OT juni 2022

Organische Deklagen

Elektrochemie en Metallieke deklagen

Toeleveranciers en Geassocieerden

Algemeen

Vereniging ION

Opleidingsvoordelen voor ION-leden

UW SPECIALIST IN COATING & ADHESIVE EQUIPMENT

www.paintit.nl T: 0318-643260

WWW.GRACO.COM

Kies nu voor een van de opleidingen die Vereniging ION aanbied en profiteer van o.a.: • 40% korting gespecialiseerde opleidingen • 40% korting opleidingen op maat • 5%-10% korting op cursussen/opleidingen bij derden (bijv. Mikrocentrum) • Gratis toegang congressen en seminars van Vereniging ION

Kijk voor meer informatie op www.vereniging-ion.nl/opleidingen

Paintit-advert-67x50mm_4C.indd 1

13/04/20

straalmiddelen.nl straalinstallaties.nl Zie ook pagina 31

WAAROM HARDER WERKEN?

WERK SLIMMER

Elcometer straalapparatuur, gebouwd om langer mee te gaan, intensiever te gebruiken en beter te presteren elcometer.com

EVOLVEMENT

Fjord country – Sophisticated – Emerald Green 4601A64405L10

There is an answer to every surface. IGP FOR SURE

igp-powder.com

IGP Benelux BV | Dokter Klinkertweg 10 | NL-8025 BS Zwolle | Phone +31 38 4600695 | info.benelux@igp-powder.com

HENDOR EXCELLENCE win now, win later

DE NIEUWE GENERATIE FILTERS

Draagt bij aan vergroening van de industrie door maximale energie-efficiëntie en minimaal ecologische voetafdruk, direct vanaf het moment van installatie.

Benieuwd?

Details en voordelen voor uw installatie vindt u op onze website via de QR code.

Hal 1, Stand C33/40 21 - 23 Juni 2022

T +31 497 339 389

info@hendor.com

WWW.HENDOR.COM

jaargang 66 nummer 4 juni 2022 Hét vakblad voor de professional in de oppervlaktetechnologie

Thema Behandelingen vervoersmiddelen + Opleidingen

VAKBLAD OPPERVLAKTETECHNIEKEN

Resterende thema’s + beurzen in 2022 September Poedercoaten, natlakken, galvaniseren en anodiseren + Kunststoffenbeurs + Metavak Oktober Behandeling Bouw, infra en staalconstructies, 3D-printing, + Nationale Staalbouwdag, Parts2clean November Duurzaamheid (waaronder Energie efficiency- en transitie) en Visie 2022 + Precisiebeurs, Stoffendag, Lijmen event December Bedrijfsinrichting en apparatuur Veiligheid (waaronder PBM’s) 2 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

Interesse?

Voor nadere informatie en/of het reserveren van advertentieruimte kunt u contact opnemen met Robbin Hofman van Jetvertising b.v.

T: +31(0)70 399 00 00 E: robbin@jetvertising.nl

Jetv Je t er tv e ti t si s ng g

JAAP VAN PEPERSTRATEN Hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

Van de hoofdredacteur

Zelden is er een OT uitgebracht met zoveel artikelen over opleidingen. Dat is niet alleen te danken aan het thema van deze editie, maar ook aan de veelzijdigheid van opleidingen.

Er zijn niet alleen veel verschillende cursussen, die hebben ook nog eens raakvlakken met diverse onderwerpen in de branche. Denk aan gebrek aan arbeidskrachten, de energietransitie en algehele toepassing van nieuwe technologieën in de branche en bij klanten.

voor zijn onderzoek op het gebied van corrosie, wordt nooit moe te vertellen wat de impact van corrosie is op de maatschappij.

Uit economische impactanalyses blijkt dat ongeveer 3,5% van ons BNP verband houdt met het bestrijden van corrosie. En een aanzienlijk deel van deze impact zou kunnen worden verminderd als we alle kennis die ons ter beschikking staat in de praktijk zouden toepassen, ook nog een aandachtspunt. Misschien dat dit themanummer daarin een rol kan spelen.

In deze editie beschrijven we niet alleen een aantal cursussen en de manier van werken van verschillende docenten, maar ook hoe het verschijnsel van olifantenpaadjes op de werkvloer kan worden aangepakt en de beschikbare EU-subsidie voor beroepsonderwijs gericht op energietransitie. Ook daar hebben oppervlaktebehandelaars mee te maken en daarom is Stichting Innovat.ION daarbij betrokken. Ook gaat het in deze editie niet alleen over cursussen van ION, maar beschrijven we ook hoe bij een verzinkerij een bepaalde bedrijfsruimte is omgebouwd tot klaslokaal, waar niet alleen allerlei verschillende lessen worden gegeven, maar ook diverse workshops, toolbox meetings en cursussen.

In deze editie zijn er ook andere actuele en relevante ontwikkelingen in de branche waar we graag aandacht aan schenken.

Bijvoorbeeld een gerobotiseerde straalinstallatie bij KLM om organische coatings (verf ) van de velgen van vliegtuigwielen te verwijderen. Na 15 maanden ontwikkelwerk was die er. En we beschrijven een nieuwe coatingtechnologie die BASF | Chemetall onlangs heeft gepresenteerd die de voorbehandeling en primer combineert in één stap, zonder voorafgaande conversie. Daar was ook een hoop kennis voor nodig. En we beschrijven de betekenis van de overname van COT (Centrum voor Onderzoek en Technisch advies) door IFO Netherlands.

Kortom, ik wens u een leerzaam leesplezier! O

Het credo kennis is macht is geen lege huls. Een macht die nodig is om de concurrentiepositie van het bedrijf, maar ook van het land, te versterken. En Arjan Mol, die onlangs de prestigieuze European Corrosion Medal 2022 heeft gewonnen

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 3

Inhoud

2\UZ[Z[VM WVTWLU Ä S[LYZ`Z[LTLU ]VVY VWWLY]SHR[LILOHUKLSPUN

Vereniging ION

Magneetpompen 1.8-130 m3/u Verticale pompen 2.4-104 m3/u

18 Aanpak van docent: theorie zoveel

-PS[LYZ`Z[LTLU Ä S[LYWHWPLY Ä S[LYRHHYZLU Ä S[LYaHR TPJYV Ä ILY

www.corode.eu

www.kinpomptechniek.nl

Contactloos Laagdikte meten

Paintchecker MOBILE INFRARED

19 Het gevaar van olifantenpaadjes

Paintchecker MOBILE LASER

www.naumetrics.nl +31(0)743490022 • sales@naumetrics.nl

Wereldwijde standaard in finish oplossingen NTS Finish is als onderdeel van de NTSGroup een toonaangevende specialist op het gebied van voorbehandelen, natlakken, poedercoaten en bedrukken van metalen en kunststof producten. www.nts-finish.nl NTS Finish

Accelerating your business

Kom voor het voetlicht met de Informat.ION nieuwsbrief!

Kom via de digitale nieuwsbrief van de Vereniging ION in contact met meer dan 2.500 beslissers die allen werkzaam zijn in de oppervlaktebehandelende industrie.

Interesse?

Bel met Jetvertising b.v. +31(0)70 399 00 00 of stuur een e-mail naar sales@jetvertising.nl 4 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

mogelijk levend maken Cursussen gelden als een adequaat middel om het kennisniveau binnen een branche op peil te houden en te actualiseren. Ook in dit digitale tijdperk heb je voor een goede cursus goed lesmateriaal nodig en een goede docent. Een goede docent herken je aan de cursisten: als die in grote meerderheid slagen voor het examen heb je een goede. Wat drijft zo’n docent en wat is zijn “geheim”? Daarvoor gingen we te rade bij Steffan Hogenberk, docent cursus poedercoaten, maar bij veel lezers waarschijnlijk bekend als salesmanager Nederland bij Protech-Oxyplast.

binnen onze branche Onbewust worden olifantenpaadjes veel gebruikt in het dagelijkse leven. Olifantenpaadjes zijn paadjes die afwijken van een ontworpen route, maar wel een kortere route opleveren. Waarom zou je omlopen? In het werk wordt dat ook vaak gedaan. Waarom moeilijk doen als het ook makkelijk kan? Die gemakkelijkere weg neemt wel risico’s met zich mee, die in eerste instantie niet zo zichtbaar zijn. Met opleidingen kun deze problematiek aanpakken.

23 Hoe betrek je deelnemers bij een cursus?

Diverse ION-docenten werken tijdens onze cursussen met “Kahoot!”. Dit is een onderwijsplatform dat met multiplechoice-quizzen werkt die kahoots worden genoemd. Hiermee kunnen docenten snel zien of de lesstof is overgekomen bij de deelnemers. Het blijkt dat deelnemers hier graag aan meedoen, omdat er een sterk competitief element in Kahoot! zit. We leggen graag uit hoe Kahoot! precies werkt.

26 Duits-Nederlands netwerk werkt

aan alternatieven voor Chroom-6 Vecco:net biedt een platform voor bedrijven om strategieën en oplossingen voor de implementatie van vervanging van op Cr(VI) gebaseerde processen in hard verchromen en andere functionele coatings te ontwikkelen en uit te wisselen. Het doel is het veilig, milieuvriendelijk, digitaal en efficiënt uitvoeren van oppervlaktetechnieken. Vecco:net wil onderzoek en ontwikkeling voor veilige coatingtechnologieën, consequent combineren met de toepassing van moderne informatie- en datatechnologieën volgens Industrie 4.0. Stichting Innovat.ION is één van de “trekkers” in de ontwikkeling en het beheer van het netwerk en de ondersteuning bij de implementatie van maatregelen.

Algemeen

10

16 Hoge verwachtingen van nieuwe coatingtechnologie

Dit voorjaar heeft BASF | Chemetall een nieuwe coatingtechnologie gepresenteerd onder de naam VIANT. Het product combineert de voorbehandeling en primer in één stap, zonder voorafgaande conversie. Enkele kenmerken zijn een stroomloze toepassing, een optimale kantendekking en een laagdikte die aan de binnenzijde van holle producten over de hele lengte gelijk is aan die op de buitenkant. Kamp Coating Groep bouwt nu een nieuwe fabriek, met een compleet nieuwe installatie voor de toepassing van deze nieuwe techniek. Hier wil het bedrijf ook het credo ‘alles onder één dak’ in praktijk brengen door nog meer procescombinaties aan te bieden.

20

Overname COT door IFO Netherlands versterkt dienstenpakket Afgelopen winter heeft IFO Netherlands het bedrijf COT (Centrum voor Onderzoek en Technisch advies) in Haarlem overgenomen. Wat betekent dit voor die twee bedrijven en voor de branche oppervlaktetechnieken? We vroegen het algemeen directeur Pauline Meijwaard. Voor de branche biedt de overname diverse voordelen, zo blijkt.

32 Intern opleidingscentrum blijkt schot in de roos

Bij Verzinkerij Van Aert is eind vorig jaar het initiatief genomen om in het eigen bedrijf een klaslokaal in te richten, waar niet alleen allerlei verschillende lessen worden gegeven, maar ook workshops, toolbox meetings en cursussen.

Dit blijkt niet alleen goed voor het werk zelf, maar ook om medewerkers aan het bedrijf te binden. Alle betrokkenen reageren positief op de beschikbaarheid van het klaslokaal.

38 Mijn Mening 39 Buitenlandse media

Stralende robot vervangt vies, tijdrovend en omslachtig werk Het heeft heel wat uitzoek- en verbetertijd gevergd, maar uiteindelijk heeft KLM de beschikking over een compleet nieuw gerobotiseerde straalinstallatie om organische coatings (verf ) van de velgen van vliegtuigwielen te verwijderen. De nieuwe installatie moest aan talloze eisen voldoen, maar die is dan ook op veel gebieden veel beter dan de oude manier van coating strippen. Vooral op het gebied van milieu en arbeidsveiligheid zijn er veel winstpunten.

Hoog tijd dus om de gerobotiseerde straalinstallatie eens van dichtbij te bekijken.

Subsidie beschikbaar voor beroepsonderwijs gericht op energietransitie De Hogeschool Utrecht en Stichting Innovat.ION zijn met een groot aantal partners geselecteerd om met EU-geld leerlingen, studenten en professionals met vaardigheden en competenties voor te bereiden op de toekomst. Dit door beroepsonderwijs te bevorderen in de energietransitie wat ook regionale innovatie stimuleert.

Een breed consortium gaat met de EU-subsidie aan de slag. Ook voor oppervlaktebehandelaars zijn nieuwe vaardigheden belangrijk om nieuwe klantvragen adequaat te beantwoorden.

43 Brancheregister In deze editie is de rubriek Grenzeloos komen te vervallen wegens langdurige onbereikbaarheid van de EU-database met internationale samenwerkingsverzoeken.

Bij de voorpagina: Onder de naam VIANT heeft BASF | Chemetall een nieuwe coatingtechnologie gepresenteerd dat de voorbehandeling en primer in één stap combineert, zonder voorafgaande conversie. Men bereikt hiermee een stroomloze toepassing, een optimale kantendekking en een laagdikte die aan de binnenzijde van holle producten over de hele lengte gelijk is aan die op de buitenkant. Na enkele testjaren bouwt De Kamp Coating Groep nu een nieuwe fabriek voor de toepassing van deze nieuwe techniek.

36 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 5

Agenda

Een activiteit melden? Mail de redactie: Oppervlaktetechnieken@ellemmi.nl

SurfaceTechnology GERMANY Deze vakbeurs voor oppervlaktetechnieken vormt voor Duitsland dit jaar het belangrijkste evenement voor de branche oppervlaktetechnologie met open oog voor de volledige procesketen.

Het gaat om nieuwe oplossingen voor technische en bedrijfsmatige knelpunten, producten en diensten. En uitdagingen gelet op internationale regelgeving.

Voor die bedrijven en bezoekers die om verschillende redenen het evenement in Stuttgart niet kunnen bijwonen, is er een uitgebreid digitaal aanbod. De focus van dit driedaagse evenement ligt echter op het fysieke aspect op locatie.

JUNI

SEPTEMBER

O Surface Technology Germany 21 - 23 juni, Stuttgart www.surface-technology-germany.de/en

O Start klassikale cursus Industriële Oppervlaktetechnieken 6 september www.vereniging-ion.nl

O Symposium Horizontaal Toezicht 22 juni, Den Haag www.stantec.com/nl O 3D Production Days 22 - 23 juni, Eindhoven https://3dproductiondays.nl/

O Start klassikale cursus Straler 7 september www.vereniging-ion.nl

O Start klassikale cursus Galvaniseren deel 2 20 september www.vereniging-ion.nl O Aluminium 27 - 29 september, Düsseldorf www.aluminium-exhibition.com

OKTOBER

AUGUSTUS

O Start klassikale cursus Anodiseren niveau 1 8 september www.vereniging-ion.nl

O TechniShow 2022 ESEF Maakindustrie 2022 30 augustus - 2 september, Utrecht www.technishow.nl www.maakindustrie.nl

O Start klassikale examentraining In-house Control Medewerker 14 september www.vereniging-ion.nl

O Start klassikale cursus Galvaniseren deel 1 5 oktober www.vereniging-ion.nl

O Start klassikale cursus Inspectie Staalconservering 19 september www.vereniging-ion.nl

O Start klassikale cursus Poedercoaten niveau 2 6 oktober www.vereniging-ion.nl

O Polyclose 31 augustus - 2 september, Gent https://polyclose.be/nl

TechniShow 2022 en ESEF Maakindustrie 2022 TechniShow is de vakbeurs voor productietechnologie, ESEF Maakindustrie is de vakbeurs voor engineering, productontwikkeling en toelevering. TechniShow presenteert zich als de meest toonaangevende vakbeurs voor innovatieve industriële productietechnologie in de Benelux. ESEF Maakindustrie presenteert zich als de meest toonaangevende vakbeurs voor succesvolle, duurzame en innovatieve maakoplossingen. Het gaat om nieuwe materialen, componenten, toepassingen, productinnovaties en flexibele oplossingen om vraagstukken rondom inkoop en productie te beantwoorden.

6 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

O Centraal (her)examenmoment 5 oktober, Nieuwegein www.vereniging-ion.nl

ION actueel nieuws

Lees meer nieuws op www.vereniging-ion.nl

Het meest actuele nieuws vindt u op de website en in de nieuwsbrief. Dat geldt zeker ook voor het IONnieuws dat regelmatig geactualiseerd wordt. Op deze pagina wel een kort overzicht van dat nieuws.

Door de QR-code* te scannen, komt u op de website met het uitgebreide en meest actuele nieuws.

Abonneer u op de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen binnen uw branche!

Symposium Horizontaal Toezicht In het omgevingsdomein hanteren we al 40 jaar een stelsel dat uitgaat van de aanname dat de overheid ondernemers moet dwingen tot duurzaam en veilig produceren. In het algemeen kenmerkt deze aanname zich als een ‘selffulfilling prophecy’ en leidt dit tot meer regels en striktere handhaving. Zo ook in het omgevingsdomein, waar intussen sprake is van een onbalans tussen dwingen en vertrouwen.

Het omgevingsdomein is niet het eerste domein dat tegen de grenzen aanloopt van het toezichtstelsel. Andere domeinen, zoals belastingen, voedselveiligheid en gezondheidszorg, gingen haar voor en hebben het toezichtstelsel verrijkt met horizontaal toezicht. Om te komen tot een efficiënter en effectiever stelsel werd gekozen voor de toezichtstrategie: verticaal toezicht

waar het moet en horizontaal toezicht waar het kan. Al enige jaren onderzoekt en experimenteert Stantec met horizontaal toezicht in het omgevingsdomein en wil haar ervaring graag delen tijdens het Symposium Horizontaal Toezicht op 22 juni aanstaande. O

Beslisboom voor houten ondergronden De NEN-normcommissie Verfwaren heeft een beslisboom gemaakt om voor houten ondergronden inzichtelijk te maken welke norm het beste past bij het doel van de lakhechtingtest en de toepassing van het geschilderde product. In de sector was er behoefte aan duidelijkheid over de keuze voor de geschikte methode voor het beoordelen van de hechting van

deklagen op hout in praktijksituaties. Na het uitkomen van de nieuwe norm is de NEN-normcommissie Verfwaren zich gaan richten op het maken van die beslisboom voor houten ondergronden.

De Technische Specificatie NVN-CEN/TS 927-8 is een van de twee methoden voor het beoordelen van de weerstand van

een verfsysteem tegen verwijdering door externe krachten, kort gezegd; hechting, die speciaal zijn ontwikkeld voor hout en houtachtige ondergronden. NVN-CEN/TS 927-8 beschrijft een methode waarbij de hechting wordt beoordeeld door toepassen van een dubbele kruissnede met tape.

De tweede methode (NVN-CEN/TS 927-9) beschrijft een methode die bekend staat als de ‘lostrekproef’. Beide methoden bieden tevens de mogelijkheid voor benatten van het testvlak omdat bekend is dat verflagen op hout met name onder natte omstandigheden kwetsbaar kunnen zijn.

Twee bestaande ISO-normen (EN ISO 2409 en ISO 4624) specificeren beproevingsmethoden voor droge ondergronden in het algemeen, maar kunnen in het geval van verflagen op hout leiden tot problemen bij de uitvoering die kunnen resulteren in moeilijker te beoordelen testresultaten.

De beslisboom is vrij beschikbaar op www. nen.nl en mag onder bronvermelding worden gebruikt voor informatieve doeleinden. O

Meer M eer informatie informatie f over bovenstaande nieuwsberichten vindt u op de website. website *Een QR QR-code c scan je met een smartphone of iPad. Er zijn apps te downloaden om codes te scannen, op nieuwe toestellen werkt de standaard camera-app als QR-scanner.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 7

Kort nieuws Instroom voor technisch onderwijs blijft maar dalen Steeds minder scholieren kiezen voor een technisch profiel. Binnen het bètatechnisch onderwijs zet die dalende trend zich verder voort. De havo en het vwo kennen daarbij de grootste terugloop. Dit blijkt uit de jaarlijkse onderwijsupdate van de Monitor Techniekpact.

In het schooljaar 2016/2017 kozen nog 53.743 leerlingen vanuit havo/vwo voor een natuurprofiel, maar dit schooljaar

zijn dat er nog maar 47.342. De terugloop kan voor een klein deel verklaard worden doordat het totaal aantal jongeren in Nederland afneemt. De daarbij daalt het aantal jongeren dat bij een opleiding kiest voor techniek. Binnen het voortgezet onderwijs is er alleen een lichtpuntje bij het vmbo. Vmbo-bb/kb/gl laat een stabilisatie zien qua aandeel.

arbeidsmarkt alleen nog maar groter gaat worden. Doordat de instroom stokt, zal over een aantal jaar ook het aantal de gediplomeerden afnemen. Dat zal grote impact hebben op de bedrijven die op zoek zijn naar technische geschoolde medewerkers, maar ook op de realisering van de kabinetsplannen op het gebied van energie, digitalisering en woningbouw. O

Deze cijfers betekenen dat de kloof tussen vraag en aanbod op de technische

MEER INFORMATIE www.monitortechniekpact.nl

Mkb-booster stimuleert productie-innovatie Er moet een apart stimuleringsprogramma voor productie-innovatie in het mkb komen. Deze zogeheten Mkb-booster is noodzakelijk om de (arbeids)productiviteit van de mkbmaakindustrie te verhogen en de innovatie te versnellen. Dit is de belangrijkste conclusie van een in opdracht van Koninklijke Metaalunie door Berenschot uitgevoerd onderzoek naar hoe productie-innovatie voor het mkb in de maakindustrie een nadrukkelijker plek kan krijgen binnen het innovatiebeleid van de overheid.

“De 32 bestaande stimuleringsregelingen vanuit de overheid sluiten onvoldoende aan bij de situatie en wensen van mkbmaakbedrijven”, zei Metaalunievoorzitter Fried Kaanen tijdens de overhandiging van het rapport aan de vaste Kamercommissie

voor Economische Zaken en Klimaat (EZK).

Voor het mkb is er vooral innovatiewinst en daarmee verhoging van arbeidsproductiviteit (extra belangrijk door de enorme krapte op de arbeidsmarkt) te behalen door het toepassen van al bestaande moderne productie- en procestechnologie.

Productie-innovatie dus.

DE OPLOSSING Uit het onderzoek blijkt dat de meeste mkb-ondernemers ondersteuning nodig hebben bij het oppakken van productieinnovatie. Kaanen: “Daarvoor was de afgelopen jaren geen instrument. De Mkb-booster vult deze leemte op. De Mkbbooster ís een gerichte aanpassing van de MIT-regeling onder verantwoordelijkheid van EZK waarbij adviseurs en coaches kosteloos een mkb-ondernemer kunnen adviseren en ondersteunen.”

Ondersteuning vindt onder andere plaats op het verschaffen van inzicht in mogelijkheden van moderne productie-technologische oplossingen. De Mkb-booster ondersteunt de begeleiding bij het opstellen van een strategie en een plan van aanpak.

Daarnaast is de Mkb-booster inzetbaar voor haalbaarheidsonderzoeken naar de aanschaf van nieuwe technologie en voor het ontwikkelen van de benodigde kennis bij medewerkers. Metaalunie roept de Tweede Kamer op om de minister van EZK aan te sporen om de Mkb-booster op te nemen in het innovatie stimuleringsinstrumentarium als concreet instrument om productie-innovatie voor het mkb op te pakken. O

MEER INFORMATIE www.berenschot.nl

Kwaliteitsgevels en -borging in Façades 2022 Façades 2022, de jaarlijkse uitgave van de VMRG, de brancheorganisatie voor metalen gevelbouw, is dit jaar dikker dan ooit. Een inspiratieboek met prachtige gevels van gebouwen die de afgelopen twee jaar zijn opgeleverd. Ook bevat het een aantal artikelen waarbij kwaliteitsborging centraal staat.

Zij hanteren het VMRG Keurmerk dat hoge kwaliteitseisen aan gevels stelt. Het boek toont bijna 100 prachtige gevels van uiteenlopende gebouwen. In de artikelen staat kwaliteitsborging centraal, mede vanwege de nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen in het vooruitzicht.

Het boek is ook online te bekijken. O

Façades 2022 bestaat uit 232 pagina’s met uiteenlopende gevelbouwprojecten waar VMRGbedrijven bij betrokken zijn geweest.

MEER INFORMATIE www.digitaalpubliceren.com/facades2022 www.vmrg.nl

8 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

Eeuwigdurend circulaire aluminium gevels Eeuwigdurend hoogwaardige circulaire aluminium gevels mogelijk maken, dat is de missie van het haalbaarheidsonderzoek PerpetuAL. De VMRG, de brancheorganisatie voor de metalen gevelbouw, krijgt samen met 17 innovatieve partners subsidie van RVO om dit haalbaarheidsonderzoek uit te voeren. De ambitie is een halvering van CO2-emissie binnen zeven jaar door circulaire aluminium gevels.

Vereniging ION is één van de deelnemers van PerpetuAL. De deelnemende bedrijven vertegenwoordigen de volledige circulaire kringloop van gevelbouw, onderhoud, urban mining, demontage, hergebruik van geveldelen, inzameling en scheiding, her-smelten en extruderen tot circulair ontworpen gevelsystemen die weer terug de gevel in kunnen. Samen met kennisin-

stellingen en kennis- en ICT-partners hebben alle deelnemers ambitieuze plannen qua onderzoek en vervolgstappen. Binnen PerpetuAL toetsen de partners diverse circulaire oplossingen op technische en financiële haalbaarheid en impact op klimaat en circulariteit. Belangrijke vragen zijn: Wat is het effect van een innovatie op andere delen van de kringloop? En kan

circulariteit slimmer georganiseerd en ondersteund worden door een ICT-platform voor informatie-uitwisseling? Kortom, kringloop-optimalisatie door collectieve innovatie. O

MEER INFORMATIE www.vmrg.nl

Normontwerp chroom-6 in verfmonsters beschikbaar voor commentaar

Normontwerp NEN 5617 beschrijft een methode voor de bepaling van chroom-6

in monsters van aangebrachte verfsystemen, waaronder verfschilfers en/of poeder.

Chroom-6 wordt niet meer gebruikt als toevoeging in verf. De stof kan echter nog wel aanwezig zijn in oude verflagen op metalen, betonnen en houten constructies en ondergronden. De markt wil graag op een eenduidige en reproduceerbare manier kunnen vaststellen dat chroom6-houdende verf is gebruikt. Voor het

normontwerp is een openbare commentaarronde gestart. Het ontwerp is in te zien op www.normontwerpen.nen.nl. Tot 15 juli kan commentaar ingediend worden. O

MEER INFORMATIE Geert Kraijema, consultant Bouw, tel. 015 2 690 155 of e-mail mb@nen.nl

>01 3(;,5 < .9((. A0,5 >(; >, +6,5 Holland Mineraal is al ruim 35 jaar een begrip op het gebied van oppervlakte behandelingsapparatuur en producent en leverancier van straalmiddelen en straalinstallaties.

Wat we maken en hoe het werkt, laten we u graag zien, in het filmpje op onze website of door de QR code te scannen met uw smartphone of tablet.

www.hollandmineraal.nl

Normontwerp NEN 5617 ‘Semi-kwantitatieve bepaling van chroom-6 in droge verfmonsters door basische ontsluiting, clean up en UV-detectie’ is gepubliceerd voor commentaar. Belanghebbenden kunnen tot 15 juli commentaar leveren op het normontwerp.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 9

Algemeen

Thema Behandelingen vervoersmiddelen + opleidingen

Stralende robot vervangt vies, tijdrovend en omslachtig werk Het heeft heel wat uitzoek- en verbetertijd gevergd, maar uiteindelijk heeft KLM de beschikking over een compleet nieuw gerobotiseerde straalinstallatie om organische coatings (verf) van de velgen van vliegtuigwielen te verwijderen. De nieuwe installatie moest aan talloze eisen voldoen, maar die is dan ook op veel gebieden veel beter dan de oude manier van coating strippen. Hoog tijd dus om de gerobotiseerde straalinstallatie eens van dichtbij te bekijken.

Marcel van Wonderen, master engineer bij KLM Engineering & Maintenance (E&M), was heel nauw bij het ontwikkelproces betrokken. Voordat hij daarover begint, geeft hij een inleiding over het KLM E&M-beleid inzake veilig en milieuvriendelijk werken dat van grote invloed is geweest op de gemaakte keuzes voor de gerobotiseerde straalinstallatie.

“Omdat er bij stripprocessen van coatings met gevaarlijke stoffen wordt gewerkt, moeten we rekening houden met allerlei ARBO- en milieuregels, zoals de verplichte ARIE: de Aanvullende Risico-Inventarisatie en -Evaluatie en met de Arbeidshygiënische Strategie. Bij de ARIE moet je de gevaren inventariseren, de risico’s bepalen en een plan van aanpak maken om te zien in hoeverre werknemers blootgesteld kunnen worden aan gevaarlijke stoffen en hoe je dat kan voorkomen. Bij het laatste gebruik je het STOP-principe volgens de Arbeidshygiënische Strategie. De S staat voor substitutie van een stof. Is dat niet mogelijk, dan moet je Technische maatregelen treffen. Daarboven op komen ook nog de Organisatorische maatregelen en tot slot is er de P van PBM’s. De Arbeidsinspectie kijkt strenger of er volgens de arboregels -met de steeds stringentere eisen omtrent gevaarlijke stoffen- wordt gewerkt en

10 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

geconstateerde overtredingen worden zwaarder bestraft. Je moet bijvoorbeeld een stoffenregister bijhouden en op het gebied van kritische arbeidsmiddelen voldoen aan de ‘laatste stand der wetenschap’ om medewerkers tegen blootstelling te beschermen. Binnen KLM E&M is dat voor al onze processen geïnventariseerd evenals de getroffen maatregelen. Daarnaast houden we rekening met de 10 R’s: de niveaus van circulariteit. Denk aan ‘refuse’, ‘rethink’, ‘reduce’, ‘repair’ enzovoorts. AlMarco Klijssen en Marcel van Wonderen.

les bij elkaar betekent dit dat als je een nieuw proces wil gaan toepassen, de eisen omtrent veiligheid, duurzaamheid en energiegebruik hoog zijn. Dus ook bij het zoeken van een alternatief proces voor het verwijderen van ontzettend sterke organische coatings op de wielvelgen van vliegtuigen.”

ZOEKTOCHT Die coatings hebben een sterke hechting en een flinke chemische bestendigheid.

Operator duwt de vastgezette wielvelg in de straalcabine met rechts de robot.

Ze moeten bijvoorbeeld goed bestand zijn tegen ‘runway-de-icers’ (agressieve chemische vloeistof die op het vliegveld bij sneeuw en ijs wordt toegepast om het ijs te laten smelten). Maar als zo’n wielvelg voor onderhoud bij KLM komt, dan moeten in de meeste gevallen de primer en topcoat er af. De oude traditionele methode bestond uit chemisch strippen. Die werkt goed, maar is een heel omslachtig en vervelend proces en moet je in het licht van de arbeidshygiënische strategie ook helemaal niet willen. Je moet immers alles doen om blootstelling bij de medewerkers te voorkomen en er kleven ook behoorlijk wat milieubezwaren aan chemisch strippen. Marcel van Wonderen: “Je gaat dus op zoek naar een alternatief proces dat goed werkt, een betere CO2-footprint heeft, minder afval produceert en minder arbeidsintensief is. Vóór corona deden we zo’n 2300 wielvelgen per jaar, we hebben het dus niet over een proces dat je er even bij doet.”

Operator stelt het programma in.

geaccepteerd worden door de klanten van KLM. Zo’n 60 tot 70 procent van alle onderdelen waaraan onderhoud wordt verricht, zijn niet van KLM maar van andere luchtvaartmaatschappijen. Aan hen moet bewezen worden dat het nieuwe proces geen negatieve invloed heeft op het onderdeel en dat de luchtwaardigheid niet wordt aangetast. Klanten moeten ook een document ondertekenen waarmee ze akkoord gaan met het onderhoud zoals KLM dat gaat doen. Het gezochte

alternatieve proces moest dus niet alleen aan alle luchtvaart en arbo- en milieueisen voldoen, maar ook nog eens sneller, goedkoper en efficiënter zijn.

STOP-PRINCIPE “We hebben alle beschikbare processen geïnventariseerd en diverse velgen van diverse fabrikanten verzameld om daarmee proeven te doen met één of andere techniek. Uit die stap bleven er twee technieken over die we vervolgens nader heb-

Robot aan het werk.

Dus startte er zoektocht naar een alternatief proces. In principe zouden er meerdere technieken voor in aanmerking kunnen komen, zoals laserstrippen, CO2-strippen en bicarbonaat strippen. Een alternatief moest niet alleen voldoen aan de hoge arbo- en milieueisen, maar moest ook

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 11

Wielvelg en straalrobot. ben getest en daaruit bleef -mede gelet op financiële aspecten- er één techniek over en dat was stralen met PMB: Plastic Media Bead. Belangrijk pluspunt hierbij was dat deze techniek te robotiseren is, wat de arbeidsveiligheid sterk verhoogt en de arbeidsintensiteit sterk verlaagt. Het vindt plaats in een gesloten cabine en dat komt helemaal tegemoet aan het STOP-principe.

Daarnaast worden alle bij het proces vrijkomende stoffen afgezogen en door een speciaal filtersysteem gestuurd waarna ze worden opgevangen in een afvalbak die op de juiste manier kan worden afgevoerd.

Ander belangrijk voordeel van PMB is dat je daarmee heel goed een coatinglaag kunt strippen zonder de geanodiseerde aluminium wielvelgen te beschadigen. Er zijn ook diverse soorten PMB met verschillende hardheden en vormen waaruit je kunt kiezen.”

Er was nu wel een keuze gemaakt, maar nog geen installatie die dat werk doet.

Daartoe is een specificatie opgesteld en daarmee heeft de afdeling inkoop diverse bedrijven benaderd die gerobotiseerd PMB-stralen konden leveren. Daarna

12 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

gingen de ontvangen offertes door de zogenoemde ‘Vendor Selectie Matrix’ waarbij niet alleen naar technische aspecten werd gekeken, maar ook naar referenties, ervaringen, mate van samenwerking en meedenken. Voor elk aspect werd een waardering en een wegingsfactor gegeven. Op basis hiervan bleven er twee van de vijf gereageerde leveranciers over waarmee een onderhandelingsproces begon en werd de vergelijking nog intensiever gemaakt op het gebied van duurzaamheid, energie, onderhoudskosten en mogelijkheid tot standaardisatie. Toen bleef er nog één bedrijf over en dat was Straaltechniek International. Marco Klijsen, directeur verkoop bij dat bedrijf, legt uit hoe zij te werk zijn gegaan.

CHROOM-6 “Wij leggen allereerst het werkstuk van de klant op tafel en vragen ons hardop af: hoe zouden wij het ding zelf gaan stralen? Wij passen altijd standaard modules toe die, aan de hand van klantwensen en brainstormsessies in eigen kring en samen met de klant, worden aangepast om tot een configuratie te komen. Na die eerste ronde

kwamen we tot een mooi concept en na instemming van KLM hebben we daarop de offerte gemaakt. Naast het robotiseren van de te stralen producten moesten we ook rekening houden met ATEX, omdat plastic deeltjes door de opwekking van statische elektriciteit explosief zijn. En we moesten er rekening mee houden dat in de coating op de velgen wel eens Chroom-6 zou kunnen zitten. KLM zelf past die coatings op wielvelgen niet meer toe, maar hun klanten voor een groot deel wel.

Dit is vooral van invloed op de filterkeuze en filterbewaking in de installatie. Er is gekozen voor HEPA-filters. Daarnaast zijn op diverse plekken in het systeem meetsondes aangebracht om eventuele filterbreuk te meten wat kan leiden tot Chroom-6 partikels in de lucht. Als dat wordt gemeten, stopt het proces meteen.”

Via verdere detailengineering en testen (KLM had daartoe ongeveer 25 velgen opgestuurd) werd de installatie opgebouwd.

Op een gegeven moment werd KLM uitgenodigd om te komen kijken. Dit leidde tot een lijst met vervolgpunten voor verbetering en aanpassing; kleine dingetjes die

Een wielvelg bestaat uit twee helften die in elkaar passen. nog niet klopten, maar geen reden waren om de levering te stoppen. Vervolgens werd de installatie bij KLM opgebouwd en uitvoerig getest. KLM mocht weer komen kijken en de verbeterlijst werd afgewerkt.

Dit leidde tot een aantal resterende verbeterpunten en toen die waren weggewerkt, kreeg KLM twee maanden de tijd om de installatie helemaal zelf uit te proberen en alle programma’s te controleren en eventuele aanpassingen te doen in de software.

Toen ook de training voor de operators was afgerond, kon de vlag uit want KLM accepteerde definitief de gerealiseerde oplossing.

VERVOLG Tussen het moment dat de keuze op Straaltechniek International viel en de definitieve acceptatie door KLM lag een periode van 15 maanden. Sinds maart 2020 is de installatie bij KLM in gebruik.

De bij de installatie maximaal toegestane emissie volgens het ‘Activiteitenbesluit Milieubeheer’ (BWBR0022762/2021) is 0,1 mg Chroom-6 per normaal kuub, maar de KLM hanteert de 10% arbeidsregel daarbo-

venop en eiste zelfs 0,01 mg/m3.

In veel andere situaties is die grenswaarde 1 mg per normaal kuub. Met een tweede trapfilter wordt die reductie bereikt. Omdat die norm bij filterbreuk meteen wordt overschreden, monitoren meetsondes op diverse plaatsen continu de luchtstromen en emissies.

Marcel van Wonderen: “Dat een bedrijf zo met je meedenkt, creëert vertrouwen. Sinds de ingebruikname heb je voortschrijdend inzicht en zijn we de programma’s aan het optimaliseren. Er zijn immers verschillende coatings, verschillende laagdikten en verschillende wielvelgen.

Vroeger moest er iedere seconde tijdens het ontlakken iemand bijstaan, maar nu kan de operator gewoon iets anders gaan doen als de robot na het programmeren is opgestart. Het straalmiddel wordt schoon gemaakt tijdens de cyclus en hergebruikt.

Doordat ze breken, worden de korreltjes wel kleiner en bij een bepaalde grootte worden ze afgescheiden en samen met de coatingresten opgevangen in de stofbak.

Via een automatisch navulstation wordt er langzaam steeds een beetje nieuw straal-

middel bijgevoegd. Dat kan ook handmatig. Er kan ook handmatig gestraald worden; dan zorgt een bepaalde veiligheid ervoor dat de robot niet kan bewegen. Al met al zijn we tevreden en we zijn zelfs heel recent, op 1 juni, een project gestart om wielvelgen en andere vliegtuigonderdelen gerobotiseerd te gaan verfspuiten.

Nu gaat dat nog met de hand. Dat wordt een heel groot project en moet leiden tot een compleet nieuwe coatingstraat.” O

MEER INFORMATIE www.afiklmem.com www.straaltechniek.net https://wetten.overheid.nl/ BWBR0022762/2021-07-01/ Lees verder of reageer

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 13

Algemeen

Arjan Mol ontvangt prestigieuze European Corrosion Medal Arjan Mol, hoogleraar Corrosietechnologie en Elektrochemie aan de afdeling Materials Science and Engineering van de TU Delft en wetenschappelijk directeur van het 4TU.Centre High-Tech Materials, heeft de prestigieuze European Corrosion Medal 2022 gewonnen voor zijn onderzoek op het gebied van corrosie. Hij is ook bestuurslid van de Stichting Innovat.ION, het platform voor open innovatie in de maakindustrie Als voormalig voorzitter van de European Federation of Corrosion (EFC) wordt Arjan Mol niet alleen geprezen om zijn uitzonderlijke expertise in de karakterisering en modificatie van metaaloppervlakken, lokale elektrochemische analyse van oppervlakteactiviteit en in situ bindingsstudies aan grensvlakken, maar ook om zijn persoonlijke enthousiasme bij het coachen van jongere generaties van corrosieexperts, zijn langdurige en voortdurende betrokkenheid bij de EFC in verschillende leidende posities, evenals het leiden van zijn eigen baanbrekend wetenschappelijk onderzoek: “Arjan Mol is hét voorbeeld van een uitstekend en toegewijd wetenschapper en van een leider met persoonlijke integriteit en een doordachte communicatiestijl.”

DE IMPACT VAN CORROSIE “Er is in ons dagelijks leven bijna geen metaaltoepassing die geen last heeft van corrosie”, zegt Mol. Corrosie, variërend van offshore-constructies tot micro-elektronica, is een fenomeen op meerdere schalen dat gevolgen heeft voor bijvoorbeeld de lucht- en ruimtevaart, de bouw, nucleaire toepassingen en veel infrastructuurgebieden. “Economische impactanalyses hebben aangetoond dat ongeveer 3,5% van ons BNP verband houdt met het bestrijden van corrosie. Dus samen met andere aspecten, zoals verminderde efficiëntie en functionaliteit en mogelijke

14 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

lijming van coatings en adhesives; actieve beschermende coatings, waaronder zelfherstellende of ‘slimme’ coatings; en inzicht in lokale corrosie, wat van cruciaal belang is voor het ontwikkelen en ontwerpen van nieuwe beschermingsmethoden: “Onlangs hadden we daar een spannende doorbraak toen we lokale corrosie-initiatie op nano- en microschaal live konden laten zien! Toen we het voor het eerst zagen met behulp van in situ transmissie-elektronenmicroscopie, waren we overweldigd.”

Martijn Beekman

Arjan Mol zal de European Corrosion Medal 2022 in ontvangst nemen op EUROCORR 2022, het European Corrosion Congress in Berlijn (28 augustus - 1 september), waar hij ook een plenaire lezing zal geven.

veiligheidsproblemen, heeft corrosie een behoorlijke impact op onze samenleving in het algemeen. Bovendien zou een aanzienlijk deel van deze impact kunnen worden verminderd als we alle kennis die ons ter beschikking staat in de praktijk zouden toepassen. Dit betekent dat wij als wereldwijde corrosiegemeenschap hard moeten blijven werken aan onze activiteiten op het gebied van corrosiewetenschap, engineering, management, bewustwording en onderwijs ten behoeve van onze samenleving.”

“Deze Europese corrosiemedaille is een blijk van waardering voor alle studenten, wetenschappers en ingenieurs, zowel in de academische wereld als in de industrie, met wie ik het geluk heb gehad om mijn hele carrière mee te werken. Dus ik heb een gevoel van nederigheid, eer en oprechte dankbaarheid voor alle mensen met wie ik heb gewerkt – en hoop in de toekomst weer samen te werken.” O

HOOGTEPUNTEN Arjan Mols onderzoek naar corrosie richt zich op drie belangrijke gebieden: metaaloppervlaktebehandeling en grensvlakver-

MEER INFORMATIE www.eurocorr.org

Lagere energie - Hogere winst Probeer onze nieuwe rekentool en zorg voor een revolutie in de prestaties van uw coatinginstallatie

2022 kies ik voor echte service!

In

Sinds 1932

Zinc 786

Ga naar naar: ccc.hangon.com ccc hangon com

Mol Coatings ontwikkelt en produceert volgens klantspecifieke eisen en de laatste normen!

Innovatieve coatingsystemen voor ieder oppervlak Tel. +31(0)318-472020 - info@mol-coatings.com - mol-coatings.com

Bes Bespaart u al op uw gas en energiekosten? ko Ontdek hoe u een directe kostenreductie in de chemische reiniging van 10% kunt realiseren op 4 fronten:

mail vrijbl Gratis ijven d naa bespa r r che mica ingsa d ls@a dinte vies rnati onalb v.com

is a part of AD International

adinternationalbv.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 15

Algemeen

Hoge verwachtingen van nieuwe coatingtechnologie Dit voorjaar heeft BASF | Chemetall een nieuwe coatingtechnologie gepresenteerd onder de naam VIANT. Het product combineert de voorbehandeling en primer in één stap, zonder voorafgaande conversie. Enkele kenmerken zijn een stroomloze toepassing, een optimale kantendekking en een laagdikte die aan de binnenzijde van holle producten over de hele lengte gelijk is aan die op de buitenkant. Kamp Coating Groep bouwt nu een nieuwe fabriek, met een compleet nieuwe installatie voor de toepassing van deze nieuwe techniek.

Bijna twee jaar geleden, in de oktobereditie van 2020, hebben we in OT een eerste artikel gepubliceerd over deze nieuwe coatingtechnologie. Toen was de technologie nog in ontwikkeling; nu wordt deze als marktrijp gezien. De coatingtechniek wordt toegepast op stalen producten met moeilijk bereikbare plekken, zoals de binnenzijde van buizen of producten met een complexe structuur. De laagdikte is, afhankelijk van de specifieke toepassing, gemiddeld 20 micrometer, waarbij de laag via dompeltechniek in één keer wordt aangebracht met een werktemperatuur van 20 tot 30 graden. Hierbij is geen elektriciteit of verwarming van het lakbad nodig. De maximaal toepasbare laagdikte is 35 micrometer. Na het VIANT-bad moet er nog wel gespoeld worden.

16 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

VIANT is een corrosiewerende epoxy primer, zonder UV-bescherming, waarop Kamp Coating Groep straks in de nieuwe installatie inline één of meer lagen poedercoating of natlak kan aanbrengen.

Hierdoor is het niet nodig de producten tussen de verschillende processtappen over te hangen. De moffeltijd is korter dan bij E-coat/KTL, waardoor energie wordt bespaard.

EIGENSCHAPPEN Doordat VIANT een zeer goede kantendekking en volledige bedekking van het oppervlak biedt, is het zeer geschikt voor de binnenzijde van buizen en voor producten met complexe constructies. De dompellaktechniek en de chemische reactie van VIANT met het substraat zorgen voor de

hechting en laagdikte-opbouw. Door de afwezigheid van elektrolytische aantrekking blijft het effect van de Kooi van Faraday uit, waardoor lak niet wegtrekt naar het dichtstbijzijnde metalen oppervlak. De laagdikte-opbouw door middel van een chemische reactie betekent ook dat de toepassing nu alleen mogelijk is op staal, en niet op substraten als aluminium en rvs, omdat deze reactie daar niet kan plaatsvinden. Chemetall doet wel onderzoek naar toepassing op meer substraten, zoals verzinkte materialen. Wat de toepassing op de binnenzijde van buizen betreft: de praktijk zal moeten leren hoeveel tijd en energie er werkelijk nodig is voor het uitharden (moffelen). Volgens Chemetall heeft VIANT voor het uitharden 20 minuten nodig bij een oppervlaktetemperatuur

van ongeveer 200°C. Deze temperatuur zal in de toekomst hard dalen, zo verwacht Chemetall.

band-verzinkt staal komt uit een literatuurstudie. Bij stuk-verzinkt materiaal valt de vergelijking nog gunstiger uit, vanwege de relatief grote zinkpot die continu op hoge temperatuur gehouden moet worden.

HOOGSTE EISEN Net als veel andere oppervlaktetechnieken start deze technologie met reinigen en/ of beitsen. Na het spoelen wordt VIANT toegepast. Bij Kamp Coating Groep wordt voor de VIANT-laag eerst een zinkfosfaatlaag aangebracht, omdat zinkfosfaat daar beschikbaar en om daarmee aan de hoogste eisen te kunnen voldoen. Na de laagopbouw met VIANT volgen nog enkele spoelbaden met demiwater voor een meer egale laag. Hierna volgen droging en poedercoating of natlakken. Het nieuwe proces is QIB-gecertificeerd (Qualitätsgemeinschaft Industriebeschichtung), een Qualisteelcoat-certificaat is in de maak.

Chemetall geeft aan dat in combinatie met poedercoating en natlakken klasse C5 wordt behaald. Deze prestatie is voor een groot deel te danken aan de combinatie van processen in de voorbehandeling; de beitsstap is van grote invloed op het eindresultaat.

HIGHTECH COATINGFABRIEK Wat de kosten van VIANT per vierkante meter zijn, kan BASF |Chemetall (nog) niet goed aangeven, omdat deze erg afhankelijk zijn van de lijn, capaciteit en het procesontwerp. Dat laatste is wel eenvoudiger en ook een goede procescontrole vergt minder onderhoud en inspanning, omdat het lakbad stabieler is. Kleinere producties worden hierdoor sneller economisch interessant. Vergeleken met KTL is de laagopbouw ongeveer gelijk, maar bij KTL is meer badomwalsing nodig, wat elektriciteit vergt. VIANT is dus in twee opzichten een stroomloze E-Coat/KTL: minder badcirculatie en geen elektriciteitsverbruik zoals bij KTL. De basis van VIANT bestaat uit een epoxyhars. Momenteel kan VIANT alleen in de kleur zwart geleverd worden, maar er wordt aan gewerkt om het in meer kleuren beschikbaar te krijgen.

De proceseigenschappen leiden er volgens BASF | Chemetall toe dat de CO2-footprint van VIANT 46% kleiner is dan die van E-coat, die op zijn beurt weer 50% kleiner is dan die van thermisch verzinkt staal. De ‘46% ten opzichte van E-coat’ is afkomstig uit een studie van BASF | Chemetall. Het vergelijkingspercentage met thermisch

De nieuwe technologie is na jaren van testen nu klaar voor serieproductie. Bij Kamp Coating Groep wordt hiervoor een nieuwe hightech coatingfabriek gebouwd met 29.000 vierkante meter productieruimte, waarin ook Efté Coating, Anopanel en Duropanel zullen worden gehuisvest. De badenreeks van Efté Coating werd enkele

Producten komen uit het VIANT procesbad

jaren geleden door BASF | Chemetall geselecteerd als testlocatie voor VIANT in de Europese markt. Dit gaf het bedrijf de mogelijkheid om kennis te nemen van vragen uit de markt (afmetingen/ toepassingen/ producten) en om de testresultaten te gebruiken voor de uitrol naar de markt. De opgedane kennis wordt ook ingezet bij het ontwerp en de bouw van de badenreeks op de nieuwe locatie.

VIANT zal dan ook een belangrijke rol gaan spelen in de nieuwe fabriek van Efté Coating, met nog grotere afmetingen en productgewichten. De nieuwbouw vergt een enorme investering, maar hiermee wil het bedrijf het credo ‘alles onder één dak’ in praktijk brengen, door nog meer procescombinaties aan te bieden. In de nieuwe fabriek worden de nieuwste installaties geplaatst, qua duurzaamheid, digitalisering en energie-efficiency. Begin dit jaar is met de bouw gestart en het doel is om het pand in mei 2023 in gebruik te nemen. O MEER INFORMATIE www.kampcoating.nl/liveblog www.chemetall.com www.viant-coating.com Lees verder of reageer

Binnenzijde gecoat met VIANT.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 17

Vereniging ION

Thema Behandelingen vervoersmiddelen + opleidingen

Aanpak van docent: theorie zoveel mogelijk levend maken Cursussen gelden als een adequaat middel om het kennisniveau binnen een branche op peil te houden en te actualiseren. Ook in dit digitale tijdperk heb je voor een goede cursus goed lesmateriaal nodig en een goede docent. Een goede docent herken je aan de cursisten: als die in grote meerderheid slagen voor het examen heb je een goede.

Wat drijft zo’n docent en wat is zijn “geheim”? viel me op dat er niet veel voor terugkomt.

Maar het is van groot belang dat het algemene kennisniveau in de branche omhooggaat. Daar heb ik dan in mijn dagelijks werk ook profijt van. Anders gezegd: als ik geen mensen ga opleiden, snij ik mezelf in de vingers.”

Voor het poedercoaten.

Daarvoor gingen we te rade bij Steffan Hogenberk, docent cursus poedercoaten, maar bij veel lezers waarschijnlijk bekend als salesmanager Nederland bij ProtechOxyplast, een fabrikant van poederlakken.

In 2016 begon hij voorzichtig met zijn eerste cursus poedercoating deel 1.

Sinds enkele jaren verzorgt hij cursussen poedercoaten op alle drie de niveaus. Nog geen van “zijn” cursisten is gezakt, dus succes lijkt verzekerd als je bij hem een cursus volgt. Toch is dat niet zijn belangrijkste drijfveer. “Al langer kun je de tendens zien dat mensen met kennis weglopen uit de branche. Ze gaan met pensioen, komen te overlijden of gaan uit de branche. Het

18 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

Toen hij dus in 2016 vanuit ION benaderd werd voor het geven van cursussen poedercoaten hoefde hij niet lang na te denken. “ION gaf aan dat ze met name docenten met praktijkervaring zochten die ook iets konden overbrengen. Je kunt wel iets weten, maar dat wil nog niet zeggen dat je het kunt overbrengen. Ik let er juist op dat het cursusmateriaal voor de cursisten gaat leven. Dit doe ik door de lesstof te verduidelijken via veel praktijkvoorbeelden, maar ook door veel foto’s en filmpjes te laten zien. Verder probeer ik altijd in de les discussie op gang te brengen. Het is heel belangrijk dat de cursisten gezamenlijk problemen gaan onderkennen en daarover met elkaar gaan praten. Dat lukt niet altijd, maar meestal wel en dan komen ze vaak tot bepaalde inzichten. Ze gaan daardoor makkelijker dingen herkennen die ze op hun eigen werk tegenkomen en daardoor onthouden ze het beter. In mijn dagelijks werk kom ik veel praktijksituaties tegen die ik naar believen in de les kan behandelen. Ook begin ik de les vaak door vragen te stellen over de behandelde lesstof in de week daarvoor.”

Hij is daarom ook erg blij dat we uit de corona-lockdowns zijn, waardoor fysiek

lesgeven weer makkelijk kan evenals discussie uitlokken. Dat al zijn cursisten tot nu geslaagd zijn, is naar zijn vermoeden te danken aan de vele praktijkvoorbeelden die hij geeft en aan het aangrijpen van iedere mogelijkheid om de theorie levend te maken. Bij bedrijfsinterne cursussen hanteert hij ook deze aanpak. Cursussen aanbieden zijn volgens hem ook een goede methode om personeel aan je te binden. O

MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl www.theprotechgroup.com Na het poedercoaten.

Vereniging ION

Thema Behandelingen vervoersmiddelen + opleidingen

Het gevaar van olifantenpaadjes binnen onze branche Onbewust worden olifantenpaadjes veel gebruikt in het dagelijkse leven. Olifantenpaadjes zijn paadjes die afwijken van een ontworpen route, maar wel een kortere route opleveren.

Waarom zou je omlopen? In het werk wordt dat ook vaak gedaan. Waarom moeilijk doen als het ook makkelijk kan? Die gemakkelijkere weg neemt risico’s met zich mee, die in eerste instantie niet zo zichtbaar zijn. En dat heeft ook met opleidingen te maken.

In het werk ontstaan vaak ook olifantenpaadjes, maar niet zo zichtbaar. Ze ontstaan doordat bepaalde handelingen niet meer worden verricht, terwijl die wel tijdens de cursus besproken zijn. Het niet doen van bepaalde handelingen in een proces kan een tijd lang goed gaan, maar het gaat altijd een keer mis. Het volgen van een (opfris)cursus kan fouten door ingeslopen olifantenpaadjes voorkomen.

Deze kortere routes vallen dan extra op doordat er opnieuw door het proces wordt gelopen.

“Medewerkers beseffen vaak niet dat ze een olifantenpaadje nemen. Zo’n paadje sluipt er makkelijk en ongemerkt in, vooral als fouten hierdoor niet meteen opgemerkt worden”, zegt Ralph Bot, technisch adviseur bij Vereniging ION. “Als fouten later aan het licht komen, moet iemand de rekening daarvoor betalen. Als het gaat om de visuele inspectie bijvoorbeeld, kan de aanname worden gedaan dat als een batch van een bepaald type voorwerp er

altijd mooi uitziet, toekomstige batches minder kritisch nagekeken hoeven te worden. Het risico neemt hierdoor toe, dat één of meerdere producten er niet mooi uitzien in een toekomstige batch. Als deze dan ingepakt naar de klant verstuurd worden en de fouten daar pas na installeren wordt gedetecteerd, dan wordt een olifantenpaadje een kostbare fout. Een fout die voorkomen en/of makkelijker gerepareerd had kunnen worden door elke batch te controleren volgens protocol.”

OLIFANTENPAADJES OVERDRAGEN Wanneer personeel bij een bedrijf vertrekt en een opvolger ingewerkt wordt, is het ook opletten geblazen. Bij deze overdracht worden namelijk, vaak ongemerkt, ook de olifantenpaadjes van de “oude” werknemer op de opvolger overgedragen. Ralph Bot: “Ik heb bijvoorbeeld weleens gezien dat iemand een pH-meter had schoongemaakt met een staalborstel. Hij had, bij de overdracht van zijn collega, begrepen dat de aanslag erop verwijderd moest

worden, hem was alleen niet verteld hoe dit gedaan moest worden. Met een zwaar beschadigde pH-meter werden vervolgens metingen uitgevoerd. Deze metingen gaven continu dezelfde waarden aan, die toevallig ook binnen de gegeven badspecificaties lagen. De controle van de pH-meter was helaas ook niet goed overgedragen naar deze operator. Op deze manier kunnen grove afwijkingen lang buiten beeld blijven. Met een opfriscursus kan dit eenvoudig voorkomen worden.

Je merkt dat vaak aan de typische ojamomenten bij deelnemers: ze wisten dat ze een bepaalde handeling op een bepaalde manier moesten doen, maar waren de exacte methode uit het zicht verloren.

Door het volgen van een (opfris)cursus worden deelnemers zich weer bewust van wanneer ze welke handelingen moeten uitvoeren en wat hier de juiste route voor is. Dus niet de kortste. O MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl/opleidingen

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 19

Algemeen

Overname COT door IFO Netherlands versterkt dienstenpakket Afgelopen winter heeft IFO Netherlands het bedrijf COT (Centrum voor Onderzoek en Technisch advies) in Haarlem overgenomen. Wat betekent dit voor die twee bedrijven en voor de branche oppervlaktetechnieken?

We vroegen het algemeen directeur Pauline Meijwaard.

“COT was al langer op zoek naar een geschikte partij die hen kon overnemen en ik denk dat ze met ons de ideale kandidaat hebben gevonden. In de werkzaamheden is zowel overlap als uitbreiding. COT heeft evenals IFO een laboratorium waar voor een deel dezelfde testen worden uitgevoerd. De uitbreiding zit ‘m onder meer in de specialisatie van dit COT-laboratorium in een aantal natlaktesten en testen van coatings op beton en hout. Dat is echt nieuw voor IFO. Daarnaast onderscheidt COT zich door heel veel inspectie-ervaring op het gebied van vastgoedmanagement en onderhoud. Op dat vlak heeft COT een aantal gemeenten als klant voor gebouwen en bruggen. Die tak van sport beheerste IFO nog niet. Dus een heel mooie aansluiting op elkaar. Dit leidt meteen tot een heel leuke en waardevolle uitwisseling van expertise tussen de twee bedrijven over bijvoorbeeld testmethodes en nieuwe aandachtsgebieden.”

Het nieuwe bedrijf IFO-COT is onder te verdelen in een consultancyafdeling en een testafdeling. Op beide werkvelden is het heel druk. Uitbreiding van capaciteit is geboden! “Ik zou er graag vijf mensen bij willen hebben de eerstkomende twee jaar”, zegt Pauline Meijwaard. “We zien regelmatig dat onze opdrachtgevers capaciteit tekortkomen en dat daar kennis weggaat. Het lijkt wel alsof het overal druk is, kennis moet steeds vaker ingehuurd worden. Opdrachtgevers gaan daardoor wat meer op ons leunen en dat vinden

20 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

Pauline Meijwaard we natuurlijk helemaal niet erg. Om het op te vangen, denken we niet alleen aan capaciteitsuitbreiding, maar ook aan efficiëntieverhoging door een iets andere manier van werken. Het voordeel voor ons is dat we kunnen afkijken van de IFOorganisatie in Duitsland. Die is de laatste jaren heel sterk gegroeid en daar hebben ze werkwijzen en procedures ontwikkeld die goed werken en die we over willen nemen. Van hun ontwikkeling op het gebied van systemen, procedures en uitvoering kunnen we echt profiteren.”

GECERTIFICEERD LABORATORIUM Het laboratorium van COT is en blijft een ISO 17025-gecertificeerd laboratorium dat is geaccrediteerd door de Raad van Accreditatie voor het uitvoeren van allerlei testen die betrouwbare resultaten opleveren. Als richtsnoer hanteert het laborato-

rium vaak allerlei normen voor coatings.

Voor coatings op staal en aluminium zijn er heel veel normen, maar voor coatings op hout en beton zijn die er veel minder.

Dan wordt bij het opzetten en uitvoeren van testen een beroep gedaan op deskundigheid en creativiteit. Grote bedrijven (multinationals zoals Aramco en Shell) hebben eigen, tamelijk specifieke normen ontwikkeld die ze voorschrijven. Verder komt men regelmatig specifieke normen tegen van de normalisatieorganisatie CSA (Canadian Standards Association) die ook criteria bevatten voor het uitvoeren van testen. Opdrachtgevers voor testen zijn vaak verfleveranciers, grote bedrijven en overheden.

“De accreditatie houdt onder meer in dat regelmatig de testmethoden van de geaccrediteerde laboratoria getest worden.

Die moeten dan allemaal dezelfde testen doen die allemaal dezelfde testresultaten moeten opleveren. In ons nieuwe bedrijf betekent dat ook dat het niet uitmaakt of de test nu in Duitsland of bij ons wordt uitgevoerd. De testresultaten moeten gelijk zijn. Voor de klant mag het niet uitmaken of de monsters naar Duitsland worden gestuurd of bij ons terecht komen. Of dat een deel van de testen in Duitsland wordt uitgevoerd en een deel in Nederland. De klant mag daar niks van merken, die krijgt één contactpersoon met één factuur. We werken met dezelfde systemen en de gegevens zijn makkelijk uitwisselbaar.”

Atomaire absorptie spectrometrie (AAS) voor de analyse van zware metalen.

SAMENWERKING VERSTERKEN Wat het bedrijf ook blijft doen, zijn de inspecties voor de kwaliteitslabels Qualicoat, Qualisteelcoat en Qualanod. Deze inspecties doet IFO wereldwijd, behalve in Amerika en Australië. In de coronatijd lukte het vaak niet om die inspecties fysiek bij de bedrijven te doen. Voor een deel is dit opgevangen door online-inspecties, maar dit is alleen toegepast bij bedrijven waar de inspecteur al enkele keren is geweest voordat corona z’n intrede deed.

Dan weet je bij dat bedrijf van de hoed en de rand. Vanuit ION is de Vereniging Qual.ION opgezet als de masterlicentiehouder in Nederland voor de genoemde kwaliteitssystemen. Vereniging Qual.ION ondersteunt bedrijven bij de invoering van die kwaliteitssystemen. Op de website van Vereniging ION wordt een register bijgehouden van lidbedrijven die een conformiteitverklaring NEN EN 1090 hebben en/of houder zijn van een Qualicoat-, Qualisteelcoat- en/of Qualanod-licentie.

Vandaar dat er op dat punt een lijntje is tussen ION en IFO-COT. Laatstgenoemde Onthechting na een klimaattest.

De Hotcd-test waarbij platen aan de ene kant worden blootgesteld aan koud stromend water en aan de andere kant aan hete olie (ter simulatie van de omgevingsfacturen in een boorpijp op zee). wil de relatie met ION de komende tijd gaan versterken.

“Ik denk dat we op meer vlakken met ION willen en kunnen gaan samenwerken. We hebben nu een laboratorium in Nederland en dat biedt mogelijkheden. Als het gaat om technische vraagstukken bij lidbedrijven verwijst ION vaak door naar ons, maar we zouden meer kunnen betekenen, bijvoorbeeld op het gebied van opleidingen en demonstraties. Er zijn steeds minder reguliere opleidingen op het gebied van oppervlaktebehandelingen, maar training en opleiding is wel gewoon nodig om het werk goed te kunnen blijven doen en in te spelen op nieuwe ontwikkelingen. Op dat vlak wil ik graag met ION samenwerken; ik denk dat beide partijen toegevoegde waarde hebben voor elkaar. Daarmee kunnen we dan ook weer meer betekenen voor de gehele branche.”

het bedrijf ook in China en in Dubai. Bij elkaar opgeteld, komt het bedrijf boven de honderd medewerkers. Eén daarvan is een oude bekende. Eddy Elderman heeft vroeger bij een voorloper van de ION gewerkt waarvan een deel is overgegaan naar COT. Van daaruit heeft hij met enkele andere mensen IFO Nederland opgericht. Dat is ondertussen IFO Netherlands geworden en nu door de overname komt dat weer samen met COT. Zo zie je maar weer hoe “groot” ons wereldje is. O

MEER INFORMATIE www.ifo-netherlands.nl www.cot-nl.com Lees verder of reageer

Al met al is IFO door de overname van COT een tamelijk grote organisatie geworden.

Behalve in Duitsland en Nederland zit Resultaten na uitvoering van een klimaattest onthechting.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 21

Vereniging ION

Thema Behandelingen vervoersmiddelen + opleidingen

Cursusplanning voor het najaar beschikbaar In een tijd van prijsverhogingen en krapte op de arbeidsmarkt is het extra belangrijk om je te realiseren dat het aanbieden van cursussen geen kostenpost is, maar een investering die je makkelijk terugverdient. Daarnaast vormen opleidingen voor medewerkers een extra reden om zich aan het bedrijf te binden.

Nieuwe medewerkers moeten zo snel mogelijk helder krijgen wat hun functie binnen het bedrijf precies is, hoe taken uitgevoerd moeten worden en wat belangrijke aandachtspunten zijn. De ION-opleidingen

zorgen ervoor dat dit zichtbaar wordt, door het inzetten van een combinatie van theorie en praktijk, ondersteund met illustrerende foto’s en filmpjes.

Het volgen van een opleiding zorgt voor

CURSUS

AANTAL LESSEN

STARTDATUM

Afvalwaterbehandeling en zuiveringstechnieken

8

10/10/2022

Anodiseren niveau 1

3

08/09/2022

Anodiseren niveau 2

6

13/10/2022

Chemisch voorbehandelen

3

01/11/2022

Constructieschilder

3

02/11/2022

Galvaniseren deel 1

7

05/10/2022

Galvaniseren deel 2

12

20/09/2022

Industriële Oppervlaktetechnieken

8

06/09/2022

In-house Control Medewerker

2

14/09/2022

In-house Control Medewerker

2

30/11/2022

Inspectie Staalconservering

11

19/09/2022

Metalliseerder

3

02/11/2022

Poedercoaten niveau 1

4

10/11/2022

Poedercoaten niveau 2

6

06/10/2022

Poedercoaten niveau 3

9

18/10/2022

Spuiter

3

02/11/2022

Straler

3

07/09/2022

Examenmoment Nieuwegein (3)

n.v.t.

05/10/2022

Examenmoment Nieuwegein (4)

n.v.t.

14/12/2022

22 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

een diepere interesse in het eigen werk.

Medewerkers zullen hierdoor bewuster en actiever aan het werk gaan, wat weer zal leiden tot innovatie en kritisch leren kijken naar het eigen werk en het werk van een ander. Dit resulteert in minder fouten (minder afkeur) en minder verbruikskosten van producten. Het werkt motiverend om je werk goed te doen. Minder fouten maken, meedenken bij innovatie, vermindering van productverbruik en kostenbesparing zijn te danken aan gevolgde opleidingen.

Sinds het coronavirus is nog duidelijker geworden hoe belangrijk het is om zaken als werkroulatie, veiligheid op de werkvloer en goed opgeleide medewerkers goed geregeld te hebben. Een bedrijf neemt een groot risico als hier niet kritisch naar wordt gekeken en in geïnvesteerd. Opleidingen voor medewerkers zijn dus belangrijk.

Op deze pagina vindt u een overzicht van alle ION-cursussen die na de zomer starten. Een groot deel daarvan komt in aanmerking voor subsidie. Dit verloopt via de Stichting OOM. O MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl/opleidingen www.oom.nl

Vereniging ION

Thema Behandelingen vervoersmiddelen + opleidingen

Hoe betrek je deelnemers bij een cursus?

Diverse ION-docenten werken tijdens onze cursussen met “Kahoot!”. Dit is een onderwijsplatform dat met multiplechoice-quizzen werkt die kahoots worden genoemd. Hiermee kunnen docenten snel zien of de lesstof is overgekomen bij de deelnemers. Het blijkt dat deelnemers hier graag aan meedoen, omdat er een sterk competitief element in Kahoot! zit.

HOE WERKT KAHOOT! PRECIES? Kahoot! is in 2013 in Noorwegen opgezet en heeft momenteel wereldwijd, per maand, zo’n 50 miljoen gebruikers. Het is een interactieve onderwijstool in quizvorm die docenten klassikaal toepassen, zo ook op veel scholengemeenschappen, waaronder het MBO en het HBO.” Het werkt simpel: deelnemers loggen in op het onderwijsplatform, met hun mobiele telefoon. Zij beantwoorden multiplechoicevragen die ze zien op een groot scherm in het cursuslokaal. Het beantwoorden moet binnen een bepaalde tijd gebeuren. Het volgende wordt zichtbaar: • Het juiste antwoord.

• Hoeveel punten iedereen gescoord heeft (voor wie reageert met het juiste antwoord).

• Wie heeft de meeste punten behaald (een optelsom van alle juiste antwoorden).

Onbewust roept deze manier van oefenen bij veel deelnemers het verlangen op om koploper te zijn. Bij slechte scores ziet de docent meteen welke lesstof niet goed is overgekomen en nog eens onder de aandacht gebracht moet worden. Vereniging ION stimuleert het toepassen van Kahoot! tijdens cursussen.

Deze moderne manier van kennisoverdracht toetsen verschilt duidelijk van de oude vertrouwde manier, waarbij niet iedereen getoetst wordt. Dan weet de docent klassikaal niet welke deelnemer een antwoord wel of niet weet en dus ook niet of het nodig is een deel van de lesstof extra uit te leggen. Vereniging ION beschouwt Kahoot! als een waardevolle tool en stimuleert het gebruik ervan door docenten. Om die reden heeft Vereniging ION een Kahoot!-database gemaakt, bestaande uit allerlei vragen. Docenten kunnen vragen uit de database halen of hieraan toevoegen.

MOTIVEREN TOT LEREN Ralph Bot, technisch adviseur bij Vereniging ION en zelf ook werkzaam als docent, legt uit wat de ervaringen zijn. “Kahoot! spreekt onze deelnemers aan omdat het interactief is en er wordt een gevoel van gezonde competitie gecreëerd. Bij een bedrijfsinterne cursus zag ik dat deelnemers, na een les met Kahoot!, zó fanatiek werden dat ze voor de volgende les extra hard hadden geleerd. Deze extra motivatie is goed voor het bedrijf, voor de deelnemers en voor de algehele cursuservaring.” O MEER INFORMATIE www.kahoot.it

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 23

24 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

Trots op het werk Ongeveer een jaar geleden is in Rotterdam het Nieuwe Leuvenhaven Paviljoen geopend waarin zich bevinden een informatiecentrum over de haven van Rotterdam, werkplaatsen van het Maritiem Museum en twee horecagelegenheden met terras. Het paviljoen is van staal, aluminium en op ooghoogte van glas. Boven de plint is de gevel bekleed met aluminium beplating in driehoekige vormen die verwijzen naar de stalen vakwerkconstructies en kranen uit de haven. Daartoe zijn er aluminium-composiet cassettes vervaardigd en op de gevel aangebracht.

Op de cassettes is een coilcoat aangebracht in vier verschillende kleuren en glansgraden wat onder invloed van daglicht de glinstering en de spiegeling van het water suggereert. En af en toe is er een driehoek weggelaten. Dit alles bij elkaar resulteert in een levendige gevel. In totaal gaat het om 1.100 vierkante meter beplating bestaande uit 5.000 cassettes. Het toegepaste materiaal is Alucobond en toegepaste kleuren zijn standaard en wel Urban Jet Black, Anodized Look, Black en Antracite Grey.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 25

Vereniging ION

Duits-Nederlands netwerk werkt aan alternatieven voor Chroom-6 Vecco:net biedt een platform voor bedrijven om strategieën en oplossingen voor de implementatie van vervanging van op Cr(VI) gebaseerde processen in hard verchromen en andere functionele coatings te ontwikkelen en uit te wisselen. Hoewel Chroom-6 de meeste aandacht heeft, wordt er ook naar andere REACH-relevante stoffen gekeken. Het doel is het veilig, milieuvriendelijk, digitaal en efficiënt uitvoeren van oppervlaktetechnieken. Vecco:net wil onderzoek en ontwikkeling voor veilige coatingtechnologieën, consequent combineren met de toepassing van moderne informatie- en datatechnologieën volgens het concept van Industrie 4.0.

Het platform ontwikkelt innovatieve technologieën en productieprocessen voor de productie van functionele coatings voor metalen substraten. Het netwerk is op 1 juli 2021 gelanceerd met 35 deelnemende bedrijven en onderzoeksinstellingen.

Vecco:net is een initiatief van Vecco e.V. en eiffo eG samen met de Vereniging ION en de Oostenrijkse Werkgroep Oppervlaktetechnologie (AOT). Stichting Innovat.ION en eiffo eG “trekken” de ontwikkeling en het beheer van het netwerk en de ondersteuning bij de implementatie van maatregelen. De Duitse evenknie van het ministerie van Economie en Klimaatbescherming ondersteunt het netwerk. 25 bedrijven en 10 onderzoeksinstellingen hebben zich aangesloten bij vecco:net evenals diverse organisaties en technologie-experts. Het platform wil een basis creëren voor het duurzaam ondersteunen van de aangesloten bedrijven van de verenigingen voor de ontwikkeling en implementatie van substitutiemaatregelen voor Cr(VI) en andere SVHC-stoffen in overeenstemming met REACH. Het uiteindelijk doel is de opzet van een gemeenschappelijk Europees innovatieplatform voor duurzame coatingtechnologieën. Het innovatieplatform staat open voor andere geïnteresseerde deelnemers.

26 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

TAKEN Vecco:net ziet voor zichzelf de volgende taken: • opstellen van een gemeenschappelijke routekaart voor de ontwikkeling en implementatie van substitutietechnologieën op basis van de vereisten die de deelnemers en/of hun klanten hebben geïdentificeerd • initiatie en uitwerking van gemeenschappelijk onderzoek en ontwikkelingsprojecten en andere passende maatregelen om vervanging uit te voeren • klanten en eindgebruikers bij het netwerkinitiatief betrekken met het oog op mogelijke gezamenlijke technologische ontwikkelingen • het opzetten van een internationale commissie van experts met de expertise om de substituties die zich de komende jaren zullen voordoen op een neutrale en professionele manier te beoordelen, en waarvan de expertise wordt erkend door de belangrijkste belanghebbenden (autoriteiten, marktleiders, klanten) • een methodologie coördineren voor het beoordelen van technologieën en risico’s met behulp van op gegevens gebaseerde analysemethoden en softwaretools.

Het gaat dus om veilige coatingtechnologieën die geen gebruik vereisen van

chemicaliën die schadelijk zijn voor de gezondheid en het milieu. Daartoe worden onderzoek en ontwikkeling gestimuleerd in combinatie met de toepassing van moderne informatie- en gegevenstechnologieën overeenkomstig het concept van Industrie 4.0. Achterliggende visie is de noodzaak om schadelijke stoffen te vermijden wat gepaard gaat met een verdere ontwikkeling van productkwaliteit, procesefficiëntie en duurzaamheid voor concurrerende toeleveringsketens op de lange termijn. Hoewel dit heel academisch en theoretisch klinkt, is het platform vooral ook een plaats om praktijkervaringen uit te wisselen tussen niet-concurrerende bedrijven en een gezamenlijke vraag naar de toeleverende industrie te bieden. Daarmee wordt het ook heel praktisch. Alle aspecten op zoek naar alternatieven worden in technische werkgroepen behandeld.

PRIORITEIT Met de implementatie van de REACH-richtlijn in de oppervlaktetechnologie is de vervanging van op Cr(VI) gebaseerde coatingtechnologieën een prioriteit geworden. Dit maakt onderzoek, ontwikkeling en innovatie voor degelijke vervanging noodzakelijk.

Met vecco:net willen de initiatiefnemers de bedrijven ondersteunen in dit substitutieproces. Vecco:net streeft naar dusdanige

substitutiemaatregelen dat de gevestigde toeleveringsprocessen en – ketens zoveel mogelijk kunnen worden gehandhaafd.

Dit vermindert de complexiteit en de kosten van technologiesubstitutie.

Momenteel is de financiering in eerste instantie goedgekeurd voor een opstartfase van 18 maanden (fase 1), en een voortzetting van de financiering voor nog maximaal drie jaar (fase 2) is gepland.

Fase 1 Bouwen aan de organisatie en ontwikkelen van een technologische routekaart Looptijd: 01 juli 2021 t/m 31 december 2022 Fase 2 Uitwerking van de technologische routekaart. Uitbreiding tot een Europees innovatieplatform.

Looptijd: Gepland van 01 januari 2023 tot maximaal 31 december 2025.

Voor de uitvoering van de technologische routekaart en van de onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten moet zoveel mogelijk gebruik worden gemaakt van financiering uit (Duitse) overheidsprogramma’s.

STAPPENPLAN De technologische focus betreft drie actiegebieden: Processen Ontwikkeling van nieuwe coatingtechnologieën en -systemen op het gebied van elektrochemische depositie en hun

INNOVATIE

EVALUATIE

Ontwikkelingssamenwerking • Gebruik definiëren • Beschikbaarheid • Kennis delen • Industriële ontwikkeling • Samenwerkingspartner, toeleveringsketen

Vergelijking en netwerken • Technologie-vergelijkingen • Risicobeoordeling • Vereisten • Geschiktheid • R&D-behoeften

Implementatie in het netwerk combinatie met fysische processen. Een brede ontwikkelingsaanpak is vereist, omdat geen enkele alternatieve technologie het brede eigenschappenprofiel van functionele verchroming van zeswaardige elektrolyten één op één kan vervangen.

Daarom moeten op basis van de vereiste producteigenschappen specifieke oplossingen worden ontwikkeld die voldoen aan alle technische en economische vereisten voor een specifieke productklasse met vergelijkbare eigenschappen.

Materialen De focus ligt op nieuwe en doorontwikkelde materialen voor coatings. De gebruikte substraatmaterialen spelen echter ook een

Alternatief voor hardchroom Hardide-coated voorwerpen door CVD (Chemical Vapour Deposition) coating.

INDUSTRIËLE IMPLEMENTATIE Overgang naar de applicatie • Markt • Klanten • Sociaaleconomische analyse (REACH) • Tijdlijn • Veldstudies • Normen speciale rol bij de ontwikkeling van oplossingen. De interactie tussen substraatmateriaal en coating is bijzonder kritisch.

Digitalisering Zowel de ontwikkeling zelf als de nieuwe productieprocessen voor functionele coatings voor metalen substraten vereisen nieuwe, intelligente en op gegevens gebaseerde methoden en procedures om de complexiteit van de vereisten onder de knie te krijgen.

OPEN PLATFORM Vecco:net is een open en groeiend innovatieplatform waarbij andere geïnteresseerde oppervlaktetechnologiebedrijven, onderzoeksinstituten en verenigingen zich kunnen aansluiten. Deelname vereist het sluiten van een samenwerkings- en geheimhoudingsovereenkomst en voor bedrijven en andere economisch actieve organisaties ook een contributie. Geïnteresseerden kunnen voor meer informatie contact opnemen met eiffo eG en Innovat.

ION of één van de deelnemende verenigingen. O

MEER INFORMATIE www.eiffo.de www.vereniging-ion.nl/stichtinginnovation

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 27

Expertises van Stichting Innovat.ION en Duitse partner Eiffo Stichting Innovat.ION werkt samen haar Duitse partnerorganisatie Eiffo, zeg maar de Innovat.ION in Duitsland.

Gezamenlijk kennen Eiffo en Innovat.

ION de behoeften van bedrijven uit eigen operationele ervaring. Vooral het midden- en kleinbedrijf speelt hierbij een belangrijke rol, waarbij nauwe samenwerking met klanten, leveranciers en overheden een basisvoorwaarde is voor succes in de markt.

Eiffo en Stichting Innovat.ION zetten zich in toenemende mate in voor de technologische implementatie van de REACH-regelgeving met als doel een veilige omgang met chemicaliën. Zoals Stichting Innovat.ION een hechte relatie onderhoudt met Vereniging ION, hebben Eiffo en Vereniging VECCO een hechte samenwerking gericht op het voldoen aan de huidige eisen voor een veilig en efficiënt gebruik van chemicaliën.

Stichting Innovat.ION vormt een platform voor gezamenlijke ontwikkelingsactiviteiten, met name voor kleine en middelgrote bedrijven in de maakindustrie. Innovat.

ION combineert een unieke groep experts en wil zich, met behulp van ervaring met oppervlaktetechnologie, tussen de bedrijven opstellen. De ondersteuning voor bedrijven is er op gericht om hun concurrentievermogen veilig te stellen

28 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

door middel van effectieve en innovatieve maatregelen. De focus ligt hierbij op productieprocessen, coatingsystemen en bedrijfsprocessen. De lange-termijnaspecten, vraagstukken die binnen het geheel van de waardeketen een rol spelen en een open samenwerking tussen alle partners zijn belangrijke elementen waarmee Stichting Innovat.ION van waarde is voor de maakindustrie.

de huidige financieringsprioriteiten vormen een aanvulling op de diepgaande knowhow. Eiffo en Stichting Innovat.ION zetten zich in toenemende mate in voor de technologische implementatie van de REACH-regelgeving met als doel een veilige omgang met chemicaliën.

Eiffo heeft ervaring met toeleveringsketens met een grote toegevoegde waarde en met diverse vormen van succesvolle samenwerking. De focus is hierbij gericht op: • Combinatie van onderzoek met strategie en markt • Economische implementatie van onderzoeksresultaten • De kloof tussen wetenschap en praktische toepassing overbruggen • Ontwikkelingstrends herkennen technologiescout • Technische implementatie (in bedrijven).

Eén van de belangrijkste uitdagingen voor een succesvolle samenwerking is de open presentatie van technische problemen vanuit het bedrijf, want alleen dán kunnen nieuwe ideeën en oplossingen worden geintroduceerd en ontwikkeld. De bedrijven worden ondersteund bij deelname aan nationale en internationale aanbestedingen voor onderzoeksprojecten en het contact met onderzoeksinstellingen en universiteiten wordt uitgebreid. Alle geïnteresseerde bedrijven en onderzoeksinstellingen op het gebied van oppervlaktetechnologie worden uitgenodigd om hun specifieke onderwerpen en thema’s bij te dragen en deel te nemen aan gezamenlijke technologische ontwikkelingen. O

De unieke combinatie van deze ervaringen maakt de combinatie van Eiffo en Stichting Innovat.ION één van de toonaangevende aanbieders van technisch-wetenschappelijke ontwikkeling en optimalisatie van waardeketens gericht op oppervlaktetechnologie. Onderscheidend projectwerk, een professioneel imago en kennis van

MEER INFORMATIE Arjan de Bruin: debruin@vereniging-ion.nl www.eiffo.de www.vereniging-ion.nl/stichtinginnovation

Vereniging ION

Thema Behandelingen vervoersmiddelen + opleidingen

Kennis overbrengen om problemen te voorkomen Als je hier en daar kennis uit de markt ziet wegsijpelen en je wilt daar wat aan doen, kun je ook docent worden voor ION. Zo heeft Sidney Wessels begin dit jaar gedacht toen hij gevraagd werd om docent voor ION te worden. In het dagelijks leven is hij bij AD Chemicals werkzaam als senior technical support. “Als docent wil ik mijn steentje bijdragen aan het op peil houden van kennis in de markt.”

Vanuit zijn dagelijks werk komt hij regelmatig bij bedrijven. “Dan zien we dat applicatiekennis in diverse bedrijven toch wat aan het teruglopen is, bijvoorbeeld doordat oudgedienden met pensioen gaan. Bedrijven weten soms zelf niet meer precies wat ze aan het doen zijn. Ze proberen zo goed mogelijk de processen te sturen, maar bij een bezoekje zie je soms dat in de details dingen niet altijd helemaal kloppen waardoor de eindkwaliteit in gevaar kan komen. Het laatste wat we met z’n allen willen, is dat er problemen gaan ontstaan door de manier waarop het werk is uitgevoerd. Het zijn vaak details waaraan men net te weinig aandacht geeft of men overziet de gevolgen niet goed van een verandering. Een operator verandert bijvoorbeeld iets in bad 1, zonder goed te beseffen dat dat ook gevolgen heeft voor de baden daarna. Als je daar niet goed op let, sluipen er foutjes in. Bij een bezoek merken wij dat er vraag is naar informatie.”

Toen hij op de MES gevraagd werd of hij ION-docent wilde worden, hoefde hij daar niet lang over na te denken. “Ik ben iemand die graag kennis overbrengt en ik krijg vaak complimenten dat ik dat op een prettige en eenvoudige manier kan doen zodat het voor iedereen begrijpelijk is. Als onze vakvereniging die kennis zoekt, vind ik dat we ons steentje moeten bijdragen.

Ik sta nu ingedeeld voor de basiscursus chemisch voorbehandelen. Ik vertel dan waarom bepaalde processtappen, met de spoelstappen tussendoor, nodig zijn.

Per stap bekijken we wat daarin gebeurt.

Ik leg uit wat een zuur en een base is, de pH-waarde, waarom spoelen nodig is, waarom er met bepaalde concentraties en temperaturen wordt gewerkt en ik beschrijf de risico’s van de stoffen en hoe je er veilig mee kunt werken. Het is een vrij brede cursus die niet heel diep gaat, zodat iedereen het wel kan volgen.”

De eerste cursus die hij na de zomer gaat geven, is een bedrijfsinterne cursus bij een lidbedrijf die aangaf dat de operators wel wat proceskennis konden gebruiken. Voor dat bedrijf wordt de standaard basiscursus aangepast aan de specifieke processen bij dat bedrijf. Die cursus gaat op locatie gegeven worden, zodat je makkelijker kunt inzoomen op de aanwezige installaties. Als een bedrijf zo’n cursus online wil, dan is dat ook mogelijk. Sidney Wessels: “Hoe de cursus ook gegeven wordt: ik maak graag ruimte voor inbreng van de cursisten zelf, want het onderling uitwisselen van ervaringen en visies zijn juist vaak de leermomenten.” O MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 29

Vereniging ION

Thema Behandelingen vervoersmiddelen + opleidingen

Werk als toezichthouder mee aan onze cursussen!

In de afgelopen jaren heeft Vereniging ION hard gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van het voormalige cursusaanbod door met kennisteams het cursusmateriaal te actualiseren. Door een passend cursusaanbod aan te bieden en door de effectiviteit en efficiëntie van de cursussen te verhogen, wil Vereniging ION de instroom van gekwalificeerde medewerkers bevorderen en het huidige personeel een ontwikkeltraject aanbieden. Zo wordt deze groep medewerkers behouden voor het vakgebied.

Wij zoeken een toezichthouder voor de volgende vakgebieden: • Afvalwaterbehandeling & Zuiveringstechnieken • Poedercoaten

De voornaamste taken zijn: • Toezicht houden op de juistheid van het lesmateriaal • Inhoudelijk feedback van cursisten en docenten beoordelen • Periodiek overleg met opleidingscoördinator en technisch adviseur • Wijzigingsvoorstellen beoordelen • Ondersteuning bieden bij het ontwikkelen van nieuwe werkvormen • Inhoudelijk check van nieuwe werkvormen.

LET OP: we werken met een team, taken worden verdeeld.

Om de juiste invulling te geven aan de inhoud van de cursussen zijn per vakgebied kennisteams gevormd, bestaande uit applicateurs, docenten en toeleveranciers. De kennisteams zijn verantwoordelijk voor de inbreng van kennis bij de ontwikkeling van lesmateriaal en worden per onderwerp en inwisselende samenstelling gevormd. Om ervoor te zorgen dat uitgangspunten en de inhoud van de cursussen blijven aansluiten bij de praktijk, is er per vakgebied een toezichthouder. Deze toezichthouders hebben een algeheel beeld van de applicatietechniek en bewaken de kwaliteit van de inhoud van de cursus.

30 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

Wat breng je mee: • Actuele werkervaring op MBO/ HBO-niveau in het vakgebied • Kennis van de verschillende bedrijfsprocessen (logistiek, voorbehandeling, applicatie, kwaliteitscontrole, onderhoud, veiligheid, etc.)

• Brede interesse in alles wat met het vak te maken heeft • Je weet wat van belang is om de juiste kwaliteit te leveren.

Vereniging ION is op zoek naar enthousiastelingen die willen aansluiten bij een kennisteam om zodoende het vakgebied te ondersteunen.

MEER INFORMATIE Heb je interesse om deel te nemen aan één van onze kennisteams of wil je meer informatie? Neem contact op met Milena Lo Bue, opleidingscoördinator via opleidingen@vereniging-ion. nl of telefonisch via 030 - 630 03 90. www.vereniging-ion.nl/opleidingen

Innovatieve en high-performance oppervlaktebehandelingen.

Welk voorbehandelingsproces u ook nodig heeft, Chemetall, een wereldleider en specialist op het gebied van oppervlaktebehandeling, biedt u innoverende en hoogstaande systeemoplossingen.

Leer meer over Chemetall en BASF, samen marktleiders in toegepaste oppervlaktebehandeling. www.chemetall.com

ProdistERP Business:

het perfecte huwelijk tussen ERP en Excel Geautomatiseerd, minder foutgevoelig én geen dubbele handelingen meer. Het calculeren van coating in m2 was nog nooit zo makkelijk!

prodisterp.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 31

Algemeen

Thema Behandelingen vervoersmiddelen + opleidingen

Intern opleidingscentrum blijkt schot in de roos Bij Verzinkerij Van Aert is eind vorig jaar het initiatief genomen om in het eigen bedrijf een klaslokaal in te richten, waar niet alleen allerlei verschillende lessen worden gegeven, maar ook workshops, toolbox meetings en cursussen. Dit blijkt niet alleen goed voor het werk zelf, maar ook om medewerkers aan het bedrijf te binden. Alle betrokkenen reageren positief op de beschikbaarheid van het klaslokaal.

HR-functionaris Marloes Penders legt uit hoe die ruimte tot stand is gekomen. “We misten in ons bedrijf echt een plek waar mensen bij elkaar kunnen zitten voor kennisoverdracht, voor de ploegenoverdracht, voor kwaliteitsmeetings enzovoorts.

We hebben wel een mooie kantine die we eerst daarvoor gebruikten, maar dat bracht nogal onhandige situaties met zich mee wanneer andere medewerkers op dat moment daar wilden pauzeren en gezellig bij wilden kletsen. En onze vergaderruimte is gewoon te klein voor een grotere groep mensen. Kortom, we vroegen ons af hoe we een structurele oplossing voor dit probleem konden vinden.

Uiteindelijk vonden we die oplossing in de oude kantine in de productiehal die in gebruik was als opslagruimte en als werkruimte voor de technische dienst.

Medewerkers van ons hebben met veel liefde en passie hun expertise ingezet om die ruimte om te bouwen tot een klaslokaal. Daardoor is het ook echt iets van hen geworden.”

Die ruimte van acht bij vier meter ziet er ook echt uit als een klaslokaal, met klassikaal opgestelde tafels en stoeltjes, een groot televisiescherm en andere faciliteiten zoals een flipchart en een whiteboard. De muren zijn fris geschilderd in de bedrijfskleuren en zullen nog verder worden ‘aangekleed’ met grote foto’s uit het eigen bedrijf van mooi verzinkte producten. Marloes Penders: “In het begin

32 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

moesten sommige medewerkers nog een beetje wennen, want het zag er nu wel wat officiëler uit. Maar inmiddels vinden ze het allemaal wel leuk en weten ze de ruimte goed te vinden. Qua cursussen zijn we op dit moment nog niet waar we willen zijn, want de vakinhoudelijke cursussen zullen er pas vanaf begin volgend jaar gegeven worden. Maar ondertussen wordt het klaslokaal wel veel gebruikt.”

WORKSHOPS EN LESSEN Ze vervolgt: “We werken hier met twee ploegen. Het is heel belangrijk dat het werk van de ploeg die naar huis gaat, goed wordt overgedragen aan de volgende Marloes Penders

ploeg. Dat doen we in het klaslokaal. Daar doen we ook onze kwaliteitsmeetings waarin we allerlei facetten bespreken die te maken hebben met de kwaliteit die we leveren. De vraag is dan: leveren wij de producten in de hoogst mogelijke kwaliteit en zo nee, wat kunnen we daaraan doen? In die ruimte geven we ook allerlei workshops over vitaliteit en duurzame inzetbaarheid. Dat zijn belangrijke onderwerpen in ons bedrijf, omdat het vaak gaat om fysiek zwaar werk. We geven dus workshops over voeding, slaap, rust, stress enzovoorts. Ook de Nederlandse lessen voor onze niet-Nederlands sprekende medewerkers, waaronder ook de uitzendkrachten, geven we daar. Hetzelfde geldt

Les in het nieuwe klaslokaal. voor de herhalingscursussen code 95 voor onze chauffeurs en onlangs hebben we er aan onze managers een managementtraining gegeven over arbeidsrecht. In de toekomst willen we in het lokaal ook heel graag toolbox meetings en vakinhoudelijke opleidingen gaan verzorgen.”

Marloes Penders zelf zet haar expertise in bij het geven van workshops over feedback geven en leidinggeven. Alle lessen en workshops zijn kosteloos voor de medewerkers en worden voor het grootste deel ‘in de baas z’n tijd’ gegeven. Alleen de Nederlandse les vindt de ene week in werktijd plaats en de andere week daarbuiten. Medewerkers hebben gevraagd om die lessen heel erg gericht te houden op hoe je met elkaar communiceert, met daarbij aandacht voor vaktaal. Aan het eind kunnen de medewerkers bij voldoende voortgang een certificaat krijgen.

Onlangs is een groepje medewerkers aan de vervolgcursus Nederlands begonnen.

Voor het geven van de Nederlandse lessen wordt een daarin gespecialiseerd bureau ingeschakeld. Voor de workshops over vitaliteit en duurzame inzetbaarheid is een samenwerking gestart met een partij uit de buurt. Dat bureau doet ook de coaching van medewerkers naar een gezondere leefstijl. Van Aert biedt daarnaast een fietsplan aan, om mensen te verleiden

al bewegend in de buitenlucht naar het werk te komen.

GROOTSTE KAPITAAL “We kunnen aan de medewerkers al zien dat de activiteiten in het klaslokaal resultaat opleveren. Het verzoek voor de vervolgcursus Nederlands kwam bijvoorbeeld uit de medewerkers zelf en we zien dat mensen veel meer getriggerd zijn om iets bewuster met hun leven en gezondheid om te gaan. Van het fietsplan wordt goed gebruikgemaakt. We zijn daar natuurlijk heel blij mee, want we realiseren ons goed dat onze medewerkers ons grootste kapitaal vormen. We willen dat ze gezond blijven, goed met elkaar kunnen omgaan en ook dat ze bij ons blijven omdat ze zich met ons verbonden voelen. Het aanbieden van allerlei opleidingsmogelijkheden speelt daarin een belangrijke rol. Als ze hier beginnen te werken, moeten ze meteen al het gevoel hebben dat ze zich hier kunnen ontplooien. We vinden het heel belangrijk iedereen een toekomstperspectief te bieden waarin scholing een heel grote rol speelt. Er is een directe relatie tussen scholing en salaris. Als medewerkers mogelijkheden zien om zich te ontplooien, blijven ze langer aan de werkgever verbonden. Als wij die mogelijkheden niet bieden, gaan ze op zoek naar een bedrijf dat dat wel doet.”

Vakinhoudelijk vindt de kennisoverdracht momenteel nog vooral plaats op de werkvloer zelf. Doel is om daar binnen afzienbare tijd ook wat meer theorie bij te geven en die combinatie te gieten in een vakinhoudelijke cursus waarmee aan de bedrijfseisen wordt voldaan. De cursus moet worden afgesloten met een examen en het liefst met een diploma. Voor dit traject wordt samenwerking gezocht met andere partijen. Dit moet leiden tot afspraken, zodat vanaf volgend jaar de cursussen en het examen beschikbaar zijn. Het aantal medewerkers bij Van Aert schommelt tussen de 90 en 120, waarvan een kwart tot een vijfde kan bestaan uit uitzendkrachten. Ook zij kunnen meedoen aan de scholingsmogelijkheden en hebben altijd het perspectief om in vaste dienst te komen. O

MEER INFORMATIE www.vanaert.nl Lees verder of reageer

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 33

Algemeen

Thema Behandelingen vervoersmiddelen + opleidingen

Gevaarlijke stoffen: veilig vervoer en veilige opslag Zijn er gevaarlijke stoffen in uw bedrijf? Grote kans dat u dan moet voldoen aan de richtlijnen van het ADR en van PGS15. ADR beschrijft de regels waaraan het vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg moet voldoen. Ook beschrijft het de voorschriften voor het laden, lossen en versturen van gevaarlijke stoffen. PGS15 beschrijft de regels van het veilig opslaan van gevaarlijke stoffen. Allemaal moeilijk? In een e-learning leer je er meer over.

Hoe weet je nu of een stof is geclassificeerd als gevaarlijke stof? Dat kun je zien aan het gevaarsetiket. Het ADR bestaat uit 9 gevarenklassen. Elke klasse bestaat uit groepen stoffen die tijdens het vervoer een gelijksoortig hoofdgevaar kennen, denk aan brandbare vloeistoffen zoals pentaan (klasse 3), giftige stoffen zoals cyanide-oplossing (klasse 6) en bijtende stoffen zoals zoutzuur (klasse 8). Ook hebben alle stoffen binnen hun gevarenklasse een verpakkingsklasse waarbij de meest risicovolle stoffen klasse I hebben en de minst gevaarlijke stoffen klasse III. VRIJSTELLING Niet in alle situaties waarbij gevaarlijke stoffen over de weg worden vervoerd, hoef je te voldoen aan het ADR. Onder bepaalde voorwaarden kun je gehele of gedeeltelijke vrijstelling krijgen. Of een lading in aanmerking komt voor vrijstelling, hangt onder andere af van de hoeveelheid product en de verpakkingsgroep van het product. Een veiligheidsadviseur gevaarlijke stoffen kan je hier meer over vertellen.

In het ADR zijn ‘rollen’ beschreven die je als bedrijf kunt hebben en elk bedrijf dat stoffen ontvangt (geadresseerde en/of

losser), vervoert (vervoerder en/of belader) of verzendt (afzender en/of verpakker) moet een dergelijke adviseur in dienst hebben of inhuren. De veiligheidsadviseur geeft advies over veilig vervoer en veilig laden en lossen van gevaarlijke stoffen en ondersteunt het bedrijf in geval van ADRgerelateerde calamiteiten.

OPSLAG In de norm PGS15 staan richtlijnen voor een veilige opslag van verpakte gevaarlijke stoffen. Deze regels zijn gericht op het voorkomen van calamiteiten en van verspreiding in het milieu. Een belangrijke regel in PGS15 zijn de scheidingsregels.

Deze regels geven aan welke stoffen je wel en niet bij elkaar mag opslaan. Zo mogen brandbare stoffen niet worden opgeslagen direct naast stoffen die brand bevorderen.

Ook zuren en basen moeten gescheiden van elkaar worden opgeslagen. Gevaarlijke stoffen mogen alleen worden opgeslagen op daarvoor bestemde locaties. Daar worden de juiste maatregelen genomen om ongewenste situaties, zoals brandgevaar en explosiegevaar, zoveel mogelijk te voorkomen. Als in een kast of magazijn gevaarlijke stoffen worden opgeslagen, dan moet het etiket dat bij de stof hoort ook op de deur van die opslag staan. Zo kan de brandweer bijvoorbeeld een opslagruimte met brandbare stoffen snel herkennen.

In de e-learning ‘Opslag en transport van gevaarlijke stoffen’ van KWA worden het ADR en PGS15 op een begrijpelijke wijze behandeld. Medewerkers worden via bovenstaande afbeelding stap voor stap geleid door het proces van het ontvangen van een gevaarlijke stof, de opslag en het versturen ervan. De module schenkt uitgebreide aandacht aan de regels vanuit ADR en PGS15. O Tekst: Pieter Westers KWA Bedrijfsadviseurs www.kwa.nl/opslag-en-transportvan-gevaarlijke-stoffen

34 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

Algemeen

Nieuwe coating op zonnepanelen: hoger rendement in iedere kleur Bij Brightlands Materials Centre is SunPrism ontwikkeld: een structurele kleurcoating die de constructie mogelijk maakt van gekleurde glazen gevels die zonne-energie oogsten. En wel zo dat er meer elektriciteit kan worden geoogst en gebouwen er esthetisch op vooruit gaan.

Het Brightlands Materials Center in Eindhoven en TNO ontwikkelen samen innovatieve oplossingen voor een optimaal gebruik van zonlicht en zonnewarmte in de gebouwde omgeving. Daarbij zetten ze hun expertise in optica, coatings, pigmenten & colloïden, polymeren en nanocomposieten in. Onlangs heeft dit geresulteerd in SunPrism: een structurele kleurcoating voor het dekglas van zonnepanelen.

Gekleurde met zonnepanelen uitgeruste glazen gevels winnen zonne-energie. De coating kan worden ontworpen voor elke kleur die de klant kiest en bevat functionele inkapselmiddelen die de efficiëntie van de zonnepanelen verbeteren, maar ook de esthetiek. En resulteert in grotere ontwerpvrijheid.

De meeste traditionele kleurtechnieken zijn gebaseerd op het absorberen van pigmenten om een kleur te creëren. Dit vermindert het rendement van zonnepanelen aanzienlijk. SunPrism werkt met spiegelreflectie van specifieke golflengten. Dit leidt tot een sprankelend, metaalachtig uiterlijk, terwijl het een hoge kleurintensiteit heeft bij een lage algemene reflectie. Daarom hebben zonnepanelen met SunPrism een visueel aantrekkelijk en aanpasbaar uiterlijk met hoge efficiëntie en vermogen.

Een meer klimaatneutrale gebouwde omgeving vereist veel meer zonnepanelen op onze gebouwen. Maar het bevestigen van gewone zonnepanelen op daken wordt ook wel esthetisch vrij onaantrekkelijk gevonden door architecten en huiseigenaren. SunPrism vergroot de ontwerpmogelijkheden voor architecten om zonnepanelen op te nemen in daken en gevels van verschillende kleuren. Ze kunnen naadloos worden geïntegreerd zonder op te vallen in de volledige constructie en hebben een minder volumineus uiterlijk. Bovendien zijn zonnepanelen met SunPrism-dekglas geschikt voor de bouw van gekleurde glazen gevels die een aanzienlijk deel van de elektriciteitsvraag van een gebouw afdekken.

tuur die leidt tot interferentie-effecten en selectieve lichtreflectie. Dat laatste kan worden beperkt tot een smal golflengtegebied en aangezien reflecterende kleuren als intenser worden ervaren, kan de algehele reflectie tot een minimum worden beperkt. Daarom wordt slechts een heel klein deel van het zonlicht gebruikt om kleur te creëren, terwijl het resterende deel voor het zonnepaneel overblijft om energie te genereren. Het structurele kleureffect is geïnspireerd op de natuur.

Het uitgangsvermogen van SunPrism is 20 procent hoger dan bij modules die zijn gekleurd met traditionele pigmenten. Dat komt doordat SunPrism een structurele kleurcoating is: de kleurweergave wordt niet gecreëerd door lichtabsorptie, maar door een microscopisch kleine nanostruc-

Lees verder of reageer

De coating is op pilotschaal gedemonstreerd in testgebouwen (TRL 7) en zal nu worden ontwikkeld tot demonstratie in gebouwen die in gebruik zijn (TRL 8). Binnenkort worden 300 gekleurde PV-panelen een jaar lang toegepast en gemonitord in bewoonde gebouwen in Zuid-Limburg. Dit zal in 2023 worden afgerond. SunPrism is nog niet op de markt beschikbaar, maar bedrijven kunnen binnenkort meedoen aan het op de markt brengen. SunPrism maakt deel uit van het Sustainable Buildings-programma.O

MEER INFORMATIE www.brightlandsmaterialscenter.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 35

Vereniging ION

Thema Behandelingen vervoersmiddelen + opleidingen

Subsidie beschikbaar voor beroepsonderwijs gericht op energietransitie De Hogeschool Utrecht en Stichting Innovat.ION zijn met 14 partners en 23 geassocieerde partners geselecteerd om met EU-geld leerlingen, studenten en professionals met vaardigheden en competenties voor te bereiden op de toekomst. Dit door beroepsonderwijs te bevorderen op basis van regionale behoeften in de energietransitie wat ook regionale innovatie stimuleert. De EU-subsidie is aangevraagd door SEED – Sustainable Energy Education- dat uit een breed consortium bestaat. Ook oppervlaktebehandelaars moeten hierin mee om nieuwe klantvragen adequaat te kunnen beantwoorden.

Samen met een groot aantal Europese partners denkt het onderwijs na over oplossingen voor een welvarende fossielvrije samenleving. Als een middel tegen de klimaatverandering werken sinds 2019 de Stichting Innovat.ION en Hogeschool Utrecht aan de ontwikkeling van een grootschalig project met excellent en innovatief beroepsonderwijs.

Uitdagingen op het gebied van transitie en nieuwe technologieën (zoals benodigd voor de energietransitie) ontwikkelen zich snel, met een grote vraag naar digitale en groene competenties en oplossingen. Dat vraagt om studenten, professionals en geschikte arbeidskrachten die competent zijn voor die taken en uitdagingen.

De energietransitie creëert een nieuwe arbeidsmarkt. Beroepsonderwijs speelt, als motor voor innovatie, groei en wendbaarheid, een belangrijke rol voor een adequate beroepsbevolking en heeft dus een zware verantwoordelijkheid in de energietransitie. Daarnaast dwingt het tekort aan arbeidscapaciteit tot het ontwikkelen van nieuwe manieren van werken, opleiden en persoonlijke ontwikkeling. Uitdagend, innovatief en wendbaar onderwijs op

36 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

alle niveaus is van groot belang voor die arbeidsmarkt. Daarnaast stemmen levendige samenwerkingsverbanden in de regio’s de regionale behoeften af op het ontwikkelen van kennis, vaardigheden en attitudes waar de energietransitie om vraagt. Het SEED-platform voor duurzame energie-educatie richt zich via het beroepsonderwijs op het realiseren van een maatschappij die alleen duurzame energie gebruikt. Daartoe wil men leersystemen bevorderen zonder kloof tussen school en samenleving in nauwe samenwerking en in partnerschap met de industrie.

INNOVATIEF BEROEPSONDERWIJS Hogeschool Utrecht (HU) en Stichting Innovat.ION werken al enkele jaren samen in diverse projecten. Voor Innovat.ION is de HU een interessante partner omdat dat opleidingsinstituut een breed aanbod heeft aan flexibele en praktijkgerichte opleidingen voor professionals in de techniek, engineering, life sciences en IT. Binnen het vakgebied Natuur & Techniek is er bijvoorbeeld veel aandacht voor de gebouwde omgeving. Ook begint er op de HU dit najaar de module Corrosie als onderdeel van de post-bachelor

Metaaldeskundige. Uitgangspunt daarbij is dat goede corrosiekennis noodzakelijk is in de gebouwde omgeving en dat een preventief systeem het meest efficiënt is. Het begint dus met duurzaam en corrosiebewuster ontwerpen. Hiervoor is kennis nodig over de mechanismen van corrosie en de maatregelen om corrosie te beperken. Kennis over oppervlaktetechArjan de Bruin

Zonnepanelen op dak van bedrijfsgebouw nieken is cruciaal in de ontwerpfase. Alleen dan wordt een ontwerp ook duurzaam.

Bij inspectie en onderhoud is deze kennis ook onontbeerlijk. Evenals kennis van monitoringstechnieken bij onderhoudsmonitoringsystemen.

Oppervlaktebehandelaars zijn nu aan zet om te laten zien dat ze de energietransitie serieus nemen. Met de ontvangen subsidie gaat Stichting Innovat.ION, in samenwerking met de HU, de Metaalunie, FME, de Provincie Flevoland en enkele andere Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen en scholingsinstellingen in gesprek over de vormgeving van een project. Arjan de Bruin van Innovat.ION is zeer nauw bij die gesprekken betrokken. “Als oppervlaktebehandelaars mee willen denken, zijn ze van harte welkom. We kunnen met hen in gesprek gaan om plannen concreter te maken en dan kan ik wellicht vanuit het project ook wat voor ze doen. Als oppervlaktebehandelaars niet mee doen, gaat het project ook door. Ook vanuit Vereniging ION zelf wordt gekeken hoe we hier een win-win-situatie kunnen bereiken.”

Doel van de 14 SEED-partners en 23 geassocieerde partners is wereldwijde preventie van klimaatverandering door excellent en innovatief beroepsonderwijs te stimuleren gericht op de realisatie van een welvarende samenleving zonder fossiele brandstoffen. Vanuit SEED zijn 33 te leve-

ren producten gedefinieerd die ten goede komen aan onderwijzend personeel, leerlingen en belanghebbenden. Eén en ander moet leiden tot een internationale leergemeenschap dat zich richt op het bevorderen van beroepsexcellentie toegewijd aan duurzaam energie. Dit betekent een regionaal groeiende samenwerking op het gebied van beroepsexcellentie, een gedeelde geïmplementeerde visie op regionaal en transnationaal leren en aanpassing aan de arbeidsmarkt, ontwikkeling en uitwisseling van goede praktijken en instrumenten en innovatieve benaderingen voor leren met impact. Actieve betrokkenen van verschillende pluimage zullen gaan ervaren hoe ze antwoorden vinden terwijl ze co-creëren gericht op actuele uitdagingen.

ENERGIETRANSITIE EN ONDERWIJS Het SEED-consortium bestaat uit diverse organisaties in de EU die een sterke positie hebben op het gebied van opleiding en onderzoek gericht op duurzame steden en fossielvrije energie. De komende jaren richt SEED richt zich vooral op vijf landen: Nederland, Spanje, Duitsland, Finland en Griekenland. Een aanpak is innovatieve benaderingen verzamelen en omzetten in goede praktijken. Hierbij wordt met een schuin oog gekeken naar de EU-Richtlijn Energieprestatie van Gebouwen en de Richtlijn Energie-efficiëntie.

SEED WIL RESULTAAT BOEKEN IN: 1) Groeiende samenwerking op het gebied van beroepsexcellentie in vijf landen waaronder Nederland 2) Een gedeelde geïmplementeerde visie op regionaal leren, transnationaal leren en aanpassen aan de arbeidsmarkt 3) Transnationale ontwikkeling en uitwisseling van goede praktijken en instrumenten 4) Innovatieve benaderingen voor leren met impact 5) Goede praktijken en innovaties uit andere regio’s overnemen 6) Een internationale gemeenschap op het gebied van excellentie in het beroepsonderwijs gewijd aan duurzame energie Onderzoeks- en innovatieprojecten hebben vaak wel duidelijke doelstellingen en zijn uitvoerbaar, maar blijven vaak geïsoleerd als ze geen maatschappelijke impact hebben op actuele uitdagingen. SEED streeft wil deze kloof dichten door die uitdagingen rechtstreeks te verbinden met impact in de regionale samenleving en door de vorming van een transnationaal leerplatform. O

MEER INFORMATIE debruin@innovation.nl www.hu.nl www.smartsustainablecities.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 37

Mijn mening De rubriek Mijn Mening is bedoeld voor lezers die willen reageren op gepubliceerde artikelen of op actuele ontwikkelingen in de branche om daarmee bij te dragen aan vakinhoudelijke verdieping.

Wilt u ook reageren? Mail de redactie via Oppervlaktetechnieken@ellemmi.nl

Hoe laag kan de thermostaat?

Deze vraag is actueel. Het uitharden van poedercoating kan niet zonder energie, meestal toegediend in de vorm van warmte: door convectie, door straling of een combinatie (hybride). Eigenlijk heeft een poederlak op zich niet veel energie nodig om volledig te crosslinken. De mate waarin een chemische reactie, in dit geval het polymeriseren van de poederlak tijdens het uitbakken, energie uitwisselt (opneemt of afgeeft) met zijn omgeving noemen we de reactie-enthalpie (ΔH) en wordt uitgedrukt in Joule per gram (J/g). Voor bijvoorbeeld een epoxycoating ligt is dit ongeveer ΔH = 50J/g. Een oppervlak van één vierkante meter poederlak met een laagdikte van 100 micrometer komt overeen met een gewicht van 150 gram (densiteit 1.5g/cc). Dit vergt dus 7500J om volledig uit te bakken.

Dat is ~180 keer minder dan de benodigde energie om datzelfde stalen oppervlak van 2mm dik op te warmen van kamertemperatuur tot een uitbaktemperatuur van ~180°C. Ook tijdens het verder uitbakken van de poederlak onttrekt het substraat het leeuwendeel aan warmte van zijn omgeving. Begrijpelijk dat er gekeken wordt hoe dit proces efficiënter kan.

De ovens die (deels) gebruik maken van stralingswarmte worden meer populair, daar deze efficiënter omspringen met de energie waarbij vooral het oppervlak met poederlak direct en sneller wordt opgewarmd in plaats van de omgevingslucht. Dit zorgt doorgaans ook voor een strakker coatingaspect. Het verlagen van de thermostaat geeft daarenboven enkele andere voordelen,

38 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

zoals het beperken van window framing, druppelvorming, ontgassing en verkleuring. Uiteraard moet de coating dit wel mogelijk maken.

Het verhogen van de poederreactiviteit maakt het mogelijk om bij lagere temperaturen uit te bakken, de doorlooptijd te verkorten of een combinatie hiervan. Vroeger werden lowbake poeders vooral ingezet op zwaardere stukken, nu gebeurt dat door de stijgende energiekosten in zowel de industriële als de architecturale markt op zowel staal als aluminium. Daarom zet Oxyplast hier verder op in en kunnen we tegenwoordig voor zowat elk type coating een “low bake” variant aanbieden die uitbakt bij 160°C of zelfs lager.

De lowbake technologie is de laatste jaren sterker geworden dankzij onderzoek en ontwikkeling, wat resulteerde in dusdanige robuuste systemen dat ze probleemloos kunnen worden gecombineerd met “klassieke” coatings die uitbakken bij 180°C of hoger.

Met de huidige stand van zaken kunnen coatings worden gemoffeld bij temperaturen rond de 100°-120°C, al zijn deze lang niet allemaal geschikt voor iedere markt of toepassing. Vooral het lakken van hittegevoelige substraten zoals MDF, plastics en composieten kijkt men met interesse naar deze-technologie. Bij deze temperaturen botsen we op heel wat problemen, maar we werken aan oplossingen. O Bernard De Ruelle Oxyplast – Protech Group

Buitenlandse media Noël Ruijters scant de buitenlandse bladen. De belangrijkste ontwikkelingen noteert hij in deze rubriek. Deze keer het aprilnummer van het European Coatings Journal en het juninummer van het Journal für Oberflächentechnik.

AUTOMOTIVE COATINGS De groeiende vraag naar duurzaamheid dwingt automobielproducenten ertoe om meer efficiënte en milieuvriendelijke motoren te ontwikkelen. En terwijl de trend is naar steeds meer elektrische auto’s, moeten ook verbrandingsmotoren verder verbeterd worden. Verkleinen van motoren om gewicht te besparen is een populaire methode, die wel hogere temperaturen met zich meebrengt en hogere eisen aan materialen stelt. Zogenoemde Anti Friction Coatings (AFC’s) zijn bestand tegen temperaturen van 600oC en moeten weerstand bieden tegen motorolie, koelvloeistof en zuur (pH 2,5). Naast bestendigheid tegen hoge temperaturen draagt ook de slijtvastheid van onderdelen bij aan een hogere duurzaamheid, in het bijzonder door de vermindering van wrijving.

DuPont maakt op dit moment voortgang bij de verbetering van AFC’s voor beide eigenschappen. O CORROSIEBESCHERMING Grafeen kan een uitstekende bijdrage leveren aan de bescherming voor corrosie, met name in de ISO 12944-2 klassen van C1 tot C5, betreffende industriële en kustgebieden met een laag tot hoog zoutgehalte. Een nog zwaardere klasse is gedefinieerd in ISO 12944-9, die offshore

en zee-omgeving behandelt. Grafeen kan de Time-to-failure aanzienlijk verlengen.

Aldus een studie van Applied Graphene Materials.

Het Zweedse mijnbouwbedrijf Boliden AB is er naar eigen zeggen als eerste in geslaagd kwalitatief hoogwaardig zink te produceren met een CO2-emissie van minder dan 1 kg per kg zink. Voor verzinkerijen is dat goed nieuws, omdat het een aanzienlijke verbetering betekent van hun CO2-balans. Maar ook voor klanten betekent het een veel minder grote CO2-belasting van de eigen supply chain.

Belangrijker blijft dat verzinkt staal de levensduur van bouwelementen met meer dan 50 jaar verlengt, en in veel gevallen volledig recyclebaar is. O ROBOT-LAKKEN De eisen aan 2-kleuren lakken in de automobielindustrie nemen gestaag toe, en daarmee ook de eisen aan de lakinstallaties. Meerdere kleuren moeten flexibel, met scherp contrast op diverse, ook verticale oppervlakken kunnen worden aangebracht. Daarbij moeten de kosten en milieubelasting zo laag mogelijk blijven, net als de overspray. Dürr ontwikkelde de Eco Paint Jet Pro die deze taken zonder maskering en zonder verlies van lak

uitvoert. Daarmee kunnen sierstripings en contrastkleuren volautomatisch worden aangebracht. Een overspray-afscheiding is niet meer nodig. Dürr voegt eraan toe dat drukken in plaats van sprayen de toekomst is voor automobiellakken. O www.durr.com NATLAKKEN Hout wordt steeds meer toegepast in het interieur, omdat optiek, haptiek en isolatiewerking van het materiaal veel mensen aanspreken. Het wordt beschermd door bij voorkeur transparante lakken, om de houtoptiek te bewaren. Twee factoren zijn hierin actueel: biobased grondstoffen en brandvertraging. Het Fraunhofer WKI zoekt met diverse partners naar middelen die beide eigenschappen verenigen. Een nieuwe eis is de mogelijkheid om water op te nemen en af te geven, belangrijk voor een aangenaam binnenklimaat. Door het gebruik van bindmiddel op basis van monomeren in transparante lakken heeft het gebruik van hout een zonnige toekomst. O www.wki.fraunhofer.de Noël Ruijters is directeur van Bâton Adviesgroep. www.baton.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 39

Algemeen

Voorstel tot algeheel verbod PFAS in de maak Nederland werkt samen met Denemarken, Duitsland, Noorwegen en Zweden aan een voorstel voor een Europees verbod op alle PFAS-stoffen. Het voorstel richt zich op die hele groep om vervanging van de ene PFAS door een andere te voorkomen. Definitieve besluitvorming zal nog wel enkele jaren duren, maar het is wel raadzaam om erop te anticiperen. Hoe ziet de besluitvormingsprocedure eruit en zijn er bijtijds voldoende alternatieven beschikbaar?

Nederland heeft enkele jaren geleden het initiatief tot het voorstel genomen en samenwerking gezocht met enkele andere Europese landen. “Aanleiding daartoe was dat er grote zorgen zijn over PFAS naar aanleiding van enkele incidenten in ons land en het besef hoe wijdverbreid de PFAS-stoffen zijn.” Dit zegt Martijn Beekman, bij het RIVM werkzaam als projectmanager REACH PFAS restriction. Incidenten in Nederland waren onder meer bij het verplaatsen van PFAS-houdende grond en bagger, lozingen bij de Chemourfabriek in Dordrecht en lozingen in de Westerschelde door een 3M-fabriek net over de grens bij Antwerpen. Daarnaast is er het besef dat PFAS zo’n 6.000 stoffen omvat en in allerlei producten en toepassingen verwerkt is. “De zorgen betreffen de gezondheid van de mens en schade aan het milieu. Nederland heeft gezegd dat

Martijn Beekman

40 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

als je deze problematiek bij de bron wilt aanpakken, je het gebruik van deze stoffen moet gaan verbieden. Een verbod moet je bij dit vraagstuk wel in EU-verband doen, vandaar dat samenwerking is gezocht met enkele andere landen.”

In mei 2020 zijn bedrijven en stakeholders uitgenodigd om informatie over de gevaareigenschappen en het gebruik van PFAS in te sturen. Martijn Beekman: “Van veel bedrijven en personen hebben we informatie ontvangen, bijvoorbeeld over het gebruik en de gevaareigenschappen.

Het waren veel verschillende reacties waaronder kwalitatief heel goede reacties.

Alle reacties stelden we op prijs. Alle informatie hebben we verwerkt tot een soort samenvatting die we vorig jaar hebben gepubliceerd en daarbij iedereen uitgenodigd om daarop te reageren. Dit komt uiteindelijk ook terug in het dossier dat we volgend jaar januari als onderdeel van het voorstel zullen indienen. Omdat het om een REACH-restrictie gaat, gelden er bepaalde eisen omtrent de procedure en het dossier waarin onder meer de risico’s beschreven moeten worden en de economische impact van een verbod.

We hebben vaker de procedure voor een REACH-restrictie afgelegd, maar het PFASdossier is wel heel omvangrijk.”

ALTERNATIEVEN Na ontvangst van het dossier gaan de twee wetenschappelijke comités van

ECHA kijken of het conform de REACHvereisten is en zo ja, dan gaan ze een wetenschappelijke opinie vormen over het voorstel. Daarbij geven ze onder meer aan of de risico’s voldoende zijn aangetoond en of de voorgestelde maatregelen de risico’s wegnemen en of de maatregelen proportioneel zijn. Na een jaar gaan de wetenschappelijke opinies samen met het dossier naar de Europese Commissie die op basis daarvan een voorstel doet. De Commissie mag een afwijkend standpunt innemen, maar moet dat onderbouwen.

Het voorstel van de Europese Commissie gaan de lidstaten bediscussiëren en uiteindelijk wordt daarop besloten. Dan is het minimaal 2025.

“De zorg voor deze persistente verbindingen is evident en ook de beschikbaarheid van alternatieven is heel belangrijk. Alternatieven moeten uiteraard geen nieuwe problemen veroorzaken. Momenteel zijn er al heel veel alternatieven op de markt.

Er zijn bijvoorbeeld koekenpannen en regenkleding zonder PFAS te koop. Daarvoor bestaan dus alternatieven. Voor een aantal andere toepassingen zal dat ingewikkelder liggen. Daar gebruiken we ook de informatie voor die bedrijven aanleveren.

Die komt niet altijd van bedrijven die PFAS gebruiken, maar ook van bedrijven die alternatieven leveren. Voor verschillende toepassingen van PFAS-stoffen zou je wellicht kunnen concluderen dat er uiteindelijk geen alternatieven voor zijn op

PFAS (Poly- en perfluoralkylstoffen) komen veel voor in alledaagse gebruiksvoorwerpen.

Ook in coatings en verven kunnen bijvoorbeeld allerlei PFAS-verbindingen zitten. dat moment. Daarvoor kunnen we in het voorstel een uitzondering of een tijdelijke uitzondering opnemen, maar het spreekt voor zich dat we daar terughoudend in zullen zijn. Er wordt wel nadrukkelijk naar gekeken, het is een zoektocht met elkaar.”

ANDERE FORMULERING Voor applicateurs is nog niet precies bekend wat zij nu moeten gaan doen met het oog op een eventueel verbod. Behalve natuurlijk nagaan of er PFAS-houdende stoffen zitten in producten die zij gebruiken, bijvoorbeeld voor reiniging, in de voorbehandeling of in de applicatie zelf.

Martijn Beekman wijst erop dat blootstelling van medewerkers aan Chroom-6 zeker

voorkomen moet worden. Daarom moet er gekeken worden naar het gebruik van een nevelondrukker bij het hardverchromen.

Wellicht is men overgeschakeld naar andere stoffen met PFAS-verbindingen, maar het doel is nu juist alle PFAS-verbindingen uit te bannen. Daarnaast kunnen in coatings en verven allerlei PFAS-verbindingen zitten, namelijk fluorpolymeren zoals PVDF. Zo ja, dan is het handig naar een andere formulering uit te kijken. Hoe dan ook: een algeheel verbod geldt ook voor geïmporteerde PFAS-bevattende producten van buiten de EU. Daarnaast wordt in het kader van het mondiale Verdrag van Stockholm gewerkt aan een verbod op de meest zorgelijke PFAS-verbindingen.

PROGRAMMA MET VNCI Nederland wacht de ontwikkelingen richting een eventueel PFAS-verbod niet af.

De VNCI heeft vorig jaar samen met het rijk het Actieprogramma PFAS opgezet: een samenwerking met bedrijven uit diverse sectoren om te kijken wat nu al gedaan kan worden om de emissies naar het milieu en de blootstelling van mensen aan PFAS te verminderen. In diverse sectoren heeft men daartoe de koppen bij elkaar gestoken, zoals de papier- en textielindustrie en de productie van brandblusmiddelen. Het is belangrijk dat juist op bedrijfs- en sectorniveau de handschoen wordt opgepakt, want uiteindelijk zullen het de bedrijven zijn die de omslag moeten maken.

Martijn Beekman: “We krijgen veel vragen over hoe de procedures werken. Er is veel belangstelling voor en in de industrie is uiteraard ook veel zorg. Ik wil benadrukken dat het een zorgvuldig proces is, we gaan niet over een nacht ijs. We proberen het zorgvuldig te doen, maar natuurlijk vragen we wel iets van de industrie: namelijk de verschuiving naar PFAS-vrije oplossingen.

Het blijft bij veel stoffen een spannende vraag of een alternatief even goed presteert. Ik denk dat er vaak wel een verschil te merken zal zijn, maar de vraag is of dat erg is.” O

MEER INFORMATIE www.rivm.nl/pfas/verbod-gebruik-pfas Lees verder of reageer

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 41

Nieuwe leden

Colofon Vaktijdschrift voor opdrachtgevers, constructeurs, ontwerpers, applicateurs van oppervlaktetechnieken, verfdeskundigen, onderhoudsfunctionarissen en corrosiedeskundigen. Officieel orgaan van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION).

Verschijnt acht maal per jaar in een oplage van circa 2.500 exemplaren.

REDACTIE Jetvertising (hoofdredactie), Jaap van Peperstraten (hoofdredacteur).

REALISATIE Hans de Rond (journalistiek binnenland), Chris Versteeg (ontwerp en opmaak), Armand van Wijck (technologische journalistiek).

COMMUNICATIERAAD Gertjan van de Braak (vereniging ION), Arjan de Bruin (Stichting Innovat.ION), Lester Claassens (Schoen Coating), Vincent IJff (Jetvertising), Jan Lindenaar (Elcometer), Carolien Nieuwland (Rijkswaterstaat), Jaap van Peperstraten (zelfst.).

REDACTIEADRES Jetvertising, Postbus 1890, 2280 DW Rijswijk Bezoekadres: Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk Tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 oppervlaktetechnieken@jetvertising.nl ABONNEMENTEN Abonnementsprijs: € 89,50, digitaal abonnement: € 44,75. Een abonnement kan ieder moment ingaan per de 1e van de maand en wordt genoteerd tot wederopzegging. Een opzegging voor het abonnement dient vóór 1 december bij Vereniging ION in bezit te zijn, om op te kunnen zeggen voor het eerstvolgende abonnementsjaar.

Een aanmelding/opzegging kan gestuurd worden per e-mail naar info@vereniging-ion.nl of post naar Vereniging ION, Postbus 2600, 3430 GA Nieuwegein. Bij een niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd tegen het daarvoor geldende tarief.

OOSTWOUD INTERNATIONAL Harlingerweg 49b 8801 PA Franeker Tel. 0517-399200 Fax: 0517-397204 www.oostwoud.com info@oostwoud.com Oostwoud ontwerpt en produceert medisch meubilair, garderobeen interieurproducten, postkasten en diverse andere producten.

Veel producten zijn van tweezijdig verzinkt plaatstaal (zincor) of rvs AISI 304, of blank geanodiseerd aluminium. Alle producten worden afgewerkt met een polyester poedercoating of geborsteld met een korrel 320. De oppervlaktebehandelingen verricht Oostwoud zelf. Alle staalcomponenten ondergaan eerst een chemische voorbehandeling (ontvetting, fosfatering en grondige reiniging). De poedercoating wordt elektrostatisch opgebracht in poedercabines in een combinatie van handbediende poederspuiten en spuitrobots. Resultaat is een laagdikte binnen een strakke bandbreedte van tussen de 60 tot 80 micrometer.

Hiermee wordt volgens Oostwoud een uitstekende roestwering bereikt, evenals duurzame producten en een bijzonder fraai uiterlijk De beschikbare installaties zet men ook in voor derden.

Wij heten dit lid van harte welkom binnen de vereniging!

42 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

ADVERTENTIEVERKOOP Jetvertising Rijswijk tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 Robbin Hofman, robbin@jetvertising.nl after-sales: advertenties@jetvertising.nl OPMAAK Chris Versteeg, Projekt C, www.projektc.nl DRUK PreVision, Eindhoven, www.pre-vision.nl UITGAVE Oppervlaktetechnieken is een uitgave van Jetvertising in opdracht van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland ION (voorheen Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen, VOM) www.vereniging-ION.nl COPYRIGHT 2022 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever, vereniging ION en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. ISSN 0923-1722

Brancheregister Uw bedrijf in het brancheregister? Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Robbin Hofman, tel: 070 399 00 00 / robbin@jetvertising.nl.

Kijk voor alle ION leden op vereniging-ion.nl/bedrijvenregister

ADVIES PROJECTBUREAU / OPPERVLAKTEBEHANDELING- / COATING-INDUSTRIE

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

ME-Metals & Technologies BV T. 0475 - 470710 sales@me-mt.com / www.me-mt.com

Sir John b.v.

T. 0182-396931 info@sir-john.nl / www.sir-john.nl

ANODEN (OPLOSBAAR)

Vecom Group b.v.

T. +31 10 593 02 99 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

AFVALVERWERKING

ME-Metals & Technologies BV T. 0475 - 470710 sales@me-mt.com / www.me-mt.com

BESCHERMKAPJES, PLUGGEN, TAPE

AFZUIGINSTALLATIES

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

ANODEN (TITAAN)

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-2620788 www.magneto.nl / sales@magneto.nl

Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

CHEMISCH NIKKEL

BEITSEN/PASSIVEREN Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

NEDWASTE B.V. T: +31 578 695 393 info@nedwaste.nl / www.nedwaste.nl

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

C&T Technics T. 0413-331083 www.ct-technics.nl / info@ct-technics.nl

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

Multinal Group T. 088-2055300 info@multinal.com / www.multinal.com

HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / www.hangon.nl

CHEMICALIËN/ OPP. BEHANDELING

Atotech B.V. T +31 (0)30 240 90 10 sales.nl@atotech.com / www.atotech.com

Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

COATINGINSTALLATIES SERVICE & ONDERHOUD Atotech B.V. T +31 (0)30 240 90 10 sales.nl@atotech.com / www.atotech.com Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 43

Brancheregister GLASPARELSTRAALCABINES

DROOGAPPARATUUR

Corode T. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.eu IST Benelux b.v.

T. 055-5050014 www.ist-uv.nl / info@bnl.ist-uv.com

Jac. de Vries Infraroodtechniek b.v.

Aambeeld 19 1671 NT Medemblik The Netherlands T. 0299-689020 info@infraroodtechniek.nl www.infraroodtechniek.nl

Hendor Pumps & Filters T. 0497-339389 info@hendor.com / www.hendor.com

Mefiag Filters & Pumps b.v.

Heerenveen T. 0513-630230 mefiagbv@onececo.com / www.mefiag.com

ELEKTROSTATISCH NATLAKKEN GALVANOTECHNIEK, GLANSMIDDELEN Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-437 0166 info@rasco-clemco.nl / www.rasco-clemco.nl

ELEKTROSTATISCH POEDERSPUITEN, INSTALLATIES

Atotech B.V. T +31 (0)30 240 90 10 sales.nl@atotech.com / www.atotech.com

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

Parlevinkerweg 34 / 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / www.hangon.nl

Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

GALVANOTECHNIEK, INSTALLATIES

FILTERS (ANDREAE, COLUMBUS INDUSTRIES, PAINTSTOP)

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

44 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

Vecom Group b.v.

T. +31 10 593 02 99 info@vecom-group.com www.vecom-group.com

INFRAROOD VERWARMINGSAPPARATUUR

Jac. de Vries Infraroodtechniek b.v.

Aambeeld 19 1671 NT Medemblik The Netherlands T. 0299-689020 info@infraroodtechniek.nl www.infraroodtechniek.nl

KLEUR- EN OPPERVLAKTEMETING Atotech B.V. T +31 (0)30 240 90 10 sales.nl@atotech.com / www.atotech.com

GELIJKRICHTER SYSTEMEN EN BESTURINGEN

FILTERS & POMPEN

Apeq Wiwa b.v.

T. 078-6139610 info@apeqwiwa.nl / www.apeqwiwa.nl

Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

HAKEN

HANGBAANSYSTEMEN

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

La Maire Technology T. 0499-219900 / F. 0499-219905 info@la-maire-technology.com www.la-maire-technology.com

INDUSTRIËLE REINIGING

C&T Technics T. 0413-331083 www.ct-technics.nl / info@ct-technics.nl

Konica Minolta Sensing Europe b.v T. 030-2481193 info.benelux@seu.konicaminolta.eu / www. konicaminolta.eu/measuring-instruments

LAAGDIKTEMETERS

Helmut Fischer Meettechniek b.v.

Tarasconweg 10, Eindhoven T. 040-2482255 / F. 040-2428885 www.helmutfischer.nl info@helmutfischer.nl

Paint It The Application Company T. 0318-643 260 info@paintit.nl / www.paintit.nl Vecom Group b.v.

T. +31 10 593 02 99 info@vecom-group.com www.vecom-group.com

METALLISEREN/SCHOOPEREN NauMetrics PMI T. 074-3490022 info@naumetrics.nl / www.naumetrics.nl

Verlab-Hitachi Instruments T. 0162-320633 info@verlab.nl / www.verlab.nl

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 info@rasco-clemco.nl / www.rasco-clemco.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

MOFFELOVENS

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

ONDERHOUD AAN STRAALINSTALLATIES EN WERPSTRALERS

LAKSTRATEN

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

NATLAKSPUITAPPARATUUR METAAL OPPERVLAKTEBEHANDELING

Atotech B.V. T +31 (0)30 240 90 10 sales.nl@atotech.com / www.atotech.com

Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

ONTBRAMEN / ONTBRAAMMACHINES

Thermo-Clean Heusden-Zolder n.v.

T. 0032-13539060 Thermo-Clean Nederland b.v.

T. 0182 37 46 20

ONTVETTINGSMIDDELEN

Atotech B.V. T +31 (0)30 240 90 10 sales.nl@atotech.com / www.atotech.com

Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

OPHANGHAKEN VOOR LAKSTRATEN/POEDERCOATEN

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / www.hangon.nl

OVENS Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl www.ontbraammachines.nl

Belco P.A.S. B.V. Surface Treatment Ned. Maasbracht / T. 0475-463835 www.surfacetreatment.nl info@surfacetreatment.nl

Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Muilwijk Finishing Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

ONTLAKKEN (IN LOON)

C&T Technics T. 0413-331083 www.ct-technics.nl / info@ct-technics.nl

AVA Luchttechniek b.v.

T. 0546-577430 www.ava-luchttechniek.nl info@ava-luchttechniek.nl

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 45

Brancheregister POEDERSPUITCABINES Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

EUROLACKE Tiel T. 0344-620662 info@eurolacke.nl / www.eurolacke.nl Axalta Coating Systems AVA Luchttechniek b.v.

T. 0546-577430 www.ava-luchttechniek.nl info@ava-luchttechniek.nl

POEDERCOATING (AFDEKMATERIALEN)

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / www.hangon.nl

SITE SERVICES

Vecom Group b.v.

T. +31 10 593 02 99 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com

IGP Benelux b.v T. 038- 4600696 info.benelux@igp-powder.com www.igp.powder.com

SPUITCABINES T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 info_be@theprotechgroup.com www.theprotechgroup.com

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

AVA Luchttechniek b.v.

T. 0546-577430 www.ava-luchttechniek.nl info@ava-luchttechniek.nl

POEDERCOATINSTALLATIES

AVA Luchttechniek b.v.

T. 0546-577430 www.ava-luchttechniek.nl info@ava-luchttechniek.nl

TIGER Coatings Belgium b.v.b.a T. +32 (0)89700016 www.tiger-coatings.com

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

POMPEN (MAGNETISCH AANGEDREVEN)

POEDERSPUITAPPARATUUR

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Indufinish b.v.

T. +31(0)591-630003 www.indufinish.com / info@indufinish.com

Technospray Spuitapparatuur T. 0168-382111 info@technospray.nl / www.technospray.nl

POEDERLAKKEN/ POEDERCOATINGS

AkzoNobel Powder Coatings Benelux T. +32 (0)2 254 77 51 interpon.benelux@akzonobel.com www.akzonobel.com/powder 46 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

Wagner Systemen Nederland T.030-2410688 info@wagnersystemen.nl www.wagnersystemen.nl

Corode T. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.eu

PROTECTIVE COATINGS

Mol Coatings b.v.

T: +31 (0)318 - 47 20 20 info@mol-coatings.com mol-coatings.com

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Holtrop & Jansma b.v.

Dokkum T. 0519 32 91 00 info@holtrop-jansma.com www.holtrop-jansma.com

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

www.titanium-webshop.eu

STRAALAPPARATUUR

Belco P.A.S. B.V. Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Muilwijk Finishing

TITAAN (PLAAT-BUIS-LASDRAAD-STAF)

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

STRAALMIDDELEN Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

LTC International Vacuümstraalapparatuur T. 078-641 80 50 info@ltc-international.nl www.ltc-international.nl

Muilwijk Finishing

STRAALINSTALLATIES

l / www.emotech.nl Airblast-Abrasives b.v.

T. 072-5715569 info@airblast-abrasives.com www.airblast-abrasives.com

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

T. +32 9218 7180 Metals.benelux@cellmark.com www.ervin.eu

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Clemco Straalapparatuur T. 010-4370592 info@rasco-clemco.nl / www.rasco-clemco.nl

TWEE-COMPONENTEN APPARATUUR

Apeq Wiwa b.v.

T. 078-6139610 info@apeqwiwa.nl / www.apeqwiwa.nl ME-Metals & Technologies BV T. 0475 - 470710 sales@me-mt.com / www.me-mt.com

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

STROOMVOERINGEN (KOPER - KOPER/TITAAN)

STRAALKASTEN Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Belco P.A.S. B.V.

Titanium-Webshop BV T. 0475 - 470710 silas@titanium-webshop.eu www.titanium-webshop.eu

TRANSPORTSYSTEMEN

Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

STRAALCABINES

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

TITAAN (BEVESTIGINGSMATERIALEN)

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 info@rasco-clemco.nl / www.rasco-clemco.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Clemco Straalapparatuur T. 010-4370592 info@rasco-clemco.nl / www.rasco-clemco.nl

Titanium-Webshop BV T. 0475 - 470710 silas@titanium-webshop.eu

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022 47

Brancheregister www.elacoatings.com

VOORBEHANDELINGSINSTALLATIES

VERDUURZAMEN VAN METAAL Paint It The Application Company T. 0318-643 260 info@paintit.nl / www.paintit.nl

Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 info_be@theprotechgroup.com www.theprotechgroup.com

VERFSPUITAPPARATUUR

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 info@rasco-clemco.nl / www.rasco-clemco.nl

Atotech B.V. T +31 (0)30 240 90 10 sales.nl@atotech.com / www.atotech.com

WERPSTRALERS

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

Technospray Spuitapparatuur T. 0168-382111 info@technospray.nl / www.technospray.nl

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Belco P.A.S. B.V. Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

VERWERKING AFVALSTROMEN

CAP Industrial b.v. tel- 010-4374737 info@cap-industrial.nl / www.cap-industrial.nl

Muilwijk Finishing

Vecom Group b.v.

T. +31 10 593 02 99 info@vecom-group.com www.vecom-group.com

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

WATERBEHANDELING

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-26207 88 www.magneto.nl / sales@magneto.nl

WATERSTOF

Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-26207 88 www.magneto.nl / sales@magneto.nl

Uw bedrijf in het brancheregister? Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Robbin Hofman, tel: 070 399 00 00 / robbin@jetvertising.nl.

Kijk voor alle ION leden op vereniging-ion.nl/bedrijvenregister 48 OPPERVLAKTETECHNIEKEN JUNI 2022

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

EVOLVEMENT

Fjord country – Sophisticated – Emerald Green 4601A64405L10

There is an answer to every surface. IGP FOR SURE

igp-powder.com

IGP Benelux BV | Dokter Klinkertweg 10 | NL-8025 BS Zwolle | Phone +31 38 4600695 | info.benelux@igp-powder.com

HENDOR EXCELLENCE win now, win later

DE NIEUWE GENERATIE FILTERS

Draagt bij aan vergroening van de industrie door maximale energie-efficiëntie en minimaal ecologische voetafdruk, direct vanaf het moment van installatie.

Benieuwd?

Details en voordelen voor uw installatie vindt u op onze website via de QR code.

Hal 1, Stand C33/40 21 - 23 Juni 2022

T +31 497 339 389

info@hendor.com

WWW.HENDOR.COM

Opleidingsvoordelen voor ION-leden Kies nu voor een van de opleidingen die Vereniging ION aanbied en profiteer van o.a.: • 40% korting gespecialiseerde opleidingen • 40% korting opleidingen op maat • 5%-10% korting op cursussen/opleidingen bij derden (bijv. Mikrocentrum) • Gratis toegang congressen en seminars van Vereniging ION

Kijk voor meer informatie op www.vereniging-ion.nl/opleidingen

Paintit-adve