Oppervlaktetechnieken 2 2020

Organische Deklagen

Elektrochemie en Metallieke deklagen

Toeleveranciers en Geassocieerden

Algemeen

Vereniging ION

VOOR ELKE BRANCHE EEN OPLOSSING SPECIALIST IN SPUITAPPARATUUR, DOSEERINSTALLATIES EN ROBOTS

Contact Paint It Da Vincilaan 25 6716 WC Ede

T: F: E: I:

0318-643 260 0318-643 042 info@paintit.nl www.paintit.nl

straalmiddelen.nl straalinstallaties.nl Zie ook pagina 37

WAAROM HARDER WERKEN?

WERK SLIMMER

Elcometer straalapparatuur, gebouwd om langer mee te gaan, intensiever te gebruiken en beter te presteren elcometer.com

WAAROM HARDER WERKEN?

WERK SLIMMER

Laat ons GAQ introduceren – GA maskering sneller toegepast. Het geheim zijn ribben. Deze reduceren wrijving en laten opgesloten lucht ontsnappen, wat ze zowel makkelijker en sneller laat aanbrengen als verwijderen. Twee keer zo snel, feitelijk!

Vraag een gratis monster aan www.hangon.nl/nl/worksmarter

E-MAIL info@hangon.nl www.hangon.nl

jaargang 64 nummer 2 februari 2020 HĂŠt vakblad voor de professional in de oppervlaktetechnologie

Thema Reinigen, ontvetten en stralen; Machinebouw: voedselveiligheid (rvs)

AL MEER DAN 50 JAAR TOTAALLEVERANCIER VAN OPPERVLAKTETECHNIEKEN

PLUG-IN & SPRAY DE NIEUWE GRACO E-XTREME Z-SERIE · GEEN COMPRESSOR NODIG · DIRECT AAN TE SLUITEN OP HET STROOMNET · GEEN IJSVORMING · MINDER LAWAAI · GESCHIKT VOOR BIJNA ALLE INDUSTRIËLE COATINGS VRAAG BIJ ONS DE UITGEBREIDE INFO AAN

VERFSPUITAPPARATUUR

STRAALHALLEN

SPUITCABINES

VERHUUR

AFZUIGINSTALLATIES

REPARATIE

STRAALAPPARATUUR

EN NOG VEEL MEER...

2 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

WWW.RASCO-CLEMCO.NL 010 437 01 66

JAAP VAN PEPERSTRATEN Hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

Van de hoofdredacteur

Zelden eigenlijk een onderwerp uitgediept waarbij ik zo verbaasd was over de inhoud als bij de uitwerking van het hoofdartikel in deze editie. Ik ging ervanuit dat het in de voedingsmiddelenindustrie in Nederland alles op het gebied van voedselveiligheid wel goed geregeld was, maar dat blijkt een grote vergissing! Als je vakkundig inzoomt op machines en installaties in die industrie ontdek je al snel dat er een wildgroei is aan normen, maatvoeringen en richtlijnen.

Eigenlijk nog een wonder dat het aantal incidenten in de voedingsmiddelenindustrie in Nederland nog zo beperkt is!

Natuurlijk is de betekenis van oppervlaktetechnieken in de voornamelijk op rvs-leest geschoeide voedingsmiddelenindustrie van groot belang. Die betekenis kan wellicht toenemen als enkele lezers hiervan lid worden van de werkgroep Oppervlaktebehandeling in oprichting. Het wel en vooral wee van het grote gebrek aan eenduidigheid komt in deze editie uitgebreid aan de orde.

De voedingsmiddelenindustrie is in deze editie in veel artikelen een terugkerende achtergrond en dat is gezien het thema geen wonder. Zo waren we bij het bedrijf Ferro Techniek waar men plasmatechnologie als reinigingsmethode toepast op de bovenkant van een verwarmingselement dat gereinigd moet worden voor het aanbrengen van een keramische deklaag. Die technologie als reinigingsmethode is in OT nog maar

zelden beschreven, maar wordt in zeer grote getale toegepast voor een verwarmingselement dat wordt ingebouwd in een foodprocessor.

Ook zijn we bij een metaalbedrijf geweest dat sinds anderhalf jaar dampontvetten toepast als reinigingsmethode voor allerlei lange verspaande producten met nauwkeurige toleranties. Die methode verwijdert met succes de pure snijolie die bij het verspanen wordt gebruikt.

Er wat te denken van een bedrijf dat min of meer is gespecialiseerd in stralen op klantlocaties en daartoe vele vrachtwagens heeft klaarstaan? Wat komt daar allemaal niet bij kijken?

Verder blikken we (opnieuw) vooruit op het grote Materials+ Eurofinish+Surface 2020-event begin juni, besteden we aandacht aan het project Veilig werken met SVHC/CMR-stoffen en aan een pilotproject waarbij stagairs succesvol stage hebben gelopen bij poedercoatbedrijven en de poedercoatcursussen 1 en 2 hebben gevolgd (en zijn geslaagd). Ook beschrijven we een nieuwe natstraalmethode voor het bereiken van een oppervlakteruwheid van tussen Ra 0,2 – 0,6.

En natuurlijk hebben we weer vier pagina’s met actuele en relevante berichten uit en voor de branche. Ik wens u dus weer veel leesplezier. O

OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 3

Column We doen het dus eigenlijk best goed

INDUSTRIËLE VERWARMING GASBRANDER SYSTEMEN

W W W. B E T E C H N I E K . N L

t. 030 241 4444 - info@betechniek.nl

Partner in milieu en afvalverwerking

Recycling Staalgrit Straalstof Snijzand Ferro en mineraal

0570 – 671737 info@bteq.nl www.bteq.nl

4 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

Als politicus had Pechtold twaalf jaar wetten gemaakt die door de maatschappij uitgevoerd moesten worden. Deze wetten werden, zoals hij dat verwoordde “over de schutting gegooid” en moesten geïmplementeerd worden. Nu hij aan de andere kant zat, begreep hij als geen ander dat niet alles in één keer helder is, dat implementatie tijd kost en dat er soms ook wel zaken tegen kunnen zitten die afleiden van de gewenste uitkomst. Hij prees de mensen van het CBS die allemaal van goede wil waren en keihard werkten en werken om van het CBS weer de dienstverlenende organisatie te maken, zoals het CBS behoort te zijn.

Mijn eerste reactie was: dan moeten alle politici eerst maar eens in een “echt” bedrijf gaan werken voordat ze wetten mogen gaan maken. Zou een hoop implementatieproblemen voorkomen. Toegegeven, er moet wel een implementatiedruk zijn. Als er geen onmiddellijke noodzaak of planning is, hebben mensen de neiging om zaken op de lange baan te schuiven.

EGBERT STREMMELAAR Directeur Vereniging ION

T +31 (0)161 24 42 50 | www.kinpompentechniek.nl

Op 19 februari zat Alexander Pechtold bij Jinek (RTL4) als nieuwe baas van het CBS. Reden was de enorme puinhoop die er bij het CBS is ontstaan vanwege een nieuw automatiseringssysteem en waardoor 185.000 mensen op hun rijbewijs moeten wachten, met soms grote persoonlijke gevolgen.

Een gesprek zoals je van een oud-politicus mag verwachten.

Echter, er zat een opvallend gedeelte in.

In de OT-bedrijven blijkt het ook zo te gaan. We weten dat er veilig gewerkt moet worden met SVHC- stoffen, omdat we goede medewerkers willen behouden met goede arbeidsvoorwaarden en een fijn werkklimaat.

En omdat we weten dat we zuinig moeten zijn op het milieu en omdat we weten dat we alleen maar mooie producten kunnen blijven maken als we daar ook de middelen voor hebben. Bij het verzamelen van heel veel meetdata op het gebied van blootstelling blijkt dat veel bedrijven hun zaakjes redelijk goed op orde hebben en vaak keurig onder de grenswaarden zitten.

Bij de bedrijven waar dat niet zo is, is per direct een actieprogramma gestart om verbeteringen door te voeren We doen het dus eigenlijk best goed. O

Inhoud Vereniging ION

17 Materials+Eurofinish+Surface 2020 krijgt steeds meer vorm Het kennis- en netwerkevent Materials+Eurofinish+Surface 2020 op 3 en 4 juni krijgt steeds meer vorm. Hier komen materiaalkunde en oppervlaktetechniek samen: een sterke combinatie voor kwalitatief hoogstaande producten die lang meegaan. De organisatie is in handen van Mikrocentrum, VOM BelgiĂŤ en Vereniging ION. Bijna 40 voor de branche relevante onderwerpen komen aan bod in het congresprogramma.

34 Pilotproject stagairs bij

poedercoatbedrijven succesvol afgerond Onlangs heeft een eerste groep kandidaten stagegelopen bij oppervlaktebehandelende bedrijven en de ION-cursussen poedercoaten 1 en 2 gevolgd. Hoe is dit tot stand gekomen en wat zijn de resultaten? We keken mee bij een praktijktraining.

Algemeen

18 Plasmareiniging als

betrouwbare methode voor reiniging en hechting Er zijn vele methoden om producten te reinigen voordat de feitelijke applicatie wordt toegepast. Een daarvan is plasmatechnologie. Hoe werkt dat? Voor het antwoord gingen we naar Ferro Techniek; een bedrijf waar plasmareiniging dagelijkse kost is en dat naar verwachting sterk zal groeien de komende jaren.

20 Dampontvetten resulteert in veel

tijdwinst en hoge reinheidsgraad In onze branche wordt er dagelijks ontvet op verschillende manieren.

Dampontvetten is in dit blad nog maar zelden beschreven. In welke situaties is dat geschikt en hoe werkt het? We gingen naar Metalnet, een bedrijf dat diverse verspanende bewerkingen uitvoert, gevolgd door ontvetten.

30 ESEF Maakindustrie en

TechniShow toonaangevende industrieplatforms ESEF Maakindustrie en TechniShow 2020 beloven een prachtig event te worden. Met meer dan 600 exposanten, tientallen topinnovaties en maakoplossingen en met duizend draaiende machines is dit the place to be voor iedere industriĂŤle ondernemer. ESEF Maakindustrie is het toonaangevende platform voor slimme maakoplossingen en samenwerkingen tussen toeleveranciers en makers van innovatieve (eind)producten. De TechniShow 2020 is het grootste evenement in de Benelux met meer dan duizend draaiende machines, processen en robots op het gebied van productietechnologie.

38 Buitenlandse Media 40 Grenzeloos 43 Brancheregister

Bij de voorpagina: Als het om reiniging gaat, zijn we eraan gewend dat de eisen steeds meer toenemen. Het gaat niet alleen om reinheid, maar ook om reinigbaarheid. Ook vinden reinigingsprocessen vaker plaats in een vacuĂźmomgeving. Er bestaan diverse instrumenten om de eisen omtrent reinheid te meten. Maar bij het in gebruik nemen van een installatie of na de reiniging is controle met het menselijk oog en gezond verstand geen overbodige luxe.

Foto: Vereniging Contamination Control Nederland.

12

Doel: uniforme, objectieve en controleerbare ontwerpeisen voor installaties voedingssector We denken vaak dat het met de voedselveiligheid in de Nederlandse voedingsmiddelenindustrie goed geregeld is, maar als je daar vakkundig inzoomt op machines en installaties ontdek je al snel een wildgroei aan normen, maatvoeringen en richtlijnen. Of verschillende installatie-onderdelen naadloos op elkaar aansluiten, is een kwestie van afwachten bij de feitelijke installatie. De organisatie Hygienic Design Network werkt aan het kappen in die wildgroei en streeft naar uniformiteit en objectieve onderbouwing. Dat heeft ook veel te maken met oppervlaktetechnieken.

Mobiel straalwerk vereist altijd maatwerk en risicobeheersing Oppervlaktebehandelaars die stralen, doen dat doorgaans als onderdeel van de voorbehandeling in eigen huis. Maar er zijn ook straalbedrijven die naast stationair stralen gespecialiseerd zijn in stralen op klantlocaties.

Cuijpers Services is een bedrijf dat dit sinds lange tijd op grote schaal doet.

Daartoe heeft het bedrijf meerdere mobiele straalunits en apparatuur op vrachtwagens klaar staan. Hoe gaan zij te werk?

26 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 5

Agenda

Een activiteit melden? Mail de redactie: Oppervlaktetechnieken@ellemmi.nl

Eindevent COI In de proces- en (petro)chemische industrie zorgt Corrosie onder isolatie (COI) voor storingen, hoge onderhoudskosten en een groot (omgevings)risico. Vanuit World Class Maintenance beoogt het project COI het voorkomen van industriële calamiteiten door tijdige detectie van COI middels adequate niet-destructieve testtechnieken, door inspectie en monitoringsystemen en door selectie van geschikte coatings (samenhang tussen systeemkeuze, de wijze van aanbrengen en de condities waaronder dat gebeurt). Het doel is een Risk Based Inspections-methodiek. De projectpartners geven een uitgebreide presentatie van alle deliverables om COI te voorkomen en/of beter op te sporen.

MAART O Stakeholderbijeenkomst normalisatie conservering constructief beton met organische deklagen 17 maart, Delft www.bescherming-beton-met-verfwaren. nen-evenementen.nl O TechniShow/ ESEF Maakindustrie 17 - 20 maart, Utrecht (zie ook pag 30 - 31) www.technishow.nl www.maakindustrie.nl

O Start klassikale cursus Anodiseren niveau 2 26 maart www.vereniging-ion.nl O Start klassikale cursus Galvaniseren deel 1 en start klassikale cursus Chemisch voorbehandelen niveau 1 31 maart www.vereniging-ion.nl

APRIL

O Eindevent COI 24 maart www.vereniging-ion.nl

O Lijm-event België 7 april, Brugge www.mikrocentrum.nl

O Docenten- en examinatorenbijeenkomst Vereniging ION 25 maart www.vereniging-ion.nl

O Start klassikale cursus Constructieschilder 8 april www.vereniging-ion.nl

O European Conference on Heat Treatment 25 - 27 maart, Antwerpen www.a3ts.org/echt2020/

O Start klassikale cursus Poedercoaten niveau 1 9 april www.vereniging-ion.nl

Minisymposium Stoffen thema Veiligheidsinformatiebladen Het Minisymposium Stoffen Veiligheidsinformatiebladen (VIB’s) wordt georganiseerd door de ministeries van IenW en van SZW, tezamen met de VNO-NCW, de VNCI en de Women Engage for a Common Future. De kwaliteit en bruikbaarheid van de VIB’s is nog steeds onderwerp van discussie. Binnen de Klankbordgroep Stoffen REACH van het ministerie van IenW, waar Vereniging ION ook deel van uitmaakt, staat dit onderwerp regelmatig op de agenda. Er zijn diverse presentaties over onder meer communicatie in de toeleveringsketen, gebruik van de VIB’s op de werkvloer en praktijkervaringen. Ook is er een paneldiscussie over verbetermogelijkheden.

6 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

O Start klassikale cursus Straler en cursus Industriële Oppervlaktetechnieken 15 april www.vereniging-ion.nl O Algemene Ledenvergadering van Vereniging Qual.ION 15 april www.vereniging-ion.nl O Hannover Messe 20 - 24 april, Hannover www.hannovermesse.de/en O Maintenance en eerste editie van Worksafe 21 - 23 april, Gorinchem www.maintenance-gorinchem.com www.worksafe.nl O PaintExpo 21 - 24 april, Karlsruhe www.paintexpo.de/en O Minisymposium Stoffen thema Veiligheidsinformatiebladen 22 april, Den Haag Opgeven: mail uw gegevens naar mieke. klooswijk@minienw.nl

ION actueel nieuws

Lees meer nieuws op www.vereniging-ion.nl

Aangezien de verschijningsfrequentie van OT vanaf 2018 is teruggebracht naar acht vindt u het meest actuele nieuws op de website en in de Nieuwsbrief. Dat geldt zeker ook voor het ION-nieuws dat regelmatig geactualiseerd wordt. Op deze pagina wel een kort overzicht van dat nieuws. Door de QR-code* te scannen, komt u op de website met het uitgebreide en meest actuele nieuws. Abonneer u op de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen binnen uw branche!

ALLROUND OPGELEID WORDEN? VOLG DE CURSUS INDUSTRIËLE OPPERVLAKTETECHNIEKEN De vraag naar goed opgeleide vakmensen is groter dan ooit.

Goed opgeleid personeel zorgt voor een continue ontwikkeling in een veranderende omgeving en bepaalt grotendeels het succes van een opdracht of van een project, maar ook van het bedrijf zelf.

Maakt u of uw medewerker(s) bepaalde keuzes over de conservering en/of het uiterlijk van een (metalen) voorwerp of over de eigenschappen van een oppervlak? Moet u of uw

MAATREGELEN CO2-REDUCTIE GAAT GROTE IMPACT KRIJGEN OP BEDRIJVEN De MJA3 periode loopt dit jaar af. Vanaf 2021 is er dus geen collectieve ondersteuning meer voor energiebesparingsprogramma’s. Het programma had een aantal voordelen die de branches bij een eventueel vervolg graag zouden willen behouden. Het Nederlandse Klimaatakkoord zet volledig in op CO2-reductie. Er is geen subdoel, dus er kan een eenzijdige focus zijn die tegengesteld werkt aan het algemene belang. Dit kan betekenen dat een oppervlaktebehandeling meer energie kost door het uitfaseren van een CMR-stof, of dat het gebruik van recyclaat meer energie kost door afvalinzameling, afvalscheiding en reiniging. Het nieuwe plan kent geen stimuleringsregeling, het wordt gewoon wettelijk verplicht. Alle projecten met een terugverdientijd van minder dan zeven jaar moet je uitvoeren, ongeacht welk deel van je investeringsbudget daarmee gemoeid is. Ook kunnen er conflicten ontstaan met andere wettelijke verplichtingen. De wetgever lijkt ervanuit te gaan dat een collectieve afstemming niet zinvol is. De brancheverenigingen denken daar anders over. Immers: • Ondernemers willen een meerjarige duidelijkheid.

• De branches willen niet dat de rekening eenzijdig bij de bedrijven wordt gelegd.

Collectieve afspraken kunnen de lasten-

medewerker(s) hierover kunnen informeren en/of advies geven? Dan is onze cursus Industriële Oppervlaktetechnieken de ultieme kans om kennis op te doen over de keuzemogelijkheden en achtergronden van de verschillende oppervlaktetechnieken. Onze klassikale cursus Industriële Oppervlaktetechnieken gaat bij voldoende deelnemers van start op 15 april. De cursus bestaat uit acht lessen (cursustijd: 19.00 - 22.00 uur) en een examen. Er zijn nog enkele plaatsen beschikbaar, dus geef uzelf of uw medewerker(s) zo snel mogelijk op. O

druk in ieder geval inzichtelijk maken en mogelijk verlichten.

• Door samenwerking is meer te bereiken dan ieder voor zich (mogelijk bovenwettelijk). Ketenoptimalisatie moet mogelijk zijn. Branche-overstijgende initiatieven zijn voorwaardelijk. Ook zijn nationale/ internationale effecten niet voldoende zichtbaar.

• Kennis op het gebied van energiebesparing blijft benaderbaar en bruikbaar • Het voldoen aan bovenwettelijke maatregelen moet in ieder geval gestimuleerd worden, maar ook het proactief voldoen aan wet- en regelgeving zou op ondersteuning moeten kunnen rekenen.

Boven de genoemde instrumenten gelden de innovatie-instrumenten. De tijdsdruk is enorm. Een eventueel stimuleringsplan moet voor 15 april 2020 ingediend zijn en besluiten moeten voor 1 juli 2020 bij de Tweede Kamer liggen. Ook van Vereniging ION zal er de komende tijd dus veel aandacht gaan naar energie. O MEER INFORMATIE Meer informatie over bovenstaande nieuwsberichten vindt u op de website. *Een QR-code scan je met een smartphone of iPad. Er zijn apps te downloaden om codes te scannen, op nieuwe toestellen werkt de standaard camera-app als QR-scanner.

Onderstaand schema is bedacht:

ETS-bedrijven

Korte terugverdientijd

Lange terugverdientijd

CO2-heffing

SDE++, EIA, Groeifonds

Bedrijven Wet Milieubeheer Verbrede besparingsplicht SDE++, EIA, MIA/VAMIL, ISDE Kleine bedrijven

Productrichtlijnen

ISDE

OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 7

Kort nieuws Printen van industriële coatings Duurzaam techbedrijf Qlayers (het printen van industriële coatings) heeft onlangs 1,3 miljoen euro uit de markt gehaald voor het verder ontwikkelden van een printtechniek om schepen en vliegtuigen te voorzien van een coating met speciale microstructuren. Deze coating zorgt voor minder weerstand van water en lucht wat brandstof en slijtage scheelt, maar het aanbrengen daarvan is ook nog eens efficiënter doordat het manuren en coating bespaart.

Die innovatie – de oprichters vergelijken het graag met een haaienhuid – wordt nu vooral toegepast bij grote industriële op-

slagtanks waarin olie, gas en water wordt opgeslagen. Deze tanks worden vaak handmatig gecoat, maar door dat werk te robotiseren en van speciale software te voorzien, wordt tot wel 40 procent verf bespaard bij een heel consistent laagdikte. De volgende stap is het coaten van windturbinewieken, want ook daarvoor heeft zich een klant gemeld. In 2022 wil het bedrijf de techniek kunnen vermarkten in de scheepsbouw. O MEER INFORMATIE www.qlayers.com

Gerhard Aalderink nu echt met pensioen Na vijftig jaar werken is Gerhard Aalderink eind januari met pensioen gegaan.

Samen met zijn broer Gerrit bouwde hij het bedrijf, dat zijn vader in 1948 startte, verder uit. Aalderink is een Qualicoat en Qualisteelcoat gecertificeerd bedrijf.

Zij investeren in de nieuwste technieken en in KTL. In het gezellige ‘De Zandstuve’ in Den Ham kwamen meer dan honderd mensen bijeen om het afscheid van Gerhard luister bij te zetten. Natuurlijk werden tijdens de onvermijdelijke speeches enkele leuke anekdotes verteld en werd het glas geheven op de toekomst van Gerhard. Naast

veel klanten en relaties waren er ook veel leveranciers uit de wereld van oppervlaktetechnieken. Daarnaast waren er veel collega’s vanuit het hele land aanwezig waarmee door de vele jaren van samenwerking en activiteiten binnen de Verenging ION een goede relatie is opgebouwd.

Inmiddels heeft de nieuwe generatie Aalderink, Gerhard’s zoon Gerjan en Gerrit’s dochter Alien, de dagelijkse operatie in handen. Gerrit blijft actief binnen het poedercoatbedrijf. O

MEER INFORMATIE www.aalderink-coating.nl

Keuze juist smeermiddel wordt wel eens onderschat Veel metalen ondergaan een nietverspanende of een verspanende bewerking om tot een product te komen.

Om het proces goed te laten verlopen, worden vaak metaalbewerkingsvloeistoffen toegepast, met name voor verlenging van het (snij)gereedschap en het behalen van de gewenste oppervlaktekwaliteit en maatvoering.

Na een mechanische bewerking worden de metalen delen doorgaans gereinigd en/ of ontvet. De reinheidseisen aan mechanisch geproduceerde producten worden de laatste jaren steeds hoger. Denk aan grade 2-reinigingen onder cleanroomomstandigheden voor bijvoorbeeld de halfgeleider- en vacuümindustrie. Het

8 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

gebruik van het juiste koelsmeermiddel is van groot belang om die eisen te halen.

Daarnaast kan het gebruik van het ep-additief chloorparaffine onder bepaalde omstandigheden tussentijds roest veroorzaken en moet rekening worden gehouden met hogere afvoerkosten van het reinigingsmiddel. Actief zwavel kan weer leiden tot aantasting (vlekvorming) van non-ferro metalen wat bij de reiniging aan het licht komt. In sommige gevallen valt dit niet meer te herstellen.

Watermengbare oliën laten zich relatief eenvoudig verwijderen. Indien ze tijdens gebruik worden verdund met water neemt het belang van een juiste productkeuze en goed onderhoud sterk toe. Bijvoorbeeld

een (te) hoge of oplopende waterhardheid kan resulteren in droogvlekken en chlorides (zouten) hebben een nadelige invloed op de corrosiewering. Het kan zelfs leiden tot vlekvorming op gevoelige metaalsoorten. Het is dan ook verstandig om zich vooraf bij dit soort processen goed te laten informeren en adviseren door een specialist in metaalbewerkingsvloeistoffen die bekend is met de samenstelling van die vloeistoffen en met de eventuele vervolgprocessen. Dit voorkomt productie- en tijdverlies en bovenal onnodige kosten. O

MEER INFORMATIE www.rhenuslub.nl

Nieuwe recyclingmogelijkheden voor straalgrit, straalstof, snijzand en snijstof BTEQ heeft recyclingmogelijkheden gerealiseerd voor eenmalig straalgrit, diverse straalstoffen, waterstraalsnijzand en het filterstof van plasma-, laseren autogeen-snijden. Operationeel zijn inmiddels de recycling van straalgrit, diverse straalstoffen en snijzand. Het kringloop verwerken van de snijstoffen en enkele soorten straalstof volgt later in dit jaar.

BTEQ heeft tezamen met een machinebouwer een procedé ontwikkeld om van het poeder staalstraalstof een niet-stuivend granulaat (Ferox) te maken. Een sinterhoogovenbedrijf zet in plaats van ijzererts dit middel nu probleemloos in als grondstof voor de fabricage van ijzer. Zo wordt een kringloop gesloten en fijnstofemissie voorkomen. Ferox is vanwege het hoge ijzergehalte van ongeveer 95% een veel efficiëntere grondstof voor de ijzerproductie dan ijzererts dat circa 60% ijzer bevat. Zo wordt bespaard op primaire grondstof en energieverbruik. Daarnaast is ook de transportafstand naar het hoogovenbedrijf véél geringer dan die van ijzererts (circa 98% brandstofbesparing). Het Ferox-proces leent zich ook voor de bewerking van andere afvalpoeders (zoals plasma-, laser- en autogeen-snijstof, minerale straalstoffen, tonerpoeder) en is daarmee het begin van een nieuwe recyclingontwikkeling.

BTEQ heeft ook de nuttige toepassing van een aantal afvalstromen opgezet, zoals de toepassing van eenmalig gebruikt straalgrit en waterstraal-snijzand in een speciaal immobilisatiebeton dat in de bouw en wegenbouw wordt toegepast. Straalgrit en snijzand kunnen, bij uit analyse gebleken geschiktheid, worden ingezet voor de fabricage van immobilisatiebeton voor de (wegen)bouw. Het eindproduct wordt onder certificaat geproduceerd en voldoet aan de eisen van de Bodemrichtlijn. Aan het einde van de levensduur van het betonnen product, kan het worden gebroken en gemalen om vervolgens in dezelfde

toepassing óf als gebroken puingranulaat opnieuw worden ingezet.

Straalstof dat niet geschikt is voor de Ferox-toepassing vindt zijn toepassing in het voornamelijk uit minerale straalstoffen geproduceerde Minox, dat wél kan worden ingezet in het immobilisatiebeton. Snijstof, het filterstof afkomstig van plasma-, laser- en autogeen-snijden van metalen, kan in het proces van BTEQ eveneens tot een halffabricaat voor verdere recycling worden verwerkt. O MEER INFORMATIE www.bteq.nl

Meedoen met Qualisteelcoat-onderzoek poedercoaten op RVS Tijdens de vergadering van Qualisteelcoat in Parijs op 2 en 3 oktober 2019 heeft de Nederlandse vertegenwoordiging aangegeven dat er in Nederland behoefte is aan een meer gedetailleerde uitwerking van de technische specificatie voor het poedercoaten op RVS. Ook in Italië leeft deze vraag. Tijd voor actie.

In de huidige technische specificatie van Qualisteelcoat, https:// vereniging-ion.nl/qualion/qualisteelcoat, is een diagram opgenomen waarbij verschillende substraten, voorbehandelingen en coatings kunnen worden gecombineerd. Hoewel RVS wel degelijk past in het schema, blijkt dat er in de praktijk juist aan gecoat RVS

aanvullende eisen worden gesteld. Deze (aanvullende) eisen en wensen zijn niet eerder in kaart gebracht en onderzocht. Nederland en Italië willen nu graag een groep bij elkaar brengen die de vragen gaat inventariseren en hoe die eventueel in de technische specificatie kunnen worden geschreven. Doel hiervan is dat de technische specificatie van Qualisteelcoat ten aanzien van het (poeder)coaten van RVS meer aansluit op de wensen en eisen van de markt. Mocht u geïnteresseerd zijn in het onderwerp, neem dan contact met ION op. O MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 9

Kort nieuws Met budget voor Industrie 4.0 aan de slag voor voedingsmiddelenindustrie Het schoonhouden van productielijnen en -omgeving is voor de voedingsmiddelenindustrie een constante uitdaging.

Controle van alle mogelijke vervuilende bronnen is noodzakelijk om de kwaliteit en de voedselveiligheid van de eindproducten te kunnen garanderen.

Ongestoorde productie gecombineerd met een gegarandeerde voedselveiligheid vormen een constante uitdaging.

Samenwerking tussen oppervlaktebehandelaars in combinatie met het gebruik van sensoren kan het verschil maken!

Industrie 4.0 is de benaming voor de vierde industriële revolutie: het vervagen van de grenzen tussen de fysieke, digitale en biologische wereld. De wijze van produceren verandert op revolutionaire wijze.

In een Industrie 4.0-fabriek worden de workflow, het onderhoud en het beheer van het productieproces en van elke afzonderlijke machine op afstand geregeld.

De revolutie zit ‘m vooral in het zelfregulerende vermogen van de productielijn waarin fabrieksmachines en -processen zelfstandig ‘communiceren’ dankzij de modernste technologie en slimme systemen.

Dit resulteert in een efficiëntere productie, een vlotte kwaliteitscontrole en toegenomen voedselveiligheid. Een effectieve traceerbaarheid is hiervoor een must.

Verschillende clusterorganisaties uit Europa werken samen aan de modernisering en digitalisering van de agrifood-sector.

Projectideeën die zich richten op de toepassing van slimme technologieën kunnen in aanmerking komen voor aantrekkelijke financiële ondersteuning. Daarbij wordt

vooral gefocust op connectiviteit van sensoren en machines, efficiënte datacollectie en -analyse om zo de productie en kwaliteitsborging verder te optimaliseren.

Er is 3,9 miljoen euro beschikbaar voor Europese MKB-bedrijven. Kleine en middelgrote voedingsbedrijven en technologie-providers kunnen via twee open calls samen projecten indienen en per onderneming een budget tot maximum € 60.000 ontvangen om kennis, technologie, advies en dergelijk in te kopen.

Innovat.ION werkt onder meer met de Hogeschool Utrecht en de Friese Milieu Federatie aan het benutten van subsidiemogelijkheden om bedrijven laagdrempelig te begeleiden naar Industrie 4.0. O Belangstelling? Neem contact op via deBruin@vereniging-ion.nl

Zelf uitgedacht: modulaire kratten met slimme sluitingen In een willekeurig oppervlaktebehandelend bedrijf met een chemisch voorbehandeling loop je grote kans op de werkvloer kratten tegen te komen. Die kratten heb je in verschillende maten en materialen. Je hebt ze nodig, maar soms staan ze gewoon in de weg en is het onhandig dat ze niet stapelbaar zijn vanwege de verschillende maten. Daarnaast kost het zoeken naar de juiste krat veel tijd. Kan dat niet handiger, dacht Louis Kortekaas van Kriek Poedercoaten. En hij ging aan de slag.

“Voor verschillende producten heb je verschillende kratten die verschillen in grootte en materiaalsoort. Ze nemen veel ruimte in. Groot probleem is dat ze niet stapelbaar zijn. Zou er niet iets slims bedacht kunnen worden richting modulaire kratten die wel stapelbaar zijn? Dat zou het werk zeker vergemakkelijken en scheelt ruimte”, aldus Louis Kortekaas.

De uitdaging was om een systeem te bedenken met slimme sluitingen en snelle

10 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

verstelmogelijkheden wat resulteert in modulaire kratten die stapelbaar zijn. Het bedrijf behandelt immers producten die qua grootte erg uiteenlopen, van kleine schroefjes tot grote constructies van pakweg tien meter. “Samen met een partner ben ik op zoek gegaan naar de realisatie van zo’n systeem. We hebben verschillende prototypes gemaakt en beproefd. De sluitingen moesten zodanig zijn dat je de krat snel kunt aanpassen aan de produc-

ten. Het materiaal van de kratten moest zodanig zijn dat ze probleemloos in de chemische voorbehandeling kunnen. Wat we hebben gedaan, is een vorm van out of the krat-denken. Na een jaar ontwikkeling zijn wij nu tevreden: we kunnen er snel mee werken en ze besparen ruimte.” O

MEER INFORMATIE www.kriekbv.nl

WAAROM HARDER WERKEN?

WERK SLIMMER

Laat ons GAQ introduceren – GA maskering sneller toegepast. Het geheim zijn ribben. Deze reduceren wrijving en laten opgesloten lucht ontsnappen, wat ze zowel makkelijker en sneller laat aanbrengen als verwijderen. Twee keer zo snel, feitelijk!

HOEVEEL KRIJGT U GEDAAN IN 30 SECONDEN?

30 sec

30 sec

Vraag een gratis monster aan www.hangon.nl/nl/worksmarter

Hoge temperatuur verzinken

HangOn BV - info@hangon.nl - www.hangon.nl

ÓÎÏ ÎÅ ÓÇÄ ÂËÀÒÒ « ÅÎÑ ÄÕÄÑØ ÁÔÈËÃÈÍÆ ÏÑÎÉÄÂÓ ÈÆϪÇÖÅclassic 5907E 7E13719 7E 13719S30 13719 S30

IGP Benelux BV / Rietveld 18 / 8013 RW Zwolle / Tel: +31 38 4600695 / info.benelux@igp-powder.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 11

Algemeen

Thema Reinigen, ontvetten en stralen; machinebouw: voedselveiligheid (rvs)

Ratjetoe aan normen, standaarden en richtlijnen resulteert in ondermaatse installaties

Doel: uniforme, objectieve en controleerbare ontwerpeisen voor installaties voedingssector Iedereen gebruikt dagelijks producten uit de voedingsmiddelenindustrie en als consument ga je ervan uit dat de voedselveiligheid in Nederland goed geregeld is.

Maar als je vakkundig inzoomt op machines en installaties in die industrie ontdek je al snel dat er een wildgroei is aan normen, maatvoeringen en richtlijnen. De organisatie Hygienic Design Network werkt sinds bijna tien jaar in Nederland aan het kappen in die wildgroei en streeft naar uniformiteit, objectieve onderbouwing en controleerbaarheid.

Vanzelfsprekend heeft dat ook alles te maken met oppervlaktetechnieken.

Hygienic Design Network (HDN) is in 2011 ontstaan vanuit de branchegroep DMFI (Dutch Machinery for the Food Industry) omdat er grote behoefte was aan duidelijkheid op het gebied van Europese normen en richtlijnen. In de praktijk liepen de machine- en installatiebouwers voor de voedingsmiddelenindustrie bijna dagelijks tegen hetzelfde probleem aan: iedere klant schreef weer andere specificaties voor en die weken allemaal zo van elkaar af dat er geen touw aan vast te knopen was. Er was een heel onsamenhangend geheel van specificaties dat niet gebaseerd was op actuele regelgeving en normen, maar meer op een gebrek aan specialistische kennis. Daarbij komt dat de term hygiëne ruim te interpreteren is. De grote diversiteit aan normen en uitvoeringen van leidingcomponenten, pompen en afsluiters enzovoorts maakt het ook moeilijk om het juiste onderdeel per applicatie te specificeren en die ook nog op elkaar aan te laten sluiten.

Door de grote diversiteit aan maatvoering, afwerking, materiaalsoort en uitvoering en

12 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

het ontbreken van een goede specificatie ontstaat er een inconsequent systeem waar het belang van voedselveiligheid soms ver te zoeken is. Daarbij komen ook nog de commerciële belangen van (grote) partijen in de markt die hun eigen standaard doordrukken in installaties of machines. Objectief gezien leidt dat niet tot de optimaal technische en/of reinigbare situatie. En dan is er ook nog de factor corrosiebestendigheid die niet altijd de nodige aandacht krijgt. Deze praktijk wordt niet door adequate specificaties voorkomen. Men levert in het algemeen zo goed als het moet, maar ook zo slecht als het kan. Zeker als de prijs als belangrijkste koopmotief geldt.

OBJECTIEVE ONDERBOUWING Kortom: hoog tijd voor een onafhankelijke organisatie die streeft naar uniformiteit, objectieve onderbouwing en controleerbaarheid. HDN wil die leidende rol op zich nemen richting veilige voedselproductie dankzij uniforme, objectieve en bewezen specificaties. De eerste jaren heeft men dit

Hans van der Steen op vrijwillige basis gedaan, maar sinds 1 januari 2020 beschikt HDN ook over één vaste kracht die zich volledig op deze rol richt.

En die persoon is Hans van der Steen, business manager bij HDN, en voorheen bijna 25 jaar werkzaam bij een toeleverancier van rvs-leidingen en procescomponenten voor de voedingsmiddelenindustrie. “Op het gebied van voedselveiligheid zijn er heel veel technieken en veel eenlingen die roepen dat alleen hun eigen systeem goed is. Een objectieve onderbouwing is er vaak

Voorbeeld van een installatie in een voedingsmiddelenbedrijf dat CIP gereinigd wordt

niet. HDN wil een autoriteit zijn waar dit soort vraagstukken branchebreed worden besproken en uitgewerkt in praktijkgerichte toepassingen. Ik zie dat als een missie en daarom heb ik de uitdaging opgepakt om van het HDN-platform een succes te maken. Er is heel veel te winnen.”

Het is niet zo dat er op gebied van reinigbaarheid helemaal niets is. Er is bijvoorbeeld EHEDG, de European Hygienic Engineering & Design Group. Deze organisatie heeft veel kennis en ervaring op het gebied van hygiënisch ontwerp voor de voedselproductie vastgelegd in tal van documenten. Maar HDN vindt dat die documenten vaak veel te weinig zijn toege-

sneden op praktijkgerichte toepassingen.

EHEDG baseert zich op de norm NEN-EN 1672 voor het ontwerpen, bouwen en plaatsen van machines en installaties voor voedselbereiding. De norm geeft aan dat oppervlakten die in aanraking komen met product, glad moeten zijn. EHEDG heeft daar onderbouwd een waarde van <0,8 micrometer voor bepaald en dit wordt te pas en onpas gebruikt in specificaties. In de praktijk blijkt die waarde niet overeen te komen met genoemde waarden in Europese normen en is het meten van die waarde vaak technisch niet mogelijk. HDN gebruikt die waarde op plaatsen waar het kan, maar nuanceert deze waarden in sommige situaties. Het is niet in iedere

GECERTIFICEERDE LASSERS Voor de realisatie van installaties in de voedingsmiddelenindustrie wordt veel gelast.

Aan welke eisen moeten de lassers en de lasnaden voldoen gelet op de voedselveiligheid? Hiertoe heeft HDN een hygiënische lasspecificatie en bijbehorend opleidingsplan gemaakt. Dit is onlangs in de markt gezet. Het plan voorziet in een sluitend systeem, waaronder een certificeringsorgaan met examencommissie, dat door onafhankelijke bedrijven gedragen wordt. De aanpak is bedoeld om gecertificeerde lassers te hebben die aantoonbaar op hygiënische eisen gespecificeerde lassen maken. Bij de opzet van het certificeringsysteem is aangesloten op bestaande certificeringsystemen voor lassers. Ook hier wil HDN niet het wiel uitvinden of enorm kostenverhogend zijn.

situatie nodig en bepaalde structuren met een hogere Ra-waarde zijn ook goed reinigbaar.

OPPERVLAKTERUWHEID “Het hebben van een waarde op gebied van oppervlakteruwheid is op zich een goede gedachte en ook gerechtvaardigd in sommige situaties, maar geeft ook verwarring in vergelijking met wat Europese normen voorschrijven en de manier waarop dit verkregen wordt. HDN kent vier klassen die op grond van toepassing en manier van reinigen deze waarde nuanceren. Volgens de Sinner-cirkel bestaat reinigen uit kracht, temperatuur, tijd en reinigingsmiddel. Turbulentie en een aangepast schema van reinigen kunnen het iets ruwere oppervlak ook goed schoon krijgen. Laat de engineer dat bepalen op basis van het hele proces en alle variabelen. HDN wil voorzien in de kennis en praktische handvatten aanbieden om die engineer daar de juiste beslissing in te laten nemen. Dat doen we met opleidingen en specificaties die praktisch haalbaar en controleerbaar zijn. Daarbij gebruiken we de gegevens die bewezen en voor handen zijn.”

OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 13

Lasnaden in buisleiding

Lassen buis bocht DN251 Op de website van HDN staat onder meer: Resumerend mag men vaststellen dat de “Voedingsmiddelen Branche” thans te maken heeft met voorgeschreven specificaties die (sterk) verouderd, onduidelijk, onvolledig zijn en niet conform de Europese regelgeving. Een persoonlijke interpretatie van willekeurig vastgestelde normen en richtlijnen zorgt zeker niet voor de gewenste transparantie en is derhalve van cruciale importantie voor de voedselveiligheid in Nederland en Europa. Volgens Van der Steen slaat die beschrijving op de huidige situatie. “In mijn vorige baan kwam ik regelmatig bestellingen tegen voor installaties bij grote concerns waarvan ik zei: dit kan toch niet de bedoeling zijn. Als we dan contact opnamen, bleek de gekregen bestelspecificatie een eigen interpretatie te zijn van de onvolledige omschrijving van de klant. Soms werd de opmerking op waarde geaccepteerd, maar vaak werd er op basis van prijs een inferieure uitvoering gekocht en geplaatst. Gebrek aan kennis laat alleen een vergelijking op prijs toe en dan worden adviezen gedegradeerd tot een verkooppraatje.”

Er zijn in Europa ook diverse standaarden zoals de Duitse DIN, de Britse BS, de Franse AFNOR of meer internationale ISOnormen. Nederland had geen echt normbeleid en leunt op alles wat beschikbaar is.

Wij volgden de ene keer DIN en dan weer een andere standaard. Dit resulteerde in systemen die gebaseerd waren op duimse

14 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

Foute las. maten in combinatie met metrische maten. Deze situatie is ontstaan door producenten of toeleveranciers met hun oorsprong in diverse landen. Kortom, een mengelmoes die dus zeker niet geborgd was in een norm.

HDN-CLASSIFICATIESYSTEEM De afgelopen jaren zijn er vanuit HDN diverse, breed gerekruteerde, werkgroepen ontstaan die zich op diverse problemen in de hygiënische ontwerppraktijk en toepassing hebben gestort. Dat heeft onder meer geleid tot een HDN-classificatiesysteem gericht op de reinigbaarheid van machines en installaties in de voedingsmiddelenindustrie, afhankelijk van de specifieke Manyfold

toepassing. Het HDN-classificatiesysteem bestaat uit vier klassen die simpelweg HDN 1, 2, 3 en 4 heten waarbij klasse 1 de hoogste klasse is. Bij klasse 1 moeten de oppervlakken echt bacteriologisch schoon zijn en blijven tijdens productie: zeg maar het aseptisch gebeuren. Het is de hoogste hygiënische graad voor de hoogste hygienische risico’s die ook toepasbaar is voor de farmacie. In klasse 1 geldt een Ra van kleiner dan 0,8 micrometer. Meestal wordt deze waarde gehaald door een extra oppervlaktebehandeling, dus afwijkend van de marktstandaard.

“Daarna komt HDN 2 die heel belangrijk is voor de voedingsmiddelenindustrie en

slaat op alle onderdelen die gemonteerd worden gereinigd. In vaktaal heet dat CIP: cleaning in place. Daarbij worden leidingen dus geautomatiseerd gereinigd en moeten alle constructies en oppervlakken dus zeer goed reinigbaar zijn. Daarnaast zijn dode ruimtes en bepaalde koppelingen niet toegestaan. Voor ontwerpers hebben we daartoe complete lijsten opgesteld. Deze klasse vereist ook hoge hygiënische maatregelen en een maximale oppervlakteruwheid. We streven naar een waarde van <0,8, micrometer, maar wijken daar bij genormeerde artikelen zoals buis en fittingen iets van af. Die normen hebben een tolerantie op de las en het vormgebied. Het basismateriaal is wel <0,8 micrometer.”

HDN-METHODIEK HDN 3 geldt voor alle leidingen en machines die volledig gedemonteerd worden voor reiniging, het zogenoemde COP: cleaning out of place. Het zijn systemen die ontmanteld en met de hand gereinigd worden. Men kan dan zien of alles goed schoon is en daarop anticiperen. Dan zijn maximale oppervlakteruwheden van 0,8 micrometer niet zo heel belangrijk. In die klasse mag de Ra-waarde zelfs oplopen naar 3,2, zoals sommige normen voor bepaalde componenten benoemen. De onderdelen moeten wel bedoeld zijn voor voedingsmiddelenproductie.

HDN 4 slaat op alles wat niet direct in contact komt met voedingsmiddelen, derhalve een laag risico voor voedselveiligheid vormen, maar wel aan vereisten moet voldoen op het gebied van hygiëne en reinigbaarheid. Een deksel van een schakelkast hoeft niet per se glad te zijn, maar moet wel afschot hebben en op een vloer mogen ook geen plassen blijven staan.

De vier klassen vormen samen de HDNmethodiek, gebaseerd op Europese regelgeving voor voedselveiligheid en de norm EN1672-2. HDN wil deze methodiek dit jaar verder uitrollen, Een belangrijke doelgroep zijn de engineeringsbedrijven.

Dat zijn de bedrijven die de specificaties moeten opstellen. Als zij daarbij de HDNmethodiek toepassen, wordt het verder de markt ingerold.

ŽƵǁƉůĂŶŶĞŶ͗

<ĞƵnjĞ , E ŬůĂƐƐĞ

Functionele omschrijving Blokkenschema / PFD Reinigingseis Hygiëne Risico Analyse

, E ŐĞĐĞƌƚŝĨŝĐĞĞƌĚĞ ĞŶŐŝŶĞĞƌ

WΘ/

Uniforme symbolen Hygiëne Instructie

, E ŐĞĐĞƌƚŝĨŝĐĞĞƌĚĞ ĞŶŐŝŶĞĞƌ

/^K ŵĞƚƌŝĞ

Uniforme symbolen Hygiëne Instructie Manier van inbouw

HDN1 (Steriel gereinigd) HDN2 (CIP gereinigd) HDN3 (COP gereinigd) HDN4 (Non food)

WƌŽĐĞƐ ŽŶƚǁĞƌƉ

Concreet maken per klasse

ŽŵƉŽŶĞŶƚ ŬĞƵnjĞ

per HDN klasse: Soort, Type, Uitvoering en hygiënische opties

Soort, norm, maatreeks, uitvoering en afwerking

DĞĐŚĂŶŝĐĂů ŽŶƚǁĞƌƉ

Concreet maken per klasse

/ƚĞŵůŝƐƚ

Type, Uitvoering en hygiënische opties en traceerbaarheid

, E ŐĞĐĞƌƚŝĨŝĐĞĞƌĚĞ ŵŽŶƚĂŐĞ ĞŶ ĐŽŶƐƚƌƵĐƚŝĞ

hŝƚǀŽĞƌŝŶŐ

>ĂƐƐĞŶ

DŽŶƚĞƌĞŶ

HDN lasspecificatie

DĂƚĞƌŝĂĂů ŬĞƵnjĞ͗

ĞƐƚĞůƐƉĞĐŝĨŝĐĂƚŝĞƐ

Soort, norm, maatreeks, uitvoering, hygiënische opties, afwerking en documenten

, E ŐĞĐĞƌƚŝĨŝĐĞĞƌĚĞ ůĂƐƐĞƌ

Op basis van HDN klasse

ŽŶƐƚƌƵĞƌĞŶ

Hygiënische instructie

, E ůĂƐ ŝŶƐƉĞĐƚĞƵƌ

Hygiënische instructie

, E ůŶƐƉĞĐƚŝĞ

, E ŽƉůĞǀĞƌŝŶŐ

, E ĂƵĚŝƚ

HDN Roadmap EIGEN INTERPRETATIES “Wij praten over reinigbaarheid, dat moet gegarandeerd kunnen worden en goed omschreven zijn in specificaties. Engineers die van een technische opleiding komen, weten vooral hoe iets technisch verantwoord moet zijn en hoe je dit kan berekenen. Ze weten echter weinig over het reinigen van oppervlakken of andere hygiënische aspecten. Procesengineers die levensmiddelentechnologie gestudeerd hebben, weten veel over hygiëne, maar zijn technisch minder onderbouwd. De ideale opleiding voor een hygiënisch/technisch engineer in de voedingsmiddelenindustrie bestaat in het regulier onderwijs niet. Er is daarom een enorme behoefte aan kennis, terwijl de oudere garde met ervaring langzaam verdwijnt.”

“Als HDN willen wij dat alles wat tijdens het ontwerp bedacht is, ook praktisch

uitvoerbaar is en geborgd wordt in specificaties. Een bepaalde toepassing moet niet gebaseerd zijn op techniek, en ook niet op een theoretisch model. Het moet technisch haalbaar zijn, maar de lat moet wel op het juiste hygiënische niveau liggen. Dit vraagt om goede specificaties, duidelijke instructies en vakmensen die deze kunnen lezen. Alleen dan kunnen eigen interpretaties worden voorkomen.”

Als voorbeeld wijst Van der Steen naar een richtlijn die aangeeft dat alles onder afschot van drie graden moet worden gelegd. Probeer dat in de praktijk maar eens te realiseren. Met een leiding van dertig meter, moet je al rekenen met bijna één meter afschot. “Toch omarmen we als HDN normen als instrument ter verbetering en onderbouwing. Dat is ook makkelijker richting validatie en daarom zoeken wij nadrukkelijk contact met partijen uit de praktijk. Als lid van de normcommissies

OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 15

brengen we de praktische invulling weer terug naar de betreffende norm. Op gebied van oppervlaktebehandeling is dat nog een onderbelicht item.” Zie kader Werkgroep Oppervlaktebehandeling.

VAN LANDSNORMEN NAAR EU-NORMEN Momenteel is er een transitieperiode waarin landsnormen omgezet worden naar EU-normen. HDN wil dit aangrijpen om invloed uit te oefenen op de inhoud.

Dat is bijvoorbeeld al succesvol gedaan op het gebied van maatvoeringen voor buismaterialen. Er bestonden voor de voedingssector negen verschillende mogelijkheden voor de invulling van DN25.

Dat leidde al tot veel onduidelijkheid, evenals de benaming DN25 zelf. DN staat voor Diameter Nominaal (noemwaarde), dus niet voor de intrinsieke waarde. In de nieuwe normen wordt dat aangepast naar drie maatreeksen (in plaats van acht) en die worden concreet omschreven met diameter en wanddikte. Voor de DN25 betekent dat 29x1.5, 25.4x1.6 en 25x1.2.

Deze reeksen komen in alle normen terug en dekken alle gebruikte maatvoeringen in Europa en de rest van de wereld af. Dat biedt veel duidelijkheid. Nu is het zaak dat alle componenten ook in die drie reeksen verkrijgbaar worden. Dit is nu nog niet altijd het geval en daarom is het belangrijk om vooraf te bepalen welke reeks men moet hanteren, zodat het niet halverwege vastloopt bij gebrek aan een onderdeel in een bepaalde maat. HDN vraagt hiervoor

WERKGROEP OPPERVLAKTEBEHANDELING Altijd al mee willen praten over oppervlaktebehandeling en voedingsmiddelenindustrie? Grijp dan nu uw kans door u aan te melden voor de werkgroep Oppervlaktebehandeling. Momenteel bestaat binnen HDN die werkgroep nog niet, maar het platform wil wel heel graag een dergelijke werkgroep van start laten gaan. Daarom roept het geïnteresseerde lezers van dit artikel op zich te melden bij HDN. Diverse oppervlaktebehandelingen zoals sublimeren, polijsten, stralen, (elektrolytisch) polijsten en glasparelen zouden de gewenste Ra-waarde van 0,8 micrometer kunnen halen, maar is die waarde wel altijd relevant? Of is het zo dat we die waarde hanteren omdat er niks anders meetbaar is? Misschien is de uiteindelijke structuur van het oppervlak en de reinigbaarheid daarvan veel belangrijker. Kortom, genoeg werk aan de winkel.

aandacht in opleidingen en kan tijdens keuzemomenten een adviserende partner zijn. Het netwerk bevat specialisten uit diverse disciplines die objectief te werk willen gaan.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN Het bestaan van diverse maatvoeringen is voor oppervlaktebehandelaars nogal ongewenst, want als er ergens een verspringing is van bijvoorbeeld een halve millimeter op een verbinding, kun je een Ra van 0,8 micrometer wel vergeten. Overigens: hoe kijkt HDN naar de branche oppervlaktetechnieken als geheel? “Het oppervlak is natuurlijk een heel belangrijk onderdeel als het gaat om hygiënische eisen en dat willen we ook concreet maken. Wij hebben bijvoorbeeld onze invloed in de CEN (Comité Européen de Normalisation) aangewend om de negen maatvoeringen van DN25 terug te brengen naar drie voor heel Europa.”

Hij vervolgt: “Een glooiende structuur met een hogere Ra is waarschijnlijk makkelijker reinigbaar dan een grillig oppervlak waarbij de pieken zijn omgeduwd. Het is dus heel belangrijk dat de oppervlaktebehandeling aantoonbaar goed is en dat misverstanden worden voorkomen.

Daarom moet alles helder en eenduidig omschreven zijn in goede specificaties die onderbouwd, technisch haalbaar en controleerbaar zijn. En ook belangrijk: niet al te kostprijsverhogend zijn. Wij willen een manier van werken introduceren die resulteert in een oppervlak dat goed reinigbaar is waarbij als uitgangspunt geldt dat reinigen altijd maatwerk blijft.

Wij willen een basis volgens de laatste stand der techniek neerzetten waarbij de eindklant een onderbouwde keuze maakt over de manier van reinigen. Wij vinden het belangrijk om procedures op elkaar af te stemmen om een betrouwbaar systeem te krijgen dat gedragen wordt door betrokkenen. We willen maatregelen bieden tegen de mogelijke gevaren op gebied van voedselveiligheid. Maatregelen die men kan specificeren, produceren en controleren.” O

MEER INFORMATIE www.hdn4food.com hst@hdn4food.com Lees verder of reageer

16 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

Vereniging ION

Materials+Eurofinish+Surface 2020 krijgt steeds meer vorm Het kennis- en netwerkevent Materials+Eurofinish+Surface 2020 vormt dé centrale ontmoetingsplek met alle aspecten voor een goed en duurzaam eindproduct. Hier komt materiaalkunde samen met oppervlaktetechniek: een sterke combinatie voor kwalitatief hoogstaande producten die lang meegaan. De organisatie is in handen van Mikrocentrum, VOM België en Vereniging ION. Het event op 3 en 4 juni in Veldhoven krijgt steeds meer vorm. De bekendheid wordt steeds groter en het ontzorgingsconcept lijkt in een behoefte te voorzien. Bijna 40 voor de branche relevante onderwerpen komen aan de orde in het congresprogramma.

• Er is uiteraard aandacht voor wet- en regelgeving, waaronder zaken als veilig werken met SVHC/CMR-stoffen, maar ook op het gebied van afvalstoffen, afvalwater, luchtkwaliteit, energie en omgevingsveiligheid • Verder zullen diverse toonaangevende bedrijven hun visie op onze branche geven en laten zien welke richting we opgaan.

Inmiddels zijn er meer dan honderd bedrijven die hebben vastgelegd dat ze op de evenementsvloer aanwezig zijn om u te laten zien wat ze kunnen en om uw vragen te beantwoorden.

Materials+Eurofinish+Surface 2020 is de gelegenheid waar Nederlandse en Belgische specialisten elkaar ontmoeten voor de uitwisseling van kennis en ervaring over onderwerpen die de hele keten bestrijken.

Ook het congresprogramma krijgt steeds meer vorm. Een greep uit de onderwerpen die nu bekend zijn: • High Tech-coatings en speciale coatings zoals nanocoatings, keramische coatings en DLC. Ook cryogene en plasmatoepassingen komen aan de orde

• Masterclass corrosie van twee uur en diverse corrosiegerelateerde onderwerpen zoals corrosie onder isolatie, offshore corrosiebestrijding en corrosiemechanismen • Masterclass kleur(beleving) van een uur en praktische kleurgerelateerde issues • Diverse (nieuwe) voorbehandelingssystemen waaronder pre-anodiseren • Mogelijkheden voor productie- en procesautomatisering in de branche • Diverse materiaalgerelateerde onderwerpen, zoals het toepassen van gerecycled aluminium, het samenvoegen van meerdere substraten en/of legeringen en alternatieven voor CMR-stoffen • Uiteraard is er een blok over 3D printen • Een presentatie waarin diverse meet- en inspectiesystemen worden toegelicht

Op de beursvloer draait het om (nieuwe) materialen, materiaalanalyse, oppervlaktetechnieken en verbindingstechnieken.

Materials+Eurofinish+Surface 2020 biedt productontwikkelaars, productdesigners, engineers, R&D’ers, productiemedewerkers, materiaalspecialisten en onderzoekers één plaats om de gehele waardeketen te ontmoeten: van design en materiaalkeuzes tot en met analyse en de daadwerkelijke coatingtechnologie.

Als exposant ontmoet u onder andere engineers, productontwikkelaars, R&Dmanagers/medewerkers, ontwerpers, onderzoekers en constructeurs uit de gehele Benelux. De ketengerelateerde opzet en het bieden van actueel overzicht van hightech oplossingen vormen een goede reden om de data nu alvast in uw agenda te blokken en de informatie over dit evenement goed in de gaten te houden. O

MEER INFORMATIE www.materials-eurofinish-surface.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 17

Algemeen

Thema Reinigen, ontvetten en stralen; machinebouw: voedselveiligheid (rvs)

Plasmareiniging als betrouwbare methode voor reiniging en hechting Er zijn vele methoden om producten te reinigen voordat de feitelijke applicatie wordt toegepast en vele daarvan zijn de afgelopen jaren in dit blad beschreven.

Maar dat geldt niet voor plasmatechnologie als reinigingsmethode. Daarom gingen we eens kijken bij Ferro Techniek; een bedrijf waar dit dagelijkse kost is en dat naar verwachting sterk zal groeien de komende jaren.

In mei 2016 was OT ook al eens op bezoek bij dit bedrijf, voor een artikel over het laser reinigen van verwarmingselementen in melkopschuimers. Ferro Techniek had toen een lasermachine aangeschaft, voor het heel precies verwijderen van de juiste hoeveelheid email op de juiste plek.

Ook ditmaal gaat het over een verwarmingselement, maar nu voor een met veel functies uitgeruste foodprocessor. Het verwarmingselement moet aan de bovenkant in zijn geheel gereinigd worden, voordat er aansluitend een keramische deklaag op wordt aangebracht. Dat reinigen gebeurt met een plasmalans die over de verwarmingselementen heengaat, die daartoe in een plateau zijn klaargelegd. De verwarmingselementen zijn rond en ongeveer even groot als een cd.

“Het reinigen op deze manier is nodig om heel kleine stofjes, maar ook restanten van vet die op de plaatjes kunnen zijn terechtgekomen, te verwijderen. Maar het is ook nodig om de bevochtiging van de keramische deklaag te verbeteren”, zegt John Gelinck, manufacturing/material engineer and approvals bij Ferro Techniek.

“Als de bevochtiging niet of niet juist is uitgevoerd, trekt het email op die plek weg, wat onvermijdelijk leidt tot afkeur. De keramische laag vormt de elektrische weerstand, de isolatielaag, tussen het product en het stopcontact. Geen enkele porie in de coating is toegestaan. Plasmareiniging

18 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

John Gelinck vormt een betrouwbare methode om de goede bevochtiging te krijgen.”

ALLERLEI FUNCTIES Mark Wessels, business development manager, vult aan: “De verwarmingselementen zijn van rvs 444 en twee millimeter dik, inclusief de elektrische contacten. Toen we enkele jaren geleden de voorbehandeling wilden uitbreiden, hebben we gekozen voor plasmareiniging omdat we de inschatting hadden dat deze technologie goedkoper en beter was dan enkele alternatieven en ook minder energie zou kosten. We hebben eerst een mobiele installatie van een leverancier laten komen, waarop we testen hebben uitgevoerd. Dat verliep gunstig en de toepassing zag er veelbelovend uit. Daarom is er een vaste

Mark Wessels installatie gekomen, die we ook makkelijk konden integreren in de installatie voor het aanbrengen van de keramische deklaag.

De keuze van het staal wordt bepaald door de lage uitzettingscoëfficiënt die goed matcht met de keramische deklaag en de corrosiebestendigheid.”

John Gelinck: “Het verwarmingselement is voor een multifunctionele keukenmachine. Niet alleen behandelen wij dit verwarmingselement met plasma reinigen, we doen dat ook bij andere, soortgelijke elementen. Na het plasma reinigen komt er een keramische laag op van ongeveer 120 micrometer dik, gevolgd door een smeltproces in de oven bij een maximale temperatuur van 870 graden, gevolgd door koelen. De producten komen er

Het aanbrengen van de keramische laag. handwarm uit. Daarna moeten de elektrische weerstanden er nog in aangebracht worden. Dat gebeurt bij onze zusterbedrijven in Hongarije en in China. Daar zitten ook heel veel klanten.”

PRODUCTIEPROCES De verwarmingselementen worden handmatig in een plateau gelegd, waarin de ruimtes voor die elementen zijn uitgespaard. Dan gaat het plateau van ongeveer 80 bij 60 centimeter verdiept een machine in, waarna er een plasmalans overheen gaat, heen en weer. Dit duurt enkele seconden en is voldoende voor het weghalen van kleine verontreinigingen, het activeren van het oppervlak en het verkrijgen van de gewenste bevochtiging.

Het plasma ioniseert de lucht, waarmee de gewenste reacties worden verkregen.

Deze behandeling werkt goed bij vlakke, eenvormige producten die de plasmalans kan bereiken. Gelet op de arbeidsveiligheid moet er wel een maatregel worden genomen: bij plasma ontstaat immers wat De doorstroomverwarmer.

Verwarmingselementen komen uit de oven en worden opgepakt. ozon, wat in principe giftig is en dus afgezogen moet worden. Voor de zekerheid is er daarom een sensor die bij detectie van ozon een alarm doet afgaan, waarna de installatie meteen stopt.

Mark Wessels: “Dit jaar zal het hele productieproces geautomatiseerd worden. Naast het genoemde verwarmingselement hebben we zelf – in zeer nauwe samenwerking met een partner – ook een product ontwikkeld: een doorstroomverwarmer.

We zien het als een grote concurrent van de boiler. Als je het apparaat aanzet, heb je binnen drie seconden warm water en het koelt direct af als je het uitzet. Deze doorstroomverwarmer hebben we vier jaar geleden ontwikkeld en we kunnen nu al spreken van een succesvolle innovatie.

We zijn erover in gesprek met heel veel partijen over de hele wereld. Het kan in elk apparaat waarbij je warm water nodig hebt worden ingebouwd, zoals koffiezeten espressoapparaten en voor de bereiding van allerlei dranken. Ook kan het in medische apparatuur worden ingezet.”

ROOSKLEURIGE TOEKOMST De toekomstverwachting voor de beschreven technologie is ronduit positief.

Men kijkt vooral belangstellend naar de opkomst van het elektrisch rijden door grote automerken. Daarvoor zijn ook verwarmingselementen nodig, en wel voor de verwarming dan wel beheersing van de temperatuurcondities van de accu.

Als je de accu in de ideale (temperatuur) omstandigheden kunt conditioneren, worden de prestaties veel beter. John Gelinck: “Een potentiële klant heeft ons voor dat vraagstuk al gevonden; we zijn er momenteel mee in gesprek. Daarnaast zijn we zelf een beetje aan het pionieren, door met deze techniek onderdelen te leveren voor plasmageneratoren. Dan praat je over het reinigen van lucht, bedoeld voor bijvoorbeeld het verwijderen van geur, het activeren van oppervlakken voor het bedrukken met inkten of het verkrijgen van hechting op onder andere plastic. Voor veel partijen is dit een onbekend gebied, maar wij zien wel kansen. Een plasmagenerator is een apparaat met enorm veel potentie, maar het vergt een heel traject voordat hij precies doet wat je wilt.” O

MEER INFORMATIE www.ferrotechniek.com Lees verder of reageer

OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 19

Algemeen

Thema Reinigen, ontvetten en stralen; machinebouw: voedselveiligheid (rvs)

Dampontvetten resulteert in veel tijdwinst en hoge reinheidsgraad In onze branche wordt er dagelijks ontvet en dat kun je op verschillende manieren doen. Die zijn meestal niet zo spannend, maar dampontvetten is een vorm die in dit blad nog maar zelden is beschreven. In welke situaties is dat geschikt en hoe werkt het? We gingen naar Metalnet, een bedrijf dat diverse verspanende bewerkingen uitvoert, gevolgd door ontvetten. Lange tijd deed men dat in dompelbaden met water en detergent, maar sinds anderhalf jaar in een gesloten machine; eerst met perchloorethyleen, maar tegenwoordig met gemodificeerde alcohol.

“Een van onze competenties op het gebied van verspanen, is langdraaien”, zegt Paul Coppens, operations manager bij Metalnet. “Een productiemethode voor onder andere lange producten met nauwkeurige toleranties. Bij dit proces komt veel warmte vrij en om goed te kunnen koelen, gebruiken wij pure snijolie.

Die olie draagt ook bij aan een stabieler proces (24/7 productie) en heeft een positieve invloed op de levensduur van de machine. Maar de olie moet er op het eind wel weer af. Lange tijd deden we dat in open dompelbaden, wat veel handwerk

20 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

vergde en veel tijd kostte, onder meer voor het droogblazen van de producten, wat ook nog een vlekvrij resultaat moest opleveren. We vroegen ons af of dat niet sneller en betrouwbaarder kon, met minder handwerk. Daarom hebben we anderhalf jaar geleden een tweedehandsmachine aangeschaft om het concept van dampontvetten te testen.”

Het grote voordeel van dampontvetten is dat het reinigingsmiddel dat het werk moet doen altijd schoon is. Het reinigingsmiddel in een bad is alleen maar schoon als het bad net is afgevuld. Daarna wordt

het reinigingsmiddel met ieder product in het bad meer verontreinigd en minder effectief. Dampontvetten in een machine vergt wel een effectief reinigingsmiddel om de snijolie op te lossen, af te nemen en af te voeren. Daarvoor is de keuze gevallen op gemodificeerde alcohol, Dowclene 1601 van Safechem.

Het proces werkt vrij eenvoudig. Door het reinigingsmiddel tot een kookpunt te brengen, ontstaat er damp die neerslaat op de te reinigen producten en de olie als het ware ‘vangt’. Door de druppelvorming lost de olie op en deze wordt afgevoerd

maar als oplosmiddel ook heel goed de olieverontreiniging oplossen. Het werkt zeker ook bij de verwijdering van snijolie, die zo vet is als bijvoorbeeld olijfolie.”

De opening van de dampontvettingsmachine voor het plaatsen van een mandje met producten. naar de destillatietank. Vervolgens wordt via een kookproces de olie gescheiden (destilleren) van de gemodificeerde alcohol, waarna de olie wordt opgevangen en het reinigingsmiddel opnieuw verdampt en aan het werk gaat.

KLEINE CHEMISCHE FABRIEK “Je reinigt dus altijd met schone damp en de vervuiling voer je af via het destillaat”, zegt Lex Blok van Alpha techniek, leverancier van de machines. Aangezien het proces geschikt bleek als vervolgstap na het verspanen, is op een gegeven moment de tweedehandsmachine ingeruild voor een nieuwe. Hij vervolgt: “Een ander voordeel van deze manier van werken, is de korte cyclus met een reinigingstijd van 15 tot 20 minuten. Dan zijn de verspaande producten schoon en droog. Vergeleken met een waterige reinigingsstraat heb je hier veel minder tijd nodig voor het drogen. Water droogt nu eenmaal slecht. In de machine start het proces met een voorspoeling en dan kun je achtereenvolgens kiezen voor ultrasoon reinigen en dampontvetten. De machine heeft diverse keuzeprogramma’s.

Je kunt de machine, de processen en programma’s vergelijken met een chemische fabriek in het klein.”

De gemodificeerde alcohol wordt geleverd door Mavom. Jeroen Heijkoop, bij Mavom productspecialist industriële reiniging

voor de metaal, legt uit waarom de keuze op dat middel is gevallen. “Om een olieachtige vervuiling te verwijderen, heb je in de regel wel chemie nodig. Perchloorethyleen is een heel bekend middel daartoe, dat meestal ook wel goed werkt, maar ook allerlei nadelen heeft op het gebied van arbeidsveiligheid en milieu. Een polair oplosmiddel als water werkt bij olie en vetten niet goed. Gemodificeerde alcohol is een heel goed alternatief voor per, omdat het redelijk in het midden zit van polaire en apolaire verbindingen. Het kan niet alleen een waterige vervuiling in zich opnemen,

GENERIC STANDARD OF ASML Bij Metalnet kiezen ze nadrukkelijk voor ontvetting in eigen beheer, omdat ze reiniging beschouwen als een cruciale en kritische processtap voor een goed product. De producten die bij het bedrijf gemaakt worden, zijn kleine onderdelen voor bijvoorbeeld machinebouwers, voedingsmiddelenindustrie, slachterijen, logistieke handling-systemen en diverse andere industrieën. Er worden hoge eisen gesteld aan de reinheid. Het gaat altijd om halffabricaten van rvs en aluminium en soms om (deels) kunststoffen. Het betreft een breed assortiment aan onderdelen, die wel allemaal klein zijn. Ze moeten immers in het mandje passen dat de ontvettingsmachine ingaat. Dat mandje doet qua grootte denken aan een supermarktmandje.

Paul Coppens: “De machine bespaart ons veel tijd en handwerk. Voorheen stonden we wel eens aluminium delen met veel blinde gaten met perslucht droog te blazen, maar dat is geen doen. Een bijeffect van het machinaal dampontvetten is dat een aantal klanten zegt dat de door ons geleverde producten zó vetvrij zijn dat ze direct kunnen lassen. Maar we werken ook voor klanten die aan ASML leveren. Dan

Jeroen Heijkoop, Lex Blok en Paul Coppens

OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 21

praat je dus over de standaard van ASML voor oppervlakreinheid die is vastgelegd in de GSA’s: Generic Standard of ASML. Daarin staat precies beschreven hoe rein iets moet zijn en hoe die reinheid moet worden gemeten. Sporen van bepaalde elementen die op het oppervlak achterblijven, kunnen heel slecht uitpakken op de optische elementen in zo’n machine. Voor leveranciers aan ASML hebben wij onder andere te maken met Grade 2 vacuümreinheid. Tussenreinigingen zijn hier van groot belang en de machine die we al hadden staan bleek hier ook uitermate geschikt voor. Uiteindelijk zijn we onze fabriek hierop in gaan richten en daarmee is ook het aandeel Grade 2 vacuümwerk flink toegenomen. Dat was voor ons het signaal om de tweedehandsmachine te vervangen door een nieuwe.”

STANDAARD WERKMETHODE De GSA, van Grade 1 tot en met Grade 4, is van toepassing op de hele toeleveringsketen, dus ook op verspanende bedrijven die deel uitmaken van die keten. Het bijzondere aan die eisen is dat de reinheideisen voor het oppervlak wel duidelijk zijn geformuleerd, maar niet voor het productieproces om tot Grade 2 vacuüm cleanliness te komen. Eenvoudig gezegd: het maakt niet uit hoe je het bereikt, áls je het maar bereikt. Het ontbreken van een standaard werkmethode kán voor verschillende toeleveranciers gunstig uitpakken (zodat ieder z’n expertise optimaal kan inzetten), maar dat staat niet bij voorbaat vast. Het ontbreken van een standaard werkmethode leidt ertoe dat diverse partijen in de keten nu contact leggen met elkaar, om te

kijken of de werkmethodes meer op elkaar afgestemd kunnen worden, zo maakt Paul Coppens duidelijk. Dit zou ook de efficiency kunnen verhogen.

“Of alle onderdelen aan de gewenste eisen voldoen, wordt per module gemeten. Dan wordt zo’n module een tent ingereden waar de temperatuur tot boven de honderd graden wordt gebracht. Dan worden de restgassen uit de module geanalyseerd.

Dat voor deze methode wordt gekozen, is begrijpelijk, want als je zelf eerst alle producten moet uitstoken en meten, dan ben je meer aan het analyseren dan aan het verspanen. De gedachte is dat wanneer iedere toeleverancier volgens specificaties aanlevert en de module op de juiste wijze in de cleanroom wordt samengesteld, het goed zou moeten zijn. Maar als uit de analyse van de gassen uit de module blijkt dat er iets níet goed is, weet je niet wáár het probleem zit. Vandaar dat toeleveranciers elkaar nu beginnen op te zoeken. Anderzijds moet je vaststellen dat wij afhankelijk zijn geworden van de machine. Deden we aanvankelijk drie tot vier spoelingen per dag, nu zitten we op topdagen op 15 tot 20 spoelingen per dag.

We zien dat de reinheid van producten steeds belangrijker wordt voor onze klant en de eindklant. Ook de lasbedrijven willen het zo aangeleverd krijgen.”

AUTOMATISERING Als jouw klanten werken voor ASML, dan betekent dit dat de GSA-normen ook in jouw proces moeten zitten. Bij Metalnet zijn ze hiervoor afhankelijk van de nieuwe dampontvettingsmachine. Dit betekent ook dat ze voor Grade 2 vacuümproductie

Verspanen. een probleem hebben als de machine voor langer dan een dag uitvalt. Dit reinigingswerk is immers niet uit te besteden, omdat de toeleverancier niet kan garanderen dat het spoelen binnen enkele uren gebeurt.

Paul Coppens: “Reinigen wordt steeds belangrijker. Misschien betekent dat voor ons dat er een machine bij moet komen, maar we zouden eerst kunnen starten met het realiseren van de mogelijkheid om te automatiseren. Het spoelen gebeurt nu overdag van acht tot vijf. Als je de machine uitbreidt met een automatiseringsoptie, kun je aan het eind van de middag zes tot zeven manden in de wachtrij zetten, die je de volgende ochtend schoon en droog kunt oppakken. Voor ons is het reinigen een bijzaak, maar wel een bijzaak die steeds belangrijker wordt. Ik denk dat er in de markt een tweedeling zal ontstaan: toeleveranciers die met deze ontwikkeling meegaan en andere bedrijven die zich strikt blijven richten op het verspanen.” O MEER INFORMATIE www.metalnet.nl www.mavom.nl www.alpha-groep.nl Lees verder of reageer

22 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

PreCoat Pr Pre e Color

Chroom(VI)-vrij ĂŠn visuele controle

Internationaal toonaangevende vakbeurs voor industriĂŤle laktechniek 21 t/m 24 april 2020 Beurscomplex Karlsruhe, Duitsland

Conversiecoating aluminium Directe vervanging hexavalente chroomtoepassingen Geheel chroomvrij poedercoatproces Maakt visuele check mogelijk door lichtgele conversielaag!

Qualicoat A-096 approval Regulier

PreCoat color

AD Chemicals is a part of AD International +31 (0) 167 526 900

adinternationalbv.com Neem direct contact op via chemicals@adinternationalbv.com

www.paintexpo.com samenwerkingspartner

OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 23

24 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

Trots op het werk Alumet anodiseert al meer dan 50 jaar gevelplaten en profielen in kleur in zowel matte, brushed als gepolijste finish. Anodisatie resulteert in een duurzaam product dat zowel corrossie- en UV-bestendig is alsook kleurvast voor meer dan 40 jaar. Daarnaast is het erg onderhoudsarm. Dit gebouw B@ducated in Utrecht is uitgevoerd in AluGold02. De platen zijn afgewerkt in E6 - matt etched met een laagdikte van 25 micrometer. In totaal is ongeveer 4000 vierkante meter geanodiseerd en zijn er ruim 2.500 gevelplaten gebruikt. Dit wooncomplex bestaat uit vijf woonlagen micro-appartementen voor studenten en “young professionals”. De studenten staan in het project symbool voor werkbijen in een bijenkorf. De geperforeerde aluminium gevel met honingraatmotief is goudkleurig en geeft overdag een heel ander beeld dan ‘s avonds als het gebouw van binnenuit wordt opgelicht. Dit geeft ook de dynamiek van de studenten weer.

Anodisatie: Alumet B.V. Gevelplatenleverancier: Aldowa Fotografie: Petra Appelhof

OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 25

Algemeen

Thema Reinigen, ontvetten en stralen; machinebouw: voedselveiligheid (rvs)

Mobiel straalwerk vereist altijd maatwerk en risicobeheersing Oppervlaktebehandelaars die stralen, doen dat doorgaans als onderdeel van de voorbehandeling in eigen huis. Maar er zijn ook straalbedrijven die naast stationair stralen gespecialiseerd zijn in stralen op klantlocaties. Cuijpers Services is een bedrijf dat dit sinds lange tijd op grote schaal doet. Daartoe heeft het bedrijf meerdere mobiele straalunits en apparatuur in huis waarmee diverse straal- en conserveerwerken op allerlei locaties worden uitgevoerd. Hoe gaan zij te werk?

Cuijpers bestaat sinds 1964 en opereerde aanvankelijk louter als stationair straalbedrijf waar de klanten hun producten naartoe brachten. Cuijpers kwam al snel in aanraking met potentiële klanten met (onderdelen van) vaste installaties of die straalwerk hadden waarvan het te stralen object niet over de weg getransporteerd kon worden. Er werden innovatieve oplossingen bedacht om op locatie van deze klanten straal- en conserveerwerk uit te kunnen voeren. Momenteel wordt meer dan de helft van het straalwerk op locatie uitgevoerd. Cuijpers ziet stralen als de perfecte voorbereiding voor het aanbrengen van de beschermingslaag/-lagen, zoals coatings en brandwerende coatings. Dit gebeurt binnen de hele Benelux, maar ook in Duitsland.

Chrit Cuijpers, algemeen directeur, legt uit waarin het bedrijf verschilt van soortgelijke bedrijven. “Wij hebben alle benodigde apparatuur voor het stralen zoveel mogelijk op vrachtauto’s of op een oplegger gebouwd. Dit maakt het mogelijk om klanten op locatie te bedienen met de meest uiteenlopende straal- en conserveerwerken. Wat ons bedrijf uniek

26 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

maakt, is de inzet van rollend materieel ingericht voor allerhande soorten werkzaamheden. Voorbeelden zijn HDwaterwagens, coatingwagens, fireproofing wagens, straalwagens, zuigwagens, straalzuigcombinaties en andere soorten mobiel equipment. In totaal hebben we ongeveer twintig combinaties van straalwagens en straalapparatuur. Het grote voordeel van ons mobiel materieel is dat we volledig

zelfvoorzienend zijn en dus niet afhankelijk zijn van de voorzieningen die normaal gesproken van de klant komen.”

VERPLAATSBAARHEID Cas Breukers, commercieel medewerker: “Het op de wagen laten staan van de apparatuur bespaart ook opstelkosten en tijd. Er hoeven geen compressoren gebracht en gelost te worden; datzelfde

Vlnr Cas Breukers, Chrit Cuijpers en Stef Kuiper.

Een vrachtwagencombinatie op klantlocatie op weg naar een straalklus.

geldt voor silo’s die na het lossen eerst volgebulkt moeten worden met straalmiddel.

Voor de ene klant is de verplaatsbaarheid van alle benodigdheden belangrijker dan voor een andere klant. Het is een kwestie van slangen afkoppelen en wegrijden.

Hierdoor zijn wij sneller weg, bijvoorbeeld in geval van een calamiteit, maar hebben we alles vervolgens ook weer snel opgebouwd. Mobiel straalwerk wordt ook veel ingezet bij onderhoudsstops in bedrijven.

Als op locatie diverse partijen aan het werk zijn binnen een beperkte ruimte, zijn wij flexibel doordat de mobiele equipment makkelijk verplaatsbaar is.”

Chrit Cuijpers: “Daarnaast is die opstelling ook handig bij het uitvoeren van werkzaamheden op wegen en brugdekken. In sommige situaties waar opstelruimte genoeg is en waar de klus ook langer duurt, worden compressoren, silo’s en dergelijke juist wél ter plekke opgesteld in overleg met de klant.”

Hij vervolgt: “Als er een aanvraag voor straalwerk binnenkomt, gaan wij ter plekke kijken en overleg met de klant voeren. Aan de hand van de situatie wordt een plan van aanpak opgesteld met hierin het materieel en de wijze waarop we het werk willen gaan uitvoeren. Zaken als doorlooptijd, bereikbaarheid, te behande-

len ondergrond, de keuze voor eenmalig grit of recyclebare straalmiddelen en een eventuele stationaire opstelling komen onder andere aan bod. Bij iedere aanvraag is er sprake van maatwerk, waarbij het de uitdaging is om het werk efficiënt, veilig en op een kwalitatief goede manier uit te voeren. We willen de klant volledig ontzorgen.”

STRAALMETHODEN Stef Kuiper, veiligheidskundige bij Cuijpers, stipt de veiligheidsaspecten aan: “Een goede projectvoorbereiding is heel belangrijk. Bij iedere aanvraag kijken we natuurlijk ook naar de mogelijke risico’s voor de medewerkers en de omgeving. Veilig en gezond werken met aandacht voor het milieu blijft immers altijd voorop staan.

Ook zijn er altijd specifieke voorschriften van de opdrachtgever waaraan we moeten voldoen. We maken een taakrisico-analyse en een HSE-plan: Health, Safety en Environment. De mogelijke risico’s worden geïnventariseerd om de juiste maatregelen te kunnen nemen. Verder kijken we naar de mogelijke blootstelling aan gevaarlijke stoffen. Denk bijvoorbeeld aan chroom-6 in oude coatings, gevaarlijke stoffen op klantlocaties, of stoffen die vrijkomen bij het aanbrengen van een nieuwe coating.

Daarom is het belangrijk om te weten hoe de situatie ter plekke is, zodat we te allen

tijde de juiste voorzorgsmaatregelen kunnen nemen. In het kader van de arbeidshygiënische strategie en rekening houdend met de kwaliteitseisen, wordt beoordeeld welke straalmethode het meest geschikt is evenals het te gebruiken straalmiddel.”

Cuijpers kan diverse methoden inzetten om het straalwerk te realiseren. Denk aan gritstralen, recyclestralen, hogedruk waterstralen, stofvrijstralen, vacuümstralen of via straalautomaten.

De keuze is afhankelijk van de situatie, de klantwens, het substraat en de veiligheidsen kwaliteitseisen. Cuijpers beschikt ook over een mobiele recycle-installatie. Met deze installatie kan er op klantlocaties met RVS- of staalstraalmiddel worden gestraald. Na het stralen wordt het straalmiddel opgezogen. In de recycleunit wordt het stof van het straalmedium gescheiden. Bij recyclestralen wordt het straalmedium hergebruikt waardoor er veel minder straalmiddel nodig is en er ook minder afval vrijkomt. Recyclestralen kan bijvoorbeeld worden toegepast bij oppervlaktebehandeling van opslagtanks en het stralen van (stalen) brugdekken en vloeren.

INNOVATIEVE TECHNIEKEN Cuijpers maakt ook gebruik van technieken om stofontwikkeling te beperken,

OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 27

denk aan Torbostralen of HD-waterstralen.

Ook dit is weer afhankelijk van de situatie, zoals de aanwezigheid van elektriciteit of klantequipment. Bij HD-waterstralen onder vacuüm kunnen bijvoorbeeld tankwanden en vloeren met een zogenaamde Spiderjet in een gesloten systeem gestraald worden.

De Spiderjet positioneert zichzelf met behulp van vacuümtechniek op horizontale en verticale oppervlakken, bijvoorbeeld de binnen- en buitenzijde van tankwanden en scheepsrompen. Een groot voordeel daarvan is dat steigers niet nodig zijn.

Doordat de hogedrukspuiter de Spiderjet vanaf een afstand bedient via een pneumatische besturingsunit zijn er grote voordelen op het gebied van veiligheid en arbeidsomstandigheden. De Spiderjet wordt verbonden aan een hogedrukwaterwagen die zorgt voor de watertoevoer en ook het vrijkomende afvalwater met weggestraalde deeltjes afzuigt en opvangt. Vervolgens wordt het water, indien gewenst en technisch mogelijk, gefilterd voor hergebruik. De directe afzuiging van het water beperkt ook de sprayvorming en stofoverlast.

Chrit Cuijpers: “Bediening op afstand gebeurt ook bij onze Blastrac-automaten.

Deze machines maken gebruik van de recycletechniek in een gesloten systeem.

Met behulp van deze robots kunnen grote oppervlakten, zoals de ruimen van sche-

28 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

pen, gestraald worden waarbij de oude coating wordt verwijderd. Door middel van vacuümtechniek trekt de robot zich feitelijk vast tegen de wand en door staalkabels trekt de machine zichzelf over de te behandelen oppervlakte. De bediening op afstand is gunstig voor de ergonomie en de veiligheid van de medewerker. Doordat het straalproces in gesloten systeem plaatsvindt, is er geen stofontwikkeling naar het milieu. En er hoeven geen steigers gebouwd te worden.”

KWALITEITSAFDELING Een andere HD-watertechniek is het HD-waterstraalsnijden waarbij water, met toevoeging van een snijmiddel (abrasief), onder zeer hoge druk wordt gebracht en vervolgens door een spuitmond naar buiten wordt gespoten om zo op het te snijden materiaal een erosieve werking te kunnen uitoefenen. Ook dit proces vindt plaats onder een druk van 2500 bar. Een groot voordeel van HD-waterstraalsnijden is dat het kan worden toegepast in een explosiegevaarlijke omgeving, bijvoorbeeld op klantlocaties waar brandbare stoffen in een leiding hebben gezeten. Door gebruik te maken van watersnijden daalt het risico op explosie aanzienlijk.

Ondanks de diverse stationaire locaties en het breed toepasbare mobiele materieel kunnen er zich situaties voordoen die toch daarmee onbereikbaar zijn, denk

aan werkzaamheden aan havenkranen en windmolens. Door de inzet van rope acces (touwconstructies) worden zelfs op de meest onbereikbare plekken werkzaamheden uitgevoerd.

Cuijpers beschikt naast een veiligheidsafdeling ook over een kwaliteitsafdeling en over enkele NACE II-gecertificeerde inspecteurs die klanten informeren en adviseren over conserveringssystemen en specifieke toepassingen. Via de benodigde test- en meetapparatuur worden dagelijks de atmosferische condities en kwaliteit bewaakt. Op verzoek van de klant wordt er een kwaliteitsrapport opgesteld met daarin de betreffende laagdiktes en overige kwaliteitsparameters van het uitgevoerde werk. Daarnaast is deze afdeling betrokken bij innovatie-ontwikkeling om het werk te vergemakkelijken, maar ook om de risico’s voor mens en milieu te minimaliseren (robotisering). O MEER INFORMATIE www.cuijpers.nl Lees verder of reageer

LA MAIRE TECHNOLOGY, UW CONTACT IN DE BENELUX VOOR DE COMPLETE SERIE MUNK GELIJKRICHTERSYSTEMEN EN BESTURINGEN.

TOEPASSINGEN: • Anodiseren • Verzinken, Verchromen, Nikkel en vele andere galvanische toepassingen • Waterzuivering • Waterstof generatie • Electro Chemical Machining, Pulse en gelijkstroom • Kathodische bescherming

>01 3(;,5 < .9((. A0,5 >(; >, +6,5 Holland Mineraal is al ruim 35 jaar een begrip op het gebied van oppervlakte behandelingsapparatuur en producent en leverancier van straalmiddelen en straalinstallaties.

Wat we maken en hoe het werkt, laten we u graag zien, in het filmpje op onze website of door de QR code te scannen met uw smartphone of tablet.

www.hollandmineraal.nl

De Scheper 314a • 5688 HP, Oirschot • +31 (0)499 219 900 • la-maire-technology.com

Monorailsystemen Kettinghangbanen Power & Free systemen F1 Inverted Power & Free Besturingen

OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 29

Algemeen

Thema Reinigen, ontvetten en stralen; machinebouw: voedselveiligheid (rvs)

ESEF Maakindustrie en TechniShow toonaangevende industrieplatforms ESEF Maakindustrie en TechniShow 2020 beloven een prachtig event te worden.

Met meer dan 600 exposanten, tientallen topinnovaties en maakoplossingen en met duizend draaiende machines is dit the place to be voor iedere industriële ondernemer. ESEF Maakindustrie is het toonaangevende platform voor slimme maakoplossingen waar samenwerkingen ontstaan tussen toeleveranciers en makers van innovatieve (eind)producten. De TechniShow 2020 is het grootste evenement in de Benelux met meer dan duizend draaiende machines, processen en robots op het gebied van productietechnologie. Deze gecombineerde vakbeurs vindt van 17 tot en met 20 maart plaats in de Jaarbeurs in Utrecht.

Bezoekers van ESEF Maakindustrie 2020 kunnen live zien wat het betekent als de hele keten digitaal communiceert: gemakkelijkere en snellere orderverwerking; geen risico op fouten door tikfouten of gemiste revisiewijziging; én transparantie in het hele ordertraject. De nieuwe standaard Smart Connected Supplier Network haalt de grootste drempel voor deze ketenintegratie weg: de verschillende softwaresystemen begrijpen nu elkaars taal.

Veel Nederlandse maakbedrijven zijn in de voorbije drukke jaren vooral bezig geweest met het optimaliseren van hun productie- en bedrijfsprocessen. Maar de koppeling tussen de IT-systemen van de ketenpartners kreeg geen aandacht. Veel ondernemingen hebben dan ook geen IT-visie en te weinig IT-vaardigheden.

Hierdoor laten ze een kans liggen om als keten stappen te zetten op het gebied van efficiency en productiviteit. Orderverwerking en werkinstructies opstellen vergt vaak nog veel intikwerk. Op de ESEF Maakindustrie wordt getoond hoe een order in de digitale fabriek door de keten gaat waardoor de kans op fouten aanmerkelijk verkleint. Daarnaast worden oplossingen getoond voor het aan elkaar koppelen van verschillende IT-systemen in de maakindustrie. In het Smart Connected

30 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

Supplier Network gebeurt de vertaalslag van data naar een gemeenschappelijke taal, zodat systemen met elkaar kunnen communiceren en een slimme ketenintegratie tastbaar wordt.

ALUMINIUM PAVILJOEN Op het Aluminium Paviljoen tijdens de ESEF Maakindustrie staan kennisdeling en een geïntegreerde productieketen centraal. Het paviljoen visualiseert de geïntegreerde productieketen. De ronde vorm van het paviljoen illustreert de werking daarvan. Door deze vorm ervaren bezoekers deze keten en zien zij de verschillende stappen die het productieproces vormen.

Dat een product exact volgens de specificaties van de klant is geproduceerd, wil nog niet zeggen dat het product daadwerkelijk aansluit op diens wensen. Hoe een geïntegreerde productieketen te werk gaat, tonen smeermiddelenleverancier Van Den Akker Fluidservice, metaalbewerker VOVU Metaalbewerking, oppervlaktebewerker KO-AR high tech surface treatment en aluminiumleverancier Alumeco op het Aluminium Paviljoen. Uitgangspunt is de verwachtingen van de klant centraal te stellen.

Op dat Paviljoen kan men ook terecht met vragen over of problemen met het

anodiseren van aluminium. Daarnaast laat men een aantal producten zien die slecht uit het anodiseerproces zijn gekomen.

Hiermee wordt duidelijk wat er fout kan gaan, hoe deze fouten ontstaan en hoe die voorkomen kunnen worden. Het gaat om veelvoorkomende problemen die voor veel mensen herkenbaar zijn.

TECHNISHOW 2020 Op TechniShow zie, hoor, voel en proef je de toekomst van de maakindustrie.

Slimme productiesystemen, Industrie 4.0, juiste ICT-kennis en procesautomatisering staan hier centraal. Wie hier niet in meegaat, dreigt zijn klandizie te verliezen.

Iedere organisatie in de maakindustrie is wel bezig met Industrie 4.0, ook wel Smart Industry genoemd. Een Industrie 4.0-oplossing bestaat uit allerlei componenten die nauw met elkaar samenwerken. Een fabriek slim maken, is echter niet eenvoudig.

Welke componenten moet een Industrie 4.0-oplossing bijvoorbeeld bevatten? En hoe zijn bestaande systemen in deze oplossing te integreren? Slimme productiesystemen bieden veel voordelen. Zo geeft een slimme fabriek meer controle over het productieproces, waardoor bedrijven het proces nauwkeuriger kunnen aansturen.

Dat gaat via procesautomatisering. Zo’n

fabriek wordt steeds belangrijker doordat klanten steeds hogere eisen gaan stellen aan de levertijd en kwaliteit. Maar veel productiebedrijven kampen met een gebrek aan de juiste ICT-kennis. Daarnaast vereist het omarmen van Smart Industry vaak een omslag in hun denkwijze.

Het SMART Machining Platform presenteert zich op de TechniShow. Het Platform helpt bedrijven hun fabrieken slim te maken en biedt een onafhankelijk en objectief advies. Zij laten zien hoe zo’n geïntegreerde Industrie 4.0-oplossing eruitziet. Het platform is bedoeld om kennis te delen. Bedrijven kunnen zich er kosteloos bij aansluiten.

Ook het vraagstuk van de componentreiniging komt op de TechniShow aan de orde.

Dit in verband met de strengere eisen die daaraan gesteld worden, gewijzigde processen en/of materialen, kleinere batchgroottes en gewenste hogere energie-efficiëntie.

Enkele exposanten zijn voor lezers van OT zeker interessant. Ecoclean presenteert oplossingen voor componentenreiniging en De spuitreinigingsinstallatie EcoCcube biedt een eenvoudige instap naar een effectieve componentenreiniging.

oppervlaktebehandeling zoals ontbramen en reinigen in één stap. De onderneming wil branchespecifieke eisen voor bijvoorbeeld de elektromobiliteit en de medische techniek beantwoorden met op maat gesneden processen en optimaal daarop afgestemde reinigingssystemen. De onderneming presenteert onder andere de compacte EcoCcube. De spuitreinigingsinstallatie maakt efficiënte waterige reiniging van de meest uiteenlopende componenten met verschillende geometrieën in korte taktijden mogelijk. Zowel bij het reinigen als bij het spoelen werkt het systeem met een groot circulatiedebiet.

De reinigingswerking van het toegepaste medium wordt ondersteund door rotatie van de producten in de proceskamer.

MAGISTOR Op de TechniShow laat Magistor opnieuw hoogwaardige oplossingen zien voor de hele breedte van de verspanings- en straaltechniek. Voor het stralen stelt het bedrijf de meest optimale bedrijfsmix samen die slijtage en energieverbruik reduceert en resulteert in een betere hechting na het lassen.

Op de TechniShow in Utrecht zal Hevami met name de focus leggen op het schuren, ontbramen en richten van plaatdelen. Van SHL AG presenteert Hevami een machine voor het automatisch schuren, polijsten, borstelen en ontbramen middels robots.

De fabrikant beschikt ook over een in eigen huis geproduceerde interface, waardoor het bedienen van de robotcel gebruiksvriendelijk is.

Leering gebruikt de TechniShow als platform voor de presentatie van het hele leveringsaanbod. Van verspaning en zaagtechniek tot aan reinigingstechniek en straal- en oppervlaktetechniek. Op het gebied van reiniging presenteert Leering een uitgebreid programma van reinigingsmachines. Variërend van manueel, tot automatisch en ultrasoon. Nieuw zijn de Tierratech ultrasoon installaties die Leering eind 2019 aan het programma heeft toegevoegd. O MEER INFORMATIE www.maakindustrie.nl www.technishow.nl

ESEF Maakindustrie Montage smartfactory frame vandaag morgen

OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 31

Vereniging ION

Project Veilig werken met SVHC/CMR-stoffen Op 5 februari heeft Vereniging ION een workshop georganiseerd over het veilig werken met SVHC-/CMR-stoffen in de oppervlaktebehandelende branche, en is het e-book (de eerste versie) gepresenteerd aan Gohdar Massom, programmamanager Bedrijven met Gevaarlijke Stoffen van de Inspectie SZW. Speciaal voor beleidsmakers en handhavers is er ook een YouTube-filmpje gemaakt over de aanpak van de branche. Zie de QR-code.

De workshop was het resultaat van het project “Veilig werken met SVHC-/CMRstoffen” in de branche. Een project waar inmiddels 35 bedrijven uit onze branche aan deelnemen en die tot doel heeft om goede ideeën en slimme werkwijzen in kaart te brengen, te valideren met metingen en te delen met elkaar om de branche veiliger te maken. Ongeveer 85 aanwezigen, waaronder enkele co-auteurs, zagen in een twee uur durende workshop dat er al veel was bereikt, maar dat er ook nog veel te winnen valt. Vooral als er nog meer bedrijven gaan meedoen. Ook kwam aan de orde dat regelgeving vaak niet eenduidig is en dat diverse ministeries nu meewerken aan verbetering of het verklaren van onduidelijkheden. Ook de Inspectie SZW kijkt mee, omdat uiteindelijk alle wetgeving ook gehandhaafd moet en zal worden.

Mooi was het om te zien dat bij deelnemende bedrijven waar nog niet de goede (lage) grenswaarden waren bereikt, men creatief aan de slag was gegaan en daarna de resultaten nog eens liet meten. Voor de branche is dat waardevolle informatie om elkaar verder te helpen en zo allemaal een deel van de puzzel te maken, en dus kosten en inspanning ook samen te delen.

Het resultaat tot nu toe is dat met een stapeling van een aantal maatregelen er vrijwel altijd is te voldoen aan de in Nederland geldende strenge blootstellingslimieten. Wat we tot nu toe weten, staat in het e-book dat toegankelijk is via de website van ION. Echter, er zal ook nog veel moeten gebeuren: aanvullingen, opmerkingen en wensen kunt u altijd bij Vereniging ION indienen. Het uiteindelijke doel is een

32 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

In zijn reactie gaf Gohdar Massom aan dat hij het initiatief van harte ondersteunt, en de doelstelling deelt: nul gezondheidsrisico bij het gebruik van stoffen. Inspectie SZW controleert of bedrijven aan de weten regelgeving voldoen. Maar er is meer nodig dan inspecteren. Veiligheid bij het werken met SVHC-/CMR-stoffen is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de werkgever, de leverancier en de werknemer. Pas als dat gedachtegoed landt, kunnen we spreken van een veilig Nederland op de werkvloer.

Symbolische overhandiging e-book aan Gohdar Massom. platform waar alle informatie beschikbaar is en waar alle stakeholders aan hebben bijgedragen. Een soort Wikipedia voor veiligheid in onze branche, zeg maar.

Deze aanpak is uniek, en daarom zal op enig moment (verwacht wordt zomer 2020) een momentopname ook in het Engels worden vertaald. Zo kan ook de rest van Europa kennisnemen van de unieke aanpak in Nederland.

Een mooi moment was de symbolische presentatie van de eerste versie van het e-book aan Gohdar Massom (programmamanager Bedrijven met gevaarlijke stoffen) van Inspectie SZW. In de inleiding werd door Vereniging ION nog opgemerkt dat deze functie eigenlijk niet bestaat, omdat er geen gevaarlijke stoffen zijn. Er zijn naar de mening van Vereniging ION wel stoffen die eigenschappen hebben waar mensen ziek van worden als ze niet veilig en/of op de juiste wijzen worden gebruikt.

Omdat ook de wetgever (ministeries, DG’s, inspecties en parlementsleden) op de hoogte moeten kunnen zijn, en omdat deze mensen vaak weinig tijd hebben, heeft Vereniging ION ook een YouTubefilmpje gemaakt waarbij in slechts 2,5 minuten de essentie van veiligheid in onze branche wordt toegelicht. Deze filmpjes zijn op de pagina van het e-book of de het YouTube-kanaal van Vereniging ION te bekijken.

Via de QR-code is het YouTube-filmpje te zien over de branche-aanpak. Ook is daar de tekst van RVO te lezen die is gebruikt voor de tussenrapportage. O MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl Lees verder of reageer

Master your process Wij helpen u met een goedlopende chemische he implementatie

Mavom Chemie produceert chemische oplossingen voor industriële toepassingen van OEM’s, coatingbedrijven en industriële dienstverleners. Steeds vaker treden wij hierbij op als Total Solution Provider, waarbij we klanten volledig ontzorgen bij het opzetten en controleren van een goedlopend en veilig proces. In ons eigen R&D lab ontwikkelen we (maat) producten voor de voorbehandeling van metalen, industriële reiniging en chemisch loonmengen. Deze leveren we direct uit voorraad in Nederland, België en via partners ook in andere EU-landen. Daarnaast vormen kennisdeling, preventieve advisering en veiligheids- en laboratoriumtrainingen een belangrijke toegevoegde waarde bij ons productportfolio.

Mavom Chemie. De Som der Elementen.

www.mavom.nl

Master your process OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 33

Vereniging ION

Thema Reinigen, ontvetten en stralen; machinebouw: voedselveiligheid (rvs)

Pilotproject stagairs bij poedercoatbedrijven succesvol afgerond Onlangs heeft een eerste groep kandidaten stagegelopen bij oppervlaktebehandelende bedrijven en de ION-cursussen poedercoaten 1 en 2 gevolgd. Hoe is dit tot stand gekomen en wat zijn de resultaten? We keken mee bij een praktijktraining.

In samenwerking met het Werkgeverspunt van het UWV in West-Brabant is ION een pilotproject gestart om meer werkzoekenden enthousiast te krijgen voor een baan in de oppervlaktebehandelende industrie. Ook het OOM heeft aan dit initiatief meegewerkt door de bedrijven te informeren en te ondersteunen. Het project bestaat uit het werven van mensen die bij het UWV zijn ingeschreven en deze met een uitgebreide cursus een stage aanbieden bij één van de deelnemende bedrijven. Tijdens deze stage behouden zij hun uitkering, volgen een opleiding en bij het behalen van het diploma krijgen zij een jaarcontract aangeboden. Hiermee ontstaat een win-win situatie voor alle partijen. De werkzoekenden hebben een baan, het UWV heeft mensen geplaatst en werkgevers hebben zonder risico vakkundige medewerkers erbij. Hiermee geeft ION ook invulling aan haar missie om meer professionals in de branche te krijgen.

DE ORGANISATIE Bij één van de deelnemende bedrijven is een kennismakingsdag georganiseerd waar de sollicitanten een eerste indruk konden krijgen met een poedercoatbedrijf. Na een introductie en uitleg was er een rondleiding door het bedrijf. Onder de personen was er veel wil en enthousiasme.

Echter, tijdens de persoonlijke gesprekken bleek dat voor sommigen (statushouders) de taal een te grote barrière was om aan de slag te gaan in de industrie gecombineerd met een studie.

34 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

Uitleg van Erwin Sleegers In december is de eerste groep kandidaten aan de slag gegaan met de stage en de cursus. Eind januari was er een praktijktraining bij één van de bedrijven.

DE PRAKTIJK De kandidaten doorlopen in drie maanden niveau 1 en 2 van de poedercoatcursussen van Vereniging ION. Ze krijgen vijf theorielessen en drie praktijklessen, waarvan één individueel in het stagebedrijf. Voordeel hiervan is dat ze met die individuele les echt de puntjes op de i kunnen zetten binnen de processen van het bedrijf. Eind januari waren zij bezig met de tweede praktijkles (zie foto). Hier werd onder meer ingegaan op het uitvoeren van de

laagdiktemeting en het aanbrengen van een tweede laag. Om de beurt kregen ze de tijd om de poedercoatinstallatie schoon te maken, in te stellen en het testobject te spuiten. Inmiddels is de examenuitslag bekend. Ze zijn allen met ruime cijfers (theorie en praktijk) geslaagd en krijgen binnenkort hun diploma uitgereikt.

Zowel voor de kandidaten, deelnemende bedrijven maar ook voor het werkgeverspunt van het UWV en Vereniging ION is er de hoop dat dit project slaagt om vervolgens nieuwe projecten te starten in andere regio’s. O MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl

Protection upgraded

Speciaalchemie voor de industriĂŤle reiniging van onderdelen en voor de galvanotechniek n

Verwijderen van lasrestanten, oliĂŤn, vetten en pigmentstoffen voor het galvaniseren

n

Reinigen voor het opbrengen van een multi-metaal-conversielaag met de beste corrosieweerstand

n

Driewaardig decoratief verchromen van heel wit tot heel donker

n

Passiveringen en dikke laag passiveringen voor alle applicaties en kleuren, met en zonder kobalt

SurTec Benelux B.V. Molenweg 17 A Tel. +31 77 308 - 1590 5953 JR Reuver Fax. +31 77 476 - 2033 www.surtec.com heh@surtecbenelux.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 35

Algemeen

Thema Reinigen, ontvetten en stralen; machinebouw: voedselveiligheid (rvs)

Bacteriën succesvol te lijf met waterige glasparelmix In de voedselverwerkende industrie wordt vanuit hygiënische overwegingen louter gewerkt met rvs waar in de regel een oppervlakteruwheid gewenst is van tussen Ra 0,2 – 0,6. Niet alleen de oppervlakteruwheid is van belang, maar ook de reinen reinigbaarheid van het rvs. Om aan deze wensen te voldoen, is na jaren van uitzoeken en testen een nieuwe natstraalmethode ontwikkeld dat volgens de ontwikkelaar voldoet aan de EHEDG-norm. Tijd dus voor een kennismaking.

EHEDG staat voor European Hygienic Engineering & Design Group, en vertegenwoordigt een richtlijn voor machines in de voedingssector gelet op hygiëne en voedselveiligheid. De juiste oppervlakteruwheid is van groot belang om de groei van micro-organismen op rvs-oppervlakken tegen te gaan. In 2018 is het bedrijf PROFFSS van start gegaan (Profile Finished Stainless Steel) dat daartoe een methode heeft ontwikkeld die klanten zelf op hun locatie kunnen toepassen. Grondlegger van PROFFSS is Cees Kalfsvel, eigenaar/ directeur van Kalfsvel Metaalcoating.

“Ongeveer vier jaar geleden werd ik benaderd door een klant uit de voedingsmiddelenindustrie die een bepaald reinigingsprobleem had en geconfronteerd werd met te lange wachttijden waardoor zijn proces in gevaar kwam. Zo’n klant wilde ik niet teleurstellen, dus ik ben aan de slag gegaan en heb een team samengesteld vanuit verschillende disciplines. Ik weet heel veel van straalketels. We hebben een speciale ketel gekocht die we heel lang constant hebben aangepast totdat we een betrouwbaar procedé hadden middels

36 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

stralen. De uitdaging is een oppervlakprofiel te creëren van tussen de 0,2 en 0,6 Ra. Onder de 0,2 is het rvs-oppervlak te glad en gaan de bacteriën eraan plakken.

Ruwer dan 0,6 is ook niet goed, want dan gaat de bacterie in de holtes zitten. Wat wij bij een ruw oppervlak op microschaal doen, is de toppen afvlakken en uitrollen, een golvend landschap dus. Daarmee krijg je een veel hogere rein- en reinigbaarheid van het rvs-profiel.”

JUISTE COMBINATIE Het kostte veel tijd om de juiste combinatie te vinden van de waterige straalmedia, juiste werkdruk en juiste omgevingscondities voor het uitvoeren van het proces.

Maar nu dit allemaal bekend is, lijkt het allemaal tamelijk eenvoudig. Het proces kan de klant zelf doen in eigen huis, maar wel in een cabine, bijvoorbeeld een container, die aan de binnenzijde bekleed moet worden met kunststof of betonplex platen om corrosiebesmetting op het rvs te voorkomen. Daarin moet verder een kleine afzuiger geplaatst worden om onderdruk te creëren en een voorziening

om het straalmiddel op te vangen voor hergebruik. De samenstelling van het straalmiddel is het geheim van de smid.

Cees Kalfsvel: “Het gaat om een bepaalde mix van water en glasparels dat wij ontwikkeld hebben en waarop een patent is aangevraagd. Die mix is het allerbelangrijkste. We brengen niks op, maar een vlekvrij profiel aan waardoor vervuiling zich minder hecht. De oppervlakteruwheid kan wel tot pakweg 2,5 Ra bedragen, maar door onze behandeling krijg je een veel hogere rein- en reinigbaarheid met goede resultaten voor de gewenste hygiëne in de voedingsmiddelenindustrie.” O MEER INFORMATIE www.proffss.com/nl www.kalfsvel.nl Lees verder of reageer

Hét vakblad voor de professional in de oppervlaktetechnologie

Ğ ŶŝĞƵǁĞ YƵŝŶƚƐŽŶŝĐ d ůĂĂŐĚŝŬƚĞŵĞƚĞƌ ǀŽŽƌ ŚĞƚ ŶŽŶͲĚĞƐƚƌƵĐƚŝĞĨ ŵĞƚĞŶ ǀĂŶ ĐŽĂƚŝŶŐ ůĂĂŐĚŝŬƚĞƐ ŽƉ ǀƌŝũǁĞů ŝĞĚĞƌĞ ŽŶĚĞƌŐƌŽŶĚ njŽĂůƐ͗ DĞƚĂĂů͕ ŚŽƵƚ͕ ŬĞƌĂŵŝĞŬ͕ ŐůĂƐ ĞŶ ŬƵŶƐƚƐƚŽĨĨĞŶ ;ŽŽŬ ŐůĂƐǀĞnjĞůͲ ĞŶ ŬŽŽůƐƚŽĨǀĞnjĞů ǀĞƌƐƚĞƌŬƚĞ ŬƵŶƐƚƐƚŽĨĨĞŶͿ DĞĞƚ ƚŽƚ ϳ ůĂŐĞŶ ŝŶ ĠĠŶ ŵĞƚŝŶŐ͊

EĂƵDĞƚƌŝĐƐ WƌĞĐŝƐŝŽŶ DĞĂƐƵƌŝŶŐ /ŶƐƚƌƵŵĞŶƚƐ ǁǁǁ͘ŶĂƵŵĞƚƌŝĐƐ͘Ŷů

͗ /ŶĨŽΛŶĂƵŵĞƚƌŝĐƐ͘Ŷů

d͗ ϬϳϰͲϯϰϵϬϬϮϮ

Volg de actuele ontwikkelingen

www.oppervlaktetechnieken.com!

OP ZOEK NAAR DUURZAME OPLOSSINGEN

Totale ontzorging van afvalstoffen.

Eigen verwerkingsmogelijkheden van o.a. ontvettings- en beitsvloeistoffen.

Reiniging en onderhoud van sproeitunnels en dompellijnen.

Het geven van veiligheidsadviezen.

NEDWASTE B.V. | De Sikkel 45 | 8181WD Heerde Tel.+31 578 695 393 | M.+31 610 287 434 | Email: info@nedwaste.nl Internet: www.nedwaste.nl OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 37

Buitenlandse media Noël Ruijters scant de buitenlandse bladen. De belangrijkste ontwikkelingen noteert hij in de rubriek “Buitenlandse Media”. Deze keer het januarinummer van het Jounal für Oberflächentechnik:

UIT DE BRANCHE Het onderzoeksinstituut Edelmetalle + Metallchemie werkt aan een methode om foto-katalytische nanopartikels in de poreuze structuur van geanodiseerde aluminiumoppervlakten in te brengen, die wanneer ze geactiveerd worden door UVstraling, een bijdrage kunnen leveren aan de afbouw van NOx. O POEDERLAKKEN Industriële bedrijven staan voor de uitdaging om tegelijkertijd zowel de productiviteit als de kwaliteit continu te verbeteren.

Dit mede onder druk van een tekort aan arbeidskrachten, zoals in Duitsland, waar in 2025 naar schatting een tekort is aan 2,9 miljoen arbeidskrachten. Voor deze verbetering zijn exacte gegevens nodig, online beschikbare handleidingen en informatie over de vervanging van onderdelen. Met behulp van het Internet of Things (IoT) kunnen ongeschoolde arbeidskrachten ingezet worden. Aan deze nieuwe vorm van werken worden de volgende eisen gesteld: visualisering en optimalisering van de productie, eenvoud in de bedienen, en aan te passen aan de individuele wensen van de medewerker. Wagner ontwikkelde een platform waarmee de actuele laktijd en aantallen gelakte delen gekoppeld kunnen worden aan referentiewaarden.

Daarmee wordt ook het verbeterpotentieel zichtbaar. Informatie is op alle niveaus beschikbaar, voor de bediener, productieleider, kwaliteitsverantwoordelijke en tenslotte voor de manager. Het bewustzijn gaat omhoog en het systeem geeft ook

38 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

waarschuwingen. Het platform genereert een verbeterpotentieel van 5%, aldus de fabrikant. www.wagner-group.com Lage temperatuur-poeder op polyesterbasis vraagt om een inbrandtemperatuur van tenminste 150ºC en 12 minuten inbrandduur. Bij een nieuwe poederlak zijn 3 minuten en 120ºC voldoende. De poederlak wordt gekenmerkt door hoge UV- en chemicaliënbestendigheid alsook krasvastheid, anti-graffiti-eigenschappen en kan overgelakt worden. De firma Pulverit heeft een polyesterbindmiddel gemodificeerd en zo een nieuwe poedergeneratie (PulverCold) ontwikkeld, die een reactietijd heeft die tien maal sneller verloopt dan gebruikelijk. De lagere inbrandtemperatuur is niet het enige kostenvoordeel. Ook de afkoeltijd is korter, omdat het onderdeel een lagere maximumtemperatuur bereikt.

Samen levert dit een tijdsbesparing op van 45% en een energiebesparing van 75% ten opzichte van een klassiek poedersysteem.

Bijkomend voordeel is een lagere CO2 uitstoot van ongeveer 75%. O www.pulverit.de CORROSIEBESCHERMING Bij Bristle Blasting wordt het oppervlak bewerkt met behulp van borstels. Het belangrijkste element van de technologie is de versnelling, waardoor de borstels

versnellen en vertragen gedurende de rotatie, hetgeen de slagenergie van de borsteluiteinden op het oppervlak versterkt.

Daarmee wordt de corrosie verwijderd en substraat weer blootgelegd. Op deze wijze kunnen zelfs bestaande laklagen, roest en andere oxidatieproducten, die zich met conventionele elektro-installaties of abrasieve reinigingstechnieken moeizaam laten bewerken, probleemloos verwijderd worden. Aan het eind wordt vrijwel de reinheid van witmetaal bereikt. Afhankelijk van het te behandelen materiaal kan een oppervlakteruwheid tot 120 µm Rz bereikt worden. O www.montipower.com TOEBEHOREN Ruwac bouwt afzuiginstallaties voor poederlak. Door de grote reikwijdte en opnamecapaciteit zijn die breed inzetbaar.

Doordat ze op grote wielen staan, zijn ze ook gemakkelijk te transporteren. De big bags met opgezogen poederlak staan op pallets die gemakkelijk per heftruck kunnen worden afgevoerd. O www.ruwac.de Noël Ruijters is directeur van Bâton Adviesgroep. www.baton.nl

Absoluut betrouwbaar.

Zelfs onder zware omstandigheden.

DE NIEUWE MMS ® INSPECTION SERIE

MMS ® INSPECTION DFT: de nieuwe standaard voor laagdiktemeting van zware corrosiebescherming. Meet zowel op stalen- als aluminiumsubstraten met de flexibele dubbele sonde. Geheel in overeenstemming met internationale normen, waaronder SSPC-PA2. Maakt elke inspectie gemakkelijk met LED-, trillings- en geluidssignalen. Bestand tegen stoten, stof en waterstralen. www.helmut-fischer.com

24/7

ONZE EXPERTISE

BESCHIKBAAR

IS UW VOORDEEL!!

UW TOTAALLEVERANCIER VOOR DE OPPERVLAKTETECHNIEK MARKTLEIDER * DESKUNDIG ADVIES * KOSTENBESPAREND * EERLIJKE PRIJZEN * OP MAAT GEMAAKT * EIGEN FABRICAGE * ONDERHOUDSVRIENDELIJK * SNELLE SERVICE * OPLEIDINGEN WWW.AMITECH.NL * INFO@AMITECH.NL * HARDERWIJK * NEEM DIRECT CONTACT OP +31 (0)341-429059 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 39

Grenzeloos In deze rubriek een overzicht van nieuwe technologische ontwikkelingen in het buitenland. Het is een vervolg op de rubriek Op zoek naar samenwerkingspartners, met nu een meer technische insteek. Het overzicht laat zien dat in vele landen op soms heel nieuwe manieren gezocht wordt naar verbeteringen in de oppervlaktebehandelingsprocessen.

Soms zit de oplossing in nieuwe technieken, soms blijken bestaande technieken uit andere werkvelden ineens verrassend bruikbaar voor onze branche. Ook gaat het om verbeterprojecten waarvoor partners in het buitenland worden gezocht (zeker ook in het MKB) om de onderzoeken te optimaliseren.

HOGE-TEMPERATUUR BESCHERMENDE COATING MET INGEBOUWDE THERMISCHE SENSOR Een Zwitserse technische school biedt een tegen hoge temperaturen beschermende coating met ingebouwde thermische sensor. De nieuwe functionele coating waarschuwt tegen thermische belasting door – onomkeerbaar – van kleur te veranderen. De coating kan worden gebruikt op componenten die gevoelig zijn voor materiaaldegradatie door thermische belasting, met als doel inspecties snel en gemakkelijk te maken. Componenten bestaan uit turbines, ketels, pijpen of lagers die in zware omstandigheden opereren.

Bij grootschalige componenten is het lastig aan te geven welke plekken thermisch belast zijn, omdat de betreffende oppervlakte misschien niet toegankelijk is voor elektronische sensoren of omdat de complete afdekking van de oppervlakte een extreme hoeveelheid sensoren vereist.

Volgens de Zwitserse technische school kan de betreffende hardware worden bedekt met een nieuwe functionele coating, die de thermische geschiedenis aangeeft. Eerst wordt een laag TiN (titaniumnitride) aangebracht en vervolgens een

ultradunne laag TiAlN (titanium aluminium nitride). Indien blootgesteld aan hoge temperaturen (> 500°C) valt het TiAlN uiteen in TiN-rijke en AlN-gebieden (figuur 1.)

Deze decompositie gaat gepaard met een blauwverschuiving in het absorptiespectrum, die met het oog waarneembaar is (figuur 2). Proof-of-concept experimenten zijn uitgevoerd. Bijkomende voordelen van de coating zijn de slijtvastheid en oxidatiebestendigheid, waardoor hij kan worden toegepast in zware omstandigheden. De coating kan worden toegepast op turbines, turbineschoepen, ketels, pijpen of lagers die opereren in zware omstandigheden en onderhevig zijn aan thermische belasting, of soortgelijke toepassingen.

Voordelen en innovaties De coating is ultradun en extreem hard.

Hij is slijtage- en oxidatiebestendig en beschermt tot een temperatuur van 900°C. De coating geeft de thermische belasting lokaal aan. Tijdens inspecties is meteen duidelijk welk deel van het component is blootgesteld aan thermische belasting, wat inspectie snel en eenvoudig maakt.

Kwalitatieve inspecties kunnen met het oog worden uitgevoerd, kwantitatieve inspecties met een spectrometer.

Fig 1. (links) homogene structuur in de coating, (rechts) een extreme thermische belasting leidt tot decompositie van de TiAlN laag.

40 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

Gezocht wordt een licentiepartner die al machinecomponenten voor zware omgevingen produceert, en die de productperformance wil verbeteren door toevoeging van een functionele beschermende coating. O Aanbieding uit: Zwitserland Referentie: TOCH20200205001 WOLFRAAMTRIOXIDE COATING NODIG VOOR KERAMISCHE SCHUIMCOMPONENTEN Een MKB in Noordoost-Italië zoekt bedrijven om een productcomponent van keramiek met wolfraamtrioxide te behandelen.

Het Italiaanse bedrijf is bereid om, indien nodig, zijn keramische schuim te veranderen in een ander type materiaal voor een betere luchtzuivering door fotokatalyse.

Het startende bedrijf is gespecialiseerd in luchtzuiverings- en luchtbeheersingssystemen. Ze hebben een nieuw product ontworpen dat zich in de pre-industrialisatiefase bevindt. Dit product is zeer innovatief en maakt gebruik van verschillende technologieën om de binnenlucht te zuiveren en te beheersen. Een van de componenten is een keramisch schuim

Fig 2. van boven naar beneden: drie metalen platen met respectievelijk 70 nm, 43 nm en 23 nm TiAlN op TiN. De platen zijn blootgesteld aan 25°C (links) tot 900°C (rechts). Boven de 500°C (stippellijn) begint de thermische sensor zichtbaar te reageren. Het beginpunt is instelbaar.

gaat. Ondanks zijn organische aard is polyaniline bestand tegen hoge temperaturen en UV-straling en heeft de aanwezigheid van polyaniline-deeltjes in de hybride zinkcoatings geen nadelige invloed op de mechanische eigenschappen.

De onderzoeksorganisatie heeft een nieuw productieproces ontwikkeld waarbij binnen één stap de hybride coating wordt verkregen. Geschikt geformuleerd polyaniline wordt toegevoegd aan een enigszins zure elektrolyt voor zinkafzetting, waardoor de organische deeltjes gelijktijdig met het zink kunnen worden afgezet. Dit proces vindt plaats in een standaard galvanisch bad, zonder dat extra apparatuur vereist is.

dat moet worden bedekt met wolfraamtrioxide (WO3). Het bedrijf is op zoek naar industriële partners die deze oppervlaktebehandeling kunnen aanbieden om de fotokatalytische activiteit die de lucht zuivert mogelijk te maken. De partners moeten technische coatingexpertise hebben om hun keramische schuim te behandelen met wolfraamtrioxide. Om de katalytische prestaties van de coating te verbeteren, is het noodzakelijk om een nanocoating te hebben of om enkele additieven te gebruiken. Deze keuze wordt toevertrouwd aan de toekomstige partner. Het bedrijf heeft ook vanuit technisch oogpunt hulp nodig om de echte toegevoegde waarde van dit soort oppervlaktebehandeling te begrijpen. Het bedrijf is niet op zoek naar samenwerking met de academische wereld, omdat ze het product vóór eind 2020 in productie willen nemen. Ze hebben een technologie nodig die ‘marktklaar’ is.

Partner gezocht Men is op zoek naar coatingbedrijven die de technologie in huis hebben om keramiek te behandelen. Het bedrijf zoekt partners met expertise in wolfraamoxide coatings die de faciliteiten hebben om het coatingproces uit te voeren. Zodra ze de juiste industriële partner hebben gevonden die de component kan behandelen, zal het bedrijf met hen een productieover-

eenkomst ondertekenen om de gecoate keramische componenten te produceren.

Of een commerciële overeenkomst met technische assistentie, waarbij het bedrijf de gevraagde coatingtechnologie verwerft om zijn nieuwste innovatie verder te ontwikkelen. O Aanbieding uit Italië Referentie TRIT20191216001 STEVIG UITGEVOERDE CORROSIEBESTENDIGE GALVANISCHE HYBRIDE ZINKCOATING Een Bulgaarse academische onderzoeksorganisatie met ervaring in R&D op het gebied van organische chemie, corrosie en elektrochemie heeft een hybride zinkcoating ontwikkeld die aanzienlijk beter bestand is tegen corrosie dan standaard coatings.

Zinkcoatings bevatten galvanische afzettingen van polyaniline-nanodeeltjes, waarbij de polyaniline gelijktijdig wordt afgezet met het zink in standaard galvanische baden. De aanwezigheid van polyaniline, dat op zichzelf al een krachtige corrosieremmer is, leidt tot een significante toename van de corrosieweerstand van de coatings. In 5% NaCl in wateroplossing wordt bijvoorbeeld een standaard zinklaag binnen 25 dagen vernietigd, terwijl de hybride coating meer dan 65 dagen mee-

Voordelen en innovaties De voorgestelde anti-corrosie hybride zinkcoating heeft de volgende voordelen: - De corrosieweerstand is hoger dan die van conventionele galvanische zinkcoatings - Wordt verkregen in een technologisch eenstapsproces met dezelfde apparatuur en faciliteiten als conventionele coatings - Er is geen extra zuivering van de uitgewerkte elektrolyten nodig, omdat polyaniline neerslaat bij neutralisatie van de media - Hoewel de coating een organische component bevat, is deze bestand tegen hoge temperaturen en UV-straling.

Het team is op zoek naar internationale partners (industriële en R&D-bedrijven op het gebied van galvanische corrosiewerende coatings) om de ontwikkelde oplossing te verspreiden en/of te verbeteren. O Aanbieding uit Bulgarije Referentie TOBG20191125002

Als u geïnteresseerd bent in mogelijke samenwerking met één van bovenstaande projecten, kunt u het project onder invoering van het referentienummer vinden op www.een.ec.europa.eu

OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 41

Nieuwe leden CONTAINER SERVICE C. GROENENBOOM BV Rederijweg 8 4906 CX Oosterhout Tel. +31 (0) 162 - 43 39 00 info@groenenboomcs.nl www.groenenboomcs.nl De kracht van dit bedrijf zit in veelzijdigheid en vakmanschap. Men levert een totaalpakket aan diensten op het gebied van containers. Van reparatie van oude afvalcontainers en reefers, tot nieuwbouw van containers voor defensie, onshore en offshore. Het werk omvat zowel het bouwen, stralen, spuiten en aanpassen van containers. Het containerservicebedrijf in Oosterhout beslaat een oppervlakte van 25.000 vierkante meter met 27 overdekte bedrijfshallen, een straalloods en een spuiterij. Om meer in de markt van oppervlaktetechnieken te komen, hebben zij zich aangesloten bij ION. Tevens zullen medewerkers van dit bedrijf gebruik maken van het opleidingenpakket van ION. LOA GROUP BV - LOA AUTOMOTIVE BV - LOA COATING BV Siriusstraat 11 5015 BT Tilburg Tel. 013 - 542 76 27 LOA MTRC BV Vossenbeemd 47 5705 CL Helmond Tel. 0492 - 52 37 95 info@loa.nl www.loa.nl LOA Full Surface Group bestaat uit een groep bedrijven op het gebied van hoogwaardige oppervlaktebehandelingen. Onder één vlag versterken zij elkaar in kennis, kwaliteit en advies. Zo bieden zij als specialisten, ondernemers en doorzetters altijd exact de juiste oplossing voor welk vraagstuk dan ook. Verschillende bedrijven waren al lid. Nu ondersteunen zij als groep Vereniging ION.

42 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

Colofon Vaktijdschrift voor opdrachtgevers, constructeurs, ontwerpers, applicateurs van oppervlaktetechnieken, verfdeskundigen, onderhoudsfunctionarissen en corrosiedeskundigen. Officieel orgaan van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION). Verschijnt acht maal per jaar in een oplage van circa 2.500 exemplaren.

MEILOF RIKS BV De Zwaaikom 23 9641 KW Veendam Tel. 0598 - 63 60 40 info@meilofriks.nl www.meilofriks.nl Meilof Riks levert maatwerk aluminium dak- en gevelproducten voor de zakelijke markt, zoals aannemers, bouwbedrijven, woningcorporaties en architecten. Het bedrijf vervaardigt die producten op orderaanvraag in de eigen fabriek in Veendam. Voor die bouwproducten gebruiken zij exclusief het kwalitatief zeer hoogwaardige AlMg3 aluminium. Dit nagenoeg corrosievrije aluminium krijgen ze op kleur gecoat geleverd door hun vaste Europese leverancier(s). Omdat zij een hoge kwaliteit van hun producten willen borgen, bouwen zij een poedercoatlijn (operationeel in mei) die ook een Qualicoat-licentie krijgt.

NANOC BV Curieweg 5 3208 KJ Spijkenisse Tel. 085 - 086 10 51 aanvraag@nanoc.nl www.nanoc.nl Nanoc is gespecialiseerd in het aanbrengen van een eigen ontwikkelde nanocoating voor industriële toepassingen: van oplossingen op camerasystemen tot leiding- en blussystemen. Per toepassing vinden zij de juiste samenstelling om objecten te beschermen tegen vervuiling, snelle veroudering en vocht. Om de markt beter te leren kennen, hebben zij zich aangesloten bij ION.

Wij heten deze leden van harte welkom binnen de vereniging!

REDACTIE Jetvertising (hoofdredactie), Jaap van Peperstraten (hoofdredacteur).

REALISATIE Hans de Rond (journalistiek binnenland), Chris Versteeg (ontwerp en opmaak), Armand van Wijck (technologische journalistiek).

COMMUNICATIERAAD Hans Bosveld (vereniging ION), Lester Claassens (Schoen Coating), Rob Koppenol (Jetvertising), Jan Lindenaar (Elcometer), Carolien Nieuwland (Rijkswaterstaat), Jaap van Peperstraten (zelfst.), Santino Scherpenborg en Egbert Stremmelaar (vereniging ION).

REDACTIEADRES Jetvertising, Postbus 1890, 2280 DW Rijswijk Bezoekadres: Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk Tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 oppervlaktetechnieken@jetvertising.nl ABONNEMENTEN Abonnementsprijs: € 89,50, digitaal abonnement: € 44,75. Een abonnement kan ieder moment ingaan per de 1e van de maand en wordt genoteerd tot wederopzegging. Een opzegging voor het abonnement dient vóór 1 december bij Vereniging ION in bezit te zijn, om op te kunnen zeggen voor het eerstvolgende abonnementsjaar. Een aanmelding/opzegging kan gestuurd worden per e-mail naar info@ vereniging-ion.nl of post naar Vereniging ION, Postbus 2600, 3430 GA Nieuwegein. Bij een niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd tegen het daarvoor geldende tarief.

ADVERTENTIEVERKOOP Jetvertising Rijswijk tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 Arthur Middendorp, arthur@jetvertising.nl. after-sales: advertenties@jetvertising.nl OPMAAK Chris Versteeg, Projekt C, www.projektc.nl DRUK PreVision, Eindhoven www.pre-vision.nl UITGAVE Oppervlaktetechnieken is een uitgave van Jetvertising in opdracht van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland ION (voorheen Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen, VOM) www.vereniging-ION.nl COPYRIGHT 2020 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever, vereniging ION en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. ISSN 0923-1722

Brancheregister Uw bedrijf in het brancheregister? Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Arthur Middendorp, tel: 070 399 00 00 / arthur@jetvertising.nl.

Kijk voor alle ION leden op vereniging-ion.nl/bedrijvenregister

ADVIES PROJECTBUREAU / OPPERVLAKTEBEHANDELING- / COATING-INDUSTRIE

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

AFVALVERWERKING

BEITSEN/PASSIVEREN Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

AFZUIGINSTALLATIES

ANODEMANDEN (TITAAN)

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-2620788 www.magneto.nl / sales@magneto.nl

ANODISEER (OPHANGREKKEN)

Amitech b.v.

T. 0341-429059 info@amitech.nl / www.amitech.nl

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

CHEMICALIÃ&#x2039;N/ OPP. BEHANDELING

WSB Wagner Finishing Equipment b.v.

T. 030-241 41 55 verkoop@wsb-benelux.nl / www.wsb-benelux.nl

ANODEN (TITAAN)

BTEQ b.v.

T. 0570-671737 info@bteq.nl / www.bteq.nl

HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / www.hangon.nl

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 www.ct-technics.nl / info@ct-technics.nl

Multinal Group T. 088-2055300 info@multinal.com / www.multinal.com

Sir John b.v.

T. 0182-396931 info@sir-john.nl / www.sir-john.nl

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

Vecom Group b.v.

T. +31 (0)10 59 30 299 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com

Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

BESCHERMKAPJES, PLUGGEN, TAPE

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

CHEMISCH NIKKEL

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 43

Brancheregister FILTERPERS DOEKEN

Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

COATINGINSTALLATIES SERVICE & ONDERHOUD

GALVANOTECHNIEK, GLANSMIDDELEN

Ermalo Technical Supply T. 06-51784443 info@ermalo.eu / www.ermalo.eu

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

HAKEN

Parlevinkerweg 34 / 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

FILTERS (ANDREAE, COLUMBUS INDUSTRIES, PAINTSTOP)

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

DROOGAPPARATUUR

Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

GALVANOTECHNIEK, INSTALLATIES

HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / www.hangon.nl

HANGBAANSYSTEMEN

FILTERS & POMPEN

IST Benelux b.v.

T. 055-5050014 www.ist-uv.nl / info@bnl.ist-uv.com

Jac. de Vries Infraroodtechniek b.v.

T. 0299-689020 info@infraroodtechniek.nl / www.infraroodtechniek.nl

ELEKTROSTATISCH NATLAKKEN

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com Apeq Wiwa b.v.

T. 078-6139610 info@apeqwiwa.nl / www.apeqwiwa.nl

GELIJKRICHTER SYSTEMEN EN BESTURINGEN

HARDCHROOM BADEN (KUNSTSTOF)

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

Corode T. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.nl

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

La Maire Technology T. 0499-219900 / F. 0499-219905 info@la-maire-technology.com www.la-maire-technology.com

INDUSTRIÃ&#x2039;LE REINIGING

GLASPARELSTRAALCABINES Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-437 0166 www.rasco-clemco.nl

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 www.ct-technics.nl / info@ct-technics.nl

Hendor Pumps & Filters T. 0497-339389 info@hendor.com / www.hendor.com Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

ELEKTROSTATISCH POEDERSPUITEN, INSTALLATIES Mefiag Filters & Pumps b.v.

Heerenveen T. 0513-630230 mefiagbv@onececo.com / www.mefiag.com MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

44 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

MOFFELOVENS

Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

Vecom Group b.v.

T. +31 (0)10 59 30 299 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com

INFRAROOD VERWARMINGSAPPARATUUR

Jac. de Vries Infraroodtechniek b.v.

T. 0299-689020 info@infraroodtechniek.nl / www.infraroodtechniek.nl

Verlab-Hitachi Instruments T. 0162-320633 info@verlab.nl / www.verlab.nl

LAKSTRATEN

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

METAAL OPPERVLAKTEBEHANDELING

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 www.rasco-clemco.nl Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / www.hangon.nl

Surface Treatment Ned. Maasbracht / T. 0475-463835 www.surfacetreatment.nl info@surfacetreatment.nl Konica Minolta Sensing Europe b.v T. 030-2481193 info.benelux@seu.konicaminolta.eu / www. konicaminolta.eu/measuring-instruments

LAAGDIKTEMETERS

Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

Vecom Group b.v.

T. +31 (0)10 59 30 299 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com

METALLISEREN/SCHOOPEREN

Helmut Fischer Meettechniek b.v.

Tarasconweg 10, Eindhoven T. 040-2482255 / F. 040-2428885 www.helmutfischer.nl info@helmutfischer.nl

NauMetrics PMI T. 074-3490022 info@naumetrics.nl / www.naumetrics.nl

ONDERHOUD AAN STRAALINSTALLATIES EN WERPSTRALERS

NATLAKKEN (AFDEKMATERIALEN)

NATLAKSPUITAPPARATUUR

KLEUR- EN OPPERVLAKTEMETING

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Belco P.A.S. B.V. Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

ONTBRAMEN / ONTBRAAMMACHINES

Q-Fin Quality Finishing Machines Ontbramen, afronden en finishing DE SNELSTE OPLOSSING T. 0497 -58 10 18 info@q-fin.nl / www.q-fin.nl

ONTLAKKEN (IN LOON)

Muilwijk Finishing Amitech b.v.

T. 0341-429059 info@amitech.nl / www.amitech.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 www.ct-technics.nl / info@ct-technics.nl

Paint It The Application Company T. 0318-643 260 info@paintit.nl / www.paintit.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 45

Brancheregister OVENS

Thermo-Clean Heusden-Zolder n.v.

T. 0032-13539060 Thermo-Clean Nederland b.v.

T. 0182 37 46 20

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

ONTVETTINGSMIDDELEN

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Unifour b.v.

T. +31 (0)315 641352 info@unifour.nl / www.unifour.nl

POEDERCOATING (AFDEKMATERIALEN)

POEDERLAKKEN/ POEDERCOATINGS

AkzoNobel Powder Coatings Benelux T. +32 (0)2 254 77 51 interpon.benelux@akzonobel.com www.akzonobel.com/powder

EUROLACKE Tiel T. 0344-620662 info@eurolacke.nl / www.eurolacke.nl Axalta Coating Systems

IGP Benelux b.v T. 038- 4600696 info.benelux@igp-powder.com www.igp.powder.com

OPHANGHAKEN VOOR LAKSTRATEN/POEDERCOATEN Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / www.hangon.nl HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / www.hangon.nl

POEDERCOATINSTALLATIES

Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

Indufinish b.v.

T. +31(0)591-630003 www.indufinish.com / info@indufinish.com

46 OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

POMPEN (MAGNETISCH AANGEDREVEN)

Corode T. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.nl

TIGER Coatings Belgium b.v.b.a T. +32 (0)89700016 www.tiger-coatings.com

EN LAKTECHNIEK Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

PROTECTIVE COATINGS

POEDERSPUITAPPARATUUR

OPHANGREKKEN VOOR GALVANO

POEDERSPUITCABINES

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Delfzijl 0596-614135 Rhenen 0318-472020 info@petsonpaints.com www.petsonpaints.com

SPUITCABINES

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be Wagner Systemen Nederland T.030-2410688 info@wagnersystemen.nl www.wagnersystemen.nl

STRAALMIDDELEN Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

STRAALINSTALLATIES

LTC International Vacuümstraalapparatuur T. 078-641 80 50 info@ltc-international.nl www.ltc-international.nl

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Holtrop & Jansma b.v.

Dokkum T. 0519 32 91 00 info@holtrop-jansma.com www.holtrop-jansma.com

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

STRAALAPPARATUUR

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Muilwijk Finishing Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl T. +32 9218 7180 Metals.benelux@cellmark.com www.ervin.eu

Amitech b.v.

T. 0341-429059 info@amitech.nl / www.amitech.nl

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

STRAALKASTEN

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

Belco P.A.S. B.V. Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Belco P.A.S. B.V. Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Airblast-Abrasives b.v.

T. 072-5715569 info@airblast-abrasives.com www.airblast-abrasives.com

Clemco Straalapparatuur T. 010-4370592 www.rasco-clemco.nl

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

W Abrasives Nederland T. 0341-563831 / 06-53788457 info@wabrasives.nl www.wabrasives.com

TITAAN (BEVESTIGINGS-) MATERIALEN

Muilwijk Finishing Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

STRAALCABINES

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

TRANSPORTSYSTEMEN

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN FEBRUARI 2020 47

Brancheregister Belco P.A.S. B.V. Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

TWEE-COMPONENTEN APPARATUUR CAP Industrial b.v. tel- 010-4374737 info@cap-industrial.nl / www.cap-industrial.nl Apeq Wiwa b.v.

T. 078-6139610 info@apeqwiwa.nl / www.apeqwiwa.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Muilwijk Finishing Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl www.elacoatings.com

VERDUURZAMEN VAN METAAL

Paint It The Application Company T. 0318-643 260

VERWARMINGS- EN KOELELEMENTEN (TITAAN EN RVS)

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

WATERBEHANDELING

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-26207 88 www.magneto.nl / sales@magneto.nl

VERWERKING AFVALSTROMEN WERPSTRALERS

Vecom Group b.v.

T. +31 (0)10 59 30 299 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

VOORBEHANDELINGSINSTALLATIES

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl T. +32 5083 1183

@

Dรณ @ @ Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 / F.+32 9 3370159 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

Official Benelux dealer

Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

POMPEN (MAGNETISCH AANGEDREVEN) C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

Corode T. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.nl

PROTECTIVE COATINGS MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

POEDERCOATINSTALLATIES

Wagner Systemen Nederland T.030-2410688 info@wagnersystemen.nl www.wagnersystemen.nl

POEDERLAKKEN/ POEDERCOATINGS

AkzoNobel Powder Coatings Benelux T. +32 (0)2 254 77 51 interpon.benelux@akzonobel.com www.akzonobel.com/powder

EUROLACKE Tiel Axalta Coating Systems T. 0344-620662 info@eurolacke.nl / www.eurolacke.nl

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

STRAALAPPARATUUR

Belco P.A.S. B.V. Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Delfzijl 0596-614135 Rhenen 0318-472020 info@petsonpaints.com / www.petsonpaints.com

SHOTPEENEN

POEDERSPUITCABINES Indufinish b.v.

T. +31(0)591-630003 / F. +31(0)591-632398 www.indufinish.com / info@indufinish.com

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

TIGER Coatings Belgium b.v.b.a T. +32 (0)89700016 / F. +32 (0)89567858 www.tiger-coatings.com

POEDERSPUITAPPARATUUR

Holtrop & Jansma b.v.

Dokkum T. 0519 32 91 00 www.holtrop-jansma.com

Muilwijk Finishing Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

STRAALCABINES Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

SPUITCABINES

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

POLIJSTEN

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

STRAALINSTALLATIES

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com Amitech b.v.

T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

UP (&& !+ *# # รฑ% * % & + RPQM

STRAALKASTEN

TITAAN (BEVESTIGINGS-) MATERIALEN

VERPAKKINGSMATERIALEN

Belco P.A.S. B.V. Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

TRANSPORTSYSTEMEN Clemco Straalapparatuur T. 010-4370592 www.rasco-clemco.nl

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

VERFSPUITAPPARATUUR Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

STRAALMIDDELEN Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

LTC International Vacuümstraalapparatuur T. 078-641 80 50 / F. 078-641 80 80 info@ltc-international.nl www.ltc-international.nl

Profipack Verpakkingsmaterialen b.v.

T. 0348-712514 info@profipack.nl / www.profipack.nl

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 / F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

TWEE-COMPONENTEN APPARATUUR Airblast-Abrasives b.v.

T. 072-5715569 / F. 072-5714340 info@airblast-abrasives.com www.airblast-abrasives.com

Apeq Wiwa b.v.

T. 078-6139610 info@apeqwiwa.nl / www.apeqwiwa.nl

Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

Belco P.A.S. B.V. Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

CAP Industrial b.v. tel- 010-4374737 info@cap-industrial.nl / www.cap-industrial.nl

Muilwijk Finishing M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Muilwijk Finishing Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 Metals.benelux@cellmark.com www.ervinamasteel.eu

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

UV EN EBC LAK Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Rösler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl Rösler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Paint It The Application Company T. 0318-643 260 / F. 0318-643 042 info@paintit.nl / www.paintit.nl Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 info@elacoatings.com / www.elacoatings.com www.elacoatings.com VERDUURZAMEN VAN METAAL

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com W Abrasives Nederland T. 0341-563831 / 06-53788457 info@wabrasives.nl www.wabrasives.com

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 www.rasco-clemco.nl

Technospray Spuitapparatuur T. 0168-382111 / F. 0168 380780 info@technospray.nl / www.technospray.nl Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 / F.+32 9 3370159 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

(&& !+ *# # ñ% * % & + RPQM UQ

@

Dรณ @ @ VOORBEHANDELINGSINSTALLATIES

WATERBEHANDELING

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

VERWARMINGS- EN KOELELEMENTEN (TITAAN EN RVS)

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

VERWERKING AFVALSTROMEN

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-26207 88 www.magneto.nl / sales@magneto.nl

Suez Water n.v.

T. 077-3231231 / F. 077-3231230 contact.water.nl@suez.com / www.suez.com www.water-benelux.com www.suez-afvalwaterverwerking.nl

WERPSTRALERS Suez Water n.v.

T. 077-3231231 / F. 077-3231230 contact.water.nl@suez.com / www.suez.com www.water-benelux.com www.suez-afvalwaterverwerking.nl

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

@

Dรณ @ @ Uw bedrijf in het brancheregister? Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Arthur Middendorp, tel: 070 399 00 00 / arthur@jetvertising.nl.

Kijk voor alle ION leden op vereniging-ion.nl/bedrijvenregister

UR (&& !+ *# # รฑ% * % $ # RPQM

Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

IN MAART KOMT DE HELE MAAKINDUSTRIE SAMEN. Jij bent er toch ook bij?

HET EVENT VOOR INNOVATIEVE INDUSTRIÃ&#x2039;LE PRODUCTIETECHNOLOGIE

HET EVENT VOOR SLIMME MAAKOPLOSSINGEN

NEXT STEP IN SMART

G

RIN

TECHNOLOGY

ING

INT

PR 3D-

E TIS O B

RO

IT

TE RI

I

A

L CU

R

CI

EN M A G NS KIN E R T KE WE

MA NIE TE UW RI E AL EN

AL IT

G

IN

R SE

G

DI

E E TRN ANRGIESIT IE

GRATIS TOEGAN G? ME

LD JE AA N VIA TECHNIS HOW OF ESEF .NL .NL

17/20 MAART 2020 | JAARBEURS UTRECHT

1031 Combi-advertentie BIM 210x297mm.indd 1

13-02-20 10:55