHXZH EHGULMIV HQ SURGXFWÃ&#x20AC; OPV RS <RX7XEH RI YLD RQ]H ZHEVLWH

,QGXÂ¿ QLVK E Y Willem Barentszstraat 5 | NL-7825 VZ Emmen | The Netherlands 2 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 ZZZ LQGXÂ¿ QLVK FRP

COLOFON Vaktijdschrift voor opdrachtgevers, constructeurs, ontwerpers, applicateurs van oppervlaktetechnieken, verfdeskundigen, onderhoudsfunctionarissen en corrosiedeskundigen. Officieel orgaan van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION). Verschijnt elfmaal per jaar in een oplage van circa 2.500 exemplaren. REDACTIE Jetvertising (hoofdredactie), Jaap van Peperstraten (hoofdredacteur).

REDACTIERAAD Hans Bosveld (vereniging ION), Lester Claassens (Schoen Coating), Jan Lindenaar (Elcometer), Carolien Nieuwland (Rijkswaterstaat), Gerard Rutjes (vereniging ION-docent), Egbert Stremmelaar (vereniging ION), Hans van der Veen (Kivi Niria). REDACTIEADRES Jetvertising, Postbus 1890, 2280 DW Rijswijk Bezoekadres: Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk Tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 oppervlaktetechnieken@jetvertising.nl ABONNEMENTEN Abonnementsprijs: € 89,50, digitaal abonnement: € 44,75. Een abonnement kan ieder moment ingaan per de 1e van de maand en wordt genoteerd tot wederopzegging. Een opzegging voor het abonnement dient vóór 1 december bij Vereniging ION in bezit te zijn, om op te kunnen zeggen voor het eerstvolgende abonnementsjaar. Een aanmelding/opzegging kan gestuurd worden per e-mail naar info@vereniging-ion.nl of post naar Vereniging ION, Postbus 2600, 3430 GA Nieuwegein. Bij een niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd tegen het daarvoor geldende tarief. ADVERTENTIEVERKOOP Jetvertising Rijswijk tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 Vincent IJff: vincent@jetvertising.nl after-sales: advertenties@jetvertising.nl OPMAAK Projekt C, www.projektc.nl DRUK Damen Drukkers, Werkendam www.damendrukkers.nl UITGAVE Oppervlaktetechnieken is een uitgave van Jetvertising in opdracht van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland ION (voorheen Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen, VOM) www.vereniging-ION.nl COPYRIGHT 2017 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever, vereniging ION en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. ISSN 0923-1722

Hoe groen (milieuvriendelijk) kan de auto zijn? Vergeleken met bovenstaande auto heeft de automobielindustrie wel flinke stappen gezet richting duurzaamheid, maar we zijn er nog lang niet. Toepassing van de circulaire economie is daar nog nauwelijks begonnen. En wat is de rol van de oppervlaktebehandeling hierbij? Hoe zwaar zijn alle coatings op een auto en wat betekent dat voor de CO2-uitstoot? Kunnen de coatings bij de sloop er als residu afgehaald worden voor hergebruik?

LEESWIJZER JAAP VAN PEPERSTRATEN Hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

REALISATIE Desiree Driesenaar (journalistiek binnenland), John Ekkelboom (journalistiek binnenland), Hans de Rond (journalistiek binnenland), Chris Versteeg (opmaak), Armand van Wijck (technologische journalistiek).

UITDAGINGEN Een themanummer over Automotive en Carosserrie roept een beetje een tweezijdig beeld op. In dit domein is het aantal OEM’s in Nederland dun gezaaid. Dit geldt zowel voor het produceren van auto’s als voor het produceren van lakken voor nieuwe auto’s. Maar er zijn in ons land talrijke bedrijven die een dikbelegde boterham verdienen via werk voor de automobielindustrie, vooral voor die in Duitsland. Maar het is onverstandig alleen maar naar onze oosterburen te kijken. Tijdens de rondgang voor dit themanummer is mij duidelijk geworden dat er in Frankrijk ook veel groeipotentieel is evenals in Engeland, ondanks de Brexit. Zelfs in de VS zijn er groeikansen ondanks Trump. Voor een helder overzicht van trends en verwachtingen in de Automotive zijn we natuurlijk naar dé organisatie geweest die daar veel over kan vertellen: AutomotiveNL. Ook hebben we ons verdiept in de autolakken voor de reparatiesector en de toepassing daarvan. Verder zijn we naar een autoschadeherstelbedrijf geweest en naar een bedrijf dat wel een heel bijzondere oppervlaktebehandeling bij auto’s toepast: carwrapping.

En we geven informatie over een bijzonder project dat binnenkort landelijke bekendheid krijgt: de Scoozy. Een nieuwe standaard in de scootmobiel. De huidige scootmobielen blinken uit in onveiligheid en gebruikersonvriendelijkheid. En we bieden een overzicht van de mogelijkheden die NLR biedt om het MKB te ondersteunen bij praktische toepassing van 3D-printen. Daarnaast ben ik naar het Smart Industry Jaarevent 2017 geweest waar diverse belangrijke ontwikkelingen in de industrie de revue passeerden waar ook oppervlaktebehandelaars mee te maken krijgen. In een verslag daarover leest u waar u op moet letten en wat van u verwacht wordt. Wat opvalt in alle artikelen is dat ze bol staan van de uitdagingen voor de Nederlandse industrie om de concurrentie aan te blijven kunnen. We doen het niet slecht, maar op onze lauweren rusten is er in het geheel niet bij. Een aantal van die uitdagingen komt ook aan bod op de Techn.ION-dag voor de ondernemer op 18 april. In dit nummer presenteren we natuurlijk het programma van die dag. En we hebben maar liefst zes pagina’s met actuele en relevante nieuwsberichten voor de branche. Ik wens u dus weer veel leesplezier! O

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 3

• Hoofdleverancier metalliseerdraden • Metalliseermachines huur en koop • Reparatie en onderhoud metalliseermachines

COLUMN

Het begin is er: Nederland kiest voor stabiliteit • Opleidingen • Onderhoud van straalinstallaties Amitech b.v. ~ Fahrenheitstraat 45-2 ~ 3846 CC Harderwijk 0341-429059 ~ www.amitech.nl ~ info@amitech.nl Klanten van AMITECH staan niet stil maken METERS !

Nederland is met een oppervlakte van 41.500 vierkante kilometer slechts nummer 133 op de lijst (Rusland is nummer 1 met 17,1 miljoen vierkante kilometer). En als we kijken naar inwonertal zijn we slechts nummer 66 met 17,1 miljoen inwoners (China is nummer 1 met 1,4 miljard inwoners). Toch staat Nederland in veel lijstjes in de top 10 als het gaat om beste land om in te wonen, beste pensioen, beste zorg, beste onderwijs, grootste investeerder, grootste exporteur. Nederland is de 20ste economie van de wereld, een sterk land. De wereld om ons heen verandert razendsnel. De grote veranderingen zijn de opkomende economieën als China en Rusland, alsmede de machtspolitiek van deze landen, de positie die Turkije claimt, de inboetende macht van de USA en de scheurtjes die de EU vertoont. Binnen onze landsgrenzen zijn er zorgen over de grote toevloed van migranten, het effect van nieuwe technologieën en gebruik van “nieuwe” stoffen en -materialen, de effecten van menselijk handelen op het milieu, circulariteit, de flexibilisering van de arbeidsmarkt, de aftakelende collectieve voorzieningen door het opdrogen van de aardgasbaten en de verruwing tussen mensen onderling.

Dé Natlak specialist =VVY PLKLYL VUKLYNYVUK >H[LYNLKYHNLU LU ZVS]LU[ Z`Z[LTLU < ]YHHN[ ^PQ KYHHPLU 1ÌÀiV ÌÃiÃÌÀ>>ÌÜi}ÊÓÓ{ÊUÊÎ ££Ê/8Ê, i i ÊUÊ > `ÊUÊ/i °Ê³Î£ä®Î£n {ÇÓäÓäÊ >ÝÊ³Î£ä®Î£n {Ç£ ££ÊUÊ > \Ê v J V >Ì }Ã°V ÊUÊÜÜÜ° V >Ì }Ã°V

Wereldwijde standaard in finish oplossingen NTS Finish is als onderdeel van de NTSGroup een toonaangevende specialist op het gebied van voorbehandelen, natlakken, poedercoaten en bedrukken van metalen en kunststof producten. www.nts-finish.nl NTS Finish

4 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

Accelerating your business

Uiteraard willen we Nederland graag sterk houden. Nederland heeft op 15 maart (gelukkig) met een meerderheid gekozen voor stabiliteit. Met de huidige verkiezingsuitslag lijkt een centrumrechts kabinet een goede mogelijkheid. Het land blijft daardoor bestuurbaar. De verkiezingsuitslag moet echter door het bevoegd gezag niet gezien worden als een mandaat om niets te doen aan de onderliggende problemen. Die moeten wel degelijk voortvarend worden aangepakt. EGBERT STREMMELAAR | directeur Vereniging ION

Zinc 786

In januari publiceerde de Boston Consultancy Group het rapport “Inclusiviteit, in ieders belang”. In het rapport wordt geanalyseerd wat de onderliggende redenen voor de toenemende scheidslijnen zijn. Verrassend genoeg, maar goed onderbouwd, is de conclusie dat de oplossing bij het bedrijfsleven ligt. Dit kunnen bedrijven echter niet alleen. Ze hebben vooral ook elkaar nodig. Uw branchevereniging is bij uitstek het platform waar samenwerkingen en kennisuitwisselingen geïnitieerd worden. Immers: ALLEEN kun je IETS, SAMEN kun je ALLES - voor een sterk inclusief Nederland. O

INHOUD ALGEMEEN 34 20

Autoschadeherstelbranche moet innoveren Bij automotive gaat er altijd veel belangstelling uit naar nieuwe auto’s en nieuwe technische snufjes. Maar er is ook een autoschadeherstelbranche, die eveneens met alle nieuwe ontwikkelingen te maken krijgt, zij het enigszins verlaat. Welke nieuwe ontwikkelingen zijn er en hoe gaat het autoschadeherstelbedrijf daarmee om? We gingen te rade bij het autoschadeherstelbedrijf van Nico van Eeden in Cuijk.

Grote verwachtingen van carwrappen De carrosserie van auto’s wordt altijd gelakt. Dat klopt, maar zien we ook altijd lak aan de buitenkant van auto’s? De laatste jaren wordt er steeds vaker een folie over de lak heen getrokken. Vaak voor reclamedoeleinden, maar steeds vaker willen particulieren een apart kleurtje of dingetje op hun auto. Met een folie kun je dat makkelijk bereiken. In vaktaal wordt dit carwrappen genoemd, soms oneerbiedig ook folie trekken. Hoe gaat dat eigenlijk in zijn werk?

Uitdagingen te over in de automotive Op het gebied van materialen, aandrijfsystemen en wet- en regelgeving zijn er nu en in de komende jaren binnen de Automotive vele ontwikkelingen die ook van invloed zijn op de oppervlaktetechnieken. Om daar een goed beeld van te krijgen, gingen we naar AutomotiveNL, de clusterorganisatie van de Nederlandse automotive industrie, mobiliteitssector en het automotive onderwijs. Er zijn veel kansen, enkele bedreigingen, maar vooral veel uitdagingen.

VERENIGING ION

Genoeg uitdagingen voor autolakken in reparatiesector Bij autolakken denken we doorgaans aan lakken voor nieuw geproduceerde auto’s. Maar hoe zit het met lakken voor de reparatie van schade aan auto’s? Hoe vind je de juiste kleur zodat je onzichtbaar kunt repareren en hoe ga je om met allerlei moderne (design) fratsen - zoals matte en structuur laklagen – die designers van de automerken ontwikkelen om de auto maar zo onderscheidend mogelijk te maken? Voor de antwoorden gingen we naar AkzoNobel’s Vehicle Refinishes business.

De Scoozy komt er nu echt aan Er rijden in Nederland ongeveer 250.000 scootmobielen rond. Volgens voorzichtige schattingen stijgt dit aantal de komende jaren verder tot 600.000 in 2030. Maar is de scootmobiel wel veilig en gebruiksvriendelijk? Volgens de bedenker van een totaal nieuwe scootmobiel zijn die apparaten verre van veilig en gebruiksvriendelijk. Hoog tijd dat er een nieuwe versie komt die het imago van de scootmobiel ook stevig verandert. Dat staat nu ook te gebeuren.

Techn.ION-dag voor de ondernemer Op 18 april organiseert Vereniging ION weer de jaarlijkse Techn.ION-dag. De dag start met de ALV. Aansluitend is er een programma met onderwerpen die momenteel heel erg in de branche leven. Specialisten uit de praktijk geven inzicht in zaken waar we als oppervlaktebehandelaars dagelijks mee geconfronteerd worden. En uiteraard is er ruime gelegenheid om elkaar in een sfeervolle ambiance te ontmoeten.

ORGANISCHE DEKLAGEN 32

Smart Industry: veranderingen en uitdagingen te over In een uitverkochte zaal van de Jaarbeurs vond in februari het Smart Industry Jaarevent 2017 plaats. 750 aanwezigen deden zich te goed aan allerlei actuele informatie over vergaande veranderingen in de industrie die ons morgen te wachten staan. Grote kans dat u er niet was, want de hoofdredacteur van dit blad is geen enkele bekende tegengekomen. Een gemiste kans om u te laten inspireren door en bijtijds te anticiperen op de industriële en technologische veranderingen.

Met lak weerstand bieden tegen corrosie: kathodische dompellakken The Coatinc Company wil behalve het werk uitvoeren ook de markt opleiden, zodat er minder misverstanden met opdrachtgevers ontstaan en er efficiënter gewerkt wordt. Voor een beter begrip van het succesvol toepassen van kathodische dompellakken heeft het bedrijf een aantal aspecten op een rijtje gezet in Kennisgever 11.

Over de grens

EEN

Brancheregister

Bij de voorpagina: Bij automotive denken we bij voorkeur aan nieuwe auto’s, maar de schadeherstelbranche krijgt ook altijd met alle nieuwe ontwikkelingen te maken, zij het enigszins verlaat. Hoe wordt daar omgegaan met de verschijning van nieuwe lakken en met een zo efficiënt mogelijk herstel van schade? Overigens: we denken wel dat er altijd autoschade zal optreden, maar dat wil nog niet zeggen dat er ook altijd werk blijft voor de autoschadeherstelbranche.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 5

SPECIALISTEN IN

POEDERCOATEN & KTL MATERIALEN staal (koudgewalst, warmgewalst) verzinkt staal (thermisch, electrolytisch, sendzimir) zincor, coil-coated aluminium (gewalst, geÃ«xtrudeerd, alu-cast) VOORBEHANDELINGEN KTL, ijzerfosfateren, zirkoniseren, zinkfosfateren COATING epoxy, epoxy-polyester en polyester poedercoating twee-laagssysteem (epoxyprimer, zinkprimer) mat, zijdemat, hoogglans, transparant

Omnial waterzuiveringtechniek | Maasland | T +31 (0)10 761 6228 info@omnial.nl | www.omnial.nl

6 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

AFDICHTING polymere sealing (schuimafdichting) ASSEMBLAGE/MONTAGE

Garstweg 10 7676 ST Westerhaar Tel. +31 (0)546 - 659 125 info@aalderink-coating.nl www.aalderink-coating.nl

AGENDA

MAART

O Dag van de wegbeheerder/Automotive Week 2017 30 maart, Helmond www.automotiveweek.nl

O Algemene Ledenvergadering Vereniging ION 18 april, Utrecht www.vereniging-ion.nl

O Studenten/onderzoekersdag/Automotive Week 2017 31 maart, Helmond www.automotiveweek.nl

O Techn.ION-dag voor de ondernemer 2017 18 april, Utrecht www.vereniging-ion.nl

APRIL

O Klassikale cursus Anodiseren niveau 1 19 april www.vereniging-ion.nl

O European coating show 4 – 6 april, Nürnberg www.european-coatings-show.com

O Hannover Messe 2017 24 - 28 april, Hannover www.hannoverconsultancy.nl

O Klassikale cursus Spuiter 11 april www.vereniging-ion.nl

O Corrosie en corrosiepreventie 25 april + 2 mei, Breda www.technotrans.nl

O Coatings Innovatiedag NVVT & VVVF 2017 11 april, Arnhem www.vvvf.nl O Klassikale cursus Chemisch Voorbehandelen niveau 2 12 april www.vereniging-ion.nl O Themamiddag: Noise & Vibration Control 13 april, Eindhoven www.mikrocentrum.nl

MEI

O Algemene Ledenvergadering Vereniging Qual.ION 3 mei www.vereniging-ion.nl O Euroﬁnish 2017 10-11 mei, Leuven www.eurofinish.be/nl O Klassikale cursus Natlakken niveau 2 18 mei www.vereniging-ion.nl

Een activiteit melden? Mail de redactie: Oppervlaktetechnieken@ellemmi.nl

Algemene Ledenvergadering Vereniging ION Het bestuur en bureau zullen u bijpraten over Vereniging ION-zaken, die de afgelopen tijd hebben gespeeld en de komende tijd gaan spelen. Een jaaroverzicht 2016 heeft reeds in dit vakblad, editie februari 2017 gestaan en op de website, maar uiteraard kunnen er aanvullende vragen worden gesteld. Ook zullen de cijfers over 2016 worden gepresenteerd. De ALV is dé kans voor Vereniging ION-leden om de koers van de vereniging te beïnvloeden. De stukken worden twee weken voor de ALV ter beschikking gesteld. Aansluitend zal de Techn.ION-dag plaatsvinden.

EUROFINISH 2017 Deze tweedaagse beurs is meer dan een verzameling van technologie. Het is een bijeenkomst van gelijkgestemde ondernemers, een knooppunt voor ‘networking’, een inspiratiebron voor de toekomst en een kweekplaats van nieuwe ideeën. Eurofinish pakt uit met verrijkende thema’s: Coatingtechnologie: innovatieve coatings met het oog op duurzaamheid, Materiaaltechnologie: aandacht voor functionele en slimme materiaaltoepassingen, Valorisatie en duurzaamheid: balans tussen techniek en milieu, Precisie & engineering: gezamenlijke evolutie en ontwikkeling en Toekomstgericht: kennis en kunde onder één dak verzameld.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 7

KORT NIEUWS 3D-geprinte delen veilig en verantwoord stralen Het 3D-printen wordt inmiddels veelvuldig toegepast. Voor het verwijderen van poeder, vergladden van het product en/of juist een bepaalde structuur/ruwheid te verkrijgen, wordt als nabehandeling vaak gestraald. Daarbij kan in sommige producten een explosieve omgeving ontstaan en moet de installatie voldoen aan de ATEX114 (was ATEX95).

Nieuwe leden COLOR COATING BV Marowijne 48 7333 PJ Apeldoorn Tel.: 055 541 11 78 info@colorcoating.nl www.colorcoating.nl Color Coating is afkomstig van Reynolds, een gerenommeerd aluminiumbedrijf. In 1989 richtte Reynolds een eigen poederlakbedrijf op in Apeldoorn. Momenteel staat het bekend als Color Coating bv. Dit is uitgegroeid tot een onderneming in het coaten van aluminium voor de (gevel)bouw van gebouwen en woningen. Color Coating is innovatief en druk bezig met nieuwe voorbehandelingstechnieken. Hiervoor werken ze al jaren samen met toeleveranciers om via testen en praktijkervaring naar een hogere standaard te komen. Het Qualicoat-certificaat is al jaren in het bezit van Color Coating en daarom zijn ze ook aangesloten bij Qual.ION.

Leering Hengelo heeft veel ervaring met het engineeren en fabriceren van ATEX-gecertificeerde installaties voor onder andere fabrikanten van 3D-printers en grotere afnemers zoals Rolls Royce (vliegtuigmotoren). Afhankelijk van de gebruikte materialen worden de straalcabines voorzien van een breekplaat, flow sensor, terugslagklep, ATEX-filterpatronen, druk ontlast deuren, aardkabels, EX-ventilator enzovoorts. Bij een Normfinish straalcabine van Leering Hen-

gelo in ATEX-uitvoering is het eerste doel om een explosie te voorkomen door bijvoorbeeld alles goed te aarden, vonkvorming te voorkomen en de “brandstof” te verminderen. Tweede doel is dat wanneer toch een explosie optreedt, dit een gecontroleerde explosie moet zijn via bijvoorbeeld een breekplaat, zodat verdere schade aan de installatie vermeden wordt en er geen onveilige situatie voor het personeel ontstaat. O

Anti-kras coating voor veiligheidsbrillen Recentelijk heeft 3M een nieuwe coating ontwikkeld voor veiligheidsbrillen die ervoor zorgt dat de bril niet beslaat (anti-mist) én die krasbestendig is. De meeste brillen worden voorzien van deze combinatie-coating. Ook levert het bedrijf anti-kras brillen die in vergelijking met combinatie-brillen minimaal vijf keer krasbestendiger zijn. Kenmerk van de coating op deze brillen is dat die niet superhard is, maar juist flexibel. Een flexibele coating heeft het voordeel dat de coating meebeweegt met een beschadigende kracht en daardoor de beschadiging weet te vermijden. O

MEER INFORMATIE www.3mnederland.nl

Atotech verwerft Plating on Plastics-techniek van Pegastech Onlangs heeft Atotech de door Pegastech ontwikkelde techniek voor het galvaniseren van kunststoffen verworven. Deze overname ondersteunt de lange termijn visie van Atotech op het gebied van duurzame oppervlaktebehandeling. Met de verwerving van Pegastech’s Chroom VI en palladiumvrije voorbehandeling voor het galvaniseren op kunststof breidt Atotech haar positie verder uit. Het Frans chemiebedrijf Pegastech heeft een techniek ontwikkeld voor het galvaniseren op kunststof die geen gebruik maakt van zeswaardig chroom of palladium voor de voorbehandeling van kunststoffen voorafgaand aan het galvaniseren. Dit proces vervangt gevaarlijke chemicaliën en draagt zorg voor het behoud van natuurlijke bronnen en is volledig compatibel met de huidige gebruikte apparatuur en behandelmethoden. Atotech ziet

8 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

deze technologie als een uitstekende aanvulling op de huidige plating on plastic-technologie van Atotech, inclusief de hexavalente chroomvrije voorbehandelingstechnologie die momenteel wordt ontwikkeld en ook dit jaar op de markt komt. De belangrijkste voordelen van de verworven technologie zijn: • Zeswaardig chroomvrije etch • Palladium vrije activator • Compatibel met een breed scala van kunststoffen zoals ABS, ABS-PC, 2K componenten • Voorkomt rack metallisatie. • Compatibiliteit met bestaande plating on plastic lijnen. O

AkzoNobel wijst ook tweede bod PPG af Verffabrikant AkzoNobel heeft een tweede, verhoogd overnamebod van het Amerikaanse PPG Industries afgewezen. PPG wilde â&#x201A;Ź88,72 per aandeel AkzoNobel betalen, deels in contanten en deels in aandelen. Het bod waardeert AkzoNobel op â&#x201A;Ź22,4 miljard euro en dat is anderhalf miljard hoger dan het eerdere overnamebod twee weken eerder. AkzoNobel vindt ook het tweede bod te laag en te risicovol. Bovendien beschouwt het bedrijf een overname niet in het belang van de aandeelhouders, klanten en werknemers. AkzoNobel gaat wel de speciaalchemie divisie, met een omzet van bijna vijf miljard euro, afsplitsen. Er werken daar 9.000 werknemers. Het bod van PPG heeft de plannen tot verzelfstandiging versneld. De speciaalchemie is een belangrijke speler in de bouw, industrie en voedingsindustrie. Niet duidelijk is of het verkocht gaat worden of een eigen beursnotering krijgt. AkzoNobel en PPG kennen elkaar nog van 2012. In dat jaar nam PPG al de divisie Decorative Paints, de consumentenverf in Noord-Amerika, over van AkzoNobel voor ruim 1 miljard dollar.

AkzoNobel is ĂŠĂŠn van de wereldmarktleiders op het terrein van verven, coatings en chemische producten. PPG is de maker van onder meer Sigma, Histor en Rambo. Het bedrijf maakt naast huis- tuin- en keukenverf speciale coatings voor vliegtuigen, schepen, autoâ&#x20AC;&#x2122;s en verf voor onder meer mobiele telefoons. In grootte, omzet en

werknemers ontlopen de bedrijven elkaar niet veel. Bij elk bedrijf werken ongeveer 46.000 mensen. De omzet van AkzoNobel bedraagt 14,2 miljard euro, de nettowinst 970 miljoen euro (2016). In beurswaarde lopen ze wel uiteen: AkzoNobel is 16,3 miljard euro waard, PPG met 26 miljard euro een stuk meer. O

Ritje maken in de zelfrijdende Tesla Model X De Automotive Campus in Helmond staat van 26 maart tot en met 31 maart in het teken van de Automotive Week 2017. Zes dagen lang zijn er voor verschillende doelgroepen presentaties en demonstraties rondom het thema Where Smart Mobility Meets Traffic. Iedere dag staat een speciale doelgroep centraal. 26 maart was de publieksdag, 27 en 28 maart waren voor (inter)nationale mobiliteitsexperts. Op 29 maart staat de (professionele) weggebruiker centraal en 30 maart is de Dag van de Wegbeheerders. Op die dag heeft u van 11.00 tot 17.00 uur de mogelijkheid om een ritje te maken in de zelfrijdende Tesla Model X. Zelf rijden mag, maar meerijden is ook een hele ervaring. Trendwatcher

Vincent Everts geeft tijdens de rit een â&#x20AC;&#x2DC;speed-collegeâ&#x20AC;&#x2122; over de mobiliteit van de toekomst. Deelname is op basis van beschikbaarheid. De slotdag van de Automotive Week, 31 maart, is voor studenten, studiebegeleiders en docenten met onder meer hightech colleges van 30 minuten. Clusterorganisatie AutomotiveNL organiseert Automotive Week 2017 samen met veertien partners. Spreektaal op alle dagen is Engels behalve op de Dag van de Wegbeheerders. Aanmelden is gratis. O

MEER INFORMATIE www.automotiveweek.nl

Bijna 4.000 midden- en kleinbedrijven hebben de afgelopen vier jaar gebruik gemaakt van de zogenoemde MKB Innovatiestimulering Regio en Topsectoren (MIT). Met 143 miljoen euro aan financiering heeft het MKB voor bijna 400 miljoen euro aan investeringen in innovatie kunnen doen. De MIT voorziet volgens de evaluatiecommissie dan ook goed in de behoefte van het MKB om te kunnen innoveren.

Minister Kamp van Economische Zaken: â&#x20AC;&#x153;De eerste fase van een innovatietraject is voor het MKB vaak een uitdaging, omdat dit meestal nog niet direct tot nieuwe inkomsten leidt. Met de MIT-regeling stimuleren het kabinet en de provincies gezamenlijk innovatieve ondernemers om juist wĂŠl die stap te zetten. Kleinere bedrijven worden hierdoor gestimuleerd om ook zelf te investeren in innovatie. Om de Nederlandse kenniseconomie internationaal concurrerend te houden, is een goed werkende publiek-private

samenwerking zoals via de MIT cruciaal.â&#x20AC;? De MIT is de afgelopen maanden voor de eerste keer geĂŤvalueerd. De hoofdaanbeveling was om de regeling te continueren met ten minste het huidige budget. Het Ministerie van Economische Zaken en de betrokken provincies stellen daarom vanaf 11 april 2017 via de MIT-regeling 55,75 miljoen euro beschikbaar aan het MKB. Op basis van de afgelopen vier jaar levert dit naar verwachting rond de 155 miljoen euro voor innovaties op vanuit het MKB. O

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 9

KORT NIEUWS Oppervlaktebehandelaars in februari veel minder positief dan in januari Situatie in de Oppervlaktebehandeling in februari ook veel minder goed dan de totale industrie Uit de laatste meting van de ION BrancheBarometer Oppervlaktebehandeling (in samenwerking met MCB) blijkt dat de inkoopmanagers in de metaalbewerkende branche ‘Oppervlaktebehandeling’ in februari veel minder positief dan in januari zijn over de groei in de branche: indexscore 51,1 versus 57,8. De branche ontwikkelde zich in februari ook veel minder goed dan de totale Nederlandse industrie (58,3, dit wordt maandelijks door branchevereniging Nevi gemeten). Omdat een score hoger dan 50 ‘groei’ betekent, kan geconcludeerd worden dat er in de Oppervlaktebehandeling (maar ook in de industrie algemeen) sprake is van groei. De BrancheBarometer Oppervlaktebehandeling van de Vereniging ION (in samenwerking met MCB) is (evenals de Nevi Inkoopmanagersindex) opgebouwd uit vijf componenten. Met betrekking tot de ontwikkeling in februari ten opzichte van januari zijn met betrekking tot deze componenten de volgende conclusies te trekken: • De productie in de branche Oppervlaktebehandeling ontwikkelt zich veel minder positief ten opzichte van vorige maand • Over de orders denken de inkopers veel minder positief • De levertijd van de leveranciers is vrijwel hetzelfde • De voorraden eindproduct nemen flink af

Opmerking: de relatieve vlakheid van de Nevi-lijn is te verklaren door de grote verscheidenheid aan industrieën waaruit deze is opgebouwd.

• Over de werkgelegenheid denkt men veel minder positief. De inkoopprijzen, geen onderdeel van de totale BrancheBarometer, nemen flink af volgens de inkopers ten opzichte van vorige maand. Ten opzichte van de totale industrie (Nevi) zijn de volgende conclusies te trekken met betrekking tot de verschillende aspecten in de afgelopen maand: • Het productieniveau is in de Oppervlaktebehandeling in februari veel minder goed dan in de totale industrie • Het orderniveau is veel minder goed • De levertijden van de leveranciers zijn veel langer • De voorraadniveaus in de Oppervlaktebehan-

deling zijn flink lager • Over de werkgelegenheid denken de inkopers veel minder positief. De inkoopprijzen, geen onderdeel van de totale BrancheBarometer, zijn in de Oppervlaktebehandeling relatief flink lager dan in de totale industrie. O Nieuwe deelnemers aan de BrancheBarometer (mits oppervlaktebehandelaar) zijn van harte welkom: ze krijgen sneller en specifiekere resultaten. Meld je aan via www. formdesk.nl/ion/abonnee. Bent u leverancier voor de oppervlaktebehandelende industrie of wilt u het persbericht maandelijks ontvangen, meld u dan gratis aan via www.formdesk.nl/ ion/pers.

Nieuwe directeur Automotive Campus Lex Boon wordt op 1 april 2017 directeur van de Automotive Campus in Helmond. Hij gaat leiding geven aan de nieuwe campusorganisatie die verantwoordelijk is voor business development, accountmanagement, acquisitie en parkmanagement van de Automotive Campus. Lex Boon krijgt als belangrijkste opdracht om de Automotive Campus de komende jaren flink te laten groeien. De ambitie is om het aantal bedrijven én het aantal medewerkers in vijf jaar te verdubbelen. Ook het versterken van de intensieve samenwerking tussen bedrijven, onderwijsinstellingen, onderzoeksinstituten en overheden is een belangrijke taak van de

10 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

nieuwe directeur. Boon: “Er ligt een ambitieus businessplan voor de Automotive Campus. De doelstellingen zijn haalbaar, maar we zullen er flink aan moeten trekken. Ik wil zo snel mogelijk bouwkranen op de Campus hebben staan.” De Automotive Campus in Helmond is hét focuspunt binnen het regionale en Nederlandse automotive cluster. De Campus biedt ruimte aan bedrijven, kennisinstituten, onderwijsinstellingen, private en publieke onderzoeks- en testcentra op het gebied van automotive technologie en slimme mobiliteit. Vanaf de oprichting in 2009 is de campus sterk gegroeid in haar rol als ontmoetingsplek. Het is een uitdagende en inspirerende omgeving waar kennis en bedrijven samen worden gebracht,

met als doel het bevorderen van samenwerking, kennisdeling en open innovatie. Op dit moment biedt de Campus plaats aan ruim 40 bedrijven, ongeveer 550 medewerkers, onderzoekers en ongeveer 225 studenten. O

MEER INFORMATIE www.automotivenl.com

Precision Measuring Instruments

EENVOUDIG GENIAAL

NauMetrics Precision Measuring Instruments

Tel: 0031(0)743490022 | www.naumetrics.nl | E: sales@naumetrics.nl

SMART S MART SOLUTIONS S

GAQ = 2 KEER SNELLER » Snel, 2 keer snellere handling vergeleken met de standaard GA kap » Kosteneﬃcient » Ingebouwd ventiel, worden er in de oven niet afgeblazen

www.hangon.nl

AD Chemicals is a part of AD International +31 (0) 167 526 900

adinternationalbv.com m

Neem direct contact op via chemicals@adinternationalbv.com

Passivering en Conversiecoating voor aluminium

PreCoat A34 • • • • • • •

Chroom(VI) vrĳ Bare corrosion resistance tot 3000 uur neutrale zoutsproeitest Uitmuntende corrosiebescherming Superieure lakhechting Voldoet aan MIL DTL 81706B/5541 en GSB standaard Qualicoat gecertiﬁceerd (No. A-126) Geschikt als pretreatment of passivering

• • • • • •

Monorailsystemen Kettinghangbanen Power & Free systemen Badenreeksen-kranen Besturingen Vloer conveyors

Van hangbaansystemen tot turn-key installaties inclusief al uw oppervlaktebehandelingsapparatuur, Railtechniek zorgt voor de oplossing die bij uw behoefte past. Kijk op www.railtechniek.nl voor recente projecten.

AD Chemicals, overtreft de marktstandaard!

www.railtechniek.nl – info@railtechniek.nl – tel. +31(0)344-616363

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 11

KORT NIEUWS E-boek: voor een sterk Nederland branchevereniging 4.0 In deze uitgave van Egbert Stremmelaar wordt de pragmatische aanpak vanuit het bedrijfsleven beschreven op weg naar zijn droom: een sterke BV Nederland met een hoge bwi (brede welvaarts indicator). Dat betekent dat iedereen die dat kan, moet willen helpen ons land te versterken. Dat betekent dat de politiek, het openbaar bestuur, het bedrijfsleven en de burgers moeten samenwerken en een richting moeten kiezen. In een recent rapport van de BCG (Inclusiviteit, in ieders belang) staat dat de oplossing vooral van het bedrijfsleven moet komen. De branchevereniging 4.0 kan hierbij faciliterend optreden bij zaken die mensen en bedrijven individueel niet of slechts met heel veel moeite gerealiseerd krijgen. Nederland is qua landoppervlakte en inwonertal niet bijster groot, maar toch staat ons land in veel lijstjes in de top 10 als het gaat om beste land om in te wonen, beste pensioen, beste zorg, beste onderwijs, grootste investeerder, grootste exporteur enzovoorts. Met de opkomende economieën als China en Rusland, hun

rest van de wereld en niet ‘verkruimelen’ door elkaar binnen onze landsgrenzen te beconcurreren op thema’s die we zelf nauwelijks kunnen beïnvloeden. De uitkomst van het e-book is geen recept voor een krachtige branchevereniging. Het is een bouwdoos met blokken die besturen en branchemanagers zelf in elkaar kunnen schuiven teneinde een slagvaardige, relevante organisatie te bouwen. Het boek beschrijft de visie van de auteur op basis van veel onderzoek en gesprekken en heeft niet de intentie volledig te zijn of als maatstaf te dienen. Vele andere mogelijkheden zijn ook opportuun. Dit document is vooral bedoeld als basis voor de discussie in de verenigingen om relevant te worden of te blijven. Niet alle verenigingen zullen dezelfde uitkomst hebben, maar dat is ook niet beoogd. O

machtspolitiek, de positie die Turkije claimt, de inboetende macht van de USA en de scheurtjes die de EU vertoont, is het zaak om de rijen te sluiten. Als BV Nederland moeten we ons dienstbaar én richtinggevend opstellen naar de

MEER INFORMATIE Nieuwsgierig geworden? Vraag het (gratis) e-book aan op www.stremmelaar.com.

Checklist kwaliteitsborging brandwerende coatings op staalconstructies In 2015 is de Kennisgroep Brandwerende Coatings opgericht met brede vertegenwoordiging vanuit OGOS, VVVF, BBN, OnderhoudNL, Vereniging ION, Bouwen met Staal en Zinkinfo Benelux. Doel van de kennisgroep is de kwaliteit van brandwerende coatings op staalconstructies te bevorderen vanuit een ketenbenadering. Adequate uitvoering van deze benadering brengt de constructieve veiligheid bij brand op het vereiste niveau. Omdat dit gewenste niveau anno 2016 nog niet bereikt is, is er een checklist opgesteld waarin alle relevante aspecten, spelers, verantwoordelijkheden en controlepunten aan de orde komen. Deze checklist anticipeert op de in te voeren private kwaliteitsborging (en is als zodanig op te nemen in de toetsingsinstrumenten), maar is evenzeer bruikbaar in de huidige fase van publieke toetsing of in een (duale) overgangsfase van publiek naar privaat. Hoewel de kennisgroep de checklist zo zorgvul-

12 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

dig mogelijk heeft opgesteld, is het denkbaar dat er correcties en toevoegingen nodig zijn of dat voortschrijdend inzicht een heruitgave nodig maakt. Gebruikers van de checklist worden uitgenodigd hun opmerkingen in te dienen via carolien.nieuwland@rws.nl. Als vervolg op deze checklist wil de kennisgroep een model garantiecontract opstellen en

publiceren. Hierin worden de garanties op de uitgevoerde werkzaamheden en de positie van opdrachtgevers/eigenaren en opdrachtnemers beschreven. O

De checklist is te downloaden via: www.vereniging-ion.nl/downloads

Oproep nieuwe bestuursleden Vereniging ION Vereniging ION bestaat inmiddels drie jaar. Van diverse separate verenigingen is van Vereniging ION een herkenbare entiteit gemaakt die haar stempel voor en op de oppervlaktebehandelende industrie heeft gedrukt. Na drie jaar zit de periode van een aantal bestuursleden erop. Er wordt nu naar nieuwe bestuursleden gezocht. Belangstelling? Reageer!

met u in contact komen. Meld u zich dan bij het secretariaat (secretariaat@vereniging-ion.nl). Een bestuursfunctie bij Vereniging ION is voor drie jaar, met de mogelijkheid tot herbenoeming. Mocht u twijfelen, dan zal één van de huidige bestuursleden u graag bijpraten over de huidige stand van zaken, het takenpakket en het tijdsbeslag. Er zal uiteraard rekening worden gehouden met uw wensen en mogelijkheden.

De nieuwe bestuursleden zijn nodig omdat een aantal bestuursleden door verandering van takenpakket in hun bedrijf niet voldoende tijd meer kunnen vrijmaken voor een bestuursfunctie, maar ook omdat een deel van de bestuursleden vervangen moet worden vanwege de noodzakelijke continuïteit. Om te voorkomen dat iedereen na de maximale zittingsperiode tegelijk moet aftreden, is gekozen dat na een periode van drie jaar in ieder geval eenderde van de bestuursleden aftreedt. Bent u werkzaam bij een lidbedrijf, heeft u (goede) ideeën over de marktontwikkelingen, de processen of de omgeving van de oppervlaktebehandelende industrie en wilt u de vereniging mee helpen vormen en naar een hoger niveau brengen, dan wil het huidige bestuur graag

Het betreft de volgende vacatures: - Sectorbestuurslid Applicateurs Organische Deklagen: 3 vacatures - Sectorbestuurslid Applicateurs Elektrochemische en Metallieke Deklagen: 1 vacature - Sectorbestuurslid Toeleveranciers: 1 vacature Vanuit het sectorbestuur wordt de afvaardiging naar het Vereniging ION-bestuur gekozen door de sector zelf. De functie van sectorbestuurslid is alleen te vervullen door een natuurlijk persoon van een lidbedrijf uit de betreffende sector. O

ION treedt toe tot Veiligheid Voorop Een veilige en gezonde werken leefomgeving is een topprioriteit voor bedrijven die met gevaarlijke stoffen werken. Op initiatief van een aantal branches in de chemieketen is daarom in 2011 het programma Veiligheid Voorop ontwikkeld. Het doel hiervan is om gezamenlijk de veiligheidscultuur en de veiligheidsprestaties van bedrijven continu te verbeteren. Daarbij staan samenwerking, het delen en leren van elkaars ervaringen, zichtbaarheid en transparantie centraal. Het programma richt zich in eerste instantie op bedrijven die werken met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen, de zogenoemde BRZO-bedrijven. Veiligheid Voorop is een samenwerkingsverband van VNO-NCW, de chemische industrie (VNCI), petroleumindustrie (VNPI), tankopslagbedrijven (VOTOB), handelaren in chemische producten (VHCP), verf- en drukinktfabrikanten (VVVF), afvalverwerkers (VvA) en logistieke dienstverleners en opslagbedrijven (VNCW). Tevens zijn een aantal ondersteunende brancheorganisaties van onderhoudsorganisaties (VOMI, NVDO en World Class Maintenance) aangesloten. Ook Vereniging ION zal zich aansluiten. Dit gebeurt op de Techn.ION-dag. Na een korte inleiding zullen de voorzitter van Vereniging ION en de voorzitter werkgroep externe veiligheid/ bestuurder Veiligheid Voorop de toetredings-

verklaring tekenen. Hiermee worden de ontwikkelde tools, middelen en goede praktijken van het programma ook voor Vereniging ION-leden toegankelijk. Veiligheid Voorop wordt ondersteund door SSVV (stichting samen werken voor

veiligheid) en NVVK (de beroepsvereniging van veiligheidskundigen). O

MEER INFORMATIE www.veiligheidvoorop.nu

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 13

KORT NIEUWS Masterclasses Smart Industry Op 20 april en 18 mei zijn er masterclasses over de Smart Industry. Deze dagen worden georganiseerd door Smart Industry Partners. Er wordt diep ingegaan op de principes en strategieën van Smart Industry en er wordt een brug geslagen tussen theorie en praktijk. Om bedrijven te ondersteunen in het opdoen van kennis en bij het bepalen van de juiste strategie, heeft een aantal partijen de handen ineengeslagen en het netwerk Smart Industry Partners opgericht. Ook is er een framework ontwikkeld (zie hiernaast) met de verschillende elementen die horen bij Smart Industry. In de masterclasses wordt ieder element uit het framework steeds volgens een vaste structuur

behandeld. Er wordt gestart met een theoretische uiteenzetting door een deskundige op dit gebied, gevolgd door een praktijkcase van een bedrijf dat ervaring heeft met de implementatie van het betreffende element. Tot slot is er een rondetafelsessie waarin ervaringen over het betreffende element worden uitgewisseld en besproken. Op deze manier komen alle elementen in twee dagen aan de orde. Zie ook het verslag van het Smart Industry Jaarevent 2017 op pagina 32. O

MEER INFORMATIE www.smartindustrypartners.nl

Overzicht geslaagden Vereniging ION-cursussen Gelukkig konden we de afgelopen kwartalen weer een flink aantal geslaagden feliciteren nadat ze met succes een ION-cursus hadden gevolgd. Zoals ook elders in deze editie wordt benadrukt, is het belang van goed opgeleid personeel zeer groot om adequaat om te kunnen gaan met alle technologische ontwikkelingen in de branche. Hier een overzicht van de geslaagden.

INSPECTIE STAALCONSERVERING

M. Koole (Adruu), A.J.G. Peeters (Aldor), W.O.G.M. Rheis (BWB Alucol), E.P.M. Schoolmeesters (BWB Alucol)

METALLISEERDER POEDERCOATEN NIVEAU 1 L.A. ter Brake (Match 4U), Y. Eyupoglu (De Run Metaalcoating), A. Gerasimov (De Run Metaalcoating), D.H.J.C. Groenendaal (Unilux), J. Hiddink (Goma), M.A. Kommers (Euro-bis Poedercoating), H. Lubbers (Goma), W.A.J. Schreurs (Euro-bis Poedercoating)

B. Goossens (Wico Autolak)

POEDERCOATEN NIVEAU 2 ANODISEREN NIVEAU 1 M.H.A. Hendriks (Aldor), P. Kneepkens (Aldor),

Emans, J.A. Nivillac, A.A. Pazera-Szczerba, J.J.W.M. van der Velden (Legrand Nederland)

U. Gürel, J.J.L.A. Habraken, J. van Haren, R. Morano, K.W.H. Verspaget (PI Vught), en K.

A. Arpagunu, O. Baran, L.A. Ramos, V.D.J. dos Santos Cardoso, M. Ucar, M. Yildiz (HSM Offshore)

SPUITER J. Bosman (Viets Staalconstructie), M. Czarnecki (Ferros Staalbouw), P.J.M van Oorsouw (Ferros Staalbouw), G.A.F. Scherrenburg (Crosbylp Lifting Clamps), F. van Tooren (Krohne Altometer), E.M. van Voskuilen (Viets Staalconstructie), E.M. Willemsen (Duinrand), S. Zararsiz (Krohne Altometer) O

Wet adhesion test voor Qualicoat-licentie De Wet adhesion test, in het Nederlands de “hechtingproef na vochtbelasting” genoemd, is in de 14e editie van de Qualicoat-eisen geïntroduceerd als proef voor het verkrijgen van een Qualicoat-licentie en herhalingsinspecties. Tevens is de test opgenomen in de paragraaf “Inhouse Control”, de paragraaf waarin omschreven staat welke keuringen het coatingbedrijf zelf moet uitvoeren ter controle van zijn eigen productieproces. Het doel van deze test is om op een snelle manier informatie te krijgen over de kwaliteit van de voorbehandeling van het aangebrachte coatingsysteem. De droge hechtingproef, de zogenaamde ruitjesproef, volstaat niet meer. In de praktijk is gebleken dat op een schoon, maar niet optimaal voorbehandeld proefstuk de resultaten eigenlijk altijd goed zijn. Een mooie test dus om jezelf voor de gek te houden.

14 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

De “wet adhesion test” wordt als volgt uitgevoerd: Dompel het proefstuk gedurende twee uur in kokend gedeminiraliseerd water (maximaal 10 microsiemens bij 20°C). Neem na twee uur het proefstuk uit het water en laat dit gedurende minimaal één en maximaal twee uur afkoelen. Voer na afkoeling de ruitjesproef uit zoals omschreven in de “dry adhesion test”. Als alternatief voor deze test kan ook de pressure cooker test, in het Nederlands de dampkootest, uitgevoerd worden. Hierbij worden de proefstukken niet gedompeld maar onder hoge druk in de damp boven kokend gedeminiraliseerd water geplaatst. Voor deze test is wel een snelkookpan vereist. De resultaten van beide tests zijn goed vergelijkbaar. Deze natte testen zijn een zeer goed alternatief voor de Machu-test. Hierbij werden op zeer matig voorbehandeld aluminium, ver onder het minimum niveau van de Qualicoateisen toch nog goede resultaten behaald. O

CUPROSTAR 1600 S Acid Copper

EUROGRIT WORDT SIBELCO EUROPE

High Levelling Acid Copper Start Bright... Finish Right

NIEUWE UITSTRALING NVERANDERD UW VERTROUWDE LEVERANCIER VAN HOOGWAARDIGE STRAALMIDDELEN VOOR OPPERVLAKTEBEHANDELING

CUPROSTAR 1600 S produces a brilliant and ductile bright copper layer with excellent levelling performance on substrates such as steel, brass, aluminum and zinc die-cast. The system can also be optimized to avoid orange peel, over-levelling or ďŹ&#x201A;ame patterns on plastic substrates with complicated geometries. The success of the process started in China and spread over to other countries. If you are using bright acid copper and demand an easy to control system with good brightness, excellent levelling and consistent performance... CUPROSTAR 1600 S is the process for you! For reliable copper ďŹ nishes for any substrate, count on MacDermid Enthone. KEY FEATURES â&#x20AC;˘ Ultra High Levelling Systems â&#x20AC;˘ Exceptional Low Current Density Coverage and Brightness â&#x20AC;˘ Fast Plating Rates with High Burn Resistance â&#x20AC;˘ Ideal for all Metal and Plastic Substrates

Eurogrit BV maakt sinds 1985 deel uit van de Sibelco Groep. Sibelco is ĂŠĂŠn van de grootste producenten van industriĂŤle mineralen ter wereld met 200 vestigingen in 41 verschillende landen. De laatste jaren is Eurogrit meer en meer geĂŻntegreerd in de Sibelco organisatie. In het licht van onze internationale groeistrategie, op basis van sterke lokale aanwezigheid, is een eenduidige naam en uitstraling van onze vestigingen in de verschillende Europese landen van groot belang. Daarom zijn wij vanaf heden in al onze externe communicatie herkenbaar als Sibelco Europe. De naam Eurogrit zal blijven bestaan als merknaam voor ons assortiment straalmiddelen. Belangrijker is dat voor u als klant de kwaliteit van onze producten en onze service minimaal op gelijk niveau blijft. Sibelco Europe t /PPrEIPFL t -% PapendrechU t TBMFs.eurogrit@sibelco.com www.eurogrit.cPN t www.sibelco FV t tel

Maak nu ook de koppeling met oppervlaktetechnieken.com!

De specialist in ..

Het vakblad voor de professional Voor nadere informatie of reserveringen, kunt u contact opnemen met Vincent IJff van Jetvertising b.v., telefoon +31(0)70 399 00 00 e-mail vincent@jetvertising.nl

Kwaliteit Duurzaam

edrizziÂŽ benelux tel. 0318-507138 info@edrizzi.nl www.edrizzi.nl

ÂŽ In het kader van een afstudeeropdracht aan de Fontys Hogeschool werd in een onafhankelijk vergelijkend onderzoek op de School voor Autospuiten & Schadeherstel de effectiviteit van VirtualPaint onderzocht en met zeer positieve resultaten afgesloten. Na een periode van drie maanden uitsluitend virtueel trainen, werd voor het eerst met echte lak gespoten. Op de vraag of coatingapplicatie

aangeleerd kan worden met VirtualPaint is het antwoord: â&#x20AC;&#x153;Ja, dat kanâ&#x20AC;?. Zelfs praktijkleraren die aanvankelijk sceptisch waren â&#x20AC;&#x153;moesten toegeven dat het behaalde resultaat boven verwachting wasâ&#x20AC;?. Ook de vraag of VirtualPaint een rendabele investering â&#x20AC;&#x153;is duidelijk met ja te beantwoordenâ&#x20AC;?. In het onderzoek wordt een besparingsprognose van boven de â&#x201A;Ź100.000 in drie jaar geraamd.

Als bijzonder effectief kwamen realisme (spuitpistool- en lakinstellingen, geluid) en hoge oefenfrequentie naar voren. VirtualPaint toont meteen een objective analyse van spuitresultaten waardoor fouten kunnen worden onderkend en verbeterd. Het competitie-element van VirtualPaint werkte zeer motiverend. Zie ook het artikel over VirtualPaint in het januarinummer van dit jaar. O

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 15

ALGEMEEN

UITDAGINGEN TE OVER IN DE AUTOMOTIVE Op het gebied van, bijvoorbeeld, materialen, aandrijfsystemen en wet- en regelgeving zijn er nu en in de komende jaren binnen de Automotive vele ontwikkelingen, die ook van invloed zijn op de oppervlaktetechnieken. Om een beeld te krijgen van die ontwikkelingen gingen we naar AutomotiveNL, de clusterorganisatie van de Nederlandse automotive industrie, mobiliteitssector en het automotive onderwijs. Er zijn veel kansen, enkele bedreigingen, maar vooral veel uitdagingen.

AutomotiveNL behartigt de belangen van de Nederlandse automotive sector en houdt de actuele ontwikkelingen in die industrie zeer goed bij. Jean Pierre Heijster, Manager Manufacturing & Materials bij AutomotiveNL, schudt de uitdagingen losjes uit de mouw, zonder spiekbriefje. “Momenteel staat autonoom rijden flink in de belangsteling. Ik zie dat als onderdeel van smart mobility. Bijna alle automerken zijn ermee bezig en ze voelen de uitdaging. Technologisch is het geen echt grote uitdaging meer, maar in geen enkel land mag nu zo’n auto de weg op, geheel en al autonoom rijdend. De wetgeving staat het gewoon nog nergens volledig toe. Waar aan gesleuteld moet worden, is dat het past binnen de totale mobiliteitsstructuur als een betrouwbare entiteit. Daar wordt nu heel hard aan gewerkt.” Vervolgens komen we bij het aandrijfsysteem van de auto. Je hoeft geen helderziende te zijn om vast te stellen dat het volledig elektrisch rijden de trend is. Alle grote automerken zijn daar nu flink mee bezig. De verbrandingsmotor heeft zijn langste tijd gehad. Ook de overgangsfase, met de hybride auto, loopt op z’n eind. Via de belasting kunnen we er ook geen voordeel meer uithalen. De komende jaren zal het aantal auto’s dat volledig elektrisch rijdt, sterk uitbreiden. De CO2-uitstoot uit het autoverkeer zal daardoor afnemen, helemaal als de energieopwekking ook groener wordt. Daarnaast kunnen voorzieningen op de elektrische auto worden

16 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

Jean Pierre Heijster aangebracht die energie leveren aan de accu’s in de auto, bijvoorbeeld zonnecellen op het dak of solar foils.

MATERIALEN Jean Pierre Heijster: “Die zonnecellen en solar foils moeten in de regel van een coating of laklaag worden voorzien om de levensduur of de energietransitie te optimaliseren. De folie moet op de laklaagkleur worden aangebracht. Voor zowel de oppervlaktebehandelaars als de folieplakkers wordt dat een gigantische uitdaging. Daarnaast moet een coatingfabrikant een

coating ontwikkelen die op de zonnefolie hecht, maar de folie niet beschadigt. Dit zijn enkele toekomstige ontwikkelingen waarmee de oppervlaktebehandelaars te maken krijgen.” Een volgende categorie ontwikkelingen hangt samen met CO2-besparende maatregelen die hun oorsprong vinden in wetgeving. Die maatregelen hebben voor een groot deel betrekking op de materialen waarmee een auto gemaakt wordt en het uiteindelijke gewicht van de auto. “De trend van multimaterialentoepassing zal doorzetten, en dat blijft ook een uitdaging voor de bedrijven die coatings ontwikkelen en voor de oppervlaktebehandelaars. Die trend in de materialentoepassing brengt met zich mee dat verbindingstechnologieën een veel grotere rol gaan spelen; die moeten grootschalig toegepast kunnen worden.” Bij de vertrouwde materialen, zoals de ferro’s, zullen vooral lichtgewicht ferro’s steeds vaker voorkomen en bij de staalsoorten meer ultra high strength steels, die steeds verder geoptimaliseerd worden. Dus lichter van gewicht, terwijl ze aan dezelfde eisen voldoen. Ook magnesium zal meer zijn intrede doen. In het verleden zagen we magnesium weleens bij de wielen, maar tegenwoordig zal het ook meer in carrosseriedelen voorkomen.

KUNSTSTOFFEN Verder zullen de thermoplastische composieten meer worden gebruikt. De thermohardende

Appen en koffie drinken achter het stuur, foto Dreamstime.

composieten kennen we al vrij lang, vooral in hang on onderdelen zoals motorkappen en achterkleppen, maar nu zien we de thermoplastische composieten ook in de body van de auto. “De grote uitdaging is: hoe ga je daar nou een oppervlaktebehandelingstechniek op toepassen, àls je die kunststoffen überhaupt nog wilt coaten? En als je ze gaat verbinden met elkaar, moet je met een soort primer coating gaan werken om de optimale verbinding te krijgen. Dat lijkt me nog niet zo eenvoudig. En ook in vrachtauto’s zullen we thermoplastische componenten vaker gaan tegenkomen. In een type van DAF Trucks zit tegenwoordig een carterpan die volledig van kunststof is. Vroeger was dat redelijk ondenkbaar.” In de aandrijfsystemen blijven aluminium en staal een grote plaats innemen, maar ook daar

zie je dat steeds meer kunststof onderdelen toegepast worden. Dat resulteert in een behoorlijke gewichtsreductie. Ook in de wielen komen kunststoffen steeds meer voor, vooral bij bepaalde duurdere modellen. Dus bij de velgen zal ook om een andere oppervlaktetechniek gevraagd worden. En dan de verlichting. Glas komt bijna niet meer voor, praktisch alles rondom de lamp is volledig van kunststof. De kunststoffen hebben niet de kwaliteit van glas, dus moet er met coatings gewerkt worden om de gewenste krasvastheid, lichtdoorlatendheid en UV-stabiliteit te bereiken. Bij de koplampen zien we al langer kunststoffen die met een coating zijn behandeld. Nu treedt daar nog vergeling op, doordat de coating veroudert. Er wordt aan gewerkt om die vergeling te voorkomen.

AUTOMOTIVENL AutomotiveNL is de clusterorganisatie van de Nederlandse automotive industrie, mobiliteitssector en het automotive onderwijs, en heeft meer dan 160 leden. Ze staat financieel op eigen benen en werkt aan de verdere uitbouw van haar activiteiten en faciliteiten voor de sector. Samenwerking met Rai Automotive Industrie is in voorbereiding. AutomotiveNL is in 2011 als bv opgericht, nadat de stichtingen Automotive Technology Center, High Tech Automotive Systems en de High Tech Automotive Campus hun respectievelijke activiteiten, doelstellingen en middelen bundelden. De inhoudelijke focusgebieden zijn Smart Mobility, Green Mobility, Manufacturing en Materials. AutomotiveNL richt zich op innovatie, onderwijs en kennistransfer, validatie en internationalisering. Daarnaast stimuleert ze de komst van nieuwe bedrijven én onderwijsactiviteiten op de Automotive Campus.

MILIEUBELASTING Wat de materialen betreft: de coatings vormen daar ook een onderdeel van, met name als het gaat om het gewicht van de coatings. Als een auto is voorzien van alle corrosiewerende, frictieverlagende, steenslagbestendige, zelfhelende, geluidsreducerende, anti-allergische enzovoorts coatings: hoeveel zwaarder is hij dan geworden? Volgens Heijster zullen er steeds meer lichtere coatings geëist worden of dunnere lagen waarmee hetzelfde resultaat bereikt kan worden. Ook dat is een uitdaging. Tot slot zullen ook keramische materialen hun intrede gaan doen in de auto, wat wederom zijn invloed heeft op de oppervlaktebehandeling van de materialen. Heijster: “Een belangrijke vraag gaat worden: wat doet jouw coating straks in de totale milieubelastende aspecten van de auto? Daar moet men een antwoord op kunnen geven. Een aspect dat vaak over het hoofd wordt gezien, is of en hoe de coatings verwijderd kunnen worden als een auto in het afvalstadium is beland. Het residu zou op één of andere manier weer hergebruikt moeten kunnen worden. Dat is ook weer een uitdaging. De kwaliteit van de huidige coatings zie ik wel toenemen, bijvoorbeeld op het vlak van levensduurverlenging en frictieverlaging. De vraag daarnaar zal ook toenemen.” Een andere factor is de toenemende elektronica in de auto. Mede door de trend naar autonoom

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 17

Automotor, foto dreamstime

rijden zal die alleen maar verder toenemen. Al die elektronica moet beschermd worden. Hierbij speelt de milieuwetgeving, maar ook de gewenste levensduur een rol. “Een onderbelicht aspect bij de elektronica met softwaretoepassing, is het punt van aansprakelijkheid van die elektronische componenten. Als het fout gaat, wie is er dan schuldig? Aan die componenten en systemen zullen steeds hogere eisen gesteld worden met betrekking tot de aansprakelijkheid. Ook voor de oppervlaktebehandelende industrie is dat erg belangrijk. Er zal om een garantie gevraagd worden dat corrosie de eerstkomende pakweg tien of vijftien jaar geen invloed zal hebben op het stukje elektronica.”

van de auto een rol. “In het algemeen zijn auto’s de afgelopen jaren wel lichter geworden, maar het gewicht kan nog veel meer omlaag voordat het kritische minimumgewicht bereikt wordt. Gelet op verdere CO2-reductie is een verdere gewichtsreductie ook van groot belang. Als je het gewicht van een auto kunt terugbrengen van 1.000 kilo naar 800 kilo scheelt dat niet alleen ontzettend veel brandstof. Er worden wereldwijd miljoenen auto’s per jaar gemaakt. Dat levert dus een gigantische gewichtsbesparing op, maar ook een navenante reductie in de materialen die je nodig hebt. Hoe minder materialen je nodig hebt om iets te maken, hoe beter het is, gelet op de milieu-footprint.”

CO2-UITSTOOT

OPLEIDINGEN

De trend van zwaardere eisen die vanuit de milieuwetgeving gesteld worden aan tal van autoonderdelen, zal de komende jaren doorgaan. Verdere terugdringing van de CO2-uitstoot zal een belangrijk thema blijven. Maar ook zullen bepaalde stoffen of materialen op een gegeven moment niet meer gebruikt mogen worden. Aan de alternatieven zullen hoge eisen gesteld worden. Heijster ziet dat ook als een uitdaging. Wat de terugdringing van de CO2-uitstoot betreft speelt, zoals gezegd, ook het gewicht

Tot slot wil Jean Pierre Heijster nog een lans breken voor veel meer systematische aandacht voor adequate opleidingen voor oppervlaktetechnieken. “Ik weet dat ION met mbo-scholen bezig is om modules te ontwikkelen over oppervlaktebehandelingstechnieken, omdat daarover een vergaand kennistekort dreigt. In het verleden was kennis over oppervlaktebehandelingstechnieken niet meer dan een hoofdstuk in het materialenboek. Dat moet echt anders, nu er zo veel innovaties zijn in die

18 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

technieken. Wil je als sector mondiaal kunnen blijven concurreren, dan moet dat kennistekort grondig aangepakt worden op alle niveaus in de opleidingsstructuur. Het belang van opleidingen kan niet overschat worden en we willen het belang daarvan graag onder de aandacht brengen. In dat kader zijn we nauw betrokken bij de Automotive centers of expertise en de centra voor innovatief vakmanschap.” O

MEER INFORMATIE www.automotivenl.com

ALGEMEEN

THEMA AUTOMOTIVE, CARROSSERIE

NLR PROMOOT 3D-PRINTEN VIA SAMENWERKING Het 3D-printen (additive manufacturing) mag zich in een grote belangstelling verheugen. Maar toepassing binnen een MKB-onderneming is geen vanzelfsprekendheid. Het gaat immers om een kennisintensief proces waarvoor de benodigde kennis en hoge investeringen nodig zijn om tot vruchtbare resultaten te komen. Bij NLR is een centrum opgezet dat het MKB en industrie wil helpen om kansen voor toepassing van het 3D-printen van metaal te herkennen en vervolgens ook te realiseren.

NLR is een toonaangevend, mondiaal opererend onderzoekscentrum voor de lucht- en ruimtevaart. Met zijn multidisciplinaire expertise en ongeëvenaarde onderzoeksfaciliteiten, levert NLR innovatieve, integrale oplossingen voor complexe uitdagingen in de aerospace sector. Bij NLR is het zogenoemde Metal Additive Manufacturing Technology Centre (MAMTeC) opgezet. Dit centrum beschikt behalve over apparatuur voor Metal Additive Manufacturing (AM) ook over expertise en faciliteiten die essentieel zijn om effectief aan verbetering van dit complexe proces te kunnen werken. Vergevorderde kennis op het gebied van de lucht- en ruimtevaart wordt geschikt gemaakt voor industriële commerciële toepassing. Het Metal Additive Manufacturing programma is een voorbeeld van hoe met bedrijven wordt samengewerkt. Het Publiek-Privaat Samenwerkingsprogramma is door de TO2- instituten NLR en TNO opgezet met hulp van het Ministerie van Economische Zaken. Het loopt nu twee jaar en heeft een looptijd van vier jaar. De totale omvang van dit programma is 5,5 miljoen euro en er zijn momenteel negen bedrijven aangesloten. NLR en TNO hebben dit PPS-programma in 2014 opgezet voor de Nederlandse industrie om de benodigde bouwstenen te realiseren waarmee metalen producten voor veeleisende toepassingen met een marktconforme prijs en met een constante kwaliteit geprint kunnen worden. Onderwerpen die aan bod komen zijn: materiaalkennis, proceskennis, certificatie & kwalificatie en ontwerpmethoden. Momenteel lopen er verschillende projecten

waarbij MAMTeC samen met bedrijven werkt aan het toepassen van opgebouwde kennis en kunde om nieuwe toepassingen van Metaal-AM te ontwikkelen tot commerciële producten. MAMTeC werkt aan ontwikkeling van nieuwe materialen voor toepassing in extreme condities.

NABEWERKING De grote ontwerpvrijheid en de mogelijkheid om ingewikkelde structuren te maken, kunnen zeer waardevol zijn voor toepassingen waar gewichtsreductie en verbeterde functionaliteit van belang zijn. Het is niet eenvoudig om deze kansen te herkennen zonder kennis van de mogelijkheden en de beperkingen van Metal Additive Manufacturing. Daarnaast geldt dat producten die uit een Metal AM-machine komen, meestal nog niet gebruiksklaar zijn. Metaalpoeder moet verwijderd worden, iets wat vooral bij complexe inwendige geometrieën soms lastig kan zijn. Warmtebehandelingen zijn nodig voor spanningsarm gloeien en het verbeteren van mecha-

nische eigenschappen. De oppervlakteruwheid van geprinte producten is vrij hoog (Ra >10μm). Vooral naar beneden gerichte oppervlakken die voorzien zijn van ondersteuningsstructuren hebben een hoge ruwheid. Vele gangbare technieken zoals stralen, shot peening, trommelen en schuren kunnen gebruikt worden om de ruwheid te verlagen. Voor inwendige structuren is dit wat lastiger. Daar waar vereiste toleranties niet gehaald kunnen worden, is vaak nog een machinale nabewerking nodig. MAMTeC onderzoekt de geschiktheid van verschillende methodieken voor nabewerking van geprinte onderdelen waarbij verschillende materialen en inwendige en uitwendige oppervlakken beschouwd worden. O Belangstellenden kunnen contact opnemen met NLR-Marknesse Metal Additive Manufacturing Technology Centre Marc de Smit MAMTeC@nlr.nl www.nlr.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 19

ALGEMEEN

THEMA AUTOMOTIVE, CARROSSERIE

GENOEG UITDAGINGEN VOOR AUTOLAKKEN IN REPARATIESECTOR Bij autolakken denken we doorgaans aan lakken voor nieuw geproduceerde auto’s. Maar hoe zit het met lakken voor de reparatie van schade aan auto’s? Hoe vind je de juiste kleur zodat je onzichtbaar kunt repareren en hoe ga je om met allerlei moderne (design) fratsen - zoals matte en structuur laklagen – die designers van de automerken ontwikkelen om de auto maar zo onderscheidend mogelijk te maken? Voor de antwoorden gingen we kijken bij AkzoNobel’s Vehicle Reﬁnishes business.

“Als wij goed ons werk doen, zie je er niets van. Een reparatie moet onzichtbaar zijn. Als je het wel ziet, is er iets niet goed gegaan.” Aan het woord is Erik van Dorp, AkzoNobel’s Technical Specialist voor Vehicle Refinishes. Met hem praten we over trends, innovaties en trainingen om goed opgeleide mensen te krijgen voor het repareren van autoschade in de coatinglaag. “Eén van de innovaties waar nu mee gewerkt wordt, zijn UV-drogende lakken. Deze zijn

20 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

ontwikkeld omdat alles nu eenmaal sneller moet in de autoreparatie en met het oog op de gewenste energiebesparing. Met de vorige generatie lakken kun je de snelheid van UV-drogende lakken nooit halen. UV zorgt ervoor dat zogenaamde ‘foto-initiators’ in de lak worden geactiveerd, waardoor de lak direct droogt. Het principe van de UV-drogende lakken wordt ook buiten de automotive toegepast. Bijvoorbeeld bij de tandarts, waar een gevuld gaatje tien

seconden met een UV-lampje wordt belicht, waarna de vulling keihard is. Bij de reparatielakken werkt het precies zo, met dien verstande dat de UV-straling door alle laklagen heen moet kunnen dringen om door en door te harden.”

VERWERKINGSTIJD Dat betekent dat de grondlagen, die normaal gesproken altijd dekkend zijn, voor deze toepassing semi-transparant moeten zijn om geheel

door te harden. “De voornaamste reden voor de UV-drogende lakken is de snelheidswinst. Tijd is geld. In plaats van een half uur droogtijd waarbij een hele cabine opgestookt moet worden tot 60 graden Celsius, zijn nu vijf minuten nodig voor het te repareren deel, dat daarna meteen geschuurd kan worden. Het is dus een makkelijke en snelle manier van werken en bespaart enorm in de energiekosten. Tijdwinst is cruciaal, maar er moet niet ingeboet worden op de kwaliteit. En verder moeten UV-drogende lakken voldoen aan al die andere eigenschappen, die ook golden bij de vorige generatie lakken.” Van Dorp geeft regelmatig demonstraties van de UV-drogende lakken aan professionals, die steevast onder de indruk zijn van het goede resultaat in korte tijd. “Het levert echt een wauweffect op. Garages die autoreparaties doen, zijn erg geïnteresseerd. In veel werkplaatsen is de spuitcabine de bottleneck, zeker als je er maar één hebt.”

VERSCHILLENDE SUBSTRATEN AkzoNobel’s Vehicle Refinishes business levert geen autolakken voor de productie van nieuwe auto’s. Maar volgens Van Dorp kunnen UVdrogende lakken ook daar in de toekomst goed worden toegepast, met navenante tijdwinst en energiebesparing. Uitharding van nieuw gelakte auto’s hoeft dan niet langer (ruim) 40 minuten te duren bij 80 graden Celsius. Ook

vanuit de vliegtuigwereld is er interesse in de UV-drogende lakken en zijn er diverse testen mee gedaan. Maar hoe zit het nu met auto’s die de laatste jaren steeds meer bestaan uit diverse materialen, die dus bij schade ook tegelijk beschadigd kunnen zijn? Van Dorp: “Tegenwoordig bestaat een nieuwe auto vaak uit zes, zeven of meer verschillende materialen. Denk aan kunststoffen, aluminium, verzinkt of kaal staal. In nieuwe auto’s zit steeds vaker aluminium. Het wordt wel steeds ingewikkelder, maar voor alle substraten hebben we verschillende primers, zodat een uitstekend lakgarantiesysteem opgebouwd kan worden. Ons laboratorium met uitgebreide testfaciliteiten speelt een belangrijke rol bij het ontwikkelen van reparatielakken, zodat we de toekomstige substraten ook van een lakgarantiesysteem kunnen gaan voorzien.”

DIGITALE KLEURTECHNOLOGIE AkzoNobel is ervan overtuigd dat een digitale aanpak op het gebied van kleurmeting de enige weg voorwaarts is in de autoschadeherstelsector. Niet alleen vanwege het snellere werken, maar ook omdat digitale tools in de kleurselectie en -meting een objectiever en nauwkeuriger resultaat opleveren dan de handmatige methode van menselijke observatie en perceptie. Het bedrijf is zó overtuigd van die digitale toekomst, dat Colorvation is ontwikkeld: een uitgebreide en gebruiksvriendelijke toepassing voor de autoschadeherstelsector die gebruikmaakt van de nieuwste digitale kleurentechnologie. De toepassing is gebaseerd op innovatieve digitale tools, zoals de Automatchic™ Vision - een toonaangevende, handzame spectrofotometer - en de MIXIT™, het programma voor het identificeren en opzoeken van kleuren. Het digitale

AKZONOBEL AkzoNobel maakt essentiële producten om het dagelijks leven prettiger te maken. Het bedrijf is vooral bekend als een internationaal opererende verf- en coatingonderneming en als belangrijke producent van specialistische chemicaliën voor essentiële ingrediënten van consumentenen industriële producten wereldwijd. Het bedrijf wil zich onderscheiden met duurzame en innovatieve technologie en producten die tegemoetkomen aan de groeiende behoeften van de wereldbevolking. AkzoNobel heeft 46.000 medewerkers in tachtig landen, het hoofdkantoor staat in Amsterdam. Bekende merken zijn onder meer Flexa, Sikkens en Jozo. Gelet op het grote belang van duurzaamheid zet het bedrijf zich in om steden en omgevingen levendiger te maken, te beschermen en kleur te geven.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 21

kleurenplatform van AkzoNobel heeft als doel betere bedrijfsresultaten door een grotere nauwkeurigheid en efficiëntie. Met dit digitale kleurenplatform wil het bedrijf inspelen op de duizenden nieuwe kleuren en kleurvarianten die elk jaar op de markt komen en op de groeiende druk vanuit de eindklant, die snelle service en een perfect kleurresultaat wil. Erik van Dorp: “Vroeger werd vaak gedacht dat een auto met kleurnummer X, dezelfde kleur heeft als een andere auto van hetzelfde merk met hetzelfde kleurnummer. Nou, dat is helaas niet het geval. Wanneer een merk zijn auto’s wereldwijd afzet in de populaire kleur X, en die kleur al zo’n tien jaar in zijn kleurenpalet heeft, zullen verschillende OEM-leveranciers honderden verschillende batches hebben gemaakt, die ook nog eens verwerkt zijn in verschillende productielocaties over de hele wereld. Dus dan kunnen de kleuren in de loop van de productiejaren nogal verschillen. De kleuren vallen weliswaar binnen de tolerantie, maar verschillen toch van elkaar. Dit noemen wij de kleurvarianten van kleur X. Dat kan een donkere, lichtere, groene, rode, fijne of een grove metallic variant van kleur X zijn.” Hij vervolgt: “Maar gelukkig kunnen we dit sinds lange tijd meten: AkzoNobel was in 1993 de eerste met een portable meetinstrument voor kleuren. Vroeger moest eerst het kleurnummer achterhaald worden dat ergens in de auto stond - of niet - en dan kon de kleur gemaakt worden. Die moest met de kleur van de auto vergeleken worden en bij kleurvarianten moest de juiste variantkleur worden uitgekozen en zo nodig aangepast. Wij noemen dat bijtinten. Als de kleur dan goed was, kon die op de auto aangebracht worden. De komst van Automatchic heeft een enorme tijdwinst opgeleverd. Hoe complex de kleur ook is, we leveren nu snel en efficiënt de perfecte match.”

Erik van Dorp met een auto-onderdeel in een van de nieuwste lakken.

TRAININGEN Een belangrijk onderdeel van de dienstverlening van Vehicle Refinishes is het verzorgen van trainingen. “We trainen de spuiters van onze klanten om feilloos met onze producten

te werken en maken alle technische informatiebladen en adviezen voor deze producten. Voor een goed eindresultaat is het belangrijk dat de spuiters goed opgeleid zijn. Naast de standaardtrainingen zijn er trainingen die op maat gemaakt zijn en gericht op bepaalde aspecten van lakverwerken. Standaardtrainingen gaan bijvoorbeeld over de reparatie van een tweelaags en drielaags systeem, waarbij dus over de gekleurde ondergrond een transparante effectlaag wordt aangebracht. Denk aan de parelmoerkleuren met mica of soms minuscule glasbolletjes erin. En wat we vaker gaan zien, zijn nanopigmenten met zogenaamde ‘candy kleuren’. Daarnaast verzorgen wij trainingen van spuiters die we mogen begroeten als nieuwe klant.” O

MEER INFORMATIE www.akzonobel.com/corporate-product/ vehicle-refinishes Sikkens Autoclear UV. Foto Akzo Nobel.

22 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

ALGEMEEN

OPROEP NIEUWE KABINET MEER TE INVESTEREN IN SMART INDUSTRY De voorzitters van VNO-NCW, FME en de Koninklijke Metaalunie doen een oproep aan het nieuwe kabinet om meer te investeren in Smart Industry. Daarom bieden zij een pamﬂet aan met vijf stappen die noodzakelijk zijn voor een slimme, sterkere en duurzame economie op korte termijn.

De drie voorzitters van de ondernemersorganisaties vinden dat het volgende kabinet volop moet inzetten op Smart Industry in Nederland. Als exportland pur sang kan onze economie alleen groeien als we slimmer gaan produceren en zo nieuwe werkgelegenheid creëren. Zij wijzen erop dat in 2014 de Actieagenda Smart Industry is gelanceerd en dat er de afgelopen jaren veel in gang is gezet en bereikt. Maar het gaat toch niet snel genoeg. De investeringen zijn nog te beperkt en de aanpak is te versnipperd. De vierde industriële revolutie voltrekt zich in een steeds hoger tempo en om de kansen te benutten, moet er een hogere versnelling bereikt worden. We staan voor een groot aantal transities, zoals de energietransitie, de digitalisering en de circulaire economie. Smart Industry biedt de uitgelezen mogelijkheid om hieraan bij te dragen. Daarom bieden de drie werkgeversorganisaties een pamflet aan met vijf stappen voor de noodzakelijke versnelling.

1. Zet in de volgende kabinetsperiode volop in op Smart Industry Er moet een ministerieel topteam Digitalisering komen die de regie voert. 2. Regel structurele financiering voor onderzoek en Fieldlabs Fieldlabs zijn nu afhankelijk van een lappendeken aan nationale en regionale instrumenten. Daarom moet er één fonds komen voor Fieldlabs, waarin de nationale en regionale overheden structureel geld stoppen. Er zijn inmiddels 29 Fieldlabs succesvol uitgevoerd. 3. Ondersteun bedrijven bij hun volgende stap Een actieve ondersteuning door onder meer een stevig assessment moet bedrijven helpen sneller in te spelen op de mogelijkheden die ze hebben. Veel bedrijven zijn zich onvoldoende bewust van de hoeveelheid potentieel die ze laten liggen. Continue aandacht voor bewustwording is van belang.

4. Leven Lang Leren Zonder goed opgeleid personeel geen Smart Industry. Onderwijs moet innoveren en flexibiliseren en tegelijkertijd moet de leercultuur in ondernemingen verbeteren. Dan kan Leven Lang Leren echt van de grond komen. 5. ICT-kernvoorwaarden Smart Industry kan niet zonder veilige en betrouwbare uitwisseling van data over de digitale snelweg. Cybersecurity is een absolute prioriteit. Wij moeten de ambitie hebben dat Nederland hét expertisecentrum wordt op het gebied van datasharing in de industrie. Het pamflet is gepresenteerd op het Smart Industry Jaarevent 2017 op 16 februari in Utrecht en is gestuurd aan de fractievoorzitters van de politieke partijen. Zie ook het verlag van het Smart Industry Jaarevent op pagina 32. O

MEER INFORMATIE www.smartindustry.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 23

24 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

Trots op het werk Een lichtgewicht tactisch voertuig met indrukwekkende techniek en dynamische rijeigenschappen die voldoet aan de kritische eisen voor militaire inzet. Defenture BV is gespecialiseerd in het naar klantwens ontwikkelen en produceren van defensie-voertuigen. Een hoogwaardige oppervlaktebehandeling voor deze militaire voertuigen is op diverse facetten van cruciaal belang. Denk hierbij onder andere aan: corrosiewering, sterke mechanische eigenschappen, chemische resistentie, buitenduurzaamheid en talloze specifieke defensie-eisen. EUROLACKE, exclusief distributeur van Axalta poedercoatings in Nederland, zorgde voor de oplossing in oppervlaktebehandeling. Beide bedrijven, gevestigd in Tiel, werkten nauw samen om te komen tot een hoogwaardig (tweelaags) poedercoatingsysteem dat voldoet aan de zware eisen welke defensie aan coatingsystemen stelt.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 25

THEMA AUTOMOTIVE, CARROSSERIE

ALGEMEEN

AUTOSCHADEHERSTELBRANCHE MOET INNOVEREN Bij automotive gaat er altijd veel belangstelling uit naar nieuwe auto’s en nieuwe technische snufjes. Maar er is ook een autoschadeherstelbranche, die eveneens met alle nieuwe ontwikkelingen te maken krijgt. Welke nieuwe ontwikkelingen zijn er en hoe gaat het autoschadeherstelbedrijf daarmee om? We gingen te rade bij het autoschadeherstelbedrijf van Nico van Eeden in Cuijk.

Het eerste wat opvalt wanneer je het bedrijf binnenkomt, is dat het er zo schoon is en dat alles zo nieuw oogt. Dat laatste klopt helemaal, want het bedrijf is pas in januari heropend nadat de bedrijfshal 3,5 jaar geleden door brand volledig werd verwoest. Oorzaak: kortsluiting in een auto. Helaas moest er een flinke strijd geleverd worden met de verzekering om de schade vergoed te krijgen. Dat nam ook veel tijd in beslag. Toen afgelopen zomer bekend werd dat de verzekeringsmaatschappij zou gaan betalen, werd het startsein voor de herbouw van de ruime bedrijfshal gegeven. Die herbouw duurde vijf maanden. Nico van Eeden: “Na de brand heb ik hulp gekregen van concullega’s die ruimte beschikbaar stelden. Een aantal van mijn mensen kon daar aan de slag. Maar ook heb ik hier vlakbij een pand gehuurd en daar een spuitcabine ingezet met bruggen, gereedschap en dergelijke. Daar ben ik verder gegaan. Tijdens de nieuwbouw van mijn eigen pand, ben ik eens goed gaan kijken naar hoe ik de ruimte zó kon inrichten, dat er sprake is van een modern schadeherstelbedrijf en dat het werk zo efficiënt mogelijk kan worden uitgevoerd. Vooral kleine, snelle schades. Dat heeft ertoe geleid dat er vier smart cabines naast elkaar zijn gezet waarin het hele herstelproces wordt uitgevoerd. Het heen en weer rijden van de auto in het bedrijf is daarmee verleden tijd.”

COSMETISCHE SCHADES Efficiënt werken begint al op het moment

26 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

Nico van Eeden voor een smart cabine. dat de auto met schade binnenkomt. Meteen wordt bepaald of er sprake is van kleine, snelle schades of van behoorlijke schades die veel reparatietijd zullen vergen. De kleine, snelle schades worden cosmetische schades genoemd. Het gaat dan bijvoorbeeld om een kras op een bumper of een deukje in de deur. Door de vier nieuwe smart cabines kan er meer werk verzet worden, in dezelfde tijd. In die cabines staan ook hefbruggen, waardoor er op hoogte gewerkt en gespoten kan worden. “Ongeveer zeventig procent van alle schades bestaat uit cosmetische schades. Deze schades kunnen wij in heel korte tijd repareren. ’s Ochtends wordt de auto gebracht, ’s middags wordt hij weer opgehaald. De auto wordt gewassen

en gaat dan naar één van de vier smart cabines. Daar wordt al het reparatiewerk verricht en tot slot wordt de auto met demi-water gewassen, zodat hij vlekvrij opdroogt. We hoeven de auto voor het reparatiewerk niet meer naar de diverse afdelingen te verplaatsen. Hierdoor zijn we sneller klaar. Het iedere keer verplaatsen van de auto kost tijd en de monteurs hoeven minder heen en weer te lopen om het juiste gereedschap of materiaal in handen te krijgen.”

UV-DROGENDE LAKKEN Er kan dus ook in iedere smart cabine gespoten worden. Dat is van groot belang, omdat veel autoschadeherstelbedrijven maar één spuitcabine hebben en die kan dan nog weleens een

De vier smart cabines naast elkaar.

bottleneck worden voor een vlotte doorloop van het werk. Nico van Eeden: “Eigenlijk heb ik vijf spuitcabines, want ik heb ook een heel grote cabine staan, die alleen voor het spuiten is ingericht. De versnelling in het werk komt niet alleen door die cabines, maar ook door moderne technieken in de lakken. We gebruiken bijvoorbeeld als topcoat een tweecomponenten blanke lak die een aanzienlijk kortere drogingstijd heeft. Vroeger bedroeg de tijd veertig minuten bij een temperatuur van 60 graden Celsius. Nu hanteren we een drogingstijd van vijftien minuten bij een temperatuur van 40 graden Celsius. Dat scheelt niet alleen veel tijd, maar ook veel energie.” Ook de UV-drogende lakken voor de grondlak versnellen het werk. Vroeger was de drogingstijd veel langer. Nu doe je de UV-drogende grondlak erop, zet de UV-lamp of -lampen erop en na zeven minuten kan er geschuurd worden en is het klaar. Dan kan de volgende laag erop, een watergedragen basislak in de kleur van de auto. Daaroverheen komt de tweecomponenten blanke lak. Als een kras tot op de kale plaat is gekomen, kan de totale reparatie zo in twee tot drie uur gerealiseerd worden.

componentenlakken ondergaan een chemische reactie, waardoor de snelle droging ontstaat. Daardoor heb je weinig uitstoot en ook minder afval. We zijn een milieuvriendelijker bedrijf geworden.” Bij grote schades moet er vooraf veel aandacht besteed worden aan het precies vaststellen van de schade. Daartoe gaat de auto eerst de uitlijnbank op. Met uitleesapparatuur, waarmee alle elektronische voertuigsystemen kunnen worden uitgelezen, wordt er actief naar storingen gezocht. Dat is de enige manier om te communiceren met de auto en storingen te achterhalen die je visueel niet opmerkt, maar die er wel zijn, zoals schade aan driver assistance systemen, sensoren, radar, camera’s en gordelspanners. Voor schade aan het chassis wordt de richtbank ingeschakeld. Relatief kleine schades worden meteen hersteld, wat de efficiency verhoogt. Zodra alle verdere reparatiewerkzaamheden weer op één plek uitgevoerd kunnen worden, gaat de auto naar een smart cabine.

STORINGEN “Ik zit nu vijftig jaar in het autoschadeherstelbedrijf, waarvan 33 jaar zelfstandig, en heb diverse veranderingen gezien. Vroeger had je cellulose lakken en synthetische lakken. Dat is nu allemaal weg. Vroeger moest er een halve liter verdunner bij een liter lak. Nu werken we met blanke lakken met een heel hoog vaste stofgehalte, de high solid producten. De twee-

TOEKOMST Het autoschadeherstelbedrijf van Nico van Eeden is het eerste bedrijf in Nederland met vier smart cabines in deze uitgebreide uitvoering. Dat wil volgens de eigenaar echter nog niet zeggen dat hij zich over de toekomst geen zorgen hoeft te maken. “Ik denk dat we op afzienbare termijn heel andere reparatietechnieken gaan krijgen. Kernpunt daarvan is dat de auto’s zó gemaakt worden dat je bij schades niet overgaat tot reparatie, maar dat je het beschadigde onderdeel of de onderdelen losschroeft en vervangt door nieuwe, die door de autofabrikant geleverd worden. Ik denk dat het bij behoorlijke schade steeds meer die kant opgaat. Dus niet repareren, maar een nieuw product erop, bijvoorbeeld een bumper in de gewenste kleur en klaar. Dus die bumper hoeven wij dan helemaal niet te spuiten.” Tot slot zegt hij: “Over deze ontwikkeling wordt al langer gepraat, maar ik verwacht dat we dat binnenkort gaan zien. De prijs van een nieuw product is dan lager dan de reparatiekosten en het kan gemakkelijk georganiseerd worden. Deze ontwikkeling wordt ook veroorzaakt door de nieuwe materialen in auto’s, waardoor je heel andere, hybride verbindingen krijgt. Ook de elektronica in de auto zal toenemen. Ik vind het belangrijk dat daar in opleidingen veel meer aandacht aan geschonken wordt.” O

MEER INFORMATIE UV lampen.

www.schadenetvaneeden.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 27

ALGEMEEN

THEMA AUTOMOTIVE, CARROSSERIE

GROTE VERWACHTINGEN VAN CARWRAPPEN De carrosserie van auto’s wordt altijd gelakt. Dat klopt, maar zien we ook altijd lak aan de buitenkant van auto’s? De laatste jaren wordt er steeds vaker een folie over de lak heen getrokken. Vaak voor reclamedoeleinden, maar steeds vaker willen particulieren een apart kleurtje of dingetje op hun auto. Met een folie kun je dat makkelijk bereiken, althans als je dat laat doen. In vaktaal wordt dit carwrappen genoemd, soms oneerbiedig ook folie trekken. Hoe gaat dat eigenlijk in zijn werk?

Daarvoor gingen we naar het bedrijf Wrapaholic in Breda. Oprichter en eigenaar Alex van der Linden heeft de belangstelling voor carwrappen de afgelopen jaren zien groeien en veranderen. “Ikzelf ben in 1999 begonnen met het beletteren van auto’s, meestal bedrijfswagens. Toen bestond het carwrappen nog helemaal niet. Klanten waren bedrijven die hun naam en bedrijfslogo op de auto wilden. Ongeveer tien jaar geleden werden die wensen steeds omvangrijker. Gewone belettering met een kleurtje was niet genoeg. Ze kwamen steeds meer met uitgebreide ontwerpen waarin meerdere kleuren en vormen waren opgenomen. Op een gegeven moment stond ik halve auto’s in te pakken met een beletteringsfolie die daar eigenlijk helemaal niet voor bedoeld is.” De wensen gingen richting full colourprinting met fotoprints op grote oppervlakken. Tegelijkertijd begonnen sommige eigenaren van luxewagens te vragen of hun auto ook voorzien kon worden van bepaalde kleuren of kleurstellingen. Door deze ontwikkelingen gingen foliefabrikanten een folie ontwikkelen die aan die wensen tegemoetkwam. Rond 2004 - 2005 kwam de eerste carwrapfolie op de markt. Deze folie is wat dikker en stugger dan de beletteringsfolie en was meer geschikt voor toepassing op grotere oppervlakken. Alex van der Linden is op die trend ingesprongen.

DAKJE ZWART WRAPPEN “Vooral zakelijke klanten waren geïnteresseerd in carwrappen. Ik heb dat een aantal jaren gedaan op freelance basis voor zakelijke op-

28 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

drachtgevers. In die markt was men van mening dat die techniek niet geschikt zou zijn voor de particuliere markt, omdat die nogal kritisch zou zijn en vaak commentaar zou hebben op het geleverde werk. Ik vond dat je dan gewoon een beetje meer je best moest doen. In 2011 ben ik voor mezelf begonnen en we werken hier nu in totaal met vijf man. Momenteel is de verhouding tussen zakelijke en particuliere klanten 40 staat tot 60. Veertig procent is zakelijk. Meestal zijn dat autodealers of leasemaatschappijen.” Van der Linden merkt op dat er nu een kleine kentering plaatsvindt in de marktverdeling. “Bij de dealers komen steeds meer jonge jongens te werken en die denken nu eenmaal anders. Ze dwingen eigenlijk de autodealer om creatiever te worden bij het uniek en aantrekkelijker maken van de auto. Daar komt steeds meer aandacht voor. Als een particulier bijvoorbeeld een rode mini wil met een zwart dakje, dan wrappen wij toch gewoon het dakje zwart voor de dealer?” Ook leasemaatschappijen zijn een belangrijke klant om de auto specifiek op klantwens te maken. Als een klant een auto in de kleur zilver aangeboden krijgt, maar een andere kleur wil, dan is spuiten een optie om dat te bereiken, maar daar wordt de leasemaatschappij niet blij van. Spuiten is duur en de leasemaatschappij wil de auto na de contractperiode weer terug hebben in zilver. Dan zou er opnieuw gespoten moeten worden. Met carwrappen haal je dan de folie er gewoon af. Het is goedkoper, ongeveer tussen 2000 en 3000 euro, en het is een eenmalig kostenpost.

WERKWIJZE Hoe gaat het carwrappen in zijn werk? Alex van der Linden: “Eerst wordt de auto met een hogedrukreiniger goed gereinigd. Dan zetten we de auto op de plek waar het carwrappen plaatsvindt en wordt de auto zoveel mogelijk gedemonteerd. Dus de lijsten, spiegels, deurgrepen, achterlichten en dergelijke gaan eraf. Soms gaan er hele portieren uit. Hoe kaler de auto, hoe beter. Dan wordt de auto heel goed ontvet met een speciaal ontvettingsmiddel. Ondertussen heeft de auto de temperatuur aangenomen van de omgeving. De volgende stap is dat de folie per autodeel wordt aangebracht. Eerst wordt het benodigde stuk ruim uit de rol geknipt, de rugkant wordt ervan afgehaald en vervolgens wordt de folie op het betreffende deel aangebracht.” Zo beschreven, lijkt het werk tamelijk simpel. Maar de grootste uitdaging is dat de folie uiteindelijk onzichtbaar wordt aangebracht. Dat betekent dat er nergens luchtbelletjes mogen zitten en dat de folie overal precies de vorm van de auto volgt. Het gaat om de afwerkingskwaliteit. De folie moet zo stressloos mogelijk aangebracht worden. Het is allemaal handwerk dat je wel in de vingers kunt krijgen door het vaak te doen en als je er enig gevoel voor hebt. Er bestaat geen opleiding voor. De medewerkers van Wrapaholic komen vooral uit de beletteringshoek. Het verschil met carwrappen is dat de folie anders is en dat die over gebogen oppervlakken moet worden aangebracht.

Na het ontvetten wordt het te wrappen deel met perslucht drooggeblazen. Het ruim uitgesneden stuk wordt wat meer op maat gesneden.

De achterkant wordt eraf gehaald.

Folie verwarmen met föhn om het soepel te maken.

Een spatel is een belangrijk werkstuk.

Bijna klaar.

STEEDS MEER VRAAG “Wij werken met folie op pvc-basis. De folie heeft steeds de neiging om naar z’n oorspronkelijke vorm terug te gaan, maar hij moet juist de vorm van de auto volgen. Daar zijn trucjes en technieken voor. Belangrijk hulpmiddel is dat we de folie met een infrarood föhn verwarmen. Daarnaast heb je voor het werk een spatel en een mesje nodig en een werktafel om delen uit te rollen en uit te snijden. In de folie zitten UVfilters om de kleurechtheid te bewaren. De techniek werkt heel goed bij verreweg de meeste auto’s, maar als er moderne coatings opzitten met bijvoorbeeld glaspareltjes dan kunnen

wij die niet wrappen, omdat die pareltjes de hechting verstoren.” Het gehele proces van carwrapping duurt een werkweek. In het ideale geval komt de auto op maandag en wordt die daarna schoongemaakt, zoveel mogelijk gedemonteerd, ontvet, gewrapt, voorzien van een beschermende coating die er met de hand en poetsdoeken ingesmeerd wordt, gemonteerd en kan die op vrijdag worden opgehaald. Na het wrappen krijgt de auto een zekere rusttijd om de aanhechting te versterken. De auto wordt de hele tijd op dezelfde temperatuur gehouden. Alex van der Linden verwacht dat het carwrap-

pen zal toenemen. “Er is steeds meer vraag naar. Ik sluit niet uit dat autofabrikanten in de nabije toekomst hun auto’s in slechts drie kleuren leveren, bijvoorbeeld zwart, wit en zilver. Als je een andere kleur wilt, dan laat je ‘m wrappen. Bovendien zie je het wrappen nu bij steeds meer producten: boten, helikopters, keukenkastjes, wanden in woningen, kunststof kozijnen enzovoorts. Het grote voordeel is dat de folie altijd weer te verwijderen is. Ik denk dat schilders straks onze collega’s worden.” O

MEER INFORMATIE www.wrapaholic.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 29

VERENIGING ION

TECHN.ION-DAG VOOR DE ONDERNEMER Op 18 april organiseert Vereniging ION weer de jaarlijkse Techn.ION-dag. De dag start met de Algemene Ledenvergadering van Vereniging ION. Aansluitend is er een programma met onderwerpen die momenteel heel erg in de branche leven. Specialisten uit de praktijk geven inzicht in zaken waar we als oppervlaktebehandelaars dagelijks mee geconfronteerd worden. En uiteraard is er ruime gelegenheid om elkaar in een sfeervolle ambiance te ontmoeten.

De Techn.ION-dag voor de ondernemer is voor leden van Vereniging ION gratis. Ook mensen die geen lid van Vereniging ION zijn, kunnen zich aanmelden voor de netwerklunch en het middagprogramma (deelnamekosten € 95,-). Locatie: De Fabrique (deur 19), Westkanaaldijk 7 in Utrecht.

WEBPORTAL METAAL &MILIEU Tijdens de netwerklunch en -pauzes zal Marjan Hillmann met een table top uitleg en demonstraties geven over de webportal Metaal & Milieu. Deze webportal wordt door Vereniging ION collectief aangeboden aan de leden en is benaderbaar via het ledengedeelte van de website. Doel van de webportal is om op een gestructureerde wijze de (milieu) wet- en regelgeving voor een oppervlaktebehandelaar weer te geven. Hoewel de naam van de webportal anders doet vermoeden, is de webportal uiteraard ook bruikbaar voor oppervlaktebehandelende bedrijven die niet-metalen ondergronden van een oppervlaktebehandeling voorzien.

12.00 - 13.00 uur Netwerklunch en table top expositie 13.00 - 13.45 uur Transportveiligheid belicht vanuit de vervoerder en de geadresseerde Wim van Dongen (Voorzitter, Vereniging voor Veiligheidsadviseurs Vervoer Gevaarlijke Stoffen) Ieder bedrijf dat weleens met gevaarlijke stoffen te maken heeft, krijgt eerder vroeg dan laat met de vraag te maken: moet ik een veiligheidsadviseur inschakelen? In de praktijk zijn daar veel vragen en onduidelijkheden over. Regelmatig worden er chemicaliën (gevaarlijke stoffen)

PROGRAMMA 10.30 - 11.00 uur Koffie en thee-inloopmoment 11.00 - 12.00 uur Algemene Ledenvergadering Vereniging ION Het bestuur en bureau zullen u bijpraten over Vereniging ION-zaken van de afgelopen tijd en de komende tijd. Er kunnen uiteraard vragen worden gesteld. Ook zullen de cijfers over 2016 worden gepresenteerd. Het is dé kans voor leden om de koers van de vereniging te beïnvloeden. De stukken worden twee weken voor de ALV ter beschikking gesteld.

30 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

Chemische stoffen en transportveiligheid.

aangeleverd voor het productieproces. Ook zijn er applicateurs die na het productieproces chemisch afval kwijt willen. Dan word je een ‘ontdoener van gevaarlijke stoffen’. In beide gevallen gaat het om een schemergebied waarbij vaak onduidelijk is wie wat mag of moet doen, en waar precies de verantwoordelijkheid van de één (bijvoorbeeld de transporteur) ophoudt en die van de ander (bijvoorbeeld de applicateur) begint. In deze presentatie willen we klip-enklaar uit de doeken doen wanneer je als oppervlaktebehandelaar een veiligheidsadviseur vervoer gevaarlijke stoffen moet inschakelen.

13.45 - 14.14 uur Resultaten ION MJA3 energie-enquête en vervolg MJA4 Robin Sommers (Manager Consultancy en Services, Van Beek Ingenieurs) Eén van de mogelijkheden om te verduurzamen, is energiebesparing. Dat vermindert de uitputting van grondstoffen, kosten en de uitstoot van broeikasgassen. Een aanzienlijk aantal Vereniging ION-leden neemt deel aan de MJA. Op 31 december 2016 is de MJA3-periode afgesloten en op 1 januari 2017 is de MJA4periode gestart. Onder de Vereniging ION-leden is een energie-enquête gehouden, zie het februarinummer van OT. Wat hebben we uit de enquête geleerd, hoe kunnen we de inzichten daaruit gebruiken in de MJA4-periode? Deze presentatie zal u inzicht verschaffen in uw mogelijkheden voor energiebesparing. 14.15 - 15.00 uur Bedrijfsaansprakelijkheid bij (garantie) claims en de wet “te late betalingen” Mirjam Bos (Bedrijfsjuridisch Adviseur, Koninklijke Metaalunie) Hoewel Vereniging ION leveringsvoorwaarden uitgeeft die veel lidbedrijven gebruiken, ontstaat er regelmatig discussie tussen applicateur en klant over welke kosten redelijkerwijs onder de garantie vallen. Denk hierbij aan de kosten die niet direct slaan op de applicatie, maar op (de)montagekosten, steigerbouw en dergelijke. Recent heeft de Tweede Kamer de wet op de (te) late betalingen aangenomen. Ook Vereniging ION heeft zich voor deze wet hardgemaakt. 15.00 - 15.45 uur Netwerkpauze, vragen stellen en table top expositie 15.45 - 16.15 uur Wat betekent de invoering van de Omgevingswet (verwacht 2019) voor oppervlaktebehandelende bedrijven? Derk Jan Meijer (Beleidssecretaris Bouwen en Ruimtelijke Ontwikkeling, Koninklijke Metaalunie) Met de nieuwe Omgevingswetgeving wil het kabinet: - de verschillende plannen voor ruimtelijke ordening, milieu en natuur beter op elkaar afstemmen - duurzame projecten (zoals windmolenparken) stimuleren - gemeenten, provincies en waterschappen meer ruimte geven om hun omgevingsbeleid af te stemmen op hun eigen behoeften en doelstellingen.

Afzuiging onder deksels galvano. De houding bij het beoordelen van plannen is ‘ja mits’ in plaats van ‘nee tenzij’. Zo ontstaat er ruimte voor bijvoorbeeld bedrijven en organisaties om met ideeën te komen. In de praktijk blijken er voor bedrijven nogal wat losse eindjes te zijn. Vandaar dat tien brancheverenigingen (waaronder Vereniging ION en Koninklijke Metaalunie) de kennis, capaciteit en lobbykracht hebben gebundeld om de in ontwikkeling zijnde Omgevingswetgeving bij te sturen. In deze presentatie willen we u hierover bijpraten. 16.15 - 16.35 uur Veiligheid Voorop Nils Bosma (Bestuurslid, Veiligheid Voorop, Voorzitter, Werkgroep Externe Veiligheid VNO NCW en GM HSSE Affairs Shell Nederland) Een veilige en gezonde werken leefomgeving is een topprioriteit voor bedrijven die met gevaarlijke stoffen werken. Op initiatief van een aantal branches in de chemieketen is daarom in 2011 het programma Veiligheid Voorop ontwikkeld. Het doel daarvan is om gezamenlijk de veiligheidscultuur en de veiligheidsprestaties van bedrijven continu te verbeteren. Daarbij staan samenwerking, het delen en leren van elkaars ervaringen, zichtbaarheid en transparantie centraal. Het programma richt zich in eerste instantie op bedrijven die werken met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen, de zogenoemde BRZO-bedrijven. Ook Vereniging ION zal zich aansluiten bij Veiligheid Voorop. Daartoe zal de toetredingsverklaring worden getekend tijdens de Techn.ION-dag. Hiermee worden de ontwikkelde tools, middelen en goede praktijken van het programma ook voor Vereniging ION-leden toegankelijk.

16.35 - 17.15 uur Blootstellingsbeoordelingen; hoe gaat Inspectie SZW hiermee om? Anja van Vlerken (Programmaleider voor de Metaalsector, Inspectie SZW) Momenteel werkt de branche hard aan het verder verbeteren van gezonde werkomstandigheden voor medewerkers, onder meer door ze te beschermen tegen blootstelling aan gevaarlijke stoffen. Omdat veel kleine bedrijven de wettelijke verplichting (beoordelen van de blootstelling) in de praktijk als lastig ervaren, is binnen 5xBETER (FME, Koninklijke Metaalunie, FNV, CNV en de Unie) een arbocatalogus ontwikkeld met veilige werkwijzen voor kleinschalige toepassingen. Deze werkwijzen komen in een webtool die momenteel wordt ontwikkeld. Ook Vereniging ION zoekt namens de branche naar de juiste systemen om met zo min mogelijk administratieve belasting op een verantwoorde wijze invulling te geven aan de verplichtingen. In deze presentatie wil Inspectie SZW de branche laten zien wat haar inspectieervaringen tot nu toe zijn en wat bedrijven volgens de Inspectie in de nabije toekomst kunnen verwachten van haar aanpak op het gebied van gevaarlijke stoffen. Ook komt het tijdstraject aan de orde, omdat de implementatietermijn nu nog onduidelijk is. Na de presentatie is er extra tijd voor vragen uit de zaal. 17.15 - 18.30 uur Netwerkborrel met snack Een meer uitgebreide versie van het programma staat op de website. O

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 31

ALGEMEEN

SMART INDUSTRY: VERANDERINGEN EN UITDAGINGEN TE OVER In een uitverkochte zaal van de Jaarbeurs vond in februari het Smart Industry Jaarevent 2017 plaats. 750 aanwezigen deden zich te goed aan allerlei actuele informatie over vergaande veranderingen in de industrie die ons morgen te wachten staan. Grote kans dat u er niet was, want de hoofdredacteur van dit blad is geen enkele bekende tegengekomen. Een gemiste kans om u te laten inspireren door en bijtijds te anticiperen op de industriële en technologische veranderingen die op de stoep staan.

Eerst maar eens een beschrijving van wat Smart Industry nu is. Smart Industry wordt gedreven door een slimme inzet van ICT, waarbij machines onderling met elkaar verbonden zijn en slim kunnen worden aangestuurd. Deze verbinding geldt niet alleen binnen de fabriek, maar ook tussen bedrijven onderling en tussen bedrijven en klanten. Het gaat om slimme producten, processen en diensten. Smart industry biedt kansen voor veel extra omzet, onder meer uit elektrisch verkeer, duurzame energie, energiezuinige apparatuur, energieplus gebouwen enzovoorts. Smart Industry kan transities als energietransitie, digitalisering en circulaire economie versnellen. Smart Industry bestaat uit drie pijlers. Het maakt als eerste gebruik van sensoren en hoogwaardige ICT-netwerken om vergaande digitalisering van producten procesinformatie te realiseren. Ten tweede worden er nieuwe maaktechnologieën toegepast, zoals verregaande industriële robotica, 3D-printing en printed electronics. Ten derde veranderen productiesystemen in een gecentreerd netwerkproductiesysteem waarbij productieapparatuur en mensen zelfs over de waardeketen heen aan elkaar worden verbonden. Voor bedrijven brengt dit de volgende zes veranderingen met zich mee: • Op basis van digitalisering neemt de waarde van informatie toe. Zo kan bijvoorbeeld door de inzet van big data aan informatie worden verdiend. • De ‘customer intimacy’ neemt toe. Niet alleen doordat meer maatwerk wordt geleverd,

32 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

•

maar ook doordat klanten in het ontwerpproces kunnen participeren. De waardeketen verandert door digitalisering en het gecentreerd netwerkproductiesysteem. Gevolg: meer samenwerking. Nieuwe productietechnologieën vergroten de productievrijheid en het makkelijk kunnen aanpassen van productieprocessen. Gevolg: meer flexibilisering. Vergaande meettechnologie en nieuwe productietechnologieën versterken de kennis over en controle op het productieproces waardoor de kwaliteit verbetert. Gevolg: nul fouten. Vergaande robotisering van de productie leidt tot verdere automatisering van het productieproces.

ZES TRENDS Het Smart Industry Jaarevent is gestart in 2014. De afgelopen jaren zijn 29 Fieldlabs opgezet, is er een netwerk van 30 Smart Industry lectoren ontstaan en zijn tweehonderd bedrijven en instellingen tot ambassadeur van Smart Industry benoemd. Er is een Smart Industry ICT standaardisatieagenda opgesteld, er is een juridische toolkit ontwikkeld om bedrijven te ondersteunen bij het delen van data in de keten, er worden diverse onderzoeksprojecten bij universiteiten uitgevoerd en verschillende scholen ontwikkelen specifiek op Smart Industry gerichte opleidingstrajecten. Ook is er een overzichtelijk boekje verschenen met 32 concrete tips rond de verschillende aspecten

van Smart Industry en ervaringen van enkele Smart Industry-koplopers (zie verder onder Meer informatie). Op de editie van 2017 waren veel verdiepingssessies (workshops), sessies met één-op-éénspeeddates en was er een plenair programma met veel belangstelling voor de belangrijkste spreker op het event: oud-politicus Willem Vermeend. Tegenwoordig is hij onder meer internetondernemer, maar in opdracht van het ministerie van Financiën ook een zogenoemde fintech-ambassadeur. Hij is als zodanig een verbindende schakel tussen beleid, toezicht, wet- en regelgeving, start-ups en de investeringswereld. Hij verbindt het bedrijfsleven met allerlei overheden en diverse organisaties. Hij is dagelijks bezig met smart industry. In zijn toespraak wees hij op zes trends. “Hier kan de politiek niets aan doen! Deze zijn er gewoon! Dit gaat gebeuren! Deze zes moet je kennen: - Verdere digitalisering van alle productie- en bedrijfsprocessen - Supersnelle opmars van innovatieve technologie - De immense gevolgen en kansen van het wereldwijde klimaatakkoord - Toename cybercrime en economische spionage via het internet - Internationale concurrentie neemt snel toe (innovaties) - Minder vrijhandel, minder open grenzen, opmars van Trump en protectionisme.” Hij lichtte toe: “Bij bedrijven gaat het vooral om

snelle innovaties, automatisering en kostenreductie. De reden is dat de hele wereld om je heen je concurrent is geworden. De internationale concurrentie is enorm. Bedrijven moeten hun businessmodel aanpassen aan Economie 4.0. Wie dat niet doet, loopt het risico dit decennium niet te overleven. De landelijke politiek onderkent onvoldoende dat Smart Industry de nieuwe groeimotor en banenmachine van Nederland is.”

ACHT TECHNOLOGIEËN Ook wees hij op acht technologieën die leidend zijn in de Smart Industry: - 3D-printen - Internet of Things - Drones - Big data - Robots - Blockchain - Kunstmatige intelligentie - Fotonica

Diagram Smart Industry

“Deze moet je allemaal kennen! Daar moet je mee beginnen. Nu! Anders besta je over enkele jaren niet meer. Houd er rekening mee dat talenten niet willen werken bij bedrijven met een hoge CO2-uitstoot. En dat je de medewerkers moet meenemen naar de innovaties en de daarmee gepaard gaande samenwerkingsmodellen. Verder veranderen ICT-randvoorwaarden naar ICT-kernvoorwaarden. ICT krijgt een veel grotere plaats in de bedrijven en in de keten. Datadeling is tegenwoordig onvermijdelijk voor snellere en betere productie. Daarmee is ook personalized manufacturing mogelijk: massaproductie, maar

daaruit ook geïndividualiseerde producten.” Het belang van technologie mag volgens hem niet onderschat worden. Hij verwees naar een uitspraak van Bill Gates tijdens klimaatonderhandelingen in Parijs. “Gates heeft toen gezegd: de aarde wordt uitsluitend gered door technologie. Gelukkig zien we dat veel jongeren in het onderwijs veel belangstelling hebben voor technologie. Dat is op zich goed, maar het onderwijs als geheel is nu niet toekomstgericht. Europees gezien zijn er grote kansen. De vrijhandel zal afnemen, maar de EU kan

als grootste handelsblok van de wereld snel groeien door wereldwijde vrijhandelsverdragen af te sluiten.”

FOUTLOZE PRODUCTIE Vervolgens waren er vele workshops waar dieper op bepaalde deelonderwerpen werd ingegaan. Zo werd onder meer het belang van vakmanschap in alle lagen benadrukt, maar ook van zo min mogelijk lagen. Ook moet bij alle bedrijfsprocessen de klantwaarde centraal staan. Smart bedrijven onderscheiden zich door optimale samenwerking tussen bedrijf, mensen, systemen en techniek en een productie die foutloos, snel en flexibel is. Dat betekent onder meer dat er heel snel op naderende fouten wordt gereageerd. Voor foutloze productie is niet alleen het technisch systeem belangrijk, maar het sociale systeem evenzeer (samenwerking, taakverdeling, kennisdeling, arbeidsvreugde enzovoorts). Andere kernpunten van Smart industry: - tijddenken in het proces - minder overdrachten - betere afstemming - compact werken door teamvorming - in multidisciplinaire teams verbeteren de discussies en gaat de kwaliteit van het werk omhoog. O

MEER INFORMATIE

Robot tapt een biertje op het Smart Industry Event 2017.

www.smartindustry.nl www.smartindustry.nl/fieldlabs https://www.smartindustry.nl/site/assets/ files/2453/boekje_tips_v2.pdf (boekje)

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 33

ALGEMEEN

THEMA AUTOMOTIVE, CARROSSERIE

DE SCOOZY KOMT ER NU ECHT AAN Er rijden in Nederland ongeveer 250.000 scootmobielen rond. Volgens voorzichtige schattingen stijgt dit aantal de komende jaren verder tot 600.000 in 2030. Maar is de scootmobiel wel veilig en gebruiksvriendelijk? Volgens de bedenker van een totaal nieuw concept voor de scootmobiel zijn die apparaten verre van veilig en gebruiksvriendelijk. Hoog tijd dat er een nieuwe versie komt die het imago van de scootmobiel ook stevig verandert. Dat staat nu ook te gebeuren.

In het maartnummer van OT in 2015 hebben we al over de nieuwe scootmobiel geschreven. Nu is het tijd voor een update. Wat blijkt? De lancering van de nieuwe scootmobiel zal binnenkort plaatsvinden nadat er drie jaar aan is gewerkt. Volgens initiatiefnemer Job van de Kieft zal “zijn” scootmobiel niets minder dan de Tesla onder de

34 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

scootmobielen zijn: veilig, betrouwbaar en hip. En de naam: Scoozy! Volgens Van de Kieft is die naam “gevonden” tijdens het ontstaan van de scootmobiel. Het heeft iets van de elementen scooter, cruisen en het geluid dat het apparaat voortbrengt. “Maar het voornaamste dat we willen uitstralen

en bereiken is dat mensen hiermee erop uitgaan, graag dingen gaan doen buiten de deur. Dat ze echt onafhankelijk in het leven kunnen staan en zich niet laten tegenhouden door het feit dat ze, al dan niet tijdelijk, slecht ter been zijn. De Scoozy wil juist compleet anders zijn dan de huidige scootmobielen, zowel qua uit-

straling als qua veiligheid en bedieningsgemak. Een groot probleem met de huidige scootmobielen is dat ze heel erg stigmatiserend werken waardoor sommige mensen er dan maar helemaal niet aan beginnen en liever thuiszitten. Het is nu vaak een hulpmiddel waarin je niet gezien wilt worden.” Een ander groot probleem is de onveiligheid van de scootmobielen. In 2015 waren er in Nederland maar liefst 41 dodelijke ongelukken met de scootmobiel. In totaal waren er in dat jaar 621 verkeersdoden. Van de Kieft noemt het aantal verkeersslachtoffers met de scootmobiel bizar, zeker wanneer je bedenkt dat het aantal een stijging is van 28 procent ten opzichte van 2014 en dat 75 procent van de ongevallen veroorzaakt is door de gebruiker zelf. “En dat is niet doordat de bestuurders dom zijn, maar doordat de scootmobiel in de regel niet veilig is als gevolg van onlogische bediening en slechte balans. Met de Scoozy willen we die nadelen uitschakelen en bereiken dat mensen er zich veilig op voelen en erop gezien willen worden.”

is. Veel gebruikers rijden met zo’n geel wegwerkershesje, omdat ze anders niet of nauwelijks zichtbaar zijn.” Het lag voor de hand dat al die bezwaren stevig aangepakt moesten worden bij het ontwerp van de Scoozy. En men is ook niet over één nacht ijs gegaan. Er zijn veel partijen ingeschakeld voor hulp bij diverse deelaspecten. Van de TU Delft zijn er topexperts op het gebied van ergonomie aangehaakt die vanuit jarenlange ervaring hebben meegekeken naar het concept. Gevolg is onder meer dat er heel veel mensen op kunnen zitten zonder enige aanpassing. Voor het concept en de vormgeving is een ontwerpbureau uit Amsterdam ingeschakeld. Een groot bedrijf in de automotive heeft meegeholpen bij de ontwikkeling van de elektronica en de intelligence in het apparaat. Het team van Van de Kieft heeft zelf, maar ook samen met andere partijen, het chassis ontwikkeld. Met een expert op het gebied van marketing is gekeken naar positionering van de Scoozy.

MULTIDISCIPLINAIR WERKEN ONTWERPFOUT Een onbegrijpelijk en onlogisch onderdeel in de besturing van veel scootmobielen is het remmen en gassen geven. Wie ooit op een fiets met handremmen heeft gezeten, weet dat knijpen remmen is. Maar op een scootmobiel geef je juist gas wanneer je knijpt. Om te remmen moet je de gashendel loslaten. “Wat doe je als je schrikt? Dan knijp je! Dus geef je gas met de scootmobiel. Dat is gewoon een ontwerpfout. In alle veiligheidsrapportages over de scootmobiel wordt op dit gevaar gewezen, maar het wordt gewoon niet opgepakt door de industrie. Ook de gebrekkige stabiliteit is een groot probleem. Als je een stoeprandje pakt, val je gewoon om. Verder is de verlichting van de scootmobielen slecht doordat het te laag zit en niet fel genoeg

“Er komt zo ongelooflijk veel bij kijken voordat het apparaat goed functioneert. Alles heeft ook effect op elkaar. Als bijvoorbeeld gezegd wordt dat de wielen te dicht bij elkaar zijn en men niet kan instappen, kun je wel de wielen verplaatsen maar daarmee vergroot je de draaicirkel en wordt ook de balans beïnvloed. Omdat het zo complex is, kunnen we niet anders dan multidisciplinair werken; alles gaat parallel. Elke week komen de betrokken partijen samen en dan kijken we of alles nog goed op elkaar is afgestemd. Past de elektronica bijvoorbeeld nog in het doosje dat onder de stoel moet?” Als start up is de Scoozy toegelaten tot het Rotterdam mobility lab waar nieuwe voertuigen en vervoersconcepten worden ontwikkeld. Van de Scoozy is een demonstrator gebouwd

die de afgelopen maanden heel intensief met gebruikers is getest waarbij vooral naar de ergonomie is gekeken. Ook is men naar veel scootmobielclubs geweest om gebruikers te laten schieten op het ontwerp en hen te interviewen. Hun wensen en ideeën zijn vertaald in een beter concept. Bij de Scoozy zit bijvoorbeeld de verlichting veel hoger, namelijk in de armleuningen en op de rugleuning. Ook bestaat het uit heel felle leds. De bediening is veel intuïtiever gemaakt met een joystick. Als je knijpt, dan rem je. Als je gas loslaat, rem je ook rustig af. Ook is de Scoozy uitgerust met sensoren waardoor er bij objecten automatisch afgeremd wordt. Verder heeft het apparaat vier onafhankelijk geveerde wielen waardoor je niet direct omvalt als je tegen een stoeprandje oprijdt. Ook zijn de wielen groter gemaakt, waardoor je makkelijker door kuilen kunt rijden. Op de achterwielen zitten motoren, maar er kunnen ook op de voorwielen motoren gemonteerd worden, zodat je daarmee ook in het bos en op de hei kunt rijden. “Dan ben je dus echt onafhankelijk”, zegt Van de Kieft.

350.000 EURO Het team dat nu de Scoozy bouwt en in de markt zet, bestaat behalve uit Job van de Kieft uit Jan Willem van Gent, Maarten Frijling en Winnifred Noorlander. Ze kennen elkaar omdat ze tien jaar geleden met de zonneracewagen Nuna wereldkampioen zonneracen zijn geworden. Om hen heen staat nu een groep van vooraanstaande adviseurs uit het bedrijfsleven en een groep bedrijven en organisaties die meewerken aan de totstandkoming van de Scoozy, zoals de TU Delft, TNO Companies en Yes!Delft. Sinds een half jaar is er ook geld om toe te werken naar het prototype van de Scoozy. In september 2016 zorgde de adviescommissie van RVO’s vroegefasefinanciering er na een positief advies

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 35

voor dat er een bedrag van 350.000 euro werd overgemaakt. Gevolg hiervan is onder meer dat Van de Kieft zijn baan bij TNO Companies (een private tak van TNO) heeft opgezegd. “Bij TNO was ik onder meer MKB-manager voor het thema mobiliteit. Via dat werk ben ik ook op het onderwerp van de scootmobiel gekomen. TNO was voor mij een stepping stone richting ondernemerschap. Toen het na een succesvolle pitch was gelukt om de 350.000 euro op te halen, ontstond de mogelijkheid om de overstap te maken en me hier volledig op te richten. We kunnen met dat geld gas geven richting prototype. Dat is superleuk om te doen en echt een droom die begint uit te komen. We willen met de Scoozy een aantrekkelijk vervoermiddel maken en geen hulpmiddel voor mensen met een (tijdelijke) beperking.” Hij wijst er op dat de doelgroep van de Scoozy ook verschilt van de huidige gebruikers van een scootmobiel. “Het gaat niet alleen om oudere mensen die slecht ter been zijn, maar om een veel bredere doelgroep. Denk aan mensen met een sportblessure die moeten revalideren of aan vrouwen die net bevallen zijn of die hoogzwan-

36 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

ger zijn en last hebben van bekkeninstabiliteit. Of aan mensen met MS. Vergrijzing is inderdaad wel een belangrijke factor in de markt, maar daarnaast zijn er ook veel mensen die slechts voor een tijdelijk gebruik geïnteresseerd zijn in de Scoozy.”

FANTASTISCH Qua materiaalgebruik is er wel een onderscheid tussen het prototype en het model dat in productie zal gaan. De kappen bestaan nu bijvoorbeeld uit glasvezel, maar dat wordt misschien wel vacuümvormen in de volgende stap en bij echt grote oplages wordt het wellicht spuitgieten. Het frame bestaat uit hoogwaardig staal dat gelaserd is zodat het precies goed past. “We hebben het laten poedercoaten zodat het hufterproof is en goed weerstand biedt tegen de weers- en gebruiksomstandigheden. Voor andere onderdelen is aluminium gebruikt omdat dat makkelijk te bewerken is. De keuze voor materialen hangt heel erg samen met de fase waarin we zitten gecombineerd met de gewenste eigenschappen.” Tot slot: “Dit is nu een bijzondere en superspan-

nende tijd. Eind maart stonden we met de Scoozy in de finale van de ASML Young Maker Award. De winnaar krijgt een prijzenpakket met onder andere coaching van ASML (bij het ter perse gaan van dit nummer was de uitslag van de Award nog niet bekend). Bijzonder is dat we nu al mailtjes uit het buitenland krijgen van importeurs uit bijvoorbeeld Canada, Zwitserland en Spanje met de vraag of ze ‘m voor ons mogen verkopen. Zonder enige pr-campagne is er al belangstelling. Het moment dat de Scoozy echt in productie gaat, is een fantastisch moment. Ik hoop dat we heel veel mensen heel blij kunnen maken.” O

MEER INFORMATIE www.scoozy.nl jobvandekieft@scoozy.nl

Holland Mineraal is al ruim 35 jaar een begrip op het gebied van oppervlakte behandelingsapparatuur en producent en leverancier van straalmiddelen en straalinstallaties. Wat we maken en hoe het werkt, laten we u graag zien, in het filmpje op onze website of door de QR code te scannen met uw smartphone of tablet.

www.hollandmineraal.nl

>01 3(;,5 < .9((. A0,5 >(; >, +6,5

Eenvoudig Proceszekerheid – Wilt u ook Proces zeker spuiten? Encore® HD Poeder spuitpistolen – maken gebruik van Dichtstroom techniek en zijn ontworpen voor een snelle en contaminatie vrije kwaliteitskleurwissel. In kombinatie met de zelfreinigende gepatenteerde HDLV® Pompen, biedt dat U de ﬂexibiliteit om korte en lange productie series efﬁciënt uit te voeren. HDLV Pompen geven u de mogelijkheid 4.000 uur onderhoudsvrij te werken en waarborgen een continue kwaliteitsverhoging. Ontdek meer en contacteer ons voor een uitleg. ics.eu@nordson.com | www.nordson.com/ics

www.helmutfischer.nl

Voordelig, snel en niet destructief dest structief FISCHERSCOPE® X-RAY XDL® SERIE seal-, magneet-, dompelen filterpompen, filterkaarsen, filterpapier en alle filtermaterialen, kunststof bakken / opslagtanks

Corode Benelux BV

Flexibele en robuuste instapmodellen voor snelle en eenvoudige laagdiktemeting en materiaalanalyse • Kosten efficiënte röntgenfluorescentie toestellen voor het meten en analyseren van o.a. galvanisch aangebrachte lagen • Niet destructieve legeringsanalyse van metalen

• Zeer goede herhaalbaarheid • Snelle, eenvoudige bediening en minimale kalibratie inspanning door excellente lange termijn stabiliteit

• Praktisch ontwerp met vele opties Neem gerust contact op. Wij helpen u graag met uw meetopgaven. HELMUT FISCHER Meettechniek B.V.

Postbus 854 - 5280 AW, Boxtel tel. 0031 (0)411 685500 - fax 0031 (0)411 686067 corode@corode.nl - www.corode.nl

• Simpel, robuust, precies en degelijk

Coating Thickness

Material Analysis

+31 (0)40 2482255

Microhardness

info@helmutfischer.nl

Material Testing

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 37

THEMA AUTOMOTIVE, CARROSSERIE

ORGANISCHE DEKLAGEN

KENNISGEVER 11: MET LAK WEERSTAND BIEDEN TEGEN CORROSIE: KATHODISCHE DOMPELLAKKEN The Coatinc Company wil behalve het werk uitvoeren ook de markt opleiden, zodat er minder misverstanden met opdrachtgevers ontstaan en er efﬁciënter gewerkt kan worden. Daartoe heeft het bedrijf een lijst met 17 Kennisgevers opgesteld. Voor een beter begrip van hoe er zonder problemen goed met kathodische dompellakken omgegaan kan worden, heeft het bedrijf een aantal aspecten op een rijtje gezet in deze Kennisgever nummer 11. METHODE VAN EERSTE KEUS IN DE VOERTUIGENBOUW Overal waar het om corrosiebescherming door oppervlaktebehandeling gaat, vormen de kathodische dompellakken – ook “kataforese” of “elektrostatisch lakken” genoemd – het procedé dat het vaakst wordt gebruikt. En dit vooral in de voertuigenbouw. De reden hiervoor is dat hier vaak gecompliceerde structuren en grotere aantallen moeten worden behandeld.

HET PROCEDÉ Het kathodische dompellakken (KDL) is een elektrochemisch lakproces. Hierbij wordt het te lakken object in een elektrisch geleidbare, watergedragen dompellak gedompeld en wordt door gelijkstroom een organische laklaag afgescheiden op het geleidbare, overwegend metalen substraat van het werkstuk. Zijn de partikels van de lak met positieve lading gestabiliseerd, dan zetten zij zich op de kathode

af (in tegenstelling tot ADL, het anodische dompellakken). Het basisprincipe van het elektrostatische lakken houdt in dat wateroplosbare bindmiddelen aan het oppervlak van het als elektrode gebruikte te lakken werkstuk afgescheiden worden en zo een gesloten aanhechtende laklaag genereren. Bij het kathodische dompellakproces wordt een milieuvriendelijke, loodvrije watergedragen lak gebruikt die via elektrochemische processen een bijzonder gelijkmatige laklaag op het hele werkstukoppervlak vormt. Karakteristiek voor KDL is het binnendringingsgedrag in holle ruimtes. Dit is niet in de laatste plaats de reden voor het succes in de auto-industrie. Daar worden inmiddels hele buscarrosserieën gelakt met kathodische dompellakken.

DE VOORBEHANDELING Voorafgaand aan de eigenlijke KDL-behandeling vindt een zinkfosfatering plaats die voor de noodzakelijke reinheid van het oppervlak zorgt en de opbouw van een hechtende onderlaag tussen werkstuk en lak.

DE VOORDELEN De voordelen van het kathodische dompellakken zijn onder meer de verbeterde corrosiebescherming, een betere coating van holle ruimtes, een hoge proceszekerheid en de geringe laagdiktes. De substraten aluminium, staal en verzinkt staal kunnen worden bewerkt. O

38 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

OVER DE GRENS

Noël Ruijters scant de buitenlandse bladen. De belangrijkste ontwikkelingen noteert hij in de rubriek “Over de grens”. Deze keer de januarinummers van het Journal für Oberflächentechnik en het European Coatings Journal.

elkaar aan tafel gaan. Onderzoek naar zowel cohesieve als adhesieve krachten moet uitsluitsel geven over de haalbaarheid van natlakken in combinatie met lijmtechnieken. Normklimaat, condenswatertest en kataplasmatest zijn de belangrijkste scherprechters.

UIT DE BRANCHE

LAKKEN

Een aantal tips voor de verzekering van risico’s, waaronder een jaarlijkse risicoanalyse en een vastlegging van de verzekerde risico’s, waarvoor een risicodiagram behulpzaam kan zijn. Stap niet te snel in standaardpolissen, omdat u dan snel over-verzekerd bent en teveel betaalt. Building Information Modeling (BIM) is een methode om de planning in de bouw te optimaliseren die vanaf 1 januari 2016 in de EU dwingend voorgeschreven kan worden, en vormt een communicatieplatform voor alle bij de bouw betrokken partijen. Axalta heeft zijn poederlaklijn Alesta AP voor metaal als BIMgegevens beschikbaar gesteld.

Een snel groeiende (nu nog) kleine sectie van de markt voor de coating van metalen zijn Directto-Metal (DTM) coatings. Het bestaat uit één stap in plaats van een primer én een topcoat systeem. Niet nodig om te zeggen dat dit grote kostenvoordelen kan geven in productie. De twee belangrijkste markten voor DTM coatings zijn de industriële metalen coatings en decoratieve markt.

NATLAKKEN Lijmtechnologie wordt steeds belangrijker in allerlei industriële toepassingen, waarbij gelakte oppervlakten aansluitend gelijmd worden. Om dat proces goed te laten verlopen, moeten de lakfabrikant én de fabrikant van de lijm met

CORROSIEBESCHERMING Drinkwater mag niet verontreinigd worden als het door leidingen stroomt. Daarom gebruikt de Waterleidingmaatschappij Berlijn de thermoplastische poedercoating Abcite van Axalta Coating Systems voor de behandeling van stalen leidingen. Deze biedt het hoofd aan verontreinigingen en contactcorrosie en zorgt voor chemische weerstand, zowel alkalisch als zuur. Bovenop deze eigenschappen zorgt ze voor de preventie van MIC (Microbiological Induced

Corrosion) en is ze nagenoeg onderhoudsvrij. Bot Oberflächentechnik in Kulmbach ontwikkelde een methode bestaande uit een combinatie van dompel-zink fosfatering, KTL en poedercoating. Deze opbouw (OR 6000) zorgt voor corrosiebescherming groter dan ISO 12944. Zij is ook geschikt voor offshore toepassingen, zoals beschreven in ISO 20340. Groot bijkomend voordeel is dat het proces verloopt bij een temperatuur van 180oC, aanzienlijk minder dan de 460oC bij thermisch verzinken.

POEDERCOATEN De firma Steurer GmbH uit Altach (Voralberg, Oostenrijk) levert garderobekasten voor skiattributen aan hotels en wintersportplaatsen. Restanten van kunstsneeuw en zout water stellen hoge eisen aan de oppervlaktebehandeling van deze kasten. Daarom koos de firma voor sendzimir-verzinkt plaatwerk en lage temperatuur poederlak (PES-55-NT) van het Zwitserse Karl Bubenhofer AG.

SLIJPEN EN POLIJSTEN Een nieuwe generatie stuurapparaten met joketechnologie voor micromotoren van EneskaMicro zorgt voor minder lawaai en een hogere draaisnelheid. Ze zijn systeemoverstijgend en achterwaarts compatibel, en met name interessant voor extreem harde materialen, zoals in de ruimtevaart. Denk aan materialen als hoogchromig staal, inconel of titaan. Voor de geïnteresseerden wordt verwezen naar YouTube. In de automobielindustrie worden stalen componenten steeds meer vervangen door lichtere varianten uit bijvoorbeeld aluminium. SHL AG uit Böttingen heeft een installatie ontwikkeld die met behulp van robots aluminium gietdelen slijpt, ontbraamt en polijst. Vervolgens worden de onderdelen automatisch gericht en gecontroleerd. Als laatste volgen de mechanische bewerkingen boren en frezen. O Noël Ruijters is eigenaar van Bâton Adviesgroep

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 39

OP ZOEK NAAR SAMENWERKINGSPARTNERS

Het Enterprise Europe Netwerk, actief in 54 landen (ook buiten Europa), is gericht op brede ondersteuning van het MKB bij internationale samenwerking op het gebied van onderzoek, technologie en commercie. Het Enterprise Europe Netwerk valt onder RVO: de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Bij deze organisaties staan adviseurs klaar die bedrijven helpen bij het vinden van zakenpartners in de landen van het netwerk, en zelfs daarbuiten.

MEER INFORMATIE Voor vragen over internationale betrekkingen is Enterprise Europe Network bereikbaar onder nummer 088-4440777. Voor meer informatie over het dienstenpakket wordt verwezen naar www.EnterpriseEuropeNetwork.nl. Reageren op de hier vermelde technologieaanbiedingen en -verzoeken kan bij: Tom Reijn Tel. 088-6025299 tom.reijn@RVO.nl www.enterpriseeuropenetwork.nl Noot van de redactie: Hiernaast volgen de titels en samenvattingen van enkele partnerverzoeken en -aanbiedingen uit de database van Enterprise Europe Network NL. De redactie neemt geen verantwoording voor de voorgestelde oppervlaktebehandelingsconcepten, uitspraken aangaande levensduurverwachtingen, accuraat gebruik van bepaalde vakterminologie voor de betreffende toepassing en dergelijke. De vervaldata zijn indicatief: doorgaans kan enkele weken later nog gereageerd worden.

40 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

Ontwikkeling van een uiterst

met behulp van innovatieve verbrandingskamerisolatie en Miller-cyclus AANBOD UIT Duitsland, REFERENTIE: TODE20170210001, GELDIG TOT 13-02-2018

SAMENVATTING Een consortium van Duitse instituten en de auto-industrie wil gaan deelnemen aan een nationaal gefinancierd project betreffende een innovatieve deklaag om het thermisch rendement van benzinemotoren te verhogen. Aan de hand van gedetailleerde simulatie en testen moet de optimale warmteafvoer worden bepaald. De resultaten daarvan worden vervolgens gebruikt als input voor een op maat gemaakte deklaag voor een verbrandingskamer. Men is op zoek naar bedrijven voor technische samenwerking die willen deelnemen aan werkgroepvergaderingen en profiteren van de resultaten van het project.

BESCHRIJVING Een interdisciplinair consortium van drie instituten op twee Duitse universiteiten, partners uit de auto-industrie en toeleveranciers willen gaan participeren in een nationaal gefinancierd project dat zich bezighoudt met innovatieve verbrandingskamerisolatie in combinatie met een Miller-cyclus verbrandingssysteem om het thermisch rendement van het benzineverbrandingsproces te verhogen. De bedoeling is om een gedetailleerde 3D-CFD (computational fluid dynamics) simulatie van de warmteoverdracht en cilinderstroom te combineren met 1D-motorprocessimulatie en 0Dvoertuigsimulatie om - heel breed - de optimale warmteafvoerkenmerken te bepalen voor de beste thermische efficiĂŤntie. Deze bevindingen vormen dan de input voor de ontwikkeling van een op maat gemaakte isolerende deklaag voor de verbrandingskamer. Tenslotte zal het effect van de nieuwe deklaag gecombineerd met het geoptimaliseerde Miller-verbrandingssysteem worden onderzocht op een eencilindermotor. Een consortium van de auto-industrie en haar toeleveranciers zal het dertig maanden durende project begeleiden. Men zoekt middelgrote en kleine ondernemingen om te participeren in halfjaarlijkse werkgroepbijeenkomsten en te profiteren van de resultaten van het project binnen een technische samenwerking. Deze

bedrijven mogen uit elk land afkomstig zijn. Het project richt zich op kleine en middelgrote ondernemingen binnen de auto- en coatingindustrie. Zij zullen geen formele partners in het onderzoeksproject zijn, maar zullen wel toegang hebben tot de informatie, de voortgang van het project en de resultaten en kunnen hun ideeĂŤn aandragen tijdens de Engelstalige bijeenkomsten.

GEZOCHTE PARTNER Men wil een technische samenwerking aangaan met middelgrote en kleine bedrijven die actief zijn op het gebied van auto-industrie, mobiele aandrijving, verbrandingsmotoren, 1D / 3D-simulatie en (verbrandingskamer-) coatingtechnologie. Toekomstige partners moeten hun interesse in de nieuwste r&d, technologie en kennisoverdracht kenbaar maken door middel van een motivatiebrief. Van hen wordt verwacht dat ze zullen deelnemen aan halfjaarlijkse werkgroepbijeenkomsten.

VOORDELEN EN INNOVATIES â&#x20AC;˘ Geheel nieuwe ontwikkeling van deklaag en verbrandingssysteem â&#x20AC;˘ Interdisciplinair onderzoek â&#x20AC;˘ Holistische benadering: - Van meet af aan wordt gekeken naar de invloed op de algehele efficiĂŤntie - Vroegtijdige opsporing van negatieve wisselwerking zoals kloppen of voorontsteking - Haalbaarheid van coatingtechnologieĂŤn versus warmteoverdrachteisen - Van fundamentele simulatie tot bevestiging door onderzoek op een eencilindermotor â&#x20AC;˘ Geavanceerde simulatie en experimentele instrumenten â&#x20AC;˘ Nauwe samenwerking tussen universiteiten en bedrijfsleven â&#x20AC;˘ Goede reputatie en zichtbaarheid. O

Oppervlakteverbeterende coatingtechnologie voor metalen AANBOD UIT Ierland, REFERENTIE: TOIE20170213001, GELDIG TOT 15-02-2018

SAMENVATTING Een Iers bedrijf (MKB) heeft specifieke expertise in het ontwikkelen van nieuwe coatingprocessen en materialen voor veeleisende, high performance applicaties. Het bedrijf heeft een nieuwe metaalcoatingtechnologie ontwikkeld en gepatenteerd, waarmee een aanzienlijk betere hechting en performance van de coatings kan worden bereikt. Het bedrijft zoekt partnerschappen met bedrijven die willen voorzien in nog onvervulde coatingbehoeften, via licentie- en productieovereenkomsten. Ook andere uitkomsten zijn bespreekbaar en kunnen na gebleken interesse worden overeengekomen.

BESCHRIJVING Bestaande coatingprocessen vereisen het gebruik van vacuüm, hitte of gevaarlijke chemicaliën om een goede hechting te verkrijgen tussen coating en substraat. Het huidige coatingaanbod omvat hechtprimers, lage-frictie coatings, thermische-controle coatings en corrosie-beschermende coatings. Echter, tijdens of na het coatingproces komen daarbij gevaarlijke vluchtige stoffen vrij. Het Ierse bedrijf heeft veel ervaring in het

samenwerken met internationale cliënten - met name in Europa en de VS, met zowel commerciele bedrijven als onderzoeksinstituten - en heeft specifieke expertise in het ontwikkelen van nieuwe coatingprocessen en materialen voor veeleisende, high performance toepassingen. Het bedrijf heeft een nieuwe metaalcoatingtechnologie ontwikkeld en gepatenteerd waarmee een aanzienlijk betere coatinghechting en performance kan worden bereikt. De technologie is uiterst flexibel en kan worden ingezet voor depositie van organische (bijvoorbeeld fluorpolymeren of epoxy’s) of anorganische (bijv. metaalzouten zoals ZnP - zinkfosfaat - of keramiek zoals hydroxyapatiet) coatings. De coatings kunnen op de meeste metalen worden aangebracht, inclusief aluminium, titanium, koper, staal, etc. Het coatingproces voldoet volledig aan de eisen van REACH en wordt uitgevoerd bij ruimtetemperatuur en ruimtedruk. De technologie kan in bijna alle sectoren worden toegepast.

willen oplossen, via licentie- en productieovereenkomsten. Andere uitkomsten zijn bespreekbaar en kunnen na gebleken interesse worden overeengekomen. Het bedrijf is op zoek naar expertise, via licenties en productieovereenkomsten, om de technologie te exploiteren in sectoren die momenteel niet worden bereikt vanwege de omvang van het bedrijf. VOORDELEN EN INNOVATIES - Het coatingproces wordt droog uitgevoerd in één stap, zonder vacuüm of hitte om coatings aan de metalen te hechten. - Tijdens en na het coaten komen geen vluchtige stoffen vrij. - Geschikt voor gevoelige metalen. - PTFE (polytetrafluoroethyleen) coatings leveren een sterk gehechte, faalveilige coating op, geschikt voor lage frictie of waterafstotende oppervlakken. - REACH-vrije applicatie van lak/verf of hechtprimer, zonder dat dit ten koste gaat van de performance. O

GEZOCHTE PARTNER Het bedrijf is op zoek naar partnerschappen met bedrijven die nog onvervulde coatingbehoeften

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 41

TERUGBLIK COLUMN

AANBOD UIT Zuid-Korea, REFERENTIE: TRKR20170205001, GELDIG TOT 28-02-2018

SAMENVATTING Een Zuid-Koreaans bedrijf, gespecialiseerd in de productie van chemische producten, is op zoek naar partnerschappen met Europese chemiebedrijven wat betreft HMDI (1,6 hexamethyleen diisocyanaat), een grondstof van polyisocyanaat. Het materiaal zal worden gebruikt voor de coating van auto’s et cetera. Specifieke samenwerkingsvormen die het bedrijf zoekt, zijn licentieovereenkomsten en technische samenwerking.

BESCHRIJVING Een Zuid-Koreaans chemisch bedrijf is gespecialiseerd in de productie van onverzadigd polyesterhars (UPR), coatinghars en aanverwante producten. Momenteel domineert het UPR van het bedrijf niet alleen de binnenlandse markt, maar het heeft ook een goede reputatie in buitenlandse markten, waaronder ZuidoostAzië. De productie van coatinghars is vanaf 1992 gestart als onderdeel van een nieuw project gericht op diversificatiemanagement en dit heeft in belangrijke mate bijgedragen aan de nationale verfindustrie. Het bedrijf is op zoek naar HMDI (1,6 hexamethyleen diisocyanaat) productietechnologie van Europese partners. HMDI is een organische verbinding in de klasse die bekendstaat als isocyanaten. Meer specifiek is het een alifatisch diisocyanaat. Het wordt geproduceerd in relatief kleine hoeveelheden, en was in het jaar 2000 goed voor (samen met isoforond diisocyanaat) slechts 3,4% van de mondiale diisocyanaatmarkt. Alifatische diisocyanaten worden gebruikt in speciale toepassingen, zoals emaillen, slijtvaste coatings die bestand zijn tegen degradatie door ultraviolet licht. Deze eigenschappen zijn met name wenselijk in, bijvoorbeeld, verf die op de buitenkant van vliegtuigen en schepen wordt toegepast. Het materiaal zal worden gebruikt in urethaan verharder (polyisocyanaat voor polyurethaan coating) voor hout- en metaalfinish, autobranche, bouwsector en kunststoffen. Het materiaal zou de volgende functionaliteiten kunnen bevatten: - grondstof voor niet-vergelend polyisocyanaat - grondstof voor alifatisch polyisocyanaat - grondstof voor polymeer hexamethyleen diisocyanaat. Voor de productie van het materiaal geeft het bedrijf de voorkeur aan een nietfosgeen proces. Fosgeen is een chemische verbinding van kleurloos gas. Het is een nuttige industriële reagens en bouwsteen in de synthese van farmaceutische producten en andere organische verbindingen, maar is giftig voor het menselijk lichaam. Het bedrijf stimuleert momenteel de R&D van een volgende generatie polyisocyanaat materialen. Daartoe streeft het bedrijf naar licentie- en technische samenwerkingen met Europese chemiebedrijven met expertise in het ontwikkelen en produceren van HMDI via een milieuvriendelijke methode.

GEZOCHTE PARTNER Bedrijf of onderzoeksinstituut voor chemische & materialenontwikkeling en productie, voor een technische en licentiesamenwerking met betrekking tot HMDI, waarbij wordt gewerkt aan: - een productiemethode voor HMDI met een niet-fosgeen proces - een kostenconcurrerend productieproces. O

42 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

HELDERE STIPPEN Automotive is te zien als een domein waar aan uitdagingen geen gebrek is. Dat hebben we in dit nummer kunnen zien. Vanuit dit domein wordt een flink beslag gelegd op grondstoffen, materialen, de luchtsamenstelling en ruimte in de leefomgeving. De overall-uitdaging is om dit beslag zo klein mogelijk te laten zijn. Dat kan gedaan worden door meer innovaties, beter onderwijs, betere samenwerking en ook een duidelijker beleid van de overheid. Dat legt al meteen een aantal vingers op een aantal zere plekken. Het onderwijs is niet slecht, maar kan veel beter. Met name de aansluiting op de beroepspraktijk laat te wensen over. Er wordt wel aan verbetering gewerkt, maar we zijn er nog lang niet. Ook de samenwerking tussen betrokken partijen kan beter, hoewel er wel positieve uitzonderingen zijn waar te nemen. Wetenschappelijke inzichten en resultaten vinden maar moeizaam hun weg in de automotive. En de overheid wordt opgeroepen een duidelijker beleid te formuleren met heldere stippen op de horizon. Een begin kan zijn om de oproep tot meer investeringen in en een helder beleid voor de Smart Industry, zoals in deze editie beschreven, serieus te nemen. Als dat gebeurt, zijn er alleen maar winnaars. En wat kunnen oppervlaktebehandelaars daarmee? Zoals aangegeven, schitterden zij op het Smart Industry Jaarevent door afwezigheid. De ontwikkeling van Smart Industry niet serieus nemen, lijkt mij onverstandig, zowel als bedrijf en als branche. Een eerste stap kan zijn om zelf concrete en toepasbare verbetervoorstellen te ontwikkelen over de staat van het aangeleverde werk en daarmee naar partners terug in de keten te gaan. Dan word je door die partijen meer serieus genomen, heb je minder afkeur, hogere kwaliteit, snellere doorloop en verbetert het imago van de branche. Dit zou je kunnen zien als de grootste uitdaging voor de branche. Om die succesvol aan te gaan, zou een strategie bepaald moet worden en ook een heldere stip aan de horizon. Dit vergt een investering in tijd en geld, maar de opbrengsten kunnen aanzienlijk zijn.

JAAP VAN PEPERSTRATEN Hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

Chemisch bedrijf zoekt partner voor 1,6 hexamethyleen diisocyanaat

Als je doet, wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg. Als we wat anders willen, moeten we om te beginnen wat anders gaan doen. O oppervlaktetechnieken @ellemmi.nl

BRANCHEREGISTER Uw bedrijf in het brancheregister? Voor een standaardvermelding van 3 regels in één rubriek betaalt u per jaar slechts €330,-. Bij plaatsing logo in full colour per jaar €305,- ongeacht het aantal rubrieken. Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Vincent IJff, tel: 070 399 00 00 / vincent@jetvertising.nl

ADVIES PROJECTBUREAU / OPPERVLAKTEBEHANDELING- / COATING-INDUSTRIE

AFZUIGINSTALLATIES

CERTIFICERING Sir John b.v. T. 0182-396931 / F. 0182-396937 info@sir-john.nl / www.sir-john.nl

B & B Coating Techniek T. 053-4357707 www.bb-coating-techniek.nl

Chemetall b.v. T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Kontich (BE): +32 (0)3 450 37 10 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com www.coatingsystemenvanderlans.nl

Amitech b.v. T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

ANODEMANDEN (TITAAN)

MEPACO b.v. T. 071-5892863 Glasbeek Finish b.v. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Coatingsystemen Van der Lans T. +31(0)614306694 info@coatingsystemenvanderlans.nl www.coatingsystemenvanderlans.nl

AFVALWATERBEHANDELINGINSTALLATIES

ANODEN (TITAAN)

BESCHERMKAPJES, PLUGGEN, TAPE

TÜV Rheinland Nederland b.v. T. 088-8887888 / F. 088-8887879 info@nl.tuv.com / www.tuv.com/coatings

Alards Masking Solutions Lochtstraat 14 5962 AK MELDERSLO T. 06-48222181 info@alards-masking.nl / www.alards-masking.nl

Chemetall b.v. T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Kontich (BE): +32 (0)3 450 37 10 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

HAWKING Official Benelux dealer

The green technology supply house

MAGNETO Special Anodes b.v. T. 010-2620788 / F. 010-2620201 www.magneto.nl

HAWKING Benelux b.v. T. + 31 (0) 73 656 5232 www.hawkingbenelux.com

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

ANODISEER (OPHANGREKKEN)

MEPACO b.v. T. 071-5892863

Kluthe Benelux b.v. T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

CHEMISCH NIKKEL

BAKKEN, KUNSTSTOF EnviroChemie b.v. T. +31 (0)23 542 69 13 / F. +31 (0)23 542 69 14 sales@enviro-chemie.nl www.enviro-chemie.nl

Rösler Benelux b.v. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Suez Water n.v. T. 077-3231231 / F. 077-3231230 www.ondeo-is.com / verkoop@ondeo-is.com

CHEMICALIËN/ OPP. BEHANDELING

C.K.B.Boxtel T. 0411- 682939

BEITSEN/PASSIVEREN

Chemetall b.v. T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 Kontich (BE): +32 (0)3 450 37 10 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com HAWKING The green technology supply house

HangOn b.v. T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

MacDermid b.v. / Enthone b.v. T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

BRANDWERENDE / BRANDVERTRAGENDE COATINGS

COATINGINSTALLATIES SERVICE & ONDERHOUD

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v. T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

Emotech b.v. T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl

HAWKING Benelux b.v. T. + 31 (0) 73 656 5232 www.hawkingbenelux.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 43

DROOGAPPARATUUR

IST Benelux b.v. T. 055-5050014 www.ist-uv.nl / info@bnl.ist-uv.com

FILTERS (OVERSPRAY)

Filter Service Heerenveen T. 0513-633900 / F. 0513-633888 info@filterservice.nl / www.filterservice.nl

HANGBAANSYSTEMEN Holland Mineraal b.v. T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl Railtechniek van Herwijnen b.v. T. 0344-616363 / F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

FILTERS & POMPEN Corode T. 0411 - 68 55 0

Rösler Benelux b.v. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

ELEKTROSTATISCH POEDERSPUITEN, INSTALLATIES

Mefiag Filters & Pumps b.v. Heerenveen T. 0513-630230 / F. 0513-632233 info@mefiag.com / www.mefiag.com

Rösler Benelux b.v. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

HARDCHROOM BADEN (KUNSTSTOF)

MacDermid b.v. / Enthone b.v. T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

HITTEBESTENDIGE EN NON-STICK COATINGS

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

HAKEN MSP Systems b.v. T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Hendor Pumps & Filters T. 0497-339389 / F. 0497-381593 info@hendor.com / www.hendor.com

GALVANOTECHNIEK, GLANSMIDDELEN HAWKING

Wagner Systemen Nederland T. 030-2410688 / F. 030-2410765 info@wagnersystemen.nl

ELEKTROSTATISCH NATLAKKEN

Alards Masking Solutions Lochtstraat 14 5962 AK MELDERSLO T. 06-48222181 info@alards-masking.nl / www.alards-masking.nl

The green technology supply house

HAWKING Benelux b.v. T. + 31 (0) 73 656 5232 www.hawkingbenelux.com

Parlevinkerweg 34 / 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu Official Benelux dealer

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-437 0166 / F. 010-415 1491 www.rasco-clemco.nl

MacDermid b.v. / Enthone b.v. T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

FILTERS

Edrizzi Benelux T. 0318-507138 info@edrizzi.nl / www.edrizzi.nl

Surtec Benelux b.v. T. (077) 308 15 90 / F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

GALVANOTECHNIEK, INSTALLATIES Magistor b.v. T. 0548- 519401 / F. 0548-517619 info@magistor.nl / www.magistor.nl

FILTERS (ANDREAE, COLUMBUS INDUSTRIES)

MacDermid b.v. / Enthone b.v. T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

INDUSTRIËLE LUCHTBEHANDELING EN WARMTETERUGWINNING

Energy Partners Systems b.v. T. 026-4720350 / F. 026-4721507

INDUSTRIËLE REINIGING C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

Chemetall b.v. T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 Kontich (BE): +32 (0)3 450 37 10 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

HAWKING The green technology supply house

HangOn b.v. T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

HAWKING Benelux b.v. T. + 31 (0) 73 656 5232 www.hawkingbenelux.com

GLASPARELSTRAALCABINES MBS Ophangsystemen T. 040-2931663 / F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v. T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v. T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

Airblast b.v. T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Kluthe Benelux b.v. T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

KLEUR & GLANS

Admesy b.v. Inline kleur & lichtmeting www.admesy.com

44 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

KLEURENWAAIERS Hellema Kleur kaarten Harderwijk The Netherlands

l uw Voor a aties resent p r u e rs l k waaie & n e kaart or Ral ook vo WWW.HELLEMAKLEURKAARTEN.NL

MOFFELOVENS Energy Partners Systems b.v. T. 026-4720350 / F. 026-4721507 Emotech b.v. T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Rösler Benelux b.v. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

ONTBRAMEN Glasbeek Finish b.v. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

MARINE COATINGS / SCHEEPVAARTLAKKEN

Glasbeek Finish b.v. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

NATLAKKEN (AFDEKMATERIALEN)

Rösler Benelux b.v. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

KTL/ATL LAKKEN ONTLAKKEN (IN LOON) HAWKING The green technology supply house

HAWKING Benelux b.v. T. + 31 (0) 73 656 5232 www.hawkingbenelux.com

KUNSTSTOFLAKKEN

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v. T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

METAAL OPPERVLAKTEBEHANDELING

TCI Cleaning b.v. Centaurusweg 67 5015 TC Tilburg T. 013 - 456 39 66 info@tci-cleaning.com / www.tci-cleaning.com

HangOn b.v. T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v. T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

CZL Tilburg b.v. T. 013-5703370 / F. 013-5704906 info@czltilburg.nl / www.czltilburg.nl

NATLAKSPUITAPPARATUUR

ONTLAKKINGSOVENS/ THERMISCHE REINIGINGSOVENS Paint It The Application Company T. 0318-643 260 / F. 0318-643 042 info@paintit.nl / www.paintit.nl

LAAGDIKTEMETERS Hegin MetalFinishing b.v. T. 0578-691288 info@hegin.nl / www.hegin.nl Helmut Fischer Meett. b.v. Tarasconweg 10, Eindhoven T. 040-2482255 / F. 040-2428885 www.helmutfischer.nl netherlands@helmutfischer.nl

Verlab-Oxford Instruments T. 0162-320633 / F.0162-322907 info@verlab.nl / www.verlab.nl

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 / F. 010-4151491 www.rasco-clemco.nl Multinal Group T. 088-2055300 / F. 088-2055301 info@multinal.com / www.multinal.com

Surface Treatment Ned. Maasbracht / T. 0475-463835 www.surfacetreatment.nl info@surfacetreatment.n

Kermad Machinebouw b.v. info@kermad.nl / www.kermad.nl M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

NAVERBRANDINGSINSTALLATIES

Leering Hengelo b.v. T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

ONTVETTINGSMIDDELEN

METALLISEREN/SCHOOPEREN Energy Partners Systems b.v. T. 026-4720350 / F. 026-4721507

LAKSTRATEN

ONDERHOUD AAN STRAALINSTALLATIES EN WERPSTRALERS Amitech b.v. T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Pyrox b.v.b.a. T. +32 14 762377 / F. +32 14 762379 info@pyrox.be / www.pyrox.be

ONTVETTINGSINSTALLATIES

Wiltec b.v. T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl NauMetrics PMI T. 074-3490022 / F. 084-0037042 info@naumetrics.nl / www.naumetrics.nl

Thermo-Clean n.v. België T. 0032-13539060

MacDermid b.v. / Enthone b.v. T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

HAWKING The green technology supply house

Airblast b.v. T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

HAWKING Benelux b.v. T. + 31 (0) 73 656 5232 www.hawkingbenelux.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 45

PROTECTIVE COATINGS

Surtec Benelux b.v. T. (077) 308 15 90 / F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

Glasbeek Finish b.v. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Oxyplast Belgium n.v. T.+32 9 3267920 / F.+31 9 3370159 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

OPHANGHAKEN VOOR LAKSTRATEN/POEDERCOATEN Unifour b.v. T. +31 (0)315 641352 / F. +31 (0)351 641852 info@unifour.nl / www.unifour.nl Alards Masking Solutions Lochtstraat 14 5962 AK MELDERSLO T. 06-48222181 info@alards-masking.nl / www.alards-masking.nl

POEDERCOATING (AFDEKMATERIALEN)

TIGER Coatings Belgium b.v.b.a T. +32 (0)89700016 / F. +32 (0)89567858 www.tiger-coatings.com

POEDERSPUITAPPARATUUR Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu Official Benelux dealer

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

MSP Systems b.v. T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Wagner Systemen Nederland T.030-2410688 / F.030-2410765 info@wagnersystemen.nl

POEDERSPUITCABINES Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

HangOn b.v. T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

PVD COATINGS

Dekracoat De Maas 22G, 5684 PL Best T. 040 262 80 70 info@dekracoat.nl / www.dekracoat.nl

REINIGINGSINSTALLATIES

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Kermad Machinebouw b.v. info@kermad.nl / www.kermad.nl Glasbeek Finish b.v. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

MBS Ophangsystemen T. 040-2931663 / F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl MBS Ophangsystemen T. 040-2931663 / F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

POEDERLAKKEN/ POEDERCOATINGS

Leering Hengelo b.v. T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

MEPACO b.v. T. 071-5892863

MSP Systems b.v. T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

OVENS

POLIJSTEN AkzoNobel Powder Coatings Benelux T. +32 (0)2 254 77 51 / F. +32 (0)2 254 77 57 www.akzonobel.com/powder

SHOTPEENEN

Rรถsler Benelux b.v. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl Rรถsler Benelux b.v. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Energy Partners Systems b.v. T. 026-4720350 / F. 026-4721507

Delfzijl 0596-614135 Rhenen 0318-472020 info@petsonpaints.com / www.petsonpaints.com

Energy Partners Systems b.v. T. 026-4720350 / F. 026-4721507

HangOn b.v. T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

OPHANGREKKEN VOOR GALVANO EN LAKTECHNIEK

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v. T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

EUROLACKE Tiel Axalta Coating Systems T. 0344-620662 / F. 0344-617079 info@eurolacke.nl / www.eurolacke.nl

POMPEN (MAGNETISCH AANGEDREVEN) Corode T. 0411-685500

46 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

SPUITCABINES

STRAALINSTALLATIES

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Airblast b.v. T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Emotech b.v. T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl

Energy Partners Systems b.v. T. 026-4720350 / F. 026-4721507

Glasbeek Finish b.v. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Holtrop & Jansma b.v. Dokkum T. 0519 32 91 00 www.holtrop-jansma.com

Amitech b.v. T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

Clemco Straalapparatuur T. 010-4370592 / F. 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

T. 0495 - 592 210 / F. 0495 - 588 881 www.oppervlaktebewerking.com verhoevenop@gmail.com

Leering Hengelo b.v. T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

Magistor b.v. T. 0548- 519401 / F. 0548-517619 info@magistor.nl / www.magistor.nl

STRAALKASTEN

Airblast b.v. T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Holland Mineraal b.v. T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

STRAALMIDDELEN M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v. T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

W Abrasives Nederland T. 0341-563831 / F. 0341-494114 info@wabrasives.nl www.wabrasives.nl / www.winoagroup.com

STRALEN (AFDEKMATERIALEN)

Airblast-Abrasives b.v. T. 072-5715569 / F. 072-5714340 info@airblast-abrasives.com www.airblast-abrasives.com LTC International Vacuümstraalapparatuur T. 078-641 80 50 / F. 078-641 80 80 info@ltc-international.nl www.ltc-international.nl

HangOn b.v. T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

TANKS (KUNSTSTOF) C.K.B. Boxtel T. 0411-682939

TECHNISCH ONDERZOEK T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 Metals.benelux@cellmark.com www.ervinamasteel.eu

Holland Mineraal b.v. T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl Rösler Benelux b.v. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl Leering Hengelo b.v. T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

Leering Hengelo b.v. T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

STRAALCABINES

Airblast b.v. T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Rösler Benelux b.v. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Eurogrit b.v., Papendrecht T. 078-6546770 / F. 078-6449494 info.eurogrit@sibelco.com www.eurogrit.com / www.sibelco.eu

TÜV Rheinland Nederland b.v. T. 088-8887888 / F. 088-8887879 info@nl.tuv.com / www.tuv.com/coatings

TITAAN (BEVESTIGINGS-) MATERIALEN Holland Mineraal b.v. T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

MEPACO b.v. T. 071-5892863

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017 | 47

TRANSPORTSYSTEMEN

VERFSPUITAPPARATUUR

Emotech b.v. T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl

CAP Industrial b.v. tel- 010-4374737/ F.-010-2623190 info@cap-industrial.nl / www.cap-industrial.nl

VERWERKING AFVALSTROMEN

Suez Water n.v. T. 077-3231231 / F. 077-3231230 www.ondeo-is.com / verkoop@ondeo-is.com

WERPSTRALERS

Airblast b.v. T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

VOORBEHANDELINGSINSTALLATIES

Railtechniek van Herwijnen b.v. T. 0344-616363 / F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

TWEE-COMPONENTEN APPARATUUR

Paint It The Application Company T. 0318-643 260 / F. 0318-643 042 info@paintit.nl / www.paintit.nl T. +32 5083 1183 www.belmeko.be Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 / F. 010-4151491 www.rasco-clemco.nl Emotech b.v. T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v. T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

UV EN EBC LAK

Technospray Spuitapparatuur T. 0168-382111 / F. 0168 380780 info@technospray.nl / www.technospray.nl

Energy Partners Systems b.v. T. 026-4720350 / F. 026-4721507

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Leering Hengelo b.v. T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

Rösler Benelux b.v. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v. T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

Wiltec b.v. T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

VERWARMINGS- EN KOELELEMENTEN (TITAAN EN RVS)

Glasbeek Finish b.v. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

WATERBEHANDELING

VERDUURZAMEN VAN METAAL MEPACO b.v. T. 071-5892863

VERWARMINGSELEMENTEN Oxyplast Belgium n.v. T.+32 9 3267920 / F.+31 9 3370159 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

EnviroChemie b.v. T. +31 (0)23 542 69 13 / F. +31 (0)23 542 69 14 sales@enviro-chemie.nl www.enviro-chemie.nl

Corode T. 0411-685500

VERWARMINGSELEMENTEN (TEFLON) Corode T. 0411-685500

MAGNETO Special Anodes b.v. T. 010-26207 88 / F. 010-2620201 www.magneto.nl

B ESCHERM ING EN KLEUR

Dé Duplexspecialist met: - eigen transport - één aanspreekpunt - één factuur - één garantieverlener verkoop@rotocoat.nl / www.rotocoat.nl

Suez Water n.v. T. 077-3231231 / F. 077-3231230 www.ondeo-is.com / verkoop@ondeo-is.com

48 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MAART 2017

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

Dompelprocessen intelligent sturen

lees snel deze droge advertentie ...

Afvalwater management

en ontdek onze schitterende nat-in-nat mogelijkheden

% & ' ( ) *

DTS : Direct-to-Substrate

Mixtane : Pro Finish

- Win tijd met deze veelzijdige primer en topcoat in ĂŠĂŠn systeem - Beschermt jarenlang tegen corrosie volgens het aantal lagen - Geschikt voor zowel metalen, synthetische en minerale ondergronden, incl. glas - Verkrijgbaar in 4 glansgraden

Vraag nu onze DTS & Mixtane brochures en cases aan !

- Geef uw werk de ďŹ nishing touch met deze sneldrogende acrylaatpolyurethaanlakken - Ook verkrijgbaar met structuureffect - Uiterst breed toepassingsgebied - Beschikbaar in Sprayen Roller-versie - Verkrijgbaar in 5 glansgraden - Mixtane Roller is HACCP goedgekeurd

Wanneer bij het veredelen van oppervlakken ĂŠn

! " # $

Wij sturen galvanische processen.

NIEUW! Mixtane Sparkles. Mixtane

PRO FINISH

Finishing coat for industrial applications

Direct-to-Substrate corrosion solutions

DTS

www.libertpaints.com I info@libertpaints.com

An der Krebswiese 5 98693 Ilmenau â&#x20AC;&#x201C; Germany + & , -. /011 2-224

Moderne corrosietesten vragen om nieuwe technische oplossingen Corrosie veroorzaakt jaarlijks voor vele miljoenen euroâ&#x20AC;&#x2122;s schade aan voertuigen, maar bijvoorbeeld ook aan constructies in infrastructuur en bouw. De nieuwste Cyclische Corrosie teststandaarden betekenen een grote stap voorwaarts ten opzichte van traditionele zoutsproeitesten en cyclische (nat/droog) testen. Deze moderne standaarden zorgen voor sterk verbeterde reproduceerbaarheid van testresultaten en een goede simulatie van de vele corrosiemechanismen die in praktijksituaties kunnen optreden.

Het is een bekend gegeven dat zoutsproeitesten een goed hulpmiddel kunnen zijn voor kwaliteitscontrole, maar geen accurate weergave vormen van de corrosie die optreedt in praktijktoepassingen van het eindproduct. Cyclische testen (met 100% RHen droge fasen) verkleinen dit probleem, maar dat gaat ten koste van de reproduceerbaarheid en herhaalbaarheid van de testen. De nieuwe standaarden zijn ontwikkeld voor een goede reproduceerbaarheid ĂŠn een betere replicatie van â&#x20AC;&#x153;real lifeâ&#x20AC;? corrosie. Dit vraagt echter om hoogwaardige corrosietesters, met uitgebreide technische mogelijkheden. De Q-Fog CRH Cyclische Corrosie Tester is â&#x20AC;&#x2DC;s werelds eerste zoutsproeikast die hoogwaardige prestaties combineert met betaalbare prijzen.

Enkele van de belangrijke eigenschappen van de Q-Fog CRH zijn: â&#x20AC;˘ Accurate controle van relatieve luchtvochtigheid van droge conditieâ&#x20AC;&#x2122;s tot 100% om aan de meest veeleisende teststandaarden te kunnen voldoen â&#x20AC;˘ Gecontroleerde transitie van temperatuur en relatieve vochtigheid tussen de testfasen voor de best mogelijke herhaalbaarheid â&#x20AC;˘ Eenvoudig wisselen tussen zoutnevel en â&#x20AC;&#x201C;sproeisysteem voor een maximale veelzijdigheid â&#x20AC;˘ Zelfreinigende sproei-nozzles voorkomen verstoppingen en reduceren daarmee onderhoudstijd en -kosten â&#x20AC;˘ Goed toegankelijke techniek voor gemakkelijk en eenvoudig onderhoud â&#x20AC;˘ Precieze dosering van zoutoplossing voor betrouwbare â&#x20AC;&#x153;Mass Lossâ&#x20AC;? resultaten â&#x20AC;˘ Luchtkoeling en -droging zorgen voor stabiele condities in de testkamer, ook als de omgevingscondities â&#x20AC;˘ Uiterst degelijke constructie, ook geschikt voor zware lasten â&#x20AC;˘ Ondersteund door â&#x20AC;&#x2122;s werelds beste netwerk voor service en advies gedurende de gehele levensduur

44 R.I. Straat 33 4051 AP Ochten Tel. +31 344 655 556