Oppervlaktetechnieken juni 2017

Page 1

Organische Deklagen

Elektrochemie en Metallieke deklagen

Toeleveranciers en Geassocieerden

Algemeen

Vereniging ION

6 | 61 e jaargang | juni 2017

Het vakblad voor de professional Thema Opleiden, Personeelswerving

De opl oplossing voor het

elektrostatisch e ele le verwerken van materialen op waterbasis!

eďŹƒciĂŤntie en de hoogste kwaliteit www.wsb-benelux.eu

Vernieuwde cursus afvalwaterbehandeling praktijkgericht

Zie ook pagina 11

Ni

9

eu !

w 22 16

Groeiend draagvlak voor Qualisteelcoat

WAGNER High Efficiency Airless-technologie

Glansmeter Vernieuwde ION-cursus anodiseren

Overzicht recent geslaagden Vereniging ION-cursussen

straalmiddelen .nl 20 10 straalinstallaties .nl

www.elcometer480.com

SMART SOLUTIONS

FOR INDUSTRIAL COATING

www.hangon.co

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 1

MAVOM staat voor innovatie MAVOM onderzoekt, ontwikkelt, produceert en levert kostenbesparende, gebruiksvriendelijke en effectieve oppervlaktebehandelingsvloeistoffen voor hoogwaardige voorwerpen. Continu onderzoek leidt tot innovatieve producten en uitbreiding van het service-programma. De MAVOM Legiobox neemt bijvoorbeeld activiteiten van klanten over door online monitoring en de kwaliteit van de procesbaden te prognotiseren. Innovaties die gebruikers ondersteunen bij hun kwaliteitsbewaking en dus het resultaat van het eindproduct verhogen.

MAVOM cleanbox

MAVOM labbox

MAVOM legiobox

www.mavom.nl 2 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

COLOFON Vaktijdschrift voor opdrachtgevers, constructeurs, ontwerpers, applicateurs van oppervlaktetechnieken, verfdeskundigen, onderhoudsfunctionarissen en corrosiedeskundigen. Officieel orgaan van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION). Verschijnt elfmaal per jaar in een oplage van circa 2.500 exemplaren. REDACTIE Jetvertising (hoofdredactie), Jaap van Peperstraten (hoofdredacteur). REALISATIE Desiree Driesenaar (journalistiek binnenland), John Ekkelboom (journalistiek binnenland), Hans de Rond (journalistiek binnenland), Chris Versteeg (opmaak), Armand van Wijck (technologische journalistiek).

REDACTIEADRES Jetvertising, Postbus 1890, 2280 DW Rijswijk Bezoekadres: Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk Tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 oppervlaktetechnieken@jetvertising.nl ABONNEMENTEN Abonnementsprijs: € 89,50, digitaal abonnement: € 44,75. Een abonnement kan ieder moment ingaan per de 1e van de maand en wordt genoteerd tot wederopzegging. Een opzegging voor het abonnement dient vóór 1 december bij Vereniging ION in bezit te zijn, om op te kunnen zeggen voor het eerstvolgende abonnementsjaar. Een aanmelding/opzegging kan gestuurd worden per e-mail naar info@vereniging-ion.nl of post naar Vereniging ION, Postbus 2600, 3430 GA Nieuwegein. Bij een niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd tegen het daarvoor geldende tarief. ADVERTENTIEVERKOOP Jetvertising Rijswijk tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 Vincent IJff: vincent@jetvertising.nl after-sales: advertenties@jetvertising.nl OPMAAK Projekt C, www.projektc.nl DRUK Damen Drukkers, Werkendam www.damendrukkers.nl UITGAVE Oppervlaktetechnieken is een uitgave van Jetvertising in opdracht van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland ION (voorheen Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen, VOM) www.vereniging-ION.nl COPYRIGHT 2017 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever, vereniging ION en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. ISSN 0923-1722

Opleiden deden we vroeger bijna louter klassikaal, maar tegenwoordig zijn er allerlei vormen van opleiden. Daarbij denken we natuurlijk allereerst aan digitale cursussen of aan virtueel trainen. Maar oude vertrouwde cursusvormen zijn allerminst afgeschreven. Een heel belangrijke cursusvorm voor ons vak zijn praktijkgerichte cursusvormen waarbij nadrukkelijk aandacht is voor zelf uitproberen onder toezicht. Bij de Lijmacademie hebben ze daar zelfs een apart laboratorium voor. Foto Lijmacademie.

LEESWIJZER JAAP VAN PEPERSTRATEN Hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

REDACTIERAAD Hans Bosveld (vereniging ION), Lester Claassens (Schoen Coating), Jan Lindenaar (Elcometer), Carolien Nieuwland (Rijkswaterstaat), Gerard Rutjes (vereniging ION-docent), Egbert Stremmelaar (vereniging ION), Hans van der Veen (Kivi Niria).

ONBEKEND Een themanummer over opleidingen maakt duidelijk dat het hoog tijd werd voor een dergelijk nummer. Er bleken immers genoeg actuele ontwikkelingen te zijn op het gebied van opleidingen die het zinvol maakten om die eens overzichtelijk bij elkaar te zetten. Een themanummer als dit laat opnieuw zien hoe breed het werkveld van onze branche is. Zo geven we uitgebreid aandacht aan de cursussen vakbekwaamheid metaalconservering-metalliseren, anodiseren niveau 1, poedercoaten niveau 1, galvaniseren deel 1 en aan de vernieuwde cursus afvalwaterbehandeling en zuiveringstechnieken. Uit al deze artikelen blijkt dat de cursussen up to date zijn, afgestemd zijn op de praktijk en goed zijn bevallen. Ook kijken we naar de ins and outs van virtueel trainen via 3D ondersteuning en schenken we aandacht aan drie opleidingen bij de Lijmacademie. Allerlei ontwikkelingen op het gebied van lijm zijn nauw verbonden met het werkveld van onze branche en mogen zich verheugen in een grote belangstelling.

Ook staan we stil bij een probleem dat ons veel gaat hinderen als we niet oppassen: personeelswerving. Het achterliggende probleem is dat onze branche nogal onbekend is bij de jeugd van tegenwoordig en dat de jongeren absoluut niet vanzelf kiezen voor een loopbaan in de oppervlaktetechnieken. Enkele ideeën om dit aan te pakken, belichten we via een interview met Jan Vercoelen, directeur van NTS Finish. Ook zijn we te rade gegaan bij Koos Schep, technisch directeur van Hieselaar Nederland, die een uitdagende visie heeft op een aanpak die ervoor moet zorgen dat we straks voldoende gemotiveerde en goed opgeleide vakmensen hebben. Verder staan we, weliswaar buiten het thema, uitgebreid stil bij de ontwikkelingen bij Qualisteelcoat. Hoe functioneert dit kwaliteitslabel, welke mensen voeren namens Nederland het woord en hoe gaan ze te werk? In een artikel geven we daar antwoord op. Tot slot hebben we zeven pagina’s met korte nieuwsberichten die relevant en actueel zijn voor de branche. Ik wens u dus weer veel leesplezier en alvast een fijne vakantie! O

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 3

• Hoofdleverancier metalliseerdraden • Metalliseermachines huur en koop • Reparatie en onderhoud metalliseermachines

• Opleidingen • Onderhoud van straalinstallaties Amitech b.v. ~ Fahrenheitstraat 45-2 ~ 3846 CC Harderwijk 0341-429059 ~ www.amitech.nl ~ info@amitech.nl Klanten van AMITECH staan niet stil maken METERS !

seal-, magneet-, dompelen filterpompen, filterkaarsen, filterpapier en alle filtermaterialen, kunststof bakken / opslagtanks

Corode Benelux BV

Postbus 854 - 5280 AW, Boxtel tel. 0031 (0)411 685500 - fax 0031 (0)411 686067 corode@corode.nl - www.corode.nl

COLUMN

Kennis maakt macht Onze wereld verandert snel. Iedereen kijkt de hele dag op zijn smartphone, kinderen zitten met een I-pad in de klas, elke internetgebruiker wordt in al zijn handelen gevolgd en we worden van uur tot uur op de hoogte gehouden van wat er waar dan ook op de wereld gebeurt. En wat zien we in onze bedrijven? Op de kantoren zitten alle medewerkers de hele dag naar een scherm te turen, in de werkplaatsen hebben geautomatiseerde installaties, aangestuurd door computers, veel handwerk van de mens overgenomen en zien we de mens peinzend rondlopen over hoe het beter of sneller kan. De druk is groot, de competitie is hard en sterk en veelal van heel ver weg. Wanneer zijn we succesvol? Succesvol zijn de bedrijven waar de arbeidskosten relatief laag zijn, waar de minste fouten worden gemaakt, waar de kwaliteit onmiskenbaar goed is, waar de markt intelligent wordt bewerkt en waar in een heel prettige sfeer, zeer gemotiveerd met verstand wordt gewerkt. Als je gisteren nog goed op de hoogte was van wat er allemaal gebeurde, als je jouw product goed kon verkopen, als je je fabricageproces goed in je macht had en als je fijne medewerkers had, wil dat niet zeggen dat je vandaag succesvol bent. Vandaag zijn er nieuwe uitdagingen, vandaag komt er nieuwe kennis op de markt, vandaag is er een nog onbekende concurrent die jou het leven zuur maakt.

RIK VAN THIEL | voorzitter Vereniging ION

Wat betekent dat voor ons allemaal?

4 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

Leren, leren, leren. Education permanente! ION heeft haar opleidingen aangepast aan de huidige stand van de techniek en kennis over het vak. Een aan de tijd aangepast leerprogramma voor alle lagen van medewerkers in onze bedrijven. ION geeft de laatste informatie door via opleidingen, cursussen, bijeenkomsten, werkgroepen en via de website. Houdt u zich op de hoogte van wat er allemaal mogelijk is? O

26

INHOUD ALGEMEEN 20

Meersporenaanpak nodig om jeugd aan te trekken Veel (technische) bedrijven hebben grote moeite om gemotiveerde jonge medewerkers aan te trekken. In onze branche is dat niet anders. Enerzijds heeft werken in de techniek bij veel jongeren een negatief imago en anderzijds zien veel ouders liever dat hun kinderen kiezen voor een kantoorbaan. Deze trend ombuigen vergt veel inspanning. NTS Finish bewandelt nieuwe paden om systematisch jongeren aan te trekken en dat biedt inspirerende lesstof.

ELEKTROCHEMIE EN METALLIEKE DEKLAGEN 16

Anders denken en doen nodig voor goed opgeleide vakmensen Hebben we in de (nabije) toekomst voldoende gemotiveerde en goed opgeleide vakmensen? En zo niet, wat moet er nu gebeuren om een dreigend tekort te voorkomen? Is dit een zaak van de ROC’s of moeten bedrijven en brancheorganisaties zelf ook aan de bak? Moeten we ook niet eens gaan kijken of de structuur in het beroepsonderwijs anders moet voor een betere aansluiting bij de beroepspraktijk? We vroegen het aan Koos Schep die over deze vragen een duidelijke visie heeft.

18

32

28

Vernieuwde cursus afvalwaterbehandeling praktijkgericht Het zuiveren van afvalwater is een vast en essentieel onderdeel van de behandeling van metalen oppervlakten. Daarom was er in het verleden de cursus afvalwaterbehandeling en waterzuiveringstechnieken die echter de laatste jaren op de achtergrond is geraakt. Vereniging ION vindt duurzaamheid belangrijk en ziet graag dat de branche ook dat aspect op een professionele wijze aanpakt. Daarom is er nu een geheel vernieuwde cursus.

De markt stelt steeds hogere eisen De markt verandert snel en stelt steeds hogere eisen aan anodiseren. Daar komt bij dat bedrijven moeten verduurzamen. BWB-Alucol wil optimaal inspelen op deze ontwikkelingen en probeert zijn medewerkers daar zo goed mogelijk op voor te bereiden. De nieuwe ION-cursus Anodiseren en een transformatie-coach moeten hieraan bijdragen. Hoe pakt dat uit? Cursus Galvaniseren deel 1 leidt tot verdieping basiskennis Possehl Electronics stuurde acht medewerkers naar de cursus Galvaniseren deel 1. Weliswaar week de cursus inhoudelijk nogal af van de galvanische processen die het bedrijf uitvoert, maar over het algemeen vond men de cursus heel leerzaam. Hoewel er natuurlijk altijd ruimte blijft voor verbetering. Hoe is de cursus uiteindelijk uitgepakt? Cursus metalliseren verbreedt vakkennis aanzienlijk Herhaaldelijk verzorgt ION de cursus Metalliseerder – vakbekwaamheid metaalconservering. Voor dit themanummer gingen we naar HSM Steel

Structures in Schiedam waar de cursus is gegeven. Waarom wilden zij de cursus en hoe is het bevallen? In de schaduw van een in aanbouw zijnde spoorbrug spraken we daarover met Hans Meeter.

ORGANISCHE DEKLAGEN 22

Groeiend draagvlak voor Qualisteelcoat Kwaliteitslabels als Qualisteelcoat en Qualicoat zijn continu in ontwikkeling. Vandaar dat we stilstaan bij de ins en outs van de kwaliteitslabels, ditmaal bij Qualisteelcoat. We gingen te rade bij twee mensen die hier nauw bij betrokken zijn. Zij geven een kijkje in de Qualisteelcoat-keuken.

30

Coatings Innovatiedag: innovatie door kennisuitwisseling De VVVF en de NVVT organiseerden dit voorjaar de Coatings Innovatiedag 2017. De ingrediënten voor de dag: vier sprekers, ruim honderd deelnemers, twintig stands met een coatingslaboratorium, verschillende modelwoningen, de laatste stand der techniek en de nieuwste ontwikkelingen bij grondstofleveranciers en universiteiten.

36

3D virtuele training voor geoefende metaalconserveerder In een themanummer over opleidingen mag de toepassing van computertechniek in opleidingen natuurlijk niet ontbreken. In deze bijdrage van Green Training staat het gebruik van de sim spray in de praktijktraining centraal.

38

Over de grens

39

Mijn Mening

40

EEN

43

Brancheregister

Bij de voorpagina: Rotocoat beschikt in Wolvega over meerdere coatbanen en een handcabine. Deze is bedoeld voor “moeilijke” veelvormige producten die zich niet lenen voor de volautomatische Power and Free-baan. Dit werk goed uitoefenen, kan niet iedereen, maar wordt wel mogelijk voor diegenen die de vervolgcursus poedercoaten hebben gevolgd. Als opstapje heeft een groep medewerkers de ION-cursus poedercoaten niveau 1 gevolgd.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 5

Eenvoudig Proceszekerheid – Wilt u ook Proces zeker spuiten? EncoreÂŽ HD Poeder spuitpistolen – maken gebruik van Dichtstroom techniek en zijn ontworpen voor een snelle en contaminatie vrije kwaliteitskleurwissel. In kombinatie met de zelfreinigende gepatenteerde HDLVÂŽ Pompen, biedt dat U de exibiliteit om korte en lange productie series efďŹ ciĂŤnt uit te voeren. HDLV Pompen geven u de mogelijkheid 4.000 uur onderhoudsvrij te werken en waarborgen een continue kwaliteitsverhoging. Ontdek meer en contacteer ons voor een uitleg. ics.eu@nordson.com | www.nordson.com/hdlv

uur

erat temp Hoge ken: in z ver ! Mook Nu in

25Îź - 80Îź

OPPERVLAKTEMINIMALIST

>01 3(;,5 < .9((. A0,5 >(; >, +6,5 Holland Mineraal is al ruim 35 jaar een begrip op het gebied van oppervlakte behandelingsapparatuur en producent en leverancier van straalmiddelen en straalinstallaties. Wat we maken en hoe het werkt, laten we u graag zien, in het filmpje op onze website of door de QR code te scannen met uw smartphone of tablet.

6 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

www.hollandmineraal.nl

Voorwerpen die bij hoge temperatuur worden verzinkt, hebben een duidelijk grotere oppervlaktehardheid, kunnen optimaal worden nabehandeld en passen als gegoten, wat met name voor onder

AGENDA

JUNI

O Erasmus Energy Forum 28 - 29 juni, Rotterdam www.erasmusenergyforum.com O Intreerede prof.dr.ir. Masi Mohammadi 30 juni, Eindhoven www.tue.nl

JULI O Datacolor kleurcurus 6 juli, Gentbrugge (B) www.datacolor.com

AUGUSTUS O Klassikale cursus Natlakken niveau 1 28 augustus, www.vereniging-ion.nl

O Klassikale cursus Anodiseren niveau 1 7 september, www.vereniging-ion.nl O Klassikale cursus Natlakken niveau 3 11 september www.vereniging-ion.nl O Klassikale cursus Industriële Oppervlaktetechnieken 12 september www.vereniging-ion.nl O Klassikale cursus Constructieschilder 13 september www.vereniging-ion.nl O Klassikale cursus Poedercoaten niveau 2 14 september www.vereniging-ion.nl

SEPTEMBER

O Klassikale cursus In-house Control medewerker (noord) 19 september www.vereniging-ion.nl

O Klassikale cursus Chemisch voorbehandelen niveau 1 5 september, www.vereniging-ion.nl

O Klassikale cursus In-house Control medewerker (midden) 20 september www.vereniging-ion.nl

O Klassikale cursus Galvaniseren deel 1 6 september, www.vereniging-ion.nl

O Microbiologisch beinvloede corrosie 21 september, Antwerpen/Breda www.technotrans.nl

Een activiteit melden? Mail de redactie: Oppervlaktetechnieken@ellemmi.nl

Intreerede Masi Mohammadi Prof.dr.ir. Masi Mohammadi is per 1 juni 2016 aangesteld als hoogleraar Smart Architectural Technologies aan de Faculteit Bouwkunde van de TU Eindhoven. Haar onderzoek gaat over ruimtelijke en technologische middelen en methoden voor het bevorderen van de gezonde leefomgeving. In haar intreerede gaat zij in op de consequenties van maatschappelijke en technologische ontwikkelingen voor het ‘toekomstgeschikt en mensgericht bouwen’. Een onderwerp dat van belang is, onder meer door de dubbele vergrijzing en door de accentverschuiving van ziekte en zorg naar gezondheid en gedrag.

Kunststoffen 2017 Het gebruik van kunststoffen is niet meer weg te denken uit onze samenleving. Kunststof heeft voordelen ten opzichte van andere materialen: het is bijvoorbeeld sterk, licht, niet breekbaar en op vele manieren te bewerken. Kunststofproducten zijn onmisbaar geworden voor velerlei toepassingen in de industrie, bouw, verpakkingsindustrie en consumentenproducten. Op deze beurs staan specialistische bedrijven uit Nederland, België en Duitsland zoals designbureaus, productontwikkelaars, grondstofleveranciers, spuitgieten extrusiebedrijven, vacuümvormers, gereedschapmakers, machineleveranciers, softwareleveranciers en rapid-prototypers.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 7

KORT NIEUWS Nieuwe leden POEDERCOAT SERVICE MEPPEL

DERUSTIT HOLLAND BV

Industrieweg 4 7944 HS Meppel Tel. 0522-700254 www.poedercoatservice.nl

It Dok 1 8447 GL Heerenveen Tel. 0513-610215 info@derustit.nl www.derustit.nl

Dit nieuwe poedercoatbedrijf is gevestigd in een voormalige fabriek met een complete inrichting zoals zinkfosfatering en verschillende poedercoatlijnen. Dit gecombineerd met de expertise en jarenlange oppervlaktebehandelende ervaring zijn zij in staat een zeer hoog niveau te behalen. Met ION verzekeren zij zich van informatie uit de branche en van belanghebbenden. Tevens versterken zij zo de sector door bij te dragen aan de brancheorganisatie.

Derustit Oppervlaktetechniek heeft zich in bijna 25 jaar ontwikkeld tot een erkend oppervlaktespecialist op het gebied van RVS. Ze bieden een breed pallet aan diensten waaronder beitsen en passiveren, maar ook slijpen en polijsten. Het elektrolytisch polijsten van RVS-producten wordt uitgevoerd voor diverse industrieĂŤn. Binnen ION is veel aandacht voor de ontwikkelingen op het gebied van RVS. Om deze reden sluiten zij zich aan bij de Vereniging.

BYK – GARDNER GMBH PERFECT COAT BV

Lausitzer Strasse 8 D-82538 Geretsried Tel. +49 817 13 49 30 info@bykgardner.com www.byk.com

Slootsekuilen 26 5986 PG Beringe Tel. 077-3060985 info@perfectcoat.nl www.perfectcoat.nl

BYK-Gardner levert oplossingen voor bedrijven waar kleur, oppervlakte- en fysische eigenschappen van toegevoegde waarde zijn op hun producten. BYK-Gardner is onderdeel van de ALTANA- groep en direct gelieerd aan BYK-Chemie, een toonaangevende producent van coating- en plastic additieven. Aan bedrijven in onze branche bieden zij instrumenten aan als ovenrecorders, glansmeters, spectrofotometers en testen voor fysische eigenschappen.

Perfect Coat is specialist in het industrieel lakken van kunststof onderdelen. Ook kunnen zij gelakte kunststof onderdelen personaliseren via tamponeren, zeefdruk, lasergraveren en vacuĂźmdruk. Het metalliseren van kunststoffen is zeker in de automotive markt in opkomst. Hierin heeft Perfect Coat een goede propositie. Deze technieken zullen in de toekomst voor steeds meer toepassingen worden gebruikt. Via ION vindt men aansluiting in die markten.

! Op verzoek van het Ministerie van SZW doet Panteia momenteel onderzoek naar de regeldruk voor MKB-bedrijven. Dit onderwerp staat al langer op de politieke agenda en gezegd wordt dat men ook voortgang maakt, maar de ondernemer ervaart nog steeds geen vermindering van de administratieve lastendruk. Reeds in het juli/ augustusnummer 2015 van het vakblad Oppervlaktetechnieken berichtten we u over de promotiestudie van Esmeralda Vergeer (UvL) over dit onderwerp.

Momenteel lopen de inventarisatiegesprekken met diverse brancheverenigingen (waaronder uiteraard Vereniging ION) en ondernemers (namens Vereniging ION was ook een ondernemer uit de branche – L.F.T. Coating Industrie uit Best - aanwezig). Zij bereiden een vragenlijst voor die later bij ongeveer duizend ondernemers uitgevraagd gaat worden. Ook zal er nog een zogenaamde expertmeeting plaatsvinden, waarna er voor het Ministerie van SZW een rapport opgesteld zal worden. Onderwerpen die aan de orde zijn gekomen, zijn alle wetten die te maken hebben met:

• • • •

Arbeidsvoorwaarden en -verhoudingen Arbeidsmarkt Gezond en veilig werken Sociale zekerheid

Ook de grote consequenties van de veranderende wetgeving, zoals de WWZ, de wet verbetering Poortwachter en de Arbeidsomstandighedenwet, op de dagelijkse bedrijfsvoering zijn besproken. Daarnaast zijn er thema’s als Europese versus Nederlandse wetgeving, gelijk speelveld en subsidies aan de orde geweest. O

"*$ + &$ , "+$ - Op 1 november vinden er aansluitend maar liefst vier evenementen plaats op ĂŠĂŠn dag. Eerst is er een excursie bij Interface, een fabrikant van tapijttegels en al 19 jaar in de top 5 meest duurzame bedrijven. Dan is er de Algemene Leden Vergadering van Vereniging ION, gevolgd door

8 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

de Dag van de Oppervlaktechnieken en tot slot is er de verplichte Qual. ION Updatemiddag. Dit alles dus bij Interface in Scherpenzeel. In het augustusnummer meer informatie over deze dag. O

ION werkt mee aan Als gevolg van overheidsbeleid worden daar waar mogelijk gevaarlijke stoffen vervangen door niet-gevaarlijke stoffen om de (oppervlaktebehandelende) industrie veiliger te maken. Vereniging ION ondersteunt dat proces uiteraard. De rol van Vereniging ION is vooral het verbinden van producenten, gebruikers, afnemers, kennisinstellingen en bevoegd gezag om te komen tot weloverwogen keuzes en realistische tijdstrajecten. De slogan “vervangen waar het kan en autoriseren waar het moet� is daar een voorbeeld van.

Omdat Chroom(VI) per 21 september 2017 geautoriseerd gaat worden, heeft deze SVHC-stof, en de eventuele vervangers daarvoor, de warme belangstelling van Inspectie SZW. Momenteel werkt de Inspectie SZW aan een aantal tools die de ondernemers moeten helpen om de juiste keuzes te maken. Om deze tools onder de aandacht te brengen, wordt een aantal instructiefilmpjes gemaakt over het (veilige) gebruik en het vervangen van SVHC-stoffen. Deze filmpjes worden in opdracht van Inspectie SZW gemaakt door Leene Communicatie. Een filmpje met het onderwerp Chroom(VI) is dan ook voordehand

liggend. Omdat er voor het voorbehandelen van aluminium goede alternatieven beschikbaar zijn, is gekozen om dat voorbeeld te gebruiken. Er is gekozen om te laten zien dat met een Chroom(VI)-vrije voorbehandeling van aluminium de hoogste kwaliteit (Qualicoat) gehaald kan worden. Hiervoor zijn er opnames gemaakt op de locaties van Schoen Poedercoating te Zaandam en Mavom in Alphen aan de Rijn. De montage vindt nu plaats, maar verwacht wordt dat het filmpje ruim voor 21 september 2017 gelanceerd zal worden. Hou voor meer informatie onze website in de gaten. O

Technische bedrijven kunnen zich sinds kort aanmelden voor Gastlessen zĂł geregeld. Deze nieuwe kosteloze landelijke dienst is ontwikkeld door TechniekTalent.nu en brengt scholen in het voorgezet onderwijs en bedrijven die een gastles of een bedrijfsbezoek willen organiseren, bij elkaar. De vraag naar goed opgeleide technici zal de komende jaren alleen maar toenemen. Jongeren hebben echter niet altijd een juist beeld van werken in de techniek. Daarom is het contact tussen scholen en het toekomstig werkveld,

dus bedrijven in de regio, zo belangrijk. Edmee Maas, programmamanager bij TechniekTalent. nu: “Veel bedrijven zetten zich in om de instroom van jong technisch personeel te bevorderen. Hiervoor hebben zij behoefte aan een toegankelijk netwerk van scholen. Aan deze vraag komt Gastlessen, zĂł geregeld tegemoet. Deze nieuwe dienst brengt bedrijven en scholen in de omgeving met elkaar in contact waardoor matches ontstaan op basis van aangegeven wensen en behoeften.â€? Naast dat Gastlessen, zĂł geregeld als online ontmoetingsplaats scholen en bedrijven bij elkaar

brengt, kunnen zij er ook terecht voor tips en handige hulpmiddelen zoals formats, checklists en een training. Bedrijf en school kunnen zich zo optimaal voorbereiden waardoor een gastles of bedrijfsbezoek gegarandeerd een succes is. Zo krijgen jongeren een goed beeld van werken in de techniek en kunnen zij betere loopbaankeuzes maken. O

MEER INFORMATIE www.gastlessenzogeregeld.nu

" #$% & $ ' ( " ) WAGNER breidt haar assortiment van professionele Airless spuittips uit – en maakt daarmee de range van WAGNER Airless omkeertips tot de breedste op de markt. De nieuwe HEA (High Efficiency Airless) omkeertip beschikt over een nieuwe technologie voor het spuiten onder veel lagere druk dan gebruikelijk en staat garant voor een aantal zeer innovatieve kenmerken. De HEA-spuitttip beschikt over een geoptimaliseerde voorverneveling waardoor latex en andere gebruikelijke verven reeds onder een druk van ongeveer 80 bar kan worden verneveld. Deze tip heeft dezelfde opbrengst en hetzelfde debiet als de hogedruk spuittips,

maar de lagedruktechnologie levert een zachter spuitpatroon op, vermindert de overspray tot 55 procent en bespaart tot 35 procent in het verfverbruik. De nieuwe HEA-tip produceert zachtere overlappingen in het spuitbeeld voor een gelijkmatigere afwerking. Bij gebruik van de HEA-tip onder lage druk vermindert de slijtage van de pomp, zodat de spuitinstallatie langer meegaat. De HEA-technologie verdubbelt of verdriedubbelt zelfs de levensduur van de tips. O

MEER INFORMATIE www.wsb-benelux.eu

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 9

KORT NIEUWS

Op 1 juni 2017 was in Brussel een congres georganiseerd door het directoraat-generaal economische en financiĂŤle zaken van de Europese Commissie (DG ECFIN). Dit DG is bevoegd voor het EU-beleid inzake economische groei, werkgelegenheid, overheidsfinanciĂŤn en financiĂŤle stabiliteit. Het thema van de dag was “De EU-economie op een kruispunt: stappen om cohesie, integratie en welvaart te verbeterenâ€?. De dag werd bezocht door ongeveer duizend 1.000 deelnemers van over de gehele wereld en 160 journalisten. Er was een livestream beschikbaar, en verwacht werd dat daar ook ongeveer 8.000 belangstellenden (in ieder geval deels) naar gekeken hebben. Tijdens de dag werd aangegeven dat de EU geen agent is van globalisering, maar het Europese antwoord is op globalisering en op de rol van de opkomende economieĂŤn zoals China en Rusland. Ook de ontwikkelingen in de USA en de naderende Brexit zijn voor de EU belangrijke zaken. Overigens werd toegegeven dat er regelmatig zaken misgaan in Brussel en in de periferie, maar als excuus werd gegeven dat een complexe en democratische organisatie als

de EU wellicht nooit foutloos zal zijn. Er wordt wel gestreefd naar verbetering en eenheid. Er zijn de nodige uitdagingen. Na de Brexit zal het GDP van de EU voor meer dan 85 procent uitgedrukt zijn in euro’s. De relatie met de UK, de geopolitieke veranderingen, migratie en inclusiviteit en de nog niet complete architectuur

van de EU zullen tot ongekende uitdagingen blijven leiden. Dat daarbij de EU een andere, meer pragmatische rol moet gaan krijgen, lijkt evident. Diverse voorstellen, denkbeelden en rapporten werden deze dag gepresenteerd en besproken. Een verslag is in het ledenportal te vinden. O

INDUSTRIĂ‹LE OPPERVLAKTETECHNIEKEN

P. Breedveld (Widek), S.J.H. van Houtum (Legrand Nederland)

M.C. Heikens, J.F.C. Jans, W.F. Kuiper, J.H. Pot, A.P. de Vries (Photonis Netherlands)

METALLISEERDER

POEDERCOATEN NIVEAU 1 R.P. Kharag, J. Koldenhof, C. Moes, S. Mustedanagic, D.P.J. de Smet, F.A. Stuiver (Rotocoat Wolvega) F.A.I. Coric, M. Housni, G.A.R. van der Laan, R. Nagel, E. Scholtens, A.F. Wijnja (Kooistra Poedercoating), C. Abma (Elzinga)

POEDERCOATEN NIVEAU 2 A. Gerasimov (De Run Metaalcoating), R. Westdorp (Geuze Metaalconserveren), C.J. Kieboom (Tilcoating), J. Hiddink, H. Lubbers, M. Lubbers (Goma), B. Moreno Vervoort (Eromesmarko)

POEDERCOATEN NIVEAU 3

10 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

J.A. Arnaud, C.A. Krolikowski, H.M. Meeter, A.J. Mendes Ramos, J.C. Mendes Ramos, R. Toker, S. Tsiligkir (HSM Offshore), C. Bosman, R.S. de Jonge, M. Roelofs, M. Toersen, A. de Vreugd (Venko Schilderwerken)

STRALER T.A. Demir, H.J. Faber, N. Frans, H. Harders, D.A. de Jong, F. van der Kemp, J. Klasen, P. Sloots, P.M. Soares, B. Sok, R. Westerveen (Henskens Noord)

GALVANISEREN DEEL 1 R.A. te Brinke (Fusite), J. Lauwers, S.M. Oppenau (Dameco Plating), P. Vriesman (Galvano van Wolferen)

CONSTRUCTIESCHILDER R. Feeburg (Straalbedrijf Koop), T.A. Demir, N. Frans, H. Harders, D.A. de Jong, F. van der Kemp, J. Klasen, P. Sloots, P.M. Soares, B. Sok, R. Westerveen (Henskens Noord)

INSPECTIE STAALCONSERVERING C.K. Baggerman, J.M.M. de Gussem (Bilfinger Industrial Services Nederland), W. de Jong (Ingenieursbureau Westenberg), P.J. Konst (Snijder), L.T.M. Plas (Litecad)

SPUITER T.A. Demir, H.J. Faber, N. Frans, H. Harders, P.M. Soares, A.J. Temmink, R. Westerveen (Henskens Noord), K. de Deugd, N.O. Felicia, W.W.T.A. van de Loo (Gavilar)

Wij feliciteren alle genoemde personen met het slagen voor hun examen en wensen hen veel succes in hun verdere loopbaan! O

EENVOUDIG GENIAAL SMART S MART SOLUTIONS S

Maak nu ook de koppeling met oppervlaktetechnieken.com!

HQS = 3 KEER SNELLER Âť Snel, 3 keer sneller dan doorhangen Âť Eenvoudig, snel aan de slag Âť Sterk, tot 100 kg per hanger (HQS) Âť Gemakkelijk inzetbaar, lengte 400-2400 mm Âť Kleine ophangpunten Âť Meer info op www.hangon.nl

Het vakblad voor de professional

www.hangon.nl

Voor nadere informatie of reserveringen, kunt u contact opnemen met Vincent IJff van Jetvertising b.v., telefoon +31(0)70 399 00 00 e-mail vincent@jetvertising.nl

"

# $ % # %# “Producenten boeken omzetgroei met dubbele cijfersâ€?, kopte het CBS op 22 mei 2017. Die cijfers verhullen echter de grote schaarste aan bepaalde grondstoffen. Bedrijven in de verf- en drukinktindustrie hebben momenteel te maken met beperkte levering van bepaalde grondstoffen en met sterk stijgende grondstofprijzen. Vorig jaar kondigden de eerste signalen zich al aan, maar sinds 2017 zijn bepaalde grondstoffen voor de verf- en drukinktindustrie fors duurder geworden. Dit betreft onder andere epoxyharsen, MDI en zeker ook titaandioxide (pigmentwit). De krapte wordt onder andere veroorzaakt door de aantrekkende markt, waardoor er meer vraag naar de grondstoffen is. Daarnaast is de afgelopen jaren de productiecapaciteit voor bepaalde grondstoffen beperkt geweest, zoals voor titaandioxide. Voor de drukinktindustrie kwam daar de brand bij Huntsman afgelopen januari nog bij. Huntsman is ĂŠĂŠn van de grootste fabrikanten van titaandioxide voor de drukinktindustrie en moest door de brand de productie stilleggen.

STIJGING GRONDSTOFKOSTEN Met het oog op de aantrekkende economie en de krapte in het aanbod van grondstoffen, ziet het er niet naar uit dat deze situatie op korte termijn verandert. Het CBS rapporteerde op 22 mei dat iedere branche in het eerste kwartaal 2017 meer omzet boekte dan in hetzelfde kwartaal 2016. De markt trekt dan wel aan, maar door de aanhoudende kostenstijgingen staan de marges bij verf- en drukinktbedrijven nog steeds onder druk. “Als ik voor de verf- en drukinktindustrie het vergelijk maak met 2008,

dan missen we nog altijd tientallen procenten aan volume�, zei VVVF-voorzitter Guus Duray op de VVVF-Jaardag van 16 maart 2017. “Er moet nog hard worden gewerkt, zowel in de verschillende ketens waarin we actief zijn als in onze industrietak zelf. Dat neemt niet weg dat de vooruitzichten goed zijn en we gaan er dan ook vol tegenaan.� O

MEER INFORMATIE www.vvvf.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 11

KORT NIEUWS

De Nederlandse fabrikant Barbas Bellfires vervaardigt hout- en gashaarden. In 2012 werd vastgesteld dat er bacteriegroei ontstond op de wanden en andere metalen onderdelen in de spoelzones van de wasstraat. Met chemische middelen kreeg Barbas Bellfires het probleem niet op praktische wijze onder controle. Elke haard wordt klantspecifiek vervaardigd. De lak van de haarden moet bestand zijn tegen zeer hoge temperaturen. Voor een goede lakhechting worden de haarden daarom eerst alkalisch ontvet en gereinigd in de wasstraat. Om

het besmettingsrisico te elimineren, adviseerde Bioclimatic UVC-armaturen te installeren bij de vernevelaars in de wasstraat en in de waterbassins. Bioclimatic leverde bij Barbas Bellfires UVC-lampen in de wasstraat om de kwaliteit van het lakproces te waarborgen. Wekelijks wordt de kwaliteit van het water gecontroleerd. De bacteriegroei is nu volledig onder controle. Een duurzame oplossing, in lijn met de filosofie van Barbas Bellfires. De hele UVC-installatie kostte zo’n 6.000 euro; deze was dus al binnen een jaar terugverdiend. Gemiddeld bedragen de jaarlijkse kosten voor lampvervanging zo’n 850 euro.

“Het gebruik van chemicaliĂŤn werkte niet goed. De bacteriĂŤn waren wel tijdelijk weg, maar kwamen door resistentie ook steeds sneller terug. Sinds het gebruik van de UVC-armaturen blijft de biofilm op de wanden definitief weg. Hierdoor besparen we een jaarlijkse grote schoonmaak, goed voor zeker 5.000 euro aan chemicaliĂŤn en manuren. Ook hoeven we per maand zo’n honderd euro minder aan chemicaliĂŤn bij te mengen.â€? Dit zegt Staf Gevers, manager technische dienst bij Barbas Bellfires. UVC licht bestaat al heel lang en wordt al ruim honderd jaar in waterbehandeling gebruikt. Traditioneel is het echter nodig om het water in een reactor langs een UVC-lamp te leiden. Dit systeem zorgt ervoor dat het water voldoende dosis krijgt en dus alle micro-organismen voldoende UVC-licht te verduren krijgen waardoor een gegarandeerde desinfectie gehaald wordt. Voor het voorkomen van biofilm en het laag houden van het bacterieniveau in een watersysteem is een gegarandeerde doding echter niet altijd nodig. Het continu desinfecteren van het stilstaande water is voldoende om problemen te voorkomen. Dit gebeurt vaak in koeltorens of in spoelwater bij spuiterijen. Een dompel UVC-systeem waarbij de lampen in een frame geklemd of hangend in een waterbassin geplaatst worden, is uiteraard veel goedkoper dan een systeem waarbij continu water door reactors gepompt moet worden. O

MEER INFORMATIE www.bioclimatic.nl/biofilm

!"#$ Ook in 2017 zijn er weer de nodige aanpassingen in de wet- en regelgeving. Ook aanpassingen in subsidieregelingen of belastingmaatregelen zijn deze keer bekeken. In de tabel, die beschikbaar is in het ledengedeelte van de website, ziet u een overzicht van alle voor oppervlaktebehandelende bedrijven relevante zaken. Deze lijst is opgesteld door Hillmann Integrale Bedrijfsmilieuzorg, en is daar waar nodig ook verwerkt in de webtool Metaal en Milieu. De webtool Metaal en Milieu is tevens ook benaderbaar via het ledengedeelte van de website en maakt deel uit van het lidmaatschap van

12 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

Vereniging ION. Met name de ontwikkeling rond BRZO-bedrijven is interessant. Omdat Vereniging ION zich heeft aangesloten bij Veiligheid Voorop is de informatie goed ontsloten. Mocht u in uw regio de samenwerking willen zoeken, dan is daarvoor ook een subsidie beschikbaar. Te vinden onder het kopje: Subsidieregeling versterking omgevingsveiligheid BRZO-sector. O

MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl

TIV Hardenberg slaat handen ineen met drie hogescholen De hogescholen Windesheim, Stenden en Saxion verbinden zich aan Technische IndustriÍle Vakbeurs (TIV) in Hardenberg. Ze presenteren op de beurs hun initiatieven: Green PAC en TechForFuture. Green PAC is een initiatief tussen Windesheim en Stenden Hogeschool en wordt gezien als de kenniskatalysator in de chemische- en kunststofindustrie. TechForFuture werkt samen met hightechbedrijven die hun kennis op High Tech Systemen en Materialen willen ontwikkelen en is een initiatief tussen Windesheim en Saxion Hogeschool. Verder is Green PAC founding partner van 3DPrintEU (het event van NoordNederland op het gebied van 3D-printen en – scannen). Door deze samenwerking verhuist 3DPrintEU ook naar TIV Hardenberg. Uit eigen beursonderzoek blijkt dat bezoekers van TIV Hardenberg voor 35 procent komen

voor kennisoverdracht. Verder komt uit gesprekken met de markt naar voren dat met name de vraag naar kennis over ontwikkelingen op het gebied van kunststoffen een hot item is. “Het is onze taak om te luisteren naar de markt en hen te voorzien in hun behoeften. Daarom zijn wij deze samenwerking aangegaan met Green PAC. Het is bovendien een mooie koppeling met het onderwijs. Zo brengen we diverse ketens bij elkaar�, zegt Gertjan Lammers namens de beursorganisatie.

TECHFORFUTURE TechForFuture is een initiatief dat zich richt op de toekomst van innovaties en groei op het gebied van Hightech Systemen en Materialen zal aanwezig zijn op het paviljoen. Het doel van TechForFuture is het creĂŤren van kansen samen met hightechbedrijven. Met enthousiaste studenten, opgeleid om zelfstandig praktijkgericht

onderzoek te doen in bedrijven, worden nieuwe technologieÍn ontdekt en ontwikkeld. Een ander initiatief van Windesheim en Stenden Hogeschool dat gaat plaatsvinden op TIV Hardenberg is 3DprintEU. Het is de vijfde editie van dit event, maar nog nooit eerder werd het gehouden op TIV Hardenberg. Bezoekers van 3DprintEU kunnen kiezen uit een gevarieerd programma van lezingen en workshops. De twee beursthema’s voor TIV Hardenberg 2017 zijn Food Industry en Smart Industry. Beurzen als NEW Industries en Engineering Materials worden geïntegreerd in TIV. Met de update van TIV Hardenberg profiteren exposanten op 19, 20 en 21 september van een nieuwe markt, een groter publiek en meer innovatie. De openingstijden zijn van 13.00 tot 21.00 uur. O

MEER INFORMATIE www.evenementenhal.nl/hardenberg

Vermogensbeheerder ACTIAM heeft in een onderzoek onder 400 Europese bedrijven voor het eerst aangetoond dat bedrijven met een focus op relevante ESG-criteria (environmental, social en governance) een beter rendement maken dan concurrerende bedrijven in dezelfde branche. De prestaties van bedrijven die een duurzame focus geheel ontberen, blijven nog verder achter. Het onderzoek, gedaan in samenwerking met de Universiteit Utrecht, is een vervolg op het onderzoek van de Harvard Business School naar Amerikaanse bedrijven. ACTIAM heeft dit verband nu aangetoond voor Europese organisaties. Dennis van der Putten, hoofd verantwoord beleggen bij ACTIAM: “In het onderzoek Integrating Sustainable Materiality into Investment Decisions tonen onderzoekers aan dat bedrijven die een focus hebben op relevante ESG-criteria (de drie duurzame criteria; environmental, social en governance) een beter financieel rendement opleveren dan bedrijven die zich richten op irrelevante ESG-criteria. Met andere woorden: bedrijven die met een verantwoorde blik naar de uitdagingen van de eigen organisatie kijken, presteren beter dan bedrijven die geen duur-

zame focus hebben.â€? Hij vervolgt: “De resultaten van het onderzoek zijn koren op onze molen. De ESG-criteria zijn het startpunt van het beleggingsproces van ACTIAM, het is geĂŻntegreerd in de manier waarop wij beleggen. Nu kunnen we echter ook makkelijker bedrijven benaderen die te weinig focus hebben op een verantwoorde bedrijfs-

voering. Heb je geen intrinsieke motivatie om te verduurzamen? Doe het dan om je financiÍle rendement te verbeteren.� Het rapport Integrating Sustainable Materiality into Investment Decisions is kosteloos te downloaden via: http://www.actiam.nl/nl/documenten/verantwoord/documents/Integrating_Sustainable_ Materiality_into_Investment_Decisions.pdf. O

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 13

KORT NIEUWS

Vereniging ION heeft de planning voor de opleidingen voor de tweede helft van 2017 op de website geplaatst. Naast het standaard aanbod zijn er dit keer ook enkele nieuwe opleidingen. Zie hieronder een opsomming van het totale aanbod van de Vereniging ION. De opleidingen zijn zowel klassikaal als bedrijfsintern te volgen. Tevens kunnen de opleidingen op maat gemaakt worden als ze

bedrijfsintern gevolgd worden. Dan wordt een opleiding specifiek op uw bedrijf, proces en/of techniek afgestemd. De vetgedrukte opleidingen zijn nieuw. • Afvalwaterbehandeling en zuiveringstechnieken • Anodiseren niveau 1, 2 en 3 • Chemisch voorbehandelen niveau 1 en 2 • Constructieschilder • Galvaniseren deel 1 en 2 • IndustriÍle Oppervlaktetechnieken

• • • • • • •

In-house control medewerker Inspectie Staalconservering Metalliseerder Natlakken niveau 1, 2 en 3 Poedercoaten niveau 1, 2 en 3 Spuiter Straler O

MEER INFORMATIE Zie de Opleidingskalender: www.vereniging-ion.nl/opleidingen

Situatie in de Oppervlaktebehandeling in mei wel veel beter dan de totale industrie. Uit de laatste meting van de ION BrancheBarometer Oppervlaktebehandeling (in samenwerking met MCB) blijkt dat de inkoopmanagers in de metaalbewerkende branche ‘Oppervlaktebehandeling’ in mei veel minder positief dan in april zijn over de groei in de branche: indexscore 69,5 versus 81,1. De branche ontwikkelde zich in mei wel veel beter dan de totale Nederlandse industrie (57,6 dit wordt maandelijks door branchevereniging Nevi gemeten). Omdat een score hoger dan 50 ‘groei’ betekent, kan geconcludeerd worden dat er in de Oppervlaktebehandeling (maar ook in de industrie algemeen) sprake is van groei. De BrancheBarometer Oppervlaktebehandeling van de Vereniging ION (in samenwerking met MCB) is (evenals de Nevi Inkoopmanagersindex) opgebouwd uit vijf componenten. Met betrekking tot de ontwikkeling in mei ten opzichte van april zijn met betrekking tot deze componenten de volgende conclusies te trekken: • De productie in de branche Oppervlaktebehandeling ontwikkelt zich veel minder positief ten opzichte van vorige maand • Over de orders denken de inkopers veel minder positief • De levertijd van de leveranciers is veel korter • De voorraden eindproduct nemen flink af • Over de werkgelegenheid denkt men veel minder positief.

14 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

Opmerking: de relatieve vlakheid van de Nevi-lijn is te verklaren door de grote verscheidenheid aan industrieÍn waaruit deze is opgebouwd. De inkoopprijzen, geen onderdeel van de totale BrancheBarometer, nemen flink toe volgens de inkopers ten opzichte van vorige maand. Ten opzichte van de totale industrie (Nevi) zijn de volgende conclusies te trekken met betrekking tot de verschillende aspecten in de afgelopen maand: • Het productieniveau is in de Oppervlaktebehandeling in mei veel beter dan in de totale industrie • Het orderniveau is veel beter • De levertijden van de leveranciers zijn veel langer • De voorraadniveaus in de Oppervlaktebehandeling zijn flink hoger • Over de werkgelegenheid denken de inkopers veel positiever.

De inkoopprijzen, geen onderdeel van de totale BrancheBarometer, zijn in de Oppervlaktebehandeling relatief hoger dan in de totale industrie. O

Nieuwe deelnemers aan de BrancheBarometer (mits oppervlaktebehandelaar) zijn van harte welkom: ze krijgen sneller en specifiekere resultaten. Meld je aan via www. formdesk.nl/ion/abonnee. Bent u leverancier voor de oppervlaktebehandelende industrie of wilt u het persbericht maandelijks ontvangen meld u dan gratis aan via www.formdesk.nl/ ion/pers.

" # $

Op 12 december 2017 organiseren de brancheorganisaties VNO/NCW – MKB Nederland, VNCI, NRK, NVZ, VNCH, NAV, FME, VVVF en ION gezamenlijk een nieuwe editie van de Stoffendag. Er zal op deze dag ook input zijn van de ministeries van I&M en SZW alsmede van de Inspectie SZW. Het delen van goede praktijken en kennis over het omgaan met gevaarlijke stoffen staat zoals elk jaar centraal. Deelnemers kunnen kiezen uit een groot aantal verschillende workshops, waarbij een hands-on benadering het uitgangspunt is. Experts en ervaringsdeskundigen praten u bij over de laatste ontwikkelingen, bespreken best practices en brengen u op de hoogte van veranderingen in wet- en regelgeving. Daarnaast biedt de Stoffendag deelnemers de gelegenheid om te netwerken met gelijkgestemden en deskundigen en is er tijd voor het bezoeken van een uitgebreide informatiemarkt. Houdt de website www.stoffendag.nl of de website www.vereniging-ion.nl in de gaten voor meer informatie over het programma, sprekers en de workshops. O

Momenteel moet u al voldoen aan de vigerende privacy-wetgeving. Deze wetgeving wordt aangepast. Op 25 mei 2018 treden de Europese Privacy Verordening (ook wel de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en General Data Protection Regulation (GDPR)) in werking. Na deze datum kan iedereen uw organisatie op de naleving van de Europese Privacy Verordening aanspreken. De AVG stelt nieuwe

eisen aan het informeren van klanten en medewerkers en het beveiligen van gegevens. Het is nodig om nu al na te gaan of u aan deze wetgeving voldoet en zo niet, u zich voorbereidt op de inwerkingtreding daarvan. Overtreding van de huidige en komende wet- en regelgeving kan leiden tot sancties, te weten een maximale boete van 20 miljoen euro of vier procent van de jaarlijkse wereldwijde omzet. O

LEZERSREACTIE

! In het meinummer stond het artikel Pre-anodiseren nader bekeken. Hieronder een reactie van Frank Viester: “Dit artikel suggereert dat dit systeem in grote delen van Europa furore maakt en dat Nederland hierbij achter loopt. Niets is minder waar. Er wordt inderdaad, ook binnen Qualicoat, veel onderzoek naar PreOx gedaan. Echter het aantal bedrijven binnen Europa dat een Qualicoatlabel heeft met PreOx als voorbehandeling is kleiner dan ĂŠĂŠn procent. In Duitsland zijn er ĂŠĂŠn, misschien twee bedrijven, in BelgiĂŤ en GB ĂŠĂŠn. In andere landen volgens mij geen een, hoewel daar in het laatste half jaar verandering gekomen kan zijn. Maar ook dan hooguit een enkeling. Dit

systeem is vooral in Duitsland populair. Gebruikelijk is dat in Duitsland bij een anodiseur voorbehandeld wordt en bij de coater, mogelijk een paar honderd kilometer verderop, de poedercoatlaag wordt aangebracht. Met alle risico’s die daar aan vast zitten. Onder belangrijkste onderzoekspunten wordt vermeld: hoe voorkom je hechtingsproblemen als je langere tijd en op grotere afstand tussen pre-anodiseren en poedercoaten toestaat. Dit geldt ook voor anodiseren en poedercoeten onder ÊÊn dak en binnen 24 uur gelakt. Afhankelijk ben je van relatieve vochtigheid in de productieruimte en de kwaliteit van het naspoelen. Iets minder euforie zou op zijn plaats geweest zijn.� O

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 15

ELEKTROCHEMIE EN

THEMA OPLEIDEN, PERSONEELSWERVING

METALLIEKE DEKLAGEN

TEKST John Ekkelboom

Vernieuwde ION-cursus anodiseren

DE MARKT STELT STEEDS HOGERE EISEN Het Limburgse BWB-Alucol, ĂŠĂŠn van de grootste anodiseerbedrijven in Europa, constateert dat de markt snel verandert en steeds hogere eisen stelt. Daar komt bij dat bedrijven moeten verduurzamen. Directeur Frank Veelenturf wil optimaal inspelen op deze ontwikkelingen en probeert zijn medewerkers daar zo goed mogelijk op voor te bereiden. De nieuwe IONcursus anodiseren en een transformatie-coach moeten hieraan bijdragen.

Frank Veelenturf was pas enkele jaren als bedrijfsleider in dienst bij Alucol, toen het anodiseerbedrijf eind 2015 werd verkocht aan de BWB-Group. Deze Zwitserse holding kwam daarmee op een totaal van elf zelfstandig opererende vestigingen in Europa die gespecialiseerd zijn in verschillende soorten oppervlaktetechnieken. De BWB-Group vroeg Veelenturf om directeur te worden van BWB-Alucol in het Limburgse Neer. Veelenturf: “We zijn trots op wat de vorige eigenaar heeft opgebouwd. Ik ben blij dat ik een deel van zijn beleid kan overnemen, maar ook in staat wordt gesteld nieuwe wegen in te slaan. De markt vraagt naar meer knowhow. Het simpele anodiseren is vrijwel verleden tijd. Je hebt te maken met controleprotocollen en de processturing is kritischer geworden. We willen een hoogwaardige speler blijven in de markt. De kracht van de organisatie wordt bepaald door de mensen die er werken. Daarom zijn we nu breed bezig onze medewerkers bij te scholen.�

BADEN Bij BWB-Alucol werken 130 mensen, van wie 80 medewerkers in vaste dienst. De klanten zijn vooral bedrijven uit de extrusiewereld. Een andere belangrijke markt is architectuur en design. Op het kantoor van Veelenturf staan enkele voorbeelden van wat er zoal mogelijk is met anodiseren. De kleurschakeringen lopen uiteen van aluminium naturel, champagne-, goud- en bronsachtig tot zwart. Op dit moment kan het anodiseren van deze kleuren alleen nog in de

16 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

Erik Schoolmeesters, Frank Veelenturf en Willeke Reihs. 7,5 meter lange baden. Naast deze baden heeft Alucol sinds 2010 een tweede anodiseerlijn voor aluminium producten tot een lengte van 22 meter. Deze is volgens Veelenturf uniek in de wereld. In de fabriek laat hij enkele producten zien die daarin zijn bewerkt, zoals masten voor zeilschepen en enorme lantaarnpalen. “Tot nu toe hebben we ons bij deze tweede lijn beperkt tot naturel anodiseren, maar in de toekomst zullen we dat zeker ook in kleur gaan doen als de klant daarom vraagt.� Even verderop toont hij het resultaat van twee andere complexe opdrachten. De ene is voor een hightechbedrijf en bestaat uit het anodiseren van machineframes

met een gewicht van ongeveer twee ton, waarin honderden gaatjes en openingen zitten. De andere opdracht betreft een afwerkingskap voor een fly-over bij Schiphol. Die rand heeft de vorm van een vleugel. Veelenturf: “Dit soort projecten vergt toch een andere insteek van onze mensen. Bij zo’n ingewikkelde vorm als een vleugel moet je goed opletten hoe je die opspant. Het afbreukrisico is groot.�

SECTOR VERSTERKEN Bijscholing van de productiemedewerkers is een vereiste om de marktontwikkelingen te kunnen blijven volgen, stelt Veelenturf. Hij benadrukt dat dit niet alleen geldt voor de nieuwkomers, maar ook voor mensen die al jaren bij BWB-

Een charge staat gereed om te anodiseren in de 22 meter lange productielijn.

Alucol werken. “Ik heb gemerkt dat ook zij vaak niet weten wat er zich in de baden afspeelt en waarom ze bepaalde handelingen verrichten. Dit doen ze doorgaans op de automatische piloot. De vernieuwde cursus anodiseren van ION biedt de mogelijkheid om die kennis bij te spijkeren. Niveau 1 van de cursus is op dit moment gereed en er komen straks nog twee andere niveaus die dieper op de materie ingaan. Eind vorig jaar heeft ION niveau 1 hier bij ons in huis gegeven, waar ook medewerkers van andere bedrijven aan deelnamen. Uiteindelijk is het de bedoeling dat de hele branche in Nederland er gebruik van gaat maken. Zo maak je je als sector sterker in de wereld.” Willeke Reihs en Erik Schoolmeesters van BWB-Alucol deden mee aan deze cursus van drie dagdelen. Reihs is procesingenieur en werkt nu ongeveer een jaar bij het bedrijf in Neer. Schoolmeesters is productieleider en al elf jaar in dienst. Beiden hebben de cursus succesvol met een examen afgerond en hebben de bijeenkomsten als zeer zinvol ervaren. Onderwerpen die aan de orde kwamen, waren onder andere eigenschappen van aluminium en aluminiumlegeringen, baden, polijsten, trommelen, borstelen, alkalisch beitsen, ophangen, kleuren, arbeidsomstandigheden en veiligheid. Schoolmeesters: “Veel zaken wist ik al, maar het is prettig alles nog eens goed op een rijtje te hebben. Ook leer je van de ervaringen van andere cursisten. Nieuw voor mij was bijvoorbeeld dat er zo’n enorm groot verschil in gasvorming bestaat tussen de grote en de kleine baden.” Reihs vond het interessant om te horen dat er

ook andere manieren van opspannen en het kleuren van producten zijn. “Met deze verbreding van kennis kun je meedenken over een eventueel andere aanpak binnen ons bedrijf.”

CONSTANTE KWALITEIT Wanneer de twee andere niveaus van de ION-anodiseercursus klaar zijn, zullen Reihs en Schoolmeesters ook daaraan meedoen. Nu zij de spits hebben afgebeten, zullen straks diverse productiemedewerkers hen volgen om zo het technisch niveau binnen het bedrijf op te schroeven. Directeur Veelenturf merkt op dat deze kennisvergaring ontzettend belangrijk en onontbeerlijk is, maar dat BWB-Alucol tegelijk ook werkt aan een duurzame organisatie waarin medewerkers nauw samenwerken om een

Een overview van de 22 meter lange badenreeks bij BWB-Alucol.

constante kwaliteit te kunnen leveren. “We zijn nu bezig met medewerkers van verschillende disciplines om onze processen te analyseren en te optimaliseren. Zo proberen we in groepsverband tevens de onderlinge communicatie te verbeteren. Om de communicatie te bevorderen en mensen een kans te bieden zich persoonlijk te ontwikkelen, bieden wij hun sinds begin dit jaar de mogelijkheid om gebruik te maken van een psychologe als transformatiecoach. De keuze om daar op in te gaan, is geheel vrijwillig.” Zowel Reihs als Schoolmeesters hebben inmiddels een beroep gedaan op de transformatiecoach. Reihs legt uit dat ze als 25-jarige nog niet veel werkervaring heeft opgedaan, maar nu wel meteen leiding moet geven aan een groep van veertien medewerkers. “Die mensen hebben veel ervaring en dan is het niet zo eenvoudig om als jonge nieuwkomer hen nieuwe manieren van werken te laten uitproberen. De coach geeft aan dat mensen die de juiste vragen aan zichzelf én aan de ander stellen, beter presteren en efficiënter samenwerken.” Schoolmeesters leerde van de coach dat hij niet al het werk naar zich toe moet trekken, zoals hij altijd gewend was, maar de verantwoordelijkheid op de juiste plaats moet neerleggen. Hij kijkt nu ook met een andere blik naar mensen en luistert beter naar hun meningen. Veelenturf: “Mijn doelstelling is dat er met meer plezier wordt gewerkt. Dat komt uiteraard ook de organisatie ten goede." O

MEER INFORMATIE www.alucol.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 17

ELEKTROCHEMIE EN

THEMA OPLEIDEN, PERSONEELSWERVING

METALLIEKE DEKLAGEN

Ondanks afwijkend productieproces

CURSUS GALVANISEREN DEEL 1 LEIDT TOT VERDIEPING BASISKENNIS Possehl Electronics stuurde acht medewerkers naar de cursus Galvaniseren deel 1. Weliswaar week de cursus inhoudelijk nogal af van de galvanische processen die het bedrijf uitvoert, maar over het algemeen vond men de cursus heel leerzaam. Hoewel er natuurlijk altijd ruimte blijft voor verbetering. Hoe is de cursus uiteindelijk uitgepakt? Multinational Possehl Electronics richt zich op de productie van gelegeerde materialen voor de semiconductor en elektronische industrie. In Nederland heeft het bedrijf een vestiging in Den Bosch, met ongeveer 65 medewerkers. Eind vorig jaar is daar geïnventariseerd hoe het zit met het kennisniveau van de operationele medewerkers. Daaruit bleek dat bij een aantal medewerkers de galvanische kennis tekortschoot, gelet op hun taken en verantwoordelijkheden. Daarom is een programma gestart, waarbinnen galvanische trainingen een centrale plaats kregen. Concreet betekende dit onder meer dat in februari van dit jaar acht operators de ION-cursus Galvaniseren deel 1 incompany gevolgd hebben. De afgelopen jaren zijn er regelmatig medewerkers van het bedrijf bij ION op cursus gegaan. “De jonge operators krijgen intern wel een training on the job, maar die heeft voornamelijk als doel om iemand zelfstandig aan de lijn te krijgen”, zegt HR-manager Onno Bakker. “Gedurende hun inwerkperiode lopen ze mee met een ervaren operator. In die tijd wordt er heel sterk op vaardigheden ingezet, maar niet zozeer op het chemische proces wat zich in de lijn afspeelt. Die diepgang ontbreekt in de interne opleiding, maar is eigenlijk wel nodig om meer grip op het proces te krijgen. Het is gewoon heel belangrijk dat ze meer achtergrondkennis hebben; dus het jargon beter begrijpen en meer inzicht in de chemische processen hebben. Kortom, we wilden dat de operators meer kennis zouden krijgen van de chemische galvanotechniek.”

DIEPGANG Eén van de cursisten was ploegleider Karel Martens. “Ik kom uit een heel andere branche, had helemaal geen affiniteit met galvanotechniek. Het is gewoon belangrijk dat je meer basiskennis opdoet en meer diepgang krijgt. Collega’s werken een nieuwe collega in, maar daarmee wordt hem alleen maar aangeleerd hoe hij met een machine moet omgaan. Maar de operators krijgen zo geen achtergrondkennis over waarom bepaalde instellingen veranderen en wat er gebeurt in een bad. Door ze de cursus te laten volgen, begrijpen ze beter wat voor gevolgen een bepaalde actie van hen kan hebben in het proces. Na verloop van tijd moet dat leiden tot minder klachten en minder afkeur.” Onno Bakker: “Wij zijn het steeds belangrijker gaan vinden dat een operator in staat moet

BEDRIJFSTECHNIEKEN

Onno Bakker en Karel Martens.

18 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

zijn een risicoanalyse te doen. Hij moet dus snappen wat er in een bad gebeurt. Als er een probleem optreedt, moet hij terug kunnen redeneren wat de oorzaak zou kunnen zijn. Het productieproces is behoorlijk complex. Er zijn zoveel elektrische, chemische en mechanische variabelen die een rol spelen, dat je behoorlijk diepgaande kennis nodig hebt om de oorzaak te kunnen achterhalen.” Hij vervolgt: “Een van de achtergronden hiervan is dat de klanteisen toenemen. Ik denk dat dat overal gebeurt in de industrie. De product- en proceskwaliteit worden steeds belangrijker. Wij leveren onder meer aan de automobielindustrie en moeten voldoen aan strikte kwaliteitsnormen. Het gevolg is dat je de proces- en productrisico’s moet inventariseren en definiëren. En daarop moet je maatregelen treffen. Wij gaan steeds meer denken in risico’s op het gebied van veiligheid, bedrijfsprocessen en producten. Die moeten in samenhang aangepakt worden.”

Begrijpelijk dus dat nieuwe medewerkers op cursus werden gestuurd. Maar helaas moest geconstateerd worden dat de inhoud van de cursus niet bepaald aansloot op de bedrijfsprocessen van Possehl Electronics. De lesstof gaat namelijk voor een heel groot deel over verchromen en verzinken, terwijl dat in het bedrijf helemaal niet wordt toegepast. De bedrijfstechnieken van Possehl Electronics zijn gericht op het vernikkelen, vertinnen, verzilveren en vergulden, en ook wordt er palladium toegepast. Daarnaast wordt in het algemeen in de galvanotechniek de dompelbadentechniek

Twee medewerkers aan het werk aan de Reel to Reel-lijn bij Possehl Electronics. gebruikt, maar niet bij het bedrijf in Den Bosch. Daar wordt de zogenoemde Reel-to-Reeltechniek toegepast. Er wordt een bandmateriaal door de lijn getrokken en door middel van elektrolyse slaat het metaal neer op het materiaal. Onno Bakker: “Het cursusmateriaal was dus niet zo toegesneden op onze processen en daarom is er veel tijd besteed aan het vertalen van de lesstof naar onze praktijk. Toch kun je zeggen dat de processen niet zo heel erg veel verschillen en daarom tillen we er niet zo zwaar aan dat de lesstof niet goed bij ons bedrijf aansloot. We zien deze eerste cursus als een opstap, waardoor de operators inhoudelijk de slag kunnen maken naar onze processen. En ik ga ervan uit dat in deel 2 van de cursus het scheikundige proces veel meer centraal staat en dus veel beter aansluit bij onze praktijk. Ik denk dan ook dat er via die cursus nog veel meer verdieping bereikt kan worden.”

MAATWERKMODULES Karel Martens: “Uit de evaluatie van de cursus bleek dat de waardering voor de lesstof laag scoorde, maar dat is niet zo verbazingwekkend gezien ons bedrijfsproces. We hebben het verschil tussen de lesstof en ons bedrijfsproces goed met de docent kunnen bespreken. Ikzelf vind verder dat veiligheid te weinig werd behandeld in de lessen. Zeker in deze branche is veiligheid een heel belangrijk aspect. Er wordt gewerkt met gevaarlijke chemicaliën en daar zitten risico’s aan. Dat zou dus meer aandacht in de cursus kunnen krijgen. Dat neemt niet weg dat ik de cursus zeer waardevol vond en ik denk dat het voor de mensen die al meer kennis hadden ook een nuttige herhaling was.” Onno Bakker: “Ondanks de opmerkingen moet je volgens mij constateren dat de cursus hartstikke goed was voor de jonge operators. Daarnaast zien we de laatste tijd gelukkig dat er

meer ruimte ontstaat voor maatwerkmodules. Tot voor kort waren de cursussen opgezet volgens het principe one size fits all, maar we weten nu dat ION wil meewerken aan maatwerkmodules. We zijn al bezig met het inrichten van een digitale leeromgeving die voornamelijk zal bestaan uit maatwerkmodules. Daar willen we ook de maatwerkmodule ‘galvano’ instoppen, die op onze organisatie is toegesneden. ION wil daaraan meewerken en ook de docent leveren. Daarnaast willen we sowieso dat de operators ook gaan voor deel 2 van de cursus, en wel voor het einde van dit jaar. Het is ongelooflijk belangrijk dat ze de scheikundige processen snappen, zodat ze sneller kunnen ingrijpen als er afwijkingen optreden.” O

MEER INFORMATIE www.possehlelectronics.de

Panoramafoto van de productielocatie.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 19

THEMA OPLEIDEN, PERSONEELSWERVING

TEKST Hans de Rond

ALGEMEEN

VERNIEUWDE CURSUS AFVALWATERBEHANDELING PRAKTIJKGERICHT Het zuiveren van afvalwater is een vast en essentieel onderdeel van de behandeling van metalen oppervlakten. Om die reden verzorgde de VOM, één van de voorlopers van de Vereniging ION, in het verleden de cursus afvalwaterbehandeling en waterzuiveringstechnieken. De cursus raakte de laatste jaren echter steeds meer op de achtergrond. Vereniging ION vindt een schoon milieu en duurzaamheid belangrijk en ziet graag dat de branche ook op dit gebied de zaak op een professionele wijze aanpakt. ION komt daarom met een geheel vernieuwde cursus.

Voor de cursus zocht ION een deskundige en geschikte docent en vond die in de enthousiaste Sicco Hilarius. Hilarius is specialist in de behandeling van industrieel afvalwater. Hij was jaren verantwoordelijk voor de afvalwaterzuivering van de vertinnerij bij Tata Steel, werkte bij Christ Holland, leverancier van demiwaterinstallaties, en ging aan de slag bij EnviroChemie, een leverancier van industriële afvalwaterzuiveringsinstallaties. Daar werkt hij inmiddels al 25 jaar. In die tijd zag hij tal van ontwikkelingen voorbijkomen. Hilarius: “De markt verschoof, er kwamen andere installatieleveranciers en de technologieën zijn aangepast en geoptimaliseerd. Ik heb alles van dichtbij meegemaakt, ik ken de branche en dat moet voor ION aanleiding zijn geweest om mij te vragen. Ik heb de kennis en draag die graag over.”

PRAKTIJKGERICHT De veranderingen die zich zowel op het gebied van oppervlaktebehandeling als waterzuivering voordeden, waren aanleiding om de cursus te vernieuwen. Wat is er precies aan de cursus veranderd? Hilarius: “Alles. Er is niets meer van de oorspronkelijke opzet gebruikt. Die was destijds heel theoretisch, met ingetekende plaatjes en veel grafieken. Schitterend, maar de huidige cursisten zitten daar niet op te wachten. De cursus is compleet nieuw opgezet en aangepast aan de huidige praktijk. Nu geen aandacht voor reactievergelijkingen. We laten zien welke technieken in welke situaties oplossingen bieden, praktijkgericht en afgestemd op het niveau van de cursisten. “ De docent werkt zelf bij één van de leveranciers van zuiveringsinstallaties voor industrieel

Verschillende soorten aktief kool, filtratiezand en hars voor ionenwisselaars.

20 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

afvalwater, wat mogelijk tot belangenverstrengeling kan leiden. Hilarius: “Daar hoeft men niet bang voor te zijn. Mensen weten waar ik werk en welke producten wij verkopen. In de cursus komen de producten en technieken van alle leveranciers aan bod. Of het nu gaat om chemisch-fysische flocculatie, indamping, omgekeerde osmose, membraantechnieken, ultrafiltratie, biologische installaties, elektrocoagulatie, noem maar op. Ik ken elk systeem dat voor waterzuivering in de branche van metaaloppervlaktebehandeling wordt toegepast en alle technieken komen ter sprake.” Voor oppervlaktebehandelaars en inspecteurs De vernieuwde cursus is vooral ontwikkeld om nieuwe medewerkers op te leiden of om de kennis van medewerkers die het werk al langer doen aan te vullen of te actualiseren. Daarnaast

Filterdoppen, membranen (keramisch en kunststof) en delen van filterpersplaten.

INHOUD CURSUS AFVALWATERBEHANDELING EN ZUIVERINGSTECHNIEKEN Vereniging ION verzorgt klassikale en bedrijfsinterne cursussen door heel Nederland, desgewenst volledig op maat gemaakt. Bij de reguliere cursus Afvalwaterbehandeling en zuiveringstechnieken komen onder meer de volgende onderwerpen aan de orde: • Het overheidsbeleid rond afvalstoffen en afvalwater • Het ontstaan van het afvalwaterprobleem en technieken om het probleem te verminderen • Het analyseren en controleren van afvalwater • Het chemisch/fysisch/biologisch zuiveren van afvalwater met aandacht voor de technieken die bij oppervlaktebehandeling relevant zijn, zoals membraantechnologie, omgekeerde osmose, ionenwisseling, ultrafiltratie, et cetera • Kringloopsystemen • Het reinigen van halfconcentraten en procesbaden • Het regenereren van afgewerkte badvloeistoffen Een compleet overzicht van de cursusinhoud is te vinden op de website van Vereniging ION onder ‘Opleidingen’.

Docent Sicco Hilarius

is de cursus ook nuttig voor overheidsinstanties. In 2016 verzorgde Hilarius de cursus voor het eerst voor het Amsterdamse Waternet. Hij licht toe: “Als overheidsinstantie heeft Waternet regelmatig met galvanobedrijven van doen. De afvalwaterproblematiek in de galvano is complex. Er komen veel verschillende vreemde stoffen in het water voor, zoals sulfaten, fosfaten, fluoriden, cyanides, enzovoorts, waarvoor telkens weer andere verwijderingstechnieken nodig zijn. De inspecteurs van Waternet waren niet met al die processen en technieken bekend en dat bemoeilijkte de communicatie met de bedrijven, die vaak zelf ook niet over voldoende kennis beschikken. Daar kennen ze de processtappen, ze weten bijvoorbeeld hoelang een voorwerp in een bad moet, maar weten niet altijd welke chemische processen er plaatsvinden en wat dat betekent voor het afvalwater. Het gevolg is dat zowel de overheid als het bedrijf met onvoldoende kennis van zaken met elkaar in gesprek gaan. Waternet kreeg bij ION eerste een cursus galvaniseren, die ik vervolgens afsloot met een cursusdeel over waterzuivering.”

voor het milieu, maar scheelt ook enorm in de kosten. Bovendien draagt het bij aan een beter product.” Dat laatste legt Hilarius graag uit: “Ik heb klanten die schade oplopen omdat ze een actief koolfilter niet op tijd vervangen en wel klagen over een ionenwisselaar die kapot gaat. Door te vervangen, bespaar je juist. Vervang je niet op tijd, dan wordt ook je demiwater niet echt schoon is. Dat gaat ten koste van de kwaliteit van je product. Dat soort verbanden wil ik graag uitleggen.” Ook bij de eventuele aanschaf van nieuwe zuiveringstechnieken ziet Hilarius voordelen: “Op basis van een juiste analyse van het proces, en de stoffen waarmee je te maken hebt, begrijp je waarom bepaalde zuiveringsapparaten er wel moeten staan en welke je helemaal niet nodig hebt. Daarmee maak je niet alleen indruk op je baas, je krijgt er zelf ook een goed gevoel door. Bovendien koop je geen nieuwe apparatuur als dat niet nodig is. Ook dat bespaart tijd en geld. Kennis van zaken maakt je werk een stuk leuker. Om te laten zien dat cursisten over die kennis beschikken, krijgen ze na afloop dan ook altijd een certificaat.”

VEEL VOORDELEN Volgens Hilarius moeten bedrijven afvalwaterbehandeling serieus benaderen. “Vaak zien oppervlaktebehandelaars het zuiveren van afvalwater als een probleem en niet als een wezenlijk onderdeel van het behandelingsproces. Afvalwaterzuivering wordt daardoor de sluitpost in het procesontwerp. Ten onrechte, want een professioneel zuiveringssysteem is, mits op deskundige wijze bedient, niet alleen voordelig

MAATWERK We weten dat de situatie bij elke oppervlaktebehandelaar anders is en dat niet elk bedrijf bijvoorbeeld zomaar meerdere medewerkers tegelijkertijd kan vrijmaken voor een cursus. Hilarius: “Voor elke situatie kunnen we een maatwerkcursus verzorgen die past bij de complexiteit van het bedrijf, het opleidingsniveau van de cursisten en de organisatorische

mogelijkheden. Dat kan een cursus zijn van drie uur, waarin een groepje medewerkers van hetzelfde bedrijf ter plaatse uitleg krijgt hoe een eenvoudig zuiveringsapparaat werkt. Maar ook, bij een complexe situatie zoals bij een galvanobedrijf, een cursus van acht blokken van drie uur. Daarbij moet tussendoor dan wel voldoende tijd zijn om het geleerde te kunnen behappen en in de praktijk te brengen, zodat de cursisten daar later tijdens de cursus nog eens op terug kunnen komen. ION kan een cursus op een centrale plaats verzorgen, met cursisten van verschillende bedrijven, maar ook op locatie voor een groep medewerkers van hetzelfde bedrijf. Maatwerk dus. Hilarius: “Het ligt natuurlijk voor de hand om te kiezen voor een cursus die past bij de eigen praktijksituatie. Maar het kan ook nuttig zijn om van technieken te horen die in het bedrijf niet aanwezig zijn, maar daar nu of in de toekomst misschien wel horen.” Bedrijven of individuele kandidaten voor de cursus kunnen zich via de ION-website aanmelden. Zodra er voldoende inschrijvingen zijn, organiseert ION een cursus. Waar die komt en hoe de inhoud er precies uit komt te zien, hangt af voor een deel af van de inschrijvingen. Hilarius verwacht na de zomer een cursus. O

MEER INFORMATIE www. vereniging-ion.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 21

ORGANISCHE DEKLAGEN

GROEIEND DRAAGVLAK VOOR QUALISTEELCOAT Om de kwaliteit van de geleverde conservering te waarborgen, zijn er diverse kwaliteitslabels ingevoerd, zoals Qualisteelcoat en Qualicoat. De kwaliteitscriteria zijn continu in ontwikkeling. Vandaar dat we stilstaan bij de ins en outs van de kwaliteitslabels, ditmaal bij Qualisteelcoat. We gingen te rade bij twee mensen die hier nauw bij betrokken zijn.

Qualisteelcoat is hét internationale kwaliteitslabel voor het natlakken en poedercoaten op staal. In Nederland is de Vereniging Qual.ION de licentiebeheerder van Qualisteelcoat en daar kan een coatingbedrijf een formele aanvraag indienen voor een Qualisteelcoat-licentie. In Nederland zijn er inmiddels 17 applicateurs met een Qualisteelcoat-licentie, en het aantal groeit nog elk jaar. Vanuit de Vereniging Qual.ION is Egbert Stremmelaar het Nederlandse Executive Committee (EC-)lid in de internationale Qualisteelcoatvergaderingen. Roel Dijkman van licentiehouder Dijkman Coating is de Nederlandse afgevaardigde in de Technical Committee (TC) van Qualisteelcoat. Gezamenlijk vertellen zij over het reilen en zeilen van dit kwaliteitslabel. Roel Dijkman is ‘vers’ aangetreden als TC-lid; hij is het pas sinds 1 januari dit jaar. Hij is de opvolger van Louis Kortekaas (Kriek Poedercoating – licentiehouder) die als bestuurslid betrokken blijft bij Qual.ION. Daarmee zijn er twee applicateurs bestuurlijk actief voor het Qualisteelcoat-label. Roel heeft inmiddels één Qualisteelcoatvergadering bijgewoond, die dit keer was georganiseerd in Athene door de Griekse general licensee AAG. “Mijn verwachting was redelijk blanco. Ik wilde eerst de kat uit de boom kijken en de sfeer proeven. Dat ik gevraagd ben om zitting te nemen als TC-lid zie ik als een uitdaging. Ik zet mijn dertigjarige kennis en ervaring graag in om het kwaliteitslabel verder te versterken.”

22 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

Roel Dijkman

KWALITEITSSTANDAARD Volgens Roel moet je niet vanuit eigenbelang TC-lid worden. “Je moet juist openstaan voor de mening van anderen en je eigen mening daarmee vergelijken. Waar ik onder meer aan wil werken, is dat het label meer gewicht krijgt als kwaliteitsstandaard. Het label krijgt meer erkenning als het breder gebruikt wordt. Als er in een land maar één of twee bedrijven zijn met dat label, dan is er geen breed draagvlak en dus ook minder vertrouwen in het label. Het label moet ergens voor staan; de kwaliteit die eraan hangt moet ook geleverd worden. Daarnaast moeten we zorgen voor meer naamsbekendheid,

dat meer bedrijven het label mogen voeren, zonder dat op de kwaliteit wordt ingeleverd. De promotie van het label is één van de gespreksonderwerpen.” Egbert Stremmelaar: “Een andere doelstelling van Qualisteelcoat is het verhogen van de kwaliteit van de te leveren producten. Dat lukt je alleen in een itererend proces en dat proces kun je alleen maar vormgeven door met elkaar zorgvuldig van gedachten te wisselen. Er is nooit één uitkomst, er is altijd een set van zo goed mogelijke uitkomsten. Hoe meer mensen over een onderwerp nadenken hoe beter. Hoe meer invalshoeken aan bod komen, hoe beter we weten hoe iets in elkaar steekt. Dat is heel belangrijk, want door de andere invalshoeken zie je het onderwerp pas in de volle breedte en kun je daar rekening mee houden bij je uiteindelijke meningsvorming. Ik ga ervan uit dat dat ook resulteert in betere besluitvorming.”

POSITIE NEDERLAND Egbert wijst erop dat meningsvorming ook qua tijd de ruimte krijgt bij de Qualisteelcoatbijeenkomsten. “De vergadering begint om 13.00 uur. ‘s Avonds is er een diner, maar feitelijk is dat gewoon een voortzetting van de vergadering, want alle inzichten waar je mee bezig bent geweest, blijven malen en dus ga je er verder over praten. Je kunt bijna zeggen dat de vergadering tot 11.00 uur ‘s avonds duurt. En de volgende dag ga je weer verder vanaf 9.00 uur. In de loop van de jaren zie je dat Nederland een

Roel Dijkman en Egbert Stremmelaar bij de Qualisteelcoatvergadering in Athene.

steeds proactievere rol is gaan spelen. Vanuit Nederland worden er regelmatig plannen op tafel gelegd en geven we de richting aan. Dat zie je nu eigenlijk wel binnen alle drie de labels. Ik denk dat dat een goede zaak is.” Bij een Qualisteelcoatvergadering zijn er gemiddeld ongeveer 25 leden aanwezig, dat zijn zowel EC- als TC-leden. In veel landen, waaronder Nederland, wordt het EC- en TC-lidmaatschap uitgeoefend door twee personen, maar in sommige landen is dat uit kostenoverwegingen gecombineerd in één persoon. ION vindt dat wel begrijpelijk, maar is er niet gelukkig mee want de discussies zullen hoogstwaarschijnlijk aan kwaliteit winnen als er expertise uit meerdere bronnen aangeboord kan worden. Er moet niet alleen kennis zijn over bijvoorbeeld wet- en regelgeving en over normering, maar ook over de feitelijke applicatieprocessen.

SLAGVAARDIG Roel Dijkman: “Met het oog op meer draagvlak voor het label vind ik het heel noodzakelijk dat in een TC voldoende applicateurs aanwezig zijn. Ik onderschrijf absoluut de denkwijze van Qual. ION om zowel iemand van het bureau als een technisch iemand mee te nemen. Dat zouden ze eigenlijk in alle andere deelnemende landen ook moeten doen, want uiteindelijk zijn het wel de applicateurs die de verbinding naar de markt zijn. Ik vind het uitstekend dat de hele keten bij een vergadering aan tafel zit: de algemene organisatie, de keuringsinstantie, de lak/poe-

derleveranciers en de applicateurs. Maar de applicateurs vormen de koppeling naar de markt. Dat betekent dat zij heel erg belangrijk zijn in het hele verhaal en dus ook behoorlijk aanwezig moeten zijn op de vergaderingen. Maar tot nu toe gebeurt dat te weinig.” De TC is dus ook te zien als een heel breed kennisnetwerk, maar volgens Roel kan er vanuit de applicateurs nog wel iets verzonnen worden om de besluitvorming te bespoedigen. “Twee keer per jaar is er een vergadering. Ik heb het initiatief genomen om van de applicateurs een groep te maken, een soort netwerk, waarvan de leden wat vaker contact met elkaar hebben om voor de vergadering dingen uit te zoeken en hun positie te bepalen. Dan kom je goed voorbereid op de vergadering. Hiermee wil ik onder meer bereiken dat die zeer internationale groep efficiënter wordt en slagvaardiger te werk kan gaan in de vergadering. Wanneer je als slagvaardig wordt beoordeeld, is dat in het belang van het label. Het moet niet zo zijn dat het anderhalf tot twee jaar duurt voordat er een beslissing genomen wordt. Wat meespeelt, is dat ikzelf niet zo geduldig ben.”

CONFORMITEITSVERKLARING Egbert Stremmelaar wijst erop dat het belang van kwaliteitslabels alleen maar zal toenemen. “Bouwproducten moeten worden voorzien van een CE-markering conform de NEN EN 1090. Uiteraard is er het Bouwbesluit en straks komt de wet Integrale Bouw Kwaliteit van minister

Blok. In de wet Blok worden deelinstrumenten toegepast. Deze deelinstrumenten zullen vooral reeds (internationaal) erkende kwaliteitssystemen zijn. Wij zien de NEN EN 1090 als een mooi opstapje naar Qualisteelcoat. Als je toch die NEN EN 1090 eenmaal hebt gedaan, heb je de weten regelgeving te pakken, alleen het proces nog niet. Een mooie volgende stap is om ook het proces van een kwaliteitslabel te voorzien, dan heb je het complete plaatje.” Roel Dijkman: “De NEN EN 1090 is voor een applicateur goed te koppelen aan Qualisteelcoat. De audits kunnen dan met elkaar meelopen. Een mooie zaak, want anders zou je het separaat moeten doen, terwijl het bijna hetzelfde werk is. Het Qualisteelcoat-label vind ik een heel logische koppeling met de NEN EN 1090. In de praktijk kan het ook heel handig zijn. Als een klant van je producten met een CE-keur wil leveren aan de eindklant, kun je volstaan met het afgeven van een conformiteitsverklaring als je Qualisteelcoat met de NEN EN 1090 hebt. Zo niet, dan moet jouw klant bij jou komen auditen voor zijn CE-markering. Als je kunt volstaan met het afgeven van een conformiteitsverklaring bespaar je geld en moeite voor je klant en daarmee ben je dus aantrekkelijker.” O

MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl/qualisteelcoat

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 23

24 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

NIEUWE SPOORBRUG IN UTRECHT De nieuwe spoorbrug die over het Amsterdam-Rijnkanaal geplaatst gaat worden in Utrecht is bijna klaar. De brug met een lengte van 168 meter is eerst gemetalliseerd met zink/aluminium 85/15 in een laagdikte van 150 micrometer. Vervolgens is er een eerste verflaag (epoxy) als sealer aangebracht om de poriĂŤn te vullen in een laagdikte van 40 micrometer. De tweede verflaag met Epocryl MIO HS Primer kreeg een laagdikte van 100 micrometer. De laatste verflaag Belticryl HS kreeg een laagdikte van 60 micrometer wat de totale laagdikte bracht op 350 micrometer. De laatste verflaag is in de kleur Ral 7023 kiezelgrijs. HSM Steel Structures in Schiedam tekende voor de bouw en de conservering.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 25

THEMA OPLEIDEN, PERSONEELSWERVING

ALGEMEEN

Inspiratie halen uit plannen van NTS Finish

MEERSPORENAANPAK NODIG OM JEUGD AAN TE TREKKEN Veel (technische) bedrijven hebben grote moeite om gemotiveerde jonge medewerkers aan te trekken. In onze branche is dat niet anders. Enerzijds heeft werken in de techniek bij veel jongeren een negatief imago (gevaarlijk werk, vroeg op en je krijgt er vieze handen van) en anderzijds zien veel ouders liever dat hun kinderen kiezen voor een kantoorbaan. Deze trend ombuigen vergt veel inspanning. Bij NTS Finish weten ze dat maar al te goed. Toch maken ze plannen (en voeren die ook uit) om systematisch jongeren aan te trekken.

“De situatie is ernstig”, zegt Jan Vercoelen, directeur van NTS Finish. “Het is zelfs zo erg dat we met zijn allen moeten voorkomen dat de branche doodbloedt door gebrek aan nieuwe aanwas. Gelukkig beginnen steeds meer mensen dat in te zien. Maar het gaat er om dat

26 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

je dit probleem continu en doordacht aanpakt, waarbij je nadrukkelijk samenwerkt met andere partijen die zich op de jeugd richten, scholen bijvoorbeeld. Alleen zó kunnen we het tij keren.” Erik Janssen, corporate recruitment officer bij NTS, vult aan: “Arbeidsmarktcommunicatie

vraagt om een continue stroom van berichten over wat er binnen een organisatie gebeurt en waarom het zo leuk is om ervoor te werken. Dit moet structureel op de agenda staan. Ook moeten er diverse activiteiten georganiseerd worden waardoor je in contact kan komen met

jongeren én met hun ouders. Daarom kijken we of we wellicht ergens in september een open dag kunnen organiseren voor de jeugd en hun ouders. Op die dag kunnen we uitleggen wat het werk inhoudt en wat we kunnen bieden. Het is heel belangrijk om de ouders/verzorgers daarbij te betrekken. We willen ze niet alleen een helder beeld geven van waar hun kind straks wellicht kom te werken, maar ook van het toekomstperspectief.”

GELUKKIGSTE MAN Hij vervolgt: “Het is prettig als de ouders weten waar hun kind terecht kan komen en hoe het perspectief eruitziet. We willen de ouders daarbij ontzorgen. Je moet helder kunnen uitleggen binnen welke termijn hun zoon of dochter een vakman of vakvrouw kan worden en wat een bepaald leertraject inhoudt. Ook besteden we aandacht aan veiligheid op de werkvloer. Wat ook meespeelt, is dat ouders er rekening mee houden dat hun zoon of dochter zelfstandig wil gaan wonen. Dat is één van de redenen waarom ze graag inzicht hebben in het salarisperspectief. Kortgezegd komt het erop neer dat het toekomstperspectief net zo goed is als een kantoorbaan.” Jan Vercoelen: “We richten ons vooral op jongeren die om één of andere reden de school niet hebben afgemaakt. Als jongeren eenmaal goed doorgeleerd hebben, komen ze toch niet meer bij ons werken. In die vijver hoeven we niet te vissen. We hebben weleens eerder een open dag georganiseerd, maar de vorm waarin we die straks aanbieden zal wel nieuw zijn, omdat we ons daarbij nadrukkelijk ook op de ouders richten. Voor de open dag gaan we reclame maken met behulp van ons eigen netwerk, sociale media en misschien huis-aan-huisbladen. Via onze aanpak hoop ik ieder jaar twee of drie jongeren te kunnen krijgen. En als we er dan ieder jaar één overhouden, ben ik de gelukkigste man van Brabant.”

MEERSPORENAANPAK Wat de aanpak betreft, wijst hij ook op de aanpak van het bedrijf Norma in Twente dat begin dit jaar is overgenomen door NTS-Group. Bij Norma werken 400 mensen. “Van hun meersporenaanpak gaan wij delen kopiëren. Zij hebben heel goede resultaten geboekt; momenteel hebben ze bijna geen personeelstekort. Voor de aanwas zijn ze eerst intern begonnen, toen hebben ze familie en bekenden ingeschakeld.

Jan Vercoelen

Werkende jongere.

Vervolgens hebben ze ook scholen en gemeenten ingeschakeld. Het bedrijf heeft heel goede relaties met onderwijsorganisaties in de regio van hoog tot laag. Ook gemeenten in Twente hebben een behoorlijke rol gespeeld. Bij ons in de regio hebben we twee grote scholengemeenschappen waarmee we leuke contacten hebben. Ieder jaar hebben ze een festival om de jeugd bekend te maken met de technische bedrijven in de regio. Wij zijn daar elk jaar met een stand. We willen die contacten intensiveren.”

medewerkers is heel belangrijk, maar er moet ook voor gezorgd worden dat ouderen aan het werk blijven en hun kennis tijdig overdragen aan de nieuwe generatie. Daarmee ontlasten we ze ook. Daar moet binnen de bedrijven systematisch ruimte voor komen. Voor die kennisoverdracht mag je rustig drie tot vijf jaar uittrekken.” Erik Janssen: “De verantwoordelijkheid voor het aannemen van personeel ligt niet bij een bedrijfsonderdeel of bij een persoon, maar bij ons allemaal. Dus de hele branche en de hele regio. Dit besef lijkt steeds meer door te dringen, maar mag nog wel meer aandacht krijgen. We moeten het niet alleen beseffen, maar er ook wat aan gaan doen met zijn allen. Op lokaal niveau gebeurt dat ook wel hier en daar, maar we hebben de indruk dat men regelmatig probeert het wiel opnieuw uit te vinden. Als we de toekomst van onze branche serieus willen nemen, dan zullen we echt samen (regionaal) de schouders eronder moeten zetten.” O

VERANTWOORDELIJKHEID Tot zijn genoegen ziet Vercoelen dat gemeenten en scholengemeenschappen zich steeds meer bewust worden van het probleem en nauwer met het bedrijfsleven willen samenwerken. Voor een brancheorganisatie als ION is er ook een duidelijke rol weggelegd. “Een brancheorganisatie moet zorgen voor een goed cursusprogramma en geactualiseerd cursusmateriaal dat op de huidige praktijk is afgestemd. ION werkt daar hard aan en ik heb daar een goed gevoel bij. Dat zeg ik niet zo gauw. Wat ION verder kan doen, is het doorontwikkelen van een ouderenen jeugdbeleid. Het aantrekken van jonge

MEER INFORMATIE www.nts-finish.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 27

THEMA OPLEIDEN, PERSONEELSWERVING

ALGEMEEN

ANDERS DENKEN EN DOEN NODIG VOOR GOED OPGELEIDE VAKMENSEN Hebben we in de (nabije) toekomst voldoende gemotiveerde en goed opgeleide vakmensen? En zo niet, wat moet er nu gebeuren om een dreigend tekort te voorkomen? Is dit een zaak van de ROC’s, of moeten bedrijven en brancheorganisaties zelf ook aan de bak om straks voldoende vakmensen te hebben? Moeten we ook niet eens gaan kijken of de structuur in het beroepsonderwijs anders moet zodat het beroepsonderwijs beter aansluit bij de beroepspraktijk? Er zijn vragen genoeg als het gaat om in de toekomst voldoende en goed opgeleide vakmensen in onze branche te krijgen. Het ziet ernaar uit dat dat probleem in de eerstkomende jaren eerder groter dan kleiner wordt. Tijd om eens te gaan praten met iemand die met een wat bredere blik naar het beroepsonderwijs kijkt en naar de partijen daaromheen. Met die gedachte kwamen we uit bij Koos Schep, technisch directeur van Hieselaar Nederland. Dat bedrijf maakt in opdracht van klanten metalen producten en geeft ze ook een poedercoatbehandeling. Het bedrijf heeft 85 medewerkers in dienst. Schep noemt het bedrijf redelijk specialistisch; het werkt bijna alleen met dun plaatmateriaal (stalen panelen onder de twee millimeter dik) waarmee diverse complete eindproducten worden gemaakt. Maar we gaan het niet over de praktische verrichtingen intern hebben, maar over een visie op cursussen en opleidingen en wie daarbij aan de bak moeten. “Het probleem van te weinig goed opgeleide vakmensen in de technische sector zal - als er niets bijzonders gebeurt - alleen maar groter worden. Een probleem dat daarmee te maken heeft, is dat het vakgerichte onderwijs vaak jongeren aflevert die onvoldoende kennis en kunde hebben om zonder verdere bijscholing aan de slag te kunnen gaan. Maar het geeft geen zin om als bedrijf alleen maar te mopperen dat het beroepsonderwijs niet deugt en niet aansluit bij de beroepspraktijk. Bedrijven moeten zelf ook in actie komen en gaan nadenken hoe ze actief kunnen helpen om het grotere probleem op

28 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

Koos Schep te lossen. Ik vind dat bedrijven er gezamenlijk voor moeten zorgen dat de scholen leerlingen afleveren waar de markt iets mee kan.”

het Schoonhovens College. In dat bestuur zitten meerdere leden uit het technische bedrijfsleven en ook Egbert Stremmelaar zit daarin. Mijn punt is dat bedrijven zich meer moeten binden aan opleidingen en dus bijvoorbeeld vakkrachten ter beschikking moeten stellen om af en toe les te geven op een middelbare school. Of gewoon de deuren opendoen: snuffelstages aanbieden, open dagen houden, je ook op ouders van een kind richten dat zich oriënteert op het beroepsonderwijs.” Volgens hem betalen die investeringen zich over enkele jaren uit omdat er dan leerlingen uit het beroepsonderwijs komen die gemotiveerd zijn voor het vak en een opleiding hebben gevolgd die aansluit bij de beroepspraktijk. Een sterke koppeling tussen bedrijven en scholen is ook gewenst om al bekend te zijn bij de leerlingen als ze een keuze voor een richting gaan maken. Organisaties uit het bedrijfsleven, zoals brancheorganisaties, zouden hierbij het voortouw kunnen nemen. Daarnaast moet ook politiek Den Haag in actie komen.

DEUREN OPEN Volgens Schep moeten bedrijven zich betrokken voelen bij dit probleem en een investering doen om een goede basis te creëren voor zichzelf en voor de technische sector als geheel. Maar ook voor de jonge vakkracht die een goede toekomst voor zichzelf probeert op te bouwen. “Bij ons in de buurt zit een lokale technische school in Schoonhoven met onder meer een vmbo. Ik was betrokken bij de oprichting van het bestuur van Vrienden van

KWALITEITSSPRONG Schep: “Den Haag moet gaan sturen op kwaliteit van het onderwijs. Ik vind dat de beschikbare budgetten voor het praktijkonderwijs te krap zijn om leerlingen af te leveren die zó in de praktijk aan de slag kunnen. Binnen de huidige budgetten lukt het niet om de lesstof regelmatig te actualiseren en om de praktijkruimtes adequaat in te richten. Daarom vind ik dat je de helft van de ROC’s kunt sluiten waarbij je ervoor

Geproduceerde en gepoedercoate kasten voor G-Star. zorgt dat in de regio enkele grote ROC’s overblijven met een volwaardig aanbod. Daar kan dan het onderwijs een kwaliteitssprong maken. Als de kwaliteit van de opleidingen beter is, zal de interesse daarin toenemen. Daarnaast moet er een doorlopende leerlijn komen van ROC naar HBO. Hooggeschoolden worden steeds belangrijker, omdat de complexiteit van het werk zal toenemen. Maar dat wil niet zeggen dat er geen werk meer zal zijn op lager niveau.”

Maar het is niet zo dat we nu op Den Haag moeten gaan zitten wachten. Het nieuwe kabinet zal dit onderwerp niet als een prioriteit aanmerken. Schep wijst erop dat een lokale school op basis van bestaande richtlijnen al veel kan bereiken in samenspraak met het bedrijfsleven. “Bedrijven moeten om te beginnen vaker hun deuren openzetten. Ook moeten ze kijken hoe ze bij de keuzevakken op de scholen kunnen aansluiten. Op Schoonhoven is bijvoorbeeld het keuzevak

schilderen. Het is een kleine stap om daarin een stukje oppervlaktetechnieken mee te nemen wat leidt tot meer keuzemogelijkheden bij de leerling. De scholen zullen dit niet zelf bedenken, maar als bedrijven en bijvoorbeeld brancheorganisaties hieraan planmatig gaan werken, kun je binnen pakweg twee jaar al verandering zien. Kortom: we moeten met z’n allen onze schouders eronder zetten en daarbij creatief te werk gaan.”

CONSTANTE AANDACHT Tot slot vindt hij dat de huidige medewerkers niet achter kunnen blijven als het gaat om het kennisniveau. Daarom zijn alle medewerkers bij Hieselaar die betrokken zijn bij het poedercoaten op cursus gegaan bij ION. “We hebben voor een complete doorstroming gekozen en daarom de cursussen poedercoaten 1, 2 en 3 bij ION afgenomen. We hebben het liefst dat de cursus buiten de deur wordt gegeven om objectiviteit te bereiken. De medewerkers allemaal tegelijk op cursus sturen, heeft als voordeel dat men het er de volgende dag over heeft en vaker iets uitprobeert. Daardoor komen ze sneller op een hoger niveau. Constante aandacht voor opleiding is gewoon nodig voor een goede toekomst van de maakindustrie. Als alle betrokken partijen daar goed aan werken, komt het wel goed.” O

MEER INFORMATIE Ophangen van plaatwerk voor het poedercoaten.

www.hieselaarbv.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 29

ORGANISCHE

TEKST Adrie Winkelaar

DEKLAGEN

COATINGS INNOVATIEDAG: INNOVATIE DOOR KENNISUITWISSELING De Vereniging van Verf- en drukinktfabrikanten (VVVF) en de Nederlandse Vereniging van Verftechnici (NVVT) organiseerden op 11 april de Coatings Innovatiedag 2017 in het Industriepark Kleefse Waard in Arnhem. De ingrediënten voor de dag: vier sprekers, ruim honderd deelnemers, twintig stands met een coatingslaboratorium en verschillende modelwoningen op het Industriepark. Jaitske Feenstra, directeur van de VVVF, leidde de deelnemers door het programma met aandacht voor de laatste stand der techniek en de nieuwste ontwikkelingen bij grondstofleveranciers en universiteiten.

In zijn openingstoespraak wees Jaitske Feenstra erop dat innovatie afhankelijk is van nieuwe en externe kennis waarover binnen een bedrijf regelmatig gecommuniceerd moet worden. Kennis was vroeger schaars, waardoor uitvinders in gesloten laboratoria hun producten ontwikkelden. Nu hebben we oneindig veel kennis tot onze beschikking en in allerlei kenniscentra van universiteiten of op bedrijventerreinen waar ook ter wereld, wordt kennis ontwikkeld en toegepast. Belangrijk is nu, hoe wij die kennis kunnen gebruiken om innovaties toe te passen, ieder in zijn eigen assortiment of dienstenpakket. Daarom moeten we in een bedrijf kennis steeds meer delen, om met behulp van de verschillende specialismen, zoals inkoop, productie, marketing en verkoop, de mogelijkheden voor innovatie te onderzoeken. Voor innovatie kunnen we daarbij een onderscheid maken tussen de toenemende stroom ‘gewone’ technische kennis om de marktontwikkelingen te kunnen blijven volgen en steeds meer ‘radicale’ innovaties met nieuwe technische kennis, zoals nanotechnologie, om geheel nieuwe concepten te introduceren.

DUNNELAGENTECHNOLOGIE Guido Verhoeven van de Bond van Materialenkennis, waarvan de NVVT een onderdeel is, legde de nadruk op kennisuitwisseling tussen de

30 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

elektronica, textielvezels, maar ook medicijnen, voedsel en dergelijke te beschermen, moeten coatings in steeds dunnere lagen worden aangebracht. Er zijn al ‘grafeen coatings’ die met een laagdikte van 0,3 tot 50 nanometer worden aangebracht. De zogeheten ‘atomic layer deposition’ (ALP), om dunne lagen in een gasfase aan te brengen, is sterk in ontwikkeling, evenals ‘groeilagen’: coatings die in dunne lagen over elkaar gezet kunnen worden.

COMPOSIETEN EN KUNSTHOUT Jaitske Feenstra, directeur van de VVVF, opende de Coatings Innovatiedag 2017. verschillende secties van de bond. Zo worden ervaringen uitgewisseld van onderzoek naar zelfherstellend beton (de scheurtjes dichten zichzelf ) en zelfherstellende coatings, waarbij krassen en beschadigingen zichzelf repareren. Steeds vaker worden onderhoudsproblemen gecombineerd aangepakt, waardoor corrosie, maar ook slijtage en vermoeidheidsscheurtjes in metaal, tegelijkertijd worden behandeld. Een belangrijke ontwikkeling is ook dat machines, apparaten en gebruiksvoorwerpen steeds kleiner en lichter worden. Nanotechnologie speelt daarin een steeds grotere rol. Om allerlei middelen, zoals kunststofbehuizing,

Daniel Vlasveld van Promolding, gevestigd op het terrein van Ypenburg bij Den Haag, zette uiteen hoe steeds meer functionaliteiten in polymeren (composieten) ingebracht kunnen worden. Promolding ontwikkelt producten voor de ruimtevaart, medische apparatuur en hightech informaticasystemen. Na het extruderen en 3Dprinten, waarbij de composiet steeds vaker met UV-licht wordt uitgehard, moeten er coatings worden aangebracht. Hiervoor worden steeds dunnere lagen gebruikt, waarbij de gebruikte vulstoffen bestaan uit nanoclay, nanocellulose, carbon nanotubes, grafeen en exfoliated grafiet. Bert Kattenbroek van Accoya Hout legde vervolgens uit hoe hout gemodificeerd kan worden door ‘acetylatie’, waarbij watergevoelige houtstoffen met azijnzuuranhydride worden omgezet in duurzaam accoyahout. In toene-

Veel belangstelling voor de verrschillende modelwoningen, waarin diverse materialen zijn verwerkt .

mende mate wordt gebruikgemaakt van gemodificeerde houtvezels voor laminaat, kleding en bouwmaterialen. Ook op het terrein van de Kleefse Waard staat een grote fabriek waar hout wordt behandeld met azijnzuuranhydride.

WEG VAN OUDE PATRONEN Richard van Hooijdonk, trendwatcher en futurist, nam de zaal mee in een wervelende show over de nieuwste technologie op het gebied van communicatie, lifestyle en wonen. Volgens hem zal de mobiliteit de komende decennia drastisch veranderen, waardoor de kinderen van onze kinderen niet meer zullen weten wat een ‘rijbewijs’ betekent. Verder wordt de mens de komende eeuw klaargestoomd om samen met robots te kunnen leven, die de nieuwe ontwikkelingen zelf ter hand zullen nemen. Techniek en innovaties zullen dus steeds meer door robots worden overgenomen. Jonge mensen volgen de steeds snellere technologieontwikkelingen beter dan ouderen; dit dwingt ons samen de wereld te besturen. Van Hooijdonks presentatie riep bij de zaal heel wat vragen op, die door tijdgebrek helaas onbeantwoord bleven.

niet te laten vermenigvuldigen. Hierdoor wordt de aangroei gestopt en is degradatie niet meer mogelijk. Stichting Houtresearch uit Wageningen demonstreerde een warmteweerstandmeter voor houten kozijnen. De TU Eindhoven liet een onderzoek zien over bio-films voor houtbescherming, waardoor levensduurverlening mogelijk is. Het chemische bedrijf DSM gaf een kijkje in de keuken van duurzame hulpstoffen. Chemiebedrijf VLCI uit Amsterdam vertelde over oppervlakte-actieve stoffen. TNO presenteerde een onderzoek naar nieuwe zonnecollectoren. AD International ging in op geavanceerde meetapparatuur om vroegtijdig corrosie te kunnen meten. Verschillende modelwoningen, waarin diverse materialen zijn verwerkt en waarin nieuwe technologie wordt uitgetest, waren te bezichtigen op het buitenterrein. De woningen worden aangepast aan de steeds ouder wordende mens,

NETWERKLUNCH EN MODELWONINGEN BEKIJKEN Het middagprogramma bestond uit tienminutenpresentaties van verschillende ‘pitches’ van toeleveranciers en universiteiten, waaronder TNO en TÜV, de Duitse onderzoekers die ook op het Industriepark Kleefse Waard zijn gevestigd. De TU Delft presenteerde een bio-based curing compound voor cement. Het chemische bedrijf Croda uit Gouda vertelde een middel te hebben om bacteriën niet meer te vergiftigen, maar ze

Bert Kattenbroek van Accoya Hout legde uit hoe hout gemodificeerd kan worden tot duurzaam accoyahout.

onder het motto ‘het huis als mantelzorger met slimme vloeren, wanden en plafonds’. Huizen worden empathische woningen met steeds meer bio-based materialen om beter en sneller te kunnen worden aangepast aan de veranderingen die komen. In het artikel De woning als mantelzorger in de februari-editie van 2017 van dit vakblad is hier ook aandacht aan besteed.

EVALUATIE Het doel van de Innovatiedag was, volgens dagvoorzitter Jaitske Feenstra, kennis te nemen van nieuwe ontwikkelingen van buiten de verfindustrie. Daarin is de dag zeker geslaagd. Maar de vraag blijft of dit zal leiden tot betere en snellere innovaties in de verfindustrie zelf. Hoeveel concrete aanknopingspunten zijn er voor de bedrijven? De twee sprekers over houtinnovatie en functionaliteiten in polymeren boden de meeste inspiratie, omdat zij lieten zien hoe het gebruik van gemodificeerd houtstof en het gebruik van speciale vulstoffen in polymeren tot nieuwe en betere producten kunnen leiden. Coatings zijn eveneens gebaseerd op een polymeer waaraan vele additieven en vulstoffen worden toegevoegd om speciale functies te kunnen vervullen. Dit betekent dat de mogelijkheden voor de oppervlaktebehandelende bedrijven steeds groter en functioneler worden. Daarnaast blijft het voor de branche interessant om te volgen waar universiteiten en instituten mee bezig zijn en wat toeleveringsbedrijven te bieden hebben om producten en behandelde ondergronden te testen en te onderzoeken. O

MEER INFORMATIE www.vvvf.nl www.nvvt-nederland.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 31

ELEKTROCHEMIE EN

THEMA OPLEIDEN, PERSONEELSWERVING

METALLIEKE DEKLAGEN

De spoorbrug in aanbouw.

CURSUS METALLISEERDER VERBREEDT VAKKENNIS AANZIENLIJK Herhaaldelijk verzorgt ION de cursus Metalliseerder - vakbekwaamheid metaalconservering. Voor dit themanummer gingen we op zoek naar een bedrijf waar de cursus is gegeven. Zo kwamen we uit bij HSM Steel Structures in Schiedam, een onderdeel van de Andus Group. Waarom wilden zij de cursus en hoe is het bevallen? In de schaduw van een in aanbouw zijnde spoorbrug is daarover Hans Meeter geïnterviewd, hoofd conservering bij HSM Steel Structures. “Deze spoorbrug bouwen wij, maar we conserveren ‘m ook”, zegt Hans Meeter. “Opdrachtgever ProRail eiste dat de conservering uitgevoerd zou worden door gecertificeerde medewerkers. We hebben een ploeg metalliseerders met ruime ervaring met elektrisch vlamspuiten, maar zonder ervaring op het gebied van metalliseren met gas. Gezien de complexiteit van het werk en de bereikbaarheid van de brugdelen

32 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

in de conserveerhal, was metalliseren met gas de enige juiste manier om het zink/aluminium goed aan te brengen. Op zoek naar een geschikte instantie voor de certificering, wees de leverancier van de equipment mij op ION. Toen ik vervolgens ION tegenkwam op de Surface in Den Bosch, raakten we in gesprek over de cursus metalliseren. Na die kennismaking kwam ION al snel bij ons op bezoek in Schiedam en zo

is het gestart.” De cursus is afgelopen winter gegeven in Schiedam in de vorm van een hele dag theorie en een halve dag praktijk. Tussendoor was er een trainingsdeel dat buiten de cursus om is georganiseerd in samenspraak met de leverancier van de equipment. Volgens Hans Meeter vonden de cursisten de cursus heel interessant, al was voor sommigen de theorie wel wat pittig. Ook

VOOR TRANSPORT BRUG In november zal de in aanbouw zijnde tweesporige spoorbrug met een lengte van 168 meter over het Amsterdam-Rijnkanaal in Utrecht worden geplaatst tussen twee bestaande bruggen in. Het transport van de spoorbrug vanaf de bouwplaats naar de uiteindelijke bestemming zal op een donderdag in november aanvangen en op de daaropvolgende zondag eindigen. Net als de plaatsing van de nieuwe spoorbrug over de A1 bij Muiden vorig jaar zal ook dit huzarenstukje weer veel

landelijke media-aandacht opleveren. Allereerst zal de brug op speciale voertuigen naar het water worden gereden, dan op een ponton worden geladen en gedeeltelijk over het water worden getransporteerd. In totaal zal het transport ruim een kilometer zijn. Het op de plaats brengen tussen de bestaande spoorbrug en de bekende gele verkeersbrug in wordt ook een huzarenstukje. In tegenstelling tot de bestaande spoorbrug heeft de nieuwe brug geen tussensteunpunten meer en is daarom toekomstvast.

Hans Meeter bij de in aanbouw zijnde spoorbrug.

waren er cursisten die de Nederlandse taal niet zo machtig waren, maar daar heeft ION goed op ingespeeld, zegt Hans Meeter. De cursus werd gevolgd door vijftien metalliseerders en Hans Meeter zelf.

MEER BETROKKEN De vraag is nu of hij het verschil kan zien in de uitvoering van het werk voor en na de cursus. “Die jongens wisten allemaal wat metalliseren is. Maar nu ze de cursus gevolgd hebben, zie

je dat ze meer bij het werk betrokken zijn en zich ook meer gewaardeerd voelen. Het gaat vaak om mensen die niet zo’n hoge opleiding hebben en/of van buitenlandse afkomst zijn. Ze waarderen het als je een cursus geeft. Ze hebben onder meer geleerd om het werk anders te benaderen. Ze weten nu wat er achter zit en waarom je bepaalde keuzes maakt: waarom die bepaalde druk ingesteld moet worden, hoe en waarom die vlam afgesteld moet worden. En hoe beoordeel je staal, reinheid en ruwheid?

Als er vroeger een storing was, meldden ze dat en wachtten ze totdat het opgelost was. Nu willen ze weten hoe je een storing oplost. Alles bij elkaar is het heel efficiÍnt gebleken, want we hebben in een krap tijdsbestek een goed stukje kwaliteit geleverd.� O

INHOUD CURSUS De cursus Metalliseerder -vakbekwaamheid metaalconservering is bedoeld voor alle medewerkers die metaalconserveringswerkzaamheden uitvoeren (uitvoerenden) en voor medewerkers die deze werkzaamheden direct op de werkvloer aansturen. Tijdens de cursus leert de cursist metalen objecten op de juiste manier te behandelen door middel van de gebruikelijke metalliseertechnieken. Goed opgeleide vakmensen met kennis van zaken die beschikken over de juiste vaardigheden zijn een must om metalen objecten in stand te houden. Om ervoor te zorgen dat de kennis en het vakmanschap aantoonbaar aanwezig is,

wordt bij deze cursus de ISO 14918 (Approval testing of thermal sprayers) als uitgangspunt gehanteerd. De cursus bestaat uit twee theorielessen van elk 3,5 uur en een praktijkles van drie uur. De onderwerpen die in de cursus aan bod komen, zijn onder meer: kwaliteit, arbeidsomstandigheden en veiligheid, metaal, corrosie en preventie, voorbehandeling en metalliseren. De cursus wordt afgesloten met een theorie- en praktijkexamen dat leidt tot persoonscertificering conform ISO 17024. De cursus wordt zowel klassikaal als per bedrijf aangeboden.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 33

ORGANISCHE

THEMA OPLEIDEN, PERSONEELSWERVING

DEKLAGEN

CURSUS POEDERCOATEN IN BREDER PERSPECTIEF Rotocoat organiseert regelmatig cursussen op de werkvloer om het kennisniveau van haar medewerkers op peil te houden. De afgelopen jaren is meermaals de cursus ‘Poedercoaten niveau 1’ gegeven. Zo ook dit jaar bij Rotocoat in Wolvega. Hoe is de cursus bevallen en hoe past deze bij de ontwikkelingen op het gebied van poedercoaten? We vroegen het aan Gerlof Koster, operationeel directeur van Rotocoat.

Rotocoat beschikt in Wolvega over drie coatbanen: een volautomatische ‘Power and Free’ poedercoatbaan, een ijzerfosfateerbaan en een handcabine. Wanneer Rotocoat voldoende kandidaten heeft om de cursus in eigen huis te laten verzorgen, zoekt Rotocoat contact met ION. De cursus bestaat uit drie theorielessen van drie uur en één praktijkles. Gerlof Koster: “We hebben het liefst dat de cursus bij ons in huis wordt gegeven. Onze medewerkers hoeven dan niet te reizen en we zijn hen minder lang kwijt op de werkvloer. Vroeger bestond de cursus alleen uit theorie en dat vonden we een gemis. Gelukkig heeft ION hier goed op geanticipeerd en een praktijkles aan de cursus toegevoegd. Door de cursus in eigen huis te houden, kunnen we voor de praktijkles gebruikmaken van onze eigen poedercoatbanen. Dat is voor ons een groot voordeel. En natuurlijk zijn al onze medewerkers geslaagd voor de ION-cursus!” Ook over de inhoud en het niveau van de cursus is Gerlof Koster tevreden. “De cursus sluit goed aan bij de praktijk. We sturen vooral onze medewerkers naar deze cursus die materiaal ophangen, afhalen, inpakken en kwaliteitsmetingen aan de baan doen. Zij hebben nog geen ervaring met het spuitproces. Door het volgen van de cursus ‘Poedercoaten niveau 1’ krijgen onze medewerkers meer theoretische achtergrondkennis en weten ze beter waar ze in hun werk op moeten letten. Ook begrijpen ze beter waarom sommige handelingen

34 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

Gerlof Koster noodzakelijk zijn om een gepoedercoat product af te leveren dat voldoet aan de kwaliteitseisen en aan de wensen van de klant. Deze basiskennis kunnen ze in de praktijk of door middel van vervolgcursussen verder uitbouwen.”

FLEXIBILITEIT “De markt vraagt om steeds meer flexibiliteit, waar we als Rotocoat op moeten anticiperen. De poedercoatleveranciers leveren naast de standaard RAL-kleuren, meerdere andere typen poeders, zoals textures en metallics. Ook onze

klanten hebben deze nieuwe kleuren ontdekt en bieden steeds vaker kleinere series met afwijkende kleuren aan. Hierdoor neemt het aantal kleurwissels toe. Vroeger hadden we vier of vijf kleurwissels per dag, nu kan dat oplopen tot wel dertig. Gelukkig hebben we snelwisselcabines, waardoor de kleurwissels snel en met zo min mogelijk poederverlies kunnen plaatsvinden. Bovendien weten onze medewerkers precies wat ze moeten doen. Waren we met de oude poedercabines nog drie kwartier bezig met een kleurwissel, nu is dat tien minuten.” De cursus past ook goed bij het streven van Rotocoat om medewerkers multi-inzetbaar te maken. “Rotocoat wil in de markt bekendstaan als een betrouwbare partner die opdrachten snel uitvoert. Om dit waar te maken, moeten onze medewerkers flexibel en multi-inzetbaar zijn. We willen graag dat iedereen op twee of drie posities inzetbaar is, bijvoorbeeld bij het poetsen, ophangen, afhalen, inpakken, poederspuiten en het doen van kwaliteitsmetingen aan de baan. Als medewerkers multi-inzetbaar zijn, kunnen ze het werk van een collega gemakkelijk overnemen en lopen ook alle bedrijfsprocessen gewoon door. Daarom juichen we het toe als medewerkers na de cursus ‘Poedercoaten niveau 1’, ook het poederspuiten willen leren.” O

MEER INFORMATIE www.rotocoat.nl www.vereniging-ion.nl

ALGEMEEN

THEMA OPLEIDEN, PERSONEELSWERVING

LIJMACADEMIE BIEDT DRIE OPLEIDINGEN AAN VOOR INDUSTRIE De Lijmacademie richt zich op kennisoverdracht rond het industrieel toepassen van lijmtechniek. In de afgelopen decennia heeft lijmen als verbindingstechniek een sterke ontwikkeling doorgemaakt. De kennis van de industriële toepassing van lijmtechnieken is echter sterk versnipperd. De Lijmacademie wil naast de verdere uitvoering van de persoonskwalificatiestructuur in Nederland en Vlaanderen ook trainingen ontwikkelen en uitvoeren voor specifieke industriële sectoren en individuele bedrijven.

De Lijmacademie heeft aan de basis gestaan van de Nederlandstalige uitvoering van de Fraunhofer IFAM-lijmopleidingen sinds januari 2011. Vanaf 2014 is de Lijmacademie erkend door het EWF (European Welding Federation) en het NIL (Nederlands Instituut voor de Lastechiek) als Approved Training Body voor de opleidingen EAB en EAS. De Lijmacademie beschikt over een trainings- en onderzoekscentrum in Gilze Rijen, voorzien van een laboratorium waar twaalf deelnemers gelijktijdig het bijbehorend practicum kunnen doen. De Lijmacademie biedt drie lijmopleidingen aan die verschillen van niveau en inhoud. Zo is er de Nederlandstalige Lijmvakmanopleiding, de European Adhesive Bonder (EAB). Dit niveau is met name bedoeld voor bedrijfsmedewerkers die regelmatig lijmwerkzaamheden uitvoeren op basis van werkinstructies, met of zonder direct toezicht. De deelnemers worden getraind in het gebruik van lijmtechnieken in een industriële productieomgeving. De opleidingsmethode duurt 40 uur in vijf dagen en omvat onder meer practicum en schriftelijke en mondelinge toetsen. De deelnemer wordt opgeleid tot Lijmvakman/ Lijmvakvrouw met een Europees erkend diploma. Ook is er de opleiding tot European Adhesive Specialist (EAS). Hiermee wordt de deelnemer opgeleid tot Lijmspecialist met een Europees erkend diploma. Deze opleiding is geschikt voor medewerkers die minimaal twee jaar werkervaring hebben en over een MBO4- of HBOopleiding in een technische richting beschikken.

lands/Engelstalig) uit te voeren in 2017 en 2018. De opleiding tot EAE leidt deelnemers op tot een Europees erkend diploma. De deelnemer is na het behalen van het diploma bevoegd en in staat om: • Verantwoordelijkheid te nemen voor het hele spectrum van lijmwerkzaamheden, van productontwikkeling tot productie en ook reparatiewerkzaamheden • Het overzicht te behouden over alle aspecten rond een juiste toepassing van de lijmtechniek op een verantwoorde wijze • Verantwoordelijkheid van Supervisor in Charge volgens DIN 6701 en DIN 2304 op zich te nemen. Na succesvolle afronding van deze opleiding zijn de deelnemers in staat om werkinstructies op te stellen en uitvoerende werkzaamheden te leiden, waarbij men de vakmensen kan bijstaan in technische en praktische aspecten. De Lijmspecialist-opleiding is fulltime en duurt 120 uur, inclusief examen. Ter ondersteuning van het leerproces wordt de theorie afgewisseld met praktische oefeningen. Tijdens de opleiding is er driemaal een schriftelijke toets. Vervolgens vindt in de laatste periode het praktisch en mondeling examen plaats.

Deze opleiding is voorbehouden aan medewerkers met een BSc- of MSc-vooropleiding in een technische richting. De opleiding van in totaal 332 uur is opgebouwd uit acht modules, met elk een theorie- en praktijkcomponent. Elke module neemt 40 uur in beslag en wordt in een week van maandag tot en met vrijdag gegeven. Het lesmateriaal is Engelstalig, maar er zal meestal in het Nederlands les worden gegeven. O

LIJMINGENIEUR Tot slot is er de opleiding tot European Adhesive Engineer (EAE). De Lijmacademie heeft het Fraunhofer IFAM, een Nederlandse en een Belgische Universiteit bereid gevonden om in samenwerking de eerste Benelux EAE (Neder-

MEER INFORMATIE www.lijmacademie.eu

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 35

ORGANISCHE

THEMA OPLEIDEN, PERSONEELSWERVING

TEKST Gerard Rutjes

DEKLAGEN

3D VIRTUELE TRAINING VOOR GEOEFENDE METAALCONSERVEERDER In een themanummer over opleidingen mag de toepassing van computertechniek in opleidingen natuurlijk niet ontbreken. Het laatste jaar zijn daarover al verschillende artikelen verschenen in dit vakblad. In deze bijdrage van Green Training staat het gebruik van de sim spray in de praktijktraining centraal.

Green Training heeft al op tientallen plaatsen in Nederland en België trainingen met 3Dapparatuur verzorgd. Daarbij kwamen we er al snel achter dat het alleen maar ‘virtueel bezig zijn’ niet tot het gewenste resultaat leidt. Het wordt al snel gezien als een spelletje, als een wedstrijdje wie het beste resultaat scoort. Het klopt dat de sim spray een zeer objectief resultaat en techniekmeting laat zien. Maar de conclusie dat degene met het beste resultaat in de praktijk ook de beste spuiter met het hoogste rendement is, is onjuist. Een goede opleiding bestaat dan ook uit een samenspel van sim spray, theorie, praktijk en het confronteren van de vakbekwame metaalconserveerder met een aantal persoonlijke verbeterpunten. Dat de vakmensen kunnen verfspuiten en stralen staat wel vast; anders waren ze niet al jaren bij hetzelfde bedrijf in dienst. Maar voor ons, als trainers met de sim spray, is het belangrijk het wedstrijdelement eruit te halen. Als mensen de training gaan zien als een spelletje, schieten we ons doel voorbij. Daarvoor is de tijd te kostbaar. De opleiding moet voor zowel de kandidaat als de onderneming voordeel opleveren. Door een goede persoonlijke training te organiseren, met een duidelijke mix van computertraining, theorie en praktijkinstructie, ontstaan significante verbeteringen op het gebied van rendement en kwaliteit. Alle bedrijven die inmiddels hebben deelgenomen, hebben - al naar gelang hun pro-

36 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

ductiewerk - rendementsverbeteringen weten te bereiken van vijf tot vijftien procent.

RONDOM SPUITEN In het theoriegedeelte besteden we onder meer aandacht aan het belang van het maken van een dagrapport. Gelukkig zien we dat voor aanvang van een klus bij veel bedrijven de omgevingstemperatuur, de temperatuur van het substraat en de relatieve vochtigheid worden gemeten en genoteerd. In het praktijkgedeelte houden we ons vooral

bezig met het optimaliseren van de spuitdruk. Het 3D-systeem van Green Training is dan ook speciaal bedoeld voor de geoefende spuiter en straler. Er bestaat ook een 2D-systeem, waarbij de deelnemer (zonder 3D-helm) op een groot beeldscherm een object kan spuiten. Dit is een prima systeem om nieuwe kandidaten op te leiden en te kijken of ze aanleg hebben. Ook de autoschadehersteller kan hiermee, zonder het milieu te belasten, zijn of haar vaardigheid trainen. Dat kan met ons systeem uiteraard ook. Maar als je wilt trainen op bijvoorbeeld een

Foto 2 brandstoftank van een motor, een staalconstructie of een hoekstuk onder een brug waar je rondom heen moet, moet je dat ook rondom kunnen zien. Bij ons 3D-systeem wordt daarbij niet alleen de laagdikte gemeten, maar ook de hoek, de snelheid van de spuitbeweging en de afstand van het spuitpistool tot het substraat.

PARAMETERS Ook in de automobielindustrie wordt met een soortgelijke 3D-bril gewerkt. Het 3D- computersysteem maakt een CAD/CAM tekening van de carrosserie en geeft vervolgens de laagdikte aan - net als bij de beide virtuele systemen met meerdere kleuren. Blauw is te dun, rood is te dik en groen is goed; en dit per vierkante centimeter (zie foto 2, waarbij rood en blauw zijn omgewisseld). Als een ondergrond eenmaal is gespoten, kan de ene inspecteur het werk afkeuren (te dun bijvoorbeeld), terwijl een andere inspecteur hetzelfde werk na vijf metingen goedkeurt (zie foto 3). De spuitdikte is zowel in de 2D- als in de 3D-versie van het virtuele spuiten goed te zien, wat een goede beoordeling - en leren - mogelijk maakt. Bij het 3D-systeem wordt behalve de laagdikte bovendien ook de spuitafstand, spuithoek en spuitsnelheid in een grafiek vastgelegd (zie foto 4). Op het scherm kun je elke afzonderlijke spuitbeweging zien, wat betreft afstand (is deze constant?) en spuithoek (is deze haaks op het substraat?). De spuiter kan daardoor zelf zien waar hij zijn spuittechniek kan ‘finetunen’ om een meer gelijkmatige laagdikte te krijgen en het verfverlies te reduceren. Bij kwasten en rollen heb je geen overspray; bij spuiten altijd. En dat verschilt ook nog voor ‘in één keer honderd vierkante meter’ of ‘honderd keer één vierkante meter spuiten’, zoals voor iedereen duidelijk zal zijn. Bij lange objecten kun je in de 3D-versie heel goed zien hoe je de

Foto 3

spuithoek bij de overlap moet veranderen om toch een gelijkmatige laagdikte te krijgen.

VOORDELEN Als trainers weten we als geen ander dat iemand iets aanleren makkelijker is dan iemand iets afleren. De spuiter moet zijn basistechniek bijhouden om geen afkeur te spuiten. Daarbij gaat het er vooral om dat hij sommige handelingen bijstelt naar aanleiding van de grafieken en beelden van zijn eigen werk. En dat is voor iedere kandidaat verschillend. Green Training komt bij veel bedrijven om spuiters en stralers weer te laten ‘finetunen’. Soms wil ook een straler wel eens (virtueel) spuiten. Met onze 3D-versie kunnen we dan heel goed de verschillen in techniek laten zien. Een straler zal veelal gaan spuiten in een hoek van 45 tot 60 graden, en in één streep door. Dan is het zelfs voor de computer moeilijk om daar een duidelijke grafiek van weer te geven. Maar met

de 3D-straalversie kunnen we deze mensen wel veel beter instrueren. Een ander groot voordeel van deze manier van opleiden, is dat het productieproces nauwelijks wordt onderbroken. Er is geen cabine en apparatuur nodig, geen verf of oplosmiddel en ook geen werkstukken. Dat hebben we allemaal digitaal. Daarbij is voor een complete opleiding ongeveer slechts drie kwartier tot een uur per deelnemer nodig. Bovendien zijn er subsidiemogelijkheden, waar we graag meer informatie over geven. Tot slot is nog het vermelden waard dat Green Training samenwerkt met de Vereniging ION. En misschien wel het allerbelangrijkste: het 3D-systeem is goed voor de onderneming en goed voor het milieu. Kortom, een duurzaam systeem. O

MEER INFORMATIE www.green-training.nl

Foto 4

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 37

OVER DE GRENS

Noël Ruijters scant de buitenlandse bladen. De belangrijkste ontwikkelingen noteert hij in de rubriek “Over de grens”. Deze keer de meinummers van het Journal für Oberflächentechnik en het European Coatings Journal.

UIT DE BRANCHE Akzo Nobel is nog steeds met afstand de grootste lak- en verfproducent van Europa met € 9,5 miljard omzet, gevolgd door het Duitse BASF (€ 3,2 miljard) en het Noorse Johun (€ 1,6 miljard). Het Nederlandse bedrijf heeft tweehonderd productielocaties en verdient meer dan de helft van haar omzet buiten EMEA. De wereldwijde markt voor UV-coatings zal volgens het onderzoeksbureau Future Market Insights (FMI) groeien van € 3,14 miljard nu naar € 5,66 miljard in 2026. Belangrijkste afnemer is de consumentenelektronica. Een paar cijfers met betrekking tot staal: de wereldwijde kosten van corrosie zijn € 2,29 biljoen per jaar; 40% van de wereldwijde productie van staal is bestemd voor de vervanging van beschadigde onderdelen. Hittebestendige coatings kunnen staalstructuren twee uur beschermen tegen vuur van 1.100 oC. Lak beschermt stalen bruggen in Europa 25-30 jaar tegen corrosie. Diisocyanaten die dienst doen als monomeren in polyurethaanproducten zijn een trigger voor astma. In het bijzonder aan Methyleen Diphenyl Diisocyanaat (MDI) en zijn isomeren worden inmiddels beperkingen opgelegd (REACH Annex XVII, No. 56). Van 3-5 oktober wordt in Moskou de conferentie: Aluminium-21 / Surface Treatment & Finishing gehouden. Info op www.eng.apral.org

STRALEN Volgens ISO 11124 en 11126 zijn er diverse soorten straalmiddel voor uiteenlopende toepassingen. Keuringen van het eindproduct zijn vastgelegd in ISO 11125 en 11127. Belangrijk is dat het stralen een oppervlak geeft dat zoveel mogelijk vrij is van opgeloste zouten. De kennis van de uitwerking van deze zouten op de cor-

38 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN MEI 2017

rosiebestendigheid van behandelde metalen is echter nog beperkt, aldus het Institut für Korrosionsschutz Dresden GmbH. Zie verder www. iks-dresden.de. Walther Trowal leverde onlangs in Mexico een straalinstallatie op voor aluminium onderdelen met een Muldenband en aluminium straalmiddel. Steeds meer wordt aluminium straalmiddel gebruikt bij het bewerken van aluminium giet- en smeedwerk. Omdat de impact ervan geringer is dan die van andere straalmiddelen, ontwikkelde Walther Trowal gekromde werpschoppen die een duidelijk hogere snelheid aan het straalmiddel geven. Daarbij komt dat de onderdelen van de Muldenband installatie dichter op het werkstuk staan, zodat de werking van de installatie verder verbetert. De installatie heeft een hogere effectiviteit, ofschoon het straalmiddel heel licht is. Voordeel is de veel geringere slijtage van de installatie door het lichtere straalmiddel. De Muldenband zorgt ervoor dat werkstukken niet of heel zachtjes met elkaar in contact komen. www.walther-trowal.de

de nabehandeling tot en met de kwaliteitsborging, interne logistiek, aflevering en facturering. Ook erg behulpzaam is de eenduidige identificatie van verpakkings- en transportmiddelen. Voor galvano-bedrijven is met name de correcte bewaking van elektrolyt-parameters van belang. De beheersing van risico’s is zowel voor kwaliteits-, milieu- en verzekeringsaangelegenheden van belang, en daarmee uiteindelijk voor uw winstgevendheid. www.softec.de

REINIGING In JOT een special over reiniging. Twee tendensen: op de eerste plaats steeds meer ondernemingen die grenswaardes voor reinheid van onderdelen definiëren; op de tweede plaats de klanten die een steeds sterkere naleving van deze grenswaardes eisen. Inline controle van reinigingsbaden en producten en automatische doseerinstallaties gaan de toekomst bepalen, evenals het gebruik van apps voor diagnose, onderhoud, levering van onderdelen en bedieningsinstructies.O

SOFTWARE Een ERP-pakket kan al uw processen bewaken, vanaf de goederenontvangst via het lakken en

Noël Ruijters is eigenaar van Bâton Adviesgroep

MIJN MENING De rubriek Mijn Mening is bedoeld voor lezers die willen reageren op gepubliceerde artikelen of op actuele ontwikkelingen in de branche om daarmee bij te dragen aan vakinhoudelijke verdieping. Wilt u ook reageren? Mail de redactie via Oppervlaktetechnieken@ellemmi.nl

Nederland heeft een sterke economie. We hebben u daarover regelmatig bericht. Ook de goede oppervlaktebehandelende branche draagt daar aan bij. Uiteraard is er voor een sterke economie een goed onderwijssysteem nodig. Op Europees niveau staan we in de top 5 en wereldwijd komen we regelmatig in de top 10 voor van landen met het beste onderwijs (bron OESO). Ook onze universiteiten en hogescholen doen het internationaal uitstekend. Bijna een kwart van alle studenten die aan een opleiding begint, maakt deze opleiding niet af. Er zijn inmiddels vele rapporten over de redenen geschreven: ontbrekende motivatie, systeem sluit niet aan bij verwachtingen en mogelijkheden en toch een verkeerde keuze. Diverse onderwijsinstellingen hebben een systeem ingericht om studenten beter op te vangen bij aanvang en te begeleiden gedurende de opleiding. Immers, behalve dat een gestaakte opleiding tot individueel leed lijdt, kost het de maatschappij veel geld. Ofschoon er over het niveau van het onderwijs dus wel tevredenheid bestaat, is de kwaliteit van het onderwijs in Nederland aan verbetering toe. Vooral de (bestuurlijke) onderwijssystemen zijn onder de maat. Vaak moet een student zichzelf een weg banen door een oerwoud aan bureaucratie en desinteresse. Je zou dus verwachten dat degene die het wel halen met open armen worden ontvangen door de arbeidsmarkt en direct een baan krijgen. Helaas blijkt in de praktijk dat ongeveer een kwart van de afgestudeerden niet in het werkveld van de studierichting gaat werken. Ook de aansluiting opleiding – arbeidsmarkt blijkt slecht te zijn geregeld. Zomaar een voorbeeld: een student die na vier jaar een HBO-studie afrondt voor leerkracht in het basisonderwijs is een gemotiveerde doorzetter door de hoge studielast en uiteraard hartstikke blij met het eindresultaat dat in de maand juli wordt vastgesteld/gehaald. Het diploma wordt overigens pas in oktober uitgereikt. Deze kersverse leerkracht wil graag per september in het onderwijs aan de slag, maar krijgt in principe geen baan (ondanks het lerarentekort), omdat reeds in april de bezetting van het leerkrachtenteam rond moet zijn. Het alternatief is een aanstelling voor de flexpool. Een groep van leerkrachten die mag invallen als er een leerkracht ziek wordt. Geen zicht op een voorspelbaar inkomen en altijd beschikbaar moeten zijn. Een slecht vooruitzicht en dus een reden om elders een baan te accepteren. Als de school toch zo iemand wil aanstellen, ligt het (financiÍle) risico volledig bij de school, dus slechts in

bijzondere gevallen zal van de procedure afgeweken worden. De moraal: als een school onvoldoende leerkrachten ter beschikking heeft, dan heeft dat vooral te maken met de bestuurlijke keuzes van de school, en niet vaak niet met de beschikbaarheid van gekwalificeerde mensen. Ook in onze branche is er een afstemmingsprobleem. Materiaalinnovaties zijn vaak oppervlaktebehandeling gedreven. Toch is het aandeel oppervlaktebehandeling in een opleiding (werktuig)bouwkunde of mechatronica minimaal of niet aanwezig. Doordat ION haar cursussen toetst aan het NLQF zijn deze ook bruikbaar voor het reguliere onderwijs. Inmiddels zijn we met het regulier onderwijs in gesprek om hiervoor enkele pilots te starten. Uiteraard is het voor een branchevereniging geen core business om het reguliere onderwijs van studiemateriaal te voorzien. Toch is het belangrijk dat de industrie dit doet, omdat anders de mensen die straks voor de arbeidsmarkt beschikbaar komen, niet meer over de juiste attitude en kennis beschikken om in onze branche werkzaam te zijn. En als de oppervlaktebehandelende branche zijn innovatiekracht verliest, zal de maakindustrie van de BV Nederland dat merken en zal ook onze export onder druk komen te staan. O Egbert Stremmelaar

OPPERVLAKTETECHNIEKEN MEI 2017 | 39

OP ZOEK NAAR SAMENWERKINGSPARTNERS

Het Enterprise Europe Netwerk, actief in 54 landen (ook buiten Europa), is gericht op brede ondersteuning van het MKB bij internationale samenwerking op het gebied van onderzoek, technologie en commercie. Het Enterprise Europe Netwerk valt onder RVO: de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Bij deze organisaties staan adviseurs klaar die bedrijven helpen bij het vinden van zakenpartners in de landen van het netwerk, en zelfs daarbuiten.

AANBOD UIT SloveniĂŤ, REFERENTIE BOSI20150605001, GELDIG TOT 14-10-2017

SAMENVATTING MEER INFORMATIE Voor vragen over internationale betrekkingen is Enterprise Europe Network bereikbaar onder nummer 088-4440777. Voor meer informatie over het dienstenpakket wordt verwezen naar www.EnterpriseEuropeNetwork.nl. Reageren op de hier vermelde technologieaanbiedingen en -verzoeken kan bij: Tom Reijn Tel. 088-6025299 tom.reijn@RVO.nl www.enterpriseeuropenetwork.nl Noot van de redactie: Hiernaast volgen de titels en samenvattingen van enkele partnerverzoeken en -aanbiedingen uit de database van Enterprise Europe Network NL. De redactie neemt geen verantwoording voor de voorgestelde oppervlaktebehandelingsconcepten, uitspraken aangaande levensduurverwachtingen, accuraat gebruik van bepaalde vakterminologie voor de betreffende toepassing en dergelijke. De vervaldata zijn indicatief: doorgaans kan enkele weken later nog gereageerd worden.

40 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

Een Sloveens bedrijf dat is gespecialiseerd in industriĂŤle coatingtechnologie voor de oppervlaktebescherming van metaal, hout en kunststof biedt zijn diensten aan en is geĂŻnteresseerd in een toeleverings- of serviceovereenkomst.

BESCHRIJVING In SloveniĂŤ is het bedrijf al ruim vijftig jaar marktleider binnen de industriĂŤle coatingtechnologie voor de oppervlaktebescherming van metaal, hout en kunststof. Het bedrijf richt zich op de export en verkoopt producten aan Europese landen en de Russische Federatie. Het bedrijf produceert: - natlakken en toebehoren - poedercoatings en toebehoren - dompellakken - elektroforese dompellakken - grote natlakcabines - reinigings- en voorbehandelingssystemen - droogcabines - automatiserings- en lopendebandtechniek - systemen voor lucht- en afvalwaterreiniging en warmteterugwinning. Het bedrijf heeft ervaring op het gebied van de automobielindustrie, witgoed, metaalverpakkingen, spoorwegvoertuigen en speciale voertuigen, containers, landbouwmachines, elektromotoren en zo meer.

GEZOCHTE PARTNER Het bedrijf wil graag uitbreiden naar nieuwe markten en samenwerken met nieuwe partners, bij voorkeur op basis van toeleverings- of ser-

vicecontracten. De producten en technologie zouden het meest geschikt zijn voor partners die actief zijn in ĂŠĂŠn van de volgende industrieĂŤn: - autobranche - witgoed - spoorwegvoertuigen - containers - agrarische industrie - elektromotoren.

VOORDELEN EN INNOVATIES - Productie van hoogwaardige apparatuur met eigen knowhow, een krachtige kennisbasis en ruime ervaring - Een (sinds 2004) ISO 9001:2008-geregistreerde fabrikant met een gedocumenteerd productieproces en producten van constante kwaliteit - Flexibiliteit en een maximale aanpassing aan de eisen van de klant - De door de onderneming vervaardigde laklijnen zijn ontworpen om aan specifieke eisen te voldoen. Het bedrijf biedt technische ondersteuning inclusief: - opleiding van het personeel - toezicht op metingen en technologische parameters - op de klant toegesneden preventieve onderhoudscontroles - gedetailleerde jaarlijkse controles - ondersteuning in de modernisering en modificatie van de technologie - snelle toegang tot reserveonderdelen. O

AANBOD UIT Oostenrijk, REFERENTIE: TOAT20150616001, GELDIG TOT 18-08-2017

SAMENVATTING Een Oostenrijks mkb-bedrijf, gespecialiseerd in hightech thermische systemen, heeft innovatieve verwarmbare coatings ontwikkeld voor industriĂŤle en niet-industriĂŤle toepassingen. Het energiezuinige coatingmateriaal is frontaal infrarood verwarmbaar, heeft een superieure schadebestendigheid en kan worden gebruikt voor de luchtvaart, automobielindustrie en andere toepassingen. Het bedrijf zoekt een technische samenwerkingsovereenkomst en is ook geĂŻnteresseerd in ideeĂŤn voor alternatieve applicaties.

BESCHRIJVING Een Oostenrijks mkb-bedrijf heeft innovatieve coatings ontwikkeld voor een brede range industriĂŤle toepassingen en nieuwe producten voor eindgebruikers. De nieuwe technologie is gebaseerd op halfgeleidende coating met polymeerlagen (verwarmings- en beschermingspolymeer) met een dikte van 1/10 mm of minder, die in enkele seconden elektrisch verwarmd kunnen worden. Actief verwarmbare coatings kunnen naar klantbehoefte worden ontworpen met convectieve warmte of hoge gelijkmatige infrarood emissie. Het behandelde oppervlak heeft een veel hogere weerstand tegen beschadiging en een niet-toxische vlambestendigheid. De innovatieve coatingtechnologie wordt momenteel toegepast in verschillende gebieden, zoals luchtvaart, automobielindustrie, industrie, duurzame energie, etc.

LUCHTVAART Coating als de-icing oplossing voor vleugels en rotors/propellers om negatieve invloeden te beperken, zoals materiaalschade en stilstandtijden vanwege veiligheidsoverwegingen. Andere luchtvaartapplicaties zijn onder meer actief verwarmbare coatings op afvoerbuizen en kleppen of verwarmde vloerdelen met een sterk verbeterde schadetolerantie.

AUTOMOBIELINDUSTRIE Vergroten passagierscomfort en performance met energiezuinige verwarmbare oppervlakken (E-Mobiel – laag energieverbruik; geavanceerde accuverwarmers). Verwarming van het voertuig op grootschalige infraroodstraling-elementen. Voertuig klimaatsimulatie, cabine en component verwarmingstoepassingen en controlesys-

temen voor gespecificeerde voertuigmodellen.

DUURZAME ENERGIE Anti-icing systeem voor rotorbladen van windmolens.

TECHNISCHE KENMERKEN - High performance temperatuurtoename haalbaar tot wel 400° Celsius (752 °F) - Variabele voltages (6V, 12V, 24V, 48V, 110V, 220V, 600V etc.) - AC of DC - Variabel vermogen: 1 tot 120.000 W/m2 ( 77 W/in2) - Hoge efficiency: ruim 99% van elektrische energie wordt omgezet in thermische energie

GEZOCHTE PARTNER Het Oostenrijkse bedrijf zoekt technische samenwerkingsovereenkomsten met industriĂŤle bedrijven in sectoren als luchtvaart, energie, automobielindustrie en medisch. Het mkb-bedrijf is ook geĂŻnteresseerd in het identificeren en testen van nieuwe toepassingsgebieden. Een mogelijke taak van de partner is het integreren van de coatingtechnologie in het eigen product.

VOORDELEN EN INNOVATIES Het bedrijf heeft ruime ervaring en expertise in infraroodverwarmingscoatings op rotors, turbines en vleugels van vliegtuigen. Succesvolle de-icing testen zijn uitgevoerd in samenwerking met Airbus en Lufthansa Technik. Frontale verwarmingstechnologie op basis van polymeren kan – in vergelijking met conventionele verwarmingssystemen – een hoge en homogene temperatuur bereiken met superieure schadebestendigheid en hoge toepasbaarheid voor een breed scala aan producten. Andere voordelen van actief verwarmbare coatingtechnologie voor specifieke luchtvaart- en automobielindustrieÍn: • Energiezuinig waarbij comfort wordt geoptimaliseerd door individuele verwarming • Hoge schadebestendigheid en niet-toxische vlamweerstand • Economische besparingen en minder deicing tijd • Actief verwarmbare coatings specifiek afgestemd op klantbehoeften • Lichtere producten dankzij dunne coatingtechnologie zonder additionele elektrische verwarmingscomponenten • Nieuwe verwarmingstechnologie voor passagiersvoertuigen (frontale infraroodverwarming). O

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 41

TERUGBLIK COLUMN

UITDAGING Mooi om in nummer dit te lezen waar welke cursussen de afgelopen tijd gegeven zijn en hoe die zijn bevallen. Ook is het mooi om te zien dat het proces van actualiseren van de cursussen is afgerond en dat er straks in september ook nieuwe cursussen aangeboden worden. De grote inhaalslag is voorbij.

Maar het venijn van dit nummer zat niet in een artikel over opleidingen, maar in een artikel over personeelswerving. Het artikel op pagina 26 maakte duidelijk dat het hoog tijd wordt om onze aandacht voorbij de opleidingen te richten. Dit vanuit de gedachte: leuk, die cursussen, maar wat hebben we eraan als er straks geen nieuwe medewerkers zijn om ze te volgen? Jan Vercoelen luidde in dit nummer de noodklok en wijst erop dat de huidige aanpak onvoldoende is om het tij te doen keren. Als we over de (toekomst van de) branche praten, moet er zeker ook aandacht zijn voor de constante werving van nieuwe medewerkers. Sterker nog: dit zou weleens het centrale probleem kunnen zijn in de branche de komende jaren.

VERZOEK UIT TsjechiĂŤ, REFERENTIE BRCZ20160725001, GELDIG TOT 27-07-2017

Een Tsjechische universiteit is bezig met de ontwikkeling van een hoge-emissiecoating voor de thermografische meting van lage temperaturen. In het kader van verder onderzoek en ontwikkeling is de universiteit op zoek naar een Europese verffabrikant die op basis van een productieovereenkomst jaarlijks 800 liter van deze coating kan leveren. Als de samenwerking goed verloopt, is de universiteit bereid om verdere opties voor samenwerking te bespreken.

BESCHRIJVING Infrarood (IR) thermografie is een methode voor contactloze temperatuurmeting. Het grootste nadeel van IR-thermografie is de afhankelijkheid van de gemeten waarde van de emissiviteit van het oppervlak. Daarom worden er bij IR-thermografie meestal hoge-emissiecoatings gebruikt om de precisie van de meting te verhogen. Er zijn veel hoge-emissiecoatings met een goede hechting, maar het is best moeilijk om dergelijke coatings van het gemeten oppervlak te verwijderen. De Tsjechische universiteit ontwikkelt een hoge-emissiecoating voor IRthermografische metingen van lage temperaturen (10-50 °C). In vergelijking met hoge-emissiecoatings die al op de markt zijn, kan de ontwikkelde coating worden verwijderd met water zonder agressieve chemicaliÍn of grove mechanische methoden. Voor verder onderzoek en ontwikkeling is de universiteit op zoek naar een Europese verffabrikant die 800 liter coating per jaar kan produceren op basis van technische documentatie vanuit de universiteit. De samenwerking zal worden gerealiseerd op basis van een productieovereenkomst. Als de samenwerking met de verffabrikant succesvol verloopt, staat de universiteit in de toekomst open voor verdere samenwerking.

GEZOCHTE PARTNER Een Europese verffabrikant die de capaciteit heeft om 800 liter van deze coating te produceren op basis van technische documentatie van de Tsjechische universiteit. De verwachte samenwerking geschiedt op basis van een productieovereenkomst. O

42 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

Hoe lossen we het probleem op? Als we doorgaan met wat we nu doen, gaan we het hoogstwaarschijnlijk niet redden. Het ziet ernaar uit dat we ons moeten richten op een continue, doordachte aanpak in samenwerking met andere partijen. Dus met onderwijs- en jongerenorganisaties, gemeenten en met andere brancheorganisaties. Wellicht ook met vakbonden en met werkgeversorganisaties. En hoe betrek je de ouders van de jeugd van tegenwoordig erbij? Er moeten wegen bewandeld worden die nog niet eerder bewandeld zijn. Dan kun je maar het beste op tijd beginnen en bij het eerste dwaalpad de moed niet opgeven.

JAAP VAN PEPERSTRATEN Hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

SAMENVATTING

Binnenkort gaan er veel ervaren arbeidskrachten met pensioen. Is er bedrijfsbeleid om hun kennis tijdig af te tappen en door te geven aan de nieuwe generatie? U mag het zeggen. Is er bedrijfsbeleid om nieuwe medewerkers systematisch te werven? Heeft de brancheorganisatie dit als speerpunt in het beleid geformuleerd? U mag het opnieuw zeggen. Hoog tijd dus om deze uitdagingen aan te pakken. Als u in de komende zomervakantie eens op een stil moment over de bedrijfstoekomst nadenkt, dan hoort dit probleem centraal te staan. O oppervlaktetechnieken @ellemmi.nl

BRANCHEREGISTER Uw bedrijf in het brancheregister? Voor een standaardvermelding van 3 regels in één rubriek betaalt u per jaar slechts €330,-. Bij plaatsing logo in full colour per jaar €305,- ongeacht het aantal rubrieken. Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Vincent IJff, tel: 070 399 00 00 / vincent@jetvertising.nl

ADVIES PROJECTBUREAU / OPPERVLAKTEBEHANDELING- / COATING-INDUSTRIE

AFZUIGINSTALLATIES

CERTIFICERING Sir John b.v. T. 0182-396931 / F. 0182-396937 info@sir-john.nl / www.sir-john.nl

B & B Coating Techniek T. 053-4357707 www.bb-coating-techniek.nl

Chemetall b.v. T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com www.coatingsystemenvanderlans.nl

Amitech b.v. T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

ANODEMANDEN (TITAAN)

MEPACO b.v. T. 071-5892863 Glasbeek Finish b.v. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Coatingsystemen Van der Lans T. +31(0)614306694 info@coatingsystemenvanderlans.nl www.coatingsystemenvanderlans.nl

AFVALWATERBEHANDELINGINSTALLATIES

ANODEN (TITAAN)

BESCHERMKAPJES, PLUGGEN, TAPE

TÜV Rheinland Nederland b.v. T. 088-8887888 / F. 088-8887879 info@nl.tuv.com / www.tuv.com/coatings

Alards Masking Solutions Lochtstraat 14 5962 AK MELDERSLO T. 06-48222181 info@alards-masking.nl / www.alards-masking.nl

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

Rösler Benelux b.v. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Suez Water n.v. T. 077-3231231 / F. 077-3231230 www.ondeo-is.com / verkoop@ondeo-is.com

Chemetall b.v. T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

HAWKING Official Benelux dealer

The green technology supply house

MAGNETO Special Anodes b.v. T. 010-2620788 / F. 010-2620201 www.magneto.nl

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

HAWKING Benelux b.v. T. + 31 (0) 73 656 5232 www.hawkingbenelux.com

ANODISEER (OPHANGREKKEN)

MEPACO b.v. T. 071-5892863

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

BAKKEN, KUNSTSTOF EnviroChemie b.v. T. +31 (0)23 542 69 13 / F. +31 (0)23 542 69 14 sales@enviro-chemie.nl www.enviro-chemie.nl

CHEMICALIËN/ OPP. BEHANDELING

C.K.B.Boxtel T. 0411- 682939

BEITSEN/PASSIVEREN

Chemetall b.v. T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com HAWKING The green technology supply house

HAWKING Benelux b.v. T. + 31 (0) 73 656 5232 www.hawkingbenelux.com

Kluthe Benelux b.v. T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

CHEMISCH NIKKEL

HangOn b.v. T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

MacDermid b.v. / Enthone b.v. T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

BRANDWERENDE / BRANDVERTRAGENDE COATINGS

COATINGINSTALLATIES SERVICE & ONDERHOUD

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v. T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

Emotech b.v. T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 43

DROOGAPPARATUUR

IST Benelux b.v. T. 055-5050014 www.ist-uv.nl / info@bnl.ist-uv.com

FILTERS (OVERSPRAY)

Filter Service Heerenveen T. 0513-633900 / F. 0513-633888 info@filterservice.nl / www.filterservice.nl

HANGBAANSYSTEMEN Holland Mineraal b.v. T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl Railtechniek van Herwijnen b.v. T. 0344-616363 / F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

FILTERS & POMPEN Corode T. 0411 - 68 55 0

Rösler Benelux b.v. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

ELEKTROSTATISCH POEDERSPUITEN, INSTALLATIES

Mefiag Filters & Pumps b.v. Heerenveen T. 0513-630230 / F. 0513-632233 info@mefiag.com / www.mefiag.com

Rösler Benelux b.v. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

HARDCHROOM BADEN (KUNSTSTOF)

MacDermid b.v. / Enthone b.v. T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

HITTEBESTENDIGE EN NON-STICK COATINGS

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

HAKEN MSP Systems b.v. T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Hendor Pumps & Filters T. 0497-339389 / F. 0497-381593 info@hendor.com / www.hendor.com

GALVANOTECHNIEK, GLANSMIDDELEN Wagner Systemen Nederland T. 030-2410688 / F. 030-2410765 info@wagnersystemen.nl

ELEKTROSTATISCH NATLAKKEN

HAWKING

Alards Masking Solutions Lochtstraat 14 5962 AK MELDERSLO T. 06-48222181 info@alards-masking.nl / www.alards-masking.nl

The green technology supply house

HAWKING Benelux b.v. T. + 31 (0) 73 656 5232 www.hawkingbenelux.com

Parlevinkerweg 34 / 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu Official Benelux dealer

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-437 0166 / F. 010-415 1491 www.rasco-clemco.nl

MacDermid b.v. / Enthone b.v. T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

FILTERS

Edrizzi Benelux T. 0318-507138 info@edrizzi.nl / www.edrizzi.nl

Surtec Benelux b.v. T. (077) 308 15 90 / F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

GALVANOTECHNIEK, INSTALLATIES Magistor b.v. T. 0548- 519401 / F. 0548-517619 info@magistor.nl / www.magistor.nl

FILTERS (ANDREAE, COLUMBUS INDUSTRIES)

MacDermid b.v. / Enthone b.v. T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

INDUSTRIËLE LUCHTBEHANDELING EN WARMTETERUGWINNING

Energy Partners Systems b.v. T. 026-4720350 / F. 026-4721507

INDUSTRIËLE REINIGING C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

Chemetall b.v. T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com info.benelux@chemetall.com

HAWKING The green technology supply house

HangOn b.v. T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

HAWKING Benelux b.v. T. + 31 (0) 73 656 5232 www.hawkingbenelux.com

GLASPARELSTRAALCABINES MBS Ophangsystemen T. 040-2931663 / F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v. T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v. T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

Airblast b.v. T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Kluthe Benelux b.v. T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

KLEUR & GLANS

Admesy b.v. Inline kleur & lichtmeting www.admesy.com

44 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

KLEURENWAAIERS Hellema Kleur kaarten Harderwijk The Netherlands

l uw Voor a aties resent p r u e rs l k waaie & n e kaart or Ral ook vo WWW.HELLEMAKLEURKAARTEN.NL

ONTBRAMEN Energy Partners Systems b.v. T. 026-4720350 / F. 026-4721507

Glasbeek Finish b.v. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

NATLAKKEN (AFDEKMATERIALEN) Glasbeek Finish b.v. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

MARINE COATINGS / SCHEEPVAARTLAKKEN

ONTLAKKEN (IN LOON) Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

KTL/ATL LAKKEN HAWKING The green technology supply house

HAWKING Benelux b.v. T. + 31 (0) 73 656 5232 www.hawkingbenelux.com

KUNSTSTOFLAKKEN

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v. T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

NATLAKSPUITAPPARATUUR Thermo-Clean n.v. België T. 0032-13539060

METAAL OPPERVLAKTEBEHANDELING

LAAGDIKTEMETERS

Helmut Fischer Meett. b.v. Tarasconweg 10, Eindhoven T. 040-2482255 / F. 040-2428885 www.helmutfischer.nl netherlands@helmutfischer.nl

CZL Tilburg b.v. T. 013-5703370 / F. 013-5704906 info@czltilburg.nl / www.czltilburg.nl

Multinal Group T. 088-2055300 / F. 088-2055301 info@multinal.com / www.multinal.com

Surface Treatment Ned. Maasbracht / T. 0475-463835 www.surfacetreatment.nl info@surfacetreatment.n

METALLISEREN/SCHOOPEREN NauMetrics PMI T. 074-3490022 / F. 084-0037042 info@naumetrics.nl / www.naumetrics.nl

Verlab-Oxford Instruments T. 0162-320633 / F.0162-322907 info@verlab.nl / www.verlab.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Kermad Machinebouw b.v. info@kermad.nl / www.kermad.nl

Wiltec b.v. T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

NAVERBRANDINGSINSTALLATIES

Leering Hengelo b.v. T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

ONTVETTINGSMIDDELEN Energy Partners Systems b.v. T. 026-4720350 / F. 026-4721507

MacDermid b.v. / Enthone b.v. T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

HAWKING The green technology supply house

Airblast b.v. T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

HAWKING Benelux b.v. T. + 31 (0) 73 656 5232 www.hawkingbenelux.com

Rösler Benelux b.v. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Surtec Benelux b.v. T. (077) 308 15 90 / F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

LAKSTRATEN

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Pyrox b.v.b.a. T. +32 14 762377 / F. +32 14 762379 info@pyrox.be / www.pyrox.be

ONTVETTINGSINSTALLATIES

Amitech b.v. T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

Emotech b.v. T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl

ONTLAKKINGSOVENS/ THERMISCHE REINIGINGSOVENS

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 / F. 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

ONDERHOUD AAN STRAALINSTALLATIES EN WERPSTRALERS

MOFFELOVENS

TCI Cleaning b.v. Centaurusweg 67 5015 TC Tilburg T. 013 - 456 39 66 info@tci-cleaning.com / www.tci-cleaning.com

HangOn b.v. T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

Paint It The Application Company T. 0318-643 260 / F. 0318-643 042 info@paintit.nl / www.paintit.nl Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v. T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

Rösler Benelux b.v. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 45

OPHANGHAKEN VOOR LAKSTRATEN/POEDERCOATEN Unifour b.v. T. +31 (0)315 641352 / F. +31 (0)351 641852 info@unifour.nl / www.unifour.nl Alards Masking Solutions Lochtstraat 14 5962 AK MELDERSLO T. 06-48222181 info@alards-masking.nl / www.alards-masking.nl

POEDERCOATING (AFDEKMATERIALEN)

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

HangOn b.v. T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

MBS Ophangsystemen T. 040-2931663 / F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

OPHANGREKKEN VOOR GALVANO EN LAKTECHNIEK

MEPACO b.v. T. 071-5892863

TIGER Coatings Belgium b.v.b.a T. +32 (0)89700016 / F. +32 (0)89567858 www.tiger-coatings.com

POEDERSPUITAPPARATUUR

MSP Systems b.v. T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Official Benelux dealer

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

Wagner Systemen Nederland T.030-2410688 / F.030-2410765 info@wagnersystemen.nl

POEDERSPUITCABINES Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

HangOn b.v. T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

Dekracoat De Maas 22G, 5684 PL Best T. 040 262 80 70 info@dekracoat.nl / www.dekracoat.nl

REINIGINGSINSTALLATIES

Energy Partners Systems b.v. T. 026-4720350 / F. 026-4721507

Kermad Machinebouw b.v. info@kermad.nl / www.kermad.nl

Glasbeek Finish b.v. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Leering Hengelo b.v. T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

SHOTPEENEN

MSP Systems b.v. T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

POLIJSTEN

OVENS

PVD COATINGS

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

MBS Ophangsystemen T. 040-2931663 / F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

POEDERLAKKEN/ POEDERCOATINGS

Delfzijl 0596-614135 Rhenen 0318-472020 info@petsonpaints.com / www.petsonpaints.com

Rรถsler Benelux b.v. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

AkzoNobel Powder Coatings Benelux T. +32 (0)2 254 77 51 / F. +32 (0)2 254 77 57 www.akzonobel.com/powder Rรถsler Benelux b.v. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Energy Partners Systems b.v. T. 026-4720350 / F. 026-4721507

EUROLACKE Tiel Axalta Coating Systems T. 0344-620662 / F. 0344-617079 info@eurolacke.nl / www.eurolacke.nl

POMPEN (MAGNETISCH AANGEDREVEN)

46 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

Oxyplast Belgium n.v. T.+32 9 3267920 / F.+31 9 3370159 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

SPUITCABINES

Corode T. 0411-685500

PROTECTIVE COATINGS Glasbeek Finish b.v. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v. T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Emotech b.v. T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl

STRAALKASTEN Energy Partners Systems b.v. T. 026-4720350 / F. 026-4721507

Glasbeek Finish b.v. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Holtrop & Jansma b.v. Dokkum T. 0519 32 91 00 www.holtrop-jansma.com

Clemco Straalapparatuur T. 010-4370592 / F. 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Holland Mineraal b.v. T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Holland Mineraal b.v. T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

STRAALMIDDELEN

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v. T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

Airblast b.v. T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Rösler Benelux b.v. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

W Abrasives Nederland T. 0341-563831 / F. 0341-494114 info@wabrasives.nl www.wabrasives.nl / www.winoagroup.com

STRALEN (AFDEKMATERIALEN)

Leering Hengelo b.v. T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

STRAALCABINES

Airblast b.v. T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Airblast-Abrasives b.v. T. 072-5715569 / F. 072-5714340 info@airblast-abrasives.com www.airblast-abrasives.com LTC International Vacuümstraalapparatuur T. 078-641 80 50 / F. 078-641 80 80 info@ltc-international.nl www.ltc-international.nl

HangOn b.v. T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

TANKS (KUNSTSTOF) C.K.B. Boxtel T. 0411-682939

TECHNISCH ONDERZOEK Holland Mineraal b.v. T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 Metals.benelux@cellmark.com www.ervinamasteel.eu Rösler Benelux b.v. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Leering Hengelo b.v. T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

Eurogrit b.v., Papendrecht T. 078-6546770 / F. 078-6449494 info.eurogrit@sibelco.com www.eurogrit.com / www.sibelco.eu Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net Holland Mineraal b.v. T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

STRAALINSTALLATIES

Airblast b.v. T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Amitech b.v. T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

T. 0495 - 592 210 / F. 0495 - 588 881 www.oppervlaktebewerking.com verhoevenop@gmail.com

TÜV Rheinland Nederland b.v. T. 088-8887888 / F. 088-8887879 info@nl.tuv.com / www.tuv.com/coatings

TITAAN (BEVESTIGINGS-) MATERIALEN

MEPACO b.v. T. 071-5892863

TRANSPORTSYSTEMEN Leering Hengelo b.v. T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

Emotech b.v. T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Magistor b.v. T. 0548- 519401 / F. 0548-517619 info@magistor.nl / www.magistor.nl Railtechniek van Herwijnen b.v. T. 0344-616363 / F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017 | 47

TWEE-COMPONENTEN APPARATUUR

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

VOORBEHANDELINGSINSTALLATIES Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 / F. 010-4151491 www.rasco-clemco.nl

Wiltec b.v. T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

UV EN EBC LAK

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

VERDUURZAMEN VAN METAAL

VERWARMINGS- EN KOELELEMENTEN (TITAAN EN RVS)

VERWARMINGSELEMENTEN

Rotocoaten betrouwbaar en snel • one-stop-shopping • automatische orderverwerking • eigen transportdienst • één aanspreekpunt verkoop@rotocoat.nl / www.rotocoat.nl

VERFSPUITAPPARATUUR

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Energy Partners Systems b.v. T. 026-4720350 / F. 026-4721507

Leering Hengelo b.v. T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

Glasbeek Finish b.v. T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

WATERBEHANDELING Corode T. 0411-685500

VERWARMINGSELEMENTEN (TEFLON) BETROUWBAAR EN SNEL

Emotech b.v. T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Wiltec b.v. T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

MEPACO b.v. T. 071-5892863 Oxyplast Belgium n.v. T.+32 9 3267920 / F.+31 9 3370159 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

Corode T. 0411-685500

EnviroChemie b.v. T. +31 (0)23 542 69 13 / F. +31 (0)23 542 69 14 sales@enviro-chemie.nl www.enviro-chemie.nl

Rösler Benelux b.v. T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

VERWERKING AFVALSTROMEN

Suez Water n.v. T. 077-3231231 / F. 077-3231230 www.ondeo-is.com / verkoop@ondeo-is.com

CAP Industrial b.v. tel- 010-4374737/ F.-010-2623190 info@cap-industrial.nl / www.cap-industrial.nl

MAGNETO Special Anodes b.v. T. 010-26207 88 / F. 010-2620201 www.magneto.nl

Suez Water n.v. T. 077-3231231 / F. 077-3231230 www.ondeo-is.com / verkoop@ondeo-is.com

Paint It The Application Company T. 0318-643 260 / F. 0318-643 042 info@paintit.nl / www.paintit.nl

BRANCHEREGISTER Uw bedrijf in het brancheregister? Voor een standaardvermelding van 3 regels in één rubriek betaalt u per jaar slechts €330,-. Bij plaatsing logo in full colour per jaar €305,- ongeacht het aantal rubrieken. Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Vincent IJff, tel: 070 399 00 00 / vincent@jetvertising.nl

48 | OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2017

Airblast b.v. T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Technospray Spuitapparatuur T. 0168-382111 / F. 0168 380780 info@technospray.nl / www.technospray.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v. T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

WERPSTRALERS

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

IGP-DURA®face 5807 Surface-robust powder coating system for facade and metal construction – More abrasion resistant – More scratch resistant – Easier to clean

RO

Learn more about IGP-DURA ® face 5807 at: www.igp-powder.com

BU

S T S U R FA

IGP Benelux BV NL-8013 RW Zwolle Phone +31 38 4600695 www.igp-powder.com info.benelux@igp-powder.com A member of the DOLD GROUP

OUDE REIMER BV vertegenwoordigd o.a.:

035-646 0830 (gereedschapsafdeling)

|

ES

– Optimized flow

www.oudereimer.nl

C

Toonaangevend in Verfspuit – en Straalapparatuur

Industriële lage druk verfspuitapparatuur

Industriële hoge druk verfspuitappartuur

Straalapparatuur

Bekijk onze assortiment op www.rasco-clemco.nl of vraag onze catalogus aan!

RASCO B.V. & CLEMCO B.V. T (010) 43 70 166 E info@rasco-clemco.nl W www.rasco-clemco.nl

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.