Oppervlaktetechnieken juni 2015

14

26

30

Processen optimaliseren door meer kennis

Trots op het werk: een foto-impressie van hoogstaand werk uit de branche

Optimaal poedercoaten

Aanpak cursussen smaakt naar meer

MKB lijdt onder te late betalingen

06 | 59 e jaargang | juni 2015

Het vakblad voor de professional Thema Opleidingen

36

38

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 1

Specialists in Maintenance & Surface Treatment 2 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

Tel.: 010 – 5930299 E-Mail: info@vecom-group.com

CoLoFon Vaktijdschrift voor opdrachtgevers, constructeurs, ontwerpers, applicateurs van oppervlaktetechnieken, verfdeskundigen, onderhoudsfunctionarissen en corrosiedeskundigen. Officieel orgaan van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION).

Verschijnt elfmaal per jaar in een oplage van circa 2.500 exemplaren. redactie Jetvertising (hoofdredactie) Redactieteam: Jaap van Peperstraten (hoofdredacteur), Edward Uittenbroek (redactiecoach)

redactieraad Hans Bosveld (vereniging ION), Carolien Nieuwland (Rijkswaterstaat), Gerard Rutjes (vereniging ION-docent), Egbert Stremmelaar (vereniging ION), Hans van der Veen, Adrie Winkelaar (CTC Consult) redactieadres Jetvertising, Postbus 1890, 2280 DW Rijswijk Bezoekadres: Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk Tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 oppervlaktetechnieken@jetvertising.nl abonnementen Abonnementsprijs: € 87,50, buitenland: € 87,50. Voor toezending naar een adres in het buitenland wordt een toeslag van € 54,00 per jaar in rekening gebracht. Kortingsregeling leden ingenieursvereniging KIVI/NIRIA: 50%. Abonnementen kunnen ieder moment ingaan en worden genoteerd tot wederopzegging, U ontvangt van ons een schriftelijke bevestiging. Bij niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd tegen de voor dat nieuwe jaar geldende abonnementsprijs. Opzeggingen en adreswijzigingen kunt u mailen naar info@vereniging-ion.nl of invullen op www. oppervlaktetechnieken.com advertentieverkoop Jetvertising Rijswijk tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 Vincent IJff: vincent@jetvertising.nl after-sales: advertenties@jetvertising.nl opmaak Projekt C, www.projektc.nl druk Senefelder de Misset, Doetinchem www.senefelder.nl uitgave Oppervlaktetechnieken is een uitgave van Jetvertising in opdracht van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland ION (voorheen Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen, VOM) www.vereniging-ION.nl copyright 2015 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever, vereniging ION en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. ISSN 0923-1722

In een themanummer over opleidingen komen vanzelfsprekend allerlei aspecten aan de orde die daarmee te maken hebben. We hebben het onderwerp breed ingestoken: we kijken naar ontwikkelingen binnen en buiten de vereniging en hebben ook ons licht opgestoken bij diverse mensen die een duidelijke visie hebben op opleidingen. Dat er dingen gaan veranderen, is wel duidelijk. Maar ondertussen moeten er ook gewoon cursussen gegeven en gevolgd worden, zoals hier de Cursus Natlakken niveau 3.

Leeswijzer Jaap van Peperstraten Hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

realisatie Chris Berenbak (journalistiek binnenland), Desiree Driesenaar (journalistiek binnenland), Jan Oonk (technische journalistiek binnenland), Jaap van Peperstraten (journalistiek binnenland), Edward Uittenbroek (technische journalistiek buitenland; rubriek Gespot; selectie rubriek Op zoek naar samenwerkingspartners), Chris Versteeg (opmaak), Armand van Wijck (technologische journalistiek).

Aanvalsplan voor opleidingen Dit themanummer over opleidingen staat, zoals te verwachten is, vol met artikelen over allerlei actuele en relevante ontwikkelingen op het gebied van opleidingen.

Duidelijk is dat er veel ontwikkelingen zijn en dat is een goed teken voor een levendige branche. Het gaat om stappen om via opleidingen de praktijkontwikkelingen te volgen dan wel daarop vooruit te lopen. Het zijn ontwikkelingen op weg naar het ideale plaatje op het gebied van opleidingen.

Voor wat betreft de ION-cursussen wordt er hard gewerkt om die te actualiseren en meer praktijkgericht te maken. In een interview met opleidingscoördinator Jacques Schreuder wordt duidelijk dat er een ambitieuze planning is die ervan uitgaat dat de tien meest relevante cursussen voor eind dit jaar up-to-date zijn. Maar ook dat er duidelijke plannen zijn om de ION-cursussen buiten de huidige opleidingen-structuur uit te venten. Het gaat om uitdagende plannen die er veelbelovend uitzien.

We geven vervolgens ruimte aan iemand uit het bedrijfsleven die wel een visie heeft op uitbreiding van die plannen en de verwezenlijking daarvan. En daar zelf ook aan werkt. Ook zijn we op bezoek geweest bij CerTech die als professionele en onafhankelijke organisatie de examinering voor ION verzorgt. Hoe wordt dit uitgevoerd? We hebben niet alleen naar opleidingen in de eigen branche gekeken, maar ter lering en inspiratie ook bij aanpalende brancheorganisaties. Bij de autoschadeherstellers gaan de technische ontwikkelingen in auto’s heel snel. FOCWA heeft een doortimmerde visie op het tijdig actualiseren van de opleidingen en heeft daar zelfs aanvalsplannen voor opgezet.

Ook besteden we aandacht aan een moderne manier van opleiden waarbij de cursist met behulp van de computer in een simulatie-omgeving spuit. Een techniek die vele voordelen biedt. En we waren aanwezig bij de lancering van een in Nederland ontwikkelde workshop Optimaal Poedercoaten waarvan we verslag doen. Het laatste themastuk beschrijft hoe een toeleverancier via seminars praktijkgerichte kennis wil overbrengen naar de markt.

Maar er zijn ook enkele artikelen die geen binding hebben met het thema, maar natuurlijk wel branchegerelateerd zijn, zoals een beschrijving van een hoorzitting in de Tweede Kamer over het effect van te late betalingen van het grootbedrijf aan het MKB, en een artikel over smart coatings: multifunctionele coatings en makkelijk te reinigen, superwaterafstotende coatings.

Kortom, weer heel veel relevante artikelen over actuele ontwikkelingen in de branche. ●

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 3

Glasbeek ad 1.pdf 1 7-11-2013 11:37:09

Totaaloplossingen in Verfspuit- en Straalapparatuur

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Rasco - Clemco Telefoon: (010) 437 01 66 E-mail: info@rasco-clemco.nl

T R ANSPOR T SY ST E ME N VOOR OPPE RVLAKT E T E CHNIEK

SMART SOLUTIONS

FOR INDUSTRIAL COATING

COMBINATIE MASKERINGEN

1

2

Ontdek onze range van HangOn maskeringen die gebruikt kunnen worden voor meerdere gaten en/of assen!

1 Flensplug / GKW 2 Metrische holle pull plug / GDM H 3 Drievoudige multiplug / GMU 4 Holle metrische plug / GGM 5 Geribbelde siliconen slang / SSR

3

4

5

6

6 Metrische draadplug hol / GTM H

Recente Projecten: Koninklijke Gazelle NV Renson Ventilation NV Koninklijke Auping BV Rotocoat Heerhugowaard BV -

Neem voor meer informatie contact met ons op! www.hangon.co

Koelenhofstraat 13 - 4004 JR - Tiel - Tel. 0344-616363 - info@railtechniek.nl - www.railtechniek.nl

4 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

Agenda

JUNI ● Webinar De eerste hybride snellijm 29 juni, aanmelden via www.loctite-success.nl

AUGUSTUS

● Klassikale cursus Inspectie Staalconservering 31 augustus

SEPTEMBER

● Klassikale cursus Anodiseren niveau 1 2 september ● TIV Hardenberg 1 -3 september, Hardenberg www.evenementenhal.nl/hardenberg ● Klassikale cursus Galvanotechniek niveau 1 10 september ● Klassikale cursus Chemisch Voorbehandelen niveau 1 15 september ● Klassikale cursus Constructieschilder 16 september ● Congres ESTAL 16-18 september, Porto (Portugal)

● Kunststoffen 2015 23 - 24 september, Veldhoven www.mikrocentrum.nl www.kunststoffenbeurs.nl ● Klassikale cursus Poedercoaten niveau 1 24 september ● Klassikale cursus Anodiseren niveau 2 30 september ● Debat “Ondernemen en Bedrijfsfinanciering” 30 september, Tweede Kamer, Den Haag

OKTOBER

● Staalbouwdag 1 oktober, Amsterdam ● Klassikale cursus Basiskennis Oppervlaktebehandeling van Metalen 5 oktober ● Technology for Health 6 - 7 oktober, Den Bosch www.technologyforhealth.nl ● Themamiddag ASML 14 oktober, Veldhoven

ION-cursussen Na de zomer barst het opleidingenseizoen weer los. Vandaar hier veel aandacht voor de ION-cursussen. Voor het gehele komende cursusjaar zijn er weer veel cursussen voor vakmensen georganiseerd.

De locaties van de cursussen waren bij het ter perse gaan van deze editie nog niet bekend. Dit wordt altijd op het laatste moment gekozen op basis van de aanmeldingen. Houd dus de website van ION goed in de gaten voor cursussen en locaties: www. vereniging-ion.nl.

Smart met kunststof De 17e editie van de beurs Kunststoffen 2015 met als thema ‘Smart met kunststoffen’ staat vooral in het teken van nieuwe slimme materialen en slimme mogelijkheden. De branche oppervlaktetechnieken krijgt ook steeds vaker kunststoffen onder handen. Door de lichtgewicht constructies staan kunststoffen in de sfeer van vergroening van productie, van de keten en van producten. Ze bieden veel besparingen in brandstofverbruik van auto’s en vliegtuigen. De beurs is niet alleen een podium voor materialen, maar ook voor verbindingstechnieken, matrijzen, ontwerptools en aanverwante thema’s. Er is een beursvloer met 275 exposanten en er komen zo’n 3.500 bezoekers.

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 5

Column

BYK Webinars – Interactief & Interessant

Verenigingsleven

Til uw kennis van kleur- en glansmetingen naar een hoger niveau.

Een kennis wees me op een artikel in het magazine van het Algemeen Dagblad. Daarin komt een moeder aan het woord over de hobby van haar hockeyende dochter en beschrijft wat daarbij komt kijken. Hierbij enkele passages.

Interactieve Webinars van 60 minuten Online te volgen vanuit huis of kantoor Eerstvolgende Webinar: 8 juli 2015

…Half tien zaterdagochtend, we zitten verzameld in de gymzaal van de plaatselijke middelbare school. De technische commissie van de hockeyclub van mijn jongste dochter spreekt ons toe: ‘We zijn een club van vrijwilligers en iedere ouder heeft een taak. Daarnaast zoeken we vrijwilligers voor de barcommissie en de feestcommissie.

Straks krijgt ieder team een lijst en daarop vul je je taak voor het komende seizoen in’…

Schrijf u direct in via gullimex.com/webinars

gullimex.com/webinars

seal-, magneet-, dompelen filterpompen, filterkaarsen, 1963AdvOppTechn_BYK_Webinar.indd 1 filterpapier en alle filtermaterialen, kunststof bakken / opslagtanks

Corode Benelux BV

Postbus 854 - 5280 AW, Boxtel tel. 0031 (0)411 685500 - fax 0031 (0)411 686067 corode@corode.nl - www.corode.nl

12-06-15 13:30

…Opnieuw zaterdagochtend. Ik maak inmiddels furore als spelleider en fluit wedstrijden. Een andere ouder coacht, de andere staat achter de bar, de volgende heeft voor dag en dauw het veld uitgezet. Ondertussen sleept de feestcommissie met ballonnen voor het ‘witte wonder winterfeest’, blaast springkussens op, bakt suikervrije taarten en knoopt decoratieve linten aan de hekken.(BRON: AD Magazine) Na lezing hiervan heb ik eens om me heen gekeken bij onze vereniging. Ik zie vrijwel altijd dezelfde gezichten die actief deelnemen aan de bijeenkomsten, vergaderingen en de projectgroepen. Die regelmatig terugkerende gezichten behoren tot het soort leden waar een vereniging op kan leunen. Het jammere is dat er naast de actieve leden een grote groep niet-actieve leden is. Het meest jammere is dat er daarnaast ook nog bedrijven in de branche zijn die niet lid zijn, maar wel menen gratis mee te mogen liften op de inspanningen van de vereniging.

Jacques Schreuder | Vereniging ION

Zo hoort het niet te gaan in het verenigingsleven. Als er niemand zo gek is om de handen uit de mouwen te steken, staat u er op een gegeven moment alleen voor. De vereniging is blij met de behoorlijke groep leden en sympathisanten, maar de groep langs de lijn toekijkende leden is vele malen groter en dat hoort, wat mij betreft, in een omgekeerde verhouding het geval te zijn.

6 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

In onze samenleving vervullen verenigingen een belangrijke rol: ze verbinden én verdiepen mensen.

Juist daarom ziet ION het verenigingsleven als een belangrijke pijler in onze branche. ION is een vereniging die actief mensen met dezelfde passie verbindt. En meestal gaat het verder dan het delen van kennis; er ontstaan sociale netwerken en vriendschappen. Het wordt tijd dat we het normaal vinden iets te doen voor de vereniging waar we allemaal van profiteren. In de zomervakantie kunt u goed nadenken over wat u voor de branche kunt doen. ●

14

Inhoud algemeen 16 Onderwijsstructuur op de schop

Aanpak cursussen smaakt naar meer Vorig jaar is ION gestart met het verbeteren en actualiseren van de ION-cursussen.

Hoe staat het daar nu mee? Welke keuzes worden er gemaakt en hoe worden de lidbedrijven daarbij betrokken? En wanneer is men klaar? Om met het laatste te beginnen: klaar is men nooit. Een gesprek met Jacques Schreuder, opleidingscoördinator bij ION. “De strategie van ION is om erkend en herkend te worden als hèt opleidingsinstituut voor oppervlaktetechnieken.”

Opleidingen bij de buren Als branche de opleidingen aanpakken, is natuurlijk een goede zaak. Maar het kan nooit kwaad om eens bij de buren te kijken hoe zij het doen. Daarom gingen we op bezoek bij FOCWA, de branche-organisatie van autoschadeherstellers in Nederland.

Wat blijkt? Menig actie van FOCWA kan onze branche inspireren. Op bezoek bij een bevlogen adviseur die zijn verhaal bij een whiteboard vertelt, gewapend met vier viltstiften in evenzovele kleuren.

Eigenlijk toch wel gek dat er geen mbo is voor oppervlaktetechnieken…of is dat juist logisch? Is de huidige onderwijs– en vakopleidingsstructuur wel juist ingericht om jongeren makkelijk te laten kiezen voor een loopbaan in onze branche? Met de vergrijzing voor de deur wordt de vraag hoe we jongeren interesseren voor ons vakgebied steeds belangrijker. Sanne Oberink van Schoen Poedercoating heeft daar wel een duidelijke visie op.

18 Professionele en onafhankelijke examens Wie een opleiding volgt, wordt op een gegeven moment uitgedaagd om te laten zien wat hij/zij weet of kan. ION heeft cursussen en docenten, maar wil de examens en diplomering liever niet zelf doen. Dit om de professionaliteit en onafhankelijkheid van de examinering te vergroten. Daarom heeft ION voor de examens de onafhankelijke organisatie CerTech ingeschakeld. Hoe werkt deze organisatie en hoe is één en ander georganiseerd?

vereniging ion

organische deklagen 30 Optimaal poedercoaten Op 28 april werd op een ledenbijeenkomst van de Europäische Gesellschaft für Lackiertechnik (EGL) een in Nederland ontwikkelde workshop Optimaal Poedercoaten gelanceerd. De visie erachter is dat dit werk alleen in hogelonenlanden kan worden behouden, als het kwalitatief hoogwaardig en efficiënt wordt uitgevoerd. Een uitleg van de simulatieworkshop.

32 Superhydrofobe coatings tegen vuil en ijs Met behulp van nanotechnologie is het mogelijk om coatings te maken met nieuwe functionaliteiten, zoals multifunctionele coatings en makkelijk te reinigen (superwaterafstotende) coatings. Bij het Sirris Smart Coating Application Lab in België heeft men uitgezocht wat de

ELEKTROCHEMIE EN METALLIEKE DEKLAGEN 36 Trots op het werk: een foto-impressie van hoogstaand werk uit de branche.

TOELEVERANCIERS

26 MKB lijdt onder te late betalingen Op 11 juni was er in de Tweede Kamer een hoorzitting over het effect van te late betalingen van het grootbedrijf aan het MKB en ZZP-ers. Door late betalingen komt de liquiditeitspositie van MKB’ers en ZZP’ers onder druk te staan en wordt de ruimte voor bedrijven om slechtere maanden op te vangen, kleiner. De jaarlijkse kosten van achterstallige betalingen worden geraamd op 2,5 miljard. Een verslag van de hoorzitting.

38 Processen optimaliseren door meer kennis Niet alleen de Vereniging ION en opleidingsinstituten bieden opleidingen aan, ook vanuit de bedrijven zelf wordt er gestructureerd kennis aangeboden.

En dan vooral vanuit de toeleveranciers. Het bedrijf MAV OM bijvoorbeeld organiseert seminars en workshops om bedrijven te helpen hun processen te optimaliseren.

algemeen

22

Bij de voorpagina: Wie aan opleidingen denkt, denkt ook vaak aan de jeugd. Want wie de jeugd heeft, heeft ... Jonge vakmensen kennis laten maken met oppervlaktetechnieken en hen daarvoor te laten kiezen, kan nog een hele opgave worden de komende jaren. Een probleem kun je niet oplossen met dezelfde manier van denken waarmee het ontstaan is, zei Einstein al. Voor een verfrissende visie gingen we naar Schoen Poedercoating.

28 Mijn mening

40 Grensoverschrijdend

43 Brancheregister

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 7

kort Nieuws Meer instroom in bètatechniek Twee jaar na de ondertekening van het Nationaal Techniekpact 2020 hebben bedrijfsleven, onderwijs en overheid in regio’s elkaar rond techniek gevonden. Dat is de conclusie die ministers Kamp en Bussemaker en staatssecretaris Dekker half juni trokken tijdens de jaarconferentie van het Techniekpact.

Duizenden bedrijven zijn betrokken bij het verbeteren van de beeldvorming van de technische sector bij jongeren en het opleiden en behouden van technici via publiek private samenwerkingen en sectorplannen. In dit kader heeft het bedrijfsleven ruim 100 miljoen euro geïnvesteerd. De positieve trend van meer

instroom in bètatechniek opleidingen zet zich dan ook door. Dit blijkt uit de gepresenteerde voortgangsrapportage en monitor van het Techniekpact.

“Binnen het Techniekpact hebben partijen de handen ineen geslagen en hun verantwoordelijkheid genomen om gezamenlijk te werken aan een betere aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt”, aldus Doekle Terpstra, aanjager van het Techniekpact. “Onze unieke aanpak is dus succesvol. Veel acties uit het Techniekpact vergen echter een lange adem. De uitdaging voor de komende jaren is om de ingezette weg te verduurzamen.”

Mede door de samenwerking is het aandeel instromende bètastudenten aan de universiteit in de afgelopen tien jaar gestegen van 26 procent naar 35 procent. Het afgelopen studiejaar stroomde zo 19.123 studenten het universitaire technische onderwijs in. In het hbo is het aandeel technische studenten gegroeid van 18 procent naar 22 procent; 21.507 studenten per jaar. ●

Meer informatie www.techniekpact.nl

Overzicht recent geslaagden Vereniging ION-cursussen Poedercoaten niveau 1 D. Boomstra, B. Luijtgaarden (Schoen bv), M.G. Coenraads, K. Derks (Keuter Poedercoating bv), C.A.J. Gietman, R. el Kasimi, A.J. Oudenaarden, O.M. Silva Ferreira Santos (Hieselaar bv), S. Yagan (ThyssenKrupp Accessibility bv)

Anodiseren niveau 3 R.M.H. Driessen, S. Snelders, B.P.H. van der Sommen (ATM Oirschot bv), R.P.E. Janssen (Hamilton Sundstrand bv)

Spuiter J.H. van der Meer, H.P. van de Reijd, J.P. Reitsma (A.P. van den Berg bv)

Inspectie Staalconservering H. Letmaath, C. van der Weide (TenneT TSO bv)

Oppervlaktetechniek Gazelle A.F.C. Althoff, F. van den Berg, L. Biesot - Tan, T.T. van den Broek, B. Chann - Pech, Y. Davidis, T.A.D. van Dooren - Schaaf, M.G.H. Gielink, R. ten Ham, R. Hasan, J.A. Hoogers, D. Ikde,

J. Kooijman, G. Matser, M.M. Onstein Zoltowska, E.J. Salemink, S.M.C. Sanders Van Holland, J.T.C. Snik, M. Stevens, A.J.M. Timmermans, F.A. Vink - Klokke, R. Wenting, P.W.P. de West, R.H.J. Wolters

Mutaties in de branche Magistor, de straal- en verspaningsspecialist uit Rijssen, heeft haar organisatie uitgebreid met Koos Beun als technisch-commercieel adviseur voor de regio zuidoost-Nederland (www.magistor.nl).

Ook een nieuw stap melden in uw loopbaan? Mail het de redactie: oppervlaktetechnieken@ellemmi.nl. ●

8 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

(Koninklijke Gazelle) ●

Meer informatie www.vereniging-ion.nl

Nieuwe leden Vereniging ION Vanwege de voordelen die een lidmaatschap met zich meebrengt, melden zich regelmatig nieuwe leden aan bij de Vereniging ION. Hier een kort overzicht van bedrijven die recentelijk lid zijn geworden.

Hertel bv Koestraat 1 6167 RA GELEEN 046-7022330 info.geleen@hertel.com www.hertel.com Al jaren is Hertel met twee vestigingen lid van Vereniging ION. Vanaf heden zijn alle negen locaties aangesloten bij ION. Hierdoor halen ze het meest uit het aanbod van de vereniging. Hertel is een wereldwijde industriële dienstverlener, met meer dan 10.000 medewerkers in twintig landen.

Klanten zijn bedrijven in de olie-, gas-, proces-, energie en offshore-industrie. Hertel zorgt voor corrosiebescherming via stralen, spuiten en kwasten. Tevens zorgen ze voor inspecties en kwalitatieve onderhoudsprogramma’s. Hertel is gespecialiseerd in het werk uitvoeren op moeilijk bereikbare plaatsen, zoals offshore-platforms of windmolenparken. Veiligheid staat hierbij altijd voorop. ION zal zich ook de komende tijd blijven inzetten met het opleiden van de medewerkers via diverse trainingen.

Oppervlaktebehandelaars in mei veel minder positief dan in april Situatie in de Oppervlaktebehandeling in mei vrijwel hetzelfde als de totale industrie.

Uit de laatste meting van de ION BrancheBarometer Oppervlaktebehandeling (in samenwerking met MCB) blijkt dat de inkoopmanagers in de metaalbewerkende branche ‘Oppervlaktebehandeling’ in mei veel minder positief zijn dan in april over de groei in de branche: indexscore 56,6 versus 72,7. De branche ontwikkelde zich in mei wel vrijwel hetzelfde als de totale Nederlandse industrie (55,5 wordt maandelijks door branchevereniging Nevi gemeten). Omdat een score hoger dan vijftig ‘groei’ betekent, kan geconcludeerd worden dat er in de Oppervlaktebehandeling (maar ook in de industrie in het algemeen) sprake is van groei. De BrancheBarometer Oppervlaktebehandeling van de Vereniging ION (in samenwerking met MCB) is (evenals de Nevi Inkoopmanagersindex) opgebouwd uit vijf componenten. Met betrekking tot de ontwikkeling in mei ten opzichte van april zijn met betrekking tot deze componenten de volgende conclusies te trekken: • De productie in de branche Oppervlaktebehandeling ontwikkelt zich veel minder positief ten opzichte van vorige maand • Over de orders denken de inkopers veel minder positief • De levertijd van de leveranciers is veel korter • De voorraden eindproduct zijn vrijwel hetzelfde • Over de werkgelegenheid denkt men veel minder positief.

De inkoopprijzen, geen onderdeel van de totale BrancheBarometer, nemen volgens de inkopers af ten opzichte van vorige maand.

Ten opzichte van de totale industrie (Nevi) zijn de volgende conclusies te trekken met betrekking tot de verschillende aspecten in de afgelopen maand: • Het productieniveau is in de Oppervlaktebehandeling in mei vrijwel hetzelfde als in de totale industrie • Het orderniveau is vrijwel hetzelfde • De levertijden van de leveranciers zijn veel langer • De voorraadniveaus in de Oppervlaktebehandeling zijn flink hoger • Over de werkgelegenheid denken de inkopers veel positiever.

De inkoopprijzen, geen onderdeel van de totale BrancheBarometer, zijn in de Oppervlaktebehandeling relatief ●

Meer informatie Nieuwe deelnemers aan de BrancheBarometer (mits oppervlaktebehandelaar) zijn van harte welkom: ze krijgen sneller en specifiekere resultaten.

Meld je aan via www.formdesk.nl/ion/ abonnee. Bent u leverancier voor de oppervlaktebehandelende industrie of wilt u het persbericht maandelijks ontvangen, meld u dan gratis aan via www.formdesk.nl/ion/pers.

Wij heten dit nieuwe lid van harte welkom binnen de vereniging!

Opmerking: de relatieve vlakheid van de Nevi-lijn is te verklaren door de grote verscheidenheid aan industrieën waaruit deze is opgebouwd.

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 9

kort Nieuws Gesprek met ISZW: wat te doen met blootstellingsscenario's?

In het meinummer van Oppervlaktetechnieken en via de website van ION hebben we reeds kenbaar gemaakt dat er op 20 april een gesprek met de Inspectie SZW is geweest. Inmiddels hebben we van de Inspectie SZW de bevestiging op de gespreksnotitie ontvangen.

Onderstaand de tekst: Het gesprek van 20 april jongstleden is ook positief beleefd aan de zijde van de Inspectie SZW. Besproken is dat bedrijven niet of nauwelijks in staat zouden zijn om te voldoen aan de wetgeving op het gebied van gevaarlijke stoffen. De insteek voor een branche brede aanpak met gebruikmaking van 5x Beter is daarbij als gewenste oplossingsrichting aangemerkt.

In de tussentijd wordt van de bedrijven wel een inspanning verwacht. Op een juiste wijze omgaan met de gevaarlijke stoffen, een goed gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen en het geven van voorlichting en onderricht zijn zaken die daarbij aan de orde zijn. Als dat geborgd is, kan

vooralsnog worden volstaan met het registreren van de gevaarlijke stoffen in het bedrijf met bijbehorende grenswaarden. De ontwikkelingen met betrekking tot een branche brede aanpak, of het uitblijven daarvan zijn daarbij van invloed op de houdbaarheid van deze afspraak. Mede daarom verzoek ik u ons te blijven informeren over uw vorderingen op dit dossier.

De laatste alinea gaat onder andere over het opstellen van blootstellingsscenario’s. Vereniging ION heeft aangegeven dat de branche zich aansluit bij de uitkomst van 5x Beter. Op het moment dat de procedures helder zijn, zal ION het voortouw nemen om de benodigde blootstellingsscenario’s branchebreed op te pakken. Dat scheelt de individuele ondernemer tijd en geld. ●

Meer informatie www.inspectieszw.nl www.vereniging-ion.nl

ION manifest: Veiligheid op de werkplek voor externen Foto Saint-Gobain Abrasives

Iedere werkgever streeft naar een goede werkplek voor zijn of haar medewerkers. Op deze werkplek moet het werk (kwalitatief ) goed en zo snel mogelijk op een veilige manier kunnen plaatsvinden. Hiervoor worden regelmatig aanpassingen aan de werkplek verricht, materialen op de werkplek gebracht en verbruikt, en hulpmiddelen aangebracht en geïnstalleerd. Dit alles maakt de situatie onoverzichtelijk en onveilig voor de niet-eigen medewerkers (inspecteurs, uitzendkrachten, onderhoudsmonteurs, leveranciers of consultants) waardoor er gevaarlijke situaties ontstaan.

Omdat ION regelmatig opmerkingen kreeg over gevaarlijke situaties, en daaraan volgend verzoeken kreeg om daar eens naar te kijken (wat mag je verwachten van een werkplek als externe of wat moet je accepteren?), heeft ION een inventarisatie gemaakt. Behalve dat in de momenteel relevante Arbowet uitgangspunten

zijn opgenomen, is een checklist gemaakt die als hulpmiddel kan fungeren. U vindt dit manifest bij de downloads op de website van ION. En ofschoon dit manifest vooral bedoeld is voor werkzaamheden die uitgevoerd worden door derden, kan het ook een handig hulpmiddel zijn

voor de maandelijkse check van de werkplek voor interne medewerkers. ●

Meer informatie www.vereniging-ion.nl

MIT-regeling voor stimulans innovatie MKB-bedrijven kunnen gebruik maken van de nieuwe MIT-regeling (MKB Innovatiestimulering in de Topsectoren). Dit jaar komt via deze regeling ruim 50 miljoen euro beschikbaar om innovatie in het MKB te bevorderen.

Veel innovaties worden gedaan door MKB-bedrijven. Door deze regeling kunnen MKB’ers op een laagdrempelige manier samenwerken met kennisinstellingen en geld krijgen voor R&D-samenwerkingsprojecten. Met de MIT-regeling worden instrumenten beschikbaar gesteld om innovatie te stimuleren: kennisvouchers, innovatieadviesprojecten, haalbaarheidspro-

10 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

jecten, R&D-samenwerkingsprojecten, netwerkactiviteiten en innovatiemakelaar. Met de inzet van deze instrumenten moeten de activiteiten van het innovatieve MKB nog beter aansluiten op de innovatieagenda’s en de roadmaps. ●

Meer informatie www.rvo.nl

Premier Supplier Award voor Galvano Hengelo Op 4 juni heeft Galvano Hengelo uit handen van Regional Category Managers Gert Kalvenhaar en Eric Horsselenberg van de Eaton Corporation de prestigieuze “Eaton Premier Supplier” award overhandigd gekregen. Deze award is namens de wereldwijde inkoop van Eaton toegekend voor de uitstekende geleverde prestaties in 2014 op het gebied van onder meer leverbetrouwbaarheid, technische ondersteuning en flexibiliteit.

Galvano Hengelo beschouwt dit als een mooie en unieke prijs waarop men erg trots is. ● V.l.n.r. Eric Horsselenberg & Gert Kalvenhaar (Eaton), Robin Smit & Peter Bebseler (GH).

Nieuw concept Eurofinish valt in de smaak Het nieuwe concept van de Eurofinish, op 10 en 11 juni in Leuven, is zeer positief ontvangen door de bezoekers en exposanten.

In plaats van lange gangen, was de beurs nu ingericht in de vorm van een honingraatstructuur. Ook was er een demonstratieeiland met vooruitstrevende en innoverende toepassingen en een innovatietraject: een uitgestippelde wandeling langs geselecteerde standen.

De elfde editie van deze vakbeurs trok 1850 bezoekers, er waren 100 exposanten. Bezoekers en exposanten oordeelden positief over de nieuwe opzet. Door de honingraatstructuur had men constant een goed overzicht op heel veel stands en exposanten en bezoekers konden zich goed focussen op de business. Hierbij

speelde mee dat exposanten zich niet hoefden te bekommeren om de catering, maar daar wel heel makkelijk gebruik van konden maken. In deze sfeer kon er uitstekend zaken gedaan en genetwerkt worden.

Een woordvoerster: “Er was een heel ontspannen sfeer en alles verliep rustig. Voor de nieuwe opzet hebben we heel veel felicitaties gekregen van exposanten en bezoekers. Zij vonden dat wij met de opzet de goede weg zijn ingeslagen.

Bedrijven hebben aangegeven dat ze nu meer contacten hadden en meer business hebben gegenereerd. Er werden afspraken gemaakt en sommige bedrijven hebben zelfs via de beurs concrete opdrachten gekregen. Dit geldt zowel voor kleine bedrijven, eenmanszaken, als grotere bedrijven.”

De ontspannen sfeer was er al bij de opbouw

van de beurs. In plaats van vrachtwagens die elkaar verdrongen bij de ingang voor exposanten, konden exposanten nu makkelijk terecht bij hun stand die al in gereedheid was gebracht. Het enige waar de exposanten om moesten denken, was het meenemen van materiaal dat ze aan de bezoekers wilden meegeven.

Het aantal bezoekers was wel minder dan bij de vorige editie in 2013. Niet duidelijk is of dit veroorzaakt is door de nieuwe beurslocatie of door het zeer mooie weer tijdens de beursdagen. Wel heeft de organisatie vastgesteld dat er na 6 uur ’s avonds bijna geen nieuwe bezoekers meer kwamen. De openingsuren (van 12 tot 8 uur) zullen geëvalueerd worden. ●

Meer informatie www.eurofinish.be

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 11

kort Nieuws Gaan BRZO-bedrijven de inspecties betalen?

Het kabinet wil vanaf 2016 de bedrijven die onder het Besluit Risico’s Zware Ongevallen (BRZO) vallen, mee laten betalen aan de kosten voor toezicht door de Inspectie SZW. Dit blijkt uit een wetsvoorstel tot wijziging van de Arbowet.

Bedrijven die met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen werken, moeten zich aan de regels uit het BRZO houden. De Inspectie SZW is één van de partijen die de naleving van het besluit controleert. De specialistische controles van de Inspectie SZW zijn streng en intensief, want ongevallen bij

BRZO-bedrijven kunnen grote gevolgen hebben. Dat maakt zulke inspecties dan ook kostbaar. Het kabinet vindt het niet redelijk dat de overheid, en daarmee indirect de burger, voor de kosten van toezicht opdraait. Tenslotte zijn het de activiteiten van de zware chemie die deze kosten nodig maken. Minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) laat daarom in het recent gepubliceerde wetsvoorstel weten dat hij met ingang van 2016 een deel van de toezichtkosten wil doorbelasten aan de grote chemische bedrijven. De verwachting is dat hun concurrentiepositie hier niet onder lijdt. ●

Samenwerking Mikrocentrum en ION Naast de cursussen die de Vereniging ION verzorgt, heeft ION ook een samenwerkingsverband met Mikrocentrum. Doel hiervan is om meer vakmensen een cursus te laten volgen om hun beroepskwalificaties te versterken. De cursussen zijn nauw afgestemd op de nieuwste ontwikkelingen in de praktijk.

Franks Bruls, manager afdeling opleidingen van Mikrocentrum legt uit wat hun strategische keuzes zijn. “Bij de samenwerking met ION speelt mee dat hun cursussen en die van ons elkaar nauwelijks overlappen. Hierdoor kunnen we het werkveld versterken door de cursussen in elkaars achterban te vermarkten. Wij vermelden de ION-cursussen op onze website en ION vermeldt een deel van onze cursussen op hun website. Als dank

hiervoor krijgt ION een speciale positie op de Materials.”

Hij legt uit hoe Mikrocentrum te werk gaat. “Wij volgen belangrijke technologische trends in diverse industriële sectoren nauwkeurig. Wij organiseren daarover allerlei beurzen, themadagen en netwerkevents. Bij die gelegenheden horen we duidelijk aan welke kennis behoefte is. Daar gaan we dan cursusprogramma’s voor ontwikkelen waarbij we gebruik maken van de vooraanstaande kennisdragers die heel dicht bij de praktijk zitten. In onze cursussen streven we altijd naar een praktijkgerichte leerbeleving van een nieuwe technologische ontwikkeling.” ●

Meer informatie www.mikrocentrum.nl

Extra inspanning nodig voor energiereductie Eind mei heeft de Vereniging ION, samen met Stichting Zinkinfo Benelux, het jaarlijkse gesprek over de oppervlaktebehandelende branche gevoerd.

De doelstelling voor de branche is vijftien procent energiereductie in 2016. Met nog twee jaar te gaan, is het gerealiseerde percentage inmiddels 8,2. Op het eerste gezicht liggen we dus op schema. Echter, in 2014 is maar een besparing van 1,2 procent gerealiseerd. Met andere woorden, het laaghangende fruit is geoogst, en doelrealisatie kost nu aanmerkelijk meer moeite. De komende twee jaar zal dus nog elk jaar ongeveer vier procent gehaald moeten worden. Overigens zijn de volumeeffecten en overige invloeden al in het getal verdisconteerd. Vereniging ION heeft de afgelopen maanden veel informatie verstrekt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de themabijeenkomst in januari 2015 en het themanummer van het vakblad Oppervlaktetechnieken in februari 2015. Momenteel wordt aandacht besteed aan het in elkaar schuiven van EED en EEP. Als branchevereniging hebben we ingezet op het feit

12 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

dat we geen (administratieve) lastenverzwaring zullen accepteren. Dat betekent dus maximaal één audit (vergelijkbaar met de huidige situatie). Een aantal pilots aangaande de Energie Prestatie Keuring loopt inmiddels en zal eind 2015 geëvalueerd worden.

Een punt dat Vereniging ION ook bij het Platform MJA zal aankaarten, is het mogelijk

verdwijnen van de aparte status voor MJAbedrijven. Het bevoegd gezag denkt hierover na; voor de branche is het niet acceptabel. Onze stelling is dat er dan geen aanleiding meer is om aan de MJA mee te doen. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland zal één en ander uitzoeken en aan betrokkenen rapporteren. ●

Parkeergebouw IKEA Utrecht. (foto IKEA)

Uitreiking Benelux Trofee voor Thermisch Verzinken Op 28 mei 2015 organiseerde Zinkinfo Benelux de Dag van het Thermisch Verzinken in het EYE Filmmuseum in Amsterdam.

Natuurlijk ging er veel aandacht uit naar de uitreiking van de Benelux Trofee voor Thermisch Verzinken 2015. Deze prijsvraag wordt tweejaarlijks georganiseerd.

In deze jubileumeditie (tiende keer) introduceerde ZinkInfo Benelux de nieuwe categorie ‘Openbare Ruimte’. Hiermee wil ZinkInfo ook ontwerpers van straatmeubilair aanmoedigen om deel te nemen. Dit jaar heeft de jury in totaal 119 projecten beoordeeld, een lichte stijging tegenover de vorige editie. Drieëntwintig projecten werden genomineerd. Uit de zes categorieën, heeft de jury de volgende winnaars bepaald.

Industriebouw: uitbreiding brouwerij in Kinshasa Voor de uitbreiding van de Bralima Brewery in Kinshasa (Congo) moesten er verschillende nieuwe machines geplaatst worden. Vanwege de moeilijke werkomstandigheden ter plaatse, werd besloten om de structuur volledig te prefabriceren en de machines in containers te verschepen. En vanwege de lange transporttijd, klimaatomstandigheden ter plaatse en de lage

onderhoudskosten, werd thermisch verzinken als oppervlaktebehandeling gekozen.

Utiliteitsbouw: BMW Mini Het creatieve gebruik van vangrail als gevelmateriaal sprak de jury erg aan. Het is op een ingetogen en passende manier verwerkt in het strak vormgegeven bouwvolume. Door de transparantie van de gevel en de materiaalkeuze is de functie is aan de buitenkant goed afleesbaar.

Woningbouw: Villa familie Schaaf Dat bouwen met staal niet altijd industrieel hoeft te zijn, bewijst deze villa. De woning straalt een rust en schoonheid uit. Het opgetilde volume wordt strak omlijnd met een stalen UNP400. In combinatie met de houten gevels levert dit een helder en warm beeld op.

Infra en mobiliteit: Parkeergebouw IKEA Het meervoudig grondgebruik van dit gebouw sprak de jury erg aan. De openbare weg, parkeren en sportvelden worden gecombineerd in één gebouw. De verschillende functies zijn afleesbaar uit de gevel, bij elkaar een interessante compositie waarbij op verschillende manier gebruik is gemaakt van verzinkt staal.

Karakteristieke stalen bouwdelen: Kabelnetgevels Markthal Rotterdam Een gebouw dat door zijn vorm en functie al een unieke, opvallende verschijning is, heeft nog een zeer bijzonder detail achter de hand.

De glazen kopgevels dienden zo transparant mogelijk te zijn. Om dit te bereiken, heeft men de grootste kabelnetgevels van Europa gerealiseerd. De jury is onder de indruk van de slankheid van de verzinkte stalen gietknopen en de toelaatbare vervorming bij extreme wind. Zie ook pagina 36.

Openbare ruimte: Rustpunten De kracht van deze rustpunten zit in de eenvoud. De vijf silhouetten in het Hollandse landschap zijn herkenbare bakens aan de fietsroute.

Het toepassen van verzinkt staal voor de bank en het duplex systeem voor de mensfiguren is volgens de jury een mooie en duurzame combinatie. ●

Meer informatie www.zinkinfobenelux.com

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 13

THEMA OPLEIDINGEN

algemeen

Aanpak cursussen smaakt naar meer Vorig jaar is ION gestart met het verbeteren en actualiseren van de ION-cursussen.

Hoe staat het daar nu mee? Welke keuzes worden er gemaakt en hoe worden de lidbedrijven daarbij betrokken? En wanneer is men klaar? Om met het laatste te beginnen: klaar is men nooit. Een gesprek met Jacques Schreuder, opleidingscoördinator bij ION. “De strategie van ION is om erkend en herkend te worden als hèt opleidingsinstituut voor oppervlaktetechnieken.”

Bij de start van de Vereniging ION is er nadrukkelijk voor gekozen om de cursussen aan te pakken. Door nieuwe technologische ontwikkelingen in de praktijk raakt het cursusmateriaal snel verouderd als je dat niet bijhoudt. Vorig jaar zijn er een opleidingsvisie en competentiematrices voor de meest courante applicatierichtingen opgesteld, er zijn verbeterteams ingesteld en Jacques Schreuder is als opleidingscoördinator in dienst getreden. Ook is gestart met het schrijven van het nieuwe kwaliteitshandboek voor opleidingen en wordt er voorzichtig nagedacht over hoe de kennis van oppervlaktetechnieken ook buiten de huidige kanalen aan de man te brengen is.

Jacques Schreuder: “De opleidingsvisie is door het bestuur geaccordeerd en op basis daarvan ben ik nu acties aan het uitvoeren. Vanwege de beschikbare capaciteit ligt de prioriteit nu voornamelijk bij het aanpakken van de meest relevante cursussen. Daarvan hebben we de drie vakbekwaamheidscursussen metaal conserveren afgerond en tien applicatietechniekcursussen onder handen. De cursussen die nu worden geüpdatet, zijn de cursus poedercoaten op drie niveaus, de cursus anodiseren op drie niveaus, de cursus galvanotechniek op drie niveaus en de cursus voorbehandelen. Alle huidige IONcursussen zijn beschikbaar en goed bruikbaar.

Als je het updateproces ziet als een verbouwing, kun je zeggen dat de winkel gewoon openblijft tijdens de verbouwing.”

De cursussen zijn ingedeeld in drie niveaus. Niveau 1 is voor de assistent-medewerker, niveau

14 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

2 voor de allround medewerker en niveau 3 voor de meewerkend voorman. Per applicatierichting is een competentiematrix opgesteld op basis van het uit te voeren proces en de niveaus.

De competenties beschrijven wat iemand op de drie niveaus moet kennen en kunnen ten aanzien van de productieprocessen. Het cursusmateriaal wordt opnieuw ingedeeld op basis van de competentiematrices. Bij het herschrijven van de cursussen wordt gebruikgemaakt van het bestaande materiaal, maar wel goed gekeken naar de vernieuwde competentiematrix.

Het bestaande materiaal wordt daar waar nodig aangevuld om de cursussen toekomstbestendig te maken.

Verbeterteams ION wil wel de spin in het web zijn bij de ontwikkeling en uitvoering van de cursussen, maar heeft niet de intentie om de cursussen zelf helemaal samen te stellen. De insteek is dat de cursussen vooral op de praktijk moeten zijn afgestemd en dat de kennis vooral bij de leden zit. Daar moet ook nadrukkelijk gebruik van gemaakt worden. Daarom zijn er verbeterteams opgericht die als taak hebben de cursussen opnieuw op te zetten en daartoe materiaal aan te dragen. De teams zijn samengesteld uit leden: er zitten applicateurs en toeleveranciers in, maar ook docenten van ION. Gemiddeld bestaat een team uit acht personen. Eén daarvan is de toezichthouder, deze is de vakinhoudelijke kennisdrager en verantwoordelijk voor de kwaliteit van de cursus. De toezichthouder is meestal afkomstig van een lidbedrijf.

“Met het verbeterteam stellen we eerst de competentiematrix vast. Dan ga ik een eerste concept van de nieuwe cursus maken, op basis van het bestaande materiaal. Dit wordt in een vergadering besproken waar tevens wordt vastgesteld wat er veranderd moet worden. Dan wordt de werklast verdeeld onder de verschillende auteurs die soms gezocht moeten worden buiten de groep. Als het materiaal klaar is, maak ik een tweede concept dat besproken wordt. Zo werken we naar een definitieve versie toe. Als verbeterteam stellen wij de eind- en toetstermen vast op basis van de competentiematrix en zo bepalen wij wat de mensen moeten kennen en kunnen om het ION-diploma te kunnen behalen.”

Hij vervolgt: “Ik heb een ambitieuze planning gemaakt die ervan uitgaat dat de tien meest relevante cursussen voor eind dit jaar up-to-date zijn. Het herschrijven van het cursusmateriaal ligt voor het grootste deel op mijn bord, maar ik ben daarbij wel afhankelijk van wat de leden mij op welk moment aandragen. Dat gaat met wisselend succes. Soms moet ik daarop actie ondernemen. Ik word gevoed met de kennis die nodig is voor de cursussen en krijg de teksten van verschillende auteurs, maar die kun je niet zomaar aan elkaar plakken. Op basis van de competentiematrix maak ik er een samenhangend verhaal van. Het feit dat het herschrijven bij mij ligt, heeft ook te maken met de wens om alle cursussen er gelijk uit te laten zien.”

Kennisniveau In de loop van het werk worden er voor het

Een waaier van ION-cursussen.

examen opgaven opgesteld, die als items in de itembank gaan. Dat is een verzameling van examenvragen per onderwerp. CerTech (zie ook pagina …) stelt uiteindelijk het examen samen en gebruikt daarvoor de items uit de itembank.

“Wij weten van tevoren wel hoeveel vragen er per onderwerp gesteld gaan worden, maar niet welke vragen gesteld gaan worden. Zodoende kan niemand vanuit de vereniging invloed hebben op de feitelijke samenstelling van een examen.”

Voor wat betreft de cursussen is alle aandacht nu gericht op het vakgericht opleiden. Anders gezegd, het kennisniveau van de medewerkers van de leden moet naar het gewenste niveau gebracht worden. “Relevante actuele ontwikkelingen, bijvoorbeeld op het gebied van het gebruik van bepaalde chemische stoffen of veilig werken, worden meteen in de cursussen verwerkt. De cursussen moeten ertoe leiden dat altijd de juiste kwaliteit tegen de juiste kosten op het juiste moment wordt geleverd. Daarnaast willen we ermee aansluiten op de vraag en belevingswereld van de klanten van onze applicateurs. De actuele marktvraag is relevant.”

De cursussen worden niet alleen klassikaal gegeven, ook maatwerkopleidingen zijn mogelijk.

Bijvoorbeeld in de vorm van combinatiecursussen, waarin bijvoorbeeld poedercoaten, natlakken en voorbehandelen gegeven worden.

Doordat de cursussen redelijk modulair zijn opgebouwd, kunnen de modules als een soort ketting aaneengeregen worden op verzoek van de klant. Ook losse modules zoals Procesoptimalisatie kunnen eraan toegevoegd worden.

Daardoor kan eigenlijk aan elke vraag van elke klant tegemoet gekomen worden, met cursussen die toegespitst zijn op het proces van de klant. Daarnaast kunnen de klassikale cursussen ook in company worden gegeven als de groep groot genoeg is, waarbij de cursus ook op de bedrijfsprocessen wordt afgestemd.

Mbo-opleidingen Jacques Schreuder: “Als alle cursussen op orde zijn, wil ION de cursussen ook voor andere specifieke doelgroepen gebruiken, bijvoorbeeld op ROC’s of voor ander volwassenenonderwijs.

Maar er zijn nog meer wensen. We willen ook een masterclass oppervlaktetechnieken gaan ontwikkelen voor ontwerpers, architecten en anderen. En binnenkort gaan we in gesprek met een ROC om te kijken of bepaalde ION-leerlijnen ingevoegd kunnen worden in de lessen op het ROC. Daardoor kunnen die leerlingen ook kennis opdoen van oppervlaktetechnieken.

Jongeren die bijvoorbeeld een opleiding werktuigbouw of machinebouw volgen, zouden dan als minor een cursus oppervlaktetechniek kunnen volgen. Het ROC zou dan gebruik kunnen maken van het lesmateriaal dat momenteel door ION ontwikkeld wordt.”

En hoewel dat nog geen officieel ION–beleid is, praat ION nu ook over de mogelijkheid van volwaardige mbo-opleidingen oppervlaktetechnieken. “Daar wordt nu over nagedacht. Met de MBO Academie Nederland hebben we de eerste gesprekken gevoerd over de mogelijkheid van een volwaardige mbo-opleiding oppervlaktetechnieken. Ik zou het zelf prima vinden als het

ervan zou komen, maar het komt er alleen maar als er een duidelijke vraag is uit de markt. Vooralsnog herkennen wij die vraag niet. Bedenk dat onze huidige opleidingen ook gebaseerd zijn op een vraag uit de markt. Als die vraag er is, gaan wij er zeker aan meewerken. Maar ik denk dat er eerst een gedegen marktonderzoek nodig is om helder te krijgen of die behoefte er is.”

Tot slot: met het actualiseren van cursussen ben je nooit klaar. Vanuit de praktijk zullen voorstellen tot verbetering komen. Jacques Schreuder zal deze voorleggen aan de toezichthouder en met zijn toestemming kan het cursusmateriaal dan worden aangepast. Daarnaast zal iedere cursus periodiek - pakweg om de twee jaar met een team van deskundigen kritisch tegen het licht gehouden worden met de vraag of aanpassing noodzakelijk is. Deze procedure wordt ook vastgelegd in het nieuwe kwaliteitshandboek opleidingen dat momenteel geschreven wordt. De bedoeling is om eerst een half jaar te gaan werken volgens het nieuwe kwaliteitshandboek en dan, dus in de eerste helft van volgend jaar, de ION-opleidingen te laten certificeren volgens ISO 9001. “We willen een continu proces van kwalitatieve verbetering van de cursussen bereiken.” ●

Meer informatie www.vereniging-ion.nl schreuder@vereniging-ion.nl

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 15

THEMA OPLEIDINGEN

algemeen

Onderwijsstructuur op de schop Eigenlijk toch wel gek dat er geen mbo is voor oppervlaktetechnieken… of is dat juist logisch? De vraag is of de huidige onderwijs– en vakopleidingsstructuur wel juist is ingericht om ons vakgebied op een vanzelfsprekende manier te voorzien van jongeren die kiezen voor een loopbaan in onze branche. Met de vergrijzing voor de deur wordt de vraag hoe we jongeren interesseren voor ons vakgebied steeds belangrijker. En misschien zouden bedrijven zelf ook wel eens wat actiever mogen worden, om jongeren tijdig binnen de poorten te krijgen en op te leiden. Sanne Oberink, algemeen manager van Schoen Poedercoating, heeft daar wel een visie op.

Schoen Poedercoating bestaat al meer dan 60 jaar en het bedrijf is in die tijd steeds groter geworden. Vandaag de dag beschikt het in Zaandam over een productielocatie van 5.500 vierkante meter. Het werk dat men onder handen neemt, varieert van aluminium gevelelementen tot stalen hekwerken. In de praktijk werkt het bedrijf al tientallen jaren vooral voor klanten in de gevelbranche. Schoen Poedercoating heeft het Qualicoat-keurmerk en het Aleco-certificaat.

Wat verder opvalt, is dat het al sinds een jaar of acht volledig chroomvrij werkt. Sanne Oberink: “In het begin hebben we wel wat opstartprobleempjes gehad in de voorbehandeling, maar dat is allang voorbij. Nu hebben we alles goed onder controle. Het vergde aanpassingen in het productieproces, maar chroomvrij werken is goed te doen.”

Het onderwerp van gesprek is echter niet het productieproces, maar de opleidingen voor het vak, de zorgen die zij daarover heeft en ideeën om dit aan te pakken. “Wat wij missen, zijn jongeren die geïnteresseerd raken in ons vak. Dat is ook niet zo verbazingwekkend, want jongeren komen er op school nauwelijks mee in contact. Zij zoeken in het brede spectrum van opleidingen naar een vervolgopleiding en

16 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

komen dan bijna automatisch uit bij een ander vak. Ze kunnen bijvoorbeeld wel kiezen voor metaalbewerking, en dan leer je hoe je metaal moet bewerken, maar niet hoe de oppervlakken bewerkt kunnen worden. Een gemiste kans.”

Volgens Sanne Oberink is het probleem dat er geen mbo voor oppervlaktetechnieken is, maar tegelijkertijd beseft ze dat zo’n meerjarige opleiding hoogstwaarschijnlijk niet te vullen is met oppervlaktetechnieken. En ook dat die technieken zo verschillend zijn, dat ze naast elkaar staan en elkaar maar zelden opvolgen.

Maar jongeren die in een technische onderwijssituatie zitten, krijgen begeleiding en adviezen over een vervolgopleiding die hen maar zelden op het spoor van oppervlaktetechnieken brengt. Dat komt voor een groot deel doordat de bestaande onderwijsstructuur nauwelijks weet heeft van oppervlaktetechnieken.

Voorbeeldfunctie “Er zijn wel allerlei meer vakgerichte cursussen, een groot aantal daarvan wordt door ION verzorgd, maar die zijn bedoeld voor volwassenen die al in het vak werken. Jongeren vergen een heel andere benadering. Ze moeten gemotiveerd en begeleid worden. Ook de

docenten hebben een andere rol en functie. Ze moeten niet alleen kennis overdragen, maar ook stimulerend en motiverend optreden en een voorbeeldfunctie uitdragen. Jongeren moeten alles leren, ook zoiets vanzelfsprekends als op tijd komen. Maar de docenten die de cursussen aan volwassenen geven, richten zich begrijpelijkerwijs alleen maar op het zo duidelijk mogelijk overbrengen van de lesstof.”

Zij vervolgt: “Om jongeren geïnteresseerd te krijgen in ons vak, zouden er diverse modules oppervlaktebehandeling aangeboden moeten worden aan diegenen die bijvoorbeeld metaalbewerking doen en daarmee deelcertificaten kunnen halen via CerTech. Als een volledige mbo-opleiding oppervlaktebehandeling er niet in zit, dan zouden modules aan een ROC toegevoegd kunnen worden die leiden tot deelcertificaten. Wij als poedercoatingbedrijf moeten ervoor zorgen dat de jongeren de gelegenheid krijgen om zo’n deelcertificaat te halen. Het zou heel mooi zijn als jongeren een BBL-traject volgen, dus werken bij een bedrijf en een opleiding volgen bij een ROC in de buurt.

Bedrijven in de oppervlaktetechnieken zouden er volgens mij goed aan doen om ook ingericht te zijn voor een leerwerktraject.”

Sanne Oberink temidden van jonge leergierige medewerkers.

Van idee naar praktijk Sanne Oberink wil haar ideeën graag in gesprek met betrokken partijen naar voren brengen. Zo heeft ze met ION contact gehad om te kijken naar mogelijkheden voor een soort mbo-opleiding voor oppervlaktebehandelingen. ION heeft daarover al contact gehad met een ROC. Jongeren leren dan in één jaar veel over een bepaalde ‘tak’ van oppervlaktetechnieken, bijvoorbeeld poedercoaten of galvaniseren, inclusief een stage bij een bedrijf. Dat jaar zou dan afgesloten moeten worden met een examen en diploma.

Het hoeft volgens haar niet een volledige mboopleiding te zijn, maar wel een module binnen de mbo die opleidt tot een deelcertificaat dat erkend wordt door CerTech.

Maar ook in haar directe omgeving gaat ze in gesprek met betrokken partijen. De inspiratie daarvoor heeft ze al enkele jaren geleden opgedaan, toen ze in het kader van haar afstudeeropdracht in contact kwam met een ROC dat op zoek was naar een nieuwe locatie.

Zij wees toen op een beschikbaar terrein bij Schoen op de hoek en daar zit nu inderdaad dat ROC. “Behalve dat ROC zit hier vlakbij ook een middelbare praktijkschool. Op die school zitten moeilijk lerende kinderen en daaruit is vooral

een grote uitstroom naar de techniek. Soms komt er vanuit die school hier wel eens iemand stage lopen. Wat ik nu wil, is dat het ROC, de middelbare praktijkschool, de gemeente, wij en eventueel ION bij elkaar komen om concreet de mogelijkheden te bespreken van vakgerichte opleidingen voor onze branche.”

Noodzaak Ze heeft met de partijen al contact gehad en gaat ervan uit dat dat gesprek nog voor de zomervakantie kan plaatsvinden. “Iedereen ziet de kansen en mogelijkheden en ook de noodzaak om in actie te komen. Men wil graag hierin wat betekenen, maar hoe concreet dit zal worden, zal straks blijken. Waar we ook blij mee zijn, is dat ION de cursussen aan het updaten en uitbreiden is; die kunnen dan misschien een plekje vinden in dit plaatje. Wellicht kunnen die in de vorm van mbo-modules ook bij het ROC hier op de hoek gegeven worden. Alles bij elkaar kunnen we hiermee een goede kans creëren om jongeren geïnteresseerd te krijgen voor ons vak.

Door een goede samenwerking kan de theorie van de lesstof meteen in de praktijk ervaren worden. Dan gaat het leven.”

Zij wijst er tot slot op dat er binnenkort door

de vergrijzing een grote groep mensen met pensioen gaat, waarmee veel kennis verdwijnt.

Daarnaast hebben sommige bedrijven de afgelopen jaren door de crisis afscheid moeten nemen van sommige medewerkers. De kennis die zij hadden, is nu ook niet meer beschikbaar.

Voldoende kennis op de werkvloer kan door die ontwikkelingen en door de aantrekkende economie momenteel wel eens een probleem worden. “Als wij kennis willen creëren, moeten we allereerst zorgen dat er interesse is. Dat die ontstaat, kunnen we bereiken door een betere onderwijsstructuur waarin jongeren kennismaken met oppervlaktetechnieken en vervolgens voor een opleiding in dit vak kiezen.

Die opleiding moet dan wel aansluiten bij hun situatie.” ●

Meer informatie www.schoenbv.nl

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 17

THEMA OPLEIDINGEN

algemeen

Professionele en onafhankelijke examens Wie een opleiding volgt, wordt op een gegeven moment uitgedaagd om te laten zien wat hij/zij weet of kan. Als je dit examen met goed gevolg aflegt, krijg je een diploma. ION heeft cursussen en docenten, maar wil de examens en diplomering liever niet zelf doen. Dit om de professionaliteit en onafhankelijkheid van de examinering te vergroten. Daarom heeft ION de onafhankelijke organisatie CerTech ingeschakeld voor de examens. Hoe werkt deze organisatie en hoe is één en ander georganiseerd? Hoog tijd voor een kennismaking.

CerTech zit in Ede, in hetzelfde gebouw als ROVC en dat is beslist geen toeval. ROVC is marktleider op het gebied van trainingen en opleidingen voor technisch Nederland. Jaarlijks volgen meer dan 13.000 mensen een praktijkgerichte opleiding bij ROVC. CerTech is in de jaren 80 opgericht door ROVC om de examinering en diplomering uit te laten voeren door een onafhankelijke organisatie. Toen begin deze eeuw steeds meer partijen hun certificering bij CerTech gingen neerleggen, nam de onafhankelijkheidsvraag toe. Daarom heeft men in 2005 nog iets meer afstand genomen van ROVC en gekozen voor een bepaalde organisatiestructuur. CerTech functioneert als zusterorganisatie van ROVC. De naam CerTech is gewoon een combinatie van certificering en techniek. De directievoering is in handen van Roel Greutink. Hij benadrukt dat zijn organisatie volledig onafhankelijk is, maar dat dat naar de buitenwacht toe wel wat scherper neergezet kan worden. “Vooral omdat er heel veel connecties zijn met ROVC. Daar zijn we nu ook mee bezig. In ieder geval is onze onafhankelijkheid geborgd door de

18 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

organisatiestructuur. Deze structuur heeft ook als voordeel dat als er een klant bijkomt we die daarin kunnen passen, zonder dat we al te veel procedures hoeven te doorlopen. Wij zijn blij dat we ION kunnen helpen bij de uitvoering van hun professionaliseringsslag.”

Het besluit om CerTech in te schakelen voor de examinering van de ION-cursussen is in 2014 genomen en het eerste examen dat CerTech voor ION heeft uitgevoerd, was het examen Poedercoaten 1, in januari dit jaar. In april volgde het examen Stralen, zowel theorie als praktijk. Volgens afspraak zullen er nog vele examens volgen (zie kader). Roel Greutink: “Wij zijn een uitvoeringsorganisatie. We hebben in totaal vier medewerkers in dienst en dat zijn allemaal uitvoerders. Wat ION betreft: wij zijn een onderdeel van het strategisch certificeringsplan van ION en op basis daarvan leveren wij diploma’s.

Wij organiseren de examens, dat wil zeggen, we verzamelen en drukken de opgaven en zorgen voor zalen, examinatoren en diploma’s als de kandidaten geslaagd zijn. Wij zijn niet inhoudelijk betrokken en bemoeien ons niet met de

samenstelling van de examens. Dat is een taak van de examencommissie.”

Toetsmatrijs De examencommissie bestaat uit een vertegenwoordiging uit de vereniging ION. Anders gezegd, deze is samengesteld vanuit de brancheorganisatie, de opleiders en vanuit de leden.

De examencommissie is verantwoordelijk voor het ontwikkelen, samenstellen, organiseren en afnemen van examens & toetsen en de controle hierop. Die commissie beslist dus over de inhoud van de examens, maar ook over de zogenoemde cesuur: de vaststelling welke score een kandidaat moet halen om te slagen.

De examenopgaven (‘items’ in vaktaal) worden voorgedragen door docenten en vastgesteld door de examencommissie.

“De examencommissie ontwikkelt ook een toetsmatrijs. Daarin is vastgelegd welke onderwerpen getoetst moeten worden, wat getoetst moet worden en hoe zwaar een onderwerp in de beoordeling weegt. Dat laatste wordt bepaald door het aantal opgaven over een onderwerp. Dat aantal drukt de belangrijkheid

Roel Greutink in een van de vele grote praktijkruimtes van ROVC.

van een onderwerp uit. Daarnaast benoemt de examencommissie de examinatoren. Wij ondersteunen de examencommissie die ons

aanstuurt. In de zomer gaan we het eerste half jaar met ION evalueren om te kijken wat er beter kan. Ik kijk daar met vertrouwen naar uit.”

Overzicht opleidingen en examens CerTech CerTech voert de volgende opleidingen en examens uit: • Basiskennis Oppervlaktebehandelingen van metalen - één examen • Vakbekwaamheid metaalconservering, niveau 1, 2 en 3 - drie examens • Chemisch voorbehandelen, niveau 1 en 2 - twee examens • Poedercoaten, niveau 1, 2 en 3 drie examens • Natlakken, niveau 1, 2 en 3 - drie examens • Anodiseren, niveau 1, 2 en 3 - drie examens • Galvano, niveau 1, 2, 2 specifiek en 3 drie examens • Thermisch verzinken, niveau 1, 2 en 3 drie examens

• Inspectie Staalconservering (geen examen op niveau 1) - één examen.

CerTech zal voor ongeveer zeshonderd kandidaten in honderd groepen de examens organiseren en uitvoeren, waarbij de deelnemers een officieel ION-CerTech-diploma kunnen halen. CerTech is een onafhankelijke examenorganisatie die verantwoordelijk is voor de ontwikkeling, organisatie en het afnemen van examens en toetsen. In opdracht van brancheorganisaties, adviesbureaus en opleidingsinstituten worden jaarlijks ruim 10.000 kandidaten geëxamineerd. Het gaat hierbij met name om examens gericht op techniek, veiligheid, beveiliging en organisatie & communicatie.

Beoordelingscriteria In de uitvoering van het werk speelt de organisatiestructuur een grote rol. Voor bijna alle examencommissies zijn de procedures en het examenreglement hetzelfde. In de organisatiestructuur is ook veel zeggenschap weggelegd voor de Raad van Toezicht. Deze raad is boven alle examencommissies gepositioneerd en houdt toezicht op die commissies. De raad bestaat uit mensen uit het bedrijfsleven, uit brancheorganisaties, uit het onderwijs en uit de detacheringssector. Ook is er een Commissie van Beroep die actief wordt wanneer iemand het niet eens is met de uitslag van het examen.

Deze commissie heeft nog nooit in actie hoeven komen. Naar het functioneren van de Raad van Toezicht, van de Commissie van Beroep, van examencommissies en de uitvoering door CerTtech kijkt de Onderwijsinspectie mee. Dus ook de overheid kijkt over de schouder mee.

“Praktisch gesproken is ION onze klant en hun opleidingsagenda is leidend voor ons bij de organisatie en uitvoering van de examens.

Bij ieder examen wordt er een toetsmatrijs ontwikkeld en worden de cesuur en items

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 19

vastgesteld die volgens de toetsmatrijs over het examen worden verdeeld. Alles gaat in nauwe samenwerking met ION. Een nieuwe ontwikkeling betreft de praktijkexamens, bijvoorbeeld stralen. Ook daar moet je procedures voor opstellen, een werkwijze vastleggen, evenals beoordelingscriteria op basis waarvan je iemand objectief gaat beoordelen. De examencommissie stelt die beoordelingscriteria op met ondersteuning van ons en de examinator.

De examinatoren worden voorgesteld door ION of door lid-bedrijven en benoemd door de examencommissie.”

Hij vervolgt: “De uitdaging is telkens hoe je de beoordeling kunt standaardiseren en vermenigvuldigen. Hoe bereik je dat alle examinatoren op dezelfde wijze beoordelen en dat je continue kwaliteit daarin hebt? En hoe borg je dat? En nog een vraag: hoe krijg je algemene criteria waarop je de vakman gaat beoordelen? Op basis van welke criteria gaan we het werk van de spuiter of straler beoordelen? Aan de beantwoording daarvan wordt continu gewerkt.

Die vragen passen in de professionaliseringsslag van ION op het gebied van cursussen en examens.” Greutink verwacht dat in de nabije toekomst schriftelijke examens vervangen

20 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

zullen worden door digitale toetsen en dat de factor praktijk in de examens zal toenemen.

Simulatoren Ook draait er nu een proef voor de ontwikkeling en uitvoering van examens met simulatoren. In een simulatieomgeving kun je goed leren hoe je moet spuiten of stralen, waarbij een computer dus elke beweging vastlegt. Een voordeel hiervan is dat er geen verf aan te pas komt, wat scheelt in de kosten en belasting van het milieu. En de simulator laat precies zien hoe de spuiter zijn werk heeft gedaan en waar er dus verbeterpunten zijn. Een simulator is een prima oefenhulpmiddel, maar waarom zou deze niet ook geschikt zijn als examenmiddel? Om daar antwoord op te krijgen, wordt die proef uitgevoerd. CerTech denkt dus na over de ontwikkeling van examens met simulatoren.

Tot slot is er de vraag hoe de kennismaking met de branche oppervlaktetechnieken Greutink is bevallen. “Voor mij was het een compleet nieuwe branche. Ik ben werktuigbouwkundige van oorsprong en toch wist ik niet hoe groot en belangrijk die branche is. Daar kom je pas achter als je ermee geconfronteerd wordt. Dan ga je

om je heen kijken en ontdekken dat er zo veel oppervlaktetechnieken zijn en hoe belangrijk die zijn voor de samenleving. Dan zie je bijvoorbeeld dat een tien jaar oude auto er nog strak uitziet. Vroeger zag een auto van tien jaar oud er niet uit. Een ander voorbeeld: een metalen stoel kun je nu gewoon buiten laten staan. Vroeger moest je ‘m snel binnenzetten als het ging regenen. De mensen die oppervlaktetechnieken uitvoeren, zijn specialisten. Je kunt wel iets bedenken in een laboratorium, maar je moet vakmensen hebben om producten te vervolmaken via oppervlaktetechnieken.” ●

meer informatie www.certech.nl roelgreutink@rovc.nl

“Ontwerpen van oppervlakken die lang goed blijven onder de zwaarste omstandigheden.�

Metco 16E autogeen draadspuitpistool

Het moet lang goed blijven!

Bijvoorbeeld, high-throughput draadspuittechnologie die langdurig corrosiebescherming geeft op olie-en gastransportleidingen.

Het resultaat? Coatings die 25 jaar mee gaan, sterk verminderende lange termijn pijplijn onderhoud en corrosie en lekkage uitsluiten. Bespaart kosten en milieu.

WIJ LATEN U GRAAG ZIEN WAT WE DOEN Holland Mineraal is al ruim 35 jaar een begrip op het gebied van oppervlakte behandelingsapparatuur en producent en leverancier van straalmiddelen en straalinstallaties.

Wat we maken en hoe het werkt, laten we u graag zien, in het filmpje op onze website of door de QR code te scannen met uw smartphone of tablet.

www.hollandmineraal.nl

www.oerlikon.com/metco

Verkoop en Verhuur

RUIM 30 JAAR EXPERTISE

www. h iltra. com

PGS15 opslagsystemen voor gevaarlijke stoffen 0342 - 404160 Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 21

algemeen

THEMA OPLEIDINGEN

Opleidingen bij de buren (1) Als branche de opleidingen aanpakken, is natuurlijk een goede zaak. Maar het kan nooit kwaad om eens bij de buren te kijken hoe zij het doen. Het moet natuurlijk wel een ‘buurman’ zijn waarvan het werk enigszins vergelijkbaar is met dat van de applicateurs. Daarom gingen we op bezoek bij FOCWA, de branche-organisatie van autoschadeherstellers in Nederland. Wat blijkt? Menig actie van FOCWA kan onze branche inspireren. Op bezoek bij een bevlogen adviseur die zijn verhaal bij een whiteboard vertelt, gewapend met vier viltstiften in evenzovele kleuren.

Willy Sprockel, adviseur technologie & training bij FOCWA, vertelt graag over de opleidingssituatie bij zijn werkgever en de doordachte keuzes die daarbij zijn gemaakt. Zijn verhaal lijkt op een college, waarbij uw verslaggever als enige toehoorder aanwezig is. Staand bij het whiteboard tekent hij de opleidingssituatie en de ontwikkelingen die zich daarin hebben voor-

22 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

gedaan in de afgelopen jaren. Hij geeft direct een verduidelijking: “In onze branche gebruiken wij voor opleidingen vaak het woord trainingen.

Om verwarring te voorkomen, maken we een onderscheid: we gebruiken het woord opleidingen voor het schoolonderwijs en trainingen voor bestaande medewerkers.”

En dan komt het eerste hoofdonderwerp ter

sprake. “Het begrip kwaliteit is het centrale begrip als het gaat om trainingen. Met kwaliteit bedoel ik de kwaliteit van de auto op het moment dat die hersteld het autoschadeherstelbedrijf verlaat. Om die kwaliteit te kunnen leveren, heb je kennis en vaardigheden nodig.

Die verkrijg je door adequate trainingen. Die trainingen zelf moeten ook kwalitatief goed al-

Willy Sprockel “Ik denk dat het tekort aan jonge vakmensen zichzelf oplost.”

gemeen zijn. Daartoe doen we veel onderzoek, zowel in de branche bij onze leden zelf, als bij de toeleveranciers van de autofabrikanten. Dat is nodig om op tijd goede cursussen te hebben, die zijn toegesneden op de nieuwste ontwikkelingen.” De branche waarin hij werkt, omschrijft hij als ambachtelijk, vakmatig en technisch. Om goede trainingen te krijgen, zijn eerst alle verschillende werkzaamheden geanalyseerd die in een autoschadeherstelbedrijf plaatsvinden. “Het schadeherstelproces bestaat uit deelprocessen bestaande uit verschillende handelingen die we allemaal geanalyseerd hebben. Ook hebben we geanalyseerd wat je moet kennen en kunnen om die handelingen uit te kunnen voeren. Als je dat weet, weet je wat de kwalificatie-eisen daarvoor zijn en wat er dus getraind/geleerd moet worden. Dat hebben we allemaal omschreven in Branche Toets Documenten (BTD). Die documenten zijn openbaar voor iedereen.”

Harde scheiding De technische ontwikkelingen in auto’s gaan heel snel. De autoschadeherstellers moeten daarin voortdurend meegaan. Maar ook de opleiders moeten heel goed weten wat de ontwikkelingen zijn, om ze op te kunnen nemen in de opleidingen. “We hebben veel contacten met staal-, kunststof- en lakfabrikanten en houden technologische ontwikkelingen goed in de gaten. Zodra we weten welke kant het opgaat met de auto, kunnen we een aanvalsplan ontwikkelen voor onze leden waarmee we ze voorbereiden op de toekomst. Kijken we nu bijvoorbeeld naar de ontwikkeling van speciale geavanceerde staalsoorten bij de staalfabrikan-

ten, dan weet je dat die staalsoorten morgen in de autoconstructie zitten. Daar moeten we onze branche op voorbereiden, bijvoorbeeld door het ontwikkelen van trainings- en toetsdocumenten. De opleiders moeten hierop inspelen en trainingen aan de markt aanbieden.” In 2009 heeft de FOCWA de strategische beslissing genomen om zelf, neutraal en onafhankelijk van opleiders, examens af te nemen en niet langer te werken met certificaten afgegeven door de diverse opleiders. Laatstgenoemden zijn marktpartijen die inspelen op de Branche Toets Documenten. Eerder was al het besluit genomen om nadrukkelijk niet zelf op te leiden, maar om dat over te laten aan de opleiders in de markt. Er is een harde scheiding aangebracht tussen opleidingen en de examens. Het besluit om zelf de examens af te nemen, kwam voort uit het gevoel dat wanneer opleiders een certificaat afgeven, je als branche-organisatie niet goed weet wat de waarde daarvan is. En dus ook niet goed weet wat de geslaagde kandidaten kennen en kunnen.

Elektronische voertuigsystemen “Wij zijn geen opleider, maar een bewaker van de branche-kwalificaties. Dat is een fundamenteel uitgangspunt. Wij toetsen bij het brancheexamen. Geslaagden krijgen een branchecertificaat. De leidraad van ons hele examen- en certificeringssysteem is kwaliteit. Het is voor ons van elementair belang dat we iets kunnen zeggen over de kennispositie van de branche. Door de kennispositie van individuele medewerkers bij het examen en van de branche als geheel te

monitoren, kun je sturen op kwaliteit en de kennis en vaardigheden bepalen. Die zijn vervat in de kwalificatie-eisen, omschreven in BTD’s, die voortdurend geactualiseerd worden. Hiermee is de cirkel rond.” Opleiders bestuderen de BTD’s en stellen aan de hand daarvan de cursus of training op. Vanwege het commerciële belang zullen opleiders hun best doen ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk kandidaten voor het examen slagen. Dit is bijvoorbeeld te zien bij een nieuwe opleidingspoot binnen de FOCWA, de trainingen tot autoschadetechnicus (AST).

“Qua arbeid is het autoschadeherstelbedrijf voornamelijk gefocust op plaatwerk en spuiten.

Maar de afgelopen jaren heeft bij auto’s een gigantische ontwikkeling plaatsgevonden op het gebied van elektronica. Daarom moeten er ook medewerkers opgeleid worden op het gebied van elektronische voertuigsystemen. Het belang van deze systemen bij autoschadeherstel is zo groot dat bedrijven zich daarop moeten bekwamen, willen ze blijven voortbestaan. Op dat gebied moeten er dus kennis en vaardigheden opgedaan worden, gelet op de verlangde kwaliteit van de auto als die de werkplaats verlaat. Een AST’er is specialist elektronische voertuigsystemen.”

Modulaire opleiding Al in 2006 was de AST-opleiding klaar, maar vreemd genoeg is er nu, anno 2015, maar één ROC die deze opleiding aanbiedt. Aangezien de opleiding drie tot vier jaar duurt, kon de FOCWA gemakkelijk uitrekenen dat er in de nabije toekomst te weinig AST’ers van school komen.

Gezien het toenemende belang van elektroni-

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 23

Schema branche-examen FOCWA.

sche voertuigsystemen, is in 2009 besloten om naar de bestaande werknemers in de branche te kijken. Waarom zouden zij niet daartoe opgeleid kunnen worden? Zodoende is er een modulair opgebouwde opleiding AST opgezet, bestaande uit negen modules en evenzovele BTD’s. Daarin is weer het kennen en kunnen vervat. Door de opleiding in ‘hapklare brokjes’ aan te bieden aan de huidige medewerkers, werd de opleiding toegankelijk voor de branche. De modules worden door commerciële opleiders aangeboden.

“We hebben dus negen deelkwalificaties en -certificaten opgezet. Het grote voordeel van de opdeling is dat deze het voor de lidbedrijven gemakkelijk maakte om te blijven investeren in de medewerkers, ondanks de crisis de afgelopen jaren. Investeren in kennis en vaardigheden blijft nu eenmaal noodzakelijk voor de continuïteit. Door de modulaire opzet kan een bedrijf de kwalificaties stukje bij beetje binnenhalen.

Als een medewerker met een deelkwalificatie weggaat, betekent dat niet meteen een groot verlies. De weggevallen kennis is dan relatief gemakkelijk weer aan te vullen.”

Online digitaal examineren Willy Sprockel vervolgt: “Tegelijk met de deelkwalificaties zijn wij als eerste brancheorganisatie in 2010 begonnen met het volledig online digitaal examineren en certificeren. De kandidaten zitten wel in een examenlocatie onder toezicht van een examinator, maar ieder maakt voor zich z’n eigen examen via een online platform. Na afloop krijgen ze ook meteen de uitslag. Als de kandidaat geslaagd is, reiken wij het certificaat online uit. De certificering is indi-

24 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

vidueel, maar dat reikt verder dan de betreffende persoon.” Hij doelt op de digitalisering van de opleidingsgegevens. “Van iedereen bij ons in de branche zit zijn gehele ‘geboorteakte’ in een digitaal platform dat altijd online beschikbaar is.

Iedereen heeft een persoonlijk account waarin alle kwalificaties en dergelijke zichtbaar zijn.

Je kunt dat altijd online inzien, downloaden, printen enzovoorts. De oude schoenendoos op zolder met alle papieren certificaten is niet meer nodig. En als je van werkgever wilt veranderen, hoef je niet meer te zoeken naar papieren, want je kunt alles online doorsturen naar je nieuwe werkgever. In de toekomst kan een werkzoekende zelfs een toekomstige werkgever een tijdelijke inzage geven in zijn persoonlijke portfolio op het online platform.” En deze digitalisering heeft nog een ander gevolg. “Bij de FOCWA zijn 1.200 bedrijven aangesloten. Aangezien we van iedere medewerker afzonderlijk de kwalificaties weten, weten we ook de kennispositie van het betreffende bedrijf. En daarmee hebben we inzicht in de kennispositie van de hele branche en kunnen daarover een uitspraak doen. Die branchebrede kennispositie kunnen we ook eenvoudig monitoren. Ook kunnen we dat inzicht gebruiken bij de vraag waar en wanneer we de kwalificaties/ BTD’s moeten bijsturen.”

Ambachtelijkheid verdwijnt Tot slot: in de technische branches wordt regelmatig de zorg uitgesproken over een (dreigend) tekort aan jonge vakmensen. Hoe ziet Willy Sprockel dat? “Wij kennen die zorg en werken met het onderwijsveld nauw samen om jongeren te stimuleren te kiezen voor een opleiding in

onze branche. Aan de andere kant zeg ik: men spreekt vaak over een tekort, maar ik persoonlijk vind het nog geen tekort, maar een evolutie die zich ontwikkelt. Ik denk dat het probleem zichzelf oplost.” Hij begrijpt dat dit standpunt om uitleg vraagt. Weer gaat er een viltstift naar het whiteboard. “Het heeft alles te maken met de evolutie van het product auto en de mobiliteit. Die kan wel eens zo zijn dat er in 2020 geen tekort is aan vakmensen in onze branche. De technologische ontwikkeling van het product is zodanig dat de auto dan niet meer vakmatig hersteld kan of hoeft te worden. We zien steeds meer toepassingen van complexe materialen bij auto’s. Daarom is het ook zo belangrijk dat wij de ontwikkeling bij staal- en kunststoffabrikanten zo goed in de gaten houden.”

Hij vervolgt: “De staalfabrikanten zijn bezig met de ontwikkeling van staalsoorten die superlicht, supersterk en superveilig zijn. Maar dan zijn ze niet meer te lassen en niet meer te plaatbewerken. Het enige wat je bij beschadiging kunt doen, is het onderdeel vervangen. Ik zeg dat de vakmatigheid, zo je wilt de ambachtelijkheid van de arbeid, aan het verdwijnen is. Dat zie je overal. Dat Grolsch-spotje van ‘Vakmanschap is Meesterschap’ heeft z’n langste tijd gehad. In plaats daarvan krijg je hightech componenten die je alleen maar kunt vervangen. Maar ook dat is vakmanschap.” ●

Meer informatie www.focwa.nl www.examendomein.nl w.sprockel@focwa.nl

THEMA OPLEIDINGEN

algemeen

Opleidingen bij de buren (2) Hoe zijn bij een “grote broer” als Koninklijke Metaalunie de opleidingen en cursussen geregeld? Wat zijn daar de speer- en zorgpunten? Anne Marie Heij, beleidssecretaris onderwijs bij de Metaalunie, vertelt daar meer over.

Zij benadrukt allereerst dat opleidingen essentieel voor bedrijven zijn. “Als medewerkers niet adequaat opgeleid worden, dan raak je vroeg of laat je positie als bedrijf kwijt. Goed opgeleide medewerkers stellen bedrijven in staat te excelleren en excellente producten te maken waarmee ze zich kunnen meten met de wereldtop. Met goed opgeleide medewerkers ben je in staat om snel nieuwe technologieën te implementeren en in te spelen op actuele marktontwikkelingen. Opleidingen zijn daarom heel belangrijk en geen bijzaak. Bedrijven doen er goed aan om opleidingen onderdeel te laten zijn van hun strategisch beleid.”

de grootste opleidingsfondsen in Nederland.

Anne Marie Heij: “OOM wordt als fonds gevoed door de bedrijven door een afdracht van de loonsom. Dat is een bijdrage voor opleidingen.

We ondersteunen ook regionaal medewerkers van bedrijven bij hun opleidingsprogramma’s.

Opleidingen zijn ook belangrijk, omdat ze bijdragen aan tevredener medewerkers. Veel meer dan extra vrije dagen, bleek onlangs uit onderzoek van ROA Maastricht. Metaalunie heeft een project Duurzaam Inzetbaar, dat bedrijven stimuleert en ondersteunt om medewerkers gemotiveerd te houden.”

Een groot verschil met ION is dat de metaalbedrijven een groot deel van de vakmensen aangeleverd krijgen uit het MBO. Daarnaast heeft Metaalunie het OpleidingsBedrijf Metaal (OBM) opgericht om ondernemers in het MKB-metaal te ondersteunen bij de werving en selectie van gemotiveerde vakmensen. Ondernemers in de metaalbranche kunnen bij het OBM terecht met al hun vragen over de opleiding en scholing van nieuwe en huidige medewerkers, al dan niet leerplichtig. Het OBM werkt er aan dat scholen en bedrijven goed bij elkaar komen. En er is OOM: het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor de Metaalbewerking. Bij OOM zijn een kleine 15.000 bedrijven en circa 145.000 werknemers aangesloten. Daarmee is OOM één van

Een goede organisatie is natuurlijk mooi, maar alles begint natuurlijk met voldoende jongeren die kiezen voor een loopbaan in de techniek en dan met name voor de metaaltechniek als het aan Metaalunie ligt. “We ondersteunen daartoe onder meer TechniekTalent dat ondersteuning biedt bij het bereiken van onze doelgroep. Ook stimuleren we bedrijven dat ze goede banden onderhouden met het scholenveld en dat regelmatig medewerkers uit de bedrijven op scholen vertellen over hun vak en vakmanschap.”

Zij vervolgt: “Verder stimuleren we dat jongeren stages kunnen lopen bij de bedrijven. Stages zijn voor leerlingen een goede manier om te ontdekken wat er binnen een bedrijf gebeurt.

Wij hebben gemerkt dat veel leerlingen daar

Goede leercultuur nauwelijks een idee van hebben. Stages zijn ook voor het bedrijfsleven handig, want ze bieden een goede gelegenheid kennis om te maken met de betreffende persoon. En we steken energie in het bevorderen van een goede leercultuur bij de bedrijven en van een continue kennisuitwisseling tussen scholen en bedrijven.” ●

Meer informatie www.metaalunie.nl www.oom.nl www.obmmetaal.nl www.techniektalent.nu

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 25

tekst Egbert Stremmelaar, Vereniging ION

vereniging ion

MKB'er lijdt onder te late betalingen Op 11 juni 2015 heeft de vaste Commissie EZ van de Tweede Kamer een hoorzitting gehouden over het effect van te late betalingen van het grootbedrijf aan het MKB en zzp’ers. Deze hoorzitting was op verzoek van CDA-kamerlid Agnes Mulder en diende nog voor het zomerreces gehouden te worden. Door te late betalingen komen veel MKB-bedrijven en zzp’ers in de problemen. “Door late betalingen komt de liquiditeitspositie van MKB’ers en zzp’ers onder druk te staan, is de kasstroom onvoorspelbaarder geworden en is de ruimte voor bedrijven om slechtere maanden op te vangen, of om juist snel investeringen te doen, kleiner geworden. Daar komt nog bij dat de jaarlijkse kosten van achterstallige betalingen door Ernst & Young worden geraamd op 2,5 miljard euro”, aldus Mulder.

In de praktijk blijkt dat de huidige wet (bestrijding van betalingsachterstand bij handelstransacties) op belangrijke onderdelen tekortschiet. De normale termijn is volgens de wet dertig dagen, met uitloop tot zestig dagen.

Afnemers maken echter misbruik van de uitzonderingsclausules, waardoor betalingstermijnen ontstaan van soms wel negentig of 120 dagen.

De Tweede Kamer wil weten hoe dit kan worden teruggebracht.

Het CDA heeft onlangs samen met ONL een Initiatiefnota late betalingen ingediend. Zij stellen voor dat grootbedrijven na zestig dagen altijd een procentuele vergoeding moeten betalen aan het MKB. Op deze wijze wordt het MKB keurig binnen 60 dagen betaald of krijgt het ter compensatie van het te laat betalen een vergoeding.

Tijdens de hoorzitting bleek de praktijk toch wat weerbarstiger. Niet alleen het nakomen van afgesproken betalingstermijnen is belangrijk,

26 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

maar ook bij het tot stand komen van een overeenkomst moet een MKB’er in staat zijn, zijn grenzen aan te geven. In de praktijk blijkt het echter vaak voor te komen dat grootbedrijven het MKB dwingen om lange betalingstermijnen in de overeenkomst te accepteren. Dan wordt er uiteraard wel op tijd betaald, maar is door de machtsongelijkheid de MKB’er tot acceptatie van een lange betalingstermijn gedwongen.

Het ingrijpen in het contractrecht (iedereen mag naar eigen inzicht een overeenkomst met anderen sluiten), is ongewenst. Het contractrecht is een grondrecht. Mr. W.M.H. Grooten (verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen en gepromoveerd op Late Betalingen en Regelgeving) legde uit dat er in een situatie dat een MKB’er voor een groot deel van zijn omzet afhankelijk is van één of enkele grote afnemers, wel sprake is van juridische gelijkheid, maar niet van economische gelijkheid. Dit onderscheid zou in de initiatiefnota terug te vinden moeten zijn.

Ook het aspect van verpanding van de debiteuren of factoring kwam aan de orde. Dit recht voor de MKB-er wordt in diverse branches op voorhand uitgesloten in de overeenkomsten.

Het resultaat daarvan is dat de bank hiermee rekening zal houden in het beoordelen van de kredietaanvraag en vaak een lager krediet zal verstrekken.

Het feit dat er veel producten (bijvoorbeeld groente en fruit) of diensten (bijvoorbeeld oppervlaktebehandeling) binnen vijf dagen verbruikt of uitgevoerd zijn, rechtvaardigt niet een betalingstermijn van meer dan zestig dagen (excessen tot 120 dagen einde maand zijn inmiddels ook bekend). Overigens kan het helpen om de betalingstermijn te verkorten als het MKB zelf heel alert is met het bewaken van de debiteurenpositie (niet wachten met bellen totdat de betalingstermijn al lang verstreken is of alleen maar standaardherinneringen sturen), als de indiener zorgt dat de factuur aan de voorwaarden voldoet (juiste opdrachtnummer

De ingang van de Tweede Kamer waar de hoorzitting plaatsvond.

Vereniging ION en adressering) en als soms zelfs een beloning wordt gegeven voor snel betalen (twee procent korting bij betaling binnen acht dagen). Echter alle kosten die gemaakt worden door te late betalingen of door het stimuleren van tijdige betaling gaan ten koste van het bedrijfsresultaat. Geen van de genoemde branches was in staat de kosten door te berekenen als kostenopslag. De economische schade van het te late betalen is groot. Becijferd is dat het MKB 41 procent meer groei zou kunnen hebben als het geld dat nu in de financiering van de debiteuren gaat zitten, wel beschikbaar was als ‘normaal’ werkkapitaal. Op de vraag van de heer D.J.G. Graus (PVV ) of dit nadeel in groei niet opweegt tegen het voordeel in groei van het grootbedrijf werd geantwoord dat bij het grootbedrijf het geld meestal gebruikt wordt om het rendement te verhogen, en dus bij (buitenlandse) aandeelhouders terechtkomt en meestal niet opnieuw in de Nederlandse economie geïnvesteerd zal worden.

De aandacht voor deze problematiek werd algemeen toegejuicht. Echter alleen regelgeving omtrent dit onderwerp is niet genoeg. Immers, veel MKB’ers en zzp’ers zullen, als ze de contracten al zo kunnen vormen dat ze recht gaan krijgen op een rentevergoeding, dit recht waarschijnlijk niet uitoefenen om dezelfde redenen dat nu de betalingstermijnen opgerekt worden.

Angst om een klant te verliezen die cruciaal is voor de continuïteit van de onderneming en het vooruitzicht op een kostbare en slepende procedure, speelt een rol. Daarom is er ook gepleit voor het omdraaien van de bewijslast. Na zestig dagen gaat er automatisch een rente berekend worden en dat wordt door iedereen gedaan

(wetgeving). Slechts als het grootbedrijf kan aantonen dat dit een onevenredig grote schade oplevert, kan men hiervan gevrijwaard worden.

Ook is gesproken over mindsetverandering bij inkopers, het instellen van een (anoniem) meldpunt en over de mogelijkheid van zelfregulering door middel van convenanten.

Tot slot kwam ook de overheid zelf nog ter sprake. Met name de lagere overheden en semioverheidsbedrijven gedragen zich momenteel net als het grootbedrijf. Overigens werd er ook geconstateerd dat er (te weinig) grootbedrijven zijn die zich juist wel op de juiste wijze opstellen.

De reden dat Vereniging ION zich met dit onderwerp bezighoudt, is dat bij een representatieve steekproef bleek dat verreweg de meeste (lid)bedrijven te maken hebben met deze problematiek. Voorafgaand aan de hoorzitting is een schriftelijke inbreng (ION-document) geproduceerd ten behoeve van de reader van de commissieleden, die op de website is terug te vinden.

Op 30 september is er in de plenaire zaal van de Tweede Kamer een debat over dit onderwerp binnen het kader Ondernemen en Bedrijfsfinanciering’. Het onderwerp zal dus zeker nog terugkomen. ●

meer informatie www.onl.nl www.vereniging-ion.nl

Deelnemers aan de hoorzitting Aanwezige leden vaste commissie EZ: • Mw. Ingrid de Caluwé (voorzitter / VVD) • Dhr. Jan Vos (PvdA) • Mw. Agnes Mulder (CDA) • Dhr. Erik Ziengs (VVD) • Dhr. Dion Graus (PVV) • Dhr. Johan Houwers (fractie Houwers) Met kennisgeving afwezige leden vaste commissie EZ: • Dhr. Kees Verhoeven (D66) • Dhr. Selcuk Öztürk (Groep Kuzu/Öztürk) • Mw. Sharon Gersthuizen (SP) Sprekers blok 1: • Dhr. Henk Klein Poelhuis (Aannemersfederatie Nederland) • Dhr. Ton Baas (Vereniging voor Bakkerij- en Zoetwarenindustrie) • Mw. Suzan van Kuppeveld (Groenten en Fruithuis) • Dhr. Daan Stuit (MKB INFRA) • Dhr. Egbert Stremmelaar (Vereniging ION) Sprekers blok 2: • Dhr. Jos Huigen (KPN) • Dhr. Hans Biesheuvel (ONL) • Dhr. Marten Smorenburg (RVO) • Dhr. Winand Grooten (Rijksuniversiteit Groningen) • Dhr. Bob Seemann (Countus Accountants en Adviseurs) • Mw. Titia Siertsema (Uneto VNI en namens MKB Nederland en VNO/NCW)

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 27

Mijn mening De rubriek Mijn Mening is bedoeld voor lezers die willen reageren op gepubliceerde artikelen om daarmee bij te dragen aan vakinhoudelijke verdieping. Wilt u ook reageren?

Mail de redactie via Oppervlaktetechnieken@ellemmi.nl

Goede werkkleding Gerard Rutjes Docent ROC van Twente, V-ION en Green Training.

Passende arbeidsomstandigheden zijn belangrijke voorwaarden voor gezond en veilig werken. Medewerkers moeten hun werk kunnen doen zonder lichamelijke of geestelijke problemen op te lopen. De Arbowet geeft richting aan beleid en arbeidsomstandigheden. Werkgever en werknemer zijn beiden verantwoordelijk voor de werkplek. De werkgever moet zorgen voor veilige en gezonde arbeidsomstandigheden. Van de werknemer wordt verwacht dat hij meewerkt aan het op een veilige manier benutten van deze omstandigheden en zo zijn werkzaamheden verricht. In het algemeen wordt gedacht dat wanneer we een verfspuiter een koolstoffilter-masker geven en hij draagt deze, dat hij dan goed beschermd is. Ik kom regelmatig in Duitse verfspuiterijen. Heel vaak heeft de verfspuiter zijn masker aan de cabine hangen. Werkkleding en werkschoenen heeft hij wel aan. Ik dacht: “dat kan toch niet waar zijn”. Nu denk ik, met al die watergedragen verven moet het kunnen zonder masker verf te verspuiten. Immers, als je in een spuitcabine werkt en er is achter of boven je luchtsuppletie en het te spuiten werkstuk staat voor de afzuiging, dan is de kans op inademen van VOS zeer gering. Ik bedoel in deze situatie een spuitcabine ter grootte van een personenauto bijvoorbeeld. Oplosmiddelhoudende verven zou je op deze manier ook ‘goed’ kunnen verwerken.

Het contact met vluchtige organische stoffen komt het meest voor als we verf op viscositeit brengen of wanneer we de apparatuur gaan reinigen.

Dan zijn de omstandigheden het (on)gunstigst om die schadelijke stoffen in te ademen, dan is een koolstoffilter-masker beslist nodig. In grote (vrachtauto) tot zeer grote (sluizen of bruggen) spuithallen is het dragen

28 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

van maskers een must. Dat doen de Duitsers ook bij het spuiten van een airbus A380. Dertig spuiters per ploeg en dat dertien tot vijftien dagen achter elkaar in een hal ter grootte van 22.300 vierkante meter (Besser Lackieren nr. 21 15e jaargang en nr. 8 17e jaargang) en dat alles handmatig. In dat Duitse vakblad Besser Lackieren zie ik op de voorpagina van nr. 20 16e jaargang een spuiter een onderdeel spuiten in een cabine: zonder masker, wel met werkkleding en handschoenen aan.

Een samenvattend stukje van internet: Opname door de huid: door de huid nemen we het meest vloeistoffen op.

De huid heeft een beschermlaagje dat vet is. Wanneer de huid in contact komt met een oplosmiddel verdwijnt het laagje vet en daardoor kunnen de stoffen door de poriën in het bloed komen. Was daarom een lichaamsdeel nooit met een oplosmiddel. Door het dragen van werkkleding en handschoenen voorkomt u contact met een giftige stof.

De ambachtelijke schilders, die binnen werken met waterafdunbare verven, hebben handschoenen aan en werkkleding met lange mouwen.

De hybride verven bevatten stoffen, die bindmiddelen in water oplosbaar maken, dus makkelijk door de huid worden opgenomen. De verfindustrie heeft, onder druk van de politiek, het luchtverontreinigingsprobleem verplaatst naar een bodem- en waterverontreinigingsprobleem. De mens bestaat voor zeventig procent uit water. Mijn mening: draag ook in kleine geconditioneerde ruimten altijd goede werkkleding en handschoenen en eventueel een koolstoffilter-masker. ●

Onderhoud wordt eenvoudig De introductie van de Interplan Mobiele Service van AkzoNobel, de volgende generatie in corrosie schouwing

• • • • • •

Het verstrekken van een locatie gespecialiseerde corrosie schouwing voor het prioriteren van corrosie onderhoudswerkzaamheden NACE gekwalificeerde technische dienst voorziet deskundig advies en ondersteuning Een risico gebaseerd jaar-op-jaar onderhoudsschema voor een efficiëntere budgettering Dynamische online onderzoeksrapporten optimaliseren vermogensbeheer Verlengde levenscycli om de totale onderhoudskosten te verlagen Gedetailleerde coatings specificaties en procedures

Ontdek meer over Interplan en ons onderhoud en reparatie aanbod www.international-pc.com/interplan

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 29

Thema opleidingen

organische deklagen

Simulatieworkshop internationaal gelanceerd

Optimaal Poedercoaten Op 28 april werd op een ledenbijeenkomst van de Europäische Gesellschaft für Lackiertechnik (EGL) een in Nederland ontwikkelde workshop Optimaal Poedercoaten gelanceerd. De visie erachter is dat dit werk alleen in hogelonenlanden kan worden behouden, als het kwalitatief hoogwaardig en efficiënt wordt uitgevoerd.

Wat is de ideale lijnsnelheid voor de lopende band? Het is nauwelijks een paradox dat ‘sneller’ niet altijd ‘meer productie per uur’ betekent.

Soms is de moffeloven de bottleneck, soms de voorbehandeling, soms de logistiek… Waar is winst te behalen? Soms, als de lakcabines het niet bijhouden vanwege een compacte ophanging van de werkstukken, is juist die (te) compacte ophanging wellicht weer ongunstig.

Maar niet alleen de ophanging, logistiek en baansnelheid in relatie tot de bereikbaarheid van de producten voor de pistolen en de hoeveelheid lakuitstoot, zijn van belang. Als bijvoorbeeld lagetemperatuur-poederlakken

een kortere tijd in de oven behoeven en de producten bovendien door een voorbehandelingstunnel, hechtwaterdroger en koelzones gaan, moeten de verschillende processtappen daarin óók voldoende tijd krijgen - en in sommige gevallen zeker niet te veel tijd. En is de bottleneck het ophangen en afhalen, dan kan er met buffers worden gewerkt of kan er meer menskracht bij. Maar waar zit nu het optimum tussen dit alles?

Marktpositionering Efficiënter produceren is niet de enige route naar opbrengstverdeling. Sterker nog, als

segmenten van de omzetportefeuille nauwelijks opbrengst opleveren en dus niet aan toekomstige vervanging van installaties kunnen bijdragen, kun je ze wellicht beter niet in het pakket hebben, en ruimte maken voor werk dat beter past. Uit onderzoek is ooit gebleken dat ondernemers desgevraagd niet de voor hun eigen succes belangrijkste klanten in de top-10 zetten… maar de klanten die het vaakst de aandacht vragen en contact opnemen. Voor geïntegreerde bedrijven – dus bedrijven die hun eigen product maken en coaten - geldt vaak dat het meedenken in het ontwerp tot enorme productiekostenbesparingen kan leiden en veel

In de loop van de simulatieworkshop ontwikkelt het bedrijf zich tot een succesvolle marktspeler, door gericht investeren en uitgekiende procesoptimalisaties.

30 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

Volop discussie bij de simulatie Optimaal Poedercoaten, waarbij in de loop van de workshop het rendement van de coatinglijn aanzienlijk wordt verbeterd.

productie-ellende kan voorkomen. Want slimmer ophangen is niet alleen een kwestie van ophangmateriaal en doorlooplogistiek, maar ook van productontwerp (denk aan ophanggaten, leegloopgaten voor voorbehandelingsvloeistof, elektrostatische spuitbaarheid, bereikbaarheid applicatie, enzovoort).

Praktijkgericht Aan de hand van praktijkgerichte rekenvoorbeelden kan de chef lakkerij tijdens de work-

shop ontdekken waar de bottleneck zit en hoe de vaste proceskosten over meer dagproductie verdeeld kunnen worden, met een hogere productopbrengst als resultaat, terwijl kwaliteit en prijs ook nog eens kloppen. Alles wordt geoefend in een simulatie, waarbij het aanpassen van procesparameters en het toevoegen (of juist verwijderen/verplaatsen) van bedrijfsmiddelen tot cijfermatige resultaten leidt, die weer financiële en fysieke ruimte geven voor nieuwe investeringen. Een heuse ideeënbus maakt

Qualisteelcoat en EN1090 kunnen bijdragen aan optimalisatie Qualisteelcoat is een internationaal geaccepteerd kwaliteitslabel voor het coaten van staal, en heeft een grote overlap met de eisen die door de EN1090 norm aan conservering worden gesteld. Sinds juli 2014 is CE-markering voor constructieve delen in de bouw verplicht en de staalconstructeur moet gecertificeerd zijn volgens de EN1090 om CE-markering te mogen voeren.

In het verlengde daarvan moet ook de conservering aan de EN1090 voldoen en daar krijgt de coater dus mee te maken. Het Instituut voor Oppervlaktetechniek IFO Nederland (Culemborg, hoofdvestiging Schwäbisch Gmund, Duitsland) doet zowel inspecties voor Qualisteelcoat als de EN1090 en wil de kennis hierover graag delen in de workshops. Hierdoor krijgt de coater een extra voorsprong in de markt: bewezen kwaliteit, een gecertificeerd kwaliteitssysteem en een optimale inrichting van het coatingproces. Het IFO is zeer vereerd dat het mag meewerken aan de simulatieworkshops over optimaal poedercoaten van Coating Kennis Transfer.

MEER INFORMATIE Instituut voor Oppervlaktetechniek, Culemborg Pauline Meijwaard meijwaard@ifo-nederland.nl

het des te praktijkgerichter. Hebben de workshopdeelnemers de methodiek eenmaal in de vingers, dan kan het bedrijf voortaan zelf de eigen parameters achterhalen en in eigen beheer, achter gesloten deuren, verdere optimalisaties doorrekenen en uitvoeren. De betrokkenheid van de medewerkers en het gezamenlijk behaalde resultaat dragen bovendien bij aan de teamgeest en motivatie.

Realistische simulatie Voor de cijfermatige onderbouwing is samengewerkt met Ploum Engineering, ingenieursbureau voor bedrijfsinrichting in de oppervlaktetechniek. Ploum Engineering maakt calculaties voor het precieze rekenwerk, zoals afzuigdebieten of warmteoverdracht, ten behoeve van investeringsprojecten. Warmteoverdracht, poederlakopbrengst en een hele reeks andere rendementsbepalende factoren zijn zo ondergebracht in een realistische simulatie die als serious game-stijl workshop wordt uitgevoerd door zowel de mensen die er mee moeten werken als de beslissers van het bedrijf. ●

Meer informatie www.coatingkennistransfer.com uittenbroek@coatingkennistransfer.com info@ploumengineering.nl

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 31

organische deklagen

Het lotusblad staat bekend om z’n superwaterafstotendheid.

Superhydrofobe coatings tegen vuil en ijs Met behulp van nanotechnologie is het mogelijk om coatings te maken met nieuwe functionaliteiten, zoals multifunctionele coatings en makkelijk te reinigen (superwaterafstotende) coatings. Bij het Sirris Smart Coating Application Lab in België heeft men uitgezocht wat de mogelijkheden en voordelen zijn. Met smart coatings worden coatings bedoeld met nieuwe, specifieke eigenschappen en functionaliteiten.

In België is Sirris het collectief centrum van en voor de technologische industrie. Het biedt bedrijven ondersteuning om technologische innovaties uit te werken, te testen en effectief door te voeren. Ongeveer 140 experts verrichten hiertoe onderzoek en begeleiden bedrijven.

Wat coatings betreft, richt de ondersteuning zich meestal op vragen van bedrijven die een bepaald product een meerwaarde willen geven, maar niet goed weten welke coating hiervoor geschikt is. Sirris gaat dan op zoek naar een gepaste oplossing.

Eén van de experts is Daan Dewulf, onderzoeker smart coatings. De laatste jaren heeft hij onderzoek verricht naar vloeibare coatings die

32 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

met behulp van specifieke nanodeeltjes nieuwe functionaliteiten kunnen krijgen. Het gaat dan onder andere om multifunctionele coatings of makkelijk te reinigen, superwaterafstotende coatings. De multifunctionele coatings combineren meerdere voorname eigenschappen in een enkele samenstelling: ze zijn bijvoorbeeld slijtvast én makkelijk te reinigen én uv-resistent én transparant. De makkelijk te reinigen, waterafstotende coatings doen wat de naam al aangeeft, maar hebben één nadeel: ze scoren laag op slijtvastheid.

Daan Dewulf: “Bij ons vallen die twee soorten coatings onder de noemer smart coatings. In dat kader kijken we nu ook naar bijvoorbeeld

zelfhelende coatings. Ik verwacht dat die over enkele jaren op de markt zullen komen. Het onderzoek naar het maken van multifunctionele coatings is ongeveer drie jaar geleden gestart en onlangs afgerond. Het heeft een coating opgeleverd die de genoemde functies in zich verenigt. De bedrijven kunnen nu van deze kennis profiteren. Maar sommige bedrijven wensen verdere optimalisatie en dat is natuurlijk altijd mogelijk.”

Superwaterafstotend De superwaterafstotende (superhydrofobe) coatings hebben een dusdanige ruwheid dat de waterdruppel zich niet kan hechten aan het

Bacteriën.

oppervlak, de waterdruppel rolt er als het ware van af. Dewulf: “Het gaat om een grove ruwheid op microschaal en een ruwheid op nanoschaal.

Door deze combinatie komt de waterdruppel op een soort luchtkussen terecht en kan zich niet aan het oppervlak hechten. Je kunt eerst een coating aanbrengen die de microruwheid introduceert, bijvoorbeeld bestaande uit polymeren en microndeeltjes, en daarna de tweede coating die waterafstotende nanodeeltjes bevat. Dit zijn commercieel verkrijgbare nanodeeltjes die zodanig zijn gemodificeerd dat ze waterafstotend worden. Maar we hebben nu ook een coating die deze twee eigenschappen combineert. De micro- en nanoruwheid worden door deze coating in één keer aangebracht.”

Deze werking heeft men afgekeken van het lotusblad dat bekend staat om z’n superwaterafstotendheid. De superhydrofobe coatings zijn ook geschikt voor buitentoepassingen en meer specifiek om de strijd aan te gaan tegen vuil en ijs. Een specifieke toepassing is bijvoorbeeld op windturbines, omdat ze de vorming van ijs tegengaan. Windturbines worden aan extreme temperaturen blootgesteld en waterdruppels zijn geneigd om er zich aan te hechten. Zodra zich een ijslaag vormt, functioneren de windturbines minder goed.

Ook zijn superhydrofobe coatings erg geschikt om vervuiling van oppervlakken tegen te gaan.

Door de waterafstotendheid krijgt iedere vloeibare vervuiling het moeilijk om zich te hechten aan het oppervlak. Denk aan waterhoudende vervuiling, inkt, modder enzovoorts. Dewulf wijst op testen op zonneschermen die enerzijds ongecoat waren en anderzijds een superhydrofobe coating hadden gekregen. Beide schermen

Antibacteriële coating op deurklink.

Water contacthoek. werden vervuild met mosterd, ijzeroxide, koolstof en graffiti. Bij de superhydrofobe coating viel op dat de vervuiling zich direct moeilijk aan het oppervlak hechtte en dat de meeste vervuiling de volgende dag goed weg te halen was door de schermen mild te reinigen.

Smart coatings Toch is het oppassen geblazen met de superhydrofobe coatings, omdat ze een geringe slijtvastheid hebben. De nanoruwheid op het oppervlak kan redelijk snel weggeveegd worden en daarmee ben je het hydrofobe karakter van de coating kwijt. “Superhydrofobe coatings kun je dus niet gebruiken op producten die aan slijtage onderhevig zijn. Er is onderzoek opgestart om de slijtvastheid van dergelijke coatings te verbeteren.”

Verder verricht Sirris onderzoek naar andere smart coatings zoals beschermende coatings (kras- en slijtvast), omdat hiernaar enorm veel vraag is de laatste tijd. Dat geldt ook voor de easy to clean en antimicrobiële coatings. Deze

coatings zorgen ervoor dat er geen bacteriën kunnen groeien op een oppervlak. Dit soort coatings vernietigt dus bacteriën en eventueel ook virussen. Typische toepassingen hiervoor zijn zorgcentra en ziekenhuizen die zo steriel mogelijk moeten zijn. Maar in het kader van een Europees project wordt er ook onderzoek gedaan naar deze coatings voor toepassing in de voedselindustrie. Die coatings moeten bacteriën geen kans geven om te groeien. Die coating zal dan worden toegepast op verpakkingsmateriaal in de voedselindustrie. Bij dit onderzoek zal zeker ook de kennis worden gebruikt die is opgedaan tijdens het onderzoek naar superhydrofobe coatings.

Ook verricht Sirris onderzoek naar antifouling coatings en naar anti-vingerafdruk coatings.

Laatstgenoemde coatings zijn bijvoorbeeld handig voor het schermpje op mobiele telefoons. Die worden dan niet meer vuil doordat de gebruiker er vaak met zijn vinger overheen wrijft. En je hebt daardoor ook geen vingerafdrukken meer op rvs-keukenmateriaal. ●

Meer informatie www.sirris.be www.smartcoating.be Heidi Van den Rul (heidi.vandenrul@sirris.be) Daan Dewulf (daan.dewulf@sirris.be)

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 33

Thema opleidingen

organische deklagen

tekst Drs. ing. E.J.D. Uittenbroek, Coating Kennis Transfer

Oplosmiddelvrij en zelfs zonder perslucht verfverbruik!

Verfloos spuiten Dit voorjaar werd Green Training gelanceerd: een spuitsimulator waarmee een industrieel lakverwerker zijn vaardigheden steeds verder kan perfectioneren. De computer rekent uit welke spuitresultaten behaald zijn, gegeven de spuithoek, afstand, bewegingssnelheid en andere operator-parameters.

Ing. Henk van Uden, in de oppervlaktetechniek bekend van zijn jaren als cursuscoördinator bij de Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van materialen (voorloper van ION) licht het enthousiast toe. “De voordelen zijn dat je niet je productie hoeft te onderbreken om een training te houden, er geen uitstoot is, je kan bij wijze van spreken naast de koffieautomaat trainen.

En de werkhouding wordt ook gecorrigeerd.

De computer meet alles, en het resultaat is een aantal aandachtspunten. En we zijn mobiel”, voegt hij nog snel toe. Een belletje en hij is

Verfloos spuiten zonder afleiding.

34 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

onderweg naar de betreffende spuiterij, wil hij maar zeggen. Sterker nog: “Stel het ION heeft een examen en er moet een stuk praktijk bij, dan kun je bijvoorbeeld op het kantoor van de Koninklijke Metaalunie theorie doen en de praktijk meteen uitvoeren.” Je hebt zelfs geen spuiterij meer nodig, er komt zelfs geen verf meer aan te pas ook.

Werkhouding De computer registreert hoe de spuiter zijn pols houdt, of hij/zij loodrecht op het product spuit,

enzovoort. “Dat laat de computer heel goed zien”, aldus een enthousiaste van Uden. “Je kan niet krom gaan staan.” De simulator registreert voorts de hoeveelheid gebruikte lak en de efficiëntie, met diverse systemen zoals High Volume Low Pressure en airless. “Je kan iemand leren op laagdikte te spuiten of op rendement.”

Toch is er ook een beperking aan het systeem.

“De afstand is moeilijk, dat is het enige nadeel, dat moet ik eerlijk zeggen. Het is puur visueel: je ziet de spuit, niet de hand. Als je bij wijze van spreken dwars door het product heen gaat met

De praktijk van verfloos spuiten in een theorielokaal.

je pistool, zie je dat niet. Daarvoor hebben we een soort hulplijn, zodat cursisten weten welke afstand ze ongeveer moeten aanhouden.”

Ook poedercoatsimulatie in aantocht Vooral de spuithoek en snelheid zijn belangrijk.

“Je moet rustig spuiten. Dat kunnen we allemaal instellen. De tolerantie is ook in te stellen. Bij een nauwere bandbreedte is het eerder niet goed genoeg.” Behalve met HVLP is er airless en airmix te spuiten. Ook stralen kan geoefend worden, zonder grit en persluchtverbruik en met de instructeur er direct naast. Een module poedercoaten wordt voor het einde van het jaar verwacht. “Dan moet je echt 3D hebben, de poederlak kan elektrostatisch aan de achterzijde van het product neerkomen. Dat maak je alleen met 3D zichtbaar”, verheugt Van Uden zich al op de nabije toekomst.

Eerste ervaringen, wedstrijdjes Dit voorjaar was er een training met spuiterijen en bij Regionaal Opleidings Centrum Twente.

“Ze waren ontzettend nieuwsgierig, en vonden het een geweldige tool om te gebruiken.

Docenten zeiden: ‘We geven les in het lokaal, en het is prachtig om de praktijk te laten zien in hetzelfde lokaal.’ Je hoeft geen lak aan te maken, en in het leslokaal kun je het prachtig

laten zien als toevoeging aan de les. En het is leuk, is iets nieuws, virtueel, van deze tijd. Maar je moet eraan geproefd en geroken hebben.” In Doetinchem is het systeem ingevoerd op een timmerschool. “Al die mannekes van vijftien, zestien zeggen: ‘mag ik effe’. Iedereen staat er met enthousiasme mee te spuiten. Lakkers dreigen een uitstervend ras te worden, zeker de natlakkers, we trekken wel wat bekijks.” Er is zelfs een wedstrijd-element toe te voegen, door een bepaald spuitrendement voor te schrijven bijvoorbeeld. “Dan willen ze nóg een keer om het beter te doen dan een ander. En met een druk op de knop is het product ontlakt, haha!”

Van Uden maakt de vergelijking met een vliegsimulator. Piloten moeten vlieguren maken en gaan ook een paar keer per jaar in de simulator.

“Maar ze moeten dus óók wel vliegen. Het is niet zo dat je na de simulatie kan zeggen ‘nu kan ik spuiten’, er zijn meer wegen naar Rome.

Denk aan die flexwerkers, die jongens komen overal vandaan, als die een complete cursus staalconserveren doen, hoeven we niet meer een theorie- en een praktijklocatie te hebben en Persoonlijke Beschermingsmiddelen te gebruiken. Je kan zonder PBM in de leer.”

laklaag is van veel dingen afhankelijk, ook tekening lezen. “Het is echt een techniek die we moeten aanleren. We oefenen met olijfolie om de temperatuursafhankelijkheid te begrijpen.

Een dauwpuntmeting met rapport is ook onderdeel van de training. De onderbeker, de bovenbeker en drukverschillen, airless en airmix… en net als een soldaat moet je een pistool in en uit elkaar kunnen krijgen. En ga maar oefenen.

We hebben de technieken en de opdrachten die ze moeten uitvoeren, en het kwalificatiedossier voor industrieel spuiten. Dit bevat onder meer werkvoorbereiding, afplakken stralen, lakken, lak aanmaken en het pistool schoonmaken.” Een onvermijdelijke vraag is dan: is er een erkend diploma mee te verkrijgen? “Dat nog niet. Maar een ROC moet het verzilveren. Rekenen en dergelijke komen erbij.” Maar het is ook niet een echt breekpunt, weet hij uit zijn ervaring met Erkenning van Verworven Competenties.

“Ik denk dat ik zo’n zeshonderd EV C’s begeleid heb; ééntje heeft zich gemeld voor Industrieel Lakverwerker niveau 3. De rest doet dat niet. En er is een samenwerkingscontract met het ION en ROC Twente. Dat zijn best leuke partners, en zij kunnen examineren. Het is hartstikke objectief. Die computer registreert wat er gebeurt, die zal niks recht maken wat krom is.” ●

Examineren, diplomeren

Meer informatie

De spuittechniek, de lak, de snelheid; een goede

www.Green-Training.nl

Nieuwe instroom

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 35

Elektrochemie en metallieke deklagen

trots ophet werk!

Nabij station Blaak in Rotterdam is de grootste kabelnetgevel van Europa verschenen, beter bekend als de Markthal in Rotterdam. De gevel is 34 meter hoog en 42 meter breed. Wat opvalt, is het glas, maar wie beter kijkt, ziet de gegalvaniseerde staalkabels die de glazen ruiten op hun plek houden. En wie nog beter kijkt, ziet de onderling verzinkte stalen gietknopen die speciaal voor dit project zijn ontwikkeld. Een in het oog springend project dat in de rubriek Karakteristieke stalen bouwdelen de winnaar werd van de Benelux Trofee voor Thermisch Verzinken 2015. De jury noemde de gietknopen de perfecte knoop in een structuur die doet denken aan een gigantisch tennisracket. En was onder de indruk van de toelaatbare vervorming van de gevel bij extreme wind. De verwachte levensduur van deze zeer onderhoudsarme gevel wordt als zeer lang bestempeld. Weliswaar hebben de bouwers tamelijk succesvol geprobeerd om de aandacht af te leiden van de gegalvaniseerde staalkabels en de verzinkte stalen gietknopen, maar wie in het vak zit, ziet wel beter. Opnieuw een knap staaltje werk waar de branche trots op kan zijn!

36 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 37

toeleveranciers

Thema opleidingen

Processen optimaliseren door meer kennis Niet alleen de Vereniging ION en opleidingsinstituten bieden opleidingen aan, ook vanuit de bedrijven zelf wordt er gestructureerd kennis aangeboden. En dan vooral vanuit de toeleveranciers. Het bedrijf MAVOM bijvoorbeeld organiseert seminars en workshops om bedrijven te helpen hun processen te optimaliseren.

“Als de mensen aan de baden weten waar ze het over hebben, is dat beter voor de productie en de communicatie met de klant.”

Op 17 juni organiseerde MAV OM het eerste seminar in een reeks die na de zomer wordt voortgezet. Doel van de seminars en workshops is natuurlijk om kennis over te dragen, maar waarom hebben bedrijven daar ook een toeleverancier voor nodig? Douwe van der Zee, businessunitmanager chemie bij MAV OM, moet een beetje gissen naar het antwoord. “Wat we merken, is dat bedrijven behoefte hebben aan actuele proces- en productiekennis. De oorzaak van die kennisbehoefte is niet zo makkelijk vast

te stellen. We hebben het idee dat de actuele kennis van de mensen die in de processen werken, afneemt. Wellicht doordat medewerkers minder naar beurzen gaan of omdat de mensen die aan de baden stonden nu zijn doorgegroeid naar een nieuwe positie binnen het bedrijf, terwijl aan de baden nieuwe processen zijn doorgevoerd.” Daarnaast constateert MAV OM dat bij sommige bedrijven de complexiteit van productieprocessen toeneemt. Kon je vroeger een enkel product in grote aantallen

Lijn van procesbaden om bedrijfsprocessen na te bootsen.

38 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

produceren en daar je proces op afstemmen, tegenwoordig gaat het vaak om variaties in producten in kleinere aantallen. Hoe ga je daar in je proces mee om, zonder dat je inlevert op je marges? Daarnaast zijn er innovaties in de markt die je als bedrijf moet zien bij te houden.

Bedrijven hebben een bepaalde robuustheid nodig om flexibel te kunnen opereren. Het begrip flexibiliteit in de productie wordt steeds belangrijker om soepel in te kunnen spelen op de klantvraag.

Het grote laboratorium waar de deelnemers van de seminars een kijkje in de keuken krijgen.

Chroom VI Douwe van der Zee: “Wij krijgen veel vragen uit de markt over processen en toepassingen.

We besteden veel tijd, energie en geld aan innovaties en ik vind het gewoon onze plicht om onze kennis daarover beschikbaar te stellen. En dan gaat het er niet om dat we een commercieel verhaal houden. Op een seminar zoals op 17 juni schenken wij aandacht aan hoe je processtappen kunt integreren, wat je kunt doen om minder processtappen binnen je voorbehandeling te realiseren, en hoe je door bepaalde toepassingen een lage temperatuur van de procesbaden, en dus energiebesparing, kunt realiseren. Het gaat erom dat je door de inzet van nieuwe technieken en kennis minimaal dezelfde kwaliteit behoudt tegen lagere kosten, waarbij ook nog eens winst behaald wordt op het gebied van duurzaamheid. Wij noemen dit de optimalisatie van processen.” Een seminar duurt een halve dag, waarbij de eerste anderhalf tot twee uur de theorie van een aantal onderwerpen wordt behandeld, waarna de hele groep een deur verdergaat om zoveel mogelijk de praktijk te ervaren in het laboratorium. De seminars zijn vooral bedoeld voor die medewerkers die in de voorbehandeling actief zijn. Het aantal deelnemers is bij voorkeur niet te groot, zodat er aandacht is voor individuele vragen, maar vooral gelegenheid ontstaat om in het laboratorium van dichtbij te zien hoe bepaalde

processen in elkaar steken. Een seminar kan ook in house bij een klant plaatsvinden. Ook kunnen er lunchpresentaties gegeven worden.

“Verder besteden we nadrukkelijk aandacht aan Chroom VI. We hebben een draaiboek waarin een stappenplan is opgenomen, om over te stappen van Chroom VI op Chroom III of chroomvrij. Zo’n overstap is voor menig bedrijf een cruciale beslissing, die neem je niet zomaar.

Ze kunnen hulp daarbij goed gebruiken. Wij kunnen ze informatie en antwoord geven op concrete vragen, zoals: waar moet ik op letten?

Welke nieuwe producten ga ik dan toepassen?

Hoe moet ik mijn proces aanpassen? Hoe kunnen we het beste reinigen en hoe lang duurt dat? En wat zijn de procesparameters waar ik op moet sturen? Sommige klanten stellen hulp bij de beantwoording op prijs. De zomer, wanneer de productie stilligt, kan een goed moment zijn om over te stappen.”

Kwaliteit Douwe van der Zee verwacht dat het volledig in de vingers hebben van het productieproces in de toekomst alleen maar belangrijker wordt.

“Het belang van het sturen en het optimaliseren van het productieproces, waaronder het voorbehandelingsproces, zal alleen maar toenemen doordat de vraag naar een hoge en constante kwaliteit zal toenemen en doordat flexibel kunnen opereren steeds belangrijker wordt.

Daarom is het zeer van belang om in het proces metingen te doen, analyses te verrichten, waardoor je een hoge kwaliteit kunt leveren en tegelijkertijd bespaart op toegepaste chemicaliën en benodigde energie, omdat je op een lagere temperatuur kunt werken. Dat is volgens mij de kant waar het naartoe gaat en ik weet zeker dat de markt kennis kan gebruiken om productieprocessen te optimaliseren.” Daryon van Duijn, technical manager, geeft vervolgens een rondleiding door het grote en modern ingerichte laboratorium. “Hier doen wij diverse testen en verrichten wij analyses voor klanten, maar werken we ook aan de ontwikkeling van nieuwe producten. De testen die we hier doen, zijn bijvoorbeeld zoutsproei- en condenstesten.

De analyses hebben betrekking op monsters van procesbaden van klanten. Die analyses leiden regelmatig tot advies aan bedrijven over de mogelijkheden tot procesoptimalisatie. Voor dit soort werk hebben we veel moderne laboratoriumapparatuur beschikbaar. Daarnaast kunnen wij processen opschalen en bedrijfssituaties bij de klant simuleren door middel van meerdere procesbaden die wij hier in lijn hebben staan.

Allerlei oppervlaktebehandelingen kunnen wij in dit laboratorium uitvoeren en zorgvuldig monitoren.” ●

Meer informatie www.mavom.nl

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 39

Op zoek naar samenwerkingspartners

Het Enterprise Europe Netwerk, actief in 54 landen (ook buiten Europa), is gericht op brede ondersteuning van het MKB bij internationale samenwerking op het gebied van onderzoek, technologie en commercie. Het Enterprise Europe Netwerk valt onder RVO: de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Bij deze organisaties staan adviseurs klaar die bedrijven helpen bij het vinden van zakenpartners in de landen van het netwerk, en zelfs daarbuiten.

Meer informatie Voor vragen over internationale betrekkingen is Enterprise Europe Network bereikbaar onder nummer 088-4440777. Voor meer informatie over het dienstenpakket wordt verwezen naar www.EnterpriseEuropeNetwork.nl.

Reageren op de hier vermelde technologieaanbiedingen en -verzoeken kan bij: Tom Reijn Tel. 088-6025299 tom.reijn@RVO.nl www.enterpriseeuropenetwork.nl Noot van de redactie: Hiernaast volgen de titels en samenvattingen van enkele partnerverzoeken en -aanbiedingen uit de database van Enterprise Europe Network NL. De redactie neemt geen verantwoording voor de voorgestelde oppervlaktebehandelingsconcepten, uitspraken aangaande levensduurverwachtingen, accuraat gebruik van bepaalde vakterminologie voor de betreffende toepassing en dergelijke. De vervaldata zijn indicatief: doorgaans kan enkele weken later nog gereageerd worden.

40 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

Nanostructuurcoating van plasma black metal Verzoek uit Spanje, referentie: TOES20141016001, geldig tot 27-10-2015

SAMENVATTING Een Spaanse onderzoeksinstituut heeft een nanostructuur coating ontwikkeld met een hoge absorptie van zichtbaar licht. Er wordt gebruik gemaakt van sputtering at glancing angle (GLAD) in combinatie met een roterende substraattechniek.

Dit maakt een hoge mate van schaalbaarheid, efficiency, en reproduceerbaarheid mogelijk. Men is op zoek naar partners die geïnteresseerd zijn in een patentlicentie.

Beschrijving partnerverzoek Black metal is een materiaal met een hoge absorptie in een breed elektromagnetisch spectrum, in dit geval in het zichtbare gebied (400-750 nm). Lichtabsorptie in metalen constructies op submicrometrische en nanometrische schalen is gebaseerd op plaatselijke plasmaresonantie. Om absorptie in een breed golflengtegebied mogelijk te maken, is een bepaalde oppervlaktestructuurverdeling noodzakelijk. Bij de toepassing van black metal wordt meestal gebruik gemaakt van edelmetalen vanwege hun intensere resonanties en kleinere verliezen. Goud is het meest gebruikte metaal vanwege zijn hoge corrosiebestendigheid.

De ontwikkelde techniek is gebaseerd op het gebruik van sputtering at glancing angle (GLAD) met een roterend substraat. Sputtering staat bekend om de technische voordelen en milieuvriendelijke eigenschappen. Het proces wordt uitgevoerd in een ballistisch regime waarin atomaire schaduweffecten

verschijnen. Dit is een voorwaarde voor de productie van nanogestructureerde coatings. De coating bestaat uit edelmetaal nanostructuren (meestal goud) met een diameter kleiner dan 50 nm en een standaarddeviatie die groot genoeg is om black metal-gedrag zichtbaar te krijgen. De coating wordt gebruikt in stralingswarmtewisselaars, zonne-energie-absorptiematerialen, fotovoltaïsche cel-elektroden, separatoren om cross-effecten tussen optische apparaten te voorkomen, thermische lichtbronnen, biosensor-elektroden, katalytische apparaten en nabij infrarood detectoren.

• Stadium van ontwikkeling: beschikbaar voor demonstratie.

• Patentaanvraag: patent(en) aangevraagd, maar nog niet toegekend.

• Marktkernwoorden: zonne-energie / thermische energie, fotovoltaïsche zonne-energie, coatings en kleefstofproducten.

toelichting Type partner: - Fabrikant van zonne-energie componenten.

- Fabrikant van optische apparaten.

- Fabrikant van zonnecelapparatuur.

Uit te voeren taken - Definitieve ontwikkeling van de technologie en aanpassen voor productie.

- De technologie onder licentie brengen. ●

Slijtvaste en krasbestendige sol-gel coatings voor plastic, metaal en glassubstraten Verzoek uit Frankrijk, referentie: TOFR20141113002, geldig tot 25-11-2015

SAMENVATTING Een gespecialiseerd Frans bedrijf heeft een serie sol-gel coatingmaterialen ontwikkeld waarmee oppervlakken krasbestendig en slijtvast gemaakt kunnen worden. Men beschikt over verschillende sol-gelsamenstellingen waardoor bijvoorbeeld kunststoffen ook bij een lage temperatuur gecoat kunnen worden. Verder is deze flexibele technologie van dien aard dat men ook transparante coatings kan produceren, vooral interessant bij optische toepassingen.

Het bedrijf is op zoek naar industriële partners die geïnteresseerd zijn in technische samenwerking.

Beschrijving partnerverzoek Slijtvaste en krasbestendige coatings bestaan meestal uit acryl, epoxy en polyurethan. Met sol-gel is het mogelijk om nanocomposiet coatings met anorganische en organische domeinen gecombineerd op nanoschaalniveau uit te voeren. De coatingmaterialen zijn gebaseerd op het anorganische deel van silica of een mengsel van silica met titaniumdioxide (TiO2) en zirkoniumoxide (ZrO2), al naar gelang de behoefte van de klant.

Een opvallend kenmerk van deze reeks coatings is hun transparantie, waardoor ze uitermate ge-

schikt zijn voor optische toepassingen waarbij transparantie, vergelijkingsindex en esthetiek een belangrijke rol spelen. Bovendien is het met deze technologie mogelijk om metaalsubstraten corrosiebestendig te maken. Dankzij hun nat-chemische eigenschappen kunnen sol-gel coatings op veel gebieden worden toegepast: dipcoating, spraycoating, flowcoating, rollcoating, spincoating enzovoort.

De slijtvaste en krasbestendige coatings van het bedrijf bestaan uit hydro-alcoholische sol-gel samenstellingen. Deze zijn compatibel met onder andere PC, PMMA, PET, metalen zoals zilver, goud, messing en roestvast staal, glas enzovoort. Deze coatings voor kunststof substraten worden in gematigde omstandigheden (kamertemperatuur en atmosferische druk) aangebracht door middel van een nat-chemische verzinking en uitgehard bij een lage temperatuur (door middel van een thermisch proces of UV hardingsproces). Bij kunststoffen variëren de hardingstemperaturen tussen de 20 en 130 °C. Bij glas of metaalsubstraten kunnen de temperaturen oplopen tot 400 °C, afhankelijk van het product en de processpecificaties. Slijtvaste en krasbestendige coatings kunnen ook worden voorzien van een easy-to-clean deklaagje of een UV-filter. De slijtvaste en krasbestendige coatings kunnen op allerlei manieren worden

gebruikt en toegepast: - optische componenten: LED-componenten (verlichting), laser componenten, wetenschappelijke en medische beeldapparatuur - brillen: zonnebrillen, helmen en vizieren - fotovoltaïsche zonnepanelen - ramen - liquid-crystal displays (LCD) - draagbare camera’s.

Het Franse bedrijf is op zoek naar partners om de slijtvaste en krasbestendige coatings - aangepast aan hun specifieke technische kenmerken en eisen - te testen of te ontwikkelen.

Stadium van ontwikkeling Al op de markt

Patent Patentbezit of patentaanvraag is essentieel.

Toelichting - Type partner: industriële partners.

- Activiteit van de partner: fabrikant van optische kunststof componenten, fabrikant van metalen onderdelen.

- Taak van de partner: technische specificaties definiëren; het testen en kwalificeren van de coating. ●

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 41

TERU G BLIK C O LU M N

D E W IJZE U IL Bijm ijin de buurtiseen café w aarvan de eigenaarzich graag laat gelden alseen creatieve w oordkunstenaar.Zo zethijregelm atig een grootbord buiten op de stoep aan een drukke w eg w aarop hijdan m eteen schoolkrijtje een zelfbedachte spreuk heeft geschreven.Bijvoorbeeld:W aarom ruiken m ijn voeten terw ijlm ijn neusloopt?O f:Ook een w ijze uilisooitbegonnen alsuilskuiken.

Hetisde uiting van een creatieve dadendrang die niem and van een café-eigenaarverw acht,m aarm isschien daarom deste m eer opvalt.Doorde spreuk en de onverw achtheid daarvan ontw aar je iedere keerbijjezelfeven een glim lach alsje erlangskom t.Je w ordtdoordie spreuken even uitgedaagd om ietsvanuiteen geheelandere hoek te bekijken.

Alshetom opleidingen gaat,w eten w e datje de tentw elkunt sluiten w anneerje alsbedrijfofbranche-organisatie daarnietin investeert.Voorde continuïteitvan bedrijfofbranche-organisatie zijn opleidingen en cursussen netzo belangrijk alsinnovatie en alertreageren op de m arkt.Nu w ordterhard gew erktaan adequate opleidingen w aarm ee uiting w ordtgegeven aan het belang van een adequaatkennisniveau voorde continuïteitvan de bedrijven en daarm ee van de branche.

www.naumetrics.nl info@ naumetrics.nl

Precision M easuring Instruments

+31(0)743490022

M aak nu ook de koppeling m et oppervlaktetechnieken.com !

JAAP VAN PEPERSTRATEN HoofdredacteurOppervlaktetechnieken

Zoalsu in hetinterview m etJacquesSchreuderheeftkunnen lezen,w ilION ook buiten de huidige opleidingen-kaders de cursussen beschikbaarstellen.Bijvoorbeeld aan andere ION-leerlijnen invoegen in de lessen op hetROC.En erw ordt ook algesproken overde m ogelijkheid van een volw aardige m bo-opleiding oppervlaktetechnieken.M isschien zijn dit onw ennige stappen,m aarze zien erveelbelovend uit.

Van belang isom hierbijniette schuchterte opereren en de creativiteitalle ruim te te geven.Ook andere onderw ijsvorm en zouden hierbijbetrokken kunnen w orden.

Denk bijvoorbeeld aan e-learning,blended learning,vorm en van seriousgam ing,m eervisuele inform atie in de cursussen, excursies,stim uleren van sim ulatie-om gevingen.Ook kun je denken aan onderw ijsvorm en die vraaggestuurd, probleem gestuurd ofjuistopdrachtgestuurd zijn.W aarom zouden praktijkopdrachten nietin tw eetallen opgelost m oeten w orden w aarbijervanzelfaandachtontstaatvoor com m unicatievaardigheden en leren sam enw erken en discussiëren.Totslotzouden ook de leerlingen zelfbevraagd

Zodatw e dankzijcreativiteiten doorzettingsverm ogen m eerop die w ijze uilbeginnen te lijken. oppervlaktetechnieken@ ellem m i.nl

H etvakblad voor de professional Voor nadere inform atie of reserveringen, kunt u contact opnem en m et VincentIJffvan Jetvertising b.v.,telefoon +31(0)70 399 00 00 e-m ailvincent@ jetvertising.nl 42 |O PPER V LA K T ET EC H N IEK EN JU N I 2015

brancheregister Uw bedrijf in het brancheregister? Voor een standaardvermelding van 3 regels in één rubriek betaalt u per jaar slechts €330,-. Bij plaatsing logo in full colour per jaar €305,- ongeacht het aantal rubrieken. Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Vincent IJff, tel: 070 399 00 00 / vincent@jetvertising.nl

advies projectbureau / oppervlaktebehandeling- / coating-industrie

afzuiginstallaties

brandwerende / brandvertragende coatings C&T Technics T. 0413-331083, F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net B & B Coating Techniek T. 053-4357707 www.bb-coating-techniek.nl

Chemetall B.V. T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 Kontich (BE): +32 (0)3 450 37 10 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

Glasbeek Finish B.V. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

anodemanden (titaan)

MEPACO B.V. T. 071-5892863 Schröder Plating Service T. 0546-681170 / F. 0546-681003

anoden (titaan)

MAGNETO Special Anodes BV T. 010-2620788, F. 010-2620201 www.magneto.nl

anodiseer (installaties) HaTwee b.v.b.a.

T. + 32 51 637420, F. +32 51 637520 info@hatwee.be / www.hatwee.

Afvalwaterbehandelinginstallaties

Mavom BV T. 0172-436361 / F. 0172-420310 info@mavom.nl / www.mavom.nl

Drent Techniek B.V. T. 076-5017270 www.drenttechniek.nl

anodiseer (ophangrekken)

Sir John b.v.

T. 0182-396931 F. 0182-396937 info@sir-john.nl, www.sir-john.nl

Vecom Group T. 010-593 0299, F. 010-593 0225 info@vecom-group.com www.vecom-group.com

beschermkapjes, pluggen, tape

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T +31 (0)77 396 81 49 www.citakubv.eu / info@citakubv.eu

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

chemicaliën/ opp. behandeling

Chemetall B.V. T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Kontich (BE): +32 (0)3 450 37 10 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

Van Hees b.v.

T. +31(0)475 411 249, F. +31(0)475 411 296 info@vanheesecht.nl / www.vanheesecht.nl

Kluthe Benelux BV T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

Official Benelux dealer

Ondeo Industrial Solutions BV T. 077-3231231 / F. 077-3231230 verkoop@ondeo-is.com www.ondeo-is.com

MEPACO B.V. T. 071-5892863 Schröder Plating Service T. 0546-681170 / F. 0546-681003

C&T Technics T. 0413-331083, F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

Mavom BV T. 0172-436361 / F. 0172-420310 info@mavom.nl / www.mavom.nl

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se www.epifatech.se

Vecom Group T. 010-593 0299, F. 010-593 0225 info@vecom-group.com, www.vecom-group.com

bakken, kunststof

EnviroChemie bv T. +31 (0)23 542 69 13 / F. +31 (0)23 542 69 14 sales@enviro-chemie.nl www.enviro-chemie.nl

C.K.B.Boxtel T. 0411- 682939

beitsen/passiveren

afvoer gevaarlijk afval

Vecom Group T. 010-593 0299, F. 010-593 0225 info@vecom-group.com www.vecom-group.com

Chemetall B.V. T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 Kontich (BE): +32 (0)3 450 37 10 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

HangOn B.V. T. 077-3999630, F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

chemisch / technisch reinigen

Vecom Group T. 010-593 0299, F. 010-593 0225 info@vecom-group.com, www.vecom-group.com

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 43

chemisch nikkel

Enthone B.V. T. (+31)73-6280111 / F. (+31)73- 6219283 www.enthone.nl

filters (andreae, columbus industries)

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec BV T. 0413-244444 / F. 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl

MacDermid Benelux B.V. T. 076-502 1940, F. 076-503 4876 www.macdermid.com/industrial

filters (overspray)

coatinginstallaties service & onderhoud

Filter Service Heerenveen T. 0513-633900 / F. 0513-633888 info@filterservice.nl / www.filterservice.nl

Renztech T. 0172 - 47 5954 j.renzenbrink@planet.nl

Corode T. 0411 - 68 55 0

elektrostatisch poederspuiten, installaties

MSP Systems BV T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Enthone B.V. T. (+31)73-6280111 / F. (+31)73- 6219283 www.enthone.nl

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363, F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

glasparelstraalcabines

hardchroom baden (kunststof)

Holland Mineraal B.V. T. 0570-621161, F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Mefiag Filters & Pumps B.V. Heerenveen T. 0513-630230, F. 0513-632233 info@mefiag.com / www.mefiag.com

Hittebestendige en non-stick coatings

Sybrandy B.V. Amersfoort T.033-4545666, F. 033-4655561 www.sybrandy.nl

haken

galvano automaten

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T +31 (0)77 396 81 49 www.citakubv.eu / info@citakubv.eu

Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 326 79 20 F.+31 9 337 01 59 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

Official Benelux dealer

galvanotechniek, glansmiddelen

Enthone B.V. T. (+31)73-6280111 / F. (+31)73- 6219283 www.enthone.nl

industriĂŤle luchtbehandeling en warmteterugwinning C&T Technics T. 0413-331083, F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl Energy Partners Systems B.V. T. 026-4720350, F. 026-4721507 Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se www.epifatech.se

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-437 0166 / F. 010-415 1491 www.rasco-clemco.nl

Magistor B.V. T. 0548- 519401 / F. 0548-517619 www.magistor.nl / info@magistor.nl

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

T. 0497-339384 F. 0497-381593 info@hendor.com www.hendor.com

elektrostatisch natlakken

filters

Enthone B.V. T. (+31)73-6280111 / F. (+31)73- 6219283 www.enthone.nl

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

Drent Techniek B.V. T. 076-5017270 www.drenttechniek.nl Wagner Systemen Nederland T. 030-2410688, F. 030-2410765 info@wagnersystemen.nl

hangbaansystemen

filters & pompen

Droogapparatuur

IST Benelux bv T. 055-5050014 www.ist-uv.nl / info@bnl.ist-uv.com

galvanotechniek, installaties

MacDermid Benelux B.V. T. 076-502 1940, F. 076-503 4876 www.macdermid.com/industrial

Surtec Benelux BV T. (077) 308 15 90, F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

HangOn B.V. T. 077-3999630, F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

MBS Ophangsystemen T. 040-2931663, F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

industriĂŤle reiniging

Chemetall B.V. T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 Kontich (BE): +32 (0)3 450 37 10 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

Kluthe Benelux BV tel: +31 (0)172-516 000, F.: +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

Mavom BV T. 0172-436361 / F. 0172-420310 info@mavom.nl / www.mavom.nl

44 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

Vecom Group T. 010-593 0299, F. 010-593 0225 info@vecom-group.com, www.vecom-group.com

Verlab-Oxford Instruments T. 0162-320633, F.0162-322907 info@verlab.nl www.verlab.nl

Vecom Group T. 010-593 0299, F. 010-593 0225 info@vecom-group.com, www.vecom-group.com

kleur & glans

lakstraten

Metalliseren/Schooperen

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166, F. 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec BV T. 0413-244444 / F. 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl Gullimex B.V. T. 074-2657788

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Admesy b.v.

Inline kleur & lichtmeting www.admesy.com

Energy Partners Systems B.V. T. 026-4720350, F. 026-4721507

kleurenwaaiers Hellema Kleur kaarten Harderwijk The Netherlands

l uw Voor a aties resent kleurp aaiers w & n kaarte or Ral ook vo

Glasbeek Finish B.V. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Amitech b.v.

T. (0)341-429059, F. (0)341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

moffelovens Energy Partners Systems B.V. T. 026-4720350, F. 026-4721507 Glasbeek Finish B.V. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Renztech T. 0172 - 47 5954 j.renzenbrink@planet.nl / www.renztech.nl

Rippert Benelux B.V. Vondelwende 21, 2182 VT Hillegom T. +31 (0)85 800 00 67

Schaepman’s Lakfabrieken BV T. 0384211345 / F. 03842210801 info@schaepman.nl / www.schaepman.nl

natlakken (afdekmaterialen)

marine coatings / Scheepvaartlakken

Kunststoflakken

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

laagdiktemeters

Gullimex B.V. T. 074-2657788

Helmut Fischer Meett. BV Tarasconweg 10, Eindhoven T. 040-2482255, F. 040-2428885 www.helmutfischer.nl netherlands@helmutfischer.nl

NauMetrics PMI T. 074-3490022, F. 084-0037042 info@naumetrics.nl / www.naumetrics.nl

onderhoud aan straalinstallaties en werpstralers

natlak

Official Benelux dealer

WWW.HELLEMAKLEURKAARTEN.NL

naverbrandingsinstallaties

Rösler Benelux B.V. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

C&T Technics T. 0413-331083, F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

metaal oppervlaktebehandeling

CZL Tilburg BV T. 013-5703370, F. 013-5704906 info@czltilburg.nl / www.czltilburg.nl

Multinal Group T. 0294 -4666 88, F. 0294 -418410 info@multinal.com / www.multinal.com

Surface Treatment Ned. Maasbracht, T. 0475-463835 www.surfacetreatment.nl info@surfacetreatment.nl

Sybrandy B.V. Amersfoort T.033-4545666, F. 033-4655561 www.sybrandy.nl Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se www.epifatech.se

ontbramen

HangOn B.V. T. 077-3999630, F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

Rösler Benelux B.V. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com www.rosler.nl

natlakspuitapparatuur

ontlakken (in loon)

Nordson Benelux B.V. Bergerstraat 10, 6226 BD Maastricht T. 043 - 3526000 poeder.info@nl.nordson.com www.nordson.nl

Thermo-Clean N.V.België T. 0032-13539060

Ontlakkingsovens/ Thermische Reinigingsovens

Pyrox b.v.b.a.

T. +32 14 762377, F. +32 14 762379 info@pyrox.be / www.pyrox.be Paint It The Application Company T: 0318-643 260 / F. 0318-643 042 www.paintit.nl / info@paintit.nl

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 45

ontvettingsinstallaties

Kermad Machinebouw bv info@kermad.nl, www.kermad.nl

Ophangrekken voor Galvano en Laktechniek HangOn B.V. T. 077-3999630, F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

MEPACO B.V. T. 071-5892863 SchrĂśder Plating Service T. 0546-681170, F. 0546-681003

Metalas Cleaning Systems BV T. 010-4356036, F. 010-2340415 info@metalas.com / www.metalas.com

ovens

MBS Ophangsystemen T. 040-2931663, F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

ontvettingsmiddelen

poederlakken/ poedercoatings

Wagner Systemen Nederland T.030-2410688, F.030-2410765 info@wagnersystemen.nl

poederspuitcabines

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be Enthone B.V. T. (+31)73-6280111 / F. (+31)73- 6219283 www.enthone.nl Energy Partners Systems B.V. T. 026-4720350, F. 026-4721507

AkzoNobel Powder Coatings Benelux T. +32 (0)2 254 77 51, F. +32 (0)2 254 77 57 www.akzonobel.com/powder

MacDermid Benelux B.V. T. 076-502 1940, F. 076-503 4876 www.macdermid.com/industrial Glasbeek Finish B.V. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

EUROLACKE Tiel Axalta Coating Systems T. 0344-620662, F. 0344-617079 info@eurolacke.nl / www.eurolacke.nl

Surtec Benelux BV T. (077) 308 15 90, F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

ophanghaken voor lakstraten/poedercoaten

Rippert Benelux B.V. Vondelwende 21, 2182 VT Hillegom T. +31 (0)85 800 00 67

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T +31 (0)77 396 81 49 www.citakubv.eu / info@citakubv.eu Official Benelux dealer

Maan Group T. 0572 355 333, F. 0572 364 498 b.heerze@maangroup.nl /www.maangroup.nl

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se www.epifatech.se

HangOn B.V. T. 077-3999630, F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

MBS Ophangsystemen T. 040-2931663, F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl 46 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

MSP Systems BV T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Wagner Systemen Nederland T.030-2410688, F.030-2410765 info@wagnersystemen.nl HaTwee b.v.b.a.

T. + 32 51 637420, F. +32 51 637520 info@hatwee.be / www.hatwee.be

poedercoating (afdekmaterialen)

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T +31 (0)77 396 81 49 www.citakubv.eu / info@citakubv.eu

protective coatings Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 326 79 20 F.+31 9 337 01 59 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

TIGER Coatings Belgium bvba T. +32 (0)89700016 / F. +32 (0)89567858 www.tiger-coatings.com

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se www.epifatech.se

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

poederspuitapparatuur Delfzijl 0596-614135 Rhenen 0318-472020 www.petsonpaints.com / info@petsonpaints.com

Official Benelux dealer

C&T Technics T. 0413-331083, F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

pompen (magnetisch aangedreven)

Corode T. 0411-685500

Plasma voorbehandelingstechniek

C&T Technics T. 0413-331083, F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

Glasbeek Finish B.V. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

MSP Systems BV T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Nordson Benelux B.V. Bergerstraat 10, 6226 BD Maastricht T. 043 - 3526000 poeder.info@nl.nordson.com www.nordson.nl

Schaepman’s Lakfabrieken BV T. 0384211345 / F. 03842210801 info@schaepman.nl / www.schaepman.nl

straalmiddelen

pvd coatings

Dekracoat De Maas 22G, 5684 PL Best T. 040 262 80 70 info@dekracoat.nl / www.dekracoat.nl

reinigingsinstallaties

Rippert Benelux B.V. Vondelwende 21, 2182 VT Hillegom T. +31 (0)85 800 00 67

LTC International VacuĂźmstraalapparatuur T. 078-641 80 50, F. 078-641 80 80 info@ltc-international.nl www.ltc-international.nl

tel +32 9218 7180, F. +32 9233 0831 Metals.benelux@cellmark.com www.ervinamasteel.eu

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec BV T. 0413-244444 / F. 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl

straalcabines

RĂśsler Benelux B.V. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Kermad Machinebouw bv info@kermad.nl / www.kermad.nl

Holland Mineraal B.V. T. 0570-621161 F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

Holland Mineraal B.V. T. 0570-621161 F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Metalas Cleaning Systems BV T. 010-4356036, F. 010-2340415 info@metalas.com / www.metalas.com

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

Sybrandy B.V. Amersfoort T.033-4545666, F. 033-4655561 www.sybrandy.nl

Magistor B.V. T. 0548- 519401 / F. 0548-517619 www.magistor.nl / info@magistor.nl

Sybrandy B.V. Amersfoort T.033-4545666, F. 033-4655561 www.sybrandy.nl

T. 0495 - 592 210, F. 0495 - 588 881 www.oppervlaktebewerking.com verhoevenbv@online.nl

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

Energy Partners Systems B.V. T. 026-4720350, F. 026-4721507

Eurogrit B.V., Papendrecht T. 078-6546770, F. 078-6449494 info.eurogrit@sibelco.com www.eurogrit.com / www.sibelco.eu

shotpeenen

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

straalinstallaties

spuitcabines

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

www.agtos.com Distributie Nederland: De Ploeg Techniek BV T. +31 (0)492 539 812 www.deploegtechniek.nl

Energy Partners Systems B.V. T. 026-4720350, F. 026-4721507

Clemco Straalapparatuur T. 010-4370592, F. 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

Glasbeek Finish B.V. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Holtrop & Jansma B.V. Dokkum T. 0519 32 91 00 www.holtrop-jansma.com

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Holland Mineraal B.V. T. 0570-621161 F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

T. +32 9218 7180, F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

straalkasten

Sybrandy B.V. Amersfoort T.033-4545666, F. 033-4655561 www.sybrandy.nl Straalmiddel Nederland Wheelabrator-Allevard Holland T. 0341 563831 / F. 0341 494114

stralen (afdekmaterialen) Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Holland Mineraal B.V. T. 0570-621161 F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Official Benelux dealer

C&T Technics T. 0413-331083, F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

HangOn B.V. T. 077-3999630, F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co Sybrandy B.V. Amersfoort T.033-4545666, F. 033-4655561 www.sybrandy.nl

Oppervlaktetechnieken juni 2015 | 47

tanks (kunststof)

verwarmingselementen

C.K.B. Boxtel T. 0411-682939

Corode T. 0411-685500 BESCHERMING EN KLEUR

Drent Techniek B.V. T. 076-5017270 www.drenttechniek.nl

temperatuurregistratie & analyse

Gullimex B.V. T. 074-2657788

titaan (bevestigings-) materialen

MEPACO B.V. T. 071-5892863

transportsystemen

Dé Duplexspecialist met: - eigen transport - één aanspreekpunt - één factuur - één garantieverlener www.rotocoat.nl / info@rotocoat.nl

verhuizingen van coatinginstallaties

Renztech T. 0172 - 47 5954 j.renzenbrink@planet.nl / www.renztech.nl

verfspuitapparatuur

Eurowater BV T. 088-0005000 www.eurowater.nl

verwarmingselementen (teflon)

Corode T. 0411-685500

verwerking afvalstromen

Lubron Waterbehandeling BV T. 0162-426931 www.lubron.eu

Big Bags Nieuw, gebruikt, misdruk T. 06 5107 56 93 / pwdroog@kpnmail.nl

MAGNETO Special Anodes BV T. 010-26207 88 / F. 010-2620201 www.magneto.nl Ondeo Industrial Solutions BV T. 077-3231231 / F. 077-3231230 verkoop@ondeo-is.com / www.ondeo-is.com

voorbehandelingsinstallaties

Ondeo Industrial Solutions BV T. 077-3231231 / F. 077-3231230 verkoop@ondeo-is.com / www.ondeo-is.com

werpstralers

CAP Industrial B.V. tel- 010-4374737, F.-010-2623190 info@cap-industrial.nl / www.cap-industrial.nl T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363, F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

Paint It The Application Company T: 0318-643 260 / F. 0318-643 042 www.paintit.nl / info@paintit.nl

Twee-componenten apparatuur

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166, F. 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

Wiltec BV T. 0413-244444 / F. 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl

UV en EBC Lak

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings BV T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

verduurzamen van metaal

Technospray Spuitapparatuur T. 0168-382111 / F. 0168 380780 info@technospray.nl / www.technospray.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec BV T. 0413-244444 / F. 0413-244499 www.wiltec.nl, sales@wiltec.nl

verwarmings- en koelelementen (titaan en rvs)

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl Energy Partners Systems B.V. T. 026-4720350, F. 026-4721507

Glasbeek Finish B.V. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Sybrandy B.V. Amersfoort T.033-4545666 / F. 033-4655561 www.sybrandy.nl Rippert Benelux B.V. Vondelwende 21, 2182 VT Hillegom T. +31 (0)85 800 00 67

waterbehandeling

BWT Nederland B.V. T. +31 (0)88 750 90 00 / F. +31 (0)88 750 90 90 www.bwtnederland.nl

MEPACO B.V. T. 071-5892863 The Coatinc Company, uw partner voor anodiseren, duplex, natlakken, poedercoaten, thermisch verzinken, hoge temperatuur verzinken, centrifugaal verzinken en Geomet www.coatinc.com / info-nl@coatinc.com

48 | Oppervlaktetechnieken juni 2015

Straaltechniek Int. B.V. www.straaltechniek.net

EnviroChemie bv T. +31 (0)23 542 69 13 / F. +31 (0)23 542 69 14 sales@enviro-chemie.nl www.enviro-chemie.nl

tel: +32 9218 7180 / F.: +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com